Res in Commercio 11/2010

listopad 2010
(numer 9/ 2010)
PRAKTYKA
PRAWA
GOSPODARCZEGO
Spis treści:
Res in Commercio jest miesięcznikiem
wydawanym przez Kancelarię Tomczak
i Partnerzy. Czasopismo - Biuletyn
Informacyjny - powstało w 2002 roku Szantaż 6
jako wewnętrzny informator monitoru- Jakub Pietrasik
jący zmiany prawa gospodarczego
w Polsce. Następnie przekształciliśmy Dychotomia 9
Biuletyn w wydawnictwo adresowa- Katarzyna Kryla
ne przede wszystkim do Klientów
Kancelarii, nadając mu dojrzałą formę Trata 12
graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan- Szymon Kaczmarek
celaria zdecydowała o wydawaniu mie-
sięcznika, którego treścią są poglądy Inspektor, inżynier, nadzór 14
prawników Kancelarii powstałe na tle Paweł Barański
prowadzonych spraw.
• Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi (część dziewiąta) 18
Pomimo najściślej praktycznego nastawie- Katarzyna Bielat, Inga Dołowy, Wioletta Januszczyk,
nia teksty zamieszczone w Res in Commercio Dominika Latawiec, Marta Mianowska, Jakub Salwa, Michał Tomczak
nie są opiniami prawnymi, które mogłyby
być zastosowane wprost i bez dodatkowej Streszczenia tekstów 27
weryfikacji stanu faktycznego, zaś poglądy
wyrażane na łamach miesięcznika stanowią Summary 28
jedynie stanowisko ich autorów.
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
datkowania tzw. programów motywacyjnych. do obrotu bez konieczności uzyskania

Programem motywacyjnym jest nabywanie pozwolenia – chodzi o produkty leczni-
(Prawo konstytucyjne) przez pracowników akcji lub opcji na akcje cze sprowadzone z zagranicy, których
bezpłatnie lub po cenach korzystniejszych zastosowanie jest niezbędne dla ratowania
niż rynkowe. życia lub zdrowia pacjenta. Zakaz reklamy
„Europejskie” zmiany Do tej pory takie programy opodatkowane produktów dopuszczonych do obrotu bez
w Konstytucji były dwukrotnie – zarówno w chwili obję- konieczności uzyskania pozwolenia nie ma
cia akcji lub opcji na akcje jak i w momencie jednak charakteru bezwzględnego. Spod
W dniu 12 listopada 2010 roku Prezy- ich zbycia. Objęcie było opodatkowywane jego zakresu wyłączona została korespon-
dent Bronisław Komorowski złożył w Sejmie jako przychód ze stosunku pracy, natomiast dencja obejmująca materiały informacyjne
projekt ustawy o zmianie Konstytucji. Zmiany zbycie papierów jako dochód z kapitałów o charakterze niepromocyjnym, niezbędne
wiążą się z członkostwem Polski w Unii Eu- pieniężnych. Tego typu rozwiązanie było do udzielenia odpowiedzi na pytania dotyczą-
ropejskiej. niekorzystne dla pracowników korzystających ce konkretnego produktu leczniczego – te nie
Projekt wprowadza do Konstytucji nowy z programów motywacyjnych, gdyż wartość będą uznawane za reklamę.
Rozdział Xa „Członkostwo Rzeczypospolitej podatku mogła przerosnąć wartość bonifikaty Projekt przewiduje ponadto, że rekla-
Polskiej w Unii Europejskiej”. Przewidziano udzielonej pracownikowi na papiery warto- ma produktów leczniczych, która obejmuje
tam m.in. możliwość szybszego wprowa- ściowe. Również i firmy oferujące akcje lub konkursy, losowanie nagród lub inne dzia-
dzania przepisów unijnych do polskiego opcje na akcje pracownikom obciążone były łania, których wynik zależy od przypadku,
prawa – odstąpiono w tym zakresie od obowiązkiem dwukrotnego odprowadzania będzie mogła być kierowana wyłącznie do
tzw. zasady dyskontynuacji i umożliwiono zaliczek na podatek. podmiotów uprawnionych do wystawiania
kontynuowanie prac nad projektem przez Po nowelizacji przepisów, sytuacja ma ulec recept lub prowadzących obrót wyrobami
parlament wybrany w kolejnych wyborach zmianie – programy motywacyjne będą medycznymi, tj. do lekarzy i aptek, nie zaś
– do tej pory nowo wybrany Sejm nie rozpa- opodatkowanie tylko raz – w momencie do samych pacjentów.
trywał projektów wniesionych w poprzedniej sprzedaży papierów. W dotychczasowym W nowelizacji wprowadzono również
kadencji. art. 24 ust. 11 ustawy o PIT zwolnienie definicję sprzedaży wysyłkowej. Za taką
Zmiany dotyczą również wprowadzenia z podwójnego opodatkowania dotyczyć uważana będzie umowa sprzedaży pro-
euro oraz rozwiązania Rady Polityki Pienięż- będzie jedynie nowych akcji które były duktów leczniczych zawierana z pacjentem
nej i wykreślenia przepisów o emisji pienią- „obejmowane” w nowej emisji. Natomiast bez jednoczesnej obecności obu stron, przy
dza przez Narodowy Bank Polski – funkcję obecnie przepis dotyczy również papierów wykorzystywaniu środków porozumiewania
tę przejąć ma Europejski Bank Centralny, „nabywanych” a więc takich, które zostały się na odległość. Wprowadzenie definicji wy-
którego częścią stanie się NBP. wyemitowane wcześniej. jaśni wątpliwości co do interpretacji art. 68
Projekt obejmuje także przepisy doty- Podkreślenia jednak wymaga, że zmiana ust. 3 ustawy Prawo farmaceutyczne, przez
czące wystąpienia Polski z Unii Europejskiej. ta obejmuje jedynie akcje spółek, mających co sprzedaż wysyłkowa leków „na receptę”
Możliwość taką przewiduje już obecnie Trak- siedzibę w Unii Europejskiej lub na terenie będzie niemożliwa.
tat Lizboński. Według prezydenckich założeń, Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Nie
o sposobie wystąpienia z Unii decydowałby będą więc nią objęte na przykład spółki z sie-
Sejm większością 2/3 głosów w obecności dzibą w Stanach Zjednoczonych. Ponadto
co najmniej połowy ustawowej liczby posłów nowe zasady dotyczą tylko spółek akcyjnych
oraz Senat bezwzględną większością głosów i nie znajdują zastosowania do udziałów (Prawo administracyjne)
w obecności co najmniej połowy ustawowej w spółkach z ograniczoną odpowiedzial-
liczby senatorów lub obywatele w referen- nością.
dum ogólnokrajowym. Po uzyskaniu takiej Mniej dobrych planów
zgody Rada Ministrów miałaby notyfikować zagospodarowania prze-
Unii Europejskiej zamiar wystąpienia z jej strzennego
struktur. Ratyfikacja umowy międzynarodo-
wej określającej warunki wystąpienia z Unii (Prawo farmaceutyczne)
Europejskiej, w szczególności te gospodar- W dniu 21 października 2010 roku weszła
cze i finansowe, wymagałaby z kolei zgody w życie nowelizacja ustawy z dnia 25 czerw-
wyrażonej w ustawie lub w referendum Nowe ograniczenia re- ca 2010 roku o planowaniu i zagospodaro-
ogólnokrajowym. klamy produktów leczni- waniu przestrzennym (Dz.U. nr 130, poz.
czych 871) autorstwa komisji „Przyjazne państwo”.
Nowe przepisy mają uprościć zasady uchwa-
lania miejscowych planów zagospodarowania
(Prawo podatkowe) W dniu 27 września 2010 roku odbyło przestrzennego i przyśpieszyć ich tworzenie
się pierwsze czytanie rządowego projektu w dużych miastach.
ustawy o zmianie ustawy Prawo farmaceu- Nowelizacja skraca z dwunastu do dziewię-
Opodatkowanie tzw. pro- tyczne. Tego samego dnia projekt skierowa- ciu miesięcy czas, na jaki gmina może zawie-
gramów motywacyjnych no do Komisji Zdrowia. sić postępowanie w przedmiocie wydania
Nowelizacja przewiduje nowe ogra- warunków zabudowy, jeżeli rozpoczęła już
W 2011 roku wraz z wejściem w życie niczenia w reklamie leków i innych pro- prace nad miejscowym planem zagospodaro-
nowelizacji ustawy o podatku od osób fizycz- duktów leczniczych. Projekt wprowadza wania przestrzennego. Przewiduje także, że
nych (ustawy o PIT) zmienią się zasady opo- zakaz reklamy produktów dopuszczonych wnioski składane przez mieszkańców gminy
2 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

N O T I T I A
WIADOMOŚCI
(z ich propozycjami, co powinien uwzględ- mogło nastąpić tylko w przypadku zgodno- Obecna regulacja przewiduje dla po-
niać nowy plan) będą rozpatrywane na ści szczegółowych warunków z przepisami wyższych dwóch sytuacji tę samą sankcję –
etapie sporządzania projektu planu, a nie, prawa i nałożonymi na przedsiębiorcę w przypadku w którym wniosek ma jakieś
jak było do tej pory, przed rozpoczęciem obowiązkami. Decyzja o zatwierdzeniu lub braki następuje zwrot wniosku bez we-
prac nad nim. odmowie zatwierdzenia szczegółowych wa- zwania do jego uzupełnienia lub opłacenia.
Dodatkowo, rada gminy będzie uchwalała runków powinna zostać wydana w ciągu 90 Zwrócony wniosek natomiast nie wywołuje
miejscowy plan po stwierdzeniu, że nie dni od dnia złożenia wniosku. Będzie od niej skutków prawnych, co znaczy, że zadłużony
narusza on ustaleń studium zagospodaro- przysługiwać odwołanie do Sądu Okręgowe- przedsiębiorca nie zainicjował skutecznie po-
wania, a nie – jak było do tej pory – po go w Warszawie – sądu ochrony konkurencji stępowania o ogłoszenie upadłości. Pomimo
sprawdzeniu, czy są one zgodne z jego i konsumentów. braku zakazu ponownego złożenia wniosku
ustaleniami. Dotychczasowe sformułowanie Ponadto nowelizacja przewiduje możli- o ogłoszenie upadłości, jeśli okaże się, że
często powodowało całkowitą niemożliwość wość nałożenia kary pieniężnej na operato- minął właściwy termin do jego złożenia, to
uchwalenia planu, gdyż trudno było ustalić, ra, który nie wywiązuje się z obowiązków takie działanie nie usuwa skutków zwrócenia
czy proponowane w planie rozstrzygnięcie wynikających ze szczegółowych warunków wcześniej złożonego wniosku. Uchybienie
jest zgodne ze studium w przypadku, gdy regulacyjnych. temu terminowi zaś grozi dłużnikowi odpo-
w ogóle nie było w studium określone. Nowe przepisy wejdą w życie po upływie wiedzialnością odszkodowawczą, czy nawet
Co więcej, nowelizacja przewiduje, że 14 dni od dnia ich ogłoszenia. zakazaniem mu przez sąd prowadzenia dzia-
miejscowe plany będą obejmowały także łalności gospodarczej.
tereny zamknięte będące w gestii ministra Projekt nowelizacji ustawy Prawo upadło-
właściwego ds. infrastruktury. Chodzi więc ściowe jest obecnie rozpoznawany przez
głównie o tereny kolejowe. Do tej pory do- (Prawo upadłościowe i naprawcze) Senat.
chodziło do kuriozalnych sytuacji, w których
przygotowywano plan w celu budowy drogi,
ale nie uwzględniał on wiaduktu kolejowego Planowana zmiana usta-
nad drogą, ponieważ zaliczało się go do ob- wy Prawo upadłościowe
(Prawo medyczne)
szaru zamkniętego. i naprawcze
W związku z orzeczeniem Trybunału Kon- Odszkodowanie za błędy

(Prawo telekomunikacyjne) stytucyjnego z dnia 10 listopada 2009 roku medyczne
o sygnaturze P 88/08 rozpoznawany jest
projekt nowelizacji ustawy Prawo upadłościo-
Nowelizacja Prawa we i naprawcze, w którym Trybunał Konsty- Projekt nowelizacji ustawy o prawach
Telekomunikacyjnego tucyjny uznał, że obecne brzmienie artykułu pacjenta przygotowany przez Ministerstwo
28 ustawy z dnia 28 lutego 2003 roku Prawo Zdrowia wprowadza możliwość dochodze-
upadłościowe i naprawcze (tekst jednolity Dz. nia odszkodowań z tytułu błędów medycz-
W dniu 29 października 2010 roku Sejm U. z 2009 roku, Nr 173, poz. 1361), dalej nych bez konieczności występowania na
przyjął poprawkę Senatu do uchwalonej jako „Prawo upadłościowe” zgodnie z któ- drogę sądową. Nowelizacja stanowi część
w dniu 8 października 2010 roku ustawy rym wniosek dłużnika o ogłoszenie upadłości pakietu ustaw zdrowotnych zapowiadanego
wprowadzającej zmiany w prawie teleko- nieodpowiadający wymogom określonym przez Ministerstwo Zdrowia.
munikacyjnym. Teraz nowelizacja czeka już w ustawie lub nienależycie opłacony zwraca Projektowane przepisy umożliwią pa-
tylko na podpis Prezydenta. się bez wzywania o uzupełnienie lub opłace- cjentom uzyskanie odszkodowania w ciągu
Uchwalone zmiany dotyczą możliwości nie wniosku jest niezgodne z Konstytucją. około siedmiu miesięcy. W chwili obecnej
ustalania szczegółowych warunków regu- Projekt nowelizacji przewiduje następu- jedyną drogą dochodzenia odszkodowania
lacyjnych. Operatorzy będą mogli złożyć jące brzmienie artykułu 28 Prawa upadło- lub zadośćuczynienia przez poszkodowa-
wniosek do Prezesa Urzędu Komunikacji ściowego: „Wniosek o ogłoszenie upadłości nego pacjenta jest, trwający zwykle kilka lat,
Elektronicznej, na podstawie którego będą nieodpowiadający wymogom określonym proces sądowy.
mogli się zobowiązać do określonych zacho- lub nienależycie opłacony zwraca się bez Zgodnie z projektem wniosek o ustalenie
wań związanych z wykonywaną działalnością wzywania o uzupełnienie lub opłacenie błędu medycznego będzie można skierować
telekomunikacyjną. wniosku, jeżeli został on zgłoszony przez do specjalnej wojewódzkiej komisji, w której
Obowiązujące obecnie unormowania wnioskodawcę reprezentowanego przez skład wejdą specjaliści z dziedzin medycyny
prawne nie regulują możliwości dobrowol- adwokata lub radcę prawnego”. i prawa, członkowie wskazani przez orga-
nego zobowiązania się przez przedsiębiorcę Tym samym stanowi on realizację wymo- nizacje działające na rzecz praw pacjenta,
telekomunikacyjnego. Nowelizacja ma to gów zawartych w orzeczeniu Trybunału ministra właściwego do spraw zdrowia
zmienić. Konstytucyjnego zgodnie z którym istnieje i Rzecznika Praw Obywatelskich.
Szczegółowe warunki regulacyjne będą konieczność różnicowania sytuacji: jednej Wniosek wnosi się w terminie roku od dnia,
wynikiem porozumienia przedsiębiorcy w której wniosek o ogłoszenie upadłości w którym poszkodowany składający wniosek
i Prezesa UKE. Przed jego zatwierdzeniem został złożony przez dłużnika działającego dowiedział się o zakażeniu, uszkodzeniu ciała
organ będzie mógł żądać wyjaśnień od samodzielnie i drugiej w której wniosek lub rozstroju zdrowia albo nastąpiła śmierć
operatora oraz zasięgać opinii ekspertów o ogłoszenie upadłości zostaje złożony przez pacjenta (w takiej sytuacji wniosek składa
i biegłych odnośnie proponowanych posta- dłużnika reprezentowanego przez fachowe- rodzina zmarłego pacjenta), jednak termin
nowień. Pozytywne rozstrzygnięcie będzie go pełnomocnika prawnego. ten nie może być dłuższy niż 3 lata od dnia,
RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 3

v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe
w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące W swoim wniosku, Rzecznik Praw Oby- trwałym. Ponadto, wprowadzenie obowiąz-
szkodę. watelskich podnosił, iż przepis Kodeksu ku określenia ram czasowych dla takiego
W myśl projektowanych przepisów po- postępowania cywilnego wprowadza zakaz zakazu byłoby zasadne z racji wyelimino-
szkodowany zamiast odszkodowania będzie publikacji jako zasadę od której sąd może wania przewlekłości postępowania w sądach
mógł dochodzić renty. Pacjenci ubiegający odstąpić tylko, gdy przemawia za tym ważny w sprawach o ochronę dóbr osobistych. Wo-
się o odszkodowanie będą mogli uzyskać interes społeczny. Z art. 755 § 2 Kodeksu bec tego, Trybunał swoim wyrokiem nałożył
do 300 000 złotych w przypadku śmierci postępowania cywilnego wynika bowiem, na ustawodawcę obowiązek wprowadzenia
pacjenta (dla spadkobiercy) i do 100 000 iż ważny interes publiczny jest interesem regulacji dyscyplinujących sądy.
złotych w przypadku uszczerbku na zdrowiu. nadrzędnym wobec potrzeby ochrony dóbr Wykonanie wyroku odroczone zostało na
Z kolei wysokość renty może wynieść do osobistych jednostki. Przepis ten, zdaniem okres 15 miesięcy od dnia publikacji wyroku
3 000 złotych. Rzecznika Praw Obywatelskich, wprowadza Trybunału w Dzienniku Ustaw.
ograniczenie wolności słowa w zakresie Niewątpliwie wyrok będzie miał wpływ na
naruszającym podstawy demokratycznego wznowienie postępowań wytoczonych prze-
państwa prawnego. Nadto zwrócono uwa- ciwko środkom masowego przekazu, wobec
gę, iż sąd wydaje takie postanowienie na których orzeczony został bezterminowy zakaz
ORZECZNICTWO posiedzeniu niejawnym, w związku z czym, publikacji. Nadto wyrok będzie podstawą do
pozwany nie ma możliwości przedstawić domagania się odszkodowań za straty finan-
swoich racji, jakimi kierował się publikując sowe poniesione przez wydawców.
określone informacje. W sprawie pojawił się
(Prawo prasowe) także pogląd, iż przepis ten pozwala niejako
na wprowadzenie cenzury prewencyjnej, któ-
ra zgodnie z Konstytucją jest zakazana.
Wyrok TK - Zakaz publi- Trybunał Konstytucyjny nie zgodził się (Prawo handlowe)
kacji to nie cenzura z ostatnim argumentem i uznał, ze obecne
przepisy nie pozwalają na cenzurę prewen-
cyjną. Według Trybunału, art. 755 § 2 Ko- Zaniżona cena zagraża
W dniu 9 listopada 2010 roku Trybunał deksu postępowania cywilnego zezwala są- aktywom spółki
Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika dowi na wprowadzenie zakazu publikacji tylko
Praw Obywatelskich dotyczący zgodności art. w wyjątkowych przypadkach, a faktyczne
755 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego ograniczenie wolności prasy może być nało- Sąd Najwyższy w dniu 22 października
z Konstytucją. Trybunał orzekł, że art. 755 żone przez sąd jedynie w konkretnej relacji 2010 roku podjął uchwałę o sygnaturze III
§ 2 Kodeksu postępowania cywilnego prawno-procesowej. CZP 69/10 zgodnie z którą umowa sprzeda-
w zakresie, w jakim zezwala na bezterminowe Trybunał orzekł jednak, że istniejący przepis, ży prawa użytkowania wieczystego i własno-
ustanowienie zakazu publikacji w sprawach zezwalając na wprowadzenie zabezpieczenia ści wzniesionych na nim budynków zawarta
przeciwko środkom społecznego przekazu w postaci zakazu publikacji informacji na czas między spółką kapitałową i jej prokurentem
o ochronę dóbr osobistych, jest niezgodny nieograniczony, narusza przepisy Konstytucji. jako kupującym, w której znacznie zaniżono
z art. 14 oraz art. 54 ust. 1 w zw. z art. 31 Nie jest bowiem dopuszczalne, aby zakaz pu- cenę sprzedaży, jest inną podobną umową
ust. 3 Konstytucji. blikacji przerodził się w zakaz o charakterze w rozumieniu artykułu 15 § 1 ustawy z dnia
15 września 2000 roku Kodeks spółek handlo-
wych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037), dalej jako
„Kodeks spółek handlowych” lub „Kodeks”.
Powyższe orzeczenie zapadło na tle
następującego stanu faktycznego: spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością zawarła
z prokurentem spółki umowę sprzedaży
użytkowania wieczystego gruntu oraz
wzniesionych na nim budynków. Zwyczajne
Zgromadzenie Wspólników spółki wyraziło
w formie uchwały zgodę na zawarcie ni-
niejszej umowy. Transakcja została jednak
zakwestionowana przez wspólnika spółki,
który wystąpił przeciwko spółce do sądu
z powództwem w którym domagał się usta-
lenia nieważności umowy.
Wspólnik podnosił, że umowa sprzedaży
jest nieważna w świetle artykułu 15 § 1
Kodeksu zgodnie z którym zawarcie przez
spółkę kapitałową umowy kredytu, pożycz-
ki, poręczenia lub innej podobnej umowy
z członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji
rewizyjnej, prokurentem, likwidatorem albo
na rzecz którejkolwiek z tych osób wymaga

v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe
zgody zgromadzenia wspólników albo walne- Postępowanie zostało wszczęte w 2007 ustawy, prowadzących działalność rolniczą
go zgromadzenia, chyba że ustawa stanowi roku na skutek wniosku Rzecznika Praw Oby- bez względu na wysokość osiąganych przez
inaczej. Nieuzyskanie tej zgody implikuje nie-
watelskich. Podniósł on, że art. 86 ust. 2 usta- nich przychodów, jest niezgodny z art. 32
ważność czynności, gdyż zgodnie z artykułemwy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach ust. 1 w związku z art. 84 i art. 2 Konstytucji
17 § 1 Kodeksu jeżeli do dokonania czynności
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków Rzeczypospolitej Polskiej.
prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwa- publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, ze Uznanie zaskarżonego przez RPO przepisu
ły wspólników albo walnego zgromadzenia, zm.) w zakresie, w jakim zobowiązuje budżet za niekonstytucyjny nakłada na ustawodawcę
czynność prawna dokonana bez wymaganej państwa do finansowania składek na ubezpie- obowiązek dokonania szeregu zmian legislacyj-
uchwały jest nieważna. czenie zdrowotne rolników bez względu na nych w różnych aktach prawnych. W związku z
Co prawda w stanie faktycznym będą- wysokość osiąganych przez nich dochodów, tym Trybunał Konstytucyjny odroczył utratę jego
cym podstawą do podjęcia uchwały przez jest niezgodny z art. 32 w związku z art. 2 mocy obowiązującej na 15 miesięcy.
Sąd Najwyższy Zwyczajne Zgromadzenie Konstytucji. Zgodnie z powyższym przepisem
Wspólników wyraziło zgodę na zawarcie rolnik i jego domownik nie płacą składek na
umowy sprzedaży w formie uchwały, jed- ubezpieczenie zdrowotne. Ustawodawca na-
nakże uchwała ta nie precyzowała warunków łożył obowiązek ich finansowania na budżet (Prawo cywilne)
ewentualnej umowy sprzedaży, nie podano państwa, czyli w praktyce na pozostałych oby-
nabywcy ani nie określono warunków ce- wateli. Rzecznik podkreślił, że sprawiedliwość Archiwum dla
nowych. Dodatkowo umowa umożliwiała wymaga, aby różnicowanie poszczególnych Tarnowskich
niezasadne uprzywilejowanie prokurenta, osób pozostawało w odpowiedniej relacji do
czyli podmiotu objętego ograniczeniami różnic sytuacji, w jakich się znajdują.
z art. 15 Kodeksu, gdyż nieruchomość warta Trybunał podzielił pogląd wnioskodawcy, Sąd Najwyższy w wyroku z 29 paździer-
1,5 miliona złotych została sprzedana za 271
że z punktu widzenia analizowanych norm nika 2010 roku (I CSK 637/09) potwierdził,
tysięcy złotych. prawnych rolnicy nie stanowią jednorod- że przepisy o reformie rolnej nie stanowiły
Sąd I instancji oddalił powództwo, jednaknej grupy społecznej. Chodzi o około 1,3 podstawy do nabycia przez państwo wła-
wspólnik złożył apelację przy której rozpa-miliona osób posiadających gospodarstwa sności dokumentów należących do właścicieli
trywaniu Sąd II instancji powziął poważne o powierzchni większej niż 1 hektar. Wśród przejmowanych majątków ziemskich.
wątpliwości prawne i przedstawił je Sądowi nich można wyróżnić tych, którzy uzyskują Sprawa trafiła do sądu na skutek pozwu Róży
Najwyższemu. W pytaniu złożonym Sądowi dochody porównywalne np. z dochodami Tarnowskiej. Wśród materiałów archiwalnych
Najwyższemu Sąd II instancji wskazał, że poję-
osób prowadzących działalność gospodarczą przejętych przez państwo w związku z refor-
cie „inna podobna umowa” – użyte w artykulei odprowadzających składkę do Narodo- mą rolną znalazły się dokumenty pochodzą-
15 Kodeksu jest niejednolicie interpretowane
wego Funduszu Zdrowia, grupę rolników ce z Dzikowa, o których zwrot Tarnowscy
w doktrynie. Niektórzy uznają, że chodzi posiadających gospodarstwa rolne o bardzo bezskutecznie zabiegali od lat 50. ubiegłego
o wszelkie umowy nazwane jak i nienazwane, dużej powierzchni, a także wciąż jeszcze wieku. W 2002 roku naczelny dyrektor archi-
które skutkują faktycznym lub ewentualnym pokaźną liczbę rolników prowadzących małe wów państwowych odrzucił wysuniętą przez
zagrożeniem aktywów spółki. Inni natomiast gospodarstwa rolne o niskiej rentowności, Różę Tarnowską propozycję zawarcia umowy
wskazują, że pojęcie to nie może być rozu- żyjących na poziomie minimum egzystencji. depozytowej dotyczącej archiwum w Dziko-
miane jako wszelkie umowy, ale tylko takie,W związku z tym, że ich status ekonomiczny wie twierdząc, że jest ono własnością Skarbu
które wskazują podobieństwo do umów jest zróżnicowany mają oni różną ekono- Państwa. Jako podstawę prawną włączenia
wymienionych w powołanym przepisie. miczną i prawną możliwość uczestniczenia dzikowskich archiwaliów do państwowego
W odpowiedzi Sąd Najwyższy podjął w ponoszeniu ciężarów publicznych związa- zasobu archiwalnego wskazywano zarządze-
uchwałę zgodnie z którą umowa użytkowania nych z finansowaniem ochrony zdrowia. nie ministra rolnictwa i reform rolnych z 1946
wieczystego gruntu i własności wzniesionych Trybunał przypomniał, że art. 84 Konstytucji roku o materiałach archiwalnych w majątkach
na nim budynków zawarta pomiędzy spółką statuujący zasadę powszechności ponoszenia przejętych na cele reformy rolnej wydane na
kapitałową i jej prokurentem jako kupującym,
ciężarów publicznych łącznie z zasadami rów- mocy upoważnienia zawartego w dekrecie
w której znacznie zaniżono cenę sprzedaży ności i demokratycznego państwa prawnego, o reformie rolnej z 1919 roku.
jest inną podobną umową w rozumieniu składają się na pojęcie sprawiedliwości opo- Róża Tarnowska w pozwie wniesionym
artykułu 15 Kodeksu. datkowania. Przepis art. 86 ust. 2 zaskarżonej w 2003 roku domagała się ustalenia, że mate-
ustawy, który w zamyśle ustawodawcy miał riały archiwalne pochodzące z Dzikowa są jej
pełnić funkcję ochronną wobec najbiedniej- własnością, powołując się na art. 189 Kodek-
szych rolników, jednocześnie bezpodstawnie su postępowania cywilnego. Powódka zmarła
(Prawo ubezpieczeń społecznych) uprzywilejował rolników osiągających wyso- w 2005 roku, a w jej miejsce wstąpiło czterech
kie dochody. Niesprawiedliwym jest, by spadkobierców. Sąd I instancji w 2008 roku
przerzucać obowiązek ponoszenia ciężarów ustalił, że są oni właścicielami archiwaliów.
Ubezpieczenie zdrowot- publicznych z osób zdolnych do ich ponosze- W orzeczeniu uznano, że art. 16 dekretu
ne rolników nia na budżet państwa. Wobec powyższego z 1919 roku nie miał zastosowania w tej spra-
Trybunał uznał, że art. 86 ust. 2 w związku wie. Nie było możliwe również nabycie doku-
z art. 86 ust. 1 pkt 1 w zakresie, w jakim mentów przez zasiedzenie, ponieważ Skarb
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 26 określa zobowiązanie budżetu państwa Państwa posiadał je w złej wierze. Sąd II instancji
października 2010 roku (sprawa K 58/07) do finansowania składek na ubezpieczenie w pełni zaaprobował zdanie sądu I instancji.
orzekł, że dotychczasowe zasady finanso- zdrowotne wszystkich wskazanych w nim Również Sąd Najwyższy odmówił przyznania
wania składek na ubezpieczenie zdrowotne rolników i ich domowników, podlegających racji Skarbowi Państwa.
rolników są niezgodne z Konstytucją. ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Jakub Pietrasik
Szantaż
Coraz częściej sprawne funkcjonowanie Szantaż a zaskarżanie uchwał
spółek kapitałowych zakłócane jest Szantaż korporacyjny bierze swoje źródło z nadużycia prawa do
zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników w spółce z ograniczoną
przez wspólników lub akcjonariuszy, odpowiedzialnością lub walnego zgromadzenia w spółce akcyjnej.
którzy działając wyłącznie we własnym Prawo to, w swoim założeniu służyć ma ochronie pozycji drob-
interesie, podejmują destrukcyjne działania nych udziałowców lub akcjonariuszy. Co ważne, korzystanie z niego
w żaden sposób nie jest uzależnione od ilości posiadanych udziałów
względem spółki. Skrajnym przypadkiem lub akcji. Jako prawo indywidualne, może być wykorzystane nawet
tego typu zachowań jest tak zwany szantaż przez akcjonariusza posiadającego tylko jedna akcję, oczywiście przy
zastrzeżeniu, że zostaną spełnione przesłanki zaskarżenia uchwały
korporacyjny. wymienione w Kodeksie spółek handlowych.
Niemniej jednak, jak prawie każde prawo czy instytucja prawa,
Definicja prawo do zaskarżania uchwał może zostać wypaczone i użyte
Istotą szantażu korporacyjnego jest wysuwanie przez wspólnika w niewłaściwy sposób, sprzeczny z jego celem i społeczno-gospo-
lub akcjonariusza żądania przyznania określonej korzyści w zamian darczym przeznaczeniem.
za odstąpienie od działań destrukcyjnych w stosunku do spółki. W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na instytucję nie-
W przeważającej liczbie przypadków powyższe działania wiążą się jednolitego głosowania z akcji (art. 411(3) kodeksu), która również
z instrumentalnym wykorzystywaniem prawa do zaskarżania uchwał może stanowić źródło dla szantażu korporacyjnego. Zgodnie z jej
zgromadzeń spółek kapitałowych, dlatego też klasyczny przykład istotą akcjonariusz jest uprawniony do niejednolitego głosowania
szantażu korporacyjnego odnosi się do groźby niegodziwego wyko- z posiadanych akcji na walnym zgromadzeniu, tj. posiadając np. 100
rzystania prawa do zaskarżania uchwał. akcji może z 99 zagłosować za przyjęciem danej uchwały, a z jednej
akcji – przeciwko.
Istota działania szantażysty Tym samym po zaprotokołowaniu jego sprzeciwu zgłoszonego
Szantaż korporacyjny prowadzony jest co do zasady w celu osią- z tej jednej akcji zostanie spełniona formalna przesłanka zaskarżenia
gnięcia korzyści majątkowych lub innych korzyści związanych z dzia- uchwały i dzięki temu akcjonariusz, pomimo iż głosował „za”, to bę-
łalnością spółki, np. uprzywilejowania akcji/udziałów bądź otrzymania dzie miał podstawę do ewentualnego wystąpienia z powództwem
osobistych praw, dzięki którym pozycja szantażysty w spółce stanie się o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały, a co za tym idzie
mocniejsza (przykładowo prawa powoływania członka zarządu lub do żądania przyznania mu specjalnych korzyści w zamian za niewnie-
rady nadzorczej, prawa zwoływania zgromadzenia wspólników lub sienie powództwa.
walnego zgromadzenia). Niezależnie od powyższego, podstawą dla szantażu korporacyjnego
Szantażysta przede wszystkim grozi zaskarżeniem uchwały zgroma- jest również niska jakość polskiego prawa, a zwłaszcza obecność bar-
dzenia spółki. Przy tym jego wyłącznym celem jest wywarcie presji dzo dużej ilości zwrotów i pojęć niedookreślonych, takich jak dobro
na spółkę oraz uzyskanie jak najlepszej dla siebie pozycji w przyszłych spółki, interes spółki, cel pokrzywdzenia akcjonariusza itp.
negocjacjach dotyczących „okupu”. Zatem najczęściej gra szantaży- Co więcej, same przesłanki zaskarżania uchwał określone w art.
sty prowadzona jest jeszcze przed faktycznym wystąpieniem do sądu 422 § 1 Kodeksu spółek handlowych także nie są jednoznaczne,
z powództwem w przedmiocie uchylenia lub stwierdzenia nieważ- a ich zakres znaczeniowy nie jest dookreślony.
ności uchwały.
Z drugiej strony szantaż korporacyjny i negocjacje w celu wycią-
gnięcia od spółki okupu, mogą toczyć się już po zaskarżeniu uchwały
i wniesieniu powództwa do sądu. Wówczas szantażysta oferuje Art. 422 Kodeksu spółek handlowych
cofnięcie pozwu, oczywiście odpłatne, lub wyraża wolę zawarcia
ugody, również odpłatnej. W tym przypadku jednak pamiętać należy, § 1. Uchwała walnego zgromadzenia sprzeczna ze sta-
że pozycja szantażysty jest stosunkowo mocna – samo wejście przez tutem bądź dobrymi obyczajami i godząca w interes
niego na drogę sądową może świadczyć o tym, że jego determinacja
spółki lub mająca na celu pokrzywdzenie akcjonariusza
jest duża. Od strony procesowej powództwo może świadczyć o tym,
że istnieją przynajmniej formalne podstawy do zaskarżenia uchwały, może być zaskarżona w drodze wytoczonego przeciwko
a szantażysta ma realne szanse na poważne zakłócenie działalności spółce powództwa o uchylenie uchwały.
spółki.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Wykładnia przesłanek zaskarżenia uchwał może nastręczać trudności takie ograniczenie wykonywania prawa, aby nie zostało naruszone
oraz może zachęcać do szantażu korporacyjnego, ponieważ te nie- społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa i zasady współżycia
dookreślone warunki mogą być spełnione w bardzo wielu sytuacjach społecznego.
faktycznych. Wobec tego w walce z szantażem korporacyjnym należy zastosować
inne przepisy ochronne zawarte w polskim prawie.
Publiczne najgroźniejsze
Szantaż korporacyjny jest niezwykle groźny dla każdej spółki kapi- Odrębność postępowania rejestrowego
tałowej, jednak szczególnie wyraźnie jego destrukcyjny wpływ widać Pierwszym i podstawowym środkiem walki z szantażem korpora-
na przykładzie spółek publicznych, notowanych na giełdzie papierów cyjnym jest art. 423 §1 kodeksu spółek handlowych, odnoszący się
wartościowych. Wynika to m.in. z łatwości uzyskania statusu akcjo- wszakże wyłącznie do spółki akcyjnej. Przepis ten wprowadza zasadę,
nariusza takiej spółki, anonimowości poszczególnych akcjonariuszy, iż zaskarżenie uchwały walnego zgromadzenia nie wstrzymuje auto-
jak również z faktu zwykle bardzo dużego rozproszenia akcjonariatu matycznie postępowania rejestrowego.
i braku więzi osobistej pomiędzy akcjonariuszami.
Przede wszystkim szantażowana spółka narażona jest na ogromne
straty finansowe będące skutkiem szantażu. Szantaż zwykle opóźnia
Art. 423 Kodeksu spółek handlo-
rozwój spółki oraz wstrzymuje jej procesy inwestycyjne. Co więcej,
wych
szantażowana spółka ponosi ryzyko utraty reputacji, tak przecież
ważnej w obrocie. Należy pamiętać również o ogromnym, nega- § 1. Zaskarżenie uchwały walnego zgromadzenia nie
tywnym wpływie szantażu na samą spółkę i jej akcjonariuszy. Szantaż wstrzymuje postępowania rejestrowego. Sąd rejestro-
korporacyjny zwykle nie pozwala na sprawne zarządzanie spółką wy może jednakże zawiesić postępowanie rejestrowe
i przyczynia się do znacznego wydłużenia czasu trwania szeregu po przeprowadzeniu rozprawy.
czynności podejmowanych przez spółkę, narażając ją na znaczne
szkody z tym związane.
Powyższy zapis niesie za sobą bardzo doniosłe skutki. Osiągnięty jest
Narzędzia prawne służące do walki z szantażem korpo- niezwykle doniosły skutek praktyczny – spółka może podejmować
racyjnym dalsze działania zmierzające do zakończenia procesu zapoczątkowa-
W polskim prawie istnieją narzędzia prawne służące do walki nego uchwałą walnego zgromadzenia (np. podwyższenia kapitału
z szantażem korporacyjnym, choć niewątpliwie, wymagają one zakładowego, które staje się skuteczne względem spółki dopiero
rozwinięcia. Pełnią one przede wszystkim funkcję prewencyjną, jak w momencie jego rejestracji), a postępowanie z zaskarżenia uchwały
również stanowią swoistą sankcję nakładaną na szantażystę w przy- jest prowadzone „równolegle” i tym samym nie wstrzymuje postę-
padku niepowodzenia jego działań. powania rejestracyjnego (na przykład podwyższeniowego).
Jednocześnie nie wszystkie przedstawione poniżej środki prawne Takie ukształtowanie procedury powoduje, że szantażysta zostaje
mogą być materialną podstawą roszczeń wobec szantażysty. W dużej pozbawiony podstawowego argumentu jakim jest groźba wstrzy-
większości są one bowiem środkami perswazji wykorzystywanymi mania procesów rozwojowych spółki lub działań zmierzających do
w nieformalnych rozmowach z szantażystą i prowadzą do udarem- pozyskania kapitału inwestycyjnego. Art. 423 §1 kodeksu jest zatem
nienia szantażu. Celem ich ustanowienia jest wyeliminowanie nega- środkiem perswazji wobec szantażysty, a spółka powołując się na ni-
tywnych skutków nieuczciwego zaskarżania uchwał, a tym samym niejszy przepis może skutecznie zniechęcić nieuczciwego akcjonariusza
pozbawienie szantażysty konsekwencji prawnych wynikających z nie- do podejmowania szantażu.
uczciwego zaskarżania uchwał stanowiących zagrożenie dla spółki. Z drugiej strony zdanie drugie art. 423 §1 kodeksu stanowi, że „Sąd
rejestrowy może zawiesić postępowanie rejestrowe po przeprowadzeniu
Nadużycie prawa rozprawy”. Tym samym pozostawiono sądowi wyjście awaryjne
Podstawowym środkiem ochrony przed szantażem korporacyjnym polegające na tym, że w razie gdyby powództwo o uchylenie lub
jest sławny i podstawowy dla systemu prawa cywilnego art. 5 Kodeksu stwierdzenie nieważności uchwały walnego zgromadzenia okazało
cywilnego. się uzasadnione, sąd może zawiesić postępowanie rejestrowe
i poczekać, aż przed sądem procesowym zapadnie orzeczenie co do
Art. 5. Kodeksu cywilnego zaskarżonej uchwały.
Ważne, że sąd przed możliwym zawieszeniem postępowania
rejestrowego ma obowiązek przeprowadzenia rozprawy, na której
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by
oszacuje szanse wygrania sprawy przez zaskarżającego uchwałę. Tym
był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przezna-
samym sąd w pewien sposób kontroluje, czy zaskarżenie uchwały jest
czeniem tego prawa lub z zasadami współżycia spo- zasadne oraz czy nie zachodzi przypadek szantażu korporacyjnego.
łecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego
nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta
z ochrony. Art. 423 Kodeksu spółek handlowych
Powyższa regulacja niemalże wprost odnosi się do sytuacji szantażu § 2. W przypadku wniesienia oczywiście bezzasadnego
korporacyjnego, który przecież polega na korzystaniu z prawa do za- powództwa o uchylenie uchwały walnego zgromadze-
skarżania uchwał w sposób sprzeczny z jego społeczno-gospodarczym nia sąd, na wniosek pozwanej spółki, może zasądzić od
przeznaczeniem lub z zasadami współżycia społecznego. powoda kwotę do dziesięciokrotnej wysokości kosz-
Niestety oparcie obrony przed szantażem korporacyjnym tylko
tów sądowych oraz wynagrodzenia jednego adwokata
i wyłącznie na art. 5 Kodeksu cywilnego należy uznać za niewystar-
czające. Jak bowiem wynika z orzecznictwa oraz poglądów przed- lub radcy prawnego. Nie wyłącza to możliwości docho-
stawicieli doktryny, przepis ten nie może być samodzielną podstawą dzenia odszkodowania na zasadach ogólnych.
nabycia czy utraty prawa podmiotowego, a jego celem jest jedynie
RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 7

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Przepis art. 423 § 2 Kodeksu spółek handlowych daje sądowi możli- Sposoby pośrednie
wość nałożenia swoistej kary finansowej na akcjonariusza, który wniósł Z punktu widzenia spółki kapitałowej korzystanie ze środków
powództwo oczywiście bezzasadne. prawnych walki z szantażem korporacyjnym jest tak samo ważne,
Niniejszy przepis wykracza poza ramy ustanowione przez ogólną jak generalne zapobieganie sytuacjom dającym możliwość szantażu.
zasadę postępowania cywilnego, tj. zasadę odpowiedzialności finan- W związku z tym należy tak kształtować działania spółki oraz jej
sowej za wynik procesu (przegrywający pokrywa koszty procesu wewnętrzny ustrój, aby nie dopuścić do powstania okoliczności
poniesione przez wygrywającego sprawę) – zwiększa on odpowie- umożliwiających szantaż.
dzialność finansową powoda do dość znacznej kwoty. Tym samym Jednym z takich działań jest wprowadzenie do statutu lub umowy
szantażysta nie może czuć się bezkarny, a spółka może wykorzystać spółki zapisu dającego możliwość podwyższenia kapitału zakładowego
powyższą regulację do zniechęcenia szantażysty do podejmowania bez konieczności podejmowania odrębnych uchwał w tym zakresie.
nieuczciwych działań. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością należy zatem dopuścić
W praktyce przedmiotowy przepis nie odgrywa takiej roli, jak by możliwość podwyższenia kapitału na mocy dotychczasowych posta-
się mogło wydawać. Jego funkcja prewencyjna, a tym bardziej kom- nowień umowy, a w spółce akcyjnej inkorporować do statutu posta-
pensacyjna, nie jest zadowalająca, gdyż wartość szkody poniesionej nowienie o możliwości podwyższenia kapitału zakładowego w ramach
przez spółkę wskutek szantażu korporacyjnego często wielokrotnie kapitału docelowego. Dzięki temu spółka w procesie podwyższania
przewyższa kwotę obliczaną na podstawie niniejszego przepisu. Straty kapitału zakładowego nie jest narażona na szantaż korporacyjny, po-
finansowe ponoszone zwłaszcza przez spółki publiczne są znacznie nieważ podwyższenie kapitału następuje bez podejmowania uchwały
większe niż nawet dziesięciokrotność kosztów sądowych i wynagro- w tym przedmiocie. Zatem narzędzie szantażu, jakim jest nieuczciwe
dzenia pełnomocnika procesowego – sięgają one milionów złotych wykorzystanie prawa do zaskarżania uchwał, odpada, a spółka przy-
i bardzo często polegają także na utracie reputacji, zatem nie mają najmniej w tej materii jest zabezpieczona.
wymiaru czysto finansowego. Kolejnym przykładem eliminowania przyczyn szantażu jest wyklu-
Dodatkowo ustawodawca uzależnił nałożenie sankcji od spełnienia czanie ze spółki udziałowców mniejszościowych, dla których dobro
przesłanki oczywistej bezzasadności powództwa. Użycie tego wyrażenia spółki i jej rozwój nie stanowią nadrzędnej wartości. Dzięki ich wy-
nieostrego znacznie zmniejsza atrakcyjność omawianego przepisu ze łączeniu, np. w drodze przymusowego wykupu akcji (tzw. squeeze
względu na trudności interpretacyjne i dowodowe. Zgodnie z cy- out), niebezpieczeństwo szantażu korporacyjnego ulega znacznemu
towanym przepisem samo np. stwierdzenie, że bezzasadność jest zmniejszeniu, a sama spółka skupia ludzi, którym przyświeca wspólny
prawdopodobna – nie wystarcza. Z kolei dla oceny oczywistości cel, tj. prowadzenie działań dla rozwoju spółki, a przez to dla osią-
należy brać pod uwagę względy obiektywne i analizować konkretny gnięcia zysku.
przypadek z punktu widzenia bezstronnego obserwatora.
Wydaje się, iż niniejszy przepis odzyskałby swoją skuteczność Konkluzja
i mógłby stanowić skuteczny środek walki z szantażem korporacyjnym, W praktyce szantaż korporacyjny mimo wszystko często prowadzi
gdyby usunąć z niego przesłankę oczywistej bezzasadności i zastąpić do zapłacenia przez szantażowaną spółkę okupu. Zwykle jest to
ją przesłanką subiektywną, tzn. gdyby wystarczające było udowodnie- najprostsze i najszybsze wyjście z sytuacji, zwłaszcza wtedy, gdy czas
nie, iż powództwo o uchylenie, względnie stwierdzenie nieważności i sprawne działanie mają kluczowe znaczenie dla danego projektu.
uchwały, zostało użyte w celu szantażu korporacyjnego. Szantażysta zaś dostaje pieniądze za nic, więc jest skłonny znacznie
Trudności dowodowe nie odbiegałyby w tym przypadku od zwykłych ograniczyć swoje pierwotne wymagania.
trudności występujących przy dowodzeniu np. złej wiary czy zamiaru Z drugiej strony jednak, dzięki działaniom opisanym powyżej, spółka
pokrzywdzenia. Jednocześnie zaproponowane rozwiązanie znacznie może się skutecznie bronić przed szantażem oraz dochodzić swoich
ułatwiałoby spółce dochodzenie swoich praw – rozszerzenie zakresu roszczeń w sytuacji, gdy szantaż stał się faktem.
przesłanek przyczyniłoby się do większej użyteczności niniejszego Wydaje się, że ugodowość spółek wobec tego rodzaju działań,
przepisu oraz do częstszego jego stosowania. lub też raczej – niepodejmowanie czynnej akcji wobec nich stanowi
główny powód, dla którego i w praktyce prawa i w doktrynie prawa
Odpowiedzialność deliktowa brak jest rozstrzygnięć w zakresie stosowania środków skierowanych
Niezależnie od środków przewidzianych w Kodeksie - które niestety przeciwko szantażowi korporacyjnemu. I to pomimo, że potoczna
dotyczą wyłącznie spółki akcyjnej - walka z szantażem korporacyjnym niesłuszność działań szantażystów jest już faktem notoryjnym a podej-
może i powinna zostać oparta również o art. 415 Kodeksu cywilnego mowanie owych działań w złej wierze nie budzi wątpliwości.
tworzący ogólne podstawy odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.
Zatem spółka, już nie tylko akcyjna, ale również spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością, na podstawie art. 415 może dochodzić od szan-
tażysty korporacyjnego odszkodowania w kwocie rzeczywiście od-
powiadającej wysokości poniesionej szkody, zarówno tej rzeczywistej
(damnum emergens), jak i utraconych korzyści (lucrum cessans).
Analizując więc sytuację spółki, która jest szantażowana, należy
zawsze pamiętać, że to właśnie art. 415 Kodeksu jest najważniejszą
podstawą materialną do wysuwania roszczenia odszkodowawczego
wobec szantażysty i umożliwia wyegzekwowanie największej sumy
odszkodowania, która przewyższa kwotę wskazaną w kodeksie spółek
handlowych, ograniczoną do dziesięciokrotnej wysokości kosztów
sądowych oraz wynagrodzenia jednego adwokata lub radcy prawnego. jakub.pietrasik@tomczak.pl
Przepis art. 415 Kodeksu pełni zatem nie tylko funkcję prewencyjną Jakub Pietrasik: prawnik, aplikant radcowski
wykorzystywaną w rozmowach z szantażystą, ale stanowi również przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych
bezpośrednie narzędzie służące do wytoczenia powództwa o napra- w Warszawie; zajmuje się prawem
wienie szkody wyrządzonej przez szantaż. materialnym cywilnym i handlowym oraz
prawem procesowym.

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
Katarzyna Kryla
Dychotomia
Z historii Nowelizacja Kodeksu cywilnego
Niepewność terminologiczna została usunięta w wyniku nowelizacji
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi Kodeksu cywilnego z 2003 roku. Po blisko 70 latach obowiązywania
uchylone zostały przepisy Kodeksu handlowego o firmie, a prawo
oznaczeniem przedsiębiorcy jest firma, firmowe zostało uregulowane w Kodeksie cywilnym.
natomiast oznaczeniem przedsiębiorstwa są Zgodnie z art. 43 (2) Kodeksu cywilnego przez firmę należy rozumieć
oznaczenie przedsiębiorcy, pod którym prowadzi on swoją działalność
wszystkie oznaczenia, które służą identyfikacji gospodarczą lub zawodową i występuje w obrocie. Firma odnosi się
przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. zatem do podmiotu gospodarczego, jakim jest przedsiębiorca, a nie do
Zalicza się do nich przede wszystkim nazwę przedsiębiorstwa, będącego przedmiotem praw przedsiębiorcy.
przedsiębiorstwa. Art. 43 (2) Kodeksu cywilnego
Przed nowelizacją Kodeksu cywilnego z 2003 roku podwójne okre- § 1. Przedsiębiorca działa pod firmą.
ślenie „firma (nazwa)”, „nazwa (firma)” lub „firma, nazwa” pojawiało się § 2. Firmę ujawnia się we właściwym rejestrze, chyba
zarówno w treści przepisów prawnych jak i w literaturze.
że przepisy odrębne stanowią inaczej.
Zakres znaczeniowy obu terminów nie był jasny. Często były
one używane zamiennie. Niektórzy przedstawiciele doktryny Wskutek nowelizacji Kodeksu cywilnego z 2003 roku nowe brzmienie
stosowali pojęcie „firma” jedynie w odniesieniu do spółek pra- uzyskał również art. 55 (1) Kodeksu. Wśród składników przedsiębiorstwa
wa handlowego, natomiast oznaczenia pozostałych podmiotów w znaczeniu przedmiotowym znalazło się oznaczenie indywidualizu-
określali terminem „nazwa”. Często posługiwano się wyraże- jące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części, jakim jest nazwa
niem „nazwa przedsiębiorstwa” w znaczeniu firmy lub innego przedsiębiorstwa.
oznaczenia przedsiębiorcy oraz oznaczenia przedsiębiorstwa Wprowadzenie dychotomii oznaczeń przedsiębiorcy i przedsię-
w znaczeniu przedmiotowym. biorstwa spowodowało konieczność wdrożenia odrębnych reguł
Również sam termin „przedsiębiorstwo” bywał używany zarówno dla ich tworzenia i używania, odrębnych zasad rozporządzania nimi
oznaczenia podmiotu jak i przedmiotu prawa. Szczególnym wyrazem w obrocie oraz odrębnych podstaw prawnych ich ochrony.
nieodróżniania obu pojęć było używanie określenia „nazwa firmy”,
w którym słowo „nazwa” oznaczało firmę w znaczeniu przyjętym Firma a przedsiębiorstwo
w art. 26 i n. Kodeksu handlowego, a słowo „firma” oznaczało podmiot Zasady tworzenia firmy zostały uregulowane w Kodeksie cywilnym.
gospodarczy. Zgodnie z przepisami Kodeksu firmą osoby fizycznej jest jej imię
i nazwisko. Do firmy może być włączony również pseudonim lub
Brak definicji określenia wskazujące na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miej-
Problemy terminologiczne były spowodowane przede wszystkim sce jej prowadzenia oraz inne określenia dowolnie obrane (art. 43 (4)
brakiem w Kodeksie cywilnym oraz w Kodeksie handlowym regulacji, Kodeksu cywilnego). Natomiast firmą osoby prawnej jest jej nazwa.
która w sposób jasny definiowałaby zakres znaczeniowy obu pojęć. Musi ona zawierać określenie formy osoby prawnej, które może być
Dodatkowe problemy wynikały stąd, że art. 26 § 1 Kodeksu handlo- podane w skrócie, a ponadto może wskazywać na przedmiot dzia-
wego stanowił, że „firma jest nazwą”, co sugerowało podrzędność łalności, siedzibę tej osoby prawnej oraz inne określenia dowolnie
pojęcia „firma” w stosunku do pojęcia „nazwa”. obrane (art. 43 (5) § 1 i 2 Kodeksu cywilnego).
Na podstawie art. VI § 1 Przepisów wprowadzających kodeks cywilny Firma może być zatem jedynie oznaczeniem słownym. Potwierdza
z 1964 roku, przepisy Kodeksu handlowego o firmie zostały utrzymane to fakt, że musi ona być ujawniona we właściwym rejestrze, a wnioski
tylko w stosunku do spółek handlowych. W literaturze jednak nadal do rejestru składa się na urzędowych formularzach, w których firmę
używano określenia „firma” w odniesieniu do pozostałych podmiotów można wpisać jedynie słownie i które nie przewidują możliwości
gospodarczych. Znaczenie miał w tym kontekście również fakt, że ter- zgłoszenia firmy w innej postaci. Przepisy prawne przewidują jeszcze
min „nazwa” był powszechnie używany dla określenia oznaczenia osób szereg innych szczegółowych postanowień określających reguły two-
prawnych. Określenie „nazwa osoby prawnej” było w społecznym rzenia firmy, jednak ich szersza analiza wiązałaby się z koniecznością
odbiorze elementem analogicznym do nazwiska osoby fizycznej. odejścia od głównego nurtu rozważań.

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
W odniesieniu do tworzenia nazw i innych oznaczeń przedsiębiorstw zdarza się jednak, że zakresy używania firmy i nazwy przedsiębiorstwa
nie obowiązują żadne szczegółowe unormowania. Jedyne ogranicze- przenikają się. Również firma może być zamieszczana na szyldzie loka-
nie w tym zakresie przewiduje art. 43 (8) § 3 Kodeksu cywilnego. lu, w którym prowadzona jest działalność, oznaczenia przedsiębiorstwa
Dotyczy ono nabywcy przedsiębiorstwa, który może je prowadzić mogą natomiast być zamieszczane obok firmy lub zamiast niej jako
pod dotychczasową nazwą - o ile nazwa ta nie została wyłączona ze element graficzny na papierze firmowym, na którym jest prowadzona
składników zbywanego przedsiębiorstwa - powinien jednak umieścić korespondencja przedsiębiorcy czy wystawiane są rachunki.
dodatek wskazujący firmę lub nazwisko nabywcy, chyba że strony
postanowiły inaczej. Przyjmuje się, że pod pojęciem „nazwa” kryje Zasady rozporządzania w obrocie
się oznaczenie o charakterze jedynie słownym. Pozostałe kategorie Kolejnym skutkiem wprowadzenia dychotomii oznaczeń przed-
oznaczeń przedsiębiorstwa mogą natomiast mieć także charakter siębiorcy i przedsiębiorstwa jest uregulowanie odmiennych zasad
graficzny lub słowno-graficzny. rozporządzania tymi oznaczeniami w obrocie. De lege lata obowią-
zuje całkowity zakaz zbywania firmy. Przedsiębiorca może jedynie
Problemy z odróżnieniem upoważnić innego przedsiębiorcę do korzystania ze swojej firmy pod
W wielu przypadkach stwierdzenie czy konkretne oznaczenie warunkiem, że nie wprowadza to w błąd.
zostało użyte w charakterze oznaczenia przedsiębiorcy czy w cha- Z przepisów prawnych nie wynika wprost możliwość upoważnienia
rakterze oznaczenia przedsiębiorstwa może się wiązać z poważnymi innego przedsiębiorcy do korzystania z nazwy czy z innego oznaczenia
trudnościami. Dychotomia oznaczeń jest wyraźnie widoczna jeżeli przedsiębiorstwa, jednak dopuszczalność takiego upoważnienia można
przedsiębiorca posługuje się firmą o odmiennym brzmieniu niż na- wyprowadzić z zasady swobody umów. Ponadto w przeciwieństwie do
zwa przedsiębiorstwa. Przykładem mogą być oznaczenia używane firmy oznaczenie przedsiębiorstwa jest zbywalne. Może ono być zbyte
przez spółkę działającą pod firmą „Jutrzenka S.A.”, która prowadzi wraz z przedsiębiorstwem jako jeden z jego składników wymienionych
przedsiębiorstwo pod nazwą „Zakłady Produkcyjne Goplana”. Takim w art. 55 (1) Kodeksu cywilnego.
przykładem mogą być również oznaczenia stosowane w działalności
franchisingowej, w przypadku gdy franchisingobiorca rejestruje się pod Ochrona oznaczeń przedsiębiorcy
firmą np. „Jan Nowak”, a dla oznaczenia swojego przedsiębiorstwa Odmiennie zostały uregulowane podstawy prawne ochrony firmy
używa nazwy udostępnionej mu w pakiecie franchisingowym, np. oraz podstawy prawne ochrony oznaczeń przedsiębiorstwa. Podsta-
„Ryłko” czy „CCC”. wowym przepisem regulującym obecnie ochronę prawa do firmy jest
Trudności pojawiają się w sytuacji, gdy przedsiębiorca posługuje art. 43 (10) Kodeksu cywilnego.
się firmą tożsamą z nazwą swojego przedsiębiorstwa. W praktyce Uruchomienie przewidzianej w nim ochrony jest, tak jak w przy-
bardzo często występują przypadki używania jednakowych określeń padku niemajątkowej ochrony dóbr osobistych uregulowanej w art.
dla oznaczenia podmiotu praw oraz przedsiębiorstwa. Dotyczy to 24 Kodeksu cywilnego, uzależnione od spełnienia dwóch przesłanek.
w szczególności przedsiębiorstw jednozakładowych. Pierwszą z nich jest zachowanie się osoby trzeciej, które zagraża lub
Określenie z jakim oznaczeniem mamy do czynienia w konkretnym narusza prawo do firmy. Drugim warunkiem zastosowania przewi-
przypadku ma istotne znaczenie ze względu na to, że różne są pod- dzianych w powołanym przepisie środków ochrony jest bezprawność
stawy prawne ochrony obu oznaczeń. W celu określenia w jakim cha- zachowania się sprawcy.
rakterze oznaczenie zostało użyte należy ustalić przede wszystkim jaką Przepis art. 43 (10) Kodeksu cywilnego, podobnie jak art. 24 Ko-
funkcję ono pełni i jaki jest cel jego używania - czy jest ono używane deksu, wprowadza domniemanie bezprawności czynu naruszającego
dla identyfikacji przedsiębiorcy, czyli podmiotu stosunków prawnych, prawo do firmy, co nakłada na sprawcę obowiązek wykazania okolicz-
czy też dla identyfikacji przedsiębiorstwa, czyli zespołu składników ności wyłączających bezprawność.
materialnych i niematerialnych. Ustawodawca zawarł w omawianym przepisie katalog instrumen-
tów ochrony prawa do firmy obejmujący: roszczenie o zaniechanie
Zasady używania firmy bezprawnych działań zagrażających prawu do firmy, roszczenie
Kolejną różnicą występującą pomiędzy firmą a oznaczeniami przed- o usunięcie skutków naruszenia prawa do firmy, roszczenie
siębiorstwa są zasady i formy ich używania. Podstawową funkcją firmy o złożenie oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i for-
jest identyfikacja przedsiębiorcy. W związku z tym firma jest ozna- mie, roszczenie o naprawienie szkody majątkowej oraz roszczenie
czeniem, które powinno być używane we wszelkich czynnościach o wydanie korzyści przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
prawnych dokonywanych przez przedsiębiorcę oraz występować Ponadto na podstawie art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego
w jego dokumentach handlowych sporządzanych w związku z pro- przedsiębiorca może wystąpić z powództwem o ustalenie jego prawa
wadzeniem działalności gospodarczej. do firmy. W szczególnych przypadkach dla ochrony prawa do firmy
Posługiwanie się firmą w tego typu sytuacjach jest w wielu przypad- może również znaleźć zastosowanie art. 3 ust. 1 oraz art. 10 Ustawy
kach obowiązkiem przedsiębiorcy. Taki obowiązek wynika między in-
nymi z art. 34 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, który stanowi
o obligatoryjnym użyciu firmy w oświadczeniach pisemnych składanych
przez przedsiębiorcę wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego.
Podobne regulacje zawiera również Kodeks spółek handlowych.
W myśl art. 20 i 21 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej
producent ma ponadto obowiązek zamieszczania firmy na towarach
lub ich opakowaniach jako niezbędnej informacji o ich pochodzeniu.
Przepisy prawne nie przewidują tego typu obowiązków w odnie-
sieniu do oznaczeń przedsiębiorstwa. Oznaczenia przedsiębiorstwa
pełnią funkcję odróżniającą przedsiębiorstwo, co z reguły polega na
oznaczaniu lokalu przedsiębiorstwa na zewnątrz, umieszczaniu ozna-
czeń wewnątrz lokalu przeznaczonego do obsługi klienteli, nakładaniu
ich na środki transportu, na odzież pracowników, stosowaniu w doku-
mentach, w reklamie, jak również umieszczaniu na towarach. Często

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, a także odpowiednie przepisy ponieważ nazwisko stanowi dobro osobiste każdego człowieka, któ-
ustawy Prawo własności przemysłowej. rym może się on posługiwać we wszystkich sferach życia.
Zarówno dla ochrony prawa do firmy jak i dla ochrony oznaczeń Przepisem zapewniającym w pewnym zakresie ochronę firmy oraz
przedsiębiorstwa może znaleźć zastosowanie art. 415 Kodeksu cywil- nazwy przedsiębiorstwa jest także art. 10 Ustawy o zwalczaniu nie-
nego. Jednak przepis ten nie odgrywa w tym przypadku dużej roli ze uczciwej konkurencji.
względu na korzystniejsze dla uprawnionego uregulowanie ochrony Wprowadzającym w błąd oznaczeniem, o którym mowa w powo-
tych oznaczeń w innych przepisach. łanym przepisie, może być znak towarowy, jeżeli zawiera wcześniej-
szą firmę lub oznaczenie innego przedsiębiorstwa. Ochrona ta jest
Ochrona oznaczeń przedsiębiorstwa wzmocniona przez przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej.
Podstawowa różnica w zakresie ochrony obu kategorii oznaczeń Zgodnie z art. 131 ust. 1 tejże ustawy naruszenie prawa do firmy lub
polega na tym, że firma jest chroniona jako przedmiot prawa podmio- oznaczenia przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym może
towego bezwzględnego, skutecznego erga omnes, natomiast oznacze- być podstawą odmowy rejestracji znaku towarowego lub podstawą
nia przedsiębiorstwa doznają ochrony przed nieuczciwymi praktykami unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy.
konkurentów, stanowiącymi delikt nieuczciwej konkurencji. Dodatkową ochronę zarówno firmy jak i oznaczeń przedsiębiorstwa
Problematyki ochrony oznaczeń przedsiębiorstwa w znaczeniu zapewnia klauzula generalna zawarta w art. 3 ust. 1 Ustawy o zwal-
przedmiotowym dotyczą przede wszystkim przepisy art. 5 i art. 6 czaniu nieuczciwej konkurencji.
Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Duże znaczenie mają
w tym zakresie również przepisy art. 3 oraz art. 10 tejże ustawy. Art. 3 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
Art. 5 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
konkurencji
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli
przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub
w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, klienta.
nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakte-
rystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie Przepis ten ma zastosowanie we wszystkich sytuacjach, w których
z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. czyn spełniający przesłanki czynu nieuczciwej konkurencji, nie mieści
się w zakresie zastosowania art. 5 lub art. 6 Ustawy o zwalczaniu
Podstawowym warunkiem uzyskania ochrony na podstawie art. 5 nieuczciwej konkurencji.
Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji jest pierwszeństwo
zgodnego z prawem użycia danego oznaczenia na rynku oraz Na koniec
posiadanie przez oznaczenie zdolności odróżniającej. Wątpliwości Nowelizacja Kodeksu cywilnego z 2003 roku w znacznym stopniu
budzi umieszczenie przez twórców przepisu firmy wśród oznaczeń usunęła wątpliwości dotyczące wzajemnych relacji między firmą
przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym. Przepis art. 5 Usta- a oznaczeniami przedsiębiorstwa. Szczegółowe uregulowanie proble-
wy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie został zmieniony mimo matyki zasad tworzenia i używania firmy przedsiębiorcy a także środ-
nowelizacji prawa firmowego. Teoria racjonalnego ustawodawcy ków jej ochrony, przy jednoczesnym wyraźnym zaliczeniu nazwy do
wskazywałaby na to, że omawiany przepis statuuje ochronę ozna- składników przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, pozwala
czeń przedsiębiorstwa zarówno w znaczeniu przedmiotowym, jak na uniknięcie komplikacji w praktyce stosowania prawa.
i w znaczeniu podmiotowym oraz funkcjonalnym. Kwestia ta jest Co prawda zagadnienia związane z oznaczeniami przedsiębiorcy
jednak dyskusyjna. Przeciwnicy takiego ujęcia podnoszą, że pojęcie i przedsiębiorstwa nadal budzą wiele kontrowersji. Jednak wskutek
„firma” powinno zostać usunięte z art. 5 tejże Ustawy. wspomnianej nowelizacji Kodeksu cywilnego bez wątpienia doszło
W art. 6 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji sformułowany do uporządkowania terminologii w zakresie oznaczeń przedsiębiorcy
został szczególnego rodzaju czyn nieuczciwej konkurencji polegający na i przedsiębiorstwa, co w znacznym stopniu wpłynęło na ujednolicenie
wprowadzeniu klientów w błąd co do tożsamości z innym przedsię- interpretacji dotychczas niejasnych przepisów prawnych.
biorstwem poprzez oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przed-
siębiorcy. W takiej sytuacji sąd może nakazać przedsiębiorcy jedynie
podjęcie środków zapobiegających, takich jak wprowadzenie stosow-
nych zmian w oznaczeniu przedsiębiorstwa czy ograniczenie zakresu
terytorialnego używania oznaczenia lub jego używania w konkretny
sposób. Nie jest możliwe zakazanie używania spornego oznaczenia,
Art. 10 Ustawy o zwalczaniu nieuczci-
wej konkurencji
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie

towarów lub usług albo jego brak, które może wprowa-
dzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, katarzyna.kryla@tomczak.pl
składników, sposobu wykonania, przydatności, możli- Katarzyna Kryla ukończyła studia na
Wydzialne Prawa i Administracji Uniwersytetu
wości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych
Warszawskiego. Pracę magisterką napisała na
istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie
temat przesłanek zasądzenia zadośćuczynienia
ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich. pieniężnego.

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
Szymon Kaczmarek
Trata
Trata handlowa, czyli rozliczenie z wykorzystaniem weksla trasowanego ma zastosowanie
w handlu zagranicznym, w szczególności przy transakcjach, w których istnieje dość długi
okres oczekiwania pomiędzy wysyłką towaru przez eksportera, a jego otrzymaniem
przez importera. W tym zakresie trata handlowa jest szczególnie użyteczna w transporcie
morskim oraz transporcie śródlądowym.
Rozliczenia z wykorzystaniem traty

Trata handlowa znajduje zastosowanie głównie przy rozliczeniach
w drodze tzw. inkasa dokumentowego (ang. documentary against
payment – D/P). Rozliczenie tego typu ma na celu wyważenie ry- .
zyka obydwu stron transakcji, tj. eksportera i importera w zakresie

spełnienia wzajemnych świadczeń. Eksporter nie przekazuje prawa 2

do odebrania towaru nim nie otrzyma prawnie wiążącej gwarancji
(w postaci akceptacji traty), że importer dokona zapłaty za towar 1 3 / 4
w określonym terminie. Z drugiej strony importer także nie płaci
eksporterowi przed odebraniem towarów, lecz zwykle już po ich 0
otrzymaniu, w terminie określonym w tracie. $ $
W rozliczeniu tego typu wysyłający towar (eksporter), po wysłaniu

4

towaru i otrzymaniu dokumentów przewozowych dołącza do nich

weksel trasowany, w którym określa kto, komu oraz w jakim terminie
ma zapłacić. Dokumenty przewozowe wraz z tratą są przekazywane
.'

przez bank w kraju eksportera do banku w kraju importera. Ten /' $

ostatni prezentuje tratę do akceptacji importerowi oraz przekazuje 0'

$

mu dokumenty przewozowe. 1'

1) wysyłka towaru

" $

'
W momencie akceptacji traty importer uzyskuje więc prawo do 2) przesłanie bankowi eksportera dokumentów handlowych
2'
$

odbioru towarów, które są transportowane. Prawa te często wynikają 3'

wraz z tratą handlową
wprost z otrzymanych dokumentów, np. konosamentów. Eksporter 4' !

$
3) przesłanie dokumentów wraz z tratą handlową do banku
uzyskuje natomiast bezwarunkowe zobowiązanie importera do importera
$'

$

zapłaty za dostarczony towar. W celu zwiększenia swojej funkcji
4) $
wydanie dokumentów

przewozowych
importerowi,

ak-

zabezpieczającej trata może też zawierać awal (poręczenie) banku !
ceptacja traty (awal
banku

importera)
- $
kraju importera. Wówczas eksporter minimalizuje ryzyko braku zapłaty 5) odbiór
towaru
po

przedstawieniu dokumentów

przewo-

$
$
przez importera. zowych
$

$
6) płatność
$ $ w terminie
płatności
określonym
$ na tracie
$

Po akcepcie traty przez importera istnieją dwie możliwości: 7) wypłata należności eksporterowi za pośrednictwem ban-

5

,
a) trata jest przechowywana przez bank importera, który prezentuje ku.
.
ją importerowi do płatności w określonym dniu płatności. Następnie,

po zainkasowaniu zapłaty, bank importera, za pośrednictwem banku b) po zaakceptowaniu trata jest przekazywana do banku
eksportera,
eksportera przekazuje płatność eksporterowi. Ten sposób rozliczenia który skupuje ją, czyli2 innymi słowy bank eksportera przekazuje eks-
ilustruje schemat: porterowi kwotę wierzytelności z tytułu sprzedaży towaru, pomniej-
4
1 / 3

0
$ 6

3

.'

/' $

0'

$
c o r p u s l e x
1'

" $
Prawo handlowe

'
2'
$

3'szoną o dyskonto z tytułu skupu weksla. Następnie bank przedstawia Należy jednak pamiętać, że koszty realizacji rozliczenia w drodze inkasa

4'weksel
!

$
do zapłaty importerowi, który wcześniej dokonał akceptu traty. dokumentowego z wykorzystaniem traty handlowej mogą też być

W przypadku, gdy importer nie dokona zapłaty, a bank eksportera przerzucone na importera. Wówczas w zamian za otrzymanie doku-
$'

$

skupił
weksel,

$bank ten będzie

miał zazwyczaj
roszczenie

regresowe

mentów
przewozowych, obok akceptu weksla jest on zobowiązany
do eksportera.
! Wyjątkiem będzie

sytuacja,

gdy bank
skupi
tratę bez
uiścić
- na rzecz banku odpowiednią opłatę.
$

regresu.
W tej

sytuacji bank

przejmie całkowicie ryzyko

braku zapłaty

$
$
przez importera. Schemat tego rozliczenia:
$

$
Dla eksportera rozliczenie z wykorzystaniem traty handlowej jest
mniej korzystne niż w przypadku inkasa a vista. Z punktu widzenia
$ $ $

$

5

, eksportera istnieje bowiem ryzyko braku płatności w dacie określonej
na tracie. Ryzyko to jest mniejsze, gdy trata zostanie awalowana przez
.
bank importera. Ponadto pewne ryzyko związane jest z tym, że impor-

ter może opóźniać akceptację traty albo w ogóle odmówić akceptacji
2 traty. Wówczas eksporter ponosi ryzyko związane z koniecznością
zawrócenia wysłanego towaru.
4
1 / 3
Wykorzystanie traty w związku z akredytywą
0 Należy też zaznaczyć, że weksel trasowany może wystąpić w mię-
$ 6 dzynarodowym obrocie handlowym także w związku z akredytywą

3 dokumentową. W tej sytuacji eksporter w momencie przekazania
dokumentów bankowi otwierającemu lub bankowi awizującemu

przedstawia
temu bankowi do akceptu weksel trasowany. Wydanie
dokumentów następuje więc w zamian za akcept traty przez bank.
Bank dokonuje następnie zapłaty eksporterowi w terminie płatności
określonym w tracie.
Wybór zabezpieczenia
1) wysyłka towaru Opisane wyżej zastosowania weksla trasowanego w handlu zagra-
2) przesłanie bankowi eksportera dokumentów handlowych nicznym nie wyczerpują wszystkich możliwych konstrukcji zabezpie-
wraz z tratą handlową czeń. Można bowiem wyobrazić sobie innego rodzaju rozwiązania.
3) przesłanie dokumentów wraz z tratą handlową do banku Ostateczna decyzja o wyborze któregoś z nich zawsze zależy w dużej
importera mierze od charakteru transakcji, czy może jeszcze bardziej stosunków
4) wydanie dokumentów przewozowych, akceptacja traty pomiędzy partnerami biznesowymi, wzajemnego zaufania, ale także
(awal banku importera) wielu czynników zewnętrznych, takich chociażby jak ryzyko walutowe.
5) odbiór dokumentów po przedstawieniu dokumentów To zaś w dużej mierze zależy od tego z jakim krajem prowadzimy
przewozowych handel, jego sytuacji politycznej i ekonomicznej. Jak zwykle, niestety
6) skup traty przez bank eksportera i wypłata eksporterowi nie da się przedstawić prostej konstrukcji prawnej mającej uniwersalne
należności pomniejszonej o dyskonto zastosowanie.
7) zapłata w terminie płatności za dostarczony towar na rzecz
banku, który skupił tratę (bezpośrednio lub za pośrednic-
twem banku importera)
Wady i zalety
Trata handlowa jest instrumentem, który zabezpiecza interesy eks-
portera w ten sposób, że gwarantuje eksporterowi, iż dokumenty
przewozowe nie zostaną wydane wcześniej niż nastąpi akceptacja
traty (oraz poręczenie jej przez bank importera). W chwili przekazania
dokumentów eksporter uzyskuje zatem skuteczną możliwość doma-
gania się zapłaty przez importera w terminie płatności.
Dla importera rozliczenie z wykorzystaniem traty handlowej jest
natomiast korzystniejsze niż przy inkasie a vista, kiedy to musi zapłacić
z góry przy otrzymaniu dokumentów przewozowych. W rzeczywi-
stości bowiem towar może dotrzeć do niego po znacznym upływie
czasu. Ponosi więc wtedy zarówno ryzyko mniejszej własnej płynności
finansowej, jak i większe jest jego ryzyko w przypadku, gdy z jakichś
względów towar nie dotrze w terminie lub nie dotrze do punktu
przeznaczenia w ogóle.
Z drugiej strony trata handlowa jest też dogodnym instrumentem
do udzielenia kredytu kupieckiemu importerowi. Z tego punktu szymon.kaczmarek@tomczak.pl
widzenia ten sposób zabezpieczenia transakcji może być dogodniejszy Szymon Kaczmarek: prawnik w Kancelarii
dla importera, jako że oprócz akceptu traty nie wymaga dodatkowych Tomczak & Partnerzy pracuje w dziale
kosztów i zabezpieczeń (z wyjątkiem sytuacji, gdy trata jest poręczona bankowości i finansów. Jest prawnikiem
przez bank importera, wówczas bank może żądać zabezpieczenia). o umysłowości twórczej i oryginalnej.

c o n s t r u c t i o n i s l e X
Prawo budowlane
Paweł Barański
Inspektor, inżynier,
nadzór
Ustanowienie nadzoru inwestorskiego w ramach inwestycji

budowlanej wynikać może zarówno z woli samego inwestora,
jak i z obowiązku nałożonego przez właściwy organ w decyzji
o pozwoleniu na budowę. Niezależnie od podstawy jego powołania
inspektor pełni funkcję reprezentanta inwestora na budowie, zaś
jego prawa i obowiązki reguluje ustawa Prawo budowlane. Inaczej
rzecz się ma z inżynierem kontraktu – instytucją pochodzenia
obcego, nieuregulowaną w polskich przepisach budowlanych
a jednocześnie niezmiernie często obecnie wykorzystywaną.

c o n s t r u c t i o n i s l e x
Prawo budowlane
Pojęcie nadzoru inwestorskiego

Inspektor nadzoru inwestorskiego został uznany wprost za uczest-
nika procesu budowlanego w przepisie art. 17 pkt 1 ustawy z dnia
7 lipca 1994 roku – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2006
roku, Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.), dalej jako „Prawo budowlane”.
Omawiane pojęcie ściśle powiązane jest z obowiązkami nałożonymi
ustawowo na inwestora, głównie tymi wymienionymi w art. 18 Pra-
wa budowlanego. Inwestor ma przede wszystkim zorganizować cały
proces budowlany, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia. Osoba organizująca inwestycję nie zawsze jednak dysponuje
odpowiednią wiedzą i uprawnieniami, by wypełnić dyspozycje tych
norm ustawowych.
W przypadku większych przedsięwzięć sytuacja, w której inwestor
organizowałby prace samodzielnie, należy oczywiście do rzadkości.
W tym właśnie celu – wypełnienia wspomnianych obowiązków – ist-
nieje możliwość, niekiedy zaś obowiązek, powierzenia odpowiedniej
osobie funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego. Podstawowe zada-
nia inspektora wynikają przede wszystkim z Prawa budowlanego.
Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by rozszerzyć katalog tychże
zadań w ramach stosunków cywilnoprawnych w postaci odpowied-
nich postanowień umownych. Oczywistym jest także, iż jedna osoba
nie może pełnić funkcji zarówno inspektora nadzoru, jak i kierownika
budowy. Tym niemniej doświadczenie zdobyte uprzednio podczas
pełnienia drugiej z tych funkcji byłoby z pewnością bardzo użyteczne
podczas wypełniania obowiązków nadzorczych.
Kiedy można a kiedy trzeba

Zasadą przewidzianą w Prawie budowlanym (art. 18) jest dowolność
pozostawiona w tym zakresie inwestorowi. Może on ustanowić taki
nadzór jeżeli uzna to za konieczne. Głównym powodem będzie za-
zwyczaj stopień skomplikowania danej inwestycji lub troska inwestora
o prawidłowe wykonanie wszystkich prac.
Jednocześnie organ wydający decyzję o pozwoleniu na budowę,
zazwyczaj w osobie właściwego starosty, może w treści tejże decyzji
nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru
inwestorskiego. Uznaniowe działanie organu administracji opiera się
w tej kwestii na kryteriach wysokiego skomplikowania obiektu lub
robót budowlanych bądź przewidywanego wpływu na środowisko
naturalne (art. 19 ust. 1 Prawa budowlanego). Pierwszą z nich stanowią wymienione kolejno konkretne rodzaje
Problematyczna pozostaje kwestia możliwości nałożenia powyż- budynków i budowli, wyodrębnione zarówno na podstawie swojej
szego obowiązku już po wydaniu pozwolenia na budowę. Pogląd funkcji i charakteru (np. wały przeciwpowodziowe, elektrownie i in-
doktryny, przy braku orzecznictwa, nie przesądza jednoznacznie, czy frastruktura energetyczna, gazociągi, drogi kołowe i szynowe), statusu
odbywać się to powinno w drodze innej decyzji administracyjnej, czy prawnego (obiekty wpisane do rejestru zabytków), jak i cech (odpo-
może, biorąc pod uwagę wykładnię proinwestorską Prawa budowla- wiednia kubatura, wysokość, moc elektryczna lub powierzchnia).
nego, wydanie takiej decyzji nie będzie możliwe. Druga kategoria obejmuje inwestycje podlegające ocenie oddziały-
Pozostałoby wtedy tylko zawarcie porozumienia w tym przedmio- wania na środowisko, trzecia zaś to obiekty mające posiadać charak-
cie z inwestorem lub, co mało prawdopodobne z uwagi na wymóg terystyczne elementy (stropy, podwieszenia, nietypowe fundamenty).
ingerencji Ministra bądź wojewody, zastosowanie dyspozycji art. 161 Biorąc pod uwagę powyższe uznać można, że przepisy rozporzą-
ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku – Kodeks postępowania admini- dzenia w pewnym zakresie pełnią funkcję zabezpieczającą regulację
stracyjnego, który przewiduje ograniczoną możliwość zmiany każdej Prawa budowlanego, gdyż w większości wyżej wymienionych typów
ostatecznej decyzji administracyjnej. inwestycji inwestor i tak sam zapewne powołałby inspektora swojego
Uznaniowość starosty kończy się jednak w granicach właściwości nadzoru, jeżeli nie nakazałby tego starosta, z uwagi na stopień skom-
rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 roku plikowania takich obiektów budowlanych.
w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji
jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, dalej Obowiązki inspektora
jako rozporządzenie. Zgodnie z przepisami Prawa budowlanego większość zadań inspek-
Jeżeli inwestycja budowlana ma dotyczyć jednej z wymienionych tora opisywanego nadzoru stanowi emanację ogólnych obowiązków
w tym akcie kategorii obiektów, wtedy pojawia się obligatoryjny nałożonych na samego inwestora (art. 25 w związku z art. 18 ust. 1
wymóg uczestnictwa inspektora nadzoru inwestorskiego w takim Prawa budowlanego). Podstawową funkcją inspektora nadzoru in-
przedsięwzięciu. Rozporządzenie dokonuje podstawowego po- westorskiego jest reprezentowanie inwestora na placu budowy. Rola
działu obiektów budowlanych, przy których wymagany jest nadzór taka przewidziana jest dla podmiotu sprawującego nadzór inwestorski
inwestorski, na dwie kategorie. niezmiennie od wprowadzenia tej instytucji do systemu polskiego
prawa budowlanego w ramach nowelizacji z 1981 roku, dotyczącej
jeszcze starej ustawy budowlanej.

prawo budowlane
Ustawowe obowiązki przedmiotowego nadzorcy wymienione są przepisie sposób, poprzez wydawanie poleceń, wiążąco wpływać na
w kolejnych punktach art. 25 Prawa budowlanego. Przepis ten wymie- kierownika budowy lub robót.
nia zasadniczo zadania o charakterze kontrolnym. Sprowadzają się one Polecenia inspektora dotyczyć mogą usuwania zagrożeń lub uchybień
do wspomnianej reprezentacji inwestora na budowie poprzez kon- w pracach, żądania dokonania poprawek czy ponownego wykonania
trolę zgodności realizacji inwestycji m.in. z projektem i pozwoleniem danych robót, niekiedy zaś nawet wstrzymania wszelkich prac na
na budowę czy sprawdzania jakości użytych materiałów. Analizować budowie. Dla swej skuteczności prawnej polecenia te muszą być po-
ma on także jakość wykonanych robót oraz dokonywać ich odbioru, twierdzone wpisem do dziennika budowy, będącego dokumentem
w szczególności zaś tych ulegających zakryciu i zanikających – niemoż- urzędowym. Ich swoisty charakter przejawia się w tym, że podobne
liwych więc do sprawdzenia w późniejszych etapach budowy. uprawnienia, głównie w zakresie żądania wstrzymania robót, posiada
Dodatkowo przepis wskazuje na potwierdzanie przez inspektora także powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. Widać więc, że
faktycznie wykonanych działań i usunięcia wad. Fakultatywnie inwe- podmiot prywatny, którym jest inspektor nadzoru inwestorskiego,
stor może nakazać inspektorowi nadzoru kontrolowanie rozliczeń posiada uprawnienia zbliżone do instrumentów organu administracji
dotyczących budowy. publicznej.
Warto zaznaczyć, iż powyżej wymieniono wyłącznie obowiązki Zdarzyć może się również, że do nadzorowania danej inwestycji po-
ustawowe w zakresie sprawowania przedmiotowego nadzoru. trzebnych będzie kilka osób, każda o innej specjalności. Ustawodawca
W ramach stosunku prawnego, jaki łączy inwestora z inspektorem, przewidział taką ewentualność w przepisie art. 27 Prawa budowla-
strony przewidzieć mogą także dodatkowe uregulowania w zakresie nego. Nakazuje on bowiem wyznaczyć jednego z tych inspektorów
zadań nadzorcy. na koordynatora działań pozostałych.
Wpływ inspektora Kim jest inżynier kontraktu

W celu realizacji ustawowych obowiązków inspektor nadzoru inwe- Inżyniera kontraktu określić można najprościej jako instytucję obcego
storskiego został wyposażony w odpowiednie instrumenty działania. pochodzenia, będącą odpowiedzią na rosnące wymagania i konkretne
W art. 26 Prawa budowlanego przedstawione są prawa, które sta- potrzeby rynku inwestycji budowlanych. Przede wszystkim wskazać
nowią o w pełni nadzorczym, w znaczeniu administracyjnoprawnym, należy, że wbrew dosłownemu brzmieniu inżynier ten nie jest oso-
charakterze zadań inspektora. Może on bowiem w określony w tym bą, lecz zespołem specjalistów, jednostką będącą nowym sui generis

prawo budowlane
uczestnikiem procesu budowlanego. Zakres zadań tego uczestnika wy- na niego przez organy administracji.
klucza bowiem praktycznie jednoosobowe sprawowanie tej funkcji. W odróżnieniu od powyższego, inżynier kontraktu to instytucja bez
Nie ma o tej instytucji wzmianki ani w Prawie budowlanym, ani podstaw ustawowych, w pełni dobrowolnie stosowana. Podobieństwo
w żadnym innym akcie prawnym. Pojęcie inżyniera kontraktu wy- zakresu zadań tego uczestnika procesu budowlanego występujące
rosło w Polsce z przejętych w związku z wejściem naszego kraju do między ofertami różnych firm jest efektem zastosowania ujednoli-
Unii Europejskiej występujących w niej praktyk i instytucji. Funkcja ta conych warunków kontraktowych FIDIC, nie zaś narzuconych ram
została wprowadzona przez Międzynarodową Federację Inżynierów- prawnych.
Konsultantów (Fédération internationale des ingénieurs-conseils, Rolą inspektora nadzoru inwestorskiego jest reprezentacja inwestora
w skrócie FIDIC). na placu budowy. Jego zadania, wymienione w Prawie budowlanym,
Założeniem tej regulacji jest zgodne z ujednoliconymi zasadami usta- podobne są do tych, jakie mają państwowe organy administracji nad-
lonymi przez FIDIC realizowanie inwestycji budowlanych współfinan- zoru budowlanego. Zadania te zawarte są w zakresie obowiązków
sowanych ze środków strukturalnych. Z tego też powodu omawiana przewidzianych dla inżyniera kontraktu, co obrazowane jest najlepiej
instytucja występuje głównie w przedsięwzięciach współfinansowanych faktem występowania w składzie tego zespołu inspektorów nadzoru
przez Unię Europejską. Działa zaś ona przede wszystkim na podstawie inwestorskiego.
Prawa budowlanego, umowy z inwestorem, oraz – jeżeli taka była Mimo dużo szerszego zakresu obowiązków inżynier kontraktu ma
wola stron – o wspomniane ujednolicone warunki kontraktowe FI- być w założeniu, odmiennie niż inspektor inwestorski, podmiotem
DIC. Kontraktem nazywamy zaś umowę, której stronami jest inwestor niezależnym od osoby inwestora. Wynika to z warunków FIDIC, które
i wykonawca. wskazują na wymóg bezstronności inżyniera działającego w imieniu
inwestora i to bez względu na stosunek prawny łączący oba te pod-
Zespół inżyniera kontraktu mioty. Mimo pośredniczenia we wszystkich umowach zawieranych
Grupa, która sprawuje funkcje inżyniera kontraktu, składa się naj- między inwestorem a wykonawcą, inżynier kontraktu nigdy sam nie
częściej z inżyniera-rezydenta, inspektorów nadzoru inwestorskiego jest ich stroną.
oraz innych specjalistów, w zależności od specyfiki projektu. Inżynier-
rezydent jest koordynatorem całej inwestycji budowlanej. Jego nazwa Konkluzje
wynika z powinności stałego przebywania tej osoby na terenie budowy Generalnie rzecz ujmując, instytucja inżyniera kontraktu jest mocno
i uczestniczenia we wszystkich relewantnych zdarzeniach. Jeżeli po- rozbudowaną i dostosowaną do potrzeb rynku wersją ustawowo
zwalają na to posiadane uprawnienia, inżynier-rezydent może pełnić określonego nadzoru inwestorskiego, szczególnie tego działającego
funkcję także jednego z inspektorów nadzoru inwestorskiego. w postaci skoordynowanej grupy inspektorów (zgodnie z art. 27
Charakter i specyfika inwestycji, w ramach których funkcjonuje inży- Prawa budowlanego). Inżynier kontraktu określany bywa strażnikiem
nier kontraktu, implikuje zazwyczaj równoległe występowanie nadzoru procedur, co najlepiej obrazuje jego najważniejsze zadania, w tym
inwestorskiego. Tak więc również oni wchodzą w skład omawianej nawet takie, jak ocena ryzyka w poszczególnych etapach inwestycji
instytucji. Jednocześnie potrzebni okazać się mogą inni specjaliści, a także przygotowywanie zmian harmonogramu zadań w przypadku
chociażby z zakresu księgowości. wystąpienia nieprzewidzianych trudności lub przeszkód w trakcie
budowy. Udział inżyniera kontraktu, powszechnie wykorzystywany,
Zadania inżyniera kontraktu pozostaje przy tym instytucją w pełni dobrowolną i nieobjętą do tej
Podstawowym zadaniem inżyniera kontraktu jest, tak jak i inspektora pory przepisami prawa.
inwestorskiego, nadzór techniczny nad robotami budowlanymi i ich
jakością oraz całą dokumentacją sporządzaną przez wykonawcę. Drugą
poważną kwestią jest sprawowanie kontroli prawidłowości stosowania
procedur unijnych oraz dopełnienie w tym zakresie wszelkich formal-
ności, gdyż większość projektów, w ramach których wykorzystywana
jest omawiana instytucja, to inwestycje współfinansowane z funduszy
unijnych. Wymagania dotyczące zakresu zadań w tym przedmiocie
wynikają z umowy o dofinansowanie projektu. Inżynier kontraktu, wraz
z wchodzącymi w jego skład inspektorami nadzoru inwestorskiego,
to pierwsza instancja kontrolna w zakresie dysponowania środkami
unijnymi.
Można stwierdzić, iż zastosowanie tej instytucji – inżyniera kontraktu
– ma na celu zapewnienie, że inwestycja zostanie ukończona zgodnie
z wymogami kontraktu, zaś odpowiednio sporządzone raporty po-
zwolą na sprawne rozliczenie dotacji z Unii Europejskiej. Dla uzyska-
nia najlepszej efektywności firmy oferujące usługę o nazwie „inżynier
kontraktu” sugerują, by zakres prawa i obowiązków tego uczestnika
procesu budowlanego wynikał z wspomnianych Ogólnych Warunków
Kontraktu FIDIC, z uwagi na precyzyjność określonych tam regulacji.
Porównanie
Przede wszystkim odmienna jest podstawa występowania w procesie
budowlanym tych dwóch instytucji. Inspektor nadzoru inwestorskiego
ma ustawowo określony status prawny i podstawowe zadania, które kancelaria@tomczak.pl
w drodze umowy cywilnoprawnej mogą być jedynie rozszerzone. Do- Paweł Barański odbył praktyki w Kancelarii
datkowo nadzór inwestorski, po zaistnieniu wcześniej wymienionych Tomczak & Partnerzy we wrześniu
okoliczności, może być obligatoryjnym elementem danej inwestycji, i październiku 2010 roku. Specjalizuje się
którego wprowadzenie będzie obowiązkiem inwestora, nałożonym w prawie budowlanym i administracyjnym.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze
Res in Commercio
O
pracowanie poświęcone spółce
komandytowej przynosi drugą
część rozdziału poświęconego
przekształceniu spółki kapitałowej
w komandytową. Jak już gdzie indziej o tym
wspominaliśmy ten rozdział zamieszczony
został na życzenie naszego wydawcy
w ramach dążenia do „upraktycznienia” naszego
opracowania. Nie było bowiem szczególnie
trudno zauważyć, że spółka komandytowa
swoje nowe życie zawdzięcza przede wszystkim
podatkowym korzyściom jakie przynosi.
W ramach tych korzyści najbardziej popularną
operacją związaną z ich uzyskiwaniem jest
właśnie przekształcenie spółki kapitałowej
w komandytową lub komandytowo akcyjną.
Przy okazji jednak weszliśmy na tyle gruntownie

i systematycznie w problematykę przekształcenia
spółki, iż przygotowaliśmy ogólne opracowanie
poświęcone przekształceniu której, jak
mamy nadzieję, wkrótce będzie gotowe do
publikacji.
W tej części opracowania przedstawimy przede

wszystkim kwestie związane z korporacyjnym
podejmowaniem decyzji o przekształceniu spółki.
Opisujemy też wszelkie formalne czynności,
które dopełniają procedurę przekształcenia.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze Res in Commercio
Spółka komandytowa.
Instrukcja obsługi
Część dziewiąta

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Spółka komandytowa. Instrukcja obsługi Część dziewiąta.
Rozdział Czwarty
Przekształcenie spółki kapitałowej

w spółkę komandytową
(ciąg dalszy rozdziału)
4.5. Podjęcie uchwały o przekształceniu złożyli oświadczenia o uczestnictwie w spółce, a nie złożyli
oświadczeń o zgodzie na status komplementariusza, stają
336 Z przepisów Kodeksu wynika pewna specyfika podejmo- się automatycznie komandytariuszami. Reguła ta, rzecz
wania uchwały przy przekształceniu spółki kapitałowej prosta, nie może dotyczyć wszystkich wspólników prze-
w spółkę osobową. Niezależnie od wymogów, jakie są kształcanej spółki, bowiem w spółce komandytowej musi
stwarzane w części ogólnej przepisów o przekształceniu być chociaż jeden komplementariusz.
(art. 551-570 Kodeksu), art. 575 dodatkowo określa
minimum niezbędne do podjęcia uchwały. 4.5.1 Treść uchwały o przekształceniu
337 Dla przekształcenia spółki kapitałowej w osobową koniecz-
na jest uchwała, w której wspólnicy spółki z ograniczoną 340 Tak jak to już zostało wskazane powyżej minimalna treść
odpowiedzialnością reprezentujący co najmniej 2/3 kapita- uchwały o przekształceniu jest określona przez art. 563
łu zakładowego wypowiedzą się za przekształceniem. Nie Kodeksu. Zgodnie z tym przepisem uchwała ta powinna
są brane pod uwagę głosy wspólników, ale reprezentowa- zawierać:
ny przez nich kapitał ucieleśniony w udziałach. W związku 1) typ spółki, w jaki zostaje ona przekształcona,
z tym nie mają tu zastosowania żadne uprzywilejowania, 2) wysokość sumy komandytowej, w przypadku prze-
w szczególności co do prawa głosu. Głosowanie za kształcenia w spółkę komandytową,
przekształceniem nie jest równoznaczne z indywidualną 3) wysokość kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspól-
zgodą na własne uczestniczenie w spółce przekształconej, ników nieuczestniczących w spółce, która nie może
o czym niżej. przekraczać 10 procent wartości bilansowej majątku
338 Pomimo, że przepis art. 575 Kodeksu zgodnie z kodekso- spółki,
wą konwencją mówi o wspólnikach, takie same wymogi 4) zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom
co do większości głosów dotyczą spółki akcyjnej. uczestniczącym w spółce przekształconej, jeżeli
339 Uchwała o przekształceniu wymaga, oprócz uzyskania przyznanie takich praw jest przewidziane,
określonej większości, dodatkowej zgody osób, które 5) nazwiska i imiona wspólników prowadzących sprawy
w przekształconej spółce będą pełnić rolę komple- spółki i mających reprezentować spółkę przekształ-
mentariuszy. Decyzja o zostaniu komplementariuszem coną, w przypadku przekształcenia w spółkę osobo-
w spółce komandytowej, czyli wspólnikiem który będzie wą,
ponosił odpowiedzialność osobistą, solidarną, subsydiar- 6) zgodę na brzmienie umowy albo statutu spółki prze-
ną i nieograniczoną, według ustawodawcy jest na tyle kształconej.
ważna, że powinna nastąpić w formie pisemnej pod 341 Uchwała może określać dodatkowe treści, jeżeli wspólnicy
rygorem nieważności. Zgoda ta jest oświadczeniem woli uznają to za stosowne. Jeżeli w uchwale o przekształce-
wspólnika spółki kapitałowej i powinien z niej wynikać niu wolą wspólników dokona się jednocześnie czynności
wyraźny zamiar przyjęcia na siebie roli komplementariu- związanych z określeniem wszystkich ważnych reguł
sza. A contrario nie ma wymogu, aby zgody na wybór funkcjonowania przyszłej spółki komandytowej i zostaną
statusu komplementariusza udzielali pozostali wspólnicy. złożone oświadczenia o przystąpieniu do spółki, może się
Inna rzecz, że brak takiej zgody doprowadziłby zapewne okazać, że uchwała taka zastąpi umowę spółki komandy-
do zablokowania całego przekształcenia. Nie ma też towej, skoro wskazuje się w niej wspólników uprawnio-
obowiązku składania oświadczeń co do zgody na status nych do reprezentacji spółki i reguluje sprawy związane
komandytariusza. Ci wspólnicy, którzy po ich wezwaniu ze stosunkami majątkowymi.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

342 Ten sam przepis statuuje prawo wyjścia wspólnika ze natomiast oświadczenie o uczestnictwie w spółce prze-
spółki. Do momentu złożenia oświadczeń przez wspól- kształconej jest wyrazem indywidualnej decyzji każdego
ników nie będzie ostatecznie wiadomo, którzy wspól- wspólnika co do uczestnictwa lub nie w spółce przekształ-
nicy, reprezentujący jaką część kapitału, wyrażają zgodę conej.
na uczestnictwo w spółce, a tym samym zaangażowanie 350 Wspólnik głosujący za uchwałą o przekształceniu nie
majątkowe. Kwestię tę omawiamy dalej. musi złożyć oświadczenia o uczestnictwie w spółce
343 Nie ma określonego minimum wysokości sumy komandy- przekształconej, a wspólnik głosujący przeciw uchwale
towej: kwestię te omawiamy szczegółowo w pierwszym może je złożyć. Nie jest to najszczęśliwsze rozwiązanie,
rozdziale opracowania. wydaje się, że kodeksowe rozwiązania mogłyby wymusić
344 Przez typ spółki należy rozumieć jej formę prawną, czyli na wspólnikach większą konsekwencję decyzyjną.
formę spółki po przekształceniu, jej docelowy kształt. 351 Decyzje indywidualne poszczególnych wspólników mają
345 Wspólnicy którzy nie chcą uczestniczyć w spółce prze- jednak istotny wpływ na skuteczność przekształcenia. Je-
kształconej muszą być spłaceni. Maksymalna jednak wy- żeli wartość majątku bilansowego spółki reprezentowa-
sokość kwoty przeznaczonej na wypłatę dla wspólników nego przez nieaprobujących przekształcenia wspólników
nie uczestniczących w spółce przekształconej nie może przekracza 10 proc., przekształcenie nie dochodzi do
przekroczyć 10 proc. wartości bilansowej majątku spółki skutku.
- a więc to 10 procent jest dopuszczalne. Wspólnikami 352 Wspólnicy, aby mogli złożyć oświadczenia o uczestnictwie,
nieuczestniczącymi w przekształceniu są wspólnicy, muszą być do tego wezwani przez spółkę. Wezwania
którzy nie złożą oświadczenia o uczestnictwie lub złożą do złożenia oświadczeń o uczestnictwie dokonuje się w
oświadczenie negatywne. Możliwość złożenia tego rodza- sposób przewidziany dla danego typu spółki. Ważne jest
ju oświadczenia (lub nie złożenia w ogóle) jest wyrazem istnienie dowodu należytego wezwania.
dobrowolności uczestnictwa w spółce przekształconej 353 Wspólnicy, którzy chcą uczestniczyć w spółce powinni
i tzw. prawa wyjścia wspólnika ze spółki. w ciągu miesiąca od powzięcia uchwały o przekształ-
346 Uchwała powinna również zawierać wskazanie zakresu ceniu złożyc oświadczenie o uczestniczeniu w spółce.
ewentualnych praw przyznanych osobiście wspólnikom Jeżeli oświadczenia o uczestnictwie w spółce zostały
uczestniczącym w spółce przekształconej. Chodzi tu tylko złożone równocześnie z powzięciem uchwały nie ma
o prawa przyznane osobiście wspólnikom - w naszym potrzeby wzywania wspólników, którzy je złożyli do
przypadku - spółki komandytowej. Takim prawem może składania oświadczeń. I to jest oczywiście najprostsze
być na przykład przyznanie komandytariuszowi prawa i rekomendowane rozwiązanie. Na dobrą sprawę
prowadzenia praw spółki (art. 121 par. 1 Kodeksu). można by się zastanowić, dlaczego nie jest to jedyne
347 Konieczność określenia nazwisk i imion wspólników rozwiązanie.
prowadzących sprawy spółki i mających reprezentować 354 Oświadczenie nie musi być składane osobiście w spółce.
osobową spółkę przekształconą jest oczywista. Chodzi Możliwe jest wysłanie stosownych pism, byleby były
o to, aby in concreto już na tym etapie wskazać odpo- wysłane przed upływem miesięcznego terminu. Poza
wiednie osoby. zgromadzeniem oświadczenia takie wymagają formy
348 Przy podejmowaniu uchwały o przekształceniu wspólnicy pisemnej pod rygorem nieważności.
powinni wyrazić zgodę na brzmienie umowy spółki prze- 355 Z treści złożonych oświadczeń wynikają dwie istotne dla
kształconej. Uchwała taka zastępuje więc dotychczasową skutecznego przekształcenia spółki informacje:
umowę spółki. Jeżeli uchwała obejmie wszystkie wyma- 1) informacja o liczbie wspólników nieuczestniczących
gane prawem czynności faktyczne i prawne, określone w przekształceniu (wspólników, którzy nie złożyli
w przepisach o tworzeniu spółki i art. 562-563 Kodeksu, oświadczenia o uczestnictwie albo złożyli oświadcze-
będzie można uznać ją za akt zawierający niezbędne nie negatywne - wyrażające brak woli przystąpienia
składniki do zgłoszenia do rejestru. do spółki przekształconej) oraz
2) informacja o określonej procentowo części majątku
4.5.2 Oświadczenie o uczestnictwie w spółce przekształ- bilansowego, którą reprezentują wspólnicy nieuczest-
conej niczący w przekształceniu.
356 Wolność w uczestniczeniu wspólników w spółce
349 Przygotowanie wyżej opisanej dokumentacji i podjęcie przekształconej przyznana wspólnikom, którzy nie wy-
uchwały o przekształceniu to jeszcze nie wszystko. Ko- razili woli uczestniczenia w przekształceniu i skorzystali
lejnym, wzmiankowanym już etapem przekształcenia z możliwości wystąpienia ze spółki, jest wyrażona poprzez
jest złożenie przez wspólników oświadczeń o zamiarze szczególną ochroną prawna. Na ochronę wspólników
uczestniczenia w spółce przekształconej. Taka regulacja nieprzystępujących do spółki składają się przysługujące
jest wynikiem zasady, obowiązującej przy przekształce- im:
niach, że wspólnicy nie mają obowiązku uczestniczenia
w spółce przekształconej. Uchwała o przekształceniu 1) roszczenie o wypłatę równowartości udziałów albo
jest podejmowana przez wspólników i jest aktem spółki, akcji,

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

2) prawo żądania ponownej wyceny wartości udziałów spraw spółki. Na koniec warto zauważyć, że uzasadnienie
albo akcji, dokonania przez ustawodawcę rozróżnienia, iż wniosek
3) powództwo o ustalenie wartości udziałów albo akcji. o zarejestrowanie przekształcenia składają wspólnicy
357 Wspólnikom niezainteresowanym uczestniczeniem uprawnieni do reprezentacji, a wniosek o ogłoszenie
w spółce przekształconej (którzy złożyli oświadczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – wspólnicy
negatywne bądź nie złożyli oświadczenia o uczestnictwie mający prawo prowadzenia spraw spółki nie jest jasne,
w spółce przekształconej) przysługuje roszczenie o wy- tym nie mniej jego uwzględnienie jest konieczne.
płatę kwoty odpowiadającej wartości ich udziałów albo
akcji w spółce przekształconej. Wartość udziału w spółce 4.7. Obowiązki związane z wzywaniem informacyjnym
przekształcanej określa się zgodnie ze sprawozdaniem wspólników
finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia.
Na takich samych zasadach wspólnik ma roszczenie 4.7.1 Niekombatybilność struktury kapitałowej obu typów
o zwrot w naturze wniesionego przez niego wkładu spółek
niepieniężnego.
358 Przesłankami wystąpienia z roszczeniem o wypłatę kwo- 364 Spółka komandytowa w porównaniu ze spółką kapitałową,
ty odpowiadającej wartości udziałów albo akcji w spółce a zwłaszcza spółką z ograniczoną odpowiedzialnością ma
przekształconej są: z definicji „niesymetryczną” strukturę wspólniczą, co sta-
a) złożenie przez wspólnika oświadczenia negatywne- nowi zasadniczą trudność w „przetłumaczeniu” struktury
go bądź niezłożenie oświadczenia o uczestnictwie spółki kapitałowej na spółkę komandytową w toku prze-
w spółce przekształconej; kształcenia. Co do zasady rola obu typów wspólników
b) zgłoszenie stosownego roszczenia spółce w terminie w spółce komandytowej jest zupełnie odmienna, podczas
dwóch lat licząc od dnia przekształcenia. gdy w spółce kapitałowej – mówiąc w pewnym uprosz-
359 Spółka ma obowiązek dokonać rozliczeń w ciągu sześciu czeniu – wszyscy wspólnicy czy akcjonariusze pełnią tę
miesięcy od dnia przekształcenia, tj. wpisu do rejestru samą rolę.
spółki przekształconej. Wspólnicy mogą jednak zgłaszać 365 Innymi słowy w toku przekształcenia zasadniczym py-
swoje roszczenia później, tj. po dniu przekształcenia. taniem na które należy udzielić odpowiedzi jest pytanie
W takim przypadku termin ten biegnie od dnia zgłoszenia o to, którzy ze wspólników lub akcjonariuszy przeistoczą
roszczenia. Roszczenie przedawnia się z upływem dwóch się w komplementariuszy i tym samym ponosić będą pełną
lat od dnia przekształcenia. odpowiedzialność za zobowiązania spółki, którzy zaś po-
zostaną w pasywnej roli inwestorów i staną się komandy-
4.6. Rejestracja w Krajowym Rejestrze Sądowym i ogło- tariuszami. Gdyby wyobrazić sobie przekształcenie spółki
szenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym kapitałowej w spółkę komandytową motywowaną innymi
względami niż podatkowe, odpowiedź na ów dylemat
4.6.1 Zgłoszenie uchwały o przekształceniu byłaby niezwykle trudna, ponieważ wspólnicy lub akcjona-
riusze spółki kapitałowej u zaranie tych podmiotów wzięli
360 Zarząd spółki przekształcanej zgłasza, do właściwego ze na siebie tę właśnie, teoretycznie przynajmniej, pasywną
względu na swoją siedzibę sądu rejestrowego, uchwałę rolę inwestorów i trudno znaleźć sensowne powody, dla
połączeniową w celu wpisania do rejestru wzmianki których w toku działalności spółki mieliby rolę zmieniać
o podjętej uchwale. tak zasadniczo, by stać się zarządcami spółki.
361 Wniosek o wpis do Rejestru powinien być złożony 366 Z drugiej strony spółka z ograniczoną odpowiedzialno-
w terminie siedmiu dni od podjęcia uchwały, co wynika ścią jest szczególnym rodzajem spółki kapitałowej, która
z art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Zgło- wykazuje wiele cech osobowych. W tym typie spółki na
szenia uchwał dokonuje się przy wykorzystaniu formularza przykład wspólnicy bardzo często pełnią rolę zarządczą.
o symbolu KRS – WH, który załącza się do formularza 367 Generalnie jednak dominujący – podatkowy motyw
KRS – W1. przekształcenia jest wspólny dla wszystkich wspólników,
362 Wpisanie przekształcenia do rejestru skutkuje wykreśle- czy akcjonariuszy w tym samym stopniu, toteż można
niem spółki przekształcanej. Przekształcenie następuje domniemywać, że wybór przyszłych ról w spółce koman-
z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru. Spółkę dytowej będzie miał charakter wtórny. Poza tym zawsze
przekształcaną wykreśla się z urzędu. istnieje możliwość, czy raczej w tym przypadku koniecz-
363 Wreszcie ostatnią czynnością, zamykającą niejako proces ność dokonania przed przekształceniem spółki kapitałowej
przekształcenia, jest ogłoszenie o przekształceniu w Mo- w spółkę komandytową zmian w strukturze wspólników,
nitorze Sądowym i Gospodarczym. Obowiązek złożenia w szczególności poprzez dopuszczenie do objęcia udzia-
wniosku spoczywa na spółce przekształconej. W przy- łów lub akcji przez spółkę kapitałową. Spółka ta następnie
padku gdy spółka przekształcona jest spółką kapitałową zostanie desygnowana do roli komplementariusza, gdyż
obowiązek ogłoszenia spoczywa na jej zarządzie, a spółce jej forma prawna pozwoli na złagodzenie skutków od-
osobowej na wspólnikach mających prawo prowadzenia powiedzialności przypisywanej temu wspólnikowi z woli

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

ustawy. zawczasu ustalenie podziału ról w przekształconej spół-

368 Ta szczególna niesymetryczność struktury własnościowej ce.
spółki przekształcanej i przekształconej znajduje także wy- 375 Równie ważną sprawą jest podzielenie kapitału spółki
raz w art. 576 Kodeksu nakładającym wymóg wyrażenia kapitałowej w odniesieniu do wkładów wspólników
przez przyszłych komplementariuszy zgody w formie w spółce komandytowej.
pisemnej na dokonanie przekształcenia. 376 Jakikolwiek spór między wspólnikami / akcjonariuszami
spółki kapitałowej dotyczący owego podziału ról może
4.7.2 Szczególne wymogi prawne dotyczące przekształce- mieć niezwykle destrukcyjne skutki, faktycznie blokując
nia spółki kapitałowej w spółkę komandytową przekształcenie. Trudność polega na tym, że przy tego
rodzaju przekształceniu co do zasady przynajmniej ze
369 W Kodeksie tylko dwa przepisy: art. 575 i art. 576 zmianą funkcji kapitałowej wspólnika wiązać też może
w sposób bezpośredni regulują specyfikę interesującego się zasadnicza zmiana co do roli wspólnika w przyszłej
nas tutaj przekształcenia. Oba przepisy przewidują dwa spółce. Jedni ze wspólników bowiem spółki kapitałowej
szczególne wymogi, zrozumiałe w świetle przedstawio- pozostaną w roli pasywnych inwestorów, podczas gdy
nego tu problemu. Zostały one już uprzednio omówione. drudzy zostaną zarządcami majątku tych pierwszych.
Przytaczamy jest tutaj, gdyż są to jedyne dwa charaktery- 377 Jako się rzekło jednak, w rzeczywistości gospodarczej,
styczne dla „naszego” przekształcenia zapisy kodeksowe. ponieważ przekształcenia owe motywowane są przede
370 Art. 575 Kodeksu wskazuje, że za każdym przekształce- wszystkim podatkowo, ryzyko destrukcyjnych skutków
niem spółki kapitałowej w spółkę osobową wypowiedzieć takiego sporu jest raczej teoretyczne. Co najwyżej nale-
muszą się wspólnicy reprezentujący co najmniej dwie trze- ży zauważyć, że owo uzgodnienie przyszłych ról uważać
cie kapitału zakładowego, chyba, że umowa albo statutu należy za fundamentalne zagadnienie z punktu widzenia
przewidują surowsze warunki. Podkreślenia wymaga fakt, skuteczności przekształcenia.
że warunki przewidziane przez umowę spółki lub statut 378 W naszym podatkowym przekształceniu brać należy także
mogą być tylko surowsze, natomiast nie mogą łagodzić pod uwagę i to, że optymalna z punktu widzenia ryzyka
tych wymogów np. poprzez ustanowienie wymogu zwy- gospodarczego struktura spółki komandytowej – czyli
kłej większości. taka, w której spółka kapitałowa pełni rolę komplemen-
371 Zgodnie natomiast z art. 576 Kodeksu uchwała o prze- tariusza oraz osoby fizyczne, wspólnicy lub akcjonariusze
kształceniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową, jak komplementariusza pełnią rolę komandytariusza spółki
już było podnoszone, wymaga zgody osób, które w spół- – taka struktura zazwyczaj wymaga przygotowania przed
ce przekształconej mają być komplementariuszami, przy podjęciem przekształcenia.
czym zgoda ma być wyrażona na piśmie pod rygorem 379 Innymi słowy osiągnięcie takie wyjściowej struktury wy-
nieważności. Z kolei zgoda osób, które w przekształconej maga – w najbardziej praktycznym wariancie – objęcia
spółce staną się komandytariuszami nie wymaga żadnej udziałów w przekształcanej spółce, przed przystąpie-
szczególnej formy. niem do operacji przekształceniowej, przez inną spółkę
372 Skoro art. 564 Kodeksu, przewiduje, że wspólnicy na kapitałową, będącą własnością pozostałych wspólników
wezwanie spółki mają obowiązek w terminie miesiąca przekształcanej spółki. Taka spółka będzie desygnowana do
od powzięcia uchwały o przekształceniu spółki złożyć roli komplementariusza w spółce po jej przekształceniu.
oświadczenie o uczestnictwie w spółce przekształconej
należy uznać, że przewidziany w powyższym artykule 4.7.4 Kapitał zakładowy a suma komandytowa
termin określa również ostateczny termin do złożenia
oświadczenia co do występowania w przekształconej 380 Inteligentnego pogodzenia wymaga nieodpowiedniość
spółce w charakterze komplementariusza. pojęć prawnych dotyczących kapitału w obu typach
373 Jednak dla przeważającej większości spółek rzeczywiście spółek. Będzie ona musiała zostać uwzględniona w toku
przekształcanych omawiane kwestie pozostaną najzu- przekształcenia. Otóż w spółce komandytowej – jak
pełniej abstrakcyjne, ponieważ wszystkie oświadczenia w każdej spółce osobowej – nie występuje pojęcie kapita-
niezbędne do przekształcenia spółki zostaną złożone łu zakładowego. W spółce komandytowej mamy wkłady
w dacie uchwały, co należy uznać za najbardziej właściwe a następnie udziały wspólników oraz majątek spółki. Ze
i zarazem najprostsze rozwiązanie. względu jednak na powiązanie majątku spółki, poprzez
wkłady, z majątkiem osobistym wspólników, majątek
4.7.3 Podział ról w przekształconej spółce spółki nie przestaje być osobistą własnością wspólników.
Od strony formalnej ułatwia to i upraszcza wszelkie prze-
374 Z uwagi na wzmiankowaną tu niesymetryczność konstruk- pływy gotówkowe. Nie ma dywidendy, nie ma uchwał
cyjną spółki kapitałowej w stosunku do spółki komandyto- o podziale zysku, nie ma zaliczek na dywidendy. Oczy-
wej z punktu widzenia planu przekształcenia oraz w ogóle wiście te lub zbliżone rozwiązania wspólnicy, którzy
z punktu widzenia zasady przekształcenia konieczne jest przyzwyczajeni są do zasad funkcjonowania spółek

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

kapitałowych mogą do spółki komandytowej wprowadzić. w następstwie każdego przekształcenia istotnie dochodzi do
Jednak natura obu tych podmiotów gospodarczych – spółki swoistej likwidacji spółki kapitałowej.
kapitałowej i komandytowej – jest różna w bardzo wielu 385 Oczywiście pojawia się pytanie, czy w przypadku, w którym
aspektach. Wkłady zatem, które ustanawiają majątek spółki, wartość wkładu przejętego przez poszczególnego wspólnika
wyznaczają próg odpowiedzialności wspólników. Dlatego jest znacznie wyższa niż wartość majątku, która przypadłaby
zazwyczaj, gdy wkład przekształconej spółki jest wysoki, ko- na niego na przykład w następstwie likwidacji spółki z ogra-
mandytariusze woleliby pozostawić swoją odpowiedzialność niczoną odpowiedzialnością , to czy różnica tych wartości
na wysokości abstrakcyjnie określonych sum komandytowych, podlegać będzie opodatkowaniu? Odpowiedź na to pytanie
których wartość byłaby jednak niższa od wartości wnoszo- zostanie udzielona w interpretacjach podatkowych wydawa-
nych wkładów. nych w związku z dokonywanymi przekształceniami a także
381 Założeniem każdego przekształcenia jest, że wartość spółki w następny rozdziale tego opracowania.
przekształcanej jest przenoszona na spółkę przekształconą.
Jednocześnie bezpieczeństwo wierzycieli spółki przekształ-
canej - w naszym przypadku spółki kapitałowej – wymaga,
by formalne i materialne przesłanki ich bezpieczeństwa nie
uległy pogorszeniu. Załączniki do części dziewiątej:
382 Oznaczać to powinno, że suma wartości sum komandy-
towych poszczególnych komandytariuszy nie powinna być •Załącznik nr 27:
niższa niż wartość kapitału zakładowego spółki przekształca- - KRS-W1 Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze
nej. Zgodnie natomiast z filozofią ochrony bezpieczeństwa przedsiębiorców Spółka jawna, Spółka partnerska, Spółka
wierzycieli przyjętą w spółce komandytowej wartość kapitału komandytowa
zakładowego może zostać przeniesiona na wartość wkładów. - KRS-WH Sposób powstania podmiotu
Co do pozostałej wartości majątku przekształcanej spółki kapi- - KRS-WC Wspólnicy spółki komandytowej
tałowej, w tym zwłaszcza co do kapitałów własnych przewyż-
szających wartość kapitału zakładowego, to nie są one objęte •Załącznik nr 28: Zamówienie na opublikowanie ogłoszenia w
takim ograniczeniem. Innymi słowy w ramach rozliczenia Monitorze Sądowym i Gospodarczym
przekształcenia można równie dobrze przeznaczyć majątek
spółki przekraczający wartość kapitału zakładowego spółki
kapitałowej na inne kapitały spółki komandytowej, które mogą
także występować w ramach działalności spółki osobowej.
383 Takie rozwiązanie jednak stoi zwykle na przeszkodzie ko- • Załącznik nr 27 – KRS-W1 Wniosek o rejestrację podmiotu w rejestrze przed-
rzyściom podatkowym z przekształcenia, którego celem siębiorców Spółka jawna, Spółka partnerska, Spółka komandytowa
jest wprowadzenie do spółki komandytowej majątku spółki
kapitałowej o jak najwyższej wartości. W rzeczywistości
KRS-W1 Sygnatura akt (wypełnia sd)
bowiem, jak zostanie to wyjaśnione w części poświęconej Wniosek o rejestracj podmiotu

aspektom podatkowym, jeden z podstawowych sensów po- CORS
Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sdowych
w rejestrze przedsibiorców
SPÓŁKA JAWNA,
datkowych przekształcenia polega na tym właśnie, aby cała
Krajowy Rejestr
Sdowy
SPÓŁKA PARTNERSKA,
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
•
wartość majątku spółki przekształcanej, w tym szczególnie
Formularz naley wypełni w jzyku polskim, czytelnie, na maszynie, komputerowo lub rcznie, wielkimi, drukowanymi literami.
• Wnioskodawca wypełnia pola jasne.
• We wszystkich wypełnianych polach, w których wystpuje moliwo wyboru, naley wstawi X w jednym odpowiednim kwadracie.
•
istotne składniki majątkowe, stały się wkładem komandyta-
Wszystkie pola, w których nie bd wpisane odpowiednie informacje, naley przekreli.
• Wniosek składa si do sdu rejonowego (sdu gospodarczego) właciwego ze wzgldu na siedzib podmiotu, którego wpis dotyczy.
Wniosek mona złoy w biurze podawczym właciwego sdu lub nada w urzdzie pocztowym na adres sdu.
• Wniosek złoony z naruszeniem przepisu art. 19 ust. 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym lub nieprawidłowo wypełniony,
riuszy, poprzednio będących udziałowcami lub akcjonariusza-

podlega zwróceniu, bez wzywania o uzupełnienie braków.
Miejsce na notatki Sdu Data wpływu (wypełnia Sd)
mi spółki kapitałowej. W ten bowiem sposób dochodzi do

podwyższenia wartości księgowej składników majątkowych,
co okazuje się bardzo przydatne do późniejszych transakcji
z udziałem tychże składników. SD, DO KTÓREGO SKŁADANY JEST WNIOSEK
1. Nazwa sdu
SD REJONOWY DLA M.ST. WARSZAWY W WARSZAWIE, XII WYDZIAŁ GOSPODARCZY KRAJOWEGO REJESTRU
SDOWEGO
SIEDZIBA PODMIOTU REJESTROWANEGO

4.7.5 Kapitał zakładowy a suma komandytowa 2. Województwo
MAZOWIECKIE
3. Powiat
M.ST. WARSZAWA
4. Gmina 5. Miejscowo
M.ST. WARSZAWA WARSZAWA
OKRELENIE REJESTRACJI
384 W momencie przekształcenia wspólnicy spółki kapitałowej 6. Rejestracja dotyczy:
Podmiotu uprzednio zarejestrowanego
dokonują swoistego podziału majątku tej spółki w ten spo-

1. Nowego podmiotu 2.
(przerejestrowanie)1
Cz A
sób, że jej majątek trafia bezpośrednio pod postacią wkładu A.1 DANE WNIOSKODAWCY
7. Wnioskodawca:
do osobistych majątków wspólników spółki komandytowej. 1. Spółka 2. Inny wnioskodawca

Pola o numerach 8 i 9 naley wypełni tylko wówczas, gdy w polu numer 7 zaznaczono „Inny wnioskodawca”. W pozostałych przypadkach pola
te naley przekreli.
Jest to kluczowa od strony podatkowej operacja, bez której 8. Nazwa / firma lub nazwisko
MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI
przesunięcie majątkowe pomiędzy spółką a jej wspólnikami 9. Imi
byłoby niemożliwe. Z tego punktu widzenia przekształcenie

spółki kapitałowej w spółkę komandytową przypomina raczej
podział majątku spółki kapitałowej w następstwie jej likwidacji 1
Dotyczy podmiotu, który przed 1 stycznia 2001 r. uzyskał wpis w odpowiednim rejestrze sdowym.
– w czym oczywiście tkwi pewna niepodważalna logika, bo KRS-W1 1/4

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

A.2 DANE ADRESATA KORESPONDENCJI C.3 SIEDZIBA I ADRES SPÓŁKI

A.2.1 Oznaczenie adresata korespondencji 36. Województwo 37. Powiat
10. Nazwa / firma lub nazwisko MAZOWIEC KIE M.ST. WARSZAWA
MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI
38. Gmina 39. Miejscowo
11. Imi M.ST. WARSZAWA WARSZAWA
A.2.2 Adres do korespondencji 40. Ulica 41. Nr domu 42. Nr lokalu

12. Ulica 13. Nr domu 14. Nr lokalu 15. Miejscowo NOWY WIAT 27
NOWY WIAT 27 WARSZAWA
43. Kod pocztowy 44. Poczta
16. Kod pocztowy 17. Poczta 18. Kraj 00-029 WARSZAWA
00-029 WARSZAWA POLSKA
C.4 INFORMACJA O UMOWIE
(Dla spółki uprzednio zarejestrowanej naley poda informacj o umowie stanowicej podstaw dokonania wpisu do Rejestru Handlowego oraz
A.3 DANE PEŁNOMOCNIKA PROCESOWEGO o zmianach umowy dotychczas nie zarejestrowanych.)
A.3.1 Oznaczenie pełnomocnika 45. Data zawarcia umowy (dzie – miesic – rok) i jeli jest ona zawarta w formie aktu notarialnego, oznaczenie notariusza i
kancelarii notarialnej, numer repertorium oraz dla spółki przerejestrowywanej w przypadku zmiany umowy – numery
19. Nazwa / firma lub nazwisko zmienionych, dodanych, usunitych paragrafów (innych jednostek redakcyjnych)
AKT NOTARIALNY SPORZDZONY W DNIU 10 SIERPNIA 2009 ROKU, PRZEZ NOTARIUSZA HENRYKA DRABICHA Z
KANCELARII NOTARIALNEJ W ORZYSZU PRZY ULICY MALOWNICZNEJ, REP. A NR _________/2009.
20. Imi
A.3.2 Adres pełnomocnika

21. Ulica 22. Nr domu 23. Nr lokalu 24. Miejscowo
25. Kod pocztowy 26. Poczta 27. Kraj C.5 INFORMACJA O CZASIE, NA JAKI UTWORZONA JEST SPÓŁKA
46. Spółka utworzona jest na czas:
1. Oznaczony, jaki ?
Cz B 2. Nieoznaczony
Wnosz o dokonanie wpisu zgodnie z informacjami zamieszczonymi

Cz D
we wniosku i na załcznikach:
D.1 INFORMACJA O ZAŁCZNIKACH:
B.1 DANE SPÓŁKI
1. Jeli spółka posiada oddziały naley wypełni załcznik KRS-WA „Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne”.
28. Firma spółki 2. W celu wpisania danych na temat wspólników spółki jawnej naley wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WB
„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA „Wspólnicy spółki jawnej lub komplementariusze spółki komandytowo – akcyjnej.”
3. W celu wpisania danych na temat wspólników spółki komandytowej naley wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WC
„Wspólnicy spółki komandytowej”.
4. W celu wpisania danych na temat partnerów spółki naley wypełni odpowiedni liczb załczników KRS-WD „Partnerzy”.
29. Oznaczenie formy prawnej: 5. Jeli spółka powstała w wyniku przekształcenia naley wypełni załcznik KRS-WH „Sposób powstania podmiotu”.
(Naley zaznaczy odpowiedni kwadrat)
6. W celu wpisania informacji o wspólnikach uprawnionych do reprezentowania spółki lub informacji o zarzdzie (jeli został
powołany w przypadku spółki partnerskiej) i o osobach wchodzcych w jego skład oraz o sposobie reprezentacji naley
1. Spółka jawna 2. Spółka partnerska 3. Spółka komandytowa wypełni załcznik KRS-WK „Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki”.
7. Jeli spółka posiada prokurentów naley wypełni załcznik KRS-WL „Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsibiorstwa
pastwowego, jednostki badawczo-rozwojowej”.
Cz C 8. W celu wpisania przedmiotu działalnoci spółki naley wypełni załcznik: KRS-WM „Przedmiot działalnoci”.
9. Jeli razem z niniejszym wnioskiem składane s: roczne sprawozdanie finansowe, opinia biegłego rewidenta, uchwała lub
C.1 DANE O WCZENIEJSZEJ REJESTRACJI SPÓŁKI postanowienie o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego naley wypełni załcznik KRS-ZN „Sprawozdania finansowe i inne
(Pola o numerach od 30 do 32 dotycz wyłcznie spółki uprzednio zarejestrowanej. W przypadku zgłoszenia nowej spółki pola te naley dokumenty”.
przekreli.)
30. Nazwa sdu prowadzcego rejestr D.1.1 Lista załczonych formularzy uzupełniajcych
Lp. Nazwa załcznika Liczba załczników
1. KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne
31. Nazwa rejestru 32. Numer w rejestrze 2. KRS-WH Sposób powstania podmiotu 1
RHA 3. KRS-WB Wspólnicy spółki jawnej lub komplementariusze spółki komandytowo – akcyjnej
4. KRS WC Wspólnicy spółki komandytowej 1
5. KRS WD Partnerzy
33. Numer identyfikacji podatkowej NIP 34. Numer identyfikacyjny REGON 6. KRS-WK Organy podmiotu / wspólnicy uprawnieni do reprezentowania spółki 1
7. KRS-WL Prokurenci, pełnomocnicy spółdzielni, przedsibiorstwa pastwowego, jednostki badawczo-
C.2 INFORMACJA O PROWADZENIU DZIAŁALNOCI GOSPODARCZEJ Z INNYMI PODMIOTAMI NA rozwojowej
PODSTAWIE UMOWY SPÓŁKI CYWILNEJ
(Dotyczy tylko spółki uprzednio zarejestrowanej.) 8. KRS-WM Przedmiot działalnoci 1
35. Czy przedsibiorca prowadzi działalno gospodarcz z innymi podmiotami na podstawie 9. KRS-ZN Sprawozdania finansowe i inne dokumenty
umowy spółki cywilnej? TAK NIE
10.
KRS-W1 2/4 KRS-W1 3/4
• Załącznik nr 27 – KRS-WH Sposób powstania podmiotu
D.1.2 Lista załczonych dokumentów

KRS-WH SPOSÓB POWSTANIA PODMIOTU
Liczba
Okrelenie formy dokumentu:
(Naley wstawi znak X w odpowiednim CORS Załcznik do wniosku o rejestracj podmiotu
Nazwa załczonego dokumentu
egzemplarzy polu)
w rejestrze przedsibiorców lub rejestrze stowarzysze,
papierowa elektroniczna
innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji i
Krajowy Rejestr
1. UMOWA SPÓŁKI 2 X
Sdowy publicznych zakładów opieki zdrowotnej
WYKAZ KOMPLEMENTARIUSZY WRAZ Z ICH ADRESAMI DO 1 X
2.
DORCZE DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)
WYKAZ KOMANDYTARIUSZY WRAZ Z ICH ADRESAMI DO Nazwa / Firma
3. 1 X
DORCZE „MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA
2 WZORY PODPISÓW CZŁONKÓW ZARZDU SPÓŁKI BDCEJ 1 X
4.
KOMPLEMENTARIUSZEM Jeli podmiotów, z których powstał podmiot rejestrowy jest wicej ni 3, informacje o nich naley wpisa na kolejnych egzemplarzach załcznika
„Sposób powstania podmiotu”. Przy czym, pola w czci I.1 naley wypełni na pierwszym egzemplarzu, natomiast na pozostałych przekreli.
POTWIERDZENIE UISZCZENIA OPŁATY SDOWEJ OD WNIOSKU
5. ORAZ OPŁATY ZA OGŁOSZENIE W MONITORZE SDOWYM I 1 X
GOSPODARCZYM Cz I
6. FORMULARZ RG-1 1 X I.1 SPOSÓB POWSTANIA PODMIOTU
7. FORMULARZ NIP-2 1 X 1. Podmiot powstał w wyniku::
1 X
Połczenia Podziału Przekształcenia
8. FORMULARZ ZUS ZPA
2. Opis sposobu powstania podmiotu, data podjcia uchwały oraz organ podejmujcy uchwał o połczeniu, podziale lub
9. przekształceniu.
SPÓŁKA POD FIRM „MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

10. POWSTAŁA WSKUTEK PRZEKSZTAŁCENIA SPÓŁKI POD FIRM „LATAWIEC” SPÓŁKA Z OGRANICZON
ODPOWIEDZIALNOCI.
11.
PRZEKSZTAŁCENIE ZOSTAŁO DOKONANE NA PODSTAWIE UCHWAŁY NR 2 NADZWYCZAJNEGO ZGROMADZENIA
WSPÓLNIKÓW SPÓŁKI POD FIRM „LATAWIEC” SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI PODJTEJ W DNIU
12.
8 SIERPNIA 2009 ROKU.
13.
3. Data i numer zawiadomienia Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o braku zastrzee co do zamiaru łczenia lub
wzmiank o złoeniu przez podmiot owiadczenia stwierdzajcego, e zamiar nie podlega zgłoszeniu
D.2 OSOBY SKŁADAJCE WNIOSEK
Imi i nazwisko Data Podpis
PAWEŁ MAKULSKI 15.10.2009

Cz II
ŁUKASZ MORGA 1. Jeli podmiot powstał w wyniku przekształcenia lub podziału innego podmiotu, naley wypełni cz II.1, a pozostałe czci przekreli.
2. Jeli podmiot powstał w wyniku połczenia lub wydzielenia czci innych podmiotów, naley w czci II.1, II.2, II.3 wpisa dane tych podmiotów.
Jeli podmiotów, z których powstał podmiot rejestrowy jest wicej ni 3, wówczas ich dane naley wpisa na kolejnym egzemplarzu załcznika
„Sposób powstania podmiotu” przekrelajc jednoczenie cz I.1.
II.1 DANE PODMIOTU, Z KTÓREGO POWSTAŁ PODMIOT REJESTROWY

1. Nazwa / firma
„LATAWIEC” SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI
Miejsce na naklejenie znaczków sdowych, potwierdzenie opłaty ew. potwierdzenie przelewu

II.1.1 Czy podmiot jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sdowym?
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „TAK” naley wypełni pola oznaczone numerami 2 i 6.
W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” naley wypełni pola oznaczone numerami od 3 do 6.) TAK NIE
2. Numer KRS 0 0 0 0 6 7 8 9 1 2
3. Nazwa rejestru, w którym podmiot jest zarejestrowany 4. Numer w rejestrze
5. Nazwa sdu prowadzcego rejestr
6. Numer identyfikacyjny REGON 1 2 3 4 5 6 1 2 3
KRS-W1 4/4 KRS-WH 1/2

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

• Załącznik nr 27 –- KRS-WC Wspólnicy spółki komandytowej • Załącznik nr 27 –- KRS-WC Wspólnicy spółki komandytowej

1. Nazwa / firma
WSPÓLNICY
KRS-WC
SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ
CORS
TAK NIE
W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” naley wypełni pola oznaczone numerami od 3 do 6.)
Załcznik do wniosku o rejestracj podmiotu
w rejestrze przedsibiorców
2. Numer KRS
Krajowy Rejestr
Sdowy
3. Nazwa rejestru, w którym podmiot jest zarejestrowany 4. Numer w rejestrze
DANE PODMIOTU (zgodne z podanymi we wniosku)

Nazwa / firma
„MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA
6. Numer identyfikacyjny REGON

Jeli wspólników jest wicej ni dwóch, informacje o pozostałych naley wpisa w kolejnych egzemplarzach załcznika „Wspólnicy spółki
komandytowej”.

Cz I
1. Nazwa / firma
I.1 DANE WSPÓLNIKA
1. Czy wspólnik jest komandytariuszem?
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami od 14 do 18 naley przekreli.) TAK NIE
2. Czy wspólnik jest osob fizyczn?
W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” naley wypełni pola oznaczone numerami od 3 do 6.) TAK NIE (Jeli zaznaczono odpowied „TAK”, pola o numerach 8 i 9 naley przekreli.) TAK NIE
3. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 4. Drugi człon nazwiska złoonego
2. Numer KRS złoonego
MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON
3. Nazwa rejestru, w którym podmiot jest zarejestrowany 4. Numer w rejestrze ODPOWIEDZIALNOCI
5. Pierwsze imi 6. Drugie imi

6. Numer identyfikacyjny REGON
7. Numer PESEL
Cz III
0 0 0 0 4 5 6 7 1 8 2 0 0 8 3 5 6 7 0
III.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJCYCH WNIOSEK
8. Numer KRS 9. Numer identyfikacyjny REGON
Informacje o wspólniku bdcym osob fizyczn
10. Czy wspólnik pozostaje w zwizku małeskim?
PAWEŁ MAKULSKI 15.10.2009 (W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami 11 i 12 naley przekreli.) TAK NIE
ŁUKASZ MORGA
11. Czy została zawarta małeska umowa majtkowa? TAK NIE
12. Czy powstała rozdzielno majtkowa midzy małonkami? TAK NIE
13. Czy wspólnik ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych? TAK NIE
Informacje dotyczce wspólnika bdcego komandytariuszem

14. Wysoko sumy komandytowej
15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie
16. Czy jest w tym wkład niepieniny? TAK NIE
17. Warto wkładu wniesionego
KRS-WH 2/2 KRS-WC 1/2
• Załącznik nr 28 –- Zamówienie na opublikowanie ogłoszenia w Monitorze

Sądowym i Gospodarczym
18. Czy jest to wkład niepieniny?

TAK NIE
I.2 DANE WSPÓLNIKA

1. Czy wspólnik jest komandytariuszem?
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami od 14 do 18 naley przekreli.) TAK NIE
2. Czy wspólnik jest osob fizyczn?

(Jeli zaznaczono odpowied „TAK”, pola o numerach 8 i 9 naley przekreli.) TAK NIE !
"#$
% &
3. Nazwa / firma / nazwisko lub pierwszy człon nazwiska 4. Drugi człon nazwiska złoonego
złoonego

MACIEJEWSKI

5. Pierwsze imi 6. Drugie imi

ANDRZEJ

!
7. Numer PESEL 7 9 1 2 0 3 7 3 9 8 1 "
#$
%&
'
(
$$'("(
)
8. Numer KRS 9. Numer identyfikacyjny REGON
Informacje o wspólniku bdcym osob fizyczn

10. Czy wspólnik pozostaje w zwizku małeskim?
(W przypadku zaznaczenia odpowiedzi „NIE” pola oznaczone numerami 11 i 12 naley przekreli.) TAK NIE
)$# * +% ,$ -
. +%
11. Czy została zawarta małeska umowa majtkowa?
TAK NIE

! / +% $

0 1 2 3 4
12. Czy powstała rozdzielno majtkowa midzy małonkami? TAK NIE
13. Czy wspólnik ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych? TAK NIE

Informacje dotyczce wspólnika bdcego komandytariuszem
14. Wysoko sumy komandytowej

SŁOWNIE: SIEDEMSET OSIEMDZIESIT
780.000
TYSICY
ZŁOTYCH *+),-.,-
.*
/0123,%/)*.,-
/4/-.,*
15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie

450.000 ZŁOTYCH

SŁOWNIE: CZTERYSTA PIDZIESIT TYSICY

%# $
+% ,$ -
. +%

! / +%
$
0 1 2 3 4
# #
16. Czy jest w tym wkład niepieniny? TAK NIE
50 + 6# 7# 7# $ 899
17. Warto wkładu wniesionego % 6# 7#
$$ 67 :3 ; # # - /<
450.000 SŁOWNIE: CZTERYSTA PIDZIESIT TYSICY ZŁOTYCH % $ $+

0

$ $ %

5# #
! *
18. Czy jest to wkład niepieniny?
TAK NIE -=>

#+%+
4$$
+% ,$-
.+%

! /+%$
0 1234

# # 50 +6#7# 7#
$ 899 % 6# 7#
$$ 67
Cz II
:3; ##- /<
?3
(?!
6 +%
II.1 PODPISY OSÓB SKŁADAJCYCH WNIOSEK @
@;=
A
B( 3<
,$#%
+% ,$
-CDED9F'/ +%

! 0 % G
(
ŁUKASZ MORGA 12.08.2009
# # 50 +6#7# 7# $
899 % 6# 7#
$$ 67 :3A(
PAWEŁ MAKULSKI $#

# %
+%5 +% # 50 + 6# 7#

%
(? /

H! %
)
.+%IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
"% %
)
.+%IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
KRS-WC 2/2

S T R E S Z C Z E N I E
Res in Commercio jest raczej ograniczone zaufanie stron

transakcji, w ramach której strony nie znają
Kancelaria Tomczak & Partnerzy
Spółka adwokacka
listopad 2010 się osobiście a ich lokalizacje dzielą tysiące jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą
kilometrów. Szymon Kaczmarek pisze tym doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.
razem na temat traty handlowej, bardzo Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-
tradycyjnego mechanizmu rozliczeń w han- akcje w obrocie kapitałowym, bankowym
dlu międzynarodowym. Chodzi najogólniej a także w obrocie nieruchomościami. Kan-
o to, że dostawca towaru wydaje dokumenty celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa
przewozowe odbiorcy towaru za pośrednic- farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-
twem banku, który w zamian za dokumenty cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje
Szantaż (s. 6) otrzymuje podpis odbiorcy towaru na wekslu bieżącą działalność firm.
Kuba Pietrasik zajmuje się – na razie dość trasowanym dostawcy. Ograniczone zaufanie Partnerzy Kancelarii:
ogólnie – problematyką którą określiliśmy stron między sobą jest w ramach takiej ope- Karolina Kocemba,
jako szantaż korporacyjny. Tekst nawiązuje racji uchylane przez wystąpienie banku w roli Michał Tomczak.
pośrednio do zamieszczonego w poprzed- swoistego pośrednika transakcji. Adwokaci i Radcowie Prawni:
nim numerze RiC tekstu poświęconego Wioletta Januszczyk.
„wyłudzeniowym” protestom przeciwko Inspektor, inżynier, nadzór (s. 14)
Samodzielni prawnicy:
przedsięwzięciom deweloperskim. Zainte- Uczestnicy obrotu deweloperskiego,
Katarzyna Bielat,
resowanie „poważnego” prawa tego rodzaju zwłaszcza z udziałem podmiotów zagra-
Marta Mianowska,
kwestiami stanowi swoiste signum temporis. nicznych, także prawnicy zmuszeni byli
Karolina Muskała,
Okazuje się bowiem, że rozbudowane w praktyce konfrontować rozwiązania tra- Szymon Kaczmarek,
instrumenty porządku prawnego, w tym na dycyjnie przyjęte w polskim systemie prawa Jakub Salwa.
przykład instrumenty ochrony mniejszości budowlanego z tymi, które rozpowszech-
Prawnicy:
w korporacyjnych osobach prawnych – sko- nione są na świecie. Paweł Barański opisuje
Izabela Frąckiewicz,
jarzone z drobiazgowością i długotrwałością jedną z najbardziej znaczących kwestii w tym
Katarzyna Kryla,
procedur rozstrzygania sporów – owe instru- obszarze: różnicę między polskim inspekto-
Dominika Latawiec,
menty stanowią idealne narzędzie wyłudza- rem nadzoru a występującym powszechnie
Joanna Ostojska,
nia świadczeń tylko i wyłącznie w zamian za w obrocie prawa budowlanego – przede Ewelina Pichet,
rezygnację z podnoszenia tychże protestów. wszystkim utrwalonego we wzorcowej Martyna Racz,
Kwestia ta niewątpliwie dojrzała do bardziej umowie FIDIC – inżynierem kontraktu. Jakub Pietrasik.
wnikliwego zainteresowania nie tylko doktry- Odmienne podstawy prawne działania nale-
Wsparcie pozaprawnicze:
ny prawnej ale i przede wszystkim realnego ży mimo wszystko uznać za kwestię wtórną.
Iwona Drabik (tłumacz),
orzecznictwa sądowego. Publikowany tekst Istotniejsze wydają się raczej podobieństwa
Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),
przedstawia podstawowe narzędzia obrony między rzeczywistymi funkcjami obu tych
Iwona Jaroszewska,
przed szantażem korporacyjnym – nie moż- instytucji. Niewątpliwie jednak inżynier Ilona Jędrzejczyk,
na nie odnieść wrażenia, że narzędzia owe kontraktu – którym zwykle nie jest osoba Agata Pawłowska,
nie są wystarczające. lecz zespół osób – stanowi formułę o wiele Anna Waśko,
lepiej dostosowaną do złożonych kontrak- Izabela Wilkowska.
Dychotomia (s. 9) tów budowlanych. Inspektor nadzoru zaś jest
Adres:
Kasia Kryla napisała już dotychczas całkiem przede wszystkim otwartą formułą prawną,
Tomczak & Partnerzy Spółka Adwokacka,
wiele naukowych tekstów prawniczych. Tym możliwą do stosowania na budowie każdej
ul. Podwale 3/9
razem tekst Kasi zawiera porządkujące uwagi niemal wielkości. 00-252 Warszawa, Polska
na temat firmy oraz nazwy, czyli oznaczenia
Komentarze Res in Commercio Telefon:
przedsiębiorcy oraz oznaczenia przedsiębior-
(s. 18) +48 22 33 96 500
stwa. Dla prawników ze starszego pokolenia
rozróżnienia, typowe dla dojrzałego kapita- Opracowanie poświęcone spółce ko- Telefax:
lizmu, są trudne do strawienia. Wyznaczają mandytowej przynosi drugą część rozdziału +48 22 33 96 501
one jednak najbardziej charakterystyczny poświęconego przekształceniu spółki kapita- Strona:
wzrost znaczenia niematerialnych czynników łowej w komandytową. W tej części przed- www.tomczak.pl
kształtowania sukcesu gospodarczego. Tekst stawia przede wszystkim kwestie związane ISSN 2081 - 9056
nawiązuje przede wszystkim do zmiany z korporacyjnym podejmowaniem decyzji
przepisów kodeksu cywilnego z 2003 roku, o przekształceniu spółki. Opisujemy też
które to przepisy zintegrowały w kodeksie wszelkie formalne czynności, które dopeł-
najważniejsze przepisy firmowe. Nie mniej niają procedurę przekształcenia.
jednak cała sfera związana z oznaczeniami Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospo-
przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa oraz z ich darczego redagowany jest przez zespół w składzie
ochroną pozostała w zasadniczej mierze Izabela Frąckiewicz, Dominika Latawiec i Michał
Tomczak. Współpracownikami miesięcznika i autorami
w rozproszonych przepisach prawa gospo-
tekstów są prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy
darczego. a także inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co
w ich notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.
Trata (s. 12)
Miesięcznik składany jest w programie InDesign
Rozliczenia handlowe, zwłaszcza w handlu firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest
międzynarodowym stworzyły całkiem wiele Wojciech Wilk.
rozwiązań, których wspólnym podtekstem

S U M M A R Y
Res in Commercio from each other. Szymon Kaczmarek writes

about a commercial draft, a very traditional
Tomczak & Partners Law Officeis
A professional counselling company render-
November 2010 settlement device, popular in international ing advisory services in the field of commer-
trade. The goods’ supplier issues transport cial law. The law office is chiefly preoccupied
documents through the agency of a bank with transactions concerning the capital and
which against the documents receives the bank turnover as well as real estate business.
signature of the goods’ receiver on the sup- Furthermore, it runs a specialist section of
plier’s draft. The parties’ limited trust is in pharmaceutical as well as telecommunication
this case eliminated as a result of the bank’s law and provides services pertaining to the
intervention acting as an intermediary. companies’ current activities.
Blackmail (p. 6)
Partners:
Kuba Pietrasik is dedicated – currently Inspector, engineer and supervision Karolina Kocemba,
to quite a general extent – to the topic of (p. 14) Michał Tomczak.
the so called corporate blackmail. The text The participants of investments projects, Attorneys-at-law and Counsellors:
indirectly refers to an article published in the especially foreign entities, as well as lawyers Wioletta Januszczyk.
last issue of RiC in reference to the protests were forced to confront traditional solutions
Leading Lawyers:
against investment projects initiated in order adopted by Polish construction law with tho-
Katarzyna Bielat,
to hammer out a compensation. The fact se commonly accepted all over the world. Pa-
Marta Mianowska,
that “serious” law is interested in this kind of weł Barański describes one of the most signi-
Karolina Muskała,
matters may be deemed as signum temporis. ficant matters within this field: the difference
Szymon Kaczmarek,
It turns out that highly developed instruments between a Polish construction site inspector Jakub Salwa.
of legal order, including e.g. the instruments and the notion of the engineer, commonly
Associates Lawyers:
of minority protection in corporate legal known in construction law and established in
Izabela Frąckiewicz,
entities – entailing painstaking accuracy and a specimen agreement of FIDIC. The various
Katarzyna Kryla,
durability of disputes settlement – create an legal attitudes are, nevertheless, of secondary
Dominika Latawiec,
ideal opportunity to obtain financial benefits importance. What seems more relevant are
Joanna Ostojska,
against the abandonment of an intention to the similarities between the factual functions
Ewelina Pichet,
raise such protests. This question proves of both institutions. Undoubtedly, the engine- Martyna Racz,
to be so evolved and so far-reaching that it er – that generally is constituted by a group Jakub Pietrasik.
definitely needs to be investigated in detail of persons rather than a single individual
Extralegal Support:
not only by a legal doctrine but also by court – provides a solution more suitable for con-
Iwona Drabik (translator),
jurisdiction. The text demonstrates a set of struction contracts, whereas the construction
Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),
rudimentary methods of protection from site inspector is, first and foremost, an open
Iwona Jaroszewska,
corporate blackmail – it is impossible not to legal formula which may be involved in con-
Ilona Jędrzejczyk,
have the impression that these methods are struction projects of almost each size. Agata Pawłowska,
insufficient. Anna Waśko,
Commentaries in Res in Commercio
Izabela Wilkowska.
Dichotomy (p. 9) (p. 18)
Address:
Although Kasia Kryla, having been working
Tomczak & Partners Law Office,
in the law office since October, has just Section devoted to a limited partnership
3 Podwale St. upt. no 9,
finished her studies in law, she has written presents a second part of a chapter concern-
00-252 Warsaw, Poland
so far quite a lot of legal articles. This time ing a transformation of a joint-stock company
Telephone number:
she presents some commentaries as to the into a limited partnership.
+48 22 33 96 500,
company’s designation, i.e. business name This part introduces the details associated
of an entrepreneur and business name of an with the decision- making process pertaining Telefax:
enterprise. For senior lawyers this difference, to such transformation. We describe a wide +48 22 33 96 501
typical for the period of mature capitalism, is spectrum of formal procedures necessary for Website:
almost indigestible. Nevertheless, it increases completing the operation. www.tomczak.pl
the meaning of intangible factors in shaping ISSN 2081 - 9056
the economic success. The text refers to
the amendments to the provisions of civil
code of 2003, which provisions integrated
all principles pertaining to the business name.
However, the matter of company’s designa-
tion and its protection has been dispersed in
Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited
various provisions of economic law. by the team composed of: Izabela Frąckiewicz,
Dominika Latawiec and Michał Tomczak. The fur-
Draft (p. 12) ther parties involved in the issuance of a monthly
Commercial settlements, especially in in- as well as authors of texts are lawers employed at
Tomczak & Partners Law Office and other lawyers
ternational trade, created several solutions, invited to cooperation, which fact was marked in
whose basis is established rather by limited their biographical notes.
trust of the transaction’s parties which do not The monthly is created in Adobe InDesign and de-
know each other in person and their offices signed by Wojciech Wilk.
are located thousands of kilometers away

Res in Commercio 11/2010

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Res in Commercio 11/2010

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

listopad 2010

datkowania tzw. programów motywacyjnych. do obrotu bez konieczności uzyskania

2 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

W związku z orzeczeniem Trybunału Kon- Odszkodowanie za błędy

RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 3

4 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010 | 5

6 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 7

8 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

przedsiębiorstwa. Art. 43 (2) Kodeksu cywilnego

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 9

10 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 11

Rozliczenia z wykorzystaniem traty

spełnienia wzajemnych świadczeń. Eksporter nie przekazuje prawa 2

towaru i otrzymaniu dokumentów przewozowych dołącza do nich

12 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 13

Ustanowienie nadzoru inwestorskiego w ramach inwestycji

14 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Pojęcie nadzoru inwestorskiego

Kiedy można a kiedy trzeba

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 15

Wpływ inspektora Kim jest inżynier kontraktu

16 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 17

Przy okazji jednak weszliśmy na tyle gruntownie

W tej części opracowania przedstawimy przede

18 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Komentarze Res in Commercio

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 19

Komentarze Res in Commercio

Przekształcenie spółki kapitałowej

20 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Komentarze Res in Commercio

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 21

Komentarze Res in Commercio

22 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Komentarze Res in Commercio

ustawy. zawczasu ustalenie podziału ról w przekształconej spół-

RES IN COMMERCIO | PAŻDZIERNIK 2010 | 23

Komentarze Res in Commercio

bowiem, jak zostanie to wyjaśnione w części poświęconej Wniosek o rejestracj podmiotu

riuszy, poprzednio będących udziałowcami lub akcjonariusza-

mi spółki kapitałowej. W ten bowiem sposób dochodzi do

SIEDZIBA PODMIOTU REJESTROWANEGO

384 W momencie przekształcenia wspólnicy spółki kapitałowej 6. Rejestracja dotyczy:

Podmiotu uprzednio zarejestrowanego

dokonują swoistego podziału majątku tej spółki w ten spo-

do osobistych majątków wspólników spółki komandytowej. 1. Spółka 2. Inny wnioskodawca

przesunięcie majątkowe pomiędzy spółką a jej wspólnikami 9. Imi

byłoby niemożliwe. Z tego punktu widzenia przekształcenie

– w czym oczywiście tkwi pewna niepodważalna logika, bo KRS-W1 1/4

24 | RES IN COMMERCIO | PAŹDZIERNIK 2010

Komentarze Res in Commercio

A.2 DANE ADRESATA KORESPONDENCJI C.3 SIEDZIBA I ADRES SPÓŁKI

A.2.2 Adres do korespondencji 40. Ulica 41. Nr domu 42. Nr lokalu

A.3.2 Adres pełnomocnika

Wnosz o dokonanie wpisu zgodnie z informacjami zamieszczonymi

KRS-W1 2/4 KRS-W1 3/4

• Załącznik nr 27 – KRS-WH Sposób powstania podmiotu

D.1.2 Lista załczonych dokumentów

przesunięcie majątkowe pomiędzy spółką a jej wspólnikami 9. Imi

SPÓŁKA POD FIRM „MEGANTEX SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI” SPÓŁKA KOMANDYTOWA

„LATAWIEC” SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI

12. Czy powstała rozdzielno majtkowa midzy małonkami? TAK NIE

13. Czy wspólnik ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych? TAK NIE

15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie

17. Warto wkładu wniesionego

13. Czy wspólnik ma ograniczon zdolno do czynnoci prawnych? TAK NIE

15. Warto wkładu wspólnika okrelona w umowie

SŁOWNIE: CZTERYSTA PIDZIESIT TYSICY