You are on page 1of 4

Nr Data: Wydział Semestr: grupa 6

ćwicz. 23 X Bartosz Bielecki Maszyn Roboczych I nr lab. 1


107 2010 i Transportu
Przygotowanie: Wykonanie: Ocena
prowadzący: dr Andrzej Jarosz ostateczna.:

Temat: Wyznaczanie zależności współczynnika lepkości od temperatury.

1. Wstęp teoretyczny

We wszystkich płynach rzeczywistych przy przesuwaniu jednych warstw względem drugich


występują siły tarcia. Siły te, zwane siłami tarcia zewnętrznego, skierowane są stycznie do powierzchni
warstw.
Siła tarcia wewnętrznego jest tym większa, im większe jest pole powierzchni S oraz im
większy jest gradient prędkości w kierunku prostopadłym do ruchu. Zależność tą opisuje równanie:

dv
FT = η ⋅ S ⋅ (1)
dz

dv
Gradient prędkości jest graniczną wartością
dz
stosunku (v1 − v 2 ) / ∆z dla z → 0 . Wielkość η - współczynnik
tarcia wewnętrznego (współczynnik lepkości), zależy od
rodzaju badanej cieczy. Wymiarem współczynnika lepkości jest
kg ⋅ m −1 ⋅ s −1 . O lepkości jednostkowej cieczy mówi się, kiedy
siła 1 N działająca na powierzchnię 1 m 2 powoduje spadek
prędkości 1 ms −1 na odcinku z = 1 m .
Lepkość cieczy spada wraz ze wzrostem temperatury,
zaś lepkość gazów wzrasta.

Rys.1 Powstawanie sił tarcia wewnętrznego

W doświadczeniu wykorzystuje się właściwości ruchu kulki w cieczy lepkiej.


Przy małych prędkościach kulki siła oporu jest bezpośrednio uwarunkowana lepkością cieczy.
Według prawa Stokesa siła oporu jest wprost proporcjonalna do prędkości, współczynnika lepkości
i promienia kulki, zgodnie z równaniem:

FT = 6π ηrv (2)

gdzie: r - promień kulki, v - prędkość kulki.

W ćwiczeniu kulka opada w cieczy pod wpływem siły ciężkości:

4 3
F G = mg = πr d k g (3)
3
gdzie: d k - gęstość kulki, g - przyspieszenie ziemskie.

1
Oprócz wymienionych sił na kulkę działa także wyporu hydrostatycznego:

4
F W = mg = π r 3dc g (4)
3
gdzie: d c - gęstość cieczy, w której zanurzona jest kulka.

Biorąc pod uwagę równania (2), (3) i (4):

F = FG − FW − FT (5)

Do wyznaczenia współczynnika lepkości wykorzystuje się


wiskozymetr Höplera oraz ultratermostat. W wiskozymetrze Höplera,
którego budowa jest przedstawiona na rys.2, średnica cylindra tylko
nieznacznie przekracza średnicę kulki, a sam cylinder ustawiony jest nieco
skośnie, dzięki czemu kulka toczy się po ściance cylindra ruchem
jednostajnym. Do omawianego przypadku stosuje się również wzór:

(6)
η = K (dk − dc)t
gdzie K jest stałą przyrządu wyznaczoną doświadczalnie z pomiaru dla
cieczy o znanym współczynniku lepkości.

Cylinder wiskozymetru otoczony jest płaszczem wodnym


o regulowanej temperaturze. Obudowa1 płaszcza wodnego połączona jest
przewodami elastycznymi z ultratermostatem, w którym następuje
regulacja temperatury wody.

Rys.2 Wiskozymetr Höpplera1

2. Pomiary i obliczenia

Tabela 1 – dane pomiarowe


T [°C] t [s]
23 125,81
26 98,36
29 78,48
32 62,38
35 51,40
38 40,79
41 33,36
45 23,57
48 20,58

1
1. Kulka 2.Cylinder szklany z badaną cieczą 3. obudowa wypełniona wodą pełniącą rolę cieczy termostatującej 5.Termometr
2
2.1 Obliczenia

Tabela 2
Gęstość kulki 8150±10[ kg ⋅ m −3 ]
Rodzaj cieczy Gliceryna
Gęstość cieczy 1260[ kg ⋅ m −3 ]

kg
Współczynnik lepkości dla gliceryny w 200C wynosi 49 .4 .
ms
Korzystając ze wzoru (6) i znajomości czasu w jakim kulka opada w glicerynie w temperaturze 200C
można obliczyć stałą przyrządu K :

η
K=
(dk − dc ) ⋅ t
49,4 m2 
K= = 4,6 ⋅ 10 −5  2 
6890 ⋅ 156 ,07 s 

Błąd wyznaczenia stałej przyrządu:

 − ∆d k − ∆t 
∆K =  + ⋅K
 d k t 
 − 10 − 0.1  m2 
∆K =  +  ⋅ 4,6 ⋅10 −5 = 8,6 ⋅10 −8  2 
 8150 156 ,07  s 

Przykładowe obliczenia współczynnika lepkości dla 23°C :

 kg 
η = 4,6 ⋅10 −5 ⋅ 6890 ⋅125 ,81 = 39,83 
 m ⋅ s 

Błąd wyznaczenia współczynnika lepkości:

 ∆K ∆d ∆t 
∆η = 
 K + d − d + t  ⋅η

 k c 
 8,6 ⋅10 −8

 ⋅ 39,83 = 0,17 
10 0,1 kg 
∆η20 = 
 4,6 ⋅10 −5 + 6890 + 125 ,81 


 m ⋅ s 

2.2 Przedstawienie obliczonych wyników


3
Tabela 3 – dane obliczone
T t η ∆η
-1 -1
[°C] [s] [kg*m s ] [kg*m-1s-1]
23 125,81 39,82 0,17
26 98,36 31,13 0,14
29 78,48 24,84 0,12
32 62,38 19,74 0,10
35 51,40 16,27 0,09
38 40,79 12,91 0,08
41 33,36 9,93 0,07
45 23,57 7,46 0,06
48 20,58 6,51 0,06
Lepkość [kg*m-1 s-1 ]

Wykres 1. Zależność współczynnika lepkości od temperatury

45
Lepkość [kg*m-1 s-1 ]

40
35
30
25
20
15
10
5
0
20 25 30 35 40 45 50

3.Wnioski
Temperatura [°C]
Wyniki przeprowadzonego ćwiczenia potwierdzają tezę, że lepkość cieczy maleje wraz ze
wzrostem temperatury. Wykres zależności współczynnika lepkości od temperatury wskazuje, że jest to
zależność zbliżona do zależności logarytmicznej. Analizując równanie na współczynnik lepkości
spodziewanym kształtem wykresu była linia prosta.

You might also like