Konflikty w Azji

Konflikt w Tybecie
To region w zachodnich Chinach. Na przestrzeni wieków raz był niezależny, a raz znajdował się pod
obcymi rządami (Chińczyków, Mongołów). Ostatni okres niepodległości przypada na lata 1913-1950.
Później Tybet został siłowo włączony do komunistycznych Chin.

Stosunki Chin i Tybetu sprzed 1913 roku są historią wzajemnych zależności, podbojów. Chiński rząd
twierdzi, że Tybet zawsze był częścią Chin.

W 1913 roku Tybet ogłosił niepodległość. Przed agresją chińską na przełomie 1949 a 1950 roku był w
pełni niepodległym państwem. Posiadał suwerenny rząd, swoją jednostkę monetarną, system pocztowy,
własny język, prawo i zwyczaje
Tuż po ogłoszeniu powstania Chińskiej Republiki Ludowej, zgodnie z myślą powrotu wszystkich ziem
chińskich do kraju macierzystego, Tybet został najechany i wobec braku odpowiedniej armii szybko
podbity przez wojska chińskie.
Według pisemnych uzgodnień z Pekinem, region miał mieć dosyć szeroką autonomię. Jednak władze
chińskie nie dotrzymywały złożonych obietnic, co przyczyniło się do wybuchu powstania w 1959 roku.
Rebelia została krwawo stłumiona. Po powstaniu chińskie władze znacznie ograniczyły autonomię Tybetu i
podjęły działania mające na celu większe zasymilowanie regionu z resztą kraju. Służyć temu miał m.in.
masowy napływ osadników chińskich (Tybet stał się też czymś w rodzaju kolonii karnej). Posiadali oni
znacznie większe przywileje (np. mogli zajmować wysokie stanowiska) niż prześladowani z powodów
politycznych rdzenna ludność. Od tego czasu zginęło ponad milion Tybetańczyków, a tysiące buddyjskich
klasztorów zostało zniszczonych (klasztory w tym regionie to ważne ośrodki religijne, naukowe i
medyczne).

Dalajlama, duchowy i polityczny przywódca Tybetu, w roku 1959 został zmuszony do ucieczki z Tybetu
do Indii. Jego śladem podążyło wielu Tybetańczyków. W Indiach Dalajlama założył Rząd Emigracyjny. W
roku 1989 otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za swoje niezłomne poświęcenie w szczerzeniu polityki i
walki o wolność bez stosowania przemocy. Dalajlama głosi politykę „Drogi Środka”
– rozwiązania konfliktu bez stosowania przemocy na drodze negocjacji z władzami Chin. Opowiada
się za przyznaniem Tybetańczykom prawdziwej autonomii w kwestiach religii i kultury, w obecnych
granicach Chin. Strona chińska wciąż oskarża go jednak o separatyzm i próbę podzielenia państwa. Wiele
wskazuje na to, że komunistyczne władze w Pekinie czekają na moment śmierci tybetańskiego
przywódcy, aby ostatecznie rozwiązać kwestię Tybetu.

Chińscy koloniści zaczynają przeważać w tybetańskich miastach, ponieważ rząd chiński dąży do
narzucenia własnej kultury przez przenoszenie ludności chińskiej na tereny Tybetu. Rozwój jest głównym
argumentem chińskich działań w tym regionie, chociaż większość dobrych stanowisk pracy
przyznawanych jest Chińczykom a nie Tybetańczykom. Tybetańczycy nie mają faktycznego wpływu na
kierunek rozwoju swojego kraju. Chiny wydają olbrzymie sumy pieniędzy na budowę infrastruktury w
Tybecie, jednocześnie całkowicie zaniedbując rozwój edukacji i systemu opieki zdrowotnej. Nowe drogi,
zakłady przemysłowe w większości mają za zadanie wspieranie rosnącej militaryzacji tego regionu, co
umożliwi Chińczykom zarządzanie Tybetem jako państwem policyjnym.

Społeczność międzynarodowa uczyniła niewiele, aby ukazać istotę chińskiej nielegalnej okupacji Tybetu.
Chiny posiadają gigantyczny rynek i tanią siłę roboczą. Poszczególne interesy mają tak silne poparcie, iż
politycy są bezsilni, aby przedsięwziąć jakiekolwiek kroki przeciwko chińskiemu rządowi. Od lat 90.
państwa zachodnie przyjęły politykę oddzielania spraw ekonomicznych i praw człowieka w polityce wobec
Chin, a sytuacja praw człowieka w Tybecie uległa drastycznemu pogorszeniu.

„Jeden Świat, Jedno Marzenie” jest oficjalnym hasłem tegorocznej Olimpiady. Jednak
rzeczywistość chińskiej okupacji Tybetu to koszmar. Właśnie teraz tysiące Tybetańczyków jest
aresztowanych, bitych i zabijanych za mówienie o wolności. 24 marca, Chiny rozpoczęły sztafetę ognia
olimpijskiego. W ciągu następnych dwóch miesięcy, ogień okrąży Ziemię i będzie obecny w różnych
miastach. Ta propagandowa impreza ma zyskać poparcie świata i odwrócić uwagę od nielegalnej okupacji
i wojskowej brutalności w Tybecie.

Konflikt w Czeczenii
Czeczeni, odrębna muzułmańska społeczność z własnym językiem i kulturą, przeżyli wiele napaści i
okresów obcej okupacji. W ciągu ostatnich dwustu lat największe niebezpieczeństwo dla Czeczeni stanowi
jej północny sąsiad - Rosja. Po raz pierwszy Rosjanie zaatakowali Czeczenię na początku XVIII wieku. Po
http://www.wos.org.pl Kreator PDF Utworzono 21 February, 2010, 18:36
długich, zaciekłych walkach i krwawych prześladowaniach, w latach 70. XIX wieku Czeczenia została
włączona do Rosji. Dopiero w czasie rozpadu ZSRR grupa przywódców czeczeńskich ogłosiła
niepodległość republiki. Rosja odpowiedziała wprowadzeniem stanu wyjątkowego na tych terenach. W
1992 Czeczenia założyła sprzeciw wobec podpisania układu stowarzyszeniowego z Federacją Rosyjską.
Rosja nie uznała tej odmowy i w 1994 rozpoczęła wojnę mającą na celu opanowanie Czeczenii. Oficjalne
uzasadnienie władz Federacji Rosyjskiej dotyczące tej wojny mówi o obronie integralności terytorialnej
Rosji i walce z separatystycznymi, fundamentalistycznymi grupami muzułmańskimi. Prezydent Jelcyn
wysłał do zbuntowanej republiki armię, która miała stłumić siłą ruch niepodległościowy. Rosyjski rząd
popełnił jednak błąd licząc na to, że Czeczeni poddadzą się po krótkich walkach. Rosjanie zdobyli Grozny,
trwały starcia partyzanckie. Konflikt zakończył się dopiero w 1996 roku. Traktat pokojowy z Jelcynem
podpisał nowy prezydent Czeczenii, generał Asłan Maschadow. Federacja Rosyjska uznawała Republikę
Czeczeńską za podmiot prawa międzynarodowego, co było sukcesem strony czeczeńskiej, choć nie
stanowiło zaakceptowania jej suwerenności państwowej. Ponadto uzgodniono, że wojska rosyjskie
wycofają się z Czeczenii, nastąpi zawieszenie broni, jeńcy wojenni zostaną zwolnieni, odbędą się wybory
władz w Czeczeni. Zapowiedziano walkę z przestępczością, terroryzmem oraz waśniami
narodowościowymi i religijnymi, a także odbudowę społeczno-gospodarczą Czeczenii. Pominięto jednak
kwestię najbardziej istotną – niepodległość republiki.

W 1999 r. oddziały Basajewa (przywódca rebeliantów) zajęły ponownie kilka wiosek, przy granicy
czeczeńskiej. Rosja zaatakowała pod pretekstem zapobiegania atakom terroryzmu. Był to początek
drugiej wojny czeczeńskiej. Zacięte walki między partyzantami a wojskami Rosji trwały nieprzerwanie do
2002 roku, kiedy wojska federalne zajęły całe terytorium Czeczenii. Strona rosyjska ogłosiła wtedy
oficjalne zakończenie wojny. Według separatystów, wojna trwa nadal.
W październiku 2002 roku grupa Czeczenów-samobójców zajęła moskiewski teatr na Dubrowce.
Zakładnikami stali się widzowie spektaklu. Przetrzymywani byli przez trzy doby. Władze rosyjskie
zdecydowały się na szturm na teatr. Oddziały antyterrorystyczne użyły wówczas gazu bojowego, który
zabił co prawda 40 czeczeńskich bojowników, ale pozbawił także życia około 130 zakładników. Rosyjskie
wojska stacjonujące w Czeczeni przeprowadzały coraz częstsze i bardziej krwawe niż dotychczas ataki na
partyzantów, a wśród opinii publicznej pojawiły się głosy o nagminnym łamaniu praw człowieka przez
Rosjan. Zachód ostro potępiał działania władz rosyjskich i ich stosunek do Czeczenów. Zmieniło się to po
tragedii, jaka miała miejsce w Biesłanie – mieście położonym w Północnej Osetii. Czeczeni zajęli
tam szkołę, a wszystko to miało miejsce w czasie rozpoczęcia roku szkolnego – od 1. do 3.
września. Pierwszy raz jako zakładników wzięto niewinne dzieci, ich rodziców i nauczycieli. Czeczeni
zażądali zwolnienia z więzień wszystkich skazanych za terroryzm i wycofania wojsk rosyjskich z Czeczenii.
Zakładnicy byli przetrzymywani 2 dni bez jedzenia i picia, w dusznej sali gimnastycznej. Doszło do
szturmu ze strony wojska rosyjskiego, podczas którego zginęło około 340 osób. Był to dotychczas
największy i najkrwawszy atak czeczeńskich bojówkarzy.

Obie wojny doprowadziły do wielkich zniszczeń i doszczętnie zrujnowały ten kraj. Po każdym ataku ze
strony czeczeńskich radykałów nasilają się interwencje ze strony Kremla. Obecnie żadne państwo świata
nie uznaje niepodległości Czeczenii.

Konflikt w Kurdystanie
To górzysta kraina w południowo-zachodniej Azji zamieszkana przez Kurdów. Terytorium Kurdystanu jest
podzielone między Turcję, Irak, Iran i Syrię.

Pierwsze wzmianki na temat Kurdów pojawiły się w XI w. Naród był podporządkowany wówczas władcom
państw Bliskiego Wschodu. Od XIX w. wśród tej ludności zaczęła się kształtować świadomość narodowa.
W XIX w. w tureckiej części Kurdystanu wybuchały liczne powstania. Po zakończeniu I wojny światowej,
podczas której Turcja poniosła porażkę, Kurdystan został podzielony pomiędzy Turcję, Iran i Irak. Turcja
oficjalnie uznała Kurdów za Turków górskich i poddała ich przymusowej asymilacji. Nie mogli oni się
posługiwać własnym językiem, który wycofano też ze szkół. W Iraku byli uznawani za odrębną grupę
etniczną, w Iranie byli pozbawieni praw mniejszości narodowej. Do wybuchu II wojny światowej Kurdowie
podejmowali wiele powstań.

W latach 1960-1980 Kurdowie formowali liczne partie polityczne oraz oddziały partyzanckie. Wszystkie
podejmowane powstania i walki o utworzenie własnego państwa kończyły się niepowodzeniem.

W połowie lat 80. w atakach skierowanych na Kurdów przez wojsko Iraku została kilkakrotnie użyta broń
chemiczna wbrew istniejącemu w prawie międzynarodowym zakazowi. Po porażce Iraku w wojnie z
Kuwejtem, w 1991 r. Kurdowie podjęli kolejne powstanie. Zostali brutalnie stłumieni przez wojsko
Saddama Husajna, a około 2 mln Kurdów opuściło Irak. Po walkach w Iraku oraz w wyniku nacisku opinii
http://www.wos.org.pl Kreator PDF Utworzono 21 February, 2010, 18:36
międzynarodowej, Turcja uznała Kurdów za odrębny naród i zezwoliła na używanie przez nich języka
kurdyjskiego. Ruchy niepodległościowe tej nacji były jednak dalej w Turcji tłumione.

W 1992 r. na terenie Iraku utworzono strefę ochronną dla Kurdów - odbyły się pierwsze wybory
parlamentarne i został utworzony rząd. Konflikty wewnętrzne i spory partii kurdyjskich przyczyniły się do
wybuchu wojny domowej. Turcja, Iran i Irak zareagowały zbrojną interwencją, wkraczając na teren
irackiego Kurdystanu.

Próby negocjacji podejmowane przez państwa zachodnie, głownie Stany Zjednoczone, nie powiodły się.
W 1998 r. przywódca Partii Pracujących Kurdystanu Abdullah Ocalan został schwytany przez tureckie siły
specjalne i aresztowany.

Wywołało to wzburzenie wśród Kurdów. W 1999 r. sąd w Turcji oskarżył Ocalana o działalność
separatystyczną i terroryzm. Obwiniono go o spowodowanie śmierci około 30 000 ludzi. Choć został
skazany na karę śmierci, wykonanie jej zostało bezterminowo odroczone. W Turcji w 2002 roku zakazano
wykonywania kary śmierci. Konflikt do dziś pozostał nierozwiązany. Pacyfikacja Kurdów przez Turcję
wywołuje międzynarodowy sprzeciw i stanowi poważny argument przeciw włączeniu Turcji do Unii
Europejskiej.

Konflikt palestyńsko-izraelski
Trwa od ponad 100 lat, kiedy to wśród liderów społeczności żydowskiej w Europie pojawił się pomysł
utworzenia w Palestynie żydowskiego państwa. Kolejne wojny doprowadziły do tego, że w 1967 r. cała
historyczna Palestyna znalazła się pod izraelską kontrolą. Dla Palestyńczyków, którzy znaleźli się albo pod
obcą okupacją, albo na wygnaniu, Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP z Jasirem Arafatem) stała się
symbolem walki o niepodległość.

Od 1974 r. żądanie OWP stały się zgodne z rezolucjami ONZ: gotowość do historycznego kompromisu z
Izraelem, pod warunkiem utworzeniem niepodległego państwa palestyńskiego na ziemiach okupowanych
przez Izrael. Po drugiej stronie - w samym Izraelu - powoli dojrzewała świadomość, że hasła "Wielkiego
Izraela" nie mają racji bytu, a koszty okupacji ziem palestyńskich stały się coraz bardziej uciążliwe,
zarówno materialnie, jak i moralnie. Izrael, który na Zachodzie jest przedstawiany jako jedyne
demokratyczne państwo na Bliskim Wschodzie, jest de facto krajem, który okupuje obce ziemie i jest
źródłem cierpień dla innego narodu.

Zwołanie międzynarodowej konferencji pokojowej w Madrycie tuż po zakończeniu wojny o Kuwejt w 1991
r. było wyrazem nowej polityki USA, które chciały wykorzystać ten moment, żeby doprowadzić do
historycznego kompromisu między Palestyńczykami a Izraelczykami. Porozumienie pokojowe, na mocy
którego powstała Autonomia Palestyńska zostało podpisane w 1993 r. Zanim doszło do podpisania tego
porozumienia każda ze stron musiała spełnić pewne warunki: OWP uznała prawo Izraela do istnienia i
zadeklarowała, że starania o realizację palestyńskich aspiracji narodowych będą realizowane w drodze
negocjacji i dialogu. Izrael natomiast uznał OWP, którą dotychczas traktował jako organizację
"terrorystyczną", jako przedstawiciela narodu palestyńskiego. W ciągu kilku miesięcy wojska Izraelskie
miały opuścić miasta palestyńskie na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy. Najtrudniejsze sporne kwestie
(status Jerozolimy, przyszłe granice oraz problem uchodźców palestyńskich) zostały ominięte, a do ich
rozstrzygnięcia miało dojść najpóźniej po 5 latach okresu przejściowego.

Wkrótce doszło do zabójstwa premiera Izraela, a przeciwnicy porozumień pokojowych doszli do władzy i
robili wszystko, żeby utrudnić realizację dalszych etapów porozumień: wzmocniono politykę osadnictwa
na ziemiach okupowanych, a zamiast uwolnić tysiące palestyńskich więźniów zatrzymanych w izraelskich
aresztach zaostrzono politykę represji wobec Palestyńczyków. Frustracja, brak perspektyw rozwiązania
konfliktu, fiasko negocjacji "ostatniej szansy", przekonanie, że to, co proponuje Izrael nie spełnia
minimum aspiracji narodu palestyńskiego -wszystko to doprowadziło do intifady – palestyńskiego
powstania przeciwko izraelskiej okupacji.

Po stronie palestyńskiej również nie brakowało przeciwników porozumień pokojowych. Dalsze dzieje
intifady, używanie przez Izrael całego swego potencjału militarnego w celu stłumienia powstania,
systematyczne niszczenie struktur Autonomii Palestyńskiej, izolacja Arafata w Ramallah przez ponad 2
lata i jego tajemnicza śmierć – to podatny grunt dla coraz silniejszej pozycji Hamasu. W oczach
zwykłego Palestyńczyka Hamas stał się symbolem oporu i walki z agresją Izraela.

Sytuacja partii władzy wyglądała zupełnie inaczej: skłócony - zwłaszcza po śmierci Arafata -wewnętrznie
Al-Fatah (Palestyński Ruch Wyzwolenia Narodowego), korupcja w strukturach władz Autonomii,
http://www.wos.org.pl Kreator PDF Utworzono 21 February, 2010, 18:36
nieustające żądania Izraela i USA adresowane do prezydenta i rządu Autonomii, budowa rasistowskiego
muru otaczającego skupiska ludności palestyńskiej, brak jakichkolwiek ustępstw ze strony Izraela
– w takich warunkach Al-Fatah startował do wyborów w 2006 roku.

Wyniki ostatnich wyborów były wielką niespodzianką. Po pierwsze Hamas uzyskał bezwzględną większość
mandatów. Po drugie dla Al-Fatah był to przełomowy moment, gdyż od 1969 r. była na czele
palestyńskiego ruchu narodowowyzwoleńczego, a od 10 lat - partią rządzącą na terenie Autonomii
Palestyńskiej.

Obecnie procesu pokojowego praktycznie nie ma. Od kilku lat Izrael twierdzi, że nie ma palestyńskiego
partnera do rozmów pokojowych. Kiedy Szaron wycofał swe wojska i żydowskich osadników z Gazy to nie
było żadnych uzgodnień ze stroną palestyńską. Zresztą cena, jaką Palestyńczycy mają zapłacić w zamian
za ten krok jest ogromna: praktyczna rezygnacja z Zachodniego Brzegu, w tym i z Arabskiej, Wschodniej
Jerozolimy oraz dalsze ignorowanie problemu uchodźców palestyńskich.

Życie Palestyńczyków na terenach okupowanych jest w dużej mierze uzależnione od Izraela. Izrael
kontroluje przejścia graniczne między Palestyną a resztą świata, jego wojska otaczają wszystkie miasta i
wioski na Zachodnim Brzegu.

Hamas
to radykalna islamska organizacja, która działała w Strefie Gazy, a także na Zachodnim Brzegu. Przez
większość państw zachodnich uznana jest za organizację terrorystyczną. Za swój podstawowy cel
organizacja ta uważa zbudowanie państwa palestyńskiego rozciągającego się od Morza Śródziemnego do
rzeki Jordan oraz zniszczenie Izraela. W styczniu 2006 roku Hamas wygrał wybory parlamentarne w
Autonomii Palestyńskiej. Organizacja ta dostarcza palestyńskim Arabom liczne dobra pierwszej potrzeby,
ale także prowadzi i utrzymuje szkoły oraz szpitale.

Jasir Arafat
Palestyński przywódca, który stał się symbolem aspiracji narodowowyzwoleńczych Palestyńczyków. W
swej karierze politycznej balansował pomiędzy przemocą i terrorem a dyplomacją. Współzałożyciel i
dowódca Ruchu Narodowego Wyzwolenia Palestyny (Al-Fatah), największego członu OWP. Dzięki niemu
ONZ uznało OWP za jedyne legalne przedstawicielstwo narodu palestyńskiego. Zrezygnował oficjalnie z
metod terrorystycznych w 1988 roku i ogłosił powstanie niepodległego państwa palestyńskiego. Rok
później został wybrany na prezydenta Palestyny.

Na początku lat 90. podjął negocjacje z Izraelem. W 1993 sygnował w Waszyngtonie porozumienie
izraelsko-palestyńskie, przewidujące utworzenie w strefie Gazy autonomicznej jednostki palestyńskiej.
1994 Pokojową Nagrodą Nobla. Od 1994 minister spraw wewnętrznych i premier rządu oraz
przewodniczący Autonomii Palestyńskiej. 1995 podpisał porozumienie o rozszerzeniu Autonomii
Palestyńskiej na Zachodni Brzeg Jordanu.

Podejmował szereg innych zabiegów zmierzających do uregulowania sytuacji w regionie, jednak nie
zdołał powstrzymać samobójczych zamachów przeprowadzanych przez bojowników palestyńskich i utracił
kontrolę nad przebiegiem intifady. W 2001 nałożono na Arafata areszt domowy.

Po rozpoczęciu operacji militarnej przeciwko Palestyńczykom, ogłoszono go wrogiem Izraela, zabroniono

mu udziału w szczycie Ligi Państw Arabskich i podjęto całkowitą izolację jego siedziby. 2003 Izrael
odrzucił rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ, która domagała się zniesienia blokady siedziby Arafata.
Zmarł w 2004 roku.

http://www.wos.org.pl Kreator PDF Utworzono 21 February, 2010, 18:36