Professional Documents
Culture Documents
ANALIZA
SYTUACJI GOSPODARCZEJ
POLSKI W I KWARTALE 2010 R.
DEPARTAMENT
ANALIZ I PROGNOZ
2
Spis treści
Synteza .................................................................................................................. 5
Rolnictwo... ......................................................................................................... 11
Inflacja…............................................................................................................ 13
Finanse publiczne…........................................................................................... 17
3
4
Synteza
• Sytuacja polskiej gospodarki, na tle zarówno krajów strefy euro, jak i krajów naszego
regionu, prezentuje się korzystnie. Polska, jako jedyna z grona krajów UE, odnotowała
wzrost gospodarczy. Odmienna reakcja polskiej gospodarki na kryzys potwierdza, iż rozwija
się ona w sposób zrównoważony. Kryzys finansowy szczególnie uwydatnił niedociągnięcia
nadzoru finansowego w wielu krajach, jednocześnie potwierdził słuszność polskich regulacji.
W rezultacie, Polska w 2009 r. była krajem najszybciej rozwijającym się w Europie.
• Według wstępnych danych GUS w trzech pierwszych miesiącach 2010 roku wartość
eksportu liczonego według cen bieżących wyniosła 26,2 mld euro i była o 14,0% wyższa
w porównaniu z rokiem 2009. Wartość importu wyniosła 28,4 mld euro i była wyższa
o 12,2% r/r. Ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło 2,2 mld euro tj. o 0,1 mld euro
mniej niż w okresie styczeń-luty 2009 r. Zmniejszenie wartości ujemnego salda obrotów
towarowych wynikało z nadal stosunkowo dobrej pozycji eksporterów.
• W świetle wstępnych danych NBP w okresie I-III 2010 roku miało miejsce pogorszenie salda
na rachunku bieżącym bilansu płatniczego w porównaniu z analogicznym okresem
poprzedniego roku. Wzrost deficytu był zdeterminowany przede wszystkim znacznym
powiększeniem deficytu na rachunku dochodów. Jednocześnie wyższy niż przed rokiem był
napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
5
• Inflacja mierzona wskaźnikiem CPI w okresie styczeń-marzec 2010 r. była nieco wyższa
niż w analogicznym okresie roku 2009 i wyniosła 3,0%. Jednocześnie ceny produkcji
sprzedanej przemysłu i produkcji budowlano-montażowej utrzymywały się na poziomie
zbliżonym do ubiegłorocznego.
• Pierwszy kwartał 2010 roku przyniósł kolejne efekty pogorszenia koniunktury na
rynku pracy. W okresie trzech miesięcy 2010 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze
przedsiębiorstw było o 1,3% niższe niż przed rokiem. Na koniec marca 2010 r. liczba
zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 2 077 tys. osób (o 24,8 tys. mniej niż przed
miesiącem, natomiast w ujęciu rocznym ich liczba zwiększyła się o 317,9 tys.). Stopa
bezrobocia rejestrowanego w marcu 2010 r. wzrosła i wyniosła 12,9%, przekraczając
zdecydowanie poziom ubiegłoroczny (11,1% w marcu 2009 r.).
• W okresie I-III 2010 r. Rada Polityki Pieniężnej nie dokonywała zmian stóp procentowych,
pozostawiając je na poziomie ubiegłorocznym.
6
Wzrost gospodarczy...
Według wstępnych danych GUS, w 2009 r. tempo wzrostu Produktu Krajowego Brutto było
niższe niż przed rokiem. Do osłabienia wzrostu gospodarczego głównie przyczyniła się sytuacja
panująca na światowym rynku finansowym.
Tabela 1 Stopa wzrostu PKB w latach 2007-2010
2007 2008 2009 2010
R/R 6,7 5,1 1,8*
I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-VI VII-IX X-XII I-III IV-IV VII-IX X-XII I-III
R/R 7,4 6,5 6,5 6,5 6,2 6,0 5,1 3,0 0,8 1,2 1,8 3,3 3,1**
* wstępny szacunek GUS
** szacunek DAP MG
Źródło: GUS
Wykres 1. Dekompozycja wzrostu PKB w latach 2000–2010
%
9,0 Spożycie indywidualne Spożycie zbiorowe
Akumulacja brutto Eksport netto
7,0
5,0
3,0
1,0
-1,0
-3,0
-5,0
1kw 2000
2kw 2000
3kw 2000
4kw 2000
1kw 2001
2kw 2001
3kw 2001
4kw 2001
1kw 2002
2kw 2002
3kw 2002
4kw 2002
1kw 2003
2kw 2003
3kw 2003
4kw 2003
1kw 2004
2kw 2004
3kw 2004
4kw 2004
1kw 2005
2kw 2005
3kw 2005
4kw 2005
1kw 2006
2kw 2006
3kw 2006
4kw 2006
1kw 2007
2kw 2007
3kw 2007
4kw 2007
1kw 2008
2kw 2008
3kw 2008
4kw 2008
1kw 2009
2kw 2009
3kw 2009
4kw 2009
1kw 2010*
* szacunek DAP MG
Źródło: Obliczenia DAP MG na podstawie danych GUS
Wg wstępnego szacunku DAP MG, w I kwartale 2010 roku wzrost PKB wyniósł 3,1% wobec
I kwartału 2009 roku. Wynik ten świadczy o dużej odporności Polski na skutki światowego
kryzysu. Dynamika wzrostu gospodarczego Polski nadal pozostaje jedną z najwyższych
w Europie.
W pierwszym kwartale br. rosły wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych. Ponadto na
skutek odbudowy poziomu zapasów, po trwającym 7 kwartałów okresie ich ograniczania, popyt
krajowy stał się ponownie głównym czynnikiem wzrostu gospodarczego. Rolę stymulatora
gospodarki utracił popyt zewnętrzny, którego wkład pozostał co prawda dodatni, lecz uległ
zdecydowanemu zmniejszeniu za sprawą odbudowy aktywności w handlu zagranicznym.
Niższa dynamika spożycia indywidualnego była wypadkową obniżenia się tempa wzrostu
realnych wynagrodzeń gospodarstw domowych i gorszej sytuacji finansowej przedsiębiorstw,
a także utrudnionego dostępu do kredytów. Z kolei o powstrzymaniu tego spadkowego trendu
zadecydował wzrost dochodów ludności głównie w wyniku indeksacji rent i emerytur.
Wg szacunków - drugi kwartał z rzędu wzrosły nakłady brutto na środki trwałe (po spadkach
w II i III kwartale 2009 roku). Negatywnie na realizację przedsięwzięć inwestycyjnych
wpływało zaostrzenie warunków udzielania kredytów (choć sytuacja w tym zakresie wydaje się
7
stabilizować), a także wzrost niepewności wobec koniunktury u głównych partnerów
handlowych Polski. Z drugiej strony korzystne perspektywy wykorzystania środków unijnych,
a także nadal wysoki stopień wykorzystania mocy produkcyjnych, pozwoliły na osiągnięcie
wzrostu w tej kategorii.
Tabela 2 Wzrost wartości dodanej brutto wg sekcji w latach 2002-2010
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* I kw. 2010**
Przemysł 99,5 107,8 110,5 103,5 110,0 110,1 106,8 99,0 111,1
Budownictwo 91,0 97,1 101,8 107,8 111,6 110,8 104,6 104,8 101,5
Usługi rynkowe 103,3 102,5 104,2 103,6 105,5 106,5 105,9 102,5 103,1
* szacunek wstępny GUS
** szacunek DAP MG
Źródło: GUS
W I kwartale 2010, wartość dodana brutto w gospodarce wzrosła głównie za sprawą wzrostu
wartości dodanej w przemyśle, którego udział w tworzeniu wartości dodanej brutto stanowił
około 24%. Działo się tak głównie za sprawą dynamicznego wzrostu produkcji przemysłowej,
która w okresie styczeń-marzec 2010 wyniosła 9,4%. Utrzymał się relatywnie niski wzrost
wartości dodanej w sektorze usług rynkowych, obserwowany już w IV kwartale 2009 roku.
Przyczynił się do tego przede wszystkim sektor finansowy oraz pośrednictwa nieruchomości
i wsparcia dla firm, które odnotowały wysokie spadki wartości dodanej, zarówno w ujęciu
kwartalnym, jak i rocznym. W analizowanym okresie zaobserwowano wolniejszy wzrost
wartości dodanej w budownictwie, o czym zadecydował spadek w budownictwie
mieszkaniowym, jednak z drugiej strony pozytywny wpływ miały inwestycje infrastrukturalne.
Wykres 2. Dynamika wartości dodanej brutto wg sektorów gospodarki w latach 2000-2010
(analogiczny okres roku poprzedniego=100)
150
130
120
110
100
90
80
I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III VII-IX I-III
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010*
8
Poprawa wyników w przemyśle…
W 2009 roku - zgodnie z prognozami DAP MG – produkcja sprzedana przemysłu w pełnej
zbiorowości podmiotów spadła o 3,5%, a w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej
9 osób – o 3,2% względem roku poprzedniego.
W I kwartale 2010 r., wobec analogicznego okresu roku ubiegłego, zanotowano 9,4%
wzrost produkcji sprzedanej przemysłu. Należy zaznaczyć, iż był to drugi z rzędu kwartał,
w którym dynamika analizowanego wskaźnika w skali roku była pozytywna, a dodatkowo
oscylowała znacznie powyżej zeszłorocznego poziomu (I kw. 2009 spadek o 10,0%, IV kw.
2009 wzrost o 5,5% r/r). Największy wzrost produkcji sprzedanej dotyczył sekcji przetwórstwa
przemysłowego (o 10,7%). Jedyną sekcją przemysłu, w której odnotowano spadek było
górnictwo i wydobywanie (o 2,1%).
110
105
100
95
90
85
80
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
Oczekuje się, że wraz z poprawą sytuacji gospodarczej na koniec roku 2010 produkcja
sprzedana przemysłu osiągnie przyrost na poziomie ok. 6,0%.
9
Spowolnienie w budownictwie …
W 2009 r., mimo niekorzystnych warunków gospodarczych będących skutkiem globalnego
kryzysu finansowego, zanotowano wzrost produkcji w budownictwie. Według szacunków GUS
skala wzrostu produkcji budowlano-montażowej wyniosła około 3,0%, natomiast w
przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 9 osób wzrost sięgnął 3,7%.
125
115
105
95
85
75
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
W I kwartale 2010 r. do użytku oddano 33,9 tys. mieszkań1, tj. o 18,3% mniej niż w roku
ubiegłym. Mniejszą liczbę mieszkań względem analogicznego okresu roku 2009 przekazano
zarówno w budownictwie indywidualnym (spadek o 13,9%) jak i przeznaczonym na sprzedaż
lub wynajem (spadek o 24,0%).
Mimo spadku ilości pozwoleń na budowę mieszkań (o 18,6% r/r), należy zwrócić uwagę na
sprzyjające ocenie perspektyw sektora budowlanego dane, dotyczące wolumenu mieszkań
znajdujących się, w analizowanym okresie, w budowie (wzrost o 16,1% r/r).
1
Dane wstępne GUS.
10
Rolnictwo...
Według wstępnych danych w 2009 r. globalna produkcja rolnicza zwiększyła się o 2,8%,
głównie za sprawą wzrostu produkcji roślinnej – o 4,7% oraz nieznacznego zwiększenia się
produkcji zwierzęcej o 0,2%.
W okresie lipiec 2009 r. – marzec 2010 r. w wyniku wzrostu skupu pszenicy o 27,4% oraz żyta
o 23,9% r/r, skup zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi bez ziarna siewnego był o
26,8% większy niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu.
W marcu 2010 r. skupiono 18,6% mniej zbóż niż w marcu ub. r. Skup pszenicy w tym okresie
zmniejszył się o 52,6%, podczas gdy żyta wzrósł o 21,4%. Ograniczony poziom podaży
związany z ograniczeniem aktywności rolniczej w sezonie zimowym przełożył się na
zmniejszenie cen w skupie. Cena pszenicy spadła o 12,2%, natomiast żyta o 15,5% r/r. W
obrocie targowiskowym zanotowano także zdecydowane spadki cen, odpowiednio o 10,3% i
20,5% r/r. Średnie ceny ziemniaków w obrocie targowiskowym w marcu 2009 r. wzrosły o
10,3% r/r.
11
Stabilne obroty w handlu wewnętrznym...
W I kwartale 2010 r., wobec analogicznego okresu roku ubiegłego, zanotowano niewielki
wzrost sprzedaży detalicznej, który wyniósł 0,3%. Pomimo zanotowanego wzrostu, był on
zdecydowanie niższy od tych notowanych w poszczególnych kwartałach 2009 roku.
115
113
111
109
107
105
103
101
99
2008 2009 2010
97
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
Niższa niż przed rokiem sprzedaż wystąpiła w grupie o największym udziale w sprzedaży
detalicznej ogółem tj. „sprzedaży żywności, napojów i wyrobów tytoniowych” (spadek o 4,0%).
Spadki odnotowano także w grupie „pozostałe” (o 5,4%). W dwóch kolejnych grupach
o znaczącym udziale w ogóle tj. „paliwa ciekłe i gazowe” oraz „pojazdy samochodowe,
motocykle i części”, zmiany wartości sprzedaży były zróżnicowane. Odnotowano odpowiednio
wzrost na poziomie 6,3% i spadek o 9,3% r/r. Wśród pozostałych grup znaczący wzrost
zanotowały „włókno, odzież, obuwie” (o 16,8%), „pozostała sprzedaż detaliczna
w niewyspecjalizowanych sklepach” (o 14,4%) oraz „farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt
ortopedyczny” (wzrost o 14,0% r/r).
2
W cenach stałych.
3
W cenach bieżących.
12
Inflacja…
W I kwartale 2010 r. wskaźnik CPI nadal znajdował się powyżej poziomu celu inflacyjnego,
jednocześnie nie przekraczając dopuszczalnego pasma odchyleń (3,0% wobec analogicznego
okresu roku poprzedniego).
Na wzrost cen w okresie styczeń-marzec 2010 r. złożyło się przede wszystkim przyspieszenie
dynamiki cen żywności, napojów oraz wyrobów tytoniowych (o 3,4%). Wyższe były również
koszty utrzymania mieszkania (o 7,2%), w tym ceny nośników energii (o 3,5% r/r). Znaczący
wzrost cen wystąpił również w transporcie (o 9,3%), co było głównie efektem przyrostu cen
paliw (o 17,4% r/r).
Mimo nadal utrzymującego się na niskim poziomie popytu wewnętrznego, słabej presji płacowej
związanej z wysokim poziomem bezrobocia oraz znaczącego spadku produkcji budowlano-
montażowej, wskaźnik inflacji w I kwartale 2010 r. był relatywnie wysoki. Jego źródłem był
przede wszystkim wysoki wzrost cen surowców na rynkach światowych (wzrost cen ropy
w I kw. 2010 r. wyniósł niemal 60% w skali roku). To automatycznie przełożyło się zwiększenie
się cen w transporcie, których kontrybucja w wartości wskaźnika inflacji ogółem była najwyższa
spośród wszystkich głównych kategorii i osiągnęła poziom 0,86 pkt. proc. (w I kw. 2009 udział
ten wyniósł -0,64 pkt. proc.).
Ceny produkcji sprzedanej przemysłu w I kwartale 2010 r. były średnio niższe o 1,5% niż
w analogicznym okresie 2009 r. Tym samym przerwany został utrzymujący się od I kw. 2006 r.
trend kwartalnego wzrostu cen produkcji sprzedanej przemysłu w skali roku. Spowolnienie
dynamiki było wynikiem z jednej strony wysokiej bazy z roku ubiegłego (w I kw. 2009 r. wzrost
cen o 5,0% r/r), z drugiej natomiast ograniczenia kosztów produkcji związanego z wyższą
wydajnością na 1 zatrudnionego w sektorze (o 13,1% r/r) oraz niższymi cenami importowanych
półfabrykatów (aprecjacja złotego). Poziom cen w przetwórstwie przemysłowym obniżył się
o 3,2% r/r. W pozostałych sekcjach ceny wzrosły.
Osłabienie presji płacowej oraz znaczący wzrost cen administrowanych i akcyzy w I połowie
2009 r. (element wysokiej bazy) będą głównymi determinantami ograniczenia przyrostu cen
w 2010 roku. W drugiej połowie roku tendencja ta może zostać zneutralizowana przez poprawę
sytuacji gospodarczej wśród głównych partnerów handlowych Polski zwiększających popyt na
krajową produkcję, jednakże wydaje się, że stopień owej neutralizacji będzie niewystarczający
do kontynuowania tempa wzrostu cen notowanego w 2009 r. Prognozuje się, że wszystkie te
czynniki wraz z aprecjacją złotego oraz słabszą presją płacową, będą oddziaływały w kierunku
obniżenia wskaźnika inflacji do poziomu zbliżonego do celu inflacyjnego na koniec roku 2010.
13
Rynek pracy – nieznaczne pogorszenie...
Od IV kwartału 2008 r. sytuacja na rynku pracy ulega stopniowemu pogorszeniu. Źródłem
takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim globalne spowolnienie gospodarcze, którego
negatywny wpływ na dynamikę produkcji w sposób pośredni ogranicza popyt na pracę. Tym
samym poprawa wskaźników rynku pracy obserwowana od 2003 r. została wyhamowana.
W I kwartale 2010 roku przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw było niższe niż
przed rokiem (o 1,3% r/r). Opóźniony charakter reakcji rynku pracy na zjawiska w gospodarce
oraz nieugruntowana jeszcze stabilność sytuacji na rynku globalnym pozwala przypuszczać, że
w kolejnych miesiącach trend ten może być kontynuowany, choć w mniejszym zakresie.
Ograniczenie pogłębiania się złej sytuacji możliwe będzie dzięki początkowi okresu prac
sezonowych oraz jako efekt działań podejmowanych na rzecz łagodzenia skutków kryzysu na
rynku pracy.
14
Spośród grup przetwórstwa przemysłowego, w okresie styczeń-marzec 2010 roku, największe
zmiany w dynamice zatrudnienia w stosunku do poprzedniego roku miały miejsce w produkcji:
W okresie I-III 2010 r. liczba osób zarejestrowanych jako bezrobotni oraz stopa bezrobocia
podlegały znacznym wahaniom.
3 300 20,0
18,0
2 800
16,0
2 300 14,0
12,0
1 800
10,0
1 300 8,0
I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III VVIIIXXI I III
Źródło: GUS
15
Wzrost wynagrodzeń oraz świadczeń socjalnych...
W pierwszym kwartale 2010 r. wyższe niż w analogicznym okresie 2009 r. były również
świadczenia społeczne. Przeciętna miesięczna emerytura i renta z pozarolniczego systemu
ubezpieczeń społecznych wyniosła 1 595 zł tj. nominalnie o 7,3%, a realnie o 4,2% więcej niż
w analogicznym okresie poprzedniego roku. Przeciętna emerytura i renta rolników
indywidualnych wzrosła w tym okresie o 5,5% do poziomu 934 zł (realny wzrost o 2,4% r/r).
Przewiduje się, że w 2010 r. w związku z trudną sytuacją na rynku pracy nominalny wzrost
przeciętnego wynagrodzenia będzie wolniejszy. Realnie wśród pojedynczych działów w sektorze
przedsiębiorstw nie wyklucza się wystąpienia obniżenia płac, co wynikać może z rosnącej stopy
bezrobocia ograniczającej presję płacową.
16
Finanse publiczne…
W 2009 roku w ujęciu nominalnym dochody budżetu państwa wyniosły 274,4 mld zł. Wydatki
kształtowały się na poziomie 298,2 mld zł. W porównaniu z rokiem 2008 realizacja dochodów
była wyższa o 10,4 pkt. proc. (100,5%), a wydatków o 9,2 pkt. proc. (99,4%). W rezultacie
deficyt budżetowy był niższy niż przed rokiem i wyniósł 23,8 mld zł (w ujęciu nominalnym)
wobec 24,6 mld zł w roku 2008.
W okresie styczeń-marzec 2010 r. dochody budżetu państwa wyniosły 57,0 mld zł (nominalnie
spadek o 13,2% r/r), a wydatki 79,7 mld zł (nominalnie wzrost o 3,6% r/r). Saldo budżetu
ukształtowało się na poziomie -22,7 mld zł.
17
Polityka monetarna i kurs walutowy
W 2009 roku stopy procentowe zostały zmienione czterokrotnie. W styczniu redukcja stóp
wyniosła 0,75 pkt. proc., a w lutym, marcu oraz czerwcu po 0,25 pkt. proc. Na koniec grudnia
2009 r. stopy procentowe ukształtowały się na poziomie: referencyjna – 3,5%, lombardowa
– 5,0%, depozytowa – 2,0%, a redyskonto weksli – 3,75%.
20
15
10
0
2001-01-01
2001-04-01
2001-07-01
2001-10-01
2002-01-01
2002-04-01
2002-07-01
2002-10-01
2003-01-01
2003-04-01
2003-07-01
2003-10-01
2004-01-01
2004-04-01
2004-07-01
2004-10-01
2005-01-01
2005-04-01
2005-07-01
2005-10-01
2006-01-01
2006-04-01
2006-07-01
2006-10-01
2007-01-01
2007-04-01
2007-07-01
2007-10-01
2008-01-01
2008-04-01
2008-07-01
2008-10-01
2009-01-01
2009-04-01
2009-07-01
2009-10-01
2010-01-01
Źródło: Narodowy Bank Polski
Przy sprzyjających danych makro napływających z polskiej gospodarki, biorąc pod uwagę
niepewność co do kształtowania się koniunktury wśród głównych partnerów handlowych Polski
oraz element silnego umocnienia złotego, w okresie styczeń-marzec 2010 r. Rada Polityki
Pieniężnej pozostawiła stopy procentowe na poziomie z końca 2009 r. Tym samym RPP
uznała dotychczas dokonane zmiany za wystarczające, a tym samym sprzyjające powrotowi
polskiej gospodarki na ścieżkę potencjalnego tempa wzrostu. Z dniem 1 stycznia 2010 r.
wprowadzono stopę dyskontową weksli przyjmowanych od banków do dyskonta przez NBP.
W porównaniu z końcem ubiegłego roku wartość należności w marcu 2010 r. spadła o 0,6%.
Obniżenie poziomu należności, głównie w postaci kredytów, w badanym okresie miało miejsce
w przypadku funduszy ubezpieczeń społecznych (o 57,2%), niemonetarnych instytucji
finansowych (o 10,0%), instytucji samorządowych (o 2,4%) oraz przedsiębiorstw (o 1,5%).
Wzrost wolumenu kredytów odnotowano natomiast w przypadku gospodarstw domowych (o
1,1%) oraz instytucji niekomercyjnych działających na rzecz gospodarstw domowych (o 0,6%).
W okresie styczeń-marzec 2010 r. złoty umocnił się zarówno w stosunku do euro jak i do
dolara. Średni kurs euro wyniósł 3,9924 zł i spadł o 11,1% w skali roku. Kurs dolara w tym
samym okresie wyniósł 2,8841 zł i spadł o 16,2% r/r. Z kolei w marcu 2010 r. kursy obu walut
osiągnęły średnio odpowiednio poziomy 3,8919 EUR/PLN oraz 2,8672 USD/PLN.
Po silnej deprecjacji złotego względem dolara i euro trwającej od połowy 2008 r. do I kwartału
roku 2009 spowodowanej wycofaniem się z krajowego rynku inwestorów zagranicznych,
nastąpiło odwrócenie tendencji spadkowej. Relatywnie dobre dane makroekonomiczne na tle
pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, wpłynęły na umocnienie kursu złotego w
stosunku do obu analizowanych walut. Trend aprecjacyjny kontynuowany był również w I
18
kwartale 2010 r. Dysparytet stóp procentowych oraz znaczący wzrost popytu na złotego
zgłaszanego przez inwestorów portfelowych, przy dużych potrzebach pożyczkowych budżetu
państwa, były głównymi determinantami ograniczonej podaży polskiej waluty. W perspektywie
dalszej poprawy koniunktury w kraju oczekuje się, że inwestorzy zagraniczni dyskontując
niejako przyszły poziom rozwoju gospodarczego Polski nadal przejawiać będą duże
zainteresowanie polską walutą. Ponadto ocenia się, że w krótkim okresie dodatkowym impulsem
dla wzmocnienia złotego mogą być również duże emisje publiczne przeprowadzane w ramach
prywatyzacji majątku skarbu państwa.
4,5
4,0
3,5
3,0
2,5
2,0
2000-01-03
2000-05-03
2000-09-03
2001-01-03
2001-05-03
2001-09-03
2002-01-03
2002-05-03
2002-09-03
2003-01-03
2003-05-03
2003-09-03
2004-01-03
2004-05-03
2004-09-03
2005-01-03
2005-05-03
2005-09-03
2006-01-03
2006-05-03
2006-09-03
2007-01-03
2007-05-03
2007-09-03
2008-01-03
2008-05-03
2008-09-03
2009-01-03
2009-05-03
2009-09-03
2010-01-03
Źródło: Narodowy Bank Polski
19
Wyższy wzrost eksportu niż importu...
Według wstępnych danych GUS w okresie styczeń-marzec 2010 roku wartość eksportu
liczonego według cen bieżących wyniosła 26,2 mld euro i była o 14,0% wyższa w porównaniu
z rokiem 2009. Był to kolejny tak znaczący wzrost odnotowany od początku kryzysu
finansowego. Wartość importu wyniosła 28,4 mld euro i była wyższa o 12,2% r/r. Wpływ na to
miała odradzająca się aktywność na rynkach międzynarodowych oraz sezonowość dostaw
surowców energetycznych. Ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło 2,2 mld euro tj. o 0,1
mld euro mniej niż w okresie styczeń-marzec 2009 r. Zmniejszenie wartości ujemnego salda
obrotów towarowych wynikało z nadal stosunkowo dobrej pozycji eksporterów w związku z
niską wartością złotego w stosunku do euro i dolara.
Główni partnerzy handlowi Polski w okresie I-III 2010 r. (zmiany w stosunku do analogicznego
okresu roku 2009):
Niemcy:
Wzrost eksportu (€) o 7,7% oraz importu o 9,6%,
Udział w polskim eksporcie 25,8% (-1,5 pkt. proc.); w imporcie 21,3% (-0,5 pkt. proc.)
Rosja:
Wzrost eksportu (€) o 18,8% oraz importu o 26,3%,
Udział w polskim eksporcie 3,8% (+0,1 pkt. proc.); w imporcie 10,6% (+1,4 pkt. proc.)
Chiny:
Udział w polskim imporcie 9,6% (-0,3 pkt. proc.)
Przewiduje się, że w 2010 r. wartość eksportu wyniesie ok. 107,7 mld euro, tj. o ok. 11,8% więcej
niż w 2009 roku. Wartość importu wyniesie natomiast ok. 118,9 mld euro, tj. o 13,2% więcej niż
w roku 2009. Saldo obrotów towarowych osiągnie poziom ok. -11,2 mld euro.
20
Pogorszenie bilansu płatniczego...
Wstępne dane bilansu płatniczego w pierwszych trzech miesiącach 2010 roku wskazują na
pogorszenie sytuacji w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Wykres 9. Skumulowana wartość rachunku obrotów bieżących (mln euro).
mln euro
2 000
0
I I-II I-III I-IV I-V I-VI I-VII I-VIII I-IX I-X I-XI I-XII
-2 000
-4 000
-6 000
-8 000
-10 000
-12 000
-14 000
-16 000
-18 000
2008 2009 2010
-20 000
W okresie tym odnotowano ujemne saldo na rachunku bieżącym w wysokości 1 158 mln euro
wobec deficytu w wysokości 95 mln euro w roku 2009 r. Wynik ten był przede wszystkim
efektem znacznego zwiększenia deficytu na rachunku dochodów (o 1,1 mld euro).
Napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych w okresie I-III 2010 roku osiągnął poziom
3,5 mld euro. Kwota ta była o niemalże 2,0 mld euro wyższa od wartości BIZ zanotowanej w
analogicznym okresie ub. r.
21
MINISTERSTWO GOSPODARKI
Departament Analiz i Prognoz
Warszawa, maj 2010 r.
22
Jednostka 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Produkt Krajowy Brutto (zmiana) % 7 6,2 7,1 5 4,5 4,3 1,2 1,4 3,9 5,3 3,6 6,2 6,8 5,1 1,82
Spożycie indywidualne (zmiana) % 3,2 8,8 7,1 5 5,4 3,1 2,3 3,4 2,1 4,7 2,1 5,0 4,9 5,9 2,32
Nakłady brutto na środki trwałe (zmiana) % 16,5 19,7 21,8 14 6,6 2,7 -9,7 -6,3 -0,1 6,4 6,5 14,9 17,6 8,2 -0,42
Produkcja sprzedana przemysłu (zmiana) % 9,7 8,3 11,5 3,5 3,6 6,7 0,6 1,1 8,3 12,6 3,7 11,2 11,2 4,41 -3,21
Produkcja budowlano-montażowa (zmiana) % 8,1 4,6 17,1 11 9,4 1,4 -11,7 -4,1 1,6 1,8 8,0 15,9 12,2 12,1 3,71
Inflacja (średnioroczna) % 27,8 19,9 14,9 11,8 7,3 10,1 5,5 1,9 0,8 3,5 2,1 1,0 2,5 4,2 3,5
Inflacja (XII/XII) % 21,6 18,5 13,2 8,6 9,8 8,5 6,3 0,8 1,7 4,4 0,7 1,4 4,0 3,3 3,5
Pracujący w gospodarce narodowej mln osób 15,5 15,8 16,2 16,2 15,9 15,5 15,0 12,8 12,6 12,7 12,9 13,2 13,8 14,0 b.d.
Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw tys. osób 5738 5664 5745 5856 5795 5312 5138 4912 4724 4684 4769 4915 5146 5392 5327
Liczba bezrobotnych tys. osób 2629 2360 1826 1831 2350 2703 3115 3217 3176 3000 2773 2309 1747 1474 1893
Stopa bezrobocia % 14,9 13,2 10,3 10,4 13,1 15,1 17,5 18,0 20,0 19,0 17,6 14,8 11,4 9,5 11,9
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto w
gospodarce narodowej PLN 691 874 1066 1233 1697 1894 2045 2098 2185 2273 2361 2476 2673 2942 3103
Przeciętne wynagrodzenie realne brutto w
gospodarce narodowej % 2,8 5,5 5,9 3,3 4,7 1,0 2,5 0,7 3,4 0,7 1,8 4,0 5,5 6,0 2,0
Przeciętne wynagrodzenie nominalne brutto w
sektorze przedsiębiorstw PLN 754 957 1162 1349 1835 2057 2203 2277 2342 2439 2516 2644 2889 3186 3325
Przeciętne wynagrodzenie realne brutto w sektorze
przedsiębiorstw % 3,2 5,8 5,5 3,7 3 1,3 1,6 1,5 2,0 0,8 1,2 4,2 6,8 6,1 1,12
Przeciętna realna emerytura i renta z
pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych
brutto % 3,2 2,1 4,6 2,2 3,9 -2,3 4,7 4,6 4,1 0,6 0,3 6,2 0,0 4,1 4,3
Saldo obrotów towarów i usług (wg GUS) mld EUR - - - - - -18,7 -15,8 -15,0 -12,8 -11,7 -9,7 -12,9 -18,6 -26,2 -8,7
Wartość eksportu (wg GUS) mld EUR - - - - - 34,4 40,2 43,5 47,5 59,7 71,4 87,9 101,8 116,2 96,3
Wzrost eksportu (wg GUS – r/r) % - - - - - - 16,9 8,2 9,3 25,6 19,6 23,1 15,8 14,1 -17,1
Wartość importu (wg GUS) mld EUR - - - - - 53,1 56,0 58,5 60,4 71,4 81,2 100,8 120,4 142,4 105,0
Wzrost importu (wg GUS – r/r) % - - - - - - 5,6 4,4 3,2 18,2 13,8 24,1 19,4 18,3 -26,3
1
dot. danych dla podmiotów o liczbie pracujących powyżej 9 osób
2
dane wstępne
Opracowano
w Wydziale Analiz Makroekonomicznych
w Departamencie Analiz i Prognoz
Tomasz Chałupa
Monika Krupa-Leończyk
Michał Szymczuk
Marcin Zelman