design

numer 4  2010
creative
industries creative creative
Umiejętności industries creative
industries
menedżera creative industries
creative
kreatywnego: industries creative
industries
creative
okrągły stół IWP
industries industries
creative creative
Zaprojektuj Swój Zysk:
industries
i designerów, który pomagaindustries
Projekt współpracy przedsiębiorców
creative
+
firmom rosnąć
industries creative industries
industries
Polski design:
industries creative
+ Jak dostrzegać najnowsze trendy?
creative industries industries
+ Ergonomia – tworzenie przyjaznych produktów

creative industries industries

+ Daria Piotrowska – Young Design

industries creative creative

industries
+ industries creative
Rekomendacje – studia przypadku – najlepsze praktyki

industries industries
industries creative industries
industries industries
 2_3
TT design

Kreatywność, pomysłowość,
racjonalizacja
Czy musimy uczyć się kreatywności? W Polsce ok. 40 proc. PKB generują mikroprzed-
siębiorstwa i  małe firmy, zatrudniające ponad połowę wszystkich pracowników1.

+
Niewątpliwie trzeba być kreatywnym, by bez większego kapitału sprawnie konkurować
z większymi i zasobniejszymi, a jednocześnie administrować i rozwijać działalność.
Ten rodzaj kreatywności jest konieczny w każdej gospodarce rynkowej, ale też niewy-
starczający, szczególnie gdy skala działania przekroczy możliwą do bezpośredniego
zarządzania. Wówczas wymagane są mechanizmy i rozwiązania systemowe.

Dużo ostatnio dyskutujemy w  Instytucie Wzornictwa, a  tak-

że z  naszymi partnerami, na temat kreatywności: jak roz-
wijać umiejętności kreatywnego myślenia, projektowania
i  zarządzania. Wyniki tych dyskusji, uzupełnione badaniami
i  opiniami ekspertów, służą nam do opracowania materia-
»» Przykład wczesnej kreatywności Polaków
łów na studia zarządzania wzornictwem prowadzone z SGH, po uwolnieniu rynku w 1989 r. – sprzedaż
rąbanki na ulicach Warszawy.
warsztaty projektu Zaprojektuj Swój Zysk, wydarzenia
na Gdynia Design Days, konferencje, które organizujemy lub na które jesteśmy zapra-
szani, oraz do przygotowania raportów i ekspertyz, na przykład na temat rozwoju
wzornictwa e-usług dla Ministerstwa Gospodarki. Dzisiaj chcemy kontynuować ten
temat z czytelnikami magazynu THINKTANK.
1. Dane GUS za 2008 r., mikrofirma zatrudnia do 9 osób.

Beata Bochińska,
prezes zarządu Instytutu Wzornictwa Przemysłowego,
dyrektor projektu ZSZ

design Spis treści:

Ilustracja na okładce: Pojazd SAM RE-VOLT, fot. materiały producenta

1.  Umiejętności polskiej klasy kreatywnej – okrągły stół IWP

2.  Menedżer kreatywny: ten, który łowi trendy
3.  Młody projektant: jakie umiejętności powinien mieć?
4. Ergonomia – sztuka tworzenia przyjaznych przedmiotów
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

5.  Prof. Dan Formosa: produkt się nie liczy, liczy się człowiek
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

6.  Zaprojektuj Swój Zysk: podsumowanie programu +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

7.  Anna Kacprzyk: rozmowa TT design +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
TEKST> THINKTANK
Zapis debaty zorganizowanej przez IWP

Umiejętności
polskiej
klasy
kreatywnej

»» ZIRslim. Sygnalizator drogowy.

Projekt Michał Latko, Leszek Czerwiński,
Rafał Malesa, producent: Zakład
Inżynierii Ruchu W. Sylwestrzak i S-ka.

Branża kreatywna staje się dziś fundamentem, na którym może rosnąć i rozwijać
się nowoczesna gospodarka. Współtworzą ją nie tylko architekci, projektanci
mebli, rozwiązań IT czy sprzętu AGD. Coraz częściej stanowią ją także
menedżerowie-innowatorzy, którzy zajmują się wprowadzaniem
nowych produktów i usług na rynek.

TT design
Jeśli chcemy, by branża ta odegrała w Polsce strategiczną rolę
w rozwoju, warto zdefiniować umiejętności niezbędne jej menedżerom
+
i twórcom – takie zadanie postawiła sobie grupa ekspertów
zaproszona do okrągłego stołu w IWP.
Od czasu kiedy
Richard Florida, kanadyjski socjolog, zde-
finiował „klasę kreatywną” jako najbardziej
twórczą grupę społeczną, która nadaje
kierunek rozwoju regionom i całym pań-
stwom, minęła już niemal dekada. Inżynie-
rowie, projektanci, architekci, naukowcy,
twórcy mediów, nauczyciele akademiccy
– oni wszyscy, współpracując, tworzą in-
nowacje. Jak wynikało z  analizy Floridy,
niemal 40 proc. amerykańskich pracow-
ników to właśnie klasa kreatywna – dzięki
temu takie miejsca jak Dolina Krzemowa
mogą wyznaczać trendy technologiczne, es-
tetyczne i konsumpcyjne na skalę globalną.
Europa dostrzega w klasie kreatywnej
i branżach kreatywnych szansę na rozwój,
utrzymanie konkurencyjności wobec Chin,
Indii, Brazylii – ze strategii rozwoju Europa
2020 wynika, że właśnie na tych przemy-
słach będzie opierać się konkurencyjność
naszego kontynentu. Kapitałem rozwo-
jowym Europy są bowiem ludzie oraz ich
umiejętności, nie surowce.
Również Polska, jako jedna z najbardziej
dynamicznie rosnących dziś części Euro-
py, szuka sposobu na budowę branż kre-
atywnych, gdzie wartość dodana należy do
najwyższych. Jak zdefiniować taką branżę?
Departament kultury, mediów i sportu bry-
tyjskiego rządu określa ją jako opartą na in-
dywidualnej twórczości, zdolnościach i ta-
lencie. Wytwarzane w niej produkty i usługi
mają wartość intelektualną, którą można
zastrzec prawnie. To właśnie na tej warto-
ści opiera się potencjał firmy do tworzenia
nowych miejsc pracy i generowania docho-
du. Do przemysłów kreatywnych możemy
więc zaliczyć wszelkie branże związane
z projektowaniem produktów, biura archi-
tektoniczne, ale także firmy z sektora IT czy
biotechnologii, czyli wszystkie, w których
powstaje własność intelektualna.
Jeśli jednak branża kreatywna ma stać się
jednym z kół zamachowych polskiej gospo-
darki, a fundamentem rozwoju tej branży
są ludzie, to wyjątkową uwagę należałoby
poświęcić procesowi kształcenia przyszłych
menedżerów i twórców branż kreatywnych.
Niniejszy zapis współpracy intelektualnej
ekspertów branży kreatywnej, przedsta-
wicieli ośrodków regionalnych i Minister-
stwa Nauki jest próbą określenia zestawu
umiejętności niezbędnego twórcom branży
kreatywnej w Polsce.
4_5
Jakie umiejętności polskiej
klasy kreatywnej?
Choć umiejętności osób, które tworzą
proces kreacji, są kluczowe dla rozwoju
nowoczesnej gospodarki, polskie firmy
mają problem ze zdefiniowaniem zestawu
talentów osoby, która miałaby kreować.
Najlepiej widać to w typowym ogłoszeniu
rekrutacyjnym na stanowisko dyrektora
kreatywnego w agencji reklamowej – za-
kres obowiązków takiej osoby definiowany
jest niezwykle szeroko. Firmy wymaga-
ją typowych tzw. twardych umiejętności
menedżera (planowania, koordynowania
prac, czuwania nad zespołem, analizowa-
nia materiałów i pomysłów, monitorowa-
nia budżetu), ale również tzw. miękkich
(osiągnięć artystycznych, znajomości tech-
nik multimedialnych oraz wykształcenia
plastycznego). Ten dysonans to nie jednost-
kowy przypadek.
Polskie firmy często nie rozgraniczają
pracy twórczej od zarządzania nią. Nie-
rzadko przedsiębiorcom, którzy są skon-
centrowani na tworzeniu produktu, braku-
je znajomości procesu zarządzania samym
projektem, więc tę odpowiedzialność
przerzucają na twórców – nieświadomie
przyporządkowując im rolę menedżera.
W  niektórych przypadkach taka polity-
ka się sprawdza – zdarzają się uzdolnieni
twórcy, którzy jednocześnie mają perfek-
cyjnie opracowaną dyscyplinę pracy, znają
się na prowadzeniu biznesu i potrafią kie-
rować zespołem.
„ Zarządzanie zespołem i kreowanie wymaga zupełnie różnych umiejętności.
Dlatego właśnie oczekiwania wobec stanowisk twórczych i kreatywnych oraz menedżerskich
powinny być jednoznacznie określone.
Beata Bochińska [prezes Instytutu Wzornictwa Przemysłowego]
Nie wszyscy genialni informatycy tworzący
przełomowe rozwiązania zdradzają jednak
cechy przywódcze, a także nie wszyscy zdolni
graficy potrafią i chcą zajmować się budżetami
projektów. Jak myśleć o umiejętnościach klasy
kreatywnej?
Po pierwsze:
podział na twórców i menedżerów
Jedną z propozycji jest podział specjali-
stów pracujących w przemysłach kreatyw-
nych na pushers i pullers. Pierwsza grupa
„pcha”, łamie bariery, wymyśla niespotykane
dotąd rozwiązania. Druga niejako „ciągnie”
w firmie proces kreatywny, zarządza nim i na-
daje mu ramy. Choć wydawać by się mogło, że
ostateczny produkt to w głównej mierze zasłu-
ga projektanta, takie wrażenie jest złudne. Bez
menedżera, który oceni pomysł, oszacuje jego
wartość, znajdzie dla niego miejsce w nad-
chodzących trendach, a w odpowiednim mo-
mencie przyhamuje lub rozwinie wizjonerskie
koncepty twórcy, nie ma mowy o  sukcesie
rynkowym wyrobu. A bez zainteresowania
klientów taki produkt staje się wyłącznie
sztuką dla sztuki, która doskonale czuje się
w galeriach, ale już nie w masowej dystrybucji.
Zarządzanie i kreowanie wymaga zespo-
łu zupełnie różnych cech. Dlatego właśnie
podział stanowisk kreatywnych twórczych
i kreatywnych menedżerskich powinien być
jednoznaczny, a  umiejętności w każdym
z tych przypadków – różne.
Jak wynika z doświadczeń ekspertów, nie
istnieje jeden zamknięty katalog cech me-
nedżera kreatywnego: można tylko wskazać
najważniejsze elementy mogące znaleźć się
w  portfolio osoby, która jest menedżerem
kreatywnym. Wszystkie powinny umożli-
wiać zarządzanie obszarem innowacyjności/
kreatywności i tworzenie kultury zarządzania
kreatywnością.
1
Z
 arządzanie grupą kreatywną wymaga
umiejętności miękkich, które
wykształcają szkoła i socjalizacja.
Współdziałanie, komunikowanie, a także zdolność ła-
mania zasad/widzenia spraw poza schematem to tylko trzy
z całej palety cech potrzebnych menedżerowi kreatywnemu,
by stworzyć pomost pomiędzy przedsiębiorcą, który finansu-
je działania kreatywne, a twórcą, który je kreuje. Ten proces
bywa trudny, dlatego niezbędna jest łatwość komunikacji
i poszukiwania konsensusu w trudnych sprawach. Menedżer
gra wówczas rolę osoby, która zachęca twórcę do szukania
innowacji wtedy, gdy to potrzebne, zdając sobie sprawę, że
nie każda firma i nie każdy produkt musi przekraczać granice.
Czasem ważniejsze jest zapewnienie firmie stabilizacji, ale
to właśnie przywódca musi wyczuć potrzeby danego przed-
siębiorstwa. Kiedy już to zrobi, konieczne jest wyznaczenie
celów. Dla twórcy nie ma nic bardziej demotywującego niż
praca, która została wykonana niepotrzebnie. Jeśli projektant
wie, że jego wysiłek na pewno nie pójdzie na marne, działa
znacznie bardziej efektywnie.
Wielką rolę w tworzeniu tych umiejętności odgrywa system
edukacyjny, który powinien stymulować do działania, tworzyć
ku temu warunki. Jak wynika z debaty, system edukacyjny po-
winien zapewniać następujące umiejętności:
++ Promować wieloperspektywiczność podejścia – zachę-
cając do osiągania wyniku dzięki różnorodnym autorskim
działaniom, których celem nie jest uzyskanie dobrej oceny
w systemie, ale premiowanie kreatywności.
++ Uczyć pracy w grupach, współdziałania – jedną z naj-
ważniejszych zasad przemysłów kreatywnych jest oparcie ich
efektywności na bliskiej współpracy. Jak wynika z badań Dia-
gnoza społeczna, Polska jest jednym z państw, w których braki
w tym aspekcie są największe – poziom zaufania do obcych
jest niski, trudno więc dzielić się rozwiązaniami i czerpać od
siebie nawzajem.
++ Wyrabiać zaufanie i skłonność do podejmowania ryzyka
– promocji zachowań przedsiębiorczych, unikania pracy w sys-
temie sztywnych instytucji jako jedynej możliwości działania
 6_7
TT design

+
+
„
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pracuje obecnie nad zmianą tradycyjnego sposobu
studiowania. Większy nacisk zostanie położony na naukę umiejętności, a nie przyswajanie teorii.
Krzysztof Gulda [dyrektor departamentu strategii w Ministerstwie Nauki]

menedżerowie kreatywni powinni nauczyć się już w szkole.

A ta powinna m.in. promować działania własnych uczniów.
Czego potrzebuje
Dynamiczny rozwój przemysłów kreatywnych wymaga
menedżer designu
niewątpliwie dobrze przygotowanych menedżerów, ale też Zarządzanie grupą kreatywną
twórców o otwartych umysłach. Obecnie w Polsce tacy ludzie wymaga umiejętności miękkich,
wywodzą się głównie z rodzin, w których od pokoleń rozwijana
które wykształcają szkoła
jest pasja tworzenia. Bowiem to właśnie rodzina i najbliższe
otoczenie kształtuje postawy umożliwiające współpracę, gdy i socjalizacja.
na każdym etapie edukacji próbuje się uczniów umieszczać
Tworzenie warunków
w  ściśle określonych ramach. Nie ma więc wątpliwości, że
wraz ze wzrostem zapotrzebowania na osoby kreatywne ko- do powstawania innowacyjności
nieczne będą zmiany w systemie kształcenia. Ten proces już się wymaga też twardych
rozpoczął – na razie na deskach kreślarskich. – Ministerstwo umiejętności zarządczych.
Nauki i Szkolnictwa Wyższego pracuje obecnie nad zmianą
tradycyjnego sposobu studiowania, chce nowy system oprzeć Powodzenie biznesu w branży
o Krajowe Ramy Kwalifikacji. Oznacza to, że na poszczegól- kreatywnej, oprócz umiejętności
nych etapach nauki nie wystarczy książkowa wiedza, ale przede menedżera, zależy w dużej mierze
wszystkim będą też sprawdzane zdobyte na zajęciach umie-
jętności, a także cechy związane z funkcjonowaniem w społe- od środowiska pracy.
czeństwie. Po zakończeniu kolejnego etapu kształcenia studenci
będą musieli udowodnić, że osiągnęli to, czego wymaga się na
„ Kreatywność jest rozbudzana wcześnie: jeśli na trzech kolejnych etapach kształcenia uczniowie będą
+
poznawali jedynie definicje, zupełnie nowe podejście w szkole wyższej może dla nich oznaczać szok.
Tomasz Augustyniak [projektant wzornictwa]
danym kierunku studiów. Nad przygotowa-
niem deskryptorów, w których zapisane zo-
staną te oczekiwania, pracuje 90 ekspertów.
Proces wyrabiania kreatywności zaczyna
się jednak wcześniej: jeśli na trzech kolejnych
etapach kształcenia uczniowie będą pozna-
wali jedynie definicje, zupełnie nowe podej-
ście w szkole wyższej może dla nich oznaczać
poważny szok. Dlatego kreatywność powinna
być rozwijana już od najmłodszych lat. Dzięki
temu, myśląc o własnej drodze życiowej, nawet
bardzo młodzi ludzie będą potrafili wyobrażać
sobie siebie jako projektantów, architektów czy
programistów. Pomóc w tym może również
zmiana nastawienia, że wybór studiów to
decyzja zawodowa. Nie można od nastolatka
wymagać, by już w szkole średniej wiedział,
jaki zawód chce wykonywać. Rozwiązaniem
może być zachęta do podejmowania nauki na
różnych kierunkach po zakończeniu kolej-
nych etapów kształcenia. Osoba z licencjatem
na ASP może uzyskać tytuł magistra na kie-
runku związanym z zarządzaniem, by posze-
rzyć zakres swych umiejętności. Inną ważną
zmianą w podejściu do edukacji powinno być
rozwijanie umiejętności pracy w grupie. Prze-
łamywanie takich ograniczeń to z pewnością
ważny kierunek rozwoju dla branż kreatyw-
nych. Zmiany w systemie edukacji wydają się
konieczne, ponieważ przy obecnych założe-
niach ucznia karze się za wszelkie przejawy
myślenia nieschematycznego.
2
T
 worzenie warunków do powstawania
innowacyjności wymaga też twardych
umiejętności zarządczych.
Niezależnie od branży zadaniem menedżera jest przepro-
wadzenie całego procesu powstawania produktu lub usługi.
Na nim (bądź na niej) spoczywa obowiązek zintegrowania
oczekiwań przedsiębiorcy i pomysłów twórcy.
Z jednej strony rolą menedżera kreatywnego jest spełnie-
nie oczekiwań biznesowych firmy, która głównie liczy na
zysk, z drugiej zaś – wydobycie od projektanta najbardziej
nietypowych pomysłów, których innowacyjność obarczona
jest określonym ryzykiem. Do menedżera należy ocena tego
ryzyka i ewentualne przekonanie szefów, że warto wyjść poza
schematy.
Jak wynika z debaty, najważniejsze z umiejętności, które
mogą być kluczowe dla powodzenia takiego menedżera, to:
++ Zarządzanie ryzykiem (ocena ryzyka) – niezbędne w pro-
cesie podejmowania decyzji, jak bardzo innowacyjny powinien
być projekt, w jaki sposób plasuje się na rynku, czy stwarza moż-
liwości rozwoju firmie przy określonych warunkach rynkowych.
++ Ocena wykreowanej wartości dodanej – pomiar marży, któ-
ra powstaje w wyniku działań menedżerów kreatywnych, pomiar
efektywności finansowej projektu to jedna z kluczowych kompe-
tencji menedżera, który działa na styku twórcy i przedsiębiorcy.
++ Określenie kryteriów brzegowych (tworzenie ram/modelu
działania): zadaniem menedżera w branży kreatywnej jest nie
tylko nadzorowanie prac, negocjacje z twórcami i przedsiębior-
cami, ale też zaprojektowanie procesu, w którym obie strony
będą czuły reprezentację swych interesów i  potrzeb. Jedną
z najważniejszych cech menedżera kreatywnego jest właśnie
umiejętność zaprojektowania i dostosowywania ram działania
dla środowisk twórczych i przedsiębiorców.

TT design
++ Umiejętność selekcji pomysłów – to jedna ze zdolności,
które są niezbędne do realistycznej oceny, czy projekt ma szanse
powodzenia, czy należy angażować w niego środki i zasoby fir-
my. Ważną kompetencją menedżera jest zdolność do rezygnacji
z pomysłów oraz idei, które są ciekawe, ale nie wróżą sukcesu
biznesowego – dla tej umiejętności warunkiem koniecznym
jest posiadanie gruntownej wiedzy o rynku, potrzebach klien-
tów, możliwościach nawiązania z nimi kontaktu, możliwo-
ściach zbierania ich opinii.
++ Analizowanie trendów i kontekstów – to jedna z umie-
jętności, które tworzą menedżera kreatywnego i odróżniają
go. Zdolność wyłapywania nowych trendów, wchodzenia
w alianse strategiczne z podmiotami, które mają wiedzę, zdol-
ność do gromadzenia wiedzy, zarządzania nią, umiejętność jej
rozprzestrzeniania w organizacji bywają kluczowe dla powo-
dzenia projektów.
++ Wprowadzanie na rynek nowych produktów – to jedna
z podstawowych umiejętności, które dla menedżera kreatyw-
nego oznaczają jednak nie tylko doskonałą znajomość narzę-
dzi marketingowych, ale również – a może przede wszystkim
– wyczucie potrzeb konsumentów i badanie satysfakcji.
++ Przywództwo – zdolności przywódcze dla menedżera kre-
atywnego są jednymi z najbardziej istotnych – bez nich trudno
jest zintegrować niezmiernie autonomiczne i kreatywne środo-
wisko twórców ze światem przedsiębiorców. Na nim również leży
obowiązek zdobycia wiedzy na temat prawnego wykorzystania
wartości intelektualnych pozyskanych w miejscach, które w sen-
sie prawnym nie zostały dotąd uregulowane. Choćby to, czy wy-
korzystanie pomysłu zamieszczonego na portalu przez np. użyt-
kownika Facebooka jest naruszeniem praw autorskich, czy też nie.
W dyskusjach o najbardziej kreatywnych koncernach pojawiają
się zazwyczaj te same przykłady: Apple, Virgin, Lego. Te firmy
łączy nie tylko globalna obecność na rynkach. Oprócz grupy
zdolnych projektantów mają one także specjalnie edukowa-
nych menedżerów, którzy potrafią wyłowić pomysły zarówno
rewolucyjne, jak i opłacalne. Menedżer kreatywny, choć często
wymaga tego zarząd firmy, nie może jednak myśleć jedynie ka-
tegoriami kwartalnych zysków. Interesuje go znacznie bardziej
odległa przyszłość, w której będzie umiał znaleźć najważniejsze
trendy. Tylko wtedy firma może być innowatorem, który odkry-
wa niezagospodarowane jeszcze obszary działania. Taką szansę
stracił koncern Nokia, który już w 2004 r. miał gotowy prototyp
8_9
smartfona. Gdyby menedżerowie zarządzający
projektami mieli powyższe umiejętności, firma
wyprzedziłaby hitowego iPhone’a. Jednak pro-
dukt Nokii nie trafił na rynek – mylnie uznano,
że jego wytworzenie będzie zbyt drogie, a doty-
kanie palcami ekranu nie spodoba się klientom.
++ Przywódca w biznesie kreatywnym
potrzebuje także wiedzy specyficznej dla
branż. Skoro więc ten sektor przemysłu opie-
ra swój zysk na wartości intelektualnej, mene-
dżer musi doskonale orientować się w prawie
autorskim na rynkach, do których ofertę kie-
ruje przedsiębiorstwo.
3
P
 owodzenie biznesu w branży
kreatywnej, oprócz umiejętności
menedżera, zależy w dużej mierze
od środowiska pracy.
Dlatego znaczący jest wkład przywódcy
zespołu w stworzenie pola do współdzia-
łania z innymi specjalistami, wytworzenie
przestrzeni kreatywnej. Zazwyczaj bowiem
twórcy innowacyjnych produktów i technolo-
gii skupiają się na tematyce, która jest im bliska,
nie zwracają uwagi na inne dziedziny. Przez to
+
nie zdają sobie sprawy, jakie umiejętności i na-
rzędzia posiadają pozostali twórcy – umyka im
też fakt, że śmiało można z nich skorzystać.
„
Rolą menedżera kreatywnego jest również zaprojektowanie
mechanizmów wymiany wiedzy między własnym zespołem
a innymi zespołami – i zarządzanie tym procesem.
Anna Borkowska [dyrektor Gdyńskiego Centrum Innowacji
– Pomorski Park Naukowo-Technologiczny]
„

Nie istnieje jeden zamknięty katalog cech menedżera kreatywnego: można tylko wskazać
najważniejsze elementy mogące znaleźć się w portfolio osoby, która jest menedżerem kreatywnym.
dr Iwona Palczewska [dyrektor badań i rozwoju Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, kierownik działu ergonomii]

Rolą menedżera kreatywnego w tym przy-
padku jest nie tylko wybór miejsca, w którym
będzie realizowany projekt (np. park techno-
logiczny, w którym nagromadzenie specjali-
stów kreatywnych wyzwoli masę krytyczną do
innowacyjności), ale również zaprojektowanie
mechanizmów wymiany wiedzy między wła-
snym zespołem a innymi zespołami – i zarzą-
dzanie tym procesem.
++ Dobry menedżer potrafi otworzyć twór-
ców na współpracę i wykorzystać indywi-
dualne predyspozycje każdego członka
zespołu. Rozwojowi działań interdyscypli-
narnych sprzyja fizyczna bliskość firm: takie
miejsca jak parki technologiczne to środowi-
sko, w którym łatwiej zaczerpnąć z doświad-
czenia innych. Nawet towarzyskie rozmowy
podczas przerwy na kawę mogą zainspirować
firmy do nawiązania współpracy. Zaczyna się
zazwyczaj od rozwiązania bardzo prostych
i przyziemnych problemów, a w efekcie tych
drobnych działań może nawet powstać nowy
zespół specjalistów z różnych dziedzin. Dowo-
dem na to, że znalezienie przestrzeni kontaktu
między firmami może się opłacić, jest nie tyl-
ko Dolina Krzemowa – są już również polskie
parki technologiczne, w których powstają in-
nowacje. Ciekawym przykładem projektu za-
rządzania wiedzą mogą być także prowadzone
przez IWP warsztaty dla projektantów i przed-
siębiorców organizowane w ramach projektu
Zaprojektuj Swój Zysk. Dzięki nim obie strony
nie tylko nawiązują kontakty zawodowe, ale
też poznają swoje oczekiwania. Zaczynają mó-
wić wspólnym językiem biznesowym, dzięki
czemu o wiele łatwiej rozwiązywać powstające
podczas współpracy problemy.
Do niedawna tylko wybitni mogli wytrwać w swym niety-
powym podejściu do świata, by stać się wielkimi innowato-
rami. Jedną z takich postaci jest Richard Branson, założyciel
imperium Virgin. W szkole znany był głównie jako krnąbrny
dyslektyk; dziś świat kojarzy go z takimi pomysłami jak tanie
linie lotnicze, gdy nikt nie myślał jeszcze o lataniu za grosze,
z podróżami kosmicznymi, sieciowymi sklepami z muzyką.
Przełamywanie ograniczeń jest dla tego biznesmena sposobem
na życie, choć ze szkoły wyrzucano go za to 18 razy.
Oprócz tego, że Branson jest biznesmenem, z powodzeniem
można go nazwać menedżerem kreatywnym, ponieważ potrafi
on wśród pomysłów odrzuconych przez innych znaleźć perły, na
których zarabia miliony. Być może dziś nie znalibyśmy bestsel-
lerowej płyty Tubular Bells Mike’a Oldfielda, gdyby nie intuicja
Bransona. Gdy wielkie wytwórnie odmówiły muzykowi wydania
płyty z dość dziwnymi utworami, Virgin Records podjęło ryzyko.
Opłaciło się – płytę sprzedano w 5 mln egzemplarzy.
Polskie branże kreatywne nie mogą tylko czekać na kolejnych,
wyjątkowo upartych Richardów Bransonów – powinny wspól-
nie z instytucjami edukacyjnymi stworzyć system, który będzie
promował kreatywność, uczył umiejętności niezbędnych do
wykształcenia najważniejszych cech kreatywnych, budował
przestrzeń innowacyjności.
Tylko wtedy polskie przemysły kreatywne staną się kołem
zamachowym całej gospodarki.
W dyskusji, która odbyła się z inicjatywy IWP w siedzibie instytutu
w listopadzie 2010 i była podstawą do opracowania materiału
okrągłego stołu, wzięli udział: Tomasz Augustyniak
[projektant wzornictwa]; Beata Bochińska [prezes Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego]; Anna Borkowska [dyrektor Gdyńskiego
Centrum Innowacji – Pomorski Park Naukowo-Technologiczny];
Krzysztof Gulda [dyrektor departamentu strategii w Ministerstwie
Nauki]; dr Iwona Palczewska [dyrektor badań i rozwoju Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego, kierownik Działu Ergonomii].

 Do niedawna tylko wybitni mogli wytrwać w swym nietypowym podejściu

do świata, by stać się wielkimi innowatorami. Nie stać nas na takie podejście.
 TT design

Piękno na co dzień dla wszystkich

60 lat Instytutu Wzornictwa Przemysłowego

Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie obchodzi w tym roku 60-lecie nieustannego

upowszechniania dobrego wzornictwa. Powstał 1 października 1950 zarządzeniem ministra
przemysłu lekkiego z 2 sierpnia 1950 r., gdy Warszawa leżała jeszcze w gruzach.

Przez 60 lat powstało w nim ponad 2 tys. projektów, w tym ok. 800 projektów odzieży z różnych
kategorii, ok. 500 projektów w kategoriach: tkaniny żakardowa, odzieżowa, lniana, drukowana,
ok. 300 wzorów wyrobów ceramicznych, ok. 200 wzorów mebli i ok. 20 projektów
pojazdów. Wzory zaprojektowane w IWP uzyskały ok. 100 nagród na targach oraz konkursach
krajowych i międzynarodowych. Naukowcy pracujący w instytucie opublikowali w tym czasie
ok. 800 prac naukowo-badawczych (m.in. z ergonomii, wzornictwa dla osób niepełnospraw-
nych, barwy), zespół Dobrego Wzoru zorganizował 17 edycji programu monitoringu wzor-
nictwa na polskim rynku, setki wystaw upowszechniających najlepszy polski i światowy design,
a w ostatnich latach trzy edycje festiwalu wzornictwa Gdynia Design Days oraz konkursu
dla projektantów oprogramowania Imagine Cup wspólnie z zespołem Microsoft.

Tyle formalnie i w liczbach. Dziś IWP to kultowe miejsce na mapie Polski i Europy, zawdzię-
czające wszystko kreatywnym ludziom z pasją oraz ich przyjaciołom. Idea powołania instytutu,
jednej z pierwszych tego typu placówek w Europie, wyszła od artystki sztuk plastycznych Wandy
Telakowskiej. Prof. Telakowska była ważną osobą elity intelektualnej i artystycznej: przyjaźniła się
z Iwaszkiewiczem, Tyrmandem, była pierwszą dyrektor Biura Nadzoru Estetyki Produkcji w po-
wojennej Polsce. W trudnych czasach, z licznym zespołem współpracowników, realizowała ideę:
„Piękno na co dzień dla wszystkich”, poprzez upowszechnianie nowego, demokratycznego
wzornictwa, wykorzystującego nowe technologie i opierającego się na rodzimej estetyce.

Po latach działania jako jednostka badawczo rozwojowa od początku 2008 r. IWP jest spółką Skarbu
Państwa. Jednocześnie jest jednostką naukową i Centrum Badawczo-Rozwojowym. Przede
wszystkim zajmuje się komercyjnym doradzaniem przedsiębiorcom i administracji
w zakresie zarządzania innowacjami i wzornictwem, a także realizuje wieloletni projekt indywidu-
alny Zaprojektuj Swój Zysk, edukujący przedsiębiorców i projektantów w obszarze zarządzania
wzornictwem i przygotowywania chętnie kupowanych, konkurencyjnych produktów i usług.
 TEKST> dr Iwona Palczewska

+ +
+ + »» Ford - model T 1908r.

tów, cz
eg o będą po
trzebo w
iałab
a
y
+
li
: s
w
zy
przyszł
bszych
ości
koni.

+ + +
ł k o nsumen po w iedź brzm
zapyt a ce – od
y H en ry Ford jsca na miejs
Gdyb z mie
en os zenia się
do prz

Nie będziemy
potrzebowali
szybszych

koni TRENDY
 12 _ 13
TT design

Innowacje jutra muszą wynikać z potrzeb konsumentów, ale ci
dziś nie zawsze wiedzą, jakie będą te potrzeby i jak je zaspokoić.
Dlatego jedną z kluczowych umiejętności menedżera designu
jest dziś wyławianie trendów.
Jak będzie wyglądał
w przyszłości rynek, jakie będą oczekiwania
przyszłych klientów, czym będą się kiero-
wali, wybierając ten, a nie inny produkt? Jak
zaprojektować produkt, który pojawi się na
rynku za rok i pozostanie na nim przez kil-
ka kolejnych lat? To dziś kluczowe pytania,
na które każdy zarządzający wzornictwem
czy firmą kreatywną szuka odpowiedzi.
Coraz trudniej ją znaleźć – świat przecież
przyspiesza.
++ Zanim telefon Bella trafił do maso-
wego użytku, upłynęło 50 lat. Telefonom
komórkowym wejście w powszechny obieg
zajęło siedem lat, a obecnie media społecz-
nościowe, takie jak Facebook, upowszech-
niają się w  ciągu dwóch–trzech lat. Nie
wystarczy więc śledzenie tego, co dzieje się
na rynku – nawet ekspresowe reagowanie
ani najkrótszy cykl wdrożenia nie sprostają
konkurencji, która zawsze będzie szybsza.
Śledzenie trendów na rynku to dziś za mało
– trzeba je wręcz wyprzedzać, przewidywać.
Myśleć naprzód
Amerykański pisarz William Gibson po-
wiedział, że „przyszłość jest już tu, tylko
nierówno rozłożona”. Zgadzam się z nim
– z obserwacji zachowań firm designerskich
widać, że dziś jedną z  najważniejszych
umiejętności, które musi mieć menedżer
kreatywny, jest zbieranie ziaren i zalążków
przyszłych trendów, zachowań ludzkich,
technologii i filtrowanie ich przez głęboką
wiedzę o  uwarunkowaniach, które będą
miały wpływ na rozwój w przyszłości: spo-
łecznych, ekonomicznych, historycznych,
geograficznych, demograficznych itp. Do
tego trzeba mieć nie tylko wielką intuicję
wynikającą z doświadczenia, ale też wie-
dzę, która pozwoli korzystać z filtrów.
Niestety, zadanie nie jest tak proste. Świat
nie rozwija się liniowo, przewidywania sta-
nu rynku np. za 30 lat, oparte o nawet naj-
bardziej wysublimowane techniki progno-
zowania przyszłości, dają coraz mniejsze
gwarancje, że te przewidywania się spełnią.
Organizacja Współpracy Gospodarczej
i  Rozwoju (Organisation for Economic
Co-operation and Development, OECD)
– skupiająca 33 wysoko rozwinięte i demo-
kratyczne państwa – w raportach i fore-
sightach mówi o dywersyfikacji scenariu-
szy rozwoju świata w przyszłości, mówi
o „wielu przyszłościach” (multiple futures).
Wskazanie spektrum możliwych scenariu-
szy zaprojektowanych na podstawie wiary-
godnych danych i analiz pozwala na wybór
własnej, indywidualnej strategii.
++ Znaczącą rolę w trudnym do przewi-
dzenia kierunku rozwoju cywilizacyjnego
w przyszłości odgrywa sprzężenie zwrotne,
które zachodzi między wdrożoną innowacją
a otaczającym światem. Dla przykładu sa-
mochody z napędem hybrydowym są ku-
powane nie tylko przez grupę konsumentów
o wysokiej świadomości ekologicznej, ale
również przez tych, którym zależy na ni-
skich kosztach eksploatacji – co dodatkowo
wzmacnia postawy proekologiczne użyt-
kowników. Dobry menedżer designu jest
w stanie nie tyle zaplanować, ile wychwycić
takie zmiany i skorzystać z nich jako z rodzą-
cego się trendu.
Mechanizm ten został wykorzystany
w hybrydowym Fordzie Fusion z 2010 r.,
na którego desce rozdzielczej zainstalowa-
no panel wprost komunikujący kierowcy,
jak efektywnie wykorzystuje przyjazne
środowisku możliwości wozu poprzez
swoje zachowania na drodze. Czy jeżeli
teraz za kierownicą zasiądzie ktoś, komu
ochrona środowiska jest obojętna, równie
niewrażliwy pozostanie wobec komunika-
tu, jaki mu przekaże samochód: że właśnie
przyczynia się do niszczenia świata swoich
dzieci czy wnuków? W ten sposób wzroś-
nie liczba nie tylko świadomych, ale też
zaangażowanych użytkowników.
Jakiego wzoru ma szukać menedżer?
Najlepsze wzornictwo wynika z uwarun-
kowań społecznych, estetycznych i kultu-
rowych. Firmy i  projektanci odnoszący
największe sukcesy na rynku tak naprawdę
nie projektują produktu, oni projektują do-
świadczenie konsumenta i jego styl życia.
Produkty są nierzadko tylko artefaktami
niezbędnymi do realizacji tego stylu życia
i  zaspokajającymi potrzeby konsumenta.
  Dziś jedną z najważniejszych umiejętności, które musi mieć
menedżer kreatywny, jest zbieranie ziaren i zalążków przyszłych trendów,
zachowań ludzkich, technologii i filtrowanie ich przez głęboką wiedzę o uwarunkowaniach,
które będą miały wpływ na rozwój w przyszłości.

Takie projektowanie to ogromna odpowie- Jestem przekonana, że prostym naśla- Zadaniem instytucji otoczenia biznesu
dzialność; jak powiedział znany szwedzki downictwem stu lat dystansu cywilizacyj- w obszarze wzornictwa jest śledzenie ma-
projektant Björn Dahlström: „Jako pro- nego w rozsądnym czasie nadrobić się nie krozjawisk społecznych, gospodarczych,
jektant jesteś odpowiedzialny za cudze da, ale to nie znaczy, że nie mamy czerpać demograficznych, uwarunkowań histo-
pieniądze – to nie zabawa”. To są przyszłe z istniejących już zasobów wiedzy i tech- rycznych, motorów napędzających kie-
pieniądze. nologii. Musimy jednak – po pierwsze – runek rozwoju cywilizacji, pokazywanie
OECD w  raporcie Science, Technology być w stanie dodać do nich własną war- kierunków i trendów poprzez publikacje,
and Industry Scoreboard 2009 zawarła tość, jeżeli zamierzamy być konkurencyjni działania edukacyjne oraz upowszechnia-
wnioski, zgodnie z którymi Unia Europej- na rynkach, i – po drugie – dysponować jące wzornictwo, np. poprzez konkursy
ska jako całość jest opóźniona pod wzglę- wystarczającą wiedzą o tym, w jakim kie- i wystawy dobrych praktyk wzorniczych.
dem technologicznym o 50 lat w stosunku runku zmierza światowa gospodarka. Przykładem takich działań jest konkurs
do Stanów Zjednoczonych i Japonii. Oczy- Dobry Wzór organizowany od 17 lat przez
wiście w ramach Unii są kraje takie jak np. ++ We wzornictwie przemysłowym tren- Instytut Wzornictwa Przemysłowego,
Finlandia, które o pół wieku wyprzedzają dy nie zawierają gotowych szczegółowych w którym poprzez przyznawanie nagród
średnią i  są na poziomie USA i  Japonii, rozwiązań, jest dłuższa perspektywa czaso- produktom według precyzyjnie opracowa-
wa, wynikająca i z procesu technologiczne-
ale są też kraje takie jak np. Polska, które nych kryteriów, zgodnych także z przewi-
w  stosunku do średniej unijnej są opóź- go, i z zachowań klienta – nikt nie kupuje dywanymi trendami w  przyszłości, pro-
nione o 50 lat. Czyli od USA dzieli nas stolodówki czy telewizora dwa razy w roku, na mowane są i wskazywane nowe kierunki
sezon wiosna/lato i jesień/zima. We wzor-
lat! Nie wiem, czy tak jest w istocie, ale tak rozwoju we wzornictwie przemysłowym
Polska jest postrzegana. nictwie przemysłowym ważniejsza jest i w polskiej gospodarce. Od wielu edycji
umiejętność czytania kontekstów i  umie- Dobrego Wzoru jednym z  wiodących
++ Jerzy Jedlicki, historyk zajmujący się jętność analitycznego myślenia. nurtów był przyjazny środowisku trend
przyszłością, uważa, że Polska skazana Kto ma to robić? Kto ma być guru dla oszczędności energii i wykorzystywania
jest na naśladownictwo. Z kolei ekono- przedsiębiorstw planujących wdrożenie alternatywnych jej źródeł.
mista Leszek Balcerowicz dodaje, że za- nowego produktu czy usługi na rynek?
cofanie nie musi być wadą – czerpanie Do niedawna powszechnie uważano, że ++ W 2006 r. wśród laureatów znalazł
ze sprawdzonych doświadczeń, dobrych to wyłącznie zadanie projektantów – to się autobus szynowy 218 Mc produkcji
praktyk, import gotowych technologii oni mieli być ekspertami, którzy potrafili PESA Bydgoszcz, przyczyniający się do
i rozwiązań pozwalają redukować koszty nie tylko zaprojektować „coś nowego”, ale redukcji emisji spalin w środowisku miej-
rozwoju gospodarczego, przeskakiwać i powiedzieć, co to ma być. skim; w 2007 r. – linia grzałek Square
pewne etapy i unikać ślepych uliczek. Pol- firmy Terma Technologie Sp. z o.o., które
scy przedstawiciele klasy kreatywnej mają ++ Dziś nie zdejmujemy z projektantów dzięki przejrzystej idei wzorniczej i ergo-
więc zadanie, w którego realizacji mogą tego obowiązku, dodajemy im jednak nomii wyróżniały się wygodą programo-
sobie pomóc praktykami już przetestowa- partnerów w kreacji. Obecnie tworzenie wania i obsługi zachęcającą do oszczęd-
nymi. Ale menedżerów designu nie zwal- koncepcji kreatywnych to wspólne zada- ności energii; w  2009 – OVAL, torba
nia to z obowiązku poszukiwania nowych nie i wspólne dzieło interdyscyplinarnych ekologiczna z serii 60 BAG, wielorazowa,
trendów. zespołów realizujących proces rozwoju no- biodegradowalna, wykonana w 100 proc.
Trzeba pamiętać, że rozwój technolo- wych produktów: menedżerów wzornic- z naturalnej włókniny lniano-celulozowej
giczny świata, podaż wiedzy i innowacji twa w firmach, działu marketingu, zarządu, uzyskiwanej z  odpadów produkcyjnych,
nie postępuje liniowo, ale wykładniczo dostawców wiedzy, badaczy rynku, konsu- innowacyjnego materiału opracowanego
– najlepsi rozwijają się najszybciej. menta i technologii oraz projektantów. w Polsce.
 14 _ 15
TT design

»» Dwuczłonowy spalinowy zespół trakcyjny SA 133 , napędzany

silnikami diesla MAN. Projekt: Zespół PESA, Producent: Zakłady
PESA Bydgoszcz od roku 2006.

+ + »» SAM RE-VOLT: miejski pojazd elektryczny;

projekt: Heiko Stahl, Marc Frehner,

+ + +
Stanisław Szadkowski, Bartłomiej Kras,
Krzysztof Kołodziejek. Producent: Impact
Automotive Technologies Sp. z o.o.

+ + + »» OVAL: przyjazna środowisku,

wykonana z naturalnej włókniny lnianej
biodegradowalna torba wielorazowa
z serii 60 BAG. Projektanci: Katarzyna
Okińczyc i Remigiusz Truchanowicz.
Producent: Agencja Reklamowa
STudio Remigiusz Truchanowicz.

W roku 2010 laureatem nagrody Wzór Roku przyznawanej
przez ministra gospodarki został miejski pojazd elektryczny
S.A.M. RE-Volt, trójkołowy samochód o napędzie elektrycz-
nym. Ładowany wprost z gniazdka elektrycznego o napięciu
120 woltów. Pierwowzór został zaprojektowany w latach 90.
XX w. przez szwajcarską firmę Cree Ltd., a obecny model jest
zmodernizowaną wersją trójkołowca Cree SAM Evolution II
Impact produkowaną przez polskie przedsiębiorstwo Automo-
tive Technologies Sp. z o.o. z Pruszkowa.
Nie jest on pozbawiony wad. Niewielki zasięg, wysoka cena
i trzy koła powodujące, że w Polsce rejestrowany jest jako mo-
tocykl, wymóg prawa jazdy kategorii A do jego prowadzenia
– wszystko to powoduje, że nie jest na razie pełną konkurencją
dla samochodów klasycznych czy z napędem hybrydowym.
Jest jednak na pewno alternatywą jako pojazd miejski. Jest
wizją przyszłości i nowatorskim rozwiązaniem wykraczają-
cym poza utarte schematy, a przede wszyst-
kim otwiera oczy na nowy kierunek rozwoju
motoryzacji w miastach bez smogu i hałasu.
Właśnie w taki sposób, próbując poprawiać
rozwiązania, szukając odpowiedzi na potrze-
by i doświadczenia klientów, mogą myśleć
menedżerowie kreatywni. Nie muszą też
bać się postawić pierwszego kroku: w końcu
w 1908 r. Model T Henry’ego Forda osiągał
prędkość 70 km/godz. i palił 18 litrów ben-
zyny na 100 km.
dr Iwona Palczewska: dyrektor pionu
badań i rozwoju Instytutu Wzornictwa
Przemysłowego. Można się z nią skontaktować
pod adresem: iwona_palczewska@iwp.com.pl
+
TEKST> Daria Piotrowska
Młody projektant
powinien poznać
tajniki pracy
w zespole
Umiejętności designera – oprócz wiedzy – to dziś głównie: zdolność do współdziałania, dzielenia
się wiedzą, pracy zespołowej. Tego uczy przede wszystkim praca w dużych firmach projektowych,
ale szkoła – już niekoniecznie.
Praca projektanta
nigdy nie kojarzyła mi się z  zarządzaniem.
Pomysł, zdolności artystyczne, umiejętność
modelowania – sądziłam, że tylko to jest waż-
ne. Pracując nad Catpodem – nowatorskim
kontenerem do transportu kotów, moim pro-
jektem dyplomowym – przekonałam się, że
muszę też sama dla siebie być menedżerem.
Jestem bardzo systematyczną osobą, dlatego
chciałam, by wszystko, co związane z dyplo-
mem, odbywało się we właściwej kolejności.
Zanim postanowiłam robić Catpoda, zamie-
rzałam zaprojektować meble, które rosną
razem z dzieckiem – ale okazało się, że rok
wcześniej na uczelni powstała już taka praca.
Zaczęłam więc szukać wzorniczego problemu,
który wymaga rozwiązania. Przypomniałam
sobie o  moich kłopotach z  przewożeniem
kota. Gdy chciałam przylecieć z nim do Pol-
ski z USA, okazało się, że nie ma na rynku
odpowiedniego transportera. Te dostępne
były za wysokie, aby umieścić je pod siedze-
niem, i zbyt nieporęczne, by nosić je razem
z walizkami. Zaczęłam zagłębiać się w temat
i zrobiłam badania rynku. Sprawdzałam w kli-
nikach weterynaryjnych, firmach przewożą-
cych zwierzęta, a  także u  właścicieli kotów
– wszyscy mówili mi o podobnych proble-
mach. Określiłam cel do osiągnięcia, wypisałam założenia,
poznałam rynek. Wszystkie te działania nie były typowymi
zadaniami dla projektanta. Dopiero potem zabrałam się za ry-
sowanie i modelowanie Catpoda. Udało mi się więc połączyć
zadania kreatywne i zarządzanie projektem.
Choć jestem dopiero na początku drogi zawodowej, zdąży-
łam się już przekonać, że największą przeszkodą w rozwoju
młodych projektantów jest brak ofert pracy w tej dziedzinie.
Zazwyczaj osoby, które ukończyły studia i chcą działać w bran-
ży, zakładają własne firmy. Niestety, ponieważ nie mają do-
świadczenia ani zaplecza technicznego, zajmują się głównie
aranżacją wnętrz, tracąc w ten sposób szanse na realizowanie
swych ambitnych pomysłów. Nie chciałam wybierać tej drogi,
starałam się więc znaleźć zatrudnienie w zespole projektowym
po stronie producenta. Uważam, że nawet jeśli w przyszłości
miałabym otworzyć własne studio, powinnam najpierw poznać
proces projektowania w profesjonalnym zespole, styl pracy spe-
cjalistów z innych dziedzin oraz szczegóły dotyczące wdrażania
produktu i oczekiwań rynku.
++ Pracując dla firmy, nie jesteśmy zdani wyłącznie na siebie.
Cały czas współtworzymy produkt z innymi ludźmi. W takim
zespole poznajemy opinię konstruktora, technologa, marketin-
gowca. Projekt oceniany jest pod wieloma względami i dzięki
temu efekt końcowy jest pełny i atrakcyjny dla klienta. Jedno-
cześnie taka praca może początkowo nie być dla twórcy łatwa,
ponieważ wiele osób ingeruje w jego pomysł, podchodzi do
niego krytycznie, a finalny produkt często znacząco odbiega od
pierwotnej wizji projektanta. Myślę jednak, że trzeba nauczyć

TT design
się działać w taki sposób, trzeba poznać wymogi specjalistów
z różnych dziedzin, gdy planuje się w przyszłości prowadzenie
własnego studia.
++ Znalezienie pracy dla początkującego twórcy to niełatwe
zadanie, ale nie jest ono niewykonalne. Świetnym sposobem,
by zaistnieć w świecie designu, jest udział w ważniejszych kon-
kursach wzorniczych. Pozwala to nie tylko pokazać swój pro-
jekt w mediach, ale przede wszystkim zdobyć zainteresowanie
branży. Zwycięstwo w konkursie Young Design organizowa-
nym przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego zapewniło mi
udział w wystawach oraz liczne wystąpienia przed osobami
związanymi z designem. I właśnie podczas jednego z takich
wystąpień mnie dostrzeżono – zostałam zatrudniona w zespo-
le projektowym fabryki mebli Forte. Bez udziału w konkursie
z pewnością nie dostałabym takiej szansy.
Myślę, że największym wyzwaniem będzie dla mnie właśnie
współpraca z innymi specjalistami. Czynnościami, które przy
projektowaniu Catpoda musiałam wykonać sama, teraz zaj-
mować się będzie sztab ludzi. Nie będę przeprowadzać badań
rynku i szukać rynkowych nisz. Moją rolą stanie się rozwiązy-
wanie postawionych w briefie problemów i realizacja założeń
projektu. Spadną ze mnie obowiązki menedżera. Sądzę, że
osoba, która w zespołach kreatywnych pełni taką funkcję, nie
ma łatwego zadania. Musi być przede wszystkim bardzo zde-
cydowana, bo projektanci są różni. Często wybitnie uzdolnieni
artystycznie, ale niezbyt dobrze zorganizowani. By utrzymać
taki zespół w ryzach, trzeba ściśle określać cele i dobrze precy-
zować założenia. Twórcy z pewnością często trudno pogodzić
się z krytyką projektu, ale produkt jest dobry wtedy, gdy ma
walory estetyczne, a jednocześnie jest funkcjonalny, opłacalny
i pożądany przez klientów.
16 _ 17
»» Prototyp nosidła dla kota Catpod
proj. Daria Piotrowska.
„ Uważam, że nawet jeśli w przyszłości miałabym otworzyć własne studio,
powinnam najpierw poznać proces projektowania w profesjonalnym
zespole, styl pracy specjalistów z innych dziedzin oraz szczegóły
dotyczące wdrażania produktu i oczekiwań rynku.
++ Przy pracy nad Catpodem przekonałam
się, że działanie na własną rękę wcale nie jest
łatwiejsze od pracy w  zespole. To prawda,
produkt został bardzo ciepło przyjęty przez
potencjalnych nabywców – podczas wystawy
Gdynia Design Days wiele osób chciało od
razu kupić transporter – gdy jednak przycho-
dzi do rozmów z producentami, zaczynają się
trudności. Firma Creek Polska, która dzięki Daria Piotrowska:
konkursowi Young Design została moim absolwentka Wydziału
Wzornictwa Akademii
„aniołem biznesu”, przeprowadziła rozmowy
Sztuk Pięknych w Łodzi.
z czterema fabrykami – okazało się, że żadna Jej projekt transportera
z nich nie chce podjąć się ryzyka inwestycji dla kotów (Catpod)
w  zupełnie nowy produkt. Sama również zwyciężył w konkursie
mam za sobą spotkania z  konstruktorem, Young Design 2010
który zasugerował, że nie warto wprowadzać organizowanym przez
Instytut Wzornictwa
nowego rodzaju transportera, skoro na rynku
Przemysłowego.
istnieje oferta tego typu produktów. Dziś już Projektantka pracuje
wiem, że praca z zespołem daje z pewnością obecnie w fabryce
większe szanse na realizację pomysłów. mebli Forte.
+
TEKST> Beata Krowicka

Ergonomia
inwestycja
w efektywność
Lepsze przedmioty, które otaczają nas w pracy, lepsze projekty, lepsze
warunki działania: wszystko dzięki stosowaniu zasad ergonomii.
VI Międzynarodowa Konferencja Ergonomiczna organizowana
przez IWP wskazała najnowsze trendy w tej dziedzinie.

Zapewnienie pracow- Jak wynika ze wspomnianego badania, ergonomicz-

nikom komfortu pracy oraz tworzenie produktów
w pełni wygodnych dla użytkownika to nie przykry
obowiązek: to przede wszystkim szansa na sukces
w biznesie. Taki wniosek płynie z wystąpień pane-
listów VI Międzynarodowej Konferencji Ergono-
micznej, którą Instytut Wzornictwa Przemysłowego
zorganizował 18 listopada. Na stosowaniu ergono-
micznych rozwiązań korzystają wszyscy: zarówno ich
producenci, jak i użytkownicy, którzy mogą dzięki nim
m.in. oszczędzać czas, ograniczać koszty i zmniejszać
poziom absencji chorobowych pracowników. Nie bez
powodu tytuł tegorocznej konferencji brzmiał: Ergo-
nomia – inwestycja w sukces.
Dla większości polskich firm obszar ergonomii na-
dal jest wyzwaniem – ale to też szansa na osiąganie
lepszych wyników. Wdrażanie zasad ergonomii w pol-
skich przedsiębiorstwach nie jest oczywiste i często
kojarzy się z wymuszonymi przez przepisy i regulacje
działaniami z zakresu zbliżonego do BHP.
Jak wykazano w badaniach firmy Kinnarps Polska,
tylko 19 proc. menedżerów w naszym kraju dekla-
ruje, że najbardziej zależy im na podnoszeniu kom-
fortu pracy, a co dziesiąty chciałby lepiej wykorzystać
przestrzeń, w której pracują jego zespoły. Priorytetem
rodzimych zarządzających jest raczej podnoszenie
wydajności w przedsiębiorstwie (28 proc. odpowie-
dzi). Tymczasem ergonomia może być doskonałym
sposobem na wzrost efektywności przedsiębiorstwa.
ny projekt biura może zmniejszyć liczbę nieobecności
pracowników z powodu chorób – jednak wierzy w to
niewielu polskich zarządzających. Świadomość tych
zagadnień w Polsce jest niska; w tej kwestii nasz kraj
wyprzedza w Europie jedynie Rosję.
++ Wśród obecnych trendów projektowania er-
gonomicznego mocno obecny był głos ekspertów,
którzy są przekonani, że dziś design powinien być
skupiony na realizacji potrzeb człowieka, nie na
projektowaniu użytecznych przedmiotów.
Jak zauważyła dr Iwona Palczewska z  Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego, zanim powstała ergo-
nomia, ludzie musieli dopasowywać się do urządzeń,
z których korzystali. Odkąd jednak w XIX w. Bogu-
mił Jastrzębowski, polski przyrodnik i twórca pojęcia
„ergonomia”, wskazał człowieka jako podmiot wy-
konywanej pracy, zaczęto przykładać wagę do naszej
wygody. A także do wyników firm, które są lepsze tam,
gdzie ergonomia jest obecna.
Szybko okazało się, że przydaje się ona także w in-
nych dziedzinach życia. Również w domu, przestrzeni
publicznej i w czasie na rozrywkę każdy z nas chce
maksymalnie ułatwiać sobie życie. Uwagę na to zwró-
cił Dan Formosa, współzałożyciel firmy Smart Design
Worldwide z Nowego Jorku. Jego zdaniem dzięki mą-
dremu projektowaniu usprawnienia można wprowa-
dzić dosłownie wszędzie: począwszy od zabawnych

TT design
błahostek, jak stworzenie ołówka dla osób leworęcz-
nych (od tradycyjnego różni się jedynie napisami na-
drukowanymi jako lustrzane odbicie tych z wersji dla
praworęcznych), a skończywszy na desce rozdzielczej
samochodu, którą widzimy doskonale, nie odrywając
oczu od drogi.
++ Zdaniem Formosy kluczem do sukcesu w bizne-
sie jest wprowadzanie na rynek produktów i usług
stanowiących odpowiedź na prawdziwe potrzeby
ludzi. Zamiast więc dostosowywać projekt do potrzeb
osoby konkretnej płci i w konkretnym wieku, moż-
na poszukać rozwiązania uniwersalnego. Założyciel
Smart Design namawia więc do włączania w grupę do-
celową osób niepełnosprawnych i dotkniętych różny-
mi schorzeniami, zamiast – jak na ogół się przyjmuje
– oferowania im odrębnej kategorii produktowej. Jeśli
bowiem osoba niewidoma może wygodnie korzystać
z urządzenia, będzie ono tym lepsze dla użytkowników
widzących.
Konieczność odpowiedniego zaadresowania pro-
jektu podkreślił także prof. Waldemar Karwowski,
dziekan Wydziału Inżynierii Przemysłowej i Systemu
Zarządzania Uniwersytetu Central Florida. Jego zda-
niem naprawa konsekwencji wynikających z braku
sprecyzowanego odbiorcy podnosi koszty projektu
10-krotnie, gdy przebiega w  fazie opracowywania
produktu, i 100-krotnie, gdy musi nastąpić po za-
kończeniu prac!
18 _ 19
»» Innowacyjny wskaźnik
zużycia paliwa w Fordzie
Hybrid autorstwa zespołu
Smart Design: projektanci
oprócz informacji o zużyciu
paliwa za pomocą więdnących
bądź zieleniejących listków
zawarli na panelu informację,
czy jazda jest ekologiczna.
++ Eksperci wyraźnie wskazali kobiety jako szcze-
gólny typ klienta, który dziś jest ważnym, ale nie-
docenianym przez projektantów odbiorcą. Okazuje
się, że różnią się one od mężczyzn nie tylko oczekiwa-
niami w stosunku do produktów, ale także preferen-
cjami co do warunków pracy.
Według badań przeprowadzonych przez dr Chri-
stinę Bodin Danielsson ze Szwecji panie odczuwają
w biurze znacznie większy stres niż ich koledzy: na
ograniczenie tego dyskomfortu wpływać może układ
pomieszczenia. Mężczyźni najmniej denerwują się,
gdy pracują w prywatnych, jednoosobowych gabi-
netach. Tymczasem u kobiet najmniejszy stres wy-
wołuje praca z innymi osobami na dużej, otwartej
przestrzeni.
Jako konsumentki kobiety również mają specyficzne
wymagania, które dość często są źle rozumiane. Dan »» Dodge La Femme, 1956:
Formosa przedstawił przykład samochodu Dodge La Zaprojektowany przez
mężczyzn dla ich wyobrażenia
Femme, który w latach 50. ubiegłego wieku miał pod- o potrzebach kobiet. Projekt
bić serca pań. Zespół projektowy, złożony wyłącznie zrobił klapę: prawdziwe
z mężczyzn, przedstawił własne wyobrażenie tego, oczekiwania kobiet wobec
auta były zupełnie inne.
czego od auta oczekuje płeć piękna.
La Femme był więc różowy zarówno na zewnętrz,
jak i w środku. Wśród dołączanych do niego akceso-
riów znaleźć można było torebkę, puderniczkę i pa-
rasolkę. Mężczyźni byli przekonani, że o tym właśnie
marzy kobieta. Samochód okazał się kompletną kla-
pą – odpowiadał bowiem na wyobrażenia o kliencie,
a nie na jego realne potrzeby.
 ++ Zdaniem Formosy problemem jest to,
że nikt tak naprawdę nie słucha żeńskiej
grupy klientów. Dlatego w  Smart Design
wyodrębniono grupę Femme Den, złożoną
z projektantek, które najlepiej rozumieją po-
trzeby kobiet. Zwracają one uwagę na ważne
detale kobiecej anatomii, bo zdają sobie spra-
wę, że ramiączka plecaka mogą być niewygod-
ne przy dużym biuście i że nie każdy telefon
można obsłużyć, mając długie paznokcie.
Damska grupa projektowa osiągnęła sukces,
tworząc m.in. kamerę Flip. Prosty w użyciu
model, który ma zaledwie siedem przycisków
i bez trudu mieści się w kieszeni, okazał się
strzałem w dziesiątkę. Łatwość zgrywania fil-
mów do komputera umożliwiła szybkie dzie-
lenie się nagraniami z przyjaciółmi i rodziną.
Kamera dostosowana do kobiecych wymagań
w ciągu 18 miesięcy sprzedała się w 1,5 mln
egzemplarzy, a jej producent, firma Pure Digi-
tal, została kupiona za 590 mln dol. przez kon-
cern Cisco. Zwrócenie uwagi na potrzeby pań
może więc okazać się prawdziwą żyłą złota.
++ Ten i  wiele innych przykładów dowo-
dzą, że wykorzystanie ergonomii w projek-
cie może wydatnie przełożyć się na biznes.
O korzyściach wynikających z dobrze przemy-
ślanego produktu opowiedział na Konferen-
cji Manfred HÖhn, kierownik departamentu
komunikacji Linde Material Handling. Firma
zajmująca się produkcją wózków widłowych
nawiązała współpracę wzorniczą z  koncer-
nem Porsche. Zaowocowała ona stworzeniem
»» Minikamera Flip wózka, który stał się hitem sprzedażowym
producent Pure Digital,
firmy. Sterowanie przenoszeniem ładunku
projektanci: zespół Smart
Design. Prosta w użyciu odbywa się przy użyciu koniuszków palców
kamera pozwala łatwiej na niedużym joysticku; ruchy są krótsze niż
dzielić się filmami
ze znajomymi dzięki w przypadku używania tradycyjnego przełącz-
specjalnej konstrukcji. nika. W pojeździe zwiększono też widoczność
z tyłu, a zamiast drążka, który pozwala jeździć
wózkowi do przodu i do tyłu, stworzono dwa
pedały. Czas wykonywania każdej czynno-
ści w wózku Linde jest znacznie krótszy niż
w standardowej maszynie, co przekłada się na
większą efektywność. Wyliczenia firmy dowo-
dzą: choć cena wyjściowa produktu jest wyższa niż w przypadku
tradycyjnego wózka, pozwala on zaoszczędzić 30 proc. kosztów.
W Polsce na wykorzystanie zasad ergonomii w strategii firmy
zwrócił Jakub Rzetecki z firmy PROFIm, która we współpracy
z IWP stworzyła prototyp fotela mPosition do pracy w pozy-
cji siedząco-leżącej. Przypomniał on, że w latach 90. jedynym
kryterium wyboru krzesła biurowego była cena niższa niż
200 zł. Dziś to podejście uległo zmianie i firmy dbające o pra-
cowników są w stanie wydać na dobry fotel więcej niż 1500 zł.
Na decyzję wpływają teraz przede wszystkim aspekty zdrowot-
ne. Menedżer jest w stanie zainwestować w swoje miejsce pracy
naprawdę dużo, jeśli będzie miał choćby nadzieję, że uniknie
dzięki temu problemów z kręgosłupem. Ponieważ liczne bada-
nia pokazują, że najkorzystniejsze dla zdrowia są częste zmiany
pozycji podczas pracy, bazując na wytycznych IWP PROFIm
stworzył fotel, który umożliwia korzystanie z laptopa na leżąco.
Powstał mebel, który daje użytkownikowi wybór i możliwość
częstych zmian ułożenia ciała.
++ Wydawać by się mogło, że ergonomiczność, jako bar-
dzo ważna cecha produktu, powinna być traktowana jako
istotna przewaga konkurencyjna. Tymczasem, jak zauważyła
dr Iwona Palczewska, niewiele firm podkreśla tę wartość
w swych działaniach marketingowych. Porównała ona komu-
nikowanie ergonomicznych zalet produktu z reklamowaniem
medycyny. Są to sprawy, z którymi mamy do czynienia na co
dzień, wymagające poparcia ścisłymi naukowymi dowodami.
Wydają się więc trudne do atrakcyjnego przedstawienia. Już
samo pojęcie „ergonomia” nastręcza bowiem pewnych pro-
blemów. Dla większości przedsiębiorstw jest ono jednoznaczne
z przepisami BHP. Produkty, z którymi to pojęcie jest kojarzo-
ne, to przede wszystkim meble biurowe i narzędzia. Jeśli pro-
dukt jest ergonomiczny, zazwyczaj w powszechnym rozumie-
niu oznacza to, że zapobiega bólom kręgosłupa. Tymczasem
nie wolno tej dziedziny ograniczać jedynie do sfery pracy przy
biurku. W zachodnich sklepach już np. da się znaleźć ergo-
nomiczne uprzęże dla koni czy miski dla psów. Pokazuje to,
że kategorią tą można operować przy niemal każdym rodzaju
produktu. Sprzęty gospodarstwa domowego, elektroniczne ga-
dżety, plac zabaw dla dzieci czy rower – w komunikacji mar-
ketingowej ich znaczącą wartością dodaną może być ergono-
miczny design. Ponieważ niewiele przedsiębiorstw zdaje sobie
z tego sprawę, ci, którzy wykorzystają taki przekaz reklamowy,
zostaną zapamiętani przez konsumentów. Wizerunek firmy,
która dba o wygodę klienta i chce uczynić jego życie lepszym,
z pewnością wart jest podjęcia próby.
 20 _ 21
TT design

TEKST> Dan Formosa

Produkty

+
nie są ważne.
Ważny jest
człowiek
Dobry produkt nie powinien spełniać założonych oczekiwań.
On je wyprzedza – mówi Dan Formosa, doktor biomechaniki,
projektant i współzałożyciel studia projektowego Smart Design Worldwide.

Beata Krowicka: W  swoich wystąpieniach + + + Studio Smart Design brało udział w tworzeniu kamery
podkreśla pan, że ludzie coraz mniej zwracają Flip, którą wypuściła na rynek mało znana firma Pure Digital.
uwagę na markę produktów, które kupują. Czy W projektowaniu tego produktu nie chodziło o zastosowanie
nadszedł koniec ery wielkich marek? najnowocześniejszych technologii, lecz o  zmianę sposobu
+ + + Dan Formosa: Na pewno nie jest to użytkowania tego urządzenia. Stworzyliśmy małą, prostą w ob-
koniec, ale w ich przypadku można mówić słudze kamerę – tanią, taką którą można wrzucić do kieszeni.
o  punkcie zwrotnym. Dziś ludzie polegają Wyskakująca z boku wtyczka USB umożliwia błyskawiczne
przede wszystkim na opinii innych. Od nich wrzucenie filmu do sieci. Zmieniliśmy podejście do nagrywa-
chcą dostawać prawdziwe rady. Wartości, ja- nia filmów. Nie chodzi o to, by nagrać coś, zarchiwizować i za-
kie niesie ze sobą marka, liczą się dla klientów pomnieć o tym na lata. Rzecz w tym, by nagranie natychmiast
znacznie mniej. To ogromne wyzwanie dla udostępnić innym ludziom. To urządzenie buduje społeczności.
producentów, bo każdy ich wyrób musi być W internecie szybko zrobiło się o nim bardzo głośno i Flip stał
świetny – inaczej nikt go nie kupi. Jeśli nie jest, się bardzo rozpoznawalną marką.
będziemy o tym wiedzieli w ciągu kilku dni od
jego premiery, bo tysiące ludzi napiszą o tym W swojej firmie hołduje pan zasadzie, że trudniej zaprojekto-
w internecie. Działa to też w drugą stronę: na wać produkt, który zadowoli sześć prawdziwych osób, niż taki
rynku może pojawić się marka zupełnie zni- dla tysięcy użytkowników. Dlaczego to takie skomplikowane?
kąd, a jeżeli oferowany przez nią produkt za- + + + Większość firm potrafi doskonale opisać swego prze-
interesuje pewną grupę klientów, pozytywne ciętnego klienta. Znają jego wiek, płeć, zarobki. Tymczasem
wieści rozniosą się błyskawicznie. Ktoś nazwał przeciętny współczesny konsument to android: nie ma czasu
to pocztą pantoflową na sterydach – i sądzę, na gorszy dzień czy wahania nastrojów. A design musi mu po-
że to świetne określenie. magać – ma się sprawdzać nawet wtedy, gdy wszystko idzie źle.
Gdy zaspałeś i jesteś cały w nerwach, bo zaraz np. spóźnisz się
Jak wygląda proces realizacji takiego projek- na samolot, najprostsze czynności stają się koszmarnie trudne
tu dla klienta, czym się charakteryzuje? – i właśnie wówczas design ma ci ułatwiać życie.
 „ Jeśli chcesz zaprojektować dobry produkt, musisz wyjść ponad oczekiwania.
Nabywca ma być zadziwiony, że ktoś dał mu więcej, niż się spodziewał.
Oczywiście aby tworzyć w taki sposób, trzeba nauczyć się myśleć przewrotnie.

My chcemy pracować z prawdziwymi ludźmi. Nie musi być

ich sześciu, może być ich dwa razy tyle. Ale oni mają brać pro-
dukt do ręki, krytykować go, pokazać, w czym sprawia problem.
Chcąc poznać każdą opinię, jak ognia unikamy tworzenia grup
fokusowych. Gdy zbierze się w jednej sali 20 osób i tylko jedna
wyrazi negatywne zdanie, zazwyczaj się je ignoruje. My pracu-
jemy z każdym indywidualnie, by wyłapać istotny sygnał i wła-
śnie jemu poświęcić największą uwagę. Czasem zapraszamy też
dwie spokrewnione lub zaprzyjaźnione osoby i obserwujemy
interakcje między nimi. To zabawne, gdy facet opowiada, że
pewne rzeczy robi w konkretny sposób, a na koniec jego żona
kwituje: „Wcale nie”. Dostarcza nam to cennej wiedzy.

Angażujecie w projekty swoje rodziny i przyjaciół?

+ + + Bardzo często, ale w fazie początkowej. Zawsze jednak,
też we współpracy z obcymi osobami, staramy się stworzyć
komfortowe warunki. Siadamy przy winie, w nieformalnej at-
mosferze, oglądamy różne produkty, również te konkurencyjne.
Po każdym wprowadzeniu poprawek znów konsultujemy się
z tymi samymi ludźmi, dając im poczucie, że należą do zespo-
łu projektowego. Gdy produkt trafia na półki, bardzo często
słyszymy od nich: „Udało nam się”.
To bardzo rodzinne i przyjazne podejście. Ale design to dla
wielu firm sprawa globalna. Czy takie nieformalne rozmowy
w zaciszu nowojorskiego studia wystarczą, gdy chcemy sprze-
dawać produkt na całym świecie?
+ + + Nie każda firma może być Coca-Colą, która na całym
świecie ma taką samą butelkę, ten sam napój i wszyscy ją ko-
chają. Wiele firm na to liczy, ale w rzeczywistości trzeba dopa-
sować się do rynku. Tych sześciu prawdziwych ludzi, o których
wspomniałem, musisz znaleźć tam, gdzie chcesz sprzedać pro-
dukt. Oczywiście wiele nas łączy. Nie musimy jechać do Indo-
nezji, żeby sprawdzić, jak ludzkie oko odbiera kolory – możemy
zrobić to na miejscu. Jeśli jednak chodzi o kwestie kulturowe,
trzeba poznać je naprawdę dobrze.
Czy spotkał się pan z takimi różnicami, które miały znaczący
wpływ na design?
+ + + Fascynujące jest choćby to, że dla Japończyków trzeba
zupełnie inaczej projektować szczoteczki do zębów czy na-
rzędzia kuchenne. W kulturze europejskiej i amerykańskiej
wszystko chwytamy w garść. Tymczasem Japończycy używają
do trzymania końcówek palców. Kształt szczoteczki czy ubi-
jaczki do piany musi więc być zupełnie inny. To bardzo subtelne
różnice, ale mogą one zadecydować o sukcesie produktu na
danym rynku. Bez wiedzy z dziedziny ergonomii nie można
dziś poważnie myśleć o projektowaniu.
Czy pana zdaniem przyszłość należy do designu? Dziś każdy
przedsiębiorca może polecieć do Chin, odwiedzić fabrykę i z ka-
talogu wybrać interesujące go produkty. Jak więc przekonać
go, by zainwestował spore pieniądze w dobry, indywidualny
projekt?
+ + + Konkurowanie kosztami to równia pochyła. Nie ma
przyszłości. A design nie jest tylko wydatkiem. To w fazie
projektowania zwracamy uwagę na to, jak obniżyć koszt pro-
dukcji, jak maksymalnie uprościć konstrukcję, jak stworzyć
produkt trwały. Być może na początku trzeba będzie wydać
więcej, ale bilans korzyści i kosztów okaże się pozytywnym
zaskoczeniem.
Jaka jest pana recepta na dobry produkt?
+ + + Jeśli spełnia on swoją funkcję i robi wszystko to, czego
użytkownik oczekuje, to nie jest to w moim przekonaniu dobry
produkt. To raczej jest absolutne minimum, trudno znaleźć tu
klientowi pole do zachwytu, bo dostaje to, czego oczekiwał. Jeśli
chcesz zaprojektować dobry produkt, musisz wyjść zdecydo-
wanie ponad oczekiwania klientów. Nabywca ma być przede
wszystkim zadziwiony, że ktoś dał mu więcej, niż się spodzie-
wał. Oczywiście aby tworzyć w taki sposób, trzeba nauczyć
się myśleć przewrotnie, niestandardowo – trzeba nauczyć się
przewidywać, co dla klienta zaskakujące nie będzie.

TT design
W jaki sposób Smart Design realizuje te założenia?
+ + + Zajęliśmy się np. produktem, który zupełnie nie koja-
rzy się z designem. Postanowiliśmy stworzyć na nowo stroje
dla personelu szpitali. Od dekad pozostawały one takie same
i użytkownicy przyzwyczaili się do nich tak bardzo, że nie po-
trafili nawet powiedzieć, co można by w nich zmienić. Do-
piero po szczegółowych rozmowach okazało się, że spodnie,
które pasują na mężczyznę, są za długie dla kobiety, rękawy
ograniczają swobodę ruchów, a głęboki dekolt w serek sprawia,
że lekarki wyglądają nieprofesjonalnie. Zastosowaliśmy więc
rozwiązania znane ze strojów sportowych, daliśmy możliwość
dostosowania długości nogawki do wzrostu, dopasowaliśmy
wielkość kieszeni do potrzeb personelu medycznego.
Jednak zarządcom szpitali zależy przede wszystkim na niskiej
cenie. Te stroje na pewno są droższe od typowych.
+ + + I tu właśnie pojawia się wyzwanie dla designu. Owszem,
stroje są droższe. Wykonaliśmy je jednak z materiału, który wy-
maga w praniu znacznie niższej temperatury, a przy tym bar-
dzo szybko wysycha. W użytkowaniu stroje te są więc znacznie
tańsze. Początkowo wyższa cena staje się więc mniej istotna.
Na portfolio Smart Design składają się produkty takie, jak stro-
je dla lekarzy, innowacyjne strzykawki, narzędzia, szczoteczki do
zębów. Wypowiada się pan nawet o funkcjonalności publicz-
nych toalet. To wszystko sprawy bardzo bliskie człowiekowi,
mniej wyszukane niż laptop, odtwarzacz mp3 czy telewizor. Czy
tworzenie rzeczy ułatwiających życie to pana misja?
22 _ 23
+
+ + + Moje ulubione projekty to takie, które redefiniują rze-
czywistość. Zmiana dotychczasowego postrzegania kamery
czy lekarskiego kitla daje mi największą satysfakcję. Weźmy
też deskę rozdzielczą w samochodzie. Jej celem było zawsze
pokazanie osiągów auta. My stworzyliśmy dla hybrydowego
Forda panel, który wskazuje też dokonania kierowcy. Na ekra-
nie umieściliśmy listki, których przybywa, gdy nasza jazda jest
przyjazna dla środowiska, a ubywa, gdy nie jeździmy ekono-
micznie. To budzi w użytkowniku potrzebę rywalizacji. Nikt
nie chce stracić swoich listków. Studio Smart Design zaingero-
wało też w dotąd niezmieniany wygląd strzykawki.
Chcieliśmy, by była ona wygodna dla każdego, nawet dla ludzi
z artretyzmem. Usunęliśmy więc ostre krawędzie i – co najważ-
niejsze – zwiększyliśmy o 50 proc. siłę, z jaką działa tłok. To
bardzo ważne dla tych, którzy mają bardzo słabe ręce. Można
powiedzieć, że to nic specjalnego, tylko strzykawka. Ja jednak
zauważyłem, że jeśli ktoś ma do czynienia z produktem, który
naprawdę ułatwia mu życie, myśli o osobie, która to zaprojek-
towała. Zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że za tą rzeczą stoi
człowiek, któremu naprawdę zależało na stworzeniu czegoś do-
brego. Ludzie nie myślą o tym, że ktoś zaprojektował telewizor.
Natomiast jeśli produkt jest przemyślany i potrzebny, zobaczą
w nim wkład żywej osoby.
Dan Formosa: doktor w dziedzinie biomechaniki, absolwent
Uniwersytetu Nowy Jork, projektant, współzałożyciel studia
projektowego Smart Design Worldwide. Był członkiem zespołu,
który stworzył pierwszy komputer osobisty IBM.
 TEKST> Beata Krowicka

5
Zaprojektuj
Swój Zysk
na

E-learning, sesja networkingowa, monitorowanie efektów warsztatów

– to wyzwania, które w najbliższym czasie czekają program
Zaprojektuj Swój Zysk. W ciągu półtora roku projekt
wykształcił już 460 menedżerów kreatywnych i projektantów
gotowych na współpracę z przedsiębiorstwami.

Zaprojektuj Swój Zysk Zaprojektuj Swój Zysk jest adresowany do dużych,

(ZSZ) to program stworzony i prowadzony przez eks-
pertów Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Projekt
wkroczył w tym roku w decydującą fazę wraz z uru-
chomieniem cyklu warsztatów dla firm i projektantów.
Zbliżają one ich światy i kreują lepsze otoczenie do
współpracy. W efekcie do przedsiębiorstw wracają po
szkoleniu menedżerowie zdolni zarządzać procesami
kreatywnymi, a w studiach projektowych pojawiają się
twórcy, którym znacznie łatwiej przychodzi współpra-
ca ze zleceniodawcą.
średnich i małych firm, a także do specjalistów w zakre-
sie wzornictwa: projektantów, freelancerów, i do studiów
projektowych. Warsztaty zapewniają im specjalistyczną
wiedzę i metodologię, a także uczą, jak wykorzystać te
narzędzia w praktyce. Dzięki odpowiedniemu przygo-
towaniu obu grup mogą powstawać innowacyjne wzor-
niczo produkty, które zaistnieją na rynku. Tymczasem
projektantom często brakuje wiedzy o realiach bizne-
sowych, a firmom – wiedzy, umiejętności i zdolności
kreatywnych, jakie mają projektanci.

TT design
++ Celem projektu ZSZ jest właśnie stworzenie prze-
strzeni współpracy obu grup. Firmy mają poznać
lepiej metody wprowadzania na rynek nowych wzor-
niczo produktów i sposoby zarządzania pracą zespołu
kreatywnego. Projektanci zaś – dowiedzieć się więcej
o rynkowym kontekście wzornictwa i projektowania
(technologia, marketing, sprzedaż) oraz współpracy
z przedsiębiorcami.
W ciągu półtora roku, jak twierdzą eksperci IWP, już
udało się osiągnąć te cele. Nasz rynek dojrzał i czekał
na taki program; dziś kolejny krok to przeniesienie
procesu edukacyjnego na platformę internetową:
20 szkoleń e-learningowych, zgromadzenie informacji
od byłych uczestników warsztatów stacjonarnych na
temat realnych efektów z zastosowania w praktyce wie-
dzy pozyskanej podczas warsztatów i organizacja sesji
networkingowej dla przedsiębiorców i projektantów
biorących udział w projekcie ZSZ – to tylko niektóre
cele, które stoją dziś przed koordynatorami programu.
Pragną oni poznać efekty dotychczasowych działań
i zapytać uczestników warsztatów o nawiązane współ-
prace, przykłady wdrożenia nowych produktów oraz
zmiany metodologii pracy przy projektach. Wymier-
ne efekty są bowiem w projekcie ZSZ najważniejsze.
W  planach jest także zamknięcie sieci współpracy
partnerskiej i  praca w  gronie zaproszonych organi-
zacji nad dalszym rozwojem projektu ZSZ. Obecnie
na liście partnerów jest 21 firm oraz instytucji z Polski
i kolejne cztery z zagranicy. Sieć łączy we wspólnych
działaniach organizacje chcące promować wzornictwo
jako metodę generowania wartości dodanej i zwięk-
szania konkurencyjności produktów. Do końca roku
liczba partnerów powiększy się o kolejnych kilka lub
kilkanaście organizacji.
Choć plany są szeroko zakrojone, ostatnich 18 mie-
sięcy pokazało, że w krótkim czasie można dokonać
bardzo wiele. Projekt ZSZ cieszy się już ogromną
popularnością i zaufaniem, a jego rozwój postępuje
bardzo szybko. Jednym z najmocniejszych punktów
jest z  pewnością autorski program warsztatów dla
przedsiębiorców i projektantów skonstruowany na
podstawie pierwszego polskiego podręcznika napisa-
nego przez ekspertów.
Każda kolejna edycja szkoleń jest niecierpliwie wycze-
kiwana – rekrutacja na warsztaty dla projektantów za-
myka się w ciągu 30 minut od momentu uruchomienia!
Przestaje to dziwić, gdy pozna się opinie uczestników
24 _ 25
wcześniejszych spotkań. „Podczas warsztatów dla
projektantów można nauczyć się tego, na co nie ma
miejsca w programie studiów, a co w codziennej pracy
jest bardzo istotne.
Warsztaty pozwalają na uświadomienie sobie wielu
ważnych aspektów dotyczących efektywnej współpra-
cy projektanta z przedsiębiorcą. Pokazały, jak ważny
jest odpowiedni kontakt z przedsiębiorcą, jakim ję-
zykiem kontaktować się z przedstawicielami biznesu”
– ocenia Katarzyna Hofman, projektantka.
++ Dotychczas w  ramach projektu ZSZ odbyły się
23 warsztaty, a średnia ich ocena, wystawiona przez
uczestników, wyniosła pięć (w skali sześciopunkto-
wej). Dotychczasowe szkolenia odbyły się w Warsza-
wie, Wrocławiu, Krakowie, Toruniu, Poznaniu, Szcze-
cinie, Łodzi, Gdyni, a do końca roku zaplanowane są
jeszcze w Kaliszu. W 2011 r. warsztaty wrócą do miast,
w których cieszyły się największym zainteresowaniem,
oraz dotrą do nowych regionów kraju.
Udział w tych kursach wzięło już niemal 460 osób.
Według ankiet wypełnianych przez przedsiębiorców
po skończonych warsztatach aż 85 proc. uczestników
przyznało, że zdobyta na szkoleniu wiedza pozwoli im
wdrażać nowe projekty.
Jeszcze lepsze podstawy do pracy nad nowymi pro-
duktami dają wspólne warsztaty ZSZ. Pierwsze takie
szkolenie dla przedsiębiorców i projektantów odbyło
się w październiku. Obie grupy miały podczas niego
okazję do wykorzystania metodyki współpracy, z któ-
rą zapoznały się na wcześniejszych osobnych kursach.
Takie spotkanie i wypróbowanie wiedzy w praktyce
spowodowało, że przedsiębiorcy i projektanci zaczę-
li wymieniać się wiedzą, dzielić doświadczeniami
i udzielać sobie nawzajem rad, w jaki++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
sposób najefek-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
tywniej współpracować z drugą stroną. Według To-
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
masza Nalborskiego z firmy 3Dkoncept te warsztaty
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
powinny być obowiązkowym punktem w kalendarzu
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
projektanta. „Bardzo wartościowa okazała się wymia-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
na opinii. Było to możliwe dzięki temu, iż faktycznie
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
odbywała się symulacja prawdziwego projektu. Po-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
nadto nieocenione dla projektantów++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
było spotkanie
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
z doświadczonym ekspertem, który++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
omawiał szcze-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
gółowo, jak podejść do wyceny projektu wzorniczego,
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
opowiadał o problemach, z jakimi jego++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
firma spotykała
się w ciągu ostatnich kilkunastu lat, i jak je rozwiązy-
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
wała” – wymienia Nalborski. ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

++ Szkoleń ZSZ nie byłoby jednak, gdyby nie został
zrealizowany inny kluczowy cel programu. Eksperci
Instytutu Wzornictwa Przemysłowego stworzyli me-
todykę współpracy projektanta z przedsiębiorcą w pro-
cesie rozwoju nowego produktu, która opisana została
w podręczniku Design Management. Zarządzanie wzor-
nictwem. Publikacja, rozdawana uczestnikom warsz-
tatów stacjonarnych jako materiał szkoleniowy, jest
pierwszym polskim podręcznikiem z tego zakresu, tak
obszernie opisującym metodologię procesu rozwoju no-
wego produktu w przedsiębiorstwie oraz wprowadzania
produktu na rynek i zarządzania tym procesem. Zawiera
on liczne przykłady dobrych praktyk z polskich i mię-
dzynarodowych firm. Obszar merytoryczny podręcz-
nika został także wykorzystany w tworzeniu 20 szkoleń
e-learningowych, które zostaną uruchomione za darmo
w portalu ZSZ na przełomie roku 2010 i 2011. Będą to
pierwsze w Polsce kursy online z tego zakresu, a także
pierwsze na świecie; e-learningu zarządzania designem
nie oferuje żadna uczelnia ani instytucja w skali global-
nej. Ta oferta skierowana jest do firm, które chciałyby
delegować na warsztaty więcej niż trzech pracowników.
++ Internet jest w projekcie wykorzystywany także do bu-
dowy społeczności. Strona ZSZ w portalu Facebook skupi-
ła w krótkim czasie kilkaset osób i szybko rośnie. Ta grupa
jest na bieżąco informowana o planowanych szkoleniach,
ciekawych wydarzeniach, a także nowinkach ze świata
designu. Po projekcie ZSZ oprowadza użytkowników
portalu Dr Zysk zorientowany w tematyce wzornictwa.
Kanał w serwisie YouTube to z kolei miejsce, gdzie zgro-
madzono filmy o zarządzaniu wzornictwem w rozwoju
przedsiębiorstw. Działaniami w sieciach społecznościo-
wych program ZSZ dowodzi, że o designie i kreatywności
można mówić też mniej poważnym tonem.
Najciekawsze opinie
„
(cytaty z ankiet przeprowadzonych po warsztatach ZSZ):
„
M
 erytorycznie i organizacyjnie to najlepiej
„
przeprowadzone warsztaty
„
„
Świetna inicjatywa, oby więcej takich szkoleń
D
 zięki takim zajęciom mam pewność, że zdobyta
„
wiedza na pewno będzie wykorzystana
w pracy zawodowej
++ Więcej: www.zsz.com.pl
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
53
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
manual
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Liczba
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
przeszkolonych
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
projektantów
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
500
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Liczba
przeszkolonych
przedsiębiorców
POWIEDZIELI O WARSZTATACH:
:: Ola Pietrucka [Galeria Olissima]:
We wrześniu 2010 r. miałam przyjemność uczestniczyć w warsztatach ZSZ,
tematem zajęć było zarządzanie zespołem w projekcie wzorniczym. To,
o czym mogę zapewnić, to doskonała organizacja całego przedsięwzięcia,
świetne przygotowanie merytoryczne. Bardzo dobrym pomysłem okaza-
ło się zaktywizowanie przybyłych za pomocą licznych prac w grupach.
:: Magdalena Basiak [Legrand Polska]:
Warsztaty ZSZ wspólne dla projektantów i przedsiębiorców były dla mnie
bardzo ciekawym doświadczeniem. Duża liczba ćwiczeń to namiastka
praktycznej współpracy przedsiębiorców z projektantami – zwłaszcza
w zakresie komunikacji podczas realizacji projektów. Program trzydnio-
wych spotkań był bardzo bogaty pod względem merytorycznym.
:: Tomasz Nalborski [3Dkoncept]:
Wspólne szkolenia dla projektantów i przedsiębiorców zorganizowane
przez IWP w Warszawie są obowiązkowym spotkaniem dla każdego pro-
jektanta wzornictwa lub inżyniera. Podczas nich bardzo wartościowa
okazała się wymiana opinii, co jest najważniejsze dla drugiej strony w trak-
cie całego procesu tworzenia nowego produktu.
:: Agnieszka Czechowicz, Jan Sobolewski [Biuro Projektowe Interio Design]:
Dzięki Zaprojektuj Swój Zysk mamy możliwość sprawdzić w praktyce, jak
wygląda kooperacja między projektantami a przedsiębiorcami. Dzięki
zderzeniu dwóch środowisk uczymy się, jak do wdrażania nowych pro-
duktów podchodzą inwestorzy, a jak projektanci.
 Zaprojektuj Swój Zysk w Polsce

23 tysiące osób: tylu zwiedzających odwiedziło

wystawy organizowane w ramach projektu ZSZ

Liczba wystaw: 4 Gdynia 9 Warszawa 1 Szanghaj

25 tyle warsztatów dla przedsiębiorców,

projektantów i wspólnych szkoleń
odbyło się w 2010 r.

370
+++++++++++++++++++++++++++++++++++ więcej niż 370
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
+
+ + + + + + + + + + + + + Gdynia + + + + + + + + + + + + + + + + + +
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
publikacji i wzmianek
pojawiło się na temat
+++++++++++++++++++++++++++++++++++ ZSZ w mediach
+
+ + + Szczecin + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + tradycyjnych

65%
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
+++++++++++++++++++++++++++++++++++ uczestników warsztatów
+
+ + + + + + + + + + + + + + Toruń + + + + + + + + + + + + + + + + +
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
uznało prezentowaną
metodologię
+
+ + + + + + + + + Poznań + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + za innowacyjną
+
 90%
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + Warszawa + + + + + + + + +
W tych + +
+ + + + + + + + + + + + + + + + + Łódź+ + + + + + + + + + + + + + +
+ + + + + + + + + + + + + Kalisz + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
uczestników stwierdziło,
miastach że warsztaty poszerzyły
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
odbyły się
warsztaty +
+ + + + + + + + + Wrocław + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +
+++++++++++++++++++++++++++++++++++
ich wiedzę z zakresu
procesu rozwoju
+++++++++++++++++++++++++++++++++++ nowego produktu

1034 85%
+++++++++++++++++++++++++++++++++++

+ +produktów
Tyle + + + + oraz
+++++++++++++++++++++++++++++
+
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + Kraków + + + + + + + + + + + + + uczestników przyznało,
że zdobyta na
+ usług
77 + + +na+rynku
+ + zostało
++++++++++++++++++++++++++++ warsztatach wiedza
+ + + + +monitoringowi
poddanych ++++++++++++++++++++++++++++++ pozwoli wdrażać
+++++++ nowe projekty
w ramach ZSZ

21 Lic
zba
6 Lic
zba
31tys. 2120
Lic Tak
a je
2310 Tyl
5 Licz
ba
zba e je
par par
tne w ejść uży
st l
icz st o [ Krak stoisk
tn rów na tko b a Sło só ó w, S ZSZ
eró wn b
ww w s por wn zare ik P zare zcz n
 sie ieci tal Z i ków estj roje jest ecin a targ
r r
ci zag SZ
[03 wp o w ktan o w
tów anyc
, Pozn ach i k
ran
iczn .20 ort anyc ań, o
ej
10 –
11.
a lu z h Pol h
skic na stro Kal nfere
sz.c isz, n
Gd cjach
201
0] om h nie
.pl yni
a]

e-
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + +Stan+na 8.12.2010
++


Liczba warsztatów w projekcie:

3dl 50
dla
5 [ wspó 20
a [ db prze

odb ln
p
[ odb roj o ył s e Liczba
yły ek y ły d
się się ię 1
się tan 2 bi ] zaplanowanych
2] tów 2 ] orcó SZKOLEŃ
w e-learningowych
+
TEKST> Anna Kacprzyk
Wzornictwo:
przewaga
konkurencyjna
polskich firm
dzięki dotacjom
Rozwój nowego produktu z zastosowaniem wzornictwa przemysłowego
jest najtańszą, najłatwiejszą i najskuteczniejszą metodą inwestowania
w podnoszenie jego atrakcyjności.
THINKTANK: W jakim obszarze polska gospo-
darka najbardziej zmieniła się za sprawą pro-
jektów unijnych?
+ + + Anna Kacprzyk: Najnowsze badania
w zakresie wpływu funduszy ze środków eu-
ropejskich na rozwój społeczno-gospodarczy
Polski obejmują ocenę ewaluacyjną lat 2004–
2008 i prognozę do roku 2015. Pokazują one,
że wpływ funduszy na wzrost gospodarczy był
w latach 2004–2006 mniejszy niż w obecnym
okresie finansowania – ze względu na mniej-
szą skalę środków i proces stopniowego uru-
chamiania kolejnych programów. W 2008 r.
natomiast oddziaływanie to było już istot-
ne i  odnosiło się zarówno do wskaźników
wzrostu gospodarczego, jak i do aktywności
inwestycyjnej czy też rynku pracy. W analizie
wpływu funduszy na konkretne wskaźniki
wzrostu gospodarki widać, że dzięki wykorzy-
staniu środków unijnych tempo wzrostu PKB
w 2008 r. było nawet o 0,5 pkt proc. wyższe niż
w scenariuszu, w którym środki z funduszy
nie zostały uwzględnione.
Generalnie mimo kilku rozbieżności analizy wykazały, że
wykorzystanie funduszy unijnych zaczyna przekładać się na
zmniejszenie dystansu w poziomie rozwoju gospodarczego
między Polską a  Unią Europejską. Dzięki dofinansowaniu
ze środków unijnych polscy przedsiębiorcy mają możliwość
realizacji projektów w obszarach takich jak badania i rozwój,
inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, odnawialne źródła
energii, mają też szanse na uzyskanie międzynarodowej ochro-
ny patentowej. Realizacja projektów w wymienionych oraz
innych obszarach istotnie przyczynia się do budowy trwałej
przewagi konkurencyjnej tych przedsiębiorstw.
Czy projekt Zaprojektuj Swój Zysk jest swego rodzaju unikatem?
+ + + Tak, czego wyrazem jest to, że został on uznany za
projekt indywidualny. Projekty indywidualne mają strategiczne
znaczenie dla realizacji celów programu operacyjnego. Uznano,
że realizacja projektu IWP w szczególności przyczyni się bez-
pośrednio do realizacji trzech celów PO IG:
++ zwiększenia innowacyjności przedsiębiorstw,
++ zwiększenia udziału innowacyjnych polskich produktów
w  rynku międzynarodowym, czego przejawem ma być
wzrost zapotrzebowania na nowe wzory przemysłowe,

TT design
++ zwiększenia roli nauki w rozwoju gospodarczym poprzez
m.in. wpieranie uzyskiwania ochrony praw własności prze-
mysłowej.
Projekt stanowi zatem realizację założeń przyjętych przez Ko-
misję Europejską, która zatwierdziła ten program operacyjny,
a także przez Radę Unii Europejskiej, która w 2000 r. przyjęła
strategię lizbońską. Strategia zobowiązuje państwa członkowskie
do podejmowania działań na rzecz wzmocnienia konkurencyj-
ności gospodarki europejskiej w czterech kluczowych obszarach
– jednym z nich jest właśnie innowacyjność (gospodarka oparta
na wiedzy).
Powierzenie realizacji projektu Instytutowi Wzornictwa Prze-
mysłowego było podyktowane m.in. jego 60-letnim doświadcze-
niem w upowszechnianiu wzornictwa i zarządzaniu nim oraz
rozwojem nowego produktu. Ponadto należy podkreślić, że ZSZ
jest pierwszym projektem służącym upowszechnianiu wzornic-
twa o takiej skali. Docelowo z projektu ma skorzystać 550 przed-
siębiorstw, w tym 500 z sektora małych i średnich firm, a także
75–100 pracowni projektowych. Dofinansowanie ze środków
publicznych wynosi w tym przypadku 17,97 mln zł, co stanowi
100 proc. kosztów projektu.
Co ten projekt daje przedsiębiorcom?
+ + + Według raportu Analiza aplikacji wzornictwa przygo-
towanego na zlecenie Ministerstwa Gospodarki w 2007 r. 75
proc. przedsiębiorstw postrzega wzornictwo jako parametr
kluczowy dla ich rozwoju.Równocześnie jednak 8 proc. firm
deklaruje, że modyfikuje cudze wzory, większość nie prowadzi
badań preferencji konsumentów, a tylko 5 proc. potrafi ocenić
ryzyko decyzji inwestycji we wzornictwo. Przedsiębiorstwa do-
strzegają więc potrzebę stosowania wzornictwa dla uzyskania
przewagi konkurencyjnej, ale nie posiadają dostatecznej wiedzy
oraz umiejętności, aby w swej działalności realizować projek-
ty wzornicze. Ten brak kompetencji hamuje w istotny sposób
wzrost konkurencyjności i rentowności przedsiębiorstw na glo-
balnym rynku. Dzięki projektowi ZSZ przedsiębiorcy nabędą
wiedzę i umiejętności w zakresie zarządzania nowym produktem
wzorniczym, efektywnego wykorzystania możliwości techno-
logicznych, dostosowania produktów do trendów rynkowych. Anna Kacprzyk: jest dyrektorem departamentu funduszy
Projektanci poznają natomiast metody zarządzania projektem europejskich Ministerstwa Gospodarki.
28 _ 29
i pracą zespołową, a także metodyki i praktyki wdrożeń wzor-
niczych w przedsiębiorstwach.
Jak wzornictwo może pomagać gospodarce?
+ + + Rozwój nowego produktu z zastosowaniem wzornictwa
przemysłowego jest najtańszą, najłatwiejszą i najskuteczniejszą
metodą inwestowania w podnoszenie atrakcyjności produk-
tu. Staje się to – w dzisiejszej rzeczywistości globalnego ryn-
ku – podstawowym narzędziem budowania marki ponadre-
gionalnych firm, które konkurują, wykorzystując emocjonalny
charakter podejmowanych decyzji zakupowych. W dobie glo-
balizacji handlu, szybkiego dostępu do informacji łatwo jest
znaleźć tańszy produkt i dlatego konkurowanie ceną powodu-
je jedynie obniżanie marż, a tym samym spadek rentowności.
Z raportu Analiza aplikacji wzornictwa wynika, że przedsiębior-
stwa stosujące standardy wykorzystania wzornictwa osiągają
marże od 20 do 40 proc. wyższe niż przedsiębiorstwa niestosu-
jące projektowania wzorniczego.
Jak oceniane są dotychczasowe działania w projekcie ZSZ?
+ + + W ramach ZSZ dostarczono już zweryfikowaną bazę
metodologiczną opracowania i wdrożenia projektu wzorni-
czego w przedsiębiorstwie, zorganizowano wykorzystujące tę
metodykę specjalistyczne warsztaty dla projektantów, warsz-
taty dla przedsiębiorców i łączone warsztaty dla obu tych grup
oraz wytworzono nowe kompetencje wykorzystywania wzor-
nictwa wśród uczestników projektu. Dotychczasowe warsz-
taty oceniane były przez uczestników bardzo pozytywnie,
w szczególności w odniesieniu do poziomu merytorycznego
prezentowanych treści. Wszyscy zainteresowani mogli także
zapoznać się z dobrymi praktykami w zakresie wzornictwa
dzięki licznym wystawom zorganizowanym w ramach pro-
jektu. Projekt jest zatem realizowany zgodnie z założeniami
i dotychczas nie zostały zidentyfikowane poważne zagrożenia
mogące wpłynąć na terminowość bądź jakość realizacji po-
szczególnych produktów.
+ 2000 40%
Taką część wszystkich amerykańskich
pracowników można zaliczyć
do klasy kreatywnej:
to inżynierowie, projektanci, pisarze,
architekci, ludzie reklamy – wszyscy,
którzy wykorzystują proces twórczy
do kreowania wartości dla firmy.
W Polsce liczebność klasy kreatywnej
nie została jeszcze zbadana.
Tyle projektów powstało przez 60 lat działania Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego: w tym ok. 800 projektów
odzieży z różnych kategorii, a także ponad 500 projektów
w kategoriach tkanin żakardowych, odzieżowych,
lnianych, drukowanych. Projektanci opracowali też

90%
ok. 300 wzorów wyrobów ceramicznych, 200 wzorów
mebli i ponad 20 projektów pojazdów. W IWP powstało też
ponad 800 prac naukowo-badawczych (m.in. z ergonomii, Tylu uczestników warsztatów
wzornictwa dla osób niepełnosprawnych, barwy). programu Zaprojektuj Swój Zysk
twierdzi, że warsztaty poszerzyły
ich wiedzę z zakresu procesu rozwoju

800 nowego produktu. W programie

do tej pory zostało przeszkolonych
Tyle ekspertyz, raportów, prac badawczych 407 przedsiębiorców i 53 projektantów,
(m.in. biznesowych z ergonomii, wzornictwa 85 proc. z nich jest zdania, że zdobyta
dla osób niepełnosprawnych, barwy) powstało na warsztatach wiedza pozwoli im
w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego wdrażać nowe projekty.
w ciągu ostatnich 60 lat.

Publikacja THINKTANK Design jest bezpłatnym dodatkiem do magazynu THINKTANK. Jest realizowana przez Instytut Wzornictwa
Przemysłowego w ramach projektu Zaprojektuj Swój Zysk, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Szczegółowe informacje o projekcie Zaprojektuj Swój Zysk:

Dyrektor projektu ZSZ
Beata Bochińska
Prezes Instytutu
Wzornictwa Przemysłowego
beata_bochinska@iwp.com.pl
Warsztaty dla przedsiębiorstw Partnerstwo instytucji i organizacji Informacje
i projektantów gospodarczych w projekcie dla mediów
Marcin Marchwiński Agnieszka Żmudzińska Katarzyna Chałas
specjalista w dziale obsługi klienta kierownik ośrodka doradztwa i szkoleń PR manager
marcin_marchwinski@iwp.com.pl agnieszka_zmudzinska@iwp.com.pl katarzyna_chalas@iwp.com.pl

www.zsz.com.pl Infolinia: +48 22 588 55 88

Redaktor prowadzący Adres redakcji Wydawca

Maciej Kuźmicz ul. Mińska 25, 03-808 Warszawa THINKTANK sp. z o.o.
mkuzmicz@thinktankmagazine.pl tel. (22) 628 04 10, (22) 628 20 04
faks (22) 628 04 12 Prezes: Paweł Rabiej
Dyrektor kreatywny prabiej@thinktankmagazine.pl
Katarzyna Zbytniewska redakcja@thinktankmagazine.pl
kzbytniewska@thinktankmagazine.pl www.thinktankmagazine.pl
AUTOR PROJEKTU
Instytut Wzornictwa Przemysłowego (IWP)
Strategiczny doradca przedsiębiorstw, projektantów i administracji publicznej w zakresie
rozwoju wzornictwa i wprowadzania nowych produktów na rynek.
Instytut Wzornictwa Przemysłowego jest jedynym w kraju przedsiębiorstwem mającym sta-
tus jednostki naukowej, zajmującym się systemowo wzornictwem oraz prowadzącym dzia-
łalność na rzecz stymulowania – poprzez wzornictwo – innowacyjności i konkurencyjności
polskich produktów.
16 października 2009 roku Minister Gospodarki nadał Instytutowi status Centrum
Badawczo-Rozwojowego (CBR).

IWP
+ Świadczy usługi o charakterze proinnowacyjnym (doradcze, informacyjne,
szkoleniowe i sieciowe) dla przedsiębiorstw, instytucji i samorządów.
+ Posiada 60-letnie doświadczenie w upowszechnianiu i zarządzaniu wzornictwem
i rozwojem nowego produktu.
+ Prowadzi projekty badawcze w zakresie wzornictwa i ergonomii.
+ Zajmuje się doradztwem w zakresie strategii i zarządzania wzornictwem,
przygotowania i wdrożenia nowych produktów, w tym przygotowuje i realizuje
konkursy wyłaniające dostawców usług projektowych.
+ Realizuje szkolenia dla przedsiębiorców, studia podyplomowe dla kadry zarządzającej.
+ Organizuje krajowe i międzynarodowe wystawy i konkursy promujące innowacyjne
produkty oraz dobre praktyki.
+ Jest członkiem International Council of Societies of Industrial Design (ICSID), wiodącej

instytucji z ponad 50 krajów. ICSID prowadzi działalność standaryzacyjną, promuje

dobre wzorce, wspiera współpracę między projektantami i biznesem.
+ Jest członkiem Design Management Institute (DMI) – międzynarodowej organizacji
zrzeszającej instytucje otoczenia biznesu i kultury, które działają na polu edukacji,
badań i rozwoju oraz projektowania we wszystkich dziedzinach wzornictwa.

www.iwp.com.pl
www.zsz.com.pl

Członek ICSID i DMI

stosujemy rekomendowane
międzynarodowe standardy.

Design Management
Institute
 O tyle może wzrosnąć cena
dobrze zaprojektowanego
produktu.

Chcesz wiedzieć jak zwiększyć konkurencyjność

poprzez wzornictwo?
Weź udział w warsztatach Zaprojektuj Swój Zysk
i dowiedz się jak zarządzać wzornictwem.

Zaloguj się na
www.zsz.com.pl

Projekt „Zaprojektuj Swój Zysk” współfinansowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu
Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.