Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

1. Boki prostokąta a i b mają różną długość. Dwa półkola narysowano w ten sposób, że
dłuższe boki prostokąta są ich średnicami oraz jedno z nich ma dwa, a drugie cztery
punkty wspólne z prostokątem. Wyznacz powierzchnię obszaru ograniczonego półkolami
i krótszymi bokami prostokąta.

Rozwiązanie

Pierwsza część zadania to narysowanie odpowiedniego rysunku, czyli dwa półkola na

bokach prostokąta skierowane w tym samym ”kierunku”. Na czerwono zaznaczam ob-
szar, którego pole należy obliczyć. Oczywiście figura nie należy do tych, dla których jest
gotowy wzór, więc podajemy metodę uzyskania tego obszaru: rysujemy prostokąt [pole
ab], doklejamy półkole do prostokąta i odcinamy w innym miejscu (poniżej) takie samo
półkole [patrz rysunek poniżej].

Nie musimy nawet znać pola półkola (bo je ”doklejamy”, a zaraz później ”odcinamy”)
by stwierdzić, że otrzymana figura ma pole równe polu prostokąta.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

2. Dany jest kwadrat o boku długości a. Łącząc środki boków tego kwadratu otrzymujemy
kolejny kwadrat, w którym jeśli znowu połączyć środki, to otrzymamy kolejny kwadrat.
Jaką długość boku miał pierwszy kwadrat,
√ jeśli czwarty, utworzony w powyżej podany
sposób kwadrat, miał przekątną równą 2.

Rozwiązanie

I znowu zadanie rozpoczynamy od wykonania rysunku:

Podana w treści zadania przekątna narysowana na rysunku

√ kolorem zbliożonym do czer-
wonego jest połową szukanego boku, czyli ma długość 2 2. Jeśli ktoś chciałby to zadanie
liczyć, to powienien zauważyć, że przekątna kwadratu jest równa długości boku poprzed-
niego kwadratu. A√oto jak wyglądałoby rachunkowe rozwiązanie zadania. Przekątna 4
kwadratu wynosi 2, więc √ tyle będzie wynosił bok kwadratu trzeciego. Jeżeli jednak
bok 3 kwadratu wynosi 2, to jego przekątna√ będzie wynosić 2 (co wynika ze wzoru
na długość przekątnej w kwadracie d = a 2). Jeśli przekątna 3 kwadratu wynosi 2, to
taką samą długość będzie miał bok 2 kwadratu.
√ Jeśli jednak bok kwadratu 2 wynosi
2, to jego przekątna będzie mieć długość 2 2 i będzie równa długości boku pierwszego
kwadratu. Tym √ samym otrzymujemy odpowiedź do zadania, że bok pierwszego kwadratu
ma długość 2 2.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

3. Każdy wierzchołek trójkąta o bokach długości 6, 8 i 10 jest środkiem koła o promieniu 2.

Wyznacz pole figury będącej zbiorem tych punktów trójkąta, które nie należą do żadnego
z kół.

Rozwiązanie

Podobnie jak w poprzednich zadanich rozwiązywanie zadania rozpoczynamy od wykona-

nia rysunku:

Zadanie polega na policzeniu pola figury ”zielonej”. Oczywiście nie jest to żadna typowa
figura dla której jest ”gotowy wzór”, więc podobnie jak poprzednio zobaczmy jak można
ją uzyskać. Rysujemy trójkąt i odcinamy trzy wycinki koła o tym samym promieniu.
Te trzy wycinki tworzą półkole, a wynika to z twierdzenia o sumie kątów w trójkącie.
Jeżeli teraz tylko zauważymy, że trójkąt jest prostokątny, to szybciej policzymy jest pole
(P = 12 · 6 · 8). Jeśli jednak nie zauważymy, że trójkąt
q
jest prostokątny to pole możemy
policzyć ze wzoru Herona na pole trójkąta (P = (a+b+c)2
· (a+b−c)
2
(a−b+c) (−a+b+c)
2 2
). Tak,
czy inaczej, szukane pole to pole trójkąta pomniejszone o połowę pola koła o promieniu
2, czyli 24 − 2π.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

4. Każdy wierzchołek kwadratu o boku długości 2 jest środkiem koła o promieniu 2. Wy-
znacz pole otrzymanej w ten sposób ”rozetki”, czyli tych punktów kwadratu, które należą
jeszcze do co najmniej dwóch kół.

Rozwiązanie

Po raz kolejny rozwiązywanie zadania rozpoczynamy od wykonania rysunku:

Jeśli oznaczyć przez n pole jednego z dwóch obszarów niebieskich, przez b pole jednego
z czterech obszarów białych, przez c pole jednego z czterech obszarów czerwonych, a
przez z i f pola odpowiednio obszaru zielonego i fioletowego, to można zauważyć, że
kwadrat składa się z czterech obszarów białych, czterech czerwonych i jednego zielonego
co zapisujemy jako 22 = 4b +4c+ z. Jeśli wziąć trzy obszary białe, dwa czerwone i zielony
to otrzymamy ćwiartkę koła o promieniu 2, czyli 14 π · 22 = 3b + 2c + z. A jeśli weźmiemy
dwa obszary białe, jeden czerwony i jeden zielony, to √ otrzymamy taki sam obszar jak
fioletowy (trójkąt równoboczny o boku 2, czyli polu 3) i dwa niebieskie. Pole obszaru
niebieskiego to szósta część
√ koła o promieniu 2 pomniejszona o trójkąt równoboczny o
1 2
boku 2, czyli 6 π · 2 − 3. To pozwala zapisać zależność z poprzedniego zdania jako
√
2b + c + z = 4π3
− 3. Otrzymaliśmy
√
więc trzy zależności z trzema niewiadomymi, co
12−2π−3 3
pozwala wyliczyć, że c = 3
, a tym samym pole szukanej figury będzie√ polem
4(2π+3 3−9)
kwadratu pomniejszonym o cztery pola figury czerwonej i będzie wynosić 3
.
Metoda użyta do rozwiązania tego zadania jest metodą ogólną, stosowaną w tego typu
zadaniach. Przy okazji można zauważyć, że pole figury fioletowej i dwóch niebieskich
można policzyć inaczej niż przedstawiono powyżej. Np. metodą ”malarską”: malujemy
(czyt. liczymy pole) szóstą część koła, raz jeszcze malujemy szóstą część (drugiego) koła
i mamy już cały obszar zamalowany, z tym, że√trójkąt równoboczny został pomalowany
1 2 22 3
dwa razy, więc pole obszaru
√
to 2 · 6
π · 2 − 4
(pole trójkąta równbocznego o boku a
a2 3
wyraża się wzorem 4 ).
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

(x+y)2 (x−y)2
5. Mając dane xy
= 5 oblicz wartość wyrażenia xy
.

Rozwiązanie

(x+y)2 (x−y)2 (x+y)2 (x−y)2

Zauważmy, że xy
− xy
= 4. Skoro xy
= 5, to oczywiście xy
= 1, co kończy
zadanie.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

√
6. Mrówka stoi ”u podnóża” stożka o promieniu podstawy r=1 i wysokości h = 15 zamie-
rzając ”obejść” stożek dookoła i wrócić na miejsce wyjścia tak, by droga spaceru była jak
najkrótsza. Oblicz jaką drogę pokonała mrówka, zakładając, że mrówka może chodzić po
powierzchni bocznej stożka.

Rozwiązanie

No tak. Dla większości najkrótsza droga to

√ po prostu obejście wokół podstawy stożka.
Tak jednak nie jest. Stożek ma wysokość 15 i promień podstawy 1, co pozwala z tw.
Piragorasa wyznaczyć tworzącą stożka, której długość wynosi 4. Poglądowy rysunek do
zadania mógłby więc wyglądać mniej więcej tak:

Gdyby więc ”rozciąć” stożek od punktu w którym stoi mrówka (punkt M) wzdłuż two-
rzącej, otrzymalibyśmy wycinek koła o promieniu R = 4. Wycinek ten miałby długość
łuku równą obwodowi podstawy, czyli 2π. Koło o promieniu R = 4 miałoby obwód 8π,
a więc cztery razy większy, co oznacza, że wycinek jest czwartą częścią koła o promieniu
R = 4. Ale punkt startu wędrówki mrówki jest na końcach łuku wycinka, a najkrótsza
droga z punktu do punktu (oczywiście po prostej), będzie przeciwprostokątną równora-√
miennego trójkąta prostokątnego o przyprostokątnych równych 4 i będzie wynosić 4 2.
Dosyć łatwo jest to wszystko zrozumieć (i zapamiętać) gdy się wykona to zadanie z kartką
papieru zwinętą w stożek i nożyczkami. . .
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

7. Mrówka wybrała się na spacer, gdzie po przejściu każdych 10 cm, skręcała o 90 stopni.
Dwa razy skręcała w prawo, a następnie dwa razy w lewo (czyli 10 cm, skręt w prawo,
10 cm, skręt w prawo, 10 cm, skręt w lewo, 10 cm, skręt w lewo, 10 cm, skręt w prawo
itd.). Jak daleko w linii prostej znalazła się mrówka od miejsca rozpoczęcia spaceru, gdy
”przespacerowała” 10 metrów?

Rozwiązanie

Jeśli zauważyć, że po przejściu każdych 40 cm (10cm, prawo, 10cm, prawo, 10cm, lewo,
10cm, lewo) mrówka znajduje się 20 cm dalej w linii prostej od poprzedniego miejsca i
jest skierowana w tą samą stronę co poprzednio, to po przejściu 10 metrów (25 razy po
40 cm) będzie od punktu startu 5 metrów (25 razy po 20 cm). Poglądowy rysunek w
oparciu o który można przedstawić powyższe rozumowanie wyglądałby tak:
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

1 1
8. Oblicz wartość wyrażenia x4 + x4
, jeżeli wiadomo, że x + x
= 3.

Rozwiązanie

Wychodzimy od tego co wiemy, czyli że x + x1 = 3. Jeśli podniesiemy obie strony do

kwadratu (!pamiętać o wzorach skróconego mnożenia dla kwadratu sumy!) otrzymamy
x2 + 2 · x · x1 + ( x1 )2 = 32 , czyli x2 + ( x1 )2 = 7. Jeśli ostatnio otrzymaną równość raz
jeszcze podniesiemy do kwadratu (!znowu pamiętać o wzorach skróconego mnożenia dla
kwadratu sumy!) to otrzymamy (x2 )2 + 2 · x2 · ( x1 )2 + (( x1 )2 )2 = 72 co daje x4 + ( x14 ) = 47.
Używając tylko symboliki matematycznej zapisalibyśmy to następująco:
1 1 1
x+ = 3 → (x + )2 = 32 ↔ x2 + 2 = 7
x x x
1 1 2 1
x2 + = 7 → (x 2
+ ) = 7 2
↔ x 4
+ = 47
x2 x2 x4
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

9. Oblicz wartość ułamka

(987654321 + 123456789)2 − (987654321 − 123456789)2
4 · 123456789 · 987654321

Rozwiązanie
2 2
Jeśli a := 987654321 i b := 123456789 to wyrażenie zapiszemy jako (a+b) 4ab
−(a−b)
, co po
4ab
wykorzystaniu wzorów skróconego mnożenia (kwadrat sumy i kwadrat różnicy) daje 4ab ,
a tym samym wartość ułamka wynosi 1.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

10. Przyprostokątne trójkąta prostokątnego mają długości 5 i 12. Wyznacz długość wysoko-
ści tego trójkąta poprowadzonej z wierzchołka kąta prostego.

Rozwiązanie

Jeśli trójkąt jest prostokątny, to z tw. Pitagorasa wyznaczamy długość przeciwprostokąt-

nej równą 13. Pole trójkąta możemy policzyć jako 12 · 5 · 12 lub jako 12 · 13 · h. Oczywiście
w każdym przypadku pole będzie mieć taką samą wartość, z czego wynika, że h = 5·12 13
.
Pomocny w przeprowadzeniu powyższego uzasadnienia może być następujący rysunek:
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

11. Sprawdź, czy wartość wyrażenia

rq q
√ √
10 · 2 + 51 + 22 − 12 · 2

jest liczbą naturalną.

Rozwiązanie

Jeśli zauważyć, że
√ √ √ √ √ √
10 2 + 51 = 1 + 10 2 + 50 = 1 + 2 · 1 · 5 2 + 25 · 2 = 12 + 2 · 1 · 5 2 + (5 2)2 = (1 + 5 2)2

oraz
√ √ √ √ √ √
22−12· 2 = 18−2·6 2+4 = 9·2−2·2·3 2+22 = (3 2)2 −2·2·3 2+22 = (3 2−2)2
rq q
√ √
to wyrażenie 10 · 2 + 51 + 22 − 12 · 2 możemy zapisać jako
rq q
√ √
(1 + 5 2)2 + (3 2 − 2)2

i dalej jako q √ √
(1 + 5 2) + (3 2 − 2)
co jest równe q √
8 2−1
√ √
Mamy oczywiście 1, 4 < 2 < 1, 5 co daje 11, 2 < 8 2 < 12 i ostateczenie
√
10, 2 < 8 2 − 1 < 11

co dopiero teraz pozwala stwierdzić, że jeśli wartość wyrażenia nie jest liczbą naturalną,
to nie będzie liczbą naturalną również pierwiastek z tego wyrażenia.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

2 2 2 2
12. Sumę 1·3
+ 3·5
+ 5·7
+ ... + 99·101
zapisz w postaci ułamka nieskracalnego.

Rozwiązanie

2 3−1 3 1 1
1·3
= 1·3
= 1·3
− 1·3
=1− 3
2 5−3 5 3 1 1
3·5
= 3·5
= 3·5
− 3·5
= 3
− 5
2 7−5 7 5 1 1
5·7
= 5·7
= 5·7
− 5·7
= 5
− 7
2 9−7 9 7 1 1
7·9
= 7·9
= 7·9
− 7·9
= 7
− 9
...
2
95·97
= 97−95
95·97
97
= 95·97 95
− 95·97 1
= 95 1
− 97
2
97·99
= 99−97
97·99
99
= 97·99 97
− 97·99 1
= 97 1
− 99
2
99·101
= 101−99
99·101
101
= 99·101 99
− 99·101 1
= 99 1
− 101
Dodając stronami powyższe równości otrzymujemy, iż
2 2 2 2 1
+ + + ... + =1−
1·3 3·5 5·7 99 · 101 101
100
co pozwala zapisać sumę w postaci ułamka nieskracalnego 101
.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

13. Średnica AB i cięciwa CD okręgu przecinają się w punkcie M. Kąt CMB ma miarę 75◦ ,
a kąt środkowy oparty na łuku BC miarę 58◦ . Wyznacz miarę kąta ACD.

Rozwiązanie

Wykonajmy rysunek do zadania

Na rysunku powyżej są już wyznaczone wszystkie niezbędne kąty, by podać prawidłową

odpowiedź jaką jest 46◦ . Kąty ”na czarno” były podane w treści zadania, kąty ”na biało”
są wyznaczone w oparciu o własności geometryczne. Kąty 105◦ i 122◦ są uzupełnieniem
podanych kątów w zadaniu do kąta 180◦ . Trójkąt ASC jest równoramienny (ramiona są
promieniami tego samego okręgu) czyli kąty przy podstawie są równe, więc z tw. o sumie
kątów w trójkącie wynikają miary kątów 29◦ . Kąt 17◦ również wynika z tw. o sumie
kątów w trójkącie SMC. Szukana miara kąta ACD jest sumą miar kątów ACS i DCS,
więc wynosi, jak już podano, 46◦ .
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

14. Wykaż, że a2 + b2 ­ 2ab.

Rozwiązanie

Wiadomo, że kwadrat dowolnego wyrażenia jest liczbą nieujemną. Mamy więc

(a − b)2 ­ 0

Wykorzystując wzór skróconego mnożenia otrzymujemy

a2 − 2ab + b2 ­ 0

Przenosząc składnik −2ab na prawą stronę otrzymujemy

a2 + b2 ­ 2ab

czyli to, co mieliśmy wykazać.

Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

1
15. Wykaż, że jeśli x > 0, to x + x
­2

Rozwiązanie

Przekształćmy wyrażenie x + x1 . Mamy więc

1 x2 1 x2 + 1 x2 − 2x + 1 + 2x (x − 1)2 + 2x (x − 1)2 2x (x − 1)2

x+ = + = = = = + = 2+
x x x x x x x x x
2
Z ostatniej postaci (2 + (x−1)
x
) widać, że dla x > 0 przyjmuje ono wartości niemniejsze
niż 2, gdyż jest sumą liczby 2 i ułamka będącego liczbą nieujemną (dodatni mianownik
i nieujemny licznik).
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

16. Wykaż, że liczba n3 − n jest podzielna przez 6 dla dowolnej liczby naturalnej n ∈ N .

Rozwiązanie

Przekształćmy wyrażenie n3 − n. Mamy więc

n3 − n = n(n2 − 1) = n(n − 1)(n + 1) = (n − 1)n(n + 1)

Oznacza to, że wyrażenie n3 − n jest iloczynem trzech kolejnych liczb. Wiadomo zaś,
że wśród trzech kolejnych liczb dokładnie jedna z nich będzie podzielna przez trzy i co
najmniej jedna będzie parzysta, a to oznacza, że wartość iloczynu będzie podzielna przez
sześć, a to należało wykazać.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

17. W jakiej odległości od podstawy długości 10 trójkąta równobocznego poprowadzić prostą

równoległą do tej podstawy, aby pola figur na jakie podzieli ta prosta trójkąt, były takie
same.

Rozwiązanie
√
Jeśli się√ wie, że w trójkącie równobocznym o boku a wysokość wyraża się wzorem a 2 3 a
2
pole a 4 3 , to nie powinno być większego problemu z całym zadaniem. Zauważmy jesz-
√
cze, że kwadrat wysokości trójkąta równobocznego podzielony przez 3 jest polem tego
trójkąta. Ale teraz rysunek:

Szukana wielkość to różnica dwóch wysokości w dwóch trójkątach równobocznych. Z √ tre-

ści zadania wiadomo,
√ że bok ”większego” trójkąta to 10 (a więc jego wysokość to 5 3,
a pole to 25 3), zaś o mniejszym wiemy tylko, że jego pole musi być połową pola więk-
szego (aby pola figur [trójkąta i trapezu] były równe). Jeśli przez h oznaczyć wysokość w
h2 1
√ √
5 6
”mniejszym” trójkącie, to 3 = 2 · 25 3, a tym samym h = 2 , więc szukana odległość
√
√ √
wynosi 5 3 − 5 2 6 .
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

18. Wracając z sadu niosłem jabłka. Tomkowi dałem piątą część posiadanych jabłek i jeszcze
jedno jabłko. Ali dałem piątą część pozostałych mi jabłek i jeszcze dwa jabłka. Babci
dałem piątą część tych jabłek, które mi jeszcze zostały i jeszcze trzy jabłka, a Dziadziowi
dałem piątą część pozostałych mi jabłek i jeszcze cztery jabłka. I wtedy okazało się, że
mój koszyk w którym przyniosłem jabłka z sadu jest pusty. Ile jabłek niosłem z sadu?

Rozwiązanie

Spróbujmy rozwiązać zadanie ”od końca”. Ile trzeba mieć jabłek, aby Dziadziowi dać
piątą część i żeby zostały tylko jeszcze cztery jabłka, które dając Dziadziowi opróżnią
w całości koszyk? Oczywiście, że pięć (d − 15 d − 4) = 0). No to ile trzeba mieć jabłek,
aby dać babci piątą część i żeby zostało jeszcze osiem jabłek (trzy, które dostanie jeszcze
babcia i pięć na dalszą część zadania)? Oczywiście, że dziesięć (b − 15 b = 8). Pytajmy
dalej, ile trzeba mieć jabłek, aby dać Ali piątą część i aby pozostało jeszcze 12 jabłek
(2 dla Ali i 10 na dalszą część zadania). Oczywiście, że 15 jabłek (a − 15 a = 12). No to
zapytajmy jeszcze, ile trzeba mieć jabłek, aby Tomkowi dać piątą część i żeby zostało 16
jabłek (1 dla Tomka i 15 na dalszą część zadania)? Ta ilość jabłek to 20 (t − 15 t = 16), i
jest to prawidłowa odpowiedź do tego zadania.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

19. W liczbie sześciocyfrowej, podzielnej przez 6655 cyfra jedności jest równa cyfrze tysięcy,
cyfra dziesiątek jest równa cyfrze dziesiątek tysięcy i cyfra setek jest równa cyfrze setek
tysięcy. Znajdź tę liczbę.

Rozwiązanie

Z opisu szukanej liczby wynika, że liczba ta jest podzielna przez 1001 (jeśli potraktować
A, B, C jako cyfry, to ABCABC = 1001(ABC + 1)), a więc ma w swoim rozkładzie
liczby 7, 11 i 13 (bo 1001 = 7 · 11 · 13). Jest podzielna również przez 6655, a więc w
swoim rozkładzie musi mieć 5, 11, 11, 11 (bo 6655 = 5 · 11 · 11 · 11). Najmniejszą liczbą
spełniające obydwa warunki będzie iloczyn 5 · 7 · 11 · 11 · 11 · 13 co wynosi 605605. Innych
rozwiązań nie ma, gdyż każdy nowy czynnik spowoduje, że iloczyn nie będzie już liczbą
sześciocyfrową.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

20. Wyznacz wszystkie pary liczb całkowitych dodatnich spełniających równanie xy − 2x −

5y = 0.

Rozwiązanie

Zapiszmy xy − 2x − 5y jako (x − 5)(y − 2) − 10. Wtedy równanie xy − 2x − 5y = 0

10
możemy zapisać jako (x − 5)(y − 2) = 10 i dalej y − 2 = x−5 , by ostatecznie uzyskać
10
y = 2 + x−5 . Aby y było liczbą całkowitą musi być (x-5) dzielnikiem liczby 10, a więc
należeć do zbioru {±1, ±2, ±5, ±10}.
Jeśli x-5=1 wtedy x=6 i y=12
Jeśli x-5=-1 wtedy x=4 i y=-8
Jeśli x-5=2 wtedy x=7 i y=7
Jeśli x-5=-2 wtedy x=3 i y=-3
Jeśli x-5=5 wtedy x=10 i y=4
Jeśli x-5=-5 wtedy x=0 i y=0
Jeśli x-5=10 wtedy x=15 i y=3
Jeśli x-5=-10 wtedy x=-5 i y=1
Jednak tylko pary (x = 6; y = 12), (x = 7; y = 7), (x = 10; y = 4) i (x = 15; y = 3) są
parami liczb dodatnich, więc to właśnie one będą rozwiązaniami podanego równania.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

21. Wyznacz w jakim stosunku zostanie podzielona przeciwprostokątna długości 25 cm w

trójkącie prostokątnym przez wysokość poprowadzoną z wierzchołka kąta prostego, jeśli
jedna z przyprostokątnych ma długość 24 cm.

Rozwiązanie

Jak się zauważy równość pewnych kątów w trójkącie prostokątnym, to rozwiązanie zada-
nia jest prawie natychmiastowe. Zróbmy więc rysunek:

Trójkąt jest prostokątny, więc z tw. Pitagorasa wyznaczamy długość drugiej przyprosto-
kątnej równą 7. Z sumy kątów w trójkącie wynikają równości odpowiednich kątów, w
szczególności równość kątów oznaczonych na rysunku kolorem zielonym. Sinus kąta ”zie-
lonego” wynosi x7 w ”małym” trójkącie i 257
w trójkącie ”dużym”, co pozwala wyznaczyć
49 49
x = 25 . Ale szukana proporcja to x:(25-x), więc podstawiając x otrzymujemy 576 , co
kończy zadanie.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

22. Wśród cech półfinalistów konkursu matematycznego wyróżniono następujące cechy: ce-
chę A mają ci uczestnicy, którzy przeliczyli wszystkie zadania ćwiczeniowe; cechę B mają
ci uczestnicy, którzy systematycznie przygotowywali się do eliminacji, a cechę C mają
uczestnicy płci żeńskiej. Wśród 300 półfinalistów 60 osób miało tylko cechę A, cechę B
miało 195 osób, tylko cechę AB miało 15 osób, tylko cechę BC miało 63 osoby, tylko
cechę AC miało 45 osób i cechę ABC miały 3 osoby. Ile osób miało tylko cechę B?

Rozwiązanie

Posłużymy się diagramem do zobrazowania treści zadania:

Wypełniając poszczególne pola diagramu (zwracając szczególną uwagę na słowo ”tylko”

przy opisie ilości osób posiadających poszczególne cechy) bez trudu określimy ilość osób
tylko z cechą B, gdy wiemy, że 195 osób cechę B posiada. Rozwiązaniem równania 15 +
3 + 63 + x = 195, a więc i ilością osób tylko z cechą B jest liczba 114.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

23. W trójkącie równoramiennym kąt przy wierzchołku C ma miarę 120◦ . Wyznacz miarę ką-
ta między dwusiecznymi kątów A i B (kąty A i B, są to kąty przy podstawie tego trójkąta).

Rozwiązanie

Kolejne zadanie geometryczne, więc wykonajmy rysunek do zadania:

Z sumy kątów w trójkącie wynika, że kąty przy podstawie będą mieć po 30 stopni.
Dwusieczna kąta dzieli kąt na równe części, więc kąty ”ciemnozielone” mają miarę 15◦ ,
a to wystarcza, by szukany kąt wyznaczyć raz jeszcze wykorzystują twierdzenie o sumie
kątów w trójkącie. Aby suma kątów wynosiła 180◦ , gdy dwa kąty mają miarę po 15◦ , to
szukany kąt musi mieć miarę 150◦ , co jest odpowiedzią do zadania.
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

24. W trapezie równoramiennym ABCD o dłuższej podstawie AB, przekątne przecinają się
w punkcie P pod kątem prostym i dzielą się w stosunku 1:3. Oblicz pole tego trapezu,
wiedząc, że pole trójkąta CPD wynosi 9 cm2 .

Rozwiązanie

Rysunek do zadania:

Przekątne trapezu dzielą trapez na 4 trójkąty prostokątne. Jeśli oznaczyć części na jakie
została podzielona przekątna odpowiednio x i 3x (z warunku zadania dzielą się one w
stosunku 1:3), to pola wynoszą odpowiednio 12 3x·x dla trójkątów ”zielonych”, 12 ·(3x)·(3x)
dla trójkąta ”czerwonego” i 12 · x · x dla trójkąta ”niebieskiego”. Z treści zadania wiemy,
że pole trójkąta ”niebieskiego” wynosi 9, czyli x2 = 18. Jeśli policzyć pole trapezu jako
sumę pól poszczególnych trójkątów, to otrzymujemy 8x2 , skoro jednak x2 = 18, to pole
trapezu wynosi 144 cm2 .
Zenon SMYDA 25 zadań + przykładowe rozwiązania LO MUSZYNA

25. Znajdź cyfrę jedności liczby 22005 + 32004 + 52003 .

Rozwiązanie

Jeśli zapisać

22005 = 21+2004 = 21 · 22004 = 2 · 24·501 = 2 · (24 )501 = 2 · (16)501

to łatwo zauważyć, że cyfrą 16n zawsze jest 6 więc cyfrą 2 · (16)501 będzie 2.
Jeśli zapiszemy
32004 = 34·501 = (34 )501 = (81)501
to po spostrzeżeniu, że cyfrą 81n zawsze jest 1, możemy zapisać, że cyfrą (81)501 jest 1.
Ostatnią uwagą niech będzie to, że cyfrą 5n jest zawsze pięć, więc cyfrą 52003 też będzie
5.
Tak więc cyfrą jedności sumy 22005 + 32004 + 52003 jest 8 jako, że 2+1+5=8.