Druk nr 524

Warszawa, 9 maja 2008 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów
RM 10-49-08

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy

- o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek

handlowych.
W za!"czeniu przedstawiam tak#e opini$ dotycz"c" zgodno%ci proponowanych
regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuj$, #e do prezentowania stanowiska Rz"du
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta! upowa#niony Minister
Sprawiedliwo%ci.

(-) Donald Tusk

 Projekt

USTAWA
z dnia

o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek handlowych

Art. 1. W ustawie z dnia 15 wrze%nia 2000 r. ! Kodeks spó!ek handlowych

(Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z pó&n. zm.1)) wprowadza si$ nast$puj"ce zmiany:
1) w art. 4 w § 1 w pkt 4 lit. d otrzymuje brzmienie:
„d) cz!onkowie jej zarz"du stanowi" wi$cej ni# po!ow$
cz!onków zarz"du innej spó!ki kapita!owej (spó!ki
zale#nej) albo spó!dzielni (spó!dzielni zale#nej), lub”;
2) w art. 26 § 4 otrzymuje brzmienie:
„§ 4. Spó!ka, o której mowa w art. 860 Kodeksu cywilnego
(spó!ka cywilna), mo#e by' przekszta!cona w spó!k$
jawn". Przekszta!cenie wymaga zg!oszenia do s"du
rejestrowego przez wszystkich wspólników. Przepisy §
1-3 stosuje si$ odpowiednio.”;
3) art. 33 otrzymuje brzmienie:
„Art. 33. Kto zawiera umow$ spó!ki jawnej
z przedsi$biorc" jednoosobowym, który wniós! do
spó!ki przedsi$biorstwo, odpowiada tak#e za
zobowi"zania powsta!e przy prowadzeniu tego
przedsi$biorstwa przed dniem utworzenia spó!ki do
warto%ci wniesionego przedsi$biorstwa wed!ug
stanu w chwili wniesienia, a wed!ug cen w chwili
zaspokojenia wierzyciela.”;
4) w art. 154 § 1 otrzymuje brzmienie:
 „§ 1. Kapita! zak!adowy spó!ki powinien wynosi' co najmniej
5.000 z!otych.”;
5) w art. 173 uchyla si$ § 2 i 3;
6) w art. 179 § 2 otrzymuje brzmienie:
㤠2. Zwrot dop!at mo#e nast"pi' po up!ywie jednego miesi"ca
od dnia og!oszenia o zamierzonym zwrocie w pi%mie
przeznaczonym do og!osze( spó!ki.”;
7) w art. 193 dodaje si$ § 4 w brzmieniu:
㤠4. Dywidend$ wyp!aca si$ w dniu okre%lonym w uchwale
wspólników. Je#eli uchwa!a wspólników takiego dnia
nie okre%la, dywidenda jest wyp!acana w dniu
okre%lonym przez zarz"d.”;
8) w art. 303 uchyla si$ § 3 i 4;
9) w art. 308 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kapita! zak!adowy spó!ki powinien wynosi' co najmniej
100.000 z!otych.”;
10) w art. 348 dodaje si$ § 4 w brzmieniu:
㤠4. Dywidend$ wyp!aca si$ w dniu okre%lonym w uchwale
walnego zgromadzenia. Je#eli uchwa!a walnego
zgromadzenia takiego dnia nie okre%la, dywidenda jest
wyp!acana w dniu okre%lonym przez rad$ nadzorcz".”;
11) w art. 405 uchyla si$ § 2;
12) w art. 595 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Kto, b$d"c cz!onkiem zarz"du spó!ki kapita!owej,
dopuszcza do tego, #e pisma i zamówienia handlowe
oraz informacje, o których mowa w art. 206 § 1 i art.
374 § 1, nie zawieraj" danych okre%lonych w tych
przepisach albo b$d"c komplementariuszem spó!ki
komandytowo-akcyjnej uprawnionym do
reprezentowania spó!ki dopuszcza do tego, #e pisma i
zamówienia handlowe oraz informacje, o których mowa

2
 w art. 127 § 5, nie zawieraj" danych okre%lonych
w tym przepisie
– podlega grzywnie do 5.000 z!otych.”;
13) uchyla si$ art. 626 i 627.

Art. 2. 1. W terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. spó!ki z ograniczon"

odpowiedzialno%ci" okre%lone w art. 612 ustawy, o której mowa w art. 1, dokonaj"
podwy#szenia kapita!u zak!adowego co najmniej do wysoko%ci 5.000 z!otych oraz
spe!ni" wymogi dotycz"ce minimalnej warto%ci udzia!u okre%lone w art. 154 § 2
ustawy, o której mowa w art. 1.
2. W terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. spó!ki akcyjne okre%lone
w art. 612 ustawy, o której mowa w art. 1, dokonaj" podwy#szenia kapita!u
zak!adowego co najmniej do wysoko%ci 100.000 z!otych.

Art. 3. Ustawa wchodzi w #ycie po up!ywie 30 dni od dnia og!oszenia.

1)
Zmiany wymienionej ustawy zosta!y og!oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1117, z 2003 r. Nr 49,
poz. 408 i Nr 229, poz. 2276, z 2005 r. Nr 132, poz. 1108, Nr 183, poz. 1538 i Nr 184, poz. 1539 oraz
z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 208, poz. 1540.

04/40rch

3
 UZASADNIENIE

Celem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek handlowych jest wprowadzenie regu-
lacji, które u!atwiaj" przedsi$biorcom prowadzenie dzia!alno%ci gospodarczej, w szcze-
gólno%ci w formie spó!ek z ograniczon" odpowiedzialno%ci" i spó!ek akcyjnych. Projek-
towana ustawa realizuje nast$puj"ce cele szczegó!owe:

– zniesienie obowi"zku przekszta!cenia spó!ek cywilnych w spó!ki jawne,

– ograniczenie odpowiedzialno%ci wspólników spó!ek osobowych za zobowi"zania

przedsi$biorcy jednoosobowego, w przypadku gdy przedsi$biorstwo jednoosobo-
wego przedsi$biorcy wnoszone jest do spó!ki aportem,

– obni#enie wysoko%ci minimalnego kapita!u zak!adowego w spó!kach z ograniczon"

odpowiedzialno%ci" i w spó!kach akcyjnych,

– ograniczenie wymogów formalnych dla jednoosobowych spó!ek kapita!owych,

– wprowadzenie przepisów, które precyzyjnie okre%laj" dzie( wyp!aty dywidendy w

spó!kach kapita!owych.

Proponowane zmiany, które dotycz" tych samych zagadnie( w spó!ce z o.o.

i w spó!ce akcyjnej, zosta!y omówione poni#ej w uj$ciu tematycznym.

Art. 1 pkt 1 projektu – zmiana w art. 4 Kodeksu spó!ek handlowych

Art. 4 § 1 pkt 4 lit. d w brzmieniu obecnie obowi"zuj"cym przewiduje, #e za spó!k$

dominuj"c" uwa#a si$ spó!k$ handlow", w przypadku gdy cz!onkowie jej zarz"du lub
cz!onkowie jej rady nadzorczej stanowi" wi$cej ni# po!ow$ cz!onków zarz"du innej
spó!ki kapita!owej (spó!ki zale#nej) albo spó!dzielni (spó!dzielni zale#nej). Obecne
brzmienie powy#szego przepisu zosta!o wprowadzone ustaw" z dnia 12 grudnia 2003 r.
o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.
Nr 229, poz. 2276). Nowelizacja ta rozszerzy!a omawian" przes!ank$ na cz!onków rady
nadzorczej. Omawiany przepis w brzmieniu pierwotnym (po wej%ciu w #ycie Kodeksu
spó!ek handlowych) odnosi! si$ jedynie do cz!onków zarz"du („wi$cej ni# po!owa
cz!onków zarz"du spó!ki kapita!owej jest jednocze%nie cz!onkami zarz"du spó!ki zale#-
nej albo spó!dzielni zale#nej, lub”). Uzasadnienie obj$cia przes!ank" równie# cz!onków
rad nadzorczych opiera!o si$ jedynie na stwierdzeniu, #e „Przepis pomija ca!kowicie
przypadek piastowania funkcji cz!onków zarz"du spó!ki zale#nej przez cz!onków rady
nadzorczej spó!ki dominuj"cej.”.

Zdaniem autorów projektu trudno uzna' takie uzasadnienie za wystarczaj"ce. Specyfika

pe!nienia funkcji cz!onka zarz"du i cz!onka rady nadzorczej jest zupe!nie inna. Cz!on-
kowie rady nadzorczej pe!ni" jedynie funkcje nadzorcze i nie maj" bezpo%redniego
wp!ywu na bie#"ce zarz"dzanie spó!k" i podejmowanie decyzji zarz"dczych. Z tego te#
wzgl$du rozszerzenie przes!anki zdefiniowanej w art. 4 § 1 pkt 4 lit. d na cz!onków rady
nadzorczej wydaje si$ zb$dne. Proponowana zmiana zmierza do ograniczenia przes!anki
jedynie do cz!onków zarz"du, którzy pe!ni" swoje funkcje zarz"dcze w dwóch spó!kach
(spó!dzielniach).

Art. 1 pkt 2 projektu – zmiana w art. 26 Kodeksu spó!ek handlowych

Kodeks spó!ek handlowych w art. 26 § 4 w jego obowi"zuj"cym brzmieniu przewiduje

dwa rodzaje przekszta!cenia spó!ki cywilnej w spó!k$ jawn". W zdaniu pierwszym i
drugim powy#szego przepisu zosta!o przewidziane przekszta!cenie dobrowolne (fakul-
tatywne). Natomiast w zdaniu trzecim przewidziane zosta!o przekszta!cenie obligato-
ryjne, które powinno nast"pi', w przypadku gdy przychody netto spó!ki cywilnej w
ka#dym z dwóch ostatnich lat obrotowych osi"gn$!y warto%' powoduj"c", zgodnie z
przepisami o rachunkowo%ci, obowi"zek prowadzenia ksi"g rachunkowych. Kwot$
przychodów, których przekroczenie powoduje konieczno%' prowadzenia przez spó!k$
ksi"g rachunkowych, a co za tym idzie wywo!uje obowi"zek przekszta!cenia spó!ki cy-
wilnej w spó!k$ jawn", okre%la art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowo%ci (Dz. U. z
2002 r. Nr 76, poz. 694, z pó&n. zm.). Z przepisu tego wynika, #e przekroczenie przez
spó!k$ kwoty 800 000 euro przychodów netto ze sprzeda#y towarów, produktów i ope-
racji finansowych za dwa kolejne lata obrotowe obliguje wspólników do przekszta!ce-
nia spó!ki cywilnej w spó!k$ jawn".

Zdaniem autorów projektu zarówno wprowadzenie obligatoryjnego przekszta!cenia

spó!ki cywilnej w jawn", jak i okre%lony przez ustawodawc$ próg obrotów budzi po-
wa#ne w"tpliwo%ci. Nale#y zwróci' uwag$, #e kwota okre%lona w art. 26 § 4 odnosz"ca
si$ do przychodów ze sprzeda#y nie odpowiada %ci%le przychodom, o których mowa w
art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowo%ci. Autorzy projektu uznaj" za s!uszne na!o#e-

2
nie na spó!k$ cywiln" obowi"zków wynikaj"cych z ustawy o rachunkowo%ci po osi"-
gni$ciu przez spó!k$ okre%lonych obrotów, nie widz" natomiast uzasadnienia we wpro-
wadzaniu w takim przypadku konieczno%ci przekszta!cenia formy prawnej prowadzonej
dzia!alno%ci. Obowi"zek przekszta!cenia formy prawnej powoduje dla przedsi$biorców
liczne komplikacje i dodatkowe koszty.

Z powy#szych wzgl$dów proponuje si$ uchyli' obowi"zek przekszta!cania spó!ki cy-

wilnej w jawn", pozostawiaj"c t$ kwesti$ wy!"cznie decyzji wspólników.

Art. 1 pkt 3 projektu – zmiany w art. 33 Kodeksu spó!ek handlowych

Art. 33 wprowadza odpowiedzialno%' wspólników nowo powsta!ej spó!ki jawnej, w

przypadku gdy umowa spó!ki jest zawierana z jednoosobowym przedsi$biorc", który
wnosi do spó!ki przedsi$biorstwo. Jak podkre%la si$ w doktrynie, funkcj" tego przepisu
jest ochrona interesów wierzycieli przedsi$biorcy kontynuuj"cego dzia!alno%' w ramach
spó!ki jawnej, w szczególno%ci w kontek%cie tego, #e osoba fizyczna prowadz"ca jed-
noosobowo dzia!alno%' gospodarcz" nie prowadzi pe!nej rachunkowo%ci, dlatego te# po
wniesieniu przedsi$biorstwa takiej osoby do spó!ki jawnej utrudnione jest rozgranicze-
nie aktywów i pasywów przedsi$biorcy i spó!ki (zob. S. So!tysi(ski, w: So!tysi(ski S.,
Szajkowski A., Szuma(ski A., Szwaja J., Kodeks spó!ek handlowych. Tom I. Komen-
tarz do artyku!ów 1-150, Warszawa 2001, s. 289). Ratio legis przepisu art. 33 K.s.h. nie
uzasadnia jednak odpowiedzialno%ci wspólników spó!ki jawnej bez ogranicze(.

Nale#y zauwa#y', #e zgodnie z art. 554 Kodeksu cywilnego, w przypadku wniesienia

aportu w postaci jednoosobowego przedsi$biorstwa odpowiedzialno%' spó!ki jawnej
(nabywcy przedsi$biorstwa) jest co do zasady ograniczona do warto%ci nabytego przed-
si$biorstwa wed!ug stanu w chwili nabycia, a wed!ug cen w chwili zaspokojenia wie-
rzyciela. Nabywca przedsi$biorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywc" za jego
zobowi"zania zwi"zane z prowadzeniem przedsi$biorstwa (chyba #e w chwili nabycia
nie wiedzia! o tych zobowi"zaniach, mimo zachowania nale#ytej staranno%ci). Sytuacja,
w której za zobowi"zania jednoosobowego przedsi$biorcy spó!ka odpowiada w sposób
ograniczony (re#im Kodeksu cywilnego), a wspólnicy spó!ki – którzy przed zawarciem
umowy spó!ki nie mieli wp!ywu na prowadzenie przedsi$biorstwa – bez ogranicze(
(re#im Kodeksu spó!ek handlowych) budzi powa#ne w"tpliwo%ci. Nale#y zauwa#y', #e
odpowiedzialno%' wspólników mo#e by' bardzo dotkliwa i dotyczy' równie# ma!#onka
wspólnika, w przypadku istnienia ustawowej wspólno%ci maj"tkowej.

3
W zwi"zku z powy#szym proponowana zmiana art. 33 K.s.h. zmierza do wprowadzenia
ograniczenia odpowiedzialno%ci wspólników do warto%ci nabytego przedsi$biorstwa
wed!ug stanu w chwili wniesienia, a wed!ug cen w chwili zaspokojenia wierzyciela,
analogicznie do art. 554 Kodeksu cywilnego.

Art. 1 pkt 4 i 11 projektu – zmiany w art. 154 § 1 i art. 308 § 1 Kodeksu spó!ek han-
dlowych

Kodeks spó!ek handlowych znacznie podwy#szy! wysoko%' minimalnego kapita!u za-

k!adowego zarówno w spó!ce z ograniczon" odpowiedzialno%ci", jak
i w spó!ce akcyjnej. Wprowadzenie w 2001 r. minimalnej wysoko%ci kapita!u zak!ado-
wego w spó!kach z o.o. w kwocie 50 000 z! i w spó!kach akcyjnych w kwocie 500 000
z! uzasadniono tym, #e spó!ka z o. o. i spó!ka akcyjna s" spó!kami kapita!owymi i z tego
wzgl$du konieczne jest urealnienie minimum ustawowego wysoko%ci kapita!u zak!a-
dowego (akcyjnego) tych spó!ek. Wraz z wej%ciem w #ycie Kodeksu spó!ek handlo-
wych podwy#szono równie# minimaln" wysoko%' jednego udzia!u w spó!ce z o.o. do
kwoty 500 z!. Okre%lona przez ustawodawc$ warto%' nominalna jednego udzia!u szybko
okaza!a si$ nieprzystosowana do potrzeb rynkowych i na mocy ustawy z dnia 12 grud-
nia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek handlowych oraz niektórych innych
ustaw (Dz. U. Nr 229, poz. 2276) zosta!a obni#ona do 50 z!.

Znaczna cz$%' przedsi$biorców uwa#a, #e obecnie obowi"zuj"ce minimalne wysoko%ci

kapita!u zak!adowego (50 000 z!) i kapita!u akcyjnego (500 000 z!) s" zbyt wysokie i
cz$sto okazuj" si$ barier", która utrudnia za!o#enie spó!ki i rozpocz$cie prowadzenia
dzia!alno%ci gospodarczej w formie spó!ki kapita!owej.

Przepisy prawa unijnego wymagaj", aby w celu zarejestrowania spó!ki akcyjnej lub
uzyskania przez ni" zezwolenia na rozpocz$cie dzia!alno%ci prawo pa(stw cz!onkow-
skich przewidywa!o, #e subskrybowany kapita! minimalny nie mo#e by' ustalony w
wysoko%ci mniejszej ni# 25 000 euro, tj. wed!ug obecnego kursu NBP oko!o 88 000 z!.
Je#eli chodzi o minimaln" wysoko%' kapita!u zak!adowego w spó!ce z ograniczon" od-
powiedzialno%ci", to przepisy wspólnotowe nie reguluj" tego zagadnienia. W ostatnich
latach nast"pi!o znacz"ce przewarto%ciowanie w ocenie kapita!u zak!adowego i zakwe-
stionowano tez$, jakoby kapita! zak!adowy przyczynia! si$ do polepszania sytuacji wie-
rzycieli. W konsekwencji w niektórych pa(stwach UE (Anglii, Walii, Irlandii, Holandii
i Francji) ca!kowicie odst"piono od wymogów dotycz"cych ustalenia minimalnej wiel-

4
ko%ci kapita!u zak!adowego w spó!ce z o.o., a w innych krajach (Estonii i Finlandii)
minimalna wysoko%' kapita!u zak!adowego jest ni#sza ni# 10 000 z!.

W zwi"zku z powy#szym celowe staje si$ obni#enie minimalnej wysoko%ci kapita!u

zak!adowego w spó!ce z o.o. do kwoty 5 000 z!, a w spó!ce akcyjnej do kwoty 100 000
z!. Zdaniem autorów projektu, zaproponowane minimalne wysoko%ci tych kapita!ów
stworz" mo#liwo%' zawi"zywania wi$kszej liczby spó!ek kapita!owych przez przedsi$-
biorców, którzy dotychczas nie byli sk!onni b"d& zdolni zgromadzi' minimalnego ma-
j"tku „startowego”. W obecnych warunkach prowadzenia dzia!alno%ci gospodarczej w
Polsce warto%ci te stanowi" faktyczne minimum uzasadniaj"ce istnienie obydwu typów
spó!ek, a jednocze%nie zapobiegn" (do pewnego stopnia) tworzeniu spó!ek z za!o#enia
pozbawionych maj"tku i stwarzaj"cych podwy#szone ryzyko dla obrotu.

Art. 1 pkt 5 i 8 projektu – zmiany w art. 173 i 303 Kodeksu spó!ek handlowych

Przepisy art. 173 i 303 K.s.h. w obowi"zuj"cym brzmieniu wprowadzaj" szczególne

wymagania co do formy czynno%ci dokonywanych przez jednoosobowe spó!ki kapita-
!owe z ich jedynym wspólnikiem (akcjonariuszem). W doktrynie podkre%la si$, #e prze-
pis ten wykracza znacznie dalej, ni# wynika to z konieczno%ci implementacji wytycz-
nych zawartych w XII Dyrektywie RWE (art. 5 XII Dyrektywy nie stanowi w tym za-
kresie wi$cej ni# art. 4 dotycz"cy wykonywania przez jednoosobowego wspólnika
funkcji zgromadzenia wspólników, która wymaga jedynie zaprotoko!owania tej czynno-
%ci lub dokonania jej w formie pisemnej).

Sprawa reprezentacji jednoosobowych spó!ek kapita!owych, w sytuacji gdy stron"

transakcji jest jej wspólnik, wzbudza!a w doktrynie i orzecznictwie wiele kontrowersji,
czego szczególnym wyrazem okaza!y si$ tezy przyj$te przez S"d Najwy#szy w wyroku
z dnia 23 marca 1999 r., II CKN 24/98 (PPH 2000, nr 6, s. 40-42, z glosami – mniej lub
bardziej krytycznymi – I. B. Miki, OSP 1999, nr 12, poz. 219, T. Gregorczuk, T. Mróz,
MoP 2000, nr 4, s. 231 i nast., M. Litwi(skiej, PPH 2000, nr 6, s. 40 i nast., A. Ambro-
ziewicza, PiP 2000, nr 7, s. 103 i nast., J. P. Naworskiego, PS 2000, nr 7-8, s. 150 i
nast., Z. Kuniewicza, PS 2000, nr 9, s. 128 i nast., P. Drapa!y, PS 2000, nr 7-8, s. 168 i
nast. orazK. Rudnickiego, Pr. Sp. 2001, nr 1, s. 54 i nast.).

Zdaniem autorów projektu ograniczenie wymogu formy o%wiadcze( woli wspólnika

(akcjonariusza) spó!ki jednoosobowej do formy pisemnej pod rygorem niewa#no%ci,

5
jak" przewiduj" przepisy art. 173 § 1 i art. 303 § 2 K.s.h., jest w pe!ni wystarczaj"ce.
Nie ma #adnej podstawy prawnej ani faktycznej, aby traktowa' zgromadzenie wspólni-
ków czy walne zgromadzenie akcjonariuszy w spó!kach jednoosobowych na innych
zasadach ni# typowe zgromadzenie wielu wspólników (akcjonariuszy). Ponadto – co
warto podkre%li' – obecnie obowi"zuj"ca regulacja nie ma #adnego uzasadnienia w
prawie wspólnotowym, na które powo!ywali si$ autorzy ustawy – Kodeks spó!ek han-
dlowych, wprowadzaj"c omawiane regulacje. Uzasadniona wydaje si$ propozycja uchy-
lenia przepisów, które nak!adaj" na wspólnika (akcjonariusza) w spó!ce jednoosobowej
obowi"zek sk!adania o%wiadcze( woli w formie pisemnej z podpisem notarialnie po-
%wiadczonym.

Art. 1 pkt 6 projektu – zmiana w art. 179 § 2 Kodeksu spó!ek handlowych

Zdaniem autorów projektu przepis art. 179 K.s.h., który przewiduje mo#liwo%' zwrotu
dop!at dopiero po up!ywie 3-miesi$cznego okresu od dnia og!oszenia
o zamierzonym zwrocie, nie znajduje uzasadnienia w praktyce. Informacja
o dop!atach jest wykazywana jedynie w bilansie spó!ki i nie jest ujawniana na zewn"trz
w #aden inny sposób. Wierzyciele, którym przys!uguj" roszczenia wobec spó!ki w celu
podj$cia stosownych kroków dla zabezpieczenia swoich roszcze(, nie czekaj" zwykle
do dnia zamieszczenia og!oszenia.

W zwi"zku z powy#szym proponuje si$ skrócenie okresu, po up!ywie którego dop!aty

b$d" mog!y zosta' zwrócone, z 3 do 1 miesi"ca od daty publikacji og!oszenia o zamia-
rze zwrotu dop!at. Zdaniem autorów projektu, skrócenie tego okresu nie os!abia
ochronnej funkcji kapita!u zak!adowego ani te# nie narusza interesów wierzycieli.

Art. 1 pkt 7 i 10 projektu – zmiany w art. 193 i 348 Kodeksu spó!ek handlowych

Przepisy art. 193 i 348 reguluj" kwestie zwi"zane z wyp!at" dywidendy w spó!kach z
o.o. i akcyjnych. Obecnie obowi"zuj"ce przepisy dotycz"ce dnia wyp!aty dywidendy
nie s" precyzyjne, co czasami powoduje daleko id"ce negatywne konsekwencje na
gruncie prawa podatkowego. Organy podatkowe w przypadku opó&nie( w wyp!acie
dywidendy uznaj" niewyp!acon" dywidend$ jako nieodp!atne %wiadczenie wspólników
dla spó!ki.

W orzecznictwie s"dowym podnosi si$, #e otrzymanie nieodp!atnego %wiadczenia mo#e

by' tak#e konsekwencj" dzia!a( w!asnych, a wi$c jednostronnych (np. wyrok NSA z

6
dnia 1 wrze%nia 2005 r., FSK 2596/04, niepublikowany). Szczególnie kontrowersyjny
jest pogl"d wyra#ony w uchwale Sk!adu Siedmiu S$dziów Naczelnego S"du Admini-
stracyjnego z dnia 16 pa&dziernika 2006 r. (sygn. II FPS 1/2006), w której s"d uzna! za
przychód zw!ok$ w wyp!acie dywidendy, w przypadku gdy mo#liwo%' dysponowania
%rodkami finansowymi przez spó!k$ by!a nast$pstwem uchwa!y zgromadzenia wspólni-
ków o odroczeniu wyp!aty dywidendy. Zdaniem s"dów w przypadku uchwa!y odracza-
j"cej termin wyp!aty dywidendy korzy%' ekonomiczna spó!ki jest ewidentna, poniewa#
odroczenie terminu wyp!aty dywidendy daje spó!ce mo#liwo%' dysponowania okre%lon"
kwot" pieni$#n", a w razie jej braku – maj"tkiem stanowi"cym równowarto%' dywiden-
dy. Odpada wówczas potrzeba zaci"gni$cia oprocentowanego kredytu. Wspomniana
mo#liwo%' sama w sobie stanowi wi$c – w %wietle orzecze( s"dów – korzy%' o kon-
kretnym wymiarze finansowym, a tym samym mie%ci si$ w przytoczonej wy#ej defini-
cji %wiadczenia na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wy#ej opisane stanowisko s"dów i organów skarbowych prowadzi do sytuacji, w której

opó&nienie w wyp!acie dywidendy powoduje powstanie po stronie spó!ki przychodu
podlegaj"cego opodatkowaniu podatkiem dochodowym (jako %wiadczenie nieodp!atne).
Stanowisko wymiaru sprawiedliwo%ci (cho' nale#y tu zaznaczy', #e niejednolite) i or-
ganów podatkowych wynika z faktu, #e przepisy Kodeksu spó!ek handlowych dotycz"-
ce wyp!aty dywidendy nie s" precyzyjne i nie reguluj" w!a%ciwie daty wyp!aty dywi-
dendy. Proponowana zmiana art. 193 i 348 zmierza do wprowadzenia przepisów, z któ-
rych wprost b$dzie wynika' termin wyp!aty dywidendy, przy czym okre%lenie tego ter-
minu proponuje si$ uzale#ni' od woli spó!ki. W pierwszej kolejno%ci o terminie wyp!aty
dywidendy powinni decydowa' w drodze uchwa!y wspólnicy (akcjonariusze), a je#eli
uchwa!a zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia akcjonariuszy) nie okre%li
daty wyp!aty, dywidenda b$dzie p!atna w dniu okre%lonym przez zarz"d (w przypadku
spó!ki z o.o.) lub rad$ nadzorcz" (w przypadku spó!ki akcyjnej).

Art. 1 pkt 11 projektu – uchylenie § 2 w art. 405 Kodeksu spó!ek handlowych

Zgodnie z obecnie obowi"zuj"cymi przepisami, uchwa!y podj$te na walnym zgroma-

dzeniu obraduj"cym w trybie art. 405, tj. bez formalnego zwo!ania, gdy jest reprezen-
towane 100 % kapita!u akcyjnego i przy braku sprzeciwu, podlegaj" og!oszeniu w Mo-
nitorze S"dowym i Gospodarczym w terminie miesi"ca od ich podj$cia (art. 405 § 2 w
zw. z art. 5 § 3 K.s.h.). W ocenie projektodawców wymóg og!aszania wszystkich

7
uchwa! podj$tych na zgromadzeniu odbywaj"cym si$ w trybie art. 405 nie znajduje uza-
sadnienia i stanowi wy!"cznie przejaw formalizmu ustawodawcy. Nale#y podkre%li', #e
walne zgromadzenie, które odbywa si$ w trybie art. 405, toczy si$ wed!ug ogólnych
regu! okre%lonych w kodeksie i statucie, a podj$te uchwa!y s" umieszczane w protokole
spisanym przez notariusza. Jedyna ró#nica polega na tym, #e walne zgromadzenie od-
bywa si$ bez formalnego zwo!ania. Fakt, #e na walnym zgromadzeniu jest reprezento-
wany ca!y kapita! akcyjny, dowodzi, #e wszyscy akcjonariusze s" obecni na zgroma-
dzeniu, maj" %wiadomo%' podj$tych uchwa! i zapoznali si$ z ich tre%ci". W zwi"zku z
tym nie ma potrzeby podawania wszystkich uchwa! do publicznej wiadomo%ci i obci"-
#ania spó!ek kosztami publikacji cz$sto bardzo obszernych protoko!ów. Aktualny pozo-
stanie obowi"zek og!aszania uchwa!, które wpisywane s" do rejestru, gdy# uchwa!y
takie podlegaj" og!oszeniu, tyle #e na podstawie innego przepisu (art. 13 ustawy o Kra-
jowym Rejestrze S"dowym).

Art. 1 pkt 12 projektu – zmiana w art. 595 Kodeksu spó!ek handlowych

Przepis art. 595 wprowadza sankcj$ w wysoko%ci si$gaj"cej do 10 000 z!, nak!adan" na
cz!onków zarz"dów spó!ek handlowych, w przypadku gdy zamówienia handlowe oraz
informacje, o których mowa w art. 127 § 5, art. 206 § 1 i art. 374 § 1 K.s.h., nie zawie-
raj" danych okre%lonych w tych przepisach.

Bior"c pod uwag$ charakter narusze(, obecna wysoko%' grzywny jest zbyt dotkliwa i
dalsze utrzymywanie jej w takiej wysoko%ci nie znajduje uzasadnienia, tym bardziej, #e
prawo unijne nie okre%la wysoko%ci lub chocia#by przedzia!u podobnych kar. Zgodnie z
art. 6 Pierwszej Dyrektywy Rady z dnia 9 marca 1968 r. (68/151/EWG) pa(stwa cz!on-
kowskie powinny przewidzie' „odpowiednie kary” za brak obowi"zkowych informacji.
Ponadto nale#y zauwa#y', #e ww. przepis art. 6 Pierwszej Dyrektywy Rady zosta! w
cz$%ci implementowany w art. 34 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Reje-
strze S"dowym (KRS), który wprowadza kary pieni$#ne za brak odpowiednich infor-
macji na o%wiadczeniach pisemnych sk!adanych przez spó!ki. Tym samym dwa obo-
wi"zuj"ce przepisy, tj. art. 595 K.s.h. oraz art. 34 ustawy o KRS w zakresie o%wiadcze(
pisemnych pokrywaj" si$ i co najwa#niejsze – za te same naruszenia wprowadzaj"
sankcje pieni$#ne w ró#nej wysoko%ci. Zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy o KRS s"d reje-
strowy, który stwierdzi niedope!nienie obowi"zku umieszczania w o%wiadczeniach pi-
semnych, skierowanych przez spó!ki w zakresie swojej dzia!alno%ci, wymaganych in-

8
formacji, mo#e na!o#y' grzywn$ na osoby odpowiedzialne za niewykonanie tego obo-
wi"zku w wysoko%ci do 5 000 z!.

Poniewa# sankcja przewidziana w przepisach ustawy o KRS jest wystarczaj"ca i nie

wymaga zaostrzenia, proponuje si$ obni#enie kary przewidzianej w art. 595 K.s.h. tak#e
do wysoko%ci 5 000 z!.

W zaproponowanym przepisie doprecyzowano tak#e osoby uprawnione do reprezenta-

cji spó!ki kapita!owej albo komandytowo-akcyjnej, gdy# w przypadku spó!ki komandy-
towo-akcyjnej s" nimi komplementariusze umocowani do reprezentacji, a nie cz!onko-
wie zarz"du (spó!ka ta nie posiada zarz"du).

Art. 1 pkt 13 projektu – uchylenie art. 626 i 627 Kodeksu spó!ek handlowych

Propozycja uchylenia art. 626 i 627 jest konsekwencj" zmian w art. 26 § 4, dotycz"cych
przekszta!cenia spó!ki cywilnej w jawn" (proponowana zmiana jest zawarta w art. 1 pkt
2).

Art. 2.
Projekt art. 2 ustawy stanowi konsekwencj$ zmian zaproponowanych w art. 1 pkt 4 i 9
oraz wynika z faktu, #e – mimo up!ywu 3 lat oraz kolejnych 2 lat od daty wej%cia w
#ycie Kodeksu spó!ek handlowych – nie wszystkie spó!ki z ograniczon" odpowiedzial-
no%ci" i spó!ki akcyjne dostosowa!y wysoko%' swoich kapita!ów zak!adowych najpierw
do po!owy minimalnej wysoko%ci, a nast$pnie do minimalnej wysoko%ci kapita!u prze-
widzianej ustaw". Z uwagi na problemy finansowe wspólnicy nie byli w stanie dokona'
dop!at na podwy#szenie kapita!u zak!adowego w spó!ce z o.o. do warto%ci 50 000 z! lub
do 500 000 z! w spó!ce akcyjnej, a nawet z tego powodu rezygnowali z przeniesienia
(przerejestrowania) spó!ki z rejestru handlowego do rejestru przedsi$biorców KRS. Do-
t"d w rejestrze handlowym pozosta!a pewna liczba spó!ek kapita!owych
z kwot" kapita!u zak!adowego poni#ej ustawowego minimum.

Poza obni#eniem minimalnych warto%ci kapita!u zak!adowego w spó!ce z o.o.

i w spó!ce akcyjnej, tak#e zaproponowany art. 2 ustawy, zobowi"zuj"cy spó!ki kapita-
!owe do podwy#szenia kapita!u zak!adowego co najmniej do wysoko%ci odpowiednio
5 000 z! lub 100 000 z! w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r., pozwoli na rozpocz$cie
lub wznowienie dzia!alno%ci gospodarczej podmiotom, które maj" mniejsze mo#liwo%ci
finansowe.

9
 OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Podmioty, na które oddzia!uje akt normatywny

Rozwi"zania proponowane w projekcie b$d" mia!y wp!yw na przedsi$biorców dzia!aj"-

cych na podstawie umowy spó!ki cywilnej oraz w formie spó!ek handlowych.

Wp!yw na konkurencyjno%' gospodarki i przedsi$biorczo%'

Projektowane przepisy b$d" mia!y niew"tpliwie prze!o#enie na konkurencyjno%' i

przedsi$biorczo%'. Przede wszystkim maj" one na celu u!atwienie przedsi$biorcom
dzia!alno%ci gospodarczej – w szczególno%ci wspólnicy spó!ki cywilnej b$d" mogli sa-
mi zdecydowa' o przekszta!ceniu swojej dzia!alno%ci w form$ spó!ki jawnej, dla wielu
wspólników b$dzie to oszcz$dno%' kosztów prowadzenia dzia!alno%ci; u!atwieniem
b$dzie równie# zniesienie wymogów formalnych obowi"zuj"cych w dzia!alno%ci spó!ek
jednoosobowych.

Obni#enie minimalnej wysoko%ci kapita!u zak!adowego spó!ek kapita!owych powinno

spowodowa' ich rozwój.

Wspomniane obni#enie wysoko%ci minimalnego kapita!u, jak równie# zyskanie wi$k-

szej pewno%ci prawnej przez wspólników (art. 33 i 193 § 4) powinno zwi$kszy' zainte-
resowanie tworzeniem wielu nowych podmiotów oraz inwestowaniem w ju# istniej"ce.

Wp!yw na rynek pracy

Proponowane w projekcie u!atwienia w zak!adaniu i dzia!alno%ci spó!ek powinny w

przysz!o%ci spowodowa' zwi$kszenie liczby dzia!aj"cych spó!ek i w konsekwencji po-
wstanie nowych miejsc pracy i zwi$kszenie zatrudnienia.

Wp!yw na sytuacj$ i rozwój regionalny

Wej%cie w #ycie projektowanej ustawy nie wp!ynie na sytuacj$ i rozwój regionów.

Wp!yw na finanse publiczne

Projekt ustawy nie poci"ga za sob" obci"#enia bud#etu pa(stwa lub bud#etów jednostek
samorz"du terytorialnego.

10
Konsultacje spo!eczne

Projekt ustawy zosta! przed!o#ony do zaopiniowania S"dowi Najwy#szemu oraz Kra-

jowej Radzie S"downictwa.

W ramach konsultacji spo!ecznych projekt ustawy zosta! przes!any do: Krajowej Rady
Radców Prawnych, Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Rady Notarialnej, Stowa-
rzyszenia S$dziów Polskich „Iustitia” i organizacji przedsi$biorców: Business Centre
Club, Krajowej Izby Gospodarczej, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych,
Konfederacji Pracodawców Polskich, Zwi"zku Rzemios!a Polskiego, a tak#e do Naro-
dowego Banku Polskiego oraz Zwi"zku Banków Polskich.

Zaproponowana regulacja uzyska!a akceptacj$: Konfederacji Pracodawców Polskich,

Krajowej Izby Gospodarczej, Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Zwi"zku Rzemio-
s!a Polskiego.

Pierwszy Prezes S"du Najwy#szego nie zg!osi! uwag do projektu.

W dniu 27 marca 2008 r. Krajowa Rada Notarialna przekaza!a krytyczn" opini$ wobec
propozycji obni#enia minimalnej wysoko%ci kapita!u zak!adowego w spó!ce akcyjnej
oraz zwróci!a uwag$ na potrzeb$ dokonania dalszych zmian w przepisach K.s.h., w
ustawie o Krajowym Rejestrze S"dowym i Kodeksie post$powania cywilnego (w kie-
runku wyeliminowania nadmiernego formalizmu). Uwagi te nie zosta!y uwzgl$dnione
wobec przyj$cia w projekcie ustawy odmiennej koncepcji co do roli kapita!u zak!ado-
wego w spó!kach.

Projekt ustawy zosta! udost$pniony w Biuletynie Informacji Publicznej – na stronach

internetowych Ministerstwa Sprawiedliwo%ci zgodnie z ustaw" z dnia
7 lipca 2005 r. o dzia!alno%ci lobbingowej w procesie stanowienia prawa
(Dz. U. Nr 169, poz. 1414).

Dotychczas #aden podmiot nie zg!osi! zainteresowania pracami nad projektem w trybie
przywo!anej ustawy.

11