Carissimus 51

Spis treści

3 Wstęp 22 Kronika nowicjacka 2009-2010

4 Łaska może więcej 28 Powołani do miłości!
6 Jak zostać bohaterem? 30 Matteo Ricci
8 Serce Boga - niewyczerpane 32 Drugi Założyciel Towarzystwa
źródło wszelkiej łaski 34 Wyznania starszego weterana
11 Grzech, spowiedź i 38 Prezentacje nowicjuszy
miłosierdzie po ĆD pierwszego roku:
13 Nauka a wiara Marcin Cisowski
16 Łaska i przebóstwienie Mateusz Kowalcze
Błażej Sikora
18 Matka Przenajświętsza w
Piotr Stanowski
nowicjacie
20 Matematyczność liturgii

43 Pierwsza Probacja –
gość w dom…
44 On mnie prowadzi
45 Potrzeba „wyspy”
46 Strój zakonny
47 Zakończenie

2
 Carissimus 51

Wstęp
Tomasz Matyka

WSZYSTKIE CYTATY Z PISMA
ŚW. POZA TYM Z GWIAZDKĄ (*)
POCHODZĄ Z BIBLII TYSIĄCLE-
CIA. TEN Z GWIAZDKĄ (*) JEST
Z PISMA ŚW. WYDANEGO PRZEZ
EDYCJĘ ŚW. PAWŁA. PONADTO
INFORMUJEMY, IŻ UŻYWANY
CZASEM SKRÓT ĆD OZNACZA PO
PROSTU ĆWICZENIA DUCHOWE
ŚW. O. IGNACEGO LOYOLI.
O
TÓŻ TAK SIĘ ZŁOŻYŁO, ŻE, PO WIELU PROBLEMACH
I ŻMUDNEJ PRACY, POJAWIA SIĘ W KOŃCU NOWY CARIS-
SIMUS. AŻ SIĘ PRZY TEJ OKAZJI ZASTANAWIAM, JAKO NIE-
SZCZĘSNY REDAKTOR NACZELNY, CZY NIE STAŁO SIĘ COŚ
NIEMOŻLIWEGO. A JEDNAK TAK – COŚ NIEREALNEGO ZSTĄPIŁO
NA ZIEMIĘ I SPOWODOWAŁO, ŻE OTO MOŻEMY WYDAĆ KOLEJNY
NUMER NASZEGO PERIODYKU. NIEWĄTPLIWIE, PAN BÓG COŚ
W TYM MA POMYŚLAŁEM NIERAZ, PATRZĄC, JAK POMIMO NIE-
CHĘCI I NATŁOKU PRAC NIE TYLKO ZWIĄZANYCH Z TYM PISMEM,
IDZIE WSZYSTKO DO PRZODU. A SKORO COŚ W TYM MA, TO
I UDZIELA ŁASKI.
Tak, ten Carissimus jest łaską – i ufamy, że
będzie nią nie tylko dla nas, nowicjuszy, ale także
dla każdego, kto go weźmie do ręki. Ufamy, iż każdy
przekona się dzięki niemu, że – jak mówi temat prze-
wodni: wszystko jest łaską, wszystko jest darem. Bo
tym się tak naprawdę dzielimy w obecnym, 51, nu-
merze. Każdy z nas opisuje łaskę ogólnie lub jakieś
konkretne łaski, na które trafiło się w życiu – własny
charakter, modlitwę, matematykę, liturgię, przykład
świętych, współbraci i wreszcie powołanie. Wiele łask
na nas zstąpiło i zstępuje.
Oby więc słowo łaska pojawiało się jak najczę-
ściej w naszych dziękczynieniach. Bo jest za co dzię-
kować. A dostaliśmy wszystko za darmo.

Carissimus 51
PISMO NA PRAWACH RĘKOPISU; WYDAWCA: NOWICJAT PROWINCJI POLSKI POŁUDNIOWEJ TOWARZYSTWA JEZUSOWEGO;
KURATOR NUMERU: O. ANDRZEJ GĘGOTEK SJ; REDAKTOR NACZELNY: TOMASZ MATYKA;
ZESPÓŁ REDAKCYJNY: PIOTR STANOWSKI, BŁAŻEJ SIKORA; OPRACOWANIE GRAFICZNE: MAREK FIRLEJCZYK;
ADRES REDAKCJI: STARA WIEŚ 778, 36-200 BRZOZÓW, TEL.: 0-13 434 11 13, E-MAIL: NOWICJAT@GMAIL.COM,
STRONA INTERNETOWA: WWW.NOWICJAT.DEON.PL; DRUK: ALFA 2000 S.C., TEL./FAX: 0-13 436 19 67

3
Carissimus 51

Łaska może więcej

Tomasz Matyka

C
AŁE ŻYCIE JEST ZANURZONE W JEDNEJ KONKRETNEJ Także w życiu świętych nieraz okazywało
RZECZYWISTOŚCI. STANOWI JĄ MIŁOŚĆ BOŻA OBJA- się, iż łaska może więcej. Tu też widać, iż ta wła-
WIAJĄCA SIĘPRZEZ ŁASKĘ, KTÓRA ZALEWA NATURĘ. śnie moc łaski, jest cechą, po której się ją odróż-
I NOWICJAT TO SPECJALNY MOMENT, BY TO ZAUWAŻYĆ. nia od ludzkiego działania – od naszych własnych
Łaska, czyli działanie Boga względem stwo- myśli, pragnień – i oczywiście od działania sza-
rzenia, wynika całkowicie z Jego miłości. Pan nas tańskiego. Często mówi o tym św. Teresa z Avila,
tak miłuje, iż nieustannie czegoś nam udziela, cał- wielka mistyczka i doktor Kościoła, że pochodzą-
kowicie darmowo i bezwarunkowo. Ale to nie je- ce od Boga pociechy na modlitwie rozpoznaje się
dyne źródło łaski. Drugim jest Jego wszechmoc. na przykład po wielkiej sile, jaka skłania wolę do
On może nam nieustannie coś darowywać tylko konkretnej miłości i po tym, iż to pragnienie trwa
dlatego, że wszystko może – więc też wszystko ma długi czas, tak, że nie widać mu właściwie końca.
i to mając tego nieskończenie wiele. Ta możność Również nasz św. o. Ignacy w Ćwiczeniach ducho-
Najwyższego powoduje, że wszelkie Jego działanie wych opisując różne pocieszenia, jakich możemy
potrafi też być na swój sposób wszechmocne – tak, doświadczyć na modlitwie, przedstawia jeden ich
jak czyn ograniczonego własną naturą człowieka rodzaj, właściwy tylko Bogu – Jego szczególną
jest ograniczony. łaskę, tylko od Niego pochodzącą – jest to pocie-
Ale kto potrafi wyobrazić sobie wszechmoc, szenie bez uprzedniej przyczyny. Czyli takie, o ja-
czy jakieś działanie, które wszystko może? Z pew- kim nawet byśmy nie pomyśleli, że na nas spłynie.
nością nie zwykły nowicjusz Towarzystwa Jezuso- A pociecha ta to nie poruszenie uczuciowe – to
wego. Dlatego, aby lepiej zauważać łaskę i miłość przede wszystkim ukierunkowanie woli na miłość,
Bożą równocześnie, warto pamiętać trochę ina- czyli coś naprawdę potężnego – nam samym często
czej o tej kwestii – pojmując, że Bóg jest zawsze jest trudno nakierunkować się, by coś konkretnego
większy. I adekwatnie wychodzi zdanie łaska może
zawsze więcej. Czyli kimkolwiek jesteśmy, z kim-
kolwiek mamy do czynienia, cokolwiek się wydarza
– Bóg jest większy niż to. I cokolwiek my lub ktoś
inny działa – Pan działa zawsze lepiej, bardziej,
więcej. A w nowicjacie widać to wyraźnie w zwykłej
codzienności.
Zresztą nie tylko w nowicjacie. Wiele tego
przykładów można odnaleźć już w Piśmie Świętym
– Bóg przez nie mówi po pierwsze o tym, jak bar-
dzo miłuje człowieka, a po drugie, jak wiele potra-
fi dla niego zrobić, będąc dalej zawsze większym
Bogiem. Widać to bardzo wyraźnie we Wcieleniu
Syna Bożego – który z zawsze większego staje się
nieskończenie mniejszym, choć wydaje się, że musi
zmienić wtedy swoją naturę, a właściwie przyjąć
naturę, bo przecież ona Go, jako Boga, nie ogra-
nicza. A tymczasem dzieje się inaczej, choć jest to
nie do pojęcia (i to na tyle nie do pojęcia, że stało
się powodem paru rozłamów w Kościele, z których
część trwa do dzisiaj) – Bóg przyjmując pełną natu-
rę ludzką, zachowuje pełną naturę Boską i one nie
są ani rozdzielone, ani zlane. Żeby łaska okazała
się tym większa, dzieje się to w łonie Dziewicy i nie
naruszając dziewictwa swej Matki, Chrystus rodzi
się następnie w Betlejem. Ale są i prostsze do zro-
zumienia łaski, które zawsze przekraczają ludzką
możność działania – jak poczęcie Jana Chrzciciela
przez podeszłą już w latach Elżbietę, która była całe
Źródło: St-takla.org
życie bezpłodna.

4

zrobić. Ale jeszcze jeden dowód potęgi łaski podaje
św. o. Ignacy przy tzw. porach wyboru, gdzie opi-
suje, na podstawie czego odczytać wolę Bożą, aby
dokonać zgodnie z nią jakiegoś wyboru. Pierwsza
pora, to po prostu łaska od Najwyższego – człowiek
wtedy pociągnięty ku jednej z opcji, po prostu wie,
iż ona jest właściwa. A przecież rzadko jesteśmy
czegoś całkowicie pewni. Tej łaski doświadczyli na
przykład celnik Matusz, gdy go Jezus Chrystus po-
wołał i św. Paweł, podczas nawrócenia, gdy zmie-
rzał do Damaszku.
W nowicjacie poznaje się oczywiście świę-
tych, poznaje się Pismo Święte, a tym samym po-
znaje się tę prawdę o nadzwyczajnej mocy łaski. Ale
takie poznanie nie jest najważniejsze – ważniejsze
jest doświadczenie, bowiem ono potrafi to pozna-
nie pogłębić. Bóg jednak dba o to, abyśmy mogli
Jego dobroci, objawiającej się w łaskach, doświad-
czyć. I tego, iż ta dobroć przewyższa wszystko.
Właściwie przez Pismo Święte i przykłady świętych
tylko odczytujemy i potwierdzamy (lub zmienia-
my) naszą interpretację wydarzeń, których sami
doświadczamy.
Najlepiej siłę łaski Bożej widać chyba w tym,
jak ona nas przygotowuje do bliskiej przyszłości
5
Carissimus 51
– abyśmy sami z siebie mogli postępować według
prawa miłości, naśladując Jezusa, w trudnych sy-
tuacjach. Wygląda to tak, że Pan przez modlitwę,
czyjeś słowo itp. porusza nas i zwraca na cały dzień
(lub nawet dłużej) nasze myślenie w kierunku ja-
kiegoś tematu. A potem okazuje się, iż dzięki temu
jesteśmy przygotowani na niespodziewane wy-
darzenia. Miałem tak z miłosierdziem. Bóg przez
pewien okres czasu wskazywał mi przy każdej mo-
dlitwie, jak jest miłosierny względem nas (kolejny
przykład, że łaska może więcej – żaden człowiek
nie wybaczyłby tylu złości, ile
my wyrządzamy codziennie
Najwyższemu – a On
działa tak, że wybacza
nam i pomaga tym
samym, abyśmy sobie
wybaczyli). Wskazując
na ten swój przymiot,
zachęcał mnie równo-
cześnie do naśladowa-
nia Go w tym. I pod
sam koniec przyszło
mi, że ktoś przeciw
mnie niesprawiedliwie
wystąpił. I byłem przy-
gotowany, by nauczyć
się wybaczania. Bez
modlitwy i działania w
niej Bożego, nic bym
nie zdziałał.
Oczywiście, cza-
sem łaska działa też
bardzo spektakularnie
– na przykład przez
cudowne uzdrowienia,
przez objawianie się nad-
zwyczajnych charyzmatów
głoszenia słowa, daru języków
i tak dalej. Zdarza się, iż do-
świadczamy także którejś z tych
rzeczy, bo przecież dla Boga nie ma
nic niemożliwego. Jednak najważ-
niejsze to zauważyć działanie Boga w
codzienności – bo wielu rzeczy, po głębszym za-
stanowieniu się, nie zrobilibyśmy bez Niego. I to
głównie poznaje się w nowicjacie. Odczuwając jed-
nak, iż łaska może nieporównanie więcej nie należy
zapominać o tym, że, jak to napisał św. o. Ignacy
w Konstytucjach Towarzystwa Jezusowego, łaska-
we rozporządzenie Opatrzności Bożej wymaga
współdziałania swych stworzeń. Dlatego niewy-
obrażalna dla nas moc i dokładność równocześnie
łaski nie zwalnia nas od tego, iż sami musimy się
na to działanie otworzyć. I od ciągłego nawracania
siebie samego. Jednak, mając Boga blisko, mamy
pewną i niezawodną pomoc z góry.
Carissimus 51
Jak zostać bohaterem?
Piotr Stanowski
K
TÓŻ Z NAS NIE MARZYŁ W DZIECIŃSTWIE O TYM, ABY ZO-
STAĆ PRAWDZIWYM BOHATEREM? DOJRZEWAJĄC, MA-
RZENIA TE STAJĄ SIĘ BARDZIEJ REALNE, A PO NAWRÓ-
CENIU POJAWIAJĄ SIĘ CZĘSTO PRAGNIENIA, UCZYNIENIA
WIELKICH RZECZY W SŁUŻBIE BOGU. DOŚWIADCZAMY JED-
NAK PEWNYCH TRUDNOŚCI W OSIĄGANIU NASZYCH CELÓW,
JESTEŚMY ZMĘCZENI I ZNIECHĘCENI CIĄGŁYMI PORAŻKAMI.
OCZYWIŚCIE, W PIERWSZEJ KOLEJNOŚCI POWINNIŚMY POLE-
GAĆ NA ŁASCE BOŻEJ, ALE WARTO TEŻ DOWIEDZIEĆ SIĘ CZYM
SĄ I SKĄD BIORĄ SIĘ NASZE SŁABOŚCI I SIŁA, ABY PÓŹNIEJ
ZGODNIE Z NAUKĄ ŚW. IGNACEGO PRZENIEŚĆ CIĘŻAR WALKI
NA TO CO W NAS MOCNE I UWAŻAĆ NA TO CO SŁABE. JAK WIĘC
ZOSTAĆ BOHATEREM W SŁUŻBIE BOŻEJ? NA POCZĄTKU ROZ-
WAŻAMY BIBLIJNĄ HISTORIĘ WALKI DAWIDA Z GOLIATEM.
Gdy naprzeciw siebie stały wojska Izraelitów
i Filistynów, potężny poganin urągał całemu Na-
rodowi Wybranemu. Pomimo nagród, które obie-
cywał Saul temu kto pokona Goliata, nikt z całej
jego armii nie zgłaszał się do pojedynku. Jedynie
najmłodszy syn Jessego, odwiedzający tylko swych
braci żołnierzy, którego wątła budowa ciała nie po-
zwalała nawet na noszenie zbroi, odpowiedział na
prośbę króla. Z pewnością nikt poza samym Dawi-
dem nie wierzył w powodzenie tego, wydawałoby
się, szaleńczego przedsięwzięcia, ostatecznie jed-
nak Goliat poległ. Dawid pokonał Goliata celnym
strzałem z procy. Jego zwycięstwo było dziełem
Pana Boga, ale postępowanie Dawida nie było bez
znaczenia. Na pewno istotna była jego odwaga, ale
również zmiana strategii walki, wykorzystująca
doświadczenie związane z wykonywaniem paster-
6
skich obowiązków. Początkowo Dawid z Goliatem
mieli pojedynkować się na miecze lub włócznie.
Tocząc jednak ten rodzaj walki, bez wprawy i od-
powiedniej siły, Dawid mógł stać się łatwym łupem
dla olbrzymiego i doskonale wyszkolonego filistyń-
skiego wojownika. Przyszły król izraelski skupił się
na jednej ze swoich mocnych stron – celnym strze-
laniu z procy i właśnie na tym oparł swoją, jak wie-
my, zwycięską strategię.
Jak dojść do poznania naszych wad i zalet?
W pewnym stopniu odpowiedzi na to pytanie może
udzielić wiedza o naszym temperamencie. Tempe-
rament jest to jedna z części składowych osobowo-
ści, często utożsamiana z charakterem. O ile nie-
które cechy naszej osobowości zyskujemy podczas
całego życia, warunków w jakich się wychowujemy,
to temperament dziedziczymy, a więc niezależ-
ny jest on od naszej woli. Jeśli chodzi o definicję
i typologię temperamentu to należy zaznaczyć, że
świat nauki nie rozstrzygnął ostatecznie tych kwe-
stii, choć historia temperamentologii sięga staro-
żytności. Już w V wieku przed Chrystusem grecki
filozof Sokrates wymienia cztery typy temperamen-
tu: flegmatyka, choleryka, sangwinika i melancho-
lika. Jest to dość popularny podział, ale raczej nie
używany już w profesjonalnych analizach psycho-
logicznych. W moim artykule chciałem oprzeć się
na poglądach francuskiego uczonego, żyjącego
w XX wieku, Rene Le Senne`a. Jego koncepcja jest
nowoczesna i często przytaczana w publikacjach
dotyczących rozwoju duchowego.
Według Le Senne`a
temperament to zespół wro-
dzonych dyspozycji, tworzą-
cych duchową strukturę czło-
wieka. Oznacza to, że każdy z
nas przychodząc na świat jest
obdarowany charakterystycz-
nym sposobem zachowania się
i reakcji na różne bodźce. Po-
czątkowo jest to rzeczywistość
bardzo ogólna przybierająca
konkretne formy w zależności
od procesu dojrzewania, zdol-
ności i nabytych doświadczeń.
Można jednak, na podstawie
pewnych schematów zacho-
wania i odczuwania, wyróżnić
kilka typów ludzi, za pomocą
których sklasyfikujemy całą
populację. Parafrazując słynne
tabula rasa: nowonarodzony
 Carissimus 51

człowiek jest pustą kartką, ale ma określone miejsce teresowania, przez co grozi mu nieuporządkowanie
na tytuł, wcześniej ustalone rozmiary marginesów i niestałość. Typ sekundalny długo odczuwa skutki
oraz wyznaczoną czcionkę. Podział typów tempera- doznanych wzruszeń i urazów, jest systematyczny
mentu jest uzależniony właśnie od tych wcześniej i stały w dążeniu do określonych celów, ale łatwo
ustalonych, wrodzonych dyspozycji. Językiem ma- może oddać się zawiści i innym złym namiętno-
tematycznym powiemy, że według Le Senne`a typ ściom lub odseparować się od społeczeństwa, gdyż
temperamentu jest funkcją trzech dwuwartościo- rezygnacja z wcześniej ustalonych nawyków i przy-
wych zmiennych: emocjonalności(E)/nieemocjo- zwyczajeń jest dla niego bardzo trudna.
nalności(nE), aktywności(A)/nieaktywności(nA) W przyjętej koncepcji wyróżniamy osiem
i oddźwiękowości, która może być prymalna(P) lub typów: pasjonata(E,A,S), choleryka(E,A,P), sen-
sekundalna(S). W zależności od wartości wszyst- tymentalnego(E,nA,S), nerwowca(E,nA,P), fleg-
kich zmiennych uzyskujemy określony typ. matyka(nE,A,S), sangwinika(nE,A,P), apatyka-
Emocjonlaność to dyspozycja do silnego (nE,nA,S) i amorfika(nE,nA,P). Każdy z nich jest
reagowania psychicznego na skutek niewielkiego inną, bardzo ciekawą kombinacją trzech różnych
nawet bodźca. Ludzie, którzy ją posiadają łatwo dyspozycji, co powoduje, że każdy ma inne zalety
ulegają silnym uczuciom takim jak gniew, złość, i wady, swoją dawidową procę, jak i piętę achil-
obawa czy lęk. Oso-
by takie są wrażliwe
emocjonalnie, ła-
two wyprowadzić je
z równowagi, same
zaś często ulegają
różnym namiętno-
ściom. Przeciwień-
stwem są osoby nie-
emocjonalne, które
potrafią chłodno
i z większym reali-
zmem patrzeć na
rzeczywistość, ale
trudniej przycho-
dzi im na przykład
współodczuwanie
z drugim człowie-
kiem.
Aktywność to
cecha, która wyraża
się w chęci sponta-
nicznego działania
mimo przeszkód.
Człowiek aktyw-
ny, który napotyka
na przeszkodę wzmaga swoje działanie i z wielką lesową. Celem artykułu nie jest opis wszystkich
energią ją forsuje, natomiast nieaktywny rezygnuje typów temperamentu, zachęcam jedynie do po-
z działania, próbując ominąć trudność. Nieaktyw- głębienia tematu. Bardzo pożyteczną rzeczą jest
ny szybciej się męczy i zniechęca, łatwo też ulega zastosowanie w naszych codziennych zmaganiach
marzeniom. Aktywny nie lubi długich rozmyślań, strategii uwzględniającej bogactwo, które otrzyma-
natomiast satysfakcję przynosi mu konkretne i pla- liśmy od Pana Boga, w tym również nasz tempera-
nowe działanie. ment. Warto jednak pamiętać, że jeden tempera-
Ostatnia cecha, której nazwa brzmi naj- ment nie jest lepszy od drugiego, jak również o tym,
bardziej obco, odnosi się do szybkości ujawnienia aby z powodu wiedzy o własnych ograniczeniach,
i długości przechowywania reakcji na określone nie rezygnować z wielkich pragnień, które się w nas
bodźce w układzie nerwowym. Reakcja człowieka pojawiają. W momentach wątpliwości spójrzmy
z oddźwiękowością pierwotną jest szybka i krótka, na Dawida, tego początkowo niepozornego izrael-
natomiast jeśli ktoś posiada oddźwiękowość sekun- skiego pasterza, któremu Pan Bóg za pomocą jego
dalną, reaguje wolno i długo. Typ prymalny zawsze prostych umiejętności, pozwolił wybawić z trwo-
reaguje bardzo spontanicznie, szybko zapomina gi najsilniejszych mężów Izraela i zostać jednym
doznane urazy, jest elastyczny i łatwo zmienia zain- z największych bohaterów Starego Testamentu.

7
Carissimus 51

Serce Boga - niewyczerpane źródło wszelkiej łaski

Adam Materla

M
OŻEMY MIEĆ JUŻ WIELE INFORMACJI NA TEMAT PO-
WSTANIA KULTU SERCA PANA JEZUSA, JEGO UMIEJ-
SCOWIENIU W HISTORII KOŚCIOŁA, MOŻE TEŻ ZNAMY
NA PAMIĘĆ OBOWIĄZKI I OBIETNICE CZCICIELA SERCA
BOGA, A MOŻE PIERWSZY RAZ O TYM SŁYSZYMY. NIEZALEŻ-
NIE JEDNAK OD TEGO WSZYSTKIEGO, SPÓJRZMY NIECO GŁĘ-
BIEJ I WEJDŹMY POD WIERZCHNIĄ WARSTWĘ TEGO KULTU, BY
ZOBACZYĆ JAKA JEST JEGO ISTOTA.
Jego Serca. Przyjrzyjmy się im.
Dam im wszelkie łaski, potrzebne w ich sta-
nie
Będę hojnie błogosławił wszystkim ich po-
czynaniom
Kapłanom dam moc kruszenia serc najza-
twardzialszych

Św. Jan apostoł, a św. Małgorzata Ala-

coque
Wiele osób kojarzy początki kultu Najświęt-
szego Serca Jezusowego z św. Małgorzatą Marią
Alacoque, której to sam Pan Jezus zechciał się ob-
jawiać i zanurzyć ją w Swym boskim Sercu.
Kult Serca Pańskiego jednak ma swoje ko-
rzenie o wiele głębiej, bo możemy go już zauważyć
w Ewangelii wg. św. Jana: Jeden z Jego uczniów-
ten, którego Jezus miłował- spoczywał na Jego
piersi. Jak więc widzimy, już święty Jan był gor-
liwym czcicielem Serca Jezusa i to jemu Pan po-
zwolił ułożyć się na Swym Boskim Sercu. Jan, jako
jeden z pierwszych, poznał istotę uwielbienia Naj-
słodszego Serca Mistrza. To On dawał ukojenie
Jezusowi, leżąc na Jego piersi, gdy Pan czuł ból
okropny z powodu zdrady Judasza; to Jan był w
Ogrójcu podczas bolesnej modlitwy Jezusa; to Jan,
jako jedyny z uczniów, stał pod krzyżem Jezusa,
i swoją miłością dawał ukojenie w cierpieniu, męce Serce Jezusa hojne dla wszystkich,
i okropnym opuszczeniu, jakie czuł Chrystus. którzy je wzywają, chce pomagać każdemu
Wpatrzmy się więc w św. Jana i nabierzmy człowiekowi w jego codziennych trudach, nieza-
pragnienia, by być tak blisko Jezusa, jak on. leżnie na jakiej drodze powołania jest człowiek.
On dba i pamięta tak samo mocno o kapłanach,
Dary Serca Boga zakonnikach, zakonnicach jak i o wszystkich, któ-
Istotą kultu Serca Jezusowego jest miłość. rzy założyli rodziny, czy żyją samotnie, o dzie-
To miłość spowodowała, że Jezus przyszedł na ciach, młodzieży, uczniach, studentach itd. Jego
świat, że uzdrawiał, nauczał, odpuszczał grzechy, pełne miłości Serce rwie się do tego by być jak
że ustanowił tak niesłychanie wielki dar jakim jest najbardziej obecnym w każdej naszej czynności,
Eucharystia, aż w końcu z miłości do nas, po tym obowiązku, pracy, rozmowie, rozrywce, nauce czy
wszystkim, co uczynił, oddał jeszcze życie swoje, egzaminie błogosławiąc nam w tym. Do nas jedy-
żeby nas zbawić. Gdy Boski Zbawiciel nasz wisiał nie należy, byśmy Go zapraszali w każdy moment
na krzyżu, w stanie tak wielkiej udręki Duszy i Cia- naszego życia, bo tylko w ten sposób nabierze ono
ła, mimo opuszczenia i cierpień, pragnął zrobić dla barw i pomyślności.
nas wszystko. Gdy umarł, Jego Boski plan dopro- Serce Jezusa jednak nie wyklucza w naszym
wadził do tego, że po śmierci, żołnierze przebili życiu trudów, cierpienia, pracy nad sobą każde-
Jego Boskie Serce, z którego to wypłynęły Krew go dnia. Żyjąc w wierze jako chrześcijanin, bliżej
i Woda, źródła wszelkich łask. Teraz Jego Serce lub dalej od Boga, a nawet w ogóle nie wierząc,
czeka w miłości i cierpliwości na naszą odpowiedź, nie ominiemy bólu, a momentami niepowodzenia
byśmy tylko ze swojej strony wyciągnęli ręce, aby i wszelkiej udręki. Właśnie najbardziej w te trud-
Pan mógł je napełniać tymi darami. Jezus, obja- ne chwile Jezus chce wchodzić kierując do czcicieli
wiając się św. Małgorzacie dał jej 12 obietnic, które swego Serca słowa niosące ukojenie : Będę ich po-
wypełni w życiu każdego, kto podejmie się kultu cieszał we wszystkich utrapieniach.

8

Ten, kto odda się Jego Sercu, stanie się czło-
wiekiem szczęśliwym, nic nie będzie dla niego cię-
żarem, gdyż wszystko oprą na Panu, nieskończonej
słodyczy i jedynym ratunku. Ten, kto raz pozna jak
lekkie są cierpienia przeżywane z Jezusem, nigdy
już nie odejdzie od Pana.
Pan zachęca nas byśmy wpatrywali się w
obraz jego Serca: Będę błogosławił domom, w
których obraz Mego Serca będzie wystawiony
i czczony oraz ustalę pokój w ich rodzinach. Pan
Jezus chce wlewać zgodę i spokój w nasze relacje ro-
dzinne i nie tylko. Pokój ten jest źródłem nieskoń-
czonej miłości jaką Jego Serce
(które jest królem i zjedno-
czeniem serc wszystkich),
udziela swoim czcicielom. Mi-
łość ta zaś przez pokój, rodzi co-
raz większą radość. Sam Duch
Święty zaczyna ogarniać całe ro-
dziny, które przez to żyją praw-
dziwym pokojem.
Dusze oziębłe staną się
gorliwymi, dusze gorliwe doj-
dą w krótkim czasie do wyso-
kiej doskonałości. Są to kolejne
obietnice dane czcicielom Serca
Najwyższego. W litanii do Ser-
ca Pana Jezusa, zagłębiamy się
w wezwania: Serce Jezusa
źródło życia i świętości...,
w którym są wszystkie
skarby mądrości i umie-
jętności..., cnót wszelkich bezdenna głębi-
no..., Jak wiemy, każdy z nas jest powołany przez
Boga do świętości życia, która nie jest zarezerwo-
wana, dla ludzi szczególnie wybranych lecz dla każ-
dego człowieka na ziemi.
Pan daje każdemu z obfitości Krwi i Wody,
które wytrysnęły z Jego przebitego boku i tylko
czeka na nas, aż sami przyjdziemy z naczyniami
ufności, by czerpać łaski, które zaprowadzą nas do
świętości.
Wykorzystajmy ten dar. Czyż nie chcieli-
byśmy gdzieś w głębi naszych serc być jak św. o.
Pio, św. Matka Teresa z Kalkuty, św. Ignacy z Loy-
oli i wielu innych świętych, którzy już są z Panem
w wiecznej radości? To nie jest nic niedoścignio-
nego, wystarczy byśmy wysunęli dłonie do Pana, a
w nich oddali nasze serca Jego Boskiemu Sercu.
Zapłoną one wtedy palącą miłością, ogniem gorli-
wości i dojdą przez wytrwałość, przy Boskim Sercu,
do świętości.
Pan, prócz tego, obiecał jeszcze więcej. Dał
swe Boskie słowo, że ci, którzy będą szerzyć Jego
kult, kult Serca Boga, zostaną w Nim zapisani na
wieki. Czy w naszym sercu, gdy ktoś zostanie zapi-
sany przez miłość, nie troszczymy się o niego naj-
bardziej, jak tylko możemy? O ileż bardziej miłość
9
Carissimus 51
Boga jest doskonała.
Pan będzie przy tych swoich wiernych czci-
cielach do końca, szczególnie w godzinę śmierci,
będzie wylewał niezmierzone zdroje miłosierdzia
na wszystkich uciekających się do Niego grzeszni-
ków. Ci zaś, którzy przyjmą Ciało Jego przez pierw-
szych dziewięć piątków miesiąca, nie umrą w Jego
niełasce.
Serce Boskie przemienia człowieka
Trzeba sobie uświadomić, że każde wzywa-
nie świadomie Serca Jezusa przemienia człowieka,
a dokładnie Jego wnętrze, czy-
niąc je na wzór Chrystua. Na
początku, zmiany są przez ludzi
niewidoczne, co jest powodem
ich rezygnacji z kultu. Przemia-
na jednak zachodzi powoli, lecz
gdy zasiane przez Pana ziarno
wyda owoc, wszyscy będą do-
strzegać zmianę całego człowie-
ka. Co jednak najistotniejsze:
człowiek ten przede wszystkim
przyniesie wielką pociechę
i chwałę Bogu i już tylko to bę-
dzie jego celem.
Jezu cichy i pokor-
nego Serca, uczyń serce
nasze według Serca Twe-
go wzywa czciciel pod koniec
litanii do Serca Jezusa Chrystu-
sa. Serce człowieka takiego Pan najpierw kruszy,
a potem zmienia je w coraz bardziej ciche i pokorne.
Osoba taka jest coraz mniej wyniosła, jest stanow-
cza, ale słucha innych, znosi wszystko z wielkim
spokojem. Nie narzeka już, bo coś się nie udało, bo
choruje, bo ma kłopoty lecz wszystko oddaje Sercu
Pana i tylko na Niego kieruje swój wzrok, jako na
Dawcę wszelkiego dobra. Jej pokora pokazuje, że
nic nie posiada sama z siebie i niczego nie zdobywa
tak naprawdę własnymi siłami, a na każdym kroku
coraz wyraźniej zauważa działanie i obecność przy
niej Boga.
Taka pokora serca prowadzi człowieka do
wdzięczności Bogu za tą Jego opiekę i za każdy
dar, bo wszystko z rąk Boga pochodzi. Serce tej
osoby, stając się wdzięczne Bogu, wyraża wdzięcz-
ność także napotykanym na co dzień ludziom. To
wszystko prowadzi do pomnożenia największego
dla człowieka daru, jakim jest miłość. Człowiek
staje się coraz bardziej przepełniony miłością tak,
że dusza rozpala się w miłości ku swemu Stwórcy
i Panu, a w skutek tego nie może już kochać żadnej
ziemi stworzonej na obliczu ziemi dla niej samej,
lecz tylko w Stwórcy wszystkich rzeczy (z Ćwiczeń
Duchowych św. Ignacego Loyoli).
Osoba wdzięczna Jezusowi za niezmierzoną
Carissimus 51
ilość darów miłuje Go, a jej serce staje się pełne do-
broci i miłości na wzór Serca Boga. Miłość pro-
wadzi już tylko do coraz głębszego pokoju wnętrza,
a pokój owocuje głęboką radością, jakiej człowiek
nigdy bez Pana nie dozna. Serce takiej osoby nie
tylko, że w pełni ufa Jezusowi, nie musząc się już
o nic obawiać, ale „zaraża” radością i pokojem na-
potkanych ludzi.
Człowiek z tej czystej miłości Boga do niego,
jest naprawdę szczęśliwy i już niczego nie potrze-
buje, do niczego nie dąży, bo jest z Panem.
Sprawiedliwy Pan oczekuje odpowie-
dzi
Pan Jezus sam chce nas przemieniać i obda-
rowywać, trzeba tylko powiedzieć Mu - TAK Panie,
ja chcę przyjmować, chcę nawrócenia. Tak więc
pierwszą rzeczą jaką powinien, dla Boga podjąć
czciciel Serca Bożego, to po prostu Mu zaufać. Czci-
ciel powinien stawać wciąż przed Bogiem w swoim
sercu i w postawie uniżenia zawierzać Mu wszyst-
ko. Można pytać w jaki sposób zrobić to szczerze.
Odpowiedź: po prostu uświadomić sobie, że skoro
Bóg tak mnie kocha, to robi wszystko dla mojego
10
dobra. W takiej postawie już tylko trzeba
trwać, mając świadomość, że Pan, widząc
naszą nieudolność, wspomaga nas Swoimi
łaskami i pomaga ufać oraz zawierzać co-
raz bardziej.
Miłość czciciela Serca Chrystusa
dąży do wynagradzania Bogu grzechów
i zniewag jakie musi cierpieć z naszej stro-
ny i od całego świata. To wynagradzanie
Jego Sercu zelżywością napełnione-
go..., dla nieprawości naszych star-
tego... i włócznią przebitego może
odbywać się na różne sposoby. Przede
wszystkim Pan Jezus oczekuje, by wier-
ni Jego Serca tak, jak potrafią, pobożnie
przeżywali mszę świętą, ufając, że On
wspomoże ich w tych staraniach. W każdy
zaś pierwszy piątek miesiąca, kochający
Serce Pańskie powinien przyjmować Jego
Ciało także w intencji wynagrodzenia Mu
wszelkich krzywd.
Oddany czciciel winien też ado-
rować Najświętszy Sakrament w duchu
wynagradzania za grzechy swoje i świata,
albo poprzez kontemplację miłości Jezusa
w Eucharystii, albo Jego Męki. W nocy,
z pierwszego czwartku na piątek miesiąca,
od 23:00 do 24:00 powinien odprawiać
tzw. Godzinę Świętą, czyli być sercem swo-
im z Jezusem w ogrójcu cierpiącym.
Bardzo pomocnym drogowskazem
w kulcie Serca Pana Jezusa jest odmawia-
nie też możliwie często, litanii do Niego,
w której są wymawiane i wzywane cechy
Bożego Serca.
Oto Serce, które tak umiłowało ludzi, że
niczego nie oszczędziło, ale samo wyczerpało się
i spaliło do końca, aby dać świadectwo swej mi-
łości. Odpowiedzmy Jezusowi na to Jego, momen-
tami rozpaczliwe, wołanie nas. Kult Serca Bożego
to coś najwspanialszego, co mógł dać nam Bóg.
Podejmijmy tę misję i nie zrażajmy się niepowo-
dzeniami. Oddajmy Bogu nasze życie ciesząc Jego
Słodkie Serce. Nie zastanawiajmy się jak to wszyst-
ko pojąć i poprowadzić, ale po prostu KOCHAJMY
JEZUSA!!!

Grzech, spowiedź i miłosierdzie po ĆD
Tomasz Matyka
D
OŚWIADCZYĆ BOGA – NIEJEDEN CZŁOWIEK DO TEGO
WZDYCHAŁ, POGRĄŻONY WE WŁASNYCH GRZECHACH
I SŁABOŚCIACH. A ŚW. O.
IGNACY DAŁ NAM POTĘŻNE
KU TEMU NARZĘDZIE – ĆWICZENIA DUCHOWE. KAŻ-
DY NOWICJUSZ MUSI JE PRZEŻYĆ. I POZWOLIĆ, BY ZMIENIŁY
JEGO ŻYCIE.
Jednym z ważnych aspektów życia jest fakt
własnej grzeszności. Jednak przewyższa go całko-
wicie istnienie Bożego Miłosierdzia. Oba jednak
występują w rzeczywistości, do obu trzeba się usto-
sunkować i przeżywać. Na ich przykładzie pragnę
podzielić się doświadczeniem zmian, które zaszły
w wyniku rekolekcji.
W Ćwiczeniach duchowych, czyli pod-
czas tzw. wielkich rekolekcji, uczyłem się przede
wszystkim takiego sposobu dokonywania wyborów
i samego życia, w którym całkowicie poddajemy się
woli Bożej. Poznawałem pragnienia Najwyższego,
starałem się zauważyć, czy moje są z tymi pierwszy-
mi związane, czy zmierzają w przeciwnym kierun-
ku. To powoduje, oczywiście, zmianę perspektywy
patrzenia na świat, oceniania go, a w następnej ko-
lejności zmianę działania. Dotknęło to też aspektu
mojej grzeszności i Bożego Miłosierdzia.
Pierwszą dotykającą rzeczą okazał się już
Fundament Ćwiczeń duchowych. Tam szukałem,
11
Carissimus 51
co jest celem mojego życia. Zgodnie z zapisem
św. o. Ignacego człowiek jest stworzony, aby Boga,
Pana naszego, chwalił, czcił i Jemu służył, a przez
to zbawił duszę swoją. Okazało się to dla mnie
wielkim odkryciem, bowiem właściwie nie wiem,
czy miałem tak konkretnie określony cel własnego
istnienia. A od razu też pojawiła się kwestia grze-
chu – oto nagle pojąłem, iż grzesząc, nie spełniam
celu, dla którego żyję. Ba, więcej – oddalam się od
niego. I od tamtego czasu grzech cały czas jawi mi
się jako bezsens – odchodzenie od swojego celu.
Oczywiście to, co bezsensowne, z większą gorliwo-
ścią próbuje się usunąć niż coś, czego bezsensu się
nie widzi.
Pan Bóg jednak poszedł dalej podczas reko-
lekcji i przez cały I tydzień mówił mi o tym, jaką
obrzydliwością jest grzech. Oto występuje się wte-
dy przeciw Temu, który mnie stworzył. Za wszelkie
dobro odpłaca się niewdzięcznością. Widziałem
(ten czasownik najlepiej opisuje to doświadczenie,
które jednak trzeba przeżyć), jak szpetnym czynem
jest wystąpienie przeciw miłości, ale też, jak wielką
złośliwość w sobie niesie. I jak występuje przeciw
wszelkiemu życiu, dobru, także przeciw popeł-
niającemu grzech, chociaż na pierwszy rzut oka,
sądząc po pozorach, można tego nie widzieć.
Źródło: St-takla.org
Carissimus 51

Jednak to nie koniec prawdy o każdym

moim grzechu – jeszcze jedna mi się ukazała
w trakcie wielkich rekolekcji i teraz naprawdę tak
tego doświadczam. Podczas III tygodnia Ćwiczeń
duchowych ogląda się, a nawet przeżywa Mękę na-
szego Zbawiciela. Nie inaczej było ze mną. A jed-
nym z podstawowych aspektów tego wydarzenia
zbawczego jest to, iż Pan podjął się go, aby mnie
wyzwolić z każdego mojego grzechu. To znaczy, że
każdy mój zły czyn przygważdża Jezusa Chrystusa
do krzyża, jest ośmieszaniem Go, opluwaniem, na-
śmiewaniem się z Niego, gardzeniem Jego cierpie-
niem, koronowaniem Go cierniem, zostawianiem
Go samotnym, a przynajmniej jedną z tych rzeczy.
Powodować coś takiego jest okropne, ale najgorsze
stanowi fakt, iż czyni się to Bogu, który z miłości
mnie stworzył, dla mnie stał się człowiekiem i któ-
ry jest naprawdę nieskończenie Dobry – dla mnie
i nie tylko.
Wszystkie te prawdy prowadzą mnie teraz
do pewnego rodzaju przerażenia na myśl o popeł-
nieniu grzechu ciężkiego i do cały czas rozwijające-
go się pragnienia, aby na żaden grzech (ciężki, albo
lekki) nie przyzwolić, choćby nie wiem, co się miało
za to zyskać. Rośnie ono dopiero, bo niestety nie od
razu pokonuje się wszystkie złe przyzwyczajenia,
ale to już jest wielka łaska, zważywszy, że potrafi-
łem się czasem grzechem w ogóle nie przejmować.
Ale nie na grzechu się kończy – to by było
straszne, gdyby tak się kończyło. Pan pokazał mi
też drogę pojednania – w sakramencie spowiedzi,
w którym przez Kościół mogą się połączyć rozdzie-
leni grzechem ja i Bóg. A także rozpocząć leczenie
ran przez nich zadanych. Podczas rekolekcji po-
jawiła się też specjalna forma tego sakramentu –
spowiedź generalna, z całego życia. Ona uświado- ki, nie zniechęca się, ale nieustannie jakby pracuje
miła mi przede wszystkim, jak wiele i jak wielkiego we mnie i dla mnie, abym szedł wytrwale do przo-
zła się dopuściłem, ale równocześnie zrozumiałem, du. I nie opuszcza mnie nigdy w swoim Miłosier-
iż Bóg mi to wszystko podczas wcześniejszych dziu – nigdy. To pojąłem i zobaczyłem na wielkich
spowiedzi całkowicie wybaczył – wręcz o tym za- rekolekcjach. Miłosierdzie jest znakiem szczegól-
pomniał! I tak skąpany w Miłosierdziu, pomimo nym Boga. Akcentem, po którym poznamy, iż to On
ogromu win całego życia, pojąłem głębiej, jak wiel- do nas mówi. Tak jak Samarytanin z przypowieści
ką łaską jest, iż mogę przyjść do spowiedzi. Dzięki – zapewne mówił po aramejsku ze swoim akcen-
niej wszystko może zmierzać ku lepszemu – rany tem, a poraniony przez zbójców Żyd też posługi-
się mogą od razu nie zagoić, ale jeśli Pan odpuści wał się tym językiem – ale nie z takim akcentem.
grzechy, to gojenie się będzie postępowało. I po tym mógł (o ile był wystarczająco przytomny)
I przede wszystkim poprzez spowiedź za- poznać, że to Samarytanin, wróg w teorii, z defi-
nurzony zostałem w największej tajemnicy, bar- nicji, w praktyce okazuje się pomagającym. A gdy
dziej wpływającej na życie nawet niż grzech – grzeszymy, to właśnie traktujemy Boga, jak wroga
w Miłosierdziu. Ono pozwala mi dalej żyć. Póki żyję, z definicji. Na szczęście On zawsze spieszy obmyć
wiem, iż Bóg mnie tak nieskończenie kocha i pra- nasze rany i możemy Go poznać, jaki jest napraw-
gnie, abym wzrastał w miłości – będąc w tym celu dę, po tym Jego akcencie – Miłosierdziu.
gotowym, by mi wybaczyć grzechy. On widzi moją Ale to nie wszystko o Miłosierdziu – Pan
nędzę, ale nie chce śmierci – chwałą Boga żyjący pragnie jeszcze, abyśmy Go naśladowali. Abyśmy
człowiek – napisał św. Ireneusz z Lyonu. Jego Mi- do siebie nawzajem mówili z tym akcentem. I to
łosierdzie powoduje jednak więcej – pozwala mi się jest Jego wielka dobroć, iż w tym nam nieustannie
rozwijać, pomaga mi w rozwoju. I to we wszelkim pomaga. I w tym, dzięki Ćwiczeniom duchowym,
rozwoju, tylko nie w grzechu. Widząc moje upad- pragnę Go po prostu ścigać.

12

Nauka a wiara
Błażej Sikora
J
UŻ NIEDŁUGO WSZYSTKO ZOSTANIE UDOWODNIONE,
NIE BĘDZIEMY MUSIELI WTEDY WIERZYĆ. TAKIE SŁOWA
USŁYSZAŁEM KILKA DNI PO PRZYJEŹDZIE DO NOWICJA-
TU OD MOJEGO WSPÓŁTOWARZYSZA. JAKŻE CZĘSTO,
W CODZIENNYM ŻYCIU, SPOTYKAMY SIĘ Z PODOBNYM PODEJ-
ŚCIEM: PRÓBUJEMY PODZIELIĆ ŚWIAT NA RACJONALNY, RZE-
CZOWY, WAŻNY, OBIEKTYWNY I AUTOMATYCZNIE KOJARZYMY
TĄ JEGO CZĘŚĆ Z TYM, CO JEST NAUKOWE, UDOWADNIALNE.
A DOPIERO RESZTA, TO CO WYDAJE SIĘ NIERACJONALNE, WY-
KRACZAJĄCE POZA NASZE POZNANIE, TO, CO JEST NIEDOTY-
KALNE, ZOSTAWIAMY WIERZE.
I tutaj zaczyna się problem. Rozważmy na-
stępującą sytuację. Oto człowiek, obdarzony przez
Boga rozumem i mądrością, pragnieniem zrozu-
mienia, zaczyna poznawać świat. I jakże łatwo
wtedy dojść do schizofrenii, rozdwojenia jaźni. Bo
z jednej strony człowiek poznaje przez swoje zmy-
sły to, co jesteśmy w stanie dotknąć, zobaczyć
i zmierzyć. To prowadzi do tworzenia teorii, które
pragną wytłumaczyć świat w pewnym zamkniętym
systemie, przy przejętych wcześniej założeniach,
bez odwoływania się do żadnych zewnętrznych
czynników. A z drugiej strony jest Pismo Święte za-
wierające wyjaśnienie opierające się na Przyczynie
całkowicie wykraczającej poza ten świat. No wła-
13
Carissimus 51
śnie, i jak to wszystko pogodzić? Jak połączyć jed-
no z drugim i zrobić to w sposób sensowny, który
nie upadnie przy pierwszej lepszej krytyce? Zasta-
nówmy się nad tym.
Poszukiwanie pogodzenia wiary i wiedzy
sięga samych początków ludzkości. W Biblii czyta-
my takie słowa: Staraj się zrozumieć dzieło Boga!
(Koh 7, 13*). I człowiek zaczął podejmować to wy-
zwanie. Zaczął całym swym sercem oddawać się
zdobywaniu wiedzy. Usiłował zgłębić rzeczywi-
stość, poznać czym jest mądrość, jaki sens świata
(por. Koh 7,24-25). Po pewnym czasie takie wysiłki
zaczęły przynosić owoce. Greckim filozofom dało
się zgromadzić pokaźny zasób wiedzy, który przez
długi czas był podstawą rozumienia świata. To Ar-
chimedes, Pitagoras i Euklides stworzyli podstawy
matematyce, która rozwijana przez Newtona, Pas-
cala, Gausa i Banacha, stanowi fundament współ-
czesnej nauki. A tworzone na jej podstawie modele
zapewniają obiektywność i falsyfikowalność.
I właśnie w świecie, na który wpływ wy-
wierała racjonalność, Słowo przyszło na świat
(por. J 1,10-11). I od razu rozsadziło tę kulturę. Bo
oto w skończone pojęcia wchodzi Logos, niepoję-
ty, nieogarniony Bóg. Nastąpiło spięcie. Z jednej
Carissimus 51

strony chrześcijaństwo musiało wypowiedzieć tego zrozumieć), że Pismo Święte jest napisane
się zastanym językiem judeo-grecko-rzymskiej językiem symbolicznym. Traktowali je jako księ-
kultury, z drugiej strony judeo-grecko-rzymska gę historyczną, wykład dziejów świata, podręcznik
kultura nie mogła pozostać obojętna w stosun- fizyki, biologii i astronomii. A często zapominali,
ku do nowych, chrześcijańskich treści. (…) Isto- że jest to Boże Słowo skierowane do nich, mające
ta konfliktu polegała – jak sądzę – na pewnym ich zmieniać i prowadzić do ich Stwórcy i Odkupi-
napięciu pomiędzy najgłębszą treścią doktryny ciela, do Boga Żywego. W ten sposób do wiary wkra-
chrześcijańskiej a aparatem pojęciowym i języ- dały się tzw. pseudodogmaty. Dla wielu treścią ich
kowym, którym ta doktryna musiała się wyrazić. wyznania wiary był świat stworzony przez Boga
(…) Z końcem czasów starożytnych mądrość grec- w 6 dni, liczący te kilka tysięcy lat, z pełnym rodo-
ka ustąpiła miejsca na arenie dziejów mądrości wodem człowieka od początku, od dnia stworzenia.
chrześcijańskiej, ale dała chrześcijaństwu aparat I dlatego tak mocno występowali przeciw odkry-
pojęciowy, a w każdym razie tworzywo filozoficz- ciom astronomii czy biologii, próbom wyjaśniania
ne, z którego taki aparat mógł się w dalszym cią- świata ludzkimi możliwościami za pomocą rozu-
gu ukształtować. Myśl ludzka zmierzyła się z ob- mu. Bo to rzeczywiście burzyło ich credo, obala-
jawieniem, weszła w samo jego pojęciowe ujęcie. ło dogmaty. Lecz rzeczy te nie należały do istoty
I tak już pozostało. Ta postać konfliktu jest nie do chrześcijaństwa. Na takich ludzi uskarża się Die-
uniknięcia. W jakimkolwiek języku, przy pomo- trich Bonhoeffer:
cy jakichkolwiek zestawów
pojęciowych zechcieliby-
śmy ujmować objawie-
nie, zawsze będzie istnieć
przepastna brak proporcji
między treścią a dostępny-
mi nam środkami wyrazu.
(Michał Heller, Wszech-
świat i Słowo, s.18-19).
Później, wraz z kształ-
towaniem się już w sposób
wolny kultury i nauki chrze-
ścijańskiej wielokrotnie
mierzono się z problemem
granic ludzkiego poznania
i wiary. Z jednej strony byli
wielcy święci, mistycy, dok-
torzy Kościoła, ludzie wy-
kształceni i oświeceni świa-
tłem Ducha Świętego.
Ale zostawmy ich na
razie w spokoju i spójrzmy
na innych, tych zwykłych,
przeciętnych ludzi, którzy
bardziej byli religijni niż
wierzący. To oni właśnie,
bez dawania wkładu w wiel-
ki system nauki i wiedzy
chrześcijańskiej, z wiel-
ką gorliwością go bronili.
Chcieli mieć swoją małą sta-
bilizację wiary, chcieli mieć
świat podzielony na to, co
należy do domeny wiedzy,
a co do wiary. Czasem, nawet
wbrew tzw. zdrowemu roz-
sądkowi, wierzyli w rzeczy
dziwne. Brali dosłownie sło-
wa Biblii, jakby zapominając
(a może wcale nie pragnąc
Autor: Adrian Frankowski

14

Religijni mówią o Bogu wtedy, gdy ludzkie
sumienie (bywa, że z lenistwa umysłowego) do-
biega kresu, lub wtedy, gdy zawodzą ludzkie siły.
Właściwie zawsze Bóg jest pojmowany jako deus
ex machina, któremu każą wkraczać na scenę albo
dla pozornego rozwiązania nierozwiązalnych
problemów, albo jako mocy, gdy moc ludzka za-
wodzi, zawsze zatem przy okazji ludzkiej słabości,
względnie na granicy ludzkiego poznania. Trwać
to jednak może, siłą rzeczy, tylko tak długo, dopóki
ludzie własnymi siłami nie przesuną tych granic
nieco dalej i Bóg jako deus ex machina nie stanie
się zbyteczny. To, co mówimy o ludzkich grani-
cach, stoi dla mnie w ogóle pod znakiem zapyta-
nia. (…) Wydaje mi się, zawsze, że w ten sposób
wydzielamy Bogu ze strachem miejsce zbyt małe.
Chciałbym mówić o Bogu nie na granicy, lecz
w samym centru, nie w chwilach słabości, lecz siły,
nie wobec śmierci i winy, lecz wobec życia i dobra
ludzkiego. Na granicach, wydaje mi się, lepiej jest
milczeć i nierozwiązalne pozostawić nie rozwią-
zane. (Dietrich Bonhoeffer, Wybór pism („Biblio-
tek Więzi”), s. 241; za: Michał Heller, Wszechświat
i Słowo, s. 88)
Wróćmy teraz do wielkich świętych. Ludzi,
którzy dzięki łasce Bożej potrafili widzieć więcej.
To właśnie oni wkładali wielkie nieraz wysiłki, żeby
ludzkim umysłem pojąć tak wiele, jak się da. I do-
chodzili do momentu, gdzie to nasze przyrodzone
poszukiwania się kończyły, załamywały. Powta-
rzali za świętym Pawłem: po części bowiem tylko
poznajemy (1 Kor 13,9). To bywało bolesne, ale
pozwalało poznać właściwe proporcje człowieka
wobec Boga. Dzięki swojej pokorze mogli dostąpić
wielkich łask, daru poznania, zrozumienia świa-
ta dużo głębszego niż możliwe naszym rozumem:
poznawali tak, jak sami zostali poznani (por. 1 Kor
13,12). Jak święty Ignacy, który po słynnym obja-
wieniu w Manresie powiedział: I gdy tam tak sie-
dział, zaczęły się otwierać oczy jego umysłu. Nie
znaczy to, że oglądał jakąś wizję, ale że zrozumiał
15
Carissimus 51
i poznał wiele rzeczy tak duchow-
nych, jak i odnoszących się do
wiary i wiedzy (św. Ignacy Loyola,
Opowieść Pielgrzyma, punkt 30;
w: Pisma wybrane, t. I, s 192-193).
Dzięki mistyce Manresy
Ignacy stał się człowiekiem „jedno-
litym”. Nie ciasnym ani jednostron-
nym, ale też nie rozbitym. Jednoli-
ty to znaczy całkowicie uzgodniony
z pełnią rzeczywistości. Nie ma
w nim rozdwojonego widzenia:
osobno wiara sama dla siebie,
a osobno wiedza sama dla siebi
e; osobno natura sama dla siebie,
a osobno łaska sama dla siebie;
osobno czas i doczesność sama dla
siebie, a osobno wieczność sama
dla siebie. Ignacy nie miesza niczego, ale wszyst-
ko jednoczy, wszystko harmonizuje, bo dane mu
było widzieć wszystko w nadrzędnym ładzie Bo-
żym. Rzeczywistość stanowi dla niego „Kosmos”
- Ład, bogaty, rozczłonowany, zróżnicowany, ale
i powiązany w całość, zjednoczony twórczą i dzia-
łającą celowo myślą Boga-Stwórcy i Odkupiciela.
Umysł Ignacego jest ustawicznie pod urokiem tej
bogatej jedności Bożego planu, z którego nic się
nie wymyka, poza którym nic nie pozostaje luzem.
( Mieczysław Bednarz SI., w: jw., s. 297)
I właśnie do takiego zjednoczenia wiary
i wiedzy powinniśmy dążyć, pamiętając, że:
Bóg nie jest częścią świata, lecz jego założe-
niem a priori. Nie jest przedmiotową częścią wie-
dzy, obok innych jej przedmiotów, lecz nieskoń-
czonością, którą każde dążenie wiedzy zawsze
zakłada z góry i wewnątrz której biegnie swymi
skończonymi szlakami. Bóg nie jest jakąś hipo-
tezą końcową, która by zamykała wykończony
obraz świata, lecz jest jedyną tezą zakładaną we
wszystkich bez wyjątku hipotezach obraz ten bu-
dujących. Zawsze bowiem i wszędzie, w każdym
wypadku konstruowania obrazu świata zakłada
się dla jego poszczególnych struktur to, że w wie-
lości wszechrzeczy jest sens, zachodzą powiązania
i współzależności, a w ten sposób potwierdza się
też, że przed wielością jest pierwotna i sensow-
na jedność. (Karl Rahner SI, O możliwości wiary
dzisiaj, s. 63-64; za: Michał Heller, Wszechświat
i Słowo, s. 122)
A gdy wciąż dążąc do takiego zjednoczenia,
osiągniemy już jakiś jego stopień, gdy nie będzie
w nas podziału i konfliktu między tym, co Boskie
a tym co ludzkie, będziemy mogli nasze najkrót-
sze wyznanie wiary zamknąć w słowach wiążących
obie rzeczywistości: Wierzę w Ciebie, Jezusa z Na-
zaretu, jako sens (Logos) świata i mojego życia
(Joseph Ratzinger, Wprowadzenie w chrześcijań-
stwo).
Carissimus 51

Łaska i przebóstwienie
Dominik Sroka

C
ZYTAJĄC RÓŻNE ARTYKUŁY I TEKSTY POŚWIĘCONE ŁA-
SCE I PRZEBÓSTWIENIU W KOŚCIELE PRAWOSŁAWNYM
DOSZEDŁEM DO WNIOSKU, ŻE TRZEBA ZACZĄĆ OD PO-
CZĄTKU. NA POCZĄTKU BÓG STWORZYŁ NIEBO I ZIEMIĘ.
DALEJ CZYTAMY: UCZYŃMY CZŁOWIEKA NA NASZ OBRAZ,
PODOBNEGO NAM. ZOSTALIŚMY STWORZENI PRZE BOGA NA
JEGO OBRAZ I PODOBIEŃSTWO. NIESTETY… GRZECH PIER-
WORODNY ZNISZCZYŁ W NAS TO PIERWOTNE PODOBIEŃSTWO.
LECZ BÓG NIE ZOSTAWIŁ NAS SAMYCH SOBIE. POSTANOWIŁ,
W SWOJEJ ODWIECZNOŚCI, JAK TO ŚW. O. IGNACY W ĆWI-
CZENIACH DUCHOWYCH OPISUJE, ŻE DRUGA OSOBA STANIE
SIĘ CZŁOWIEKIEM, ŻEBY ZBAWIĆ RODZAJ LUDZKI(ĆD 102).
Pomocą do przywrócenia naszego podo-
bieństwa jest łaska. Łaska, którą Katechizm Ko-
ścioła Katolickiego definiuje jako przychylność,
darmowa pomoc Boga, byśmy odpowiedzieli
na Jego wezwanie (por. KKK 1996). Natomiast
w Kościele prawosławnym łaska jest utożsamiana
z niestworzoną energią Bożą, która prowadzi do
przebóstwienia człowieka, mocą, poprzez którą
Bóg udziela człowiekowi pomocy, życia i swojej
świętości. Wszechmoc, sprawiedliwość, mądrość,
dobro, piękno są tymi niestworzonymi energia-
mi Bożymi. Przebóstwienie staje się powołaniem
i ostatecznym celem człowieka, czyli świadomym ralnym, bo to łaska pozwala człowiekowi rozwijać
i dobrowolnym poddaniem się łasce Boga, która się w sposób naturalny. Lecz najpierw człowiek
do Niego upodabnia. Przebóstwienie dokonuje się musi wybrać dobro, by następnie Bóg mógł obda-
przez łaskę, co w konsekwencji doprowadza do rzyć człowieka łaską, jak pisał św. Jan Chryzostom.
określenia łaski przez Ojców Greckich jako ze swej Ów wielki doktor Kościoła pisał również o tym, że
istoty przebóstwiającej. wszystko, co człowiek posiada jest łaską Bożą.
W języku greckim łaska określana jest sło- Może w tym miejscu pojawić się pytanie,
wem χαρις, czy w takim razie człowiek posiada wolną wolę, czy
które oznacza ma coś do powiedzenia w sprawie własnego życia?
ideę oświeca- Gdyby dołożyło się do tego stwierdzenie, że już
jącego pięk- przygotowanie człowieka na przyjęcie łaski jest
na, dobro- dziełem łaski (KKK 2001), wówczas mogłoby się
wolny dar, dojść do uznania, że wszystko, co człowiek robi, jest
przychylność z góry określone przez Boga. Ale Orygenes stwier-
i harmonię. dza, że łaska umacnia człowieka bez pogwałcenia
Teologia pra- jego wolności. Wolna wola człowieka jest energią
wosławna stworzoną, skierowaną ku wspólnocie z Bogiem.
podkreśla, Przez nią, jako również Boską z pochodzenia, czło-
że człowiek wiek może odzyskać podobieństwo utracone z po-
nie jest istotą wodu grzechu pierworodnego. Pamiętajmy jednak,
samowystar- że to od nas zależy, czy daną łaskę przyjmiemy, czy
czalną. Jego się na nią otworzymy. W Piśmie Świętym czyta-
natura ma my: Oto stoję u drzwi i kołaczę: jeśli kto posłyszy
sens tylko mój głos i drzwi otworzy, wejdę do niego i będę z
w łasce Bożej. nim wieczerzał, a on ze mną (Ap 3,20). Zbawienie
Stąd łaska dla zatem jest rezultatem współpracy dwóch energii:
człowieka jest niestworzonej (łaski Bożej) i stworzonej (wolna
czymś natu- wola człowieka).

16
 Carissimus 51

Aby przebóstwienie mogło się dokonać, po- stwierdza św. Diadoch z Fotike. Pisze on: Święta
trzebna jest przemiana człowieka, która dokonuje łaska obdarza nas w chrzcie dwoma dobrami,
się z pomocą łaski Bożej. Dodatkowo ruch hezycha- z których jedno nieskończenie góruje nad drugim.
stów, który zaczął rozwijać się po synodzie Kon- Jedno otrzymujemy od razu; sama bowiem łaska
stantynopolitańskim w 1351 roku uważa, że stan odradza nas w wodzie i sprawia, że po wygładze-
przebóstwienia, którego przejawem jest widzenie niu wszelkich zmarszczek grzechu dusza zaczyna
światła niestworzonego można osiągnąć poprzez jaśnieć całym swoim blaskiem – tym mianowicie,
nieustanną modlitwę. Ale nie tylko nieustanna co jest w niej na obraz Boży. Z drugim natomiast
modlitwa jest warunkiem na osiągnięcie tego sta- wstrzymuje się po to, by dokonać tego razem
nu. Konieczna jest jeszcze łaska Chrystusa, udział z nami; jest ono związane z podobieństwem.
w sakramentach, a zwłaszcza w Eucharystii, oraz […] Tak też łaska Boża przez chrzest najpierw
asceza człowieka. przywraca człowiekowi obraz, którym został
Wydaje mi się, że warto w tym miejscu stworzony. I dopiero kiedy stwierdzi, że z całych
wspomnieć osiem chorób duszy, które według sił pragniemy piękna podobieństwa i bez reszty
św. Ewagriusza z Pontu przeszkadzają człowie- poddajemy się jej działaniu, wtedy łaska zaczyna
kowi w osiągnięciu stan przebóstwienia. Są nimi: ukazywać jedną cnotę po drugiej, mnoży piękno
łakomstwo, chciwość, rozpusta, gniew, smutek i wspaniałość duszy, aż wreszcie obdarza ją wła-
duchowy, rozpacz, próżność, pycha. Uzdrowienie ściwością podobieństwa.
z tych chorób, oraz przyjęcie postawy chrystocen- Podsumowując ten artykuł należy stwier-
trycznej, a przez to osiągnięcie przebóstwienia, jest dzić, że tak wielkie dobro, które otrzymujemy od
możliwe jedynie dzięki łasce. Trzeba dążyć do tego, Boga w postaci łaski, jest odpowiedzią na zatrace-
by stać się wszystkim, czym jest Bóg, nie z natury nie naszego podobieństwa, spowodowanego grze-
lecz przez łaskę, by móc powiedzieć za św. Pawłem: chem pierwszych ludzi. Owa łaska, nie pogwałcając
Teraz zaś już nie ja żyję lecz żyje we mnie Chrystus naszej wolnej woli, ale współpracując z nią odradza
(Ga 2,20). w nas stopniowo ten dar Boży.
Jak już było wspomniane,
Eucharystia jest wydarzeniem,
które pomaga w osiągnięciu prze-
bóstwienia. Bo właśnie przez nią,
Chrystus wkracza ze swoją przebó-
stwiającą łaską do głębi człowieka,
do jego serca, przez co człowiek
ogląda oblicze Boga bezpośred-
nio i realnie. Owo oglądanie Boga
twarzą w twarz oznacza oglądanie
Boskiego blasku, które w pełni zo-
stało przekazane naturze ludzkiej
dzięki Chrystusowi, w którym na-
stąpiło zjednoczenie dwóch natur
bez rozdzielania i bez zmieszania.
W liturgii bizantyjskiej wierni wy-
rażają to po przyjęciu Komunii Św.
przez wypowiedzenie słów: Zo-
baczyliśmy światło prawdziwe,
przyjęliśmy Ducha niebieskiego,
znaleźliśmy wiarę prawdziwą,
nierozdzielnej Trójcy kłaniamy
się: Ta bowiem nas zbawiła. Eu-
charystia sprawia, że człowiek za-
chowuje się tak jak św. Piotr, gdy
zobaczy Przemienionego Jezusa.
Teologia prawosławna uczy bo-
wiem, że to nie Chrystus przemie-
nił się na górze wobec apostołów,
ale że to uczniom otwarły się oczy
i zobaczyli prawdziwe oblicze Je-
zusa.
Ciekawą rzecz o łasce

17
Carissimus 51

Matka Przenajświętsza w nowicjacie

Adam Materla

M
ARYJA, MATKA BOGA JEST MOCNO OBECNA W ŻY- ciebie przyprowadzi do Mnie, Ona ciebie wycho-
CIU KAŻDEGO, PRAWDZIWEGO JEZUITY. RELACJA wa.
Z NIĄ SZCZEGÓLNIE ZAWIĄZUJE SIĘ U PROGU ŻYCIA Pan Jezus wie, że Kobieta, która przez tyle
ZAKONNEGO, W NOWICJACIE, I ROZWIJA NIEZWYKLE lat wychowywała Go w domu w Nazarecie, będzie
DYNAMICZNIE. ZECHCIEJMY POKRÓTCE PRZYJRZEĆ SIĘ TEMU, najlepszą wychowawczynią dla Jego uczniów.
JAK TEN KONTAKT NIEPOSTRZEŻENIE „KIEŁKUJE” I ROZKWITA Jezus posłał do swych wybranych Matkę,
W POCZĄTKACH DUCHOWEGO ROZWOJU NOWICJUSZY I JAK by uczyła człowieczeństwa, by ich wychowywa-
MARYJA POTRZEBNA JEST W ICH ŻYCIU. ła, by wyrośli z nich wierni i oddani Jemu słudzy
Do nowicjatu każdy przyszedł, mając lepszą i przyjaciele. To Maryja towarzyszy każdemu ka-
lub gorszą relację z Bogiem. Jedni mieli większe, płanowi i zakonnikowi szczególnie mocno. Stoi
inni zaś mniejsze doświadczenie modlitwy, ale bar- Ona jakby w ukryciu i patrzy na ich życie, postę-
dzo często przy wstępowaniu do zakonu więź z Ma- powanie, wady i zalety oraz wszelkie niedomagania
ryją nie była szczególnie mocna. Niektórzy nawet i dostrzega je. Maryja obserwuje, rozważa w swoim
nie potrafili odmawiać właściwie różańca. Z cza- Niepokalanym Sercu i zauważa potrzeby Jej dzieci
sem jednak, bardzo niepostrzeżenie, każdy przybli- i przychodzi do Swego Syna, Jezusa, jak na wese-
żał się do Matki naszego Zbawiciela. lu w Kanie Galilejskiej, ze słowami: nie mają już
Nowicjusze obecnego II roku dobrze pamię- wina. I w tym momencie Jej dzieci, nawet nie za-
tają swoje pierwsze rekolekcje na drodze zakonnej uważając Jej obecności, od razu doświadczają łask
– koniec kandydatury i trzydniowe skupienie przed od Jezusa, wyproszonych przez Maryję. I jakby
włączeniem do nowicjatu. Medytacje, cisza i jeden tego było mało, zwraca się Ona w cichości i pokorze
z tematów zatytułowany Testament z krzyża: Rzekł do samych uczniów Pana, dając im przez całe ży-
do Matki „Niewiasto, oto syn Twój”. Następnie cie wskazówkę: zróbcie wszystko, cokolwiek wam
rzekł do ucznia „oto Matka Twoja”. I od tej godzi- powie.
ny uczeń wziął Ją do siebie. Wpatrywali się przez Każdy z ludzi, a szczególnie z tych wybra-
cały dzień w tą scenę, w której Jezus daje Maryję nych, może mieć pewność, że, słuchając Maryi,
za Matkę każdemu na ziemi. Czuli jej obecność, Jej
matczyną miłość, Jej orędownictwo u Syna. Ten
moment był jednym z przełomowych na drodze do
umiłowania Matki Boga.
Potem nastał dzień introdukcji i wiążąca
się z nim radość włączenia do nowicjatu. Wszyscy
otrzymali krzyże zakonne, Ćwiczenia Duchowe,
Konstytucje Towarzystwa Jezusowego i różańce,
a pod koniec mszy świętej, już jako młodzi zakon-
nicy, ucałowali figurkę Matki Boskiej Nowicjackiej.
Był to moment kolejnego zbliżenia – rozpoczęcie
tej nowej drogi z Matką Boga. To właśnie przed tą
statuetką każdego dnia nowicjusze modlą się, do
Niej zanosząc wszystkie troski i radości. I to Ona
staje się główną opiekunką każdego z nich.
Także bazylika starowiejska to sanktuarium
maryjne, z cudownym obrazem Zaśnięcia i Wnie-
bowzięcia Najświętszej Maryi Panny, przed którym
przyszli kapłani, teraz dopiero rozpoczynający dro-
gę zakonną, modlą się co wtorek w nowennie do
Matki Miłosierdzia.
I kolejne miejsce modlitwy nowicjusza, ora-
torium, jest pod wezwaniem Matki Boskiej Nie-
ustającej Pomocy. Nic dodać, nic ująć...W tym mo-
mencie widzimy, jak na przeróżne sposoby Maryja
chce być przy wybranych przez Jej Syna. Sam Jezus
pokazuje na Maryję, mówiąc: Ona ci pomoże, Ona Matka Boska Nowicjacka. Fotografia: Jerzy Stankiewicz

18

Matka Boska Starowiejska. Fotografia: Paweł Krzan
nigdy nie zabłądzi na drodze do Boga i życia wiecz-
nego.
Wróćmy jednak do zwykłego życia nowi-
cjuszy. Im dłużej ono trwa, tym więcej pojawia
się obowiązków i zadań, więcej wysiłku wkłada-
nego do pracy nad sobą. Z pomocą swoim synom
duchowym przyszedł w pewnym momencie sam
św. ojciec Ignacy Loyola, bowiem zaczęły się wy-
kłady oparte o lekturę jego autobiografii. I co
w związku z tym? Pojawiły się kolejne rady jak żyć,
jak dążyć do Boga. I tutaj zaskoczenie... Początek
drogi nawrócenia Ignacego to wielkie oddanie się,
wielkie zawierzenie i rozpalenie miłością ku samej
Najświętszej Maryi.
I tak postanowił spędzić całą noc na czu-
waniu pod bronią (...) przed ołtarzem naszej Pani
(z autobiografii św. Ignacego)
I wiele innych momentów poznali nowicju-
sze, w których święty ten człowiek zawierzał się
Maryi, do Niej zanosił błagania, o Niej z wielką gor-
liwością opowiadał i Ją najbardziej po Bogu kochał.
Dał też młodym jezuitom, u początku ich
służby Panu, jeszcze jedną pomocną książeczkę,
tzw. Ćwiczenia duchowe. W tej książeczce znaj-
19
Carissimus 51
dziemy kontemplację, jak to Pan Jezus po
zmartwychwstaniu nie ukazuje się najpierw
uczniom, czy niewiastom, lecz przychodzi do
domu swej Matki – Ją odwiedza, Jej chce na
samym początku przynieść radość. Wskazuje
tu Ignacy jak ważna i ukochana przez Jezusa
była Maryja. Między wierszami słów założy-
ciela Towarzystwa słychać wołanie: miłujcie
Matkę waszą, Maryję.
Spójrzmy dalej. Minęły kolejne dni
życia nowicjackiego w spokojnym Kolegium
Starowiejskim. W sercach nowicjuszy się jed-
nak wiele zmieniło. Rozmyślają coraz częściej
o Maryi, proszą Ją o wstawiennictwo. Każdy
zaczął naśladować w relacji z Matką Boga
ich patrona, św. Stanisława Kostkę, bo i on
woła, by być przy Niej. W kaplicy nowicjac-
kiej, wpatrzeni w figurkę naszej Pani i obraz
św. Stanisława, mogą usłyszeć jego przenika-
jące serce słowa, gdy to raz jako nowicjusz zo-
stał zapytany: czy kochasz Maryję? I z unie-
sieniem odpowiedział: jakże miałbym Jej nie
kochać – przecież to moja Mateczka.
I w tym duchu młodzi zakonnicy wraz
z Maryją przeżywają swoje próby w nowi-
cjacie. Najświętsza Panna jest u ich boku
na wielkich rekolekcjach, z Nią za rękę
chodzą do szpitala, by tam służyć ludziom i
tak się Nimi opiekować, jak Maryja opieko-
wała się Jezusem. Także na ostatniej próbie
tzw. pielgrzymiej celem był ostatnio Jej dom
na Jasnej Górze i spotkanie z Nią.
Gdy zaś przychodzą trudy dnia co-
dziennego, problemy duchowe, czasem zwątpie-
nie, wtedy z Matką Niebieską klękają pod Krzyżem
Jezusa. Wpatrzeni w Niego słyszą pełne ukojenia
i pocieszenia słowa Maryi: ty tylko trwaj przy Nim,
bądź wiernym; On za niedługo Zmartwychwsta-
nie i przyjdzie cię pocieszyć. Trwaj przy nim, jak
Ja trwam.
Tak z każdym kolejnym odmówionym ró-
żańcem, nowicjusz staje się łagodniejszy, bogatszy
w miłość, milszy Jezusowi, upodabnia się do Maryi
w Jej pokorze i cichości. Maryja z dnia na dzień po-
kazuje jak się modlić, kochać, jak stawać się świę-
tym. I tak też upływa czas nowicjatu, przy Sercu
Maryi, przed Jezusem Chrystusem.
Po tym wszystkim, odbywszy ośmiodnio-
we rekolekcje, nowicjusze składają podczas Mszy
Świętej, przed Bogiem i Maryją w obecności całe-
go dworu niebieskiego wieczyste śluby. Po nich, na
znak wdzięczności i oddania, z serca całują figurkę
Matki Nowicjackiej. Tak więc zaczęli z Nią nowicjat
i z Nią pomyślnie go kończą, wchodząc głębiej w ży-
cie zakonne. Oby tylko nigdy nie utracili pierwszej
miłości i oddania Maryi. Jednego jednak mogą być
pewni, Maryja w swojej miłości nigdy o nich nie za-
pomni, a tym bardziej nigdy ich nie opuści.
Carissimus 51

Matematyczność liturgii
Błażej Sikora

G
DY OTWORZYMY DZIENNIK DUCHOWY ŚW. IGNACEGO a bez Niego nic się nie stało,
LOYOLI, TO ZOBACZYMY W NIM KILKA STRON ZAPISA- co się stało. (J 1,1-3)
NYCH DZIWNYMI, ZDAWAĆ BY SIĘ MOGŁO MATEMA-
TYCZNYMI, SYMBOLAMI. W PRZYPISACH PRZECZYTAMY, Słowa te przez wieki były czytane przez kapła-
ŻE W TEN SPOSÓB NASZ OJCIEC NOTOWAŁ ILOŚĆ ŁEZ (CZYLI na na zakończenie każdej ofiary mszy św. Pokazy-
ZEWNĘTRZNYCH UDZIE-
OZNAK wały one jak to, co Boskie,
LANYCH MU PRZEZ BOGA ŁASK niepojęte i nieogarnione
MISTYCZNYCH) PRZED, W TRAKCIE łączy się z tym co ludzkie,
I PO SPRAWOWANIU NAJŚWIĘT- stworzone, ograniczone.
SZEJ OFIARY MSZY ŚW. WIELU Właśnie dzięki Logosowi –
INNYCH ŚWIĘTYCH I MĘCZENNI- słowu, rozumowi, sensowi
KÓW ŚWIADCZYŁO O WIELKICH człowiek może poznawać
ŁASKACH, JAKICH DOZNAWALI Boga. Bo Bóg jest logiczny,
W ZWIĄZKU Z UCZESTNICTWEM działa sensownie i racjo-
W LITURGII. JEŚLI PRZYJRZYMY nalnie. W swojej mądrości
SIĘ STALLOM W BENEDYKTYŃ- stworzył świat, rozpostarł
SKICH OPACTWACH, TO ZAUWAŻY- niebo nad ziemią, oddzie-
MY, PRZY WEJŚCIU DO NICH, GŁO- lił lądy od wód, przygoto-
WĘ WĘŻA. ŚW. BENEDYKT PISAŁ, wał dla człowieka ziemię
ŻE MNICH IDĄCY NA MODLITWĘ, żyzną, a gdy ukończył to
ABY ZE WSPÓŁBRAĆMI I CAŁYM wszystko, stworzył czło-
KOŚCIOŁEM SŁAWIĆ BOGA PSAL- wieka i zaprosił go do bli-
MAMI, DEPCZE SZATANA, SYMBO- skości ze sobą. A poprzez
LIZOWANEGO W TEJ BESTII. rozum i mądrość, którymi
Cóż zatem będzie go obdarzył, pozwolił mu
znaczyło owo tytułowe sfor- się poznawać. I człowiek
mułowanie o matematycz- robił to. Działał praktycz-
ności liturgii? Czy chodzi nie: zaczął od poznawania
o znalezienie zależności po- otaczającej go przyrody,
między przygotowaniem aby dzięki temu przeżyć.
i przeżywaniem jej, a ilością W miarę przyglądania się
łez? Czy może będziemy naturze, zauważył pewne
próbowali mierzyć siłę nacisku na szatana ilością prawidłowości, pewne podobieństwa, pomiędzy
odmówionych psalmów? A może chodzi o znalezie- zdawało by się, zupełnie odległymi i niepodobny-
nie równania ruchu celebransa w czasie sprawo- mi rzeczami. W ten sposób zaczęła się rodzić ma-
wania świętych czynności? tematyka. I od tej pory już zawsze była największą
O co więc chodzi z matematycznością litur- pomocą dla człowieka. Dzięki niej powstawały naj-
gii? Czy takie podejście ma jakikolwiek sens? Co piękniejsze średniowieczne katedry, cuda techniki,
ono oznacza? I czy nie jest bluźnierstwem, próbą jak wielkie mosty i długie tunele, wreszcie na niej
sprowadzenia tego, co niepojmowalne, zamknięte bazuje cała współczesna elektronika i informatyka,
w tajemnicy szeptanych przez kapłana łacińskich bez której już nikt nie jest sobie w stanie wyobrazić
słów lub przykrytego hałasem gitar śpiewu pio- życia.
senek religijnych, do zrozumiałej, w pełni kon- Ale prawdziwa matematyka nie kończy się
trolowanej czynności, dającej się wytłumaczyć na liczeniu i inżynierii. W zasadzie cała współcze-
w całkowicie logiczny sposób? Spróbujmy się temu sna nauka zbudowana jest na matematycznym fun-
dokładniej przyjrzeć. Zacznijmy więc od początku. damencie. To matematyczne modele pomogły XX
wiecznej chemii dojrzeć skomplikowaną strukturę
Na początku było Słowo, peptydów tworzących życie, dzięki nim fizyka mo-
a Słowo było u Boga, gła udać się w wyprawę do początków Wszechświa-
i Bogiem było Słowo. ta, daleko poza możliwości obserwacyjne. Wreszcie
Ono było na początku u Boga. sama matematyka stała się niezwykłą przygodą
Wszystko przez Nie się stało, myślącego człowieka, pozwalającą mu po wielkiej

20
 Carissimus 51

przygodzie tworzenia nowej teorii, będącej w zasa- języka matematycznego. Przyglądając się temu do-
dzie przez długi czas tylko sztuką dla sztuki, czymś kładniej, zobaczymy model, który opisywał będzie
oderwanym od wszystkiego, co było dotychczas celebracje, wskazywał logiczne i koniecznościowe
znane, zobaczyć jej powiązanie z całą resztą, nowe powiązanie i ustawienie w ten, a nie inny sposób
miejsce, gdzie może być zastosowana, gdzie potrafi wszystkich gestów, słów i symboli tworzących litur-
logicznie i prosto wyjaśnić rzeczy, które do tej pory gię. Ostatecznie więc matematyczność liturgii, to
wydawały się przypadkowe, chaotyczne i bez żad- określona przez rubryki koniecznościowa struk-
nego wzajemnego związku. tura liturgii, gwarantująca jej powtarzalność
Spójrzmy jeszcze raz na liturgię. Możemy i przewidywalność (jw., s. 84).
wyróżnić w niej dwie składowe. Jedna pochodzi od Można pójść dalej i zastosować język mate-
Boga, jest Jego łaską działającą w nas, Jego rzeczy- matyki nie tylko do badania układu jednej konkret-
wistą obecnością pod posta- nej formy czy też rytu mszy
cią chleba i wina, Jego sło- św., ale zastosować ją do po-
wem do nas skierowanym, znawania całego obrządku,
zaproszeniem do uczestni- ze wszystkimi celebracjami
czenia w tej jednej, jedynej liturgicznymi, czy wreszcie
liturgii Baranka, której opis do badań różnych rytów.
znajdujemy w Apokalipsie. Wreszcie można stosować ją
Ale jest też druga składowa do badania już nie tylko sa-
pochodząca od człowieka, mych celebr, ale umiejsco-
będąca próbą znalezienia wienia ich we Wszechświe-
odpowiedniej widzialnej cie, ich orientowalności,
oprawy dla tego, co nie- budowy miejsc sakralnych,
widzialne. Razem tworzą ich wystroju, podziwiać nie-
one wszystkie celebracje zwykłą „architekturę czasu”
liturgiczne (jeśli weźmie- danego kalendarza litur-
my szersze znaczenie słowa gicznego, wybór tekstów
„liturgia”), wzajemnie się z Pisma Św., etc.
dopełniające, tworzące Widzimy więc, że
razem jedną całość mają- matematyka znalazła kolej-
cą wprowadzać człowieka ne nowe, zaskakujące, na
w przeżywanie Bożych ta- pierwszy rzut oka, miejsce,
jemnic. Albo zawężając de- gdzie można ją stosować.
finicje, jest to sama ofiara Zadajmy fundamentalne
mszy św., będąca pamiątką pytanie: Można, ale po co?.
i urzeczywistnieniem jedy- Spróbujmy odpowiedzieć
nej ofiary Nowego Przymie- na nie. Po pierwsze, jest
rza złożonej na Krzyżu przez to sposób opisania liturgii
Jezusa Chrystusa. w nowym, zrozumiałym dla współczesnego czło-
Teza o matematyczności liturgii, zapropo- wieka języku. Po drugie, jest to podjęcie próby
nowana przez ks. dr Wojciecha P. Grygiela FSSP głębszego zrozumienia istoty celebracji, skrywają-
w czasie jednej z konferencji na II Rekolekcjach cej się często za niezrozumiałymi, przynajmniej na
Liturgicznych Mysterium fascinans, będzie ozna- początku, gestami i słowami. Po trzecie, jak wielo-
czać próbę wykorzystania pewnych ogólnych cech krotnie pokazała historia, wprowadzenie matema-
języka matematyki do wydobycia jej [liturgii – tyki do danej dziedziny poznania człowieka, przy-
przyp. mój] aspektów strukturalnych i opisania spieszało i porządkowało jego zrozumienie zjawisk.
pewnych typów wewnętrznych relacji, które tę Liturgia jest szczytem, do którego zmierza
strukturę konstytuują (Teologia żyjąca w liturgii, działalność Kościoła, i jednocześnie jest źródłem,
s. 83). Swoje rozważania ograniczał on tylko do z którego wypływa cała jego moc (Sobór Waty-
spojrzenia na strukturę mszy św. zawartej w Mis- kański II, konst. Sacrosanctum Concilium, 10). To
sale Romanum 1962. Zwraca uwagę, że znajdujący w niej człowiek spotyka swego Boga, oddaje mu
się tam tekst, podzielony na rubryki (opisy czynno- cześć i służy Mu. Jednak, jak każde ważne spotka-
ści) i nigryki (konkretne słowa wypowiadane przez nie, domaga się ono odpowiedniego przygotowa-
celebransa), tworzy całość. Możemy ją podzielić na nia. Jedną z form, może najbliższą współczesnemu
pewne mniejsze części, które są wzajemnie ze sobą człowiekowi, będzie spojrzenie językiem matema-
powiązane. Zachodzące pomiędzy nimi relacje, za- tyki. I nie bójmy się, że ten sposób patrzenia odcią-
równo porządku czasowego, jak i przestrzennego, gnie nas od Pana. Tak się nie stanie, bo jak mówi
czy logicznego, dają się badać i opisywać za pomocą ks. Michał Heller, Bóg jest matematyką.

21
 Dnia 20 grudnia 2009 roku I i II rok nowicjatu udał
którym
się na stok narciarski do Karlikowa. Był to czas, w
o codzie nnych obowi ązkac h i wypo czy-
każdy mógł zapomnieć
nia po stoku chwal ić Boga. Dla nie-
wając, w radości pędze
d był niema łym wyzw aniem , gdyż
których jednak ten wyjaz
dwóch
nigdy wcześniej nie mieli do swoich nóg przypiętych
ąc już o zjeżdż aniu na nich. Jedna k,
długich „desek”, nie mówi
ych towar zyszy Jezus a, każdy próbo -
jak przystało na dzieln
iej potrafi ł, nie zważ ając na wszel kie
wał szusować, jak najlep
zą
przeciwności, kierując się odwagą i przede wszystkim więks
chwałą Boga.
Nie był to jedyny wypad nowicjatu na narty. Na
do
stok udali się jeszcze kilka razy m.in. 4 lutego 2010 roku
rtę. Tak więc nowic jat to czas mo-
Ustrzyk Dolnych, na Lawo
ej
dlitwy i pracy, jednak przeplatany małymi porcjami zdrow
rozrywki.

ł ze Starej
ro k no w icjatu wyjecha
25 i 26 grudni
a II miał się
ąd z po cz ąt ki em nowego roku zno-
rodzin, sk yc
Wsi do swoich próbę katechet
ki w aną z ni ecierpliwością
udać na ocze
olegium Sta-
wspólnotową. st ał w przytulnym K
I rok natomiast
po zo lekcji, które
zy jś ci e wielkich reko
zekiwał na pr uchowym,
rowiejskim i oc w ać dz ię ki Ćwiczeniom D
ógł prze ży
każdy z nich m cego. dy z no-
ze z św. ojca Igna znia 2010. Każ
napisanym pr si ę 2 st yc
Rekolekcje rozp
oc zę ły . Drugiego
la ł na d swoim grzechem
czątku ro zm yś po ziemi...
wicjuszy na po od zi li z naszym Panem
kcji wszys cy ch cierpi swoją
tygodnia rekole as ... pa trzyli, jak Pan
edł trud ny cz s zmartwych-
a później przysz m ... na szczęście Jezu
nad Jego bó le c : „Pokój
mękę i płakali pr zy sz ed ł do ich serc, mówią
zach i
wstał na ich oc działania
tobie”. to ni es am owite doznanie
Dla każdego by ło siąc. Żaden z
m pr zez calutki mie „Białe szaleństwa”
Nim sa m na sa doświadcze-
Pana i bycia z ży ci a ni e zapomni tego
do ko ńc a ranę miłości
nowicjuszy już kt ór e po zo st awiło głęboką h serc.
nia, w każdym z ic

„Czas pierws
zych ...
b”
... i nie takich pierwszych pró
 1 lutego pięciu nowicjuszy I roku podczas
Mszy
Świętej założyło suknie zakonne i tym
samym każdy
z nich powiedział Panu Jezusowi kolej
ny raz tak, na
Jego święte „pójdź za Mną”.
Ubierając strój zakonny, nowicjusze
zostali
przyobleczeni w znamiona Chrystusa, a tym
samym przy-
jęli z pokorą nie tylko idącą za tym chw
ałę Jego boskie-
go majestatu, ale i wszelkie cierpienia jakie
przyjdzie im
znosić w służbie Mistrzowi i jedynemu królo
wi. Od tego
momentu młody zakonnik jeszcze mocn
iej i wyraźniej
będzie mógł świadczyć o Panu.
Już następnego dnia w nowych strojach
cały no-
wicjat pojechał do Przemyśla na Dzień Życi
a Konsekro-
wanego.

„Miłosierdzie w praktyce”

15 lutego I rok nowicjatu rozpoczął drug

ą ze swo-
ich prób na drodze zakonnej, tzw. próbę
szpitalną. Na niej
każdy wprowadzał w czyn to wszystko,
co poczuł sercem
na wielkich rekolekcjach, starając się dost
rzec samego Jezu-
sa w cierpiącym człowieku.
W prostych posługach uczyli się pokory,
miłości,
szacunku, wyrozumiałości wobec bliźnich.
Często też roz-
mawiali o Bogu z cierpiącymi ludźmi, któr
zy niejednokrot-
nie okazali się świadkami trwania przy Panu
Bogu wbrew
wszelkiemu uciskowi.
„Ubieramy sukienki, czyli obłóczyny” Oprócz tego każdy nabył także wiele now
ych umie-
jętności z zakresu pomocy i wiedzy medyczne
j.

Na przełomie lutego i marca miała miejsce

wizy-
tacja o. Prowincjała Wojciecha Ziółka,
która wiązała
się z tzw. sprawą sumienia.
Sprawa sumienia to godzinna rozmowa
raz do
roku, w której każdy jezuita, mówi o.
Prowincjałowi
jak własnemu tatusiowi, o tym, jak przeżył
ubiegły rok,
o swoich doświadczeniach, rodzących się
pragnieniach
itd. Jest to bardzo potrzebne, by Tata nasz
ej prowincji
mógł lepiej i z jeszcze większą miłością
spełniać swoją
misję przełożonego.
Wizytacja w Starej Wsi zakończyła się
7 mar-
ca.

„Nowicjacki hazard?”

k tradycja na-
tego 2010 roku. Ja
Był to dzień 13 lu e, podwija rękawy
ciera w tym dniu ręc
kazuje, nowicjat za . Jest to gra pamię-
gry zwanej mattony
i przygotowuje się do leg ium Starowiejskieg
o i miesz-
po cz ąt ki Ko iu
tająca jeszcze lega na eliminowan
ów białoruskich. Po
kających w nim ojc łaciń sk im i tek sta mi
przy użyciu kart z
kolejno zawodników zą się ła cin y), a osoba, która prze-
w icj us ze uc
(przy okazji no nagród”.
rywki wygrywa „moc
trwa do końca rozg k ni e był dniem samych ma
ttonów,
Dzi eń ten jed na z gmi-
iu m St ar ow iej sk ieg o zawitali Słowacy
bo oto do Koleg ce
ektarzu miała miejs Taty”
ym klasztornym ref „Przyjazd
ny Drenica i w nasz „im pr ez a” z ni mi .
 W Wielki Tydzień, a dokładnie w poni
edzia-
łek, wtorek i środę, dokładaliśmy wszelkic
h starań, by
na Zmartwychwstanie Pańskie jezuicki klasz
torek lśnił
jak nowy. Wszyscy z wielką starannością
pastowali ko-
rytarze, myli okna, sprzątali wspólne pom
ieszczenia...
Towarzyszyła nam przy tym kamera.
Ale jak to „kamera”?! Po prostu, to ekip
a fil-
mowa przybyła, by nakręcić przygotowan
ia do świąt
Wielkanocy u jezuitów. Jak widać nie były
to tylko dni
ciężkiej pracy, ale także każdy mógł się pocz
uć troszecz-
kę jak aktor...

„Niesiemy krzyż
z Panem Jezusem
na
Parnas”

Żalów, nowicjat
na bo żeństwie Gorzkich
28 m ar ca po Starowiejskiego
i do m ow nikami Kolegium
wraz ze w sz ys tk im spędził popołu-
ies zk ańcami Starej Wsi,
oraz oczy w iśc ie z m owej. Miejscem,
se m na Jego Drodze Krzyż
dnie z Pa ne m Je zu rystusa, był Par-
ro zw aż al iśm y ukrzyżowanie Ch
w którym
w Starej Wsi. y, niosące cięż-
nas, czyli wzgórze ji zmieniały się grup
ej st ac
Pr zy ka żd ebniczki, siostry
ięd zy innymi siostry służ
ki krzyż. By ły to m Katolicka, nowi-
in ist ra nc i, młodzież, Akcja
zawierza nk i, m „Czas porządków z telewizją w tle”
cjusze... ferze wewnętrz-
zebiegło w atmos
Nabożeństwo pr m dobrą pogodą
Sa m Pa n pobłogosławił na ie
nego skup ien ia . ębsze przeżywan
to w ał na sz e se rce na jeszcze gł
i przygo
Świąt.

„Chwała zmartwychwstania i Emaus”

„Triduum Paschalne”
No i nastała Niedziela Wielkanocna... „Hur-
ra!” – krzyczy serce każdego człowieka, a tym bardziej
serce młodego zakonnika-jezuity. Po prostu nic dodać
nic ująć.
Wszyscy dobrze znamy ten czas, chwalebny czas
co- A po kilku dniach... „Emaus”. Tak, jak ucznio-
radości z ustanowienia Eucharystii, ale później jest już
i Piątek ... każdy z nowic juszy, w jak wie Pana Jezusa, po Jego śmierci, udali się do wsi
raz trudniej... Wielk
Emaus, tak i nowicjusze, dobierając się w pary, wyru-
najgłębszym wyciszeniu, rozmyślał o wielkich cierpieniach
zy- szyli w jednodniową podróż, by spotkać Zmartwych-
ukochanego Pana, Jezusa Chrystusa. Najpierw towar
w ciemn icy, a późni ej z bólem serca, ale wstałego. Jedni udali się do Sanoka, inni do pustelni
sząc Mu wytrwale
ą przy Jego grobie . Każd y z osobn a w Dukli, jeszcze inni autostopem na Słowację czy też
i wielką wytrwałości
ażow aniem uczest niczył w Liturg ii Tri- w Bieszczady. Jedno jest pewne, każdy doświadczył
z wielkim zaang
w tej wędrówce Boga – i za to chwała Panu!
duum, aż po wybuch radości w noc Paschy Pana.
 dzicami”
„Spotkanie z ro
„Zjazd rodziny zakonnej”

30 kwietnia do Sta-
rej Wsi przybyli ukochani rodzice nowicjus Od 5 do 12 maja odbywał się zjazd now
zy, z którymi icjatów
ci ostatni zobaczyli się po raz pierwszy w Gdyni. W tym roku spotkanie miało char
od przybycia do akter formacyj-
klasztorku. Był to czas, w którym mamusie ny, gdyż ważnym elementem były wykłady
i tatusiowie, na temat historii
mogli głębiej poznać drogę formacji, jaka Towarzystwa. Konferencje głosił znany
czeka ich synów historyk jezuitów,
w Towarzystwie (m.in. dzięki specjalnej o. John Padberg, który przyjechał aż z Ame
konferencji wy- ryki.
głoszonej przez o. Magistra na ten temat). Nie zabrakło również wspólnej zabawy,
Najważniejsza wycie-
jednak była dla nich tych synów obecność czek- m.in. na Hel czy na Kaszuby. Niez
. miernie ważnym
Czas ten przebiegał w wielkiej radości. Nies punktem całego programu był mecz now
tety, icjatu gdyńskiego
szybko nadszedł dzień 2 maja, czyli czas poże przeciw nowicjatowi starowiejskiemu (wyn
gnania i wy- ikiem jednak
jazdu rodziców. nie ma się co chwalić).
Wieczory przepędzano na wspólnej rekre
acji,
rozmowach, spacerach i grze w tenisa stoło
wego. Aż
ciężko było kończyć to spotkanie.

„Misja w Rumunii!” ego”

iturgiczn
k s z t ał c enia się l
„Czas
Rumunia to kolejne miejsce, które spot
kał ten
wielki zaszczyt, goszczenia nowicjatu fe-
ze Starej Wsi. był się kurs/kon
Nowicjusze pojechali tam na majówkę dn ia ch od 7 do 9 czerwca od na te m at
. Przyjął ich W Blazą
w tym kraju, a dokładniej w mieście Cluj zw ał ta k zw ał) z o. Markiem m om en ty
rencje (jak ególne
ska.
, o. Jerzy Brzó-
k po kr ok u om awiał on poszcz od no śn ie
liturgii. Kro ątków
Czas ten był wielkim odpoczynkiem, j i po ru sz ał w iele ciekawych w
pomimo mszy święte
przepełnienia atrakcjami, m.in. meczem rcji
z seminarium samej liturgii. bez zdrowej po
grekokatolickim, poznawaniem histo ot ka ni a te ni e obyły się też O . M ar ek,
Sp stało.
rii związanej
z jezuitami w mieście Cluj, odwiedzinami u k na m ło dy ch zakonników przy za ba w ne
bp. Florentina śmiechu, ja ” pewne
w kurii grekokatolickiej lub w monaster as , w pl at ał w swoje „wykłady lit ur gią –
co jakiś cz zku z
nych sióstr w Râmeţ.
ze prawosław-
ki ch sa m do św iadczył w zwią
sytuacje, ja .
Ważnym momentem tego wyjazdu ucze zo paradoksalne juszy zo-
stnic- momentami bard co usły sz el i, wiedza nowic
two w Eucharystii grekokatolickiej. Maj D zi ęk i te m u,
ówka zakoń-
czyła się 27 maja, tj. w czwartek. ogacona.
stała głęboko ub
 do Stopnicy,
ły no wicjat pojechał
11 cz er w ca ca ą (ostatnią już
tu ru szał na kolejn
skąd II rok no w ic ja pielgrzymią”.
pr óbę, czyli „próbę
na tym etap ie fo rm ac ji) y, ni jedzenia,
ch , ni e mając pieniędz -
Każ dy z ni ł dotrzeć do sa
an ie B og u i ludziom, musia ym ok . 16 0
a tylko zauf odząc tym sam
órskiej, przech u- druga trzy-
mej Pani Jasnog h gr up ach (jedna dw
w dw óc
km. Ruszyli y pielgrzymki.
rając różne tras cy po 7 dniach
osobowa), obie ic h w ymagań wszys ł,
Mim o w ie lk ażdy stwierdza
i zd ro w i do C zęstochowy. K ą le kc ją od
dotarli cali ł niesamowit
że ten czas by
Pana Boga.

„Kolejny raz w Dzianiszu”

20 czerwca
cjat spędził rozpoczęły si
(tradycyjnie ę na wakacj
wiosce Dzia już) w przep e, które now
nisz, koło Z ięknej i malo i-
jakże wspan akopanego. wniczej
iałego czasu Główną atra
szych polsk , były codzie kcją, tego
ich T nne wędrów
w przytulnym atrach. Wieczory spęd ki po na
, drewnianym zało się głów -
Wypoczęci d om ku państwa nie
nowicjusze już i pełni Gruszków.
zakończyli w nowych zap
dzień udać si akacje 10 lip asów energi
ca, by po nic i,
ę w odwiedz h na ty-
iny do swoich
„Czas próby pielg rodziców.
rzymiej”

si”
d p u s t w Starej W
„O
„Szczęśliwa siódemka”
piękne świę 15 sierp
świętszej M to Wniebow nia to
rowiejskiej św aryi Panny. zięcia Naj-
iętuje się ba Ten dzień w
Jak co roku, końcem lipca, w Starej Wsi rozpo- pielgrzymów rdzo radośn bazylice sta
, chcących od ie. P -
częły się Ignacjańskie Dni Młodzieży (już VII). Jest to poprzez wsp dać cześć M rzybywają tysiące
ólny śpiew i atce Przena
czas, w którym młodzież z „Magisu” (jezuickiego duszpa- modlitwę. G jśw
był bp Adam
Szal. ościem szczeg iętszej
sterstwa), po swoich rekolekcjach, zjeżdża się do tej małej ólnym zaś
Dzień ten
wioski i spędza w niej 4 dni, biorąc udział we wspólnej Przyjmowali dla nowicja
intencje msz tu był ba
modlitwie, w rozmaitych warsztatach, a także licznych wali do san alne, z który rdzo „zabiegany”.
ktuarium, p mi pielgrzym
zabawach, koncertach. omagali w z i
o jak najlep
sze zachow bieraniu tacy przyby-
IDM-y kończą się co roku 31 lipca, w dniu itd. Zaś po p anie porząd , starali się
ołudniu świę ku podczas
św. Ignacego Loyoli, założyciela jezuitów. do Kolegium towanie prz uroczystości
. Uroczysty eniosło się n
obiad – już a re
Po serdecznych pożegnaniach, ogrody jezuickie w obecności
tylk w mniejszym fektarz
znów stały się puste, a tym samym „pełne” przenikającej i po nim to gł o kapłanów oraz sióstr gronie, bo
ówne celebro i
ciszy. wanie święta braci zakonnych –
dopiero skoń
czyło się.
 „Ja „Introdukcja”
ze wszech miar niegodny - czyli śluby”

21 sierpnia to dzień, kiedy serca nowicjus Dzień oczekiwany z niemałym utęsknieniem

zy II przez
roku, rozpalone miłością do Pana Jezusa każdego kandydata, chcącego iść w ślady
i pragnieniem za Jezusem w Jego
służenia Mu w Towarzystwie Jezusowy Towarzystwie. Jest to moment, w którym
m, z niecierpli- pragnący służyć
wością oczekiwały godziny 11:00. Oto w zakonie jezuitów zostają włączeni do jego
bowiem w tym ciała, czyli za-
czasie rozpoczęła się w Sanktuarium Star czynają pierwszy etap życia zakonnego
owiejskim msza – nowicjat. Oczy-
święta, na której owych pięciu śmiałków wiście, to wydarzenie jest tak bardzo waż
złożyło swoje ne, bo łączy się
wieczyste śluby, stojąc w obecności same z samą mszą świętą.
go Pana, całego
dworu niebieskiego i zgromadzonego ludu Dzień introdukcji poprzedzony jest, jak zale
. Czas pełen cił sam
emocji, ogromnego napięcia i zdenerwowan św. ojciec Ignacy, trzydniowym skupienie
ia, tym bar- m w całkowitym
dziej im bliżej złożenia ślubów... Ale po milczeniu.
ślubowaniu
czas niesamowitej radości wewnętrznej, 6 września pojawił się więc nowy I rok.
zjednoczenia
z Panem, dziękczynienia oraz uwielbienia
Go.
A już za rok kolejne śluby...

ówka!!!”
Październik
apuchy” i … „Wykopki!!!”
„Kiszenie „k

trzeba
na st ęp uj e ta ki moment, w którym W każdym, dobrze funkcjonującym now
icjacie,
Co roku te ż do kisze- oprócz modlitwy i rozrywki, wytrwale nale
ro ić ka pu st ę i przygotować ją ży pracować
z wielkim zapałe
m sk wszystko (dla większej chwały Bożej, oczywiście).
dło na dz ie ń 5 października. I Poza codzien-
pa
nia. Tym razem e.
nymi obowiązkami, tymi bardziej i mnie
j prozaicznymi,
ja k na jbardziej sprawni iej wybrać są także stałe punkty w ciągu roku, wiąż
przebi egło
ic ju sz e m og li się dwa dni późn ące się z za-
Dlatego no w ku, nowi- angażowaniem fizycznym. Najważniejszy
”, cz yl i dz ie ń, w którym co ro przeżywa się
na „październików
kę uszczając w sierpniu i we wrześniu – nowicjat pode
od w sz el ki ch obowiązków i op jmuje wtedy
cjat robi sobie wol
ne u. Udali prace w polu, kopiąc ziemniaki.
go na w sp ólnym wypoczynk
mury Kolegium,
sp ęd za y, by od-
re m i So cju szem w Bieszczad W tym roku prace te troszeczkę się rozc
iągnęły
się wraz z oo. M
ag ist zącą m. in. z powodu niesprzyjającej pogody. Kopano
gó ra ch . Pr ze szli trasę prowad w końcówce
dać się wędrówce
po ołosatem. sierpnia, a potem padało, a potem po mies
z, za cz yn aj ąc i kończąc w W iącu kopano
przez Tarnicę i M
al ic którą był znowu. Ale kopano… Zresztą. co tutaj wiel
ni ec w yp ra w y – ciepła strawa, e pisać...
A na ko ze w Kolegium. Po prostu: „Do roboty!!!”.
py sz ny bi go s, pr zygotowany jeszc
prze
Carissimus 51
Powołani do miłości!
Marek Firlejczyk
K
AŻDY Z NAS JEST POWOŁANY DO MIŁOŚCI. PAN BÓG
W SWOJEJ WSPANIAŁOŚCI STWORZYŁ CZŁOWIEKA NIE
PO TO BY MIEĆ „MARIONETKĘ”, ALE DLATEGO, ŻE GO PO
PROSTU KOCHA. TO JEST PRAWDA.
To wszyscy wiemy doskonale. Bóg jest cu-
downy, wspaniały i wyjątkowy. Jedyny i niepowta-
rzalny w swoim rodzaju. Bóg powołał każdego z nas
do istnienia na ziemi i jako dobry Ojciec go wycho-
wuje. Jesteśmy wolni, dlatego możemy robić, co
chcemy – przynosić dobry, bądź zły owoc pracy
rąk ludzkich. W tym zaś celu Ojciec obdarzył nas
różnorodnymi darami, pewnymi umiejętnościami
i zdolnościami. W pewnym momencie naszego ży-
cia na nowo poznajemy Boga. Odkrywamy Go jako
Kogoś prawdziwego i realnego. Serce odnajduje
Ojca, Przyjaciela – po prostu odkrywa Pełnię. Na
nowo odczuwamy i delektujemy się smakiem życia.
Jednak zbyt często zatrzymujemy się tylko na tym
etapie bycia kochanym. To jest oczywiście wspa-
niałe i niepowtarzalne, ale z tego wypływa też bar-
dzo ważna tajemnica – naturalna potrzeba serca,
wyrażająca się w pytaniu: Co z tą miłością dalej
robić?
Żarówka jest zasilana przez prąd. Jeżeli nie
świeci, to wybucha, bo nie spełnia swojego zada-
nia i nie ma co zrobić z przekazaną jej energią. Tak
28
jest ze wszystkimi zjawiskami fizycznymi. Podob-
nie jest w życiu duchowym. Energią jest miłość.
Żarówką jesteśmy my i mamy świecić, tylko często
nie wiemy jak i gdzie. Kiedy pragnienia głoszenia
Ewangelii zaczyna się rozwijać, sam Bóg do nas
przychodzi, wchodzi do serca, którego jest Twórcą,
Panem i Władcą. Nie panoszy się w nim – to jest
Bóg łagodny i spokojny (por. 1 Krl 19,11-12). Nicze-
go nie nakazuje odgórnie, tylko podsuwa pewne
myśli i pragnienia, czyli jedyną, wyjątkową i nie-
powtarzalną propozycję na życie, gdzie serce jed-
nostki będzie prawdziwie szczęśliwie. Należy jed-
nak pamiętać, że słowa szczęście oraz przyjemnie
i łatwo, to nie synonimy. Bóg nie wymaga niczego,
a z drugiej strony chce mieć wszystko. Pragnie nas
całych! Pan ma na imię Zazdrosny: jest Bogiem
zazdrosnym (Wyj 34, 14b). On chce, żebyśmy
byli oddani tylko Jemu. Nikt nie może dwóm pa-
nom służyć (Mt 6,24), mówi sam Jezus Chrystus.
Św. Ignacy napisał w Ćwiczeniach duchowych,
w opisie metody medytacji chrześcijańskiej: W mo-
dlitwie przygotowawczej należy Boga, naszego
Pana, prosić o łaskę, żeby wszystkie moje zamia-
ry, decyzje i czynny skierowane były wyłącznie ku
służbie i chwale Jego Boskiego Majestatu (ĆD 46).
Wyraźnie można zobaczyć, jak Bogu zależy, aby

wszystko było skierowane na Niego samego! Pra-
gnie, abyśmy w naszym życiu byli z Nimi szczęśliwi
już tu na ziemi, a potem w niebie. Daje nam moż-
liwość przeżycia przygody, a my z tego zaproszenia
często rezygnujemy. Tak więc powołanie jest natu-
ralną potrzebą ludzkiego serca, jest odpowiedzią
każdego z nas na Miłość Boga.
Wybór przyszłej drogi życiowej jest trud-
ny, dlatego przy jego dokonywaniu powinni-
śmy korzystać ze wszelkich możliwych środków.
Oczywiście, żeby nie było żadnych wątpliwości,
chodzi tu o środki Boże, takie jak: modlitwa, słu-
chanie głosu serca, rekolekcje, rozum, kierownic-
two duchowe.
Do podejmowania rozsądnego i dobrego wy-
boru św. Ignacy zostawił zbiór rad w Ćwiczeniach
duchowych. Te reguły są połączeniem serca i ro-
zumu, rzeczywistości z życiem duchowym. W ten
oto sposób św. Ignacy pisze o trzech porach wybo-
ru. Pierwsza z nich należy do rzadkości. Pan tak
porusza i pociąga wolę, że bez wątpliwości i bez
możliwości wątpienia taka dusza pobożna idzie
za tym, co jej ukazano. Po prostu Bóg zwraca się
bezpośrednio do serca i wszystko jest tak jasne, że
dusza nawet wątpić nie może. Jest to bardzo nieco-
dzienna pora wyboru, której doświadczyli na przy-
kład św. Mateusz celnik lub św. Paweł w drodze
do Damaszku. Druga pora jest wtedy, kiedy otrzy-
muje się wystarczająco dużo jasności i poznania
przez doświadczenie pociech i strapień, a także
dzięki doświadczeniu rozeznawania różnych du-
chów. Jest to czas, kiedy nasze serce i rozum muszą
z sobą współpracować. Serce przygląda się, jakie
poruszenia mają miejsce, a rozum rozeznaje, czy są
to poruszenia od Boga, czy od złego. Tak na przy-
kład najpobożniejsze pragnienie nawracania mu-
29
Carissimus 51
zułmanów niekoniecznie musi pochodzić od Boga.
Bo może Pan chce nas żywych, abyśmy nawracali
naszych najbliższych. Jest to pora, która trwa dość
długi okres. To czas, w którym obserwujemy, co
nas zniechęca i zastanawiamy się, dlaczego mamy
takie zniechęcenia. Św. Jan Vianney nie zostałby
kapłanem, gdyby tylko ufał swoim predyspozycjom
do nauki. Szatan jest bardzo przebiegły i próbuje
nas odciągać od celu jakimiś drobnostkami, któ-
re wyolbrzymia i stawia je jako przeszkody nie do
przejścia. Z kolei duch dobry (anioł lub sam Duch
Boży) pociesza serca, wzbudza zaufanie i pokazuje,
że pewne przeszkody nie są takie straszne; zachęca
też, rozpala i dodaje energii. Jest to bardzo ważny
czas wyboru, ponieważ Bóg powierza wtedy decyzję
w nasze ręce i stawia na ludzkie serce i umiejętność
korzystania z darów, które dał. On ufa, że każdy wy-
bierze dobrze. Pora trzecia jest to pora spokojna,
w której nikt nic nam nie mówi, ani Bóg, ani zły.
Jest to czas, kiedy człowiek posługuje się władzami
naturalnymi. W praktyce u św. Ignacego i innych
jezuitów wygląda-
ło to bardzo prosto.
Wystarczy wziąć
kartkę, usiąść spo-
kojnie i prosić o Du-
cha trzeźwości my-
ślenia – i spisać to, co
przychodzi do głowy.
Najlepiej zrobić to
w formie tabelki,
spisując plusy i mi-
nusy wyboru, jakie-
go ma się dokonać.
Następnie rozważyć
wagę argumentów.
Przecież nie każdy
argument za jest
równoważny argu-
mentowi przeciw.
Trzeba brać różne
aspekty przy nada-
waniu wartościom
różnych argumentów. Tak oto
św. Ignacy poleca podejmować ważne decyzje. Nie
oznacza to, że przy całym rozeznawaniu pojawia się
tylko jedna pora wyboru. Może być ich wiele i mogą
się one przeplatać nawzajem.
Przy dokonywaniu wyboru powołania trzeba
pamiętać o dwóch ważnych rzeczach. Po pierwsze
o czystości intencji wyboru, aby ta decyzja odno-
śnie przyszłości była wyborem dla Boga. Nie zaś
dla mnie, mojego wygodnego życia, zaszczytów
i przywilejów. Po drugie zawsze należy pamiętać,
aby każdy wybór, czy to mniejszy, czy większy, ofia-
rować ostatecznie Bogu! Ignacy ofiarowywał wielo-
krotnie jakiś wybór odprawiając w tej intencji mszę
świętą. Udanej przygody i odpowiadania na Miłość.
Carissimus 51

Matteo Ricci
Dominik Sroka

tam o. Clavio, matematyka

i astronoma, od którego zdobył
przydatną później w Chinach
wiedzę z tych dziedzin nauki.
Na misje wschodnie
Matteo został wybrany w 1577
roku. Udał się on przez Portu-
galię do Indii, do Goa. Święce-
nia otrzymał w Koczinie na po-
łudniu Indii. Po pewnym czasie
został wysłany do Macao, ko-
lonii portugalskiej, gdzie miał
nauczyć się języka chińskiego,
by później wyruszyć w głąb ce-
sarstwa. Dotarł tam w sierpniu
1582 roku.
Czas ten poświęcił na po-
znawanie kultury, zwyczajów
i życia codziennego Chińczy-
ków. Zauważył on, że państwem
środka rządzą ludzie wykształ-
ceni i że to oni cieszą się tam
największym szacunkiem. Ko-
rzystając z tego spostrzeżenia
doszedł do wniosku, że przez
wiedzę powinien dotrzeć do
Chińczyków, a dopiero później
rozwijać misję. Do powodzenia
misji o. Ricciego przyczyniła
się również jego dobra pamięć,
która pomogła mu w szybkim
opanowaniu języka chińskiego
w mowie i piśmie.
W 1583 roku Ricci
wraz z o. Ruggieri osiedlił się
w mieście Zhaoqing. Z powodu
warunków jakie zostały im po-

G
DY ŚW. FRANCISZEK KSAWERY UMIERAŁ NA WYSPIE
SHANGCHUAN U WYBRZEŻY CHIN, W EUROPIE PRZY-
CHODZIŁ NA ŚWIAT KOLEJNY WIELKI MISJONARZ
DALEKIEGO WSCHODU – MATTEO RICCI. POSTAĆ,
KTÓRA PRZEZ WYKORZYSTANIE DARÓW I TALENTÓW ORAZ
WSPÓŁPRACĘ Z ŁASKĄ BOŻĄ DOTARŁA DO MIEJSCA WÓW-
CZAS NIEDOSTĘPNEGO – DO PEKINU, DO PAŁACU CESARZA.
PRZEBYWAŁ W TYM MIEŚCIE OD 1601 ROKU, AŻ DO SWOJEJ
ŚMIERCI W 1610 ROKU. CHCIAŁBYM W TYM KRÓTKIM TEK-
ŚCIE O TAK CIEKAWEJ POSTACI ZACHWYCIĆ SIĘ TYMI WYDA-
RZENIAMI W ŻYCIU RICCIEGO, KTÓRE DOPROWADZIŁY GO DO
STOLICY PAŃSTWA ŚRODKA.
Matteo Ricci wstąpił do Towarzystwa Jezu-
sowego w Rzymie, gdzie został wysłany przez ro-
dziców na studia prawnicze. Odbył wówczas studia
z filozofii, teologii, retoryki i matematyki. Poznał
stawione, by mogli tam zamieszkać, ogolili głowy
i ubrali się w stroje mnichów buddyjskich. Praca
misyjna zaczęła się od dalszego poznawania kultu-
ry chińskiej. Został tam wdany pierwszy katechizm
w języku chińskim. Przy tej okazji powstał kryty-
kowany później zwrot oznaczający Boga – Pan
Niebios. W Zhaoqingu powstała też pierwsza mapa
świata obejmująca Chiny. Pobyt w tym mieście za-
kończył się tym, że nowy wicekról zawłaszczył sobie
posiadłości misjonarzy, które były wybudowane
w stylu europejskim, a ich wygnał.
Następnie, od 1589 roku, o. Matteo przeby-
wał w Shaozhou, gdzie dzięki lepszej znajomości
zwyczajów chińskich udało mu się znacznie ła-
twiej zdobyć teren pod misję. Ucząc się na błędach,

30
 Carissimus 51

tym razem jezuici wybudowali się w stylu miej- chowie oraz jego żony, a on bardzo chciał zobaczyć
scowym, by nie powtórzyła się historia z Zhaoqu- słynnego obcokrajowca.
ing. W Shaozhou o. Ricci zapoznał się z Qu Taisu. Ricci umarł w Pekinie wyczerpany z powo-
Znajomość ta przyczyniła się do wielkiego dobra du spotkań z mandarynami, którzy przybyli do
w przyszłości. Dzięki niemu nasz jezuita poznał stolicy na ostatni egzamin w karierze mandaryna.
wielu wpływowych ludzi. Również za jego radą Chcieli się spotkać z tym słynnym obcokrajowcem.
Matteo zdecydował się na zmianę stroju, na ubra- O ostatnich chwilach jego życia możemy przeczy-
nie konfucjańskiego erudyty, co pomogło w kon- tać: Jezuici byli zebrani u wezgłowia Matteo Ric-
taktach z mandarynami. ciego. Jeden z ojców zapytał go, czy zdaje sobie
Następnie Matteo Ricci, korzystając z okazji, sprawę, w jakiej sytuacji zostawia ich, jezuitów,
wyruszył w kierunku Pekinu. Okazją do wyjazdu którzy tak bardzo potrzebują jego wsparcia: „ Zo-
stał się Shi Lou, urzędnik sądowy, który został po- stawiam wam otwarte drzwi do Chin – odpowie-
wołany na urząd wiceministra wojny. Matteo Ric- dział – prowadzące do wielkich zasług, ale niewol-
ciego poproszono o pomoc w sprawie choroby syna ne od niebezpieczeństw i wytężonej pracy”. Inny
owego urzędnika. Wybrał się więc w podróż, w głąb poprosił go, żeby powiedział im w tej godzinie,
kraju. Nie dotarł do Pekinu, ale tylko do Nanki- w jaki sposób mogą odwdzięczyć się za uczucie, ja-
nu. Lecz z powodu dużej podejrzliwości Chińczy- kim on zawsze ich obdarzał. Na to odrzekł: „Przez
ków wobec obcokrajowców nie otrzymał protekcji. życzliwość, jaką zawsze będziecie okazywać oj-
Rozeznał, że lepiej będzie zawrócić. com przybywającym tu z Europy; ale musicie
Udał się do Nanchangu, miasta ludzi uczo- spotęgować w was tę przyjaźń, aby każdy znalazł
nych. Wiedząc, że jedynym sposobem na swobod- w was tyle uczucia, ile nie doznał od wszystkich tam
ne głoszenie Chrystusa, jest zdobycie od cesarza [w Europie]”. Przemawiając w ten sposób z ra-
oficjalnego pozwolenia na szerzenie wiary, zaczął dością, tak do naszych braci, jak i do nowicjuszy
planować wyprawę do Pekinu. Korzystając z otrzy- dożył do 11 maja, kiedy to siedząc na łóżku, oddał
manej wcześniej obietnicy zabrania go do Pekinu duszę Bogu, nawet się nie poruszywszy. Jego spoj-
przez jednego z mandarynów, udał się tam w 1598 rzenie złagodniało, sam zamknął oczy i spokojnie
roku. Lecz z powodu ciągnącej się wojny z Japonią, usnął w Panu.
Matteo nie zdobył zaufania osób, które mogłyby Matteo Ricci był i jest postacią kontrower-
mu pomóc dostać się do cesarza. Po tej klęsce, wra- syjną. Odrzucany z powodu sporu o obrządek, po-
cając dotarł do Nankinu, gdzie tym razem spotkał dziwiany za sukces w ewangelizacji Państwa Środ-
się ze znacznie lepszym przyjęciem go. Osiadł tutaj ka. Ale trzeba pamiętać, że rzeczą godną uwagi
i korzystając nadal z własnej wiedzy i mądrości sta- w życiu o. Matteo jest jego współpraca z Bogiem
rał się poznać jak najwięcej wpływowych ludzi, któ- poprzez wykorzystanie swoich darów.
rzy ułatwili by mu głoszenie Chrystusa.
Misja dobrze się rozwijała. Ricci zaczął
na nowo szykować wyprawę do Pekinu.
Wyruszył Matteo do Pekinu
pod protekcją eunucha Leupusie. Lecz
w czasie podróży jezuici zostali za-
trzymani przez Ma Tanga, który pra-
gnął odebrać dary przez nich wiezione
cesarzowi. Po sześciu miesiącach prze-
trzymywania misjonarzy sam cesarz
zarządził by sprowadzono do Pekinu
owych obcokrajowców. Jezuici przybyli
do stolicy 24 stycznia 1601 roku. Tam,
nie zmieniając taktyki, postanowili
pierw zaimponować wiedzą, a później
zacząć głosić wiarę. Dzięki zegarowi,
który podarowali cesarzowi, a który
wymagał nakręcania co jakiś czas, byli
stałymi bywalcami dworu. Matteo da-
lej rozwijał swoją działalność pisarską
i naukową. Cesarz, z powodu popular-
ności misjonarza zażyczył sobie portret
Li Madou, jak po chińsku nazywał się
Matteo Ricci, gdyż możliwość spoty-
kania się z cesarzem mieli tylko eunu-

31
Carissimus 51
Drugi Założyciel Towarzystwa
Marek Firlejczyk
W
TYM ROKU OBCHODZILIBYŚMY PIĘĆSETNE URODZI-
NY ŚW. FRANCISZKA BORGIASZA. KSIĘCIA GANDII,
WICEKRÓLA KATALONII, PRZYJACIELA KAROLA V,
KREWNEGO PAPIEŻA ALEKSANDRA VI, PRZYJACIELA
ŚW. IGNACEGO Z LOYOLI I ŚW. TERESY Z AVILA, PRZYKŁAD-
NEGO ZAKONNIKA I KAPŁANA ORAZ… GENERAŁA TOWARZY-
STWA JEZUSOWEGO. WŁAŚNIE JEMU CHCIAŁBYM POŚWIĘCIĆ
TEN ARTYKUŁ. JEGO ŻYCIE TWORZY HISTORIĘ TAK CIEKAWĄ
I BUDUJĄCĄ, ŻE ŚMIAŁO MOGĘ NA POCZĄTKU POWIEDZIEĆ, IŻ
BYŁO ONO WIELKĄ ŁASKĄ OD BOGA DLA JEZUITÓW.
Borgiasz urodził się jako szlachcic 28 paź-
dziernika 1510 roku. Był dziedzicem księstwa
Gandii. Dziesięć lat później stracił swoją matkę.
W dzieciństwie uzyskał doskonałe wykształce-
nie i katolickie wychowanie. Jako młody szlach-
cic, zaczął służbę na dworze Karola V. Bardzo się
zaprzyjaźnili. Tam zasłynął ze swojej wysokiej
kultury, waleczności, mądrości, prawości charak-
teru i nieugiętej pobożności. Żona Karola V szu-
kała wtedy kandydata na męża dla swojej wiernej
przyjaciółki Eleonory de Castro i we Franciszku
znalazła idealnego. To przykładne i udane mał-
żeństwo zaowocowało ośmiorgiem dzieci. Kilka
lat później cesarz powierzył mu urząd wicekró-
la Katalonii. Był to wielki zaszczyt, ale i ogrom-
ne wyzwanie. Borgiasz, dzięki głębokiemu życiu
wewnętrznemu, doskonale się tam jednak spisał.
Po śmierci ojca wrócił do Gandii by objąć władzę.
Siedem lat później umarła jego ukochana żona.
Został sam z jeszcze młodymi dziećmi i wieloma
problemami: politycznymi, społecznymi i finanso-
32
wymi. To tyle, jeżeli chodzi o jego światowe życie.
Najciekawsze zaczęło się, kiedy Borgiasz poznał
jezuitów i po śmierci żony postanowił całkowicie
oddać się Bogu w Towarzystwie Jezusowym.
W służbie Boga
Mając 36 lat, dzieci oraz księstwo Gandii
na karku, prowadził bardzo częstą koresponden-
cję ze św. Ignacym. Obaj obawiali się, że niektóre
osoby będą chciały za wszelką cenę uniemożliwić
wypełnienie powołania księcia w Towarzy-
stwie. Tutaj Bóg, jako największy dowcipniś
tego świata, zrodził pewien pomysł w sercu
św. Ignacego. Franciszek miał po pierwsze
uporządkować wszystkie sprawy rodzinne
i majątkowe, aby wszystko odbyło się spo-
kojnie. Ponadto św. Ignacy załatwił u pa-
pieża Pawła III zgodę, aby osoba świecka
żyjąca poza Towarzystwem, mogła w nim
złożyć uroczystą profesję przebywając
jeszcze 3 lata w świecie. Tak oto Borgiasz
1 lutego 1548 roku został profesem. Oczy-
wiście, nie była to forma profesji opisana
dzisiaj w naszych Konstytucjach. Należy
uwzględnić fakt, że wtedy dopiero zatwier-
dzono Formułę Instytutu, a Konstytucje
były pisane. Właściwie w ich sprawie Bor-
giasz wielce się przysłużył Towarzystwu - to
za jego radą św. Ignacy wprowadził je na
okres próbny w niektórych prowincjach.
Franciszek założył w tych czasach Kole-
gium Jezuickie w Gandii i rozpoczął tam studia
z teologii, otrzymując na ich zakończenie tytuł dok-
tora. Następnie wyruszył do Rzymu. Tam spędził
kilka miesięcy, rozmawiając z Ignacym i innymi
jezuitami. Rozpoczął budowę kościoła Della Stra-
da, którą potem dopiero, jako generał, zakończył.
Dofinansował też budowę Kolegium Rzymskiego.

Przyczyniał się, jak mógł, do rozwoju misji naucza-
nia przez Towarzystwo. Potem wyruszył do Hiszpa-
nii, by otrzymać zgodę księcia Filipa i Karola V na
przekazanie wszystkich dóbr i tytułu księcia Gandii
swojemu najstarszemu synowi, Karolowi. Jedno-
cześnie uciekał z Rzymu przed Pawłem III, który,
domyślając się pobożnych zamiarów naszego księ-
cia, chciał go mianować swoim kardynałem. Przed
tą godnością św. Franciszek wzbraniał się póź-
niej jeszcze wielokrotnie. W trakcie, gdy Borgiasz
pielgrzymował po Hiszpanii, św. Ignacy załatwił
imienną zgodę na święcenia kapłańskie dla jednego
z jego towarzyszy, nie podając przy tym jego nazwi-
ska. Kiedy pismo to dotarło do św. Franciszka, ten
rozerwał swoje szaty szlachcica na znak zerwania
z doczesnym światem, przywilejami, bogactwem,
by całkowicie oddać się służbie Bożej. Ponieważ
pragnął być całkowicie ubogim, w formie jałmuż-
ny otrzymał od każdego z jezuitów, którzy mu to-
warzyszyli, po jednym elemencie sukni. W ciągu
czterech dni przyjął święcenia kapłańskie wszyst-
kich stopni i odprawił swoją pierwszą mszę świętą.
Św. Ignacy bardzo ufał Borgiaszowi. Pierwsza dys-
pozycja, jaką nasz święty książę otrzymał, nie była
wcale prosta. Został on komisarzem generalnym
w Hiszpanii. Na mocy tego urzędu zarządzał i wi-
zytował całą Hiszpanię, był ponad prowincjałami,
a podlegał tylko generałowi. Ten trudny urząd
wzbudzał dużo konfliktów, dlatego został później
zniesiony.
Podczas generalatu o. Jakuba Layneza,
następcy św. Ignacego Loyoli, Borgiasz przemie-
rzył całą Hiszpanię i Portugalię. Zakładał nowe
domy Towarzystwa, Kolegia, udzielał rad i prowa-
dził rozmowy polityczne z władcami tego świata.
W międzyczasie spotkał św. Teresę z Avila, która
bardzo ceniła później jego kierownictwo ducho-
we. Na prośbę o. generała zjawił się następnie
w Rzymie, zostając jego asystentem i wicegene-
rałem Towarzystwa. Niestety, o.Laynez, nękany
ciągłymi chorobami i nadmiarem pracy, wcześnie
umarł. Według Konstytucji Borgiasz został wika-
riuszem generalnym i chcąc się pozbyć jak najszyb-
ciej tego ciężaru, zwołał II Kongregację Generalną.
Ta z kolei bardzo szybko wybrała go na III generała
Towarzystwa Jezusowego.
Wielki generał
Św. Franciszek już miał swoje lata, był zmę-
czony, a na jego barki Pan Bóg złożył cały zakon.
Jednak z wieloletnią praktyką rządzenia i boryka-
nia się z przeróżnymi problemami oraz dzięki łasce
Bożej wiedział on dokładnie, jak usystematyzować
pewne rzeczy w naszym zakonie. Między innymi,
dzięki niemu zaczęły powstawać domy nowicjackie.
Kongregacja poprosiła go też, aby spisał
reguły. Tak postąpił i skodyfikował wiele zakon-
nych przepisów dotyczących rozwoju życia we-
33
Carissimus 51
wnętrznego. Przedłużył w nich czas na osobistą
modlitwę z jednej do dwóch godzin. Argument
jego był bardzo prosty: modlitwa jest ogniskiem
pracy apostolskiej i źródłem świętości. Regu-
ły te są aktualne i obowiązują po dziś dzień.
To właśnie święty książę przyjął także św. Stani-
sława Kostkę do nowicjatu. Miał świadomość, że
ojcu młodzieńca to się bardzo nie spodoba, ale po-
stanowił postąpić odważnie, mając na względzie
zawsze większą chwałę Bożą, a nie względy ludzi.
Bardzo się spodobało Panu Bogu, aby podczas pon-
tyfikatu św. Piusa V Franciszek był generałem To-
warzystwa. Papież ten chciał narzucić naszemu za-
konowi zwyczaje mnisze. To dzięki św. Borgiaszowi
niewiele z tych zwyczajów zostało wprowadzonych
oraz na długo się one nie ostały. Ojcu Świętemu
udało się narzucić między innymi, na jakiś czas,
odmawianie modlitw brewiarzowych w chórze.
Druga rzecz, jaką ten papież narzucił naszemu To-
warzystwu, była bardzo bolesna dla św. Borgiasza.
Otóż wszyscy wyświęcani na kapłanów mieli być
już profesami. W efekcie profesja, o jakiej marzył
św. Ignacy i jaką opisał w Konstytucjach, przesta-
ła istnieć. A jednak generał, okazując bezgraniczne
zaufanie Bogu przez ślub posłuszeństwa papieżowi,
poddał się tej decyzji. To oddanie Kościołowi i Ojcu
Świętemu zostało potwierdzone ofiarą z jego życia.
Pius V wysłał św. Borgiasza jako delegata na dwory
Hiszpanii, Portugalii i Francji celem zorganizowa-
nia wyprawy przeciw Turkom. Owocem tej aktyw-
ności stało się zwycięstwo odniesione nad potęgą
osmańską pod Lepanto. Jednak w drodze powrot-
nej Franciszek bardzo się rozchorował. Zmarł po
kilku tygodniach w Rzymie.
Zakończenie
Kiedy czyta się żywot tego świętego, sa-
moczynnie zapala się przykładem jego życia.
Dla nas, jezuitów, to doskonały przykład kapłana,
przełożonego i oczywiście towarzysza Jezusa. Za-
wsze był oddany głębokiej modlitwie i trosce o in-
nych. Jednak, jeśli zaszła potrzeba, potrafił wyko-
rzystać swój silny charakter i zawalczyć w słusznej
sprawie. Św. Franciszek porzucił świat, zaszczyty,
bogactwa oraz łatwe i przyjemne życie. Bo kto jest
ostatni u ludzi, ten jest pierwszy u Chrystusa.
Carissimus 51
Wyznania starszego weterana
Mateusz Kowalcze
W
CZERWCU TEGO ROKU JEDNYM Z NOWYCH DO-
MOWNIKÓW STAROWIEJSKIEGO KOLEGIUM ZOSTAŁ
91-LETNI O. JAN MRÓWKA SI. WYWIAD Z NIM
PRZEPROWADZIŁ NOV. MATEUSZ KOWALCZE.
Nov. Mateusz: Ojcze, bardzo miło, że
poświęcił nam Ojciec swój czas i chce po-
dzielić się z nami swoimi wspomnieniami
z czasów nowicjatu.
O. Mrówka: Ja również się cieszę i bar-
dzo chętnie opowiadam. I wygląda to tak, że przede
mną nowicjusz młodszy, Mateusz a przy nim taki
trochę starszy weteran, który ma imię Jan. I zwie-
rzają się z przeżyć nowicjackich.
Nov. Mateusz: Jest Ojciec jezuitą,
człowiekiem nieustannie wpatrzonym
i naśladującym się Mistrza z Nazaretu. Nie
jest to łatwa droga. Dlaczego więc jezuici?
W jaki sposób rozeznawał Ojciec swoje po-
wołanie do życia zakonnego?
O. Mrówka: Mój brat był księdzem i to
on zaczął torować mi drogę do kapłaństwa. Dużo
zawdzięczam też żywotom świętych – św. Teresie
do Dzieciątka Jezus i św. Stanisławowi Kostce SI,
patronowi mojego bierzmowania. Za ich przykła-
dem i przykładem brata po szkole podstawowej
i powszechniaku rozpocząłem nauczanie w Ma-
łym Seminarium w Nowym Sączu. Pierwsze kroki
34
w Sodalicji Mariańskiej i drużynie harcerskiej im.
św. Ignacego z Loyoli, a potem wstąpienie do nowi-
cjatu Towarzystwa Jezusowego w Starej Wsi.
Nov. Mateusz: Wciąż żywe w Ojca pa-
mięci są liczne wspomnienia z czasu nowi-
cjatu. Jak wyglądał Ojca przyjazd i pierwsze
dni w Starowiejskim Kolegium? Jak wspo-
mina Ojciec ten ważny dla każdego zakon-
nika okres?
O. Mrówka: Zaczynam od pierwszego
dnia – 06.07.1938. Przyjeżdżamy pociągiem, naj-
przód wsiadałem w Nowym Sączu, gdzie już czekali
współnowicjusze, ale wtedy jeszcze małosemina-
rzyści: Ludwik Piechnik z Krzesławic, Kaziu Krzy-
żak ze Żmiącej, Stasiu Gwóźdź z Ptaszkowej. Było
nas już trzech.
Ja przyjechałem z odległego Łącka, dzięki
bratu mojego tatusia – Wojciechowi - przywiózł
mnie konikami. Jechaliśmy sześć godzin. Wyruszy-
liśmy już o 4.00 rano w nocy. Przed 10.00 byliśmy
w Nowym Sączu, bo zaraz odjeżdżał pociąg. Pocią-
giem jechałem ze Stasiem Gwoździem i wspomnia-
nym już Ludwikiem Piechnikiem, który jechał tym
samym pociągiem od Chabówki. W Stróżach dołą-
czył do nas Władziu Mrozek z Brzeska, a w Gródku
Józiu Świerczek.
Ja przyjechałem z odległego Łącka, dzięki
bratu mojego tatusia – Wojciechowi. Przywiózł
mnie konikami. Jechaliśmy sześć godzin. Wyru-
szyliśmy już o 4.00 rano. Przed 10.00 byliśmy
w Nowym Sączu, bo zaraz pociąg odjeżdżał.
Jedziemy wszyscy do Rymanowa, przesia-
damy się na autobus. Autobus przywozi nas do
Brzozowa, wysiadamy. Mamy poważne miny, każ-
dy tobołek. Patrzymy, przy postoju stoją koniki
i jest furman z biczyskiem w ręku. Podchodzi do
nas, powiedział: Pochwalony. Pyta się A wy do
nowicjatu? A Władziu odpowiada: A po czym pan
poznał, że my do nowicjatu? Ten odparł: Bo po-
ważni, tobołki, i żadnej dzioby (czyli dziewczyny).
Wsiedliśmy, przejechaliśmy ten kawałek i była dru-
ga po południu, gdy przekraczaliśmy furtę. Anio-
łem – czyli naszym opiekunem - był starszy o rok
Preisner Jasiu rodem z pobliskiej Orzechówki.
Był tu w Starej Wsi taki staw, w którym były
ryby. Ryby te dwa razy do roku sprzedawał nam
taki Żyd. Udzielałem się wtedy też w harcerstwie
– oj, spory kawałek mojego życia jest związany
z harcerstwem - w Brzozowie. I tam od jednego
z chłopców dowiedziałem się, że to nasz staw i
nasze ryby. A sytuacja była taka, że myśmy nigdy
w piątek ryb nie jedli, jedyny wyjątek to była Wigi-

lia i Wielki Piątek. Żyd tu mieszkał, znał te stawy,
zaś Kolegium był minister który się na gospodar-
ce nie znał, a musiał być ministrem. Jeden ma do
tego rękę i głowę, a drugi nie ma. I ten minister nie
miał. Więc zrobiliśmy sobie pracę. Poszliśmy na
łowy, a wtedy sukni zakonnej nie wolno było zdjąć.
Tylko wziąłem płaszcz, do zrobionej przez nas tra-
twy dorobiliśmy jeszcze jakąś siatkę, co by się kil-
ka ryb chwyciło. W pewnym momencie przechyliła
się nasza tratwa i ja wleciałem po brodę do wody.
Wylazłem i poszedłem do domu. Mój współbrat,
z którym byłem, przyszedł później. Przyniósł ryby
i zaniósł je do kuchni. I wtedy pierwszy raz mieli-
śmy tak normalnie, nie od święta, ryby.
W zakonie się wszystko przyda. I bardzo do-
brze, jak ja was teraz nowicjuszy widzę, że się tak
mocno angażujecie. Trzeba przecież coś napisać,
periodyk wydać, zrobić to czy tamto. Trzeba umieć
napisać do ludzi. Gdzieś się trzeba wyćwiczyć,
a wtedy tego nie było.
Nov. Mateusz: Kiedy rozpoczynał Oj-
ciec kolejny rok nowicjatu rozpoczynały się
także działania II wojny
światowej. Tutaj, w Sta-
rowiejskim Kolegium,
w czasie wojny zdawał
Ojciec maturę. Był to za-
tem dla ojca okres szcze-
gólny – zakonna forma-
cja ze swoją specyfiką
w tak nietypowych oko-
licznościach…
O. Mrówka: 1 wrze-
śnia 1939 nastała okupacja.
Weszły w życie różne zarzą-
dzenia, między innymi likwi-
dujące wszystkie seminaria
i nie wolno było się uczyć,
było więc tajne nauczanie.
Nasi starsi współbracia koń-
czyli teologię na naszej willi
tutaj!
Wakacje spędzałem
u rodziców. Zaczynały się te
wakacje od matury tych, któ-
rzy kończyli tajne nauczanie. Korzystali koledzy
i koleżanki święccy, no bo komplet profesorów był
u nas z Chyrowa, więc mieli prawa państwowe.
20 kwietnia 1942 - pierwszy pisemny egza-
min, który był z polskiego. Uczył nas i niemieckie-
go i polskiego o. Stefan Weidel SI. Napisaliśmy na
takich kartuszkach, których się używało w pewnym
miejscu. Napisaliśmy, on przeczytał, ocenił, spalił,
żeby śladów nie było, bo nie wiadomo czy między
nami samymi nie było konfidenta.
Skończyły się wspomniane wakacje roku
1942, wróciliśmy, ale już nie do nowicjatu, tylko
do Nowego Sącza i tam zaczęliśmy filozofię. 3 lata
35
Carissimus 51
filozofii, później rok teologii. A na drugi i trzeci rok
teologii wracaliśmy do Starej Wsi. Czwarty rok teo-
logii robiłem w Krakowie. To tak z tamtych czasów
trochę.
Nov. Mateusz: Czas ten był jednocze-
śnie czasem, w którym nie wolno było wy-
święcać nowych kapłanów. Jak wyglądała
zatem kwestia udzielania i przyjmowania
sakramentu święceń?
O. Mrówka: Był taki biskup internowany
z Lublina Marian Leon Fulmann mający niemiec-
kie nazwisko – Błyskawica po naszemu. Ponieważ
miał niemieckie nazwisko, a nie chciał się przesie-
dlić do Niemiec, Niemcy ukarali go i wywieźli do
Nowego Sącza, tam na probostwo co się nazywa
fara. I tamtejszy ks. prałat go przygarnął. Zrobio-
no kaplicę, bo choć były dwa kroki do kościoła
św. Małgorzaty, jemu nie pozwolono w kościele od-
prawiać. W tej kaplicy szereg grup naszych przy-
gotowywanych stopniowo, otrzymywało święcenia.
No wtedy był subdiakonat, był diakonat i był pre-
zbiterat na końcu.
Nov. Mateusz: Okres końca wojny
i dalsze lata też nie były łatwe – ogromne
zniszczenia, bieda, niewola komunistycz-
na…
O. Mrówka: Mieliśmy tu młyn, jako utrzy-
manie naszej młodzieży, zwłaszcza z Krakowa.
Przyszli ruscy - jak gospodarzyli, widziałem z bli-
ska. Pruli worek z mąką lub zbożem, i szukali ger-
mańców. Mówili po swojemu. Byłem tam na chwi-
lę - powyżej kolan wymieszana mąka na każdym
z trzech pięter młyna. Powstała inicjatywa, byśmy
nocą wykradli stamtąd, co się da. Worek ważył sto
kilogramów. Zrobiliśmy dziurę w murze, podcho-
Carissimus 51

dziliśmy nocą, a Rosjanie stali na warcie. Trzeba skierowany na rok do pracy, do Wambierzyc.
było zatem nachylić plecy, obejść cały ogród, wy- Nov. Mateusz: Formacja i praca za-
drapać się po skarpie, zanieść mąkę na strych stare- konna nie kończy się na nowicjacie i schola-
go domu. I z tegośmy żyli i ratowaliśmy ludzi. Trzy stykacie. Jak wyglądała Ojca posługa i for-
worki trzeba było przynieść, a później się szło spać. macja po święceniach?
Ale nie wszyscy tak robili. Część z nas negowała tę O. Mrówka: Jak widzisz mieliśmy bardzo
kradzież mąki i w tym nie uczestniczyli. Ja uczest- ciekawy ten okres nowicjatu, scholastykatu i pra-
niczyłem. Były też takie sytuacje że są te wykłady cy apostolskiej po święceniach. Ja się zgłosiłem
za dnia i mnie się zdrzemnęło. I profesor – Marku- po święceniach na misję do Afryki, kiedy byłem
ski Władzio – widząc, że kolega mnie budzi zniżył na trzeciej probacji w roku 1950/1951 w Czecho-
głos i powiedział żebym sobie drzemał. On wiedział wicach. Naszym instruktorem był o. Augustyn
o naszych wyprawach po mąkę. Ileśmy tych wor- Dyla SI, ja mu o tym pragnieniu wyjazdu na mi-
ków nanosili, to nie zliczę. Ale tak po ludzku ura- sję wspominałem, bo się pytał, jakie mam plany.
towaliśmy sprawę. I ta mąka się nam przydała – A on mi rzekł: Ja bym ci radził - ty się przygotuj
można ją było zastawić lub nawet odsprzedać. i ty złóż ślubowania Panu Jezusowi, że pojedziesz
A co do Rosjan. Pewnego razu z Mariuszkiem bo takich, którzy się wybierali to ja bardzo dużo
Zegzą – lepiej tutaj zorientowanym – poszliśmy coś znam, a jak już przyszło jechać, to ich nie było. To
załatwić do sklepu, ja poszedłem do kapli-
a tam Ruski i skład cy, przygotowany, ślu-
zegarów. Wtem bowanie złożyłem Panu
wszedł drugi Ruski, Jezusowi i On sobie to
mając na ręce pełno zapisał. Alem nie poje-
złotych zegarków, chał. Już mówię dlacze-
ale nie działały, bo go.
nie umiał ich nakrę- Przyszła taka sy-
cić. Więc powiedział tuacja w 1951 roku, że
do ekspedientki: Ja złapałem na placówce
ci zostawię wszyst- w Ścinawce Średniej
kie, a ty mi daj taki koło Kłodzka po prze-
co chodzi. Taki mieli ziębieniu i grypie, gruź-
niski poziom, to się licę, nawet rozpadową.
w głowie nie mieści! Wyjeżdżałem ze Ści-
I to byli ci przyjacie- nawki, jechałem na Kra-
le i myśmy już wi- ków, a ponieważ droga
dzieli, jaka ta przy- była daleka, musiałem
jaźń jest. Stalin nas zatrzymać się w Kato-
umiał zarezerwować wicach. Tam miałem
sobie, a ci którym krewną i pojechałem
my służyliśmy – An- do niej. Ona się trochę
glia, Ameryka - na orientowała i mi powie-
to przyzwolili i po- działa: Wiesz co, zaraz
wstała od 1945 ta pójdziemy do dok-
straszna niewola tora, który jest leka-
komunistyczna. Ale rzem pułkowym. Był to
spokojnie, Pan Bóg dr Lorych. I poszliśmy
ma wszystko w swo- - choć to było po godzi-
ich rękach, przeżyło nach - to nas przyjął.
się i to. Po przebadaniu mnie,
Nov. Mateusz: Mówiliśmy o świę- powiedział do tej krewnej: Stan zdrowia - bezna-
ceniach kapłańskich, kiedy Ojciec przyjął dziejny. Powiedz mu, że skazany na śmierć. Ona
święcenia kapłańskie? mi tego do końca nie powiedziała, dopiero potem
O. Mrówka: Same święcenia przyjąłem przyjechałem do Krakowa, zatrzymałem się chwilę
3 lipca 1949 w Nowym Sączu w naszym koście- i później pojechałem do Zakopanego. I tam mnie
le p/w Trzeciej Osoby Boskiej, a równocześnie cudownie Pan Bóg uleczył.
Sanktuarium Matki Boskiej Pocieszenia. Było Nov. Mateusz: Może Ojciec szerzej
nas sześciu: Jerzy Deja, Jasiu Kępka, Jasiu Żegza opowiedzieć o tym uleczeniu?
z Bliznego, był Franuś Trela i Stasiu Kośmiński O. Mrówka: Tak, otóż, myśmy tam wtedy
z warszawskiej prowincji. Po święceniach zostałem w Zakopanem obsługiwali siedem sanatoriów,

36

wśród nich kolejowe i górnicze sanatorium, sto-
jące wtedy przy dworcu kolejowym. Tam jezuita,
o. Kaziu Timer, pomagał przełożonym i mnie też
w tę pomoc wciągnęli. On pojechał pewnego dnia
do Warszawy na jakieś leczenie, więc ja go musia-
łem zastąpić. Któregoś dnia starsza pielęgniarka
powiedziała mi, że jest prześwietlenie płuc robio-
ne i ona by mnie zapisała. Więc poszedłem i byłem
pierwszy. Rozebrałem się do pasa, zrobili mi to
prześwietlenie i słyszę za chwilę: Do jasnej cholery,
co ty tu robisz! A ja mówię: Panie doktorze, ja je-
stem kapelanem i prosili mnie, żebym skorzystał.
Lekarzowi kazałem popatrzeć pod prawą łopatkę.
Była tam ogromna dziura, a zarosła. Żyję, a miałem
w trumnie być.
A jak się leczyłem? Werandowanie miało
być. Miałem cztery godziny spędzać opatulony na
werandzie domu i to powietrze górskie miało leczyć
te rany. I była taka sprawa. Za każdym razem jak-
żem się opatulił, no może ze kwadrans posiedziałem
przychodził brat zakrystianin i mówił tak: Przyszła
staruszka, penitentka, chce się wyspowiadać. Nikt
nie chciał iść do niej bo ją znali, jako penitentkę.
A ona płakała i czekała. No to musiałem pójść. Nie
ubrany jak trzeba, bo nie miałem ciepłego ubrania.
I tam w kościółku, w bocznej kaplicy był konfesjo-
nał. Było tam zimno i mrozu nie brakowało. I tam
ją spowiadałem. Dzień w dzień, przez dwa miesią-
ce. Miała swoje grzechy napisane i to czytała. Pan
Bóg taki dobry, że jak ona zaczęła się spowiadać, to
mnie wzięło i zasnąłem. I budziłem się kiedy ona
37
Carissimus 51
kończyła. Po dwóch miesiącach – popatrz, jakie
wyniki miałem! Czyste płuca. I tak zamiast nor-
malnego werandowania, ja w konfesjonale w zim-
nej kaplicy siedziałem kiepsko ubrany. I to przez to
Pan Bóg działał.
Nov. Mateusz: Dziękuję ojcu serdecz-
nie za poświęcony czas i rozmowę.
O. Mrówka: I ja Ci dziękuję, a przede
wszystkim dziękuję Panu Bogu, dzięki któremu
mogliśmy się tu razem spotkać i dzięki któremu
mogłem się pozwierzać z przeżyć nowicjackich
i wydarzeń, które tak dobrze zapadły mi w pamięć.
MRÓWKA JAN – JEZUITA, URODZONY
21.08.1919 ROKU W ŁĄCKU NAD DUNAJ-
CEM, WSTĄPIŁ DO TOWARZYSTWA JEZUSOWE-
GO W 1938 ROKU, WYŚWIĘCONY NA KAPŁANA
W 1949 ROKU, PROFESJĘ ZAKONNĄ ZŁOŻYŁ
W ROKU 1955. PEŁNIŁ POSŁUGĘ W WARSZA-
WIE, CZECHOWICACH-DZIEDZICACH, KRAKO-
WIE I WAMBIERZYCACH. CENIONY SPOWIEDNIK
I REKOLEKCJONISTA. BYŁ KAPELANEM
POLSKICH ROBOTNIKÓW W BYŁEJ NRD
I KAPELANEM ZHP. PRZEZ OSTATNIE
LATA PEŁNIŁ POSŁUGĘ KAPELANA SIÓSTR
W WILKOWICACH. OD CZERWCA PRZEBYWA
W KOLEGIUM W STAREJ WSI.
 Carissimus 51

Marcin Cisowski
Jeśli kto chce pójść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech weźmie
krzyż swój i niech Mnie naśladuje. (Mt 16,24)

U
RODZIŁEM SIĘ 22 LUTEGO 1990 ROKU W NO-
WYM SĄCZU. JESTEM SYNEM MAGDALENY
I PIOTRA, A ZARAZEM NAJSTARSZYM Z TRÓJKI
RODZEŃSTWA. MAM O 4 LATA MŁODSZĄ SIOSTRĘ
MONIKĘ ORAZ O 13 LAT MŁODSZEGO BRATA BARTŁO-
MIEJA. RÓWNIEŻ W NOWYM SĄCZU ZACZĄŁEM SWOJĄ
EDUKACJĘ, NAJPIERW W SP NR 15, JEDNAK PO ROKU
WRAZ Z CAŁĄ KLASĄ PRZENIOSŁEM SIĘ DO NOWOPOW-
STAŁEJ SP NR 21 IM. JANA PAWŁA II. NASTĘPNIE
UCZĘSZCZAŁEM DO GIMNAZJUM NR 5 IM. ŚWIĘTEJ
KINGI. PO UKOŃCZENIU TEGO GIMNAZJUM ROZPOCZĄ-
ŁEM NAUKĘ W V LO I TU WŁAŚNIE ZACZĘŁA SIĘ HISTO-
RIA MOJEGO POWOŁANIA.
W I klasie poznałem Rafała, dzię-
ki któremu w maju 2007 roku trafiłem dość
niespodziewanie do Jezuickiego Duszpaster-
stwa Młodzieżowego Magis. Właśnie tam
pierwszy raz miałem bliższy kontakt z jezu-
itami. Ówczesnym jak i teraźniejszym mode-
ratorem sądeckiej wspólnoty jest o. Fabian
Błaszkiewicz. To on, jako pierwszy, wprowa-
dził mnie w arkana duchowości ignacjańskiej.
Jako że do wspólnoty przyszedłem, jak już
wspominałem, w maju, to dość szybko, bo już
w lipcu, pojechałem na swoje pierwsze reko-
lekcje magisowe, które wywarły bardzo mocny
wpływ na moje dalsze życie –zmieniło się ono
od tamtego czasu diametralnie.
Po powrocie z tych rekolekcji zaangażo-
wałem się dość mocno w działalność Magisu
jako uczestnik. Czynnie uczestniczyłem przez
cały następny rok w spotkaniach formacyj-
nych i wszystkich innych wydarzeniach zwią- Przez cały ten czas coraz mocniej odczuwałem
zanych ze wspólnotą. W tym duchu nadszedł czas powołanie do Towarzystwa i utwierdzałem się
rekolekcji 2 stopnia, które odbywały się w Starej w nim. Na studiach szło mi całkiem nieźle, z ko-
Wsi. To właśnie podczas tych rekolekcji pierwszy legą zarabiałem trochę pieniędzy na pisaniu stron
raz poczułem pragnienie wstąpienia do Towarzy- w naszej małej firmie „yabess.pl”, czyli robiłem to,
stwa Jezusowego, lecz wtedy byłem jeszcze nie bar- co myślałem, że chcę czynić od zawsze. Jednak co-
dzo do tego przekonany i szczerze mówiąc mocno raz mniej byłem do tego przekonany. I tak właśnie,
się tego obawiałem, a nawet przez jakiś czas wal- pod znakiem ostatecznej decyzji, upłynął mi czas
czyłem z tą myślą. Poza tym miałem wtedy jeszcze do ostatnich rekolekcji Magisowych, tym razem 4
rok do matury. Kontynuowałem więc swoją for- stopnia, które były uwieńczeniem moich rozważań
mację w Magisie, aż w końcu poszedłem na studia. nad powołaniem. Zastanawiałem się jeszcze tylko
Na swoją Alma Mater wybrałem sądecką Wyższą nad dokończeniem studiów. Sama decyzja o wstą-
Szkołę Biznesu i rozpocząłem tam studia inżynier- pieniu w tym roku padła trochę późno, bo parę
skie na kierunku informatyki. dni po przyjeździe trzech pozostałych nowicjuszy
Cały ten rok przebiegł dość spokojnie i bez z mojego rocznika. Jednak wszystko skończyło się
jakichś większych zmian, jeśli patrzyć na to ze- pomyślnie i 6 września zostałem przyjęty do Towa-
wnętrznie. Jednak jeśli chodzi o wewnętrzną stro- rzystwa, a niecały tydzień później znalazłem się już
nę mojego życia, wyglądało to trochę burzliwiej. w Starowiejskim Kolegium oo. Jezuitów.

39
Carissimus 51

Mateusz Kowalcze
Jezus zaś odwróciwszy się i ujrzawszy, że oni idą za Nim, rzekł do nich:
„Czego szukacie?” Oni powiedzieli do Niego: (…) „Nauczycielu - gdzie
mieszkasz?” Odpowiedział im: „Chodźcie, a zobaczycie”. (J 1, 38-39a)

U
RODZIŁEM SIĘ W 1988 ROKU W ZAKOPANEM. CAŁE padkiem poznałem człowieka, który przypomniał
SWOJE DZIECIŃSTWO I NASTOLETNIE ŻYCIE SPĘDZIŁEM mi o uśpionych myślach i dawno pogrzebanych
Z MAMĄ TERESĄ I SIOSTRĄ KAROLINĄ WŁAŚNIE W TYM pragnieniach. Dzięki niemu trafiłem do Xaveria-
MIEŚCIE, DOJRZEWAJĄC I KSZTAŁTUJĄC SIĘ W CIENIU num - Jezuickiego Ośrodka Formacji i Kultury –
KRZYŻA NA GIEWONCIE. PONADTO BÓG TAK POKIEROWAŁ i do jezuitów. W czasie kolejnych dwóch lat studiów
MOIM LOSEM, ŻE W SZCZEGÓLNY SPOSÓB ZWIĄZAŁEM SIĘ coraz mocniej angażowałem się w działalność tego
Z PARAFIĄ, KTÓREJ PATRONUJE
KRZYŻ. duszpasterstwa; uczestniczyłem w rekolekcjach or-
W parafialnym ganizowanych przez
kościele rozpoczęła powołaniówkę oraz
sie moja przygoda rozmawiałem z je-
ze Służbą Liturgicz- zuitami i zgłębia-
ną Ołtarza i Ruchem łem ich dokumenty.
Światło – Życie tj. Szczególnie dotknął
z oazą. Przeszedłem mnie wtedy jeden
całą formację deu- tekst papieża Paw-
terokatechumenatu, ła VI, który wyrył
coraz mocniej an- się w mojej pamięci
gażując się w życie i jest w niej mocno
wspólnoty i parafii. osadzony do dzisiaj,
We wrześniu 2007 dlatego pragnę go
roku przyjąłem krzyż przytoczyć: Wszę-
i błogosławieństwo dzie tam gdzie w
do posługi anima- Kościele – nawet na
tora liturgicznego. najtrudniejszych
Rok ten był ważnym i najbardziej wy-
czasem w moim ży- magających polach
ciu: zdałem maturę, działania, na skrzy-
a przede mną otwie- żowaniach ideolo-
rała się perspektywa gii oraz w samym
studiów. Coraz czę- sercu problemów
ściej powracały my- społecznych – do-
śli co dalej? Oazowa chodziło i dochodzi
formacja sprawiła, do konfrontacji
że zacząłem rozwa- między najgłębszy-
żać wybór kapłań- mi pragnieniami
stwa. Jednak odsta- ludzkimi a ponad-
wiłem te myśli na czasowym przesła-
boczny tor, wybiera- niem Ewangelii,
jąc studia chemiczne tam byli i są jezuici.
w Opolu. Wszystkie
Pierwszy rok te doświadczenia,
był skokiem na głę- osoby, działalność,
boką wodę: oddalony od rodzinnych stron i bli- a także rekolekcje i fundament Ćwiczeń Ducho-
skich mi osób, musiałem odnaleźć się w nowej wych pozwoliły mi na podjęcie odważnej decyzji
rzeczywistości. Wielki zapał po przyjęciu błogosła- o przystąpieniu do jezuickich egzaminów.
wieństwa animatora zdążył już opaść, kiedy przy- I dał Pan, i stało się, 25 czerwca 2010 roku
szła zwykła codzienność i trud studiów. Zderzenie o godz. 12.15 zostałem przyjęty do Towarzystwa
z nowym musiało w końcu przynieść kryzysy i re- Jezusowego. Ufny Bożemu wołaniu przekroczyłem
fleksje nad własną wiarą, pragnieniami i tożsa- progi starowiejskiego nowicjatu 18 sierpnia 2010
mością. Trwało to do maja 2008 roku, kiedy przy- roku.

40
 Carissimus 51

Błażej Sikora
Mówiłem: Chciałbym być mą-
drym! - lecz mądrość jest dla
mnie niedostępna. (Koh 7,23b)

Et introibo ad altare Dei: ad

Deum qui latificat iuventutem
meam. (Ps 42,4)

U
RODZIŁEM SIĘ 8 LIPCA 1985 ROKU. POCHO-
DZĘ Z OKOCIMIA. TAM TEŻ MIESZKAŁEM
WRAZ Z RODZICAMI I BRATEM, AŻ DO ROZ-
POCZĘCIA STUDIÓW MATEMATYCZNYCH NA
UNIWERSYTECIE JAGIELLOŃSKIM W KRAKOWIE.
PO ICH SKOŃCZENIU PRZYJECHAŁEM 18 SIERPNIA
2010 ROKU DO NOWICJATU W STAREJ WSI.
Tak wygląda prosta historia mojego
powołania. Dla niektórych oczywista. Dla
mnie mniej. Gdy patrzę w przeszłość, to
nie zawsze potrafię powiedzieć, co w niej
było tylko dziwnym zbiegiem okoliczności,
wynikiem przypadku, czy mojego wygod-
nictwa, a co było działaniem Boga.
Od trzeciej klasy szkoły podstawo-
wej byłem ministrantem, a później lekto-
rem. Od tego czasu, często, służyłem do
mszy świętej. Przykład pobożnych księży
pracujących i pochodzących z mojej ro-
dzinnej parafii wzbudził we mnie szacu- świętego Ignacego.
nek do Najświętszej Ofiary i sprawił, że zacząłem ją Po maturze zacząłem studia. I znów, dzięki
uważać za najważniejszy sposób modlitwy, dzięki serii różnych dziwnych, często dla mnie przypad-
któremu doświadczyłem wielu łask. kowych, spotkań, rozmów i wydarzeń, kształto-
Już w szkole podstawowej lubiłem mate- wało się moje życie, nie zawsze w oczywisty dla
matykę. Ale moja wychowawczyni uczyła historii mnie sposób. Było wszystko: odkrywanie piękna
i zachęciła mnie do tego przedmiotu. Dzięki zgłę- matematyki i dostrzeganie oderwania jej od ży-
bianiu tajników przeszłości (moje zainteresowania cia; poznawanie Towarzystwa i jego duchowości,
skupiły się wokół dziejów reformacji i kontrrefor- a zarazem ciągłe trwanie w bezpiecznej odległości;
macji na ziemiach Najjaśniejszej Rzeczypospolitej) rozczarowanie liturgią (a może tylko sposobem
poznałem po raz pierwszy Towarzystwo Jezusowe. jej sprawowania) i poznawanie bogactwa jej tra-
Potem przyszedł czas liceum. Zaczynałem je dycji. Dane było mi też poznać osobiście jednego
jako historyk. Jednak moja matematyczka, która z uczniów ks. Michała Hellera – ks. dr Wojciecha P.
była niesamowitą kobietą, sprawiła, że matematy- Grygiela z Bractwa Kapłańskiego Świętego Piotra.
ka stała się niezwykłą przygodą. W tym czasie naj- Jednak Bóg miał swoje plany. I w dys-
pierw usłyszałem o niezwykłym kapłanie z mojej kretny, właściwy sobie sposób, prowadził mnie
diecezji, ks. prof. Michale Hellerze, który zajmował do jezuitów. Ostatecznie wszystko rozegrało się
się kosmologią. Potem przyszedł czas na jego książ- stosunkowo szybko: dwie rozmowy z osobami
ki, w których pisał o pięknie matematyki, będącej z powołaniówki, Fundament Ćwiczeń Duchowych,
językiem opisu Wszechświata. To, a także aspekt a potem już egzaminy. I w mniej więcej dwa mie-
praktyczny (łatwa matura), sprawiły, że zmieni- siące moje życie zmieniło się dość mocno: zostałem
łem swoje zainteresowania i ostatecznie skończy- przyjęty do Towarzystwa Jezusowego. W ten spo-
łem liceum na profilu matematyczno – fizycznym. sób odpowiedziałem Bogu na jedną z największym
A gdzieś, w tle tego, rozwijało się moje zaintereso- łask, jakimi mnie obdarzył: łaskę powołania do
wanie Towarzystwem Jezusowym i duchowością swojego najmniejszego Towarzystwa.

41
Carissimus 51
Piotr Stanowski
Weź udział w trudach i przeciwnościach, jako dobry żołnierz Jezusa
Chrystusa. (2 Tm 2,3)
P
RZYSZEDŁEM NA ŚWIAT 14 LISTOPADA 1985 ROKU
W SOSNOWCU, PRZYWITANY PRZEZ MOJĄ MAMĘ ELŻ-
BIETĘ I TATĘ STANISŁAWA. W DOMU CZEKAŁO NA MNIE
DWOJE STARSZEGO RODZEŃSTWA: SZEŚCIOLETNIA KASIA
I DWULETNI KRZYŚ.
Mniej więcej po Pierwszej Komunii Świętej
poczucie jakiejś niezrozumiałej tajemnicy, pod-
czas uczestnictwa w mszy świętej spowodowało,
że zostałem ministrantem. Wtedy pojawiły się też
pierwsze myśli o byciu księdzem - służeniu Panu
Bogu całym swoim życiem.
Wraz z rozpoczęciem nauki w liceum zaczą-
łem inaczej patrzeć na kwestie związane z wiarą.
Starając się uzyskać akceptację nowych znajomych
i nie odnajdując w niedojrzałej duchowości od-
powiedzi na pytania dotyczące mojego życia, za-
cząłem kwestionować nauczanie Kościoła i wcze-
śniejsze doświadczenie Pana Boga. Na szczęście
42
mój brat zachęcił mnie do uczestnictwa
we wspólnocie Odnowy w Duchu Świę-
tym. Widząc na własne oczy moc Ducha
Świętego, objawiającą się w modlitwie,
ewangelizacji oraz służbie innym lu-
dziom, nawracałem się, pogłębiając swo-
ją relację do Chrystusa. To właśnie ruch
charyzmatyczny w największym stopniu
ukształtował tą relację. Skąd więc pomysł
by wstąpić do jezuitów?
Rozwój życia duchowe-
go spowodował, że powróciło pra-
gnienie poświęcenia się Bogu
w sposób radykalny. Myślałem o zo-
staniu księdzem, ale nie widziałem się
w pracy na parafii, potrzebowa-
łem wspólnoty i większej specjaliza-
cji. Stojąc na rozdrożu postanowiłem
podjąć studia na Akademii Ekono-
micznej w Katowicach i poczekać
na jakiś znak od Pana Boga. Po dwóch burz-
liwych latach, znów dzięki bratu, poznałem
kolejną wspólnotę, która odmieniła moje
życie.
Mój brat studiując w Krakowie,
trafił na niesamowitego spowiednika
i duszpasterza o. Stanisława Ćwierza
SJ, który zgodził się zostać jego kierow-
nikiem duchowym. Czasem spotyka-
łem się z o. Stanisławem i rozmawiałem
z nim o moim życiu. Zawsze po tych roz-
mowach w moich myślach pojawiało się
więcej optymizmu. Będąc zbudowany
postawą pierwszego jezuity jakiego spotkałem, za-
cząłem interesować się duchowością ignacjańską
i działalnością Towarzystwa. Szczególnie pociąga-
ło mnie wezwanie do walki pod Sztandarem Krzy-
ża. Gdy dowiedziałem się, że św. Ignacy zaprasza,
w założonym przez niego zakonie, do wzięcia
udziału w zaciętej wojnie ze złem i niesprawiedli-
wością, dla chwały wspaniałego Boga, który chce
być także naszym przyjacielem, poczułem w sercu
wielką radość i zapragnąłem wstąpić do jezuitów.
O. Stanisław skierował mnie do o. Andrzeja Miga-
cza, który wykazując się anielską wprost cierpli-
wością, znosił moje wątpliwości i wahanie przez
cztery lata, aż do ukończenia studiów. W końcu,
po uzyskaniu pozytywnego wyniku z egzaminów
wstępnych do Towarzystwa, 18 sierpnia 2010 roku
zjawiłem się w Starowiejskim Kolegium.

Pierwsza Probacja – gość w dom…
Mateusz Kowalcze
Z
ANIM MŁODZIENIEC PRAGNĄCY ZOSTAĆ JEZUITĄ
ZOSTANIE NOWICJUSZEM, PRZECHODZI CZAS KIL-
KUNASTODNIOWEJ KANDYDATURY. JEST TO CZAS
TZW. PIERWSZEJ PROBACJI – OKRESU W KTÓRYM
MŁODY CZŁOWIEK, WRAZ ZE SWOIMI NAJGŁĘBSZY-
MI PRAGNIENIAMI, BĘDZIE PODDAWANY SWOISTEJ
PRÓBIE POBYTU W DOMU ZAKONNYM, POŁĄCZONEJ
Z PRZYGLĄDANIEM SIĘ I ANGAŻOWANIEM W ROZMAITE
PRACE JAKICH PODEJMUJĄ SIĘ NOWICJUSZE, A TAK-
ŻE POZNAWANIEM ZAKONNEJ DUCHOWOŚCI. KAN-
DYDATURA JEST CZASEM KONFRONTACJI WŁASNYCH
PRAGNIEŃ I WYOBRAŻEŃ O ZAKONIE Z RZECZYWISTO-
ŚCIĄ. STĄD TEŻ ODRĘBNY PLAN ZAJĘĆ KANDYDATÓW
I SEPARACJA - KANDYDAT JEST GOŚCIEM W DOMU ZA-
KONNYM.
18 sierpnia 2010 roku w bramy furty
zapukało trzech kandydatów: Błażej, Piotrek
i ja, Mateusz. 6 września rozpoczął swoją kandy-
daturę jeszcze jeden kandydat – Marcin. Opiekę
nad nami sprawował Anioł Dominik Sroka - no-
wicjusz II roku. Nasz plan dnia wyglądał tak:
godz. 6.30 - pobudka, 7.00 - medytacja, 8.00 –
śniadanie i o 9.00 – konferencja z o. Socjuszem,
czyli wprowadzenie w duchowość ignacjańską oraz
w historię starowiejskiego kolegium. Później pod
okiem innych nowicjuszy uczyliśmy się wykony-
wać posługi na refektarzu, posługi liturgiczne oraz
laboresy. Był też czas wolny, w którym mogliśmy
modlić się lub czytać książki albo spacerować po
ogrodzie. O godz. 12.00 odmawialiśmy Anioł Pań-
ski i robiliśmy rachunek sumienia. Potem jedliśmy
obiad lub służyliśmy do stołu innym domownikom.
Po obiedzie mieliśmy rekreację czyli luźny czas spę-
dzany razem ze sobą, który najczęściej wykorzysty-
waliśmy na rozmaite gry lub do poznawania siebie
nawzajem we wspólnych rozmowach i dyskusjach
przy kawie. Po rekreacji rozprostowywaliśmy kości
wychodząc z kolegium na przechadzki. Ten czas
bywał także wykorzystywany na radosne zbieranie
malin, śliwek lub jabłek z domowego ogrodu. Z tych
owoców pracujące w kuchni siostry robiły wspania-
łe rzeczy, które rewelacyjnie syciły wszystkich do-
mowników w czasie kolacji o godz. 18.00. Później
pomagaliśmy w zmywaniu naczyń i o 19.30 znów
przebywaliśmy razem ze sobą na kolejnej rekreacji.
O 20.30 kończyliśmy rekreację, aby w wieczornej
ciszy i skupieniu odbyć rachunek sumienia. Po toa-
lecie wieczornej, o godz. 22.00 kładliśmy się spać.
Były i takie dni, które miały swój charakterystycz-
ny dla siebie plan dnia: wspólna willa kandydatów
z nowicjuszami czy pamiętne dni wykopów ziem-
niaków na zakonnych polach.
43
Carissimus 51
Kandydatura była dla mnie osobiście szcze-
gólnym czasem Bożej obecności i łaski. Najpierw
ogrom emocji towarzyszących poznawaniu nowego
miejsca czy współbraci; a także i wiele niespodzia-
nek, spowodowanych moim, czasami, zbyt liberal-
nym podejściem do starowiejskich zwyczajów. Kie-
dy człowiek się już przyzwyczaił do tego co nowe,
pierwsze emocje zdążyły już opaść, a niespodzianki
zdarzały się znacznie rzadziej, można było spokoj-
nie skupić się na wprowadzeniu w życie konkret-
nej, jezuickiej formacji duchowej poprzez różne
formy modlitwy: medytacji, rachunku sumienia
i flexoriów. W kandydaturze mogłem spokojnie,
choć czasami dość brutalnie, konfrontować swo-
je najgłębsze pragnienia o byciu jezuitą z realną,
czystą, odczuwaną na własnej skórze, rzeczywisto-
ścią nowicjacko-jezuickiego stylu postępowania
i życia. Konfrontacja ta – przy Bożej łasce i pomo-
cy– okazała się być bardzo budująca. Szczytem
doświadczania Bożej obecności był dla mnie czas
tzw. trzydniówki – rekolekcji w milczeniu. Wtedy
to w ciszy i skupieniu, bez zbędnego pośpiechu,
czy główkowania nad grafikiem dyżurów, mogłem
spokojnie spotkać się z Chrystusem w modlitwie,
doświadczając wielu łask i pocieszeń, a także po raz
kolejny podjąć refleksję nad swoim powołaniem.
Kandydatura zakończyła się 6 września
introdukcją - uroczystym obrzędem włączenia
we wspólnotę nowicjatu, która miała miejsce pod-
czas Mszy św. sprawowanej pod przewodnictwem
oo. Magistra i Socjusza. W czasie introdukcji wyra-
ziliśmy swoje pragnienie wstąpienia do nowicjatu,
a po ogłoszeniu przez o. Magistra naszego włącze-
nia do nowicjatu staliśmy się nowicjuszami – i ufni
Bożemu wołaniu - rozpoczęliśmy w ten sposób
drugą, znacznie dłuższą probację…
Carissimus 51

On mnie prowadzi
Dominik Sroka

S
ŁYSZĄC OD JEDNEGO Z NASZYCH SĘDZIWYCH JUŻ OJCÓW, Przesłuchania, które nie prowadziły do
ŻE W JEGO ŻYCIUPAN BÓG NAD WSZYSTKIM CZUWAŁ niczego innego jak tylko do skazania o. Ciszka
I WSZYSTKO PROWADZIŁ, SKOJARZYŁEM TO Z KSIĄŻKĄ o szpiegostwo, doprowadzają do ciekawych zmian
JEZUITY WALTERA CISZKA ON MNIE PROWADZI. DZIĘ- w jego postawie. Dręczony przez wyrzuty sumienia
KI TEMU POSTANOWIŁEM PODZIELIĆ SIĘ MOIMI WRAŻENIAMI z powodu poddania się i podpisania fałszywych
NA STRONACH CARISSIMUSA. zeznań Walter Ciszek pisze: Z wolna, niechętnie,
W książce On mnie prowadzi o. Walter pod łagodnymi poruszeniami łaski dostrzegłem
opisuje przeżycia, myśli i przemyślenia związane prawdę, która leżała u korzeni mego problemu
z podjęciem misji w Związku Radzieckim, na po- i mego wstydu. Odpowiedź zawierała się w jed-
czątku II wojny światowej. Gdy wstępuje do Towa- nym słowie: JA. Dostrzega, że w dotychczasowych
rzystwa w jednej z amerykańskich prowincji, od- wydarzeniach ufał tylko swoim siłom, nie biorąc
krywa powołanie do pracy w Rosji. Od tego czasu pod uwagę Boga… Ale jak to jest w moim życiu?
robi wszystko by zostać wybrany na tę misję. Gdy Czy i ja nie usiłuję dostosować woli Boga do mojej
zostaje wysłany do Rzymu, do Collegium Russi- własnej woli…
cum zaczyna coraz bardziej żyć myślą o wyjeździe O. Ciszek w czasie pobytu w więzieniu od-
na wschód. Ale po święceniach zostaje wystawiony krywa sens słów Jezusa: Ojcze, jeśli chcesz, zabierz
na próbę swojego
powołania. Gra-
nice Związku Ra-
dzieckiego zostają
zamknięte dla mi-
sjonarzy, przez co
Towarzystwo de-
cyduje się nie wy-
syłać tam nikogo.
Wówczas miejscem
pracy misyjnej
o. Ciszka staje się
Albertyn w ówcze-
snej Rzeczpospo-
litej. Tam właśnie
zastała go II wojna
światowa, ale za-
razem możliwość
wyjazdu w głąb Ro-
sji. Czekanie na ten
upragniony wyjazd
skończyło się. Wraz ze swoim przyjacielem z Russi- ode Mnie ten kielich. Wszakże nie moja wola, lecz
cum ruszył w stronę Uralu. Twoja niech się stanie. Sens tych słów pomaga mu
I tutaj doznał niemiłego zaskoczenia. Przy- później we właściwy sposób reagować na kolejne
bywając do Rosji, do ochotniczych obozów pracy przesłuchania i propozycje współpracy.
nie przypuszczał, że nikt nie będzie chciał z nim, Trafiając do obozów pracy dostrzega w tym
w tym miejscu, rozmawiać o Bogu. Zastraszeni lu- miejscu teren jego misyjnej działalności. Właśnie
dzie woleli nie zadawać się z nieznajomymi obawia- w tak nieprzyjaznych warunkach zaczyna, dzięki
jąc się, że są oni kapusiami i agentami. Jest to sytu- pomocy różnych osób, pomagać duszą. Wymaga
acja jaka zdarzyć się może każdemu, kto podejmuje to od niego dużo poświęcenia, ale czyż nie tego pra-
się jakiegoś przedsięwzięcia. Ale z tego powodu gnął odbywając nowicjat? Wyruszyć w głąb Rosji,
nie można się poddawać – ani nawet napotykając by głosić tutaj Chrystusa?
na bardziej widoczne przeciwności. W przypadku Książka ta daje możliwość dokonania wie-
o. Waltera było nim aresztowanie go. Aresztowany lu ciekawych i owocnych przemyśleń. Więc drogi
i więziony, przesłuchiwany został skazany na 15 lat czytelniku, może warto zadać sobie na końcu pyta-
w obozach pracy za szpiegostwo. nie, czy Bóg Cię prowadzi?

44
 Carissimus 51

Potrzeba „wyspy”
Piotr Stanowski

T
O JEST FILM O TYM, ŻE BÓG ISTNIEJE. W ŻYCIU CZŁO-
WIEKA PRZYCHODZI MOMENT, KIEDY KWESTIA TA
STAJE SIĘ WAŻNA – TAK O SWOIM OSTATNIM FILMIE
WYSPA WYPOWIADA SIĘ ROSYJSKI REŻYSER PAWEŁ
ŁUNGIN. PODJĘTY TEMAT WYDAJE SIĘ NIEPOPULARNY, JED-
NAK WYSPA ZOSTAŁA BARDZO POZYTYWNIE ODEBRANA PRZEZ
WIDZÓW NA CAŁYM ŚWIECIE. ZA POMOCĄ DOŚĆ SKROMNYCH
ŚRODKÓW WYRAZU ZOSTAJE PRZEDSTAWIONA NAM HISTORIA,
KTÓRA POBUDZA DO REFLEKSJI O SPRAWACH NAJISTOTNIEJ-
SZYCH.
Podczas drugiej wojny światowej młody
i tchórzliwy Anatolij, będący na służbie w radziec-
kiej armii, wydaje i na rozkaz esesmana zabija swo-
jego dowódcę. Niemcy wysadzają całą jego bazę,
a morze wyrzuca na brzeg sponiewieranego Rosja-
nina. Ratuje go grupka prawosławnych mnichów,
żyjących w klasztorze na wyspie. Szukając prze-
baczenia za swoje winy Anatolij pozostaje z nimi,
oddając się ascezie i nieustannej modlitwie. Jego
zachowanie, które ma w sobie dużo z zachowania
ewangelicznego prostaczka, zadziwia, a czasem
nawet gorszy współbraci (przełożony klasztoru
przezywa go psotnikiem). Z różnych stron przy-
bywają jednak ludzie specjalnie po to, by za jego
wstawiennictwem uzyskać błogosławieństwo, radę
lub uzdrowienie. Okazuje się, że Bóg działa za po-
mocą Anatolija znaki i cuda, których ludzie oczeku-
ją, ale wraz z tym wszystkim zostaje przekazywany
również inny dar – nawrócenie i przemiana serca.
W filmie Pawła Łungina ludzie przybywa-
ją na wyspę, bo na niej znajduje się klasztor. To
usytuowanie nie jest przypadkowe. Mnisi, którzy
poświęcają Bogu całe ży-
cie, pragną odseparować
się od społeczeństwa, by
w ciszy i samotności od-
naleźć jedność ze Stwór-
cą. Jest to naturalny
odruch w człowieku, że
gdy potrzebuje głębsze-
go spotkania z Bogiem
szuka warunków sprzy-
jających refleksji i spoj-
rzenia w swoje wnętrze.
Gdy więc ludzi zaczyna
dręczyć niepokój serca,
szukają ratunku ucieka-
jąc na swoją wyspę. Dla
tych, którzy przybywali
do ojca Anatolija, klasz-
tor jest tą wyspą, ale oka-
zuje się, że sam Anatolij
również potrzebuje innej wyspy, jeszcze bardziej
pustej i bezludnej - on również pomimo, że jest
narzędziem łaski, oczekuje miłosierdzia Bożego by
odczuć przebaczenie i zostać wyzwolonym z miaż-
dżących jego wnętrze wyrzutów sumienia.
Kwestia Boga staje się ważna w życiu czło-
wieka, gdy napotyka on na trudności, które go prze-
rastają: nieuleczalna choroba, kalectwo, zbliżająca
się śmierć, brak nadziei, samotność. Wydawać by
się mogło, że to brzydka cecha każdego z nas: przy-
chodzić do Boga, gdy trwoży się nasze serce. Bóg
jednak nie zniechęca się taką postawą, wręcz prze-
ciwnie, jakby na nią czekał. Jest jak dobry ojciec
z przypowieści: wypatruje codziennie syna, który
roztrwonił połowę majątku, a widząc go z daleka,
biegnie by rzucić mu się na szyję, ucałować, nakar-
mić i przywrócić do jedności ze sobą. My natomiast
często, gdy odczujemy już skutki naszego odrzuce-
nia Boga, który szanując naszą wolną wolę pozwala
nam odejść, zaczynamy dostrzegać swój błąd i pra-
gniemy na nowo stać się jego synami i córkami.
Pan Bóg spełnia modlitwy swych udręczo-
nych dzieci. Nie zawsze jest to dosłowne wypełnie-
nie zaniesionej prośby, bo Pan patrzy w serce na
najgłębsze pragnienia i właśnie na nie daje swoją
odpowiedź. Ci, którzy chcą uzyskać wybawienie,
zostają wysłuchani i uzdrowieni, ale przede wszyst-
kim dostają szanse odbudowania relacji z Bogiem.
Warto zastanowić się nad własną potrzebą wyspy.
Sukces filmu Pawła Łungina pokazuje, że ta potrze-
ba, pomimo zalewu konsumpcjonizmu, niezmien-
nie w nas istnieje.
Kadr z filmu „Wyspa” Pawła Łungina

45
 Carissimus 51

Strój zakonny
Marcin Cisowski

S
UKNIA JEZUICKA WYWODZI SIĘ ZE STROJU KSIĘŻY DIECEZJALNYCH Z XVI W. Z ZAŁOŻENIA JEZUICI MIELI SIĘ NIE WYRÓŻNIAĆ
STROJEM SPOŚRÓD KLERU ŚWIECKIEGO. Z TEGO POWODU W KRAJACH TAKICH JAK FRANCJA, NIE JEST W OGÓLE UŻYWANA,
NA WZÓR TAMTEJSZEGO DUCHOWIEŃSTWA. DZISIAJ SUKNIA NOSZONA JEST GŁÓWNIE W POLSCE.

Suknia – czarna suknia

bez guzików, z białą kolorat-
ką wystającą ponad kołnierz.
Pierwotnie zakładana „jak Krzyż – każdy jezu-
płaszcz” , dla wygody jest ita posiada również krzyż
zszyta i zakładana przez gło- zakonny, który obecnie no-
wę. W dawniejszych czasach szony jest w rozcięciu sukni
bracia zakonni nosili suknie na klatce piersiowej. Można
krótsze od tych, które mieli spotkać również wizerunki
ojcowie. (np. bł. Jana Beyzyma) z krzy-
żem wetkniętym za pas.

Pas – pas jezuici wiążą

po prawej stronie, co jest ich
szczególnym znakiem rozpo-
znawczym. Ma on ok. 11 cm
szerokości. Nowicjusze przed Peleryna – obecnie
I ślubami zamiast pasa wiążą bardzo trudno spotkać jezuitę
tzw. „krajkę”, czyli cienki pas. ubranego w pelerynę. Naj-
Z założenia krajka jest odcin- częściej jest ona kojarzona
kiem z końca materiału. Na z uroczystymi IV-tymi śluba-
niektórych starszych obra- mi Towarzystwa. Występuje
zach możemy spotkać róża- ona jednak w trzech warian-
niec przewieszony przez pas tach: najkrótsza – do pasa,
po lewej stronie. czyli peleryna nowicjacka;
dłuższa – bo do ok. połowy
łydki noszona przez schola-
styków; a także peleryna pro-
feska sięgająca do ziemi.

Jak widać: wszystko, dosłownie, jest

łaską. Nawet ubranie - a zwłaszcza strój du-
chowny, tym bardziej jezuicki. Tym większa
to łaska, że jezuici coraz rzadziej w tym cho-
dzą. Chyba, że są jeszcze w nowicjacie... Po-
tem już względy duszpasterskie zmuszają do
przywdziewania innych ubrań - które, oczy-
wiście, też są łaską. I za to chwała Panu!

46
 Psalm 51
Król Dawid

Z
MIŁUJ SIĘ NADE MNĄ, BOŻE, W SWOJEJ ŁASKAWOŚCI,
W OGROMIE SWEGO MIŁOSIERDZIA WYMAŻ MOJĄ NIEPRAWOŚĆ!
OBMYJ MNIE ZUPEŁNIE Z MOJEJ WINY
I OCZYŚĆ MNIE Z GRZECHU MOJEGO!

Uznaję bowiem moją nieprawość,

a grzech mój jest zawsze przede mną.
Tylko przeciw Tobie zgrzeszyłem
i uczyniłem, co złe jest przed Tobą,
tak że się okazujesz sprawiedliwym w swym wyroku
i prawym w swoim osądzie.
Oto zrodzony jestem w przewinieniu
i w grzechu poczęła mnie matka.
Oto Ty masz upodobanie w ukrytej prawdzie,
naucz mnie tajników mądrości.

Pokrop mnie hizopem, a stanę się czysty,

obmyj mnie, a nad śnieg wybieleję.
Spraw, bym usłyszał radość i wesele:
niech się radują kości, któreś skruszył!
Odwróć oblicze swe od moich grzechów
i wymaż wszystkie moje przewinienia!
Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste
i odnów w mojej piersi ducha niezwyciężonego!
Nie odrzucaj mnie od swego oblicza
i nie odbieraj mi świętego ducha swego!
Przywróć mi radość z Twojego zbawienia
i wzmocnij mnie duchem ochoczym!

Chcę nieprawych nauczyć dróg Twoich

i nawrócą się do Ciebie grzesznicy.
Od krwi uwolnij mnie, Boże, mój Zbawco:
niech mój język sławi Twoją sprawiedliwość!
Otwórz moje wargi, Panie,
a usta moje będą głosić Twoją chwałę.
Ty się bowiem nie radujesz ofiarą
i nie chcesz całopaleń, choćbym je dawał.
Moją ofiarą, Boże, duch skruszony,
nie gardzisz, Boże, sercem pokornym i skruszonym.

Panie, okaż Syjonowi łaskę w Twej dobroci:

odbuduj mury Jeruzalem!
Wtedy będą Ci się podobać prawe ofiary, dary i całopalenia,
wtedy będą składać cielce na Twoim ołtarzu.
Carissimus 51

48