TORUŃ PONIEDZIAŁEK, 23 MARCA 2009r.

NR 1/2009 (1)

World PKN
Press
Photo

Absolwentka
INiBI -
- wywiad Zakład
Wiedzy
o Prasie

Stereotyp
wizerunku
kobiety
w reklamie
Jak nas
widzą -
- ankieta

PISMO STUDENTÓW INFORMACJI NAUKOWEJ I BIBLIOTEKOZNAWSTWA

Spis treści O PKN
Od redakcji ..................................................................................2
O PKN ........................................................................................ 2 Prasoznawcze Koło Naukowe powstało
Zakład Wiedzy o Prasie ............................................................... 2 w styczniu 2006 r. Było wówczas jedyną
Z historii wydawnictw studentów INiB ........................................3 na toruńskim Uniwersytecie Mikołaja
Wywiad z absolwentką INiB........................................................ 4
Kopernika studencką organizacją zajmującą
Jak nas widzą inni? ......................................................................6
Stereotyp kobiety w reklamie ....................................................... 8 się mediami. W tym roku rozpoczęto nabór
World Press Photo 08 ..................................................................8 na Dziennikarstwo i studenci tego kierunku
poruszają podobne tematy w Kole Politolo-
gów. Działamy przy Instytucie Informacji
Wstępne słowa dwa Naukowej i Bibliologii (Wydział Nauk
„Oddajemy w Wasze ręce...”, ”Oto pierwszy numer...”, czyli stan- Historycznych), mamy na celu zdobywanie
dardowe „wstępniaki”, a my po prostu – witamy i zapraszamy i popularyzowanie wiedzy na temat prasy,
do lektury „MIĘDZY REGAŁAMI”. Jako członkowie Praso- radia, telewizji i Internetu. Chcemy stano-
znawczego Koła Naukowego postanowiliśmy spróbować sił w wy- wić prężną jednostkę akademicką specjali-
dawaniu własnego tytułu. Nie chcemy być odbierani jako herme- zującą się w dziennikarstwie. Planujemy
tyczne towarzystwo i z wielką ochotą zapraszamy do współpracy. prowadzenie działalności naukowej i popu-
Wszystkich, bez wyjątku. Nie ryzykujemy ponadto przedstawia- laryzatorskiej, organizowanie sesji nauko-
niem Wam w tym miejscu naszych wielkich planów, celów, jakie
wych, wykładów i seminariów oraz imprez
założyliśmy, etc. Nie. Cieszymy się, że udało nam się doczekać
narodzin pierwszego numeru i z ufnością patrzymy w przyszłość.
popularyzujących wiedzę o mediach, wyjaz-
Tyle. Wierzymy, że czas nas ukształtuje. I na koniec, z silnym ak- dy na konferencje – a w przyszłości organi-
centem emocjonalnym – Uli Ostrowskiej wielkie dzięki za projekty zowanie własnych. Bardzo ważne będzie dla
winiet. „MIĘDZY REGAŁAMI” dzięki Tobie się zwizualizowało. nas nawiązywanie kontaktów i wymiana
doświadczeń z organizacjami i instytucjami
Asia Edwarczyk o podobnym profilu badawczym i zaintere-
sowaniach – z kraju i z zagranicy.
Zakład Wiedzy o Prasie Do tej pory współorganizowaliśmy
ogólnopolską konferencję „Polskie media
Zakład Wiedzy o Prasie jest jednym z pięciu zakładów funkcjonu- dziś i jutro. Wyzwania, tendencje, kierunki
jących w strukturach Instytutu Informacji Naukowej i Bibliologii rozwoju” (kwiecień 2006) z udziałem
UMK. Zakładem kieruje prof. dr hab. Grażyna Gzella, oprócz któ- medioznawców i znanych dziennikarzy
rej zatrudnionych jest jeszcze czterech innych pracowników. Zaję- prasowych, radiowych i telewizyjnych.
cia prowadzone w ramach specjalizacji „Prasoznawstwo” przygo- Ponadto spotkaliśmy się z redaktorem
towują studentów w zakresie podstaw wiedzy o prasie, metodolo- naczelnym „Głosu Uczelni” - Winicjuszem
gii prasoznawstwa, a także teorii prasy. W ramach ścieżki magi- Schulzem oraz zastępcą redaktora naczelne-
sterskiej na tej specjalizacji realizowane są przedmioty opcjonalne,
go Wojciechem Streichem. Poznaliśmy
których zadaniem jest rozwijanie i uszczegóławianie zagadnień
poruszanych w ramach innych przedmiotów. Studenci mają także pracę dziennikarza „od kuchni”, uczestni-
okazję do pogłębienia wiedzy o przeszłości i socjologii prasy, czyliśmy w 50-leciu „Polityki” w Warsza-
a także prawie prasowym. Zajęcia z metodyki dziennikarskiej, no- wie, a także rozmawialiśmy o nowych tytu-
woczesnych form prasy oraz nowoczesnego edytorstwa prasowego łach prasowych na rynku ogólnopolskim
pozwalają na zapoznanie się z problemami (i nie tylko) pracy i lokalnym („Fakt”, „Dziennik”, prasa bez-
dziennikarza. płatna).

Piotr Rudera Agnieszka Ceran

MIĘDZY REGAŁAMI MARZEC 2009 (1)

Pismo Studentów Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa

Adres redakcji
87-100 Toruń, ul. Gagarina 13 a Opiekun redakcji: Dr Dorota Degen
tel. 668 360 820
e-mail: pkn_umk@stud.umk.pl Cenzura: Piotr Rudera

Skład: Anna Urbanek

Zespół redakcyjny:
Agnieszka Ceran, Joanna Edwarczyk, Nakład: 100 egz.
Paulina Kwiatkowska, Piotr Rudera,
Małgorzata Szymczyk, Anna Urbanek
 W czerwcu 2003 roku ukazał się pierwszy numer „Reversu. Pisma Studentów Bibliotekoznawstwa i Informacji
Naukowej”. Początkowo miał być to dwumiesięcznik, jednak już w numerze drugim z października-grudnia 2003
roku redakcja zmieniła częstotliwość ukazywania się na kwartalnik. Ponieważ studenci nie byli zainteresowani pisa-
niem artykułów, wstrzymano wydawanie periodyku. Po kilku latach członkowie Prasoznawczego Koła Naukowego
działającego przy Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii, próbowali wskrzesić pismo, jednak ponownie okazało
się, że brak jest osób chętnych do pisania artykułów. Postanowiono (w marcu 2007 roku), że swoje prace będą
zamieszczać w innych, już istniejących czasopismach. Ich materiały ukazały się m. in. w „Sekatorze” i „Światowcu”,
a Wojciech Spirewski został redaktorem naczelnym pisma studentów stosunków międzynarodowych (od numeru 28).
25 kwietnia 2006 roku członkowie PKN wydali jedynie jednodniówkę „Prasoznawcze Koło Naukowe”.
Liczące dwie strony formatu A4 pismo zredagował Patrycjusz Wyżga, korzystając z materiałów dostarczonych przez
członków koła. Ukazała się ona z okazji tzw. Dni Historyka w nakładzie 200 egzemplarzy. Od strony graficznej wy-
różniały ją kolorowe rysunki. Zaopatrzona była w paginację w dolnym prawym rogu. Tekst podzielono na 4 szpalty.
Na jej łamach zaprezentowano historię, cele, plany i dotychczasowe osiągnięcia PKN. Zachęcano również żaków
do przyłączenia się do koła. Cytując kontrowersyjne tytuły artykułów, które ukazały się w prasie ogólnopolskiej pró-
bowano skłonić do jej czytania, przywołując hasła: „kto czyta, nie błądzi”, „warto wiedzieć, warto czytać”.
Jednodniówka stanowiła element akcji happeningowej promującej czytelnictwo prasy wśród studentów. Była
rozdawana przed wejściem do Biblioteki Głównej UMK oraz w jednostkach Wydziału Nauk Historycznych, czyli
w Katedrze Stosunków Międzynarodowych i Politologii, w Instytucie INiB, w Instytucie Archeologii oraz w głównej
siedzibie WNH. By zwrócić uwagę studentów rozwieszono na Wydziale i w Bibliotece plakaty autorstwa członków
koła zawierające tytuły artykułów, dane bibliograficzne i hasła przewodnie akcji.
Redaktor prowadzący, Patrycjusz Wyżga, był studentem III roku Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
w Toruniu. Wcześniej publikował w prasie lokalnej i studenckiej, m. in. „Gońcu Grudziądzkim”, „Ilustratorze”, toruń-
skich „Nowościach”, studenckim „Reversie”. Prowadził kilkakrotnie Juwenalia, koncerty estradowe w klubie Od
Nowa. Pracował jako prezenter w Radiu Warszawa Praga, współprowadził obyczajową audycję autorską
w Studenckim Radiu Aktywnym, był prezenterem w Radiu Grudziądz, w latach 2002-2005 aktywnie działał w Uni-
wersyteckim Radiu Sfera jako prezenter, redaktor muzyczny, dziennikarz i członek kolegium redakcyjnego. Obecnie
pracuje w TVM BNBC Bizness.
Chęć stworzenia własnego pisma widoczna była w dalszej działalności młodych prasoznawców. W związku
z wyjazdem do Warszawy na obchody 50-lecia tygodnika „Polityka”, które odbyły się 10 marca 2007 roku, pojawił
się pomysł wydania biuletynu lub dodatku do zaprzyjaźnionego „Sekatora”. Powstało nawet kilka artykułów: Małgo-
rzata Garkowska napisała o wizycie w tygodniku, Elżbieta Górecka o historii „Polityki”, Małgorzata Szymczyk przed-
stawiła opinię polityka toruńskiego o czasopiśmie, a
Piotr Rudera przygotował galerię zdjęć. Niestety nie
doszło do ich opublikowania.
Działające również przy Instytucie INiB Koło
Naukowe Specjalistów Informacji planuje wyda-
wać elektroniczny biuletyn. Pomysłodawczynią jest
Monika Halasz, absolwentka Informacji Naukowej
i Teologii oraz studentka Prawa na UMK. Początko-
wo zamierzano wydać pierwszy numer w styczniu
2008 roku, miał zawierać pięć artykułów. W spra-
wozdaniu z 20 października 2008 r. czytamy, że pra-
ce nad biuletynem nadal trwają. Tematyka ma obej-
mować nie tylko zagadnienia z informacji naukowej,
ale także z historii książki, bibliotekoznawstwa, pra-
soznawstwa i biblioterapii.

Agnieszka Ceran

3
MIĘDZY REGAŁAMI
 Wywiad z absolwentką kierunku
Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo,
Ivką Macioszek
Skąd pomysł na studiowanie Informacji Naukowej
i Bibliotekoznawstwa?
No cóż, na stare lata trzeba się wstydzić… Nie
wybrałam tego kierunku samodzielnie. Chyba nie
wiedziałam nawet, ze taki istnieje. Miałam słabość do lite-
ratury, poezji wybrałam się więc na filologię polską.
Pierwszy rok studiów jest zawsze najbardziej obfitujący
w trudne doświadczenia, trochę się więc umordowałam
i zniechęciłam do własnego wyboru. W tym czasie moja
koleżanka, po pierwszym semestrze zmieniła kierunek
na bibliotekoznawstwo i bardzo jej się tam podobało. Jej
promienna radość oraz moje zmęczenie po zaliczeniu
I roku zachęciły mojego tatę – do „delikatnej perswazji” -
co do ewentualnej zmiany mojego kierunku kształcenia…
Hm… i chociaż nie powiedziałabym tego będąc studentką
a dopiero w zetknięciu z pracą zawodową w bibliotece
szkolnej – to był bardzo trafny dla mnie wybór! Bycie
bibliotekarką to coś, co mnie nakręca! No, to po prostu –
BRZMI DUMNIE!”
Czy pracowała Pani w trakcie studiów?
Czasy, na które przypadły moje studia – to
koniec komuny. I chociaż było szaro i zgrzebnie – raczej
studenci nie potrzebowali wtedy pracować. Bynajmniej,
nie tak radykalnie jak dzisiaj. Przez jakiś czas dostawałam
stypendium socjalne z uczelni a później, dzięki splotowi
okoliczności rodzinnych, wynajmowałam mieszkanie,
w którym również sama mieszkałam. Ale tak naprawdę,
to utrzymywali mnie rodzice.
Na czym polega Pani praca i czy jest Pani z niej
zadowolona?
Jak już wspomniałam – bardzo cenię sobie własną
profesję. Doszłam do niej po paru zakrętach życiowych
i chociaż dostrzegam także jej minusy, to wiem co szcze-
gólnie w niej cenię! Nie wyobrażam sobie pracy zrutyni-
zowanej a więc np. w odpowiedniej komórce dużej biblio-
teki, gdzie jak na taśmie w fabryce, ciągle wykonywała-
bym ten sam zakres obowiązków. W bibliotece szkolnej
jestem odpowiedzialna za cały zakres pracy
biblioteki, to chroni od
4
monotonii. Jako miłośnik wolności własnej, źle się także
czuję w strukturach zależności silnie zhierarchizowanych.
Praca w szkole to, na tle pracy w biurze, prawdziwa de-
mokracja! Szczególnie płodna dla własnego rozwoju inte-
lektualnego jest także praca z młodzieżą. Jest to grupa
szalenie dynamiczna, za która trzeba nadążyć. Tu wszyst-
ko może się zdarzyć – i takie wyzwania mi odpowiadają.
Jak studia przygotowały Panią do pracy w tym
miejscu?
Niestety, studia to teoria. Za moich czasów zdecy-
dowanie bardziej niż dziś! Nie mieliśmy np. praktyk
zawodowych w bibliotekach szkolnych – a dzisiaj są!
W dodatku kiedy kończyliśmy studia, dopiero wchodziła
w nasze życie komputeryzacja. Działo się to jednak
bardzo dynamicznie i praktycznej obsługi komputerowych
programów bibliotecznych uczyłam się już sama, w pracy.
Czy gdyby mogła Pani ponownie wybierać, to zdecydo-
wałaby się Pani na ten kierunek?
Już się zdeklarowałam – zdecydowanie tak.
Chociaż mam jeszcze inne marzenia w głowie… związane
z moim trzecim kierunkiem studiów podyplomowych. Jest
to ukończona także na UMK – Wiedza o Kulturze.
Co z materiału poznanego na studiach przydaje się
Pani na co dzień?
Ho – ho, a co było na studiach? Proszę mnie nie
odpytywać tak szczegółowo – egzaminy już zaliczyłam.
Odpowiem tak. Na studiach zasiano w nas pewne ziarna.
Nie wszystkie się przyjęły… Ale jak pokazują moje
własne doświadczenia – nigdy nie wiadomo kiedy można
liczyć na plon! W zeszłym roku odważyłam się zrobić,
przy pomocy studentek bibliotekoznawstwa, które u mnie
odbywały praktykę oraz uczniów – wystawę w Zakładzie
Plastyki Intermedialnej – właśnie zainspirowaną książką
Umberto Eco „O bibliotece”, o której istnieniu dowiedzia-
łam się na ćwiczeniach od prowadzącego zajęcia, wtedy
mgr Andrzeja Nieuważnego! Długo to ziarenko kiełkowa-
ło… ale za to jaki radosny plon wydało!
Czego nie było, a powinno znaleźć się w programie
nauczania?
Bezwzględnie powinno być więcej praktyki, możli-
wości odnalezienia się w zawodzie. W różnych jego kon-
tekstach. Za czasów studenckich, też do tego tęskniliśmy.
Chociaż mówiąc te słowa, może robię niedźwiedzią przy-
sługę obecnym studentom? Pierwszy rok ma obowiązek
odbycia praktyk w szkole przez cały rok szkolny. Kapital-
ny pomysł – zobaczą szkołę od podszewki „na każdym”
etapie jej rocznego cyklu funkcjonowania. Świetnie –
tylko nikt do mnie nie trafił! Chociaż opiekuna praktyk –
prawie błagałam na kolanach o podesłanie adeptów sztu-
ki… Studenci, prawdopodobnie zachodzili do niego z py-
taniem – „czy rzeczywiście praktyki są obowiązkowe?”…
MIĘDZY REGAŁAMI
Co najbardziej utkwiło Pani w pamięci z okresu
studiów?
Nie będę oryginalna. Życie studenckie! Wszystko –
poza zajęciami! Działania prowadzonego przeze mnie
Koła Miłośników Kultury Żydowskiej „Menora”.
Wycieczki. Trudy egzaminów i pracy magisterskiej.
Czy wiedza zdobyta w trakcie studiów znalazła zasto-
sowanie w praktyce czy pozostała tylko teorią? Jakie
przedmioty okazały się najbardziej przydatne i ułatwi-
ły Pani pracę?
Wiedza jest ciągle żywa. Wyskakuje nagle, jak
królik z cylindra iluzjonisty i nawet jeśli nie ma to znacze-
nia na co dzień, jaki miał nakład Gebethner i Wolff –
przecież… wiem, że jakiś był… I wiem, gdzie – I PO
CO – tego szukać! „Pytania są tendencyjne!” Odczuwam
lekki niepokój, że autorzy pytań chcą dzięki tej rozmowie
wpłynąć na tok studiów. Nic z tego - sami szukajcie
argumentów!
Kto spośród wykładowców był dla Pani prawdziwym
mistrzem?
Niedościgniony w swojej wiedzy był pan profesor
Janusz Tondel. To była wiedza zupełnie nierealna,
mentorska. Oczywiście, każdy z prowadzących zajęcia:
pani profesor Bronisława Woźniczka-Paruzel, pani profe-
sor Iwona Imańska czy pani profesor Ewa Głowacka
stanowił dla nas piedestał. Nasza przyswajana z takim
mozołem wiedza, którą byliśmy zmuszeni się „chwalić”
na egzaminach pozostawała w głębokim dysonansie
do wiedzy kadry.
Studenckie przyjaźnie - przetrwały próbę czasu czy
może przekształciły się w kontakty o innym charakte-
rze?
Bibliotekoznawstwo – to nie był duży rok. Było
nas około 20 osób. Ogólnie mam ciepłe wspomnienia.
Rozjechaliśmy się jednak po studiach, po kraju i świecie.
Bliski kontakt mam oczywiście z najbliższymi koleżanka-
mi. Są to przyjaźnie, które nadal trwają.
Zazdrości Pani czegoś obecnym studentom? Czy Pani
zdaniem coś się zmieniło, od czasów kiedy Pani była
studentką?
Młodości…? Ha – ha! Zazdroszczę Wam możliwo-
ści kontaktów między uczelniami na całym świecie.
Różnych programów wymian studenckich. To taki bonus,
który może odmienić całe życie. I nigdy już nie będzie tak
beztrosko – studiować w innym państwie – jak w czasach
wolności studenckiej!
Czy studiując Informację Naukową i Bibliotekoznaw-
stwo, wyobrażała Pani sobie swoją karierę? Czy już
wtedy wiązała Pani swoją przyszłość z wykonywanym
obecnie zawodem? Proszę opowiedzieć o swoich do-
świadczeniach zawodowych.
Na koniec studiów, naukowcy często nas pytali,
czy zamierzamy pracować w bibliotece. A my z oburze-
niem odpowiadaliśmy, że „NIE!” To ich smuciło i depry-
mowało. Kiedy skończyliśmy uczelnię, okazało się, że
to biblioteki zrezygnowały z nas. Przemiana ustrojowa
pociągnęła za sobą likwidację wielu filii bibliotecznych,
MIĘDZY REGAŁAMI
rynek pracy skurczył się. Było bezrobocie. Szukając pracy
zatrudniłam się w Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej.
I to nie jest radosne wspomnienie, dla mnie jako zdeklaro-
wanej humanistki. Sytuacja polepszyła się, gdy trafiłam
do biblioteki zakładowej. Po jakimś czasie, który jednak
wspominam jako okres stagnacji, straciłam tę posadę.
Byłam parę miesięcy bezrobotna. Potem pracowałam dwa
dni w księgarni. Następnie jeden semestr, na zastępstwie,
w bibliotece szkoły podstawowej. W międzyczasie ukoń-
czyłam studia podyplomowe „Totalitaryzm – Nazizm –
Holocaust”. Potem, ponownie parę miesięcy byłam bez
pracy. Jednak ostatnie doświadczenia spowodowały,
że odnalazłam swoją drogę zawodową, zrozumiałam
z czym chcę wiązać swoją przyszłość. Kończąc więc stu-
dia, nie miałam jasno nakreślonej drogi „kariery zawodo-
wej”. Wiem na pewno, że każde z tych doświadczeń mnie
bardzo wzbogaciło. I z każdego czerpię do dzisiaj.
W Przedsiębiorstwie Energetyki Cieplnej poznałam np.
lidera zespołu „Butelka”, z którym aktualnie przygotowu-
ję warsztat muzyczny!
Na co powinien dziś postawić student, aby wkraczając
na rynek pracy sprostać wymogom pracodawców?
Na wyrobienie sobie dużego wachlarza doświad-
czeń zawodowych. Na znajomość języka lub języków
obcych. Na aktywną znajomość technologii informacyj-
nych. I na rozwój intelektualny oraz rozwój własnych
pasji. To właśnie stanowi naszą wizytówkę!
Czy ma Pani poczucie zawodowego spełnienia, czy
raczej myśl: „Jeszcze dużo muszę osiągnąć, to jest
dopiero początek..." ?
Tak, mam poczucie zawodowego spełnienia
(bo „czuję się na miejscu” w zawodzie, który wykonuję)
i owszem - myślę: „Jeszcze dużo muszę osiągnąć, to jest
dopiero początek..."! I doprawdy, to się wcale nie wyklu-
cza!
Trzy rady dla studenta, który w tym roku kończy
studia i rozpoczyna poszukiwanie pracy.
Szanuj i kochaj ludzi – to moje! „Bądź wierny. Idź.” –
a to - Zbigniewa Herberta.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała: Małgorzata Szymczyk
Ivka Macioszek – jest nauczycielem bibliotekarzem
w Zespole Szkół Inżynierii Środowiska w Toruniu. Kie-
runek Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej ukoń-
czyła na UMK w 1992 roku. Jest rodowitą torunianką,
zarówno lata szkolne jak i czas pracy zawodowej spę-
dziła w Toruniu. Jak sama mówi - można ją potrakto-
wać jako probierz informacji lokalnych. W 2000 roku
ukończyła na Akademii Pedagogicznej w Krakowie stu-
dia podyplomowe „Totalitaryzm – Nazizm – Holo-
caust”. Z kolei w roku 2008 – kończąc Studia Podyplo-
mowe dla nauczycieli na Wydziale Sztuk Pięknych
UMK, uzyskała dyplom w zakresie nauczania Wiedzy
o Kulturze.
5
 Jak nas widzą inni?
Badanie postrzegania studentów Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa przez studentów UMK
W ramach działalności Prasoznawczego Koła Naukowego
przy Instytucie Informacji Naukowej i Bibliologii UMK
została przeprowadzona ankieta wśród studentów
Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, która
miała na celu zbadanie sposobu postrzegania studentów
Informacji Naukowej i Bibliotekoznaw-
stwa przez studentów innych kierunków. Czy uważasz, że absolwenci kierunku Informacja Naukowa i
Badanie ankietowe było przepro- Bibliotekoznawstwo mają przed sobą perspektywy rozwoju zawodowego
wadzane w dniach 23-28 lutego br.,
w którym udział wzięło 81 responden-
tów z 26 kierunków studiów, w tym
54 kobiety i 27 mężczyzn. Badanie miało 60,00%
charakter anonimowy, a wyniki zostały
wykorzystane do opracowania poniższe- 40,00%
go raportu. 20,00%
Odpowiedzi na pytanie pierwsze
pokazały jak wiele kojarzy się respon- 0,00%
dentom z kierunkiem Informacja
Naukowa i Bibliotekoznawstwo. Naj-
więcej skojarzeń dotyczyło książek, na które wskazała
blisko połowa ankietowanych (39 wskazań). Kolejne naj-
częściej podawane skojarzenie, to biblioteka i jej działal-
ność, która uzyskała 37% głosów (30 wskazań). Ostatnim
licznie kojarzącym się elementem była późniejsza praca
w bibliotekach, wydawnictwach i archiwach – taką odpo-
wiedź udzieliło nieco ponad 20% badanych (z 17 wskaza-
niami). Pozostałe propozycje były podawane przez poje-
dyncze osoby, a dotyczyły umiejętności pozyskiwania
informacji (6 wskazań), czytania wielu książek (5 os.),
działalności informacyjnej prowadzonej przez biblioteki
(3 os.), czy wiedzy z zakresu księgarstwa (3 os.). Jeśli
chodzi o odpowiedzi, które poruszają kwestię charakteru
pracy bibliotekarzy (a do tego zawodu przygotowywani
są studenci INiB:), to wymienić należy skojarzenie
„ze spokojem”, podane przez 3 respondentów oraz
„spędzanie dużej ilości czasu w bibliotece” (3 os.). Padały
również takie odpowiedzi, jak: rewersy, tworzenie biblio-
grafii, Horizon, Informatyka, fiszki, digitalizowanie zbio-
rów. Może dziwić odpowiedź respondenta, który podał,
że Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo kojarzy mu
się ze stosunkowo nowym kierunkiem studiów! Nie-
świadomość wśród studentów, jeśli chodzi o prowadzone
na macierzystej uczelni kierunki studiów, powinna dawać
do myślenia, zwłaszcza, że Katedra Bibliotekoznawstwa
i Informacji Naukowej funkcjonuje od 1994 (wcześniej
jako Zakład Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej),
a od początku 2004 roku jako Instytut Informacji Nauko-
wej i Bibliologii przy Wydziale Nauk Historycznych.
Na pytanie: „Czy uważasz, że absolwenci
kierunku Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo
mają przed sobą perspektywy rozwoju zawodowego
i ciekawej kariery?” - zdecydowana większość respon-
dentów udzieliła odpowiedzi „nie wiem”. Blisko 30%
ankietowanych zakreśliło wariant „tak”, co oznacza, że
wysoko oceniają zdobyte przez absolwentów INiB kom-
petencje i ich szanse na rynku pracy. Nieco ponad 20%
respondentów jest zdania przeciwnego. Prawdopodobnie
6 MIĘDZY REGAŁAMI
są to skutki głęboko zakorzenionego w świadomości Pola-
ków stereotypu bibliotekarza – jako osoby mało kreatyw-
nej, pozbawionej inicjatywy, a pracy którą wykonuje –
jako mało efektywnej i nudnej. Zobrazowaniu uzyskanych
wyników posłuży niżej zamieszczony wykres.
i ciekawej kariery?
48,10%
29,63%
22,20%
Tak Nie Nie w iem
Wykres 1. Opracowanie własne.
W ramach studiów uzupełniających magisterskich na kie-
runku Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo realizo-
wanych jest 5 specjalizacji. Respondentów zapytano o to,
która ich zdaniem jest najciekawsza (możliwa była tylko
jedna odpowiedź).
Zdaniem studentów liderem wśród specjalizacji realizo-
wanych na kierunku Informacja Naukowa i Bibliote-
koznawstwo jest Prasoznawstwo, które uzyskało
23 wskazania, co daje blisko 30% głosów. Tuż za nim
uplasowała się Biblioterapia. Ta specjalizacja została
wskazana przez 26% respondentów. Wydaje się, że popu-
larność tej ścieżki nie jest wynikiem braku proporcji płci
respondentów biorących udział w badaniu. Mimo przewa-
gi kobiet w próbie badawczej (stosunek płci 54:27 - kobie-
ty : mężczyźni), wśród 21 wskazań – znalazło się 5 wybo-
rów dokonanych przez mężczyzn! Trzecim miejsce może
Najciekawsza specjalizacja realizowana na kierunku
Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo
30,00%
20,00%
10,00%
0,00%
1
Informacja naukowa
Prasoznawstwo
Bibliotekarstwo i czytelnictwo dziecięce
Biblioterapia
Wiedza o dawnej książce i księgarstwie
Żadna z wymienionych
Wykres 2. Opracowanie własne.
się poszczycić sp. Wiedza o Dawnej Książce i Księgar-
stwie, która wydaje się najciekawszą z proponowanych
specjalizacji dla nieco ponad 18% badanych. Tuż za
podium - zdaniem studentów - znalazła się Informacja
Naukowa, którą wybrało zaledwie 15% odpowiadających
(11 wskazań). Dla autorów badania - IV miejsce wśród
ścieżek realizowanych na uzupełniających studiach magi-
sterskich, na kierunku Informacja Naukowa i Biblioteko-
znawstwo, jest sporym zaskoczeniem, wszak ta specjaliza-
cja od wielu lat cieszy się sporą popularnością wśród
studentów INiB, a niewielki limit miejsc podczas wybo-
rów seminariów zwykle przysparza studentom wiele nie-
potrzebnego stresu. Oprócz tej drogi – interesujące są
(jak wynika z badania) także inne! Niestety – zaledwie
2 wskazaniami może się pochwalić sp. Bibliotekarstwo
i Czytelnictwo Dziecięce. 10% respondentów jest zdania,
że żadna z prowadzonych na tym kierunku specjalizacji
nie jest interesująca.
Respondenci zostali poproszeni o opinię, która
dotyczyła ich przypuszczeń na temat motywacji, którymi
kierowali się studenci Informacji Naukowej i Bibliote-
koznawstwa przy wyborze kierunku studiów. Możliwe
było dokonanie więcej niż jednej odpowiedzi. Ich zda-
niem – motywacja ta była podyktowana pasjonowaniem
się nauką o książce i dziedzinami pokrewnymi. Ten wa-
riant uzyskał najwięcej wskazań, bo aż 57. Niestety wciąż
funkcjonuje pogląd, jakoby ten kierunek był dla każdego
studenta „wyjściem awaryjnym”, co nie jest odzwiercie-
dleniem prawdziwych motywacji studentów INiB. Praw-
dopodobnie spora część studentów tego kierunku nie
wiąże swojej przyszłości z pracą w bibliotece, ale nie
oznacza to przecież, że nabyte kompetencje nie będą przy-
datne i promowane przez potencjalnych pracodawców,
czy inne jednostki, do których owi studenci są przygoto-
wywani. Na wymienienie zasługują następujące miejsca
potencjalnej pracy: praca w wydawnictwie, księgarni, czy
też w firmie infobrokerskiej. 20 osób dokonało wyboru
wariantu: „postanowili wybrać łatwy kierunek”. A dla-
czegóż to istotnym celem studenta Informacji Naukowej
i Bibliotekoznawstwa byłby wybór tego kierunku, tylko
dlatego, że rzekomo jest łatwy? Czy na podstawie obser-
wacji zewnętrznej (nie studiując danego kierunku) można
obiektywnie ocenić poziom kształcenia i wysiłek, jaki
wkładają w naukę studenci? Jeśli te opinie są świadomie
wypowiadane, to należą się ich autorom serdeczne gratu-
lacje za wykazywanie się ponadprzeciętnym poziomem
ignorancji, które autorzy badania pragną w tym miejscu
złożyć. Jednocześnie cieszy nas opinia 7 osób, według
których motywacją studentów przy wyborze Informacji
Naukowej i Bibliotekoznawstwa była możliwość znalezie-
nia ciekawej pracy po ukończeniu studiów.
Kolejne pytanie sondowało skojarzenia respon-
dentów, dotyczące cech charakteru, którymi wyróżnia
się student Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa
(możliwe było dokonanie kilku wyborów). Najczęściej
wskazywana była obowiązkowość, którą przypisuje owym
studentom aż 60 osób. Spora część respondentów uważa,
że studenci tego kierunku są sympatycznie usposobieni
i pedantyczni – odpowiednio: 32 i 28 wyborów. Niewiele
mniej głosów uzyskały następujące warianty: ambitny –
25 os., kreatywny – 22 os. Jednocześnie niektórzy ankie-
towani twierdzą, że studenci Informacji Naukowej i Bi-
bliotekoznawstwa są mało ambitni (9 os.), nudni (16 os.)
i zamknięci w sobie (24 os.). Na „szczęście” w badanej
próbie znalazły się osoby, według których są oni towarzy-
scy i radośni (odpowiednio: 15 i 18 os.). Analizując odpo-
wiedzi dla wariantu „inne”, spotkano się z wieloma pozy-
tywnymi skojarzeniami, do których niewątpliwie należą
następujące: „znający się na literaturze”,
„perfekcjonista”, a nawet „imprezowicz”:). Dla niektó-
rych studenci INiB nadal są niemodni, aspołeczni i drobia-
zgowi… Uzyskane odpowiedzi wyraźnie pokazują, że
mimo funkcjonowania w polskim społeczeństwie mało
przyjaznego stereotypu bibliotekarza, znacznie więcej
osób zaznaczało cechy charakteru, które można potrakto-
wać jako pozytywne, niż negatywne.
Za pomocą ostatniego pytania, autorzy chcieli
uzyskać odpowiedź na pytanie, czy studiowanie danego
kierunku przez potencjalnego partnera (w tym przypad-
ku – Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo) i zwią-
zane z nim opinie, perspektywy wpływają na decyzję
respondenta dotyczącą umówienia się z taką osobą na
randkę. Blisko 60% respondentów zdecydowałoby się
na randkę ze studentem INiB, ale już niecałe 40% nie
jest pewne, czy podjęłoby taką decyzję. Zaledwie 3 osoby
są przekonane, że nie umówiłyby się z taką studentką/
studentem na rendez-vous… Uzyskane wyniki pozwalają
na częściowe potwierdzenie hipotezy badawczej, jakoby
studiowany kierunek przez potencjalnego „partnera” miał
znaczenie zasadnicze, co wpłynęłoby na podjęcie decyzji
o umówieniu się na randkę, bądź nie. Pomimo tej mało
optymistycznej wizji – nasz czytelnik nie powinien mieć
powodów do obaw, wszak studiowany kierunek nie
dysponuje mocą, która pozbawiałaby go prawa do wol-
nych wyborów… - także tych prywatnych.
Przygotowanie narzędzia badawczego: Paulina Kwiatkowska
Opracowanie raportu badawczego: Piotr Rudera

Dlaczego kobieta tradycyjna nie używa podpasek?

Rzecz o stereotypie wizerunku kobiet w reklamie
Nie jestem feministką, ale przygotowanie referatu na socjologię prasy o stereotypach wizerunku kobiet prezentowanych
w mediach otworzyło mi bardziej oczy na niektóre aspekty. Fakt – reklamy proszków do prania puszczane przed tzw.
„blokiem dla kobiet” były niemalże oczywiste, ale nigdy dokładniej nie przyglądałam się jak te kobiety wyglądają, kto
może się z nimi utożsamiać? Co więcej – czy istnieje jakiś schemat w ich prezentowaniu? Okazuje się, że tak.
Wizerunek kobiety w reklamie można podzielić na dwa zasadnicze typy: kobieta tradycyjna oraz kobieta wyzwo-
lona. Rola kobiety tradycyjnej ogranicza się do matki, żony, gospodyni domowej, a czasem do kilku ról jednocześnie.
Wcielają się w nią zazwyczaj kobiety o przeciętnej urodzie, tzw. „every woman”, z którymi można się łatwiej identyfiko-
wać.
Reklamy z kobietą tradycyjną występują w kilku wersjach. Na początek – „kobieta sama w domu”. Bohaterka
oddaje się pracom domowym, których wykonanie ułatwiają jej reklamowane produkty. Następnie z dumą prezentuje

MIĘDZY REGAŁAMI 7
 efekty swojej pracy, porównując
je z mniej skutecznymi środkami
(np. białe pranie vs. szare). Rola
mężczyzny ogranicza się w nich
do głosu – anonimowego głosu
Eksperta, który udziela rad
i podsumowuje wysiłki kobiet.
Rodzaj drugi – „Ekspert
przybywa z odsieczą”. Kobieta
częściej opuszcza domowe
zacisze i udaje się na zakupy.
Towarzyszy jej mężczyzna –
Ekspert, który doradza, jakiego
dokonać wyboru. Mężcz yzna
występuje tutaj także w innej roli –
naukowca, który w sposób laboratoryjny
udowadnia działanie danego środka.
I na koniec – „między nami kobieta-
mi”. Bohaterka otoczona jest rodziną lub innymi
kobietami. Ukazuje się przez to bliskie relacje jakie panują między
nimi. Razem debatują nad tym, jak zrobić tańsze zakupy, jak i za pomo-
cą czego osiągnąć biel ubranek, etc. Kobieta występuje często jako kar-
micielka rodziny (nawet jeśli podanie posiłku ogranicza się do wyjęcia
go z lodówki), a mężczyzna i dzieci głównie chwalą jedzenie lub
„podjadają”.
Warto podkreślić, że jeśli mężczyzna występuje w roli charakte-
rystycznej dla kobiety tradycyjnej, ma to charakter typowego odwróce-
nia schematu, parodii, prześmiewczego tonu. W takim zabarwieniu
utrzymana jest m.in. reklama środków czyszczących „Mr. Muscle”.
Mężczyzna w kobiecej roli przedstawiony jest jako skrajnie nieatrakcyj-
ny, miotający się w panice fajtłapa.
Drugim charakterystycznym typem kreowanym w mediach jest
kobieta nowoczesna. Również ona występuje w kilku rolach i ich kom-
pilacjach – częściej przedmiot niż podmiot seksualnego pożądania,
obiekt estetyczny czy aktywna zawodowo profesjonalistka. Wcielają się
w jej rolę kobiety bardzo atrakcyjne, obdarzone niebagatelną urodą.
Również i tutaj można wyróżnić kilka rodzajów spotów reklamowych.
„Liposomy nas wyzwolą” – czyli reklamy poświęcone kosmety-
kom upiększającym. Ciało jest jak przedmiot, który stale trzeba udosko-
nalać, upiększać, zmieniać. Atrakcyjna, zadbana i szczupła kobieta jest
szczęśliwa oraz łatwiej radzi sobie we wszystkich sytuacjach.
Kolejny typ reklam – środków higienicznych – „Alaways
na skrzydełkach”. Bohaterka tych reklam to zazwyczaj młoda kobieta.
Nigdy nie są to postaci odpowiadające stereotypowi gospodyni domo-
wej – może dla nich sprawa higieny nie ma żadnego znaczenia?
Środków tych nie reklamują także matki i żony.
Rodzaj trzeci – „sławne, bogate i miłe dodatki”, czyli reklamy,
w których kobiety występują jako element przyciągający uwagę. Znane
celebrities wychwalają jakiś produkt, ale często profesja w jakiej zdoby-
ły sławę nijak się ma do reklamowanego produktu.
W ramach podsumowania posłużę się zdaniem Barbary
Frątczak-Rudnickiej, która tak określiła wizerunek kobiety w rekla-
mie: „Kobieta z reklamy jest młoda, za jedyne swoje powołanie ma
pranie, sprzątanie, ciągłe przemieszczanie się po domu ze ścierką w po-
szukiwaniu zarazków, opiekę nad kotem, psem, dziećmi. W chwilach
przerwy jej jedyną rozrywką jest pielęgnacja włosów (koniecznie
długich, widocznie krótkie się do tego nie nadają), najlepiej gdzieś
w tropiku, nad morzem lub przynajmniej nad wodospadem”.
Asia Edwarczyk
8 MIĘDZY REGAŁAMI
Toruń dostąpił w tym roku niemałego
zaszczytu, goszcząc w Centrum Sztuki
Współczesnej „Znaki Czasu” wystawę
najlepszych fotografii prasowych 2007 r.,
World Press Photo 08.
Wystawę, trzeba przyznać, niebagatelną:
“156 zdjęć 59 fotografów 23 narodowości”,
jak ogłaszano na billboardach i stronie
internetowej CSW. Według mediów,
w dniach otwarcia (23.01 - 20.02.2009r.)
obejrzało ją prawie 18 tysięcy osób. Czy
słusznie cieszyła się takim zainteresowa-
niem?
Udałam się nań z nie z bijącym ser-
cem – choć dodałoby to opowieści dramaty-
zmu – lecz niemałym zaciekawieniem.
Wkraczając do hallu Centrum, myślałam:
„Oto nadeszła chwila prawdy! Oto czas na
konfrontację moich przekonań o konkursie
z rzeczywistością! Oto idealny moment, by
powiedzieć coś patetycznego!” Rzeczywi-
stość, oczywiście, przerosła moje oczekiwa-
nia.
Cóż takiego zastałam? Zdjęcia zgroma-
dzone w salach były realistycznym przed-
stawieniem najtragiczniejszych chwil dla
ludzi i świata. Wykrzywione spazmami bó-
lu twarze ofiar wojny, zmęczenie żołnierzy,
pot, brud, krew, łzy – sugestywne obrazy
ludzkiego cierpienia niejednokrotnie stano-
wiły główny temat fotografii. Patrząc
na nie, nie sposób opędzić się od myśli
o niesprawiedliwości, niedoli, padole łez
i vanitas vanitatum. Następne zdjęcie –
znów wojna. Następne – biedne dzieci.
Kolejne – ofiary. Dwudzieste – nihil novi.
I tylko na obrzeżu świadomości pojawi-
ło się i zniknąć nie chce natrętne pytanie:
dlaczego rok w rok World Press Photo
w najważniejszych kategoriach wygrywają
fotografie epatujące ludzkim nieszczę-
ściem?
Na pocieszenie jednak pozostają inne
kategorie – życie codzienne, sport... Tu
można doszukać się zdjęć nierzadko lep-
szych technicznie, kompozycyjnie, a nie
tylko „o odważnym przesłaniu i aktualnej
tematyce”. Nie twierdzę, że wystawa była
zła – wręcz przeciwnie. To bardzo dobra
inicjatywa, jak wszystkie imprezy kultural-
ne, i z pewnością spełniła swoje funkcje
estetyczne, edukacyjne i wszelakie pozosta-
łe. Mojego przekonania o WPP jednak nie
zmieniła. Może następnym razem?
I nie, wcale nie jestem obojętna na pro-
blemy innych ludzi. Jestem wręcz zbyt nie-
obojętna, by robić z nich sensację i próbę
zdobycia nagrody.
Anna Urbanek