ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACIÓŁ SZCZEBRZESZYNA

NR.10 (2) PAŹDZIERNIK 2007 Egzemplarz bezpłatny

wyłuskane z pamięci... Uroczystość Wszystkich Świętych i zaduszki.

pozostało w twym krajobrazie Uroczystość Wszystkich Świętych obchodzona 1 listopada

miasteczko moje ku czci wszystkich znanych i nieznanych świętych i męczenników,
zapach świec szelest kapeluszy którzy już zmartwychwstali do życia wiecznego. W dniu tym
przypomina się nie tylko osoby oficjalne uznane za święte i takimi
ślących ukłony ogłoszone, ale przede wszystkim ludzi, których życie nacechowane
w świąteczną sobotę było świętością. Jest to takie święto wszystkich, dla których celem
na ścianie pokoju cień ojca jest życie prowadzące do zbawienia.
zanosi modlitwę błagalną Od roku 610 oddawano cześć wszystkim zmarłym
za dzieci męczennikom w dniu 1 maja. Papież Grzegorz III w 731 roku
przeniósł tę uroczystość na 1 listopada, a papież Grzegorz IV
o Panie nasz błogosław rozporządził, aby odtąd 1 listopada był dniem poświęconym
wschód słońca wszystkim świętym Kościoła katolickiego.
nad głową Szmula Rywki i Mojsze Dzień Zaduszny jest wspomnieniem zmarłych,
a jesień daj im spokojną potrzebujących jeszcze oczyszczenia, które mogą uzyskać przez
modlitwę wiernych i Kościoła. Jest dniem nabożeństw i modłów w
dłonie okrutne tę jesień wyrwały intencji zmarłych, a zwłaszcza dusz odbywających jeszcze pokutę
z serc malutkich jeszcze czyśćcową.
z dłoni ojca już bezradnych Zaduszki – współczesny odpowiednik pogańskiego święta
pozostał w twym krajobrazie Dziadów.
miasteczko moje Obchody Dnia Zadusznego zapoczątkował w roku 998 św.
modlitw szmer Odilon, opat z Cluny, jako przeciwwagę dla pogańskich obrządków
świec blask czczących zmarłych. Na dzień modłów za duszę zmarłych – stąd
nazwa ,,Zaduszki” – wyznaczył św. Odilon pierwszy dzień po
w modlitewnym uniesieniu pochylone Wszystkich Świętych. W XIII wieku tradycja ta rozprzestrzeniła się
nad świąteczną ciszą w całym kościele katolickim. W XIV wieku zaczęto urządzać
……………………………………………. procesje na cmentarz do czterech stacji. Przy stacjach odmawiano
modlitwy za zmarłych i śpiewano pieśni żałobne. Piąta stacja
dziś nie ma dłoni zatroskanych odbywała się już w kościele po powrocie procesji z cmentarza.
nad kolacji szabatowej potrzebą W Polsce tradycja Dnia Zadusznego zaczęła się tworzyć już
nie ma bród mlecznych w XII wieku, a z końcem XV wieku była znana w całym kraju.
W 1915 roku papież Benedykt XV, na prośbę opata benedyktynów
rudych i szarych zezwolił, aby tego dnia każdy kapłan mógł odprawić trzy msze:
co na wietrze tańczyły w intencji poleconej przez wiernych, za wszystkich wiernych
dyskutując problem stary zmarłych i według intencji papieża.
jajko pierwsze czy kura? W Zaduszki odwiedza się cmentarze, groby zmarłych
i uczestniczy się w mszach świętych, modląc się w intencji
pozostała tylko cisza zmarłych. Tego dnia istnieje tradycja zapalania świeczek lub zniczy
i pamięć na grobach zmarłych, oraz składania kwiatów, wieńców lub też
innego typu ozdób, mających być symbolem pamięci o tychże
ta się kołacze jeszcze zmarłych.
po ulicach wąskich Potoczna nazwa Święto Zmarłych została wypromowana
z księżycem bladym wspomina w czasach PRL i była elementem prób laicyzacji państwa. Używanie
tamten czas tej nazwy na określenie uroczystości Wszystkich Świętych
i cichutkim Szma... budzi słońce nad ranem ( 1 listopada ) jest w opinii Kościoła Rzymskokatolickiego błędna.
Wikipedia
Regina Smoter Grzeszkiewicz
SZCZEBRZESZYN
 CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
Kościół św. Leonarda
Według legendy (zapisanej pod koniec XVIII wieku)
konie ciągnące wóz z obrazem św. Leonarda,
przeznaczonym do któregoś ze szczebrzeskich
kościołów, zatrzymały się na drodze w pobliżu
wierzchołka góry Dębrzy i mimo intensywnego
poganiania nie chciały iść dalej. Takie zachowanie
zwierząt uznano za znak woli Bożej, aby w miejscu
niespodziewanego postoju zbudować kościół i umieścić
w im obraz, który uznano za cudowny. Nie wiadomo,
kiedy doszło do tych wydarzeń, ale formy artystyczne
wizerunku św. Leonarda świadczą, iż powstał on w
drugiej ćwierci XVII stulecia.
Pierwsza wzmianka o kościele na Dębrzy
pojawiła się w protokole wizytacyjnym z roku 1647
wraz ze stwierdzeniem, iż koło tej świątyni znajduje się
„odległy cmentarz”, używany przez parafię
szczebrzeską, posiadającą również „cmentarz bliższy”
przy kościele św. Mikołaja. Na początku w. XVIII
szczególnymi dobrodziejami kościoła św. Leonarda byli
Doroszewscy, którzy mieli w nim swój rodzinny
grobowiec. W testamentach pozostawili spore zapisy na
utrzymanie księdza, opiekującego się tą świątynią, a
także legowali środki na jej remonty.
Na początku w. XIX kościół podupadł. W roku 1812
zbudowano na jego miejscu okazalszą murowaną
świątynię dzięki staraniom proboszcza szczebrzeskiego
ks. Michała Siekierzyńskiego. W podziemiach budowli
urządzono krypty w celu grzebania księży i
najznaczniejszych parafian szczebrzeskich, których -
zgodnie z obowiązującymi wówczas przepisami - nie
było już wolno chować pod kościołem św. Mikołaja.
Zgodnie z tymi samymi przepisami zlikwidowano
cmentarz przy świątyni parafialnej. a cmentarz na
Dębrzy powiększono, przeznaczając go na jedyną
nekropolię rozległej szczebrzskiej parafii. Niebawem
zaczęto na nim wznosić coraz okazalsze nagrobki
(najstarszy zachowany upamiętnia osobę zmarłą w roku
1834). W XIX wieku kościół św. Leonarda nie miał już
odrębnego duszpasterza, ale znajdujący się w nim obraz
lud uważał nadal za cudowny i chętnie go nawiedzał.
W drugiej połowie tego stulecia świątyni zaczęła
popadać w ruinę, ponieważ władze zaborcze nie
wyrażały zgody na jej remont. Wskutek tego
zaniedbania runął dach, zgniły podłogi i stropy, a ściany
zaczęły grozić zawaleniem. Po tzw. ukazie
tolerancyjnym, znoszącym ograniczenia w budowie
kościołów w Królestwie Polskim, zapadła decyzja
wzniesieniu nowej świątyni na Dębrzy. Ordynat
Maurycy Zamoyski podjął się sfinansować te prace, a
projekty gmachu sporządził budowniczy Ordynacji
Zamojskiej Alfons Helbisch.
2
21 marca 1903 uzyskano zgodę na
rozpoczęcie robót budowlanych. Trwały one od
wiosny roku 1908 do wiosny roku 1910. 28 III
1911 nowy kościół został przekazany w
użytkowanie diecezji lubelskiej.
Nowa świątynia otrzymała dość bogaty
eklektyczny kostium stylowy z przewagą elementów
neogotyckich, uzupełnionych we wnętrzu o
klasyczne podziały porządkowe. Szczególnie
okazale prezentuje się jej fasada, zwieńczona
schodkowym szczytem i nadbudowaną na nim
strzelistą wieżyczką. Pod kościołem znajduje się
krypta, w której pochowano szczebrzeskich
proboszczów ks. Jana Grabarskiego, ks. Andrzeja
Wadowskiego i ks. Stanisława Szepetowskiego.
Neogotycki ołtarz, ambonę i balustradę
komunijną wykonano nowe. Ze starego kościoła
przeniesiono siedemnastowieczny obraz św.
Leonarda oraz osiemnastowieczną rzeźbę
ukrzyżowanego Chrystusa, którego stopy są przybite
w nietypowy sposób dwoma gwoździami.
W okresie II wojny światowej, po
zamknięciu kościoła św. Mikołaja i
przekształceniu kościoła św. Katarzyny na cerkiew
prawosławną, kościół św. Leonarda był jedyną
katolicką świątynią w Szczebrzeszynie, toteż
odprawiano w nim wszystkie nabożeństwa dla
parafian.
W latach 1944-1946 przeprowadzono remont
kościoła; jego kolejną gruntowną restaurację
rozpoczęto w roku 1987.
Św. Leonard z Noblat
Św. Leonard urodził się około roku 466 w Galii w
rodzinie możnych rycerzy prawdopodobnie w
zamku Vendome koło Orleanu. Został dworzaninem
króla Franków Chlodwiga I i przyjął wraz z nim
chrzest w roku 496. Pod wpływem swojego
krewnego, biskupa Reims św. Remigiusza, wstąpił
do stanu duchownego. Po przyjęciu tonsury na
polecenie tego hierarchy podjął opiekę nad
więźniami i, wykorzystując bliskie stosunki z
królem, doprowadził do uwolnienia wielu
skazańców. Władca, widząc cnoty Leonarda, chciał
go sprowadzić z powrotem na swój dwór, ale ten
złożył ślub, że nie będzie przyjmował żadnych
godności świeckich lub kościelnych i wstąpił do
klasztoru w Micy. Jego opat św. Maksymin posłał
go Prowincji Limuzyńskiej (Limousin), aby
nawracał pogan. Leonard wybudował tam na jednym
ze wzgórz pustelnię, w której odpoczywał po
trudach apostolskich i modlił się w polecanych mu
 CHRZĄSZCZ NR 10 (2)

intencjach, wyjednując wiele łask. W ten sposób pocztówka wydana ok. roku 1920, Archiwum
miął wyprosić wolność, dla licznych więźniów, Dokumentacji Mechanicznej w Warszawie.
którzy w podzięce zawieszali kajdany na ścianach
jego pustelni. Chlodwig I wierzył, że dzięki
modlitwom Leonarda doczekał się syna, toteż w
podzięce, ofiarował mu las Noblat. Ów duchowny
wybudował tam kościół i klasztor, którym
zarządzał jako opat. Kiedy podupadł na zdrowiu,
zachęcano go, aby opuścił tę ubogą placówkę i
udał się na kurację na dwór królewski lub do
swoich możnych krewnych. On jednak pozostał w
Noblat, głosząc, że „pożywianie się suchym
chlebem, jedzonym w spokoju, wśród czystości i
zgody, jest znacznie zdrowsze, niż ucztowanie we
wspaniale urządzonych pałacach, w których nie
brakuje zwykle kłótni i podziałów”. Zmarł 6
listopada 559 i został pochowany we wzniesionym Bazylika św. Leonarda w Saint-Léonard-de-Noblat, z
przez siebie kościele. oficalnej strony internetowej diecezji Limoges.
Do grobu św. Leonarda zaczęły ściągać wielkie
(Wiadomości o biografii św. Leonarda podaję za książką
rzesze pielgrzymów, wśród których nie brakowało
Saint-Léonard-de-Noblat, un culte, une ville, un canton, red.
królów i książąt. Na pomieszczenie jego relikwii
C. Chabrely, Limoges 2003. W niektórych leksygonach
wzniesiono na przełomie XI i XII wieku wspaniały
hagiograficznych pojawiają się nieco odmienny daty i
romański kościół, wokół którego rozwinęło się
informacje o pochodzeniu świętego).
miasto Saint-Léonard-de-Noblat. Św. Leonard był
szczególnie czczony we Francji i w Rzeszy jako
P.K.
opiekun więźniów i jeńców oraz kobiet ciężarnych
i położnic. Jego kult został także wcześnie
przeszczepiony do Polski, czego świadectwem jest
między innymi romańska krypta św. Leonarda w
katedrze na Wawelu.
Na obrazach i rzeźbach św. Leonard jest
wyobrażony zwykle w habicie benedyktyńskim, w
lewej ręce trzyma pastorał opacki, a w prawej
kajdany. Jego imię powstało z połączenia
łacińskiego słowa leo (lew) i starogermańskiego
hard (silny) i oznacza „silny jak lew”.

Wnętrze kościoła św. Leonarda w Szczebrzeszynie.

3
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
Regina Smoter Grzeszkiewicz
Mały słownik historii Szczebrzeszyna – ciąg
dalszy
oddział "Podkowy"
Powstał w końcu maja 1943 roku, stała bazą oddziału
były lasy zwierzynieckie. Większość jego członków to
mieszkańcy Zwierzyńca, Szczebrzeszyna, Radecznicy,
Zamościa i okolicznych wsi. W lipcu 1943 roku
"Podkowiacy" podczas akcji wysiedleńczo –
pacyfikacyjnej bronili północno – wschodniej części
powiatu zamojskiego, tzw. "trzeciego odcinka". Poza
walką z okupantem brali czynny udział w zwalczaniu
band rabunkowych , m. in bandy Szpugi znanej w
terenie jako "Spużaki" - ludzie ci ukrywali się w
lasach "Cetnar k. Kawęczynka. Gdy w 1944 roku
Niemcy podpalili Czarnystok, partyzanci z oddziału
'Podkowy" uratowali małą dziewczynkę – córkę
Franciszki Małysz - zgubiła się pośród ogólnego
zamieszania w czarnostockim lesie.
Dowódcą oddziału był Tadeusz Kuncewicz -
"Podkowa". Na stałe oddział stacjonował w
"topoleckich dołach"; istniał w okresie maj 1943 –
lipiec 1944, najwyższa liczebność oddziału wynosiła
160 osób. Przez oddział przewinęło się około 220
ludzi, zginęło 25 – 26 osób. Podczas akcji "Burza"
(lipiec 1944) oddział został wzmocniony do 250 osób i
zgrupowany w rejonie Radecznicy. Dwaj ludzie z tego
oddziału jak podał dr Klukowski pobili go i okradli –
ich postępowanie tłumaczył sobie upadkiem
moralności wśród ludzi obciążonych codziennym
okupacyjnym stresem.
Po rozbrojeniu oddziału 30 sierpnia 1944 roku
"Podkowa" pozostał w konspiracji. Jego żołnierze w
1945 roku uwolnili z więzienia w Janowie Lubelskim
grupę kobiet – uczestniczek powstania warszawskiego
wywiezionych na Lubelszczyznę (relacja ks. Wacława
Płonki z Radecznicy). Przy końcu lipca 1945 roku
wraz z kilkoma kolegami z oddziału pochodzącymi ze
Szczebrzeszyna dostał się do amerykańskiej strefy
okupacyjnej w Niemczech. Postanowili sobie za cel
dotrzeć na tereny Czechosłowacji, co doprowadziło do
zatargu ze strażnikami czeskimi – z rąk
"Podkowiaków" zginął komendant wojenny jednego z
czechosłowackich miast i jego szofer.
"Podkowa" przez dwa lata więziony był w
Pradze, po czym przekazany w ręce polskich władz
bezpieczeństwa – otrzymał wyrok 10 lat pozbawienia
wolności; wolność uzyskał w czerwcu 1955 roku.
Zmarł w 1991 roku. Za działalność w ruchu oporu
odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy,
Krzyżem Walecznych i Krzyżem Partyzanckim.
4
Oddział Stowarzyszenia Kupców Polskich
Powstał w Szczebrzeszynie w lutym 1942 z
inicjatywy Andrzeja Banacha – pełnomocnika
Stowarzyszenia Kupców Polskich na powiat
biłgorajski (w tym okresie Szczebrzeszyn
administracyjnie przynależał do tego powiatu). W
skład Zarządu weszli:
Andrzej Banach – prezes
F. Materna – viceprezes
P. Galant – sekretarz
W. Bryłowski – skarbnik
J. Firmanty – członek zarządu
Oddział skupiał 80 szczebrzeszyńskich placówek
handlowych i rzemieślniczych; członkiem
Stowarzyszenia była m. in Kazimiera z Kapciów
Rzepecka.
ogród botaniczny
Założony został staraniem dr Jana Zienkowskiego w
1828 roku, celem " pokazania uczniom zmysłów
natury i właściwości każdej rośliny, jej
przeznaczenia użytecznego, lub szkodliwego...
Życzyć jednak potrzeba, aby część tego ogrodu
drzewami owocowemi zasadzoną była, aby
uczniowie mieli sposobność nauczyć się szczepić i
pielęgnować tego rodzaju rośliny "- powiedział
podczas otwarcia obiektu Jan Zienkowski. Ogród
zlokalizowany był nieopodal gmachu szkolnego; w
roku założenia zasadzono w nim 1500 plant.
okopisko luterskie
Tak nazywano cmentarz zlokalizowany przy
kościele św. Leonarda (źródłowo kościół
zlokalizowano na lata 1624 – 1630 – pisał o nim
Mikołaj Stworzyński w Opisaniu historyczno –
statystycznym dóbr Ordynacji Zamoyskiej w 1843
roku). W okresie późniejszym – rok ekonomiczny
1852/1853 w Exakcionarzach Danin Inwentarskich
(AOZ, APL) wymieniane są Ogrody okopiska –
mieszkał tutaj m. in Stefan Smoter, który za
użytkowanie gruntu opłacał czynsz w wysokości 1
złotego i 18 groszy.
"okrąg"
Duży plac przed budynkiem Szkół im. Zamoyskich,
zlokalizowany pośrodku czterech oficyn, otoczony
niskimi kamiennymi słupami, złączonymi
sztachetkami, obsadzony topolami. Na tym placu w
każde rekreacje (dni wolne od nauki) zbierali się
wszyscy uczniowie, często także profesorowie na
wspólną zabawę.
Cdn.
 CHRZĄSZCZ NR 10 (2)

Piotr Bartnik
Właściciel

PROFESJONALNY MONTAŻ 22 – 460 Szczebrzeszyn

pomiary i transport GRATIS ul. Zamojska 4
tel. 084 682 29 10
kom. 0 – 604 212 296
SERDECZNIE ZAPRASZAMY DO ZAPOZNANIA SIĘ Z www.solidpb.republika.pl
OFERTĄ PRODUKTOWĄ BANKU okna drzwi żaluzje

POLECAMY duży wybór kredytów:

 Tanie kredyty konsumpcyjne
 Kredyty mieszkaniowe (okres kredytowania do 25
lat)
 Kredyty obrotowe rolnicze APTEKA SPOZ Sp.j.
- miło
GWARANTUJEMY: - fachowo
 Szybkie rozpatrzenie wniosku - tanio
 Uproszczone zabezpieczenie spłaty
 Dogodne terminy i sposoby spłaty

Szeroką gamę innych produktów:
Ul. Zamojska 40, CZYNNE
 Wysokie oprocentowanie oszczędności,
 Rachunki oszczędnościowe, rachunki firm, rachunki tel. (084) 6821- 061 CAŁĄ DOBĘ
walutowe,
 Fundusze inwestycyjne,
 Najtańsze przekazy zagraniczne,
 Kantor (bez prowizji za wymianę walut),
 Niskie opłaty: Telefon TP S.A.– 1,75 Energia 1,40,
pozostałe 2,50 zł, ZUS – 3,50 zł.

GOTÓWKA NA ZAWOŁANIE !!!

Sieć ponad 1000 bankomatów w Polsce. Bez problemu
i bez prowizji od wypłat. Foto Studio EXPRESS

Leszek Kaszyca
Ul. Zamojska 11
22 – 460 Szczebrzeszyn
Koniecznie skorzystaj z tej oferty

Bank Spółdzielczy w Szczebrzeszynie

22-460 Szczebrzeszyn, Pl. T. Kościuszki 31, skr. poczt. 16 Nasza działalność obejmuje:
tel./fax (084) 6 821 119; 6 821 120  Usługi budowlane, remontowo - inwestycyjne we
wszystkich branżach w tym również w obiektach
Oddział Sułów Odział Radecznica zabytkowych,
Sułów 76 ul. B. Prusa 3a  Usługi stolarskie, ślusarskie i szklarskie,
22-448 Sułów 22-463 Radecznica  Handel materiałami, nawozami, węglem,
tel. (084) 6826 205, tel. (084) 6818 006  Budowa pod klucz,
6826 201 6818 036  Roboty elewacyjne, instalacyjne,
22 – 460 Szczebrzeszyn ul Boczna 72
Punkt Kasowy Siedziba firmy: Brody Małe 2c
Gorajec Zagroble tel/fax. (0 84) 682 14 32
22-463 Radecznica
tel. (084) 6810 010

5
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
Rozpoczynamy drukowanie fragmentów
wspomnień z lat 1944 – 1947 Leona Rowińskiego
,,Kasztana zawartych w jego książce pod tytułem
Zamiast wywalczonej wolności URAL. Autor był ,
razem z tzw. grupą zamojską wywieziony do
obozów na Uralu. W jego relacjach często
pojawiają się nazwiska mieszkańców
Szczebrzeszyna, którzy razem z autorem przeszli
tragiczny szlak obozów, przymusowej pracy, głodu
i poniewierki, zgotowany im przez niedawnych
sojuszników w walce z Niemcami. Wspomnienia
były zbieżne z relacjami uczestników tej zsyłki
panów Tadeusza Mackiewicza i Edwarda Haśca
(obydwaj już nie żyją ). Myślimy, że
przedstawiany materiał zaciekawi czytelników,
gdyż jest to przyczynek do naszej historii. Przez
pryzmat przeżyć bohaterów wspomnień, jak przez
soczewkę, widać męczeństwo naszego narodu w
pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości.
Redakcja
Leon Rowiński ,,Kasztan”
Zamiast wywalczonej wolności - URAL
Wspomnienia z lat 1944 -1947
…,, Regulamin nie pozwalał na leżenie w łóżkach
w ciągu dnia, tzn. ,między pobudką i ogłoszeniem
ciszy nocnej. Z umeblowania mieliśmy stolik i dwa
taborety, ponadto małe szafki oraz kibel. Do
ubikacji wypuszczano nas rano i wieczorem.
Jedzenie było bardzo złe: rano nie słodzona kawa
zbożowa i nie więcej niż ¼ kg chleba, około
trzynastej chochla bardzo rzadkiej zupy
kapuścianej lub brukwiowej z drobnymi śladami
ziemniaków i przed wieczornym apelem gorzka
kawa bez chleba. Długo na takim wikcie nie można
było utrzymać nawet słabej kondycji. Dlatego
wstrzymanie podawania paczek było złośliwością
władzy, która zdawała sobie sprawę, że głodujemy.
Nie my , męczeni w piwnicach Urzędu, byliśmy
winni temu, że jego pracownicy dali się wciągnąć
w pułapkę! Zasadzkę mogli przygotować będący w
,,worku” Niemcy. Jakie były podstawy do
przypuszczeń, że uczynili to ,,reakcjoniści” ?
Byliśmy tak odizolowani, że prawdy nie mogliśmy
poznać.
Po około 10 dniach przeniesiono mnie do dużej
wieloosobowej sali, gdzie zastałem Feliksa
Wierzchowskiego. Dalsi znajomi – to Jan
Pacześny, były nauczyciel a Wywłoczki i Bronek
Sobczyk. Obaj pracowali pod moim
6
kierownictwem w zwierzynieckim oddziale
warszawskiej firmy Zakłady Obróbki Drewna – inż.
Jerzy Stangel. Poznałem tam dużą grupę mieszkańców
Szczebrzeszyna: nauczycieli Antoniego Koczona i
Stanisława Kołłątaja, pracownika poczty Paździorę,
nadleśniczego Smala i Tadeusza Mackiewicza W
bardzo złym stanie zdrowia był młodziutki Romuald
Siedlecki, żołnierz Wołyńskiej 27 Dywizji AK.”
…,,Po świętach, około 10 stycznia otrzymaliśmy paczki
żywnościowe, których zawartość dużo nam
przepowiadała. Dostałem ładny, nowy, zielony sweter z
grubej wełny, wełniane skarpety i rękawice, ponadto
komplet ciepłej bielizny i koszulę. Wyprawka na
podróż , czyżby na białe niedźwiedzie?- pomyślałem
wyjmując zawartość. Do jedzenia było kilka grzybków z
cukru, duży kawał domowej bułki i około 0,5 kg solonej
słoniny. Ponadto w paczce był flanelowy kocyk. Paczki
pozostałych kolegów nie różniły się zawartością.
Musiały być ograniczenia wagowe i w zakresie
zawartości, bo po trzytygodniowej przerwie na pewno
przysłano by każdemu z nas dużo więcej.
Nie ma co – oświadczył Feliks – nasze rodziny lepiej
wiedzą, co nas czeka! Białe niedźwiedzie koledzy !
Wszystko w rękach Boga! – skontastował bardzo
sympatyczny, z wielkim spokojem znoszący ciężkie
warunki więzienne, gajowy z Krasnobrodu Ziomek.
Paczki nie dodały niestety otuchy.”
…,, Mieszkało nas w sali przeciętnie 30 osób i za mojej
bytności fluktuacji nieomal nie było. Gdy towarzystwo
rozgadało się, powstawał znaczny hałas. Dyżurujący
strażnicy reagowali na niego trzaśnięciem zasuwki
,,judasza” i waleniem kluczami w blachę drzwi.
Rozmowy milkły, jednak tylko na kilka minut.
Bezczynność przy równoczesnej niemożliwości snu
ponownie wywoływała rozmowy. Na relacjonowanie
własnych przeżyć nie mieliśmy już ochoty, więc Antek
Koczon zaproponował opowiadanie treści książek lub
filmów. Był to bardzo dobry pomysł, sam chętnie i
czynnie w tym uczestniczyłem. Opowiadałem fabuły
filmów i z zakamarków pamięci wygrzebywałem treści
książek, które czytałem jeszcze w latach trzydziestych.
Świetnymi narratorami byli pomysłodawca Koczon i
Kołłątaj.
Zbliżyliśmy się bardzo z Feliksem Wierzchowskim.
Miał mi zawsze coś do powiedzenie i szukał u mnie
słów otuchy. Obok siebie układaliśmy się do spania i
prowadziliśmy długie rozmowy.
Pobyt w więzieniu bardzo ciężko znosili Paździora ze
Szczebrzeszyna, który stale martwił się o swoją żonę,
oraz Pacześny, który zostawił żonę i dwie małe
córeczki, mieszkające kątem na Borku po spaleniu przez
Niemców Wywłoczki.

Pocieszałem ich, że w Zwierzyńcu są bardzo dobrzy
ludzie i na pewno im pomogą. Rozumiałem jednak
jego obawy i bardzo zły nastrój. Prawdopodobnie nie
najlepiej było także z jego zdrowiem, jednak nie
przyznawał się do choroby”…..
….,, W pewnym momencie koledzy, wyglądający
przez lewe okienko na plac bocznicy, znaleźli ułożony
wzdłuż tej części wagonu stalowy płaskownik. Na
pewno kolejarze, którzy przygotowywali wagony do
dalszej podróży, zostawili go z myślą, że będzie mógł
posłużyć do wykonania dziury w podłodze wagonu.
Szybko zebrała się grupa młodszych wiekiem,
niedawnych partyzantów, którzy postanowili wyłamać
deski, gdy tylko transport ruszy w nieznane nam
miejsce przeznaczenia. W grupie tej znaleźli się razem
z Feliksem Wierzchowskim, Frelich, Sobczyk i
Sobczak, Paszkowski, Janowski, Marczak, Koczon,
Mackiewicz i dwóch lub trzech, których w tej chwili
nie pamiętam. Romek Siedlecki miał też wielką chęć
do ucieczki jednak zrezygnował, stwierdzając
rzeczowo: - Nie mogę być dla was przeszkodą w
ryzykownej ucieczce.
Starsi wiekiem koledzy, szczególnie Głowacki,
Paździora, Kołłątaj sprzeciwiali się naszym zamiarom,
perswadując, że ucieczka z wagonu w czasie jazdy
pociągu, to wielkie ryzyko, mogące doprowadzić do
kalectwa, a nawet śmierci. A jeżeli ucieczka z wagonu
się uda to co dalej? Nasza odpowiedź była
jednoznaczna: - Z powrotem do lasu, gdzie wielu
naszych kolegów z partyzantki i konspiracji”.
…,,Zdaliśmy się więc na los, który kierował nas
bliżej granicy. Wieziono nas jak najszybciej, bardzo
krótko zatrzymując się tylko na niektórych stacjach.
Zmęczenie fizyczne, spotęgowane przeżyciami
psychicznymi sprawiało, że potrzebowaliśmy
odpoczynku. Byliśmy przy tym bardzo głodni, nie
otrzymaliśmy dotąd żadnego posiłku, nawet kubka
wody. Któryś z kolegów słabszy psychicznie nie
wytrzymał, żeby nie podzielić się swoimi myślami: -
Niemcy Żydów tak na głodno wieźli do obozu zagłady
w Bełżcu!”
…,, Obudziłem się na skutek zmniejszenia szybkości
jazdy. Wyraźnie rozpoznałem, że powoli
przejeżdżamy przez most.
- Feliks! Przejeżdżamy przez Bug. Polska za
nami!
- Wstajemy, trzeba to zobaczyć!
Rozwinęliśmy się z kocy. Uważnie omijając
siedzących i drzemiących przy piecyku stanąłem przy
zakratowanym okienku. Pociąg nieznacznie
przyspieszył. Parowóz sypnął snopem iskier i w ich
świetle zarysowały się na wzgórzu mury, a za nimi
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
bryły unikalnej zabudowy.
- Brzeska twierdza – powiedziałem do Feliksa, który ze
względu na swój niski wzrost, wyglądał obok mnie
zawieszony rękoma na dolnym kątowniku obudowy
kratowanego, wagonowego okienka: - Gdzie oni nas
powiozą? Taka zapłata za lata poniewierania nas przez
Niemców, za codzienne narażanie się na śmierć, lub
gorsze od niej aresztowanie, za tułaczkę po obcych
domach i lasach, bo ss-manom zachciało się z pięknej i
bogatej ziemi zamojskiej zrobić Himmerland. Twoja
matkę po więzieniu niemieckim doprowadzono do
męczeńskiej śmierci w Oświęcimiu. Syn Jej więziony
przez Polaków i ,,sojuszników” nie wiadomo dlaczego?
A teraz nie wiadomo dokąd jedzie! Co za straszne
czasy! I to zakłamanie o ,,oswobodzeniu nas!
Jaki jest ten ich socjalizm, czy komunizm, że siła
zmusza się do niego? Miał według propagandy AL. –
owskiej stworzyć sprawiedliwość, równość,
zlikwidować wyzysk człowieka przez człowieka. A na
samym progu wolności oddziałuje się na nas przemocą,
poniżeniem, metodami skopiowanymi z niemieckiego
postępowania. Wiozą nas teraz nie wiadomo za jakie
winy, na białe niedźwiedzie! Oddano nas obcej władzy,
a ta traktuje nas jak wrogów, gorzej niż niemieckich
jeńców wojennych. To już 30 godzin od ostatniego,
głodowego posiłku w więzieniu na Okrzei.”
…,, Przy wyładunku sąsiedniego wagonu, gdzie było
naszych dziesięciu kolegów z zamojskiego transportu
powstało zamieszanie, na które naczalstwo zwróciło
uwagę, przechodząc w tamtym kierunku. Wynoszono
dwóch kolegów. U jednego z nich było coś złego z
nogą, drugi – bardzo wychudzony – miał twarz białą
jak śnieg. Tego drugiego znałem, bo był z zamojskiego
więzienia. Nazywał się Lipiński albo Laskowski,
chorował na gruźlicę. W dwuszeregu podtrzymywani
byli pod ramiona.
Kilka minut stania w dwuszeregu wykazało, że
wagon jednak mocno osłaniał przed bardzo silnym
mrozem. Marzliśmy przede wszystkim w stopy, więc
nie zachowując jakiejkolwiek dyscypliny wojskowej,
zaczęliśmy przytupywać, a co niektórzy rozgrzewali się
dodatkowo zabijaniem rękami. Drepcząc i czując
zimno na całym ciele rozglądałem się po okolicy.
Pociąg stał na bocznym torze, równolegle do torów
przelotowych, przy których był budynek stacyjny.
Ustawiono nas do niego frontem. Budynek nie był
duży, jednak jednopiętrowy, drewniany ze ścianami
obitymi deskami ,,wagonowymi”, ciemnobrunatny, a
więc drewno zostało nasycone impregnatem
bitumicznym. Na środku frontowej ściany, ponad
drzwiami, wisiała biała tablica z czarnym napisem
NAGORNAJA”. Cdn.
7
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
LEGENDA O Czarnej Damie
ze Szczebrzeszyna
Jedna z funkcjonujących legend w miejscowym
społeczeństwie głosi, że w podziemiach kościoła
zwanego powszechnie cerkwią, są pochowani
właściciele Szczebrzeszyna. Ponieważ wiadomo, że
świątynia ta powstała za zgodą i z fundacji Andrzeja
Górki – właściciela miasta w latach 1560 -1580 ,
pochowanymi w niej mogli być tylko Górkowie.
Jednak znane źródła historyczne wykluczają
wiarygodnie taką możliwość.
Przeprowadzone w latach 1982 -1991 , przez
naukowców z Warszawy i Krakowa, badania naukowe
cerkwi punickiej, doprowadziły do odkrycia w
prezbiterium dobrze zachowanej krypty, w której
znaleziono zniszczone trumny ze szczątkami sześciu
ciał. Stwierdzono, że trzy z nich obite były purpurową i
zieloną tkaniną za pomocą brązowych nitów. W
przeszłości jednak trumny te zostały obrabowane z
kosztowności, tak że na podstawie samych szkieletów
trudno było ustalić do kogo należały? Jeśli nie do
właścicieli miasta, to może do ich rodzin? Szczególnie
jedna trumna, najbardziej dekorowana, także atłasem,
zawierała mniejszy szkielet, okryty fragmentami
tkaniny zielone i czarnego jedwabiu, wskazywała, że
pochowane w niej ciało, z dużą dozą
prawdopodobieństwa, należało do kobiety.
Wobec tego powstaje pytanie kim była ta osoba,
skoro została pochowana w grodzie stołecznym –
Szczebrzeszynie, właścicielami którego od 1955 roku
była potężna rodzina magnatów wielkopolskich:
Łukasza, Andrzeja i Stanisława Górków.
Inna legenda znana i powtarzana przez starsze
pokolenia szczebrzeszaków związana jest z kobietą.
Głosiła ona: w Zaduszki w wieży spalonego w 1583
roku zamku pojawia się postać, którą w poświacie
księżyca rozpoznano jako kobietę ubraną na czarno, w
stroju podobnym do zakonnego, odwiedzającą
miejscowe świątynie. Najpierw schodziła z wzgórza
zamkowego w dół do zniszczonego pożarem kościoła
franciszkanów, a następnie wędrowała wzdłuż rzeki
Wieprz do kościoła św. Mikołaja. Później widziano,
jeśli świecił księżyc, jak szła pod mury cerkwi, gdzie
nagle znikała. Ta zjawa kobieca nazwana została przez
ludzi, którzy ją widywali Czarną Damą
Szczebrzeszyna.
Była to Halszka z Ostroga – córka Eliasza Ilii kniazia
Ostrogskiego i matki Beaty Kościelskiej. Urodziła się
w dniu 19 czerwca 1539 roku w Ostrogu. Na chrzcie
otrzymała imiona Elżbieta i Katarzyna. Powszechnie
była znana jako Halszka z Ostroga – znana z legend, z
uwagi na dramatyczne koleje życia, jako Czarna Dama.
8
Halszka była dziewczyną piękną, dziedziczką
olbrzymich dóbr ziemskich na Ukrainie. Dlatego
o jej rękę ubiegali się przedstawiciele wielu
znakomitych rodów magnackich, rozstrzygając
swoje pierwszeństwo w krwawych walkach i
porachunkach.
Ta walka rozpoczęła się zaraz po śmierci
jej ojca, kiedy opiekunem jej został, w
zastępstwie króla Zygmunta Augusta, jej wuj
Książe Wasyl Konstanty Sanguszko. Jego
bratanek popierany przez stryja, starł się
bezskutecznie o rękę Halszki z Ostroga. Nie
mogąc nic zdziałać po dobroci Dymitr wspólnie
ze stryjem, na czele oddziału Kozaków najechał
na zamek, zdobył go i pod przymusem zawarł z
Halszką ślub, udzielony im przez sprowadzonego
księdza. Było to 6 września 1553 roku.
Król Zygmunt August uznał Dymitra za
gwałciciela i skazał go na śmierć i infamię. Ten
chcąc uniknąć kary umknął razem z młodziutką
żoną (liczącą czternaście lat) do Czech, które
wtedy znajdowały się pod panowaniem
Habsburgów.
W Czechach dopada i zabija Dymitra
konkurent do ręki Halszki – magnat Zborowski,
który za nielegalne przekroczenie granic został
aresztowany i osadzony w więzieniu.
Natomiast Halszka została sprowadzona do
Polski, gdzie z woli Zygmunta Augusta wydana
została w 1555 roku za mąż, za przeszło
dwadzieścia lat starszego Łukasza Górkę
późniejszego wojewodę poznańskiego.
Zrozpaczona matka – księżna Beata,
przestraszona wyglądem siłą narzuconego córce
męża, korzystając z jego nieobecności
( wizytował rozległe dobra żony) uciekła razem z
córką do Lwowa, gdzie skryły się w klasztorze.
Łukasz Górka, po zakończonej wizytacji,
która utwierdziła go, że jest wielkim bogaczem
ziemskim i finansowym dzięki ożenkowi z
Halszką, w drodze powrotnej do swojej siedziby
w Szamotułach zatrzymał się w Szczebrzeszynie,
zrzekając się praw własności miasta na rzecz
brata Andrzeja. Było to w roku 1557.
Cdn.
Aleksander Przysada
 CHRZĄSZCZ
CHRZĄSZCZ NR 3NR
(1)10 (2)

PRODUCENT MEBLI OGRODOWYCH

ZAKŁAD PRODUKCYJNY
22-460 SZCZEBRZESZYN BRODY MAŁE 24K TEL/FAX 0048-84-6821225
www.trimex.net.pl e-mail info@trimex.net.pl -6821224

ODDZIAŁ W SZCZEBRZESZYNIE
ul Kościuszki 45
22 – 460 Szczebrzeszyn
tel. (0 84) 682 15 11, 682 15 12
fax (0 84) 682 15 10
SZYBKI SERWIS KREDYTOWY
to idealne rozwiązanie ZALETY
finansowe, gdy chcesz Kredyt na dowód bez zaświadczeń o dochodach – pod
zrealizować swoje warunkiem terminowego spłacania wcześniej
potrzeby lub spełnić zaciągniętego kredytu.
marzenia. Nie musisz  Możliwość wyboru waluty - PLN, CHF, USD, EUR.
odkładać ich na później!  Ubezpieczenie dające kredytobiorcy poczucie
Naszą ofertę indywidualnie bezpieczeństwa w przypadku utraty stałych dochodów
dopasujemy do Twoich lub innych zdarzeń losowych.
oczekiwań, m.in. w  Niskie raty kredytu.
zakresie terminu spłaty i  Kredyt od ręki, na dowolny cel.
formy zabezpieczenia  Kredyt na spłatę zobowiązań w innych bankach.
kredytu  Długi okres kredytowania - aż do 8 lat!
 Maksymalna kwota kredytu ~ ustalana
ZABEZPIECZENIA indywidualnie dla każdego klienta.
 Do 35 000 zł bez poręczycieli.
 Do 35 000 zł bez poręczycieli
 Dostępny również przez Internet i telefon.
 Powyżej 35 000 zł sam wybierasz dogodną
formę zabezpieczenia

9
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)

Regina Smoter Grzeszkiewicz W tamten czas

Prezentowane wiersze pochodzą z tomiku w tamten czas

zatytułowanego W dymie z kominów ich pieśń tak bardzo
poświęconego szczebrzeszyńskim Żydom. Tak potrzebna była miłość
przedstawia autorkę jej przyjaciół Aleksandra Bulak: a słońce
,,Problematyka tego tomiku jest niezwykła. Autorka tak bardzo było daleko
dosięga tego co już minęło, co jest bodaj najbardziej w resztkach ludzkiej godności
tragiczne w historii ludzkości – holokaustu. W tej kryło się życie
poezji jednak nie dominuje smutek, poetka wystraszone własnym oddechem
przywołuje klimat żydowskiego miasteczka, dzielnicy
owianej zapachem owoców piekących się mac przed w tamten czas
świętem, wonią unoszącą się z otwartych okien”. zapomniał wiatr
Jest to już trzecia edycja tego tomiku wierszy jak się tańczy wśród traw
wydanego staraniem Stowarzyszenia Przyjaciół obłoki ciągle smutne
Szczebrzeszyna. wzdychały nocą
do samotnych gwiazd

a gdy nastawał świt

Jak ptak wędrowny jeszcze blady i niepewny
na ziemię spadł deszcz
jak ptak wędrowny opłakując świeże rany
powracam do miejsc
które pachną dzieciństwem
księżyc taki młody
i bardzo pyzaty nie napisałam
bajki opowiadał
na strychu babcia nie napisałam wiersza o Chopinie
suszyła macierzankę jemu grają leśne strumyki
w kominie płomień perlistych nutek rozsiewając zapach
rozpalał marzenia
pisałam wiersze o ludziach
wracam do rozmów którzy oddali życie
co przed laty znaczyły tak wiele beztroską ręką wroga
do szeptów nieśmiałych prowadzeni do gazowych komór
pod starym jaworem
słońce tańczyło ze mną pisałam wiersze o życiu
z nami że nas smaga i nie rozpieszcza
walca o porankach w rosie skąpanych i we łzach
a zimą pierwszy śnieg
radością najprostszą nie napisałam wiersza o radości
otumaniał serce tak mało jej było w moim życiu
i jeszcze wielu słów nie napisałam
jak wędrowny ptak umknęły z mojej pamięci
szukam swego domu pochwycone przez wiatr

10

Stanisław Węgierski
1894 – 1943
Nauczyciel, pedagog, działacz społeczno –
polityczny, uczestnik konspiracji w czasie okupacji
niemieckiej. Pochodził z kielecczyzny. Był synem
Wojciecha Węgierskiego, któremu za udział w
powstaniu styczniowym władze carskie
skonfiskowały majątek ziemski.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w
1918 roku w czasie służby wojskowej i walk w
wojnie z Rosją bolszewicką znalazł się na
Zamojszczyźnie. Ordynat Maurycy Zamoyski
zatrudnił go w zarządzie ordynacji w Zwierzyńcu.
Nieco później zatrudniony został jako nauczyciel w
szkole powszechnej ordynacji. Po ukończeniu w roku
1928 Wyższego Kursu Nauczycielskiego
organizowanego przez Katolicki Uniwersytet
Lubelski, podejmuje pracę w szkolnictwie
podstawowym w Szczebrzeszynie.
Oprócz pracy pełnił wiele ważnych funkcji
społecznych. Był prezesem Spółdzielni Spożywców.
Pod jego kierownictwem działała ona prężnie,
wpływając znacząco na rozwój miasta i gminy. Był
także prezesem pierwszego Ogniska Związku
Nauczycielstwa Polskiego powstałego w 1919 roku.
Doceniając znaczenie przygotowań do obrony
kraju, był współorganizatorem powstałego w 1933
roku Związku Strzeleckiego. Później został jego
prezesem. Na zebraniach z rodzicami i uczniami
zwracał uwagę na zagrożenie jakie niesie polityka
Hitlera i faszystowskich Niemiec.
W 1935 roku został kierownikiem Szkoły
Podstawowej Nr 1, która pod jego kierownictwem
osiągnęła wysoki poziom dydaktyczny i Funkcję tę pełni do 1942 roku tj. do całkowitej
wychowawczy.
Był entuzjastą harcerstwa. Doceniał jego
udział procesie wychowawczym i budzeniu
patriotyzmu uczniów. W czasie okupacji niemieckiej,
razem z żoną Julią, nauczycielką, brał udział w
tajnym nauczaniu.
Współpracował z ruchem oporu. Aresztowany
w lipcu 1943 roku osadzony w obozie przejściowym
w Zwierzyńcu. Był maltretowany przez gestapo.
Podczas jednego z przesłuchań został zabity. Jego
pomnik znajduje się u wejścia na cmentarz katolicki
w Zwierzyńcu.
Aleksander Przysada.
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)
Józef Miziołek
Nauczyciel, pedagog, żołnierz, działacz społeczno –
polityczny w latach 1920 – 1948 związany z
Zamojszczyzną i Szczebrzeszynem. Urodził się w
Budapeszcie, gdyż ojciec Franciszek wyjechał z
Polski za pracą zarobkową na Węgry. Osiedlił się w
Budapeszcie, przyjmując obywatelstwo węgierskie.
Matka przewiozła syna do Galicji, gdzie w Łącku
ukończył szkolę podstawową a następnie seminarium
nauczycielskie.
Znając język węgierski i niemiecki jako
emisariusz konspiracyjnie przemycał polskie książki i
czasopisma na Spisz i Orawę. Pracował też jako
korespondent i tłumacz wydawnictw węgierskich w
Gazecie Podhalańskiej.
W 1914 roku zostaje zmobilizowany w
Budapeszcie do wojska i jako żołnierz polskiego
pochodzenia przeniesiony do 16 pułku krakowskiego,
który uczestniczy w walkach z Rosją. W 1916 roku
dostaje się do niewoli rosyjskiej, z której w 1918 roku
ucieka i po powrocie do Polski, wstępuje do wojska
polskiego. Jako Zołnierz Legionów bierze udział w
wojnie polsko – rosyjskiej w 1920 roku.
Po zakończeniu wojny podejmuje pracę
nauczycielską w Sułowie a następnie w Michalowie.
W tym ostatnim przepracował 15 lat. Oprócz pracy
zawodowej pracuje społecznie. Prowadzi orkiestrę,
chór męski mieszany szkolny i wiejski i kursy
wieczorowe dla dorosłych. We współpracy z dr
Zygmuntem Klukowskim rozwija czytelnictwo wśród
społeczności wiejskiej.
W 1936 roku przenosi się do Szczebrzeszyna
na stanowisko kierownika Szkoły Powszechnej Nr 2.
likwidacji szkoły. W czasie okupacji pełnił
konspiracyjnie funkcję przewodniczącego Tajnej
Komisji Oświatowej w Gminie Szczebrzeszyn.
Dostarczał dzieciom biorącym udział w tajnym
nauczaniu książki i pomoce naukowe, które zdołał
ukryć przed zniszczeniem przez Niemców.
Pod pseudonimem ,,Madziar” był
wywiadowcą w pododdziale - placówce
,,Młota” A . Łysaka. Po wyzwoleniu Szczebrzeszyna
rozpoczyna w 1944 roku pracę w gimnazjum jako
nauczyciel matematyki, a po jego likwidacji w licem
pedagogicznym uczy zajęć praktyczno –
technicznych i wychowania plastycznego.
W 1948 roku wyjeżdża ze Szczebrzeszyna
(prawdopodobnie do Warszawy).
Aleksander Przysada
11
CHRZĄSZCZ NR 10 (2)

ROZMAITOŚCI
Wernisaż
W dniu 3 października 2007 roku w Miejskim
Domu Kultury w Szczebrzeszynie odbył się wernisaż –
uroczyste otwarcie wystawy, z cyklu >> Znani i
Nieznani<< , w którym wzięli udział twórcy
wystawianych prac, zaproszeni goście, władze
administracyjne z miasta i gminy Szczebrzeszyn. Prace
swoje wystawiały:
- pani Monika Niechaj mieszkanka Bodaczowa –
obrazy olejne, obrazy batiki i grafiki,
Wszystkie panie wystawiające swoje dzieła składały
serdeczne podziękowania pani Annie Ciebień, pod
kierunkiem której, w ramach prowadzonych zajęć w
Miejskim Domu Kultury W Szczebrzeszynie, nauczyły się i
doskonaliły warsztat twórczy.
Wernisaż został zorganizowany staraniem
instruktorów Domu Kultury. Były przemówienia, była
lampka wina i poczęstunek przygotowane przez twórczynie.
Była przede wszystkim uczta duchowa, bo wystawiane prace
mogły naprawdę zadowolić nawet bardzo wyszukane gusta.
Takie zresztą było zdanie artystów malarzy z naszego miasta,
biorących udział w wernisażu.
Pani Maria Pietruszyńska nie mogła wziąć udziału w
wernisażu. Jej prace w postaci haftów – haftowane obrazy,
makatki, serwetki i i odzież były również przedmiotem
zachwytu. Pani Maria jest samoukiem. Większość jej dzieł
ma charakter użytkowy.

Wieczór autorski

Po uroczystym otwarciu wystawy z cyklu >> Znani i

- pani Zuzanna Wędzicha mieszkanka Szczebrzeszyna twórczym autorki wydanego przez Stowarzyszenie Przyjaciół
– obrazy olejne i grafiki,
pani Wanda Pomarańska mieszkanka Bodaczowa –
obrazy olejne i grafiki.
Nieznani << odbył się wieczór autorski pani Reginy Smoter
Grzeszkiewicz. Po zapoznaniu zebranych z życiorysem
Szczebrzeszyna tomiku wierszy pod tytułem W dymie z
kominów ich pieśń, który autorka poświęciła Żydom
szczebrzeszyńskim, czytane były przez autorkę i podpisanego
niżej wiersze. Wzbudziły one duże poruszenie wśród
zebranych. Były gorąco przyjmowane przez wszystkich
obecnych. Na zakończenie rozdano obecnym tomiki wierszy.
Pani Regina odpowiadała na pytania zadawane przez
zebranych, objaśniała niektóre zawarte w wierszach słowa i
podpisywała te tomiki. Wszyscy chcieli mieć autograf
autorki. Umówiliśmy się na kolejny wieczór autorski.
R.

„Chrząszcz” – miesięcznik informacyjny

Wydawca – Stowarzyszenie Przyjaciół Szczebrzeszyna
Redakcja – Zygmunt Krasny, Leszek Kaszyca,
Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kościuszki 1
E-mail: sps@onet.eu
Projekt rysunku Chrząszcza – Agnieszka Wróbel

12