You are on page 1of 15

Odmiany psychologii

- psychologia ludowa, poboczna- prywatna psych w naszej głowie, która powstaje od dzieciństwa.
Budowniczymi tego są rodzice, dziadkowie, własne doświadczenia, itp. Matka mówiąca dziecku aby
nie rozmawiał z obcymi powoduje nieufność dziecka wobec obcych.

- psychologia humanistyczna- dostarcza odp co jest lepsze od czegoś?, zbiór rekomendacji. Psycholog
human. Zaleca myśleć pozytywnie. Myślenie pozytywne sprzyja osiąganiu gorszego wyniku, a sprzyja
poprawie samopoczucia.

- psychologia naukowa- zajmuje się opisem, wyjaśnianiem faktu. Zajmuje się zjawiskami
powtarzalnymi, regularnymi. Ma zdolność do przewidywania.

Relacja między naukom a rozsądkiem dotyka 2 kwestii. Psychologowie są krytykowani. Pierwsza


sprawa to dostarczają stwierdzeń banalnych. Stwierdzenie psych ma charakter statystyczny. Druga to
jak dostarcza wiedzy jak jest inaczej. W obrębie psych. Ludowej można znaleźć trzy typy przekonań:

-można znaleźć założenia dotyczące natury świata, człowieka.

-Maksymy, przypowieści

- przekonania dotyczące świata zew.- przekonanie że swój jest lepszy niż obcy.

Osoby fizycznie atrakcyjne są inaczej traktowani niż brzydsi. Ludzie są skłonni aby temu dać, a temu
nie. Kierujemy się ukrytą zasadą kalotoyzacji ludzi.

Mówi się, że dzieci robią złe uczynki przyczynami zewnętrznymi, a dobre wewnętrznymi.
Przekonania ludzi:

Zdania wygłaszane jako kategoryczne, im bardziej rosną to myślimy, że inni myślą tak samo jak my,
nazywa się to błędem powszechnej zdolności.

- jesteśmy pewni, że tak jest i zawsze to wiemy. Większość naszych przekonań to są błędne

Skrajność- część jest za, a część przeciw

- sprzeczność wewnętrzna ludzie są źli, a ja jestem dobry.

Przekonania sprzeczne z rozsądkiem

Psychologowie podają dane związana z pracą i płacą. Za tą samą pracę można dostawać
wynagrodzenia wyższe od innych. Ludzie za mniejsze pieniądze pracowali lepiej niż za wyższe.
Człowiek z problemami idzie do specjalisty którzy używają 3 sposoby zasnięć

- zmęczenie

- relaksuj się, muzyka, spacer

- mam tutaj pigułkę, jak ją zażyjesz to zaśniesz

Seks jest dobry na zdrowie, ale systematycznie rośnie liczba osób którzy mają z nim problem. 60%
kłopoty mają mężczyźni, a 50% kobiety przejściowo. Dysfunkcje te biorą się z lęku.
Zgodność lub nie zgodność myślenia człowieka nie może ukazać poprawności wiedzy. Studiowanie
psych. Powoduje istnienie dwóch wersji psychologii. Ludowa i naukowa. Priorytet pierwszeństwa, to
co jest pierwsze w kolejności jest najważniejsze. Psych ludowa kształtowana jest we wcześniejszym
dzieciństwie.

Co można poznać, a czego nie?

Ludzie mówią ja od razu wiedziałem, że tak będzie, jest to wsteczność wstępna. Problemy z
poznawaniem bierze się z tego, że poznajemy człowieka przez innego żywego człowieka. Pytanie
dlaczego?, dotyczy przyczyn, a pytanie po co?, dotyczy funkcji. Przewidzieć potrafić co on zrobił.

Można budować pewne przwidywania. Agust flamer, poznawanie człowieka jest tak jak z
poznawaniem świata. Mamy doczynienia z procesem dynamicznym. Poszerzamy zakres kontroli,
która nazywa się kontrolą poznawczą. Jest to rozłożone na 5 kroków:

1) polega na uczeniu się że rzeczy są, występują, np. pada deszcz, itp.nabywamy dośw pozwalające
zarejestrować obecność tych rzeczy.

2) odkrywanie przyczynowości- istnieją relacji która może być przyczynowa. Np. dotchne czegoś
gorącego. Wyodrębniamy tu 2 elementy.

3) umiejscowienie źródła kontroli- co zależy ode mnie, a co nie zależy? Proces uczenia się
skuteczności, kompetencji.

4) regularności przyczynowe- ile razy coś zrobie np. ty robisz zawsze bałagan

5) uczymy się że sprawowanie kontroli nad czymś jest moją własnością. Np. spotkanie osób które
mają dziwne przekonania.

Człowiek jest istotą społeczną, żyje wśród ludzi, dokonuje pewnych zachowań. Interakcja między
ludźmi polega na tym, że dwóch obserwatorów dokonuje jakiegoś zadania, ale inaczej myślą.

Formy aprobaty społ.

- Konformizm

- polega na auto prezentacyjnych zabiegach, które wpływają na reputację.

Jeśli ktoś jest psychopatą to nigdy nie będzie empatyczny. Nasze możliwości poznawcze, uwagę są
ograniczone. Jeśli nie jesteśmy skupieni, to nasze zasoby uwagi wyczerpują się. Zasoby poznawcze
ludzi wyczerpują się.

24.10.08

Wpływ środowiska na zachowanie

Jesteśmy istotami złożonymi. Jesteśmy częścią przyrody. Niedobór witaminy B powoduje zaburzenie
pamięci, uwagi, motywacji. Jest to bilologiczna płaszczyzna. Nie ma innego źródła energii niż zasoby
energetyczne naszego organizmu.

Jesteśmy członkami wspólnot ludzkich. Człowiek jest zwierzęciem, ale społecznym- Arostyteles.
Nasze zachowanie kształtowane jest przez wspólnoty ludzkie. Każdy z nas jest składnikiem kultury.
Każdy z nas jest twórcą kultury. Jesteśmy też realizoaatorami reguł kulturowych np. język. Każdy z
nas jest nosicielem kultury, mamy zaprogramowane to w głowie. Propagujemy kultury,
upowszechniamy ją innym. Należności tych trzech poziomów nie musi być zgodne, natura może
kłócić się ze społ. Samo utrudnianie- polega na zmniejszaniu osiągnięcia jakiegoś sukcesu, np.
balowanie przed sesją. Jest ono dosyć funkcjonalne. Żyjemy w świecie rzeczy, ludzi, w świecie idei.

Świat rzeczy jest zróżnicowany, używamy coraz więcej nowych rzeczy. Liczba rzeczy otaczających
nas jest zdeterminowana zadaniami, które realizujemy. Do świata rzewczy zaliczamy również
wytwory przyrody(pieski, paprotki). Mamy wytwory materialne które służą do czegoś(funkcja
pragmatyczna). Rzeczy mają sentymentalną wartość. Najstarsze wykopaliska z ozdobami ciała mają
20 tys. Lat. Ludzie mają dostęp do coraz większej ilości informacji. W pewnych dziedzinach mamy
doczynienia z przyrostem(erotyka).

Świat ludzi- widząc ludzi poszukujemy tego co podobne lub to co ich różnic. Można ustalić pod jakim
względem oni się różną. Konsekwencje:

- jeśli spostrzega się podobieństwo, to chętniej pomagamy tym ludziom, podobieństwo hamuje
agresje, jeśli ktoś jest podobny do ja, to go lubimy bardziej pod warunkiem, że siebie lubimy.

- jeśli występują różnice- to powyższe tendencje ulegają zminilizowaniu.

- ludzi można różnie klasyfikować skin- punk. Krąg w którym się obracamy jest nie wielki

Jeśli chodzi o insytutcje mamy małe doczynienia z nimi. Na pierwszy rzut oka wysuwają się instytucje
edukacyjne, które założył Niemiec w 1650 roku. Również są inne: zdrowie, porządek. Kwestie
dotyczące instytucji. Pierwsza z nich dotyczy tego, że instytucje są też niespecyficzne, np. dane z
policji ścigających przestępców zajmują się opieką, np. bezdomni na mrozie. To policjanci wsadzają
ich do aresztu. Prof. Kwieciński, ukazał, że 12% maturzystów są analfabetami.

Świat społeczny to wydarzenia, które byłt niespodziewane, wstrząsające, np. WTC, zamach w
Londynie, Madrycie. Z perspektywy psych jest to zdarzenie emocjonalnie. Można zobaczyć jak ludzie
dalece myślą stereotypowo.

Jaki wpływ mają osoby, które są obdarzone uczuciem przez nas? Mamy doczynienia z identycznymi
osobami, są one w ścisłej zależności od siebie. Kaczyńscy nie mają zdolności do rządzenia, gdy pełnią
dwie najważniejsze funkcje w kraju.

Świat idei- wytwory ludzkiego umysłu. Mamy tu świat idei kulturalnych(muzea, systemy Poli.
Przesądy, religia). Przesądy, to np. czerwona bielizna na maturze. Przesądy stanowią ważną istotę
ludzkiem kultury. Są podporządkowane ludzkiemu bezpieczeństwu. Kultura jest to tworzenie
wartościowych rzeczy. Kultura to nie tylko żeby tworzyć, ale i niszczyć. Wrzozec kultury w danym
kraju zależy, czy mamy doczynienia z kulturą jednowartościową, czy wielowartościową? Kultura
polska jest jednowartościowa. Ile i jakie ideały świata. Kultury jednowartościowa- „kto nie jest z nami
jest przeciwko nam”. Wielowartościowe, to idą odstępstwa od ideału świata. Kult jednowartościowe
wymuszają jednomyślność, a wielowartościowe nie są w stanie uzyskać jednomyślności. W kult
jednomyślności głowną rolę odgrywa nietolerancja, dogmatyzm. Są one pełne niepokoju.

Kultura rzeczy i idei- uwagę koncentrujemy na jogurtach, myśleniu ludzkim.

Można patrzyć na kult konsumpcyjne, kult posiadania. Na kulturę można patrzyć ze względu
kumulowania lub roztaczania.
Kultura indywidualizmu i kolektywizmu- w tych kult istota rzeczy polega czyj interes jest
preferowany? W indywidualistycznym interes ważny jest osobisty, a w kolektywistycznej interes
wspólny. Dość intuicyjnie i bezwiednie odwołujemy się do 3 kryteriów

a) aspekt psychologiczny- to co nas otacza jest dobre, czy złe?, zasada ważności- dzielimy świat na
negatywny i pozytywny

b) kryterium pragmatyczne- polega na tym jak coś wykorzystać, urzyć.

c) aspekt estetyczny- czy to jest ładne?, czy to jest brzydkie?

Badania han stroma dotyczą hałasu. Badani nie zdawali sobie sprawy z tego hałasu. Były 3 sytuacje.
Zwiększał się, zmniejszał i bez zmian. Gdy się zmniejszał byli zadowoleni, gdy zwiększał to byli
mniej, a jak był stały, to też byli niezadowoleni.

27.10.08 I
psychologia dysponuje ogromnyą wiedzą. Nauka to nie jest niewzruszony gmach, że jak powstanie, to
się nie naruszy. Jest strukturą tymczasową. Nauka ma charakter warunkowy- twierdzenia naukowe są
poprawne pod pewnym warunkami. Jest procesem przeobrażeń, modyfikacji. Psychologia zajmuje się:
zachowaniem, czynnościami wykonywanymi przez ludzi. Psych. Udziela odp na pytanie co?, jak?,
kiedy? Analiza stanów emocjonalnych(zmęczenie- brak zasobów energetycznych; cechy jakie
posiadają ludzie. Geneza cech ludzkich może być z dwojakiego rodzaju czy pochodzi z kultury?, czy
natury? O żadnej właściwości ludzkiej nie można powiedzieć, że jest zdeterminowana biologicznie.
Inteligencja jest wrodzona i nabyta. Na podstawie znajomości cech nie można przewidzieć
zachowania. Analiza warunków- analiza pewnych zachowań w określonych sytuacjach. Np. Lęk
wysokości, Indianie go nie mają i przez to giną. Lęk wysokości nie występuje u nikogo do 2 m.
powyżej 30 m boją się wszyscy. Warunki w jakich człowiek się znajduje determinuje ujawnianie się
pewnych cech:

- Założenia filoz: podobieństwa(pewne właściwości są wspólne dla naszego gatunku. Jest on


warunkiem do systematyzowania, generewonia wiedzy. Przewidywania naukowe mają charakter
statystyczny. Tego rodzaju założenie jest ekonomiczne, ale musi być prawdziwe. Badania amer
pokazują zachowania europejczyków, azjatów. Najstarsze dzieło lit. Poemat o gilgamerze. Ma ponad
10000 lat. Historia 2 młodych mężczyzn którzy uznali, że gdzie mieszkają jest nudno. Chcieli ruszyć
w świat. Wędrują na księżyc w morze. Biblia i Tora też są pełne opowieści. Opowieść o Józefie.
Dostał on ubranie o którym opisuje w torze, a pozostałych synów zignorował. Ludzie sprzed
kilkunastu wieków nie są zbyt różni od nas. Różnice bilogogiczne zmniejszają się między nami, a
przodkami. Badania z 1920 kobiety miały niższe wynik z matematyki niż chłopcy, a od 15 lat jest
odwrotnie. Dwie rzeczy po naszych przodkach: kobiety gorzej rzucając do celu niż mężczyźni.
Kobiety gorzej wyobrażają sobie figurę z drugiej strony(rotacja). 2 założenie:

- stałość, jest warunkiem tego aby można budować przewidywania. Jest to ważna umiejętność.
Możemy przewidywać jedną cech na podstawie innych cech. Wykształcenie mierzy się liczbą lat
spędzonych w szkole. Skorelowane zjawiska: ludzie wykształceni są bogatsi. Czapiński pokazał, że
jak ktoś jest wykształceni są szczęśliwsi, mają mniej dzieci. Ludzie wykształceni są zdrowsi. 3
założenie:

-czynniki zew, decydują o tym, że ludzie coś robią, pokazują się jakieś stany. Układ nerwowy działa
na zasadzie pobudzenie, hamowanie. Biblatane pokazał w jakim stopniu gotowość do pomagania
ludziom zdeterminowana jest przez różne czynniki. Ludzie idąc pomagali choremu człowiekowi
wtedy kiedy było dużo czasu. Pilane przeprowadził eksperyment. Przy drzwiach leżał człowiek. W
ciągu jednego dnia nad nimi przeszło 64 tys osób i żadna z nich nie pomogła temu człowiekowi.

- założenie sprzeczności- polega na tym, aby być innym niż inni ludzie, ale chcemy być częścią grupy
społecznej. Interes osobisty czasami jest sprzeczny z interesem wspólnym.

Oba czenniki mechanizm indywidualizacji i wspólności są częścią interakcji jaką człowiek rozgrywa
między ja, a światem.

Pytania w psychologi: co?, jak?, kiedy? Jakie są cechy jego zachowania. Rzadko zadajemy pytanie,
czy on robi to często? Odp. Na to pytanie pokazuje źródła zachowania. Pozwala sformułować, czy
zachowanie jest wykonywane czynnikami zew., czy wew?

Jeśli zobaczymy, że ludzie robią to samą, to stwierdzimy, że zadziałał jakiś czynnik zew na ich
zachowanie. Kolejne badanie dotyczy specyficzności zachowania. Czy ktoś się zachowuje w każdym
razie, czy wyjątkowo? W jakich warunkach człowiek na pewno się tak nie zachowa?- tego pytania nie
zadawają amatorzy. Badania nad pieniędzmi pokazały, że wielkość banknotu nie mają znaczenia.
Osoba znajdująca kase na dworcu nigdy nie odda, a w kościele oddają właścicielowi. Wiele zachowań
wynika z zapotrzebowania na bodźce. Człowiek ma dużą tendencje kierowania się jedną przyczyną.

2 sposoby myślenia psych o ludziach: pytanie o cechy, są rozpowszechnione; o stany, pytania o


tożsamość są rzadsze. Pytania o pragnienie jest to zdolność jakim pragniemy być, a jacy jesteśmy
naprawdę. Pragnienia są bardzo ważne, sprzyjają rozwojowi człowieka. Pytanie o powinności, jaki
powinien być?, jak się zachowywać? Na te pytania odpowiadamy bardzo rzadko. Koncentracja na
cechach indywidualnych nie sprzyja ludziom. Aby sensownie odp na to pytanie trzeba skupiać
związki, cechy, a nie tylko liczbę. Normalne rozumowanie polega na tym, że obserwujemy człowieka i
nadajemy wspólną nazwę, cechę. Autologia jest wtedy kiedy pytamy, dlaczego on pluje, popycha?
Popełniamy ją wtedy kiedy odpowiadamy, że jest on agresywny. Jest to nie dopuszczalne. Pytanie o
tożsamość, to: kim jesteś?, kim była?, kim będzie?, kim zamierza być?, jaka zamierza być?, itp.
Pytania o tożsamośćW jakich pozostaje związkach z ludźmi. Mówi o przy należnościach. Kiedy
mówimy kim jestem?, to mówie o tym do kogo jestem podobny. Tożsamość można budować na 2
sposoby:

- do tego co robimy, my lekarze, krawcowe- jeśli jest się członkiem jednej specjalności, to można być
członkiem też innej

- sposób o kategorie- polega na tym, że jak należe do jednej kategorii, to nie należe do innej. Ten
rodzaj kategoryzacji jest bardziej wyostrzejaący, bardziej dyskryminuje.

Konkluzja wynikająca z tego: nie ma sposobu analizowania ludzkich zachowań. Istnieje wiele
strategii, które trzeba zastosować.

Historia psych jest bardzo krótka, ma niewiele ponad 100 lat. Powstała w Niemczech. Psych. wywodzi
się z filozofii. Powinna zajmować się to co w ludzkiej świadomości, introspekcyjna. Bazowała
głównie na zeznaniach introspekcyjnych, pytano ludzi o motywacje, zachowania, itp. To co jest
przedmiotem badania jest też narzędziem badania. Świadomość zaglądała do świadomości. Te idee
mają krótkie nogi. Treści świadomości nie podlegają kontroli zew. Sprawdzalność zew danych- dane
są dostępne i każdy ma wgląd. Każdy może powtórzyć badania, można spróbować innego sposobu
badania tego samego zjawiska. Psychologia nie utrzyma się jako nauka dopóki nie dorobi się
własnego sposobu badań. Ta krytyka dała narodziny dwóm nurtom w psychologi:
-introspekcja

- Behawioryzm

Te dwa kierunki odgrywały rolę w psychologii. Był intensywny rozwój tych kierunków przez 50 lat.
Psychoanaliza jej dorobek związany jest z Freudem. Jest dziełem zbiorowym, jest dziełem
europejskim, europejskich Żydów. Freud był autorem ważnej pomyłki. Dostał zaproszenie na wykład
na uniwerku. „zdaje sobie sprawę, że specjalistów w mojej dziedzinie można policzyć na jednym
palcu ręki” to wiadomo kto nim jest. Freud zwrócił uwagę, że ludziom śnią się podobne rzeczy. sny
można podzielić na 2 kat.: rzeczy upragnione, sny pełne niepokojej. Sny są przesycone treściami
erotycznymi. Niektóre z nich są jawne, oczywiste. Jednak sporo takich treści są ukryte, niewidoczne.
Te treści erotyczne są we wczesnym dzieciństwie. Freud analizował również pamięć, a szczególnie
przypomnienie sobie rzeczy o których nie można zapomnieć. Nie można sobie przypomnieć rzeczy
niewygodnych, dośw. traumatycznych. Rzeczy niewygodne eliminujemy z naszej świadomości. Freud
koncetrował się na koncentracji wczesnego dzieciństwa. Człowiek dorosły jest dzieckiem dziecka.
Dośw dzieciństwa wywierają piętno na psychice człowieka. W marzeniach sennych Freud dokonał
rewolucyjnych odkryć. Część tego co jest nieświadome to motywowane zapominane. Zdaniem
psychoanalizy ludzkie zachowania są sterowane przez popęd, instynkt. Popędem tym jest popęd życia
zdaniem Freuda. Źródłem napędu w ludzkim zachowaniu jest sex. Kompleks Edypa- kilkuletni
chłopcy zakochują się w swoich matkach, i rywalizują z ojcami. Osobowość składa się z 3 elementów:
ego, ja, nad ja. Mechanizm seksualny polega na przyjemności. Ego ja jest odpowiedzialny za
sprawdzenie czy jest to możliwe. Nad ja- system wew reguł, przepisów, norm, czy wolno? Kieruje się
zasadą moralności. Twórcą nad ja jest bóg. Koncepcja Freuda jest pesymistyczna. Ludzie wypierają
popęd seksualny. Freud był trudny, kłótliwy, nie znoszący sprzeciwu. Adler zauważył, że ważnym dla
człowieka jest dążenie do skuteczności. Dośw z poczuciem niższości są źródłem niekontrolowanych
zachowań. Opracowanie Adlera najciekawsze to Hitler-Stalin. Byli obaj niskiego wzrostu. Obaj uznali
frustracje swoich dążeń.

Behawioryzm- zaczął się w Rosji za sprawą Pawłowa, Nobla dostał za mechanizmy ludzkich
zachowań. W latach 84-86 studiował na uniwerku wrocławskim.

John Watson nauczył lęku ośmiomiesięczne dziecko. Pierwszą wersje automatu do kaw stworzył.
Psychologia aby być psychologią musi spełnić warunek poprawnego badania. Co jest mierzalne?,
mierzalne są bodźce, interakcje. Bardzo ważną rzeczą są popędy. Głód- jest to liczba godzin bez
jedzenia. Mamy 3 rzeczy obiektywne: popęd, rekcje, bodziec. Cała reszta to jest czarna skrzynka,
której nie można poznać.

Bruce skiner był inżynierem i psychologiem. Wynalazł pudełko skinera. Było w niej mnóstwo
czujników, urządzeń. Prowadził badania ze szczurami. Wykorzystywał ich ciekawość, zmysł
eksploracji. Szczury są inteligentne, prowadzą one eksperymenty. Żyją w stadach. Wykorzystywał
ciekawość szczurów, aby pokazać, że pozytywny przypadek redukuje działający popęd. Oba te nurty
psychoanaliza i behawioryzm są podobne w: człowieka traktują jak pionka, wyrzuciły z pola widzenia
psychologii świadomość.

20.11.08 WYKŁAD VI

Krytyka psychanalizy polegała na: niedokonaniu stwierdzeń ludzkiego zachowania, rozstrzygano w


sposób arbitralny(co jest słuszne, a co nie jest), tworzenie koncepcji spekulatywnych(mistrzem był
Karol Gustaw Jung). Teoria naukowa musi zwierać warunki, które przestają się sprawdzać, jeśli tego
nie zawiera jest ona bezwartościowa. Przedstawiciele psychoanalizy mówili, że wyjaśnia ona
wszystko. Wynalazki psychologi: libido i geny. Można nimi wyjaśnić wszystko. Krytykowano ją za
szczególny sposób poznawczy. Człowiek psychoanalizy, to człowiek bez umysłu. Krytyka
behawioryzmu: doprowadził do rozebrania czynności, zachowań, cząstek elementarnych bodziec-
reakcja. Atomizowanie życie prowadzi do tego, że nie wiemy co robimy. Przyjmowali założenie, że
pojawienie się zachowań zależy czy one się pojawiają. Zlekceważyli fakt, że ludzie wykonują
czynności długoterminowe, Behawioryzm mówi, że nie powinni tego robić. Uproszczenia w
procesach poznawczych. Podjęli próbę przeanalizowania procesów poznawczych. Wspólne elementy:
traktuje się człowieka jak pionka, krytykowano za to, że wszystko chciała się sprowadzić do popędu.
Mechanizm: napięcie- ulga. Dalszy proces psychologi idzie w kierunku: osobistego rozwoju
człowieka świadomego oraz nurt skoncentrowany na mechanizmach każdego z nas(psych.
poznawcza). Psych. po II W.Ś przeszła przemianę. Zmiany te miały z prowadzoną wojną. Miało
związek z doświadczeniami straszliwego barbarzyństwa. Pytania dlaczego tak się dzieje?, jest
pytaniem fundamentalnym. Po drugie ci którzy zginęli to byli żołnierze, mężczyźni. Oznacza to mln
samotnych kobiet. Była walka o mężczyzn. Zmieniło to obyczajowość ludzi. Kobiety zajmowały
miejsca w produkcji, usługach. Po wojnie nie chciały wrócić do garów. Feminizm jest produktem II
W.Ś. pierwszy komputer zbudowano przy operacji Manhatan. Pierwszą kontrolowaną reakcję jądra
atomowego dokonali Rosjanie. Rodziły się pytania: ludzka natura?(czy w ludziach jest coś dobrego),
jaki właściwie człowiek jest? Pytania te zaważyły na hist. Psych. jak pracuje ludzki umysł? Trzecia
grupa dotyczyła: posłuszeństwa, konformizmu. Nurt psych: psychologia humanistyczna i poznawcza.
Psychologia humanistyczna kojarzy się z Karlem Rogersem. Miał on talent prostego komunikowania
swoich poglądów. Kształtował nowy sposób myślenia o psychologii. Rogers pozostawał w sporze ze
Skinnerem. Kłócili się oni o sposób nauki. Rogers: eksperymentowanie, a Rogers mówił, że tak nie
wolno ponieważ w psych mamy aktywny bodziec i odbiorcę. Dialog, Rogers mówił, że to narzędzie
wchodzenia między ludźmi. Nie można być psychologiem jeśli nie umiemy wejść w skórę drugiego
człowieka. Martin Hoffman, jest najwybitniejszym badaczem empatii. Empatia pociąga za sobą skutki.
Człowiek który dysponuje wolnością jest priori dobry., człowiek sterowany jest od wewnątrz. Jeśli
człowiek znajdzie się w celu zew sterowania to przynosi ona jakąś patologię. Psychologia poznawcza-
to nurt który odwołuje się do pytań o ludzki umysł oraz zwierząt. Pytania dotyczące umysłu wiążą się
z natychmiastowym odrzuceniem, bo umysł i pracuje nawet bez bodźców. Piaget
zrewoliucjnowizował myślenie o myśleniu. Badał on przez cały czas tylko trojkę swoich dzieci.
Używał bardzo proste sposoby. Ford Bruner „poza podane informacje”. Pokazał że umysł ludzki
pracuje na prostym sposobie. Fenisger zrewolucjonizował myślenie na temat umysłu. Badania nad
równowagą, dysonansem to współcześnie najważniejsza rzecz. Wszystkie badania można
interpretować w procesach informacyjnych. Psych poznawcza mówi, że podstawą się procesy inf.
Wiedza pokazuje że człowiek pozostaje w znacznej zależności od inf.

20.11.08 WYKŁAD VII Świadomość i nieświadomość

Stosunek do świadomości był kryterium przynależności do orientacji psychologicznych. Psych


introspekcyjna- budowana była na przekonaniu treści świadomości. W XX w przesunięto uwagę do
celów nieświadomych. Ii poł XX w, był nawrót do procesów świadomych. Początek XXI to procesy
nieświadome. Kontrowersja geny- środowisko, zachowanie po genach, czy po środowisku. Trzy
szkoły myślenia dotyczą ważności procesów zachowania:

- I grupa to co jest ważne dla zachowania należy do kręgu świadomości

II grupa- to co jest mniej ważne należy do kręgu nieświadomości


III grupa- specjaliści powiadają, że jest to sprawa drugorzędna czy jest coś świadome, czy
nieświadome, chodzi tu o to, że musi być skuteczne(świadomość, lub nieświadomość)

Niezależnie od tego wszyscy psych korzystają z danych introspekcyjnych. Problem ze świadomością


bierze się stąd, że myślimy, że coś jest świadome lub nieświadome.

2. Możemy mówić o świadomości jako o stanie momentalnym, to co teraz jest w polu świadomości,
lub latentnej tzn co może się znaleźć w polu świadomości. W polu świadomości znajduje się niewiele
rzeczy. można być nieświadomym wszystkiego(uszkodzenia pnia mózgu, śpiączka głęboka, stan
coma), dostęp bodźców został zniesiony- skrajny stan nieświadomości. Nie można Se wyobrazić, że
ktoś jest świadomy wszystkiego co wokół niego się dzieje. Świadomość jest zawsze ograniczona.

3. korzystamy ze skrutów czy ktoś jest świadomy czegoś. kiedy mówimy o wskazaniu czegoś
jesteśmy świadomi i nieświadomi. W świecie poznawania mamy doczynienia z zasadą „coś za coś”.
Jeśli człowiek jest nieświadomy to nie znaczy, że nie jest zdolny do wykonywania czynności. Jest
zdolny do wykonywania czynności automatycznych. Jak ktoś jest świadomy ma kontrolę.
Przeciwstawienie świadomy- nieświadomy jest przeciwstawieniem którego musimy się wystrzegać.
Stan świadomości wiąże się ze stanem mózgu(aktywacja, dezaktywacja). Nasz mózg jest dziwacznym
urządzeniem. Przypomina dom wiecznie przebudowywany. W mózgu są elementy pochodzące z
różnych epok. Funkcjonowanie kory mózgowej zależy od pnia mózgu. Jest tam układ siatkowaty
którego wyładowania aktywizują lub de zaktywizują zachowania. Kiedy SA wyładowania jesteśmy
pobudzeni a jeśli nie jesteśmy senni. Wyładowania te nie są jednorodne. Z jednej strony mamy
doczynienia z pobudzeniem energetycznym(wyładowania kory mózgowej, wigor), kiedy ono słabnie
stajemy się senni, apatyczni. Wysokie pobudzenie jest pozytywne. Drugi rodzaj to pobudzenie
lękotwórcze, kiedy pobudzenie rośnie jesteśmy nieprzyjemnie napięci, dyskomfort, kiedy słabnie
pojawia się spokój, relaks. Te dwa typy działają na odmiennej zasadzie. Przykładem między
pobudzeniem a świadomością jest problem snu. Każdyt z nas zapada w sen. Nasz sen jest
zróżnicowany:

- stan pół snu(kontakt z rzeczywistością

- głęboki sen(dostęp bodźców jest ograniczony)

Przez te fazy przechodzimy kilka razy w ciągu snu. Zasypiamy po to, aby mózg miał czas robienia
porządku w głowie. Kiedy mózg śpi ma ograniczony dostęp do bodźców. Fakt zasady dostępu- zasadą
dostępu nie jest intensywność bodźca. Jak ktoś szepnie nam kocham”, to od razu wstajemy. Zasada
dostępu to zasada sensu, dostęp mają bodźce które mają znaczenie dla człowieka. Prostanci śpią 2
goidz krócej od katolików. Katolicy chcieliby spać dłużej, a prostanci krócej. Społeczność
Jaganów(Patagonia), żyją w trudnych warunkach. Oni głęboko śpią i zarazem wszystko słyszą.
Walenie oddychają powietrzem atmosferycznym. Sprawa snu u nich jest szczególna. Delfiny mają
mózg który funkcjonuje, że jedna półkula śpi, a druga czuwa, a potem na odwrót. Problem
świadomości i nieświadomości to problem zachowań. Ludzie reagują na coś czego w ogóle nie mogli
zobaczyć. Postman i Bruner używali wyświetlacza bodźców i pokazywali ludziom słowa. Były one
dwóch kategorii. I neutralne neck, a druga to były inne np. fuck. Ludzie potrafili rozpoznać bodźce
które były neutralne, a nie rozpoznawali słów tabu. Bodźce zagrażające były rozpoznawane lepiej niż
inne. Eksperyment Pochwatko: pokazywał ludziom obrazki, a w przerwie pokazywano zdj
uśmiechniętego człowieka, a drugiej grupie pokazywano zdj człowieka przejętego wstrętem. W
poczekalni wisiało zdj o neutralnej twarzy. Ci którzy oglądali twarz uradowaną siadali bliżej tej
fotografii, a ci co brzydką siadali dalej. Badania Rosenberga nad hipnozą pokazują, że typy
oddziaływania są efektywne gdy odbywają się poza świadomością. Studentów podzielono na 2 grupy,
aby zmieniły swoje postawy do czegoś. w I grupie robiono to jawnie, a w II robiono to samo, ale
najpierw ich hipnotyzowano. W warunkach bez hipnozy nie osiągnięto żadnego wyniku, a w hipnozie
ludzie zgadzali się na przekierowanie swoich ustosunkowań. Dominika mezong pokazała, że
wielbiciele coca coli nie potrafią odróżnić pepsi od coli. Utajone akcje kierowane przez podprogowe
bodźce, eksperyment Zajonca. Pokazywanie twarz i znaki japońskie. Istniała korelacja. Jeśli badani
oglądali twarz smutną to znaki dla nich były negatywne. Automatyczne są czynności natręctw. W grę
wchodzi roztargnienie które przybiera zdumiewające formy. Np. zdj A. Wajdy gdzie ma 2 różne buty.
Klasa automaty zmów jest duża. Mają one właściwości wspólne: są nadzwyczaj użyteczne,
pragmatyczne, nie angażują zbyt wiele zasobów. Są one bezwarunkowe w tym sensie, że nie mogą być
one przerwane, muszą być dlatego kontynuowane. Puste czynności- pojawił się bodziec wyzwalający,
ale nagle zniknął, są one nieodwracalne. Pawłow wynalazł pojęcie stereotypu dynamicznego- są to
ciągłe czynności, gdzie przerwanie jest niemożliwe. Czynności te są sztywne. Niewymaganą kontroli
ale w niektórych przypadkach jest ona źródłem zakłóceń, niewymaganą myślenia, kontroli
poznawczej. Kiedy czynności automatyczne są zgodne z przekonaniami, to są wykonywane sprawniej.

Eksperyment Langer, kolejka do kopiarki. Wysyłała do kolegów listy na białych kartkach, a do drugiej
części pisała te same listy lecz na kartkach uniwersyteckich. Listy zwierały prośbę o zaniesienie do
pokoju nr 107.

Ludzi jak się wprawi w huśtawkę(Doliński) emocjonalną, to będą robić, spełniać wszystko co im się
karze. Badania nad stereotypami pokazują rzeczy interesujące. W badaniach badani mieli zapisać jak
scharakteryzować krowę, polityka, itp. 2 część badanych miała na odp 3s. charakterystyki osób które
miały długi czas to mieli niekonkretne, a ci co mieli kilka sekund na odp to ponad 80% osób miało
takie same odpowiedzi. Jeśli wymusi się presje czasu, to ludzie wykorzystują skróty myślowe. Uwaga
jest związaną ze świadomością. Procesy uwagi to takie które podporządkowane są interesowi, aby
zredukować nadmiar danych w taki sposób aby można efektywnie rozwiązywać zadania. Większość
otaczającego nas świata to jest szum. My skupiamy uwagę aby wybrać coś, a część odrzucić. Mamy
doczynienia z procesem. Uwaga jest szersza od świadomości. Procesy: wyselekcjonować, wychwycić,
przeszukać zbiory. Skoncentrowanie uwagi eliminuje bodźce spoza uwagi.

21.11.08 WYKŁAD VIII

Psyche i ciało

W toku rozwoju człowieka doszło do tego co jest wytworem ciała wzięła górę nad ciałem, i traktuje go
jako sługę. Być ciałem to podmiotowa strefa. Z tej perspektywy można mówić, że jest się ciałem.
Ludzie są niezadowoleni ze swojego ciała. Ludzie niezadowoleni będą modyfikować swoje ciało.
Dążenie do zmiany mogą prowadzić do efektów autodestrukcyjnymi. Można używać ciała jako
towaru(prostytucja). W sporcie jest selekcja, czyli ludzie którzy spełniają pewne kryteria. Szkolenie-
przepracowywanie czynności przez ciało. Ciało bywa traktowane jako dzieło sztuki(tatuaże). To co
psychiczne zaczęło górować, to co fizyczne. Stany ciała determinują stany psychiczne. Gdy jesteśmy
zmęczeni jesteśmy mniej inteligentni, nie myślimy, itp. Choroba, ból głowy. Istnieją dane w jaki
sposób brak witaminy B powodują zaniki pamięci, jesteśmy mniej czujni, roztargnieni, kłopoty z
pamięcią. Uzupełnienie tego niedoboru likwiduje złe stany psych. Cukrzyca związana jest z
zaburzeniem gospodarki glukozy we krwi. Jednym z skutków jest ospałość. Przy spożywaniu leków
wzrasta interakcja między lekami. Depresja jest sekwencją zaburzenia neuroprzekaźników w mózgu.
pacjenci dostają leki stabilizujące neuroprzekaźniki. Steretopina występuje w mózgu i wątrobie.
Problemy kardiologiczne i lęk. Są to stany zawałowe, przedzawałowe. Kiedy człowiek czuje, że serce
zwalnia, to dociera wiadomość, że umrze za chwilę. Te wszystkie stany w dzisiejszych czasach są do
usunięcia. Pacjentów można wyleczyć, ale pozostaje lęk. Psychozy inwolucyjne- zaburzenia u kobiet
w okresie menopauzy. Kiedy jest przekwitanie, to jednym z powodów są zaburzenia nastroju. Choroba
ta samoistnie się wycofuje. Bezsenność i alkohol . alkohol jest dobrem narodowym i jego naruszenie
wzbudza reakcje niechęci. W czasie nietrzeźwości zaburzenie jest większe. Mózg jest nad
podniebieniem, jest za przełykiem. Rdzeń kręgowy dochodzi do ust. Mózg jest zaraz za gałką oczną.
Siatkówka jest częścią mózgu bezpośrednią. Mózg to jest 120 g białka 100 g tłuszczu, a reszta to
woda. 120 g białka decyduje o naszym losie. Powstają miliardy komórek czuciowych. W mózgu jest
70 mld komórek. W mózgu wszystkie komórki mogą być w ułamku sekundy pobudzone i wyłączone.
Układ nerwowy podlega systematycznemu zniszczeniu. Proces niszczenia rozpoczyna się w okresie
płodowym. Około 3 mies. Jest destrukcja komórek. Gdyby korę mózgową wyprostować, to może mieć
od 6 do 8 m. mózg pozostaje w stałej zależności od serca. Mózg zużywa 40% energii. Naszym
zadaniem jest odżywianie mózgu. co 1 min przepływa litr krwi. W ciągu doby 1500 l krwi. Krew
wymaga stałej temperatury. Człowiek nie ma urządzeń do chłodzenia krwi. U człowieka chłodzenie
odbywa się przez pocenie. Gorąca krew powoduje negatywne emocje, a chłodna dobre emocje. Delfin,
słoń mają większe mózgi. Najlepszą proporcję do wagi mają myszy. Encefalizacja- określa proporcje
między mózgiem rzeczywistym, a mózgiem jaki powonień być. U człowieka wynosi on 7.93. Indianie
Hopi żyją na pustyni, a źródłem utrzymania są płody rolne. Znani są z pięknej biżuterii. Jest to
społeczność, która nie używa przemocy. W pamięci tych ludzi jest 5 przypadków: człowiek uderzył
dziecko(sprawca w ciągu 3 dni umarł). Człowiek nie może zrobić krzywdy drugiemu człowiekowi.
Jest tu śmierć z beznadziejności. Ludzie wpływają na swoją śmierć. Placebo- pseudo lek nie mający
znaczenia. Placebo jest skuteczne w znoszeniu bólu. W miarę nasilenia bólu morfina spada, a placebo
rośnie.

24.11.08 WYKŁAD IX

Obraz odbierany przez nas należy od receptorów. Od sprawności siatkówki, nerwu wzrokowowego, i
od sprawności oka, są to trzy sposoby dzięki którym widzimy. Możemy nie widzieć na 3 sposoby: gdy
siatkówka jest uszkodzona, z powodu infekcji dochodzi do szkody nerwu wzrokowego, ślepota
korowowa- uszkodezewnie kory mózgowej. Soczewka wypełniona jest przezroczystym płynem.
Zaburzenia widzenia są gdy soczewka mętnieje. Duże znaczenie ma sprawność mięśni soczewki.
Wtedy obraz pada na siatkówce. Decyduje jakość siatkówki wrażliwych na 2 rzeczy: światło i cień.
Siatkówka rozpoznaje kolory. Kora mózgowa złożony system neuronów. David habel otrzymał nobla
za to, że przeprowadzili badania komórek mózgowych na poj reakcje nerwowe. Habel i dizel
przebadali ponad 300 tys kom. Odkryli specjalizacje poj komórek- są takie komórki które reagują na
pionową lub poziomą kreskę. Komórki są wrażliwe na jedną właściwość bodźca. Druga właściwość:
aby doszło do powstania bodźca musi dojść do skomplikowanego podziału. Dlaczego żaby skaczą?
Żaby mają nieruchome głowy i oczy. Żaby widzą tylko to co jest ciemna na jasnym tle i się porusza.
Oczy ludzkie wykonują mikroruchy nawet jak śpimy. Richard wymyślił projektor do slajdów. Gdy oko
poruszało się, to obraz też. Ruchy gałki ocznej są warunkiem widzenia. Aleksander łuria instalował
reflektor który oświatlał miejsce oglądane przesz oko. W sposób jaki widzimy świat
podporządkowane jest zadanie, które wykonujemy wówczas. Widzenie jest aktywnym procesem
obmacywania obrazu. Rozpoznając litery, ludzie uczą się rozpoznawać punkty krytyczne. Badania
rasenblata pokazują, że ludzie sprawnie rozpoznają obrazy, ale jest on uboższy. Aktywność społ jest
ważna podczas percepcji. Mechanizmy percepcji: I reguła dotyczy figury i tła. Sprawa druga to
kontekst. Inna sprawa to kontrast. Nastawienia można wytwarzać. Odbieganie obrazu od
rzeczywistości są nienaturalne. Defekty percepcji są spowodowane tym, że aparat percepcyjny jest
przygotowany do odbioru innych obrazów. W mózgu istnieją ośrodki, które są odpowiedzialne za
rozpoznawanie twarzy. Spostrzeganie twarzy jest ograniczone pewnymi warunkami. Zdolność
rozpoznawania jest ograniczona przez położenie. Prawa percepcji: prawo bliskości i relacji,
konstelacja. Naturalna oryginalność percepcji polega na łączeniu obiektów. Druga zasada dotyczy
poszukiwania sensu. My rejestrujemy bodźce z zew, lecz są one konstrukcją naszego umysłu. My w
miarę nabywania wprawy potrafimy trafniej rozpoznawać bodźców, ale dzieje się to poprzez utratę
detali. Nasza percepcja jest uboższa. Percepcja podlega udoskonaleniu. Zanim cokolwiek zobaczymy
musi dojść do przerywanego kontaktu z tym bodźcem. Ukształtowane wzorce percepcyjne użyteczne
są w warunkach stabilnych.

8.01.09 WYKŁAD XI

Pamięć jest najlepszym wynalazkiem ewolucji. Inf możemy przechowywać latami, a niektóre
zapominamy od razu. Niektóre osoby zapamiętują wszystko, a niektóre nic. Nasza pamięć to nasza
tożsamość, najważniejsza część. Pamięć ludzka jako magazyn, ta idea nie ma sensu. Pamięć jest
zjawiskiem dynamicznym, procesem degeratywnym, produkuje własne dane. Ważną funkcją jest
fabrykowanie wspomnień. Istnieje 5 hipotez zapominania. Istnieją powody, że my niczego nie
zapominamy. Dobra pamięć to umiejętność zapamiętywania wszystkiego. Dobra pamięć to taka, której
zasoby powiększają się mocno. Pamięć można trenować. Homer recytował Iliadę i odyseję z pamięci.
Badania Łuri i Szeresewskiego. Człowiek zapamiętywał wszystko nie zapominając przez 20 lat.
Szerewski aby zapiętać sylaby musiał wymyślać historyjki. Elen haus chciał znaleźć jak się
zapamiętuje szybko, wolniej, i jak się zapomina? Zakłócenia zapamiętania sprawia treść materiału.
Wyprodukował kartki na której były sylaby. Losowano z koszyka sylaby, a osoba badana
zapamiętywała tak, aby wszystko umieć. Ile osób trzeba zbadać, aby wyniki były wiarygodne? Nie ma
na nie odpowiedzi. Emin haus prowadził badania tylko ze sobą. Ile pytań trzeba zadać, aby odp. była
wiarygodna? Też nie ma odpowiedzi. Zauważył on, że nie można mówić o 1 procesie pamięciowym.
Na podstawie zdolności zapamiętywania nie można wnioskować o przechowywaniu. Są 3 rodzaje
pamięci: sensoryczna(1 s), krótkotrwała(20 s), długotrwała(lata). Pamięć krótkotrwała- Miler napisał
artykuł magiczna liczba 7. Pamięć krótkotrwała jest w stanie przechować 7 elementów. Pamięć
krótkotrwała ma 2 właściwości: jest ciasna, i jest krótkotrwała. Podręczna pamięć jest mało wydajna.
Podstawowym interesem jest przekazywanie inf do trwałej. Czas przechowywania w krótkotrwałej to
kilka sekund, a w pamięci trwałej jest nieograniczony. Krótkotrwała jest mało pojemna, a długotrwała
nieograniczona. W krótkotrwałej zapamiętuje się szybko i szybko się zapomina, a w długotrwałej
musimy się starać. Proces zapominania w długotrwałej jest powolny. Problem dostępu do zasobów.
Nie istnieje on w krótkotrwałej. Problem jest w trwałej. Dostęp do zasobów nie jest prosty. Sprawa
zapisu. W krótkotrwałej jest w formie obrazowej, a w trwałej w formie słów. W eksperymencie
Krugera 3 grupy uczyły się inaczej. I powtarzała tak że bezbłędnie powtarzała. W 2 grupie poproszono
o 50% więcej powtórzeń. W 3 o 100% więcej. Wyniki Krugera pokazują, że grupy które przeuczały
się mają lepsze wskaźniki niż trzeba. Eksperyment pokazał, że warto się przeuczyć, bo to da
gwarancje dobrego zapamiętywania. Im częściej powtórzymy tym lepiej zapamiętamy. Efekt
pierwszeństwa i efekt świeżości. Efekt pierwszeństwa polega na zapamiętaniu najlepiej początku.
Efekt świeżości- polega na zapamiętaniu lepiej inf, które przyszły jako ostatnie. S. Mika badał osoby
pobożne i antyreligijne. Pobożne opanowyłay teksty religijne, i na odwrót. Karmajkel pokazywał
obrazki pojedynczo, a zaraz potem były pokazywane do tego słowa, obrazek butelka- słowo.
Eksperyment Bartela „wojna duchów”. Wykorzystał legendę, ale zrobił ją niesensownie. Zasadniczą
częścią pamięci jest pamięć autobiograficzna. Dane w jej zapisywane są jak na taśmie. Zdarzenia
które tam kodujemy mają przypisane daty. Zdarzenia są opatrywane tytułami, etykietami.
Zapamiętujemy też przeżycia w tych zdarzeniach. Do zdarzeń możemy dotrzeć poprzez emocje. To
sprawia, że dotarcie do danych jest bardzo wysokie. Zdarzenia w pamięci autobiograficznej powiązane
są z ja. Wspomnienia mają charakter opowieści. Jest tam dużo materiału obrazowego. Amnezja
dziecięca- zjawisko polegające, że nikt nie ma wspomnień z 1 roku życia. Zaczynają się one od 5, 6
roku życia. Drugie zjawisko to efekt lampy błyskowej, pamięć fleszowa. Polega na rejestrowaniu
szczególnych wydarzeń. Fabrykowanie wspomnień- zdolność pamięci do wytwarzania wspomnień
zdarzeń, które nigdy nie miały miejsca. Najwyższa wspomnień z dzieciństwa u ludzi starych- pojawia
się w spontaniczny sposób. Nadwyższka jest ważna, bo my pamiętamy więcej niż potrafimy sobie
przypomnieć. Każdy z nas zapamiętuje wszystko, tylko, że nie umiemy dotrzeć do tych danych. W
okresie dzięicecej amnezji dzieci uczą się mówić, chodzić, i tego nie zapominają. Pamięć fleszowa-
badania Brauna i kulika. Badali oni wspomnienia zamachu na Kenedego. Badania prowadzono w
1975. Pamięta się to, gdzie wówczas się znajdowałem, co robiłem, i kto mi to powiedział, i co robili
inni ludzie w danym momencie. Ludzie zapamiętują bardzo dużą liczbę szczegółów. Slowik i wisoch
prowadzili badania, czy zdanie które brzmi: lincoln urodził się w 1567? Niektórzy mówili tak, a inni
nie. Pytano ich czy są pewni? Ponad 30% osób, które byli pewni, to były to zdarzenia nieprawdziwe.
Zdania do których jesteśmy pewni są najczęściej nieprawdziwe. Pewność sądów nie jest niczym
wyjątkowym. Trzeba być ostrożnym kierowaniem się pewnością. Redgoł pokazał, że zajmujemy się
redagowaniem naszych wspomnień. Jeśli jest jakiś konflikt, to wracamy do przeszłości. Brautsach
książka „zrozumieć rodzinę”. W książce pokazał jak odkryć, że było się wykorzystywanym?
Symptomy: zachowania nieodpowiednie dla wieku, poczucie, że jest się nie dobrym, poczucie
nierealności, poczucie wyobcowania, samotności, lęki, przerażenia, fobie, awersje; wrogość innych;
poczucie wstydu; poczucie bezwstydu; problemy z zatrudnieniem. Badania na temat fałszywych
wspomnień przeprowadzała Loftus. ZASOBY PAMIĘCI składają się ze zdarzeń w których
uczestniczyliśmy. Pamięć autobiograficzna- nasze życie. Ma ona ważne właściwości: zapisywane są
one jak na taśmie(zapis liniowy), tak aby zachować kolejność tych zdarzeń, zdarzenia które kodujemy
mają przypisane dane. Zdarzenia opatrywane są tytułami, które określają sens tych zdarzeń.
Zapamiętujemy też emocje, które towarzyszą tym zdarzeniom. Pożytek z tego polega na tym, że
możemy dotrzeć do każdego miejsca, możemy dotrzeć poprzez etykiety lub otwarzaniem wszystkiego
po kolei. Możemy dotrzeć poprzez rekonstrukcje emocji. Dotarcie do danych autobiograficznych jest
bardzo wysokie. David Rubin charakteryzuje to podobnie jak Maruszewski. Zdarzenia w pamięci
autobiograficznej powiązane są z ja. Wspomnienia mają charakter opowieści. W pamięci tej jest dużo
danych obrazowych. W pamięci autobiograficznej można wyodrębnić 4 zjawiska:

- amnezja dziecięca- nikt nie ma wspomnień z pierwszych lat swojego życia. Wspomnienia zaczynają
się od 5 roku życia

- efekt lampy błyskowej- polega na rejestrowaniu szczególnych wydarzeń, tworzenie w pamięci kopii.

-fabrykowanie wspomnień- zdolność pamięci do wytwarzania zdarzeń, które nigdy nie miały miejsca.

- nadwyżka wspomnień z dzieciństwa u ludzi starych. Jest ona ważna, bo pokazuje, że pamiętamy
więcej niż potrafimy sobie przypomnieć. Każdy z nas zapamiętuje wszystko, lecz nie docieramy do
tych danych.

Wspomnienia wtórne pochodzą z opowieści rodziny. Amnezja dziecięca nie ma wyjaśnienia. Jedna
hipoteza mówi, że jak się opanuje mowę, to zmienia się nasza pamięć. W tym okresie dzieci uczą się
mówić, chodzić, i tego nie zapominają. Nie pamiętają tylko zdarzeń z tym związanych. Pamięć
fleszowa- człowiek potrafi przypomnieć sobie zdarzenia z jakiegoś wydarzenia. Przykładem są
kombatanci. Zdarzenia katastrof mają pewne właściwości. Są zaskakujące. Badania Brauna i kulika,
polegają, że ludzie mówią o zamachu kenedego wszystkie szczegóły. Badali oni wspomnienia z
zamachu 1963, a badania prowadzono w 1975. Co się pamięta? Pamięta się to co wtedy robiłem, gdzie
się znajdowałem, co człowiek robił, kto mi to powiedział, oraz co robili inni ludzi w danym
momencie. Czy wspomnienia są szczegółowe? Ludzie zapamiętują dużą liczbę szczegółów.
Wspomnienia zdarzeń podlegają dynamice jak i pozostałe zdarzenia. Mamy doczynienia z kryterium
subiektywnej pewności. Lichtenstein i Slovilk prowadzili badania, zdanie brzmi czy lincoln urodził się
w 1573? Na ile jesteś pewny czy to prawda? Ponad 30% ludzi pewnych, to były twierdzenia nie
prawdziwe. Pewność subiektywna nie jest niczym wyjątkowym.

9.01.09 WYKŁAD XII

Myślenie i rozwiązywanie problemów

Kiedy myślimy o myśleniu, to proces ten polega na zestawianiu ze sobą danych. Zestawienia te są
bezsensowne. Liczba myśli które możemy wyprodukować zależy od danych ile posiada. Dane
pochodzą z pamięci trwałej, ale z zadań które otrzymujemy. Na temat myślenia są 2 założenia:

- proces myślenia jest procesem świadomym

- proces myślenia poddany jest kontroli.

Żadne z tych założeń nie jest prawdziwe. Myślenia przebiega poza świadomością. Czynniki zew
kontrolują uruchomienia proces myślenia, a samo myślenie nie jest podane kontroli. Pytanie
konfliktowe brzmi, o czym myślisz? Żeby się nie męczyć z odpowiedzią najlepiej jest powiedzieć , o
tobie. Nęcka klasyfikuje procesy m myślowe do kategorii:

- myślenie asocjacyjne, skojarzeniowe- jest myśleniem które przebiega w wolnym skojarzeniu.


Przykładem są bazgroły. Nie możemy przewidzieć do jakiego wyniku doprowadzą.

- myślenie ukierunkowane- zmierzamy do założenia osiągnięcia pewnego wyniku jest prostymi


zabiegami. Jego wykwitem są sylogizmy. Ludzie nie radzą sobie z myślenie sylogicznym.

Nie ma związku z początkiem, a końcem procesu myślenia. Cechą myślenia asocyjnego są


przeżywane emocje. Myślenie asocjacyjne jest myśleniem prostym, u dziecim. Każdy człowiek się
jemu poddaje. Mechanizmy asocjacyjne wykorzystuje się w diagnozie psychologicznej.

Tom like pokazał, że koty mogły się bawić godzinami zapadkami, ale nigdzie nie wychodziły.
Eksperyment Harolwa pokazał, że małpy wolą bawić się kolejką niż jeść. Silniejsza jest ciekawość.
Uświadamiamy sobie, że jesteśmy w problemie, kiedy nie dysponujemy możliwościami rozwiązania.
Dynaika sytuacji problemowej. Jaka jest istota tej trudności? Produkowanie rozwiązań, wytwarzanie
pomysłów. Ocenianie tych rozwiązań. Problemy są trojakiego rodzaju:

- problemy otwarte- trzeba wynaleźć pomysły, i zastanowić się, które rozwiązania są lepsze. Przebieg
myślenia zdeterminowany jest przez motywacje

- problemy zamknięte- dany jest problem, rozwiązania, a naszym celem jest wskazanie poprawnej
odpowiedzi. Przykładem jest pytanie testowe. Problemy zamknięte są prostsze.

Oba rodzaje problemów można rozwiązać na 2 sposoby:

- problem algorytmiczny- ścisły przepis postępowania, po zastosowaniu którego mamy pozytywny


wynik.

- metody heurystyczne- zwiększa osiągnięcia wyniku lecz nie gwarantuje. Jedną z heurystyk
stosujących przez ludzie i zwierzęta, to potrząsanie. Heurystyka OCL(obawa, chciwość, lenistwo)- nie
rób tego czego się boisz, rób to co daje ci najwięcej korzyści, rób to co wymaga mało wysiłku.
Heurystyka zadań testowych- rób to co na pewno, że tak; wracamy do pytań które nieznany i
wykreślamy to o nie pasuje; jeśli nadal nie wiesz co to losuj. Problemy:
- Stender łatwe zadania nad wyrost, zadanie proste z punktu widzenia.

-Mayer, dawał przedmioty ludziom, aby zbudowały świecznik.

Przy rozwiązaniu problemu jest postulat racjonalności. Z racjonalnością mamy spore kłopoty. Adenar i
Twerski pokazali, że ludzki mózg musi mieć poukładane zdarzenia, aby coś zrobić. O tym jak
szacujemy wynik decyduje początek(efekt pierwszeństwa). Doliński przez 100 dni zjawiali się w
akademiku i zadawali pytanie, w jakim jest nastroju. Wszyscy badani przez 100 dni byli w gorszym
nastroju.

12.01.09 WYKŁAD XIII

Język

Język jest najmłodszą funkcją psychiczną. Geneza jest słabo wyjaśniona. Język pojawił się nagle.
Języki cechuje różnorodność. Na świecie jest od 3-6 tys języków. Język kaszubski jest dialektem.
Jeden język nie jest przypisany jednemu z narodów. Największymi poliglotami są mieszkańcy
środkowej Afryki, bo jest tam różnorodność języków. Nigeryjczyk musi znać biegle 6,7 języków.
Język międzynarodowy- pierwszym był aramejski. Podstawowym językiem teraz jest angielski. Po
angielskim będzie chiński. Języki są bardzo zróżnicowane. Język mlasków jest na madaskarze. Mimo
zewnętrznej różnorodności języki są podobne. We wszystkich językach są czasy, strony, rodzaje, tryb
warunkowy. Rama gramatyczna jest podobna dla wszystkich języków. Gorzej jest z tłumaczeniem z
języka na język. Słowo babsko nie jest przetłumaczalne na ang. Mimo podobieństwa języków istnieją
ograniczenia. Wynikają one z odmiennych systemów znaczeń. Centyzm językowy- każdy z nas chce
aby nauczyć się jego języka. Mrówki dysponują kilkoma znakami językowowymi którym się
porozumiewają. Szympansy są podobne do ludzi. Małpy próbowano uczyć ludzkiej mowy-
bezskutecznie. Badania promaka. Uczył małpy migania. Małpy potrafiły wyrazić swoje życzenia, itp.
Pisze o wyczynie lingwistycznym. Małpa powiedziała „jesteś jak małe zielone gówno”. W 1970 prof.
Lele mówił, że nauczy mówić delfiny, lecz nie wyszło mu to. Język ma naturę systemową. Naruszenie
jednego elementu pociąga inne elementy. Jeśli zmienisz czas, zmieniasz całe zdanie. Język jest
systemem abstrakcyjnym. Przenosi, wyodrębnia to co jest wspólne. Język jest systemem społecznym:
jest produktem społ- aby powstać muszą być ludzie. Jest składnikiem życia społecznego. Jest
systemem znaków(słów). Jest systemem reguł. Potrafimy je docenić kiedy uczymy się nieregularnych
czasowników. W społeczeństwie jomanaja są wojny o kobiety. Mówią, że się biją wtedy. Kiedy
wracają mają proszek epejaj i wdychają go o odurzają. Jesteśmy zaakceptować każde zdanie poprawne
gramatycznie. Struktura gramatyczna może decydować o zaakceptowaniu zdań nie sensownych. Wiele
reguł mają mało zdyscyplinowany charakter. Można budować wypowiedzi o czynnościach o których
nikt nie wie.

Cechy języka:

- generatywny, twórczy- nigdy nie zostanie powiedziane ostatnie zdanie. Człowiek wykształcony
operuje od 15-70 tys słów.

- język nie musi mieć związku z rzeczywistością- mogą być poprawne lub fałszywe

- zdolność pełnej wymiany- to co potrafimy powiedzieć to rozumiemy

- arbitralność- każdą rzecz możemy nazwać dowolnie. Np. język komputerowy, hebrajski. Te języki
mają swoją specjalizacje, np. fora.
Dziedziną badań nad językiem są badania nad kolorami. Elen krof pytała osoby, jak by zdefiniowali
kawalera? Jest to nieżonata osoba płci męskiej. Czy papież jest kawalerem? Badani powiedzieli, że
„nie”.

Komunikacja jest wtedy gdy są 2 strony: ktoś nadaje, ktoś odbiera. Zachodzi ona wtedy gdy obie
strony operują tym samym systemem znaczeń. Komunikaty mogą być różnorodne w swojej treści.
Funkcja komunikacyjna realizowana jest na wiele sposobów. Można je podzielić na 3 kategorie:

-wypowiedzi oznajmiające- opisy czegoś, np. oceny

- wypowiedzi pseudooznajmiające- jest tam forma oznajmiająca lecz jest już nasterowana na
konktertne zachowanie np. dama mówi, że znowu brakuje nam pieniędzy, ale można podejrzewać, że
ma ona intencje sterującą. Są to próby manipulowania zachowaniem drugiego człowieka. –

-wypowiedzi sterujące- intencja wpływania na drugiego człowieka, rozkaz, prośba

Pol Grasie powiedział, że każda komunikacja może być konkretna jeśli zostaną spełnione 4 warunki:

- maksyma ilości- mów tyle ile trzeba

- maksyma jakości- mów o tym co jesteś pewny, w co wierzysz. Prawdomówność nie jest największą
cnotą.

- maksyma odpowiedniości- mów na temat

- maksyma jasności- mów w sposób logiczny

Ertel pokazał, że sposób komunikowania zależy od pozycji społecznej.

Sprawcza funkcja języka- używanie języka aby spowodować dany efekt. Przykładem są modlitwy,
litanie.

Język jest bilogogicznym wytworem natury. Nasz mózg jest przygotowany do mówienia.

You might also like