Druk NR 665

Druk nr 665
Warszawa, 16 stycznia 2008 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:
- o zasadach planowania i realizacji

polityki społecznej.
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Krzysztofa Michałkiewicza.
(-) Waldemar Andzel; (-) Piotr Babinetz; (-) Piotr Cybulski; (-) Witold
Czarnecki; (-) Marzenna Drab; (-) Jan Dziedziczak; (-) Adam Gawęda;
(-) Zbigniew Girzyński; (-) Jerzy Gosiewski; (-) Dariusz Kaczanowski;
(-) Mariusz Kamiński; (-) Sławomir Kłosowski; (-) Leonard Krasulski;
(-) Ewa Malik; (-) Gabriela Masłowska; (-) Jerzy Materna; (-) Anna
Paluch; (-) Marek Polak; (-) Józef Rojek; (-) Edward Siarka; (-) Piotr
Stanke; (-) Marek Suski; (-) Aleksander Marek Szczygło; (-) Jolanta
Szczypińska; (-) Stanisław Szwed; (-) Beata Szydło; (-) Robert Telus;
(-) Grzegorz Tobiszowski; (-) Teresa Wargocka; (-) Jadwiga Wiśniewska;
(-) Tadeusz Woźniak; (-) Sławomir Zawiślak; (-) Zbigniew Ziobro.
Projekt
Ustawa
z dnia .............
o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1
Ustawa określa zasady planowania, realizacji i oceny polityki społecznej prowadzonej w ramach
polityki rozwoju oraz w ramach przedsięwzięć Unii Europejskiej na rzecz zatrudnienia, rozwoju
zasobów ludzkich i integracji społecznej, a także podmioty realizujące tę politykę.
Art. 2
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) instrumenty aktywnej integracji - usługi o charakterze zatrudnieniowym, edukacyjnym,
zdrowotnym i społecznym realizowane w szczególności w ramach pracy socjalnej, mające na
celu przywrócenie możliwości lub zdolności zatrudnienia oraz integrację społeczną osób;
2) polityce społecznej – oznacza to działania podejmowane przez administrację publiczną oraz
partnerów społecznych i gospodarczych podejmowanych i realizowanych w zakresie
zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego, edukacji, zdrowia, kultury, kultury fizycznej i
sportu oraz mieszkalnictwa
3) partnerach społecznych i gospodarczych - oznacza to partnerów społecznych i gospodarczych
w rozumieniu przepisów o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;
4) politykach szczegółowych - oznacza to obszar polityki społecznej objęty jednym lub kilkoma
działami administracji rządowej, w rozumieniu przepisów o działach administracji rządowej
lub obszar polityki społecznej obejmujący kwestie społeczne z różnych działów administracji
rządowej;
5) program aktywności lokalnej – program realizowany na zasadach partnerstwa samorządowych
jednostek organizacyjnych, a w szczególności instytucji realizujących zadania z zakresu
pomocy społecznej, kultury, edukacji, służby zdrowia oraz organizacji pozarządowych
skierowany do grupy osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej
społeczności,
6) programach operacyjnych - oznacza to programy operacyjne w rozumieniu przepisów o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju, służących osiąganiu celów, o których mowa w art. 3
ust. 1, przy wykorzystaniu środków publicznych;
7) właściwych ministrach – oznacza to ministrów właściwych dla danego działu administracji
rządowej.
1
Art. 3
1. Celem polityki społecznej państwa jest zapewnienie spójności i solidarności społecznej oraz
zagwarantowanie realizacji praw społecznych obywateli.
2. Polityka społeczna jest realizowana w szczególności z wykorzystaniem zasad:
1) pomocniczości, obejmującej pierwszeństwo i samodzielność obywateli i jednostek
samorządu terytorialnego tworzących wspólnotę samorządową na określonym terytorium
w programowaniu, realizacji i ocenie polityki społecznej z uwzględnieniem
zagwarantowania określonych praw społecznych;
2) partnerstwa, obejmującej współpracę władz publicznych i partnerów społecznych i
gospodarczych w programowaniu, realizacji i ocenie polityki społecznej;
3) koordynacji, obejmującej współdziałanie instytucji publicznych w programowaniu,
realizacji i ocenie polityki społecznej, tak aby instytucje, środki i instrumenty stanowiły
spójny system polityki państwa;
4) komplementarności, obejmującej ocenę wzajemnego wpływu poszczególnych działań w
programowaniu realizacji i ocenie polityki społecznej przez władze publiczne;
5) prognozowania, obejmującej diagnozowanie ryzyk i problemów społecznych celem
efektywnego programowania i realizacji polityki społecznej;
6) efektywności, obejmującej obowiązek tworzenia i realizowania pomiaru oraz badań
efektywności realizowanej polityki społecznej oraz wspierania i promowania działań
innowacyjnych i najbardziej efektywnych;
7) uczestnictwa, obejmującej zespół działań zmierzających do programowania, realizacji i
oceny polityki Unii Europejskiej na rzecz budowy wspólnotowej polityki społecznej, w
tym w realizacji metody otwartej koordynacji.
3. Polityka społeczna finansowana jest ze środków publicznych, w tym środków budżetu Unii
Europejskiej oraz środków prywatnych.
4. Polityka społeczna jest realizowana przez polityki szczegółowe:
1) politykę zatrudnienia obejmującą sprawy z działu administracji rządowej „praca”, w
szczególności działania w zakresie stosunków pracy, poprawy warunków pracy,
wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych;
2) politykę rynku pracy obejmującą sprawy z działu administracji rządowej „praca”, w
szczególności działania w zakresie aktywizacji zawodowej, promocji zatrudnienia,
łagodzenia skutków bezrobocia;
3) politykę zabezpieczenia społecznego obejmującą sprawy z działu administracji rządowej
„zabezpieczenie społeczne”, w szczególności działania na rzecz realizacji prawa do
ubezpieczeń społecznych, rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych,
pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych, wzmacniania potencjału organizacji
pozarządowych do działań w sferze społecznej i współpracy z sektorem publicznym;
4) politykę rodzinną obejmującą sprawy z działu administracji rządowej „sprawy rodziny”, w
szczególności działania na rzecz rozwoju, wsparcia i ochrony rodziny oraz
przeciwdziałania patologiom i dyskryminacji w rodzinie;
5) politykę edukacyjną obejmującą sprawy z działu administracji rządowej „oświata i
wychowanie” w szczególności w zakresie kształcenia, nauczania, wychowania, kultury
fizycznej dzieci i młodzieży, organizacji dziecięcych i młodzieżowych, w tym systemu
dofinansowania zadań państwa realizowanych przez te organizacje oraz udzielania
pomocy materialnej dzieciom i młodzieży;
2
6) politykę ochrony zdrowia obejmującą sprawy z działu administracji rządowej „zdrowie”,
w szczególności w zakresie realizacji prawa do ochrony zdrowia oraz zasad organizacji
opieki zdrowotnej;
7) politykę upowszechniania kultury obejmującą sprawy z działu administracji rządowej
„kultura i ochrona dziedzictwa narodowego”, w szczególności w zakresie działań na rzecz
dostępu do edukacji kulturalnej, dostępu do bibliotek i czytelnictwa oraz podtrzymywania
i upowszechniania kultury narodowej i państwowej;
8) politykę mieszkaniową obejmującą sprawy z działu administracji rządowej
„budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa”, w szczególności działania na
rzecz poprawy poszanowania, ochrony i realizacji prawa do mieszkania dla wszystkich
przez wspieranie rozwoju mieszkalnictwa socjalnego, społecznego oraz mieszkań
chronionych;
9) politykę upowszechniania kultury fizycznej i turystyki obejmującą sprawy z działu
administracji rządowej „kultura fizyczna i sport” oraz „turystyka”, w szczególności
upowszechniania kultury fizycznej, rekreacji i rehabilitacji ruchowej oraz
upowszechniania turystyki.
5. Polityki szczegółowe jako kwestie społeczne obejmują w szczególności politykę wobec
niepełnosprawności, osób starych, dzieci i młodzieży.
Art. 4
1. Politykę społeczną prowadzą:
1) w skali kraju – Rada Ministrów, w szczególności minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego, minister właściwy do spraw pracy, a w zakresie programów
operacyjnych współfinansowanych ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych
minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego oraz właściwi ministrowie;
2) w skali województwa – samorząd województwa, przy pomocy jednostek i instytucji
publicznych realizujących i odpowiadających za polityki szczegółowe w województwie,
3) w skali lokalnej - samorząd powiatowy i gminny, w szczególności przy pomocy jednostek i
instytucji publicznych realizujących i odpowiadających za polityki szczegółowe w powiecie
i gminie.
2. Programowanie i realizacja polityki społecznej jest koordynowana przez Prezesa Rady Ministrów.
3. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 2, Prezes Rady Ministrów powołuje, w drodze
zarządzenia, Pełnomocnika do spraw polityki społecznej, zwanego dalej „Pełnomocnikiem”,
określając jego strukturę oraz środki niezbędne do realizacji zadań wynikających z ustawy.
4. Pełnomocnik w szczególności:
1) koordynuje przygotowanie, realizację i ocenę Strategii Polityki Społecznej;
2) gromadzi, przetwarza, analizuje informacje, w tym statystyczne na temat realizacji
polityki społecznej w kraju;
3) inicjuje przeprowadzanie badań jakościowych i ilościowych w celu podniesienia poziomu
wiedzy w zakresie, o którym mowa w pkt 2, i w tym celu może konsultować się z
ekspertami;
4) przedstawia opinie i wnioski w zakresie dostosowań i zmian w kierunkach i sposobach
realizacji strategii oraz programów operacyjnych;
5) upowszechnia i promuje dobre praktyki z zakresu realizacji polityki społecznej.
6. Szczegółowe zadania oraz organizację podmiotów, o których mowa w ust. 1, regulują przepisy
właściwe dla tych podmiotów.
3
Art. 5
1. Politykę społeczną prowadzi się na podstawie:
1) Krajowej strategii polityki społecznej;
2) wojewódzkiej strategii polityki społecznej;
3) powiatowej strategii polityki społecznej;
4) gminnej strategii polityki społecznej.
2. Politykę społeczną realizuje się, przy pomocy:
1) programów operacyjnych;
2) regionalnych programów operacyjnych;
3) programów rządowych, resortowych lub samorządowych;
Rozdział 2
Planowanie polityki społecznej
Art. 6
1. Planowanie polityki społecznej odbywa się przez opracowywanie i przyjęcie:
1) Krajowej strategii polityki społecznej;
2) wojewódzkich strategii polityki społecznej;
3) powiatowych strategii polityki społecznej;
4) gminnych strategii polityki społecznej.
2. Strategie, o których mowa w ust. 1, obejmują okres niewykraczający poza okres objęty
obowiązującą strategią rozwoju kraju, o której mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o
zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
3. Strategie, o których mowa w ust. 1 zawierają w szczególności:
1) diagnozę sytuacji w odniesieniu do polityki społecznej;
2) prognozę trendów rozwojowych w zakresie objętym strategią;
3) określenie celów strategicznych polityki społecznej;
4) określenie kierunków interwencji podmiotów, o których mowa w art. 4 ust. 1;
5) określenie systemu realizacji oraz ram finansowych;
6) wskaźniki realizacji.
4. Politykę państwa w zakresie polityki społecznej określa Krajowa strategia polityki społecznej,
uwzględniająca zasady realizacji wytycznych i zaleceń Europejskiej Strategii Zatrudnienia,
priorytetów Unii Europejskiej w zakresie zabezpieczenia społecznego, integracji społecznej, edukacji
oraz przeciwdziałania dyskryminacji.
5. Krajowa strategia polityki społecznej jest strategią sektorową, w rozumieniu ustawy z dnia 6
grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, z zastrzeżeniem ust. 6-10.
6. Krajowa strategia polityki społecznej określa priorytety w zakresie:
1) zatrudnienia;
4
2) rynku pracy;
3) zabezpieczenia społecznego;
4) wsparcia i wyrównywania szans osób niepełnosprawnych;
5) wspierania rodziny;
6) pomocy i integracji społecznej oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu;
7) edukacji i rozwoju zasobów ludzkich;
8) ochrony zdrowia i opieki długoterminowej;
9) mieszkalnictwa;
10) kultury;
11) kultury fizycznej i turystyki;
12) dialogu społecznego;
13) rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.
7. Projekt Krajowej strategii Polityki Społecznej jest przygotowywany przez Pełnomocnika we
współpracy z właściwymi ministrami oraz we współpracy z partnerami społecznymi i
gospodarczymi.
8. Projekt Krajowej strategii polityki społecznej opracowany w trybie, o którym mowa w ust. 5,
jest przekazywany ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego, w celu
zaopiniowania pod względem zgodności z obowiązującą strategią rozwoju kraju.
9. Prezes Rady Ministrów informuje Sejm i Senat o rozpoczęciu prac nad Strategią Polityki
Społecznej.
10. W czasie trwania procedury przygotowywania i uzgadniania projektu Strategii Polityki
Społecznej Sejm i Senat mogą przeprowadzić debatę na temat polityki społecznej.
11. Strategię Polityki Społecznej przyjmuje Rada Ministrów w drodze uchwały i przedstawia
Sejmowi do wiadomości.
Art. 7
1. Zadania samorządu województwa w zakresie polityki społecznej są realizowane na podstawie
wojewódzkiej strategii polityki społecznej, będącej integralną częścią strategii rozwoju
województwa, o której mowa przepisach o samorządzie województwa.
2. Projekt wojewódzkiej strategii polityki społecznej przygotowuje zarząd województwa przy
pomocy jednostek i instytucji publicznych realizujących i odpowiadających za polityki
szczegółowe w województwie oraz przy współpracy partnerów społecznych i gospodarczych na
zasadach określonych w województwie.
3. Projekt wojewódzkiej strategii polityki społecznej podlega konsultacjom, w trybie i na zasadach
określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
4. Wojewódzka strategia polityki społecznej jest przyjmowana przez sejmik województwa w drodze
uchwały.
5. Wojewódzka strategia polityki społecznej uwzględnia priorytety Krajowej strategii polityki
społecznej i jest realizowana przez programy i działania w szczególności w zakresie:
1) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
2) wyrównywania szans osób niepełnosprawnych;
3) polityki prorodzinnej;
4) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego;
5
5) pomocy społecznej;
6) promocji i ochrony zdrowia w tym profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień;
7) kultury;
8) kultury fizycznej i turystyki;
9) współpracy z organizacjami pozarządowymi.
6. Wojewódzka strategia polityki społecznej określa kierunki wydatków ze środków publicznych na
cele związane z jej realizacją, w tym współfinansowane ze środków budżetu Unii Europejskiej.
7. Wojewódzka strategia polityki społecznej jest realizowana przez zarząd województwa.
8. Wojewódzka strategia polityki społecznej podlega okresowej aktualizacji, co najmniej raz na
cztery lata, Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 8
1. Zadania powiatu w zakresie polityki społecznej są realizowane na podstawie powiatowej strategii
2. Projekt powiatowej strategii polityki społecznej przygotowuje zarząd powiatu przy pomocy
instytucji publicznych realizujących i odpowiadających za polityki szczegółowe w powiecie oraz
przy współpracy partnerów społecznych i gospodarczych na zasadach określonych w powiecie.
3. Projekt powiatowej strategii polityki społecznej podlega konsultacjom, w trybie i na zasadach
określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
4. Powiatową strategię polityki społecznej przyjmuje rada powiatu w drodze uchwały.
5. Powiatowa strategia polityki społecznej, uwzględnia wojewódzką strategię polityki społecznej i
obejmuje programy oraz działania w szczególności w zakresie:
1) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
2) pomocy społecznej,
3) polityki prorodzinnej,
4) wspierania osób niepełnosprawnych,
5) promocji i ochrony zdrowia,
6) kultury,
7) współpracy z organizacjami pozarządowymi.
6. Powiatowa strategia polityki społecznej jest realizowana przez zarząd powiatu.
7. Powiatowa strategia polityki społecznej podlega okresowej aktualizacji, co najmniej raz na cztery
lata.. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 9
1. Zadania gminy w zakresie polityki społecznej realizowane są na podstawie gminnej strategii
2. Projekt gminnej strategii polityki społecznej przygotowuje odpowiednio wójt, burmistrz lub
prezydent miasta przy pomocy instytucji publicznych realizujących i odpowiadających za polityki
szczegółowe w gminie przy współpracy partnerów społecznych i gospodarczych na zasadach
określonych w gminie.
3. Gminną strategię polityki społecznej przyjmuje rada gminy w drodze uchwały.
6
4. Gminna strategia polityki społecznej, uwzględnia powiatową strategię polityki społecznej i
obejmuje programy oraz działania w szczególności w zakresie:
1) polityki prorodzinnej,
2) pomocy społecznej,
3) ochrony zdrowia,
4) budownictwa mieszkaniowego,
5) edukacji publicznej,
6) kultury,
7) współpracy z organizacjami pozarządowymi,
8) profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień.
5. Gminna strategia polityki społecznej jest realizowana odpowiednio przez wójta, burmistrza lub
prezydenta miasta.
6. Gminna strategia polityki społecznej podlega okresowej aktualizacji, co najmniej raz na cztery lata
Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio
Rozdział 3
Realizacja polityki społecznej
Art. 10
1. Krajowa strategia polityki społecznej jest realizowana przez właściwych ministrów.
2. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego koordynuje realizację Krajowej strategii
polityki społecznej w zakresie, w jakim jest ona współfinansowana ze środków pochodzących z
budżetu Unii Europejskiej, w sposób określony w przepisach o zasadach prowadzenia polityki
rozwoju.
3. Wojewódzką strategię polityki społecznej realizuje zarząd województwa.
4. Powiatową strategię polityki społecznej realizuje zarząd powiatu.
5. Gminną strategię polityki społecznej realizuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Art. 11
1. Realizacja Krajowej strategii polityki społecznej odbywa się w szczególności przez programy
operacyjne, w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju.
2. Priorytety programu operacyjnego realizowane są na podstawie rocznych planów działania
obejmujących:
1) zadania przewidziane do realizacji;
2) przewidywane skutki realizacji działań w odniesieniu do celów przewidzianych w strategii
i programach;
3) planowane wydatki ze środków publicznych na realizację działań, w tym wydatki
współfinansowane ze środków budżetu Unii Europejskiej.
3. Projekty planów, o których mowa w ust. 2, opracowuje Pełnomocnik w uzgodnieniu z ministrem
właściwym do spraw rozwoju regionalnego oraz we współpracy z właściwymi dla realizacji planu
ministrami.
7
Art. 12
1. Realizacja wojewódzkiej strategii polityki społecznej odbywa się w szczególności poprzez
programy operacyjne oraz regionalne programy operacyjne, w trybie i na zasadach określonych w
ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
2. Priorytety programów operacyjnych i regionalnych programów operacyjnych realizowane są
podstawie przyjętych przez zarząd województwa rocznych planów działania obejmujących:
2) działania przewidziane do realizacji, w odniesieniu do celów przewidzianych w strategii i
programach;
współfinansowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
Art. 13
1. Realizacja powiatowej oraz gminnej strategii polityki społecznej odbywa się na
podstawie rocznych planów działania obejmujących:
2) działania przewidziane do realizacji, w odniesieniu do celów przewidzianych w strategii i
programach;
współfinansowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej.
Art. 14
1. W ramach powiatowej oraz gminnej strategii polityki społecznej w celu realizacji działań na rzecz
aktywizacji społecznej i rozwiązywania problemów społeczności lokalnej tworzy się programy
aktywności lokalnej zwane dalej „programami”.
2. Programy te realizowane są poprzez partnerstwo lokalne - stanowiące pisemne porozumienie
partnerów realizujących projekt lub inne formy partnerstwa określone w odrębnych przepisach.
3. Program musi określać:

1) cele oraz przewidywane rezultaty;
2) ocenę zasobów niezbędnych do uzyskania założonych celów;
3) szczegółowy opis planowanych działań;
4) czas trwania projektu i harmonogram realizacji poszczególnych działań;
5) budżet przewidziany na realizację projektu z podziałem na poszczególne kategorie wydatków;
6) podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych projektu;
7) uzasadnienie realizacji projektu;
4. W ramach programu, działania mogą być realizowane za pomocą instrumentów aktywnej integracji
oraz inicjatyw mających na celu:
1) badania, opracowywanie programów, ekspertyz, analiz, wydawnictw i konkursów
związanych z przygotowaniem i realizacją projektu
2) edukację społeczną w tym organizowanie spotkań, konsultacji, działań edukacyjnych i
debat społecznych dla mieszkańców;
8
3) udział mieszkańców w imprezach, projektach o charakterze integracyjnym, kulturalnym,
sportowym, ekologicznym czy turystycznym;
5. Program zostaje zatwierdzony przez upoważnione organy ze strony samorządowej lub
pozarządowej.
6. Program może być finansowany ze środków budżetu samorządu terytorialnego pochodzących z
dotacji rozwojowej, w zakresie dotyczącym instrumentów aktywnej integracji, środków budżetu
samorządu terytorialnego oraz innych źródeł określonych odrębnymi przepisami.
Art. 15
1. W ramach realizacji programów aktywności lokalnej, a także kontraktów socjalnych,
indywidualnych programów wychodzenia z bezdomności, indywidualnych programów
integracyjnych, indywidualnych programów usamodzielnienia, o których mowa w przepisach o
pomocy społecznej, mogą zostać zastosowane instrumenty aktywnej integracji obejmujące
instrumenty aktywizacji zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej.
2.Działania w ramach instrumentów aktywnej integracji finansowane są ze środków jednostki
samorządu terytorialnego pochodzącej z dotacji rozwojowej budżetu państwa, o których mowa w
przepisach o finansach publicznych oraz w zakresie określonym odrębnymi przepisami ze środków
jednostek samorządu terytorialnego, budżetu państwa, Funduszu Pracy oraz Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
3. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzania wykaz instrumentów aktywnej integracji, o
których mowa w ust.1 mając na uwadze interdyscyplinarność, efektywność i jakość działań w zakresie
aktywizacji.
Art. 16
1. Nadzór lub kontrolę działań podejmowanych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne
podmioty w ramach programów polityki społecznej, o których mowa w art. 5 ust. 2, wykonuje
wojewoda w zakresie i na zasadach określonych w ustawach dotyczących polityk
szczegółowych, o których mowa w art. 2.
2. Wyniki nadzoru i kontroli wojewoda opracowuje w formie całorocznego raportu zawierającego
analizę oraz ocenę działań jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów
podejmowanych w ramach realizacji polityki społecznej.
3. Wojewoda do dnia 31 marca przekazuje Pełnomocnikowi i przedstawia do wiadomości publicznej
w Wojewódzkim Dzienniku Urzędowym oraz na stronie internetowej urzędu wojewódzkiego
raport, o którym mowa w ust. 3.
Rozdział 4
Ocena realizacji polityki społecznej
Art. 17
1. Z realizacji Krajowej strategii polityki społecznej, wojewódzkiej strategii polityki społecznej,
powiatowej strategii polityki społecznej, oraz gminnej strategii polityki społecznej, są
sporządzane sprawozdania co dwa lata i na koniec realizacji danej strategii.
2. Sprawozdanie z realizacji gminnej strategii polityki społecznej przekazywane jest zarządowi
powiatu do dnia 1 marca roku następującego po roku, w którym minął dwuletni okres
obowiązywania strategii;
9
3. Sprawozdanie z realizacji powiatowej strategii polityki społecznej przekazywane jest zarządowi
województwa do dnia 1 maja następującego po roku, w którym minął dwuletni okres
4. Sprawozdanie z realizacji wojewódzkiej strategii polityki społecznej przekazywane jest
Pełnomocnikowi do dnia 1 lipca następującego po roku, w którym minął dwuletni okres
5. Sprawozdanie z realizacji Krajowej strategii polityki społecznej Pełnomocnik przekazuje Sejmowi
do wiadomości.
Art. 18
1. Do oceny realizacji Krajowej strategii polityki społecznej, wojewódzkiej strategii polityki
społecznej, powiatowej strategii polityki społecznej, oraz gminnej strategii polityki społecznej
ustanawia się wskaźniki o charakterze ilościowym i jakościowym.
2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wskaźniki oceny, o których mowa w ust. 1,
uwzględniając konieczność zapewnienia jednolitości oceny realizacji polityki społecznej na
obszarze całego kraju.
Art. 19
1. Pełnomocnik przedstawia Radzie Ministrów, do dnia 30 lipca następującego po roku, w którym
minął dwuletni okres obowiązywania strategii; sprawozdanie z realizacji Krajowej strategii
2. Pełnomocnik przedstawia Radzie Ministrów, w terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia realizacji
Krajowej strategii polityki społecznej, końcowe sprawozdanie z jej realizacji .
3. Pełnomocnik podaje do publicznej wiadomości sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1 i 2,
umieszczając jego treść na stronie internetowej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, w terminie 30
dni od dnia przedłożenia sprawozdania Radzie Ministrów.
Art. 20
1. Realizacja krajowej strategii polityki społecznej, wojewódzkiej strategii polityki społecznej,
powiatowej strategii polityki społecznej oraz gminnej strategii polityki społecznej, podlega :
1) ocenie wstępnej - przed rozpoczęciem realizacji;
2) ocenie w trakcie jej realizacji obejmującej całość lub wybrane jej elementy;
3) ocenie pełnej - po zakończeniu strategii i programów.
2. Ocena uwzględnia:
1) zgodność strategii i programów z potrzebami (trafność i spójność);
2) zgodność rezultatów strategii i programów z ich celami (skuteczność);
3) relację nakładów na realizację strategii i programów do ich rezultatów (efektywność);
4) wpływ realizacji strategii i programów na potrzeby (użyteczność i trwałość);
5) wpływ realizacji strategii i programów na sytuację społeczno-gospodarczą kraju,
województw oraz społeczności lokalnych.
3. Wyniki oceny są podstawą do proponowania zmian w krajowej strategii polityki społecznej i w
strategiach, o których mowa w ust. 1, odpowiednio przez Pełnomocnika, zarząd województwa,
zarząd powiatu, wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
10
4. Pełnomocnik oraz samorządy województw, powiatów oraz gmin podają do publicznej
wiadomości wyniki oceny odpowiedniej strategii.
Art. 21
1. Oceny dokonuje:
1) w przypadku Strategii Polityki Społecznej – Rada Ministrów;
2) w przypadku wojewódzkiej strategii polityki społecznej – sejmik województwa;
3) w przypadku powiatowej strategii polityki społecznej – rada powiatu
4) w przypadku gminnej strategii polityki społecznej – rada gminy.
2. Oceny realizacji Strategii Polityki Społecznej, wojewódzkiej strategii polityki społecznej,
powiatowej strategii polityki społecznej i gminnej strategii polityki społecznej dokonuje się na
podstawie analizy dokonanej przez jednostkę wyłonioną zgodnie z przepisami o działalności
pożytku publicznego i o wolontariacie lub przepisami o zamówieniach publicznych.
Art. 22
1. Tworzy się Krajowy Zespół Polityki Społecznej, zwany dalej „Zespołem”, działający przy
Pełnomocniku, będący zespołem o charakterze doradczym.
2. Zadaniem zespołu jest ocena skuteczności i efektywności realizacji krajowej strategii polityki
społecznej.
3. Zespół zgłasza Pełnomocnikowi propozycje zmian w ramach poszczególnych programów i
projektów ułatwiających osiągnięcie celów strategii.
4. Zespół przekazuje Pełnomocnikowi rekomendacje dotyczące realizacji polityki społecznej.
5. Zespół może zaproponować Pełnomocnikowi dodatkowe wskaźniki oceny, które mogą stać się
wskaźnikami, o których mowa w art. 15 ust. 1.
6. Pełnomocnik jest obowiązany podać informację o wskaźnikach, o których mowa w art. 15 ust. 2,
i rekomendacjach, o których mowa w ust. 4, do publicznej wiadomości ogłaszając je na swoich
stronach internetowych.
7. Zespół monitoruje wskaźniki w celu pomiaru osiągniętego postępu w zakresie w zakresie poprawy
sytuacji gospodarczej i społecznej osób oraz rodzin ubogich, zagrożonych lub wykluczonych ze
społeczeństwa.
Art. 23
1. W skład Zespołu wchodzi nie więcej niż 15 osób posiadających wiedzę specjalistyczną w
dziedzinie polityki społecznej, statystyki, ekonomii, politologii lub socjologii, legitymujących się
dorobkiem naukowym i zawodowym, wyłonionych przez Prezesa Rady Ministrów, spośród osób
zgłoszonych przez stronę rządową, Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej
Akademii Nauk oraz partnerów społecznych i gospodarczych.
2. Stronę rządową reprezentują osoby zgłoszone przez:
1) ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego i ministrów właściwych;
2) ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego;
3) prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
3. Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej Akademii Nauk zgłasza reprezentantów
nauki.
11
4. Partnerów społecznych i gospodarczych reprezentują osoby, zgłoszone przez:
1) Radę Działalności Pożytku Publicznego;
2) Komisję Trójstronną do spraw Społeczno-Gospodarczych;
3) Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
5. Członkowie Zespołu są powoływani na okres trzech lat. Każda z instytucji może odwołać swojego
przedstawiciela w Zespole zgłaszając równocześnie innego kandydata
6. Zespół może zapraszać do udziału w posiedzeniach przedstawicieli nauki oraz partnerów
społecznych i gospodarczych.
7. Członkowie Zespołu pełnią swoje funkcje nieodpłatnie.
8. Obsługę Zespołu zapewnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Rozdział 6
Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 24
W ustawie z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.4)), wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art.21 dodaje się pkt 11 i 12 w brzmieniu:

„11) świetlica z programem socjoterapeutycznym dla dzieci z zaburzeniami zachowań - placówkę
opiekuńczo-wychowawczą wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o pomocy
społecznej,
12) klub z programem pomocy psychologicznej dla młodzieży - placówkę opiekuńczo-
wychowawczą wsparcia dziennego, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej.”;
2) w art. 4
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Samorząd województwa realizuje zadania, o których mowa w art. 1 i 2, w postaci
wojewódzkiego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych będącego
programem realizacji wojewódzkiej strategii polityki społecznej, o którym mowa w
przepisach o o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej”;
b) dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Zarząd województwa na zasadach określonych w programie finansuje tworzenie i
funkcjonowanie świetlic z programem socjoterapeutycznym dla dzieci z zaburzeniami
zachowań oraz klubów z programem pomocy psychologicznej dla młodzieży w gminach
wiejskich oraz wiejsko-miejskich do 25 tys. mieszkańców.”
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Program, o którym mowa w ust. 1, jest realizowany przez regionalny ośrodek polityki
społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej. W celu realizacji programu
zarząd województwa może powołać pełnomocnika.
12
3) w art. art. 41
a. w ust. 1 dodaje się pkt. 8 w brzmieniu:
„8) prowadzenie świetlic z programem socjoterapeutycznym dla dzieci z zaburzeniami
zachowań, w szczególności dzieci z rodzin z problemami alkoholowymi, oraz prowadzenie
klubów z programem pomocy psychologicznej dla młodzieży.”;
b. ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Realizacja zadań, o których mowa w ust. 1, jest prowadzona w postaci gminnego
programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, będącego programem
realizacji gminnej strategii polityki społecznej, o którym mowa w przepisach o zasadach
planowania i realizacji polityki społecznej uchwalanego corocznie przez radę gminy. Program
jest realizowany przez ośrodek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy
społecznej, lub inną jednostkę wskazaną w programie. W celu realizacji programu wójt
(burmistrz, prezydent miasta) może powołać pełnomocnika.”
4) art. 25 otrzymuje brzmienie:

„Art. 25. Na badanie, o którym mowa w art. 24, kieruje gminna komisja rozwiązywania
problemów alkoholowych właściwa według miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której
postępowanie dotyczy, na jej wniosek, wniosek pracownika socjalnego lub z własnej
inicjatywy”.
Art. 25
W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn.
zm.6)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

„4) poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne oraz szkolne
ośrodki kariery udzielające dzieciom, młodzieży, rodzicom i nauczycielom pomocy
psychologiczno-pedagogicznej, a także pomocy uczniom w wyborze kierunku kształcenia i
zawodu;”;
2) w art. 3 pkt 16 i 17 otrzymują brzmienie:

„16) formach pozaszkolnych - należy przez to rozumie formy uzyskiwania i uzupełniania
wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych oraz kompetencji kluczowych w
placówkach i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a a także w ramach działalności
oświatowej prowadzonej na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności
gospodarczej, o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub o szkolnictwie
wyższym;
16a) kompetencje kluczowe - umiejętności, które są potrzebne każdemu człowiekowi do

samorealizacji i rozwoju osobistego, do bycia aktywnym obywatelem oraz do pełnej integracji
społecznej i zatrudnienia, obejmujące: porozumiewanie się w języku ojczystym;
porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i podstawowe
kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne, umiejętność uczenia się,
kompetencje społeczne i obywatelskie, inicjatywność i przedsiębiorczość, świadomość i
ekspresja kulturalna.
17) kształceniu ustawicznym - należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych,
uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych oraz
13
kompetencji kluczowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek
szkolny.”;
3) w art. 83a ust 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Działalność oświatowa nie obejmująca prowadzenia szkoły, placówki lub zespołu, o
którym mowa w art. 90a ust. 1, może być podejmowana na zasadach określonych w
przepisach ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr
173, poz. 1807, z późn.zm.7)) lub przepisów o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie.”;
4) w art. 68a w ust. 1 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

„3) instytucjach szkoleniowych prowadzonych przez osoby lub podmioty realizujących zadania
oświatowe na zasadach określonych w przepisach o swobodzie działalności gospodarczej, o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie lub o szkolnictwie wyższym;”;
5) w art. 68b ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Placówki i ośrodki, o których mowa w art. 68a ust. 1 pkt 2 i 3, prowadzące kształcenie
ustawiczne w formach pozaszkolnych, mogą uzyskać akredytację stanowiącą potwierdzenie
spełniania określonych wymogów i zapewniania wysokiej jakości prowadzonego kształcenia.
Akredytacja może obejmować całość lub część prowadzonego kształcenia.”;
6) dodaje się art. 68e w brzmieniu:
„Art. 68e. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw rozwoju regionalnego określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb
wsparcia instytucji, o których mowa w art. 68 ust. 1 ustawy, współfinansowanych ze środków
budżetu Unii Europejskiej mając na względzie umożliwienie dostępu wszystkich obywateli do
kształcenia ustawicznego.”;
7) art.70a otrzymuje brzmienie:

„Art. 70a. 1. Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe przekazują pracodawcom, u których
realizowana jest praktyczna nauka zawodu w formie praktyk zawodowych, środki na pokrycie
dodatków i premii wypłacanych pracownikom za wykonywanie obowiązków opiekunów praktyk
zawodowych oraz opłacanych od nich składek na ubezpieczenia społeczne.
2. Minister właściwy do spraw oświaty w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
rozwoju regionalnego określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady finansowania
pracodawcom kosztów związanych z realizacją praktycznej nauki zawodu współfinansowanych
ze środków budżetu Unii Europejskiej mając na względzie efektywność j jakość kształcenia
zwłaszcza w zakresie nowoczesnych technologii i systemów zarządzania.”.
Art. 26
W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 1997, Nr 123, poz. 776, z późn. zm.9)) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 35:
a) w ust. 1:
14
- pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) opracowanie i realizacja wojewódzkich programów dotyczących wyrównywania szans osób
niepełnosprawnych i przeciwdziałania ich wykluczeniu społecznemu oraz pomocy w realizacji
zadań na rzecz zatrudniania osób niepełnosprawnych, będącego programem realizacji
wojewódzkiej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach planowania i
realizacji polityki społecznej,”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Zarząd województwa w ramach rocznego planu działania, o którym mowa w przepisach o
zasadach prowadzenia polityki społecznej, określa zadania, na które przeznacza środki, o
których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1.”,
2) w art. 35a:
a) w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) opracowywanie i realizacja powiatowych programów działań na rzecz osób
niepełnosprawnych w zakresie:
a) rehabilitacji społecznej,
b) rehabilitacji zawodowej i zatrudniania,
c) przestrzegania praw osób niepełnosprawnych,
- będącego programem realizacji powiatowej strategii polityki społecznej, o którym mowa w
przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej, po konsultacji z właściwymi
terytorialnie gminami;”,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Zadania, na które przeznacza się środki określone w art. 48 ust. 1 pkt 1 określa się w planie
działań, o którym mowa w przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej.”;
Art. 27
W ustawie z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych
powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2002 r. Nr 199,. z późn. zm.1) w art. 2 pkt 13
otrzymuje brzmienie:
„13) w trakcie uczestnictwa w centrum integracji społecznej, aktywizacji zawodowej w
ramach kontraktu socjalnego, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej;”
Art. 28
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.15))
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art.8 ust.4 otrzymuje brzmienie:

„4. Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się zasiłków celowych, jednorazowego
pieniężnego świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze, świadczenia przysługującego
1
poz. 1674, z 2003 r. Nr 83, poz. 760, Nr 96, poz. 874, Nr 122, poz. 1143, z 2004 r. Nr 121,
poz. 1264, Nr 210, poz. 2135, z 2005 r. Nr 164, poz. 1366
15
osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu
wykonywania prac społecznie użytecznych oraz zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o
zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie
przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny w 2007 r.
2) w art. 11 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W przypadku braku współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w
rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a w szczególności:
1) odmowy zawarcia kontraktu socjalnego lub niedotrzymywanie jego postanowień;
2) odmowy uczestnictwa lub nieuzasadnionego przerwania uczestnictwa w programie
aktywności lokalnej;
3) odmowy bez uzasadnionego powodu podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, o
których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
4) odmowy bez uzasadnionego powodu lub nieuzasadnionego przerwania szkolenia, stażu,
przygotowania zawodowego w miejscu pracy, wykonywania prac interwencyjnych, prac
społecznie użytecznych lub robót publicznych przez osobę bezrobotną, o których mowa w
przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy;
5) odmowy podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez
osobę uzależnioną,
właściwy organ może odmówić przyznania świadczenia pieniężnego, uchylić decyzję o
przyznaniu świadczenia pieniężnego, zamienić świadczenie pieniężne na niepieniężne lub
wstrzymać świadczenie z pomocy społecznej.
3) w art. 17 pkt. 1 otrzymuje brzmienie:

„1) opracowanie i realizacja programów pomocy społecznej, będących programami realizacji
gminnej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach planowania i
realizacji polityki społecznej”.
4) w art.19 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) opracowanie i realizacja programów pomocy społecznej, będących programami realizacji
powiatowej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach planowania i
realizacji polityki społecznej - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami oraz
organizacjami pozarządowymi”;
5) art. 21 otrzymuje brzmienie:

„Art. 21. Do zadań samorządu województwa należy:
1) opracowanie i realizacja programów pomocy społecznej, będących programami realizacji
wojewódzkiej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach
planowania i realizacji polityki społecznej - po konsultacji z właściwymi terytorialnie
powiatami i gminami oraz organizacjami pozarządowymi;
2) realizacja programów współfinansowanych ze środków budżetu Unii Europejskiej w
zakresie integracji społecznej na zasadach określonych w przepisach o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju
16
3) organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół pracowników służb
społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej
4) inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej;
5) organizowanie i prowadzenie regionalnych ośrodków polityki społecznej w tym
zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników;
6) organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej;
7) prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych placówkach
opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa;
8) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie,
również w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu informatycznego;
9) sporządzanie analiz w zakresie pomocy społecznej, bilansu potrzeb w zakresie pomocy
społecznej oraz kierunków działania i przekazywanie go wojewodzie, marszałkowi
województwa oraz ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego do dnia
31 lipca każdego roku, na rok następny”;
6) w art. 38 po ust. 3 dodaje się ust. 3a – 3b w brzmieniu:

„3a. Część zasiłku okresowego przewyższająca minimalną wysokość zasiłku określoną w ust.
3 może być przyznana w celu wsparcia realizacji kontraktu socjalnego, programu aktywności
lokalnej lub w przypadku realizacji innych form pracy socjalnej.
3b. Część zasiłku okresowego, o której mowa w ust. 3a, może być wypłacana przez okres do 6
miesięcy od dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym lub programem aktywności
lokalnej stała się, w wyniku realizacji tego kontraktu lub programu, osobą zatrudnioną,
niezależnie od dochodu”.
7) po art. 39 dodaje się art. 39a w brzmieniu:

„Art. 39a. 1. Zasiłek celowy może być przyznany również w celu wsparcia realizacji kontraktu
socjalnego lub projektu aktywności lokalnej, w szczególności na pokrycie części lub całości
kosztów dojazdu do instytucji, w których realizowane są działania w ramach kontraktu
socjalnego lub projektu aktywności lokalnej, oraz innych wydatków związanych z realizacją
kontraktu lub projektu.
2. Zasiłek celowy, o którym mowa w ust.1, może być wypłacany przez okres do 6 miesięcy od
dnia, w którym osoba objęta kontraktem socjalnym lub programem aktywności lokalnej stała
się, w wyniku realizacji tego kontraktu lub programu, osobą zatrudnioną, niezależnie od
dochodu”.
8) w art. 45 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o:
1) kontrakt socjalny,
2) indywidualny program wychodzenia z bezdomności;
3) indywidualny program integracji;
4) indywidualny program usamodzielnienia;
5) program aktywności lokalnej.
17
3. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane
z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia oraz instrumenty aktywnej
integracji.”;
9) art.108 otrzymuje brzmienie:

1. W celu określenia sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny
znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej pracownik socjalny ośrodka pomocy społecznej może
zawrzeć kontrakt socjalny z tą osobą lub rodziną, w celu aktywnej integracji lub przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu.
2. Kontrakt socjalny może zawierać instrumenty aktywnej integracji, o których mowa w
przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej.
3. Instrumenty aktywnej integracji zastosowane w ramach kontraktu socjalnego mogą być
współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
10) po art. 110 dodaje się art. 110a w brzmieniu:

„Art. 110a. 1. W ramach ośrodka pomocy społecznej może zostać powołane centrum
aktywizacji i pracy socjalnej, zwane dalej „centrum”, jako komórka organizacyjna realizująca
zadania tego ośrodka w zakresie pracy socjalnej i aktywnej integracji.
2. W centrum zatrudnia się co najmniej trzech pracowników socjalnych.
3. Funkcjonowanie centrum, w części dotyczącej wynagrodzeń pracowników socjalnych,
finansowane jest z dotacji budżetu państwa.
4. Działania na rzecz aktywnej integracji i pracy socjalnej, wzmocnienia i rozwoju potencjału
instytucjonalnego Centrum, w tym: wynagrodzenia dodatkowych pracowników socjalnych
i doradców do spraw osób niepełnosprawnych realizujących kontrakty socjalne i programy
aktywności lokalnej mogą być współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego.
5. Pracownicy socjalni wykonujący dodatkowe zadania związane z realizacją zadań w
zakresie aktywnej integracji mają prawo do dodatkowego wynagrodzenia. Dodatkowe
wynagrodzenie może być dofinansowane ze środków Europejskiego Funduszu
Społecznego.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może określić w drodze

rozporządzenia standardy funkcjonowania Centrum, uwzględniając zakres usług, miejsce i
sposób ich realizacji oraz konieczność zapewnienia respektowania praw osób
korzystających z usług.
7. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia algorytm podziału środków dotacji
budżetu państwa na realizację zadań określonych w ust. 5 mając na względzie
efektywność i jakość działań w zakresie aktywizacji i pracy socjalnej”.
11) art. 113 :

a) ust.1 otrzymuje brzmienie:
„ 1. Zadania pomocy społecznej w województwach samorządowych wykonują wojewódzkie
samorządowe jednostki organizacyjne - regionalne ośrodki polityki społecznej.”
b) po ust.3 dodaje się ust.4 i 5 brzmieniu:
18
„4. Marszałek województwa może, w formie pisemnej, upoważnić dyrektora regionalnego
ośrodka polityki społecznej lub, na jego wniosek, innych pracowników tego ośrodka do
załatwiania w imieniu marszałka województwa spraw, w tym wydawania decyzji i postanowień
w trybie przepisów o postępowaniu administracyjnym.
5. Dyrektorem regionalnego ośrodka polityki społecznej może być osoba posiadająca
wykształcenie wyższe oraz co najmniej 5 - letni staż pracy w pomocy społecznej.”
12) art. 115 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Jeżeli środki przeznaczone na dotację, o której mowa w ust. 1, pochodzą z programów
rządowych, programów resortowych, środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub
z pożyczek, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i3 lit. d ustawy z dnia r. o finansach
publicznych ), wysokość dotacji może przekroczyć 50 % kosztów realizacji zadania.”;
Art. 29
W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z
2004 r. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.15)) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 3:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Zadania państwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz
aktywizacji zawodowej są realizowane na podstawie uchwalanego przez Radę Ministrów
Krajowego Planu Działań na Rzecz Zatrudnienia, zawierającego zasady realizacji Europejskiej
Strategii Zatrudnienia, zwanego dalej "Krajowym Planem Działań", będący programem
realizacji Krajowej strategii polityki społecznej, o którym mowa w przepisach o zasadach
prowadzenia polityki społecznej oraz w oparciu o inicjatywy samorządu gminy, powiatu,
województwa i partnerów społecznych”.
b) ust.4
„4. Samorząd województwa uwzględniając Krajowy Plan Działań, przygotowuje corocznie
zadania w zakresie rynku pracy określające preferowane programy regionalne, projekty
lokalne, priorytetowe grupy bezrobotnych i innych osób wymagających wsparcia jako część
planu działania, o którym mowa o którym mowa w przepisach o zasadach planowania i
realizacji polityki społecznej;”,
2) w art. 6 uchyla się ust. 8;
3) w art. 8 w ust.1:
a) pkt 1otrzymuje brzmienie:
„1) określanie i koordynowanie regionalnej polityki rynku pracy i rozwoju zasobów
ludzkich w odniesieniu do krajowej polityki rynku pracy przez przygotowanie i realizację
planu działania, o którym mowa w przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki
społecznej;”,
b) ppkt 6a otrzymuje brzmienie:
„a)opracowywanie, realizację i finansowanie programów regionalnych i programów
lokalnych, o których mowa w art. 63-66”,
2) w art. 9 ust. 1:
19
a) pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) opracowanie i realizacja programu promocji zatrudnienia oraz aktywizacji lokalnego rynku
pracy stanowiącego. Program stanowi program realizacji powiatowej strategii polityki
społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej
”;
b) pkt 8 otrzymuje brzmienie:

„8) inicjowanie, organizowanie i finansowanie programów lokalnych i innych działań na rzecz
aktywizacji bezrobotnych”;
c) pkt 12 otrzymuje brzmienie:

„12) współpraca z gminami w zakresie upowszechniania ofert pracy, upowszechniania informacji
o usługach poradnictwa zawodowego i szkoleniach, organizacji robót publicznych, pracach
społecznie użytecznych, oraz zatrudnieniu socjalnym;”;
5) w art. 21:
a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) działalności polegającej na uzupełnianiu i rozszerzaniu oferty usług publicznych służb
zatrudnienia przez partnerów społecznych i agencje zatrudnienia;”,
b) dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
„4) współpracy publicznych służb zatrudnienia i jednostek organizacyjnych pomocy
społecznej.”;
6) w art. 22 ust. 4.pkt otrzymuje brzmienie:

„2) opiniowanie projektów Krajowego Planu Działań”.
7) w art. 24 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„2. Zlecanie wykonywania usług rynku pracy lub usług i instrumentów rynku pracy, w
ramach projektu lokalnego odbywa się po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert, na
zasadach i w trybie określonych w przepisach o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie lub przez zakup tych usług, na zasadach i w trybie określonych w przepisach o
zamówieniach publicznych, przy uwzględnieniu sposobu ich realizacji zgodnie ze standardami
usług rynku pracy.
3. Zlecanie realizacji usług rynku pracy lub usług i instrumentów rynku pracy nie może
dotyczyć spraw podlegających rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej;
8) uchyla się art. 25;
9) uchyla się art. 27-32;

„6) inicjują i realizują programy lokalne;
11) dodaje się art. 39a w brzmieniu:

„4b. Agencje zatrudnienia realizujące usługi rynku pracy w zakresie:
1) pośrednictwa pracy;
2) poradnictwa zawodowego;
na zasadach określonych w art. 24 ust. 2 w umowie zawartej ze starostą otrzymują
jednorazową kwotę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za każdego bezrobotnego,
20
który wskutek działań tej agencji zatrudnienia podjął w zatrudnienie lub inną pracę zarobkową
i wykonuje je co najmniej przez okres 6 miesięcy”.
12) w art. 49 dodaje się pkt 8 w brzmieniu:

„7) bezrobotni, korzystający ze świadczeń pomocy społecznej”;

„2. Bezrobotnym, o których mowa w art. 49 pkt 8, skierowanym przez ośrodek pomocy
społecznej lub powiatowe centrum pomocy rodzinie, powiatowy urząd pracy w okresie 6
miesięcy od dnia zarejestrowania w powiatowym urzędzie pracy powinien przedstawić po
porozumieniu z ośrodkiem pomocy społecznej lub powiatowym centrum pomocy rodzinie,
propozycję zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, stażu, odbycia przygotowania zawodowego
w miejscu pracy lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.”;
14) art. 63 - 64 otrzymują brzmienie:

„Art. 63. 1. Starosta, samodzielnie lub we współpracy z innymi organami, organizacjami i
podmiotami zajmującymi się problematyką rynku pracy, w celu promocji zatrudnienia i
aktywizacji bezrobotnych i poszukujących pracy, inicjuje i realizuje programy lokalne.
2. Programy lokalne stanowią zespół działań łączących usługi rynku pracy oraz instrumenty
rynku pracy.
3. Programy lokalne mogą stanowić działania samodzielne powiatu lub element programów
regionalnych.
4. Programy lokalne są przygotowywane i realizowane na zasadzie partnerstwa,
polegającego w szczególności na stworzeniu odpowiednich warunków organizacyjnych dla
realizacji projektów z udziałem partnerów społecznych oraz na zapewnieniu wsparcia
finansowego.
Art. 64. 1. Programy lokalne przygotowuje się na podstawie:

1) badań i analiz lokalnego rynku pracy, w tym sytuacji osób będących w
szczególnej sytuacji na rynku pracy;
2) analiz i informacji ośrodków pomocy społecznej i innych organów,
organizacji i podmiotów zajmujących się problematyką rynku pracy.
2. Programy lokalne są realizowane przez powiatowy urząd pracy lub przez
wykonawców wyłonionych w drodze otwartego konkursu ofert na zasadach, o których
mowa w art. 24 ust.2, albo w trybie określonym w przepisach o zamówieniach
publicznych.
3. Projekty lokalne są współfinansowane, ze środków Funduszu Pracy przyznanych na
finansowanie zadań realizowanych w województwie lub w powiecie z zastrzeżeniem
ust. 4.
4. Starosta w związku z realizacją programów lokalnych oraz indywidualnych planów
działania może dokonywać refundacji w ramach określonych ustawą usług i
instrumentów rynku pracy w wysokości nie przekraczającej dwukrotności
minimalnego wynagrodzenia za pracę przeciętnie w miesiącu na jednego
bezrobotnego uczestniczącego w projekcie”.
15) w art. 65 ust. 2, pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) programów lokalnych lub”
16) w art. 66 ust. 5 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) tryb przygotowywania programów regionalnych i programów lokalnych”;
21
„9. Decyzję w sprawie wyboru form aktywizacji zawodowej bezrobotnych i innych
uprawnionych osób, w ramach łącznej kwoty ustalonej dla powiatu na finansowanie
programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia, aktywizacji
zawodowej, podejmuje zarząd powiatu w ramach corocznego planu działań, o którym mowa
w przepisach o zasadach prowadzenia polityki społecznej, po zasięgnięciu opinii powiatowej
rady zatrudnienia.”;
Art. 30
W ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.17)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

„1) opracowywanie i realizacja oraz ocena efektów programów zdrowotnych wynikających z
rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy, będących programami
realizacji gminnej strategii polityki społecznej, o którym mowa w przepisach o zasadach
planowania i realizacji polityki społecznej”;

rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców powiatu, będących
programami realizacji gminnej strategii polityki społecznej, o którym mowa w przepisach o
zasadach planowania i realizacji polityki społecznej, po konsultacji z właściwymi terytorialnie
gminami;”;

rozeznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców województwa będących
programami realizacji wojewódzkiej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach
o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej - po konsultacji z właściwymi
terytorialnie gminami i powiatami;”;
Art. 31
W ustawie z dnia z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 148, oraz
z 2006 r. Nr 66, poz. 469 i Nr 120, poz. 826.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 9 ust. 1 - 6 otrzymują brzmienie:

„1. Zarząd województwa opracowuje projekt Wojewódzkiego Programu Przeciwdziałania
Narkomanii, zwanego dalej „Wojewódzkim Programem”, uwzględniając kierunki i rodzaje
działań określone w Krajowym Programie oraz zadania w zakresie określonym w art. 2 ust. 1 pkt
1-3. Wojewódzki Program jest programem realizacji wojewódzkiej strategii polityki społecznej, o
której mowa w przepisach o zasadach planowania i realizacji polityki społecznej.
2. Wojewódzki Program uchwala sejmik województwa.
3. Zarząd województwa:
1) odpowiada za przygotowanie projektu Wojewódzkiego Programu i jego realizację
oraz koordynację;
22
2) udziela pomocy merytorycznej podmiotom realizującym zadania objęte Wojewódzkim
Programem;
3) współdziała z innymi organami administracji publicznej w zakresie przeciwdziałania
narkomanii.
4. Wojewódzki Program jest realizowany przez regionalny ośrodek polityki społecznej.
5. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 3 pkt 1, zarząd województwa może
powołać pełnomocnika”.

„2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1,
opracowuje projekt Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej
„Gminnym Programem”, uwzględniając zadania określone w art. 2 ust. 1 pkt 1-3 oraz kierunki
działań wynikające z Krajowego Programu. Gminny Program stanowi program realizacji
gminnej strategii polityki społecznej, o której mowa w przepisach o zasadach planowania i
realizacji polityki społecznej.”
Rozdział 7
Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 32
1. Strategia Polityki Społecznej przyjęta przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zostanie
dostosowana do zapisów ustawy oraz Strategii Rozwoju Kraju w terminie 12 miesięcy od dnia
przyjęcia ustawy.
2. W przypadku o którym mowa w ust. 1 nie stosuje się art. 53 ust. 2 ustawy o zasadach prowadzenia
polityki rozwoju.
Art. 33
1. Wojewódzkie strategie polityki społecznej, o których mowa w przepisach o pomocy społecznej
przyjęte przed dniem wejścia w życie ustawy, stają się wojewódzkimi strategiami polityki w
rozumieniu niniejszej ustawy.
2. Samorząd województwa w terminie do 31 grudnia 2008 roku dokona zmian w strategii na
zasadach przyjętych w ustawie.
Art. 34
1. Powiatowe i gminne strategie rozwiązywania problemów społecznych w rozumieniu przepisów o
pomocy społecznej stają się odpowiednio powiatowymi i gminnymi strategiami polityki
społecznej w rozumieniu niniejszej ustawy.
2. Samorząd powiatowy i samorząd gminny w terminie do dnia 31 grudnia 2008 roku dokona zmian
w strategii na zasadach przyjętych w ustawie.
Art. 35
23
Dyrektorzy regionalnych ośrodków polityki społecznej nie spełniający warunków, o których mowa w
art.27 pkt 11 lit b pełniący swe funkcje w dniu wejścia w życie ustawy mogą nadal pełnić te funkcje.
Art. 36.
Ustawa wchodzi w życie w terminie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.
24
UZASADNIENIE
Projektowana regulacja ma na celu dokonanie zasadniczych zmian systemowych w zakresie

realizacji polityki społecznej państwa poprzez określenie zasad jej prowadzenia aby:
zapewnić koordynację programowania i realizacji polityki społecznej obejmującej
wszystkie sfery społecznej aktywności państwa;
włączyć działania wszystkich służb społecznych na rzecz aktywizacji zawodowej i
społecznej osób znajdujących się poza rynkiem pracy;
zintegrować działania służb pomocy społecznej z działaniami publicznych służb
zatrudnienia, innych służb i partnerów społecznych oraz organizacji;
wzmocnić działania na rzecz edukacji młodzieży i dorosłych poprawiające ich
sytuację na rynku pracy;
zwiększyć rolę i możliwości partnerów społecznych i gospodarczych w realizacji
działań na rzecz polityki społecznej państwa.
Zmiany te wynikają z potrzeby efektywnego wykorzystania środków Europejskiego

Funduszu Społecznego, co umożliwi poprawę sytuacji społecznej osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym oraz stworzy systemowe podstawy spójności społecznej.
Projektowane zmiany są ściśle skorelowane zarówno ze Strategią Rozwoju Kraju 2007 –
2013, Strategią Polityki Społecznej 2007 – 2013, Krajowym Programem Zabezpieczenie
Społeczne i Integracja Społecznej 2006 – 2009, jak również z projektem Programu
Operacyjnego „Kapitał Ludzki”, i projektem Strategicznych wytycznych Wspólnoty w
dziedzinie spójności, a zwłaszcza z Wytyczną III - Zwiększenie liczby i poprawa jakości
miejsc pracy.
Powyższe zmiany są potrzebne również z uwagi na realizację celów określonych
rozporządzeniem Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające
przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,
Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające
rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 oraz rozporządzeniem (WE) nr 1081/2006
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego
Funduszu Społecznego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1784/1999, w szczególności
na realizację następujących celów:
• zwiększanie integracji społecznej osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji w celu
ich trwałej integracji na rynku pracy oraz zwalczanie wszelkich form dyskryminacji na
rynku pracy;
• wzmacnianie kapitału ludzkiego;
• wspieranie partnerstw, paktów i inicjatyw poprzez tworzenie sieci obejmujących
zainteresowane strony, takie jak partnerzy i organizacje pozarządowe, na poziomie
transnarodowym, krajowym, regionalnym i lokalnym w celu mobilizacji na rzecz reform w
obszarze zatrudnienia i integracji na rynku pracy.
1
Europejski kontekst zmian
Od lutego 2005 roku rozpoczął się nowy okres strategii społeczno gospodarczej Unii
Europejskiej. Ogłoszono wówczas - nowy początek Strategii Lizbońskiej1. Jako jeden z
podstawowych celów UE uznano wzrost zatrudnienia w tym zaangażowanie większej liczby
osób w aktywną działalność zawodową oraz modernizacja systemów zabezpieczeń
społecznych. W lipcu 2005 r. w projekcie Strategicznych Wytycznych Wspólnoty na lata
2007-20132, zwrócono uwagę na potrzebę działań na rzecz modernizacji systemu
zabezpieczenia społecznego w związku z działaniami na rzecz wzrostu zatrudnienia. Jako
jeden z priorytetów uznano stworzenie integracyjnego rynku pracy dla osób znajdujących się
w trudnej sytuacji lub osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
W lipcu 2005 r. Rada przyjęła Wytyczne dla polityk zatrudnienia państw członkowskich3.
W Wytycznych, uznano, że zwiększanie udziału w zatrudnieniu i zwalczaniu wykluczenia
społecznego wymaga ułatwiania dostępu do rynku pracy osobom poszukującym pracy,
zapobiegania bezrobociu i zapewnienia osobom, które straciły pracę, bliskiego związku z
rynkiem pracy oraz możliwości zwiększania swych szans na znalezienie pracy. Wymaga to –
zdaniem Rady - zniesienia barier na rynku pracy poprzez pomoc w skutecznym poszukiwaniu
pracy, ułatwiania dostępu do szkoleń i stosowania innych aktywnych środków na rynku
pracy, zapewnienia opłacalności pracy, jak również usuwania potencjalnych pułapek
wynikających z bezrobocia, ubóstwa i braku aktywności. Szczególną uwagę należy zwrócić
na wspieranie udziału w rynku pracy osób znajdujących się w trudnej sytuacji, w tym
pracowników o niskich kwalifikacjach, również poprzez rozszerzanie usług socjalnych i
ekonomii społecznej oraz rozwój nowych źródeł miejsc pracy w odpowiedzi na potrzeby
społeczne. Szczególne znaczenie ma zwalczanie dyskryminacji, promowanie dostępu do
zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz integracja imigrantów i mniejszości.
Wytyczne poruszają problem integracji osób najbardziej oddalonych od rynku pracy,
zachęcając państwa członkowskie do wprowadzania zachęt do podjęcia pracy, co ma
obejmować wczesną identyfikację potrzeb, pomoc w szukaniu pracy oraz poradnictwo i
szkolenia jako część spersonalizowanych planów działania, a także do zapewniania usług
społecznych koniecznych dla wspierania włączania w rynek pracy osób w trudnej sytuacji
oraz do działania na rzecz spójności społecznej i terytorialnej oraz eliminowania ubóstwa.
Wytyczne te zostały zaadoptowane w przyjętym w lipcu 2006 roku przez Komisję
Europejską projekcie wniosku Decyzji Rady w sprawie strategicznych wytycznych
Wspólnoty w dziedzinie spójności4. W wytycznej dotyczącej zwiększenia liczby i poprawy
jakości miejsc pracy, Komisja wskazała, iż państwa członkowskie powinny skoncentrować
swoje działania w ramach polityki społecznej na:
• przyciągnięciu na rynek pracy i zatrzymaniu w aktywności zawodowej większej liczby
osób oraz modernizacji systemów zabezpieczenia socjalnego;
• zwiększeniu zdolności dostosowawczych pracowników i przedsiębiorstw oraz
elastyczności rynków pracy;
1
Komunikat Komisji Europejskiej na wiosenny szczyt Rady Europejskiej: Wspólne działania na rzecz
wzrostu gospodarczego i zatrudnienia Nowy początek strategii lizbońskiej COM(2005)24 z 2 lutego 2005 r.
2
Komunikat Komisji Europejskiej, Polityka spójności wspierająca wzrost gospodarczy i zatrudnienie:
Strategiczne wytyczne Wspólnoty na lata 2007-2013, COM(2005) 299 końcowy z 5 lipca 2005 r.
3
Decyzja Rady z dnia 12 lipca 2005 r. w sprawie wytycznych dla polityk zatrudnienia Państw
Członkowskich (2005/600/WE);
4
Wniosek Decyzja Rady w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty w dziedzinie spójności,
KOM(2006) 386 wersja ostateczna, Bruksela, dnia 13.7.2006
2
• zwiększeniu inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepszą edukację i podnoszenie
umiejętności.
W lutym 2005 r. Komisja przyjęła nową Agendę Społeczną5 określającą priorytety, którymi
Unia Europejska powinna się kierować w obszarze unowocześnienia i rozwoju europejskiego
modelu społecznego oraz do promowania spójności społecznej w ramach Strategii
Lizbońskiej. Jednym z elementów nowej Agendy Społecznej jest zwalczanie ubóstwa i
promowanie inkluzji społecznej (Inicjatywa wspólnotowa w sprawie systemów minimalnego
dochodu ludzi wykluczonych z rynku pracy). Realizując zapowiedzi Agendy Społecznej, w
lutym 2006 r. Komisja przedstawiła projekt Komunikatu dotyczący konsultacji działań na
szczeblu UE działań mających na celu aktywną integrację osób najbardziej oddalonych od
rynku pracy6.
Dokumenty te wskazują na nowe podejście do budowy spójnej polityki integracji społecznej
łączącej trzy elementy:
• łączność z rynkiem pracy poprzez możliwości zdobycia pracy lub szkolenie zawodowe;
• wsparcie dochodu na poziomie wystarczającym do godnego życia;
• lepszy dostęp do usług mogących wyeliminować pewne przeszkody napotykane przez
niektóre osoby i rodziny w miarę włączania się w główny nurt społeczeństwa, a przez to
wspierających ich powrót do zatrudnienia (np. poprzez doradztwo, opiekę zdrowotną,
opiekę nad dziećmi, uczenie się przez całe życie w celu wyeliminowania niedostatków
edukacyjnych, szkolenie komputerowe mające pomóc przyszłym pracownikom, w tym
osobom niepełnosprawnym, w korzystaniu z nowych technologii oraz bardziej
elastycznych uregulowań w zatrudnianiu , a także poprzez rehabilitację psychologiczną i
społeczną).
To nowe podejście Komisji Europejskiej do budowy spójnej polityki integracji społecznej
nazywane jest aktywnym włączaniem. Komisja zwraca uwagę, iż wszystkie elementy tej
polityki muszą być zastosowane równocześnie, albowiem wsparcie dochodowe bez polityki
aktywizacyjnej może doprowadzić do pułapki bierności, zaś bez odpowiedniego wsparcia
dochodów programy rynku pracy sprzyjające aktywności nie będą w stanie skutecznie
zapobiec rozprzestrzenianiu się ubóstwa oraz zniechęcić ludzi do poszukiwania
natychmiastowych źródeł utrzymania nieodpowiednimi metodami. Bez środków wsparcia
socjalnego istnieje ryzyko, że aktywizacja będzie kierowana do złego adresata, a przez to
nieefektywnie, bez odpowiedniego uwzględnienia szczególnych potrzeb osób w trudnej
sytuacji np. samotnych matek, Romów, osób o złym stanie zdrowia lub dotkniętych
zaburzeniami psychicznymi.
Polska jako kraj członkowski UE uczestniczy także w procesie otwartej metody
koordynacji dotyczącym polityki społecznej. Proces ten obejmuje obszar:
• integracji społecznej
• systemów emerytalnych
• ochrony zdrowia i opieki długoterminowej
Elementem realizacji tego procesu jest przygotowywanie i wdrażanie Krajowych Planów
Działań na rzecz Integracji Społecznej, których celem jest zaprogramowanie procesów i
5
Komunikat Komisji w sprawie Agendy Społecznej COM(2005)33 z 9 lutego 2005 r.
6
Komunikat Komisji Do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-
Społecznego I Komitetu Regionów w sprawie konsultacji dotyczących działań na szczeblu UE, mających na celu
aktywną integrację osób najbardziej oddalonych od rynku pracy COM(2006)44 z 8 lutego 2006 r.
3
działań służących realizacji celów dotyczących integracji społecznej. Cele te są wspólnie
określone przez kraje członkowskie UE.
Od 2006 r. proces otwartej metody koordynacji jest zintegrowany, co oznacza, że plany
działań dotyczące wszystkich trzech obszarów są objęte jednym Krajowym Programem
„Zabezpieczenie Społeczne i Integracja Społeczna przyjętym przez Radę Ministrów w dniu
9 października 2006 roku.
W Programie tym zapowiedziano wdrożenie działań aktywizacyjnych na rzecz integracji i
spójności społecznej poprzez:
• reformę narzędzi i instrumentów na rzecz aktywnej integracji, wprowadzając
aktywizacyjną formułę świadczeń z pomocy społecznej, nowe wykorzystanie narzędzi
pracy socjalnej oraz rozwój instrumentów na rzecz aktywnej integracji;
• rozwój partnerstwa publiczno – społecznego, poprzez zdefiniowanie pojęcia usług
społecznych użyteczności publicznej, ujednolicenie trybu kontraktowania zadań usług
społecznych użyteczności publicznej, usprawnienie współpracy podmiotów publicznych i
pozarządowych w realizacji zadań;
• rozwój instytucji ekonomii społecznej.
Zapowiedziano również kompleksowe działania na rzecz mobilizacji i partnerstwa
wszystkich podmiotów polityki społecznej poprzez:
• nowe programowanie polityki integracji społecznej, prowadzące do skoordynowania
programowania polityki społecznej z programowaniem polityki rozwoju, uspołecznienia
procesu programowania integracji społecznej oraz stworzenie spójnego systemu
monitorowania i ewaluacji;
• integrację i rozwój służb społecznych, w tym zwiększenie potencjału i jakości służb
społecznych oraz skoordynowanie działań instytucji rynku pracy i pomocy społecznej.
Pierwszy zintegrowany Program jest przygotowany na okres 2006-2008, kolejne obejmą lata
2008-2011. Działania przewidziane w ramach procesów integracji społecznej powinny być
także finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.
Prezentowany projekt pozwala służbom społecznym na aktywne uczestnictwo w procesie
programowania i realizacji zadań z zakresu polityki społecznej objętych otwartą metodą
koordynacji.
I. Stan obecny
I.1. Uwarunkowania potrzeby zmian
Rozwojowi społeczno – gospodarczemu Polski towarzyszy utrzymujący się poziom ubóstwa

dużych grup społecznych. Kwestia ta uznawana jest za jedno z istotnych zagrożeń dla
realizacji strategicznych wizji rozwojowych Polski.
Jedną z podstawowych przyczyn ubóstwa i zagrożenia wykluczeniem społecznym jest
bezrobocie, szczególnie wśród osób długotrwale bezrobotnych.
4
Tab. Stopa bezrobocia długotrwałego wg płci, wybrane lata (dla ludności w wieku 15+)
1999 2002 2005
Mężczy Mężczy Ogółe Mężcz Kobiet
Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety
źni źni m yźni y
UE-
25 4,1 3,4 5 3,9 3,3 4,6 3.9 3.5 4.5
PL 5,8 4,5 7,4 10,8 9,7 12,2 10.2 9.3 11.4
Źródło: Eurostat - Labour Force Survey, Średnie roczne cyt. Za Krajowy Program ZSiIS
Osoby te są głównymi beneficjentami pomocy społecznej. W 2004 r. na ogólna liczbę rodzin

objętą wszystkimi formami pomocy społecznej ponad 53% udzielono jej z powodu
bezrobocia. Bezrobotni są beneficjentami blisko 85% świadczeń okresowych z pomocy
społecznej.
Nie ulega wątpliwości, że dotychczas stosowana polityka rynku pracy wobec osób
zagrożonych bezrobociem długookresowym i wykluczeniem społecznym nie zdaje egzaminu,
co wymaga zastosowania bardziej kompleksowych i zróżnicowanych działań realizowanych
na różnych poziomach i poprzez różne instytucje publiczne.
Eksperci wskazują na konieczność nowego podejścia uwzględniającego instrumenty
integracji i aktywizacji społecznej (rozwój instytucji zatrudnienia socjalnego, budownictwa
socjalnego, kompleksowej formuły rehabilitacji zawodowej i społecznej osób
niepełnosprawnych, jak też rozwój kontraktów socjalnych).
Wymagana jest aktywizacja środowisk lokalnych, zarówno budowanie publicznych służb
społecznych, jak i rozwój sektora organizacji pozarządowych. Polityka integracji społecznej
zależy w dużej mierze od inicjatyw obywatelskich, dialogu obywatelskiego, partycypacji
społecznej. Warunki takie sprzyjają dynamicznemu rozwojowi usług społecznych
prowadzących do integracji.
I.2. Stan instytucjonalny
Programowanie polityki społecznej

Od 2003 roku w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wprowadzono
obowiązek przygotowywania przez gminy i powiaty – strategii rozwiązywania problemów
społecznych. Strategie te powinny obejmować całokształt programów polityki społecznej
realizowanych przez gminę i powiat w ramach swoich kompetencji określonych odrębnymi
przepisami. Podobny obowiązek nałożono również na samorząd województwa, z tym, że
wojewódzka strategia polityki społecznej miała stanowić część strategii wojewódzkiej.
Strategie powinny identyfikować problemy pojawiające się w regionie w obszarze zadań
zapisanych ustawą oraz wskazywać sposoby, metody, narzędzia w celu ich rozwiązania.
Strategie jako dokumenty długofalowe powinny stanowić podstawę do planowych działań
samorządów w zakresie pomocy i integracji społecznej mieszkańców gminy, powiatu,
województwa.
Jak wynika z dostępnych badań nie wszystkie samorządy posiadają wymagane ustawą
dokumenty, część potraktowała opracowanie strategii jako formalny wymóg nie określając
zadań w zakresie współdziałania z lokalnymi instytucjami publicznymi i organizacjami
5
pozarządowymi, nie wskazując potrzeb finansowych oraz źródeł pozyskiwania potrzebnych
środków, nie przewidując harmonogramów realizacji zadań
Istotnym mankamentem jest formalistyczne podchodzenie do obowiązku tworzenia
dokumentów programowych, związany z niską świadomością potrzeby strategicznego
planowania, jak również brak ich powiązań w wymiarze pionowym.
Instytucje integracji społecznej

W przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu obok rodziny istotne znaczenie mają
instytucje należące do sektora publicznego oraz sektora pozarządowego. Sektor prywatny
obecny jest w niektórych typach usług społecznych i raczej niedostępny dla osób ubogich.
Podstawową instytucją przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu w gminach są ośrodki
pomocy społecznej, zatrudniające blisko 40 tysięcy pracowników, w tym ponad 15.351
pracowników socjalnych. Do zadań ośrodków należy:
• zapewnienie osobom i rodzinom wsparcia w przezwyciężaniu trudnej sytuacji życiowej,
w tym usług socjalnych i świadczeń rzeczowych;
• zapewnienie dochodu na poziomie interwencji socjalnej;
• doprowadzenie do uniezależnienia się od pomocy społecznej lub częściowego aktywizacji
społecznej we współpracy z pomocą społeczną
• integrowanie osób i grup będących w procesie wykluczenia społecznego ze środowiskiem
lokalnym.
Ośrodki pomocy społecznej są szczególnie obciążone realizując zadania określone w
ustawie o świadczeniach rodzinnych, ustawie o dodatkach mieszkaniowych oraz częściowo w
ustawie o systemie oświaty7. Na poziomie gminnym realizowane są również zadania
określone w ustawie o zatrudnieniu socjalnym, w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, w ustawie
o przeciwdziałaniu narkomanii, w ustawie o świadczeniach rodzinnych, oraz niektóre
zadania wynikające z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (w tym prace
społecznie użyteczne i roboty publiczne).
Na poziomie powiatu funkcjonują powiatowe centra pomocy rodzinie (PCPR),
zatrudniające ponad 3,8 tysiąca pracowników - realizujące zadania pomocy społecznej, które
przekraczają zakres działania i możliwości gminy (rodziny w kryzysie; dzieci i młodzież
pozbawiona opieki rodziców, rodziny zastępcze, osoby chore psychicznie, osoby
niepełnosprawne, uchodźcy) oraz powiatowe urzędy pracy zatrudniające 18,6 tysiąca
pracowników realizujące zadania z zakresu rynku pracy.
Na poziomie województwa istnieją regionalne ośrodki polityki społecznej (ROPS),
zatrudniające ponad 200 pracowników do zadań, których należy między innymi opracowanie,
aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej będącej
integralną częścią strategii rozwoju województwa oraz wojewódzkie urzędy pracy, które
obecnie stanowią silny ośrodek kreowania działań dystrybucji funduszy europejskich.
Ważnym ogniwem systemu pomocy i integracji społecznej stanowią – pracownicy socjalni.
Od ich fachowości, umiejętności i rzetelności zależy duży obszar działań społecznych.
7
Chodzi o zadania związane z wypłatą stypendiów. Pomimo, iż ustawodawca wprost wskazał, iż ośrodki
pomocy społecznej nie mogą realizować zadań związanych z ta ustawą, znane są przypadki przekazania
ośrodkom ich realizacji.
6
Osobną grupę instytucji integracji społecznej stanową instytucje sektora pozarządowego,
które współpracują przede wszystkim z samorządami gminnymi oraz urzędami
marszałkowskimi.
Te organizacje, dla których pomoc społeczna i usługi społeczne to obszar podstawowy,
najczęściej prowadzą działania związane z pomocą osobom niepełnosprawnym lub chorym
(46% organizacji wskazuje na pomoc społeczną i usługi socjalne jako najważniejsze pole
swojej działalności), oraz ze wspomaganiem rodzin niewydolnych wychowawczo,
znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, lub patologicznych (45%). Z tych organizacji
42% organizacji tego typu zajmuje się także pomocą osobom skrajnie ubogim. Mniej więcej
co trzecia taka organizacja pomaga osobom starszym (32%), lub niesie pomoc osobom
uzależnionym i ich bliskim (30%). Podobna liczba organizacji pomocy społecznej i usług
socjalnych (30%) prowadzi lub wspiera domy dziecka, rodziny zastępcze, świadczy usługi
adopcyjne, niesie pomoc sierotom, lub oferuje inne usługi socjalne adresowane do dzieci i
młodzieży. Jedna na cztery (25%) organizacje wskazuje, że zajmuje się zorganizowaną
dystrybucją darów rzeczowych, odzieży i żywności oraz wsparcia finansowego, a jedna na
pięć (20%) prowadzi schroniska dla bezdomnych lub pomaga im w inny sposób. 10%
prowadzi działania mające na celu pomoc ofiarom klęsk żywiołowych, a 2% pomaga
uchodźcom.
Istotnym problem jest przestrzenne zróżnicowanie sektora. 43% organizacji zlokalizowanych
jest w miastach wojewódzkich i stolicy kraju. Mniej więcej 1 na 3 organizacje tego typu
(36,5%) funkcjonuje w mniejszych miastach (powyżej 10 tys. mieszkańców), zaś co 5 (20%)
funkcjonuje na terenach wiejskich lub w miastach nie przekraczających 10 tysięcy
mieszkańców.
W Polsce rozwijana jest także ostatnio idea ekonomii społecznej i powiązana z nią idea
przedsiębiorczości społecznej. Przedsiębiorstwa społeczne muszą spełniać zarówno kryteria
ekonomiczne, jak i społeczne. Do pierwszych należy głównie stałość i autonomia działania
oraz ponoszenie ryzyka finansowego, do drugich wspieranie rozwoju społecznego na
szczeblu lokalnym, demokratyczne zarządzanie, społeczne pojmowanie zysku (zysk
przeznaczany na potrzeby integracyjne, a nie tylko dla właścicieli). Nową instytucją
przeciwdziałania wykluczeniu w ramach ekonomii społecznej są spółdzielnie socjalne,
tworzące miejsca pracy i możliwości aktywizacji społecznej osób bezrobotnych,
niepełnosprawnych, bezdomnych, uzależnionych oraz uchodźców.
Narzędzia i instrumenty przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

Narzędzia i instrumenty służące przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu, to narzędzia i
instrumenty o charakterze: profilaktycznym, aktywizacyjnym, opiekuńczym, oraz
integracyjnym. Działania przy pomocy tych narzędzi i instrumentów oparte są o środowisko
lub instytucje.
Instrumenty profilaktyczne
Instrumenty profilaktyczne można podzielić na działania instytucjonalne oraz systemy
wsparcia dochodów. Do działań profilaktycznych należy zaliczyć działania kierowane do
rodzin i dzieci – świetlice i kluby, placówki wsparcia dziennego, doradztwo rodzinne i
psychologiczne służące pomocą rodzinie i przeciwdziałające możliwym patologiom.
Instrumentami profilaktycznymi, są również:
• systemy wsparcia dochodów: zasiłki z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne, dodatki
mieszkaniowe i system stypendialny,
• system dożywiania dzieci w szkołach.
7
W obszarze tym należy doprowadzić do systemowych rozwiązań w zakresie
instytucjonalnym, oraz całościowego przeglądu systemów wsparcia celem skoordynowania
systemów i nadania im charakteru pro aktywizacyjnego w wymiarze zawodowym,
edukacyjnym, zdrowotnym i społecznym.
Instrumenty aktywizacyjne
Instrumenty te są stale poszerzane w ramach określonych regulacji prawnych. Do
najważniejszych należy zaliczyć:
• kontrakt socjalny – jako narzędzie pracownika socjalnego łączące ochronę dochodów z
pracą socjalną;
• indywidualny program zatrudnienia socjalnego – jako narzędzie aktywizacji zawodowej i
społecznej osób, którym należy przywrócić zdolność zatrudnienia, a którzy ją utracili bądź
mają trudności z aktywizacją z uwagi na cechy indywidualne (niepełnosprawność)
• zatrudnienie wspierane – jako narzędzie umożliwiające adaptację stałą (niepełnosprawni)
lub okresową (szczególne grupy bezrobotnych) na otwartym rynku pracy dla umożliwienia
adaptacji
• ekonomia społeczna – jako nowe narzędzie umożliwiające tworzenie miejsc pracy w
połączeniu z celami socjalnymi w postaci spółdzielni socjalnych oraz innych podmiotów
prawnych;
Do grup osób w określonej sytuacji , kierowane są dodatkowo narzędzia aktywizacyjne:
• indywidualny program wychodzenia z bezdomności
• indywidualny program integracji dla uchodźców;.
• program usamodzielniania się osób wychodzących z domów dziecka i innych instytucji
opiekuńczych.
W obecnym systemie prawnym brakuje spójności i koordynacji szeregu działań o charakterze
prawno-finansowym, zauważa się coraz pilniejszą potrzebę zwiększania kompetencji
pracowników pomocy społecznej, instytucji rynku pracy i organizacji pozarządowych.
Instrumenty opiekuńcze
W ramach działań na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu istotne są dwa
kierunki:
• rozwój i koordynacja systemu opieki długoterminowej dla osób starszych,
niepełnosprawnych i długoterminowo chorych (domy pomocy społecznej, zakłady
opiekuńczo-lecznicze, zakłady pielęgnacyjno – opiekuńcze, rodzinne domy pomocy,
usługi opiekuńcze);
• rozwój systemu pomocy rodzinom niewydolnym wychowawczo (rodzinne formy,
placówki dzienne i całodobowe).
W obu przypadkach dominują działania o charakterze instytucjonalnym i stacjonarnym
powodującym brak integracji ze środowiskiem lokalnym.
Działania o charakterze środowiskowym rozwijają się bardzo powoli. Rozwój usług
środowiskowych w opiece długoterminowej jest działaniem nie tylko o charakterze
integracyjnym, lecz stanowi również duży potencjał w możliwościach wzrostu zatrudnienia.
Istotną kwestią jest tu również problem jakości usług, dlatego też, niezbędny będzie system
kształcenia ustawicznego pracowników tych służb.
8
Instrumenty integracyjne
Funkcjonuje szereg instrumentów na rzecz pomocy i poradnictwa dla obywateli (zarówno
osób, grup jak i społeczności lokalnych) . Realizowane są one poprzez poradnictwo rodzinne i
specjalistyczne, poradnictwo obywatelskie oraz powstawanie i wspieranie instytucji
samopomocy (kluby integracji społecznej). Ważnym obecnie narzędziem na rzecz integracji
lokalnej jest projekt CAL (Centra Aktywności Lokalnej) wspierający aktywność społeczną w
środowiskach lokalnych.
II. Proponowane zmiany
Zmiany o charakterze systemowym:

1) budowa spójnego w wymiarze horyzontalnym systemu programowania polityki
społecznej połączonego z wdrażaniem perspektywy finansowej Unii Europejskiej;
2) zintegrowanie służb społecznych na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym;
3) określenie zastawu działań na rzecz aktywnej integracji skoordynowanych z
możliwymi kierunkami wsparcia przez Europejski Fundusz Społeczny;
4) wzmocnienie działań na rzecz rozwoju kapitału ludzkiego poprzez lepszą edukację i
podnoszenie umiejętności;
5) wzmocnienia partnerstwa publiczno – społecznego w realizacji zadań na rzecz
zatrudnienia i integracji społecznej.
Ad.1 budowa spójnego w wymiarze horyzontalnym systemu programowania polityki

społecznej połączonego z wdrażaniem perspektywy finansowej Unii Europejskiej;
Proponowane zmiany zawarte w projekcie ustawy o zasadach prowadzenia polityki

społecznej (art. 1 – 23) oraz niektóre zmiany zawarte w zmianie ustawy o rehabilitacji
społecznej i zawodowej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, o pomocy społecznej, o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określają całościowy system programowania,
realizacji, oceny i ewaluacji polityki społecznej państwa.
Rozdział 1 Przepisy ogólne (art. 1 – 5).
W rozdziale tym definiuje się podstawowe pojęcie - polityki społecznej, którą określa się
jako zespół wzajemnie powiązanych działań administracji publicznej oraz partnerów
społecznych i gospodarczych podejmowanych i realizowanych w zakresie zatrudnienia,
zabezpieczenia społecznego, edukacji, zdrowia i mieszkalnictwa, których celem głównym jest
zapewnienie spójności i solidarności społecznej oraz zagwarantowanie realizacji praw
społecznych obywateli. Zdefiniowane zostają również polityki szczegółowe z przypisaniem
do właściwych działów administracji rządowej
Określa się również zasady realizacji polityki społecznej na podstawie spójnego systemu
programowania na poziomie krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym oraz zasady
realizacji i oceny tej polityki a także związek z programami operacyjnymi o których mowa w
przepisach ustawy o zasadach prowadzenia rozwoju. Rozdział ten określa również (art. 4)
podmioty odpowiedzialne za prowadzenie polityki społecznej na wszystkich szczeblach
9
administracji publicznej oraz zasady współpracy instytucji publicznych na rzecz spójnej
Rozdział 2 Planowanie polityki społecznej (art. 6–9)
Rozdział ten określa zasady planowania polityki społecznej. Nowym zapisem jest określenie
dokumentu programowego na poziomie ogólnokrajowym – Krajowej Strategii Polityki
Społecznej. Dotychczas dokumenty o tej nazwie obejmowały zakres wyłącznie działu praca i
zabezpieczenie społeczne. Nowa propozycja zmienia charakter planowania polityki
społecznej z wąsko rozumianej sektorowości na rzecz projektowania horyzontalnego.
Skuteczność i efektywność rozwoju społecznego zależna jest bowiem od myślenia o polityce
społecznej państwa jako całości obejmując sfery pracy, zabezpieczenia społecznego, polityki
rodzinnej, ochrony zdrowia, edukacji, mieszkalnictwa oraz dialogu społecznego i
obywatelskiego. Oznaczać to będzie nowe zadania podejmowania działań koordynacyjnych,
w imieniu Prezesa Rady Ministrów dla całej polityki społecznej państwa.
Na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym ustawa nie tworzy nowych obowiązków
a jedynie porządkuje istniejący od 2003 roku stan prawny. Po pierwsze propozycja ta
wyprowadza planowanie polityki społecznej z ustawy o pomocy społecznej oraz zwalania z
koordynowania tych działań ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie.
Dotychczasowy stan prawny, pomimo iż uwzględniał iż strategie wojewódzkie, powiatowe i
gminne obejmowały całość polityki społecznej przewidzianej zgodnie z ustawami
kompetencyjnymi dla danego szczebla samorządowego, powodował przeniesienie ciężaru
działań wyłącznie na pomoc społeczną co często powodowało niezrozumienie i ograniczanie
działań wyłącznie do tej węższej sfery polityki socjalnej. Dodatkowym elementem był fakt iż
struktury pomocy społecznej są równorzędnym partnerem dla innych instytucji realizujących
politykę społeczną w gminie, powiecie i województwie. Dlatego też uznano za zasadne aby
za planowanie w zakresie polityki społecznej odpowiadały właściwe władze gminy obok
powiatu i województwa.
Zmianom określonym w art. 6– 9 projektu towarzyszą zmiany w:
ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, (art. 28 projektu);
ustawie z dnia 27 kwietnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych (art. 30, pkt 1 - 3 projektu );
ustawie z dnia 27 kwietnia 1997 roku o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz
zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (art. 26 projektu);
określające spójność planowania w poszczególnych ustawach z zapisami rozdziału o
planowaniu polityki społecznej.
Rozdział 3 Realizacja polityki społecznej (art. 10 – 16)
Rozdział ten określa zasady realizacji polityki społecznej na podstawie programów
operacyjnych i przyjmowanych rocznych planów działania, które stanowią element realizacji
celów przewidzianych do osiągnięcia. Roczne plany działań będą przygotowywane corocznie
zarówno na poziomie kraju jak również na poziomie wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
Plany te mają określać:
zadania przewidziane do realizacji w danym roku;
działania przewidziane do realizacji w odniesieniu do celów przewidzianych w strategii;
planowane wydatki budżetowe na realizację działań (w tym środki z budżetu Unii
Europejskiej).
10
Rozwiązane to ma służyć lepszej integracji prowadzonej polityki społecznej w powiązaniu ze
środkami pochodzącymi ze środków budżetu Unii Europejskiej, zwiększając efektywność i
celowość ich wydatkowania oraz dyscyplinę w realizacji projektowanych celów.
Propozycjom tym służą zmiany w:
ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
ustawie z dnia 27 kwietnia 1997 roku o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz
zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
koordynujące planowanie wydatków Funduszu Pracy i Państwowego Funduszu Rehabilitacji
Osób Niepełnosprawnych z wydatkami w ramach planów działań.
Rozdział 4 Ocena realizacji polityki społecznej (art. 17 – 23);
Rozdział ten określa zasady, tryb i terminy sprawozdań (roczne i końcowe) instytucji
realizujących strategie oraz sposób podawania sprawozdań do publicznej wiadomości. W
rozdziale tym określa się podstawową zasadę określenia ujednoliconych wskaźników zgodnie
z którymi, ocenia się efekty realizacji działań w zakresie polityki społecznej.
W rozdziale tym wskazuje się zasady oceny realizacji strategii oraz wybranych elementów
strategii. Przewiduje się ocenę wstępną - przed rozpoczęciem realizacji strategii, ocenę w
trakcie realizacji strategii, obejmującej całość lub wybrane jej elementy oraz ocenę pełną,
po zakończeniu strategii i programów.
Przeprowadzana ewaluacja ma uwzględniać kwestie
• trafności i spójności, czyli zgodność strategii i programów z potrzebami;
• skuteczność, czyli zgodność rezultatów strategii i programów z ich celami;
• efektywność, czyli relację nakładów na realizację strategii i programów do ich produktów
i rezultatów.
• użyteczność i trwałość, czyli wpływ realizacji strategii i programów na potrzeby,
oraz wpływ realizacji strategii i programów na sytuację społeczno-gospodarczą kraju,
województw oraz grup społecznych.
Ocena realizacji strategii obowiązkowo ma być realizowana przez jednostkę zewnętrzną
wyłoniona w trybie ustawy o działalności pożytku lub ustawy o zamówieniach publicznych.
Wyniki ewaluacji są podstawą do proponowania zmian w Strategii Polityki Społecznej i w
strategiach, przez odpowiedniego ministra oraz przez zarząd województwa, zarząd powiatu,
wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
Rozdział ten określa także zasady utworzenia i funkcjonowania Krajowego Zespół Polityki
Społecznej, jako zespołu o charakterze doradczym. Zespół składa się z 15 osób zgłoszonych
na okres trzech lat przez stronę rządową, Komitet Nauk o Pracy i Polityce Społecznej Polskiej
Akademii Nauk oraz partnerów społecznych i gospodarczych. Zadaniem zespołu jest ocena
skuteczności i efektywności realizacji Strategii polityki społecznej. Zespół przekazuje
rekomendacje dotyczące realizacji polityki społecznej.
11
Ad.2 zintegrowanie służb społecznych na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym;
Istotnym elementem zmian, są reformy instytucjonalne w zakresie pomocy i integracji

społecznej. Reformy instytucjonalne określone w projektowanej ustawie, stanowią działania
o charakterze długofalowym. Do zasadniczych refom zaliczyć należy:
• zmianę funkcjonowania ośrodka pomocy społecznej jako instytucji koordynującej,
finansującej i rozliczającej działania na rzecz integracji społecznej;
• pełne włączenie pomocy społecznej w działania na rzecz aktywnej integracji poprzez

wyodrębnienie Centrum Aktywizacji i Pracy Socjalnej;
• profesjonalizację działań służb socjalnych poprzez standardy realizacji usług oraz

zwiększenie roli pracownika socjalnego realizującego działania w różnych instytucjach,
posiadającego takie same uprawnienia w realizacji zadań publicznych
• budowę partnerstwa w zakresie integracji społecznej ,

• uspołecznienie działań w zakresie integracji społecznej – wspieranie rozwoju sektora
usług społecznych realizowanych przez podmioty ekonomii społecznej;
• nadanie nowej roli strukturom regionalnym – Regionalnemu Ośrodkowi Polityki
Społecznej jako koordynatorowi polityki integracji społecznej w województwie.
Nie ulega wątpliwości, że ośrodki pomocy społecznej powinny ulec przebudowie celem
wzmocnienia pionu zajmującego się pracą socjalną i aktywizacją zawodową. Realizacja tego
celu będzie polegać na zbudowaniu nowoczesnego modelu funkcjonowania ośrodka pomocy
społecznej z określeniem i jasnym wyodrębnieniem zadań w zakresie:
- usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych;
- aktywizacji zawodowej i społecznej;
- wypłaty świadczeń społecznych (zasiłki z pomocy społecznej, świadczenia rodzinne,
dodatki itp.).
Nowy model będzie tworzył instytucję łączącą różne zadania polityki społecznej, jednak z
wyraźnym podziałem na poszczególne segmenty. Szczególnie istotny jest ten dział pomocy
społecznej dotyczący aktywizacji zawodowej i społecznej, którego zadaniem będzie
systemowe łączenie możliwości integracji zawodowej i społecznej osób bezrobotnych
zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Wyodrębnienie działań aktywizacyjnych w ramach pomocy społecznej
Pierwszym krokiem, zaproponowanym w projekcie ustawy będzie wyodrębnienie w ramach
ośrodka pomocy społecznej Centrum Aktywizacji i Pracy Socjalnej będącego integralną,
lecz merytorycznie wyodrębnioną komórką ośrodka pomocy społecznej. Działanie to służy
jasnemu wyodrębnieniu działań aktywizacyjnych w ramach systemu pomocy społecznej.
Dzięki temu możliwe będzie tworzenie profesjonalnego zespołu realizującego wyłącznie
działania na rzecz pracy socjalnej i aktywnej integracji bez dodatkowych obciążeń
biurokratycznych, co w znacznym stopniu powinno zwiększyć efektywność działań. Dzisiaj
12
bowiem pracownicy socjalni obciążani są różnymi innymi zadaniami uniemożliwiającymi
efektywną pracę z klientem.
Funkcjonowanie Centrum, w części dotyczącej wynagrodzeń pracowników socjalnych
finansowane będzie ze środków budżetu państwa. przy współfinansowaniu ze środków
Europejskiego Funduszu Społecznego.
Projektowana ustawa określa merytoryczny związek pomiędzy powiatowymi urzędami pracy
a ośrodkami pomocy społecznej poprzez określenie następujących mechanizmów stałej ich
współpracy:
W projekcie ustawy o zasadach prowadzenia polityki społecznej wprowadza się zasadę
współpracy publicznych służb zatrudnienia, jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
polegającą na wzajemnym informowaniu się o planowanych kierunkach działań,
współdziałaniu w celu zharmonizowania działań, wzajemnej pomocy w realizacji zadań
ustawowych w granicach i na zasadach określonych w ustawach dla nich właściwych lub w
odrębnych porozumieniach oraz tworzeniu zespołów, złożonych z przedstawicieli
publicznych służb zatrudnienia i jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, w celu
ustalania wspólnych priorytetów, kierunków działań oraz inicjowanie istotnych
przedsięwzięć.
Rozwiązania te powinny doprowadzić do współpracy publicznych służb zatrudnienia oraz
ośrodków pomocy społecznej na zasadzie stałej kooperacji.
Wzmocnienie instytucji polityki społecznej na poziomie regionalnym.
Obowiązujące przepisy wykreowały na poziomie regionalnym wyspecjalizowaną jednostkę –
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej. Przepisy nie regulują jednak szczegółowo
kompetencji tej instytucji, dlatego też w większości województw kompetencje te ograniczają
się do zadań programowych, analitycznych i szkoleniowych. Jednak w nowym okresie
programowania, na poziomie regionalnym pojawi się priorytet skierowany na promowanie
integracji społecznej. Pojawią się również inne działania w zakresie polityki społecznej.
Dlatego też niezbędne jest wzmocnienie instytucji polityki społecznej na poziomie
wojewódzkim, aby istniał ośrodek mogący programować, koordynować i realizować zadania
przemyślanej i zintegrowanej polityki społecznej celem osiągnięcia wskaźników spójności
społecznej w trakcie jej prowadzenia.
Ad. 3 określenie zastawu działań na rzecz aktywnej integracji skoordynowanych z

możliwymi kierunkami wsparcia przez Europejski Fundusz Społeczny
Istotnym elementem reformy jest kompleksowe przebudowanie narzędzi i instrumentów

stosowanych przez pomoc społeczną na rzecz wzmocnienia ich roli aktywizacyjnej .
Narzędzia aktywnej integracji

Podstawowym narzędziem aktywnej integracji pracownika socjalnego jest i będzie nadal
kontrakt socjalny, będący pisemną umową (poprzedzoną wywiadem środowiskowym)
zawartą z osobą ubiegającą się o pomoc, określającą uprawnienia i zobowiązania stron
umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia
trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny.
Osoba, z którą zawarty będzie kontrakt socjalny będąca jednocześnie zarejestrowanym
bezrobotnym, będzie traktowana jak bezrobotny znajdujący się w szczególnej sytuacji na
13
rynku pracy. Objęcie kontraktem socjalnym umożliwi wykorzystanie szeregu dobranych
indywidualnie usług i instrumentów rynku pracy oraz instrumentów aktywnego włączenia.
Nowym narzędziem aktywnej integracji będzie – Program aktywizacji lokalnej,

wzorowany na metodzie Centrum Aktywności Lokalnej, która jest realizowana w wielu
ośrodkach pomocy społecznej. Program ten skierowany będzie do grupy osób w ramach
konkretnego środowiska lokalnego (terytorium: nie większym niż gmina). Program ten
przewiduje:
• aktywizację społeczno-zawodową konkretnej grupy osób w powiązaniu z innymi grupami
funkcjonującymi w danym środowisku lokalnym.
• uruchomienie aktywności społeczno-edukacyjnej w oparciu o partnerstwo lokalne
formalne lub nieformalne: instytucji publicznych (np. ośrodek kultury, biblioteka, ośrodek
sportu i rekreacji, szkoła) lub partnerstwo publiczno – społeczne (instytucji publicznych z
organizacjami pozarządowymi).
Z chwilą uruchomienia partnerstwa, (lokalnego lub publiczno – społecznego) program
aktywizacji lokalnej polega na planowym wykorzystaniu różnorodnych instrumentów
aktywizacji społecznej: od zbadania potencjału danej grupy i społeczności poprzez jej
wzmocnienie, zwiększenie kompetencji i umiejętności społecznych, samoorganizację, aż do
podjęcia grupowego działania na rzecz i przy współpracy społeczności lokalnej (o
charakterze pracy społeczno-użytecznej). Podobnie jak w przypadku kontraktu socjalnego
możliwe jest stosowanie innych, wymienionych wcześniej instrumentów aktywnej integracji
wraz z działaniami o charakterze wspierającym.
Dodatkowo stosowane będą istniejące narzędzia aktywnej integracji adresowane do
określonych grup klientów:
• indywidualne programy wychodzenia z bezdomności, adresowane do bezdomnych;
• indywidualne programy integracyjne, adresowane do uchodźców, a w przypadku
programów współfinansowanych ze środków budżetu UE także do pozostałych
imigrantów;
• indywidualne programy usamodzielnienia, adresowane do dzieci i młodzieży
opuszczającej placówki opiekuńczo –wychowawcze lub rodziny zastępcze.
Instrumenty aktywnej integracji

W ramach realizacji kontraktów socjalnych, indywidualnych programów wychodzenia z
bezdomności, indywidualnych programów integracyjnych, indywidualnych programów
usamodzielnienia oraz programów aktywizacji lokalnej pracownik socjalny oraz
projektodawcy będą mogli stosować zestaw instrumentów o charakterze aktywizacyjnym
mających doprowadzić do przywrócenia osób wykluczonych na rynek pracy oraz
doprowadzić do ich integracji ze społeczeństwem poprzez przywrócenie zdolności lub
możliwości zatrudnienia, uzyskanie wsparcia dochodowego oraz wyeliminowanie przeszkód
napotykanych przez osoby i rodziny w procesie dostępu do praw i usług społecznych, a przez
to wspierających ich powrót do zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Instrumenty aktywnej integracji: podzielone są na cztery grupy:
1) instrumenty aktywizacji zawodowej, do których można zaliczyć: roboty publiczne, prace
społecznie użyteczne uczestnictwo w zajęciach centrum integracji społecznej lub klubu
integracji społecznej, zatrudnienie w zakładzie aktywności zawodowej, uczestnictwo w
14
warsztatach terapii zajęciowej, szkolenia, staże i staże w celu przygotowania zawodowego w
miejscu pracy, zatrudnienie w ramach spółdzielni socjalnej oraz podjęcie świadczenia jako
wolontariusz w organizacji pozarządowej.
2) instrumenty aktywizacji edukacyjnej, do których można zaliczyć: zajęcia szkolne
związane z uzupełnieniem wykształcenia ogólnego na poziomie podstawowym,
gimnazjalnym lub średnim, zajęcia w ramach kształcenia ustawicznego mające na celu
zyskanie zawodu lub przygotowania zawodowego lub potrzeb wynikających ze specyfiki
niepełnosprawności, a także kwestia wypełnienia obowiązku szkolnego lub zajęć
wyrównawczych dla dziecka, osoby będącej stroną kontraktu lub uczestnikiem programu
aktywizacji lokalnej.
3) instrumenty aktywizacji zdrowotnej, do których zalicza się badania profilaktyczne lub
specjalistyczne w związku z możliwością podjęcia zatrudnienia, terapia psychologiczna dla
rodzin lub osób, program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc w rodzinie,
skierowanie wniosku do powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności,
program psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego w przypadku osób
uzależnionych od alkoholu, program terapeutyczny w zakładzie opieki zdrowotnej,
uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających, turnusy rehabilitacyjne,
zespoły ćwiczeń fizycznych usprawniających psychoruchowo, rekreacyjnych i sportowych
oraz inne zespoły aktywności społecznej, zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych a
także badania profilaktyczne i szczepienia ochronne dla dziecka osoby będącej stroną
kontraktu lub uczestnikiem programu.
4) instrumenty aktywizacji społecznej, do których zalicza się: ośrodki dziennego wsparcia,
świetlice i kluby, środowiskowe domy samopomocy lub rodzinne domy pomocy, usługi
wspierające w tym tłumacz osoby głuchoniemej, przewodnik osoby niewidomej, asystent
personalny osoby upośledzonej umysłowo lub osoby na wózku, świadczenia w ramach
wolontariatu, oraz grupy i kluby samopomocowe.
Skuteczność stosowania zestawu instrumentów aktywnej integracji wymaga wzmocnienia roli
pracownika socjalnego wobec innych instytucji usług społecznych w gminie, tak, aby
stosowane instrumenty aktywnej integracji były realizowane w sposób kompleksowy.
Ponieważ jednym z kluczowych problemów, jest zagrożenie wykluczeniem społecznym
dzieci i młodzieży, dlatego za priorytetowe należy uznać uruchomienie na szerszą skalę
rządowo-samorządowego programu tworzenia świetlic socjoterapeutycznych. Świetlice te w
istotny sposób wspierają dzieci z rodzin dysfunkcjonalnych, pomagając dzieciom w nauce,
wyrównywaniu zaległości, organizują zajęcia logopedyczne, konsultacje psychologiczne,
wskazują pozytywne wzorce społeczne. W ustawie o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi następuje zdefiniowanie zadań świetlic i klubów młodzieży
oraz systemu ich finansowania m.in. ze środków pochodzących z wpłat określonych w
ustawie o przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz źródeł budżetowych.
Ad. 4 wzmocnienie działań na rzecz rozwoju kapitału ludzkiego poprzez lepszą edukację
i podnoszenie umiejętności.
Działania te zawarte są w:
zmianach ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ,
zmianach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy .
15
W proponowanym przedłożeniu zmieniającego zapisy ustawy o systemie oświaty, proponuje
się zmiany w zakresie kształcenia ustawicznego w tym nowe zdefiniowanie pojęcia
kształcenia ustawicznego.
Nowa definicja obejmuje nie tylko kształcenie w szkołach dla dorosłych, uzyskiwanie i
uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych lecz również
uzyskiwania i uzupełniania wiedzy, kompetencji i umiejętności dotyczących spraw
osobistych, obywatelskich i społecznych.
Propozycja ta ma na celu objęcie definicją kształcenia ustawicznego nie tylko kształcenie
kończące się uzyskaniem formalnych kwalifikacji lecz również uzyskaniem kompetencji i
wiedzy niezbędnej do wejścia na rynek pracy i integracji społecznej tzw. kompetencji
kluczowych.
Rozwiązania te są zgodne z Zaleceniami Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
kluczowych kompetencji w uczeniu się przez całe życie, z listopada 2005 roku. W Zaleceniu
kompetencje są zdefiniowane jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich
do kontekstu. Kluczowe kompetencje to te kompetencje których wszystkie osoby potrzebują
do samorealizacji i rozwoju osobistego, przyjmowania aktywnej postawy obywatelskiej,
osiągania integracji społecznej i zatrudnienia. Na końcu wstępnej edukacji i szkolenia młodzi
ludzie powinni posiadać kluczowe kompetencje w stopniu przygotowującym ich do dorosłego
życia; kluczowe kompetencje powinny być dalej rozwijane, utrzymywane i aktualizowane w
toku uczenia się przez całe życie. Do kluczowych kompetencji zaliczono porozumiewanie się
w języku ojczystym, porozumiewanie się w językach obcych, kompetencje matematyczne i
podstawowe kompetencje naukowo-techniczne, kompetencje informatyczne, zdolność
uczenia się, kompetencje interpersonalne, międzykulturowe i społeczne oraz kompetencje
obywatelskie, przedsiębiorczość oraz ekspresja kulturalna.
Ad. 5 wzmocnienie partnerstwa publiczno - społecznego w realizacji zadań na rzecz

zatrudnienia i integracji społecznej
Działania te są zawarte w:
ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku
pracy .
ustawie z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej .
Do najistotniejszych elementów proponowanych zmian jest:
Wypracowanie jednego kompleksowego modelu partnerstwa społecznego wymaga
ujednolicenia zasad kontraktowania usług społecznych we wszystkich obszarach (rynku
pracy, pomocy społecznej, niepełnosprawności, przeciwdziałania alkoholizmowi) z jasnym
określeniem specyfiki obszarów jednak o wspólnej procedurze określonej w regulacjach
pożytku publicznego. Jest to zgodne z zapisami Krajowego Programu Zabezpieczenie
Społeczne i Integracja Społeczna 2006 – 2008.
Ponadto w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy poszerza się możliwość
zlecanych zadań. W stosunku do obecnego stanu prawnego gdzie możliwe jest jedynie
zlecanie usług rynku pracy, możliwe będzie również zlecanie usług i instrumentów rynku
pracy w ramach programów lokalnych. Rozwiązanie to zgodne jest z przyjętym przez Radę
Ministrów zapisem Krajowego Programu Reform zalecającym upowszechnienie zlecania
16
usług instytucjom zewnętrznym wobec publicznych służb zatrudnienia, które działają na
lokalnych rynkach pracy
1. Skutki dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego
Skutki finansowe można podzielić na trzy grupy:

skutki związane z planowaniem, realizacją i oceną polityki społecznej,
skutki zmian instytucjonalnych,
skutki finansowania instrumentów aktywnej integracji.
2.1. Skutki związane z planowaniem, realizacją i ocena polityki społecznej
Projektowana ustawa o zasadach prowadzenia polityki społecznej nie nakłada nowych
obowiązków na samorządy terytorialne w zakresie planowania i realizacji polityki społecznej.
Dodatkowe koszty związane będą z:
dokonywaniem oceny dokumentów strategicznych przez jednostkę zewnętrzną wyłonioną
w drodze konkursu. Wydatki na ten cel będą pochodziły z budżetu państwa oraz budżetów
jednostek samorządu terytorialnego. Wydatki na ten cel będą mogły być
współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego art. 21, ust. 2
projektu) .
Obecnie trudno oszacować skutki finansowe projektowanych zmian w tym zakresie.
2.2. Skutki zmian instytucjonalnych
Nowy sposób finansowania instytucjonalnego polegałby na zmianie przeznaczenia

wydatkowania środków przeznaczonych dotychczas na finansowanie ośrodków pomocy
społecznej (część 85 - budżet wojewodów) na finansowanie dwóch kluczowych zadań
istotnych dla rozwoju instytucjonalnego pomocy społecznej:
• finansowania Centrów Aktywizacji i Pracy Socjalnej – wynagrodzenia pracowników
socjalnych;
• finansowania zatrudnienia pracowników Regionalnych Ośrodków Polityki Społecznej
realizujących zadania z zakresu Europejskiego Funduszu Społecznego
Zmiana profilu wydatkowania środków budżetowych oznaczać będzie możliwość uznania ich
za wydatki kwalifikowane (wkład własny do działań) w ramach EFS.
W ramach projektów EFS możliwe byłoby finansowanie wszelkich działań mających na celu
podwyższanie kwalifikacji i kompetencji pracowników socjalnych
• działania na rzecz upowszechniania aktywnej integracji i pracy socjalnej w regionie,
• działania na rzecz upowszechniania doradztwa psychologicznego, psychospołecznego,
zawodowego oraz doradztwa dla niepełnosprawnych w regionie,
• wzmocnienie i rozwój potencjału instytucjonalnego instytucji pomocy społecznej,
działających na terenie regionu,
• szkolenia oraz specjalistyczne doradztwo dla kadr instytucji pomocy społecznej,
działających na terenie regionu, powiązane bezpośrednio z potrzebami oraz ze specyfiką
realizowanych zadań,
Ze środków Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki” możliwe będzie wsparcie takich
projektów. W programie „Kapitał Ludzki” przewidziano finansowanie działań
17
wzmacniających potencjał publicznych służb zatrudnienia i jednostek pomocy społecznej.
Część z tych środków w trybie konkursowym trafi do ośrodków pomocy społecznej i
powiatowych centrów pomocy rodzinie.
W przypadku pracowników ROPS możliwa byłaby refundacja wynagrodzeń ze środków
Pomocy Technicznej.
2.3. Finansowanie instrumentów aktywnej integracji
Przy dostosowaniu nowej formuły kontraktu socjalnego do programowania europejskiego,

podstawowe finansowanie opierałoby się na:
• sfinansowania fakultatywnej (aktywizacyjnej) części zasiłku okresowego przez gminę, co
traktowane byłoby jako wkład własny samorządu do tego typu projektów.
• ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (Fundusz Pracy, Państwowy Fundusz
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, budżet państwa) finansowane byłyby wszystkie
działania aktywizacyjne w tym działania o charakterze instytucjonalnym (centra integracji
społecznej, kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej, zakłady aktywności
zawodowej, spółdzielnie socjalne, środowiskowe domy samopomocy i inne).
Środki na realizację powyższych zadań zaplanowane są w budżetach jednostek samorządu
terytorialnego, oraz planach finansowych Funduszu Pracy, Państwowego Funduszu
Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Wydatki na aktywną integrację
Wydatki na aktywną integrację zgodnie z nowelizacją ustawy o finansach publicznych
stanowić będą dochód własny samorządu województwa jako instytucji pośredniczącej.
Zgodnie z projektem wsparcia finansowego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki w okresie 2007 – 2013 na działanie w ramach Priorytetu VI - Równość szans dla
wszystkich oraz promocja integracji społecznej przewiduje się wstępnie kwotę ok. 879,5 mln
EUR. Zgodnie z ustawą z dnia 18 października 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki
rozwoju polegać to będzie na dofinansowaniu realizacji przez poszczególne organy
administracji publicznej i inne jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, zadań
publicznych określonych w odrębnych przepisach dotyczących tych organów i jednostek.
Oznacza to przekazywanie środków na zadania aktywnej integracji określonej ustawą o
pomocy społecznej.
Część tych środków przekazywana będzie w trybie konkursowym na:

− wsparcie dla tworzenia i działalności jednostek sektora ekonomii społecznej, w tym
spółdzielni socjalnych, zakładów aktywności zawodowej, centrów integracji społecznej i
klubów integracji społecznej, podmiotów na rzecz aktywizacji społeczno-zawodowej,
− promowanie i wspieranie zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej i w organizacjach
pozarządowych,
− poradnictwo psychologiczne, psychospołeczne, zawodowe i inne, prowadzące do
integracji społecznej i zawodowej,
− rozwój form zatrudnienia i wsparcie tworzenia miejsc pracy dla osób należących do grup
szczególnego ryzyka (m.in. alternatywne i elastyczne formy zatrudnienia, telepraca),
18
− wsparcie mobilności na rynku pracy oraz rozwój usług przezwyciężających indywidualne
bariery w powrocie na rynek pracy,
− wsparcie tworzenia i działalności instytucji aktywizujących osoby zaburzone psychicznie,
w tym środowiskowe domy samopomocy,
− promocja i wsparcie wolontariatu, w zakresie integracji z rynkiem pracy osób
wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym,
− wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania pozaszkolnych form integracji społecznej
młodzieży (świetlice socjoterapeutyczne, kluby środowiskowe),
− wsparcie lokalnych inicjatyw samoorganizacji i samopomocy,
− rozwój form wsparcia indywidualnego i środowiskowego, umożliwiających integrację
zawodową i społeczną osobom ze specyficznymi trudnościami na rynku pracy (w tym
m.in. osobom starszym i niepełnosprawnym),
− organizowanie akcji i kampanii promocyjno – informacyjnych
z zakresu równości szans, mobilności i elastyczności zawodowej oraz przeciwdziałania
wykluczeniu społecznemu.
Ostateczny podział na poszczególne działania będzie określony przez samorząd
województwa.
2. Zgodność z prawem Unii Europejskiej

Proponowane regulacje są zgodne z prawem Unii Europejskiej.
19

Druk NR 665

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Druk NR 665

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Druk nr 665

Warszawa, 16 stycznia 2008 r.

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

- o zasadach planowania i realizacji

3. Program musi określać:

1) w art.21 dodaje się pkt 11 i 12 w brzmieniu:

4) art. 25 otrzymuje brzmienie:

1) w art. 2 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

2) w art. 3 pkt 16 i 17 otrzymują brzmienie:

16a) kompetencje kluczowe - umiejętności, które są potrzebne każdemu człowiekowi do

3) w art. 83a ust 2 otrzymuje brzmienie:

4) w art. 68a w ust. 1 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:

5) w art. 68b ust. 1 otrzymuje brzmienie:

7) art.70a otrzymuje brzmienie:

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

1) w art.8 ust.4 otrzymuje brzmienie:

2) w art. 11 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

3) w art. 17 pkt. 1 otrzymuje brzmienie:

4) w art.19 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

5) art. 21 otrzymuje brzmienie:

6) w art. 38 po ust. 3 dodaje się ust. 3a – 3b w brzmieniu:

7) po art. 39 dodaje się art. 39a w brzmieniu:

8) w art. 45 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

9) art.108 otrzymuje brzmienie:

10) po art. 110 dodaje się art. 110a w brzmieniu:

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może określić w drodze

11) art. 113 :

12) art. 115 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

2) w art. 6 uchyla się ust. 8;

b) pkt 8 otrzymuje brzmienie:

c) pkt 12 otrzymuje brzmienie:

6) w art. 22 ust. 4.pkt otrzymuje brzmienie:

7) w art. 24 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:

8) uchyla się art. 25;

9) uchyla się art. 27-32;

10) w art. 34 pkt 6 otrzymuje brzmienie:

11) dodaje się art. 39a w brzmieniu:

12) w art. 49 dodaje się pkt 8 w brzmieniu:

13) w art. 50 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

14) art. 63 - 64 otrzymują brzmienie:

Art. 64. 1. Programy lokalne przygotowuje się na podstawie:

15) w art. 65 ust. 2, pkt 1 otrzymuje brzmienie:

16) w art. 66 ust. 5 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

17) w art. 109 ust. 9 otrzymuje brzmienie:

1) w art. 7 w ust. 1 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

2) w art. 8 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

3) w art. 9 pkt 1 otrzymuje brzmienie:

1) w art. 9 ust. 1 - 6 otrzymują brzmienie:

2) w art. 10 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

Projektowana regulacja ma na celu dokonanie zasadniczych zmian systemowych w zakresie

Zmiany te wynikają z potrzeby efektywnego wykorzystania środków Europejskiego

I.1. Uwarunkowania potrzeby zmian

Rozwojowi społeczno – gospodarczemu Polski towarzyszy utrzymujący się poziom ubóstwa

Osoby te są głównymi beneficjentami pomocy społecznej. W 2004 r. na ogólna liczbę rodzin

I.2. Stan instytucjonalny

Programowanie polityki społecznej

Instytucje integracji społecznej

Narzędzia i instrumenty przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu

II. Proponowane zmiany

Zmiany o charakterze systemowym:

Ad.1 budowa spójnego w wymiarze horyzontalnym systemu programowania polityki

Proponowane zmiany zawarte w projekcie ustawy o zasadach prowadzenia polityki

Istotnym elementem zmian, są reformy instytucjonalne w zakresie pomocy i integracji