Prawo karne sensu largo – zespół przepisów prawnych normujących kwestie

odpowiedzialności karnej człowieka za czyny zabronione pod groźbą kary kryminalnej.

Prawo karne sensu largo dzieli się wg kryterium przedmiotu regulacji na:

prawo karne materialne, zwane także prawem karnym sensu stricto, będące
zespołem przepisów prawnych normujących:

czyny będące przestępstwami,

zasady odpowiedzialności za te czyny

środki prawne stosowane wobec ich sprawców,

prawo karne procesowe, określane także jako prawo karne formalne, będące
zespołem przepisów prawnych normujących postępowanie w sprawach o czyny
zabronione przez prawo karne materialne,

prawo karne wykonawcze będące zespołem przepisów prawnych normujących

wykonywanie:

kar,

środków karnych i zabezpieczających oraz innych rozstrzygnięć wydawanych w

sprawach karnych,

Z prawem karnym związane blisko jest prawo nieletnich, formułuje zasady

postępowania z nieletnimi sprawcami czynów karalnych. Jednak nie należy ono do
prawa karnego, ponieważ czyny popełniane przez nieletnich co do zasady nie stanowią
przestępstw, a odpowiedzialność za nie nie ma charakteru odpowiedzialności karnej.
Podobnie bliską prawu karnemu, jednak różną od niego gałęzią prawa jest prawo
wykroczeń.

Prawo karne bywa również dzielone wg kryterium zakresu zastosowania na:

Constitutio Criminalis Carolina. Imprint: Frankfurt. J. Schmidt. Verlegung Sigmund

Feyrabends, 1577

prawo karne powszechne zawierające normy dotyczące wszystkich dziedzin życia

społecznego oraz wszystkich osób

oraz

prawo karne indywidualne (prawo karne specjalne), zwane również szczególnym,

zawierające normy chroniące szczególną sferę interesów (prawo karne skarbowe) lub
dotyczące szczególnej grupy osób (prawo karne wojskowe).
Podstawowymi źródłami aktualnie obowiązującego w Polsce pisanego prawa karnego
są ustawy:

Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, Kodeks karny wykonawczy.

Z kolei najważniejszym aktem regulującym prawo karne skarbowe jest ustawa

Kodeks karny skarbowy.

Ze względu na wagę zabronionych czynów prawo karne możemy podzielić na

prawo wykroczeń, zajmujące się czynami o stosunkowo niewielkim stopniu
szkodliwości społecznej oraz prawo karne sensu stricto, zajmujące się czynami o
większym ładunku szkodliwości społecznej.

W doktrynie wyróżnia się następujące funkcje prawa karnego:

sprawiedliwościową – oznacza zaspokojenie poczucia sprawiedliwości i osoby

pokrzywdzonej, i tzw. społecznego poczucia sprawiedliwości;

ochronną – ma na celu ochronę dóbr, mających istotne znaczenie dla rozwoju jednostki
i funkcjonowania społeczeństwa, przed atakami osób naruszających normy karne;
realizowana jest na płaszczyźnie prewencyjnej, represyjnej i zabezpieczającej;

gwarancyjną – ma zabezpieczać jednostkę przed ingerencją w jej prawa przez władzę

pod pretekstem wykonywania funkcji ochronnej.