LISTY

APOSTOŁA
PAWŁA

Dobra Wiadomość
o ratunku w Chrystusie
Chrześcijaństwo w ujęciu biblijnym nie jest koncepcją doktrynalną ani zorganizowanym
systemem religijnych obrzędów, nakazów czy zakazów. Jego sensem oraz najgłębszą
istotą jest osobisty związek człowieka z Chrystusem, PANEM Niebios i Ziemi. Również
w ujęciu religioznawczym biblijne chrześcijaństwo nie jest religią, ponieważ – wg definicji
z tej dziedziny nauki – religią jest zespół przekonań i obrzędów, które człowiek powinien
praktykować w celu zyskania przychylności swojego bóstwa, wyrażającej się w postaci
błogosławieństwa wiecznego życia lub innych oczekiwanych i pożądanych korzyści. Nie
tym zajmuje się biblijne chrześcijaństwo. Ono koncentruje się na przekazie tego, co
Jedyny Bóg, Prawdziwy PAN i Wiekuisty Władca Niebios, suwerennie i samodzielnie
dokonał w Jezusie Chrystusie, aby umożliwić człowiekowi wieczną społeczność z sobą
samym. Mówi więc ono o działaniu Świętego Boga w stosunku do upadłego człowieka,
który w żaden sposób nie jest w stanie pokonać przepaści grzechu oddzielającego go
od Najwyższego. W przeciwieństwie do biblijnego chrześcijaństwa, które zainicjowane
przez Chrystusa stało się we wszelkich kategoriach absolutną nowością, wszelkie
systemy religijne funkcjonowały i funkcjonują wg zawsze jednakowego schematu, tzw.
modelu świątynnego (więcej w Komentarzu NPD → Świątynny model religijności
a biblijne chrześcijaństwo).
Redakcja NPD ma głęboką nadzieję, że to nowe, dynamiczne wydanie Pisma święte-
go będzie służyło zrozumieniu Bożego dzieła oraz wprowadzeniu każdego czytelnika
w osobistą relację z Chrystusem i umocnieniu w Nim. Zrobiliśmy wszystko, co było
w naszej mocy, aby tekst NPD był nie tylko wierny merytorycznie przekazowi myśli
zawartych w oryginalnych tekstach Bożego Słowa, spisanych w językach hebrajskim,
aramejskim i greckim, ale także łatwo zrozumiały dla współczesnego czytelnika, który
nie ma przygotowania egzegetycznego czy teologicznego. Mamy oczywiście pełną świa-
domość, że bez pomocy Bożego Ducha nasza praca nie przyniesie żadnego duchowego
owocu. Dlatego modlimy się, żeby Duch Świętego Boga, to znaczy Duch Chrystusa,
osobiście przemawiał do każdego czytelnika NPD i prowadził go do zrozumienia oraz
pełnienia woli Niebiańskiego Ojca.
Cała Biblia jest jednym wielkim świadectwem o Jezusie Chrystusie. Stary Testament
jest zapisem Bożych zapowiedzi przyjścia Jezusa i przygotowaniem ludzi na to wyda-
rzenie. Nowy Testament, a w zasadzie Dobra Wiadomość o ratunku w Chrystusie, jest
z kolei zapisem ziemskiego życia, misji i nauczania Jezusa, a także tego, jak informacja
o dziele, którego On dokonał, została zaniesiona przez Jego wysłanników i uczniów do
wszystkich narodów Ziemi. W komentarzach i przypisach redakcyjnych staraliśmy się
zwracać na to szczególną uwagę.

Redakcja NPD
 Listy
Apostoła
Pawła
———– ∗ ————

Nowy Przekład Dynamiczny

opatrzony przypisami oraz komentarzem
filologicznym, historycznym i teologicznym

Wydawnictwo NPD
Warszawa
Niniejszy przekład został zrealizowany metodą dynamicznych ekwiwalentów znaczeniowych na
podstawia Novum Testamentum Graece 1975 oraz 1993 (German Bible Society, Stuttgart),
z uzupełnieniami z The Greek New Testament (United Bible Society, New York 1975) oraz
wykorzystaniem niektórych perykop z wybranych manuskryptów bizantyjskich.

Dzieło nie jest wynikiem pracy jednego czy kilku tłumaczy, lecz zostało zrealizowane metodą
redakcyjnego opracowania zebranych materiałów z wykorzystaniem szerokiej gamy źródeł,
do których należały etymologiczne przekłady interlinearne oraz liczne słowniki
i komentarze biblijne.

Redakcja:
Zespół Wydawnictwa NPD
Korekta:
Anna Palusińska i Zespół NPD
Skład:
Fixpoint Krzysztof Rudnik
Projekt okładki:
Radosław Krawczyk

Redaktor naczelny:
Piotr Wacławik

Pierwsze wydanie zebrane

Copyright © 2019 by Wydawnictwo NPD
All rights reserved.
Wszelkie prawa tłumaczenia zastrzeżone.

Ta publikacja, ani żadna jej część, nie może być przedrukowywana ani w jakikolwiek inny
sposób reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie
lub magnetycznie, ani odczytywana w środkach publicznego przekazu
bez pisemnej zgody wydawcy.

W sprawie zezwoleń należy zwracać się do Wydawnictwa NPD,

ul. Polnej Róży 1, 02–798 Warszawa
e-mail: redakcja@BibliaNPD.pl

Cytowanie Nowego Przekładu Dynamicznego jest dozwolone pod warunkami

sprecyzowanymi przez prawo polskie i międzynarodowe oraz w określonym przez nie zakresie.
W celu prawidłowego wskazania źródła należy po cytacie podać jego adres biblijny,
a następnie dodać skrót NPD, jak to pokazuje przykład: 2 Kor 2,17 (NPD) lub (2 Kor 2,17 NPD).

Więcej informacji na stronach:

www.BibliaNPD.pl
www.NPDBible.com
ISBN 978-83-63828-40-0
 WSTĘP
Szanowni Państwo,
przekład Listów Apostoła Pawła (NPD) jest przeznaczony dla osób, które nie są objęte
jakąkolwiek opieką eklezjalną. Z tego powodu ma on szczególną postać i jest dość
nietypowy, jak na polskie warunki kulturowe. Chociaż nosi on nazwę Nowy Przekład
Dynamiczny, to w istocie, z uwagi na użycie potrójnego kryterium ekwiwalentów
dynamicznych (semantycznego, merytorycznego i kontekstualnego), można śmiało
nazwać go przekładem o potrójnej naturze dynamicznej. Co więcej, w redakcji
tekstu zastosowaliśmy znany z tradycji hebrajskiej targumiczny styl translacji, co
w polskiej tradycji przekładów biblijnych jest przedsięwzięciem całkowicie nowatorskim.
Więcej szczegółowych informacji na temat tej metody przekładu, jego formy i stylistyki
znajdą Państwo na końcu publikacji – w „Wyjaśnieniach metodologicznych NPD”.
Potrzeba realizacji takiego właśnie tłumaczenia Bożego Słowa zrodziła się z kontak-
tów członków Zespołu NPD ze zwykłymi ludźmi, którzy w czasie rozmów ewangelizacyj-
nych wielokrotnie zgłaszali potrzebę dysponowania przystępnym tłumaczeniem Biblii,
które będzie zrozumiałe nie tylko dla specjalistów, ale także dla zwykłych zjadaczy
chleba. Dla wielu ludzi język i styl współczesnych tłumaczeń Biblii są ciągle poważną
barierą w dotarciu do istoty przekazu Pisma św. Inną trudnością, z jaką zmagają się
odbiorcy wielu tradycyjnych przekładów, jest dość powszechne ich zorientowanie na
kultywowanie religijności. A przecież chrześcijaństwo w swej źródłowej, biblijnej formie
nie jest religią, a więc nie powinno być obciążane typowym dla systemów religijnych
zespołem obrzędów i ceremonii. Oddawanie Bogu czci powinno – zgodnie ze słowami
Jezusa – odbywać się „w duchu i w prawdzie”, gdyż „takich czcicieli chce mieć Ojciec”
(J 4,23). Życie chrześcijańskie powinno więc być codziennym, prostym i szczerym, osobi-
stym związkiem ze zmartwychwstałym Chrystusem, a nie systemem pielęgnującym
obrzędowy ceremonializm. Innymi słowy, ma być tego rodzaju życiem, w którym ludzki
duch jest poddany Bożemu Duchowi Uświęcenia, a ludzka dusza poddana Prawdzie
Bożego Słowa, która objawiła się na świecie w widzialny sposób w osobie Chrystusa
(por. J 1,14). Takiego życia chce dla nas Jezus, więc tego powinniśmy się trzymać, aby
pełnić wolę Boga. Rozumiejąc możliwe zagrożenia, staraliśmy się nie wpaść w pułapkę
nadmiernego przywiązania do starotestamentowej koncepcji religijności, co mogło-
by negatywnie odcisnąć się na klarowności przekazu Nowego Testamentu. Dlatego
dołożyliśmy wszelkich starań, aby unikać interpretowania nauczania Jezusa i Jego
Apostołów przez pryzmat religijnego ceremonializmu, gdyż sam Jezus nigdy nikogo do
niego nie zachęcał.
Mamy nadzieję, że Nowy Przekład Dynamiczny Nowego Testamentu, który na-
zwaliśmy Dobrą Wiadomością o ratunku w Chrystusie, wraz z bogatym i wnikliwym
niekonfesyjnym komentarzem, przygotowanym we współczesnym języku i nowoczesnej
formie, stanie się dla Państwa dobrym źródłem osobistego poznania Boga i Jego woli.

Wydawca
 List do Rzymian

Autor księgi Paweł z Tarsu (Apostoł mógł mieć wówczas ok. 50-51 lat).
Czas powstania Podczas trzeciej wyprawy misyjnej Pawła, na przełomie lat 57/58
księgi n.e., a więc ok. 21-22 lat po nawróceniu się Apostoła, tuż przed
podjęciem ostatniej podróży do Jerozolimy. Było to zatem ok. 6-7
lat przed wielkim pożarem Rzymu i przed prześladowaniami chrze-
ścijan, jakie po nim nastąpiły w czasach Nerona.
Miejsce Grecja, Kenchry – miasto portowe położone na wschód od Koryntu
powstania księgi (patrz Rz 16,1). Z tego miejsca Paweł odpłynął do Efezu.
Adresaci księgi Społeczność ludzi wierzących w Chrystusa w Rzymie, która składała
się zarówno z chrześcijan pochodzenia żydowskiego, jak i nie-Żydów
(tzw. pogan).
Kontekst księgi Dobra Wiadomość o ratunku, który jest w Chrystusie, została
zaniesiona do Rzymu przez podróżujących Żydów. Społeczność
wierzących, która tam powstała, początkowo składała się z samych
Żydów, w późniejszym okresie (po wydaleniu Izraelitów z Rzymu
przez cesarza Klaudiusza i ich powrocie za Nerona) gromadziła tak-
że chrześcijan pochodzenia nieżydowskiego. Pomiędzy wierzącymi
z obydwu grup rodziły się napięcia i spory, wynikające z niezrozumie-
nia istoty Prawa Mojżeszowego oraz z opatrznego pojmowania misji,
jaką otrzymał Izrael do wypełnienia w historii zbawienia. Niektórzy
z członków rzymskiej wspólnoty wierzących, zamiast traktować
zbawienie jako ratunek od mocy i wpływu grzechu (co realizuje się
jedynie przez trwanie w osobistym, żywym związku z Chrystusem),
mieli skłonność do wprowadzania w powszechny obieg nowego pra-
wa religijnego, tzn. zespołu różnorodnych przepisów, od wypełnia-
nia których miało rzekomo zależeć zbawienie. Inni zaś (przekonani
z kolei, że nieograniczona Boża łaska uwalnia ich od wszelkich norm
i nakazów) koncentrowali się wyłącznie na źle pojmowanej osobistej
wolności. Zarówno jedni, jak i drudzy mieli tendencję do forsowania
swoich przekonań, zamiast – naśladując Chrystusa – koncentro-
wać się na budowie właściwej relacji z braćmi w wierze, będącej
odbiciem i realizacją ofiarnej Bożej miłości. Takie różnice poglądów
groziły rozpadem wspólnoty i duchową degradacją jej członków.
7 Wprowadzenie

Cel księgi Paweł, chociaż był obywatelem rzymskim, przed napisaniem tego
listu sam nigdy nie był w Rzymie. Znał jednak osobiście wielu
wierzących, mieszkających w tym mieście. Prawdopodobnie od nich
właśnie dowiedział się o problemach rodzących się w tamtejszej
wspólnocie. Świadomy tego, jak są poważne, starał się – jeszcze
przed planowanym przybyciem – zaradzić im korespondencyjnie.
Głównym celem listu było więc uświadomienie obu grupom chrze-
ścijan (pochodzenia żydowskiego, jak i tym, którzy nie byli tej
narodowości), że w Chrystusie stanowią oni jeden, prawdziwy Boży
lud, a ich zbawienie nie opiera się na przestrzeganiu tradycji czy
wyznawaniu jakiejś nowej teologii, lecz – całkowicie i wyłącznie – na
trwaniu w osobistym, żywym związku z Chrystusem. Apostoł moc-
no podkreśla w swym liście, że sensem Nowego Życia jest TRWANIE
W CHRYSTUSIE, a nie: (a) hołdowanie poglądom o konieczności
zasłużenia sobie na zbawienie przez przestrzeganie wskazań Pra-
wa Mojżeszowego czy (b) bezrozumne upajanie się nauczaniem
mówiącym, że przeżyte kiedyś uniesienie duchowe lub religijne –
po usłyszeniu Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie – i podję-
te po tym emocjonalne decyzje gwarantują człowiekowi pewność
posiadania „biletu do nieba”. O ile wierzący z jednej grupy mieli
tendencję do „zapracowywania” uczynkami na swoje zbawienie, ci
z drugiej kultywowali w swych sercach przekonanie o „wolności”,
które w praktyce codziennego życia przeradzało się w swawolę oraz
w nieograniczony, egoistyczny permisywizm 1 . Nie pojmując, czym
jest prawdziwa wolność w Chrystusie, traktowali ją jako uwolnienie
o d ciężaru obowiązków religijnych, a nie jako wyzwolenie z mocy
grzechu d o życia ku chwale Boga. Nie widzieli więc tej subtelnej
różnicy pomiędzy „wolnością od” a „wolnością do”. Nie rozumieli,
że prawdziwa wolność w Chrystusie sprawia, że człowiek staje
się wolny (czyli zdolny) d o pełnienia woli Bożej. Niestety, żadna
z wymienionych postaw nie zbliżała wierzących w Rzymie do ży-
cia w świętości według wzorca Chrystusowego. Paweł poważnie
martwił się o to, by wpływy ludzi, którzy tracą z oczu istotę i sens
Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie, a zaczynają wiązać
zbawienie z jednym z opisanych, przeciwstawnych poglądów, nie
rozsadziły od wewnątrz rzymskiej wspólnoty i nie spowodowały
oderwania tych młodych w wierze chrześcijan od jedynej drogi zba-
wienia, którą jest żywy, osobisty związek z Chrystusem, realizujący
się w pełnym zaufaniu Zbawicielowi (ufnej wierze).

1
Permisywizm – termin etyczny oznaczający tendencję do bezgranicznej tolerancji wobec zachowań
innych osób. Permisywizm zakłada, że zakazy obyczajowe są niepotrzebne lub szkodliwe, a działania
jednostek nie powinny być oceniane pod kątem obyczajności czy norm społecznych (źródło: https://pl.wiki-
pedia.org/wiki/Permisywizm).
Wprowadzenie 8

Temat księgi Paweł wyjaśnia, że odwieczny i nieskończenie mądry plan, który

Bóg powziął, aby udostępnić ludziom udział w swoim odwiecznym
i nieskończonym Życiu, jest całkowicie i wyłącznie związany z osobą
Jezusa Chrystusa. Skoro jednak nikt z ludzi w żaden sposób nie
zasługuje na zbawienie, Bóg postanowił, iż każdy, kto w szczerości
serca w Nim złoży swoje zaufanie (tzn. przyjmie umysłem i sercem
przekaz Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie i z ufnością
zanurzy się w Ducha Chrystusowego), otrzyma udział w sprawiedli-
wości Jezusa. W ten sposób Bóg zaplanował odnowienie osobistej
relacji z człowiekiem, zerwanej kiedyś przez grzech. Apostoł uświa-
damia czytelnikom, że zanurzenie człowieka w Chrystusa jest
sednem odwiecznego Bożego planu, polegającego na stworzeniu
takiego ludu (składającego się z Żydów, jak i nie-Żydów), który
będzie na wieki wierną Oblubienicą Chrystusa. Wyróżnikiem tego
ludu ma być głębokie pragnienie życia w świętości i w Bożej posta-
wie ofiarnej miłości – na wzór postawy Chrystusa. List kończy się
praktycznymi wskazówkami wyjaśniającymi, co znaczy (w sytuacji
adresatów) „trwać w Chrystusie” i jak podążać drogą ofiarnej Bożej
miłości (gr. a g a p e ).
Kluczowy Rz 8,1 (NPD): B o ty m , k tó r z y tr w a ją w C h r y s tu s ie J e z u s ie , n ie g r o z i
werset p o tę p ie n ie .

Plan księgi
I. WPROWADZENIE
1. Adres i powitanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,1-7
2. Wyjaśnienie powodu napisania listu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,8-15
3. Wskazanie tematu listu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 1,16-17
II. POTĘPIENIE CZEKA KAŻDEGO, KTO NIE SPEŁNIA
BOŻEGO STANDARDU SPRAWIEDLIWOŚCI
4. Podążanie za wzorcami tego świata prowadzi do potępienia . . . . . w. 1,18-32
5. Poleganie na religijnych rytuałach
również prowadzi do potępienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,1-11
6. Nowe kryterium Bożego sądu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,12-16
7. Religijna hipokryzja zasługuje
na szczególne potępienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 2,17-29
8. Każda nieprawość prowadzi do potępienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 3,1-20
III. NA CZYM POLEGA BOŻA SPRAWIEDLIWOŚĆ
9. Boża sprawiedliwość w Chrystusie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 3,21-31
10. Przykład zaufania Bogu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 4,1-25
11. Znaczenie wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 5,1-5,11
12. Znaczenie dzieła Chrystusa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 5,12-21
9 Wprowadzenie

IV. UŚWIĘCENIE W PROCESIE ZBAWIENIA

13. Zrozumienie uświęcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 6,1-23
14. Grzech i stara natura przeciwnikami uświęcenia . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 7,1-25
15. Prawo Ducha źródłem mocy do zwycięstwa nad starą naturą . . . . w. 8,1-17
16. Cel procesu uświęcania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 8,18-39
V. WSPÓLNA NADZIEJA (DLA ŻYDÓW I NIE-ŻYDÓW)
17. Rola Izraela w Bożym planie zbawienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 9,1-33
18. Skutki uporu i niewiary Izraela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 10,1-21
19. Zrozumienie aktualnej sytuacji Izraela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 11,1-36
VI. PRAKTYCZNE ZALECENIA DOTYCZĄCE TRWANIA W CHRYSTUSIE
20. Sposoby służenia w społeczności wierzących . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 12,1-21
21. Sposób postępowania wobec władzy politycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 13,1-14
22. Sposób postępowania wobec braci w wierze . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 14,1-15,13
VII. SPRAWY KOŃCOWE
23. Osobiste świadectwo i plany Apostoła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 15,14-33
24. Pozdrowienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 16,1-16
25. Rady i ostrzeżenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 16,17-24
26. Hymn uwielbienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . w. 16,25-27
Rz 1,1 – 1,13 10

Adres i powitanie

1 Ten list piszę do was ja, Paweł, który zostałem we-

1 ,1 : Dz 9,15; Dz 13,2; 1

Ga 1,10.15; Flp 1,1;
Dz 26,16-18
1 ,2 : Tt 1,2; Rz 16,25-26
1 ,3 : 2 Sm 7,8.12; Mt 1,1;
zwany nie tylko do tego, by być całkowicie i bez reszty
oddanym 1 Chrystusowi, ale również, aby jako Jego wysłan-
nik2, rozgłosić Dobrą Wiadomość o ratunku, 2 który Bóg
od dawna zapowiadał przez proroków w Pismach świętych.
3 A ratunek ten został przez Niego ustalony jedynie w Jego

Rz 9,5; 2 Tm 2,8; Ap 22,16 Synu, który po przyjściu na świat jako potomek3 Dawida,
1 ,4 : Dz 13,33; Rz 9,5; Rz 8,11 4 potwierdził swym Duchem Uświęcenia i zmartwychwsta-

1 ,5 : Dz 26,16-18; Ef 3,8-9; niem, iż jest pełnym mocy Synem Bożym. 5 To właśnie

Rz 16,26; Rz 15,18; Ga 2,7.9
1 ,7 : Lb 6,24-26; 1 Kor 8,6;
dzięki Niemu otrzymałem nie tylko łaskę, ale i zadanie
doprowadzenia do ufnego posłuszeństwa4 Bogu ludzi ze
wszystkich narodów. 6 Wśród nich jesteście i wy, którzy
szczerze odpowiedzieliście na wezwanie Jezusa Chrystusa!
7 Niech łaska i pokój od Boga, Ojca i PANA naszego, Je-

Ef 1,1; 1 Kor 1,2; 2 Kor 1,1; zusa Chrystusa, obfitują pośród tych z was mieszkających
Dz 9,13 w Rzymie, którzy jesteście ludem świętym 5, powołanym
i umiłowanym przez Boga.

Wyjaśnienie powodu napisania listu

1 ,8 : Rz 16,19; 1 Tes 1,8
1 ,9 : Flp 1,8-9; 1 Tes 2,5.10;
Ef 1,16
1 ,1 0 : Dz 19,21; Rz 15,23.32
8 Po pierwsze, dziękuję Bogu w Jezusie Chrystusie za was wszystkich,
gdyż o waszej wierze głośno mówi się już po całym świecie6. 9 A Bóg,
któremu służę z głębi mego ducha7, głosząc Dobrą Wiadomość o ratunku
w Jego Synu, może zaświadczyć, że nieustannie wspominam o was
1 0 w moich modlitwach, prosząc o sposobność odwiedzenia was, o ile

1 ,1 2 : 2 P 1,1
1 ,1 3 : J 15,16; Rz 15,22-23
taka będzie Jego wola. 1 1 Pragnę was zobaczyć nie tylko po to, by
udzielić wam duchowego obdarowania ku umocnieniu waszej wiary,
1 2 ale także, aby moja wiara doznała pokrzepienia dzięki wam. 1 3 Po
drugie, bracia i siostry, powinniście wiedzieć, że wielokrotnie już
planowałem przybyć do was, aby – podobnie jak wśród innych ludów

1
W oryginale Paweł użył tu słowa „niewolnik” (gr. d o -
u lo s ). Więcej w Komentarzu NPD → Niewolnik.
2
Dosł. „Apostoł” (gr. a p o s to lo s ).
3
Por. Ps 18,51; Ps 132,17 oraz Rz 4,13.
4
„Ufne posłuszeństwo” – dynamiczny równoważnik
słowa „wiara”. Wiara w rozumieniu biblijnym nie jest ze-
społem intelektualnych przekonań, ale postawą zaufania,
które wyraża się w posłuszeństwie.
5 6
Dosł. „jesteście świętymi”. Od najwcześniejszych lat
chrześcijaństwa wierzący w Chrystusa nazywali sami
siebie św ięty m i. Mieli na myśli nie tyle moralną czystość
(co we współczesnym nam języku stało się pierwszym
znaczeniem tego słowa), co „inność”, „odróżnianie się”,
„oddzielenie od świata”, „bycie do wyłącznej dyspozycji
dla Boga”. Ś w ięto ść w odniesieniu do człowieka jest zatem
postawą odcięcia się od spraw, które są obce Bogu, a więc
od grzechu i sposobu myślenia wg świata. Jedynym praw-
dziwie Świętym (w sensie moralnym, egzystencjalnym
i funkcjonalnym) jest sam Bóg. Tylko Jemu przynależny
jest tytuł Ś w ięty (Ap 4,8), co znaczy, że tylko On jest w sta-
nie dokonać uświęcenia, co czyni przez swojego Ducha,
który jest Duchem Świętości (Uświęcenia) – hebr. R u a h
H a -K o d e s z .
„Cały świat” – pojęcie oznaczające wówczas imperium
rzymskie.
7
W swych pismach Apostoł Paweł odróżnia ducha czło-
wieczego od Ducha Bożego, co wprost widać w 1 Tes 5,23.
To rozróżnienie podkreślono w niniejszym przekładzie
przez użycie małych lub dużych liter. Szczególnie ważne
jest to w 7. i 8. rozdziale tego listu.
11
– i u was zebrać duchowe żniwo. Niestety, nie było to możliwe z uwagi
na pojawiające się co chwila przeszkody. 1 4 Ja jednak nie zrezygnowałem,
lecz czując się cały czas dłużnikiem wszystkich – zarówno tych, którzy
są na pewnym poziomie kulturalnym 1, jak i pospolitych, uczonych, jak
i niewykształconych – 1 5 postanowiłem do was napisać, aby i wam,
mieszkańcom Rzymu, dokładniej objaśnić pewne aspekty głoszonej
przeze mnie Dobrej Wiadomości o ratunku, który jest w Chrystusie2.
Wskazanie tematu listu
16 Przede wszystkim musicie wiedzieć, że ja nie wstydzę się Dobrej
Wiadomości o ratunku w Chrystusie, gdyż to właśnie ona jest mocą
Bożą3 niosącą ratunek4 wszystkim, którzy zaufali jej przesłaniu
– najpierw Żydom, a później innym narodom 5. 1 7 To w niej bowiem
zostało jasno przedstawione, kiedy i na jakich zasadach Bóg uznaje
ludzi za sprawiedliwych. A dokonuje tego wyłącznie na podstawie
faktu, czy ktoś całą swą nadzieję i zaufanie złożył w Chrystusie,
zgodnie z tym, co jest napisane w Piśmie, że ty lk o te n , k to w y tr w a
w u fn o ś c i do Niego, z o s ta n ie u z n a n y z a s p r a w ie d liw e g o . T a k i je d y n ie
o d z ie d z ic z y o d w ie c z n e i n ie s k o ń c z o n e Ż y c ie 6.
Podążanie za wzorcami tego świata
prowadzi do potępienia
18 Anad tymi, którzy swą wymyślną bezbożnością i niegodziwością
zaciemniają tę wielką prawdę7, gromadzi się w Niebiosach Boży gniew 8.
1
Apostoł użył tu słowa „Hellen”. Jednak sposób, w jaki
to zrobił, sugeruje, że nie odnosił go literalnie tylko do
Greków jako narodu, lecz objął nim grupę ludzi wycho-
wanych w kulturze hellenistycznej i rzymskiej, a więc
tych, którzy – wg ówczesnych standardów – uważali się
za nosicieli najświatlejszej w świecie kultury. Ludzie ci
postrzegali inne narody jako barbarzyńskie.
2
L is t d o R z y m ia n nie obejmuje wszystkich aspektów
Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie głoszonej
przez Pawła, które znamy z innych listów tego Apostoła
(szczególnie z L istu d o E fezja n ), a także z jego wystąpień
odnotowanych w D zieja ch w y sła n n ik ó w C h ry stu sa . Obja-
śnienia, których Paweł udziela w tym liście, związane są
z konkretną sytuacją lokalnego kościoła w Rzymie.
3
W pojęciu Żydów M o cą B o żą był Duch Świętości (hebr.
R u a h H a -K o d esz; gr. to P n eu m a to H a g io n – „Duch Tego,
który jest Święty”), którego w kulturze Zachodu często
nazywa się Duchem Świętym. Literalne potraktowanie
słowa H a g io n jako formy przymiotnikowej, a nie rzeczow-
nikowej (co bardziej oddawałoby hebrajskie znaczenie tego
słowa), nie zawsze pozwala niewprawionemu czytelnikowi
Bożego Słowa dostrzec wymiar istoty Bożego Ducha.
Jednak dzięki tej uwadze Pawła jesteśmy w stanie lepiej
Rz 1,14 – 1,18
1 ,1 4 : 1 Kor 9,16-17
1 ,1 6 : Ps 119,46; Mk 8,38;
Dz 3,26; 1 Kor 1,18-25;
1 Kor 2,1-5; 1 Tes 2,13
1 ,1 7 : Rz 3,21-23; Ga 3,11;
Hbr 10,38
1 ,1 8 : 2 Tes 2,11-12; Ps 69,25;
So 1,17-18
rozumieć, że Bóg, który jest Świętym Duchem (por. J 4,24),
koncentruje moc swego działania na przemienianiu ludz-
kich serc poprzez głoszenie Dobrej Wiadomości o ratunku
w Chrystusie (por. także 1 Kor 1,18 oraz 2 Kor 10,4).
Lekceważenie tej wielkiej prawdy i poszukiwanie obja-
wów „mocy Bożej” w czymś innym prowadzi nie tylko
do niezrozumienia istoty i charakteru działania Ducha
Świętego Boga, ale także do wypaczania zdrowej nauki
o Chrystusie.
4
Greckie słowo so teria znaczy: „ratunek”, „uwolnienie”,
„wyzwolenie”, „uzdrowienie”. Często podsumowuje się
je terminem teologicznym: „zbawienie”, lecz konieczne
jest zrozumienie faktu, że w czasach, gdy Apostoł Paweł
pisał ten list, słowo s o te r ia nie było tak bardzo jak teraz
obciążone bagażem dyskursów teologicznych.
5
W oryginale greckim ponownie zostało użyte słowo
„Hellen”. W tym miejscu wyraźnie opisuje ono wszyst-
kich ludzi niebędących wyznawcami judaizmu, a więc
w najszerszym znaczeniu – inne narody (tzw. pogan).
6
Por. Ha 2,4. Dosł. „będzie żyć” (gr. d za o ), co odnosi się
do Boskiej rzeczywistości odwiecznego Życia (gr. D z o e ).
7
Paweł odnosi się do wersetów 16-17.
8
Por. Ap 16,1 – Ap 18,24.
Rz 1,19 – 1,28 12

1 ,1 9 : Dz 14,15-17;
Dz 17,24-28
1 ,2 0 : Ps 19,2; Hbr 11,3;
Hi 12,7-10; 1 Kor 1,21
1 ,2 1 : Ef 4,17-18; Ap 14,7;
Iz 40,26-28; 2 Krl 17,15
1 ,2 2 : Jr 10,14; 1 Kor 1,19-20
1 ,2 3 : Ez 11,21; Iz 42,8;
Wj 20,3-5; Pwt 4,15-19;
Pwt 27,15; J 4,24
1 ,2 4 : Dz 14,16; Ef 4,19
1 ,2 5 : Rz 9,5; Rz 16,27
1 ,2 6 : 1 Tes 4,3-5; Ef 5,5-6
19 To bowiem, co można poznać o Bogu, jest dla nich absolutnie jasne
i zrozumiałe, gdyż Bóg uczynił te sprawy oczywistymi. 2 0 Od początku
świata bowiem Jego niewidzialne przymioty: wieczna moc i Boskość
możliwe są do zauważenia w Jego dziełach, tak iż nikt nie może wymó-
wić się od winy. 2 1 A jednak ludzie ci, chociaż mają możliwość poznania
Boga, to jednak uparcie odmawiają oddania Mu należnej czci oraz
dziękczynienia! Zamiast tego sami siebie ogłupiają swymi bezsensowny-
mi rozważaniami, a ich serca, pozbawione prawdziwej mądrości, toną
wprost w bezdennych ciemnościach. 2 2 Ludzie ci podają się za mądrych,
lecz w istocie są zwykłymi głupcami, 2 3 co sami zresztą widzicie, gdyż
oni nieśmiertelnego Boga zamieniają na obrazy śmiertelnych stworzeń:
czy to ludzi, czy zwierząt – latających, biegających albo pełzających1.
Cóż za głupota! 2 4 Z uwagi na to Bóg pozwala, by serca takich osób
pogrążały się w różnorakich pożądliwościach, skutkujących haniebnym
sponiewieraniem ich własnych ciał. 2 5 Oni bowiem z pełnym rozmysłem
zamieniają Bożą prawdę na światowe kłamstwa, w rezultacie czego
swoje uwielbienia kierują ku rzeczom materialnym i służą stworzeniu
zamiast jego Stwórcy, który jest godny uwielbienia na wieki. Amen.
2 6 Z tego powodu Bóg pozostawia takich niegodziwców na pa-

stwę ich haniebnych pożądliwości, skutkiem których kobiety w tym

1 ,2 7 : Kpł 18,22; Kpł 20,13;
1 Kor 6,9
bezbożnym środowisku w miejsce normalnego pożycia seksualnego
podejmują to, które jest przeciwne naturze. 2 7 Podobnie i mężczyźni
– porzucając naturalne współżycie z kobietami, kierują swe namiętności
ku innym mężczyznom i podejmują z nimi intymne pożycie! Cóż za
obrzydliwość2 ! W następstwie swego postępowania sami ściągają na
siebie zapłatę, jaka należy się za tego rodzaju zejście z drogi Bożej3.
2 8 A skoro nie uważają za słuszne, by poddać się woli Najwyższego

i z szacunkiem oddawać cześć Jemu należną, Bóg pozostawił4 ich

1
Apostoł nawiązuje do Dekalogu (Wj 20,3-6), w którym
Bóg polecił, by ludzie nie oddawali czci żadnym obrazom,
rzeźbom czy wizerunkom jakichkolwiek istot. Także
w Ap 22,8-9 Apostoł Jan naucza, że ludzie powinni oddawać
hołd jedynie samemu Bogu (por. także Dz 10,25-26).
2
Bóg w wielu miejscach swego Słowa potępia praktyki
homoseksualne, uważając je za haniebną obrzydliwość
(por. Kpł 18,22). Warto zwrócić uwagę na fakt, że Apostoł
Paweł w Rz 1,26-27 nie pisze o skłonnościach homoseksu-
alnych, ale o praktykowaniu homoseksualizmu. Tekst ten
nie odnosi się więc do tych osób, które – odczuwając pociąg
do tej samej płci, a jednocześnie pragnąć żyć w pokoju
z Bogiem – wybierają drogę wstrzemięźliwości seksualnej
(poprzez życie w celibacie). Takie wyjście chroni ich przed
zanurzaniem się w grzech i przed obrażaniem Boga czyna-
mi, które dla Stworzyciela są obrzydliwe. Pozostawanie
w czystości (pomimo skłonności homoseksualnych) i nie-
obnoszenie się z tym pociągiem umożliwia takim osobom
prowadzenie uświęconego życia. Grzechem bowiem nie
jest odczuwanie pociągu do tej samej płci, tylko uleganie
tym skłonnościom i ich praktykowanie. Z kolei afiszo-
wanie się takimi zachowaniami jest niczym innym, jak
publicznym promowaniem grzechu (por. Rz 1,32). Jezus
jasno powiedział, że narzucanie innym ludziom sposobu
myślenia, który jest wrogi Bogu, i prowadzenie ich w taki
sposób do grzechu, spotka się z Bożą karą (por. Mt 18,6;
Mk 9,42; Łk 17,2). Apostoł Paweł podkreślał to również
w innych swoich listach – por. 1 Kor 6,9 oraz 1 Tm 1,10.
3
Gr. p la n e – dosł. „tułanie się z daleka od”, „błąkanie
się daleko od”, „zboczenie z” (drogi Bożej).
4
Choć wielu tego nie dostrzega, to duchowy dramat czło-
wieka o zdeprawowanym sercu objawia się wtedy, gdy Bóg
przestaje go dyscyplinować lub karcić – por. Hbr 12,4-8.
Oznacza to, że człowiek taki posunął się już w swej bez-
bożności tak daleko i przekroczył granice zła tak mocno,
iż w tej sytuacji ma znikome szanse na opamiętanie się.
13 Rz 1,29 – 2,4

na pastwę pokrętnego myślenia, które ci z taką pieczołowitością

pielęgnują w sobie. W konsekwencji ludzie ci coraz to głębiej i głę-
biej zanurzają się w swej nieprzyzwoitości, 2 9 a ich życie obfituje
wszelkim rodzajem nikczemności: niegodziwością, zachłannością
w dogadzaniu sobie i niepohamowaną żądzą bogacenia się1, złością,
zawiścią, mordem, sporami, fałszem, złośliwością oraz intrygami2.
3 0 Ci nienawidzący Boga bluźniercy są we wszystkim zuchwali, nadęci 1 ,3 0 : 2 Tm 3,1-2
w samouwielbieniu i bardzo pomysłowi w czynieniu zła. Rodziców
nie szanują, 3 1 gdyż brak jest im rozumu! W swych działaniach są 1 ,3 1 : 2 Tm 3,1.3
zdradzieccy i bezlitośni – bez żadnych skrupułów. 3 2 A chociaż mają 1 ,3 2 : Rz 6,23
świadomość tego, że zgodnie z Bożym postanowieniem wieczna Śmierć
czeka wszystkich, którzy trwają w takich grzechach3, nie tylko sami
nurzają się w nich, lecz przyklaskują także innym, którzy idą ich
śladami.

Poleganie na religijnych rytuałach również

prowadzi do potępienia

2
1 Wyzaś, którzy uważacie się za ludzi przyzwoitych, jeśli tylko 2 ,1 : Mt 7,1-2; J 8,7
myślicie, że jesteście lepsi niż tamci, uświadomcie sobie, że do-
puszczacie się w swych sercach wielkiego bezprawia, które polega
na potępianiu innych. Czyniąc to, również zasługujecie na wieczną
zagładę! Czyżbyście nie wiedzieli, że potępiając innego człowieka, sami
na siebie wyrok wydajecie?4 W ten sposób i wy nie jesteście wolni od
grzechu! 2 Nie zapominajcie o tym, że tylko Bóg ma prawo do osądzania, 2 ,2 : 1 P 4,5
a Jego sprawiedliwy wyrok w równej mierze dotknie każdego, kto trwa
w swoim grzechu5. 3 A może myślicie, że Bóg potępi innych, ale wy 2 ,3 : Hbr 4,13; 2 Kor 5,10;
– mimo że również trwacie w grzechu – jako ludzie religijni jakoś Rz 14,10; Mt 7,2; 2 Krn 19,7
unikniecie Jego wyroku? 4 A może z powodu lekceważenia cierpliwości, 2 ,4 : 2 P 3,9.15; Rz 9,22
wielkoduszności i łagodności Boga umyka wam to, że celem Jego
dobroci jest doprowadzenie was do dogłębnego opamiętania się?6

Jest on bardziej niż kiedykolwiek bliski ojcu zła a odległy
od Ojca Niebiańskiego. W tym procesie każde kolejne
zagłębianie się w realizację swych pożądań, co świat
postrzega jako wyznacznik „samorealizacji”, staje się
dla człowieka jeszcze większym odstępstwem od Bożych
norm. Przez pogłębianie deprawacji własnego sumienia
osoba taka ogranicza sobie samej możliwości właściwego
zareagowania na głos Boży i przez to zmniejsza szanse
na nawrócenie. W konsekwencji to, co wg myślenia na
sposób świata jest sukcesem, w duchowej rzeczywistości
jest zapowiedzią Bożego gniewu.
1
Cała fraza „[…] zachłanność w dogadzaniu sobie czy
niepohamowana żądza bogacenia się” jest dynamicznym
ekwiwalentem greckiego słowa p leo n ek sia , które oznacza
nie tylko zwykłą chciwość i gromadzenie bogactw dla
prostej satysfakcji z ich posiadania, ale wręcz nienasyco-
ną żądzę indywidualnego bogacenia się (także cudzym
kosztem), żeby to, co się zdobędzie, roztrwonić szybko na
dogadzanie swoim żądzom w niekontrolowany sposób.
2
Por. Mk 7,21-22.
3
Z przesłania całego Bożego Słowa wynika jasno, że
pierwotnym celem Boga, z którego On nigdy nie zrezygno-
wał, było stworzenie ludu trwającego w Jego świętości
(por. Rz 2,7-8).
4
Por. Mt 7,1-2.
5
Zgrzeszenie (potknięcie i popadnięcie w grzech) nie
jest tym samym, co trwanie w grzechu (permanentne
pozostawanie w tym stanie).
6
Gr. m e ta n o ia , słowo oznaczające osobistą przemianę
myślenia, całkowitą wewnętrzną zmianę.