Mirkoekonomia

1. Ekonomia: nauka badająca sposób gospodarowania społeczeństwa w warunkach nieograniczoności potrzeb i

ograniczoności zasobów służących do wytworzenia danych potrzeb/dóbr.

2. Rachunek ekonomiczny: to wybór alternatywy lepszej ze zbioru alternatyw wyboru. Każda alternatywa to
zbiór efektów i nakładów spełniający warunkach maksymalizacji stosunku efektów do nakładów.

3. Racjonalność: to sposób postępowania podmiotów gospodarczych, które uświadamiają sobie cel swojej
działalności, oraz ograniczoności zasobów, dążą do:
a)uzyskania maksymalnych efektów przy określonych nakładach (zasada największej wydajności)
b)minimalizacji nakładów ponoszonych do osiągnięcia określonych efektów(zasada oszczędności)
3.1.Warunkai racjonalności gospodarowania podmioty gospodarczego:
- umiejętność określenia i uporządkowania celów według istotności celów, które mają być wykonane
-posiadania wiedzy na temat ich realizacji
-znajomość o uwarunkowaniach zewnętrznych i wewnętrznych ograniczających podmiot gospodarczy
Racjonalność nerwowa: wybór ze zbioru alternatywach, który jest zupełny
metodologiczna: wybór ze zbioru alternatywach, który jest niezupełny

4. Cechy gospodarki towarowo-pieniężnej(kryterium wyboru jest pieniądz)

-produkcja dóbr i usług jest przeznaczona na wymianę, wiąże się to z występowaniem nadwyżki
ekonomicznej
-istnieje wartość prywatna(oby móc wybierać, trzeba mieć możliwość wyboru)
-istnieje pieniądz, który jest powszechnie ekwiwalenty

4.1. Prawa występujące w gosp. towarowo-pieniężnej:

a)Prawo ekonomiczne(?)- istotne, względnie stałe, potwierdzające związek pomiędzy elementami
procesu gospodarowania, które mają charakter obiektywny, czyli są niezależne od woli i działalności
człowieka.

b)Prawo wartości: cena oscyluje wokół wartości(wymiana jest ekwiwalentna), obie strony powinny
osiągnąć korzyść.
wartość
cena
cena

wartość

c)Prawo popytu i podaży: zależność która w stępuje w gosp. miedzy ceną, popytem i podażą. Cena
rośnie popyt spada, podaż rośnie, Cena spada popyt rośnie, podaż spada.

5. Popyt, podaż, cena, elastyczność cenowa i dochodowa popytu i podaż, miara łukowa i punktowa.

5.1.1 Popyt: jest to zapotrzebowanie na dane dobro, usługę w określonym miejscu i czasie.
-popyt potencjalny: zapotrzebowanie na dobro, usługę nie poparte możliwościami dochodowymi
-popyt efektywny: zapotrzebowanie na dobro, usługę poparte możliwościami dochodowymi
Czynniki determinujące popyt: dochody, cena, czas, preferencje, tradycja, moda
p

dq
5.1.2. Podaż: jest to ilość dóbr i usług oferowanych do sprzedaży w danym miejscu i czasie.
-podaż potencjalna: zależy od możliwości produkcyjnych popartych zasobami
-podaż efektywna: zleży od poziomu cen dóbr i usług.
Czynniki determinujące podaż: cena, koszty produkcji, czas, technologia
-podaż indywidualna: dla danego towaru, ze strony pojedynczego dostawcy.
-podaż rynkowa: ze strony wszystkich sprzedawców
-podaż globalna: dla wszystkich towarów i od strony wszystkich sprzedawców(podaż zagregowana)
p

s
q

5.2. Cena: relacja wymienna wyrażona w pieniądzu. Jest to cała suma, jaką musimy zapłacić, aby nabyć
produkt, usługę.

5.2.1. Elastyczność cenowa popytu: jest to stosunek względnej zmiany zapotrzebowania na dane dobro do
względnej zmiany jego ceny. Ecp mierzy zależność między zmianą ceny a wielkością popytu.

Miara punktowa: Miara łukowa:

Ecp= ∆D/D / ∆p/p * 100%

Ec= -∞(popyt doskonale elastyczny) (Ecp<-1 lub >|1|)

Ec=-1=|1| popyt jednostkowy (Ecp=-1 lub |1|)

Ec= 0 popyt nieelastyczny (Ecp>-1 lub <|1|)

5.2.2. Elastyczność cenowa podaży: mierzy reakcję podaży na zmiany cen. Elastyczność cenowa podaży jest
zawsze dodatnia(!)

Miara punktowa: Miara łukowa:

Ecs= ∆S/S / ∆p/p * 100%

Ecs>1 –elastyczna
Ecs=1 –jednostkowa
Ecs<1 –nieelastyczna

Elastyczne krzywe podaży są stosunkowo płaskie, natomiast krzywe podaży nieelastycznej są bardziej stromo
nachylone.

5.2.3. Elastyczność dochodowa popytu: mierzy zależność między zmianami popytu, a zmianami poziomu
dochodów ludzi. Jest to stosunek względnej zmiany popytu na dobro do względnej zmiany dochodu.

Edp= ∆Q/Q / ∆M/M * 100% M- dochód

Edp>0 dobra normalne

Epd<0 dobra niższego rzędu
Epd>1 dobra wyższego rzędu
Edp<1 dobra pierwszej potrzeby
5.2.4.Estastyczność dochodowa podaży: mierzy zależność między zmianami podaży, a zmianami poziomu
dochodów ludzi. Jest to stosunek względnej zmiany podaży na dobro do względnej zmiany dochodu.

Eds= ∆S/S / ∆M/M * 100% M- dochód

6. Funkcja użyteczności i krzywa użyteczności

6.1. Użyteczność: poziom zadowolenia klienta z konsumpcji danego dobra. Konsument dąży do racjonalnego
zaspokojenia swoich potrzeb, czyli dąży do maksymalizacji użyteczności. Warunki racjonalnego wyboru:
1. A≡ \A(nie wiem, co to jest)
2. \A=> ~\A
3. A>B ^ B>C
A>C

6.2 Funkcja użyteczności: jest to funkcja przedstawiająca poziom zadowolenia konsumenta. Pokazuje
zależność między ilością konsumowanych dóbr, a poziomem użyteczności.
U=u(x1,x2,x3…xn) xi>=0 xi- ilość dobra.

Im więcej dóbr jest konsumowanych, tym większą wartość przyjmuje krzywa użyteczności
f. użyteczności
U
Konsument woli mieć posiadać więcej niż mniej(nie ma granicy konsumpcji)

Xi

6.2.1. Użyteczność całkowita- to subiektywne poziom odczuwania satysfakcji(przyjemności) z tytułu

konsumpcji pewnej ilości dobra. Użyteczność przeciętna to stosunek użyteczności do ilości skonsumowanego
dobra.
6.2.2. Użyteczność krańcowa- pokazuje o ile zwiększy się(zmniejszy) użyteczność całkowita, jeżeli zwiększy
się(zmniejszy) konsumpcja dobra o jednostkę.

6.3. Krzywa użyteczności(preferencji)- zbiór punktowych charakteryzujących ten sam poziom użyteczności, a
różniący się ilością konsumowanych dóbr i usług.

X2
Punkty a i b wyznaczają ilość skonsumowanych dóbr. Obie kombinacje
zapewniają taką samą użyteczność całkowitą.
Krzywe obojętności nie mogą się przecinać i są wypukłe. Punkty powyżej
a krzywej obojętności są bardziej preferowane przez konsumenta, ale są dla
b niego nie osiągalne
u u1 u2
X1

7. Rodzaje dóbr

7.1. Krańcowa stopa substytucji: jest to ilość jednego dobra, z której konsument jest skłonny zrezygnować, aby
zwiększyć o jednostkę konsumpcję drugiego dobra, pozostawiając użyteczność całkowitą na niezmienionym
poziomie.
KSS= ∆U/∆x2 / ∆U/∆x1= ∆x1/∆x2

7.2. Dobra doskonale substytucyjne: są to dobra, które konsument chce wymienić w stosunku 1:1.
Charakteryzują się stałą stopą substytucji. Dwa dobra są substytucyjne, jeżeli wzrost/spadek ceny jednego
dobra, przy niezmienionej cenie drugiego dobra, przesuwa popyt w stronę dobra tańszego
7.2.1 Dobra doskonale komplementarne: są to dobra konsumowane w stały proporcjach. Dwa dobra są
komplementarne, jeżeli wzrost/spadek ceny jednego dobra powoduje wzrost/spadek popytu na drugie
dobro(samochód – paliwo)

7.2.2 Dobra normalne: dobra, których popyt rośnie wraz ze wzrostem dochodów konsumentów

7.2.3 Dobra podrzędne(niższego rzędu): dobra, na które popyt spada wraz ze wzrostem dochodów
konsumentów(ujemna elastyczność dochodowa)

7.2.4 Dobra Giffena: dobra, na które popyt rośnie wraz ze wzrostem cen lub ze spadkiem dochodów
konsumentów(dodatnie elastyczność cenowa popytu)

7.2.5 Dobra Vebela: dobra, na które popyt rośnie wraz ze wzrostem cen(efekt snobizmu)

8. Równowaga konsumenta: mnożnik lagrange'a i interpretacja graficzna

8.1. Równowaga konsumenta: jest to stan, w którym konsument wybrał taki koszyk dóbr, który przy danej
cenie i dochodach, zapewnia mu maksymalną użyteczność.

U=U(x1,x2,x3,…xn)
M=p1*x1+p2*x2+…+pn*xn

Warunki optimum konsumenta:

Nie czaję, wiec nie ma.

8.2 Krańcowa stopa substytucji: mierzy nachylenie krzywej obojętności, pokazuje ile konsument powinien
uzyskać jednego dobra, aby zrekompensować stratę jednostki drugiego dobra i utrzymać użyteczność całkowitą
na niezmienionym poziomie.
Teoria wyboru konsumenta głosi, że konsument wybierze punkt
x1
leżący na linii budżetowej stycznej do najwyższej osiągalnej
krzywej obojętności.

A Krzywa użteczości(ob) Nachylenie linii budżetowej = -p2/p1

k. możliwości prod.
Nachylenie linii ograniczenia budżetowego i krzywej obojętności w
Linia budżetowa
x2 punkcie optimum(A) muszą być sobie równe, a zatem:
MRS=-p2/p1
∆x1/∆x2=-p2/p1 => ∆x2/x1=-p2/p1

9. Efekt dochodowy i substytucyjny

9.1. Efekt dochodowy: zmiana wielkości popytu związana jest ze zmianą wielkości dochodu

9.2. Efekt substytucyjny: jest efektem zmiany relacji cen dóbr nabywanych przez konsumenta. Efekt ten polega
na przesunięciu się wzdłuż krzywej obojętności.

x1
Wzrost ceny pierwszego dobra, powoduje odchylenie linii budżetu z punktu AC
A do punktu AB. Punkt równowagi przesuwa się z punktu K do punktu L. Ruch ten
można przełożyć na efekt substytucyjny(z K do M) będący reakcją na zmianę
M
relacji cen przy zachowaniu takiego samego MRS, natomiast efekt dochodowy(z
K M do L) będący reakcją na zmianę dochodu przy założeniach niezmienności
L u2 relacji cen.
u1
Efekt substytucyjny musi oznaczać zmniejszenie popytu na dobro drugie.
B C x2 Efekt dochodowy również zmniejsza popyt na dobro drugie, o ile jest ono dobrem
normalnym. W takich warunkach podniesienie cen powoduje spadek popytu.