You are on page 1of 3

TECHNOLOGIA

Różne zastosowania
kompresora
cy, trudno jest przewidzieć kiedy nastą-
pi taki skok i zazwyczaj realizator rea-
guje z opóźnieniem. W takiej sytuacji
możemy wykorzystać kompresor, któ-
ry automatycznie podniesie głośność
cichych partii wokalnych i ściszy te
najgłośniejsze.
Za pomocą kompresora możemy tak-
że wyrównywać poziom partii instru-
mentalnych (gitary basowej, gitary elek-
trycznej, syntezatora itd.). Muzykowi
grającemu na basie, ze względu na
używanie różnych technik zrywania
strun, trudno jest utrzymać wykona-
nie wszystkich partii na równym pozio-
mie. Zastosowanie kompresora spowo-
duje spłaszczenie dynamiki. Delikatna
gra będzie lepiej słyszalna, a energiczne
zrywanie strun nie spowoduje dużego
podwyższenia poziomu sygnału.

Borysław Dzieciaszek

Podstawowym zadaniem kompre-


sora jest zmniejszanie różnic między
najgłośniejszymi i najsłabszymi
fragmentami sygnału, czyli kom-
presja dynamiki. Przez dynamikę
należy rozumieć różnicę pomiędzy
maksymalnym i minimalnym
poziomem danego sygnału.
Ponieważ kompresor wpływa na
dynamikę, nie bez powodu wraz
z grupą innych urządzeń (m.in. limi-
terem, bramką i ekspanderem) nazy-
wany jest procesorem dynamiki.

W
 praktyce kompresor ma bar-
dzo różne zastosowania.
Jednym z nich jest wyrów-
nywanie poziomu partii wokalnych.
Bardzo często się zdarza, że na sku-
tek zmian odległości wokalisty od
mikrofonu lub zmian głośności śpie-
wu pojawiają się duże skoki sygnału.
Wokalista na przemian śpiewa cicho
i głośno, zmuszając realizatora dźwię-
ku do częstego operowania tłumikiem
Opisywane w tekście podłączenie kom-
w kanale. Jeżeli w tym samym czasie presora w układzie pozwalającym na
na scenie pojawi się kilku wokalistów, automatyczne ściszanie muzyki odtwa-
to skuteczne reagowanie na skoki syg- rzanej z CD w momencie, kiedy didżej
zaczyna mówić do mikrofonu. Po zakoń-
nału staje się utrudnione. Na dodatek, czeniu zapowiedzi muzyka sama wraca
jeżeli nie znamy repertuaru wykonaw- do ustawionej wcześniej głośności.

102 Estrada i Studio • lipiec 2007


Kompresor, dzięki możliwości regu-
lacji takich parametrów jak próg kom-
Zastosowanie kompresora spowoduje spłaszczenie dynamiki.
presji (Threshold), głębokość kompresji Delikatna gra będzie lepiej słyszalna, a energiczne zrywanie
strun nie spowoduje dużego podwyższenia poziomu sygnału.
(Ratio), szybkość zadziałania kompre-
sji (Attack) oraz czas powrotu (Release),
może też służyć do zmiany brzmie-
nia instrumentów. Anemiczne dźwię- głośnika, pozbawiona wentylacji, unie- cie zewnętrznego urządzenia w pętlę
ki dużego bębna, za pomocą odpowied- ruchomiona cewka szybko się przegrze- sterującą pracą kompresora, dają jesz-
niego ustawienia powyższych parame- wa i ulega spaleniu. Żeby uchronić się cze większe możliwości kreatywnego
trów, możemy przekształcić w bardziej przed taką przykrą niespodzianką, sto- wykorzystania. Jedną z nich jest uży-
dynamiczne, z mniejszym wybrzmie- sujemy kompresor (najlepiej dodatkowo cie kompresora do automatycznego ści-
waniem i bardziej wyeksponowanym wyposażony w limiter), który ściszy naj- szania muzyki w momencie mówie-
uderzeniem. głośniejsze szczyty sygnału. nia do mikrofonu (tzw. efekt ducking).
Kompresor stosujemy także do ogra- Kolejnym przykładem zastosowania Takie zastosowanie kompresora może
niczania bardzo głośnych sygnałów, któ- kompresora może być zwiększenie głoś- mieć miejsce w czasie audycji radio-
re mogą doprowadzić do uszkodzenia ności zmiksowanego materiału podczas wej lub imprezy live, gdzie prowadzą-
sprzętu. Wyobraźmy sobie, że podczas finalnego ujednolicania brzmienia. Jeżeli cy często mówi do mikrofonu, a po-
nagłośnienia koncertu ktoś przypad- nie zastosujemy kompresji do zmniejsze- między zapowiedziami chce mieć głoś-
kowo przewraca statyw z włączonym nia odstępu między sygnałem maksy- ny podkład muzyczny. Ciągłe proszenie
mikrofonem, powodując jego upadek na malnym a średnim (czyli w praktyce do realizatora o przyciszanie muzyki było-
scenę. W takim przypadku głośniki usi- zwiększenia głośności) może się okazać, by kłopotliwe, natomiast wyciszenie
łują odtworzyć bardzo duży impuls, co że nagrana płyta CD charakteryzuje się muzyki na dłuższy okres czasu pozba-
może doprowadzić do ich uszkodzenia. dobrym zakresem dynamiki, ale w po- wiłoby imprezę jej charakteru i za-
W najgorszym razie wychylenie cewki równaniu z innymi płytami dostępnymi pewne nie spodobałoby się publiczno-
głośnika pod wpływem dużego impul- na rynku brzmi bardzo cicho. ści. W takiej sytuacji, pomiędzy źród-
su może być tak wielkie, że wyjdzie ło muzyki a mikser FOH należy włączyć
ona poza szczelinę magnesu, a usiłu- Kompresor jako ducker kompresor i do gniazda SIDECHAIN/
jąc powrócić, nie trafi centrycznie w ot- Kompresory wyposażone w gniazdo KEY LISTEN doprowadzić sygnał mikro-
wór szczeliny i zablokuje pracę głośni- kluczowania (noszące nazwę SIDECHAIN fonu. Przećwiczmy to na konkretnym
ka. Przy dalszym dostarczaniu mocy do lub KEY LISTEN), umożliwiające wpię- przykładzie.

Prenum e ra t a e -w yd a n i a
Estradę i Studio możesz czytać na monitorze swego
komputera w postaci identycznej z wydaniem
papierowym!
A ponadto e-wydanie ma swoje bezcenne zalety:
• wbudowane linki
– klikasz i już jesteś na odpowiedniej stronie WWW
• hipertekstowy spis treści i wyszukiwarka
– od razu znajdziesz to, czego szukasz
• wygodne archiwum
– poprzednie wydania masz zawsze pod ręką
• multimedia – animacje, dźwięk, wideo
E-prenumeratę można zamawiać
(na www.eis.com.pl/eprenumerata lub
www.avt.pl/eprenumerata) na 12 lub 24 wydania w cenie
odpowiednio 7,50 zł lub 6,80 zł za wydanie (patrz strona 133)
GRATIS
• prenumeratorzy wydania papierowego otrzymują za darmo
również e-prenumeratę
• jedno okazowe e-wydanie archiwalne można zamówić za
Estrada i Studio • lipiec 2007 103
darmo tytułem próby
TECHNOLOGIA Różne zastosowania kompresora

Za pomocą kabli wyposażonych


z jednej strony we wtyki RCA, a z dru-
giej w kable TS 1/4”, łączymy wyjścia
odtwarzacza CD z wejściami obu kana-
łów kompresora. Wyjścia z kompreso-
ra podłączamy do liniowych wejść mik-
sera. W dowolne wejście miksera wpi-
namy mikrofon i ustawiamy docelowy
poziom sygnału. Korzystając z wysył-
ki Aux (najlepiej jest skorzystać z wy-
syłki sprzed tłumika – pre fader; wte-
dy będziemy mogli regulować poziom
wysyłanego sygnału niezależnie od
ustawienia tłumika w kanale mikro-
fonowym) wysyłamy sygnał z kana-
łu mikrofonowego na sumaryczne wyj-
ście Aux. Wyjście to łączymy z wejściem
SIDECHAIN/KEY LISTEN w jednym z ka-
nałów kompresora.
Po wykonaniu odpowiednich połą-
czeń przystępujemy do ustawienia para-
metrów kompresora. W kanale kom-
presora, do którego doprowadziliśmy
sygnał mikrofonu, włączamy przycisk
aktywujący wejście SIDECHAIN/KEY Z wyjścia Aux 1 mik-
LISTEN. Spowoduje to wyłączenie stero- sera wyprowadzamy
sygnał do sterowa-
wania pracą kompresora przez sygnał nia wejścia kluczu-
z wejścia, a włączy sterowanie sygna- jącego (noszącego
łem zewnętrznym. Następnie włączamy nazwę SIDECHAIN
lub KEY LISTEN)
przycisk, który włączy pracę kompreso- w kompresorze. Tor
ra w trybie stereo (np. STEREO COUPLE). Aux 1 w wielu mik-
W tym trybie oba kanały kompresora serach standar-
dowo pobiera syg-
sterowane są równolegle z jednego źród-
nał sprzed tłumików
ła sygnału, co pozwala zachować rów- w poszczególnych
nowagę stereo. Od tej pory ustawienia kanałach. W nie­
których kompreso­
obu kanałów będziemy wykonywali
rach wejście klu­
regulatorami kanału pierwszego. Kanał czujące wymaga
drugi staje się podrzędnym, a jego regu- aktywowania przyci-
latory i przyciski (niekiedy z wyjątkiem skiem znajdującym
się na płycie czoło-
SC ENABLE, BYPASS i COUNTOUR) będą wej. W innych akty-
nieaktywne. wuje się ono auto-
Regulator progu (THRESHOLD) matycznie z chwilą
wpięcia wtyczki
ustawiamy na razie na maksimum w gniazdo kluczo-
(+20 dBu). Przy tak wysokim progu wania.
kompresor nie będzie się załączał. Jeżeli usłyszeć muzykę bez jakichkolwiek efek- mikrofonu muzyka nie jest ­dostatecznie
chcemy, żeby kompresor maksymal- tów pracy kompresora, ponieważ wcześ- ściszana, należy ­poeksperymentować
nie i natychmiast ściszał muzykę w mo- niej regulator THRESHOLD ustawiliśmy z regulatorami AUX kanału i sumy.
mencie mówienia do mikrofonu, to głę- na maksimum. Dopiero teraz stopnio- Zwiększenie poziomu sygnału dostar-
bokość kompresji (RATIO) ustawia- wo obniżamy próg kompresji (obracamy czanego do gniazda SIDECHAIN/KEY
my na największą wartość, natomiast regulator THRESHOLD w lewo), jednocześ- LISTEN powinno rozwiązać prob-
atak (ATTACK) na najkrótszy czas. Czas nie uważnie słuchając muzyki i obser- lem. W sytuacji, gdy wskaźnik GAIN
powrotu (RELEASE) możemy ustawić na wując wskaźnik GAIN REDUCTION, któ- REDUCTION wskazuje dużą głębokość
wartość średnią. Regulator ten będzie ry wskazuje wielkość tłumienia sygna- tłumienia, a muzyka ściszana jest w do-
odpowiadał za czas, w jakim po zapo- łu. W momencie, gdy usłyszymy spadek statecznym stopniu, uzyskaliśmy efekt,
wiedzi mówcy muzyka wróci do nor- głośności lub zauważymy wzrost tłu- o który nam chodziło. EiS
malnej głośności. Poprawi to selektyw- mienia na wskaźniku zatrzymujemy się
ność głosu, który nie będzie mieszał się i nieznacznie cofamy regulator progu. Borysław Dzieciaszek – z zawodu nauczyciel,
z muzyką. trener spadochronowy, z zamiłowania maratończyk,
Wracamy teraz do ustawień progu Próba generalna didżej. Jako pierwszy Polak wykonywał skoki
zadziałania kompresji. Zaczynamy od Właśnie zakończyliśmy ­ustawianie spadochronowe ze skalnych urwisk do norweskich
włączenia odtwarzacza CD i podniesie- parametrów kompresora. Bierzemy do fiordów. Prowadzi witrynę www.borys.win.pl, na
nia w mikserze tłumika kanału STEREO ręki mikrofon i sprawdzamy efekt naszej której można znaleźć m.in. kilka ciekawych artykułów
LINE IN. W tym momencie powinniśmy pracy. Jeżeli w momencie mówienia do z dziedziny nagłaśniania.

104 Estrada i Studio • lipiec 2007

You might also like