Ergonomia nauka o pracy zajmująca się kształtowaniem materialnego środowiska pracy
zgodnie z fizjologicznymi, psychicznymi potrzebami i oczekiwaniami człowieka(czyli wszystko co otacza człowieka ma być do niego dostosowane) 2. Czym zajmuje się ergonomia? Ergonomia zajmuje się przystosowaniem narzędzi, maszyn i urządzeń i stanowisk pracy oraz metod pracy i materialnego środowiska pracy hałas, oświetlenie, mikroklimat, promieniowanie) do możliwości potrzeb człowieka .Zajmuje się ; wysiłkiem fizycznym ,zmęczeniem mięśni, obciążeniem psychicznym ,strukturą przestrzenną stanowisk pracy, konstrukcją i położeniem urządzeń wskaźnikowych i sterowniczych 3. 6 zasad ergonomicznych kształtowania miejsca pracy 1.Pole pracy na wysokości przedramienia zgiętego pod katem prostym,2.preferowany obszar manipulacji między wysokością ramienia a łokciem,3.dopuszczalny obszar manipulacji pomiędzy ręką wyciągniętą ku górze a ręką spuszczoną ku dołowi,4.pole obserwacji poniżej linii wzroku,5.regulacja krzesła pozwalająca na dostosowanie położenia łokci do wysokości pola pracy,6.stopy oparte całą powierzchnią o podłogę lub podnóżek. 4. Jakie jest oddziaływanie czynników środowiska pracy ze względu na zdrowie? Niebezpieczne –mogą powodować powstawanie urazów Szkodliwe-w wyniku oddziaływania może nastąpić stopniowe pogarszanie stanu zdrowia człowieka Uciążliwe-oddziaływanie których może utrudnić pracę lub obniżyć zdolność jej wykonania nie powoduje trwałego pogorszenia stanu zdrowia 5. Czym się różni ergonomia od BHP BHP-pilnuje ,by nie zostały przekroczone NDM, MDS(najwyższe dopuszczalne stężenia i hałasy) Ergonomia-daje wyższe standardy niż BHP to co ergonomiczne jest bezpieczniejsze 6.Jak dzieli się ergonomia; -wyrobu, środowisko pracy i poza pracą. Rodzaje ergonomii: -koncepcyjna (myślimy na etapie projektowania wyrobów, organizacji stanowisk pracy i kształtowanie środowiska pracy) -korekcyjna(naprawcza-zajmuje się analizą i usprawnianiem istniejących układów np. człowiek-maszyna) Zastosowanie ergonomii W zakładach przemysłowych, w rehabilitacji, na skale globalną , transportu, rekreacji, mieszkania 8.Elementy składowe wysiłku fizycznego; obciążenie dynamiczne(ruch), obciążenie statyczne(bezruch), praca monotypowa. Obciążenie organizmu człowieka wysiłkiem fizycznym; układ mięśniowy, układ kostno- stawowy, układ krążenia. 9.Ocena ryzyka zawodowego związanego z wysiłkiem fizycznym; Ocena wysiłku energetycznego→Ocena obciążenia statycznego→Ocena monotypowości ruchów roboczych=Ocena sumaryczna wysiłku fizycznego Interpretacja Wysiłek Ryzyko oceny fizyczny zawodowe mały małe średni średnie duży duże Obciążenie dynamiczne;wydatek energetyczny,czas. 10. Normatywne wydatkowanie energii Dla kobiet 1200kcl,dla mężczyzn -2000 kcal Masa przedmiotów podnoszonych przy pracy stałej -30 kg mężczyźni ,12 kobiety Przy pracy dorywczej (4 razy na godz nie dłużej niż 4 godz na dobę 50 kg męż, 20 kg kobiety. 11.Obciążenie statyczne; podstawa statyczna, niewygodna nienaturalna pozycja. Negatywne skutki; wady postawy, upośledzenie systemu nerwowego, zapalenie stawów, epilepsja, dolegliwości bólowe. 12. Elementy obciążenia psychicznego;(odbiór informacji, podejmowanie decyzji, realizacja podjętej decyzji)=wysiłek fizyczny ↓ monotonia→obciążenie psychiczne. Monotonia pracy-czynnik wpływający na obciążenie psychiczne. Oznacza stan znużenia, zniechęcenia który odczuwa człowiek w określonych warunkach działalności zawodowej. Istotne parametry wysiłku psychicznego;(złożoność, zmienność w czasie, powtarzalność, ważność, dokładność, szybkość przebiegu danego zjawiska. 13 Monotypia –to siła i liczba powtórzeń tych samych czynności ,następuje zmęczenie mięśni ,zagrożenia mięśniowo-szkieletowe 14 Czym się różni monotonia od monotypii; Z powodu monotonii może wystąpić monotypia . Monotonia pracy (powtarzanie w mniejszym lub większym stopniu tych samych czynności), wiąże się z obciążeniem psychicznym, spadek napięcia ,spadek uwagi- nuda . Monotypia ( napływ tych samych informacji, powtarzanie tych samych ruchów , zmęczenie mięśni występuje uciążliwość pracy. Jest elementem charakterystycznym dla wysiłku fizycznego. Przyczyny monotonii(elementy monotonii);niezmienność, jednostajność procesu pracy. Objawy monotonii;(Psychiczne; subiektywne; zmniejszenie zainteresowania pracą, przecenianie czasu pracy, zmniejszanie odporności psychicznej, otępienie umysłowe i emocjonalne, senność, obniżanie poziomu motywacji) Fizyczne(obiektywne)spadek wydajności, popełnienie większej niż zwykle liczby błędów, obniżenie jakości. Fizjologiczne; powolniejsza akcja serca, zmniejszenie zużycia tlenu, obniżenie ciśnienia krwi. 15 Metody oceny obciążeń statycznych i monotypowych REBA, RULA, OWAS, METODA MAPOWANIA RYZYKA 16.Metody pomiaru wydatku energetycznego Kalorymetryczna-układ oddechowy Fizjologiczna (układ oddechowy, krążenia ,mięśniowy) Chronometrażowo-tabelaryczna wg Lehmanna 17.Co to jest ryzyko zawodowe: częstość lub prawdopodobieństwo wystąpienia określonego zdarzenia wywołującego zagrożenie * ciężkość następstw. 18.Kiedy przeprowadzamy ocenę ryzyka zawodowego: Przy tworzeniu nowych stanowisk pracy. Przy stosowaniu zmian w stosowanych środkach ochronnych W wypadku istotnych zmian organizacyjnych i technologicznych W razie zdarzenia wypadkowego na danym stanowisku 19.Kto przeprowadza ocenę ryzyka zawodowego; Pierwszą ocenę ryzyka zawodowego przeprowadza pracodawca na stanowisku pracy 20.Jaka jest procedura oceny ryzyka zawodowego. Wg. Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Zdrowia Pracy; Procedura 5 kroków; Krok 1- Ustalenie zagrożeń i wskazanie osób zagrożonych. Krok 2- Ocena rodzajów ryzyka i uporządkować ich wg. ważności. Krok 3- Podjęcie decyzji w sprawie działania . zapobiegawczego. Krok 4- Podjęcie działań (zgodnie z priorytetami(ustalenie co, kiedy i do kiedy, za ile?) Krok5- Monitorowanie i przegląd. 21Metody oceny ryzyka zawodowego.(uproszczone) Metoda wstępnej analizy zagrożeń(PHA),metoda wskaźnika poziomu ryzyka(WPR), Risk Score, metoda pięciu kroków, metoda matrycy ryzyka wg PN-N-18002:2000 22.Rodzaje ryzyka; Środowiskowe(zanieczyszczenia, hałas),Zdrowotne(narkotyki, alkohol). Ochotnicze(wspieranie ekstremalne sporty), Bezpieczeństwa (miejsce pracy pozbawione ryzyka) 23.Oświetlenie –definicja; padanie światła na dany obiekt skierowanie promieni świetlnych na przedmioty nie będące źródłami światła. 24.Parametry oświetlenia dziennego (naturalnego);1.Natężenie oświetlenia,2.Równomierność oświetlenia. Rodzaje oświetlenia: górne ,boczne, mieszane.25.Parametry oświetlenia sztucznego; 1.strumień świetlny (ln- lumen),2.światłość (Cd-kandela) 3.natężenie oświetlenia 26.Parametry źródeł światła: . Skuteczność świetlna źródeł światła . Trwałość użyteczna jest określana najczęściej czasem świecenia źródła światła do chwili, kiedy zmniejszy się o 20 - 30% w stosunku do wartości początkowej. Barwa światła i oddawanie barw- inaczej zdolność oddawania właściwych barw oświetlonego przedmiotu, dzięki istnieniu całego spektrum fal w strumieniu światła padającego na ten przedmiot. 27 Hałas –definicja; Dźwięk niepożądany lub szkodliwy dla zdrowia człowieka. Parametry hałasu-1. Natężenie 2. Częstotliwość, 3.Barwa dźwięku.28 Rodzaje hałasu; środowisko występowania;przemysłowy-85 dB, komunalny, komunikacyjny.29. Podział hałasu ze względu na charakter i przebieg czasowy; -ustalony, nieustalony, ciągły, przerywany, impulsowy. 30. Podział ze względu na wpływ na organizm człowieka; dokuczliwy, szkodliwy słuchowy, szkodliwy poza słuchowy.31. Wielkość ubytków słuchu spowodowanych hałasem zależy od warunków narażenia określane są przez; poziom natężenia hałasu, przebieg czasowy hałasu, czas trwania ekspozycji, skład widmowy hałasu, czas narażenia na hałas w latach . 32.Metody zwalczania hałasu; Techniczne (zwalczanie hałasu u źródła, zmiana posadowienia maszyny, zastosowanie podkładek antywibracyjnych),na drodze rozprzestrzeniania się, ekrany dźwiękochłonne, kabiny dźwiękoszczelne, wytłumienie pomieszczenia służące obniżeniu poziomu natężenia; Organizacyjne; skracanie czasu narażenia rotacja pracowników, rozgęszczanie źródeł hałasu i stanowisk pracy, tworzenie stref ciszy. Ochrona osobista; osłony słuchu. Środki ochrony zbiorowej; 33. czynniki Parametry materialnego środowiska pracy ; Drgania mechaniczne (wibracje), Hałas, Oświetlenie, Mikroklimat, Zanieczyszczenia powietrza , Promieniowanie elektromagnetyczne. 34. Mikroklimat-podział; Naturalny , sztuczny (gorący, umiarkowany, zimny) 35Metody oceny mikroklimatu; temperatura efektywna (TE) jest wskaźnikiem komfortu cieplnego łączny wpływ ; temperatury, wilgotności, prędkości ruchu powietrza 36 Efekty spełnienia wymagań ergonomii; zmniejszenie zachorowań , urazów i kwot odszkodowań, wzrost wydajności pracy, poprawa samopoczucia psychicznego, zmniejszenie absencji i fluktuacji, podniesienie morale pracowników.