Original Article | Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac.

2019; 26 (6): 416-427

[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416 ]

Scientific Journal of Hamadan Nursing & Midwifery Faculty - ISSN 2008-2819

The Effect of Inhalation Aromatherapy with Lavender Essence on Pain

Intensity and Anxiety in Burn Patients: A Clinical Randomized Trial

Azim Azizi1, Khodayar Oshvandi2, Maryam Farhadian3, Atefeh Lashani4

1. Assistant Professor, Department of Medical Surgical, Malayer School of Nursing, Hamadan University of Medical
Sciences, Hamadan, Iran
2. Associate Professor, Department of Medical Surgical, Faculty of Nursing and Midwifery, Hamadan University of
Medical Sciences, Hamadan, Iran
3. Associate Professor, Department of Biostatistics, School of Public Health, Hamadan University of Medical Sciences,
Hamadan, Iran
4. MSc., Student Research Committee, Faculty of Nursing and Midwifery, Hamadan University of Medical Sciences,
Hamadan, Iran
Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019

Article Info ABSTRACT

Introduction: Pain is one of the common problems in burn patients. Inhalation

Received: 2018/08/9;
aromatherapy is one of the nurses' methods for pain management. However, there is
Accepted: 2018/09/1;
not much information available about the effect of these methods on pain in burn
Published Online: 2019/01/21
patients. This study aimed to evaluate the effect of inhalation aromatherapy with
Lavender essence on the pain intensity in burn patients.
DOI:
10.30699/sjhnmf.26.6.416 Methods: The present study was a single-blind, three-group clinical trial. The
research population consisted of patients with burns in one of Hamadan hospitals.
Original Article One hundred and twenty patients were selected using convenience sampling and
randomly assigned into three groups of lavender, placebo and control groups. The
intervention included inhalation of 10 drops of lavender extract in the examiation
group, 10 drops of distilled water in the placebo group, for one hour before wound
Use your device to scan dressing, and routine care in the control group. Pain in patients was evaluated before,
and read the article online
immediately after intervention (before dressing), and after dressing using a visual
analogue scale. The data were analyzed using SPSS 21 and one-way and repeated
measures ANOVA with significant level of P<0.05.
Results: Demographic variables were similar in all three groups. There was a
significant difference between the mean pain intensity in the groups after intervention
(P<0.05), which was significant between the lavender group with placebo and control
group (P<0.05). There was not a statistically significant difference between the
control and placebo groups (P=0/443).
Conclusion: The use of lavender aroma can reduce short-term pain of burn
patients. Therefore, the use of lavender aroma is recommended in short term pain by
medical staff and nurses.
Keywords: Complementary medicine, Aroma therapy, Lavender, Pain, Intensive Care Unit,
Burn patients

Atefeh Lashani MSc., Student Research Committee, School of Nursing and Midwifery,
Corresponding Information:
Hamadan University of Medical Sciences, Hamadan, Iran. Emai: lashani.uni@gmail.com
. Email: afsar_omidi@yahoo.com

Copyright © 2019, Sci J Hamadan Nurs Midwifery Fac. This is an open-access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution-noncommercial
4.0 International License which permits copy and redistribute the material just in noncommercial usages, provided the original work is properly cited.

How to Cite This Article:

Azizi A, Oshvandi K, Farhahian M, Lashani A. The Effect of Inhalation Aromatherapy with Lavender
Essence on Pain Intensity and Anxiety in Burn Patients: A Clinical Randomized Trial. Sci J Hamadan
Nurs
1397 Midwifery
‫اسفند‬ Fac.262019;
‫ – بهمن و‬6 ‫شمارة‬ ‫ دورة‬26 (6) :416-427 ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان ‪ -‬شاپا الکترونيک‪2819-2008 :‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫مقالة پژوهشي‬

‫اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس بر شدت درد بيماران سوختگي؛‬

‫مطالعة کارآزمايي باليني‬
‫‪*4‬‬
‫عظيم عزيزي‪ ،1‬خدايار عشوندي‪ ،2‬مريم فرهاديان‪ ،3‬عاطفه لشني‬

‫استاديار‪ ،‬گروه داخلي و جراحي‪ ،‬دانشکدة پرستاري مالير‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکي همدان‪ ،‬همدان‪ ،‬ايران‬ ‫‪.1‬‬
‫دانشیار‪ ،‬گروه داخلي و جراحي‪ ،‬دانشکدة پرستاري و مامايي‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکي همدان‪ ،‬همدان‪ ،‬ايران‬ ‫‪.2‬‬
‫دانشیار‪ ،‬گروه آمار زيستي‪ ،‬دانشکده بهداشت‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکي همدان‪ ،‬همدان‪ ،‬ايران‬ ‫‪.3‬‬
‫دانشجوي کارشناسي ارشد پرستاري مراقبتهاي ويژه‪ ،‬کمیته تحقیقات دانشجويي‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکي همدان‪ ،‬همدان‪ ،‬ايران‬ ‫‪.4‬‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫چکيده‬ ‫اطالعات مقاله‬

‫مقدمه‪ :‬درد يکي از مشکالت شايع بیماران سوختگي است‪ .‬آروماتراپي استنشاقي يکي از روشهاي‬ ‫تاريخ وصول‪1397/05/18 :‬‬
‫پرستاران براي مديريت درد است‪ ،‬اما از تأثیر اين روش بر درد بیماران سوختگي اطالعات زيادي در دست‬ ‫تاريخ پذيرش‪1397/06/10 :‬‬
‫نیست‪ .‬مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس بر شدت درد‬ ‫انتشار آنالين‪1397/11/01 :‬‬
‫بیماران سوختگي انجام شد‪.‬‬
‫نويسندة مسئول‪:‬‬
‫روشکار‪ :‬مطالعه حاضر از نوع کارآزمايي بالیني سهگروهي يک سوکور‪ ،‬و جامعه پژوهش آن شامل‬
‫عاطفه لشني‬
‫بیماران دچار سوختگي بستري در يکي از بیمارستانهاي شهر همدان است‪ .‬براي اين منظور‪ 120 ،‬بیمار‬
‫دانشجوي کارشناسي ارشد پرستاري‬
‫با روش دردسترس انتخاب شدند و بهصورت تصادفي ساده در سه گروه ‪ 40‬نفره اسطوخودوس‪ ،‬پالسبو و‬
‫مراقبتهاي ويژه‪ ،‬کمیته تحقیقات‬
‫کنترل قرار گرفتند‪ .‬مداخله شامل استنشاق ‪ 10‬قطره اسانس اسطوخودوس در گروه آزمون و ‪ 10‬قطره‬
‫دانشجويي‪ ،‬دانشگاه علوم پزشکي همدان‪،‬‬
‫آب مقطر در گروه پالسبو‪ ،‬به مدت يک ساعت قبل از پانسمان و مراقبت روتین در گروه کنترل بود‪ .‬درد‬ ‫همدان‪ ،‬ايران‬
‫بیماران‪ ،‬قبل‪ ،‬بالفاصله پس از مداخله (پیش از پانسمان) و پس از پانسمان با استفاده از مقیاس آنالوگ‬
‫چشمي ارزيابي شد‪ .‬تجزيه و تحلیل دادهها نیز با استفاده از ‪ SPSS‬نسخه ‪ ،21‬آزمونهاي آماري آنالیز‬ ‫پست الکترونيک‪:‬‬
‫واريانس يکطرفه و اندازههاي مکرر با سطح معناداري ‪ P> 0/05‬صورت گرفت‪.‬‬ ‫‪lashani.uni@gmail.com‬‬
‫يافتهها‪ :‬سه گروه از نظر متغیرهاي دموگرافیک همسان بودند‪ .‬در میان آنها بین میانگین شدت درد‬
‫بعد از مداخله‪ ،‬تفاوت آماري معناداري مشاهده شد (‪ ) P> 0/05‬که اين تفاوت بین گروه اسطوخودوس با‬
‫گروه پالسبو و کنترل (‪ ) P> 0/05‬معنادار بود‪ ،‬اما بین گروه کنترل و پالسبو اختالف آماري مشاهده نشد‬ ‫برای دانلود این مقاله‪ ،‬کد زیر را‬
‫(‪.) P= 0/443‬‬ ‫با موبایل خود اسکن کنید‪.‬‬

‫نتيجه گيري‪ :‬با استفاده از رايحهدرماني استنشاقي اسطوخودوس ميتوان درد بیماران سوختگي را‬
‫در کوتاهمدت کاهش داد؛ بنابراين توصیه ميشود کادر درمان و پرستاران در دردهاي کوتاهمدت بیماران‬
‫از اين گیاه استفاده کنند‪.‬‬

‫کليدواژهها‪ :‬اسطوخودوس‪ ،‬بخش مراقبتهاي ويژه‪ ،‬بیماران سوختگي‪ ،‬درد‪ ،‬رايحهدرماني‪،‬‬

‫طب مکمل‬

‫سوختگي ميشوند که از اين تعداد ‪ 30‬هزار نفر بستري‬
‫ميشوند و سه هزار نفر فوت ميکنند [‪.]2‬‬
‫آسیب سوختگي و اقدامات درماني سبب بروز شديدترين‬
‫و طوالنيترين دردها در بیماران سوختگي ميشود؛ بنابراين‬
‫بايد به دنبال راهکاري براي کاهش درد اينگونه بیماران بود‬
‫[‪]3‬؛ دردي که به مقادير بااليي از داروهاي مخدر و گاه مقاوم‬
‫مقدمه‬
‫سوختگي وضعیت اسفناکي است که بیشتر در کشورهاي‬
‫فقیر روي ميدهد و نهمین عامل اختالالت رواني و عملکردي‬
‫نیز در ايران بهشمار ميآيد‪ .‬به گزارش مرکز تحقیقات‬
‫سوختگي دانشگاه ايران‪ ،‬آمار بیماران سوختگي در کشور‬
‫هشت برابر متوسط آمار جهاني است [‪ .]1‬به گزارش وزارت‬
‫بهداشت‪ ،‬ساالنه ‪ 150‬تا ‪ 180‬هزار نفر در ايران دچار‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫‪ 418‬اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس ‪….‬‬
‫سیستم عصبي تمامي سیستمهاي بدن را درگیر ميکند و‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬
‫بر آنها تأثیر ميگذارد‪ .‬به همین دلیل در برنامه درماني‬
‫کنترل درد مدنظر قرار دارد [‪.]12‬‬
‫در مطالعات اخیر پیامدهاي رايحهدرماني در کاهش درد‬
‫بررسي شده است‪ .‬در بیشتر پژوهشها نیز اثر مثبت‬
‫قابلتوجهي از اين روش در مقايسه با پالسبو يا درمانهاي‬
‫معمول مدنظر قرار گرفته است‪ .‬با توجه به نتايج يکي از‬
‫مطالعات‪ ،‬تحريک بويايي با استفاده از رايحهدرماني ميتواند‬
‫به کاهش فوري درد و تغییرات فیزيولوژيکي از قبیل‬
‫فشارخون‪ ،‬ضربان قلب‪ ،‬دماي پوست و فعالیت مغز منجر‬
‫شود [‪ .]13‬در اين میان‪ ،‬اسانس اسطوخودوس در رايحه‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬
‫درماني جايگاه ويژهاي براي کنترل درد يافته است [‪,14‬‬
‫‪.]15‬‬
‫بهنظر ميرسد اسطوخودوس پیامدهاي ضد استرسي‪،‬‬
‫آرامبخشي‪ ،‬ضد دردي‪ ،‬آنتيهیستامیني و تسکیندهنده‬
‫اختالالت خواب‪ ،‬ضدافسردگي‪ ،‬ضد صرع و ضد سردردهاي‬
‫عصبي دارد [‪ .]18-16 ,9‬اين گیاه در رايحهدرماني استفاده‬
‫ميشود و بهکمک آن ميتوان آثار آرامبخشي‪ ،‬ضد درد و ضد‬
‫انقباضي را از طريق سیستم نورولوژيک نمايان کرد [‪.]19‬‬
‫وکیلیان و همکاران (‪ ]20[ )2011‬و شیخان و همکاران‬
‫(‪ ]21[ )2012‬نشان دادند زناني که از اسطوخودوس براي‬
‫کاهش درد اپیزياتومي بهره بردند‪ ،‬از مسکن کمتري استفاده‬
‫کردند‪ .‬در مطالعه پیراک و همکاران (‪ ،)2015‬رايحهدرماني‬
‫با اسانس اسطوخودوس‪ ،‬شدت درد زايمان گروه مداخله را‬
‫در مقايسه با گروه کنترل کاهش داد [‪ .]22‬در مطالعه الماده‬
‫و همکاران (‪ )2016‬نیز درد در گروه رايحهدرماني ماساژ با‬
‫اسانس اسطوخودوس از گروه ماساژ بدون رايحهدرماني کمتر‬
‫بود که اين اختالف از نظر آماري معنادار محسوب ميشد‬
‫[‪ .]23‬در مطالعه جانوال و همکاران (‪ )2014‬رايحهدرماني‬
‫ماساژي با اسانس اسطوخودوس‪ ،‬شدت درد را بهطور‬
‫معناداري کاهش داد [‪ .]24‬در مطالعه سیدي و همکاران‬
‫(‪ )2016‬نوع ماساژي رايحهدرماني ترکیبي اسطوخودوس با‬
‫گل محمدي سبب کاهش درد و اضطراب بیماران سوختگي‬
‫شد [‪.]25‬‬
‫مطالعه حاضر با هدف «بررسي تأثیر رايحهدرماني‬
‫استنشاقي با اسانس اسطوخودوس بر شدت درد بیماران‬
‫سوختگي» انجام شد که دلیل آن‪ ،‬لزوم تدوين‬
‫دستورالعملهايي براي استفاده از رايحههاي انتخابي و مؤثر‬
‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬
‫به آن نیازمند است [‪ .]4‬نتايج مطالعهاي در برزيل (‪)2017‬‬
‫نشان ميدهد سوختگي سبب تخريب شديد بافتهاي بدن‬
‫ميشود؛ از اينرو اگر اين بافتهاي نکروتیک از بدن زدوده‬
‫نشود‪ ،‬عفونت و اختالالت سیستمیک در کارکرد ارگانهاي‬
‫حیاتي بهوجود ميآيد‪ .‬يکي از عواملي که مانع از بین بردن‬
‫کامل بافتهاي نکروتیک ميشود‪ ،‬درد شديد بیماران‬
‫سوختگي است‪ .‬به همین دلیل مهارتهاي فني در مديريت‬
‫و تسکین درد در روند بهبودي بیماران سوختگي تأثیر‬
‫بسزايي دارد [‪.]5‬‬
‫معمولترين روش براي مقابله با درد استفاده از‬
‫داروهاست که در ابتدا در حیطة کار پرستاري قرار نميگیرد‪.‬‬
‫از سوي ديگر‪ ،‬ممکن است با عوارضي مانند اختالالت تنفسي‬
‫و همودينامیکي همراه باشد؛ بنابراين تدابیر جديد مراقبتي‬
‫براي کاهش درد الزم است‪ .‬همچنین در صورت تجويز دوز‬
‫صحیح داروهاي مخدر‪ ،‬اين داروها به شیوه درست و مقدار‬
‫مناسب استفاده نميشوند و معموالً کمتر از پنجاهدرصد آنها‬
‫وارد بدن بیمار ميشود [‪.]7 ,6‬‬
‫طب مکمل يا طب جايگزين مجموعه اعمال و عقايدي‬
‫است که بیماران براي پیشگیري‪ ،‬درمان و ارتقاي سطح‬
‫سالمتي و بهداشتي در کنار ساير درمانها استفاده ميکنند‬
‫[‪ .]8‬يکي از روشهاي طب مکمل‪ ،‬رايحهدرماني يا‬
‫آروماتراپي است که به استفاده کنترلشده از روغنهاي معطر‬
‫براي حفظ و ارتقاي سالمت جسمي و رواني اطالق ميشود‬
‫[‪ .]9‬در حال حاضر‪ ،‬پژوهشهاي گستردهاي در زمینه‬
‫کاربردهاي گوناگون رايحهدرماني و استفاده از اسانسهاي‬
‫گیاهي در حال انجام است [‪ .]6‬روغنهاي گیاهي از طريق‬
‫استنشاق‪ ،‬کمپرس‪ ،‬حمام و ماساژ استفاده ميشوند که اين‬
‫روشها بیشترين شکل استفاده از رايحهدرماني به روش‬
‫استنشاقي هستند [‪ .]7‬رايحهدرماني استنشاقي بهدلیل‬
‫اثربخشي در کاهش اضطراب‪ ،‬درد‪ ،‬خستگي و بیماريهاي‬
‫پوستي کاربرد دارد [‪.]10‬‬
‫مکانیسم دقیق چگونگي اثرگذاري رايحهدرماني بهصورت‬
‫کامل شناختهشده نیست‪ .‬اسانس پس از استنشاق به قسمتي‬
‫از مغز (سیستم لیمبیک) که مسئول کنترل احساسات است‬
‫ميرسد و درد را کاهش ميدهد‪ .‬همچنین با نفوذ در پوست‬
‫يا بافت ريه و ورود به جريان خون و دستگاه ايمني‪ ،‬اثر خود‬
‫را بهطور فیزيولوژيک اعمال ميکند [‪ ]11‬رايحه از طريق‬
‫استنشاق وارد گردش خون ميشود و بهنظر ميرسد عالوهبر‬
‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫عظیم عزيزي و همکاران ‪419‬‬

‫‪ )Scale‬که مقیاسي خودگزارشي است استفاده شد‪ .‬اين‬ ‫و شیوع قابلتوجه درد در بیماران سوختگي است [‪.]26 ,4‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫مقیاس‪ ،‬مقیاس خطکشوار عمودي ‪ 10‬سانتيمتري است‬ ‫همچنین از آنجا که در بیشتر مطالعات‪ ،‬تأثیر سريع پس از‬
‫که اعداد صفر تا ‪ 10‬روي آن نوشته شده است‪ .‬عدد ‪10‬‬ ‫استفاده از اسطوخودوس بررسي شده‪ ،‬اما تأثیر طوالنيمدت‬
‫نشاندهنده بیشترين سطح درد و عدد صفر بیانگر‬ ‫آن مدنظر قرار نگرفته است [‪ ]25 ,23‬پژوهشگران به انجام‬
‫دردنداشتن است‪ .‬از شرکتکننده خواسته شد با توجه به اين‬ ‫اين مطالعه ترغیب شدند‪ .‬نتايج ضدونقیض درمورد تأثیر اين‬
‫ابزار‪ ،‬میزان درد خود را روي آن مشخص کند‪.‬‬ ‫اسانس بر درد بیماران مختلف نیز در انجام اين پژوهش‬
‫در پژوهشهاي گوناگون در ايران‪ ،‬دقت اندازهگیري‬ ‫تأثیرگذار بوده است [‪.]27 ,14‬‬
‫شدت درد‪ ،‬روايي‪ ،‬پايايي و حساسیت اين معیار در دردهاي‬ ‫روش بررسي‬
‫حاد‪ ،‬مزمن و سرطاني تأيید شده است [‪ .]28‬میزان روايي‬
‫اين مطالعه از نوع کارآزمايي بالیني سهگروهي با‬
‫اين مقیاس حدود ‪ 0/86-0/76‬و پايايي آن ‪ 0/70-0/60‬است‬
‫اندازهگیر ي پیش از مداخله و پس از مداخله است و در بازه‬
‫[‪ .]29‬دلیل استفاده از اين مقیاس‪ ،‬عالوهبر پايايي و روايي‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫زماني ارديبهشت ‪ 1396‬تا مرداد ‪ 1397‬انجام شد‪ .‬جامعه‬

‫باال‪ ،‬سهولت پاسخگويي به آن است‪ .‬بیماراني که معیارهاي‬
‫پژوهش شامل بیماران دچار سوختگي با محدودة سني ‪-18‬‬
‫ورود به مطالعه را داشتند‪ ،‬با روش نمونهگیري غیرتصادفي‬
‫‪ 55‬سال است که در بخش سوختگي بیمارستان بعثت‬
‫دردسترس انتخاب شدند و بهصورت تصادفي ساده در سه‬
‫همدان بستري بودند‪ .‬معیارهاي ورود به مطالعه شامل‬
‫گروه قرار گرفتند‪ .‬ابتدا ‪ 120‬کاغذ يک رنگ و يک شکل که‬
‫سوختگي درجه ‪ ،2‬آگاهي از زمان و مکان و شخص‪ ،‬داشتن‬
‫روي ‪ 40‬عدد از آنها حرف ‪ ،A‬روي ‪ 40‬عدد حرف ‪ B‬و روي‬
‫توانايي تکلم‪ ،‬تأيید پزشک مبني بر منعنشدن از ورود به‬
‫‪ 40‬عدد حرف ‪ C‬نوشته شده بود‪ ،‬داخل يک پاکت‬
‫پژوهش‪ ،‬درد بیشتر از ‪ 3‬براساس مقیاس آنالوگ چشمي‬
‫مهرومومشده قرار داده شد‪ .‬سپس هريک از‬
‫()‪ ،)Visual Analog Scale (VAS‬حساسیتنداشتن به‬
‫مشارکتکنندگان پاکتي را بهطور تصادفي و بدون جايگذاري‬
‫داروهاي گیاهي‪ ،‬نداشتن اعتیاد به مواد مخدر (بنا بر اظهار‬
‫انتخاب کردند و به اين ترتیب در يکي از گروههاي ‪A‬‬
‫خود بیمار و خانواده آنها)‪ ،‬نبود اختالالت رواني‪ ،‬نداشتن‬
‫(اسطوخودوس)‪( B ،‬پالسبو) و ‪( C‬کنترل) قرار گرفتند‪.‬‬
‫مشکل بويايي براساس پرونده و اظهارات خود بیمار‪ ،‬نداشتن‬
‫حدود يک ساعت پیش از پانسمان‪ ،‬شدت درد بیماران‬
‫کانون درد ديگر‪ ،‬استفادهنکردن از عطر و ادکلن توسط بیمار‬
‫سوختگي با مقیاس آنالوگ چشمي ‪ VAS‬بهصورت‬
‫بهطور همزمان با مداخله و سوختگي زير ‪ 30‬درصد سطح‬
‫خودگزارشي و براي پیشگیري از سوگیري در ارزيابي اولیه‬
‫بدن براساس معیار لوند و برودر (‪ )Lond and Broder‬است‪.‬‬
‫اين پرسشنامهها توسط يکي از پرستاران بخش مشخص شد‬
‫همچنین بايد ‪ 48‬ساعت از ورود بیمارستان گذشته باشد و‬
‫که از گروههاي مطالعه بيخبر بود‪ .‬سپس به مدت يک‬
‫خودسوزي علت سوختگي نباشد‪ .‬معیارهاي خروج از مطالعه‬
‫ساعت‪ ،‬مداخله در گروه اسطوخودوس و پالسبو انجام شد‪.‬‬
‫نیز شامل مصرف داروهاي گیاهي ديگر توسط بیمار‪ ،‬داشتن‬
‫در گروه اسطوخودوس‪ ،‬پژوهشگر ده قطره اسانس‬
‫هرگونه اختالل بويايي‪ ،‬ايجاد مشکالت تنفسي و آلرژيک‪،‬‬
‫اسطوخودوس ‪ 2‬درصد ساخت شرکت باريچ اسانس کاشان‬
‫خروج از مطالعه در هر مرحله از پژوهش براساس خواست‬
‫و در گروه پالسبو ده قطره آب مقطر با قطرهچکان روي گاز‬
‫شرکتکننده‪ ،‬شرکت در مطالعه مشابه همزمان‬
‫چهار در چهار چکاند و از بیمار خواست تا ابتدا با پنج تنفس‬
‫(رايحهدرماني)‪ ،‬گوشکردن برنامههاي صوتي و تصويري و‬
‫عمیق رايحه را استشمام کند‪ .‬سپس اين گاز آغشته به‬
‫مصرف داروهاي ضد درد است‪.‬‬
‫اسانس که حداقل به مدت يک ساعت رايحه را متصاعد مي‬
‫پرسشنامه مشخصات دموگرافیک شامل سن‪ ،‬میزان‬
‫کرد‪ ،‬به لباس يا بالش بیمار در فاصله ده تا پانزده سانتيمتر‬
‫تحصیالت‪ ،‬وضعیت تأهل‪ ،‬جنس‪ ،‬زبان‪ ،‬شغل‪ ،‬میزان بیمه‪،‬‬
‫از بیني او متصل شد و گروه کنترل‪ ،‬مراقبت روتین را دريافت‬
‫مصرف دارو‪ ،‬حساسیت‪ ،‬علت سوختگي‪ ،‬محل سوختگي‪،‬‬
‫کرد‪ .‬شدت درد همه شرکتکنندگان در مطالعه‪ ،‬بالفاصله‬
‫درصد سوختگي و محل زندگي (روستايي يا شهري) است‬
‫پس از اتمام مداخله (پیش از پانسمان) و پس از پانسمان با‬
‫که پیش از شروع مداخله تکمیل شد‪ .‬همچنین بهمنظور‬
‫استفاده از مقیاس ‪ VAS‬ارزيابي شد‪ .‬تعداد دفعات درخواست‬
‫بررسي درد‪ ،‬از مقیاس آنالوگ چشمي ( ‪Visual Analog‬‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫‪ 420‬اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس ‪….‬‬

‫روشهاي آمار توصیفي و آزمونهاي آماري اندازهگیري‬ ‫مسکن هريک از شرکتکنندگان تا دوازده ساعت پس از‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫مکرر‪ ،‬مانکوا‪ ،‬آنکوا‪ ،‬آزمون تعقیبي بونفروني و کايدو تجزيه‬
‫تحلیل و سطح معناداري ‪ P> 0/05‬درنظر گرفته شد‪.‬‬
‫يافتهها‬
‫پس از اعمال معیارهاي ورود‪ 130 ،‬بیمار وارد مطالعه‬
‫شدند‪ .‬در اين میان از ‪ 10‬نفر صرفنظر شد و درنهايت ‪40‬‬
‫نفر در هر گروه مدنظر قرار گرفتند (نمودار ‪.)1‬‬
‫در اين مطالعه‪ ،‬اطالعات دموگرافیک بیماران ‪ 3‬گروه‬
‫بررسي شد‪ .‬نتايج نشان داد که اين گروهها بهجز در متغیر‬
‫زبان مادري‪ ،‬از نظر ساير متغیرهاي دموگرافیک همسان‬
‫هستند و تفاوت آماري معناداري میان آنها وجود ندارد‪.‬‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬
‫مداخله نیز مدنظر قرار گرفت‪.‬‬
‫پس از تأيید کمیته اخالق در پژوهش دانشگاه علوم‬
‫پزشکي همدان با شماره ‪ IR.UMSHA.REC.1395.591‬و‬
‫ثبت مطالعه در مرکز کارآزمايي بالیني ايران به شماره‬
‫‪ ،IRCT2017030632129N3‬پژوهشگر با حضور در‬
‫بیمارستان بعثت همدان و دريافت مجوز الزم از مدير خدمات‬
‫پرستاري بیمارستان‪ ،‬به بخش سوختگي وارد شد تا‬
‫نمونهگیري و مداخله را در بخش مورد نظر انجام دهد‪.‬‬
‫همچنین متعهد شد تا اسرار بیماران را حفظ کند و به آنها‬
‫ضرري نرساند‪ .‬پس از دريافت رضايت آگاهانه براي شرکت‬

‫متغیر درد نیز از توزيع نرمال برخوردار است (جدول ‪.)1‬‬ ‫در مطالعه و پس از اتمام پژوهش‪ ،‬نتايج در اختیار مرکز‬
‫تحقیقات دانشگاه قرار گرفت‪.‬‬
‫دادههاي مطالعه با توجه به اهداف مطالعه جمعآوري‬
‫شد‪ .‬همچنین با استفاده از نرمافزار آماري ‪ SPSS‬نسخه ‪،21‬‬

‫بیماران بستري در بخش سوختگي بیمارستان بعثت (‪)n=308‬‬ ‫نداشتن معیارهاي‬

‫ورود به مطالعه‬

‫ورود به مطالعه‬
‫)‪(n=161‬‬
‫تمايلنداشتن به‬
‫ورود به مطالعه )‪(n=130‬‬ ‫شرکت در پژوهش‬
‫)‪(n=17‬‬
‫تخصیص تصادفي‬

‫تخصیص تصادفي به سه گروه مداخله و گروه پالسبو و‬

‫کنترل )‪(n=130‬‬

‫تکمیل مقیاس درد پیش از شروع مداخله‬

‫گروه رايحهدرماني استنشاقي‬ ‫گروه رايحهدرماني استنشاقي‬ ‫گروه کنترل عدم دريافت‬
‫اسطوخودوس )‪(n=43‬‬ ‫پالسبو )‪(n=44‬‬ ‫مداخله )‪(n=43‬‬
‫پیگیري‬

‫‪ 60‬دقیقه پس از شروع مداخله بررسي‬ ‫‪ 60‬دقیقه پس از شروع مداخله‬ ‫‪ 60‬دقیقه بعد از تکمیل پرسشنامه‬
‫درد (‪)n=42‬‬ ‫بررسي درد )‪(n=42‬‬ ‫بررسي درد (‪)n=41‬‬

‫تکمیل مقیاس درد پس از پانسمان‬ ‫تکمیل مقیاس درد پس از‬ ‫تکمیل مقیاس درد پس از‬
‫)‪(n=40‬‬ ‫پانسمان (‪)n=40‬‬ ‫پانسمان (‪)n=40‬‬
‫آنالیز‬

‫آنالیز شدند‬ ‫آنالیز شدند‬ ‫آنالیز شدند‬

‫)‪(n=40‬‬ ‫)‪(n=40‬‬ ‫)‪(n=40‬‬
‫نمودار ‪ .1‬کونسورت مطالعه‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫عظیم عزيزي و همکاران ‪421‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫جدول ‪ .1‬مقايسه متغيرهاي دموگرافيک در بيماران مبتال به سوختگي برحسب گروه درماني‬

‫گروه درماني‬

‫‪P Value‬‬ ‫متغير‬

‫درمان روتین‬ ‫پالسبو‬ ‫اسطوخودوس‬
‫فراواني (درصد)‬ ‫فراواني (درصد)‬ ‫فراواني (درصد)‬

‫‪)50( 20‬‬ ‫‪)47/5( 19‬‬ ‫‪)45( 18‬‬ ‫زن‬

‫‪0/905‬‬ ‫جنس‬
‫‪)50( 20‬‬ ‫‪)52/5( 21‬‬ ‫‪)55( 22‬‬ ‫مرد‬
‫‪0/212‬‬ ‫‪)8/36( 35/35‬‬ ‫‪)8/79( 37/38‬‬ ‫‪)9/33( 38/98‬‬ ‫سن‬
‫‪)12/5( 5‬‬ ‫‪)20( 8‬‬ ‫‪)17/5( 7‬‬ ‫مجرد‬
‫وضعيت‬
‫‪0/234‬‬ ‫‪)87/5( 35‬‬ ‫‪)72/5( 29‬‬ ‫‪)77/5( 31‬‬ ‫متأهل‬
‫تأهل‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫‪) 5( 2‬‬ ‫همسر مرده‬

‫‪)82/5( 33‬‬ ‫‪)70/0( 28‬‬ ‫‪)57/5( 23‬‬ ‫شهر‬ ‫محل‬
‫‪0/051‬‬
‫‪)17/5( 7‬‬ ‫‪)30/0( 12‬‬ ‫‪)42/5( 17‬‬ ‫روستا‬ ‫سکونت‬
‫‪)52/5( 21‬‬ ‫‪)47/5( 19‬‬ ‫‪)52/5( 21‬‬ ‫فارس‬
‫‪)42/5( 17‬‬ ‫‪)27/5( 11‬‬ ‫‪)42/5( 17‬‬ ‫ترک‬
‫‪0/003‬‬ ‫زبان‬
‫‪)27/5( 11‬‬ ‫‪)12/5( 5‬‬ ‫‪)2/5( 1‬‬ ‫لر‬
‫‪)7/5(3‬‬ ‫‪)12/5(5‬‬ ‫‪)2/5(1‬‬ ‫کرد‬
‫‪)7/5(3‬‬ ‫‪)7/5(3‬‬ ‫‪)10(4‬‬ ‫خواندن و نوشتن‬
‫‪)52/5(21‬‬ ‫‪)50(20‬‬ ‫‪)45(18‬‬ ‫ديپلم‬
‫‪0/432‬‬ ‫تحصيالت‬
‫‪)25(10‬‬ ‫‪)32/5(13‬‬ ‫‪)30(12‬‬ ‫فوقديپلم و لیسانس‬
‫‪)20( 8‬‬ ‫‪)10( 4‬‬ ‫‪)15( 6‬‬ ‫فوقلیسانس و باالتر‬
‫‪)75( 30‬‬ ‫‪)80( 32‬‬ ‫‪)70( 28‬‬ ‫‪)75( 30‬‬ ‫تعداد‬
‫‪0/375‬‬ ‫‪)17/5( 7‬‬ ‫‪)12/5( 5‬‬ ‫‪)20( 8‬‬ ‫‪)17/5( 7‬‬ ‫ناحيه‬
‫‪)7/5( 3‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫‪)10( 4‬‬ ‫‪)7/5(3‬‬ ‫سوختگي‬
‫‪)55( 22‬‬ ‫‪)65( 26‬‬ ‫‪)40( 16‬‬ ‫آب جوش‬
‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 5( 2‬‬ ‫نفت‬
‫‪)27/5( 11‬‬ ‫‪)22/5( 9‬‬ ‫‪)25( 10‬‬ ‫گاز‬
‫‪)12/5( 5‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫قیر‬ ‫علت‬
‫‪0/140‬‬
‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪)10( 4‬‬ ‫آتش‬ ‫سوختگي‬
‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪)2/5( 1‬‬ ‫روغن‬
‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫جسم داغ‬
‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪)10( 4‬‬ ‫برق‬
‫‪)100( 40‬‬ ‫‪)100( 40‬‬ ‫‪)100( 40‬‬ ‫بلي‬ ‫بيمه‬
‫‪1/000‬‬
‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫خیر‬ ‫درماني‬
‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪) 5( 2‬‬ ‫‪) 5( 2‬‬ ‫کارمند‬
‫‪)45( 18‬‬ ‫‪)40( 16‬‬ ‫‪)35( 14‬‬ ‫شغل آزاد‬
‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫‪)10( 4‬‬ ‫بازنشسته‬
‫‪0/377‬‬ ‫‪)2/5( 1‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 5( 2‬‬ ‫بیکار‬ ‫شغل‬
‫‪)47/5( 19‬‬ ‫‪)47/5( 19‬‬ ‫‪)37/5( 15‬‬ ‫خانهدار‬
‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪) 0( 0‬‬ ‫‪)7/5( 3‬‬ ‫کشاورز‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫‪ 422‬اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس ‪….‬‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫درمان روتين‬ ‫پالسبو‬ ‫اسطوخودوس‬

‫‪P Value‬‬ ‫ميانگين‬ ‫ميانگين (انحراف‬ ‫ميانگين‬ ‫متغير‬
‫(انحراف معيار)‬ ‫معيار)‬ ‫(انحراف معيار)‬

‫‪0/072‬‬ ‫‪)9/15( 67/88‬‬ ‫‪)10/33( 67/58‬‬ ‫‪)12/93( 72/63‬‬ ‫وزن‬

‫‪0/602‬‬ ‫‪)7/99( 169/43‬‬ ‫‪)8/99( 167/43‬‬ ‫‪)10/10( 168/80‬‬ ‫قد‬

‫جدول ‪ .2‬مقايسه نمره شدت درد پيشآزمون‪ ،‬پسآزمون (پيش از پانسمان) و پسآزمون (پس از پانسمان) بين سه گروه آزمايش‪،‬‬
‫دارونما و کنترل و داخل آنها‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫گروه کنترل‬ ‫گروه دارونما‬ ‫گروه آزمون‬

‫زمان‬
‫آزمون‬
‫اندازهگيري درد‬
‫انحراف معيار‬ ‫ميانگين‬ ‫انحراف معيار‬ ‫ميانگين‬ ‫انحراف معيار‬ ‫ميانگين‬

‫‪F=0/017‬‬
‫‪0/91‬‬ ‫‪7/10‬‬ ‫‪1/10‬‬ ‫‪7/09‬‬ ‫‪0/94‬‬ ‫‪7/13‬‬ ‫پيش از مداخله‬
‫‪P=0/983‬‬
‫‪F=69/687‬‬ ‫پس از مداخله‬
‫‪0/75‬‬ ‫‪7/02‬‬ ‫‪1/04‬‬ ‫‪6/99‬‬ ‫‪0/60‬‬ ‫‪5/13‬‬
‫‪P=0/000‬‬ ‫(پيش از پانسمان)‬
‫‪F=1/644‬‬ ‫پس از مداخله‬
‫‪0/67‬‬ ‫‪7/04‬‬ ‫‪1/16‬‬ ‫‪7/02‬‬ ‫‪1/40‬‬ ‫‪6/64‬‬
‫‪P=0/198‬‬ ‫(پس از پانسمان)‬
‫‪F=0/890‬‬ ‫‪F=0/838‬‬ ‫‪F=0/416‬‬
‫آزمون‬
‫‪P=0/108‬‬ ‫‪P=0/652‬‬ ‫‪P=0/000‬‬

‫میان آنها متفاوت است؛ بهطوريکه پیش از مداخله‬ ‫با توجه به جدول ‪ 2‬و نتايج آنالیز اندازههاي مکرر‪ ،‬بین‬
‫(‪ F=0/017‬و =‪ )0/983 P‬و پس از پانسمان (‪ F=1/644‬و‬ ‫میانگین شدت درد گروه کنترل (‪F=0/890‬‬
‫‪ )P=0/198‬تفاوت معنادار آماري میان آنها وجود ندارد‪ ،‬اما‬ ‫و ‪ )P=0/108‬و پالسبو (‪ F=0/838‬و ‪ )P=0/652‬در سه زمان‬
‫بالفاصله پس از اتمام مداخله (قبل از پانسمان) اين تفاوت‬ ‫اندازهگیري‪ ،‬تفاوت آماري وجود ندارد‪ ،‬اما اين تفاوت در گروه‬
‫معنادار است (‪ F=69/687‬و ‪ .)P=0/000‬بهمنظور بررسي‬ ‫اسطوخودوس معنادار است (‪ F=0/416‬و ‪.)P=0/000‬‬
‫اينکه بین کدام گروهها تفاوت وجود دارد از آزمون تعقیبي‬ ‫همچنین نتايج آزمون آنالیز واريانس يکراهه نشان ميدهد‬
‫بونفروني استفاده شد‪.‬‬ ‫در سه گروه تفاوت آماري معناداري وجود دارد و شدت درد‬
‫جدول ‪ .3‬مقايسه تفاوت ميانگين شدت درد در مرحله پس از مداخله‬
‫(پيش از پانسمان) بين گروههاي اسطوخودوس‪ ،‬پالسبو و کنترل‬

‫‪P Value‬‬ ‫اختالف میانگین‬ ‫گروه‬ ‫گروه‬

‫‪0/000‬‬ ‫‪-1/86‬‬ ‫پالسبو‬

‫اسطوخودوس‬
‫‪0/000‬‬ ‫‪-1/89‬‬ ‫کنترل‬

‫‪0/982‬‬ ‫‪-0/03‬‬ ‫کنترل‬ ‫پالسبو‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫‪ 423‬بررسي مقايسهاي تأثیر دو روش آموزش ترکیبي و سخنراني‪….‬‬

‫بهمنظور بررسي رابطه رايحهدرماني با اسانس‬ ‫مطابق جدول ‪ ،3‬نتايج آزمون تعقیبي توکي نشان‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫اسطوخودوس و دريافت يا عدم دريافت داروي مسکن‬
‫براساس خواست بیمار در دوازده ساعت آينده‪ ،‬از آزمون کاي‬
‫اسکوئر استفاده شد که نتايج آن در جدول ‪ 4‬آمده است‪.‬‬
‫براساس جدول ‪ ،4‬مقدار کاياسکوئر در سطح خطاي‬
‫کوچکتر از ‪ 0/05‬معنادار نیست؛ از اينرو سه گروه از نظر‬
‫میزان درد با هم تفاوت معناداري ندارند؛ يعني با توجه به‬
‫توزيع نسبتها در داخل جدول‪ ،‬گروه آزمايش تقريب ًا بهاندازه‬
‫دو گروه دارونما و کنترل درخواست داروي مسکن براي‬
‫تسکین درد کرده است (همه داروهاي تسکیندهنده درد‪،‬‬
‫مخدرها و غیرمخدرها)‪ .‬نتايج حاصل از آزمون اندازهگیري‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬
‫ميدهد میان میانگین درد گروه آزمايش با میانگین درد دو‬
‫گروه دارونما و کنترل تفاوت معناداري وجود دارد؛ پس مي‬
‫توان گفت رايحهدرماني با عصاره اسطوخودوس سبب کاهش‬
‫درد گروه آزمايش در پسآزمون (قبل از پانسمان) شده است‪.‬‬
‫همچنین بین میانگین درد گروه دارونما با میانگین درد گروه‬
‫کنترل تفاوت معناداري وجود ندارد‪.‬‬
‫با توجه به شکل ‪ ،1‬میانگین درد گروه آزمايش در‬
‫پسآزمون (پیش از پانسمان) از میانگین دو گروه ديگر در‬
‫پسآزمون (پس از پانسمان) کاهش يافته است‪ .‬اين امر در‬
‫سطح خطاي کوچکتر از ‪ 0/05‬معنادار است‪ ،‬اما در‬

‫هاي مکرر نیز‪ ،‬ماندگارنبودن تأثیر رايحهدرماني با اسانس‬ ‫پسآزمون (پس از پانسمان) میانگین درد گروه آزمايش از‬
‫اسطوخودوس را تأيید ميکند‪.‬‬ ‫میانگین پسآزمون (پیش از پانسمان) دوباره افزايش مييابد‬
‫که در سطح خطاي کوچکتر از ‪ 0/05‬معنادار است و به‬
‫میانگین درد گروههاي دارونما و کنترل نزديک ميشود‪.‬‬

‫شکل ‪ .1‬مقايسه ميانگين درد ‪ 3‬گروه پيش از مداخله (پيش از پانسمان) و پس از مداخله (پس از پانسمان)‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
‫‪1397‬‬
 ‫‪ 424‬اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس ‪….‬‬

‫جدول ‪ .4‬دريافت داروهاي مسکن در دوازده ساعت اول پس از پانسمان در گروههاي مطالعه‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫نوع مداخله‬
‫گواه‬ ‫دارونما‬ ‫آزمايش‬
‫‪38‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‪34‬‬ ‫تعداد‬
‫دريافتکردن‬
‫‪95‬‬ ‫‪92/5‬‬ ‫‪85‬‬ ‫درصد‬
‫داروي مسکن‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫تعداد‬
‫دريافتنکردن‬
‫‪5‬‬ ‫‪7/5‬‬ ‫‪15‬‬ ‫درصد‬
‫‪2/60‬‬ ‫کاياسکوئر‬
‫‪2‬‬ ‫درجه آزادي‬
‫‪0/272‬‬ ‫سطح معناداري‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫درد پس از عمل گروه آزمايش ميشود‪ .‬با توجه به اثر‬ ‫بحث‬

‫کوتاهمدت نتايج پژوهش حاضر ميتوان گفت نتايج اين‬
‫نتايج نشان ميدهد استنشاق اسانس اسطوخودوس‬
‫پژوهش با نتايج پژوهشهاي فوق مطابقت دارد‪ .‬المادا و‬
‫ميتواند در کوتاهمدت درد بیماران گروه اسطوخودوس‬
‫نوماني با استفاده از طرح پیشآزمون‪ -‬پسآزمون با گروه‬
‫(پسآزمون پیش از پانسمان) را کاهش دهد‪ ،‬اما اثر ماندگاري‬
‫کنترل‪ ،‬به بررسي تأثیر آروماتراپي ماساژ با اسطوخودوس بر‬
‫بر درد ندارد (پسآزمون پس از پانسمان)‪ .‬اگرچه استنشاق‬
‫درد زنان در زمان زايمان پرداختند و نتیجه گرفتند که اين‬
‫اين اسانس تأثیر ماندگاري بر درد ندارد‪ ،‬تفاوت آن نسبت به‬
‫نوع مداخله سبب کاهش معنادار درد در گروه آزمايش مي‬
‫گروه کنترل و پالسبو معنادار است و شدت درد را در گروه‬
‫شود [‪.]23‬‬
‫آزمايش کاهش داده است‪.‬‬
‫تاگوت و همکاران (‪ )2017‬با استفاده از طرح‬
‫در بیشتر پژوهشها‪ ،‬بدون توجه به آثار بلندمدت اسانس‬
‫پیشآزمون‪ -‬پسآزمون با گروه کنترل‪ ،‬به بررسي اثر اسانس‬
‫اسطوخودوس بر درد‪ ،‬بر پیامدهاي کوتاهمدت اين اسانس‬
‫اسطوخودوس بر درد زنان طي معاينات دستگاه تناسلي‬
‫تمرکز شده است‪ .‬با توجه به اين مطالعات‪ ،‬اسانس‬
‫پرداختند و گزارش دادند که استنشاق اسانس اسطوخودوس‬
‫اسطوخودوس در کوتاهمدت بر درد اثرگذار است‪ .‬نتايج اين‬
‫سبب کاهش معنادار درد ميشود که اين مقوله با نتايج‬
‫پژوهشها با مطالعه حاضر مطابقت دارد [‪.]30 ,25‬‬
‫مطالعه ما همخواني دارد [‪ .]32‬کارامان و همکاران (‪)2016‬‬
‫سیدرسولي و همکاران (‪ )2016‬در پژوهش خود به مقايسه‬
‫با استفاده از طرح پیشآزمون‪ -‬پسآزمون با گروه کنترل به‬
‫دو روش آروماتراپي ماساژ با ترکیب اسطوخودوس و گل‬
‫ارزيابي اثربخشي آروماتراپي با اسطوخودوس بر درد بیماران‬
‫محمدي‪ ،‬و آروماتراپي استنشاقي با اين ترکیب بر درد‬
‫تحت عمل جراحي پرداختند و گزارش دادند که اين روش‬
‫بیماران سوختگي کمتر از ‪ 20‬درصد پرداختند و نتیجه‬
‫اثر معناداري بر درد دارد و آن را کاهش ميدهد [‪.]33‬‬
‫گرفتند که اجراي مداخالت رايحهدرماني ماساژي و‬
‫همچنین تعدادي از مطالعات با بررسي پیامدهاي‬
‫استنشاقي به کاهش درد بیماران دچار سوختگي پس از‬
‫بلندمدت اسطوخودوس بر درد گزارش کردهاند که اين نوع‬
‫مداخله منجر ميشود‪ .‬در مطالعه حاضر نیز‪ ،‬درد بالفاصله‬
‫رايحهدرماني بر درد اثري ماندگار ندارد؛ بنابراين با نتايج‬
‫پس از اتمام مداخله سنجیده شده‪ ،‬اما تأثیر طوالنيمدت‬
‫پژوهش حاضر درباره نبود اثر ماندگار اسانس اسطوخودوس‬
‫اسطوخودوس بررسي نشده است [‪.]25‬‬
‫بر درد مطابقت دارد‪ .‬در اين زمینه ميتوان به مطالعات کیم‬
‫مصري و همکاران (‪ ]31[ )2017‬در بررسي رايحهدرماني‬
‫و همکاران (‪ ]27[ )2006‬و سلطاني و همکاران (‪)2013‬‬
‫با اسانس اسطوخودوس بر درد بیماران در اتاق عمل نتیجه‬
‫[‪ ]14‬اشاره کرد‪.‬‬
‫گرفتند که رايحهدرماني با اين اسانس‪ ،‬سبب کاهش معنادار‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 ‫عظیم عزيزي و همکاران ‪425‬‬

‫زمان اول‪ ،‬بیمار نگران انجام پانسمان بود‪ .‬در زمان دوم نیز‬ ‫سلطاني و همکاران (‪ )2013‬نیز به بررسي تأثیر اسانس‬
‫] ‪[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416‬‬

‫خستگي ناشي از پانسمان مانع از تمرکز بیمار براي‬ ‫اسطوخودوس بر درد پس از جراحي لوزه در کودکان ‪12-6‬‬
‫پاسخگويي به پژوهشگر بود و مداخله تنها يکبار انجام شد؛‬ ‫سال پرداختند و نتیجه گرفتند که اسانس اسطوخودوس‬
‫بنابراين بهتر است مطالعاتي انجام شود که با توجه به آنها‬ ‫تأثیري بر درد بیماران اين گروه ندارد [‪ .]14‬ميتوان دلیل‬
‫مداخله در چند نوبت و چند روز پشت سر هم انجام شود‪.‬‬ ‫اين امر را تفاوت در وضعیت بیماران‪ ،‬نوع عمل و سن بیمار‬
‫نتيجه گيري‬ ‫دانست‪ .‬شهنازي و همکاران (‪ )2012‬نیز با بررسي تأثیر‬
‫آروماتراپي بر درد ناشي از جاگذاري آ‪.‬يو‪.‬دي در زنان نتیجه‬
‫اجراي مداخله رايحهدرماني استنشاقي با اسانس‬
‫گرفتند که رايحهدرماني با اسانس اسطوخودوس بر درد زنان‬
‫اسطوخودوس‪ ،‬به کاهش درد بیماران دچار سوختگي بعد از‬
‫گروه آزمايش اثري نداشته است [‪ ]34‬که شايد دلیل اين امر‬
‫انجام مداخله منجر ميشود‪ ،‬اما اين رايحه بر درد بیماران‬
‫علت حساسیت عمل جاگذاري آ‪.‬يو‪.‬دي و اضطراب ناشي از‬
‫سوختگي اثري کوتاهمدت دارد؛ بنابراين با توجه به نتايج‬
‫آن باشد‪.‬‬
‫‪Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019‬‬

‫مطالعه حاضر ميتوان گفت استفاده از اسانس اسطوخودوس‬

‫از سوي ديگر‪ ،‬مطالعات ديگري وجود دارد که با مطالعه‬
‫براي کاهش موقت و کوتاهمدت بیماران اولويت دارد‪ ،‬اما‬
‫حاضر همسو نیستند و نشان ميدهند آروماتراپي با اسانس‬
‫توصیه ميشود براي کاهش طوالنيمدت درد از ساير‬
‫اسطوخودوس اثري بلندمدت و ماندگار بر درد دارد‪ .‬در اين‬
‫روشهاي مؤثر استفاده شود‪.‬‬
‫راستا‪ ،‬نیکجو و همکاران (‪ ]35[ )2016‬اثر آروماتراپي با‬
‫سپاسگزاري‬ ‫اسطوخودوس را بر شدت درد زنان در زمان ديسمنوره اولیه‬
‫پژوهشگران از مسئوالن دانشگاه علومپزشکي و پرستاران‬ ‫بررسي کردند و نتیجه گرفتند که اين روش در کاهش شدت‬
‫و ارزيابان و بیماران کمال تشکر را دارند‪.‬‬ ‫درد ديسمنوره اولیه تأثیرگذار است [‪ ]35‬که شايد دلیل آن‬
‫تعارض در منافع‬ ‫تفاوت در مشکل بیماران‪ ،‬مدت مداخله و تأثیر ساير عوامل‬
‫و متغیرهاي محیطي بر آن باشد‪.‬‬
‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫بین نويسندگان هیچگونه تعارضي در منافع‬
‫از محدوديتهاي مطالعه ميتوان به زمان بررسي درد‬
‫اشاره کرد که پیش از پانسمان و پس از آن انجام شد‪ .‬در‬

‫‪References‬‬

‫‪1. Burning Research Center of Iran University of‬‬ ‫‪5. Fonseca AD, Reis SS, Silva SM, Amaro FÉ, de‬‬
‫‪Medical Sciences. Burning in Iran Tehran: Iran‬‬ ‫‪Oliveira Neta AI, et al. Nursing care in burn‬‬
‫‪University of Medical Sciences; 2015 .‬‬ ‫‪patients. Unimontes Científica. 2017 Nov 9:146-‬‬
‫‪2. Ministry of Health and Medical Education (Iran).‬‬ ‫‪54.‬‬
‫‪Statistics burn in Iran Tehran2016.‬‬ ‫‪6. Kanani M, Mazloum SR, Emami A, Mokhber N.‬‬
‫‪The effect of aromatherapy with orange essential‬‬
‫‪3. Apay SE, Arslan S, Akpinar RB, Celebioglu A.‬‬ ‫‪oils on anxiety in patients undergoing‬‬
‫‪Effect of aromatherapy massage on dysmenorrhea‬‬ ‫‪hemodialysis.‬‬
‫‪in Turkish students. Pain management nursing.‬‬
‫‪2012‬‬ ‫‪Dec‬‬ ‫‪1;13(4):236-40.‬‬ ‫‪7. Bahraini S, Naji A, Mannani R. Effects of‬‬
‫‪https://doi.org/10.1016/j.pmn.2010.04.002‬‬ ‫‪aromatherapy and its application. Journal of Urmia‬‬
‫‪Nursing And Midwifery Faculty. 2011 Apr‬‬
‫‪4. Rhiner M, Palos G, Termini M. Managing‬‬
‫‪15;9(1): 1-8.‬‬
‫‪breakthrough pain: a clinical review with three‬‬
‫‪case studies using oral transmucosal fentanyl‬‬ ‫‪8. Montazeri A, Sajadian A, Ebrahimi M, Haghighat‬‬
‫‪citrate. Clinical journal of oncology nursing.‬‬ ‫‪S, Harirchi I. Factors predicting the use of‬‬
‫‪2004;8(5).‬‬ ‫‪complementary and alternative therapies among‬‬
‫‪https://doi.org/10.1188/04.CJON.507-512‬‬ ‫‪cancer patients in Iran. European journal of cancer‬‬
‫‪care.‬‬ ‫‪2007‬‬ ‫‪Mar;16(2):144-9.‬‬
‫‪https://doi.org/10.1111/j.1365-2354.2006.00722.x‬‬

‫دورة ‪ 26‬شمارة ‪ – 6‬بهمن و اسفند ‪1397‬‬ ‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬

9. Mashouf S, Aflaki M, Zanjani SE, Mojab F. The
[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416 ]
Effects of Aromatherapy by Lavender Oil on
Agitation and Hemodynamic Parameters in
Mechanically Ventilated Patients in ICU.
Traditional and Integrative Medicine. 2017 Sep
24:119-28.
10. O’Flaherty LA, van Dijk M, Albertyn R, Millar A,
Rode H. Aromatherapy massage seems to enhance
relaxation in children with burns: an observational
pilot study. Burns. 2012 Sep 1;38(6):840-5.
https://doi.org/10.1016/j.burns.2012.01.007
11. Rizvi A, Mishra A, Mahdi AA, Ahmad M, Basit A.
Natural and herbal stress remedies: a review.
International Journal of Pharmacognosy.
2015;2(4):155-60.
12. Lindquist R, Tracy MF, Snyder M, editors.
Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019
Complementary & alternative therapies in nursing.
Springer Publishing Company; 2018 Mar 28.
https://doi.org/10.1891/9780826144348
13. Lakhan SE, Sheafer H, Tepper D. The
effectiveness of aromatherapy in reducing pain: a
systematic review and meta-analysis. Pain research
and treatment. 2016;2016.
14. Soltani R, Soheilipour S, Hajhashemi V, Asghari
G, Bagheri M, Molavi M. Evaluation of the effect
of aromatherapy with lavender essential oil on
post-tonsillectomy pain in pediatric patients: a
randomized controlled trial. International journal
of pediatric otorhinolaryngology. 2013 Sep
1;77(9):1579-81.
https://doi.org/10.1016/j.ijporl.2013.07.014
15. Thomas DV. Aromatherapy: mythical, magical, or
medicinal?. Holistic Nursing Practice. 2002 Oct
1;17(1):8-16. https://doi.org/10.1097/00004650-
200210000-00005
16. Najafi Z, Taghadosi M, Sharifi K, Farrokhian A,
Tagharrobi Z. The effects of inhalation
aromatherapy on anxiety in patients with
myocardial infarction: a randomized clinical trial.
Iranian Red Crescent Medical Journal. 2014
Aug;16(8): e15485.
https://doi.org/10.5812/ircmj.15485
17. Candan F, Unlu M, Tepe B, Daferera D, Polissiou
M, Sökmen A, Akpulat HA. Antioxidant and
antimicrobial activity of the essential oil and
methanol extracts of Achillea millefolium subsp.
millefolium Afan.(Asteraceae). Journal of
ethnopharmacology. 2003 Aug 1;87(2-3):215-20.
https://doi.org/10.1016/S0378-8741(03)00149-1
18. Atsumi T, Tonosaki K. Smelling lavender and
rosemary increases free radical scavenging activity
and decreases cortisol level in saliva. Psychiatry
Research. 2007 Feb 28;150(1):89-96.
https://doi.org/10.1016/j.psychres.2005.12.012
1397 ‫ – بهمن و اسفند‬6 ‫ شمارة‬26 ‫دورة‬
…. ‫ اثربخشي رايحهدرماني استنشاقي با اسانس اسطوخودوس‬426
19. Yayla EM, Ozdemir L. Effect of Inhalation
Aromatherapy on Procedural Pain and Anxiety
After Needle Insertion Into an Implantable Central
Venous Port Catheter: A Quasi-Randomized
Controlled Pilot Study. Cancer nursing.
2019;42(1):35-41.
20. Vakilian K, Atarha M, Bekhradi R, Chaman R.
Healing advantages of lavender essential oil during
episiotomy recovery: a clinical trial.
Complementary therapies in clinical practice. 2011
Feb 1;17(1):50-3.
https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2010.05.006
21. Sheikhan F, Jahdi F, Khoei EM, Shamsalizadeh N,
Sheikhan M, Haghani H. Episiotomy pain relief:
Use of Lavender oil essence in primiparous Iranian
women. Complementary therapies in clinical
practice. 2012 Feb 1;18(1):66-70.
https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2011.02.003
22. Pirak A, Salehian T, Yazdkhasti M, Didehvar M,
Arzani A. The effect of lavender essence on labor
pain and length of delivery time in nulliparous
women.
23. Lamadah SM, Nomani I. The effect of
aromatherapy massage using lavender oil on the
level of pain and anxiety during labour among
primigravida women. Am J Nurs Sci.
2016;5(2):37-44.
https://doi.org/10.11648/j.ajns.20160502.11
24. Janula Raju MS. Effectiveness of aromatherapy in
reducing labour pain and duration of labour among
primigravidas: a pilot study. International Journal
of Health Sciences and Research (IJHSR). 2014; 4
(2): 124-8.
25. Seyyed-Rasooli A, Salehi F, Mohammadpoorasl
A, Goljaryan S, Seyyedi Z, Thomson B.
Comparing the effects of aromatherapy massage
and inhalation aromatherapy on anxiety and pain in
burn patients: A single-blind randomized clinical
trial. Burns. 2016 Dec 1;42(8):1774-80.
https://doi.org/10.1016/j.burns.2016.06.014
26. Öster C, Kildal M, Ekselius L. Return to work after
burn injury: burn-injured individuals' perception of
barriers and facilitators. Journal of Burn Care &
Research. 2010 Jul 1;31(4):540-50.
https://doi.org/10.1097/BCR.0b013e3181e4d692
27. Kim JT, Wajda M, Cuff G, Serota D, Schlame M,
Axelrod DM, Guth AA, Bekker AY. Evaluation of
aromatherapy in treating postoperative pain: pilot
study. Pain Practice. 2006 Dec;6(4):273-7.
https://doi.org/10.1111/j.1533-2500.2006.00095.x
28. Dehghani K, Dehghani H, Najari Z. Effect of
Subcutaneous Enoxaparin Injection Duration on
Site-Pain Intensity in Acute Coronary Syndrome
Patients Hospitalized in CCU Afshar Hospital,
Yazd, 2011.
‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬
 427 ‫عظیم عزيزي و همکاران‬
29. Boonstra AM, Preuper HR, Reneman MF,
[ DOI: 10.30699/sjhnmf.26.6.416 ]
Posthumus JB, Stewart RE. Reliability and validity
of the visual analogue scale for disability in
patients with chronic musculoskeletal pain.
International journal of rehabilitation research.
2008 Jun 1;31(2):165-9.
https://doi.org/10.1097/MRR.0b013e3282fc0f93
30. Bikmoradi A, Harorani M, Roshanaei G,
Moradkhani S, Falahinia GH. The effect of
inhalation aromatherapy with damask rose (Rosa
damascena) essence on the pain intensity after
dressing in patients with burns: A clinical
randomized trial. Iranian journal of nursing and
midwifery research. 2016 May;21(3):247.
https://doi.org/10.4103/1735-9066.180380
31. Mesri M. Effect of lavender aromatherapy on
Downloaded from nmj.umsha.ac.ir at 5:04 +0430 on Monday May 13th 2019
anxiety and hemodynamic changes: A randomized
clinical trial. Quarterly Qom University Of
Medical Sciences Journal. 2017; 10 (12): 69-76.
32. Tugut N, Demirel G, Baser M, Ata EE, Karakus S.
Effects of lavender scent on patients' anxiety and
pain levels during gynecological examination.
Complementary therapies in clinical practice. 2017
Aug;28:65.
https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2017.05.006
1397 ‫ – بهمن و اسفند‬6 ‫ شمارة‬26 ‫دورة‬
33. Karaman T, Karaman S, Dogru S, Tapar H, Sahin
A, Suren M, et al. Evaluating the efficacy of
lavender aromatherapy on peripheral venous
cannulation pain and anxiety: A prospective,
randomized study. Complementary therapies in
clinical practice. 2016 May 1;23:64-8.
https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2016.03.008
34. Shahnazi M, Nikjoo R, Yavarikia P, Mohammad-
Alizadeh-Charandabi S. Inhaled lavender effect on
anxiety and pain caused from intrauterine device
insertion. Journal of caring sciences. 2012
Dec;1(4):255.
35. Nikjou R, Kazemzadeh R, Rostamnegad M,
Moshfegi S, Karimollahi M, Salehi H. The effect
of lavender aromatherapy on the pain severity of
primary dysmenorrhea: A triple-blind randomized
clinical trial. Annals of medical and health sciences
research. 2016;6(4):211-5.
https://doi.org/10.4103/amhsr.amhsr_527_14
‫مجلة علمي دانشکدة پرستاري و مامايي همدان‬