ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZCZEBRZESZYNA

NR.8 (1) LISTOPAD 2006 Egzemplarz bezpłatny

11 Listopada – Święto Niepodległości

Ojczyzna – kiedy myślę – wówczas wyrażam siebie i
Z głębi dziejów, z krain mrocznych zakorzeniam, mówi mi o tym serce, jakby ukryta
Puszcz odwiecznych, pól i stepów.
granica, która ze mnie przebiega ku innym, aby
wszystkich ogarniać w przeszłość dawniejszą niż
Nasz rodowód, nasz początek
każdy z nas: z niej się wyłaniam... gdy myślę
Hen od Piasta, Kraka, Lecha.
Ojczyzna – by zamknąć ją w sobie jak skarb. Pytam
Długi łańcuch ludzkich istnień wciąż, jak ją pomnożyć, jak poszerzyć tę przestrzeń,
Połączonych myślą prostą: którą wypełnia. ........................
Żeby Polska, żeby Polska, Więc schodzimy ku tobie, ziemio, by poszerzyć cię
Żeby Polska była Polską. we wszystkich ludziach – ziemio naszych upadków i
Wtedy, kiedy los nieznany zwycięstw, która wznosisz się we wszystkich sercach
Rozsypywał nas po kątach, tajemnicą paschalną. – Ziemio, która nie przestajesz
Kiedy obce wiatry gnały, być cząstką naszego czasu.
Obce orły na proporcach. Ucząc się nowej nadziei, idziemy poprzez ten czas ku
Przy ogniskach wybuchała ziemi nowej. I wznosimy ciebie, ziemio dawna, jak
Niezmożona nuta swojska: owoc miłości pokoleń, która przerosła nienawiść.
Żeby Polska, żeby Polska, „Myśląc ojczyzna...” fragm. -Karol Wojtyła
Żeby Polska była Polską.
W naszym narodowym kalendarzu jedenasty listopada
Zrzucał uczeń portret cara,
potrąca w duszy polskiej najczulsze struny, kieruje
Ksiądz Ściegienny wznosił modły, nasze uczucia w stronę Święta Niepodległości -
Opatrywał wóz Drzymała, wielkiego święta naszych ojców i dziadów. Jedenasty
Dumne wiersze pisał Norwid. listopada to symbol zakończenia niewoli narodowej.
I kto szable mógł utrzymać, Po 123 latach rozbiorów, obcego panowania w końcu
Ten formował legion w wojsko: 1918 roku wykreślona z mapy Europy Polska,
Żeby Polska, żeby Polska, odrodziła się jak feniks z popiołów, z krwi, cierpienia
Żeby Polska była Polską. i walki pięciu pokoleń Polaków. Świętujemy dziś
odzyskanie niepodległości Ojczyzny. Przez 123 lata
Matki, żony w mrocznych izbach
kraj nasz znajdował się pod zaborami: rosyjskim,
Wyszywały na sztandarach,
pruskim i austriackim. Rozbiory wydawały się
Hasło: honor i Ojczyzna nieodwracalnym werdyktem historii. Od chwili
I ruszała w pole wiara. wymazania Polski z politycznej mapy Europy Polacy
I ruszała wiara w pole nie zrezygnowali jednak nigdy z walki o
Od Chicago do Tobolska: niepodległość. W każdym pokoleniu pokazywali, że
Żeby Polska, żeby Polska nie umarła myśl o wolnej Ojczyźnie. A droga powrotu
Żeby Polska była Polską. do niepodległej Polski była niezmiernie trudna.
Wiodła ona poprzez powstałe pod koniec XVIII
wieku na ziemi włoskiej Legiony, walki żołnierzy
SZCZEBRZESZYN
 CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

Księstwa Warszawskiego u boku Napoleona, przez
epopeję powstań narodowych: listopadowego 1830
roku, styczniowego 1863 roku, czy europejską
Wiosnę Ludów 1848 roku, jak również poprzez
zabiegi dyplomatyczne, które miały obudzić, uśpione
na sprawę polską, sumienie Europy. Oskarżani o brak
realizmu tworzyli "żywy łańcuch niepokornych",
przygotowując grunt pod "rok 1918". Prześladowani,
skazani na tułaczkę , zesłania nigdy nie stracili
nadziei. Wiedzieli, że ojczyzna w sercach się
zaczyna, że naród przetrwa. To dla niej ofiarnie
bronili się przed wynaradawianiem, rozwijali kulturę,
strzegli wiary ojców. Dzięki takiej postawie naszych
pradziadów najcenniejsze wartości zostały
uratowane... Jak pisał nasz wieszcz narodowy Adam
Mickiewicz....”walka w wolność, gdy się raz zaczyna,
z ojca krwią spada dziedzictwem na syna ..”
W sprzyjającym momencie historii , kiedy w
sierpniu 1914 roku rozpoczęła się I wojna światowa,
w której przeciwko sobie stanęły państwa zaborcze,
rzucone wtedy hasło „... teraz będzie Polska” stało się
podstawowym zadaniem narodu. Wtedy to udało się
wypełnić patriotyczny testament poprzedników–
wywalczyć wolną Ojczyznę.
Ten czyn stał się dziełem wielkich polityków i
wodzów:
Święto Niepodległości to dzień refleksji i zadumy.
Z kart historii płynie przesłanie, byśmy zawsze
pozostali wierni wartościom, które ocaliły naszą
Ojczyznę od unicestwienia . Przypomina nam, że tylko
niepodległa Polska zapewni nam pomyślność. Jak
powiedział nasz wielki rodak Papież Jan Paweł II
„Wolność stale trzeba zdobywać, nie można jej tylko
posiadać. Przychodzi jako dar, utrzymuje się poprzez
zmaganie.”
Dźwigaliśmy się jeszcze kilka razy w trudnym dla
nas wieku dwudziestym. Walczyliśmy o granice II
Rzeczpospolitej, przetrwaliśmy okrutny czas II wojny
światowej. Odbudowaliśmy kraj ze zniszczeń
wojennych i walczyliśmy o suwerenność narodową
przeciwstawiając się rządom komunistycznym.
Wolność jest wartością nadrzędną, z której
wyrastają inne jak: miłość, przyjaźń, praca, tolerancja,
sprawiedliwość, godność, prawda - są one gwarantem
tej pierwszej i dzięki nim wszyscy możemy cieszyć się
życiem i pięknem świata.
Ku tym wartościom należy powstawać, tych
wartości należy bronić.
Teresa Rozwadowska

Józefa Piłsudskiego
Romana Dmowskiego
Ignacego Paderewskiego
Kazimierza Sosnkowskiego
Józefa Hallera

Spełnił się sen Polaków o wolnej Polsce. Rok 1918 to

rok brzemienny w wielkie dziejowe wydarzenia.
Rozpada się Cesarstwo Austro - Węgierskie, w
Niemczech wybucha rewolucja. Nie istnieje już
Carska Rosja. Nowy rząd bolszewicki anuluje traktaty
rozbiorowe Polski. Kończy się I wojna światowa.
Powstała sytuacja niezwykła, trzej zaborcy, nie byli w
stanie przeszkodzić w odrodzeniu państwa polskiego.
Nadszedł wreszcie ten upragniony dzień-11
Fot. Z. Krasny
LISTOPADA 1918 r. WOLNOŚĆ!
NIEPODLEGŁOŚĆ! NIEZAWISŁOŚĆ! Te słowa
stały się rzeczywistością! 11 listopada 1918 roku
Rada Regencyjna w Warszawie przekazuje Józefowi
Piłsudskiemu naczelne dowództwo nad tworzącą się
armią polską. .

2
 CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

Okręg Nr 4. Błonie, Kaweczyn, Kaweczynek.

l .Krasula Jan lat 52 Kawęczyn KWW Jana Krasuli - 123
WYBORY SAMORZĄDOWE głosy.
W GMINIE SZCZEBRZESZYN
Okręg Nr 5. Bodaczów.
2006 - WYNIKI. l. Swiergoń Jan lat 74 Bodaczów KWW Samorządowcy -
221 głosów.
Podczas wyborów samorządowych w gminie 2.Matwiejczuk Zbigniew Stanisław lat 55 Bodaczów
Szczebrzeszyn wybieraliśmy radnych do: KWW Pomysł na Przyszłość - 205 głos.
- Sejmiku Województwa Lubelskiego' 3.Zych Wiesław Janusz lat 42 Bodaczów KWW Roztocze
- Rady Powiatu Zamojskiego, 2006 - 201 głosów.
- Rady Miejskiej w Szczebrzeszynie, oraz na
Burmistrza Szczebrzeszyna. Okręg Nr 6 Brody Duże, Kolonia Lipowiec.
Podstawowe dane odnośnie wyborów l. Marczewski Piotr lat 57 Brody Duże KWW M.J. Mazura
przedstawiają się następująco: - 114 głosów.
- uprawnionych do głosowania w mieście i gminie
- 9 681 osób Okręg Nr 7. Brody Małe.
- kart do głosowania wydano w dniu wyborów l. Kot Stanisław lat 59 Brody Małe KWW Roztocze 2006 -
– 4 769 kart 109 głosów.
- z urny wyjęto – 4 763 karty
- głosów nieważnych – 87 głosów Okręg Nr 8. Niedzielska.
- głosów ważnych – 4 676 głosów l .Olczak Aleksander Konstanty lat 53 Niedzieliska KWW
Z powyższego wynika, że frekwencja wyborcza M. J. Mazura - 280 głosów 2.Czop Jan lat 58 Niedzieliska
wyniosła w Gminie 49,26 %. KWW Samorządowcy - 182 głosy.
Najwięcej emocji wzbudziły wybory
Burmistrza i do Rady Miasta. W wyborach na Okręg Nr 9. Wielacza. Wielącza Kolonia, Wielacza
burmistrza Szczebrzeszyna starowało dwu Poduchowna.
kandydatów. Otrzymali oni następujące ilości l .Wawryk Waldemar lat 36 Wielącza Pod. KWW
głosów: Waldemara Wawryka - 156 głosów. 2.Ciurysek Józef
- Piotr Wiesław Matej - KWW Samorządowcy Alfred lat 64 Wielącza Kolonia KWW M. J. Mazura - 138
- l 628 głosów, głosów.
- Marian Jan Mazur - KWW M. J.Mazura
- 3 048 głosów Te, wybrane przez nas osoby stanowić będą Radę
Natomiast wybory do Rady Miasta odbywały się w Miasta w następnej kadencji. Będą decydować
9 okręgach wyborczych. W tych o najważniejszych sprawach gospodarczych
okręgach wybrano do Rady Miasta osoby, które i administracyjnych. Zadecydują w naszym imieniu
otrzymały największą ilość głosów. Są to: o podziale budżetu. Będą mieli wpływ na to jak nam się
Okręg Nr 1. Szczebrzeszyn będzie w tych najbliższych latach żyło w naszej gminie.
1.Drożdżyk Mariusz Jacek, lat 47, zam.
Szczebrzeszyn KWW M.J.Mazura - 415 głosów Reprezentować naszą gminę w Radzie Powiatu
2.Czechoński Adam lat 41 Szczebrzeszyn KWW będą trzy osoby:
Jedność i Zaufanie -221 głosów 3 Wójcik Czesław l .Henryk Matej - KWW PSL - 1596 głosów,
Roman lat 62 Szczebrzeszyn KWW Wspólna 2.Wojciech Kazimierz Świergoń -KWW PIS - 479 głosów,
Sprawa -220 głosów. 3.Maria Regina Loc Oczkoś - KWW LPR - 370 głosów.

Okręg Nr 2. Klemensów W Sejmiku Województwa Lubelskiego nie będziemy

l. Kitowski Marian Bogusław lat 47 Szczebrzeszyn reprezentowani jako gmina.
KWWSamorządowcy - 150 głosów. R.

Okręg Nr 3. Przedmieście Zamojskie, Szperówka.

l. Malec Jan lat 64 Szczebrzeszyn KWW Jana
Malca - 101 głosów.

3
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)
Regina Smoter Grzeszkiewicz
Mały słownik historii Szczebrzeszyna – ciąg dalszy
Dorfgemeinde Szczebrzeszyn Kreis Zamosc
Gmina niemiecka utworzona 31 sierpnia 1943 roku po
uprzednim wysiedleniu ze Szczebrzeszyna około 1000
osób, w miejsce których sprowadzono kolonistów
niemieckich. W skład gminy oprócz miasta
Szczebrzeszyn weszło 31 wsi, w tym 13 polskich i 18
niemieckich – w tych mieli zamieszkać wyłącznie
niemieccy koloniści. Oprócz tej nazwy na określenie
Szczebrzeszyna używano zwrotów "Hauptordf
Szczebrzeszyn":, lub "Stedgemeinde Szczebrzeszyn".
Doleżal Kazimierz ps. "Dolina"
Zginął w wieku 21 lat 4 lipca 1941 roku podczas akcji
na kasę gminną w Sułowie. Wycofująca się grupa
szturmowców dowodzona przez "Narbuta" wrzuciła do
pomieszczenia w którym leżał zabity "Dolina" wiązkę
granatów by Niemcy nie rozpoznali zwłok, a tym
samym rodzina uniknęła represji.
Dom Książki
Jego działalność datuje się od lat pięćdziesiątych XX
wieku – istniał do początku lat dziewięćdziesiątych.
Placówka był swego rodzaju punktem zbornym dla
szczebrzeszyńskiej młodzieży – tutaj poznawano
nowości wydawnicze, prowadzono ciekawe rozmowy -
"należałem [w latach pięćdziesiątych] do grupy dość
przypadkowych osób, które często i długo przebywały
w sklepie bez zamiaru robienia zakupów. Lokal był
przez te osoby traktowany jako rodzaj bezpłatnego
klubu, bądź świetlicy. Niemałą atrakcją było kilkakrotne
pojawienie się w sklepie sióstr Zosi i Lidki Kliz –
członkiń niedawno zorganizowanego prze T.
Sygietyńskiego zespołu "Mazowsze". Księgarnię
prowadziła Halina Gdula – wspomina Aleksander
Piwowarek )
Drużyna Pogotowia
Powołana została we wrześniu 1939 roku w obrębie
Placówki Pogotowia Społecznego. Skład osobowy
Drużyny... stanowiło 38 harcerek (imienny wykaz
znajduje się w pracy S. Jóźwiakowskiego Skauting i
harcerstwo w Szczebrzeszynie 1915 – 1939 ;
Szczebrzeszyn 1994 - egzemplarz dostępny w zbiorach
Biblioteki Miejskiej w Szczebrzeszynie), w tym
zastrzelona wraz z matką w sierpniu 1944 roku Maria
Rytko, córka Leopolda znanego szczebrzeszyńskiego
konfidenta Drużyna zakończyła działalność w
listopadzie 1939 roku.
4
duszpasterska wizyta
Miała miejsce w czerwcu 1905 roku, ówczesny
biskup lubelski – ks. Franciszek Jaczewski odwiedził
Zamojszczyznę - był również w Szczebrzeszynie,
gdzie bardzo serdecznie podejmowali go zarówno
katolicy, jak i miejscowa ludność żydowska -
"starzec mieszczanin wyrażając radość miasta i
parafii całej podał chleb i sól..., kahał przez usta
swego rabina zaznaczył, że wszyscy synowie Izraela
podzielają radość katolików, bo i oni w biskupie
katolickim widzą posłańca Bożego, niosącego pokój
i miłość wszystkim bez różnicy" - zanotował
relacjonujący na łamach "Kroniki Rodzinnej"
przebieg podróży ks. Karol Dębiński – kanonik
katedralny lubelski, proboszcz włostowicki i dziekan
nowo- aleksandryjski.
"dwoista danina dawna"
Zobowiązanie pieniężne, które w roku 1557
szczebrzeszyńscy Żydzi zadeklarowali się płacić
panu miasta – Andrzejowi Górce tytułem
wdzięczności za ;"uchylenie zakazu zajmowania się
handlem"", ponadto Andrzej Górka poddał Żydów
sądownictwu miejskiemu.
"dzielnica naukowa"
Zespół budynków mieszkalnych dla nauczycieli i
osób utrzymujących pensjonaty dla uczniów;
zlokalizowany był przy ulicy Zamojskiej w bliskim
sąsiedztwie gmachu szkoły. Tutaj w jednej z
kamieniczek znajdowało się mieszkanie naczelnego
lekarza Ordynacji - Tadeusza Wieniawskiego
(posadę objął w szczebrzeszyńskim szpitalu około
1845 roku).
"Dziennik z lat okupacji Zamojszczyzny 1939 –
1945"
Wspomnienia, relacje, fakty zapisywane z niezwykłą
skrupulatnością przez lekarza, dyrektora szpitala,
kronikarza Zamojszczyzny – Zygmunta
Klukowskiego. W roku 1959 dr Klukowski został
wyróżniony za Dziennik.. nagrodą "Polityki", w roku
1984 Ziomkostwo Żydów Szczebrzeskich wydając
swoją Księgę Pamięci Gminy zamieściło w niej
obszerne fragmenty Dziennika .... w przełożone na
język jidysz.
Cdn na stronie 6
 CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

PROFESJONALNY MONTAŻ
pomiary i transport GRATIS
okna drzwi żaluzje
Piotr Bartnik
Właściciel
22 – 460 Szczebrzeszyn
ul. Zamojska 4
tel. 084 682 29 10
kom. 0 – 604 212 296
www.solidpb.republika.pl

SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO ZAPOZNANIA SIĘ Z

OFERTĄ PRODUKTOWĄ BANKU

POLECAMY duży wybór kredytów:

 Tanie kredyty konsumpcyjne
 Kredyty mieszkaniowe (okres kredytowania do 25 SKŁAD FABRYCZNY
lat)
 Kredyty obrotowe rolnicze  Płytki z fabryk polskich i zagranicznych
 Najnowsze kolekcje
GWARANTUJEMY:  Liczne promocje
 Szybkie rozpatrzenie wniosku
 Uproszczone zabezpieczenie spłaty
 Duży wybór
 Dogodne terminy i sposoby spłaty  Wysokie rabaty
  Wyprzedaż końcówek upust do 50 %
Szeroką gamę innych produktów:  Możliwość transportu
 Wysokie oprocentowanie oszczędności,
 Rachunki oszczędnościowe, rachunki firm, rachunki
walutowe, NOWO OTWARTA
 Fundusze inwestycyjne, stacja demontażu pojazdów
 Najtańsze przekazy zagraniczne,
 Kantor (bez prowizji za wymianę walut),  Wydajemy zaświadczenia niezbędne do
 Niskie opłaty: Telefon TP S.A.– 1,75 Energia 1,40, wyrejestrowania pojazdu
pozostałe 2,50 zł, ZUS – 3,50 zł.
 Skupujemy samochody powypadkowe

GOTÓWKA NA ZAWOŁANIE !!! BRODY MAŁE 163 tel. 0 84 6821 384

Sieć ponad 1000 bankomatów w Polsce. Bez problemu 22 – 460 Szczebrzeszyn
i bez prowizji od wypłat.

Foto Studio EXPRESS

Leszek Kaszyca
Koniecznie skorzystaj z tej oferty Ul. Zamojska 11
22 – 460 Szczebrzeszyn
Bank Spółdzielczy w Szczebrzeszynie
22-460 Szczebrzeszyn, Pl. T. Kościuszki 31, skr. poczt. 16
tel./fax (084) 6 821 119; 6 821 120
Nasza działalność obejmuje:
Oddział Sułów Odział Radecznica  Usługi budowlane, remontowo - inwestycyjne we
Sułów 76 ul. B. Prusa 3a wszystkich branżach w tym również w obiektach
22-448 Sułów 22-463 Radecznica zabytkowych,
tel. (084) 6826 205, tel. (084) 6818 006  Usługi stolarskie, ślusarskie i szklarskie,
6826 201 6818 036  Handel materiałami, nawozami, węglem,
 Budowa pod klucz,
 Roboty elewacyjne, instalacyjne,
Punkt Kasowy
Gorajec Zagroble 22 – 460 Szczebrzeszyn ul Boczna 72
22-463 Radecznica Siedziba firmy: Brody Małe 2c
tel. (084) 6810 010 tel/fax. (0 84) 682 14 32

5
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)
Regina Smoter Grzeszkiewicz
Mały słownik historii Szczebrzeszyna – ciąg dalszy
J prochu.."
"Jabłko"”
Pseudonim (...) Flisa, rodem z Błonia. Jego
zabudowania zlokalizowane blisko lasu często służyły
szczebrzeszyńskim partyzantom jako miejsce noclegu;
u Flisa sypiał m. in Stanisław Książek z oddziału
"Podkowy"*)
Jachuła Józef, ks
Rektor kościoła pod wezwaniem św. Katarzyny i
kapelan szpitala w Szczebrzeszynie - (* 27 listopada
1892 roku w Białowodzie powiat kraśnicki - († 14
września 1961 roku). W pamięci mieszkańców miasta
zachował się jako "dobry pasterz [który] duszę swoja
kładzie za owce swoje". Nagrobek ks Józefa Jachuły
znajduje się na szczebrzeszyńskim cmentarzu.
Jakubik Zbigniew
Partyzant operowany przez dr Klukowskiego po bitwie
pod Osuchami; za namową Doktora napisał swoje
wspomnienia z tego okresu; ukazały się w
Wydawnictwie Materiałów do dziejów
Zamojszczyzny w okresie okupacji 1939 – 1944 t II
(Zamość 1946)
Janiszewski Fortunat
Wykładał w szczebrzeszyńskim gimnazjum filozofię –
zmarł 6 marca 1848 roku; pochowany jest na
miejscowym cmentarzu wraz z trójką swoich dzieci, co
może sugerować iż profesor zginął nagle razem z nimi.
Bardzo wymowne epitafium zamieściła na nagrobku
żona:
" Zginął zbyt wcześnie dla Rodziny, Przyjaciół i
Uczniów, pozostawił w ciężkim żalu żonę i dwoje
dzieci"
Fortunat Janiszewski żył zaledwie 44 lata (* 1804
roku)
Jankiel"Siulali"
Nieznany z nazwiska Żyd szczebrzeszyński, przed
wojną sprzedawał bibułę do papierosów firmy "Solali",
ponieważ przy wymawianiu przekręcał nazwę
obdarzono go przydomkiem "Siulali".
Jankiel nie doczekał końca wojny – zginął
zastrzelony przez żandarma - świadkiem zajścia był
mieszkaniec Kawęczyna Edward Czuk, który opisał
powyższe zdarzenie w tekście wspomnieniowym o
zagładzie szczebrzeszyńskich Żydów, opublikowanym
6
na łamach "Tygodnika Zamojskiego" (1982 nr
36 s. 5 -9) "dopadam do okna, bije tego Jankla
"Siulali". Bije go całym rozmachem karabinu... A
biedny Jankiel skonał, płakał, wił się w kurzu i
Jan I Olbracht
(1459 – 1501), od roku 1492 król Polski. Za
namową Jana Amora Tarnowskiego, właściciela
Szczebrzeszyna wytyczył przez miasto drogę
wiodąca z Ziemi Chełmskiej do Wielkopolski, co
wpłynęło korzystnie na gospodarczy rozwój
Szczebrzeszyna.
jarmarki
Tradycja szczebrzeszyńskich jarmarków sięga
XV wieku – w roku 1472 ówczesny właściciel
miasta - Jan Amor Tarnowski ustanowił jarmarki
na św. Agnieszkę; przyjeżdżali na nie kupcy z
najbliższych okolic i z bardzo odległych -
Ostrowy, Łęczny [Łecznej?], Puchaczowa, Piask
Luterskich, Krasnegostawu, Izbicy, Tomaszowa –
stąd przywożono meble, Zamościa - kożuchy,
Frampola – uprząż i wyroby tkackie, Tyszowiec –
obuwie, słynne "tyszowiaki", Biłgoraja – sita,
kosze, słomianki, galanterię drzewną,
Bidaczowa/Bodaczowa, - garnki, Dyl k .
Biłgoraja – wapno. Centralnym miejscem
handlu był szczebrzeszyński rynek zlokalizowany
wokół "Oberży" (ratusza).
Jarosz Aniela
Nauczycielka, podczas okupacji udzielała
pomocy osadzonym w obozie przejściowym w
Zwierzyńcu - skromna, nie obnosząca się ze
swoją pracą uczyniła wiele dobrego dla więźniów
- "Aniela taka była, że wszystko bierzcie, a mnie
nie ruszcie, ona wszystko robiła dla Państwa [dla
innych]. Nie chciała później jak wynagradzali po
wyzwoleniu żadnej nagrody"*). Pochowana jest
na cmentarzu w Szczebrzeszynie; grobem
opiekuje się rodzina Książków.
jurydyki
Istniały w Szczebrzeszynie dwie – po
franciszkańska, składająca się z części dworskiej;
w roku 1890 stanowiła własność L[eona?]
Sajkiewicza, oraz po proboszczowska –
funkcjonowała na prawach samodzielnej włości.
Cdn.

KULTURA I OŚWIATA
60 lat Zasadniczej Szkoły Zawodowej
w Szczebrzeszynie
Komitet Odbudowy Szkół w Szczebrzeszynie w
skład którego weszli między innymi: dr Zygmunt
Klukowski i Jan Kot pragnęli stworzyć nowy typ
szkoły mającej kształcić młodzież i dorosłych w
zawodach robotniczych. Uwieńczeniem ich starań było
powołanie Publicznej Średniej Szkoły Zawodowej w
Szczebrzeszynie.
W dniu l września 1946 roku rozpoczął jej się pierwszy
rok szkolny. „W warunkach nadzwyczaj trudnych, nie
posiadając własnego budynku dla zajęć teoretycznych,
ani odpowiedniego lokalu na urządzenie warsztatu,
rozpoczyna Szkoła nasza rok szkolny 1946/47” .
Zorganizowano trzy klasy: przygotowawczą, metalową
i handlową. Lekcje odbywały się trzy razy w tygodniu
w godzinach popołudniowych w klasach szkoły
powszechnej - tzw. ”Małej Szkoły". We wrześniu 1947
roku była to już całkiem duża szkoła, licząca siedem
klas: dwie przygotowawcze, pierwszą krawiecką,
pierwszą i drugą metalową i handlową - razem
170 uczniów. W klasach powołano samorządy
uczniowskie, organizowano pierwsze organizacje
młodzieżowe : „Wici", „PCK", „ZHP". Dzięki
wystarczającej ilości maszyn do szycia udało się
otworzyć pracownię krawiecką. Zawodowy podkuwacz
koni - pan Henryk Świstowski nieodpłatnie przekazał
szkole wyposażenie swojego warsztatu i został w niej
zatrudniony na stanowisku nauczyciela zawodu. Dzięki
temu powstała (skromna wprawdzie) baza do nauki
kowalstwa i ślusarstwa. Szkoła, którą tak niedawno
powołano do życia, była we wrześniu 1948 roku
liczącym się miejscem nauki i zakładem pracy w
środowisku Szczebrzeszyna. Naukę rozpoczęło 255
uczniów, którzy uczyli się w klasie przygotowawczej,
dwóch krawieckich (1,2), trzech handlowych (1,2,3).
trzech metalowych (1.2,3) oraz pierwszej stolarskiej.
Warsztaty szkolne podjęły realizację zadań, które
znalazły odbiór w zrujnowanej wojną Zamojszczyźnie.
Było ogromne zapotrzebowanie na wozy konne,
sieczkarnie, potrzebowano odzieży, zaczynał normalnie
pracować handel, rozwijały się okoliczne fabryki,
istniało olbrzymie zapotrzebowanie na wykształconych
pracowników, naszych absolwentów.
21 listopada 1948 roku był wielkim świętem szkoły -
poświęcono i oddano budynek „Sokoła” dla potrzeb
warsztatów: stolarskiego i metalowego.
W latach pięćdziesiątych kształcenie i wychowywanie
młodych ludzi, w trudnych warunkach lokalowych
wymagało od nauczycieli dużo wysiłku, zaangażowania
i własnej inicjatywy. Skromne wyposażenie
warsztatów, częste zmiany kadry nauczycielskiej, nie
pozwoliły na szybki rozwój.
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)
W latach 60-tych poprawiła się sytuacja lokalowa – władze
Szczebrzeszyna przekazały szkole budynek przy ul.
Zamojskiej na własność. Duże wsparcie otrzymywała
szkoła od „zakładów opiekuńczych "- a były nimi Zakłady
Tłuszczowe w Bodaczowie, Cukrownia „Klemensów" i
PGR Michałów. Rozwijający się przemysł w Bodaczowie,
Brodach Małych, Klemensowie, Zamościu i Zwierzyńcu
oferował naszym absolwentom miejsca pracy. Sprzyjało to
współpracy między szkołą, a zakładami pracy
w naszym regionie. W roku 1966, na 20-lecie szkoły
podkreślono, że okres tych lat przyniósł dużą poprawę w jej
funkcjonowaniu . Zdecydowanej poprawie uległa baza
szkoły. Były już sale lekcyjne (własny budynek), sposobem
gospodarczym wybudowano budynek kuźni i spawalni wraz z
magazynem technicznym, warsztat otrzymał nowe maszyny
do obróbki drewna i metalu, przebudowano instalacje
elektryczne. Zwiększyła się ilość kandydatów do szkoły, a
także ich przygotowanie do nauki. Wielu naszych
absolwentów kształciło się dalej w technikach, szkołach
wojskowych itp. Uczniowie naszej szkoły prezentowali z
dumą i satysfakcją swój dorobek na obchodach 1000-lecia
Państwa Polskiego. Rozwój szkoły i wprowadzanie nowych
kierunków kształcenia było powodem zwiększenia kadry
nauczycielskiej.
W szkole funkcjonował zespół taneczny, orkiestra szkolna, a
udział w świętach państwowych był okazją do prezentacji
dorobku szkoły. Na miarę potrzeb i możliwości życie
pozaszkolne rozwijało się i uatrakcyjniając czas
pozalekcyjny młodzieży. W szkole organizowane
były zabawy, konkursy i wycieczek, a każda uroczystość
miała odpowiednią oprawę. W latach 70-tych poprawiły się
warunki nauki i pracy. Zbudowano sieć centralnego
ogrzewania. i własną kotłownię. Stworzono zaplecze
magazynowe dla działu stolarskiego, a w przekazanym szkole
obiekcie po Ochotniczej Straży Pożarnej urządziliśmy
magazyn techniczny, salę zajęć praktycznych, oraz jedno
mieszkanie służbowe. Podjęte w/w prace wymagały od
dyrektorów i pracowników ogromnego zaangażowania i
własnej inicjatywy na rzecz szkoły.
W latach 1984-1985 Szkoła Zawodowa włączyła się aktywnie
w budowę „Szkoły Podstawowej nr l", a z chwilą oddania
jej do użytku, otrzymała tam pomieszczenia do nauki
przedmiotów teoretycznych. Otrzymała w nowych obiektach
pięć sal lekcyjnych i pomieszczenia towarzyszące, a
uczniowie z poza Szczebrzeszyna mogli korzystać z
internatu . Rok szkolny 1986/87 był znamienny dla szkoły z
racji największej liczby oddziałów różnych specjalności.
Kształciliśmy ślusarzy - mechaników, stolarzy, rolników,
mechaników samochodowych i kolejarzy, a także w profilu
wielozawodowym . Zwiększyło się grono nauczycieli. Od
roku 1987 zostały wprowadzone do szkół zawodowych,
obowiązkowe egzaminy z nauki zawodu. Ważnym dniem
dla społeczności Szczebrzeszyna był 2 listopada 1987 roku,
na skwerku posesji szkolnej stanął pomnik patrioty i
regionalisty Szczebrzeszyna – dr Zygmunta
7
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

KULTURA I OŚWIATA
Klukowskiego. Od tej chwili pomnik otoczony jest internetu. Nasza szkoła wychodząc naprzeciw
stała troską ze strony uczniów, nauczycieli i dyrekcji. oczekiwaniom młodzieży chcącej zdobywać
Pracowicie rozpoczęty rok szkolny 1995/96- przebiegał pod wykształcenie- maturalne rozszerzyła swą ofertę o
znakiem przygotowań do obchodów 50-lecia istnienia szkoły. Liceum Uzupełniające
Rozpoczęły się przygotowania uczniów i nauczycieli i W roku szk. 2002/2003 organ prowadzący powołał
dyrekcji do nadania imienia szkole i otrzymania sztandaru. Zespół Szkół Nr 2 im dr Zygmunta Klukowskiego. W
22 listopada 1996 roku odbyła się uroczystość nadania szkole skład Zespołu wchodzą Zasadnicza Szkoła Zawodowa i
imienia dr Zygmunta Klukowskiego i wręczenie sztandaru. Liceum Uzupełniające. W Zasadniczej Szkole
Uczestniczyła w niej młodzież, nauczyciele, dyrekcja naszej Zawodowej można zdobyć zawód: ślusarza, stolarza,
szkoły i delegacje wszystkich szkół Szczebrzeszyna, oraz cieśli, oraz tapicera. W klasach o profilu
zaproszeni goście. wielozawodowym młodzież najczęściej wybiera i
Od roku 1997 na emeryturę odchodzili nauczyciele : p. kształci się w zawodach: sprzedawca, kucharz małej
Bogusław Garbacik - dyrektor szkoły, Teresa Wikiera, gastronomii, kelner, piekarz, ciastkarz, mechanik
Teresa Moskal, Czesław Wójcik, Wiesław Guzowski, pojazdów samochodowych, fryzjer, rzeźnik wędliniarz.
Jadwiga Paluch, Józef Bielecki, Marian Zalewa, Zofia Powołane Liceum Uzupełniające przygotowuje
Wójcik, Ryszard Chwiejczak. Rada Pedagogiczna została młodzież do egzaminu maturalnego i kontynuowania
poszerzona o kolejnych nauczycieli – w 1997 r. rozpoczęła nauki.
pracę mgr Elżbietę Nawrocka – nauczyciel wychowania
DYREKTORZY SZKOŁY.
fizycznego i mgr Agata Jonasz, która pracuje od 2002. W
1997 roku mgr Tadeusz Szymański został dyrektorem 1.Jan Kot założyciel i pierwszy dyrektor zasadniczej szkoły
szkoły. Ostatnie 10-lecie w naszej szkole upłynęło w zawodowej pełnił funkcję Dyrektora od założenia szkoły w
atmosferze zmian związanych z reformą szkolnictwa. W 1946 roku do lutego 1949.
2000 r. jedyną siedzibą szkoły stał się budynek przy ulicy 2. Stanisław Michoński p.o. dyrektora od 25.02.1949 r. do
Zamojskiej. Od tej pory najwięcej starań skierowanych było 31.12.1949 r.
na poprawę stanu i doposażenia wszystkich 3. Wacław Kowalik od 01.01.1950 r. do 31.08.1953 r.
pomieszczeń szkoły. Zostały przeprowadzone generalne 4. Janusz Radź od 01.09.1953 r. do 31.08.1956 r.
remonty sal lekcyjnych, korytarzy, pokoju nauczycielskiego 5. Stefan Luterek od 01.09.1956 r. do 31.08.1966 r.
i sanitariatów. Budynek szkoły, instalacje C.O. wymagały 6. Mieczysław Kadłubowski od 01.09.1966 r. do
generalnych prac remontowych. Wymieniono całą stolarkę
31.08.1976 r.
okienną, drzwiową, grzejniki, wyremontowano podłogi, a
7. Czesław Wójcik od 01.09.1977 r. do 31.08.1991 r.
także część instalacji elektrycznej. Zakupiono część
komputerów, przygotowano salę komputerową. Zakupiono 8. Bogusław Garbacik od 0109.1991 r. do 12.1997 r.
biurka, krzesła obrotowe, urządzono salę multimedialną. W 9. Tadeusz Szymański od 12.1997 do chwili obecnej.
roku 2005/2006 otrzymaliśmy wyposażenie pracowni
komputerowej współfinansowanejz Europejskiego Funduszu
Społecznego EFS. Prace te wymagały od wszystkich
pracowników szkoły dużego zaangażowania i pracy. Wiele
remontów zostało przeprowadzonych samodzielnie przez
pracujących tu nauczycieli. We wrześniu 2000 roku dzięki
inicjatywie Starosty Zamojskiego mgr Henryka Mateja i
obecnego dyrektora mgr Tadeusza Szymańskiego oraz
dyrektora TWP w Lublinie Henryka Sienkiewicza zostało
powołane Liceum Ogólnokształcące Towarzystwa Wiedzy
Powszechnej (Zaoczne) dla dorosłych – z siedzibą w ZSZ w
Szczebrzeszynie. Absolwenci ZSZ mają możliwość dalszego
kształcenia w powołanym LO TWP. Dorosła już młodzież
mogła zaocznie zdobywać wykształcenie. Do 2006 roku
egzamin dojrzałości zdało 65 słuchaczy. W ciągu ostatniej
dekady przed każdą polską szkołą stanęły nowe zadania. Dla
nas dużym wyzwaniem było dobrze kształcić młodzież do
pracy w wybranym zawodzie i przygotowania ich do nowych
wymagań edukacyjnych. Wpłynęło to na konieczność zakupu
nowego wyposażenia i pomocy naukowych. Zostały
stworzone : pracownia komputerowa, pracownia
multimedialna, czytelnia z komputerami i dostępem do

8
 CHRZĄSZCZ
CHRZĄSZCZ NR 3NR
(1)8 (1)

PRODUCENT MEBLI OGRODOWYCH

ZAKŁAD PRODUKCYJNY
22-460 SZCZEBRZESZYN BRODY MAŁE 24K TEL/FAX 0048-84-6821225
www.trimex.net.pl e-mail info@trimex.net.pl -6821224

SKLEP ZAMECZEK
MŁYN ZBOŻOWY KOMIS RTV - AGD
s.c. G.G.D
Ul Zamojska 72h
ul Klukowskiego 21
SKŁAD OPAŁU
MAJAX
Sprzedaż, naprawa RTV
P.P.H.U. „AGAWI”
Zbigniew Wiśniewski Marek Jarosz
Ul. Zamojska 17

Księgarnia
CHRZĄSZCZ
Ul Zamojska 9
Jolanta Kuszpyt
P. H. U. JAWOR Ul. Zamojska 56
MATERIALY BUDOWLANE

Artykuły Armatury
Bogusław Komornik Przemysłowej
Plac mleczarni
Józef Wojczuk
Pl T. Kościuszki 26

9
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

ODDZIAŁ W SZCZEBRZESZYNIE
ul Kościuszki 45
22 – 460 Szczebrzeszyn
tel. (0 84) 682 15 11, 682 15 12
fax (0 84) 682 15 10
SZYBKI SERWIS KREDYTOWY
to idealne rozwiązanie ZALETY
finansowe, gdy chcesz
zrealizować swoje  Promocja cenowa do końca roku! Prowizja już od
potrzeby lub spełnić 2,25%;
marzenia. Nie musisz  Niskie raty kredytu;
odkładać ich na później!  Kredyt od ręki, na dowolny cel;
Naszą ofertę indywidualnie  Kredyt na spłatę zobowiązań w innych
dopasujemy do Twoich bankach:
oczekiwań, m.in. w  Możliwość wyboru waluty – PLN, CHF, USD,
zakresie terminu spłaty i EUR;
formy zabezpieczenia  Maksymalna kwota kredytu – ustalana
kredytu indywidualnie dla każdego klienta;
 Długi okres kredytowania – aż do 8 lat!;
ZABEZPIECZENIA  Ubezpieczenie kredytu gwarantujące pełne
bezpieczeństwo kredytobiorcy w przypadku utraty
 Do 35 000 zł bez poręczycieli stałych dochodów lub innych zdarzeń losowych;
 Powyżej 35 000 zł sam wybierasz dogodną  Dostępny również przez Internet i telefon.
formę zabezpieczenia

SAMBUD Oferujemy: SKLEP

Sp. jawna - materiały wykończeniowe SPOŻYWCZO - PRZEMYSŁOWY
- farby i lakiery Jacek Poznański
Ul Zamojska 17 - materiały elektryczne

Ul Zamojska 5
OBUWIE – SPODNIE
KURTKI – KOSZULE SKLEP
Małgorzata Wyrostkiewicz WIELOBRANŻOWY
Irena Kot
Ul Zamojska 50
Ul Zamojska 36/38

KWIACIARNIA ALICJA
Sklep Wielobranżowy
Anna Król Ul. Zamojska 131
Ul. Zamojska 36

10

CIEKAWI LUDZIE
ŚWIĘTY MIKOŁAJ
Św. Mikołaj, biskup miasta Miry w prowincji Licji, le-
żącej w południowej części Azji Mniejszej, żył na prze-
łomie III i IV w. Przeżył prześladowanie Dioklecjana, które
i jego miało dotknąć, ale doczekał się pomyślniej-szych dla
Kościoła czasów za Konstantyna W. Udział jeg-o w
soborze nicejskim (r. 325) niepewny, skoro św. Atanazy,
który wylicza wszystkich ważniejszych obecnych tam
biskupów, nie wspomina między nimi imienia Mikołaja.
Tradycja malowała tego świętego przede wszystkim
jako gorliwego pasterza, dbałego zarówno o duchowe, jak i
materialne dobro swych podwładnych — i te rysy wybijają
się na plan pierwszy w legendach o nim. Słynne
opowiadanie o tajemnym obdarowaniu ubogiego sąsiada i
jego córek dało później podstawę do obdarowywania dzieci
w nocy poprzedzającej dzień św. Mikołaja. Jego
wstawiennictwu przypisywano też niezliczone cuda, tak że
zwłaszcza we wschodnim Kościele określany bywał przy-
domkiem cudotwórcy (taumaturgd). Kult jego
rozpowszechnił się najpierw na wschodzie państwa
rzymskiego i przez długie wieki trwał jako niezmiernie
popularny w całym wschodnim chrześcijaństwie. Na
Zachodzie rozwinął się zwłaszcza od czasu przeniesienia
jego relikwij do Bari w południowych Włoszech w r. 1087.
O popularności jego świadczy wyjątkowo długi szereg
żywotów i opisów cudów zarówno w języku greckim
(BHG nr 1347—64), jak łacińskim (BHL nr 6104— 6221),
a stosunek poszczególnych legend do siebie daleki jest
jeszcze od definitywnego ustalenia. Jakub de Vo-ragine
powołuje się (w partii wstępnej opuszczonej przez nas w
przekładzie) na żywot grecki pióra Metodiusza (BHG nr
1348), znany na Zachodzie z łacińskiego przekładu Jana
diakona neapolitańskiego, żyjącego w X w. (BHL nr
6104—17), ale legenda jego wykazuje tak wiele
podobieństw z ujęciem jego bezpośredniego poprzednika
Jana z Mailly (por. Dondaine s. 34—40), że zapewne z
niego raczej została w znacznej mierze zaczerpnięta.
Mikołaj, obywatel miasta Patery, był synem bogatych i
świątobliwych rodziców. .Ojciec jego nazywał się Epi-
fanes, matka zaś Joanna. Zrodziwszy go w pierwszej
wiośnie swej młodości, rodzice jego wiedli następnie życie
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)
wstrzemięźliwe, jakby nie w małżeńskim stanie. On zaś,
gdy kąpano go w pierwszym dniu jego życia, stanął
wyprostowany w wa-nience, a nadto we środy i w piątki
raz tylko dziennie ssał pierś. Gdy podrósł, unikał swawoli
swoich rówieśników, uczęszczając raczej gorliwie do
kościołów, a tam, co tylko mógł zrozumieć z Pisma
świętego, zachowywał starannie w pamięci. Po śmierci
rodziców począł zastanawiać się, w jaki sposób użyć
swych wielkich bogactw nie dla sławy wśród ludzi, lecz
dla chwały Bożej. Wtedy to pewien jego sąsiad, człowiek
dość dobrego rodu, zmuszony był z biedy trzy swoje
niezamężne córki wysłać na ulicę, aby w ten sposób móc
żyć za cenę ich hańby. Gdy święty dowiedział się o tym,
wzdrygnął się na myśl o takiej zbrodni i zawinąwszy w
chustę bryłę złota, wrzucił ją w nocy potajemnie przez
okno do jego domu i równie potajemnie odszedł. Rano zaś
człowiek ów wstając znalazł bryłę złota i złożywszy Bogu
dzięki wyprawił za nią wesele swej najstarszej córce. W
niedługi czas później sługa Boży ponowił swój czyn. I
znowu ów sąsiad znalazłszy złoto całym sercem chwalił
Boga, ale na przyszłość postanowił czuwać, aby
dowiedzieć się, kim jest ten, kto przychodzi mu z pomocą
w jego nędzy. Gdy więc w kilka dni później podwójna
bryła złota wpadła do jego domu, zbudził się na dźwięk
przez to wywołany i pobiegł za uciekającym Mikołajem ze
słowami: Zatrzymaj się i nie znikaj z mych oczu! To
mówiąc dogonił uciekającego, a poznawszy w nim
Mikołaja, od razu rzucił się na ziemię i chciał całować
jego nogi, ale on nie dopuścił do tego i zażądał odeń, aby
za jego życia nie rozgłaszał, co między nimi zaszło.
^rv óźniej, gdy umarł biskup miasta Miry, zgromadzili się
bi-JT skupi, aby wybrać nowego pasterza dla tamtejszego
kościoła. Był zaś między nimi pewien biskup, cieszący się
wielką powagą, tak że od jego głosu zależał wybór
innych. Otóż on polecił wszystkim pilnie się modlić i
pościć, a tejże nocy usłyszał głos, mówiący mu, aby w
czasie jutrzni czuwał u drzwi kościoła i pierwszego
człowieka, który przyjdzie do kościoła, a który przy tym
będzie się zwał Mikołaj, wyświęcił na biskupa. Oznajmił
to więc innym biskupom i polecił im, aby gorliwie się
modlili, a sam czuwał u wrót kościoła. W czas jutrzni,
jakby cudem przysłany przez Boga, przed innymi nad-
szedł Mikołaj, a biskup chwytając go za rękę zapytał: Jak
ci na imię? On zaś pełen gołębiej prostoty rzekł
pochylając głowę: Mikołaj, sługa waszej świątobliwości.
Wówczas wprowadzili go do kościoła i choć bardzo się
wzbraniał, posadzili go na stolicy biskupiej. On zaś
zostawszy biskupem zachowywał dawną pokorę i powagę
obyczajów, noce spędzał na modlitwie, umartwiał ciało
postami, unikał zetknięcia z kobietami, z pokorą
wszystkich do siebie dopuszczał, skutecznie przemawiał,
gorliwie napominał, surowo karcił.
11
CHRZĄSZCZ NR 8 (1)

ROZMAITOŚCI

Modernizacja ulicy Klukowskiego Budowa Domu Pomocy Społecznej ul. Błonie

Fot. Z. Krasny Fot. Z. Krasny

„Chrząszcz” – miesięcznik informacyjny

Wydawca – Stowarzyszenie Przyjaciół Szczebrzeszyna
Redakcja – Zygmunt Krasny, Leszek Kaszyca, Jan Jurczykowski.
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kościuszki 1
E-mail: sps@onet.eu

12