You are on page 1of 7

ASZURA: HISTORIA I TRADYCJE

fotografie M. Kolesnikova

Co roku roku w ciągu dziesięciu dni świętego dla muzułmanów


miesiąca Muharram, na ulicach irańskich miast rozwija się ogromne
i wspaniałe dzieło – Aszura,rocznica męczeńskiej śmierci Imama
Hussaina. Szyickie miasta – świątynie – Kum i Meszhed – całkowicie
zamieniają się w te dni w istny teatr pod odkrytym niebiem.

W Iranie rozwinął się nurt Islamu – szyizm, który stanowi zaledwie


10% muzułmanów ziemi. Istotą szyizmu jest idea duchowej
arystokracji, czyli ostatecznie idea ofiarności. Aszura to
kulminacja światowej tajemnicy, mig śmierci wszechświata i jego
odrodzenie od nowa, w nowym wymiarze.

Początkowe znaczenie Aszury, to udział wierzących w męczeńskiej


śmierci Imama Hussaina – wnuka Proroka Islamu Muhammada; czas tej
śmierci, to właśnie dziesiąty dzień miesiąca Muharram. Należy
pamiętać, że szyizm uznaje tylko dwunastu potomków (imamów)
Muhammada z linii prostej, zgodnie z prawem narodzin i wychowania
w rodzinie Proroka otrzymawszych duchową i socjalną władzę nad
ummą, muzułmańską społecznością.

Hussain był trzecim imamem (po swoim ojcu i starszym bracie) i


czwartym przywódcą muzułmanów – w każdym bądź razie, tak uważają
szyici. Kiedy Prorokowi doniesiono radosną wieść o narodzinach
wnuka, przyszedł on do noworodka i przeczytał mu na ucho azan
(wezwanie na modlitwę) oraz inne modlitwy. Zgodnie z wolą Allaha
dał chłopcu imię Hussain.

Po śmierci Imama Ali, władzę nad muzułmańskim światem przechwycił


uzurpator Muawija, a później jego syn Jazid. Hussain odmówił
uznania ich za przywódców muzułmanów i złożyć im przysięgę na
wierność, mówiąc że będzie podążać tylko za Świętym Quranem i
przekazami Proroka.

Hussain znajdował się na piegrzymce w Mekce kiedy Jazid wydał


rozkaz zabicia go. Przewidując swoją męczeńską śmierć i chcąc
zapobiec profanacji Kaaby, Imam, dzień przed odbyciem pielgrzymki
zmuszony był opuścić święte miasto i udał się w stronę Kufy.
Wcześniej, Hussain prowadził rozmowy z wodzami kufijskich plemion,
a ci obiecali pomoc w walce przeciwko Jazidowi.

Z Husseinem w drogę udało się osiemnastu mężczyzn z rodu Proroka i


pięćdziesięciu czterech zwolenników. Bojąc się pozostawić w Mekce
swoje rodziny, zmuszeni byli wziąć ze sobą kobiety i dzieci,
między innymi półrocznego syna Imama. Gdy doszli do pustyni
Karbali, koń Hussaina zatrzymał się i żadna siła nie mogła go
zmusić iść dalej. Imam zrozumiał, że właśnie ta sucha, wypalona
ziemia jest ziemią jego męczeństwa. Siódmego dnia Muharram, w
obozie Imama zakończyła się woda i ludzie zaczęli cierpieć z
pragnienia. W tym czasie, Jazid przystąpił do rozmów z
mieszkańcami Kufy, a ci zawarli z nim sojusz, odmawiając okazać
pomoc Hussainowi. Wojska Jazida okrążyły równinę i zaproponowali
Imamowi poddanie się i uznanie władzy kalifa oraz złożenie mu
przysięgi. Hussain odmówił. 10 Muharram zebrał swoich towarzyszy i
oświadczył, że zwalnia ich z wszystkich przysiąg wierności i
puszcza ich. Jednakże nikt z jego zwolenników nie opuścił obozu,
choć wszyscy doskonale rozumieli, że nie unikną śmierci. Wtedy
Hussain wykrzyknął: „Z woli Allaha prowadzimy świętą wojnę i Bóg
wynagrodzi nas za męczeństwo!” Zgodnie z narracją, widząc że jego
sześciomiesięczny syn umiera z pragnienia, Hussain oddał go Alemu
Asgar i polecił mu pójść do żołnierzy kalifa i poprosić o trochę
wody dla niemowlęcia. Na rozkaz Jazida dziecku podano truciznę od
której dziecko zmarło.

Widząc upartość Hussaina, kalif rozkazał rozpocząć bój. Świadek


tych wydarzeń, Humajd ben Muslim opowiada: „Przysięgam na Allaha,
nigdy nie widziałem takiej stanowczości. Zabici zostali synowie
Hussaina i cała jego rodzina, jego towarzysze, a on był takim
odważnym jak zawsze, nie pozwolił sobie na spadek ducha i poddanie
się”. Ciało Imama prawie zniknęło pod ogromną ilością
wystrzelonych w niego strzał. W końcu wrogowie rzucili się na
niego i dali radę go zabić. Ciało Imama wdeptane zostało w ziemię
kopytami ich koni. Naliczono na jego ciele 29 ran kłutych i 27 ran
ciętych. Legenda mówi, że nawet odcięta głowa Imama nie
przestawała sławić imię Boga i nic nie było jej w stanie zmusić do
milczenia.

W tym krwawym starciu, zabici zostali wszyscy jego zwolennicy z


wyjątkiem dwóch osób; kobiety i dzieci zostały wzięci do niewoli,
między innymi siostra Hussaina – Zejnab. Humajd Ben Muslim
świadczy: „Przysięgam na Allaha, nie widziałem ani jednej z jego
żon, córek, albo kobiet z jego rodziny, z których nie byłaby
zdarta odzież i z którą obeszli by się z szacunkiem!”

Śmierć Hussaina i jego zwolenników, która stała się symbolem


męczeństwa za wiarę, walki z niesprawiedliwością, uciskiem i
tyranią, rozbiła Islam na dwa główne nurty – sunnicki i szyicki.
We wczesnej historii Islamu, szyitami (w dosłownym tłumaczeniu
„zwolennikami”) nazywano zwolenników Imama Ali, zięcia Proroka
Muhammada a czwartego kalifa (duchowego przewodnika) muzułmanów
(czwarty kalif wg sunnitów – przyp. tłum.). Po zabójstwie Ali i
wybraniu Muawji na kalifa nasiliły się konfrontacje pomiędzy
sunnitami i szyitami, a utrwaliły się po wydarzeniach Aszury.

Dla szyitów, Hussain jest wojownikiem i męczennikiem za wiarę. Po


pierwsze jest Imamem – potomkiem Proroka, człowiekiem obdarzonym
bożą łaską. W szyiźmie, Imamowie to prawdziwi przewodnicy
muzułmanów, wzorce wiary, wiecznie chroniący i tłumaczący wiedzę
koraniczną. Imamowie mogą przewidzieć przyszłość, przyjmują
wszystko co zostaje im zesłane z bezgraniczną wiarą i pokorą.
Pierwszym z takich Imamów był Imam Ali, wybitny bohater, rażący
wrogów Islamu, swoim zadziwiającym, obusiecznym mieczem
Zulfikarem. Z Alego, boża łaska przeszła na dwóch jego synów i
córki Proroka Fatimy – Hasana i Hussaina, którzy to od urodzenia
przeznaczeni byli stać się przywódcami muzułmanów. Śmierć Imamów
(wszyscy Imamowie z wyjątkiem ostatniego, Mahdi, zmarli śmiercią
gwałtowną), wzbogaciło szyizm o pojęcie męczeństwa za wiarę, a
motyw cierpienia stał się nieodzowną częścią żałobnych rytuałów.
Szyici zaczęli obchodzić dni Aszury za czasów szacha Ismaila
Sefevida, który wprowadził szyizm w Iranie. Na dworze szacha,
pierwszych dziesięć dni muharram ogłaszanych było jako żałoba,
odprawiano szczególne ceremonie, na których zbierało się wielu
ludzi. Sam Abbas Sefevid, najbardziej wpływowy i silny szach
rządzący Iranem przez 50 lat, w dzień Aszury zakładał czarną
odzież, smarował twarz na ciemno i brał udział w religijnych
procesjach.

Należy też powiedzieć, że miesiąc Muharram – początek księżycowego


roku – w ciągu którego pierwszych dziesięciu dni rozgrywała się
historia męczeństwa Hussaina, uważany był na Bliskim Wschodzie za
święty, na długo przed tym wydarzeniem. Z Aszurą (dosłowne
tłumaczenie „dziesiąty” - dzisiątym dniem Muharrama związanych
jest wiele legend i podań. Według niektórych z nich, tego dnia
stworzone było niebo, ziemia, anioły i pierwszy człowiek – Adam.
Tego dnia miał zobaczyć ziemię po potopie Noe, urodził się prorok
Ibrahim, po długiej rozłące spotkali się Jakub i Jusuf, z woli
Allaha rozstąpiły się przed Musą wody morza Czerwonego, ratując go
od Faraona, wniebowstąpił prorok Isa. Koniec świata również będzie
w dzień Aszury.

Ale wróćmy do naszych czasów...We współczesnym Iranie, Aszura jest


religijnym, kulminacyjnym wydarzeniem roku, jakie po Islamskiej
rewolucji 1979r nabrało szczególnego sensu i znaczenia. Pierwszych
dziesięć dni miesiąca szyici poświęcają na opłakiwani męczeńskiej
śmierci Hussaina, a w ciągu całego miesiąca odbywają się różne
religijne obrzędy, które w wielu miastach, zwłaszcza w Kumie i
Meszhedzie, zamieniają się w religijne misteria, z fabułą
rozgrywającą się przez kilka dni.

Słychać żałobną muzykę, okrzyki „O Hussain!”. Ulicami maszerują


procesje. Biorą w nich udział mężczyźni, którzy w takt rytmicznych
uderzeń bębnów biją się po plecach łańcuchami. Setki łańcuchów,
jednocześnie wzlatują, by za chwilę opaść na plecy. Procesje te
obrazują skruchę i żal mieszkańców Kufy, którzy odwrócili się od
Imama, zdradzili go. Kobiety stoją wzdłuż drogi, niektóre płaczą
okryte czadorami, niektóre biją się w pierś. Wszyscy ubrani na
czarno, najbardziej religijni będą nosić żałobę przez 40 dni.

Stopniowo rozwijają się wydarzenia Aszury: to historia córki


Hussaina – Zejnab, w poniżeniu dostawionej do Jazida do Damaszku,
która nie przestawała przepowiadać prawdziwej wiary, to tragiczna
wieść o małżeństwie, zawartym przed samą bitwą z Kasimem, synem
drugiego Imama a jego kuzynką. Mówi się o Abbasie, przyrodnym
bracie Hussaina, który starał się przynieść do obozu wodę: tracąc
obie ręce niósł bukłak z wodą w zębach...

Na ulicach irańskich miast, w dni Aszury można zobaczyć wojenny


taniec, kiedy kilkuset mężczyzn, biorąc się za ręce, na środku
ulicy wymachując w jednym rytmie szablami, ostrza których
wygrawerowane są arabskimi napisami; nocą tworzą się procesje z
pochodniami. Cudownie i strasznie! Podobne misteria urządzane były
setki lat temu na ulicach miast Europy, ale tylko Wschód może być
wiecznie – młodym i rozwijać się nie tracąc jednocześnie
starożytnej wielkości.
Tłumaczenie: Omm Hussain
źródło: http://farhang-alshia.narod.ru/ashura_hist.html

You might also like