Prof. dr hab. n. med.

Ewa Andrzejewska
 Zadanie:
•  rozpoznać wystąpienie zakażenia
•  określić ich źródło
•  poznać odpowiedzialne za nie
patogeny
•  dążyć do szybkiego ograniczenia
i likwidacji zachorowania
 Czas wystąpienia zakażenia
miejsca operowanego
•  do 30 dni operacje
na tkankach miękkich
•  do 1 roku w zabiegach
na częściach kostnych
i stosowaniu implantów
Czynniki ryzyka zakażenia miejsca
operowanego
•  stan ogólny pacjenta i jego
wcześniejsze choroby
•  rodzaj zabiegu, miejsce, techniki
chirurgiczne i czas trwania
•  przygotowanie pacjenta do zabiegu
 Zakażenia miejsca operowanego

Występowaniu zakażeń wtórnych sprzyja

stosowanie inwazyjnych procedur leczniczych i
diagnostycznych tj kaniulacja naczyń, żywienie
poza jelitowe, stosowanie drenaży jam ciała,
długie utrzymywanie cewników i sond.
wg Narodowej Rejestracji
Zakażeń Szpitalnych,
Atlanta, USA
 Zakażenia szpitalne

Występowaniu zakażeń wtórnych sprzyja

stosowanie inwazyjnych procedur leczniczych i
"   czyste
diagnostycznych tj kaniulacja naczyń, żywienie
"   czyste-
poza jelitowe, stosowanie skażone
drenaży jam ciała,
długie utrzymywanie
wg Amerykańskiego skażone i sond.
"   cewników
Towarzystwa Chirurgów
"   brudne

Mangram A.J., Horan T.C., Paerson M.L. i wsp.: The hospital infection control
practices advisory committe, Infect.Control. Hosp. Epidemiol., 2000, 250278
Monitorowanie to śledzenie
przebiegu pooperacyjnego
i obserwacje:

•  miejsca operowanego

•  stanu ogólnego pacjenta

W wyniku zakażenia

LIRS SIRS

SIRS + dodatni posiew z krwi =

sepsa wstrząs septyczny
MODS
 sepsa

zakażenie
uraz
operacyjny
MODS

Rozwój niewydolności wielonarządowej

( MODS)
 fagocyty,
patogen płyny,
fagocyty
aktywatory czynniki
chemiczne krzepnięcia

Naczynie
krwionośne

1. Uszkodzenie tkanki: 2. Rozszerzenie naczyń 3. Fagocyty (makrofagi

granulocyty),
Uwalnianie aktywatorów (wzrost przepływu krwi,
chemicznych (histamina, wzrost przepuszczalności (pochłanianie patogenów
prostaglandyny) naczyń, wędrówka fagocytów) i zniszczonych komórek,
naprawa tkanek)
 Rana Skóra

Uwalnianie histaminy,
zwiększenie przepływu
krwi

Fagocyty Histamina Bakterie Fagocyty pochłaniają

martwe komórki
i zniszczone tkanki
Płytki krwi przemieszczają się
poza naczynia i zasiedlają
pola rany
Histamina stymuluje Płytki krwi
rozszerzanie naczyń i wzrost ich
przepuszczalności, uwalnia
fagocyty i czynniki krzepnięcia
do rany

Powstawanie odpowiedzi zapalnej

 Granulocyt obojetnochłonny
Białka osocza
monocyt

TNF-α
S.aureus fibrynogen Interleukina- 1,6,8

jądro
ICAM VCAM Interleukina- 1,6,8
PFT

Ig
Czynnik tkankowy

Enzymy
proteolityczne TNF

makrofagi Komórki
śródbłonka

Błona
podstawna

interferon
Tworzenie
tkanka Limfocyt T ropnia

Powstawanie ropnia
The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.

Uraz, oparzenie,
Bakterie, egzotoksyny, zapalenie trzustki,
endotoksyny niedotlenienie
SEPSA SIRS

Pobudzenie układu
zapalnego

Wydzielanie endorfin, Pierwotne mediatory

kortykotropin TNF-α, IL-1, INF-γ

Aktywacja Aktywacja czynników

Aktywacja śródbłonka, dopełniacza
granulocytów leukocytów, makrofagów

Stymulacja kinin, Wtórne mediatory Pobudzenie granulocytów

histaminy i serotoniny PAF, Interleukiny, obojętnochłonnych i uwalnianie
Eikosanoidy reaktywnych związków tlenu

Rozszerzenie Przepuszczalność
wstrząs kapilarów,
naczyń, uszkodzenie
śródbłonków uszkodzenie
śródbłonka naczyń
MODS

Śmierć

Rozwój procesu zapalnego

 "   Temperatura > 38o C lub < 36o C
Występowaniu zakażeń wtórnych sprzyja
"   Częstość
stosowanie akcji sercaprocedur
inwazyjnych > 90/minleczniczych i
(tachykardia wg
diagnostycznych norm dla naczyń,
tj kaniulacja wieku) żywienie
poza jelitowe, stosowanie drenaży jam ciała,
"   Częstość oddechów > 20/min (tachypnoe
długiewgutrzymywanie cewników
norm dla wieku) i sond.
lub pCO we krwi
2
tętniczej < 32 mm Hg
"   Leukocytoza > 12 000 lub < 4000
komórek/mm3 > 10% form niedojrzałych

Kryteria rozpoznawcze SIRS

 "   hematologiczne (trombocytopenia),
"   koagulologiczne( wzrost poziomu
fibrynogenu),
"   gospodarki kwasowo-zasadowej
( kwasica metaboliczna,
Badania
laboratoryjne podwyższone stężenie mleczanów),
"   wzrost poziomu białek ostrej fazy
(CRP),
"   molekuł adhezyjnych ( ICAM,VCAM),
czynników dopełniacza ( C3, C4).

Kryteria rozpoznawcze SIRS

 Monitorowanie pacjenta w okresie
pooperacyjnym
•  ocena stanu
Występowaniu zakażeńogólnego
wtórnych sprzyja
stosowanie inwazyjnych procedur leczniczych i
  przytomny,
diagnostycznych cierpiący,
tj kaniulacja zgłasza
naczyń, żywienie
poza jelitowe, stosowanie
dolegliwości bólowe drenaży jam ciała,
długie utrzymywanie cewników i sond.
  duszność- przyspieszony oddech
  przyspieszone tętno
  podwyższona temperatura ciała
•  ocena miejsca operowanego

  naciek zapalny
 naciek zapalny zropiały
  rozejście się brzegów rany
  ograniczony ropień
  napięte powłoki brzuszne, osłabiona
perstaltyka
  osłabienie i zniesienie szmeru
pęcherzykowego
 monitorowanie c.d

•  Ocena makroskopowa i badanie

treści z drenów i cewników

 ocena miejsca założenia dróg

centralnych
Monitorowanie zakażenia:

  badania laboratoryjne: morfologia, CRP,

w wybranych przypadkach PCT

  posiewy mikrobiologiczne: treści z rany,

z jam ciała, krwi, moczu

  badanie obrazowe rtg, USG, CT

z kontrastem lub podwójnym kontrastem
 Ropniak opłucnej
Obraz RTG Obraz USG
Istnieją określone zasady monitorowania
zakażeń pooperacyjnych charakterystyczne
dla danej specjalności zabiegowej.

Każdy chirurg po wykonanym zabiegu wie

czego szukać w okresie pooperacyjnym.