You are on page 1of 4

TECHNOLOGIA

Nagrywamy pierwsze demo


Piotr Przelazy

Wiele zespoów po zagraniu kilku


lokalnych koncertów chce nagra
swoje pierwsze demo. Niektóre z nich
udaj si do profesjonalnych stu-
diów nagra, ale jest wcale niemaa
grupach tych, które postanawiaj
samodzielnie zarejestrowa taki
materia. To wanie dla nich powsta
ten artyku, w którym postaram si
opisa jak nagra demo, gdy do
dyspozycji mamy gara albo piwnic
i bardzo ograniczony budet.

P
owinniśmy zacząć od przygo-

fot. Icarus Wings (www.myspace.com/theicaruswings)


towania naszego pomieszcze-
nia (a najlepiej pomieszczeń)
do nagrywania. Nie ma tutaj oczywi-
ście mowy o profesjonalnej adaptacji
akustycznej. Jeżeli jest taka możliwość
możemy wygłuszyć nasze pomiesz-
czenie np. kocami, wykładzinami
lub innymi materiałami pochłaniają-
cymi dźwięk, co w pewnym zakresie
poprawi jego akustykę. Można też spró-
bować wykleić pomieszczenie słynnymi miksera. Musi posiadać minimum 8, 770/990, AKG Percepcion 100/200).
już, wykonanymi z masy papierowej a najlepiej 16 wejść mikrofonowych. Jeśli mamy dostęp do dwóch lub trzech
Ustawienie mikro-
wytłoczkami służącymi do transportu fonu wzgldem du- Przyda się zasilanie fantomowe przy- mikrofonów wielkomembranowych,
jajek, ale trzeba wiedzieć, że nie są to ego bbna w zesta- najmniej w kilku kanałach, 3-pasmowa wówczas będziemy mogli z nich skorzy-
ustroje akustyczne o idealnej charakte- wie perkusyjnym ma korekcja w każdym z wejść, wyjście na stać do nagrania wzmacniaczy gitaro-
krytyczne znacze-
rystyce i jak każde rozwiązania amator- nie dla uzyskanego słuchawki i możliwość łączenia kana- wych lub stopy zestawu perkusyjnego.
skie mają swoje wady. W każdym razie brzmienia. Czym bli- łów w grupy. Będziemy potrzebować Karta muzyczna to kwestia zasobno-
na potrzeby nagrania demo w zupeł- ej tylnej membra- kilku mikrofonów dynamicznych (mogą ści naszego portfela. Możemy kupić tań-
ny, tym d wik ma
ności wystarczą. Warto zadbać o „ścię- wicej tzw. kliku.
być najtańsze Shure C606 lub lepiej szą (Creative SoundBlaster Live, Audigy)
cie” narożników pomieszczenia m.in. Wysuwanie mikro- SM57), przynajmniej dwóch małomem- lub nieco droższą (np. E-mu 0404).
za pomocą wytłoczek przyklejonych fonu z bbna spra- branowych mikrofonów pojemnościo- Nasze demo możemy zarejestrować rów-
wia, e w d wiku
pod kątem. Dobrze gdy mamy do dys- wych (tzw. paluszków) i jednego wiel- nież na wieloślad cyfrowy, jednak cena
pojawia si wicej
pozycji dwa pomieszczenia znajdujące buczcych, niskich komembranowego mikrofonu pojemno- takich urządzeń jest niemała, a moż-
się w pewnej odległości od siebie (np. tonów. ściowego do nagrania wokalu (np. MXL liwości edycji ścieżek, w porównaniu
oddzielone trzecim pomieszczeniem). do edytorów komputerowych, ograni-
Jedno z nich stanie się naszą zaimpro- czone. Zaletą rejestratorów sprzętowych
wizowaną reżyserką, gdzie umieścimy jest jednak ich mobilność, niezawod-
sprzęt nagrywający. Poprzez izolację ność oraz fakt, że wszystkie elementy
tych pomieszczeń nie będzie tak bar- potrzebne do nagrania (mikser, proce-
dzo słychać grających instrumentów, co sory, rejestrator, edytor) znajdują się
poprawi znacznie komfort pracy realiza- w jednej obudowie.
tora i całego zespołu. Będziemy też potrzebować kabli
łączących studio z reżyserką. Mogą to
Sprzt być kable indywidualne lub tzw. kabel
Nawet do nagrania najprostszego wieloparowy (multicore, który wypoży-
dema będziemy potrzebowali całkiem czymy od lokalnej firmy nagłośnienio-
pokaźnego zestawu sprzętu. Podstawą wej) – im więcej kanałów tym lepiej. Nie
będzie mikser, mikrofony i kompu- można zapomnieć o kilku parach słu-
ter z dobrą kartą muzyczną lub reje- chawek oraz głośników do odsłuchu
strator wielościeżkowy. Zacznijmy od nagrywanego materiału, ustawienia

122 Estrada i Studio • padziernik 2007


barw i proporcji poszczególnych ście- Do uj wzmacnia-
żek. Najlepiej jeśli są to monitory prze- czy gitarowych sto-
suje si na ogó
znaczone do pracy studyjnej, ale na mikrofony dyna-
potrzeby naszego pierwszego demo miczne. Pozycja mi-
można wykorzystać zwykłe domowe krofonu wzgldem
membrany w znacz-
zestawy hi-fi. Koniecznie należy zaopa- nej mierze decyduje
trzyć się w odpowiednią ilość kabli o finalnym brzmie-
połączeniowych oraz statywów mikro- niu gitary w na-
graniu. Czym bli-
fonowych (rzecz często bagatelizowana, ej zewntrznej cz-
ale niesłychanie istotna!). ci membrany, tym
d wik bardziej su-
chy, precyzyjny,
Ustawienia ostrzejszy. Czym
Na początek zajmiemy się podłą- bliej rodka mem-
czeniem tego wszystkiego co zgroma- brany, tym d wik
gbszy, bardziej
dziliśmy. Wszystkie mikrofony jakich
zdecydowany. Nie
będziemy używać w danym momen- bez znaczenia jest
cie (o tym potem) wpinamy w odpo- te kt pod jakim
wiedniej kolejności do miksera – bez- mikrofon ustawio-
ny jest wzgldem
pośrednio lub za pomocą kabla wielo- membrany. Warto
parowego. Jeżeli nasz mikser posiada poeksperymento-
wyjścia Rec-Out lub Tape-Out, to pod- wa z ustawieniem,
by uzyska brzmie-
pinamy do nich wejścia liniowe (Line nie takie, jakiego
In L/R) w karcie muzycznej; jeśli nie, to oczekujemy. dołu. W kanale, do którego podłączamy nawet mały ruch może znacząco wpły-
używamy wyjść Main-Out. Słuchawki mikrofon do stopy, warto zastosować nąć na brzmienie. Możemy jednocze-
dla realizatora włączamy do miksera odpowiednią korekcję podbijając zakres śnie podłączyć gitarę liniowo (wyjściem
korzystając z gniazda Phones. Monitory niskich częstotliwości (ok. 70 Hz) oraz z pieca) na drugi kanał i ustawiając pro-
odsłuchowe lub wzmacniacz zasila- delikatnie w górze pasma (ok. 12 kHz). porcje między tymi kanałami ustalić
jący nasze głośniki hi-fi podłączamy do Jeśli posiadamy więcej mikrofonów pożądaną barwę gitary.
wyjścia oznaczonego najczęściej jako dynamicznych to umieszczamy po jed- Gitarę basową można nagrać na kilka
Monitor lub Control Room. nym na każdy kocioł i jeden na wer- sposobów. Pierwszy z nich i najprost-
Teraz pora na omikrofonowanie bel. Przy takim ustawieniu w pano- szy to nagranie basu liniowo z wyj-
instrumentów – zaczniemy od perku- ramie możemy umieścić kotły, a na ścia z pieca (podpinamy je do miksera);
sji. Najprościej i najtaniej będzie omi- overheadach możemy włączyć filtr dol- możemy dodatkowo ustawić barwę regu-
krofonować perkusję wykorzystując nozaporowy, o ile taki posiadamy lując ją korektorem wbudowanym we
trzy mikrofony. W tym celu używamy w mikserze. wzmacniacz. Drugi sposób to nagranie
dwóch mikrofonów pojemnościowych Kolejną kwestią będzie omikrofono- basu liniowo przez sam mikser. Wtedy
(paluszków) jako overheadów (mikro- wanie wzmacniaczy gitarowych. W tym podłączamy bas prosto do miksera
fonów umieszczonych nad perkusją) celu możemy użyć mikrofonu dynamicz- i ustawiamy barwę korektorem na mik-
i mikrofonu dynamicznego do stopy nego, ustawiając go w odległości ok. serze. Ostatni sposób to nagranie basu
(najlepiej użyć specjalistycznego mikro- 10 cm od głośnika. Brzmienie możemy mikrofonem, jednak wtedy będzie nam
fonu do stopy; możemy również zasto- zmieniać przesuwając minimalnie potrzebny specjalny mikrofon do nagry-
sować mikrofon pojemnościowy, jednak mikrofon w kierunku środka głośnika wania niskoczęstotliwościowych źródeł
wtedy musimy włączyć tłumik -10 dB, lub jego krawędzi. Musimy pamiętać, że dźwięku (np. AKG D112 czy – z tańszych
ponieważ mikrofon tego typu jest bar-
dziej czuły od dynamicznego i może
powodować przesterowania sygnału).
Overheady umieszczamy wysoko nad
perkusją, tak aby zebrały nam wszyst-
kie bębny i blachy (robimy to metodą
prób i błędów), jeden ustawiamy po pra-
wej, a drugi po lewej stronie perkusji. Na
Przykad omikrofo-
mikserze możemy lewy overhead umie- nowanego zestawu
ścić w lewej panoramie, a prawy w pra- perkusyjnego, go-
wej. Mikrofon do stopy umieszczamy towego do nagry-
wania. W tym wy-
przed bębnem basowym lub, jeśli mamy padku zastosowano
wyciętą dziurę we frontowej membra- osiem mikrofonów:
nie, to w jego wnętrzu. Ustawienie dwa maomembra-
nowe pojemnocio-
fot. www.accutrackrecording.com

mikrofonu dobieramy eksperymental-


we overhead, kolej-
nie pamiętając, iż pozycja bliżej mem- ny mikrofon pojem-
brany, w którą uderza bijak, daje dźwięk nociowy do hi-hatu,
z większym „klikiem”, a większe odda- cztery dynamiczne
do werbla i tomów
lenie mikrofonu od tejże membrany oraz dynamiczny do
daje dźwięk z większą zawartością stopy.

Estrada i Studio • padziernik 2007 123


TECHNOLOGIA Nagrywamy pierwsze demo

rozwiązań – img Stage Line DM-44B).


Pozostały proces nagrywania wygląda
tak jak nagrywanie z pieca gitarowego.
Instrumenty klawiszowe nagry-
wamy liniowo (przez mikser lub bezpo-
średnio przez kartę muzyczną) koniecz-
nie w stereo. Nagrywając instrumenty
typu dzwonki czy ksylofony używamy
mikrofonów pojemnościowych, najlepiej
dwóch, umieszczając je w panoramie.
Wokal nagrywamy dobrym mikrofo-
nem pojemnościowym przeznaczonym
do tego celu. Jeśli nie posiadamy tako-
wego, to w ostateczności możemy użyć
mikrofonu dynamicznego licząc się jed-
nak z tym, że efekt nie będzie już tak
spektakularny jak w przypadku mikro-
fonu pojemnościowego.

Nagrywanie
W opisanej metodzie nagrywamy
utwór metodą kolejnych podejść
i w następującej kolejności: perku-
sja, bas, gitara, klawisze, instrumenty
dodatkowe. Wokal warto nagrać tuż po
gitarach, dzięki czemu unikniemy zmę-
czenia wokalisty i realizatora, co nie Do nagrywania mo- zdecydujemy się nagrać bas oddzielnie, Instrumenty klawiszowe, przeszka-
pozostaje bez wpływu na jakość nagra- emy wykorzysta to nagrywamy go na następną ścieżkę dzajki itp. nagrywamy na sam koniec.
w peni funkcjonal-
nego materiału. Zawsze jest lepiej, gdy ne demo wietnego w sekwencerze. Basista podczas nagry- Klawisze możemy nagrać przez mik-
najważniejsze partie nagrywane są programu Reaper, wania będzie słyszał perkusję w swoich ser, bezpośrednio przez kartę muzycz-
z tzw. „świeżym uchem”. Nagrywanie który bez opat mo- słuchawkach. ną lub wręcz przez wejście MIDI w kar-
na pobra ze stro-
wokali na sam koniec wielogodzinnej ny www.reaper.fm.
Gdy nagramy bas, wówczas przycho- cie dźwiękowej (wówczas odpowiednie
sesji, gdy wszyscy są już znużeni i zmę- To funkcjonalne na- dzi pora na gitarę. Jeśli mamy więcej niż barwy dobierzemy już w sekwencerze
czeni sprawia, że wiele szczegółów rzdzie pozwala nie jedną gitarę, to najpierw nagrywamy gi- korzystając z instrumentów wirtual-
tylko na nagrywa-
uchodzi naszej uwadze, a i samo wyko- tarę rytmiczną, a później solową. Każdą nych). Bongosy, dzwonki itp. możemy
nie, edycj i mikso-
nanie jest dalekie od doskonałości. wanie cieek au- z gitar nagrywamy na oddzielne ścieżki. nagrać na dwa mikrofony (jeden nagry-
Nagrywanie perkusji zaczniemy od wnie na
dio, ale równie wa lewą, a drdrugi prawą stronę zestawu),
ustawienia poziomu głośności każdego nagrywaniee i ed eedycj
ycj
c następnie
a naasttępnie rozstawić
pn r je w panoramie
DI, z cze-
cieek MIDI,
z mikrofonów. Niezależnie od ich liczby go moemyy skorzy-
s mikserze.
na mikser rze. Potem możemy wprowa-
musimy tę czynność zrobić na słuch. sta, jeli w naszaszej
naszej dzić lekką ą korekcję
ko z pomocą regulato-
Następną czynnością będzie korekcja, muzyce du  rol
rrol rów EQ.
p rt e in-
parti
odgrywaj partie
a ponieważ przy tej metodzie nagrywa- strumentów w eleklektro-
elektro-
nia ingerencja w korekcję na każdym nicznych. Wokal
kanale będzie niemożliwa, to musimy Wokal,
Wokaal, ja
jak już wspomniano wyżej,
tę czynność przeprowadzić dokład- nagrywamy
nagryw wam mikrofonem pojemno-
nie. Na każdym kanale obcinamy lub ściowym
ściow
wym o charakterystyce kar-
podbijamy częstotliwości w taki spo- dioidalnej
dio
oidal lub – w ostateczności
sób, aby uzyskać pożądane brzmienie. – mikrofonem
mik dynamicznym.
Gdy zakończymy korekcję i ustawia- Jeśli
Jeśli używamy mikrofonu
Je
nie poziomów, wówczas możemy zacząć pojemnościowego, musimy
poje
p
nagrywać. Jeśli chcemy nagrać perkusję pamiętać o włączeniu zasila-
pam
p
w jednym i równym tempie, warto włą- nia fantomowego (Phantom)
n
czyć metronom w sekwencerze i podać wm mikserze, ponieważ więk-
go perkusiście do słuchawek. Mikrofon do nagra szość
szzość takich mikrofonów nie
wokalu powinien
Możemy nagrać na jedną ścieżkę posiada
possiad własnego zasilania. Jeśli
by wielkomem-
perkusję z basem. W tym celu podłą- branowym mikrofo- wokalista
wokkalis nagrywa na mikrofo-
czamy do miksera bas i ustawiamy nem pojemnocio- nie dynamicznym,
dyynam to pozostaje nam
jego głośność względem poziomu gło- wym o charakte- tylko pro
proces
roces korekcji. Możemy również
rystyce nerkowej.
śności perkusji. Musimy jednak pamię- Niezbdne podczas nagrać wokal
wo oka bez korekcji, a następ-
tać, aby dokładnie przeprowadzić pro- nagrywania bd: nie wprow
wprowadzić
wad ją po nagraniu. W przy-
ces miksowania oraz korekcji, ponie- solidny statyw oraz padku mimikrofonu
ikro pojemnościowego
tzw. pop-filtr (filtr
waż po nagraniu ingerencja w elementy przeciwpodmu- wykonawca
wykonaw wca p powinien śpiewać w odle-
brzmienia będzie niemożliwa. Jeżeli chowy). głości ok. 10 cm od mikrofonu, starając

124 Estrada
E
Es
strad i Studio • padziernik 2007
się nie zmieniać tego dystansu. Warto 60 do 80 Hz, a jej atak mieści ści
jest zastosować pop-filtr, którego zada- się między 2,5 a 4 kHz. JeśliJ
niem jest wytłumienie zgłosek wybu- prawić głębię
chcemy poprawić g wer-
chowych typu p, b, d itp. Pamiętajmy, bla,, wówczas podb ijamy czę-
podbijamy
aby wokalista przed nagraniem dobrze tliwości 100-250
stotliwości 0 Hz. W celu
się rozgrzał, lecz nie zmęczył. Dzięki ębienia brzmie
pogłębienia enia gitary
brzmienia
temu nagranie pójdzie sprawnie i przy- ycznej możem
elektrycznej możemymy pod-
niesie dobry efekt. co okolice 25
bić nieco 50 Hz.
250
Przy wokalukalu warto odro-
Miksowanie i mastering binę podbić bić częstotl
tliwości
częstotliwości
Jeżeli nie współpracujemy z profesjo- 120 Hz i 5 kHz. Aby y uzy-
nalnym realizatorem dźwięku to pro- skać gładki wokal stosu-
s
ces miksu i masteringu musimy wyko- jemy efekt typu pu de-
-esser,
de-esser,
nać sami. Punktem wyjścia jest wie- który łagodzi głosk
głoski
ki Jeśli gitary w naszym miksie są zbyt
lośladowa sesja, którą stworzyliśmy syczące. oddalone, wówczas as należy
nal je przybli-
podczas nagrań poszczególnych instru- Następną czyn- n- żyć poprzezez podb
podbicie częstotliwości od
mentów. Na początku edytujemy każdą nością będzie 1 do 2 kkHz, zwracając jednocześnie
ze ścieżek, usuwając z nich niechciane nanoszenie efek- uwagę, czy nie wpłynie to niekorzyst-
dźwięki (np. używając funkcji Silence tów na poszcze- nie na wokal. Jeśli chcemy uwypuklić
lub Mute). Głośność zbyt cicho nagra- gólne ścieżki. W odniesieniu
dniesesieniu do perku- Do poczenia na- klik stopy i atak na kotłach oraz wer-
nych ścieżek możemy zwiększyć uży- sji warto zastosować wać bardzo
ardzo małą ilość szego zaimprowizo- blu, wówczas lekko podnosimy poziom
wanego studia i re-
wając funkcji normalizacji (Normalize) pogłosu (reverb) o charakterystyce
kterysty typu yserki bdziemy 8-10 kHz, także zwracając uwagę, czy
tak, aby poziom szczytowy wyniósł room (np. snare room). om). Gitarę
i basową potrzebowali wie- nie spowoduje to niekorzystnych zmian
maksymalnie -1 dB. Należy jednak do warto nieco skompresować
presować za pomocą lu dugich kabli lub, w wokalu. Pozostałe częstotliwości
co jest znacznie lep-
tej czynności podchodzić z dużą ostroż- płytko działającego o kompresora. Gitary szym rozwiza-
warto zostawić w spokoju, a jeśli już
nością, ponieważ automatyczne zwięk- elektryczne zazwyczaj czaj nagrywamy już niem, kabla wielo- chcemy je zmienić, to należy to robić
szanie głośności wszystkich ścieżek z efektami, lecz w celu poprawienia parowego z jednej bardzo delikatnie – zbyt duże zmiany
strony zakoczone-
może w efekcie spowodować utratę brzmienia możemy y dodatkowo zastoso- mogą zepsuć nasz miks.
go tzw. stage bo-
dynamiki całego nagrania. Ważne jest, wać specjalne wtyczki czki przeznaczone do xem, a z drugiej wty- Mastering jest końcowym procesem,
by każda ze ścieżek była jak najlepiej gitar (Guitar Rig, Amplitube itp.) oraz kami, które czymy którego głównym celem jest usunię-
nagrana, tak by nie trzeba było głę- reverb lub delay, w zależności od upodo- z mikserem. Z uwa- cie błędów brzmieniowych, przydźwię-
gi na spory koszt
boko ingerować w jej głośność na pozio- bań gitarzysty. tego typu sprz- ków itp. Pamiętajmy, że dobrze przepro-
mie miksu. Najtrudniejszą ścieżką
cieżką w miksie za- tu bdziemy raczej wadzony miks może nawet wykluczyć
Kolejnym etapem procesu mikso- zwyczaj jest wokal, l, więc gdy nie mamy musieli wypoyczy potrzebę masteringu. Przeprowadzając
go od zaprzyja nio-
wania jest dobór proporcji, czyli wza- głębokiej wiedzy na a temat jego realiza- nej firmy nagonie- mastering warto korzystać również ze
jemnej głośności każdej ze ścieżek. cji powinniśmy zdać się na rozwiąza- niowej. słuchawek, które pomogą nam wykryć
Przełączamy nasz sekwencer na widok nia fabryczne. Szereg wtyczek progra- niuanse brzmieniowe niesłyszalne na
miksera, włączamy odtwarzanie i tłu- mowych służących do masteringu (np. głośnikach. Po zakończeniu masteringu
mikami ustawiamy każdą ze ścieżek PSP Vintage Warmer, Izotope Ozone) należy odsłuchać nasze dzieło na wielu
na odpowiednim poziomie głośności. ma programy przystosowane do obrób- różnych odtwarzaczach oraz przetwor-
Ważne jest, aby każda ze ścieżek była ki wokalu. Sprawdźmy ich działanie nikach (wieża hi-fi, MP3 player, boom-
słyszalna oraz nie zlewała się z innymi w praktyce cały czas pamiętając, że naj- box, kino domowe), dzięki czemu zoba-
(była selektywna). W tym celu możemy ważniejsze w wokalu jest to, by po pro- czymy jak nasz miks brzmi w różnych
posłużyć się panoramą oraz korekcją stu nie przedobrzyć. Na wokalu stosuje- sytuacjach oraz jak będzie odbierany
w kanałach. Jeśli w utworze występują my też, w zależności od potrzeb, subtel- przez innych słuchaczy.
dwie gitary, to warto rozważyć rozłoże- ny efekt pogłos lub delay.
nie ich w panoramie, co da dużo lepszy Ostatnią czynnością będzie korek- Uwagi
efekt brzmieniowy (rozkładanie w pano- cja całego miksu, którą rozpoczniemy Proces nagrywania warto przeprowa-
ramie oznacza, że na jednej z gitar usta- od dolnych częstotliwości. Jeśli chcemy, dzać powoli i bezstresowo; sprzęt usta-
wiamy regulator panoramy skrajnie aby cały miks był nieco bardziej basowy wiamy i stroimy bez pośpiechu. Podczas
w lewo, a na drugiej skrajnie w prawo). i ciepły, to powinniśmy podbić często- nagrywania oraz miksowania warto
Tak samo możemy postąpić z klawi- tliwości w zakresie 60-80 Hz. Musimy robić sobie przerwy, przy tym drugim
szami, chórkami itp., choć przy roz- jednak pamiętać, aby to robić bardzo nawet kilkudniowe, dzięki czemu nasz
kładaniu poszczególnych elementów ostrożnie i cały czas porównując efekt słuch nie będzie zmęczony i będziemy
w panoramie należy zachować umiar, przed korekcją z efektem po korek- mieli świeże spojrzenie na nasz mate-
by uniknąć efektu „rozbicia” nagrania cji. Jeśli o tym zapomnimy, wówczas riał. Skończone nagranie można pod-
na dwa kanały. nasz słuch bardzo szybko przyzwy- dać obróbce dynamicznej mającej na
Teraz zajmiemy się korekcją. Aby czai się do nowego brzmienia i stracimy celu zwiększenie jego głośności. W tym
podbić dół w gitarze basowej należy punkt odniesienia dla naszych poczy- wypadku zalecana jest jednak duża
wzmocnić częstotliwości w zakresie nań. Warto nieco obciąć częstotliwo- ostrożność, gdyż bardzo łatwo można
60-80 Hz. Jeśli chcemy uzyskać meta- ści 500-800 Hz, co powinno korzyst- sprawić, że nasze nagranie, choć głośne
liczne brzmienie, to podbijamy zakres nie wpłynąć na brzmienie stopy i dodać i nasycone, straci najważniejszą cechę
powyżej 3 kHz. Stopa swój dół ma przy niewielkiej głębi całemu miksowi. nagrania demo – czytelność. EiiS

Estrada i Studio • padziernik 2007 125

You might also like