Jędrzejczyk, Janusz - Autohipnoza

_______________________________________________________________________________________ 1
Autohipnoza – Alchemia wewnętrznej przemiany część pierwsza

Janusz Konrad Jedrzejczyk
AUTOHIPNOZA ALCHEMIA WEWNETRZNEJ
PRZEMIANY
praktyczny podręcznik
KsiąŜke tę dedykuję Damie mojego serca,

memu natchnieniu NajdroŜszej Justynce
Ten utwór objęty jest licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-UŜycie niekomercyjne-Bez
utworów zaleŜnych 2.5 Poland. Aby zobaczyć kopię niniejszej licencji przejdź na stronę
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/2.5/pl/ lub napisz do Creative Commons, 543
Howard Street, 5th Floor, San Francisco, California 94105, USA.
_______________________________________________________________________________________ 2
Spis treści
DO CZEGO MOśE NAM SIĘ PRZYDAĆ AUTOHIPNOZA? ..........................................................................1

CZYM JEST AUTOHIPNOZA .....................................................................................................................2
MOJA PRZYGODA Z AUTOHIPNOZĄ .......................................................................................................7
NAUKA AUTOHIPNOZY - METODA RHODESA ..........................................................................8
ZANIM PRZYSTĄPIMY DO ĆWICZEŃ .......................................................................................................9

ĆWICZENIE PIERWSZE – POGŁĘBIONE ODDYCHANIE RELAKSACYJNE ....................................................12
ĆWICZENIE DRUGIE – NATURALNE ODDYCHANIE RELAKSACYJNE........................................................13
ĆWICZENIE TRZECIE - USPOKOJENIE PRZEZ KONCENTRACJE NA SPLOCIE SŁONECZNYM......................13
ĆWICZENIE CZWARTE - KONCENTRACJA ................................................................................................15
AUTOHIPNOZA(WG. RHODESA)............................................................................................................17
ODDYCHANIE ..........................................................................................................................................20
SKUPIENIE NA CIELE I WYOBRAśENIE ZASYPIANIA ................................................................................22
WYOBRAśENIA – JĘZYK HIPNOZY .......................................................................................................24
WEWNĘTRZNY KLUCZ..........................................................................................................................25
KLUCZ UWARUNKOWANY ......................................................................................................................26
ZAPROGRAMOWANY KLUCZ ..................................................................................................................27
WYCHODZENIE Z AUTOHIPNOZY .........................................................................................................28
PODSUMOWANIE ...................................................................................................................................30
KRÓTKA ŚCIEśKA NAUKI – TRENING AUTOGENNY W SKRÓCIE ........................................................31
ZAKOŃCZENIE .......................................................................................................................................35
II. POGŁĘBIANIE TRANSU ............................................................................................................ 41
ĆWICZENIA OGÓLNE ROZWIJAJĄCE KONCENTRACJĘ ...................................................................... 46

ODLICZANIE ........................................................................................................................................... 46
SKALOWANIE ......................................................................................................................................... 49
Klucz dynamiczny ................................................................................................................................... 50
Skalowanie w praktyce ........................................................................................................................... 52
Skala rozluźnienia ................................................................................................................................... 55
Skala wyciszenia ...................................................................................................................................... 56
TRENING AUTOGENNY SHULTZA – KLUCZ DO ZDROWIA .................................................................. 57
INTEGRACJA TRENINGU AUTOGENNEGO Z NASZĄ PROCEDURĄ ........................................................... 64
DALSZE ĆWICZENIA ZE SKALOWANIA ................................................................................................ 66
Skala pozytywnego samopoczucia........................................................................................................ 67
Zasypianie ............................................................................................................................................. 69
Amulet snu ............................................................................................................................................... 70
Dobry sen ................................................................................................................................................. 71
Inne Podejście do tej metody.................................................................................................................. 72
_______________________________________________________________________________________ 3
Do czego moŜe nam się przydać autohipnoza?
Wielu z nas Ŝyje w stresie i przez to miewamy kłopoty z koncentracją, nie moŜemy się
skupić, zapominamy o róŜnych rzeczach, bywamy nerwowi, rozkojarzeni i myślimy, Ŝe
dobrze by było gdyby to się zmieniło.
Czasami czujemy zmęczenie, brakuje nam energii, a praca czy nauka bywa tak wyczerpująca,
Ŝe po południu nie mamy na nic ochoty, pragniemy tylko usiąść, albo połoŜyć się, odpocząć i
mieć święty spokój.
Niektórzy z nas mogą mieć kłopoty w kontaktach z innymi, z nieśmiałością i stresem
odczuwanym w kontaktach z szefem, pracodawcą, współpracownikami czy przedstawicielami
płci przeciwnej. Być moŜe sama myśl o egzaminie, czy załatwieniu czegoś w jakimś urzędzie
niektórych z nas stresuje - a moŜe inni nas nie doceniają, źle odczytują nasze intencje i z tego
powodu mamy róŜne stresujące przeŜycia.
Niektórzy z nas mają teŜ problemy z zaśnięciem, tak, Ŝe kiedy zbliŜa się wieczór zaczynamy
się niepokoić, Ŝe znów nie będziemy mogli zasnąć i martwimy się, Ŝe znów się nie wyśpimy,
musimy połknąć tabletkę aby zasnąć a i tak śpimy niespokojnie, wielokrotnie budząc się w
nocy i znów nie moŜemy zasnąć lub nasz sen bywa nerwowy i niespokojny. Wtedy rano
rzadko budzimy się w dobrej formie i nie czujemy się najlepiej, przez to popołudniu teŜ
często nie czujemy się dobrze i odczuwamy zmęczenie.
Być moŜe w takim wypadku nie potrafimy sobie nawet wyobrazić jak by to było, gdyby
zasypianie obywało się bez problemów, gdyby wieczorem towarzyszyło nam odczucie
zadowolona i szczęścia, Ŝe nadchodzi czas snu wiedząc, Ŝe zaśniemy łatwo i przyjemnie, sen
będzie głęboki i spokojny tak, Ŝe obudzimy się po nim w doskonałym nastroju, doświadczając
odświeŜenia a sam sen będzie przyjemnością. Jednak dzięki autohipnozie moŜe stać się to
faktem.
Wielu z nas pragnie odczuwać spokój, mieć jasny zrównowaŜony umysł, który bez
problemów radzi sobie w codziennych sytuacjach bez rozproszenia, nerwowości, bez obaw –
i to łatwo moŜe stać się rzeczywistością dzięki autohipnozie.
Pomyślmy jak by to było, odczuwać kiedy chcemy spokój, zrelaksowanie, mieć jasny umysł,
poczucie przenikającej nas przyjemnej energii nie powodującej nerwowości sprawiającej, Ŝe
odczuwamy radość z zajmowania się róŜnymi przyjemnymi rzeczami, znajdując w tym
odpoczynek. Być moŜe teraz myślimy, Ŝe to nieosiągalne marzenie, jednak to moŜe łatwo i
przyjemnie stać się naszą codziennością dzięki autohipnozie. MoŜemy być cały czas pełni
relaksu, spokoju, energii i cieszyć się Ŝyciem.
Wielu z nas kiedy zaczyna praktykować autohipnozę dziwi się jakie to łatwe i naturalne, jak
łatwo cieszyć się Ŝyciem i czuć się doskonale w kaŜdych okolicznościach. Opanowując
autohipnozę szybko zapominamy o ciągłym znuŜeniu, napięciach i nerwowości, kawie i
innych stymulantach nadweręŜających nasze nerwy, przekonujemy się, Ŝe spokój i dobre
samopoczucie to stan naturalny i po pewnym czasie trudno jest nam uwierzyć, Ŝe przez tyle
lat mogło było inaczej.
Pomyślmy jak by to było gdyby ludzie zawsze widzieli w nas miłą, przyjazną, kompetentną
osobę, odnosili się do nas Ŝyczliwie z wyrozumiałością i sympatią, zawsze nas doceniając,
widząc w nas kogoś z kim naprawdę warto mieć dobre relacje – tak moŜe się stać i dziać się
zawsze kiedy zrozumiemy i zaczniemy stosować autohipnozę.
Być moŜe niektórzy z nas myślą teraz, Ŝe to nieosiągalne marzenie. Kiedy jednak zaczniemy
ćwiczyć przekonujemy się, Ŝe jest to moŜliwe i łatwiejsze do osiągnięcia niŜ sądziliśmy.
Autohipnoza moŜe sprawić, Ŝe stanie się to faktem i to szybciej niŜ przypuszczamy.
_______________________________________________________________________________________
-4-
Jeśli często boli nas kręgosłup czy odczuwamy bóle mięśni bądź głowy to równieŜ moŜe
odejść w przeszłość. Dzięki autohipnozie moŜemy zacząć się czuć lekko, dobrze pod
względem fizycznym i psychicznym.
To tylko niektóre korzyści jakie moŜemy osiągnąć kiedy nauczymy się autohipnozy i
zaczniemy ją wykorzystywać w swoim Ŝyciu. W rzeczywistości autohipnoza ofiarowuje
nam znacznie więcej, pozwoli poznać nam siebie – swój organizm, swoją psychikę i
sprawić, Ŝe wykorzystując tą wiedzę staniemy się taką osobą jaką chcielibyśmy być.
Być moŜe myślisz, drogi czytelniku, Ŝe trochę przesadziłem, ale kiedy zaczniesz realizować
opisany tu program ćwiczeń, kiedy poznasz go i wdroŜysz w Ŝycie odkryjesz, Ŝe nie tylko
wcale nie przesadzałem, ale nie napisałem nawet części tego co moŜna osiągnąć poprzez
autohipnozę. Zrozumiesz, Ŝe korzyści z niej płynące są tak wielopłaszczyznowe, dają tak
wiele moŜliwości, Ŝe zwyczajnie nie da się tego opisać. Ja daję ci tylko narzędzie a to jak go
uŜyjesz zaleŜy od ciebie, od twojej wyobraźni i inwencji. MoŜesz z łatwością osiągnąć to
wszystko co powyŜej przedstawiłem a takŜe znacznie więcej, aby to osiągnąć wystarczy tylko
zrozumieć to co tu opisuję i zacząć ćwiczyć. Autohipnoza nie jest magią choć być moŜe tak to
wygląda, nie jest czarodziejską róŜdŜką, jest jak juŜ wspomniałem wspaniałym narzędziem i
tylko od ciebie zaleŜy kiedy i jak jej uŜyjesz.
Czym jest Autohipnoza
Istnieje wiele metod autohipnozy rozumianej jako sposoby osiągnięcia tzw. transu
hipnotycznego, podobnie jak i istnieje wiele metod autohipnozy rozumianej jako sposoby
wykorzystania stanu transu do osiągania określonych celów. Na początek zajmę się tym
pierwszym zagadnieniem.
Stan autohipnozy moŜna określić jako specyficzny stan świadomości charakteryzujący się
podwyŜszonym stanem koncentracji, w którym umysł funkcjonuje nieco inaczej niŜ na co
dzień, cechując się większą podatnością na sugestie. Nie jest to jakiś niezwykły stan umysłu,
jest to stan odpręŜenia, spokoju połączonego z naturalnym skupieniem. Przypomina stan
półsnu w jakim znajdujemy się zasypiając i przez jaki przechodzimy codziennie budząc się.
Wbrew temu co niektórzy na ten temat myślą jest on łatwy do osiągnięcia, poniewaŜ
wielokrotnie w ciągu dnia przechodzimy naturalnie przez takie stany nie tylko zasypiając i
budząc się, ale takŜe, kiedy wypoczywamy, kiedy marzymy i przy wielu innych okazjach.
Nie jest jednak tak, jak sądzą niektórzy, Ŝe wielokrotnie w ciągu dnia bywamy
hipnotyzowani, czy teŜ popadamy w stan autohipnozy. Po prostu przechodzimy w zbliŜony
stan, poniewaŜ jest on naturalny, słuŜy wypoczynkowi, regeneracji ciała i umysłu, który jest
niezbędny dla zachowania zdrowia i wewnętrznej równowagi.
Jeśli z powodu stresu, lub innych negatywnych czynników ten mechanizm jest blokowany,
nasze funkcjonowanie pogarsza się i moŜe doprowadzić do roŜnych komplikacji natury
zdrowotnej zarówno fizycznych jak i psychicznych. Zdrowy, zrównowaŜony człowiek,
wielokrotnie w ciągu dnia doświadcza tego stanu zazwyczaj nie będąc go do końca świadom.
Nie jest to jednak stan autohipnozy, o niej moŜemy mówić dopiero wtedy, kiedy
uświadamiamy sobie ten stan oraz celowo weń wchodzimy i wykorzystujemy go dla naszych
celów.
MoŜna się tego nauczyć poprzez specyficzny trening umysłu, moŜe to być wynikiem sugestii
pohipnotycznych, lub efektem uświadomienia sobie tego stanu kiedy naturalnie się pojawia.
_______________________________________________________________________________________
-5-
RóŜnica między hipnozą, autohipnozą a zbliŜonymi stanami, które wielokrotnie w ciągu dnia
osiągamy w sposób naturalny polega tylko na tym, Ŝe w stanach hipnotycznych nasza
świadomość jest ukierunkowana i naturalnie skupiona na tym co w danej chwili robimy.
Ogólnie moŜna powiedzieć, Ŝe stan autohipnozy jest stanem hipnotycznym wywołanym
samodzielnie.
Przykładowo tzw. stan alfa osiągany w wyniku samodzielnego treningu metodą Silvy jest
niewątpliwie stanem autohipnozy, podobnie rzecz ma się z treningiem autogennym Shultza i
wieloma innymi tego typu metodami.
Subiektywny odbiór stanu autohipnozy zaleŜy od wielu czynników; nastawienia, oczekiwań,
wyobraŜeń, metody jego osiągania itp. Ten fakt moŜe niektórym osobom przeszkadzać w
treningu szczególnie kiedy ich wyobraŜenia na temat autohipnozy są fantastyczne,
wykoncypowane na podstawie opisów jakiś szczególnych przypadków, czy szczególnych
doznań jakie mogą się wiązać z tym stanem. Dobrze jest jasno sobie uświadomić, Ŝe stan
autohipnozy jest przede wszystkim stanem odpręŜenia i mimo iŜ mogą się z tym wiązać róŜne
szczególne doznania czy odczucia to nie stanowią one istoty autohipnozy i nie muszą mieć
Ŝadnego związku z głębokością tego stanu.
Kiedy odpręŜamy się, wiele doznań jakie się pojawiają ma związek z uwalnianiem się od
róŜnych napięć i niekiedy mogą one przybierać róŜne spektakularne formy np. wraŜenia
zapadania, wirowania, kołysania, pulsowania, wyginania ciała i wiele innych. Takie doznania
niekiedy robią wraŜenie, jednak zazwyczaj pojawiają się tylko na początku. Kiedy uwolnimy
się od napięć większość z tych wraŜeń zanika, a stan autohipnozy staje się bardziej klarowny,
naturalny, odczuwalny jest jako miłe, spokojne odpręŜenie, bez Ŝadnych spektakularnych
wraŜeń. Kiedy przestają się pojawiać róŜne dziwne wraŜenia a pozostaje tylko czyste
przyjemne odpręŜenie jest to oznaka ustabilizowania się transu, czasami błędnie brana za
spłycenie się go. W rzeczywistości po wystąpieniu róŜnych spektakularnych doznań
opisanych wyŜej stan staje się naturalny, a tego typu doznania przestają się pojawiać
następuje pogłębienie transu. MoŜe być teŜ tak, Ŝe pewne doznania będą się pojawiały często
w trakcie wchodzenia w trans, co moŜe się wiązać z tym, Ŝe pewne napięcia ciągle powstają
w naszym codziennym Ŝyciu i wchodząc w trans uwalniamy się od nich - zazwyczaj jednak
kiedy oswoimy się z transem i nauczymy odpręŜać się tych doznań jest mniej a wszystko
przebiega spokojniej.
Aby to zilustrować posłuŜę się przykładem z dziennika Michała z dwu kolejnych dni:
„Postanowiłem, Ŝe tym razem dam sobie na poszczególne etapy ćwiczenia maksimum czasu,
nie tylko nie spiesząc się, ale nawet specjalnie poświęcając na wszystko więcej czasu.
Zacząłem od pogłębionego oddychania i juŜ od początku zauwaŜyłem, Ŝe łatwiej się
rozluźniam, więc tym razem dość szybko przeszedłem etap pogłębionego oddychania. Po
chwili odczułem, Ŝe juŜ czas na naturalne oddychanie. MoŜe po około minucie takiego
naturalnego oddychania mój stan znów przyjemnie się pogłębił. Naturalne oddychanie działa
na mnie jak „magiczna róŜdŜka”, za kaŜdym razem pojawia się takie dwukrotne pogłębienie
rozluźnienia. PoniewaŜ dawałem sobie maksimum czasu na wszystko to tym razem zwróciłem
szczególną uwagę na to, aby mój oddech był jak najbardziej naturalny, tak, Ŝebym nie
próbował go przypadkiem spłycać. Po jakimś czasie znów odczułem, Ŝe czas na skupienie na
splocie. Tym razem i skupienie na splocie było łatwiejsze niŜ zwykle, aczkolwiek i tym razem
zauwaŜyłem, Ŝe oddech automatycznie się pogłębił – pozwoliłem jednak by oddech po prostu
był taki jaki był i nie przejmowałem się tym.
Spocząłem w tym przyjemnym głębokim rozluźnieniu i po chwili pomyślałem, Ŝe moŜe będę juŜ
kończył, ale skoro miałem dać sobie maksimum czasu na wszystko, to pozwoliłem sobie
jeszcze trochę 'posiedzieć' w tym przyjemnym stanie i opłaciło się!
_______________________________________________________________________________________
-6-
Najpierw przez chwilę miałem wraŜenie, Ŝe moje ciało zaczyna lekko wibrować, ale nie byłem
tego do końca pewien, a później zdałem sobie sprawę, Ŝe to wibracje pochodzące od uderzeń
serca. Potem zaobserwowałem, Ŝe jakby trochę nieświadomie, a trochę świadomie blokuję
się, przed wzięciem takiego pełnego, głębokiego oddechu, którego oczekiwał mój organizm,
więc jak zdałem sobie z tego do końca sprawę to wziąłem głęboki oddech i zaczęła się jazda!
Moje ciało jak tylko zacząłem się głęboko napełniać powietrzem rzeczywiście zaczęło silnie
falować na boki z dość duŜą częstotliwością i siłą, jednak na wydechu falowanie spowalniało
prawie ustając zupełnie. Potem juŜ nie brałem aŜ tak głębokich oddechów, ale za kaŜdym
razem pojawiało się to silne falowanie, a jednocześnie chwilę juŜ po tym pierwszym falowaniu
pojawiło się jeszcze takie 'efekciarskie' odczucie. Miałem wraŜenie, Ŝe moje ciało się wygina,
głowa, która leŜała prosto, nagle zdawała się leŜeć na prawym boku, a lekko podkurczone w
dłonie palce jakby zlepiły się w kulki, ale to jeszcze nic! Gdy głowa tak jakby leŜała na boku
reszta ciała zaczęła się wyginać wraz z całym łóŜkiem (!) w górę i w prawy skos (jakby w
prawy górny róg pokoju), czułem, Ŝe mogę mieć na to wpływ i dodatkowo, jakby 'siłą woli'
wzmocniłem to uczucie i łóŜko podniosło się jeszcze wyŜej, aŜ prawię stanęło zupełnie na bok,
miałem wraŜenie, Ŝe łóŜko jakby lewituje opierając się na jednym tylko naroŜniku, a ja wraz z
nim jakby przyklejony do niego! Przemknęła mi nawet myśl, Ŝe muszę uwaŜać Ŝeby nie spaść z
łóŜka, choć w pełni byłem świadom, Ŝe to tylko złudzenie. Wygięty, ze sklejonymi dłońmi, na
lewitującym łóŜku odczuwałem silne wibrujące falowanie przy kaŜdym wdechu - jazda na
maksa!!! Przy trzecim takim wdechu nie mogłem wytrzymać i zacząłem się śmiać z radości na
głos przez jakieś krótkie dwie sekundy, ale później falowanie juŜ trochę ustało, jednak
wszystkie wraŜenia pozostawały równie silne i czułem to wyraźnie. Byłem podekscytowany,
ale starałem się oddychać w miarę normalnie. Po chwili zdecydowałem, Ŝe juŜ starczy, bo
muszę to szybko opisać, ale jak tu powrócić, skoro jestem tak wygięty wraz z łóŜkiem. Znów
więc jakby siłą woli zacząłem sterować tymi wraŜeniami, nakłaniając je powoli do powrotu
do normalnego leŜenia w poziomie, bez wygiętej głowy i zadziałało, bo powoli zacząłem
wracać do 'normalnej pozycji', tak jakbym przekręcił ster statku, który po chwili na to
zareagował. Część wraŜeń jeszcze pozostawała, jak np. te sklejone dłonie i takie lekkie
wygięcie, ale zacząłem powoli poruszać ciałem i wszystko wróciło do normy, przeciągnąłem
się i otworzyłem oczy, byłem przepełniony radością i energią, czegoś takiego się nie
spodziewałem! Byłem teŜ zdziwiony jak spojrzałem na zegarek, bo okazało się, Ŝe minęło
około 25 minut, gdzie przecieŜ dawałem sobie na wszystko więcej czasu niŜ zwykle, a czasu
minęło mniej więcej tyle co zawsze!”
„Dzisiaj równieŜ postanowiłem dać sobie duŜo czasu na wszystko, mając na względzie
wczorajsze doświadczenia. JuŜ od początku szło nieźle. Pogłębione oddychanie, po jakimś
rozluźnianie ciała, wszystko szło bez większych problemów i po jakimś czasie przeszedłem do
naturalnego oddychania. Tym razem jednak po raz pierwszy nie pojawił się tak wyraźny 'efekt
magicznej róŜdŜki', czyli mój stan nie pogłębił się na tym etapie aŜ tak wyraźnie, ale i tak
byłem juŜ dość głęboki. Przeszedłem do skupienia na splocie i po pewnym czasie zakończyłem
ćwiczenie, tym razem nie było Ŝadnych ‘fajerwerków’, ale na koniec i tak podziękowałem
sobie jakby w duchu, Ŝe po prostu udało mi się rozluźnić i to jest OK.!”
Jak widać po spektakularnych doświadczeniach związanych z uwalnianiem się od napięć stan

transu ustabilizował się na głębszym poziomie i stał się naturalny, wolny od jakiś
niezwykłych doznań. Tak zazwyczaj to przebiega przez co niektórzy mogą sądzić, Ŝe nie
poszło im najlepiej bo nie było niezwykłych doznań, jednak w rzeczywistości następuje
właśnie pogłębienie transu.
Stan autohipnozy przypomina marzenie. Kiedy oddajemy się przyjemnym marzeniom lub
_______________________________________________________________________________________
-7-
wspominamy miłe chwile odpręŜamy się, nasz oddech staje się spokojny, mięśnie rozluźniają,
odrywamy się od naszych problemów, zewnętrzny świat przestaje mieć znaczenie,
przestajemy nań zwracać uwagę, nawet jeśli słyszymy co się dzieje wokół nie zwracamy na to
uwagi ani nie mamy ochoty odrywać się od naszych przyjemnych myśli. Nasz umysł równieŜ
zaczyna pracować nieco inaczej zamiast słów zaczynają dominować obrazy, odczucia i
wspomnienia identycznie jak w hipnozie czy autohipnozie.
RóŜnica między zwykłym marzeniem a autohipnozą polega głównie na tym, Ŝe w tym drugim
przypadku zaczynamy od odpręŜenia i rozluźnienia mięśni na znacznie głębszym poziomie
niŜ przy zwykłym marzeniu, przy czym robimy to w pełni świadomie. Nieco inaczej
uŜywamy teŜ umysłu, mamy inne nastawienie i marzymy w ściśle określony sposób, ale o
tym napiszę później.
Ludziom, którzy nie doświadczyli hipnozy wydaje się, Ŝe w hipnozie świadomość

hipnotyzowanego jest uśpiona, a hipnotyzer, który pozostaje w pełni świadomy podejmuje
decyzje co robić z pacjentem. Zapewne tak to wygląda kiedy obserwuje się seans z zewnątrz,
ale w rzeczywistości tak nie jest. Świadomość zahipnotyzowanego nie jest uśpiona, wręcz
przeciwnie pozostaje jasna, odpręŜona i skupiona, dlatego nazywano hipnozę jasnym snem -
jasny od jasnej świadomości sen, bo ciało zdaje się być uśpione. Ta jasna świadomość jest
czysta, otwarta, zrelaksowana, skierowana na wyobraŜenia poddawane przez hipnotyzera a
nie na ocenianie i analizę. PodąŜa za procesem i jest naturalnie na nim skoncentrowana,
podobnie jak w marzeniu.
Tak samo jest w autohipnozie, kiedy odpręŜymy umysł i ciało. Nasza świadomość uspokaja
się i rozjaśnia stając się zdolna do podąŜenia za procesem. Wchodzenie w autohipnozę to
właśnie doprowadzenie do stanu odpręŜenia i wyciszenia świadomości aby stała się jasna i
zrelaksowana, zdolna do naturalnego skupienia i podąŜenia za wyobraŜeniami jakie tu sami
sobie poddajemy. Jak juŜ wspominałem jest to niemal identyczne z tym co dzieje się kiedy
marzymy i przechodzimy przez takie stany wielokrotnie w ciągu dnia więc - osiągnięcie go
jest łatwe kiedy rozumiemy czym on w istocie jest i jak go doświadczamy.
NaleŜy przede wszystkim zdać sobie sprawę z faktu, Ŝe osiągnięcie stanu autohipnotycznego
mimo iŜ jest łatwe nie jest celem samym w sobie, a jest jedynie etapem na ścieŜce do
wykorzystania go dla osiągnięcia zamierzonych zmian w naszym funkcjonowaniu; do
poprawy naszego zdrowia, samopoczucia, przywrócenie równowagi, uwolnienia się od
róŜnych problemów, przeprogramowanie pewnych wzorców zachowań itp.
Pragnąc nauczyć się autohipnozy warto przede wszystkim odpowiedzieć sobie w jakim celu
chcemy się jej nauczyć i co przez nią zamierzamy osiągnąć. Kiedy to stanie się jasne
wówczas moŜemy zastanowić się nad doborem metody. PoniewaŜ jest to łatwe i naturalne
moŜemy tego dokonać na wiele sposobów np. wystarczy się odpręŜyć i utrzymać w tym
stanie jasną świadomość. Zazwyczaj stosuje się jednak bardziej rozbudowane metody aby
uświadomić sobie i rozwinąć wszystkie aspekty tego stanu oraz pogłębić go i ustabilizować.
Nauczenie się wykorzystywania go wymaga trochę więcej pracy, ale równieŜ moŜemy to
łatwo osiągnąć, a włoŜony wkład zwraca się z nawiązką poniewaŜ szybko dostrzegamy
poprawę naszego funkcjonowania w codziennym Ŝyciu. Wymaga to tylko zrozumienia tego w
jaki sposób wykorzystujemy w tym stanie wyobraźnię i poznania kilku zasad kierujących tym
procesem po czym nabrania doświadczenia poprzez praktyczny trening.
Zazwyczaj opanowanie skutecznego posługiwania się autohipnozą powszechnie uŜywanymi

metodami wymaga systematycznego wytrwałego treningu i pracy. Przykładowo, samodzielne
_______________________________________________________________________________________
-8-
opanowanie osiągania stabilnego stanu alfa metodą Silvy wymaga kilku miesięcy
systematycznej pracy, opanowanie treningu Shultza to w praktyce równieŜ kilka miesięcy
systematycznych ćwiczeń, zaś osiągnięcie jakiś spektakularnych umiejętności w praktyce
moŜe zająć lata. Prezentowane przeze mnie metody są znacznie szybsze i przyjemniejsze. Jak
się przekonamy pozwalają osiągnąć te same, a nawet lepsze efekty juŜ w kilka tygodni.
Opanowanie tego programu i nabranie pewnej biegłości w posługiwaniu się autohipnozą
wymaga oczywiście trochę czasu. Niektórym moŜe zająć tydzień czy dwa, inni będą
potrzebować kilku miesięcy, jednak wszystko zaleŜy od stopnia zaangaŜowania oraz
intensywności praktyki.
Bywają ludzie, którym się wydaje, Ŝe nauczą się autohipnozy w kilka godzin i osiągną
zdumiewające efekty. Oczywiście wolno im tak myśleć, jednak pośpiech sprawia Ŝe
przeskakuje się nad wieloma szczegółami, więc w efekcie tacy ludzie nauczą się autohipnozy
jedynie pobieŜnie, skazując się na brak moŜliwości wykorzystania pełnego potencjału
autohipnozy. Przykładowo opanowanie samej procedury Rhodesa zazwyczaj zajmuje jedną
sesję, rozwinięcie na jej bazie i zasadach podstaw treningu autogennego jest moŜliwe w kilka
dni podobnie jak i wiele innych rzeczy - moŜna posługiwać się autohipnozą werbalną w
dowolnym celu dla osiągnięcia wielu poŜytecznych zamierzeń, jednak postępując w ten
sposób nie wyjdziemy poza zewnętrzny poziom autohipnozy i nie nauczymy się nią
posługiwać w szerszym zakresie. Kiedy jednak będziemy trzymali się opisanego tu programu
zaczynając od ćwiczeń wprowadzających łatwo, naturalnie i przyjemnie, przyswoimy sobie
wszystkie zasady posługiwania się autohipnozą na głębszym poziomie dobrze się przy tym
bawiąc.
Osiągnięcie stanu autohipnozy jest proste, jednak nauczenie się posługiwania tym stanem
wymaga nieco systematycznej, spokojnej praktyki i nauki poprzez ćwiczenia. Jeśli naukę
autohipnozy potraktujemy jako dobrą zabawę, na pewno szybko ją opanujemy w
zadowalającym stopniu.
To co osiągniemy poprzez autohipnozę i jak duŜo czasu nam to zajmie zaleŜy od naszego
zrozumienia jej mechanizmów, naszego zaangaŜowania, systematyczności a przede
wszystkim od naszego podejścia do niej i naszej wyobraźni.
Dobrze jest teŜ uświadomić sobie fakt, Ŝe jeśli podejdziemy do autohipnozy ze sztywnym,
zamkniętym umysłem, widząc w tym jeszcze jedną rzecz, którą musimy szybko opanować,
stworzymy ograniczenia i napięcia przez co napotkamy na przeszkody.
Jeśli będziemy otwarci, pełni wyobraźni i radosnej inspiracji do tego, czego się uczymy, jeśli
odpuścimy sobie pośpiech i nauczymy się znajdować radość w tym co robimy, efekty
stopniowo przyjdą same, przekraczając nasze wyobraŜenia i oczekiwania.
Pamiętajmy: aby osiągnąć optymalne efekty powinniśmy podejść do autohipnozy na luzie

z radosnym, otwartym i ciekawym umysłem artysty, bądź odkrywcy, jeśli znajdziemy w
tym radość postęp będzie następował szybko i będzie nas cieszył.
_______________________________________________________________________________________
-9-
Moja przygoda z Autohipnozą
Moja przygoda z autohipnozą zaczęła się w pierwszych klasach ogólniaka, kiedy zacząłem
ćwiczyć Hatha Yogę i przy tej okazji poszerzając swoją wiedze na temat relaksu zetknąłem
się z „Treningiem Autogennym” Shultza. Czytając jakąś ksiąŜkę na temat Jogi dowiedziałem
się, Ŝe Shultz wywiódł swój system z Jogi oraz hipnozy bazując na wraŜeniach związanych z
rozluźnieniem i Ŝe jest to doskonały sposób na odpręŜenie i uspokojenie, po czym był tam
opis jego metody. Pełen entuzjazmu przestudiowałem dokładnie opis metody i włączyłem
trening Shultza w jego podstawowej formie do moich ćwiczeń. Zapewne dzięki zdolności
relaksacji jaką miałem ćwicząc Hatha Yogę szybko nauczyłem się wywoływać stosowne
wraŜenia i zapadać w bardzo przyjemny stan skoncentrowanego odpręŜenia, jak nazywa się
stan autohipnozy w Treningu Autogennym. Bardzo mi się to spodobało więc z radością i
zaangaŜowaniem doskonaliłem się w tym przez dłuŜszy czas i byłem z tego bardzo
zadowolony.
Później zetknąłem się z metodą Rhodesa, zacząłem się jej z pasją uczyć i szybko ją
opanowałem. Dzięki niej lepiej zrozumiałem na czym polega autohipnoza i poszerzyłem jej
zakres. Nie musiałem juŜ ograniczać się do ćwiczeń Shultza radośnie eksperymentowałem z
autohipnozą wywołując róŜnego rodzaju wraŜenia w ciele, lekkości, sztywności, znieczulenia
a takŜe wiele, wiele innych. Mój entuzjazm wzrósł i zacząłem szukać szerszej wiedzy na ten
temat.
Dzięki temu, Ŝe w tym czasie ćwiczyłem karate zetknąłem się z „Umysłową kontrolą Chi”
Micka Daytona dzięki czemu nie tylko lepiej zrozumiałem jak funkcjonuje umysł, ale otwarły
się przede mną nowe perspektywy wykorzystania autohipnozy do róŜnych celów w pracy z
ciałem i umysłem, do dziś uwaŜam tę ksiąŜkę za jedną z lepszych i jedyną z jaką się
zetknąłem, która w przystępny i jasny sposób uczy jak wykorzystywać autohipnozę do pracy
ze swoim ciałem i umysłem to był dla mnie prawdziwy skarb.
Inne aspekty autohipnozy poznałem dzięki „Kursom Doskonalenia Umysłu” prowadzonym
przez Lecha Emfazego Stefańskiego i później poprzez zgłębianie metody Silvy a w końcu
poprzez zetkniecie się z „Autoregulacją” Alijewa.
Doświadczenia z tymi metodami oraz kilkoma innymi dały mi obszerny obraz i zrozumienie
autohipnozy zarówno od strony teoretycznej jak i praktycznej, które miałem później okazję
pogłębić pod kierunkiem mojego pierwszego nauczyciela medytacji, który był zarazem
hipnotyzerem i psychoterapeutą o obszernej i przekrojowej wiedzy na temat róŜnych
aspektów pracy z umysłem tak, Ŝe te pozornie róŜniące się systemy stały się dla mnie bardziej
zrozumiałe jako części jednej większej całości. Zacząłem dostrzegać słabe i mocne strony
tych systemów, ich plusy i minusy oraz pracować nad ich syntezą, dostosowaną do moich
potrzeb i upodobań.
W okresie studiów, kiedy zacząłem uczyć innych autohipnozy, dla ich potrzeb zmuszony
byłem wypracować jakieś proste i efektywne metody przekazywania tej wiedzy. Okazało się,
ze najlepszym punktem wyjścia do tej nauki jest metoda Rhodesa pozwalająca szybko i
efektywnie opanować podstawy i na jej bazie nauczyć się tego czego się chce. Dokonałem
więc syntezy tych metod na bazie metody Rhodesa i rozwinąłem system, który doskonale
sprawdza się w praktyce, jest szybki, efektywny i łatwy do dostosowania do swoich potrzeb i
upodobań a co najwaŜniejsze większość ludzi bez problemów potrafi opanować go
samodzielnie i z powodzeniem wykorzystywać w swoim Ŝyciu.
KsiąŜka ta opisuje mój system i sposób praktycznej nauki autohipnozy krok po kroku tak, aby
uzyskać zarówno teoretyczne jak i praktyczne zrozumienie wykorzystania tego stanu w
róŜnych jego aspektach. Aby odnieść korzyści z tej ksiąŜki, zrozumieć i opanować
_______________________________________________________________________________________
-10-
autohipnozę w praktyce wystarczy jeśli będziemy krok po kroku opanowywać zawarty w niej
program tak, jak został tu opisany, aby przez to rozwinąć swoje zrozumienie nie tylko
teoretycznie, ale przede wszystkim praktyczne poprzez osobiste doświadczenie. Kiedy to
nastąpi, zrozumienie autohipnozy oparte na własnym doświadczeniu bez trudności pozwoli
nam zastosować autohipnozę w dowolnym aspekcie naszego Ŝycia, opracować swój program
dostosowany do osobistych potrzeb, preferencji i uŜywać jej dla realizacji swoich celów i
zamierzeń.
Mam nadzieję, Ŝe korzyści jakie czytelnicy osiągną w wyniku praktycznego poznania
autohipnozy przejdą moje najśmielsze oczekiwania a ich Ŝycie stanie się nie tylko łatwiejsze i
przyjemniejsze lecz przede wszystkim lepsze, pełniejsze i bardziej fascynujące, przynosząc
poŜytek im i wszystkim wokół.
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe ja daję tylko wiedzę i narzędzie, a to kiedy i jak czytelnik je
wykorzysta zaleŜy tylko od niego, od jego zaangaŜowania, wyobraźni i inwencji. śyczę
wszystkim czytelnikom wspaniałych sukcesów i zapraszam w niezwykła podróŜ w cudowną
krainę potęŜnej magii umysłu, która moŜe zmienić nasze Ŝycie.
Nauka autohipnozy - Metoda Rhodesa
Najprostszą i najskuteczniejszą metodą nauczenia się autohipnozy jest metoda Rhodesa, która
przy tym doskonale daje się łączyć z hipnozą i to w obie strony, dlatego tę metodę najczęściej
polecam tym, którzy pragną się nauczyć autohipnozy. Dodatkowo jest to w miarę szybka
metoda nauki bazująca na koncentracji.
Oczywiście jak przy kaŜdej metodzie dobrze jest opracować sobie pewien plan którego naleŜy
się trzymać. Taki program musi być dobrany do oczekiwań i celów jakie zakłada sobie osoba
rozpoczynająca naukę i powinna się go konsekwentnie trzymać, aŜ do osiągnięcia celu.
Kolejność i częstotliwość sesji powinna być równieŜ dobrana tak aby osiągnąć maksymalny
efekt.
PoniewaŜ kaŜdy oczekuje czegoś innego trudno przedstawić jakiś ogólny program, z tego
względu ograniczę się tu tylko do pewnych wskazówek dotyczących pierwszego okresu
nauki, na bazie których zbudujemy solidny fundament pod jakiekolwiek uŜycie autohipnozy
zgodne z naszymi celami i oczekiwaniami.
Rhodes kładzie w swojej metodzie nacisk przede wszystkim na koncentrację i wbrew

potocznym opiniom jest to najskuteczniejsze podejście dla początkujących. W tej metodzie
uczymy się przechodzić od koncentracji do odpręŜenia i jest to właściwy kierunek, poniewaŜ
koncentracja pozwala nam przezwycięŜyć róŜne przeszkody, właściwie ukierunkować umysł i
osiągnąć znacznie lepsze efekty w dalszej perspektywie niŜ metody nie bazujące na
koncentracji.
Zwolennicy metod opartych o odpręŜenie uwaŜają, Ŝe koncentracja moŜe przeszkadzać w
osiągnięciu rozluźnienia. W pewnym sensie mają rację, faktycznie u początkujących zanim
oswoją się z tą metodą zbytnie napięcie wywołane intensywną koncentracją moŜe w
początkowych etapach treningu nieco blokować odpręŜenie. Korzyści jednak są znacznie
większe niŜ to początkowe utrudnienie, poniewaŜ ćwicząc taką metodą w naturalny sposób
rozwijamy moc koncentracji niezbędnej do skutecznego uŜywania sugestii, z czym z kolei
mają problemy ludzie zaczynający od metod opartych na odpręŜeniu.
Zbytnie skupienie się na odpręŜeniu paraliŜuje koncentrację i praktycznie uniemoŜliwia

osiąganie głębszych transów autohipnotycznych. Poza tym łatwiej komuś z silną
koncentracja nauczyć się rozluźniać niŜ komuś odpręŜonemu się skoncentrować. Mając
_______________________________________________________________________________________
-11-
jeszcze na uwadze to, Ŝe pierwsze kontakty z autohipnozą w znacznej mierze
determinują cały trening, lepiej na początku przesadzić z koncentracją i wyrobić sobie
właściwy nawyk niŜ później mieć z tym kłopoty. Zdecydowanie łatwiej jest później
popracować nad odpręŜeniem na bazie koncentracji niŜ odwrotnie.
Oczywiście nie znaczy to, Ŝe odpręŜenie nie jest waŜne – jest ono bardzo waŜne i stanowi
istotę autohipnozy, jednak rozwija się ono naturalnie wraz z wykonywaniem ćwiczeń
stanowiąc ich najistotniejszy element. Stan odpręŜenia jest warunkiem autohipnozy i naleŜy o
tym pamiętać, tym niemniej drugim punktem decydującym o jej skuteczności jest
koncentracja niezbędna do pokierowania procesem i z tym drugim często początkujący mają
pewne problemy. Uczenie się autohipnozy metodą Rhodesa pozwala wyeliminować tę
niedogodność i stworzyć od początku dobre nawyki.
Oczywiście zdaję sobie sprawę, Ŝe róŜni ludzie mają róŜne preferencje i odpowiadają im
róŜne podejścia, z mojego doświadczenia wynika jednak, Ŝe w większości przypadków to
które tu prezentuję jest znacznie skuteczniejsze od innych.
Zanim przystąpimy do ćwiczeń
Zanim przystąpimy do ćwiczeń autohipnozy dobrze jest wykonać kilka wolnych

rozciągających ćwiczeń. Pozwolą one rozruszać zastane, przykurczone mięśnie,
poprawić krąŜenie i nieco wyostrzyć umysł, co znacznie ułatwi nam skupienie się na
autohipnozie.
To, Ŝe takie ćwiczenia bardzo pomagają odkryłem na samym początku zajmowania się
autohipnozą i od tego czasu zawsze poprzedzam nimi kaŜdą sesję autohipnozy. Dodatkową
zaletą takich ćwiczeń jest to, Ŝe pomagają one się uspokoić i skoncentrować przed sesją. Z
czasem wytworzy to w nas pewien odruch, który będzie nam bardzo pomocny, poniewaŜ juŜ
same te ćwiczenia pozwolą nam się właściwie nastroić, nawet jeśli w danym momencie
jesteśmy ospali bądź rozproszeni, dlatego warto nad tym popracować.
W zasadzie mogą to być dowolne ćwiczenie; przeciąganie się, skłony itp. WaŜne jednak aby
nie były one zbyt skomplikowane, czy trudne, oraz to aby wykonywać je w wolnym
uspokajającym rytmie - dobrze jest teŜ aby to był ten sam zestaw ćwiczeń, który po
pewnym czasie naturalnie zacznie nam się kojarzyć z autohipnozą. KaŜdy moŜe sam sobie
dobrać takie ćwiczenia stosowanie do własnych upodobań.
Ja zaczynam od stanięcia na palcach, uniesieniu rąk do góry po czym robię wdech i wyciągam
się maksymalnie rozciągając wszystkie mięśnie. Jest to naturalny sposób dla większości ludzi
i często robi się to przy róŜnych okazjach, szczególnie po rannym przebudzeniu lub dłuŜszym
przebywaniu w jednej pozycji.
Na wydechu wolno opuszczam ręce do boków ciała tak, Ŝe kiedy kończę wydech ręce
znajdują się luźno z boków ciała.
Robiąc kolejny wdech kontynuuję naturalny ruch rak do tył, równocześnie odchylając tułów i
głowę do tył po czym na wydechu skłaniam się do przodu rozluźniając się i luźno dotykając
dłońmi podłogi. Pozostaję przez chwile w luźnym rozluźnionym skłonie po czym na wdechu
powracam do pozycji stojącej zachowując rozluźnione ciało i wydychając pogłębiam
rozluźnienie w pozycji stojącej.
Następnie wykonuję kilka skrętów tułowia, wyciągając ręce po przekątnej na wydechu, na
wdechu wracam do pozycji wyjściowej, po czym na zakończenie wyciągam na wdechu ręce
do góry odginając się, na wydechu rozluźniam się wykonując luźny skłon. Po tej serii
ćwiczeń potrząsam ciałem aby pogłębić rozluźnienie, przyjmuje odpowiednią pozycję i
_______________________________________________________________________________________
-12-
rozpoczynam autohipnozę. Wszystkie ruchy są wolne, w uspokajającym rytmie, aby rozluźnić
się i uspokoić.
Pozycja w jakiej wykonujemy autohipnozę zwłaszcza w początkach nauki powinna być

bardzo wygodna, abyśmy mogli się w niej zupełnie rozluźnić. Najlepiej połoŜyć się lub usiąść
w wysokim wygodnym fotelu, tak abyśmy poprzez napięcie mięśni nie musieli
podtrzymywać naszej pozycji i abyśmy odczuwali maksymalny komfort.
Miejsce w którym ćwiczymy powinno być spokojne, aby nikt nie przeszkadzał nam w
praktyce i abyśmy mogli się w nim zrelaksować i skupić tylko na ćwiczeniach.
Nie powinniśmy ćwiczyć bezpośrednio po posiłku, ani pod wpływem alkoholu. Nie
powinniśmy równieŜ ćwiczyć zbyt długo. W trakcie jednego okresu ćwiczeń w którym
robimy kilka sesji autohipnozy następujących bezpośrednio po sobie (w celu pogłębienia
transu) nie powinniśmy robić więcej niŜ trzy sesje autohipnozy.
Na poniŜszym rysunku widzimy pomiary jak w kolejnych następujących po sobie

relaksacjach pogłębia się odpręŜenie (czerwona, niebieska i zielona linia) następuje jakby
kumulacja odpręŜenia. Praktyka dowodzi, Ŝe dzieje się tak zawsze w pierwszych trzech
sesjach. Więcej sesji następujących bezpośrednio po sobie zazwyczaj nie pogłębia juŜ
odpręŜenia bądź pogłębia go nieznacznie lub powoduje jego spłycenie.
Drugi rysunek przedstawia to samo zjawisko na przykładzie treningu autogennego. Zjawisko
kumulacji relaksacji następujących po sobie jest tam jeszcze bardziej widoczne a poziom
relaksacji znacznie głębszy. Poziom relaksacji ok. 11000 odpowiada stopniowi odpręŜenia
jaki osiągamy śpiąc, jak widać relaksacja przekracza ten poziom. W przypadku Treningu
autogennego widać drugi poziom stabilizacji odpręŜenia odpowiadający głębokiej medytacji.
_______________________________________________________________________________________
-13-
Pojedyncza sesja nie powinna trwać dłuŜej niŜ 10 - 20 minut a przerwy między nimi nie
powinny być dłuŜsze niŜ pięć minut.
Kiedy juŜ przyjmiemy odpowiednią pozycje i upewnimy się, Ŝe jest ona wygodna,
powinniśmy rozluźnić się i uspokoić po czym wykonać kilka wolnych głębokich oddechów i
skupić się na ćwiczeniach.
PoniŜej przedstawiam podstawową instrukcję opracowaną przez Rhodesa wraz z jej

omówieniem i analizą róŜnych jej elementów, jednak zanim przystąpimy do opanowywania
tej metody opiszę jeszcze cztery dodatkowe ćwiczenia przygotowujące. Opanowanie tych
ćwiczeń pozwoli nam rozwinąć doświadczenia związane z poszczególnymi elementami
procedury Rhodesa a przez to lepiej je zrozumieć i bez Ŝadnych niejasności zastosować je w
trakcie nauki.
Tak naprawdę, kaŜde z tych ćwiczeń stosowane we właściwy sposób odpowiednio długo
wprowadza nas naturalnie w stan autohipnozy. Wchodzenie w hipnozę czy autohipnozę
poprzez skupienie na obserwacji oddechu, koncentrację na jakimś odczuciu, jakiejś części
ciała, czy określonym bodźcu jest jedną z dobrze znanych metod indukcji transu w praktyce
hipnozy. Jak widać metoda Rhodesa wykorzystuje te elementy i być moŜe właśnie dlatego
jest ona tak niezwykle skuteczna i szybka w nauce.
Ćwiczenie pierwsze – pogłębione oddychanie relaksacyjne
Kładziemy się na wznak, ręce swobodnie ułoŜone wzdłuŜ ciała, oczy zamknięte, ciało
rozluźnione. Przez chwilę leŜymy spokojnie aby rozluźnić się, uspokoić i upewnić, Ŝe pozycja
jest wygodna i zrelaksowana, po czym przenosimy uwagę na nasz oddech i zaczynamy go
pogłębiać, przechodząc do wolnego, głębokiego, płynnego oddychania.
NaleŜy pamiętać, aby nie napinać się, ani nie przyspieszać oddechu, tylko dbać o jego
płynność i naturalność. Oddech nie powinien być przesadnie głęboki aby nie stwarzać
sztucznych napięć, powinien jednak być maksymalnie pogłębiony w naturalnych
granicach.
MoŜe nam w tym pomóc wyobraŜenie, Ŝe wdychając napełniamy całe nasze ciało wodą od
stóp do czubka głowy na wdechu, a na wydechu, Ŝe woda łagodnie spływa od czubka głowy
do stóp.
Na początku powinniśmy skupiać się tylko na samym oddechu, wyobraŜenia moŜemy
spróbować po kilku próbach aby nadać płynność i łagodność oddechowi, kiedy skupiamy się
na ćwiczeniu.
Pamiętajmy jednak, Ŝe wyobraŜenie jest tylko narzędziem, które ma nam pomóc, a nie
celem samym w sobie i jako takie nie jest konieczne (chociaŜ moŜe być uŜyteczne).
Kiedy po jakimś czasie osiągniemy juŜ pewną płynność, lekkość i naturalność takiego
pogłębionego, wolnego oddechu utrzymując go powinniśmy zacząć więcej uwagi poświęcać
rozluźnieniu.
Postarajmy się na miękkim płynnym wydechu rozluźniać wszystkie mięśnie naszego ciała.
MoŜe nam w tym pomóc wyobraŜenie, Ŝe na kaŜdym wydechu zapadamy się w podłoŜe,
stajemy się bezwładni i cięŜcy.
_______________________________________________________________________________________
-14-
W pierwszym rzędzie powinniśmy pozwolić na wydechu rozluźnić się mięśniom brzucha a
następnie stopniowo całemu ciału(wydech jest biernym aktem – o ile go nie przyśpieszamy -
nie wymagającym napinania mięśni, wystarczy pozwolić im się naturalnie rozluźnić).
Jeśli nie przyśpieszamy oddechu, ani nie zwalniamy go nadmiernie, mięśnie brzucha w
naturalny sposób się rozluźniają i powinniśmy na to zwrócić uwagę. Kiedy wdychamy
miękko i płynnie równieŜ nie powinno to stwarzać w tej okolicy Ŝadnych napięć i na tym
powinniśmy skupić się przez pewien czas, aŜ nasz brzuch przyjemnie się rozluźni, po czym
powinniśmy rozszerzyć to rozluźnianie z kaŜdym wydechem na całe ciało i w ten sposób
powinniśmy kontynuować przez kilka minut takie oddychanie pozwalając pogłębiać się
rozluźnieniu.
Przez jakiś czas powinniśmy skupić się tylko na tym ćwiczeniu powtarzając je regularnie, aŜ
rozwiniemy związane z tym doświadczenia, pogłębimy rozluźnienie i osiągniemy w nim
pewną naturalność. Dzięki niemu moŜemy uwolnić się od napięć i rozwinąć wewnętrzny
spokój. Kilka minut takiego ćwiczenia moŜe nas doskonale odświeŜyć, zrelaksować i dodać
energii, moŜe teŜ sprawić, Ŝe uspokoimy się przed snem.
Wykonywanie ćwiczeń oddechowych przed relaksacją czy autohipnozą pozwala nam głębiej
się odpręŜyć i znacznie poprawia jakość relaksacji. Poprzez nie moŜemy rozwinąć naszą
zdolność relaksacji i nauczyć się odpoczywać, dlatego dobrze jest poświęcić im kilka dni
zanim przejdziemy do nauki autohipnozy metoda Rhodesa, dzięki temu dalsza nauka będzie
przebiegała łatwiej i efektywniej.
Ćwiczenie Drugie – naturalne oddychanie relaksacyjne
Przejdź do tego ćwiczenia bezpośrednio po wcześniejszym, kiedy jesteś juŜ rozluźniony,

spokojny a twój oddech jest zrelaksowany. Przestajemy świadomie pogłębiać oddech,
relaksujemy się pozwalając oddechowi stać się zupełnie naturalnym, dbając o to, aby go nie
przyspieszać, nie blokować i świadomie nie dopuszczać aby pojawiały się w nim napięcia,
tylko aby był miękki, naturalny i zrelaksowany.
Szczególną uwagę zwracamy na wydech dbając aby był naturalny i spokojny, relaksując się
na kaŜdym wydechu. Oddychamy w ten sposób przez pewien czas, aŜ poczujemy się zupełnie
odpręŜeni. Takie naturalne relaksacyjne oddychanie moŜe być szczególnie uŜyteczne w
momencie zasypiania, pozwalając nam zasnąć w zrelaksowany sposób i poprawiając jakość
naszego snu.
Ćwiczenie Trzecie - Uspokojenie przez koncentracje na splocie słonecznym
Do tego ćwiczenia moŜesz przejść bezpośrednio z poprzedniego ćwiczenia. Przenieś uwagę

na splot słoneczny (obszar między końcem mostka a pępkiem), łagodnie go rozluźnij i
delikatnie skup się na wraŜeniach jakie tam odczuwasz. Pozostając odpręŜony i skupiony na
splocie słonecznym oddychaj miękko i naturalnie pozwalając wzrastać odpręŜeniu i
spokojowi. Kiedy w ten sposób odpręŜasz się i uspokajasz, mogą pojawić się róŜne wraŜenia
związane z odpręŜeniem i moŜesz zacząć odczuwać przyjemne delikatne ciepło w splocie
słonecznym, promieniujące do wnętrza i rozluźniające narządy wewnętrzne. OdpręŜaj się tak
przez pięć, dziesięć minut, aŜ zupełnie się uspokoisz. Jeśli mimo ćwiczeń rozciągających
nadal czujesz się niespokojny, dobrze jest przez kilka minut skupić się na tym ćwiczeniu
przed sesją autohipnozy, aby rozwinąć spokój i nadać im właściwą efektywność, a kiedy juŜ
osiągniesz spokój i odpręŜenie jeszcze raz wykonaj ćwiczenia rozciągające aby odświeŜyć
_______________________________________________________________________________________
-15-
umysł.
Ćwiczenia te moŜemy równieŜ wykonywać, kiedy jesteśmy zmęczeni i chcemy odpocząć np.
po powrocie z pracy, pozwolą nam one się doskonale odpręŜyć i w krótkim czasie wrócić do
sił. Dobrze działają przed zaśnięciem pomagając odpręŜyć się, uspokoić i zapewnić sobie
dobry regenerujący sen. Aby zilustrować jak te ćwiczenia mogą działać przytoczę kilka
relacji:
„Postanowiłam po południu zrobić ćwiczenia przygotowawcze do treningu Rhodes’a

(głębokie oddychanie, naturalne oddychanie i koncentracja na splocie).
PołoŜyłam się i zaczęłam. Przez jakąś chwilę głęboko oddychałam rozluźniając się, gdy
poczułam Ŝe wyciszyłam się i uspokoiłam a stan się ustabilizował przeszłam do naturalnego
oddychania i pogłębiania relaksu. Potem przez jakiś czas leŜałam starając się oddychać
naturalnie i pogłębiać rozluźnienie. Następnie przeszłam do koncentracji na splocie, odczułam
tam pewne napięcia więc leŜałam obserwowałam ten obszar i pozwalałam mu się rozluźnić.
Gdy poczułam Ŝe juŜ bardziej nie dam rady rozluźnić tego obszaru powoli zakończyłam
ćwiczenie. JakieŜ było moje zdumienie gdy okazało się Ŝe zamiast planowanych 15 czy 20
minut leŜałam minut 40. Jak się okazało straciłam poczucie czasu w trakcie tego ćwiczenia.
Wieczorem tego samego dnia połoŜyłam się i zrobiłam wszystko po kolei starając jak
najbardziej się rozluźnić. Znowu dłuŜszy okres czasu poświęciłam koncentracji na splocie i
rozluźnianiu tego obszaru. Miałam w trakcie tego ćwiczenia róŜne odczucia, ciepło, cięŜar w
okolicy splotu, a takŜe jakby drobne igiełki w tym obszarze. Gdy skończyłam nie
wychodziłam z tego stanu tylko przekręciłam się na bok i zasnęłam. Tej nocy miałam wiele
kolorowych, interesujących snów i bez trudu je zapamiętałam (co juŜ od dłuŜszego czasu mi
się nie zdarzało). Obudziłam się w bardzo dobrym humorze.
Po tygodniu stosowania tych ćwiczeń przed snem zauwaŜyłam, Ŝe budzę się dobrze
wypoczęta i w dobrym nastroju mimo, Ŝe wcześniej miałam z tym problemy i nie potrafiłam
funkcjonować bez porannej kawy”
/Alina/
"PołoŜyłem się wygodnie w łóŜku i zacząłem głęboko oddychać, starając się, by oddech nie
był zbyt głęboki i nie stwarzał niepotrzebnych napięć, ale był w miarę płynny i spokojny. Od
czasu do czasu skupienie na takim oddychaniu przerywały pojawiające się myśli, ale starałem
się nimi nie przejmować i kontynuowałem ćwiczenie. Nie spieszyłem i dałem sobie na
wszystko czas. Po paru minutach takiego oddychania zauwaŜyłem, Ŝe odpręŜenie naturalnie
się pogłębia, poczułem teŜ po chwili, Ŝe wszedłem juŜ jakby na pewien poziom odpręŜenia.
Jak pojawiały się jeszcze czasem takie róŜne oderwane myśli, to myślałem sobie 'olej to' albo
'czysty umysł, czysty umysł' i to pomagało.
Przeszedłem do naturalnego oddychania, które szybko sklasyfikowałem jako przyjemne;-)
Czułem jak odpręŜenie się stopniowo pogłębia i po niedługiej chwili odczułem, Ŝe znów
wszedłem jakby na kolejny taki jeszcze głębszy poziom rozluźnienia i odpręŜenia.
Oddychałem sobie tak przez jakiś czas. Zwróciłem teŜ uwagę, Ŝe ten naturalny oddech jest
płytki i niezwykle miękki, nie taki naturalny jak na co dzień, ale przez to znacznie
przyjemniejszy i właśnie pozwalający się odpręŜyć. Naturalne oddychanie działa na mnie jak
magiczna róŜdŜka, jak tylko zaczynam tak oddychać po chwili przychodzi głębokie
odpręŜenie i przyjemny relaks. Ćwiczyłem w łóŜku przed snem i zwróciłem teŜ uwagę na to,
Ŝe kompletnie nie chce mi się spać, byłem więc zadowolony, Ŝe przejdę całą procedurę
wchodzenia w autohipnozę do końca i nie usnę. Później jednak, gdy zacząłem się skupiać na
_______________________________________________________________________________________
-16-
splocie, zaczęły się pojawiać takie głębokie, oderwane myśli i obrazy (chyba były to obrazy
hipnagogiczne). Powracałem z nich do skupienia na splocie jakby zza mgły i czułem, Ŝe mój
stan jest bardzo głęboki. Nie miało to jednak juŜ nic wspólnego ze świadomym
rozluźnianiem, bo nie kontrolowałem tego, więc po którymś z rzędu takim 'powrocie zza
mgły' zdecydowałem się to zakończyć i połoŜyć się na bok - w miarę szybko usnąłem ;-)
"PołoŜyłem się do łóŜka i zacząłem ćwiczyć. Znów dałem sobie na wszystko duŜo czasu.
Zacząłem od pogłębionego oddychania i rozluźniania ciała, a gdy czułem się juŜ odpręŜony i
zrelaksowany to przeszedłem do naturalnego oddychania. Tu teŜ dałem sobie odpowiednio
duŜo czasu, mój stan był dość głęboki i byłem juŜ bardzo dobrze rozluźniony. Przeszedłem do
skupienia na splocie czując się mimo wszystko orzeźwiony i z jasnym umysłem, jednak
szybko znów zacząłem odpływać i powracać zza mgły jak poprzednio, po chwili znów
połoŜyłem się na bok i szybko usnąłem. Rano nawet całkiem nieźle pamiętałem aŜ trzy sny, a
ostatnio przez problemy z zasypianiem to rzadko pamiętałem chociaŜ jeden sen pobieŜnie."
/Michał/
To trzecie ćwiczenie moŜemy wykonywać w róŜnych wariantach stosownie do potrzeb,

zazwyczaj wykonuje się je tak jak zostało to opisane w celu uspokojenia i rozluźnienia
organów wewnetrznych. Kiedy jednak jesteśmy bardziej rozkojarzeni zazwyczaj pomaga
ustabilizować się i uspokoić jeśli przeniesiemy uwagę niŜej do podbrzusza i tam się
skupiamy.
Natomiast przed zasnięciem zazwyczaj dobrze działa jak skupiamy się na gardle z takim
oddychaniem. Niekiedy dobre jest teŜ skupienie na czole, szczególnie jak odczuwamy
otepienie i senność. Dobrze jest przećwiczyć wszystkie te elementy odczuć jak na nas
wpływają i później uŜywać ich stosownie do potrzeb.
Wykresy przedstawiają relaksację przy trzech opisanych tu typach oddychania. Zielona linia
_______________________________________________________________________________________
-17-
to pogłębiony oddech, niebieska to naturalny oddech, a czerwona to oddech ze skupieniem na
splocie słonecznym. KaŜde ćwiczenie było wykonywane oddzielnie z pięciominutowymi
przerwami. Jak widać wszystkie te formy oddychania prowadzą do relaksacji, widać teŜ efekt
kumulowania się relaksacji w kolejnych ćwiczeniach jak na wcześniejszych wykresach.
Ćwiczenie czwarte - koncentracja
Skieruj wzrok nieco do góry i w miejscu gdzie on pada wyobraź sobie jakiś obiekt np.
kolorową kulkę. Skup się maksymalnie na tym wyobraŜeniu kiedy obraz się rozmywa
wizualizuj go raz po raz. Skup tam wzrok i nie mrugając oczami koncentruj się na tym
obiekcie (moŜesz teŜ skoncentrować się w ten sposób na jakimś błyszczącym przedmiocie).
Po jakimś czasie takiego skupienia wzroku twoje oczy zaczną się męczyć, powieki zaczną
ciąŜyć i łzawić i będziesz miał ochotę mrugnąć oczami i zamknąć je. Nie rób tego tylko
wytrzymaj jeszcze przez chwilę po czym pozwól zamknąć się oczom aby odpoczęły i
rozluźnij się. SpostrzeŜesz, Ŝe wraz z zamknięciem oczu ogarnia cię przyjemne odpręŜenie,
pozwól sobie na nie, poddaj mu się i poleŜ tak przez kilka minut poddając mu się. W ten
sposób wyzwalamy naturalną reakcję odpręŜenia, następująca jako efekt intensywnej
koncentracji, wchodząc w stan hipnolidalny. Im mocniej się skoncentrujesz i im dłuŜej
wytrzymasz (ale bez przesady) tym w głębszy stan odpręŜenia wejdziesz.
Po pewnym czasie moŜesz rozpocząć głębokie oddychanie (ćwiczenie pierwsze) aby pogłębić
swój stan i ustabilizować go ćwiczeniem drugim.
Opisałem to ćwiczenie jako czwarte i powinniśmy je wprowadzić kiedy oswoimy się z
pierwszymi trzema i nauczymy się z ich pomocą relaksować. Kiedy wprowadzimy to
ćwiczenie i przyswoimy je sobie powinniśmy wykonywać je jako pierwsze wówczas przy
pomocy tych czterech ćwiczeń z łatwością wejdziemy w głębokie i stabilne stany autohipnozy
tak jak ma to miejsce w metodzie Rhodesa, która opiera się właśnie na nich. Gdy kilkakrotnie
przećwiczymy cały ten zestaw powinniśmy przejść do metody Rhodesa i ująć te ćwiczenia w
ramy tej metody aby pogłębić i ustabilizować nasze doświadczenia, budując w ten sposób
fundament naszej autohipnozy.
Kiedy troszkę przećwiczymy opisane tu elementy powinniśmy przejść do procedury Rhodesa.

Opanowanie jej nie powinno nam nastręczać Ŝadnych trudności, szczególnie jeśli
opanowaliśmy ćwiczenia przygotowujące i nauczyliśmy się dzięki nim rozluźniać i
uspokajać. Jak juŜ wspominałem większość ludzi opanowuje ją w trakcie jednej sesji. Tym
niemniej naleŜy przez kilka dni ćwiczyć ją w podstawowej formie, aby oswoić się z transem,
pogłębić go i ustabilizować zanim przejdziemy do dalszych etapów.
W tym czasie powinniśmy skupić się nad doskonaleniem rozluźnienia, odpręŜenia i spokoju.
Powinniśmy teŜ obserwować jak w konkretnych ćwiczeniach wpływają na nas poszczególne
elementy całej procedury. Jeśli będziemy w ten sposób ćwiczyć kilka razy dziennie, po kilku
dniach zauwaŜymy, Ŝe rozluźnienie, odpręŜenie i uspokojenie przychodzi nam z kaŜdym
ćwiczeniem coraz łatwiej. ZauwaŜymy, Ŝe zaczyna się pojawiać juŜ w pierwszym etapie po
zamknięciu oczu. MoŜe się wówczas pojawić pokusa, aby pominąć oddychanie i skupienie na
splocie, bo niby po co skoro zaraz po zamknięciu oczu zapadamy w przyjemny, wolny od
napięć, rozproszenia, stan naturalnie skoncentrowanego transu - byłby to jednak błąd.
MoŜemy skrócić poszczególne etapy, nawet ograniczyć się do jednego głębokiego oddechu,
dwóch, trzech naturalnych oddechów i chwili skupienia na splocie zanim przejdziemy do
pogłębiania transu przez skupienie na ciele, ale nigdy nie powinniśmy pomijać Ŝadnego etapu.
Jest ku temu waŜny powód.
_______________________________________________________________________________________
-18-
Kiedy ćwiczymy regularnie i z zaangaŜowaniem wszystko wydaje się dziecinnie łatwe -
szczególnie jeśli mamy do tego sprzyjająca atmosferę - jednak kiedy przerwiemy na jakiś czas
treningi, bądź pojawią się wyjątkowo stresujące zdarzenia w naszym Ŝyciu, wszystko moŜe
się zmienić i nawet z bardzo łatwymi rzeczami moŜemy mieć róŜne problemy. W takich
właśnie momentach moŜemy docenić jak waŜne jest trzymanie się procedury. To właśnie
wtedy moŜemy poznać prawdziwą wartość pogłębionego oddychania i to właśnie wtedy
dzięki niemu moŜemy poradzić sobie z napięciami. Wtedy poszczególne elementy pokaŜą
nam pełną swoją wartość i pomogą nam przezwycięŜyć wszystkie problemy.
Prawdziwą wartość autohipnozy moŜemy docenić właśnie wtedy, kiedy nie wszystko jest w
porządku i kiedy najbardziej jej potrzebujemy. Dlatego w chwilach kiedy wszystko idzie
nam idealnie powinniśmy szanować procedurę i trzymać się jej ściśle, nawet jeśli w
danym momencie uwaŜamy, Ŝe nie jest to konieczne.
Kiedy rozwiniemy i dobrze poznamy stan transu, moŜemy weń wejść bardzo szybko
zamykając oczy i zwyczajnie skupiając się na nim, myśląc o nim, czy przywołując jego
wspomnienie. Mimo to powinniśmy jak juŜ wyŜej wspomniałem zawsze zastosować
wszystkie elementy opisanej procedury.
Kiedy po kilku dniach ćwiczeń, poznamy dobrze stan transu i ugruntujemy się w nim
moŜemy zacząć weń wchodzić w róŜnych sytuacjach: kiedy czujemy się znuŜeni i
potrzebujemy odświeŜenia i odnowienia energii, kiedy chcemy się odpręŜyć, uspokoić i
skupić przed czymś, co wymaga od nas pełnej sprawności itp. Stan takiego skoncentrowanego
odpręŜenia w którym uwalniamy się od napięć i niepokoju ma bardzo duŜą siłę regenerującą
zarówno na płaszczyźnie psychicznej jak i fizycznej oraz jest bardzo uŜyteczny w róŜnych
okolicznościach.
Kiedy studiowałem wykorzystywałem go aby odpocząć i zregenerować siły podczas nauki,

aby skoncentrować się przed kolokwium czy egzaminem, aby wypocząć po całym dniu zajęć,
aby przygotować się do snu i w wielu innych okolicznościach. Wykorzystywałem go pracując
i wykorzystuję go skutecznie przy róŜnych okazjach do dziś. Kiedy się go opanuje zgodnie z
opisaną tu procedurą staje się to łatwe, a w miarę stosowania go przekonujemy się o jego
dobroczynnym działaniu. DuŜą zaletą metody tu opisanej jest to, Ŝe kładzie ona nacisk na
koncentrację, poprzez która moŜemy poradzić sobie z wieloma problemami i
napięciami, które mogą być trudne do przejścia poprzez samo odpręŜenie.
Kiedy zwyczajnie kładziemy się i pozwalamy na folgowanie swoim myślom równieŜ
odpręŜamy się po pewnym czasie, jednak w ten sposób moŜemy tylko dojść do pewnego
punktu, w którym dalsze odpręŜenie zablokują pewne subtelne napięcia. Natomiast kiedy
świadomie kontrolujemy proces relaksacji nie ulegając rozproszeniu moŜemy pójść znacznie
dalej, z łatwością przekraczając je, a przy tym pozostajemy naturalnie skupieni, nasze
odpręŜenie staje się świadome i duŜo bardziej efektywne. W ten sposób moŜemy z łatwością
uŜyć róŜnych metod aby zaktywizować się, zregenerować i wzmocnić, co nie było by
moŜliwe gdybyśmy ulegli rozproszeniu.
Kiedy stosujemy świadome odpręŜenie w róŜnych sytuacjach odkrywamy, Ŝe stany

zmęczenia, znuŜenia czy braku energii, które pojawiają się po intensywnej pracy fizycznej
czy umysłowej, w swej istocie nie są niczym innym jak stanami napięcia, zaś odpoczynek,
przezwycięŜanie tych stanów i przywracanie energii, to nic innego jak uwalnianie się od tych
napięć. MoŜemy się tego nauczyć właśnie poprzez skoncentrowane odpręŜenie i uzyskać
pełną regeneracje w czasie nie dłuŜszym niŜ 10 – 15 minut. Stan ten ma wiele zalet i samo
nauczenie się wchodzenia weń, które jest wstępem do autohipnozy (i zarazem jej
_______________________________________________________________________________________
-19-
fundamentem) moŜe nam przynieść wiele korzyści.
Autohipnoza(wg. Rhodesa)
Zanim zaczniemy uczyć się tej metody autohipnozy powinniśmy przeczytać wszystko co
poniŜej zostało napisane łącznie z rozdziałem omawiającym wychodzenie z transu aby mieć
obraz całości i uzyskać teoretyczne zrozumienie tego czego będziemy się uczyli i co
będziemy ćwiczyli. Następnie kiedy będziemy mieli juŜ obraz całości zaczynamy ćwiczyć aŜ
opanujemy całą przedstawioną tu procedurę wchodzenia, przebywania w transie i
wychodzenia z niego. Nie spieszymy się, ćwiczymy wszystko dokładnie i ze zrozumieniem –
nie naleŜy uczyć się szybko, naleŜy uczyć się gruntownie.
Opanowanie podstaw autohipnozy jest zasadniczą sprawą i im lepiej to zrobimy, im bardziej

się w tym ugruntujemy, tym łatwiej i lepiej będzie nam szło wszystko, czego będziemy się
tutaj uczyli. Warto przynajmniej z tydzień poświęcić na ćwiczenia, pogłębianie znajomości i
praktycznego zrozumienia procedury, poniewaŜ jest to czas kiedy budujemy fundament na
bazie którego będziemy uczyli się wszystkiego innego opisanego w tej ksiąŜce. Im ten
fundament będzie lepszy, tym wszystko będzie lepsze. Oczywiście nie naleŜy z tym teŜ
przesadzać i nadmiernie wydłuŜać tego etapu. Tydzień jest czasem w zupełności
wystarczającym i nawet jeśli ćwicząc przez tydzień wydaje nam się, Ŝe nie wszystko jeszcze
idzie nam perfekcyjnie, powinniśmy przejść do pogłębiania transu a na tym etapie nauki
wszelkie niedociągnięcia czy niejasności powinny zniknąć.
Temu drugiemu etapowi powinniśmy równieŜ poświęcić około tygodnia i przejść do treningu
autogennego, przy którym jeśli mamy taką ochotę moŜemy zatrzymać się trochę dłuŜej,
doskonaląc wszystkie nabyte umiejętności i rozwijając własne warianty ćwiczeń, tym
niemniej nawet jeśli postanowimy skupić się przez dłuŜszy czas na treningu autogennym, to
maksymalnie po dwu tygodniach i tak powinnaś zacząć ćwiczyć kolejne elementy.
Procedura, która tu przedstawiam pochodzi z ksiąŜki Rhodesa "Curative Hypnosis" mimo iŜ
nieco ją przeredagowałem aby była łatwiej przyswajalna dla czytelnika i zrozumiała w
kontekście tego co tutaj piszę umieściłem ją w cudzysłowie. Zanim zaczniesz ćwiczyć wg tej
instrukcji przeczytaj ją bardzo uwaŜnie ze zrozumieniem od początku do końca aby mieć
jasne wyobraŜenie tego co masz robić po czym upewnij się, Ŝe wszystko dokładnie
rozumiesz, jeszcze raz przeczytaj ją ze skupieniem i dopiero wtedy rozpocznij ćwiczenia.
"Pierwszym stadium autohipnozy jest "zamknięcie oczu", rozumiemy pod tym taką sytuację, w
której ciągle będąc w stanie czuwania nie moŜemy otworzyć oczu. MoŜna do tego dojść w
sposób następujący: proszę usiąść na wygodnym krześle w spokojnym pokoju. Następnie:
1. powiedz "trzy" i myśl równocześnie: „moje powieki stają się bardzo cięŜkie”. Proszę tę
myśl powtarzać nie myśleć o niczym innym, tylko o tym, skoncentrować się na tym, przejąć się
tym wierzyć w to ,a równocześnie myśleć o tym. Wypędzić wszelką inną myśl np.: zobaczę czy
się uda. Trzymać się tej jednej myśli: moje powieki stają się bardzo, bardzo cięŜkie. Jeśli
będziemy mieli tylko tę myśl, jeśli skoncentrujemy się tylko na niej, jeśli się nią przejmiemy i
jeŜeli będziemy w nią wierzyli kiedy o tym myślimy, nasze powieki zaczną ciąŜyć. Nie czekamy
aŜ staną się bardzo cięŜkie. JeŜeli zaczną ciąŜyć przechodzimy do następnej fazy.
2. powiedz "dwa" i myśl równocześnie: „moje powieki robią się bardzo cięŜkie i same się
zamkną”. Tak jak w pierwszej fazie powtarzamy tą myśl, nie myślimy o niczym innym,
koncentrujemy się na niej wierzymy w nią. Nie zamykamy oczu na siłę nie walczymy o
_______________________________________________________________________________________
-20-
utrzymanie ich otwartymi. Lecz koncentrujemy się na tej jednej myśli: moje powieki robią się
teraz tak cięŜkie ,Ŝe zamkną się same. Podczas gdy powtarzamy tę myśl, tę jedyną myśl,
dajemy powiekom działać samodzielnie. JeŜeli rzeczywiście skoncentrujemy się na tej myśli z
wyłączeniem wszelkich innych, jeśli się nią przejmiemy i jeŜeli będziemy w nią wierzyć myśląc
o tym równocześnie, nasze powieki z wolna się zamkną. Kiedy nasze powieki zamkną się
zostawiamy je w tym stanie i postępujemy nadal tak:
3. Mówimy: "jeden" i myślimy równocześnie: „moje powieki są zamknięte, nie mogę ich
otworzyć mimo wszelkich wysiłków”. Tak jak uprzednio powtarzamy tą myśl, nie myślimy o
niczym innym, koncentrujemy się na niej, przejmujemy się nią i wierzymy w nią.
Równocześnie próbujemy otworzyć oczy, a spostrzeŜemy, Ŝe nie moŜemy tego zrobić, dopóki
nie powiemy sobie: "otwórzcie się" i w tej chwili powieki otworzą się nagle.
Nie zniechęcajmy się jeśli nie udadzą się pierwsze próby nauczenia się autohipnozy. Jest to
ten rodzaj doświadczenia, w którym zwykle nie udają się pierwsze dwie lub trzy próby, gdyŜ
zwykle człowiek nie uczył się koncentracji na jednej myśli z wyłączeniem wszelkiej innej. Te
niepowodzenia nie są spowodowane brakiem inteligencji. Istotnie ludzie inteligentni mają
raczej myśli, które przenikają jedne przez drugie i mają zwykle więcej niŜ jedną myśl
równocześnie. Koncentracja na jednej myśli z wyłączeniem wszelkiej innej, zawiera w sobie
nową dyscyplinę, wymagającą uporu i praktyki. I tak jeŜeli nie uda się za pierwszym razem
próbujemy na nowo. JeŜeli jesteśmy dostatecznie inteligentni, aby panować nad swoimi
procesami umysłowymi, moŜemy doprowadzić do tego, aby mieć tylko jedną myśl. I jak tylko
staniemy się zdolni do tego, autohipnoza jest do naszej dyspozycji. A więc, kiedy oczy zamkną
się po drugiej fazie i kiedy przechodzimy do trzeciej fazy i kiedy myślisz: "moje powieki są
dobrze zamknięte, nie mogę ich otworzyć mimo wszelkich moich wysiłków", wtedy musimy
ustawicznie powracać do tej myśli, do tej jedynej myśli i wtedy, kiedy o tym myślimy,
próbować otworzyć oczy.
Tak długo, jak długo będziemy się koncentrować się na tej jednej myśli, nasze powieki
pozostaną zamknięte. Nasze mięśnie będą się napinać aby je otworzyć, ale oczy pozostaną
zamknięte, dopóki nie powiemy sobie: "otwórzcie się", bądź to na głos, bądź w myśli. Kiedy
udało nam się zamknąć oczy, faza następna polega na przyśpieszeniu procesu. Proszę
spróbować dwa lub trzy razy, aby upewnić się, Ŝe udało ci się dobrze zamknięcie oczu. Za
kaŜdym razem wynik będzie lepszy.”
Jeśli wykonywaliśmy czwarte z opisanych wcześniej ćwiczeń przygotowawczych pierwszy

etap nauki autohipnozy metodą Rhodesa okaŜe się dla nas bardzo prosty poniewaŜ znamy juŜ
uczucie ciąŜenia oczu, zamykania ich i wraŜenia sklejenia jakie odczuwamy, kiedy w końcu
się zamkną – tu nadajemy temu wszystkimu tylko pewna formę. Ogólnie ten etap i tak jest
prosty wymaga tylko koncentracji. Drugi etap jest jeszcze łatwiejszy polega tylko na
przyspieszeniu tego procesu – oto dalsza część instrukcji:
„Przechodzimy teraz do przyśpieszenia. wykonujemy fazę pierwszą tak jak uprzednio, a kiedy
powieki zaczną ciąŜyć przechodzimy do fazy drugiej. Kiedy powiemy "dwa" powtarzamy daną
myśl jeden raz, najwyŜej dwa razy, ale wyłącznie tylko ją. W tym momencie staniemy się do
tego zdolni. Gdy nasze oczy się zamkną mówimy "jeden" i znowu powracamy do wskazanej
myśli jeden raz, najwyŜej dwa razy, ale wyłącznie do niej. Nasze powieki pozostaną
zamknięte. Otwieramy je na rozkaz otwórzcie się.”
Drugi etap równieŜ powinniśmy powtórzyć dwa trzy razy i za kaŜdym razem idzie nam to
_______________________________________________________________________________________
-21-
lepiej po czym przechodzimy do trzeciego etapu nauki, który teraz staje się jeszcze prostszy
niŜ dwa wcześniejsze, polega on na dalszym przyspieszeniu procesu:
„Proszę teraz zacząć od początku wszystko to co robiłeś ,ale zamiast mówić "trzy ,dwa
,jeden" proszę ograniczyć się do myślenia o tych liczbach w tym porządku.
Proszę wreszcie zrobić całe ćwiczenie bez liczb, mając tylko w myśli jeden raz wyobraŜenie o
fazie pierwszej, jeden raz wyobraŜenie o fazie drugiej, jeden raz wyobraŜenie o fazie trzeciej.
Ćwicząc to dojdziesz do zamknięcia oczu prawie natychmiast trzymając tylko zamknięte
powieki i mając w myśli wyobraŜenie trzeciej fazy tylko jeden raz.
SpostrzeŜesz ,Ŝe nabyłeś szybkości w ćwiczeniu i Ŝe stosujesz je coraz pewniej. Mając
doświadczenie w dyscyplinie która polega na koncentracji na wyłącznie jednej myśli na raz
(faza pierwsza i faza druga), staniesz się zdolny do dojścia prawie natychmiast do fazy
trzeciej, przedstawiającej myśl złoŜoną. Probierzem udania się twojej autohipnozy jest
zdolność szybkiego zamknięcia oczu. Gdy dojdziesz do tego, będziesz mógł następnie dojść
do takiej głębokości transu, która jest potrzebna do stawienia czoła problemom, które cię
zaprzątają.”
Po tym etapie opanowaliśmy autohipnozę przechodzimy do pogłębiania transu poprzez

relaksację. Jeśli wykonywaliśmy dwa pierwsze ćwiczenia przygotowawcze wykonując je
teraz naturalnie dokonamy tego tak jak robiliśmy w trakcie tych ćwiczeń.
II
„Następną fazą jest relaksacja. Trzymamy oczy zamknięte i myślimy: "będę oddychał głęboko
i zupełnie się odpręŜę". Oddychamy głęboko i gdy oddychamy, odpręŜamy się zupełnie.
Myślimy: "będę oddychał normalnie, będę się coraz bardziej odpręŜał z kaŜdym oddechem".
Potem gdy będziemy oddychali naturalnie, będziemy się coraz bardziej odpręŜali”.
Jeśli wykonywaliśmy dwa pierwsze ćwiczenia przygotowawcze nie musimy nawet powtarzać
tej sugestii tylko po prostu wykonać je skupiając się na rozluźnieniu.
„Gdy juŜ pomyślnie dojdziemy do zamknięcia oczu i do relaksacji (która wkrótce zacznie
występować w tym samym czasie co zamknięcie oczu), osiągniemy pierwszy stopień transu
autohipnotycznego. Nasz umysł jest obecnie w stanie przyjmować sugestie, które czynimy, ze
skutkiem hipnotycznym i pohipnotycznym. Ale podobnie jak zamknięcie oczu, w którym
ostatecznie osiągana szybkość jest wynikiem powtarzania, tak i fazy następne wymagają
niekiedy ćwiczenia. Tajemnica powodzenia tkwi w zdolności do posiadania na raz tylko
jednego wyobraŜenia, z wyjątkiem wszelkiej innej myśli, do przejęcia się nią i do wiary w
nią.”
/Cytaty na podstawie: Rhodes "Curative Hypnosis" Elec Books, London, 1952, 274p./
Powinniśmy zacząć od przećwiczenia całej tej instrukcji, przy pierwszej sesji, ćwicząc do
osiągnięcia skutku. Nie ma z tym specjalnych problemów jeśli naprawdę nam na tym zaleŜy
i podchodzimy do sprawy powaŜnie.
Pozwala to zapoznać się praktycznie z autohipnozą i wyrobić sobie na jej temat pewien
wstępny pogląd oparty o własne doświadczenie, którego nie zastąpią Ŝadne teoretyczne
wyjaśnienia.
Chciałbym jednak zwrócić tu uwagę na znaczenie poszczególnych punktów w tej metodzie
aby lepiej ją zrozumieć, omówię więc i rozwinę je tu nieco szerzej.
_______________________________________________________________________________________
-22-
Oddychanie
Kiedy ćwiczymy zgodnie z instrukcją Rhodesa i dochodzimy do drugiej fazy - relaksacji -

skupiamy się najpierw na myśli "będę oddychał głęboko i zupełnie się odpręŜę" po czym
oddychamy płynnie wolno i głęboko skupiając się na oddechu. Mocne skupienie na oddechu
często pomaga osiągnąć odpręŜenie i pogłębia nasz trans. Ponadto pogłębiony, zwolniony
płynny oddech stosowany przez jakiś czas bardzo sprzyja relaksacji i wyciszeniu - moŜna
nawet powiedzieć, Ŝe jest jednym z warunków głębokiej relaksacji.
Jak pokazują pomiary napięcia mięśniowego, relaksacja poprzedzona płynnym głębokim
oddychaniem zawsze przebiega szybciej i jest głębsza od relaksacji której nie poprzedza się
takim oddychaniem. Powinniśmy wykonywać minimum trzy takie oddechy, jednak kiedy
dopiero zaczynamy naukę autohipnozy dobrze jest pooddychać w ten sposób przez dłuŜszy
czas, aby uświadomić sobie działanie oddechu i pogłębić nasze skupienie. RównieŜ kiedy
czujemy więcej napięcia, jesteśmy zmęczeni lub rozproszeni powinniśmy przez dłuŜszy czas
mocno skupić się na pogłębionym zwolnionym oddychaniu – takim jak zostało opisane w
pierwszym ćwiczeniu. Takie oddychanie samo w sobie jest doskonałym ćwiczeniem
przywracającym spokój, pozwalającym się odpręŜyć i odzyskać równowagę. Samo w sobie
moŜe nas równieŜ wprowadzić w stabilny stan autohipnozy. Zostało to omówione wcześniej
jako ćwiczenie wprowadzające i powinnaś juŜ mieć w tym zakresie doświadczenie. Jeśli
jeszcze pragniesz pogłębić to doświadczenie przećwicz je kilkakrotnie przyglądając się jak cię
odpręŜa.
Dobrze jest zwrócić na to uwagę i dobrze zapoznać się z tym elementem ćwiczenia poprzez
rozwinięcie doświadczeń z tym związanych. Powinnaś pogłębić te doświadczenia kiedy
dojdziesz do drugiej fazy ćwiczenia. Kiedy skończysz głęboko oddychać powinnaś się
rozluźnić, poddać się temu i obserwować przez chwile swój stan przechodząc do naturalnego
oddychania.
Następnie przechodzisz do kolejnej fazy ćwiczenia tym razem skupiając się na myśli: "będę
oddychała normalnie, będę się coraz bardziej odpręŜała z kaŜdym oddechem" po czym
skupiasz się tylko na naturalnym odpręŜającym oddychaniu.
Kiedy oddychasz naturalnie oddech równieŜ powinien być rozluźniony i płynny. Jeśli
wyregulowaliśmy właściwie oddech w czasie głębokiego oddychania, naturalny oddech
równieŜ spontanicznie pozostanie płynny i harmonijny. To drugie ćwiczenie przygotowawcze
opisane wcześniej więc masz juŜ z tym odpowiednie doświadczenie. Powinnaś tu zwrócić
uwagę na to aby na wydechu pogłębiać odpręŜenie całego ciała, jeśli oddech jest płynny jest
to łatwe i naturalne o czym zapewne juŜ się przekonałaś w trakcie ćwiczeń
przygotowawczych.
Kolejnym czwartym etapem naszej procedury autohipnozy jaki wprowadzamy aby pogłębić i
ustabilizować nasz trans jest trzecie z opisanych ćwiczeń przygotowawczych, które staje się
jej czwartą fazą.
W trakcie naturalnego oddychania, kiedy osiągamy głębokie rozluźnienie stopniowo

powinniśmy przenieść uwagę na splot słoneczny aby się wyciszyć i uspokoić. MoŜemy to w
pierwszym etapie treningu poprzedzić myślą : "będę oddychał normalnie skupiając się na
splocie słonecznym, będę się coraz bardziej uspokajał z kaŜdym oddechem" jeśli
rozwinęliśmy dobrze trzecie ćwiczenie przygotowawcze wystarczy je zwyczajnie w tym
miejscu wykonać. Kiedy oddychając naturalnie skupiamy się na splocie, naturalnie
osiągniemy spokój i wyciszenie.
_______________________________________________________________________________________
-23-
Powinniśmy nad tym popracować aby naturalnie rozwinąć spokój i wyciszenie, jeśli nie
rozwinęło się to spontanicznie podczas ćwiczeń przygotowawczych. W istocie jeśli
wykonywaliśmy w ten sposób ćwiczenia przygotowawcze to juŜ w trakcie nich spontanicznie
wchodziliśmy w stan autohipnozy, teraz tylko to porządkujemy i utrwalamy. Szybko
przekonamy się, Ŝe wystarczy samo skupienie na splocie z naturalnym luźnym oddechem aby
szybko osiągnąć spokój. Wykonywanie tego ćwiczenia zwłaszcza przed snem moŜe okazać
się bardzo uŜyteczne, pomagając spokojnie zasnąć i uczynić sen bardziej spokojnym i
regenerującym. Rozwinięcie spokoju, jest bardzo waŜne - równie waŜne jak odpręŜenie i na
tym powinniśmy się przede wszystkim skupić przez kilka pierwszych dni treningu zanim
przejdziemy do innych ćwiczeń, aby te etapy autohipnozy stały się stabilne i naturalne.
Niekiedy na etapie ćwiczeń odpręŜających mogą pojawić się róŜne silne doznania związane z
uwalnianiem się od napięć mogą mieć one róŜny przebieg. Gdyby coś takiego się pojawiło nie
naleŜy się tym przejmować, ale pozwolić aby się działo to co się dzieje. Po pewnym czasie
takie doznania znikną, nasz stan ustabilizuje się a my osiągniemy spokój i odpręŜenie.
RóŜnego typu doznania niekiedy bardzo gwałtowne wiąŜą się z uwalnianiem od napięć, mogą
mieć one przyjemny lub nieprzyjemny charakter jednak nie naleŜy się do nich przywiązywać
ani blokować ich to naturalny proces na drodze do osiągnięcia równowagi - aby to
zilustrować przytoczę tu taki opis:
„We wtorek po południu postanowiłam połoŜyć się na chwilę bo byłam bardzo zmęczona a
miałam wieczorem angielski. śeby wykorzystać ten czas jak najlepiej weszłam w stan
autohipnozy i koncentrowałam się na splocie.
TuŜ przed zapadnięciem w sen poczułam wirowanie, więc skoncentrowałam się na tym i
chyba w ten sposób je wzmocniłam. Poczułam jak wypadam z ciała na środek pokoju. Byłam
zaskoczona. Pokręciłam się trochę po pokoju i postanowiłam unieść się do góry i przelecieć
przez sufit. Chwilę podskakiwałam i po którymś razie udało mi się wzlecieć pod sufit.
Dotknęłam go rękami i czułam Ŝe prawa przyciągania ziemskiego juŜ mnie nie obowiązują.
Niestety nie mogłam przelecieć przez sufit bo był bardzo materialny, widziałam i czułam go
bardzo wyraźnie. Zeszłam na dół, oparłam się o ścianę do pokoju brata i wpadłam na drugą
stronę, przeszłam się po jego pokoju i jeszcze następnym, ale wróciłam do siebie. Chyba
znowu znalazłam się w ciele ale wyszłam z niego i wirowałam po pokoju, czułam, Ŝe to daje
mi energię. Postanowiłam wyjść, a raczej wyfrunąć z pokoju, poniewaŜ wiedziałam, Ŝe przez
sufit nie przejdę wyleciałam przez okno i postanowiłam lecieć do Warszawy (taki pomysł
przyszedł mi do głowy). Leciałam pod górkę, ale czułam wyczerpywanie się energii więc
wzbiłam się wysoko Ŝeby dolecieć dalej. Wszystko było bardzo klarowne, ale na pewnej
wysokości wpadła w strefę szarości więc obniŜyłam pułap i zlatywałam na dół. Niestety nie
doleciałam w ten sposób daleko, dalej byłam w obrębie górki. Do tego czułam, Ŝe energia mi
się wyczerpuje i moje nogi niemal dotykają ziemi. Zrozumiałam Ŝe juŜ nie dolecę zbyt daleko,
a chodzenie po ziemi wydawało mi się nie do przyjęcia więc zawróciłam i wróciłam do
swojego pokoju, do ciała. Po raz kolejny wyszłam z ciała i nagle obok mnie znalazła się moja
mała bratanica. Postanowiłam odprowadzić ją do Krakowa. Razem poleciałyśmy w stronę
Krakowa ale znowuŜ w pewnej odległości od domu zaczęła mi się wyczerpywać energia i
kolory zaczęły blaknąć więc wróciłyśmy do domu. Znalazłam się w ciele, ale się nie
poddałam. Postanowiłam wyjść z ciała po raz kolejny, ale tym razem gdzieś w ciele się
zaczepiłam i wyszły mi tylko nogi. Nie przejęłam się tym zrobiłam tymi nogami świecę, a
potem stanęłam na głowie, następnie na rękach i znów byłam poza ciałem. Czułam
niesamowitą lekkość i wielką przyjemność i zaczęłam bawić się w ten sposób, Ŝe toczyłam się
_______________________________________________________________________________________
-24-
po ścianach w stronę sufitu tam odbijałam się toczyłam się po suficie i cieszyłam się swoją
lekkością i zabawą. Przy okazji starałam zapamiętać sobie jakieś orientacyjne punkty, Ŝeby
sprawdzić czy to co widzę teraz będzie się pokrywało z tym jak mój pokój wygląda w
rzeczywistości. Potem zaczął szczekać pies i znalazłam się w ciele i powoli zaczęłam się
budzić. Muszę stwierdzić, Ŝe nie wszystkie rzeczy się pokrywały np. ściana za mną była pusta
a w rzeczywistości od niedawna wiszą tam maty, mimo Ŝe latałam po suficie nie widziałam
Ŝyrandola tak jakbym cały czas go omijała, na oknie mam przyklejony pewien symbol którego
we śnie nie widziałam, poza tym wiele rzeczy się zgadzało, było tak jakby pewne szczegóły
mnie przyciągały a pewne były poza moim postrzeganiem. WraŜenia były niezwykle
przyjemne, kolory bardzo wyraziste, doświadczenia intensywne i pełne radości. Jednym
słowem było super.”
Prawdziwy spokój nierozerwalnie wiąŜe się z odpręŜeniem i jest to bardzo korzystny stan
psychofizyczny, mający dobroczynny wpływ na nasze ciało i umysł. Jest on fundamentem
autohipnozy. Spokój jak i odpręŜenie moŜemy osiągać na wiele sposobów, pracując z ciałem,
umysłem i oddechem. Niepokój, róŜnego rodzaju napięcia, stres wpływają na nasze ciało,
oddech i umysł. Jedną z podstawowych reakcji naszego ciała na stres jest wzrost napięcia
mięśniowego i spłycenie oddechu. Takie napięcie moŜe utrzymywać się przez dłuŜszy czas i
przechodzić w formy chroniczne. Powoduje to odpływ krwi do mięśni z organów
wewnętrznych, co powoduje ich niedokrwienie i jeśli taki stan utrzymuje się dłuŜej, moŜe
prowadzić do zaburzenia ich funkcji. Tego typu napięcia są trudne do rozluźnienia, nawet
jeśli je sobie uświadamiamy. Ucząc się autohipnozy zgodnie z naszą procedurą automatycznie
uwalniamy się od tych napięć.
Oddech jest odbiciem naszych stanów emocjonalnych, a zaburzenia oddechu odbijają się na
naszej równowadze emocjonalnej. Rozluźniając świadomie oddech, poprzez pogłębienie go,
uczynienie bardziej płynnym i wolniejszym, tak jak robimy to w tej metodzie, automatycznie
po pewnym czasie doprowadzamy do rozluźnienia ciała i uspokojenia umysłu.
Podobnie działa skupienie, prowadzi do uspokojenia umysłu i rozluźnienia ciała, moŜemy
tego doświadczyć i praktycznie zrozumieć te zaleŜności poprzez naukę autohipnozy według
metod które tu prezentuję. Praktyczne zrozumienie tego poprzez powyŜsze ćwiczenia bardzo
ułatwi nam pracę z autohipnozą więc powinniśmy zwrócić na to uwagę i stopniowo rozwinąć
te doświadczenia i zrozumienie w trakcie systematycznych ćwiczeń. Wówczas wiele rzeczy
stanie się dla nas łatwe.
Kolejną fazą naszej procedury jest pogłębianie transu poprzez skupienie się na ciele i
wyobraŜenia zasypiania.
Skupienie na ciele i wyobraŜenie zasypiania
Skupienie się na ciele i wyobraŜenie zasypiania jest piątym etapem autohipnozy w mojej
procedurze, poprzez który pogłębiamy i stabilizujemy autohipnozę, moŜna powiedzieć, Ŝe jest
jej ukoronowaniem i na tym dobrze jest szczególnie popracować, pozwalając rozwinąć się i
ustabilizować związanym z tym doświadczeniom.
Kiedy uspokoimy się, łagodnie przenosimy uwagę na całe ciało i z pełną świadomością
obserwujemy je przez pewien czas. Nie skupiamy się tu na poszczególnych jego częściach
osobno tylko na odczuciu ciała jako całości.
MoŜemy zacząć od skupienia się na wszystkich wraŜeniach jakie z niego płyną lub po prostu
skierować na nie uwagę i utrzymywać taką koncentrację aby uchwycić wyraźnie obraz ciała,
jego pozycji, połoŜenia itp. po czym stopniowo ją rozluźniamy przechodząc na bierną
obserwację pozwalając być wszystkiemu takim jakim jest.
_______________________________________________________________________________________
-25-
Jest to zbliŜone do tego co robimy zasypiając: układamy ciało w jakiejś pozycji, rozluźniamy
się i przestajemy się nim przejmować a wówczas ciało naturalnie się odpręŜa i uwalnia od
napięć. Zasypiając nie zwracamy uwagi na ciało jakby odpuszczamy je sobie, tu jest podobnie
z tą róŜnicą, Ŝe obserwujemy je jakby z zewnątrz. Gdybyśmy to samo zrobili w momencie
zasypiania przekonalibyśmy się, Ŝe jest ono przyjemnie odpręŜone i zwyczajnie nie mamy
ochoty nim poruszać, bo wszystko jest dobrze tak jak jest i o to właśnie chodzi w tym
ćwiczeniu.
W początkowym etapie nauki powinniśmy poświęcić czas na rozwinięcie tego skupienia aby
uniknąć rozproszenia oraz rozwinąć umiejętność przebywania w stanie odpręŜenia z pełną
świadomością ciała. Utrzymanie uwagi na nieruchomym ciele sprawi, ze trans się pogłębi i
ustabilizuje. W miarę trwania takiego skupienia naturalnie rozwija się relaksacja i odpręŜenie,
(pod warunkiem, Ŝe nie jest ono zbyt intensywne i nie stwarza napięć).
Początkowo czasami skupienie wywołuje pewne napięcie - to zupełnie naturalny mechanizm -
jeśli jednak trwa ono odpowiednio długo stopniowo rozluźnimy się i rozwijamy umiejętność
skoncentrowanego rozluźnienia. Najlepszym sposobem rozwinięcia tego jest odpowiednio
długie utrzymanie nieruchomej, odpręŜonej pozycji i skupienia na ciele wyobraŜając
sobie, Ŝe zasypiamy i obserwując ten proces tak jak przebiega on podczas naturalnego
zasypiania.
WyobraŜenie sobie, Ŝe zasypiamy sprawia, Ŝe puszczamy napięcia, pozwalamy naturalnie

rozluźnić się ciału i oddechowi oraz sprawiamy, Ŝe trans naturalnie się pogłębia i stabilizuje.
Kiedy wyobraŜamy sobie, Ŝe zasnęliśmy i śpimy przybieramy tę samą postawę. WyobraŜamy
sobie, Ŝe nasze ciało śpi a umysł pozostaje jasny, wolny od rozproszenia i spokojny -– to
klasyczny stan hipnozy, który kiedyś nazywano jasnym snem.
W miarę trwania ćwiczenia wyczujemy naturalny poziom skupienia, który nie powoduje
napięć a jednocześnie chroni przed popadnięciem w rozproszenie. Na tym etapie
wyobraŜamy więc sobie, Ŝe śpimy pozostając świadomi swojego ciała przez pewien czas
aby pozwolić mu się rozluźnić. To jest istota tego ćwiczenia i klucz do głebokiej naturalnej
relaksacji. Dobrze jest poswięcić temu od kilku do kilkunastu minut aŜ wyraźnie uchwycimy
doznania związane z takim biernym odpręŜeniem. Kiedy to uchwycimy i rozwiniemy poprzez
ćwiczenia osiąganie głebokiego rozluźnienia stanie się łatwe i naturalne.
Istnieje jeszcze jedna rzecz, która moŜe nam pomóc w osiągnięciu właściwego
zrelaksowanego stanu umysłu nazywa się to formułą psychosyntezy. Polega to na skupieniu
się na czystej pierwotnej świadomości poza cialem, umyslem i odczuciami jest to forma
medytacji. Aby to osiagnąc skupiamy się na znaczeniu nastepującej formuły:
“Mam ciało, ale nie jestem moim ciałem

Doświadczam róŜnych odczuć, ale nie jestem moimi odczuciami
Myślę, ale nie jestem moimi myślami
Jestem poza tym, jestem czystą świadomością.”
Kiedy przestajemy utozsamiac się z naszym ciałem znika problem napięć czy niewygody w
ciele, podobnie jest z odczuciami i myślami utoŜsamiając się z czystą świadomością poza
nimi przekraczamy nasze napiecia i moŜemy osiągnąć czysty zrelaksowany stan. Jest to
bardzo uŜyteczna umiejętność nie tylko przy autohipnozie, ale takŜe w wielu innych
sytuacjach dlatego rozwinięcie doświadczeń związanych z ta medytacją moŜe być dla nas
bardzo uŜyteczne i warto poświęcić temu pewien czas. MoŜe to stac się naszą brama do
głebszych pokladów energii i czytej świadomości a przy okazji moŜe nadac autohipnozie
_______________________________________________________________________________________
-26-
głebszy wymiar wprowadzając nas w stan medytacji niekonceptualnej.
W trakcie regularnego sumiennego treningu po kilku dniach odpręŜenie zacznie się pojawiać
spontanicznie, kiedy tylko przyjmiemy właściwą pozycję po ćwiczeniach rozciągających i
pogłębi się naturalnie w poszczególnych fazach ćwiczenia (zamknięcie oczu, głębokie
oddychanie, naturalne oddychanie itd.). To samo odnosi się do spokoju i wyciszenia, dobrze
jest to zaobserwować i świadomie przedłuŜać poszczególne fazy stosownie do aktualnych
potrzeb.
Niekiedy jesteśmy w doskonalej formie i wszystko przebiega błyskawicznie i zupełnie
naturalnie, niekiedy zaś potrzebujemy dłuŜszego skupienia się na oddechu, na splocie
słonecznym czy na ciele, aby odpręŜyć się i uspokoić, oraz całkowicie uwolnić się od napięć,
dlatego nie powinniśmy przechodzić przez te fazy mechanicznie tylko w pełni świadomie
skupiając się na elementach, które w danej sytuacji są nam najbardziej potrzebne aŜ
osiągniemy doskonały, wolny od wszelkich napięć, niepokoju i rozproszenia trans.
Niekiedy idzie nam to lepiej niekiedy gorzej, ale nie ma to znaczenia dobrze jest jak jest a
wszystko naturalnie pogłebia się i stabilizuje wraz z systematycznym spokojnym treningiem
więc nie musimy się niczym przejmować ani oceniać naszego stanu wystarczy tylko
spokojnie ćwiczyć.
Podsumowując moŜemy ująć wchodzenie w stan autohipnozy w pięciu etapach lub punktach:
1. Zamkniecie oczu przez koncentrację

2. OdpręŜenie przez wolne głębokie oddychanie
3. Pogłębienie rozluźnienia przez naturalny miękki oddech
4. Przeniesienie uwagi na splot i osiągniecie spokoju i przyjemnego odpręŜenia
5. Pogłębienie transu przez wyobraŜenie zasypiania i skupienie na ciele
Do tej pory omówiłem wszystkie etapy wchodzenia w stan autohipnozy i pogłębiania jej aby
osiągnąć przyjemny stabilny stan transu. Aby lepiej zrozumieć to co do tej pory napisalem
teraz przedstawię kilka teoretycznych wyjaśnień pozwalających lepiej zrozumieć
mechanizmy autohipnozy. Zapoznaj się z nimi dokładnie aby jasno zrozumieć podstawy
autohipnozy i właściwie wykorzystywać tę wiedzę w praktyce.
WyobraŜenia – język hipnozy
Gdy tylko ustabilizujemy ten stan i oswoimy się z nim powinniśmy rozpocząć naukę
wykorzystywania tego stanu w bieŜącej praktyce autohipnozy. Posługiwanie się nim oznacza
umiejętność wykorzystywania róŜnego rodzaju wyobraŜeń do wpływania na nasze ciało i
umysł. Właściwie wykorzystane wyobraŜenia stają się w tym stanie wspaniałym narzędziem
do pracy ze sobą, są one prawdziwym językiem autohipnozy.
Wiele publikacji poświęconych hipnozie, autohipnozie, czy NLP przywiązuje nadmierną
wagę do zasad konstruowania sugestii, uŜycia właściwych słów, czy konstrukcji zdań
mających być sugestiami bądź afirmacjami. Wynika to z błędnej wiary w moc słów jako
takich. W rzeczywistości słowa czy konstrukcje językowe nie są istotne, istotne są tylko
wyobraŜenia z nimi związane. Liczy się nasza jasna intencja a nie to jakich słów uŜyjemy.
Oczywiście kiedy myślimy uŜywamy słów i jeśli jasno coś sformułujemy łatwiej nam
zrozumieć o co nam chodzi i czego chcemy jednak najwazniejsze jest abysmy mieli jasną
intencję, jasne wyobraŜenie tego o co nam chodzi i na tym się skupili a nie na slowach czy
sformułowaniach poniewaŜ w istocie sa one w autochipnozie drugorzedne. W hipnozie słowa
są waŜne bo za ich pomoca przekazujemy hipnotyzowanemu wyobraŜenia i nastawienia w
_______________________________________________________________________________________
-27-
autohipnozie jest inaczej i słowa i sformułowania nie są tak waŜne, waŜne jest natomiast
abyśmy dokładnie wiedzieli co chcemy osiągnąć i mieli w tej kwestii jasną koncepcję poparta
własciwą intencja i nastawieniem.
W praktyce posługując się autohipnozą moŜemy w ogóle nie uŜywać słów. Podstawową
rzeczą o której zawsze musimy pamiętać jeśli chcemy skutecznie uŜywać autohipnozy jest to,
Ŝe jej językiem są klarowne przejrzyste odczucia i wyobraŜenia a nie słowa.
Zapominając o tym i skupiając się na słowach wpadamy w ślepą uliczkę. Jeśli nie będziemy
mieli jasności co do tego, Ŝe istotne są tylko obrazy a nie słowa nigdy nie osiągniemy
prawdziwej biegłości na tym polu.
Istnieje kilka typów wyobraŜeń; wyobraŜenia wizualne - dominujące u wzrokowców,

dźwiękowe - dominujące u słuchowców, kinestetyczne - dominujące u kinestetyków.
Zazwyczaj kiedy mówi się komuś o wyobraŜeniu czy wizualizacji większość ludzi myśli, Ŝe
chodzi o tworzenie obrazów wizualnych. Inni autorzy pisząc na ten temat biorą pod uwagę
fakt, Ŝe oprócz wzrokowców istnieją jeszcze słuchowcy i kinestetycy, preferujący inny typ
wyobraźni i równie błędnie sądzą, Ŝe tacy ludzie uŜywają głównie takiego typu wyobraŜeń.
W rzeczywistości, kaŜde wyobraŜenie obejmuje wszystkie te elementy, tylko róŜni ludzie
zaleŜnie od swoich predyspozycji większą wagę przywiązują do elementów związanych z
typem percepcji jaki preferują.
KaŜde wyobraŜenie jakie pojawia się w naszym umyśle obejmuje zarówno wyobraŜenie
wzrokowe, związane z nim wyobraŜenia słuchowe, węchowe, smakowe, kinestetyczne a
takŜe emocjonalne. Kiedy np. wyobrazimy sobie, Ŝe trzymamy w ręce jabłko pojawi się nie
tylko jego obraz, ale równieŜ zapach, poczujemy jego cięŜar, fakturę skórki, smak oraz jakieś
odczucia z tym związane. ZaleŜnie od tego jaki zmysł w nas dominuje, większa uwagę
przywiąŜemy do wraŜeń z tym zmysłem związanych i im poświęcimy więcej uwagi Będą one
dla nas łatwiejsze do przywołania. Natomiast inne aspekty wyobraŜenia mogą być bardziej
mgliste i mogą nam się wymykać - tym niemniej one tam będą.
Jeśli więc uŜywamy wyobraŜeń powinniśmy o tym pamiętać i skupiając się na jakimś
wyobraŜeniu zająć się tym co przychodzi nam najłatwiej, jednak nie zapominać o tym, Ŝe są
tam teŜ inne wraŜenia, związane z innymi zmysłami i nie zapominać o nich. Temu aspektowi
wyobraŜenia z którym łatwiej nam się pracuje powinniśmy poświęcić więcej uwagi i na nim
się skupić, ale nie powinniśmy całkowicie zapominać ani lekcewaŜyć pozostałych aspektów.
Z punktu widzenia autohipnozy często najistotniejsze bywają wraŜenia emocjonalne związane

z określonymi wyobraŜeniami, pochodzącymi ze wspomnień lub budowanymi specjalnie w
tym celu obrazów i często na emocje związane ze wspomnieniami, czy wyobraŜeniami
zwraca się największą uwagę.
Kiedy przywołamy jakieś szczególne wspomnienie związane z czymś przyjemnym,
zaczniemy o tym myśleć, marzyć, wczuwać się w nie, opanowuje nas ten sam nastrój, uczucia
i wraŜenia z tym związane, nasze samopoczucie się poprawia, robi nam się miło i jesteśmy
szczęśliwi. Myślimy np. o miejscu w którym spędziliśmy cudowne wakacje, widzimy obrazy
z tym związane, czujemy zapachy, smak potraw i wszystko inne co nam się z tym kojarzy,
opanowuje nas wspaniały nastrój związany z tymi wspomnieniami.
Te obrazy, zapachy czy inne wyobraŜenia z tym związane są tylko obrazami, prawdziwą
wartość nadają im emocje z nimi związane.
Oczywiście jak kaŜde wspomnienie, czy wyobraŜenie zawiera ono wszystkie elementy, ale
dla nas najistotniejsze są właśnie miłe uczucia, które przez te obrazy przywołujemy. RóŜne
obrazy, róŜne wspomnienia wiąŜą się dla nas z róŜnymi emocjami i przez takie wyobraŜenia
_______________________________________________________________________________________
-28-
moŜemy przywoływać określone stany emocjonalne, na nich się skupiać i podtrzymywać je
przez takie wyobraŜenia. Zazwyczaj trudno przywołać nam jakiś stan emocjonalny sam w
sobie, wystarczy jednak pomyśleć o wspomnieniach czy obrazach z nim związanych aby
pojawił się niejako automatycznie.
Niekiedy coś co widzimy kojarzy nam się z takimi wspomnieniami i nawet jeśli sobie tego
nie uświadamiamy moŜe on wywoływać związane z tym emocje.
Czasami moŜemy mieć z tym problem, jeśli emocje związane z jakimś obrazem czy
skojarzeniem nie są pozytywne, wówczas jeśli coś nam się z tym kojarzy, te negatywne stany
emocjonalne przenoszone na nową sytuację mogą nam i innym stwarzać problemy oraz
niekorzystnie oddziaływać na nasze Ŝycie. Jednak dzięki autohipnozie i umiejętności pracy z
naszymi wyobraŜeniami moŜemy sobie takie rzeczy uświadamiać i zmieniać je, jeśli są
niekorzystne i szkodzą nam. MoŜemy nauczyć się usuwać szkodliwe negatywne stany
emocjonalne i rozwijać pozytywne, które przynoszą nam korzyść. MoŜemy pracować w ten
sposób z naszym ciałem i umysłem. To co tu napisałem jest bardzo istotne i naleŜy mieć to na
uwadze przez cały czas nauki autohipnozy i róŜnych technik, które tu opisuję.
Wewnętrzny Klucz
Mając na uwadze to co powyŜej napisałem wróćmy do naszej praktyki autohipnozy. Kiedy

jesteśmy juŜ w stabilnym transie, z którym jesteśmy juŜ oswojeni przez kilka dni ćwiczeń,
powinniśmy uświadomić sobie związane z nim odczucia. Są to bardzo wielorakie odczucia.
Niewątpliwie w specjalny sposób odczuwamy swoje ciało, oddech, umysł, stan emocjonalny i
oczywiście na to powinnismy zwrócić uwagę, ale nie tylko, obserwujmy przestrzeń, sposób w
jaki odbieramy bodźce słuchowe, zapachowe, dotykowe itp. Przestajemy koncentrować się na
ciele jak robiliśmy to w piątym etapie, rozluźnijmy się i obserwujemy i uświadomić sobie to
wszystko.
Być moŜe pojawi nam się jakieś skojarzenie związane z tym stanem w jakim się znajdujemy,
które jakoś go wyraŜa. MoŜe będzie to jakiś zapach, smak, kolor, jakiś dźwięk, a moŜe jakiś
obraz, czy inne konkretne odczucie. Jeśli pojawi się nam taki konkretny obraz kojarzący się z
tym stanem to bardzo dobrze, jeśli nie to teŜ nie ma Ŝadnego problemu. MoŜemy sami
spróbować poszukać takiego skojarzenia; spróbujmy znaleźć jakiś zapach, który wyraŜał by
ten stan - u mnie jest to zapach pewnego rodzaju kadzideł znanych mi z sal medytacyjnych
świątyń zen. MoŜemy spróbować znaleźć jakiś kolor, który wyraŜa ten stan, albo jakiś
symbol, wizerunek, który kojarzy nam się z tym odczuciem. MoŜe to być jakaś melodia, a
moŜe smak. MoŜliwe, Ŝe w pewnym momencie coś pojawi nam się i poczujemy, Ŝe to jest to,
a być moŜe nie uda nam się znaleźć takiego przekonywującego obrazu. Jeśli znajdziemy coś
takiego to doskonale, a jeśli nie to nie ma się czym przejmować i nie ma sensu szukać czegoś
takiego na siłę, ani w sposób wydumany tworzyć takiego symbolu - być moŜe w pewnym
momencie spontanicznie się pojawi.
Jeśli znajdziemy taki obraz i czujemy, Ŝe to jest to, poczujemy jak wyraźnie wzmacnia on
nasz stan - będzie to oznaczało, Ŝe znaleźliśmy swój indywidualny klucz do autohipnozy.
Poprzez przywołanie takiego obrazu, będziemy mogli łatwo wchodzić w stan autohipnozy i
pogłębiać go.
Klucz uwarunkowany
MoŜemy sobie równieŜ stworzyć taki klucz. Jeśli swoje ćwiczenia osiągania i rozwijania
stanu transu będziemy robili przy jakiejś pomagającej nam w tym muzyce, bądź jeśli
będziemy swoją praktykę zawsze poprzedzali np. zapaleniem kadzidła lub wpatrywaniem się
_______________________________________________________________________________________
-29-
w jakiś symbol, który nas do tego inspiruje, to po pewnym czasie ta muzyka, ten zapach, ten
symbol staną się w naszym umyśle obrazami, które poprzez skojarzenie przywołują ten stan.
Wówczas kiedy skupimy się na osiągnięciu stanu transu i przywołamy zapach tego kadzidła,
przypomnimy sobie ten motyw muzyczny lub przywołamy wyobraŜenie tego symbolu
niczym klucz pozwoli nam on wejść w trans i ugruntować się w nim.
Jakie wyobraŜenie, związane z którym ze zmysłów najlepiej spełni tę rolę zaleŜy od tego jaki
typ wyobraźni u nas dominuje - u mnie jest to zapach i poprzez przywołanie zapachu
najłatwiej mi tego dokonać. Czasami wystarczy, Ŝe poczuję lub przypomnę sobie zapach aby
od razu wyłonił się cały obraz i emocje związane z jakimś wydarzeniem.
Przez jakiś czas ćwiczyłem z kasetą relaksacyjną poprzedzoną podkładem muzycznym i
od tamtego czasu wystarczy abym relaksując się przypomniał sobie brzmienie
pierwszych taktów tego utworu, aby automatycznie wejść w stan relaksacji związany z
słuchaniem tej kasety.
Kiedy wejdziemy w stan autohipnozy poprzez nasza procedurę, ustabilizujemy go i

uświadamiamy sobie wszystkie jego aspekty tak jak to wcześniej opisałem, dobrze jest
dokonać czegoś w rodzaju powtórki pamięciowej poszczególnych etapów osiągania transu.
Spoczywamy więc w spokojnym zrównowaŜonym transie i po kolei przypominamy sobie
wszystkie etapy wchodzenia weń, uświadamiając sobie zmiany jakie zachodziły na
poszczególnych etapach w naszym ciele, emocjach, umyśle i oddechu (MoŜemy przedtem
kilka razy wejść w stan autohipnozy zatrzymując się po kaŜdym etapie i obserwować te
zmiany, aby je sobie dobrze uświadomić).
Powinniśmy w ten sposób kilkakrotnie przejść w wyobraźni te etapy aŜ upewnimy się, Ŝe
dokładnie to czujemy i mamy jasne wyobraŜenie wchodzenia w stan transu. Taka pamięciowa
powtórka wzmocni naszą procedurę i utrwali ją na podobnej zasadzie jak ta, którą
omawialiśmy powyŜej i usunie wszelkie niejasności z nią związane. Jest to zarazem pierwsze
praktyczne ćwiczenie uczące nas właściwego uŜywania wyobraźni w stanie transu.
Wykonując to ćwiczenie moŜemy zauwaŜyć, Ŝe przywoływanie tych wspomnień - wyobraŜeń
wpływa na nasz stan, na nasze ciało i umysł.
(W rzeczywistości cały ten proces z czasem stanie się jednym wielkim kluczem, gdyŜ z
chwilą kiedy go się juŜ bardzo dobrze opanuje w praktyce, to zamiast przechodzić go za
kaŜdym razem od nowa według całej procedury wystarczy skupić się na samych
wspomnieniach jakie występują po kolei podczas wchodzenia w stan transu i cały ten proces
niejako sam będzie się pojawiał na bazie naszych wcześniejszych, dobrze nam juŜ znanych
wspomnień. Na tym polega uczenie się przechodzenia przez całą procedurę, poniewaŜ umysł
stopniowo przyzwyczaja się do tych nowych odczuć i po jakimś czasie sam bez udziału
naszej świadomości będzie wywoływał te odczucia oraz stan ciała i umysłu w chwili, gdy
tylko rozpoczniemy ten proces, gdyŜ będzie juŜ go dobrze znał i pamiętał - dlatego tak waŜne
jest z początku ćwiczenie przez powtarzanie.)
Po zakończeniu tego ćwiczenia powinniśmy jeszcze raz wejść wolno w trans skupiając
się na poszczególnych etapach aby je utrwalić i pogłębić nasz stan. Jeśli jesteśmy
zadowoleni z efektu moŜemy przystąpić do opisanej powyŜej procedury poszukiwania/
zakładania naszego indywidualnego klucza.
Zaprogramowany Klucz
Do tej pory pisałem o naturalnych kluczach, które pojawiają się nam kiedy ich szukamy lub
_______________________________________________________________________________________
-30-
spontanicznie powstają pod wpływem okoliczności związanych z tym co robimy. Istnieje teŜ
moŜliwość sztucznego stworzenia sobie takiego indywidualnego klucza. Tworzenie takiego
klucza jest standardową techniką hipnotyczna stosowaną od zarania dziejów zwaną sugestią
po hipnotyczną.
Polega ona na tym, Ŝe hipnotyzer podaje wyobraŜenie jakiegoś bodźca i wiąŜe go w
wyobraźni hipnotyzowanego z określonym stanem bądź czynnością. Mówi np. "Kiedy
wypowiem słowo (tu dowolne słowo)/ wykonam jakąś czynność/ zobaczysz określoną rzecz/
natychmiast zapadniesz w taki stan w jakim się teraz znajdujesz/ wykonasz (tu opis
czynności) itp." w ten sposób wiąŜe wyobraŜenie jakiegoś bodźca z określonym stanem lub
zachowaniem.
Zazwyczaj dokładnie opisuje się warunki jakie będą związane z tym bodźcem i okoliczności
w jakich dany bodziec ma przywołać określone zachowanie lub stan (który równieŜ
dokładnie, obrazowo się opisuje). MoŜna w ten sposób związać dowolne wyobraŜenia z
dowolnymi stanami umysłu bądź działaniami - rzecz jasna w granicach rozsądku i ograniczeń
hipnozy.
W ten sam sposób moŜemy nasz stan autohipnozy związać z określonym wyobraŜeniem, aby
później poprzez odwołanie się do tego wyobraŜenia przywołać ten stan. Na kursach "Kontroli
Umysłu” metodą Silvy czy kursach "Doskonalenia Umysłu" Stefańskiego wiąŜe się
wyobraŜenie połączonych trzech palców (kciuka, palca wskazującego i środkowego) ze
stanem odpręŜenia - stanem "Alfa" czy stanem "Nadświadomości" jak określa się stany
skoncentrowanego odpręŜenia w tych systemach.
Dokonuje się tego w ten sposób, Ŝe adept wchodzi w stan autohipnozy i podaje sobie sugestię
zbliŜonej treści: "Gdy tylko połączę opuszki trzech palców natychmiast wejdę w stan Alfa."
Jak juŜ pisałem w autohipnozie nie waŜna jest treść słów, a tylko odpowiednie wyobraŜenia
więc gdybyśmy chcieli związać ten bodziec z naszym stanem autohipnozy wystarczyło by
abyśmy weszli w stan autohipnozy, uświadomili sobie wszystkie cechy tego stanu, takie
jak rozluźnienie, ciała, swobodny naturalny oddech, wraŜenie spokoju itp. Po czym
wyobrazili sobie, Ŝe kiedy w ten sposób stykamy palce, nasze mięśnie się rozluźniają,
oddech uspokaja, umysł wycisza i wchodzimy w stan w jakim się w tym momencie
znajdujemy. WaŜne jest abyśmy sobie wyobrazili to płynne przejście od zwykłego stanu
do stanu autohipnozy z wszystkimi odczuciami i aby to wyobraŜenie sprawiło nam
satysfakcję.
W ten sposób moŜemy związać dowolny bodziec z naszym stanem i później przez odwołanie
się do niego przywołać ten stan. Jest w zasadzie bez znaczenia jakiego bodźca uŜyjemy czy
będzie to gest jak w opisanym przykładzie, czy teŜ będzie to wyobraŜenie jakiegoś obrazu
wizualnego, jakiejś melodii czy zapachu - to moŜe być cokolwiek co nam odpowiada i wydaje
się dla nas najbardziej naturalne i odpowiednie (najlepiej jak odpowiada to sposobowi naszej
percepcji czyli taki typ wyobraŜenia, który przychodzi nam najłatwiej).
Jeśli uwaŜamy, Ŝe nam to pomaga czy jest to dla nas bardziej naturalne, moŜemy oczywiście
podczas tego wyobraŜenia uŜyć słów opisujących to co sobie wyobraŜamy mówiąc np. w
myśli "Kiedy zamykam oczy i stykam z sobą w tym celu opuszki trzech palców, natychmiast
ogarnia mnie odpręŜenie, moje ciało rozluźnia się, oddech staje się naturalny, umysł uspokaja
i naturalnie wchodzę w stan autohipnozy itp."
Takie "zaprogramowanie" siebie ma wiele zalet i moŜe być uŜyteczne jeśli jeszcze nie
odkryliśmy naszego indywidualnego klucza i warto to zrobić, jednak naleŜy przy tym
wiedzieć o kilku istotnych rzeczach dotyczących takich sztucznych kluczy.
Jeśli wchodzimy w stan autohipnozy przy uŜyciu takiego klucza naleŜy dokładnie skupić się
_______________________________________________________________________________________
-31-
na odczuciach związanych z osiągnięciem tego stanu i zrobić to najlepiej jak potrafimy –
dokładnie, nie spiesząc się - w zrelaksowany, miły sposób. Za kaŜdym razem, kiedy uŜywamy
naszego klucza powinniśmy postarać się osiągnąć jak najdoskonalszy stan transu i pogłębić
go.
Jeśli będziemy robili to w pośpiechu, byle jak, nie gruntując się w tym stanie, nie
wzmacniając go nasz stan będzie się spłycał i nasz klucz będzie coraz słabiej działał, aŜ
utraci zupełnie swoją moc. Z kolei jeśli za kaŜdym razem będziemy pogłębiali nasz stan
jego moc będzie wzrastała.
Drugą rzeczą, którą powinniśmy wiedzieć to to, Ŝe stan osiągany z uŜyciem takiego klucza
jest zawsze nieco płytszy i mniej doskonały nawet jeśli nasze subiektywne odczucia są inne,
dlatego nie powinniśmy ograniczać się tylko do niego, ale raczej starać się trzymać naszej
procedury i rozwijać ją kiedy to tylko moŜliwe.
Co prawda przy większości celów jakie próbujemy realizować w autohipnozie, głębokość

transu nie jest najistotniejsza, poniewaŜ większość z nich moŜemy zrealizować nawet w
bardzo płytkim transie, jednak głębszy trans sam w sobie ma właściwości bardzo korzystne
dla naszego zdrowia i pewne rzeczy moŜemy skutecznie zrobić tylko w nieco głębszym
transie.
To co napisałem na temat naszych indywidualnych kluczy do transu jest przykładem w jaki

sposób uŜywamy wyobraŜeń w autohipnozie dlatego dobrze by było aby pod tym kątem
spojrzeć na to i spróbować to dobrze zrozumieć zanim spróbujemy czegoś bardziej
zaawansowanego. Od zrozumienia sposobu uŜywania wyobraŜeń zaleŜy skuteczność
naszych działań czyli efektywność autohipnozy w naszym wydaniu.
Wychodzenie z Autohipnozy
Kiedy wychodzimy ze stanu transu, powinniśmy to robić powoli, płynnie, w łagodny sposób.
Zbyt gwałtowne wychodzenie z transu moŜe być nieprzyjemne i stwarzać napięcie, podobne
do tego jakie pojawia się kiedy ktoś gwałtownie wybija nas ze snu, czy głębokiego
zamyślenia.
W róŜnych systemach stosuje się róŜne procedury wychodzenia z transu, połączone z
odliczaniem, róŜnymi sugestiami i wizualizacjami. Jeśli ktoś chce moŜe stosować takie
procedury, najprostszym jednak sposobem na łagodne płynne wyjście ze stanu transu jest
wyobraŜenie sobie, Ŝe łagodnie budzimy się w dobrym nastroju i samopoczuciu. Ta
metoda moim zdaniem jest najbardziej naturalna i przyjemna, dlatego sam ją stosuję i
polecam innym.
Aby wyjść z transu wyobraź sobie, Ŝe Twój umysł rozjaśnia się, napełnia się energia i dobrym
samopoczuciem. Przywołaj wspomnienie takiego stanu, kiedy twój umysł był świeŜy,
spokojny, pełen świeŜości i radości. Wyobraź sobie, Ŝe ta emocja wzrasta, rozszerza się i
wypełnia cię całkowicie. MoŜesz wyobrazić sobie, Ŝe to odczucie jest kulką światła, która
naturalnie i szybko rozrasta się, wypełniając cię całkowicie i emanując na zewnątrz. Kiedy jej
światło wypływa na zewnątrz otwórz oczy, uśmiechnij się i zrób głęboki wdech jakbyś
napawał się, delektował tym odczuciem, na wydechu rozluźnij się i z satysfakcją poczuj
to, ciesz się tym.
MoŜesz teŜ przywołać jakiś obraz z przeszłości związany z takim dobrym samopoczuciem i
wczuć się weń rozwnąc związane z tym przyjemne emocje i skupiając się na nich płynnie
_______________________________________________________________________________________
-32-
powrócić do zwykłego stanu świadomości. W NLP zaleca się przyjrzenie się parametrom
przywołanego obrazu i kiedy się to robi przyjrzeć się mu: gdzie jest umiejscowiony, jaki jest
wielki, jaki ma kształt, czy jest ciemny czy jasny, statyczny czy dynamiczny, zobaczyć jakie
kolory w nim dominują, w jakiej odległości jest od nas itp. Kiedy to zobaczymy,
uświadomimy sobie i poczujemy, wyobraŜamy sobie, Ŝe ten obraz gwałtownie przybliŜa się
do nas i rozjaśnia oraz manipuluje się róznymi parametrami obrazu w celu intensyfikacji
odczuć dostosowując tempo tego ruchu, rozszerzanie i rozjaśniania do tempa wzrostu
pozytywnych odczuć, którymi się napełniamy.
. Zwolennicy NLP wierzą, ze jest to doskonała metoda i pewnie jest kiedy się w to wierzy i
podchodzi do tego z entuzjazmem z tym, Ŝe to ten entuzjazm i intencja jest tu najistotniejsza
jak w kaŜdym działaniu ze swoim umysłem a zwrócenie uwagi na parametry i manipulacja
nimi zapobiega rozproszeniu i moŜe być doskonałą zabawą nie naleŜy się jednak do tego
przesadnie przywiązywać. Jeśli nas to bawi i pomaga nam to moŜemy tego uzywac jeśli nie to
nie. MoŜemy teŜ kiedy przywołamy takie pozytywne wspomnienie wyobrazić sobie, Ŝe obraz
się rozjaśnia stając się kulą światła która wnika do naszego wnętrza, wypełnia je i promieniuje
na zewnątrz, w tym momencie zrobić wdech tak jakbyśmy się tym napełniali i otworzyć oczy,
po czym na wydechu rozluźnć się i spokojnie przez chwilę uświadamiać sobie ten poŜądany
stan. Nie zapomnij się uśmiechnąć i spocząć przez chwilę w tym wewnętrznym uśmiechu.
Wychodzenie z transu powinno być naturalne i przyjemne. Powinno to być radosne i
satysfakcjonujące doświadczenie i w ten sposób powinniśmy je rozwinąć. Powinniśmy
traktować to jako radosna zabawę bez przesadnej powagi napinania się, tylko odpręŜona
radość, zabawa.
Kiedy otworzymy oczy nie powinniśmy zrywać się, tylko wykonać kilka łagodnych
głębokich oddechów, uśmiechnąć się i dopiero wtedy powoli wstać. Jeśli komuś to pomaga
lub wydaje się bardziej naturalnie moŜe sobie opisywać te odczucia w trakcie ich
wyobraŜania mówiąc sobie w myśli: "teraz łagodnie się budzę w przyjemnym miłym nastroju,
otwieram oczy, czuję się odpręŜony i wypoczęty itp." (we wszystkich późniejszych
ćwiczeniach jeśli chcemy, moŜesz w trakcie wyobraŜania sobie obrazów opisywać w myśli to
co przywołujemy jeśli uwaŜamy, Ŝe jest to dla nas naturalne i pomaga nam). Dobrze jest się
przeciągnąć, napiąć kilkakrotnie mięśnie aby pobudzić je i przygotować do normalnej
aktywności.
Jeśli mamy ochotę moŜemy sobie wyobrazić ten proces z wszystkimi pozytywnymi
odczuciami podczas trwania transu, aby zaprogramować go podobnie do tego jak np.
programowaliśmy nasz klucz. MoŜemy teŜ tak jak poszukiwaliśmy naszego indywidualnego
klucza do wejścia w trans znaleźć klucz do łagodnego wychodzenia z niego, wszystko
zaleŜy od nas.
Dobrze jest troszkę poeksperymentować i znaleźć najprostszą i najbardziej odpowiadająca

nam metodę - szczególnie przydatne jest to przy głębszych stanach transu. WaŜne jest tylko
aby wychodzić płynnie, łagodnie, bez pośpiechu, w tempie odpowiednim do głębokości
transu, w przyjemnym miłym nastroju i o tym przede wszystkim powinniśmy pamiętać.
Dobrze jest rozwijać taki nawyk od początku naszej nauki transu, wówczas stanie się on
czymś naturalnym dlatego warto zwracać na to uwagę.
Całe ćwiczenie autohipnozy powinniśmy taktować jako przyjemną zabawę, bez przesadnej
powagi, aby nie stwarzać napięć i aby było to radosne, inspirujące doświadczenie – to bardzo
waŜne. W przeciwnym przypadku moŜemy napotkać na przeszkody i trudniej będzie nam
rozwinąć biegłość w tej sztuce. Cała nauka powinna wiązać się z pozytywnymi
doświadczeniami i stanami umysłu, tylko wówczas będzie ona efektywna, satysfakcjonująca a
co najwaŜniejsze przyjemna.
_______________________________________________________________________________________
-33-
Podsumowanie
Zanim przejdę do omawiania pogłębiania transu i wykorzystywania go w praktyce

autohipnozy podsumuję to co do tej pory napisałem, aby ułatwić czytelnikowi naukę
autohipnozy.
Po pierwsze powinniśmy od samego początku przywiązywać wagę, aby wychodzić z
autohipnozy w dobrym pogodnym nastroju, dlatego powinniśmy zacząć to ćwiczyć od
samego początku. JuŜ kiedy wykonujemy odpręŜające ćwiczenia oddechowe, kiedy je
kończymy wyobraŜajmy sobie, Ŝe nasz umysł rozjaśnia się, napełnia się pozytywną energią i
dobrym samopoczuciem - wyobraŜajmy sobie, Ŝe łagodnie budzimy się w dobrym nastroju i
samopoczuciu napełniając się radością Ŝycia, uśmiechajmy się i róbmy głęboki wdech
napełniając się tym i cieszmy się tym. Wykonując ćwiczenia przygotowujące przez dwa trzy
dni rozwińmy ten pozytywny sposób wychodzenie z transu i rozwijajmy go przez cała naukę
to bardzo nam pomoŜe i przyspieszy postępy.
Tak samo wychodźmy z autohipnozy kiedy ćwiczymy metodę Rhodesa i przez cały czas
ćwiczeń, aby rozwinąć ten pozytywny sposób powracania z transu po ćwiczeniach.
Przez cały okres nauki zawsze zaczynajmy od ćwiczeń rozciągających a jeśli zachodzi taka
potrzeba takŜe uspokajających tak jak to opisałem.
Kiedy zaczniesz się uczyć metody Rhodesa opanuj ją całkowicie w jednej sesji, zrób chwilę
przerwy i powoli przećwicz ją od nowa po kolei skupiając się na jej poszczególnych
elementach, aby odczuć ich działanie po czym będąc w stanie autohipnozy po kolei przejdź ją
w wyobraźni tak jak to opisałem i poświęć kilka dni aby rozwinąć doświadczenia związane
z jej elementami i ustabilizować stan autohipnozy. Dopiero kiedy juŜ dobrze znasz ten stan
i jest on stabilny moŜesz jeśli masz ochotę poszukać swoich kluczy i ugruntować się w
autohipnozie.
W kaŜdej sesji osiągaj jak najdoskonalszy trans i rozwijaj doznania związane z
poszczególnymi fazami metody aŜ stanie się to naturalne i oczywiste – to samo dotyczy
wychodzenia z autohipnozy. Kiedy się w tym ugruntujesz i jesteś zadowolony przejdź do
nauki pogłębiania transu i ćwiczeń opisanych poniŜej aby rozwinąć swoje doświadczenia.
Aby ułatwić naukę podsumuję teraz w punktach to co powinniśmy robić na poszczególnych

etapach nauki autohipnozy krok po kroku.
1. Zapoznanie się z wszystkimi wyjaśnieniami, aby wiedzieć dokładnie co mamy robić.

2. Wykonywanie czterech ćwiczeń przygotowawczych przez kilka dni aby rozwinąć
relaksację i doświadczenia z nimi związane (2-5 dni).
3. Przećwiczenie procedury Rhodesa po czym zintegrowanie jej z ćwiczeniami
wprowadzającymi.(1 dzień)
4. Po opanowaniu w/w procedury dodajemy ćwiczenie ze skupieniem na ciele i wyobraŜanie
zasypiania. Po czym jasno uświadamiamy sobie zmiany jakie zachodzą w kolejnych etapach
procedury poprzez kilkukrotne powtórzenie jej.(2-3 dni) po czym:
5. Powtórka pamięciowa w stanie transu.
6. Znalezienie ew. załoŜenie naszego klucza do tego stanu.(1 dzień)
MoŜna by to wszystko na upartego zrobić w jeden dzień, lepiej jednak rozbić to na kilka dni
do tygodnia i poświęcić przećwiczeniu tego odpowiednią ilość czasu. WaŜne jest aby nie
spieszyć się zbytnio i gruntownemu opanowaniu tych podstaw poświęcić odpowiednią
ilość czasu aby mieć mocny fundament do dalszej praktyki.
_______________________________________________________________________________________
-34-
Pamiętajmy nie naleŜy uczyć się szybko, naleŜy uczyć się gruntownie, a tempo nauki
dostosować do swoich indywidualnych odczuć. Dopiero kiedy jesteśmy usatysfakcjonowani
efektami i przekonani, Ŝe opanowaliśmy opisane tu podstawy moŜemy przejść do dalszych
ćwiczeń, które umoŜliwią nam głębsze, praktyczne zrozumienie autohipnozy poprzez kolejne
ćwiczenia.
MoŜemy więc po dokładnym przeczytaniu tego co wyŜej napisałem, skupić się na
ćwiczeniach przygotowawczych, kiedy je przećwiczymy i wyczujemy o co w nich chodzi,
moŜemy opanować procedurę Rhodesa w jednej sesji, po czym w kolejnych sesjach
zintegrować ją z ćwiczeniami oddechowymi pogłębiającymi odpręŜenie oraz z wyobraŜeniem
zasypiania.
PoniewaŜ głębokie i naturalne oddychanie stanowi element podstawowej procedury Rhodesa
więc dodajemy tylko trzy elementy – przy czym jeśli rozwinęliśmy doświadczenia z tym
związane podczas ćwiczeń przygotowawczych pogłębianie odpręŜenia z oddechem będzie
zupełnie naturalne i oczywiste a dodatkowym elementem z którym powinniśmy popracować
aby rozwinąć związane z tym doświadczenia jest tylko skupienie na ciele i wyobraŜenie
zasypiania i tylko temu elementowi wystarczy poświęcić kilka sesji.
Tak więc moŜemy rozbić to na kilka dni tak jak sugerowałem to wcześniej - szczególną
uwagę poświęcając rozwinięciu doświadczeń odpręŜenia i spokoju w ćwiczeniach
przygotowawczych jako podstawy naszej praktyki - następnie nauczyć się procedury w jeden
dzień zintegrować ją z ćwiczeniami przygotowawczymi i poświęcić dzień - dwa na
rozwinięcie doświadczeń związanych ze skupieniem na ciele i wyobraŜeniem zasypiania po
czym w jednej sesji zrobić dokładną powtórkę pamięciową aby to wszystko utrwalić i
spokojnie przez kolejne dni rozwijać nasze doświadczenia autohipnozy oswajać się z tym,
pozwalać się mu pogłębiać, poszukiwać klucza itd.
Jak to zrobimy zaleŜy od nas, powinniśmy tylko pamiętać aby się zbytnio nie spieszyć, ani teŜ
nadmiernie nie rozciągać tych etapów nauki. DłuŜej moŜemy tylko robić ćwiczenia
przygotowawcze, procedurę Rhodesa oraz zintegrowanie jej z ćwiczeniami
przygotowawczymi powinniśmy zrobić w jeden dzień, zaś na rozwijanie doświadczeń
związanych z we skupieniem na ciele i wyobraŜeniem zasypiania znów moŜemy poświęcić
kilka dni na zakończenie utrwalając to powtórka pamięciową w stanie transu.
Z kluczem teŜ nie powinniśmy pracować dłuŜej niŜ dwa trzy dni, po czym powinniśmy
przejść do kolejnych ćwiczeń, najlepiej poświęcić temu wszystkiemu ok. tygodnia po czym
przejść do ćwiczeń pogłębiających trans.
Kiedy znajdziemy bądź zaprogramujemy nasz klucz powinniśmy zacząć go uŜywać. Kiedy
ćwiczymy sukcesywnie i regularnie jestesmy oswojeni z transem i rozwijamy go aby weń
wejśc wystarczy tylko na nim się skupić i przywołac go w czym pomoŜe nam nasz klucz.
Znacznie ułatwia to wejście w trans pod warunkiem, Ŝe pamiętamy aby dać sobie
odpowiednią ilość czasu na jego przywołanie, ustabilizowanie i pogłebienie. Mając nasz
klucz moŜemy stopniowo zacząć odchodzić od procedury i wykorzystywać tylko te jej
elementy, które w danym momencie są nam pomocne i uŜyteczne skupiając się na
kluczu. Ułatwi to i uprości nasze ćwiczenia dlatego powinniśmy temu poswięcić trochę
czasu. Nie powinniśmy jednak całkowicie rezygnować z procedury i od czasu do czasu do
niej powracać szczególnie jeśli napotykamy jakieś przeszkody jednak naszą główną metoda
powinniśmy uczynić nasz klucz co jest bardzo wygodne i uŜyteczne. Kiedy się z tym
oswoimy autohipnoza stanie się łatwa i moŜliwa do prostego stosowania w kazdych
warunkach.
Teraz omówię krotką metodę nauki autohipnozy dla tych którzy chca z niej od razu korzystać
_______________________________________________________________________________________
-35-
a nie zaleŜy im na dogłębnym jej opanowaniu.
Krótka ścieŜka nauki – Trening Autogenny w skrócie
Jeśli komuś nie zaleŜy na głębszym poznaniu autohipnozy, a chciałby tylko szybko opanować
ją w podstawowym zakresie moŜe obrać inną metodę nauki niŜ ta opisana w tej ksiąŜce.
ZbliŜoną metodę wykorzystuję niekiedy na kursach, które ze swej natury są krótkie i nie ma
moŜliwości przećwiczenia wszystkiego po kolei. W praktyce jeśli chcemy zrozumieć głębiej
autohipnozę nie powinniśmy stosować opisanej tu metody, tylko robić wszystko po kolei
dając sobie czas. Być moŜe jednak niektórzy z czytelników pragną szybko nauczyć się tylko
kilku uŜytecznych rzeczy więc dla nich ją opiszę. W takim wypadku po opanowaniu metody
Rhodesa bez wprowadzania elementów pogłębiających i stabilizujących trans moŜemy w
oparciu o jej zasady przejść bezpośrednio do Treningu Autogennego łącząc metodę Rhodesa z
treningiem Shultza by szybko opanować Podstawy Treningu a zarazem rozwinąć praktyczne
zrozumienie niektórych aspektów autohipnozy. O samym Treningu Autogennym jego
właściwościach leczniczych napiszę później, tutaj skupiając się tylko na praktyce dla tych
którzy postanowili obrać tę krótszą uproszczoną ścieŜkę. Pozostali czytelnicy mogą opuścić
ten rozdział lub potraktować go czysto teoretycznie poniewaŜ inną metodę nauki Treningu
Autogennego przedstawię w kolejnym rozdziale.
Pierwszym ćwiczeniem w treningu Shultza jest wywoływanie wraŜenia cięŜkości i bezwładu

ciała prowadzącego do całkowitego rozluźnienia mięśni szkieletowych. W Treningu
Autogennym uŜywa się w tym celu następujących sugestii:
1. (14) Rozluźniam prawą rękę. Moja prawa, ręka jest cięŜka, przyjemnie cięŜka.
2. (13) Rozluźniam lewą rękę. Moja lewa, ręka jest cięŜka, przyjemnie cięŜka.
3. (12) Rozluźniam prawą nogę. Moja prawa, noga jest cięŜka, przyjemnie cięŜka.
4. (11) Rozluźniam lewą nogę. Moja lewa, ręka jest cięŜka, przyjemnie cięŜka.
5. (10) Rozluźniam szyję, kark i cała głowę. Moja głowa jest cięŜka, przyjemnie cięŜka.
6. ( 9) Rozluźniam całe ciało. Całe moje ciało jest cięŜkie przyjemnie cięŜkie i bezwładne.
Ćwicząc klasyczna metodą, naleŜy skupiać się na określonej części ciała i powtarzać te
sugestie kilkanaście razy po czym przechodzić do następnej, w naszym jednak przypadku,
kiedy umysł jest juŜ we właściwym stanie a ciało odpręŜone moŜemy skoncentrować się tylko
na jednej myśli, jednym wyobraŜeniu raz, aby osiągnąć zamierzony efekt tak jak robiliśmy to
w metodzie Rhodesa.
Zacznijmy więc od tego, Ŝe mówimy w myśli „jestem spokojny, zupełnie spokojny” po
czym myślimy o cyfrze 14 i koncentrując się na prawej ręce myślimy "Rozluźniam prawą
rękę. Moja prawa, ręka jest cięŜka, przyjemnie cięŜka." Powtarzamy daną myśl jeden raz,
najwyŜej dwa razy, ale wyłącznie tylko ją i koncentrujemy się na niej, odczuciu rozluźnienia i
cięŜaru aŜ je wyraźnie odczujemy po sekundzie czy dwu.
(W istocie to wraŜenie przyjemnego cięŜaru, bezwładu juŜ odczuwamy poniewaŜ kiedy nasze
mięśnie są rozluźnione jest to naturalne wraŜenie, a poniewaŜ weszliśmy w autohipnozę
metodą Rhodesa po oddychaniu relaksacyjnym nasze mięśnie są rozluźnione. Tak więc tu w
istocie tylko zwracamy na to wraŜenie uwagę, uświadamiamy je sobie i wzmacniamy. NaleŜy
sobie przy tym uświadomić, Ŝe jest to dość subtelne wraŜenie, które stopniowo się rozwija i
nabiera wyrazistości, kiedy na nie zwracamy uwagę i wzmacniamy naszą koncentracją i
sugestią.)
Kiedy nasza prawa ręka rozluźni się i zacznie ciąŜyć mówimy w myśli 13 po czym
_______________________________________________________________________________________
-36-
koncentrujemy się na lewej ręce i myślimy: "Rozluźniam lewą rękę. Moja lewa, ręka jest
cięŜka, przyjemnie cięŜka." Powtarzamy daną myśl jeden raz, najwyŜej dwa razy, ale
wyłącznie tylko ją, koncentrujemy się na niej, odczuciu rozluźnienia i cięŜaru aŜ je wyraźnie
odczujemy po sekundzie czy dwu.
Kiedy nasza prawa ręka rozluźni się i zacznie ciąŜyć mówimy w myśli 12 po czym
koncentrujemy się na prawej nodze itd. aŜ dojdziemy do 9 i rozluźnimy całe ciało. Wówczas
przez chwilę skupiamy się na wraŜeniu rozluźnienia i cięŜkości ciała, aŜ te wraŜenia
ustabilizują się i w miarę dobrze je odczujemy, uświadomimy sobie.
Kiedy stan jest stabilny skupiamy się na myśli: "Jestem spokojny, odpręŜony czuję się
lepiej niŜ poprzednio" i utrzymujmy to wraŜenie spokoju odpręŜenia i dobrego
samopoczucia, aŜ się ustabilizuje.
Teraz pogłębiamy to odczucie zaczynając od początku czyli myślimy o cyfrze 14 i
koncentrując się na prawej ręce Koncentrując się raz na myśli "Rozluźniam prawą rękę.
Moja prawa, ręka jest cięŜka, przyjemnie cięŜka ale wyłącznie tylko na niej i
koncentrujemy się na, odczuciu rozluźnienia i cięŜaru, potem myślimy o cyfrze 13 itd. AŜ
znów dojdziemy do 9 i pogłębimy rozluźnienie całego ciała oraz odczucia przyjemnego
cięŜaru i bezwładu. Wówczas znów przez chwilę skupiamy się na wraŜeniu rozluźnienia i
cięŜkości ciała aŜ te wraŜenia ustabilizują się i lepiej je sobie uświadomimy sobie.
Kiedy stan jest stabilny ponownie skupiamy się na myśli: "Jestem spokojny, odpręŜony
czuję się lepiej niŜ poprzednio" i utrzymujmy to wraŜenie spokoju odpręŜenia i dobrego
samopoczucia, aŜ się ustabilizuje.
MoŜemy to powtórzyć dwa trzy razy po czym zaczynamy znów od początku wszystko to co
robiliśmy ale zamiast mówić "13 ,12 itd." ograniczamy się do myślenia o tych liczbach w tym
porządku pogłębiając wraŜenie przyjemnego bezwładu, wreszcie robimy całe ćwiczenie bez
liczb, mając tylko w myśli jeden raz wyobraŜenie o prawej ręce, lewej itd. W końcu skupiając
się tylko na wraŜeniu przyjemnego cięŜaru ogarniającego nasze ciało.
Pozostając w tym przyjemnym rozluźnieniu pozwalamy temu wraŜeniu pogłębiać się.
Oddychamy miękko i naturalnie łagodnie wyobraŜając sobie na kaŜdym wydechu, Ŝe nasze
ciało staje się coraz cięŜsze, coraz bardziej bezwładne, zagłębiając się pod wpływem swego
cięŜaru w podłoŜe.
Po kilku minutach takiego oddychania łagodnie skupiamy się na wyobraŜeniu "Jestem
spokojny, odpręŜony czuję się lepiej niŜ poprzednio" i utrzymujmy to wraŜenie spokoju
odpręŜenia i dobrego samopoczucia, pozwalając mu się pogłębiać. Podobnie jak wcześniej
oddychamy miękko i naturalnie łagodnie wyobraŜając sobie na kaŜdym wdechu, Ŝe nasze
ciało i umysł napełniają się coraz większym spokojem i dobrym samopoczuciem.
Kiedy chcemy zakończyć ćwiczenie wyobraŜamy sobie, Ŝe przyjemny cięŜar i bezwład
opuszcza nasze ciało i zaczynamy napełniać się lekkością i energią oddychamy miękko i
naturalnie łagodnie wyobraŜając sobie na kaŜdym wydechu, Ŝe nasze ciało napełnia się
lekkością i energią na koniec wychodzimy z transu tak jak opisałem to wcześniej.
Po chwili ponownie wchodzimy w trans i powtarzamy ćwiczenie bez liczb, mając tylko w
myśli jeden raz wyobraŜenie o prawej ręce, lewej itd. W końcu skupiając się tylko na
wraŜeniu przyjemnego cięŜaru ogarniającego nasze ciało.
Ponownie pozostając w tym przyjemnym rozluźnieniu pozwalając temu wraŜeniu pogłębiać
się i rozwijać. Znów oddychamy miękko i naturalnie łagodnie wyobraŜając sobie na kaŜdym
wydechu, Ŝe nasze ciało staje się coraz cięŜsze, coraz bardziej bezwładne, zagłębiając się pod
wpływem swego cięŜaru w podłoŜe i po jakimś czasie kończymy je jak poprzednio. Najlepiej
powtórzyć to ćwiczenie dwa, trzy razy bezpośrednio po sobie. Ćwicząc to dojdziemy do
wraŜenia przyjemnego cięŜaru ogarniającego nasze ciało prawie natychmiast, mając w myśli
wyobraŜenie przyjemnego bezwładu całego ciała. SpostrzeŜemy, Ŝe nabywamy szybkości w
_______________________________________________________________________________________
-37-
ćwiczeniu i Ŝe stosujemy je coraz pewniej.
To ćwiczenie pozwoli nam w krótkim czasie głęboko wypocząć i zregenerować nasze siły,
stosowane regularnie uwolni nas od napięć, zwiększy nasza energię, poprawi nasze zdrowie i
funkcjonowanie na co dzień, pozytywne efekty powinniśmy zauwaŜyć juŜ po kilku dniach
jego wykonywania.
Kiedy opanujemy to ćwiczenie moŜemy dodać do niego drugie z ćwiczeń Treningu
autogennego, którego celem jest rozluźnienie mięśni gładkich poprzez wywołanie wraŜenia
ciepła i przez to osiągnięcia głębokiego odpręŜenia psychofizycznego. W istocie kiedy
opanujemy i przećwiczymy pierwsze ćwiczenie to równieŜ stanie się łatwe, poniewaŜ kiedy
rozluźniamy głęboko mięśnie i odpręŜamy się, rozszerzają się równieŜ naczynia krwionośne
co sprawia, Ŝe zaczynamy odczuwać przyjemne wraŜenie ciepła w całym ciele, tak więc w
istocie tylko je sobie uświadamiamy i rozwijamy. W tym celu postępujemy dokładnie tak
samo jak robiliśmy to z wraŜeniem cięŜaru. MoŜemy uŜyć tu sugestii:
7. ( 8) Moja prawa, ręka jest ciepła, przyjemnie ciepła.

8. ( 7) Moja lewa, ręka jest ciepła, przyjemnie ciepła.
9. ( 6) Moja prawa, noga jest ciepła, przyjemnie ciepła.
10. ( 5) Moja lewa, noga jest ciepła, przyjemnie ciepła.
11. ( 4) Całe moje ciało jest ciepłe, przyjemnie ciepłe i odpręŜone.
Kiedy opanowaliśmy ćwiczenie z wraŜeniem cięŜaru moŜemy zrezygnować z sugestii i

skupić się na samych wyobraŜeniach, łagodnie je rozwinąć, połączyć z oddechem i rozwijać
poprzez kolejne ćwiczenia. Kiedy opanujemy to ćwiczenie przekonamy się, Ŝe te dwa
ćwiczenia stanowią pewnego rodzaju całość sprawiając, Ŝe ich uzdrowicielska i regenerująca
moc bardzo wzrasta. Wykonując je regularnie nie tylko moŜemy w krótkim czasie całkowicie
się zregenerować i odświeŜyć, ale moŜemy poprzez nie dokonać znacznie więcej. Jest ono
doskonałe do leczenia wszelkich bólów mięśni i stawów, poprawia ukrwienie i
funkcjonowanie całego organizmu, ma działanie lecznicze i profilaktyczne przy wielu
schorzeniach i wiele innych zalet i zastosowań o których nie będę się tu rozpisywał, poniewaŜ
ćwicząc je regularnie sami szybko się o nich przekonamy na własnej skórze, dlatego warto je
opanować i wprowadzić do swojego codziennego treningu.
Kiedy opanujemy i oswoimy się z opisanymi wyŜej ćwiczeniami treningu autogennego

moŜemy włączyć do naszego treningu kolejne, którego celem jest głębokie rozluźnienie
narządów wewnętrznych, poprzez wywołanie wraŜenia przyjemnego ciepła promieniującego
w splocie słonecznym. Poprzez to ćwiczenie moŜemy wyleczyć się z wielu chorób rozwijając
je na bazie dwu wcześniejszych ćwiczeń. Po opanowaniu tego ćwiczenia moŜemy włączyć
kolejny element treningu autogennego rozjaśniający nasz umysł i poprawiający jego
funkcjonowanie poprzez rozwinięcie wraŜenia przyjemnego chłodu na czole. Uczymy się ich
tak samo jak dwu wcześniejszych ćwiczeń moŜemy uŜyć tu następujących sugestii:
12. ( 3) Mój splot słoneczny jest ciepły, promiennie ciepły.

13. ( 2) Moje czoło jest przyjemnie chłodne, czuję miły świeŜy chłód na czole.
14. ( 1) Moje ciało jest przyjemnie odpręŜone, umysł jest jasny i świeŜy.
Najlepiej włączać poszczególne ćwiczenia po kolei skupiając się na rozwijaniu tych wraŜeń,
jednak jeśli ktoś się uprze moŜe oczywiście od razu uczyć się treningu jako całości, jednak w
tym drugim przypadku rozwinięcie tych wraŜeń i jego mocy leczniczej wbrew pozorom moŜe
zając nam więcej czasu, dlatego raczej bym tego nie polecał. Ucząc się Treningu
_______________________________________________________________________________________
-38-
Autogennego w opisany tu sposób rozwijamy biegłość w autohipnozie i uczymy się nią
posługiwać, jeśli jednak komuś zaleŜy na głębszym jej zrozumieniu i stosowaniu jej na
głębszym poziomie mimo wszystko polecam opanowywać ją krok po kroku zgodnie z
programem tej ksiąŜki bez chodzenia na skróty, poniewaŜ tylko w ten sposób moŜemy
uzyskać jej praktyczne głębokie zrozumienie wypływające z osobistego doświadczenia. Na tej
ścieŜce aby osiągnąć biegłość w autohipnozie najpierw naleŜy poznać właściwy przebieg
przykucia uwagi, sugestii i skupienia, a takŜe umieć zastosować potrzebną przerwę w trakcie
praktyki. Najpierw następuje przykucie uwagi, potem wysyłasz silną sugestię i wreszcie
zatrzymujesz się dla odczucia efektu tej sugestii. Najlepiej poznać te mechanizmy z autopsji i
delikatnie nauczyć się nimi posługiwać. W podobny do opisanego tu sposobu moŜemy
wykorzystywać autohipnozę do osiągania róŜnych celów w oparciu o koncentrację i sugestie
werbalną stopniowo pogłębiając naszą wiedzę o mechanizmach autohipnozy.
Tyle jeśli chodzi o krótszą ścieŜkę i Trening Autogenny jak juŜ wspomniałem jest to dodatek
dla tych którym to odpowiada a teraz wracam do głównego programu opisanego w tej ksiąŜce
i naszej procedury, która stanowi podstawę dalszego treningu opisanego w tej ksiąŜce.
Zakończenie
Opanowanie naszej procedury juŜ samo w sobie moŜe nam dać bardzo wiele róŜnorakich
korzyści. Kiedy będziemy ćwiczyli ją systematycznie zauwaŜymy, Ŝe to ćwiczenie nie tylko
daje nam wiele radości i staje się coraz bardziej przyjemne, ale przede wszystkim rozwija w
nas odpręŜenie, pozwala nam wypocząć, uwalnia od napięć i sprawia, Ŝe jesteśmy coraz
bardziej spokojni, zrównowaŜeni i pogodni. MoŜemy teŜ zauwaŜyć, Ŝe wpływa ono bardzo
korzystnie na nasze zdrowie i samopoczucie, Ŝe zwiększa naszą zdolność koncentracji,
poprawia pamięć a wiele drobnych dolegliwości zaczyna znikać i czujemy się coraz lepiej i
lepiej. W zasadzie skupiając się tylko na tym ćwiczeniu moglibyśmy zauwaŜyć, Ŝe z czasem
znika wiele naszych problemów i moŜemy wykorzystywać je w róŜnych okolicznościach.
Rozwinąwszy doświadczenia związane z tą procedurą moglibyśmy wykorzystywać ją do
odnowienia swoich sił po pracy, przyśpieszenia odpoczynku, lepszego zasypiania i
poprawiania jakości swoich snów, wzmacniania umysłu przed zadaniami wymagającymi
skupienia, uspokajania się i równowaŜenia umysłu w róŜnych sytuacjach i do wielu, wielu
innych rzeczy. Istnieją trzy takie okresy w ciągu dnia, gdzie skupienie się na rozwijaniu
doświadczeń związanych z ta procedurą moŜe nam dać bardzo wymierne korzystne efekty.
Pierwszym takim okresem jest ranek – jeśli mamy taką moŜliwość aby spokojnie zająć się
rano tym ćwiczeniem i doskonalić nasze doświadczenia związane z procedurą. Szybko
moŜemy zauwaŜyć, Ŝe dzięki temu przez cały dzień jesteśmy spokojniejsi czujemy się lepiej,
mamy znacznie lepszy nastrój i ogólnie wszystko idzie nam jakoś lepiej.
Drugim takim okresem jest popołudnie, kiedy nasz organizm naturalnie potrzebuje
wypoczynku, szczególnie jeśli jesteśmy zmęczeni pracą. Jeśli mamy taką moŜliwość aby
spokojnie zająć się wtedy tym ćwiczeniem i doskonalić nasze doświadczenia związane z
procedurą moŜemy dzięki temu szybko odzyskać energię, wypocząć i poprawić sobie nastrój
oraz nasze funkcjonowanie na resztę dnia.
Trzecim takim okresem jest wieczór przed zaśnięciem. Kiedy doskonalimy nasze
doświadczenia związane z procedurą przed zaśnięciem odpręŜenie przenosi się w sen i
stopniowo nasz sen staje się przyjemny, zrelaksowany, zapewniając nam głęboki
wypoczynek, regenerację organizmu, sprawiając, Ŝe budzimy się w lepszym nastroju a nasze
zdrowie stopniowo zaczyna się poprawiać.
Jak widać juŜ samo rozwijanie tej procedury w którymś z tych trzech okresów moŜe nam dać
bardzo wymierne korzyści i bardzo pozytywnie wpłynąć na nasze zdrowie i Ŝycie, a jest to
_______________________________________________________________________________________
-39-
dopiero początek naszej przygody z autohipnozą.
Jeśli czujemy taką potrzebę moŜemy przez jakiś czas skupić się nad rozwijaniem naszych
doświadczeń związanych z procedurą, doskonalenie jej i wprowadzić ją w nasze Ŝycie, jeśli
jednak chcemy poznać autohipnozę i nauczyć się wykorzystywać jej potencjał powinniśmy
pójść dalej i rozpocząć ćwiczenia związane z pogłębianiem transu, poprzez które nie tylko
zwiększymy nasze korzyści z autohipnozy, ale zaczniemy poznawać i rozumieć jak
funkcjonuje nasz umysł a przede wszystkim zaczniemy uczyć się praktycznie stosować tę
wiedzę. Przez to wiele rzeczy o jakich nawet nie marzyliśmy stanie przed nami otworem
zmieniając pozytywnie nas i wszystko wokół nas. Jeśli pragniesz tych zmian zapraszam do
dalszych ćwiczeń.
W tym miejscu kończy się pierwsza bardzo istotna część tej ksiąŜki, która daje Ci klucz do
autohipnozy. Ten klucz moŜe sprawić, Ŝe cudowna magia twojego umysłu stanie przed tobą
otworem. Aby jednak otworzyć bramę do tej krainy i czerpać z jej skarbów, które mogą
uczynić twoje Ŝycie bardziej pełnym i szczęśliwym musisz go uŜyć, to kiedy tego dokonasz
zaleŜy tylko od ciebie. Być moŜe to co tu przeczytałeś wzbudziło twoje zainteresowanie, a
moŜe nawet fascynację i być moŜe czujesz, Ŝe to jest to czego chciałbyś się nauczyć. Być
moŜe juŜ wyobraŜasz sobie jak to cudownie by było opanować procedurę i przez rozwijanie
stanu autohipnozy zacząć pozytywnie zmieniać swoje Ŝycie, rozwijać dobre samopoczucie,
mieć duŜo pozytywnej energii, szybko regenerować swoje siły i poprawiać swoje zdrowie.
Być moŜe czujesz, Ŝe masz przed sobą coś wspaniałego, fascynującego co moŜe naprawdę
wnieść coś dobrego w twoje Ŝycie i czując tę fascynację widzisz juŜ siebie jak z zapałem
opanowujesz procedurę, doświadczasz dobrodziejstw autohipnozy rozwijając pozytywne
doświadczenia, jesteś radosny, pełen energii i zwyczajnie szczęśliwy a przy tym poznajesz
nieznane innym tajniki swojego umysłu i wiesz, Ŝe to jest dobre dla ciebie. Być moŜe teraz
czujesz, Ŝe masz przed sobą tak wspaniała szansę po którą wystarczy tylko sięgnąć aby zacząć
zmieniać swoje Ŝycie na lepsze, jeśli tak jest to jest to bardzo dobre i ta chwila jest naprawdę
dla ciebie tą cudowną chwilą, na którą być moŜe popatrzysz po jakimś czasie jako na jedną z
waŜniejszych chwil, kiedy podjąłeś właściwą decyzję i będziesz bardzo zadowolony, Ŝe
wykorzystałeś tą szansę.
Dla mnie taką chwilą było kiedy zdecydowałem się zacząć trening umysłowej kontroli Chi
Daytona wg jego ksiąŜki. Zafascynowany tą ksiąŜką rozpocząłem trening bez chwili wahania
i ten moment, kiedy podjąłem decyzję, Ŝe bez względu na wszystko zaczynam trening i
kontynuuje go aŜ opanuję opisany program był tą chwilą która pozytywnie zmieniła moje
Ŝycie. Być moŜe teraz dla ciebie nadeszła ta chwila i jeśli tak czujesz powinieneś rozpocząć
trening właśnie teraz, bo moŜe to być niepowtarzalna okazja, która juŜ się nie powtórzy.
Jeśli czujesz, Ŝe to co moŜe być dla ciebie dobre i moŜe przynieść ci korzyści, rozwiązać
trochę twoich problemów i uczynić Ŝycie ciekawszym i przyjemniejszym, zacznij teraz bo
jeśli tego nie zrobisz ta chwila minie a ta ksiąŜka stanie się tylko jeszcze jedną wspaniałą
ksiąŜką która przeczytałeś, do której być moŜe będziesz wracał, którą będziesz polecał
znajomym i o której będziesz radośnie rozprawiał i tylko tym.
Kiedy jednak zaczniesz ćwiczyć to ta ksiąŜka stanie się czymś o wiele więcej, odkryjesz, Ŝe
nie jest to juŜ tylko ksiąŜka, tylko klucz do mocy ukrytej w twoim umyśle, klucz do skarbca
twojego umysłu i tajemny przewodnik po nim, dzięki któremu moŜesz czerpać stamtąd skarby
jakich sobie nawet nie wyobraŜałeś i Ŝe jest to właśnie to, czego potrzebowałeś i co we
właściwym czasie trafiło w twoje ręce by magicznie odmienić twoje Ŝycie napełniając je
radością i bogactwem.
To czym dla ciebie stanie się ta ksiąŜka zaleŜy tylko od ciebie i tego jaką decyzję podejmiesz,
dostałeś magiczny klucz, trzymasz go w rękach stojąc przed skarbcem, a teraz nastał
właściwy czas na decyzję czy go uŜyjesz i wejdziesz tam, czy pozwolisz aby ta chwila
_______________________________________________________________________________________
-40-
przeminęła i wrócisz do szarego Ŝycia, by później Ŝałować, Ŝe nie wykorzystałeś tej szansy.
Masz wszystkie instrukcje, właściwe nastawienie i moŜesz zacząć ćwiczyć wykorzystując
świeŜy entuzjazm i nastrój chwili, by zasmakować tego o czym czytałeś lub moŜesz znaleźć
się w sytuacji kogoś kto czyta opisy wspaniałych dań zamiast ich spróbować i delektować się
nimi - więc do dzieła.
II. Pogłębianie Transu
Zrozumieliśmy juŜ czym jest trans autohipnotyczny, nauczyliśmy się go osiągać, poznaliśmy
teoretyczne podstawy posługiwania się nim a takŜe i poprzez ćwiczenia zdobyliśmy minimum
praktyki. Teraz nadszedł czas aby pogłębić swoją wiedzę zarówno od strony teoretycznej jak i
przede wszystkim praktycznej. Skoro czytasz ten rozdział być wciągnęło cię to co do tej pory
napisałem i pragniesz pogłębić swoją wiedzę na temat autohipnozy, poznać jej fascynujące
moŜliwości i ruszyć w niezwykła pełną tajemnic i magii podróŜ w głąb swego umysłu.
Wiedza, którą tu zdobędziesz jest odmienna od tego co do tej pory robiłeś i wymaga innego
sposobu myślenia i patrzenia od tego do którego jesteś przyzwyczajony. MoŜe się to
wydawać magiczne i tajemnicze, jednak w rzeczywistości jest zupełnie naturalne i zrozumiałe
poniewaŜ jest to naturalny język twojego umysłu, którego nieświadomi uŜywasz przez cały
czas. Teraz będziesz tylko uczył się rozumieć i posługiwać się nim w pełni świadomie. Nie da
się tego zrobić teoretycznie, a nawet gdyby się dało nie miało by większego znaczenia moŜna
go jednak łatwo zrozumieć poprzez praktykę. Być moŜe wyda ci się to fascynująca i
niezwykła przygodą, czymś niezwykłym bo takim w istocie jest posługiwanie się
wewnętrznym językiem umysłu. Odkrywasz dzięki temu w sobie nowe moŜliwości uczysz się
lepiej rozumieć siebie i innych, zmieniasz siebie. Przede wszystkim zaś odkrywasz, Ŝe
moŜesz zmieniać rzeczy, które do tej pory wydawały ci się zupełnie niezaleŜne od twoich
pragnień, twojej woli i moŜesz kształtować to co do tej pory przydarzało ci się. MoŜe to
wyglądać z zewnątrz na magię i w pewnym sensie jest to magia, magia twojego umysłu która
pojawia się wraz z przyswojeniem sobie wiedzy o jego funkcjonowaniu. W tym rozdziale
poznasz podstawy tej „magii” wkraczając na ścieŜkę praktycznego wykorzystania
autohipnozy. Opanowując opisaną wcześniej procedurę wchodzenia w stan autohipnozy,
uzyskując zrozumienie czym ona jest zdobyłeś klucz do tego świata wewnętrznej „magii”
teraz moŜesz weń wejść głębiej ucząc się podstawowych „zaklęć” i na ich podstawie
pogłębiając zrozumienie zasad jakie w nim panują. Trzymając się tej metafory ten rozdział
pozwoli Ci zagłębić się w ten świat i poznać i poznać jego podstawowe ścieŜki. Ta ksiąŜka
będzie na nich przewodnikiem i pozwoli i rozwinąć wewnętrzną moc. Jednak jak juŜ
wspominałem tylko ty moŜesz przez regularne ćwiczenia, poprzez znajdywanie w nich
przyjemności nadać tej mocy realne kształty i uczynić ją efektywną bo jej prawdziwe źródła
leŜą w tobie, w twoim nastawieniu, w twoim entuzjazmie, w twojej fascynacji i tylko od
ciebie zaleŜy jak ta podróŜ będzie efektywna i przyjemna. Mając to na uwadze przechodzę do
omówienia metod pogłębiania transu.
Jak juŜ wspominałem do większości rzeczy które zamierzamy robić w autohipnozie

wystarczy lekki trans, czyli odpręŜenie, spokój, relaksacja i poczucie pewnego komfortu,
które moŜemy osiągnąć chociaŜby przez pogłębione relaksacyjne oddychanie.
Trans naturalnie się pogłębia kiedy przebywamy w nim zrelaksowani, nie rozproszeni, w
miarę jego trwania. Pogłębia się równieŜ naturalnie jeśli wykonujemy w nim jakieś działania
związane z jego wykorzystaniem, wykonujemy w nim jakieś ćwiczenia itp. Zanim jednak
oswoimy się z tym stanem i nauczymy się w nim działać we właściwy sposób powinniśmy
postarać się go maksymalnie pogłębić poprzez specjalne ćwiczenia, co w późniejszym czasie
znacznie ułatwi nam pracę z autohipnozą.
_______________________________________________________________________________________
-41-
Opisane poniŜej ćwiczenia i metody słuŜą nie tylko pogłębianiu transu, ale przede
wszystkim uczą nas się nim posługiwać, dlatego powinniśmy zwrócić na nie baczną uwagę i
postarać się je wszystkie po kolei opanować, a dalsza nauka i wykorzystywanie autohipnozy
do róŜnych celów stanie się proste i naturalne.
Zapoznamy się tu z róŜnymi metodami pogłębiania i wykorzystania transu z których kaŜdą

powinniśmy przećwiczyć zdobywając praktyczną wiedzę i doświadczenie. Najpierw
powinniśmy uwaŜnie przeczytać to co napisałem poniŜej na temat posługiwania się
autohipnozą i przećwiczyć opisane tam przykłady aby zrozumieć to w sposób praktyczny
poprzez własne doświadczenie. Następnie powinniśmy po kolei przećwiczyć odliczanie,
potem powiązać odliczanie z jakimś wyobraŜeniem, następnie przejść do skalowania.
Przechodząc do skalowania powinniśmy dokładnie zrozumieć wyjaśnienia aby mieć jasny
obraz na czym to polega i jak to robić po czym przećwiczyć je na opisanych przykładach
ciepła i cięŜaru aby rozwinąć nasze doświadczenie i praktyczne zrozumienie tego
mechanizmu. Następnie powinniśmy opanować skalę rozluźnienia i wyciszenia i rozwijać
nasze umiejętności i doświadczenie w tym zakresie poprzez naukę treningu autogennego.
Najlepiej poświęcić ok. tygodnia na wcześniejsze ćwiczenia ze skalowania zanim
przejdziemy do treningu Shultza, później przez tydzień - dwa skupić się tylko na nim, w
końcu zintegrować go z nasza procedurą. Kiedy damy sobie ten czas zrozumienie
mechanizmów skalowania i posługiwanie się nim stanie się naturalne wówczas powinniśmy
pogłębić to zrozumienie poprzez dalsze ćwiczenia ze skalowania, którym teŜ powinniśmy
poświęcić około tygodnia. Kiedy to zrobimy uzyskamy praktyczne zrozumienie waŜnego
aspektu wykorzystania autohipnozy i będziemy mogli zastosować ją wzorując się na tym
czego uczyliśmy się do wielu róŜnych celów stosownie do naszych potrzeb i inwencji.
To czego się tutaj nauczymy jest bardzo waŜne poniewaŜ są to podstawowe metody
posługiwania się autohipnozą do róŜnych celów, dlatego powinniśmy dać sobie odpowiednią
ilość czasu aby praktycznie zrozumieć i przećwiczyć wszystko tak aby stało się dla nas
naturalne jasne i zrozumiałe.
Zapewne większość z tych ćwiczeń okaŜe się bardzo łatwa i nie będziemy mieli z nimi
Ŝadnych problemów, moŜe się jednak okazać, Ŝe niektóre nie od razu wyjdą nam jak naleŜy
gdyby tak się stało moŜemy opuścić ćwiczenie sprawiające nam trudności i przejść do
kolejnego by wrócić doń później. Powinniśmy do tego podejść jak do zabawy czy gry,
znaleźć w tym, co robimy przyjemność i fascynację, robiąc to na luzie. Odkrywać jak działa
nasz umysł, cieszyć się tym, co nam wychodzi i próbować doskonalić to, co nie wychodzi
nam idealnie, a szybko osiągniemy w tym biegłość i stanie się to dla nas miłą przygodą dającą
nam wiele satysfakcji. Sztywne, zbyt powaŜne bądź ambicjonalne podejście stwarza napięcie
i moŜe być tylko przeszkodą. Mając to na uwadze moŜemy przystąpić do ćwiczeń.
Na koniec tego wprowadzenia jeszcze kilka uwag praktycznych dotyczących tej części
ksiąŜki. Najlepiej na początku przeczytać cała tą część od początku do końca aby uzyskać
obraz całości i zrozumieć stosowane tu zasady. W trakcie tej pierwszej lektury znajdziemy tu
opisy ilustrujące to co wyjaśniam z dopiskiem „ćwiczenie wprowadzające”. Te ćwiczenia
wprowadzające są po to aby je wykonać i zrozumieć to co jest wyjaśniane nie tylko czysto
teoretycznie, ale takŜe aby zdobyć pewną praktyczna wiedze na temat opisywanych
mechanizmów. Przy tym pierwszym czytaniu powinniśmy więc wykonywać te ćwiczenia
wprowadzające aby tez praktycznie zrozumieć te mechanizmy w działaniu i przekonać się na
sobie jak one działają. Dobrze jest wprowadzić do tej części coś w rodzaju dziennika ćwiczeń
(o ile takowego do tej pory nie prowadziliśmy) i zapisywać w nich przebieg tych ćwiczeń,
swoje uwagi i spostrzeŜenia do nich. Ma to dwa cele, pierwszy jest taki, Ŝe kiedy po
ćwiczeniu dokładnie opisujemy jego przebieg starając się oddać wraŜenia, uświadamiamy je
_______________________________________________________________________________________
-42-
sobie i utrwalamy zabezpieczając się przed ich zniekształceniem przez czas a drugi jest taki,
Ŝe uzyskujemy w ten sposób materiał do porównań i do oceny swoich postępów. Kiedy
przeczytamy juŜ całą tą część i wykonamy wszystkie ćwiczenia wprowadzające powinniśmy
się nad tym chwilę zastanowić i w naszym dzienniku podsumować spostrzeŜenia i uwagi: co
nam poszło łatwo, co jest jasne i zrozumiałe a na co powinniśmy jeszcze zwrócić uwagę czy
co dopracować itd. to ułatwi nam łatwą i efektywną naukę tego wszystkiego o czym tu piszę.
Kiedy to zrobimy wracamy do początku i przystępujemy do właściwych ćwiczeń, które
najlepiej jest podzielić na trzy etapy. W pierwszym etapie ćwiczymy skalę rozluźnienia,
wyciszenia i ciepła z którą zetknęliśmy się podczas wykonywania ćwiczeń wstępnych. Na
tym etapie zazwyczaj nie ma problemów z opanowaniem tego przy pierwszym ćwiczeniu tym
niemniej powinniśmy to przećwiczyć kilka razy zapisując przebieg tych ćwiczeń i nasze
uwagi do nich w naszym dzienniku, moŜemy nawet na doskonalenie tych ćwiczeń poświęcić
kilka dni aby dobrze praktycznie zrozumieć podstawy skalowania. Drugi etap to ćwiczenie
treningu autogennego dochodzą tam kolejne trzy przykłady skalowania. Na tym etapie
powinniśmy więcej uwagi poświęcić zrozumieniu skalowania i rozwinięcia do nich
indywidualnego podejścia, które w naszym przypadku jest najbardziej efektywne. MoŜemy na
tym etapie zatrzymać się dłuŜej by na koniec zrobić pierwszą złoŜoną skalę. Trzeci etap to
przedstawione tu pozostałe przykłady skalowania, które powinniśmy opanować jedno po
drugim. Ukoronowaniem wszystkiego jest ostatnie złoŜone ćwiczenie obejmujące wszystkie
ćwiczenia jakich tu się uczyliśmy. To ostatnie ćwiczenie to pewien model, wzorzec, który
moŜna przyrównać do form „Kata” w sztukach walki na przykładzie którego moŜemy
dopracować wszystkie szczegóły, dlatego powinniśmy poświęcić mu trochę czasu i
wykonywać je uwaŜnie i zapisywać przebieg aby w pełni uświadomić sobie wszystkie
mechanizmy. Postępując w ten sposób sprawimy, Ŝe nasza nauka będzie efektywna i
dogłębna, zdobędziemy wiedzę na temat opisanych tu mechanizmów i umiejętności
efektywnego posługiwania się nimi, które później będziemy mogli wykorzystywać do
dowolnych celów opracowując swoje ćwiczenia bazujące na wiedzy, doświadczeniu i
praktycznym zrozumieniu jak to działa. Mówiąc metaforycznie zdobędziemy moc, która
później będziemy mogli efektywnie uŜywać. Zapraszam więc w podróŜ po te moc w której to
podróŜy ta ksiąŜka jest mapą.
Zanim przejdziemy do ćwiczeń pogłębiających trans napiszę kilka słów na temat

posługiwania się autohipnozą. Jak juŜ wspomniałem wcześniej posługiwanie się autohipnozą
przypomina marzenie bądź snucie przyjemnych wspomnień kiedy to odpręŜamy się, nasz
oddech staje się spokojny, mięśnie rozluźniają, odrywamy się od naszych problemów,
zewnętrzny świat przestaje mieć znaczenie, przestajemy nań zwracać uwagę. Nawet jeśli
słyszymy co się dzieje wokół nie przywiązujemy do tego wagi i nie mamy ochoty odrywać się
od naszych przyjemnych myśli. Nasz umysł równieŜ zaczyna pracować nieco inaczej zamiast
słów zaczynają dominować obrazy, odczucia i wspomnienia.
RóŜnica miedzy oddawaniu się marzeniom a autohipnozą jest taka, Ŝe w tej drugiej
zaczynamy od świadomego głębokiego odpręŜenia i dopiero kiedy się w tym stanie
ugruntujemy przystępujemy do snucia marzeń lub przyjemnych wspomnień, ale w ściśle
określony sposób, zgodnie z pewnymi zasadami aby osiągnąć zamierzone cele.
Nie snujemy tu swobodnych marzeń bez znaczenia a takŜe inaczej do nich podchodzimy niŜ
wtedy, kiedy zwyczajnie marzymy.
PoniewaŜ kaŜdy z nas potrafi marzyć czy snuć przyjemne wspomnienia dlatego kaŜdy z nas z
łatwością moŜe nauczyć się skutecznie posługiwać autohipnozą kiedy tylko zrozumie kilka
prostych zasad i zacznie stosować je w praktyce. Zacznę od podania prostego przykładu na
podstawie którego omówię te zasady dzięki temu staną się one jasne.
_______________________________________________________________________________________
-43-
Kiedy chcemy w trakcie autohipnozy wywołać wraŜenie ciepła aby polepszyć ukrwienie
ciała, przyspieszyć regenerację sił i doprowadzić do pewnych pozytywnych zmian
fizjologicznych jak ma to miejsce w Treningu Autogennym wystarczy, Ŝe odwołamy się do
miłych wyobraŜeń i wspomnień, które wiąŜą się z tymi wraŜeniami i pozwolimy rozwinąć się
takim marzeniom. (ćwiczenie wprowadzające nr 1) MoŜemy sobie np. wyobrazić, Ŝe leŜymy
na gorącej plaŜy w słoneczny letni dzień, czujemy na ciele przyjemne ciepło słońca,
rozgrzany piasek. Czujemy jak przyjemne ciepło rozlewa się po naszym ciele rozleniwiając
nas, usuwając napięcia, wygrzewając nasze mięśnie i kości. Czujemy przyjemną błogość tak,
Ŝe nie chce nam się ruszać tylko pozwalamy tym przyjemnym wraŜeniom rozlewać się po
ciele odpręŜać nas, kiedy oddajemy się z przyjemnością błogiemu lenistwu. Kiedy oddajemy
się takiemu marzeniu, pozwalamy mu się snuć, rozwijać i miło nas zagarniać wraŜenie ciepła
staje się realne, przyjemne i bardzo konkretne.
W przeciwieństwie do zwykłego marzenia tutaj marzenie ma określony cel, którym jest
przywołanie wraŜenia przyjemnego ciepła i ono stanowi centralny punkt naszego
marzenia, na nie zwracamy szczególną uwagę.
Kiedy to marzenie nas juŜ pochłonie stopniowo przenosimy uwagę na wraŜenie przyjemnego
ciepła i związane z nim doznania uwalniania się od napięć, błogości i odpręŜenia i skupiamy
się tylko na tym rozwijając te doznania.
RóŜnica między zwykłym przyjemnym marzeniem czy wspomnieniem a tym co robimy jest
taka, Ŝe zwracamy uwagę i rozwijamy ten aspekt doświadczenia o jaki nam chodzi skupiając
się na nim a nie podąŜamy za róŜnymi obocznymi myślami i skojarzeniami. Jest ono jasno
ukierunkowane i kiedy rozwinie się to wraŜenie, odczucie, emocja o jakie nam chodzi
skupiamy się juŜ tylko na nim rozwijając je - czyli jakby przywołujemy świadomość z krainy
marzeń razem z tym po co tam byliśmy.
Jest to więc ukierunkowane marzenie, wycieczka do krainy marzeń po jakąś rzecz a nie
całkowity odjazd. Kiedy juŜ ją mamy wracamy.
Być moŜe początkowo moŜe nam się zdarzyć, Ŝe juŜ nie wrócimy, albo, Ŝe zbyt będziemy się
kontrolować, ale to Ŝaden problem z czasem stanie się to proste i naturalne.
Mamy tu dwa elementy:
1. Marzenie na określony temat, któremu oddajemy się aby uchwycić to czego

potrzebujemy.
2. Kiedy to coś mamy to przenosimy uwagę na ten stan i rozwijamy go.
Dobrze jest wybierać jak najbardziej bliskie nam marzenia czy wspomnienia związane z
doświadczeniami, które są świeŜe i łatwo je przywołać. Jeśli jest zima czy nie leŜakujemy na
plaŜy to moŜe to być wspomnienie gorącej kąpieli w której błogo sobie leŜymy pozwalając
ciepłu przenikać ciało, rozluźniać mięśnie i nieść przyjemne odpręŜenie, albo wspomnienie
leŜenia pod ciepłą kołderką wieczorem kiedy nasze ciało ogarnia rozleniwienie i delektujemy
się błogim rozluźniającym ciepłem, a moŜe sauna lub jeszcze coś innego co pozwoli nam
przywołać te wraŜenia. Skupiamy się na takim miłym wyobraŜeniu czy wspomnieniu
pozwalamy mu się ogarnąć a zwracając uwagę przede wszystkim na poŜądane wraŜenie kiedy
ono pojawia się przenosimy na nie uwagę i łagodnie zwiększamy skupienie tylko na nim
łagodnie je rozwijając. Nie oddajemy się więc swobodnemu marzeniu, nie rozwijamy jego
pobocznych wątków tylko skupiamy się na tym o co nam chodzi. MoŜna ten cały proces ująć
w trzech punktach:
_______________________________________________________________________________________
-44-
1. Odpowiedni dobór wyobraŜenia stosowny do wraŜenia jakiego potrzebujemy
2. Poddanie mu się aby się rozwinęło z akcentowaniem tego wraŜenia
3. Przeniesienie uwagi na wraŜenie i ustabilizowanie go
Wykonaj to ćwiczenie uwzględniając te zasady, aby zrozumieć to praktycznie poprzez

doświadczenie.
Wykonując opisane poniŜej ćwiczenia marzymy w określony sposób np. marzymy o

rozluźnieniu ciała i kiedy się temu oddajemy kierujemy uwagę na wraŜenia związane z
rozluźnieniem, marzymy o świetlistym amulecie rozwijając wraŜenia związane z poczuciem
bezpieczeństwa, rozluźnienia itp. Oddajesz się tym marzeniom aŜ wraŜenie się rozwinie a
wówczas stopniowo przenosimy uwagę na to doświadczenie utrwalając i rozwijając go –
sprawiając, Ŝe się urzeczywistnia. To naturalny sposób posługiwania się autohipnozą.
W innych systemach kładzie się nacisk na tzw. wizualizacje czyli róŜne często abstrakcyjne
wizualne wyobraŜenia zapominając o co w istocie w tym chodzi. Jest to sztuczne i dlatego
ludzie napotykają tam trudności. Zamiast marzyć o błękitnym niebie w które wzlatuję
doświadczając spokoju i ciszy co jest proste i łatwe próbuje się tam sztucznie widzieć
niebieskie światło. Zamiast oddać się przyjemnemu marzeniu tam wkłada się wysiłek w
tworzenie sztywnych obrazów często zapominając czemu one właściwie mają słuŜyć.
Tutaj wszystko jest naturalne, łatwe i przyjemne a przy tym nieporównywalnie bardziej
efektywne więc to co w innych systemach wymaga miesięcy cięŜkiej pracy tu moŜemy
osiągnąć bez wysiłku dobrze się przy tym bawiąc. Pamiętajmy zabawa i przyjemność w tym
co się robi to klucz do mistrzostwa.
Po tym wprowadzeniu powinniśmy juŜ wiedzieć jak posługiwać się autohipnozą więc mając
to na uwadze moŜemy przejść do dalszej nauki aby to co napisałem zrozumieć poprzez
własne doświadczenie bo tylko takie zrozumienie ma prawdziwą wartość.
Większość z opisanych tu ćwiczeń powinniśmy wykonywać na siedząco. Jest po temu kilka

powodów. Po pierwsze niektórych z nich nie sposób wykonać leŜąc lub było by to
utrudnione, a po drugie pozycja leŜąca moŜe być bardzo uŜyteczna w początkach nauki
poniewaŜ sprzyja rozluźnieniu, na tym etapie jednak chodzi nam bardziej o rozwinięcie
skupienia, a leŜenie moŜe temu nie sprzyjać prowadząc do senności i rozproszenia. Jeśli w
ćwiczeniu nie jest wyraźnie napisane, Ŝe powinniśmy lub moŜemy go wykonywać leŜąc
oznacza to, Ŝe wykonujemy go na siedząco ew. na stojąco.
Na początek polecał bym pozycję siedzącą z wyprostowanym kręgosłupem, ale wygodną i
odpręŜoną. W tym celu moŜemy usiąść po turecku na jakiejś wysokiej poduszce, aby pozycja
była stabilna i w tej pozycji wejść w trans, lub usiąść na skraju krzesła tak aby kręgosłup był
w naturalny sposób wyprostowany przy wygodnej pozycji ciała. Jak ktoś ma ochotę moŜe
wykonywać ćwiczenia na stojąco, ale pozycja siedząca zapewnia moim zdaniem większy
komfort i łatwiej się w niej rozluźnić. Wybierzmy więc właściwą pozycje i przystąpmy do
ćwiczeń.
Ćwiczenia Ogólne rozwijające koncentrację
Odliczanie
Jak juŜ wspominałem trans naturalnie pogłębia się wraz z czasem trwania dlatego najprostszą
metoda jego pogłębienia jest jego przedłuŜenie bez ulegania rozproszeniu. Do tego celu
moŜemy wykorzystać odliczanie jako swojego rodzaju sposób przedłuŜania transu bądź jego
_______________________________________________________________________________________
-45-
poszczególnych faz. Skupienie na odliczaniu zapobiega rozproszeniu i odmierza czas, a takŜe
w pewien sposób intensyfikuje doznania. Gdybyśmy nic nie robili, nasz umysł łatwo mógłby
podąŜyć za jakąś myślą i ulec rozproszeniu, podobne ryzyko istnieje przy skupieniu na jakimś
statycznym bodźcu, ponadto przy skupieniu na czymś statycznym łatwo stracić poczucie
czasu. Odliczanie pomaga nam określić czas trwania ćwiczenia, łatwo się na nim
skoncentrować (jeśli nie trwa zbyt długo) i jest czynnością dynamiczną dlatego doskonale się
do tego nadaje. Dodatkową jego zaletą jest to, Ŝe moŜna połączyć je z dowolnym
wyobraŜeniem lub procesem skupiając się np. na zwiększaniu jego intensywności. Najlepiej
stosować odliczanie do tył, poniewaŜ wymaga ono troszkę więcej skupienia, waŜne jest teŜ
aby nie było zbyt długie.
Ćwiczenie:
Jako przykładu jego uŜycia, weźmy ćwiczenia z naszą procedurą. Kiedy doprowadzimy do
zamknięcia oczu i czujemy jak nasze ciało się rozluźnia, pozwólmy przebiec temu procesowi
naturalnie, a kiedy się ustabilizuje łagodnie spróbujmy się na nim skupić powoli odliczając od
10 do 1 łagodnie wyobraŜając, Ŝe to rozluźnienie pogłębia się. Kiedy dojdziemy do 1 skupmy
się na odczuciach związanych z naszym stanem przez chwilę, uświadommy go sobie
dokładnie.
Teraz wykonajmy głębokie oddychanie i gdy po nim znów nasz stan zacznie się pogłębiać jak
poprzednio. Pozwólmy przebiec temu procesowi naturalnie, a kiedy się ustabilizuje łagodnie
spróbujmy się na nim skupić powoli odliczając od 10 do 1 łagodnie wyobraŜając, Ŝe to
rozluźnienie pogłębia się. Kiedy dojdziemy do 1 skupmy się na odczuciach związanych z
naszym stanem przez chwilę, uświadommy go sobie dokładnie.
Teraz rozluźniamy się z łagodnym naturalnym oddechem wykonajmy kilka takich oddechów,
a następnie dalej kontynuując naturalne oddychanie połączmy je z odliczaniem i skupieniem
na pogłębianiu rozluźnienia. Odliczajmy na wydechach kiedy się relaksujemy znów do 1 i jak
poprzednio skupmy się na odczuciach związanych z naszym stanem przez chwilę,
uświadommy go sobie dokładnie.
Z kolei przenosimy łagodnie uwagę na splot słoneczny aby uspokoić się i znów odliczamy a
potem skupiamy się na obserwacji naszego ciała i kolejne odliczanie.
W końcu wyobraŜamy sobie, Ŝe zasypiamy i obserwujemy nasze bierne śniące ciało
pozwalając mu się w pełni rozluźnić i znów skupiamy się na odliczaniu wyobraŜając sobie, Ŝe
nasz sen pogłębia się. Kiedy skończymy udoskonalamy nasz stan i w ten sam sposób moŜemy
połączyć odliczanie z wraŜeniem rozszerzania się umysłu aby pogłębić jego relaksację.
Uświadommy sobie dokładnie stan w jakim znaleźliśmy się, pozostańmy w nim przez jakiś
czas pozwalając mu się pogłębiać po czym przygotujmy się do wyjścia.
Wyobraźmy sobie, Ŝe wzrasta w nas pozytywna energia, napełniająca nas lekkością, radością,
wigorem i dobrym samopoczuciem i połączmy wzrastanie tego doświadczenia z odliczaniem
wychodząc z transu.
Zastanówmy się nad naszymi doświadczeniami związanymi z powyŜszym ćwiczeniem,

cieszmy się nimi pomyślmy czy moŜemy je udoskonalić i jak. Jeśli mamy na to ochotę lub
chcemy sprawdzić nasze koncepcje czy pogłębić te doświadczenia, powtórzmy ćwiczenie
jeszcze raz aby je dopracować.
Pamiętajmy, Ŝe to ma być przyjemna zabawa związana z pozytywnymi doświadczeniami i
bądźmy twórczy.
„Wykonałem ćwiczenia rozciągające, które jak zawsze rozjaśniły mój umysł po czym
usiadłem wygodnie na fotelu, rozluźniłem się, skoncentrowałem przez chwile swój wzrok na
_______________________________________________________________________________________
-46-
wyobraŜonym punkcie po chwili wykonałem trzy głębokie oddechy, pozwoliłem oczom
zamknąć się i rozpocząłem autohipnozę zgodnie z procedurą. OdpręŜając się zacząłem
głęboko oddychać pogłębiając rozluźnienie na wydechu po chwili kiedy juŜ byłem
rozluźniony dodałem łagodne odliczanie na wydechu od 10 do 1 pogłębiając rozluźnienie.
Kiedy doszedłem do 1 czułem, Ŝe moje rozluźnienie pogłębiło się, przez chwilę
obserwowałem ten stan po czym pomyślałem: „Jestem odpręŜony, moje ciało jest przyjemnie
rozluźnione, umysł spokojny – czuję się lepiej niŜ przedtem” ta myśl sprawiła mi radość i
przyjemną satysfakcję, delektowałem się tym przez chwilę po czym przeszedłem do
naturalnego miękkiego oddychania pogłębiającego rozluźnienie i kiedy poczułem, Ŝe moje
odpręŜenie przyjemnie się pogłębiło ponownie dołączyłem łagodne odliczanie na wydechu od
10 do 1 pogłębiając odpręŜenie tym razem odliczanie trochę mi przeszkadzało w skupieniu się
na odczuciach, ale mimo to kontynuowałem je. Kiedy doszedłem do 1 czułem, Ŝe jestem
bardzo przyjemnie rozluźniony i mój stan stał się bardzo przyjemny, obserwowałem go przez
chwile po czym zadowolony pomyślałem: „Jestem przyjemnie odpręŜony, moje ciało jest
wspaniale rozluźnione a umysł jasny i spokojny – czuję się lepiej niŜ przedtem” ta myśl znów
sprawiła mi radość i przyjemną satysfakcję, delektowałem się tym przez chwilę po czym
łagodnie skierowałem uwagę na splot słoneczny kontynuując miękkie oddychanie. Kiedy to
zrobiłem odczułem w splocie delikatne, przyjemne, odpręŜające ciepło – podobało mi się to
odczucie. Ponownie zacząłem łagodne odliczanie na wydechu od 10 do 1 pogłębiając
odpręŜenie było to całkiem przyjemne i juŜ nie przeszkadzało mi. Kiedy doszedłem do 1 i
zacząłem obserwować swój stan stwierdziłem, ze jest on bardzo miły, pomyślałem: „Jestem
bardzo przyjemnie odpręŜony, spokojny czuje się coraz lepiej”. Skierowałem uwagę na ciało i
wyobraziłem sobie, Ŝe ono śpi. Pomyślałem: „Moje ciało jest przyjemnie odpręŜone, śpi a
mój umysł jest jasny i spokojny” obserwowałem moje śpiące ciało i pomyślałem, Ŝe to
przyjemne obserwować swoje śpiące ciało z jasnym, radosnym i spokojnym umysłem, Ŝe to
fajne nie zajmować się ciałem mając umysł wolny od ograniczeń ciała. Pozostając w tym
przyjemnym odpręŜeniu obserwując ciało bez utoŜsamiania się z nim znów zacząłem
delikatnie odliczać pogłębiając odpręŜenie na łagodnym wydechu. Kiedy doszedłem do 1
zauwaŜyłem, Ŝe jestem w bardzo przyjemnym komfortowym stanie. Po chwili wyobraziłem
sobie, Ŝe wzrasta we mnie energia i radość Ŝycia i znów zacząłem odliczać jak wcześniej
pozwalając łagodnie narastać tym przyjemnym wraŜeniom kiedy doszedłem do 1
stwierdziłem, Ŝe jestem spokojny, odpręŜony a zarazem wypełniony przyjemnym
samopoczuciem i delikatna radością. Przez chwile delektowałem się tym stanem po czym
łagodnie powróciłem do zwykłego stanu świadomości roześmiałem się i powiedziałem, Ŝe to
jest to!
Mimo, Ŝe w drugiej fazie odliczanie troszkę mi przeszkadzało to ogólnie wszystko poszło
dobrze i byłem bardzo zadowolony a w trakcie kolejnych kilku ćwiczeń przyzwyczaiłem się
do odliczania i przestało mi specjalnie przeszkadzać a niekiedy wręcz pomagało z tym
większym entuzjazmem postanowiłem przejść do ćwiczenia łączącego odliczanie z
wyobraŜeniami ciekaw jego efektów”
To jest pierwsza metoda pogłębiania transu, bardzo prosta nie wymagająca nawet specjalnego
doświadczenia i wielu przez to lubi ja stosować, ma ona swoje wady i zalety, ale pozwala
zdobyć pewne wstępne doświadczenie, bardzo chętnie stosuje się ją takŜe w hipnozie. Jednak
autohipnoza nie jest prostą kalką hipnozy dlatego daje większe pole manewru i dobrze jest to
wykorzystać aby ćwiczenia były ciekawsze i bardziej efektywne jedną z tych metod jest
łączenie odliczania z wyobraŜeniami. Aby odliczanie nie było nudne moŜemy połączyć je z
jakimś wyobraŜeniem. (ćwiczenia wprowadzające nr 2) MoŜemy np. wyobraŜać sobie
schodzenie po schodach gdzie kaŜda cyfra to jeden krok na schodach prowadzących nas
_______________________________________________________________________________________
-47-
głębiej w poŜądany stan. MoŜemy sobie wyobrazić, Ŝe zjeŜdŜamy lub wyjeŜdŜamy windą,
gdzie kaŜda cyfra to jedno piętro głębiej, lub wyŜej w określony stan – zaleŜnie od tego jak
nam się to kojarzy. MoŜemy sobie wyobraŜać, Ŝe patrzymy na pasek wskaźnika naszego
poŜądanego stanu, który z kaŜdą cyfrą przesuwa się lub rozświetla. MoŜemy sobie
wyobraŜać, Ŝe jesteśmy w pomieszczeniu i z kaŜda cyfrą robi się w nim coraz jaśniej.
MoŜemy uŜyć wyobraŜeń zapachów dźwięków lub wszystkiego na raz. Eksperymentujmy z
tym, bądźmy twórczy, próbujmy róŜnych metod i wyobraŜeń, aby znaleźć takie które
najbardziej do nas przemawiają, pomagają nam i z którymi najprzyjemniej i najlepiej nam to
wychodzi. PoniŜej przykład takiego ćwiczenia, które dobrze jest wykonać ilustruje ona jak
wykorzystać wyobraźnię a jak wiemy to właśnie wyobraźnia i swobodna ekspresja jest
najistotniejsza. Dobrze jest wykonać takie ćwiczenie z róŜnymi wyobraŜeniami i zobaczyć
które działają na nas najlepiej i sprawiają nam najwięcej przyjemności. Dzięki temu
zaczynamy poznawać i rozumieć nasz wewnętrzny język i jego wpływ na nas. Niekiedy
ludzie ucząc się czegoś takiego trzymają się jakiś wyobraŜeń, które ktoś im opisał, lub
znaleźli w jakiejś ksiąŜce wierząc, Ŝe to jedyna słuszna metoda – czasami nawet autor w to
wierzy. W rzeczywistości jest to tylko pewien wzorzec, który dobrze jest opanować, aby go
zrozumieć a który następnie naleŜy dostosować do siebie znajdując takie wyobraŜenia, które
na nas oddziaływują najmocniej i sprawiają nam najwięcej przyjemności. Dopiero kiedy
znajdziemy swój wzorzec, swój sposób wykonania tego moŜemy powiedzieć, Ŝe naprawdę to
opanowaliśmy. Czasami te zmiany będą niewielkie i mogą odnosić się do szczegółów, czy
sposobowi podejścia do ćwiczenia czasami będą głębsze i mogą obejmować zmianę
wyobraŜeń czy całkiem inny sposób wykonania. Nie jest dobrze być sztywnym, ale nie jest
tez dobrze starać się być zbyt oryginalnym dobrze jest po prostu dostosować ćwiczenie do
swoich odczuć aby nas cieszyło, było efektywne, naturalne i przyjemne. Przy okazji
eksperymentując ze zmianami dowiadujemy się wiele o tym jak funkcjonuje nasz umysł i jak
wyobraŜenia wpływają nań a to bardzo cenna wiedza decydująca o efektywności naszej
autohipnozy. Dostosowywanie wyobraŜeń do odczuć i odwrotnie obserwacja ich wzajemnych
powiązań i odkrywanie nowych to klucz do zdobycia prawdziwej wiedzy o niej.
„(...) przystępując do odliczania wyobraziłem sobie, Ŝe siedzę na świetlistej zielonej

platformie wokół mnie w przestrzeni są róŜne napięcia, które wyobraziłem sobie jako kurz a
pod platformą wyobraziłem sobie rozluźnienie jako czysta klarowna wodę. Następnie na
wydechu wyobraŜałem sobie, Ŝe na platformie pode mną zapalają się zielone świetliste cyfry
promieniując światłem a platforma na wydechu zagłębia się niŜej w rozluźnienie. Gdy
doszedłem do 1 platforma zjechała na dół rozluźnienia. Wyobraziłem sobie, Ŝe jestem w
głębinach rozluźnienia i byłem z tego bardzo zadowolony, Ŝe siedzę sobie w głębi
rozluźnienia. Delektowałem się przez chwilę tym stanem po czym przeszedłem do miękkiego
naturalnego oddychania i po chwili zacząłem sobie wyobraŜać, Ŝe na platformie pode mną
znów zapalają się zielone świetliste cyfry promieniując światłem. Tym razem to światło
wpływało we mnie napełniając mnie odpręŜeniem, było to bardzo przyjemne. Gdy doszedłem
do 1 byłem juŜ w bardzo przyjemnym stanie rozluźnienia, cieszyłem się nim przez chwilę po
czym przeniosłem uwagę na splot słoneczny. Po chwili zacząłem sobie wyobraŜać, Ŝe na
wydechu świetliste Ŝółte cyfry rozświetlają mi splot ich światło wnika w mój splot rozlewając
się do wewnątrz napełniając moje wnętrze przyjemnym kojącym odpręŜeniem. Gdy
doliczyłem do 1 znalazłem się w przyjemnym błogim stanie i delektowałem się przez jakiś
czas tym odczuciem.
Wyobraziłem sobie, Ŝe zasypiam a po chwili zacząłem sobie wyobraŜać, Ŝe cyfry zapalają się
przede mną na wydechu a ja z kaŜdą cyfrą przesuwam się do tył razem z platformą. Gdy
doszedłem do 1 byłem zupełnie spokojny i wyciszony. Przez pewien czas obserwowałem
_______________________________________________________________________________________
-48-
moje śpiące ciało po czym skierowałem uwagę na świetlistą, zieloną platformę pod stopami i
wyobraziłem sobie, Ŝe promieniuje z niej orzeźwiające zielone światło napełniając mnie
odświeŜeniem i radością. Znów wyobraŜałem sobie rozświetlające się cyfry na platformie na
wydechu z kaŜdą cyfrą napełniając się światłem i lekkością a platforma unosiła się w górę o 1
poziom. Kiedy zapaliła się cyfra 1 wypełniony lekkością i radością Ŝycia znalazłem się nad
powierzchnią i radośnie powróciłem płynnie do zwykłego stanu świadomości czując się
radośnie, spokojnie i w ogóle było wspaniale.(...)
Ćwiczenia te są bardzo fajne i cieszą mnie zaś liczenie nie rozprasza i z przyjemnością
pobawię z nimi uŜywając róŜnych wyobraŜeń, aŜ znajdę takie które najbardziej mnie będą
cieszyć;-)”
Skalowanie
Skalowanie jest rozwinięciem odliczania i przeniesieniem go na bardziej subtelny poziom ze
szczególnym skupieniem na intensyfikacji doznań, przy czym skupia się ono bardziej na
wyobraŜeniach i odczuciach a nie słowach czyli naturalnym języku autohipnozy.
W skalowaniu uŜywamy róŜnych wyobraŜeń słuŜących przedłuŜeniu określonego stanu (a nie
tylko słów jak przy odliczaniu) stopniowo przechodząc juŜ do samych tylko wyobraŜeń.
Kiedy jak w wyŜej opisanym przykładzie np. (ćwiczenie wprowadzające nr3) wyobraŜamy
sobie, ze zjeŜdŜamy lub wyjeŜdŜamy windą, gdzie kaŜda cyfra to jedno piętro głębiej, lub
wyŜej w określony stan z czasem zupełnie rezygnujemy z odliczania skupiając się tylko na
tym wyobraŜeniu przechodząc w ten sposób na bardziej naturalny sposób działania w transie.
Tak więc skalowanie ma te same cele i zalety co odliczanie z tym, Ŝe na głębszym poziomie
więc jak tylko oswoimy się z odliczaniem powinniśmy przejść do skalowania i zacząć
stosować ten sposób pogłębiania transu. W istocie obie techniki słuŜą temu samemu czyli
przedłuŜaniu czasu przebywania w transie bez rozproszenia w celu pogłębienia go oraz
intensyfikacji doznań z związanych z odczuciami z jakimi pracujemy.
Podsumowując to co napisałem: stosując skalowanie skupiamy się bardziej na wyobraŜeniu

niŜ na odliczaniu oraz na wraŜeniach związanych z tym co zamierzamy rozwinąć.
Przykładowo kiedy pogłębiamy rozluźnienie jak w opisanym przykładzie z odliczaniem
stosując skalowanie skupiamy się przede wszystkim na wraŜeniach narastania rozluźnienia,
które łączymy z jakimś wyobraŜeniem.
Najprostszym wyobraŜeniem jest skala, (ćwiczenie wprowadzające nr 4) którą moŜemy sobie
wyobrazić np. w formie linii z podziałką i kiedy pogłębiamy rozluźnienie wyobraŜamy sobie
np. Ŝe wodzimy palcem po tej podziałce od zera do dziesięciu dostosowując prędkość ruchu
do poziomu wzrastania wraŜeń rozluźnienia aŜ dojdziemy do końca skali. Początkowo
moŜemy przy tym równieŜ odliczać jak poprzednio, stopniowo jednak powinniśmy odejść od
odliczania i skupić się tylko na wraŜeniach i wyobraŜeniu.
Liczenie jest procesem werbalnym a więc jako takie naleŜy do zewnętrznej aktywności
naszego umysłu, natomiast w procesie autohipnozy wchodząc w trans przechodzimy na
niewerbalny poziom umysłu, oparty na wyobraŜeniach, odczuciach i symbolach, które są
naturalnym językiem naszej podświadomości. Dlatego powinniśmy teŜ odchodzić od
werbalnego sposobu myślenia przechodząc na niewerbalny obrazowy sposób myślenia aby
nie zakłócać tego procesu, nie blokować go i nie wybijać się z niego. UŜywając wyobraŜeń i
odczuć przechodzimy na wewnętrzny język – wewnętrzny sposób myślenia i uczymy się nim
posługiwać co jest zasadnicza sprawą w procesie rozwijania zrozumienia i umiejętności
posługiwania się autohipnozą. Poza tym liczenie jako takie zakłada skokowe zmiany naszego
_______________________________________________________________________________________
-49-
stanu podczas gdy w rzeczywistości zachodzą one najczęściej płynnie z róŜną szybkością co
łatwiej nam przedstawić sobie właśnie na jakiejś skali.
Skalowanie ma teŜ drugi aspekt, który teraz pokrótce omówię.

Związanie wraŜenia z jakimś wyobraŜeniem jest naturalne dla naszego umysłu i nadaje mu
jakąś konkretną formę, realny wymiar przez co łatwiej nam z nim pracować, łatwiej je
przywoływać, uchwycić i utrzymać nie ulegając rozproszeniu podczas gdy praca z samym
wraŜeniem moŜe początkowo nastręczać wiele trudności, dlatego uŜywanie wyobraŜenia skali
jest tu pomocne – przy tym jest to na tyle proste i bezpośrednie wyobraŜenie, Ŝe łatwiej się na
nim skupić.
Kiedy łączymy jakieś wyobraŜenie z konkretnym odczuciem i ćwiczymy z tym przez jakiś
czas ten związek się utrwala a to wyobraŜenie staje się uwarunkowanym kluczem do tego
określonego stanu na tej samej zasadzie o jakiej pisałem w części poświęconej kluczom.
Jeśli więc uŜywamy określonej skali łącząc ją z jakimś wraŜeniem równocześnie
warunkujemy sobie taki klucz do określonego odczucia poprzez łączenie go ze ściśle
określonym rodzajem naszej skali.
Klucz dynamiczny
Uwarunkowany klucz o jakim mówiliśmy i jaki ćwiczyliśmy w pierwszej części wprowadzał

nas w stan, odczucie z jakim go związaliśmy. W miarę częstego uŜywania i pracy z nim te
odczucia i stany pogłębiają się. Mimo to jest to jednak klucz statyczny prowadzący do
zaprogramowanego stanu. Skala to klucz dynamiczny słuŜący do rozwijania określonego
odczucia i regulacji jego intensywności daje więc szersze moŜliwości kiedy się z nią pracuje i
jest to drugi waŜny aspekt skalowania.
Aby to lepiej wyjaśnić posłuŜę się przykładem. Kiedy zastosowawszy naszą procedurę
znajdziemy się w transie czujemy się odpręŜeni, nasze ciało jest przyjemnie rozluźnione itp.
WiąŜe się z tym wiele róŜnorakich odczuć z których część sobie uświadamiamy a na niektóre
nie zwracamy uwagi. Kiedy jednak wchodzimy w trans uŜywając naszego klucza wszystkie te
odczucia pojawiają się. Jednym z takich odczuć jest wraŜenie przyjemnego bezwładu,
cięŜkości ciała związane z rozluźnieniem mięśni szkieletowych. Kiedy w transie zwrócimy na
to odczucie uwagę i uświadomimy je sobie ono stopniowo pogłębi się i ustabilizuje na jakimś
poziomie. Teraz moŜemy tak jak robiliśmy to wcześniej załoŜyć do tego stanu, odczucia jakiś
uwarunkowany klucz tak aby następnym razem poprzez jego uŜycie przywołać ten stan. Taki
klucz będzie kluczem statycznym poniewaŜ jego uŜycie przywołuje stan z którym go
skojarzyliśmy. MoŜemy to zrobić w ten sposób, Ŝe kiedy jesteśmy juŜ w pełni świadomi tego
uczucia bezwładu, przyjemnego cięŜaru ciała wyobraŜamy sobie np. koło w określonym
kolorze, które kojarzy nam się z tym wraŜeniem. Myślimy o nim jako o ucieleśnieniu tego
wraŜenia i mentalnie łączymy je z nim. Gdybyśmy to robili za kaŜdym razem, kiedy
skupiamy się na odczuciu przyjemnego bezwładu ciała po pewnym czasie wystarczyło by
tylko przywołać to wyobraŜenie aby pojawiło się nam wraŜenie przyjemnego cięŜaru a to
wyobraŜenie stało by się uwarunkowanym kluczem do tego odczucia. (ćwiczenie
wprowadzające nr 5 ) MoŜemy sobie oczywiście zaprogramować ten klucz wyobraŜając sobie
w tym stanie, Ŝe kiedy przywołujemy to wyobraŜenie nasze ciało ogarnia przyjemne wraŜenie
bezwładu i cięŜkości jakie teraz odczuwamy i w ten sposób tworzymy nasz zaprogramowany
klucz do tego stanu, który następnie wzmacniamy z kaŜdym ćwiczeniem.
Kiedy tak zrobimy posiadamy swój zaprogramowany klucz do tego odczucia i jest to klucz
statyczny poniewaŜ uŜycie go prowadzi do zaprogramowanego stanu w zasadzie tego samego
za kaŜdym razem mimo iŜ zazwyczaj nieco on się pogłębia jeśli często to robimy. Klucz ten
_______________________________________________________________________________________
-50-
jest jednak statyczny poniewaŜ nie słuŜy do manipulowania tym odczuciem a tylko do
przywoływania go.
MoŜemy jednak zrobić to nieco inaczej uŜywając skalowania (ćwiczenie wprowadzające nr
6). Wówczas tak samo wyobraŜamy sobie kółko kiedy zaczynamy skupiać się na odczuwaniu
wraŜenia przyjemnego bezwładu i w miarę jak to wraŜenie coraz lepiej sobie uświadamiamy i
odczuwamy je wyobraŜamy sobie, Ŝe to kółko wypełnia się kolorem w tempie narastania tego
odczucia aŜ wypełni się całkowicie. Nasze wyobraŜenie skali cięŜkości, którym jest to kółko
ilustruje wzrastanie tego wraŜenia.
Gdybyśmy tak robili za kaŜdym razem, kiedy skupiamy się na odczuciu przyjemnego
bezwładu ciała łącząc jego narastanie z wypełnianiem kółka określonym kolorem po pewnym
czasie wystarczyło by tylko przywołać to wyobraŜenie i zacząć je w ten sam sposób
wypełniać kolorem, aby to wraŜenie zaczęło nam narastać stosownie do stopnia wypełnienia
naszego kółka kolorem symbolizującym wraŜenie przyjemnego bezwładu a to wyobraŜenie
stało by się uwarunkowanym dynamicznym kluczem do tego odczucia. Oczywiście tak jak
wcześniej moŜemy i ten dynamiczny klucz sobie zaprogramować wyobraŜając sobie, Ŝe wraz
z wypełnianiem kółka kolorem narasta w nas wraŜenie przyjemnego cięŜaru osiągając
maksimum kiedy całe koło jest nim wypełnione.
Kiedy dojdziemy do końca skali, moŜemy sobie wyobraŜać, Ŝe kolor się cofa a wraŜenie
przyjemnego bezwładu ustępuje. W ten sposób kilkakrotnie wolno wypełniając i cofając kolor
wyobraŜamy sobie, Ŝe to wraŜenie narasta i maleje na końcu zaś ustanawiamy taki stopień
wypełnienia, który w danym momencie najbardziej nam odpowiada. Tak programujemy nasz
dynamiczny klucz do tego odczucia. Jest to klucz dynamiczny poniewaŜ umoŜliwia on
regulowanie określonego odczucia, jego intensyfikację i zmniejszanie stosownie do naszych
potrzeb. W ten sposób nasza skala staje się dynamicznym kluczem.
Podsumowując to co do tej pory napisałem: skalowanie ma dwa waŜne aspekty o

których naleŜy pamiętać, pierwszy to przedłuŜanie określonego stanu, odczucia jakie
rozwijamy co pozwala mu się pogłębić chroniąc nas przed rozproszeniem. Drugi to
stworzenie związku pomiędzy konkretnym wyobraŜeniem skali a określonym stanem
lub odczuciem czyli zaprogramowanie dynamicznego klucza do określonego stanu.
MoŜemy stosować róŜnego rodzaju skale i symbole w tym celu stosownie do wraŜenia z
jakim pracujemy, do naszych upodobań i preferencji. WaŜne aby to były wyobraŜenia proste,
łatwe do przywołania i przemawiające do nas. Powinniśmy potraktować to jako przyjemną
zabawę, uŜyć wyobraźni i inwencji aby z tym poeksperymentować.
Przykładowo moŜemy do tego celu uŜyć prostej linii, moŜemy wyobrazić sobie np. zegar
który pokazuje wzrost określonego wraŜenia, cyfrowego wyświetlacza, który rozświetla się
wraz z narastaniem wraŜenia, rozszerzającej się świetlistej kropki itp. MoŜemy teŜ określone
wraŜenie powiązać np. z narastaniem światła, nasilaniem się jakiegoś zapachu, dźwięku,
_______________________________________________________________________________________
-51-
wyobraŜenia ruchu itp. MoŜemy stosować róŜnego rodzaju wyobraŜenia, skale do róŜnych
wraŜeń. PoniŜej przedstawię kilka przykładów uŜycia skalowania, które powinniśmy
przećwiczyć i które moŜemy włączyć do naszego codziennego treningu. NajwaŜniejsze jest
jednak abyśmy zrozumieli zasadę i ideę skalowania poprzez to co tu napisałem i później
poprzez te ćwiczenia, a kiedy to się stanie moŜemy z tym eksperymentować, opracowywać
swoje skale i wykorzystywać je stosownie do naszych potrzeb.
Podsumowując uŜycie skalowania podobnie jak odliczanie zapobiega rozproszeniu, pozwala

przedłuŜyć i pogłębić trans, wykorzystuje język wyobraźni i odczuć, a przez to uczy
posługiwania się naturalnym językiem transu, jest przyjemne i bardziej niŜ odliczanie
dostosowane do stanu w jakim się znajdujemy, jest bardziej elastyczne i łatwo daje się
dostosować do zmian jakie w nas zachodzą, daje pole do popisu naszej wyobraźni i inwencji,
daje się łatwo zastosować do róŜnych rzeczy. Ponadto łączenie określonych skal z
konkretnymi odczuciami pozwala nam tworzyć dynamiczne klucze do tych odczuć a przez to
łatwiej je rozwijać i przywoływać stosownie do naszych potrzeb.
Na początek, aby to co do tej pory napisałem stało się zrozumiałe dobrze jest wykonać
opisane powyŜej ćwiczenie z wraŜeniem przyjemnego cięŜaru i zrozumieć to przez własne
doświadczenie a wtedy okaŜe się to proste i jasne.
Skalowanie w praktyce
Poznaliśmy juŜ podstawy wewnętrznego języka i wykonaliśmy pierwsze ćwiczenia więc

wiemy juŜ jak przywoływać i rozwijać określone wraŜenia poprzez odwoływanie się do
wspomnień i marzeń. Wiemy teŜ juŜ trochę o skalowaniu. Teraz powinniśmy skupić się na
rozwinięciu tego zrozumienia i doświadczenia poprzez ćwiczenia. Na tym etapie ćwiczeń
chodzi o trzy rzeczy:
1. Rozwijanie odczuć przez wyobraŜenie i wspomnienie jak zostało to wcześniej opisane.

2. Łączenie rozwijanych odczuć ze skalami czyli programowanie dynamicznego klucza do
rozwijanych odczuć.
3. UŜywanie tego dynamicznego klucza czyli skali do rozwijania tych odczuć.
Punkt pierwszy omówiłem juŜ wcześniej na przykładzie wraŜenia ciepła, punkt drugi na
przykładzie wraŜenia cięŜaru później jeszcze o nim trochę napiszę a teraz omówię punkt
trzeci.
Kiedy posiadamy juŜ taki dynamiczny klucz skalę związaną z jakimś odczuciem i zaczynamy
go uŜywać ten klucz utrwala się a jego działanie stopniowo się wzmacnia. Przykładowo kiedy
juŜ zaprogramowaliśmy sobie naszą skalę przyjemnego bezwładu i uŜywamy jej w naszych
codziennych ćwiczeniach zauwaŜymy, Ŝe wraŜenia związane z tym kluczem stają się coraz
bardziej wyraźne i coraz łatwiej nam je przywoływać. Kiedy zmniejszamy je i
intensyfikujemy uŜywając naszej skali zauwaŜymy, Ŝe kiedy dochodzimy do końca naszej
skali wraz z kolejnymi ćwiczeniami wraŜenie to staje się coraz mocniejsze i pogłębia się. Im
częściej uŜywamy tej skali i im dłuŜej nią się bawimy tym te wraŜenia coraz bardziej się
rozwijają. Trening z uŜyciem skalowania polega na tym, Ŝe bawimy się skalą skupiając się na
niej na przemian powoli intensyfikując i zmniejszając doznania, zatrzymując się w róŜnych
punktach skali na jakiś czas i obserwując nasze wraŜenia.
Na początku powinniśmy się skupić na jednej skali i jednym odczuciu, pobawić się tym przez
kilka dni obserwując jak to działa zyskując praktyczne zrozumienie tych mechanizmów. Po
_______________________________________________________________________________________
-52-
kilku dniach powinniśmy rozwinąć kolejną skalę i przez kolejne dni podobnie bawić się nią.
Poświęcamy więc kilka dni na skalę przyjemnego bezwładu po czym rozwijamy skalę ciepła i
dołączamy to drugie ćwiczenie do naszego codziennego treningu bawiąc się z nią przez kilka
dni. Następnie wprowadzamy kolejną skalę.
W ten sposób stopniowo przechodzimy do Treningu Autogennego opanowując cztery
podstawowe ćwiczenia z tego zakresu przy okazji nabierając biegłości i doświadczenia w
skalowaniu.
Powinniśmy ćwiczyć skalowanie z nowymi wraŜeniami, które rozwijamy a które mogą się
nam przydać w dalszym treningu. Oprócz wraŜenia przyjemnego cięŜaru, ciepła ciała, ciepła
splotu słonecznego, przyjemnego chłodu na czole równieŜ wyciszenia, dobrego nastroju,
wzrostu energii itp. to co nas cieszy i moŜe być dla nas uŜyteczne aby na przykładzie tego
nabrać biegłości w skalowaniu. Ćwiczymy najpierw z pojedynczymi wraŜeniami a kiedy
rozwiniemy te podstawowe moŜemy przejść do skali złoŜonych i łączonych. NaleŜy jednak
ćwiczyć po kolei na luzie krok po kroku.
Opiszę teraz kolejne ćwiczenie na którego przykładzie jeszcze raz wyjaśnię przebieg
skalowania i zakładania dynamicznych kluczy w praktyce poniewaŜ bardzo waŜne jest aby to
jasno zrozumieć i opanować poniewaŜ jest to jedna z podstawowych technik autohipnozy,
która uŜywa się przy róŜnych okazjach.
(ćwiczenie wprowadzające nr 7 ) WyobraŜamy sobie, Ŝe leŜymy na gorącej plaŜy w

słoneczny letni dzień, czujemy na ciele przyjemne ciepło słońca, rozgrzany piasek. Czujemy
jak przyjemne ciepło rozlewa się po naszym ciele rozleniwiając nas, usuwając napięcia,
wygrzewając nasze mięśnie i kości, czujemy przyjemną błogość tak, Ŝe nie chce nam się
ruszać tylko pozwalamy tym przyjemnym wraŜeniom rozlewać się po ciele odpręŜać nas,
kiedy oddajemy się z przyjemnością błogiemu lenistwu. Pozwalamy mu się snuć, rozwijać
ogarniać nas skupiając się przede wszystkim na wraŜeniu ciepła przez co staje się ono coraz
bardziej realne, przyjemne i konkretne. Wtedy stopniowo przenosimy uwagę na wraŜenie
przyjemnego ciepła i związane z nim doznania uwalniania się od napięć, błogości i
odpręŜenia i skupiamy się tylko na tym rozwijając te doznania. Równocześnie jakby kątem
oka wyobraŜamy sobie naszą skalę np. moŜe to być kółko – coś jak wykres kołowy czy zegar
– które napełnia się czerwonym kolorem. To napełnianie, rozświetlanie na czerwono
dostosowujemy do narastania w nas wraŜenia ciepła.
MoŜemy to zrobić na trzy sposoby. (ćwiczenia wprowadzające nr 8) Pierwszy to kiedy

rozwijamy nasze marzenie moŜemy wizualizować sobie tę skalę gdzieś kątem oka, np. jako
zegarek wskazujący narastanie ciepła naszego ciała, jako wskaźnik gdzieś koło nas, albo
wkomponować go w wyobraŜenie wyobraŜając sobie np., Ŝe jest to płyta grzewcza, której
temperatura wzrasta ogrzewając nas itp. WaŜne jest jednak, aby zrobić to tak by ta skala nie
przeszkadzała nam ani nie przeszkadzała. Na początku zazwyczaj łatwiej to zrobić drugą
metodą.
_______________________________________________________________________________________
-53-
Drugi sposób to zwykle zakładanie klucza do określonego odczucia tak jak zakładaliśmy nasz
zaprogramowany klucz. Czyli kiedy mamy juŜ określone odczucie czy stan, programujemy
klucz do tego stanu a kluczem tym jest skala. WyobraŜamy sobie, Ŝe przesuwa się wskaźnik
na skali, wraŜenie narasta i osiągamy taki poziom odczucia na jakim się w tym momencie
znajdujemy - to moim zdaniem najprostsze bo było juŜ wcześniej ćwiczone. Kiedy w ten
sposób załoŜymy nasz klucz moŜemy z nim eksperymentować.
Trzeci sposób jest podobny, kiedy mamy odczucie wyobraŜamy sobie skalę, która
symbolizuje to odczucie - łączymy odczucie ze skalą i bawimy się: przesuwamy wskaźnik na
niŜszą pozycję wyobraŜając sobie, Ŝe odczucie się zmniejsza a potem w drugą stronę
wyobraŜając sobie, Ŝe narasta. W ten sposób kojarzymy skalę z poziomem odczucia, bawiąc
się przedłuŜamy nasz stan i lepiej go poznajemy.
Drugi sposób polega na tym, ze kiedy juŜ rozwiniemy to wraŜenie poprzez wyobraŜenie i
kiedy skupiamy się juŜ na samym wraŜeniu wprowadzamy sobie skalę wskaźnika i bawimy
się nią przesuwając ją zgodnie z narastaniem odczuć. Trzeci sposób przypomina ten którego
uŜywaliśmy przy zakładaniu klucza i uŜywamy go kiedy juŜ rozwinęliśmy te wraŜenia które
chcemy połączyć ze skalą.
Tu praktyczna uwaga. Kiedy wprowadzamy wyobraŜenie skali niekiedy kolor sam się
pojawia odbiegając od tego co zaplanowaliśmy jest to w porządku i powinniśmy to
zaakceptować. Kiedy kolor sam się pojawia taki a nie inny nawet jak się trochę róŜni od
zaplanowanego (pod warunkiem, Ŝe nie jest mętny i brzydki) to naleŜy na to pozwolić to
podświadomość pokazuje nam jak to wygląda i naleŜy jej na to pozwolić a nie upierać się
przy swoich koncepcjach. To wskazuje jak nam idzie więc dobrze jest być na to otwartym i
nie ma potrzeby walczyć z tym bo to dostarcza nam informacji. Z czasem jak wyczujemy jak
słuchać takich wskazówek to będzie bardzo przydatne. Po paru ćwiczeniach ze skalą juŜ samo
rozluźnianie powoduje naturalne spontaniczne wypełnianie fragmentów skali i jeśli się to
pojawia teŜ jest w porządku i naleŜy pozwolić temu się rozwijać.
Skalowanie to łączenie narastania odczucia z prostym wyobraŜeniem czyli skalą i to
proste wyobraŜenie powinno być punktem centralnym. Np. pasek który się rozświetla,
punkt który się rozszerza, zegar itp. Obserwujemy np. narastanie rozluźnienia i stosownie do
szybkości jego narastania rozświetlamy ten pasek/ pozwalamy rozszerzać się punktowi/
przesuwamy wskazówkę zegara itp. To pierwszy etap skalowania. Oczywiście moŜemy
rozwijać dowolne marzenia, czy wspomnienia tak jak nam to odpowiada, tylko aby w tym
marzeniu centralnym elementem był ten licznik/ wskaźnik skali (jeśli uŜywamy pierwszej
metody w pozostałych jest tylko skala i odczucie i powinniśmy je mentalnie połączyć).
Powinno to być naturalne np. oddychamy i rozluźniasz się i kiedy te uczucia narastają kątem
oka umysłu widzimy jak na skali przesuwa się, narasta coś - jakiś wskaźnik połączony z
odczuciem.
Na tym pierwszym etapie dostrajamy wyobraŜenie zmian na skali do zmiany naszego

stanu. Kiedy to wyczujemy staje się ono spontanicznym wyobraŜeniem i obserwując zmiany
na tej skali dobrze się bawimy.
Dobieramy skalę tak jak nam wygodniej do odczucia - to jest pierwszy etap ćwiczeń wiązanie
doświadczenia z wyobraŜeniem - później działa to w obie strony.
WyobraŜenia, róŜne przyjemne marzenia czy wspomnienia słuŜą do rozwijania róŜnych

przyjemnych stanów umysłu. Najpierw łączymy skale z tym co juŜ mamy czyli np. jakimś
wraŜeniem, które rozwinęliśmy przez marzenie. Na tym etapie bawimy się i uczymy kojarzyć
_______________________________________________________________________________________
-54-
odczucia z wyobraŜeniem co jest proste i przyjemne. Dzięki temu później aby wywołać jakiś
przyjemny stan umysłu nie musimy znów snuć całego marzenia tylko przywołujemy
skojarzoną skalę - czyli proste wyobraŜenie skojarzone z tym stanem w naszym umyśle.
Podsumowując zakładamy sobie klucz do jakiegoś stanu aby zrobić to szybciej i pewniej
kiedy będziemy tego potrzebowali.
Wykorzystujemy marzenie do stymulowania i rozwijania pozytywnych stanów umysłu
łącząc te stany z wyobraŜeniami skalami-kluczami i na tym etapie ćwiczeń robimy sobie
kilka takich skal kluczy do róŜnych pozytywnych stanów, aby w dowolnym momencie móc
się zrelaksować i poprzez przywołanie tych swoich kluczowych skal - wyobraŜeń wejść w te
stany i rozwinąć je stosownie do naszych potrzeb. Kiedy np. rozwiniemy wraŜenie ciepła
wówczas kiedy jesteśmy zmęczeni, bolą nas mięśnie moŜemy poprzez naszą skale rozwinąć
to odczucie i sprawić, Ŝe szybciej zregenerujemy siły i uwolnimy się od zmęczenia i bólów z
tym związanych. MoŜemy teŜ przywoływać wraŜenie ciepła przed zaśnięciem co ułatwi nam
je itp. PoniŜej podaję kolejne ćwiczenia przykłady na których moŜemy rozwijać pozytywne
stany umysłu i skale aby zdobyć w tym zakresie praktyczne zrozumienie i rozwinąć nasze
doświadczenie w tej materii.
Napisałem wiele na temat skal poniewaŜ dobrze jest to jasno zrozumieć, a teraz zapraszam do
ćwiczeń, aby ta wiedza stała się praktyczna, najlepiej nie śpieszyć się i powoli opanować
wszystkie opisane ćwiczenia a wtedy ta wiedza stanie się jasna i zaczniemy się nią
posługiwać w sposób naturalny. Opanowanie kilku skal jest bardzo wygodne poniewaŜ
moŜna je później uŜywać w kaŜdych warunkach szybko i efektywnie, aby zmienić swój
nastrój, dodać sobie energii szybko wypocząć zmobilizować się i do wielu innych rzeczy. W
poniŜszych ćwiczeniach znajdziemy tylko proste przykłady na bazie których moŜemy
opanować ten proces doskonalić go i zrozumieć, a kiedy to nastąpi wszystko zaleŜy od naszej
inwencji i pomysłowości. Z tego względu warto opanować dokładnie wszystkie te ćwiczenia
po kolei rozwinąć je i w ten sposób zdobyć praktyczną wiedze jak się to robi. KaŜde opisane
ćwiczenie jest troszkę inne, kładzie nacisk na określony aspekt skalowania przez co
poznajemy jego róŜnorodność i ćwiczymy róŜne jego elementy przez to poznając je z róŜnych
stron – zapraszam do zabawy.
Skala rozluźnienia
Wejdź w trans, pozwól mu się ustabilizować a później nie spiesząc się skup uwagę na
rozluźnieniu swojego ciała od czubka głowy do palców stóp. Przywołaj wraŜenia rozluźnienia
i pozwól im napełniać się od czubka głowy aŜ do stóp.
Równocześnie wyobraź sobie przed sobą linię, będącą skalą twojego rozluźnienia i wraz z
narastaniem wraŜeń rozluźnienia i przesuwania się ich od czubka głowy w dół ciała
wyobraŜaj sobie, Ŝe przesuwasz po niej palcem wskaźnik dostosowując jego ruch i tempo do
tych wraŜeń tak, Ŝe kiedy rozluźnienie dojdzie do stóp wskaźnik przesuniesz do końca skali.
Przytrzymaj go tam przez chwilę odczuwając wypełnienie twego ciała rozluźnieniem po czy
cofnij go do początku skali, znów obserwuj rozluźnienie w swoim ciele i powtórz wszystko
jeszcze raz pozwalając narastać rozluźnieniu.
Nie spiesz się rób to naturalnie pogłębiając odczucia, pozwalając im się ugruntować.
Wykonaj to trzy razy po czym ustaw wskaźnik na takim poziomie rozluźnienia, jaki w tym
momencie jest dla ciebie najbardziej naturalny, puść wszystkie wyobraŜenia, pozwól im się
rozpuścić i spocznij na chwile w naturalnym rozluźnieniu a kiedy poczujesz się gotowy
przejdź do kolejnego ćwiczenia.
_______________________________________________________________________________________
-55-
Skala wyciszenia
Wyobraź sobie przed sobą punkt niebieskiego światła symbolizujący wyciszenie (nie chodzi
przy tych wyobraŜeniach aby je dokładnie widzieć, tylko aby mieć świadomość, Ŝe one tam
są i co oznaczają), skup się delikatnie na nim i odczuj /wyobraź sobie narastające wyciszenie
rozlewające się po twoim ciele. Wraz z narastaniem wyciszeniem wyobraŜaj sobie, Ŝe ten
punkt płynnie się powiększa stosownie do narastania tego wraŜenia, aŜ wypełni całe twoje
pole widzenia. Skup się wówczas na odczuwanym całkowicie cię ogarniającym wraŜeniu
wyciszenia, zatrzymaj to na chwilę, w pełni to odczuj, po czym pozwól zmniejszyć się plamie
światła do pierwotnych rozmiarów punktu i znów przez chwile obserwuj swój stan. Tak jak
poprzednio powtórz to trzy razy na zakończenie pozwalając punktowi zatrzymać się na
rozmiarach optymalnych dla ciebie, w tym momencie puść wszystkie wyobraŜenia, pozwól
im się rozpuścić i spocznij na chwile w naturalnym rozluźnieniu, a kiedy poczujesz się
gotowy przejdź do kolejnego ćwiczenia ciepła tak jak wykonywałeś je wcześnie i je równieŜ
powtórz trzy razy.
Ćwiczenia te naleŜy wykonać bezpośrednio po sobie w jednym transie poniewaŜ one
nawzajem na siebie wpływają. Zazwyczaj kiedy się rozluźniasz, naturalnie następuje
wyciszenie i rozluźnienie jest warunkiem dobrego wyciszenia, dlatego przechodząc od
ćwiczenia rozluźnienia do wyciszenie uzyskasz w tym drugim lepsze efekty. Wyciszenie i
rozluźnienie jest podstawą autohipnozy i najlepiej będzie jeśli wszystkie ćwiczenia zaczniesz
od tego. Tu na koniec ćwiczysz skalę ciepła, którą ćwiczyłeś we wcześniejszych ćwiczeniach
poniewaŜ juŜ to znasz, a wywoływanie wraŜenia ciepła pogłębia ogólne odpręŜenie. Dzięki
temu moŜesz zaobserwować jak poszczególne elementy wspierają się wzajemnie i
zaobserwować wiele prawidłowości dotyczących procesu relaksacji i odpręŜenia. Powinieneś
przez kilka dni skupić się na tych ćwiczeniach aby się w nich ugruntować i lepiej je poznać.
Kiedy później przejdziesz do treningu autogennego najlepiej będzie jeśli zawsze będziesz
zaczynał od dwu pierwszych ćwiczeń. Pozwoli ci to szybko zrobić postępy i uczynić TA
przyjemniejszym i ciekawszym.
(ćwiczenia wprowadzające nr 9) Przy opisanych tu ćwiczeniach dobrze jest pamiętać, Ŝe

uŜywamy tu wyobraźni tak jak w marzeniu i ma to być zabawa, która daje nam radość,
wprowadza w dobry nastrój, odpręŜa. Dobrze jest więc puścić wodze wyobraźni i zrobić to
tak aby dawało nam jak najwięcej przyjemności. MoŜemy więc sobie w powyŜszym
ćwiczeniu wyobrazić np. Ŝe wchodzimy do tajemniczej jaskini z której emanuje spokój
zaintrygowani mocą, która tam wyczuwamy, i wewnątrz odkrywamy ścianę na której
znajduje się tajemnicze niebieskie światełko. Zaintrygowani zbliŜamy się do niego i czujemy
napełniające nas wyciszenie i uświadamiamy sobie, Ŝe emanuje ono z tego światełka.
Zaczynamy się mu przyglądać a wtedy ono zaczyna się powiększać a promieniujące zeń
wyciszenie przybiera na sile napełniając nas. Jesteśmy zachwyceni i podekscytowani tym
odkryciem. Po chwili odkrywamy, Ŝe kiedy odwracamy od światła uwagę zaczyna ono maleć
wracając do pierwotnej wielkości. Zafascynowani tym odkryciem znów kierujemy nań uwagę
a ono znów zaczyna wzrastać a fale wyciszenia znów przybierają na sile wypełniając nas. To
cudowne więc jeszcze raz badamy to zjawisko bo oto odkryliśmy magię! Podekscytowani
tym pragniemy sprawdzić co się stanie kiedy utrzymamy na nim uwagę pozwalając wzrosnąć
tej mocy do maksimum więc robimy to a wtedy światło wzrasta wypełnia wszystko i
cudowna moc wyciszenia ogarnia nas całkowicie a my pogrąŜamy się w cudownym
błękitnym świetle, wszechogarniającej mocy, która staje się bezgraniczna i pochłania nas
przenosząc w wymiar czystej energii w której dryfujemy pogrąŜenie w ekstazie czując
_______________________________________________________________________________________
-56-
potęŜne fale wyciszającej mocy z którą się jednoczymy to cudowne!!! Mamy tę moc i to jest
wspaniałe!
MoŜemy sobie wyobrazić, Ŝe wchodzimy do tajnego laboratorium gdzie prowadzi się badania
nad zwiększaniem mocy ludzkiego umysłu gdzie znajdujemy tajemnicze urządzenie
wytwarzające punkt światła promieniujący wyciszeniem, które nas wypełnia i dalej
analogicznie, albo Ŝe przylatuje do nas tajemniczy duszek czy elf w formie tajemniczego
światełka, które promieniuje falami wyciszenia itp. Wszystko zaleŜy od naszej inwencji
naszych gustów, tego co nas cieszy i sprawia nam przyjemność. Kiedy przez takie marzenie
rozwiniemy stan wyciszenia dalej postępujemy tak jak zostało to opisane czyli stopniowo
przenosimy uwagę na stan wyciszenia i delektujemy się nim, spoczywamy w tym stanie,
jednocząc się z nim. Szerzej opisałem to na przykładzie tego ćwiczenia, ale to samo dotyczy
wszystkich opisanych tu ćwiczeń, cieszymy się nimi i bawimy w przyjemny sposób
opanowując autohipnozę i to w stopniu w którym opanowanie jej innymi metodami było by
trudne.
MoŜemy w ten sposób rozwinąć kilka przydatnych stanów i wprowadzić je do naszego

codziennego treningu. Dzięki temu po kilku dniach powinniśmy nabrać biegłości i
naturalności w uŜywaniu skal (o ile do tej pory jeszcze to nie nastąpiło). Kiedy tak się stanie
moŜemy przystąpić do pogłębienia i rozwinięcia tych ćwiczeń o dodatkowe elementy
poznając i wykorzystując inne moŜliwości jakie one nam oferują.
Zanim jednak przejdziemy do bardziej złoŜonych metod posługiwania się skalami dobrze jest
nabrać w tym biegłości i rutyny poprzez ćwiczenia rzeczy prostych jak robiliśmy to we
wcześniejszych ćwiczeniach. Doskonałym polem do tego będzie nauka Treningu
Autogennego Shultza.
Trening Autogenny Shultza – klucz do zdrowia
Johannes Heinrich Schultz (1884-1970) wywiódł swój trening z hipnozy zauwaŜył, Ŝe pewne
wraŜenia związane z odpręŜeniem powtarzają się u hipnotyzowanych i wiąŜą się z
określonymi zmianami fizjologicznymi. Na tej bazie opracował podstawy swojego treningu
polegającego na wywoływaniu określonych wraŜeń aby osiągnąć zamierzone korzystne
zmiany psychofizyczne. Opracowane przez niego ćwiczenia w liczbie sześciu są wykonywane
w określonej kolejności aby kolejno wywołać uczucia cięŜkości, ciepła, dostrzegania rytmu
serca i oddechu, uczucie ciepła w okolicy splotu słonecznego i uczucia chłodu na czole.
Wywołując przez to kolejno rozluźnienie mięśni szkieletowych, gładkich, rozluźnienie,
odciąŜenie i uregulowanie rytmu serca i oddechu, rozluźnienie narządów wewnętrznych,
uspokojenie i rozjaśnienie umysłu w stanie pełnego odpręŜenia.
Trening Autogenny Shultza jest doskonała metodą terapeutyczna pozwalającą przywrócić
równowagę psychofizyczną a takŜe doprowadzić do wyleczenia z wielu chorób. Skutecznie
leczy trudności w koncentracji i w zapamiętywaniu przy pracy umysłowej, róŜnego rodzaju
dolegliwości bólowe, zapobiega zawałom i usprawnia pracę serca. Jest skuteczny przy
róŜnego rodzaju zaburzeniach krąŜenia i pracy serca, zaburzeniach i chorobach układu
pokarmowego w tym wrzodów, chorób kobiecych, leczeniu oziębłości i impotencji,
bezsenności, róŜnego typu nerwic itp. A takŜe powoduje zasadniczą poprawę nastawienia do
Ŝycia, rozwija pozytywne nastawienia, usuwa paraliŜujące negatywne wyobraŜenia, lęki i
zahamowania, a tym samym przyczynia się do większego zadowolenia z Ŝycia.
_______________________________________________________________________________________
-57-
Istnieje bogata literatura na ten temat i do niej odsyłam szerzej zainteresowanych tematem
czytelnika.
Klasyczna nauka Treningu Autogennego Shultza wymaga regularnego ćwiczenia trzy razy
dziennie: zaraz po przebudzeniu, drugi raz w ciągu dnia (np. po obiedzie, w chwili kiedy
zbliŜa się "martwy punkt") i trzeci raz wieczorem, bezpośrednio przed zaśnięciem przez okres
kilku miesięcy.
Ćwiczenia te są tak dobrane, Ŝe pozwalają osiągnąć bardzo głęboki stan odpręŜenia
somatycznego o duŜych właściwościach terapeutycznych. Jak juŜ wspominałem istnieje
bogata literatura na ten temat nie będę więc się tutaj rozpisywał na temat zalet Treningu
Autogennego tylko przejdę od razu do praktyki.
W pierwszej części opisałem jak moŜna opanować Trening Autogenny na bazie metody
Rhodesa dla tych, którym się śpieszyło. Jeśli ktoś opanował go w tamten sposób ucząc się go
opisana tu metodą będzie miał moŜliwość porównania dwu sposobów nauki. Prezentowany tu
sposób oparty juŜ na naturalnym języku autohipnozy i doświadczeniu wyniesionym z
wcześniejszych ćwiczeń skalowania. Jeśli ktoś pominął wcześniejszy sposób nauki nic nie
stracił poniewaŜ tu nauczy się Treningu Autogennego prosto łatwo i przyjemnie. Zaczynając
trening rozpoczynamy od wejścia w trans i zastosowania skali rozluźnienia i wyciszenia Po
czym rozpoczynamy trening autogenny.
Pierwsze dwa etapy (wywoływanie wyobraŜenia przyjemnego cięŜaru i ciepła w ciele)

opanowaliśmy juŜ we wcześniejszych ćwiczeniach skalowania tym niemniej omówimy je
tutaj jeszcze raz.
Zapewne wykonując wcześniejsze ćwiczenia zauwaŜyłeś, Ŝe stan rozluźnienia ciała wiąŜe się
z odczuwaniem w nim przyjemnego bezwładu i cięŜkości co związane jest z rozluźnieniem
mięśni. Opanowanie pierwszego ćwiczenia treningu autogennego Shultza jest więc bardzo
proste, poniewaŜ wystarczy tylko zwrócić uwagę na to wraŜenie towarzyszące rozluźnieniu i
pogłębić je. Kiedy więc wejdziesz w stan autohipnozy i pogłębisz ją stosując skale
rozluźnienia i wyciszenia skieruj uwagę na swoją prawą rękę i zwróć uwagę na odczuwane w
niej wraŜenie przyjemnej cięŜkości, uświadom je sobie pozwalając pogłębić się rozluźnieniu
mięśni. Kiedy je sobie uświadomisz uŜyj skalowania aby rozwinąć to odczucie, najprościej
uŜyć tu skalowania takiego jakiego uŜywałeś przy pogłębianiu rozluźnienia, ale w ramach
urozmaiconego treningu uŜyj czegoś bardziej złoŜonego i odmiennego co opisze poniŜej.
Wyobraź sobie cztery zegary w kolorze jaki skojarzy ci się z wraŜeniem cięŜkości
umieszczone symetrycznie wewnątrz piątego większego zegara. KaŜdy z tych mniejszych,
wewnętrznych zegarów odpowiada jednej kończynie dwa umieszczone wyŜej rękom a dwa
umieszczone niŜej nogom. DuŜy zegar odpowiada całemu twojemu ciału.
Kiedy skupiasz się na wraŜeniu rozluźnienia i przyjemnej cięŜkości w prawej ręce połącz to z
wyobraŜeniem prawego górnego zegara i przesuwaj jego wskazówkę wraz z nasilaniem się
tego wraŜenia aŜ zatoczy pełne koło sygnalizując maksymalny wzrost wraŜenia. Kiedy skala
jest wypełniona skoncentruj się przez chwilę na niej i na tym wraŜeniu. Powtórz narastanie
_______________________________________________________________________________________
-58-
tego wraŜenia trzy razy podobnie jak przy pierwszym skalowaniu, po czym ustaw go na
odpowiadający ci poziom cięŜkości. Następnie przenieś uwagę na lewą rękę i postąp
analogicznie wykonując skalowanie z drugim górnym zegarem a potem w ten sam sposób z
nogami.
Kiedy juŜ to zrobisz skup się na duŜym zegarze wyobraź sobie, Ŝe cztery wewnętrzne zegary
zlewają się z nim w jedno a ty skup się na odczuwaniu przyjemnego wraŜenia cięŜaru w
całym ciele i rozwiń to uczucie łącząc skalowanie z duŜym zegarem. Kiedy i ta skala jest
wypełniona skoncentruj się przez chwilę na niej i na tym wraŜeniu obejmującym cale ciało.
ZauwaŜysz, Ŝe kiedy mniejsze zegary po kolei zlewają się z głównym zegarem przyjemne
wraŜenie cięŜaru rozlewa się po całym ciele i nasila kiedy kaŜdy z mniejszych zegarów zlewa
się z duŜym. Kiedy juŜ wszystkie zegary zleją się z duŜym zegarem obserwuj to wraŜenie w
całym ciele. Zobacz gdzie umiejscowiona jest podziałka na duŜym zegarze. Poddaj się
wraŜeniu przyjemnej cięŜkości, pozwól mu naturalnie wzrastać i obserwuj jak przesuwa się
podziałka na zegarze wraz z narastaniem tego wraŜenia.
Kiedy pozwalasz rozwijać się temu wraŜeniu mogą pojawić się róŜne inne wraŜenia jak
zapadanie, wirowanie w głowie, drgania bądź mrowienia w róŜnych częściach ciała,
kołysanie lub pulsowanie itp. Jeśli pojawiają się takie wraŜenia spokojnie je obserwuj i nie
blokuj ich, są to doznania związane z rozluźnianiem napięć, które wraz z osiągnięciem
rozluźnienia uspokoją się i zanikną aŜ pozostanie tylko błogie wraŜenie przyjemnego
bezwładu cięŜaru. Spocznij w tym przyjemnym wraŜeniu przez kilka minut ciesząc się
spokojem i odpręŜeniem. Pozwól sobie na doświadczenie w pełni tego przyjemnego stanu, nie
śpiesz się, daj sobie czas. Wyobraź sobie, Ŝe twoje ciało śpi pogrąŜone w sennym bezwładzie,
Ŝe nie masz nad nim władzy, Ŝe jest Ci obojętne a twój umysł pozostaje jasny i spokojny.
Spoczywając w tym stanie pozwalasz ciału i umysłowi zregenerować się, odzyskać siły i
powrócić do równowagi. Po pewnym czasie zauwaŜysz, Ŝe do przyjemnego wraŜenia cięŜaru
dołącza się odczuwanie przyjemnego ciepła w twoim ciele. Pozwól mu narastać a kiedy
odczuwasz je juŜ wyraźnie wyobraź sobie podobny zegar jak wcześniej tylko w kolorze
czerwonym z czterema mniejszymi czerwonymi zegarami w środku odpowiadającym
kończynom i uŜyj jak wcześniej skalowania, aby rozwinąć te wraŜenia – dokładnie tak jak
robiłeś to z wraŜeniem cięŜaru. (Jeśli to wraŜenie jest zbyt subtelne, lub nie pojawia się
przywołaj je jak robiłeś to wcześniej lub, wyobraź je sobie)
Kiedy juŜ wszystkie zegary zleją się z duŜym zegarem obserwuj przyjemne wraŜenie ciepła w
całym ciele. Zobacz gdzie umiejscowiona jest podziałka na duŜym czerwonym zegarze.
Poddaj się wraŜeniu przyjemnego ciepła, pozwól mu naturalnie wzrastać i obserwuj jak
przesuwa się podziałka na zegarze wraz z narastaniem tego wraŜenia.
Kiedy pozwalasz rozwijać się temu wraŜeniu mogą pojawić się róŜne inne wraŜenia związane
z rozluźnianiem mięśni gładkich i tak jak wcześniej spokojnie je obserwuj i nie blokując ich,
wraz z osiągnięciem rozluźnienia uspokoją się i zanikną aŜ pozostanie tylko błogie wraŜenie
przyjemnego ciepła i cięŜaru. Spocznij w tym przyjemnym wraŜeniu przez kilka minut
ciesząc się spokojem i odpręŜeniem, pozwól sobie na doświadczenie w pełni tego
przyjemnego stanu, nie śpiesz się, daj sobie czas na regenerację i odświeŜenie ciała i umysłu.
Wyobraź sobie, Ŝe Twoje ciało śpi, Ŝe jesteś wolny od niego. WyobraŜaj sobie, Ŝe ciało śpi a
umysł pozostaje jasny i spokojny rozwiń to przyjemne wraŜenie.
(Przez te dwa etapy przechodzimy codziennie zasypiając tylko, Ŝe wtedy z reguły jak pojawia
się ciepło zasypiamy i najczęściej tego nie pamiętamy. Zasypiając te dwa etapy przyjemnej
cięŜkości i ciepła i związanego z tym rozluźnienia trwają krótko i nie powodują rozwinięcia
głębokiego rozluźnienia i odpręŜenia bo zaraz po tym pojawia się sen i związane z tym
_______________________________________________________________________________________
-59-
napięcia wynikające z codziennych problemów powracających w snach. W TA zaś
świadomie wydłuŜamy te dwie fazy aby pozwolić się rozwinąć ich dobroczynnemu
wpływowi na nasz organizm.)
Po pewnym czasie łagodnie przenieś uwagę na splot słoneczny i pozwól sobie na przyjemne
rozluźnienie tego obszaru. Kiedy to następuje zauwaŜysz, Ŝe narasta tam wraŜenie
przyjemnego ciepła nieco innego rodzaju, jakby bardziej delikatnego promieniującego do
wnętrza ciała i przyjemnie je rozluźniające. Kiedy uchwycisz to wraŜenie wyobraź sobie na
wysokości splotu ciepło Ŝółty zegar i obserwując narastanie tego ciepła uŜyj skalowania aby
łagodnie rozwinąć to wraŜenie. Pozwól temu przyjemnemu wraŜeniu łagodnie wzrastać i
obserwuj jak przesuwa się podziałka na zegarze wraz z narastaniem tego wraŜenia. Kiedy
pozwalasz rozwijać się temu przyjemnemu promiennemu ciepłu mogą pojawić się inne
wraŜenia związane z rozluźnianiem narządów wewnętrznych i tak jak wcześniej spokojnie je
obserwuj i nie blokując ich wraz z osiągnięciem rozluźnienia uspokoją się i zanikną aŜ
pozostanie tylko błogie, wraŜenie promiennego ciepła płynącego od twojego splotu
słonecznego - ciesz się nimi i pozwól im aby zupełnie cię rozluźniły, daj sobie czas na
regenerację i odświeŜenie. Kiedy skala jest wypełniona skoncentruj się przez chwilę na niej i
na tym wraŜeniu łagodnie wzmocnij je. Być moŜe początkowo te wraŜenia będą subtelne
mało uchwytne a być moŜe od razu będą miłe i wyraźne to nie jest waŜne, waŜne natomiast
jest aby przez jakiś czas utrzymywać ich wyobraŜenie bo to właśnie te wyobraŜenia powodują
porządne zmiany fizjologiczne nawet jeśli w początkowym etapie treningu nie czujemy ich
zbyt wyraźnie. Im dłuŜej utrzymujemy te wyobraŜenia relaksując się tym korzystny efekt
fizjologiczny jest coraz mocniejszy a z czasem zaczniemy coraz lepiej odczuwać te wraŜenia
w miarę uwaŜnego regularnego treningu. Jeśli mamy na to ochotę i chcemy rozwinąć te
wraŜenia moŜemy uŜyć wyobraźni tak jak robiliśmy to w przypadku wraŜenia ciepła i przez
jakiś czas rozwijać odpowiednie wyobraŜenia aŜ rozwiniemy wraŜenie promiennego ciepła w
splocie słonecznym przed przejściem do następnego etapu. Powinniśmy dać sobie czas i
znaleźć przyjemność w tym co robimy, być twórczy i osiągnąć maksimum korzyści z kaŜdego
ćwiczenia oswajając się ze sposobem w jaki pracuje nasz umysł w stanie transu. Na tym
ćwiczeniu szczególnie powinni się skupić ci z nas, którzy mają jakieś problemy z układem
pokarmowym lub innymi narządami wewnętrznymi. Rozwijając te wraŜenia przez kilka
tygodni mogą znacznie złagodzić te problemy lub nawet całkowicie je wyeliminować.
Po pewnym czasie łagodnie przenieś uwagę na czoło i pozwól sobie na przyjemne

rozluźnienie tego obszaru swojego ciała. Skup się na rozwinięciu jasności umysłu i odczuj
przyjemny odświeŜający delikatny chłód na czole. Tu równieŜ nie śpiesząc się moŜesz uŜyć
wyobraźni, wspomnień aby rozwinąć to wraŜenie. (Kiedy dochodzimy do tego etapu treningu
moŜe pojawiać się senność związana szczególnie z wraŜeniami ciepła i odpręŜenia, celem
tego ćwiczenia jest rozluźnienie głowy i rozjaśnienie umysłu abyśmy nie odpłynęli w sen.)
Kiedy uchwycisz to wraŜenie wyobraź sobie na wysokości czoła biały zegar promieniujący
jasnością umysłu, spokojem i ukojeniem. Kiedy uchwycisz te przyjemne wraŜenia poczuj jak
napełniają twój umysł i uŜyj skalowania na białym zegarze aby je rozwinąć. Pozwól im
wzrastać i obserwuj jak przesuwa się podziałka na zegarze wraz z narastaniem tych wraŜeń,
aŜ napełnią cię całkowicie. Tu równieŜ mogą pojawiać się róŜne wraŜenia związane z
odpręŜaniem i uspokajaniem umysłu i tak jak wcześniej spokojnie je obserwuj i nie blokując
ich a wraz z osiągnięciem rozluźnienia uspokoją się i zanikną aŜ pozostanie tylko błogie,
wraŜenie spokojnego jasnego umysłu, przyjemnego spokoju i odpręŜenia. Spocznij w tym
stanie i pozwól sobie na czerpanie przyjemności z przebywania w tym miłym stanie, daj sobie
_______________________________________________________________________________________
-60-
czas na pełną regenerację psychofizyczną. Oswój się z tym stanem i poznaj go. WyobraŜaj
sobie, Ŝe jesteś pogrąŜony w głębokim śnie podczas gdy twój umysł staje się jasny i spokojny.
To ćwiczenie jest szczególnie polecane ludziom cierpiącym na bóle, zawroty głowy, kłopoty
z koncentracja, senność, znuŜenie itp. Takie osoby powinny przede wszystkim skupić się na
tym ćwiczeniu, rozwinąć te wraŜenia skupiając się przez kilka tygodni głownie na tym
ćwiczeniu.
Kiedy zechcesz zakończyć ćwiczenie ponownie przywołaj biały zegar i ustaw powoli
wskaźnik na odpowiadającym ci poziomie naturalnego rozluźnienia. Następnie przywołaj
Ŝółty zegar i równieŜ ustaw go na poziomie naturalnego rozluźnienia. Czerwony zegar ustaw
na naturalną temperaturę ciała, a czarny zegar stopniowo wyzeruj. Na zakończenie uŜyj skali
dobrego samopoczucia, aby przywołać stan świeŜości energii i radości Ŝycia. Spocznij przez
chwilę w tym stanie, pozwól mu wzrosnąć, wykonaj kilka głębokich oddechów, które
pomogą nam się zaktywizować i po chwili zwykłym sposobem powróć do zwykłego stanu
świadomości. Znów wykonaj kilka głębokich oddechów, zaciśnij kilkakrotnie pięści
przeciągnij się i powoli wróć do zwykłych aktywności – dobrze jest tez czasami rozmasować
twarz i wykonać kilka łagodnych ćwiczeń rozciągających.
Ucząc się treningu autogennego moŜna teŜ osobno rozwinąć wszystkie wraŜenia poprzez
przywołanie odpowiednich wspomnień, rozwinięcie związanych z nimi wraŜeń i doznań.
MoŜemy np. przywołać wspomnienie ciepłej kąpieli czy wygrzewania się na plaŜy i rozwinąć
związane z tym wspomnienia wraŜeń przyjemnego ciepła, odpręŜenia i spokoju poprzez
marzenie i skalowanie (o ile nie zrobiliśmy tego wcześniej). MoŜemy wyobrazić sobie, Ŝe
kładziemy na splocie ciepły termofor i rozwinąć te wraŜenia itp. To jak to zrobimy zaleŜy od
naszej wyobraźni i inwencji. Opisany przeze mnie sposób jest tylko przykładem a kaŜdy
moŜe to zrobić na swój własny sposób zaleŜnie od fantazji i upodobań. Nie jest waŜne jak to
się robi istotne jest tylko aby stopniowo rozwinąć te wszystkie przyjemne wraŜenia związane
z odpręŜeniem i spoczywać w tych stanach pozwalając organizmowi uwolnić się od napięć,
powrócić do równowagi i zregenerować się im dłuŜej przebywa się w tych stanach tym
większy efekt terapeutyczny one na nas wywierają, dlatego naleŜy robić to wolno, leniwie
pozwalać wraŜeniom się rozwijać w wolnym tempie przechodząc od jednego ćwiczenia do
drugiego.
Nauka treningu autogennego tą metodą jest nie tylko duŜo łatwiejsza, prostsza i przyjemna, a
przede wszystkim duŜo bardziej efektywna. Kiedy ćwiczymy opisaną przez mnie metodą
powinniśmy bawić się i eksperymentować aby znaleźć najbardziej przyjemny i efektywny styl
wykonania tych ćwiczeń dostosowany do nas. MoŜemy np. dodać narastanie jakiegoś
dźwięku do wypełniającej się skali, albo zapachu. Być moŜe dobre dla nas będzie wraŜenie
narastania światła płynącego do nas ze skali a moŜe jeszcze cos innego. Kiedy opanujemy te
ćwiczenia powinniśmy poeksperymentować z tym, znaleźć to co nas najbardziej cieszy i
ugruntować się w tym znajdując swój styl wykonania tego ćwiczenia.
Powinniśmy ćwiczyć trening autogenny przynajmniej dwa razy dziennie przez pierwszy
tydzień, aby przyzwyczaić się do niego, poznać go i pozwolić rozwinąć się wraŜeniom oraz
uwolnić od napięć. Później moŜemy ćwiczyć tylko raz dziennie wieczorem lub po południu
przez kolejne kilka tygodni aby pozwolić mu rozwinąć swoje działanie terapeutyczne. A
następnie moŜemy skupić się w nim bardziej na dolegliwości z jaką mamy problemy.
Wykorzystanie treningu autogennego do leczenia róŜnych przypadłości opisują inne ksiąŜki
więc nie będę się tu wdawał w szczegóły wspomnę tylko, Ŝe nawet w swej podstawowej
_______________________________________________________________________________________
-61-
formie ma on silne właściwości lecznicze i w zupełności wystarczy aby w wyniku
regularnego treningu uwolnić się od bardzo wielu dolegliwości.
UwaŜny czytelnik niewątpliwie zauwaŜył, Ŝe w moim opisie treningu autogennego

pominąłem ćwiczenie spokoju, oddechu i rytmu serca. Teraz wyjaśnię dlaczego tak zrobiłem
jak i jeszcze kilka innych rzeczy.
Kiedy ćwiczymy według zawartego tu programu rozwijamy spokój juŜ w pierwszym etapie
treningu a rozwijamy go poprzez skalę spokoju i wyciszenia. Kiedy dochodzimy do treningu
autogennego jesteśmy juŜ spokojni i wyciszeni a ponadto spokój pogłębia się naturalnie wraz
z zagłębianiem się w ćwiczenie więc uznałem, Ŝe wprowadzanie jeszcze dodatkowo tego
elementu niepotrzebnie by tylko komplikowało całość. Jeśli czytelnik po jakimś czasie uzna,
Ŝe mimo to jednak potrzebuje wyeksponowania tego elementu moŜe go z łatwością
wprowadzić samodzielnie więc nie widziałem sensu aby się na ten temat rozpisywać.
Ćwiczenie oddechu, które stanowi element treningu Shultza ma na celu zrelaksowanie i
uspokojenie oddechu, które i tak następuje samoistnie wraz z pogłębieniem się odpręŜenia w
trakcie ćwiczeń dlatego uznałem, Ŝe nie ma potrzeby eksponować tego elementu ćwiczenia w
jakiś szczególny sposób, skoro i tak ono nastąpi. Jeśli zaś idzie o ćwiczenia serca to poniewaŜ
w moim programie uczymy się treningu Shultza w pogłębionym stanie transu uznałem, Ŝe
manipulacje rytmem serca nie były by najlepszym pomysłem przynajmniej na tym etapie
ćwiczeń i postanowiłem nie opisywać tego przynajmniej w tym miejscu.
Jak juŜ wspominałem na początku tego rozdziału przystępując do nauki TA najlepiej

zaczynać ćwiczenia tak jak do tej pory po czym wykonać skalę rozluźnienia, wyciszenia i
rozpocząć TA tak jak został powyŜej opisany. MoŜemy zacząć od ćwiczeń przyjemnego
cięŜaru i ciepła a podczas kolejnych sesji rozwijać pozostałe dwa odczucia poświęcając
kaŜdemu z nich kilka sesji aŜ oswoimy się z ćwiczeniami. Dobrze jest dać sobie na to czas i
ćwiczyć je w opisany sposób przynajmniej przez tydzień. Kiedy oswoimy się z tymi
ćwiczeniami i nieco rozwiniemy je w kolejnym tygodniu moŜemy zacząć eksperymentować z
tymi skalami aby lepiej zrozumieć ich mechanizmy. W tym celu na początek w momencie
kiedy któraś ze skal jest juŜ pełna i koncentrujemy się na niej zaczynamy wolno przybliŜać ją
i oddalać kilkakrotnie obserwując jak wpływa to na odczucie z nią związane. Dobrze jest
robić to z kaŜdą skalą przez kilka sesji i obserwować jak to na nas wpływa. Zazwyczaj
przybliŜanie skali powoduje narastanie odczucia a oddalanie jej jego zmniejszanie co wynika
z logiki symbolicznego języka naszego umysłu.
Kolejne ćwiczenie polega na tym, Ŝe kiedy skala jest juŜ pełna i koncentrujemy się na niej
powoli zwiększamy ją a następnie zmniejszamy obserwując jak wpływa to na odczucie z nią
związane. Jak poprzednio powinniśmy ćwiczyć to z kaŜdą skala przez kilka sesji i
obserwować wpływ tego mechanizmu na nasze odczucia.
Następne ćwiczenie polega na zmienianiu kształtu skali i obserwowaniu wpływu tego na
nasze odczucia. Powinniśmy z tym poeksperymentować aby odkryć, który z tych
mechanizmów najmocniej wpływa na nasze odczucia aby później wykorzystywać go
efektywnie w naszej pracy z autohipnozą. Na to równieŜ powinniśmy dać sobie czas i bawić
się tym przez kolejny tydzień. W ten sposób przyzwyczaimy się do pracy z naszym umysłem
i zaobserwujemy róŜne mechanizmy z tym związane. Wiedza odkryta samodzielnie w oparciu
o swoje doświadczenie jest w tym zakresie najcenniejsza i moŜemy ja wykorzystywać
najbardziej efektywnie dlatego zanim przejdziemy do dalszych ćwiczeń powinniśmy sobie z
tym poeksperymentować, znaleźć w tym radość i naturalność.
_______________________________________________________________________________________
-62-
Ostatnim elementem treningu kiedy opanowaliśmy juŜ opisane wcześniej ćwiczenia jest
stapianie się ze skalą i łączenie skal. W tym celu skupiając się na skali powiększamy ją po
woli skupiając się na tym, Ŝe ta skala jest kwintesencją określonego odczucia, czujemy jak to
odczucie zeń promieniuje i kiedy uchwycimy to w wyobraźni przybliŜamy skalę i stapiamy
się z nią czując jak określone odczucie napełnia nas. Jest to pogłębienie związku odczucia z
określoną skalą przez nadanie jej wyobraŜeniu cech tego odczucia aby wyjaśnić ten
mechanizm posłuŜę się skalą ciepła.
Kiedy juŜ rozwinęliśmy wraŜenie ciepła w ćwiczeniu, nasza skala jest pełna i wygląda jak
czerwony okrąg. Skupiamy się na nim wyobraŜając sobie, Ŝe jest to krąg ciepła, esencja tego
odczucia, wyobraŜamy sobie, Ŝe ciepło emanuje z niego i wpływa do naszego ciała. Kiedy
odczujemy to w wyobraźni i mamy tego jasne wyobraŜenie poszerzamy ten krąg tak aby
mogło się zmieścić w nim nasze ciało wtedy przybliŜamy ten okrąg wtapiając się weń.
Czerwony krąg emanujący ciepłem otacza nasze całe ciało, to ciepło wpływa w nas
rozgrzewając je. Podobnie postępujemy z innymi odczuciami a kiedy wszystkie skale zlejemy
w ten sposób moŜemy skupiając się na dowolnej z nich intensyfikować określone odczucie. Z
tym równieŜ powinniśmy przez jakiś czas poeksperymentować aby znaleźć swój sposób
wykonywania tego, taki który nam się najbardziej podoba i najmocniej przemawia do naszej
wyobraźni. Mnie bardzo się podoba i najlepiej na mnie działa, kiedy wyobraŜam sobie Ŝe
świetlisty krąg obraca się zgodnie z ruchem wskazówek zegara rozjaśniając się i
intensyfikując doznania, zmniejszając je obracam kręgiem w przeciwnym kierunku chodzi o
to aby znaleźć coś dla siebie, aby urozmaicić ćwiczenie i rozwinąć je na swój własny sposób.
MoŜemy stosownie do swojej inwencji i upodobań pracować ze skalami w róŜny sposób -
liczy się tylko efektywność i nasze odczucia w tym względzie dobrze jest więc
eksperymentować aby znaleźć dla siebie optymalną, najbardziej przyjemną i przemawiającą
do naszej wyobraźni metodę bądź sposób pracy ze skalami, która jest w naszym przypadku
najbardziej efektywna. MoŜemy wypracować swoją metodę bądź eksperymentować z
róŜnymi skalami i na te eksperymenty dobrze jest przeznaczyć kilka dni do tygodnia, przy
okazji pozwoli nam to lepiej się wdroŜyć i oswoić z treningiem anutogennym i rozwinąć
związane z nim wyobraŜenia i odczucia.
Przez te ćwiczenia powinniśmy oswoić się z wyobraŜeniami i odczuciami związanymi z TA

ucząc się przy okazji posługiwania skalami i donosząc korzyści zdrowotne, kiedy
podejdziemy do tego z właściwym nastawieniem będzie to przyjemne i inspirujące a przy
okazji poŜyteczne.
Kiedy opanujemy trening autogenny i rozwiniemy zawarte w nim doznania zauwaŜymy, Ŝe
poprawia się nasze funkcjonowanie nie tylko na poziomie psychicznym, ale takŜe fizycznym.
Jeśli codziennie poświęcimy nań tylko 15 minut zauwaŜymy wyraźny wzrost komfortu
naszego samopoczucia, znikną uporczywe bóle i nasz stan zdrowia zacznie się sukcesywnie
poprawiać, dlatego warto poświęcić jakiś czas na rozwiniecie go, zwłaszcza jeśli odczuwamy
jakieś uciąŜliwe dolegliwości. Kiedy rozwiniemy go moŜemy sięgnąć do literatury
poświęconej treningowi Shultza i wprowadzić dodatkowe elementy przydatne w przypadku
naszych schorzeń jeśli na jakieś cierpimy. Jeśli jesteśmy zdrowi moŜemy stosować go
profilaktycznie i wykorzystywać dla wzmocnienia naszego zdrowia. Ponadto rozwiniemy
przez niego głębsze zrozumienie autohipnozy i udoskonalimy nabyte umiejętności dlatego
warto poświęcić czas na jego opanowanie.
Integracja Treningu Autogennego z naszą procedurą
_______________________________________________________________________________________
-63-
Jak juŜ wspomniałem trening autogenny Shultza jest doskonałą metodą przywracania
równowagi naszemu organizmowi i ma wspaniałe właściwości profilaktyczne i lecznicze. Z
tych względów warto wprowadzić go do naszego codziennego treningu integrując go z nasza
procedurą. Integracja treningu z procedurą ma wiele zalet jednak dobrze jest pamiętać, Ŝe nie
zastąpi to samego treningu poniewaŜ trening to utrzymywanie tych odczuć przez dłuŜszy czas
rozwijanie ich, zagłębianie się w nich i doskonalenie podczas gdy zintegrowanie ich z
procedurą skraca czas doświadczania tych odczuć. Połączenie go z naszą procedurą jest
bardzo łatwe i przebiega bardzo harmonijnie jednak zanim tego dokonamy naleŜy przez jakiś
(przynajmniej tydzień, dwa od momentu kiedy opanujemy wszystkie ćwiczenia TA)
wykonywać go w formie w jakiej został on opisany aby się z nim oswoić i rozwinąć go zanim
zintegrujemy go z naszą procedurą.
Następnie moŜemy go z nią zintegrować. Najłatwiej zrobić to w ten sposób, Ŝe rozluźnianie
poprzez głębokie oddychanie łączymy z rozwijaniem wraŜenia cięŜkości wyobraŜając sobie
na kaŜdym wydechu, Ŝe ciało staje się coraz cięŜsze.
Oddychamy głęboko, miękko i naturalnie łagodnie wyobraŜając sobie na kaŜdym wydechu,
Ŝe nasze ciało staje się coraz cięŜsze, coraz bardziej bezwładne, zagłębiając się pod wpływem
swego cięŜaru w podłoŜe. Skupiamy się na wraŜeniu przyjemnego bezwładu, cięŜkości i
rozluźniając się na wydechu pogłębiamy, wzmacniamy je. MoŜemy po kolei skupiać się na
kończynach by w końcu przejść na całe ciało. Integrując rozluźnienie na wydechu z tym
odczuciem – skupiamy się łagodnie na narastaniu tego odczucia, wraŜenia przyjemnego
cięŜaru i bezwładu. Kiedy w ten sposób zupełnie się rozluźnimy osiągając optymalny poziom
odczucia przechodzimy powoli do naturalnego oddychania relaksacyjnego.
Naturalne relaksacyjne oddychanie łączymy z wraŜeniem ciepła wyobraŜając sobie na

kaŜdym wydechu, Ŝe ciało napełnia się przyjemnym ciepłem – moŜemy napełniać po kolei
ręce, nogi lub od razu cale ciało. Robimy to tak samo jak w przypadku wraŜenia cięŜaru i
bezwładu tylko tym razem skupiając się na odczuciu ciepła. Rozwijamy je podczas relaksacji
na wydechu, aŜ podobnie jak wcześniej osiągniemy zadowalający poziom tego odczucia.
Czasami moŜe nam w tym pomóc jeśli wyobrazimy sobie, Ŝe napełniamy się na kaŜdym
wydechu czerwonym światłem, które jest wyobraŜeniem ciepła. WyobraŜając sobie, Ŝe z
kaŜdym wydechem rozlewa się ono po naszych mięśniach i jest go coraz więcej i więcej. W
moim przypadku często to pomaga sprawiając, Ŝe przyjemne ciepło staje się wyraźnie
odczuwalne. Kiedy czujemy juŜ to przyjemne ciepło łagodnie przenosimy uwagę na splot
słoneczny.
Oddychanie ze skupieniem na splocie łączymy z wyobraŜeniem delikatnego, miłego,

promiennego ciepła promieniującego ze splotu do naszego wnętrza, podobnie jak wcześniej
relaksując się na wydechu wyobraŜamy sobie, Ŝe delikatne ciepło rozlewa się i narasta coraz
bardziej relaksując nasze narządy wewnętrzne. MoŜemy wyobrazić je sobie w formie
delikatnego Ŝółtego światła rozlewającego się ze splotu na nasze wewnętrzne narządy kojąc je
i odpręŜając. Kiedy odczujemy tą przyjemna relaksację i osiągniemy zadowalający poziom
łagodnie przenosimy uwagę na czoło skupiając się na przyjemnej jasności i spokoju umysłu.
Tak jak wcześniej nadal miękko oddychając rozluźniamy na wydechu głowę wyobraŜając
sobie wzrost miłego odświeŜającego chłodu na czole, moŜemy połączyć to z wyobraŜeniem
łagodnego białego światła wypełniającego nasz umysł symbolizującego spokój i jasność
umysłu. W końcu wyobraŜamy sobie , Ŝe zasypiamy z jasnym spokojnym umysłem i
skupiamy się na ciele jak wcześniej.
_______________________________________________________________________________________
-64-
Integrując trening z procedurą dobrze jest pamiętać o płynności przejścia od jednego
elementu do drugiego aby wszystko przechodziło łagodnie i harmonijnie. Dobrze jest nauczyć
się znajdować w tym przyjemność a wówczas odczucia będą naturalnie narastały i dostarczą
nam wiele radości.
Integrowanie w ten sposób TA z procedurą ma dwie zalety: po pierwsze pogłębia i doskonali
procedurę a po drugie uczy nas pracować na samych odczuciach co jest najgłębszym i
zarazem najbardziej subtelnym poziomem autohipnozy a który to poziom będziemy uczyli się
rozwijać w dalszych częściach tej ksiąŜki. Wymaga to wyciszenia, łagodności i
zaangaŜowania a wówczas staje się przyjemne i łatwe dając nam wgląd w głębsze aspekty
naszej praktyki. Dobrze jest dać sobie czas na rozwinięcie tego ćwiczenia a wówczas trening
autogenny rozwinie się naturalnie i przyjemnie. Kiedy stanie się to dla nas dobrą zabawą
sprawiającą nam radość powinniśmy wykonać jeszcze jedno ćwiczenie, które jest
podsumowaniem i powtórką całego TA i tego co do tej pory nauczyliśmy się o skalowaniu
oto ono:
Zacznij od procedury wejścia zintegrowanej z TA wykonaj ją naturalnie nie przedłuŜając

zbytnio poszczególnych etapów po prostu dzięki niej przyjemnie odpręŜ się i zrelaksuj. Kiedy
juŜ się ugruntujesz w tym stanie naturalnie przejdź do skali wyciszenia. Wyobraź sobie
niebieski punkt, skup się na wyciszeniu a kiedy uchwycisz jego istotę rozwiń to doznanie
stopniowo rozszerzając ten punkt w tarczę twojej wielkości znajdującej się na wprost przed
tobą – skup się przez chwile na niej. Poczuj emanujące z niej wyciszenie i łagodnie
oddychając napełnij się spokojem i wyciszeniem. Następnie wyobraź sobie, Ŝe tarcza ta
przybliŜa się do ciebie i łączysz się z nią doświadczając wzrostu wyciszenia. WyobraŜaj
sobie, Ŝe leŜysz na tarczy wyciszającego światła a emanujący z niej spokój ogarnie cię i
napełnia. Znów przez chwile łagodnie oddychaj napełniając się wyciszeniem.
Po chwili skieruj uwagę na punkt okręgu ponad twoją głową i poczynając od niego zgodnie z
ruchem wskazówek zegara zatocz krąg wyobraŜając sobie, Ŝe wyciszenie stabilizuje się a
tarcza światła skupia się w kręgu wokół ciebie. Skub się na tym otaczającym cię kręgu
chroniącym twój spokój i wyciszenie znów przez chwilę łagodnie oddychając i wczuwając się
w ciszę oraz relaksując się. Delektuj się przez chwile wyciszeniem.
Po chwili wykonaj pierwsze ćwiczenie TA ze skalami tak jak robiłeś je wcześniej kiedy
napełniasz małe kręgi po kaŜdym zatrzymaj się i połącz narastanie wraŜenia z oddychaniem.
Tak samo zrób kiedy juŜ zlejesz małe kręgi z większym i wypełnisz go. Następnie wyobraź
sobie, Ŝe krąg powiększa się a wraŜenie cięŜaru narasta ( moŜesz wszystkie wyobraŜenia
wizualne łączyć z dźwiękiem jak ci to pomaga) kiedy masz juŜ przed sobą tarczę tak duŜą jak
ty znów oddychaj pogłębiając wraŜenie i dalej postępuj dokładnie tak jak przy ćwiczeniu z
wyciszeniem. Następnie zrób to samo z pozostałymi ćwiczeniami TA. Kiedy dojdziesz do
wraŜenia jasnego umysłu i pozostanie tylko biały otaczający Cię krąg światła skup się przez
chwile na nim a następnie zacznij obserwować stan w jakim się znalazłeś. Odczuj
rozluźnienie i bezwład mięśni przyjemne odpręŜenie ciała i narządów wewnętrznych, spokój
_______________________________________________________________________________________
-65-
wyciszenie i jasność umysłu – uświadom to sobie dokładnie i wyraźnie. Kiedy uświadomisz
sobie wszystkie aspekty stanu w jakim przebywasz skieruj łagodnie uwagę na punkt na kręgu
ponad twoją głową i przywołaj wyobraŜenie płynnego osiągania tego stanu zataczając krąg
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Powtórz to kilkakrotnie wczuwając się w doznania i
zaprogramuj klucz do tego stanu następnie łagodnie oddychaj pogłębiając go. Pozostań przez
jakiś czas w tym stanie po czym wyobraź sobie, Ŝe dryfujesz zapadasz się a krąg zostaje i
oddala się by w końcu spocząć w zupełnej bez foremnej relaksacji. Kiedy uznasz za stosowne
łagodnie powróć do zwykłego stanu świadomości.
W tym podsumowującym ćwiczeniu zawarte jest wszystko co do tej pory ćwiczyliśmy a takŜe
kilka nowych elementów poprzez nie moŜemy jeszcze raz sobie wszystko powtórzyć,
udoskonalić i lepiej zrozumieć dlatego poprzez kilka dni powinniśmy z nim sumiennie
popracować obserwując wpływ róŜnych elementów skalowania, sposobu ich prawidłowego
wykonania i odkryć które elementy najbardziej nam odpowiadają i najmocniej na nas
oddziaływują. Kiedy to zrobimy na tych elementach powinniśmy się przede wszystkim skupić
w dalszych ćwiczeniach i je wykorzystywać w naszej praktyce. Dobrze jest równieŜ rozwinąć
nasz dodatkowy klucz do końcowego stanu poprzez regularne sumienne ćwiczenia poniewaŜ
moŜe się on okazać bardzo uŜyteczny w róŜnych sytuacjach np. kiedy w następnej części
będziemy się uczyli wykorzystywać to czego się tu uczymy w róŜnych praktycznych
sytuacjach. Zdobycie doświadczenia i praktyki w tym co tu ćwiczymy da nam moc abyśmy
później mogli łatwo i skutecznie wykorzystywać autohipnozę dlatego na tym etapie ćwiczeń
powinniśmy robić wszystko dokładnie i najlepiej jak potrafimy aby tam moc miała silne
podstawy. Dlatego warto przynajmniej kilka dni poświęcić na sumienne i uwaŜnie
wykonywanie tego ćwiczenia zanim przejdziemy do następnych. Następne ćwiczenia będą
swobodnym rozwinięciem tego czego do tej pory się uczyliśmy i pozwolą nam pogłębić i
utrwalić praktyczne zrozumienie tego czego się tu uczymy.
W tym miejscu na razie kończymy omawianie treningu autogennego jednak wrócimy jeszcze
do niego w dalszej części kiedy zajmiemy się medytacjami autogennymi do których jest on
punktem wyjścia. Teraz skupimy się na omówieniu innych ćwiczeń związanych ze
skalowaniem.
Dalsze ćwiczenia ze skalowania
Do tej pory poza ostatnim podsumowującym ćwiczeniem pracowalismy ze skalami w prosty

sposób, rozświetlając pasek wskaźnika, zegar czy co tam sobie wybraliśmy rozwijając
zrozumienie tego mechanizmu i czyniąc róŜne obserwacje. MoŜemy jednak pracować na
takiej skali równieŜ na inne sposoby zwiększając ich zakres uŜyteczności. Być moŜe
zauwaŜyliśmy juŜ, Ŝe kiedy dojdziemy do końca skali i tam ją chwile przytrzymamy
koncentrując się na niej wraŜenie z jakim pracujemy narasta, więc skupienie na pełnej skali
jest jednym z takich sposobów pracy kiedy juŜ opanowaliśmy określoną skalę. Kiedy
skupimy się na kolorze określonej skali związanej z jakimś odczuciem to zauwaŜymy, Ŝe
kiedy zaczniemy ten kolor oczyszczać, wyostrzać czy rozjaśniać nasze wraŜenie teŜ ulegnie
zmianie oczyści się wyostrzy i rozjaśni w ten sposób moŜemy doskonalić określony stan.
MoŜemy teŜ zacząć powiększać przybliŜać bądź zmieniać połoŜenie w przestrzeni samego
obrazu wskaźnika jak robiliśmy to w ostatnim ćwiczeniu i kiedy to zrobimy zobaczymy, Ŝe
równieŜ wpływa to na nasz stan. Zanim przejdziemy do innych ćwiczeń powinniśmy przez
kilka dni pobawić się w ten sposób naszymi skalami aby poznać te moŜliwości i wykorzystać
je do udoskonaleniu odczuć z którymi są one związane. Kiedy to zrobimy przechodzimy do
_______________________________________________________________________________________
-66-
poniŜszych ćwiczeń, aby jeszcze lepiej przez doświadczenie zrozumieć oddziaływanie tych
mechanizmów na przykładzie konkretnych ćwiczeń.
Skala pozytywnego samopoczucia
Przypomnij sobie jakąś sytuację z przeszłości w której odczuwałeś dobre samopoczucie,

świeŜość i radość Ŝycia. Przywołaj ten konkretny obraz, a kiedy juŜ go masz, określ dokładnie
swoje wraŜenia i odczucia z nim związane.
Zwróć uwagę czy kolory są wyraźne, soczyste czy raczej mętne, czy obraz jest wyraźny czy
raczej mętny jakiej jest wielkości, kształtu i jakie konkretnie wiąŜą się z nim wraŜenia.
Kiedy juŜ to wszystko jasno sobie uświadomisz skup się na odczuciach świeŜości i radości
Ŝycia związanych z tym wspomnieniem, które chcesz przywołać i zacznij wyostrzać obraz,
nadawać kolorom czystość i soczystość aŜ poczujesz, Ŝe odczucia są przyjemne, takie jakie
chciałbyś mieć.
Utrzymuj je przez chwilę aby je sobie jasno uświadomić, po czym wyreguluj jeszcze jasność i
nasycenie kolorami tak, aby te odczucia były optymalne i radośnie utoŜsam się z tym obrazem
wejdź weń obraz, poczuj to dobre samopoczucie i ciesz się tym.
Skup się przez chwile na tych odczuciach aby je w pełni odczuć i uświadomić sobie, Kiedy to
zrobisz puść wszystkie wyobraŜenia, pozwól im się rozpuścić i skup się tylko na czystych
wraŜeniach odświeŜenia i radości Ŝycia rozluźniając się i poddając się temu. Po chwili poczuj
jak te pozytywne wraŜenia narastają, wzmacniają się i rozszerzają aŜ wypełnią całą przestrzeń
i łagodnie wyjdź w tym momencie z transu, po czym posiedź chwilę zrelaksowany,
napawając się tym stanem i pozwalając organizmowi dostosować się do stanu w jakim się
znalazłeś.
W tym dobrym samopoczuciu ponownie wejdź w trans i spocznij w nim. Po chwili zacznij go
obserwować i pomyśl jaki kolor miałby ten stan gdyby go miał. Następnie wyobraź sobie, Ŝe
przyjemnie unosisz się w przestrzeni wypełnionej delikatnie poświatą w tym kolorze, pozwól
sobie delikatnie unosić się wirować i zrelaksowanie delektować się tą delikatnie lśniącą
przestrzenią po czym zupełnie się w niej rozluźnij i spocznij w przyjemnym rozluźnieniu.
Po chwili przywołaj przed sobą obraz w tym kolorze. Nie musi to być jakiś konkretny obraz
moŜe to być np. tylko złota piękna rama wypełniona tym czystym kolorem, a moŜe to być
jakiś widoczek w którym dominują te kolory, nie waŜne jak to będzie wyglądało czy co ci się
pojawi, waŜne tylko aby ci to odpowiadało i sprawiało przyjemność. Znów uświadom sobie
wszystkie parametry tego obrazu oraz pozytywne odczucia z nim związane i jak poprzednio
zacznij wyostrzać obraz, przybliŜać go i powiększać w tempie w jakim narastają w tobie te
przyjemne odczucia. Ruch przybliŜania i powiększania dostosuj do narastania w tobie tych
pozytywnych odczuć aŜ obraz wypełni on całe pole widzenia, w końcu płynnie wejdź weń,
puść wszystkie wyobraŜenia, pozwól im się rozpuścić i spocznij na chwile w naturalnym
rozluźnieniu w tym stanie po czym powróć do zwykłego stanu świadomości.
Po chwili znów wejdź w trans a kiedy się ustabilizuje przywołaj swój obraz, który teraz jest
twoim kluczem do stanu dobrego samopoczucia uświadom sobie wszystkie parametry tego
obrazu oraz pozytywne odczucia z nim związane i jak poprzednio zacznij wyostrzać obraz,
przybliŜać go i powiększać w tempie w jakim narastają w tobie te przyjemne odczucia aŜ
wypełni on całe pole widzenia w końcu płynnie wejdź weń puść wszystkie wyobraŜenia,
pozwól im się rozpuścić i spocznij na chwile w naturalnym rozluźnieniu w tym stanie po
czym powróć do zwykłego stanu świadomości.
_______________________________________________________________________________________
-67-
Od tego momentu w kaŜdym ćwiczeniu kiedy Twój stan ustabilizuje się uŜywaj tego obrazu
tak jak wyŜej aby wejść w stan dobrego samopoczucia. Kiedy następnym wejdziesz w
autohipnozę uŜyj skali rozluźnienia, skali wyciszenia i swojego obrazu aby pogłębić trans
przed następnymi ćwiczeniami, niech przynajmniej przez tydzień te trzy ćwiczenia będą
częścią twojej procedury a znacznie ułatwi ci to szybki i przyjemny postęp na ścieŜce
autohipnozy.
Ostatnie ćwiczenie jak zauwaŜyłeś było bardziej złoŜone i zawierało kilka skal: skalę koloru,
jasności, przybliŜania, powiększania a na końcu rozszerzania. Być moŜe na początku
złoŜoność tego ćwiczenia moŜe wydać się nieco skomplikowana, ale w rzeczywistości kiedy
złapiemy o co w tym chodzi okaŜe się to proste i przyjemne. Ćwiczenie to bazuje na
naturalnych właściwościach umysłu. Kiedy wspominamy jakieś dobre doświadczenia umysł
automatycznie przywołuje związane z nimi odczucia, napełnia się nimi a nasz nastrój i
samopoczucie poprawiają się stając się takie jakie mieliśmy w tamtych radosnych chwilach,
stają się one naszym bieŜącym doświadczeniem i promieniują na to, co aktualnie
doświadczamy (oczywiście tak samo jest teŜ z negatywnymi wspomnieniami).
Kiedy więc przywołamy taki pozytywny stan uŜywamy skalowania, aby go wzmocnić a kiedy
to zrobimy rozpuszczamy obraz skupiając się na samym pozytywnym stanie, w ten sposób
przenosząc go na to czego aktualnie doświadczamy, juŜ niezaleŜnie od wspomnienia.
Przywołany pozytywny stan moŜemy teŜ przenieść na inne sytuacje zmieniając do nich nasz
stosunek i nastawienie, ale o tym napisze później.
W ten sposób moŜemy przywołać dowolny pozytywny stan emocjonalny jakiego w danym
momencie potrzebujemy i rozwinąć go, a przez to zmienić nasze samopoczucie na pozytywne
i odpowiednie w danej sytuacji. Postępujemy w tym celu dokładnie tak jak w tym ćwiczeniu:
1. Przywołujemy jakiś obraz z przeszłości w którym doświadczaliśmy poŜądanego stanu

2. Określamy jego parametry i uświadamiamy sobie to odczucie.
3. Oczyszczamy je poprzez wyostrzenie obrazu, kolorów i nadanie mu odpowiedniej
jasności.
4. Upewniamy się, Ŝe wszystko jest tak jak ma być i ew. jeszcze raz oczyszczamy i
regulujemy kolory i jasność.
5. Nadajemy mu jednolita formę koloru lub jakiejś scenki.
6. UtoŜsamiamy się z obrazem wchodząc weń, rozluźniając się i pozwalając w pełni
opanować się poŜądanym wraŜeniom.
7. Pozwalamy im narastać i rozszerzać się a kiedy wypełniają przestrzeń powracamy do
zwykłego stanu świadomości lub wiąŜemy go z jakimiś obrazami, które pozwolą
przywoływać go i rozwijać w przyszłości.
W ten sposób uczymy się pracować z odczuciami co jest kluczem do większości technik
autohipnozy związanej ze zmiana nastawień do ludzi do sytuacji i do samego siebie a więc
pierwszym krokiem do pozytywnej wewnętrznej przemiany.
Zasypianie
Aby lepiej to zrozumieć praktycznie zróbmy sobie analogicznie jeszcze jedno ćwiczenie.
Przypomnijmy sobie sytuację w której zasypialiśmy bardzo przyjemnie i w doskonałym
nastroju, kiedy nasze ciało było cudownie zrelaksowane, umysł błogo odpręŜony, kiedy było
nam ciepło i przyjemnie, a umysł płynnie i przyjemnie pogrąŜał się w kojący sen niosący
radość i wypoczynek. Czasami w ten sposób zasypiamy, kiedy wieczorem po meczącym
fizycznie, ale dającym wiele radości i satysfakcji dniu kładziemy się w cieplutką pościel na
_______________________________________________________________________________________
-68-
zasłuŜony odpoczynek i jesteśmy szczęśliwi, Ŝe teraz moŜemy zasnąć w poczuciu szczęścia i
odpocząć przed kolejnym wspaniałym dniem. Ja czasami tak mam, kiedy w lecie na
wakacjach wędruję po górach - taka sytuacja moŜe się zdarzyć w róŜnych okolicznościach,
kaŜdy kiedyś doświadczał takiego szczęśliwego zasypiania i nawet jeśli nie pamięta
wszystkich szczegółów i odczuć moŜe je sobie wyobrazić.
Kiedy juŜ przywołamy takie wspomnienie, taki obraz zacznijmy o tym marzyć, wczujmy się
w to pomyślmy o przyjemnych doznaniach związanych z miękkim łóŜeczkiem, przyjemną
pościelą, ciepła kołderką, poczujmy to przyjemne znuŜenie, rozleniwienie rozlewające się po
ciele, poczujmy przyjemne ciepło i błogą senność, poczucie spokoju, bezpieczeństwa i
odpręŜenia i wyobraźmy sobie to leniwe przyjemne zapadanie w sen. Uchwyćmy te wszystkie
pozytywne wraŜenia i napełnijmy się nimi aby odczuć to i znaleźć w tym przyjemność. Tu
moŜemy skupić się na tych wraŜeniach pogrąŜyć się w nich i się z nimi zjednoczyć, albo
kiedy juŜ to wszystko uchwycimy pozostając odpręŜeni moŜemy przyglądając mu się,
określić jego wszystkie parametry i odczucia z nim związane a następnie wyobrazić sobie
jakiś lub inny obraz, który jest dla nas jakby esencją tego odczucia.
Kiedy to zrobimy pozwólmy tym wszystkim pozytywnym odczuciom narastać, przybliŜając
obraz i powiększając go, aŜ wypełni całe pole naszego widzenia po czym pozwólmy mu się
wciągnąć, a wtedy rozluźniając się puszczamy wszystkie wyobraŜenia, pozwalamy im się
rozpuścić i w pełni opanować się tym wraŜeniom. Pozwalamy im narastać i rozszerzać się a
kiedy wypełniają przestrzeń pomyślmy jaki kolor miałby ten stan gdyby go miał.
Następnie wyobraŜamy sobie, Ŝe przyjemnie unosimy się w przestrzeni wypełnionej delikatną
poświatą w tym kolorze pozwalamy sobie delikatnie unosić się wirować i zrelaksowanie
delektować się tą delikatnie lśniącą przestrzenią po czym zupełnie się w niej rozluźniamy i
spoczywamy w przyjemnym rozluźnieniu.
Po chwili moŜemy przywołać przed sobą obraz w tym kolorze. Nie musi to być jakiś
konkretny obraz moŜe to być np. jakaś piękna rama wypełniona tym czystym kolorem, a
moŜe to być jakiś widoczek w którym dominują te kolory nie waŜne jak to będzie wyglądało
czy co ci się pojawi waŜne tylko aby nam to odpowiadało i sprawiało przyjemność. Znów
uświadamiamy sobie wszystkie parametry tego obrazu oraz pozytywne odczucia z nim
związane i jak poprzednio zaczynamy wyostrzać obraz, przybliŜać go i powiększać w tempie
w jakim narastają w nas te przyjemne odczucia aŜ wypełni on całe pole widzenia w końcu
płynnie wchodzimy weń puszczamy wszystkie wyobraŜenia, pozwalamy im się rozpuścić i
spoczywamy na chwile w naturalnym rozluźnieniu w tym stanie. MoŜemy pomyśleć sobie:
„kiedy przywołam ten obraz przed zaśnięciem zasnę spokojnie i przyjemnie i będzie mi się
miło i cudownie spało aŜ do rana”. Po czym relaksujemy się przez chwilę najlepiej jak
potrafimy i aktywizujemy się przez obraz związany z radością Ŝycia i świeŜości a następnie
powracamy do zwykłego stanu świadomości.
Kiedy rozwiniemy te doświadczenia to jeśli mamy ochotę moŜemy przywoływać i wzmacniać
je tak jak w skali wyciszenia, aby uprościć to ilustruje jak moŜemy rozwijać dowolne
pozytywne stany emocjonalne. Kiedy juŜ je uchwycimy i jasno sobie uświadomimy moŜemy
przywoływać je tak jak nam wygodniej.
Wieczorem, kiedy połoŜysz się do snu rozluźnij się, odpręŜ i łagodnie wejdź w autohipnozę
po czym przywołaj ten obraz i rozwijając odczucia z nim związane pozwól sobie zasnąć a
przekonasz się, Ŝe taki sen zapewni ci wspaniałe wraŜenia oraz wypoczynek i obudzisz się po
nim w doskonałym nastroju.
Opisane ćwiczenia rozwijają złoŜone stany umysłu, które obejmują jednocześnie doznania
cielesne i psychiczne jednak pracując z nimi w autohipnozie traktujemy je jako pojedynczy
_______________________________________________________________________________________
-69-
stan poniewaŜ w istocie tak działa nasz umysł. MoŜemy więc to zrobić podobnie jak opisałem
lub moŜemy zastosować skalę złoŜoną rozwijająca po kolei składowe tego stanu. Zanim to
opiszę podam przykład jeszcze jednego ćwiczenia z nieco innym podejściem. Do tej pory
wiązaliśmy nasze stany emocjonalne, odczucia ze skalami mentalnymi jednak tak samo
moŜemy rozwinąć taki związek w oparciu o jakiś obiekt zewnętrzny co moŜe być niekiedy
uŜyteczne i przydatne w pewnych okolicznościach. PoniŜej podaje przykład czegoś takiego.
Amulet snu
NajwaŜniejszą rzeczą w momencie zasypiania, jest poczucie bezpieczeństwa, pozytywny

nastrój i odpręŜenie. Aby właściwie się nastroić do snu, zasypiać w poczuciu bezpieczeństwa
i dobrym samopoczuciu stosuję pewna metodę, którą tu opiszę. Jest ona nieco odmienna od
wcześniej zaprezentowanych, ale opiera się na tych samych zasadach dlatego sądzę, Ŝe
przedstawienie jej tu pozwoli czytelnikowi jeszcze lepiej zrozumieć to o czym tu pisałem.
Podstawą mojej metody jest tybetański amulet WadŜrasatwy. WadŜrasatwa znaczy
„Diamentowa Czystość” i jest imieniem bóstwa medytacyjnego związanego z oczyszczaniem
z negatywnych emocji, negatywnych skłonności i leczeniem. Przedstawia się go pod postacią
czysto białego młodzieńca, a w trakcie medytacji wizualizuje się płynące od niego czysto
białe światło lub nektar, który nas oczyszcza. Sam amulet ma formę mandali wypełnionej
tybetańskimi mantrami i świętymi sylabami związanymi z tym bóstwem. CóŜ moŜe nam
zapewnić większe poczucie bezpieczeństwa niŜ zasypianie pod opieką bóstwa doskonałej
czystości emocjonalnej, które uwalnia nas od pomieszania, splamień emocjonalnych, które
otacza nas swą czystą uzdrawiającą mocą.
Dostałem kiedyś ten amulet od kolegi przypadł mi on do gustu pomyślałem więc, Ŝe moŜe on
być wspaniałym wsparciem dla rozwijania właściwego nastawienia w czasie zasypiania.
Powiesiłem go nad moim łóŜkiem i zasypiając skierowałem na niego uwagę po czym
zacząłem sobie wyobraŜać, Ŝe promieniuje on delikatnym czystym białym opiekuńczym
światłem, które obejmuje mnie tak Ŝe znajduję się jakby w jajku utworzonym z tego światła.
WyobraŜałem sobie, Ŝe to światło uspokaja mnie, zapewnia opiekę i poczucie
bezpieczeństwa, oczyszcza z wszelkich negatywnych emocji, napełnia spokojem i zaufaniem
tak, Ŝe mogę się mu zupełnie powierzyć z poczuciem, Ŝe moje sny będą bezpieczne i dobre
dla mnie. Rozwijałem to nastawienie przez jakiś czas otwierając się na czystość, poczucie
bezpieczeństwa i zaufanie aŜ wreszcie w tym przekonaniu puściłem wszystko i zasnąłem
bezpieczny i pewien tej opieki. Powtarzałem to przez kilka kolejnych nocy tak Ŝe teraz kiedy
zasypiam wystarczy, Ŝe skieruję nań uwagę i pozwolę ogarnąć się temu opiekuńczemu
światłu aby zasnąć zupełnie spokojnie, zrelaksowany i w dobrym nastroju.
Skierowanie uwagi na mój amulet w momencie zasypiania automatycznie teraz sprawia, Ŝe
właściwe nastawienie ogarnia mnie i spokojnie zasypiam.
Oczywiście moŜna spróbować rozwinąć pozytywne nastawienie w momencie zasypiania w

oparciu o dowolny obiekt. Dzieci np. czują się bezpiecznie kiedy zasypiają ze swoim misiem,
nasi przodkowie zabezpieczali miejsce snu runami tworząc w ten sposób bezpieczną
przestrzeń snu, w której z ufnością powierzali się zasypiając w opiekę bogów itp. Zapewne
równieŜ mamy jakieś przedmioty związane z miłymi wspomnieniami na które wystarczy
popatrzeć aby dobre wspomnienia powróciły i wypełniły nas pozytywne uczucia. Tu działa ta
sama zasada tylko, Ŝe sami aktywnie tworzymy taki związek. Przedmiot który stanowi nasze
wsparcie, wyzwalacz takich pozytywnych nastawień, powinien nam się podobać, powinien
pobudzać nasza wyobraźnię stąd magiczny amulet napełniony mocą jest do tego celu
doskonały poniewaŜ oddziaływuje na naszą wyobraźnię. Być moŜe racjonalnie nie wierzymy
_______________________________________________________________________________________
-70-
w moc amuletów, jednak nasza podświadomość, nasze marzenia dopuszczają taka moŜliwość
i tworzą myśli i marzenia typu :”jak by to fajnie było gdyby taki amulet miał moc, chronił nas
i pozwalał dobrze spać” to ładna idea i budzi pozytywne emocje, które moŜemy świadomie
rozwinąć poprzez marzenia i wyobraźnię, a przez to rozwinąć i związać z czymś wiele
pozytywnych emocji, nadając jakiejś rzeczy realną moc rozbudzania w nas pozytywnych
nastawień. Oczywiście łatwiej nam to zrobić z jakimś tajemniczym amuletem pobudzającym
wyobraźnię, który być moŜe posiada jakąś moc niŜ z czymś pospolitym, co nie budzi takich
marzeń i myśli, bądźmy więc twórczy i pozwólmy sobie marzyć wyzwalając pozytywne
uczucia. Pamiętajmy, Ŝe świat naszej podświadomości to świat marzeń, wyobraźni i uczuć,
chcąc nauczyć się autohipnozy musimy zaakceptować ten świat i nauczyć się posługiwać
naszą wyobraźnią i marzeniami.
Tego typu zewnętrzne wsparcia doskonale się przydają w pracy ze snem i w oparciu o nie
moŜna zbudować wiele pozytywnych nastawień wpływających na nasze sny, a przez to
pozwalające wywoływać róŜne typy snów, korzystne dla nas. W mojej ksiąŜce
„Wprowadzenie do duchowego śnienia” pisałem o budowaniu właściwego emocjonalnego
nastawienia do miejsca snu jako warunku dobrego snu i podstawa dla zaistnienia
uzdrawiających snów, opisana tu metoda bazuje na tym samym. PoniŜej przedstawię jeszcze
kilka przykładów takich metod, które w oparciu o to czego do tej pory się nauczyliśmy
powinny być dla nas jasne i zrozumiałe a których opanowanie pozwoli nam nabrać większej
biegłości w posługiwaniu się tym czego się nauczyliśmy.
Dobry sen
Zasypianie w dobrym samopoczuciu, poczuciu bezpieczeństwa, komfortu i odpręŜenia są

podstawą dobrego snu, jednak aby nasz sen przyniósł nam pełną regenerację lub nawet
przekształcił się w cudowny uzdrawiający sen potrzebujemy się dobrze rozluźnić zarówno na
płaszczyźnie fizycznej, umysłowej jak i emocjonalnej. Oczywiście kiedy zasypiamy w
poczuciu bezpieczeństwa i odpręŜenia automatycznie rozluźniamy się, jednak niekiedy to za
mało aby przekroczyć pewne napięcia jakie moŜemy mieć, dlatego bardzo uŜyteczna moŜe
okazać się następująca metoda oparta o runę mająca kształt rombu:
Stopniowo rysujemy świetlistą runę wokół siebie, rozluźniając się i pogłębiając odpręŜenie,
tak jak jest to poniŜej opisane.
Pierwsze ramie: stopniowe rozluźnianie ciała, wizualizujesz sobie cyfry wzdłuŜ ramienia
runy, które w miarę rozluźniania się zapalają się, czyli zapala się jedynka i rozluźniamy
głowę, następnie zapala się dwójka i rozluźniamy szyję, barki i w ten sam sposób
rozluźniamy klatka piersiowa, splot, brzuch, miednica, nogi stopy, całe ciało. Kiedy cale ciało
jest rozluźnione świeci się całe ramię runy.
Następnie cofamy się do początku i juŜ bez skupiania się na rozluźnianiu poszczególnych
partii ciała wizualizujemy po kolei wszystkie cyfry pozwalając ciału automatycznie się
rozluźnić, moŜemy to powtórzyć kilkakrotnie po czym przechodzimy do kolejnego ramienia
runy. ( Za pierwszym razem robimy to bardzo dokładnie, moŜemy sobie mówić sugestie,
koncentrować się na poszczególnych partiach ciała, za drugim razem robimy to samo, ale juŜ
bez sugestii, czyli tylko koncentrując się na poszczególnych partiach ciała i pogłębiając
naturalnie rozluźnienie, a za trzecim razem juŜ tylko na rozświetlaniu ramienia).
Drugie ramię: stopniowe rozluźnianie umysłu - wizualizujemy jak poprzednio zapalające się
cyfry pozwalając z kaŜdą cyfrą umysłowi wyciszać się coraz bardziej i bardziej, myśli
odchodzą, znikają. Kiedy cale ramię się juŜ świeci znów wracamy do początku nie gasząc
_______________________________________________________________________________________
-71-
cyfr jak i w pierwszym ramieniu, lecz lecimy od początku pogłębiając wyciszenie i jakby
rozjaśniając cyfry. Nie śpieszymy się, powtarzamy kilkakrotnie aŜ uzyskamy zadowalające
wyciszenie.
Trzecie ramię: stopniowe rozluźnianie, puszczanie emocji - wizualizujemy jak poprzednio
zapalające się cyfry pozwalając z kaŜdą cyfrą uwolnić się, rozluźnić jakiejś emocji, które
czujemy i pozwalamy im odchodzić tak jakbyśmy je puszczali. Kiedy świeci się cale ramię
nie gasząc go powtarzamy ćwiczenie rozjaśniając ramię.
Czwarte ramię: Tutaj nie liczymy juŜ, tylko stopniowo je zapalamy wyzwalając poczucie,
klarowności umysłu i spokojnego spoczęcia w wyciszonym stanie. Kiedy cale ramię juŜ
świeci skupiamy się na poczuciu klarowności i spokoju i staramy się w tym spocząć, zanuŜyć,
relaksując się zupełnie.
Opis tego ćwiczenia jest prosty i schematyczny, ale w oparciu o to co juŜ wiemy z innych
ćwiczeń moŜemy wykonywać go czy rozwijać związane z nim stany tak jak nam to
odpowiada, uŜywając wyobraźni i naszej inwencji czyniąc zeń cudowne i wspaniale narzędzie
o potęŜnej sile oddziaływania. Warto z tym poeksperymentować. Tu celowo wszystko
pozostawiam inwencji czytelnika co będzie dobrym ćwiczeniem rozwijającym praktyczne
zrozumienie przedstawionych tu mechanizmów i dobrą zabawą pozwalającą lepiej poznać
swój umysł.
MoŜemy połączyć to ćwiczenie z naszym kluczem do TA (w moim przypadku daje to
doskonałe efekty). Zaczynamy od odpręŜenia się po czym kreślimy biały krąg przywołując
wraŜenia odpręŜenia, spokoju i komfortu związanego z TA kiedy juŜ się dobrze odpręŜymy
pogłębiamy rozluźnienie i budujemy nastawienie poprzez runę snu tak jak zostało to powyŜej
opisane. Podobnie jak i w innych ćwiczeniach potrzebujemy czasu radości i zaangaŜowania
aby rozwinąć moc tego ćwiczenia, wyczuć je i nauczyć się je wykonywać płynnie i radośnie,
ale naprawdę warto.
Inne Podejście do tej metody
Przywołaj wspomnienie, lub wyobraź sobie sytuację, kiedy czułeś się doskonale
zrelaksowany i zasypiałeś w świetnym pogodnym nastroju, kiedy twoje ciało było
zrelaksowane, emocje wyciszone, umysł jasny i spokojny. Rozwiń tę sytuację aŜ te
pozytywne emocje staną się idealne i całkowicie cię opanują.
Kiedy masz juŜ ten obraz i rozwinąłeś te pozytywne odczucia wyobraź sobie, Ŝe w tym
obrazie pojawia się otworek w kształcie świeŜo zielonego rombu.
Zobacz przez ten otwór siebie leŜącego w łóŜku, zasypiającego w idealnym nastroju. Zobacz
swoją pogodną twarz wyraŜającą zrelaksowanie, odpręŜenie i spokój umysłu, zobacz swoje
zrelaksowane ciało w doskonałym nastroju, poczuj spokój, wyciszenie i jasność umysłu, jaka
w tym obrazie od ciebie promieniuje. Zobacz wszystko idealnie tak jak chciałbyś aby było,
poczuj spokojną satysfakcję i zadowolenie.
Teraz dotknij palcem rogu rombu nad głową twojej postaci i zobacz jak rozświetla się.
Przesuwając palcem po ramieniu rombu poczuj jak zwiększa się rozluźnienie od stóp do
głów. Kiedy dojedziesz do końca ramienia poczuj satysfakcję z powodu doskonałego
zrelaksowania ciała.
Po chwili zacznij jechać palcem po kolejnym ramieniu rombu zwiększając wyciszenie
emocjonalne i kiedy dojedziesz do końca tego ramienia poczuj z satysfakcją, Ŝe jest ono
cudowne i idealne.
_______________________________________________________________________________________
-72-
Znów zacznij jechać palcem po kolejnym ramieniu rombu tym razem zwiększając wyciszenie
umysłowe, poczuj jak zapadasz w tym wizerunku w stan doskonałego wyciszenia – coś
wspaniałego.
Znów zatrzymaj się na chwilę i po chwili znowu zacznij jechać palcem po kolejnym ramieniu
rombu rozświetlając go i zwiększając poczucie spokojnej świetlistości i klarowności umysłu.
Poczuj ten przyjemny stan przez chwilę i wyobraź sobie, Ŝe obraz rozświetla się od wnętrza,
światło pochłania wszystko w tym równieŜ ciebie i ze spokojną satysfakcję spoczywasz w
tym świetle i wyciszony łagodnie zasypiasz.
W ten sam sposób moŜesz rozwinąć np. obraz siebie wyspanego, w świetnym nastroju
pełnego radości Ŝycia i energii po obudzeniu i pozwolić mu się stopić z sobą kiedy zasypiasz
aby obudzić się w doskonałym nastroju. MoŜesz teŜ rozwinąć wyobraŜenie jak powinieneś
czuć się po przebudzeniu z transu, uŜywając figury o tylu ramionach na ile cech swojego
samopoczucia chcesz wpłynąć.
Stosując opisane tu metody moŜesz rozwinąć wiele pozytywnych stanów odpowiednich do

nauki, pracy, wypoczynku, spotkań towarzyskich itp. by później przywoływać je w
stosownym czasie i czerpać satysfakcję z tych stanów, przy okazji pozwala to lepiej
zrozumieć jak funkcjonuje nasz umysł i jak skutecznie uŜywać autohipnozy w tym zakresie.
MoŜna to teŜ wykorzystywać do innych celów, ale o tym powiemy sobie w stosownym
czasie.
Na początek opanuj pierwsze trzy ćwiczenia (skala rozluźnienia, spokoju i dobrego

samopoczucia) i włącz je do codziennych ćwiczeń, aŜ rozwiniesz doświadczenia z nimi
związane. Kiedy jesteś z nich zadowolony połącz je w jedno ćwiczenie np. takie jak opisane
ostatnio tworząc trójkąt w którym jedno ramie związane jest z rozluźnieniem, drugie z
wyciszeniem bądź spokojem, a trzecie z doskonałym samopoczuciem, wyobraź w nim siebie
doskonale, rozluźnionego, spokojnego, przepełnionego dobrym samopoczuciem, zobacz
swoja twarz wyraŜającą te odczucia itp. rozwiń ten obraz i odczucia z nimi związane i
wzmocnij je rozświetlając ramiona a następnie niech to rozświetli się i spocznij w tym świetle
i w tych odczuciach. Poświęć jakiś czas aby rozwinąć doświadczenia związane z tym
ćwiczeniem po czym stwórz takie jakie jest ci potrzebne, albo przećwicz inne i rozwiń własne
stosownie do swoich potrzeb i fantazji. Tego typu ćwiczenia mają bardzo wielorakie
zastosowania, kiedy nabierzesz wprawy moŜesz je wykorzystywać w róŜnych dziedzinach
Ŝycia stosownie do swoich potrzeb i wymagań, wszystko zaleŜy tylko od twojej inwencji i
pomysłowości. Więcej na temat praktycznego wykorzystania tego czego się tu nauczyłeś
napiszę w kolejnej części, tam teŜ zapoznamy się z wykorzystywaniem autohipnozy do
wewnętrznej przemiany, zmiany swojego wizerunku oraz poprawy relacji z innymi i wiele
innych praktycznych rzeczy. Opanowanie ćwiczeń tu opisanych stanowi podstawę i wstęp do
tego co przedstawię w kolejnej części dlatego dobrze jest poświęcić im odpowiednio duŜo
czasu zanim przejdziemy dalej. To poprzez zrozumienie i opanowanie opisanych tu ćwiczeń
uzyskujemy odpowiednie umiejętności, zdolności i zrozumienie aby łatwo i skutecznie móc
zastosować to z czym zapoznamy się w kolejnych częściach dlatego poświęcenie czasu i
energii na opanowanie opisanych tu ćwiczeń to doskonała inwestycja – fundament tego co
znajdziemy dalej. UŜywając metafory tu zdobywamy moc, którą następnie nauczymy się
wykorzystywać w codziennym Ŝyciu. Jeśli więc posiadłeś juŜ moc zapraszam dalej.
_______________________________________________________________________________________
-73-

Jędrzejczyk, Janusz - Autohipnoza

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Jędrzejczyk, Janusz - Autohipnoza

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

_______________________________________________________________________________________ 1

Autohipnoza – Alchemia wewnętrznej przemiany część pierwsza

KsiąŜke tę dedykuję Damie mojego serca,

DO CZEGO MOśE NAM SIĘ PRZYDAĆ AUTOHIPNOZA? ..........................................................................1

NAUKA AUTOHIPNOZY - METODA RHODESA ..........................................................................8

ZANIM PRZYSTĄPIMY DO ĆWICZEŃ .......................................................................................................9

II. POGŁĘBIANIE TRANSU ............................................................................................................ 41

ĆWICZENIA OGÓLNE ROZWIJAJĄCE KONCENTRACJĘ ...................................................................... 46

Czym jest Autohipnoza

Jak widać po spektakularnych doświadczeniach związanych z uwalnianiem się od napięć stan

Ludziom, którzy nie doświadczyli hipnozy wydaje się, Ŝe w hipnozie świadomość

Zazwyczaj opanowanie skutecznego posługiwania się autohipnozą powszechnie uŜywanymi

Pamiętajmy: aby osiągnąć optymalne efekty powinniśmy podejść do autohipnozy na luzie

Nauka autohipnozy - Metoda Rhodesa

Rhodes kładzie w swojej metodzie nacisk przede wszystkim na koncentrację i wbrew

Zbytnie skupienie się na odpręŜeniu paraliŜuje koncentrację i praktycznie uniemoŜliwia

Zanim przystąpimy do ćwiczeń

Zanim przystąpimy do ćwiczeń autohipnozy dobrze jest wykonać kilka wolnych

Pozycja w jakiej wykonujemy autohipnozę zwłaszcza w początkach nauki powinna być

Na poniŜszym rysunku widzimy pomiary jak w kolejnych następujących po sobie

PoniŜej przedstawiam podstawową instrukcję opracowaną przez Rhodesa wraz z jej

Ćwiczenie pierwsze – pogłębione oddychanie relaksacyjne

Ćwiczenie Drugie – naturalne oddychanie relaksacyjne

Przejdź do tego ćwiczenia bezpośrednio po wcześniejszym, kiedy jesteś juŜ rozluźniony,

Ćwiczenie Trzecie - Uspokojenie przez koncentracje na splocie słonecznym

Do tego ćwiczenia moŜesz przejść bezpośrednio z poprzedniego ćwiczenia. Przenieś uwagę

„Postanowiłam po południu zrobić ćwiczenia przygotowawcze do treningu Rhodes’a

To trzecie ćwiczenie moŜemy wykonywać w róŜnych wariantach stosownie do potrzeb,

Ćwiczenie czwarte - koncentracja

Kiedy troszkę przećwiczymy opisane tu elementy powinniśmy przejść do procedury Rhodesa.

Kiedy studiowałem wykorzystywałem go aby odpocząć i zregenerować siły podczas nauki,

Kiedy stosujemy świadome odpręŜenie w róŜnych sytuacjach odkrywamy, Ŝe stany

Opanowanie podstaw autohipnozy jest zasadniczą sprawą i im lepiej to zrobimy, im bardziej

Jeśli wykonywaliśmy czwarte z opisanych wcześniej ćwiczeń przygotowawczych pierwszy

Po tym etapie opanowaliśmy autohipnozę przechodzimy do pogłębiania transu poprzez

Kiedy ćwiczymy zgodnie z instrukcją Rhodesa i dochodzimy do drugiej fazy - relaksacji -

W trakcie naturalnego oddychania, kiedy osiągamy głębokie rozluźnienie stopniowo

Skupienie na ciele i wyobraŜenie zasypiania

WyobraŜenie sobie, Ŝe zasypiamy sprawia, Ŝe puszczamy napięcia, pozwalamy naturalnie

“Mam ciało, ale nie jestem moim ciałem

1. Zamkniecie oczu przez koncentrację

WyobraŜenia – język hipnozy

Istnieje kilka typów wyobraŜeń; wyobraŜenia wizualne - dominujące u wzrokowców,

Z punktu widzenia autohipnozy często najistotniejsze bywają wraŜenia emocjonalne związane

Mając na uwadze to co powyŜej napisałem wróćmy do naszej praktyki autohipnozy. Kiedy

Kiedy wejdziemy w stan autohipnozy poprzez nasza procedurę, ustabilizujemy go i

Co prawda przy większości celów jakie próbujemy realizować w autohipnozie, głębokość

To co napisałem na temat naszych indywidualnych kluczy do transu jest przykładem w jaki

Dobrze jest troszkę poeksperymentować i znaleźć najprostszą i najbardziej odpowiadająca

Zanim przejdę do omawiania pogłębiania transu i wykorzystywania go w praktyce

Aby ułatwić naukę podsumuję teraz w punktach to co powinniśmy robić na poszczególnych

1. Zapoznanie się z wszystkimi wyjaśnieniami, aby wiedzieć dokładnie co mamy robić.

Krótka ścieŜka nauki – Trening Autogenny w skrócie

Pierwszym ćwiczeniem w treningu Shultza jest wywoływanie wraŜenia cięŜkości i bezwładu

7. ( 8) Moja prawa, ręka jest ciepła, przyjemnie ciepła.

Kiedy opanowaliśmy ćwiczenie z wraŜeniem cięŜaru moŜemy zrezygnować z sugestii i

Kiedy opanujemy i oswoimy się z opisanymi wyŜej ćwiczeniami treningu autogennego

12. ( 3) Mój splot słoneczny jest ciepły, promiennie ciepły.

II. Pogłębianie Transu

Jak juŜ wspominałem do większości rzeczy które zamierzamy robić w autohipnozie

Zapoznamy się tu z róŜnymi metodami pogłębiania i wykorzystania transu z których kaŜdą

Zanim przejdziemy do ćwiczeń pogłębiających trans napiszę kilka słów na temat

1. Marzenie na określony temat, któremu oddajemy się aby uchwycić to czego

Wykonaj to ćwiczenie uwzględniając te zasady, aby zrozumieć to praktycznie poprzez