Zestaw1

1)Ujęcie geochemiczne -Krajobraz – przestrzenny kompleks dynamiczny, określany na

podstawie procesów na jonowym szczeblu organizacji materii
Wyróżnianie i klasyfikacja - na podstawie jakościowej i ilościowej analizy wodnej i
atmosferycznej migracji pierwiastków z uwzględnieniem obiegu biologicznego
Podstawowe znaczenie ma analiza podporządkowania sąsiadujących jednostek
Wyróżnia się następujące typy krajobrazów: autonomiczny (eluwialny), eluwialno-
akumulacyjny, akumulacyjno-eluwialny, transeluwialny, nadwodny (superakwalny), podwodny
(subakwalny)\ Ujęcie architektury krajobrazu - Krajobraz traktowany w
kategoriach fizjonomicznych. Trzy zakresy działania w krajobrazie (1) zakres jednostek
architektoniczno-krajobrazowych (JARK), co odpowiada skali planistycznej (wojewodztwa,
gminy); (2) skala zespołów wnętrz krajobrazowych (ZWAK), co odpowiada skali
urbanistycznej (miasteczka, wsie lub ich części); (3) skala poszczególnych wnętrz czy placów
(WAK), co odpowiada skali architektonicznej. Jednostki architektoniczno-krajobrazowe są
wyróżniane na pods ukształtowania terenu, pokrycia (rośl, zabudowy) i cech histor oddających
antropogeniczne przemiany i związki w krajobrazie. 2)Wskażniki sąsiedztwa
3) HierarchicznośćW jednostce krajobrazowej dowolnego poziomu występują dwojakiego typu
zależności: a) jest zbudowana z uorganizowanych jednostek niższego rzędu i w pewnym stopniu
zależy od sposobu i stopnia integracji tych jednostek; b) jest nową całością i od jej
funkcjonowania jako całości zależy struktura i funkcjonowanie jednostek niższego szczebla.
Każdy poziom hierarchiczny ma sobie właściwe prawa i prawidłowości, będące nową jakością, i
nie będące sumą właściwości poziomów niższych Probabilistyczność- Na podstawie
znajomości stanu w chwili t1 można określić stan w chwili t2 tylko z pewnym
prawdopodobieństwem - Przeciwieństwo systemu deterministycznego- Wynika z
podstawowych właściwości systemów niezrównoważonych termodynamicznie - Brak głównego
podsystemu sterującego (krajobraz nie jest superorganizmem) – sterowanie rozproszone –
sprzężenia zwrotne dodatnie i ujemne- Konsekwencje dla prognozowania i ocen oddziaływań na
środowisko 4)Konstrukcja i zastosowanie modeli mozaikowych- Podst
i najstarszy sposób dokumentowania struktury przestrzennej krajobrazu W sposób bezp
powiązany z koncepcją geokompleksów, traktowanych jako główne części składowe
krajobrazu. Poza zastosowaniami czysto dokumentacyjnymi modele mozaikowe wykorzystuje
się coraz częściej do analizy kompozycji i konfiguracji krajobrazu 5 . Sposoby
wyróżniania korytarzy ekologicznych Podejście a priori (strukturalny):Elementy
liniowe - Wszystkie krajobrazy i regiony są powiązane wewn dzięki korytarzom o różnym
charakterze i przeznaczeniu Stosuje się trzy wskaźniki: -alfa = (E-V+1)/
(2V-5) wartość od 0 do 1 -beta = E/V wartość od 0 do 3 -gamma = E/(3V-6)
wartość od 0 do 1 E - liczba krawędzi V - liczba wierzchołków Wskaźnik alfa określa
stosunek miedzy rzeczywistą a maksymalnie możliwą liczbą pętli (przy tej samej liczbie
wierzchołków) w grafie płaskim, będącym modelem sieci połączeń. Im wyższy jest wskaźnik,
tym większa liczba alternatywnych ścieżek między dwoma punktami. wskaźnik beta:
gdy beta < 1 to graf składa się z izolowanych części; gdy beta = 1 to graf ma tylko jedną pętlę;
gdy beta zawiera się w przedziale (1;3) to graf ma więcej niż jedną pętlę.
Wskaźnik gamma określa stosunek liczby krawędzi do maksymalnej możliwej ichliczby (przy
tej samej liczbie wierzchołków). Im wyższa wartość wskaźnika, tymkrótsze są ścieżki łączące
poszczególne wierzchołki. Minimum barier, Ocena potencjałów- bierze się pod uwagę
3 potencjały krajobrazowe: pokarm, transport, schronienie. Podejście posteriori
(funkcjonalny):na podst rzeczywistych tras przemieszczania się osobników
6)Stabilność systemu - trwałość (niezmienn charakterystyk wewn) w warunkach
niezmiennego otoczenia oraz jednocześnie - zdolność do powrotu do stanu oryginalnego po
zakończeniu oddziaływania zakłócających czynników zewnętrznych. Tak rozumiana stabilność
obejmuje wiele właściwości systemów, z których najważniejsze to stałość, trwałość systemu w
określonym przedziale czasu. Żaden system przyrodniczy nie jest absolutnie stały, gdyż
występują w nim dwa rodzaje zmian: a) niewielkie, fluktuacyjne odchylenia od położenia
równowagi, nie powodujące istotnych różnic w strukturze i funkcjonowaniu systemu;b)
długookresowe zmiany ewolucyjne, spowodowane procesami geologicznymi (np. denudacja)
lub genetycznymi (powstawanie nowych gatunków).Przy analizie biocenoz lub ekosystemów za
stałość uważa się często niezmienność składu gatunkowego, co jest oczywiście znacznym
zawężeniem terminu.Różnorodność gatunkowa Ujęcie klasyczne dotyczy wyłącznie gatunków
i wyróżnia się w nim: (a) alfa-różnorodność, dotyczy złożoności ekosystemu i najczęściej jest
określana za pomocą liczby (lub udziału) gatunków w obrębie jednego ekosystemu (fitocenozy,
zoocenozy); (b) beta-różnorodność, dotyczy tempa zmian składu gatunkowego wzdłuż
gradientów siedliskowych; (c) gamma-różnorodność, ujmuje łącznie oba powyższe aspekty i
dotyczy bogactwa gatunkowego w skali regionalnej. Gamma-różnorodność określana dla roślin
naczyniowych odpowiada tzw. florom lokalnym. 8. (a) granice dywergencyjne - oddzielajce
potoki materii i energii (np.działy wodne, linie grzbietowe)
Zestaw4 1. Def krajobrazu w ekologii krajobrazu- Krajobraz - całość przestrzenno-czasowa,
obejmująca różne układy hierarchiczne wzajemnie ze sobą powiązane: (1) antropogeniczny
(społeczny) – obejmujący elementy krajobrazu wyróżniane, grupowane i analizowane jako
obiekty mające znaczenie dla życia ludzkiego; (2) abiotyczny – dotyczący obiektów i relacji
przestrzennych oraz funkcjonowania elementów i komponentów wyróżnionych na podstawie
ich charakterystyki abiotycznej; (3) biologiczny – w którym punktem centralnym są określone
grupy organizmów (populacje, gatunki, biocenozy) oraz ekosystemy. 2Hierarchie proste i
obejmujące w krajobrazie –2 rodzaje struktur hierarchicznych: - struktury hierarchiczne
obejmujące (nested hierarchy) Najwyższy poziom hierarchii obejmującej zawiera w sobie
wszystkie poziomy poniższe np. fitokompleks krajobrazowy (krajobraz roślinny) obejmuje
wszystkie płaty zbiorowisk, z których każdy obejmuje populacje wszystkich gatunków roślin, a
te wszystkie osobniki - struktury hierarchiczne proste (non-nested hierarchy W prostych
strukturach hierarchicznych poziom wyższy nie obejmuje poziomów niższych, jest od nich
strukturalnie różny. Roślinność danego miejsca jest ograniczana przez:1)pulę dostępnych
gatunków .2) czynniki środowiskowe, na które roślinność nie może wpływać w procesie
sukcesji (np. makroklimat, skała macierzysta i topografia). Roślinność modyfikuje (w skalach
czasowych zbliżonych do skal zmiany roślinności) tzw. labilne czynniki środowiskowe (np.
światło, wilgotność, zawartość materii organicznej w glebie, dostępność powierzchni).
Rozróżnienie względne, zależy od czasowej i przestrzennej skali analizy. 3
model izoliniowy- stosuje się w celu syntetycznego przedstawienia zjawisk ciągłych w
krajobrazie. Nie mają swojej specyfiki i nie są związane z żadnym specyficznym ujęciem
zagadnień krajobrazowych. Za jego pomocą można ocenić różne aspekty krajobrazu.
4. Stabilność systemu - trwałość (niezmienność charakterystyk wewnętrznych) w warunkach
niezmiennego otoczenia oraz jednocześnie - zdolność do powrotu do stanu oryginalnego po
zakończeniu oddziaływania zakłócających czynników zewnętrznych. Tak rozumiana stabilność
obejmuje wiele właściwości systemów, z których najważniejsze to: ekwifinalność Osiąganie
tego samego stanu końcowego podczas rozwoju przy odmiennych warunkach początkowych i w
różny sposób.rodzaje: a)Ekwifinalnośc s. str. - system wraca do stanu identycznego ze stanem
wyjściowym. W zasadzie nie występuje. b) Ekwifinalność przybliżona - system nie powraca do
stanu wyjściowego, lecz do stanu bliskiego stanowi wyjściowemu; c) Ekwifinalność mieszana -
część charakterystyk systemu powraca do stanu identycznego ze stanem wyjściowym, a
pozostałe do stanu bliskiego. Typ najpospolitszy występujący w przyrodzie, dobrze zbadany w
odniesieniu do roślinności.d) Ekwifinalność relacji - zachowane są jedynie podstawowe typy
relacji miedzy elementami i podsystemami, natomiast są możliwe ilościowe i jakościowe
zmiany składu. Wartość tego kryterium można mierzyć za pomocą wskaźnika równego średniej
sile statystycznie istotnych związków korelacyjnych między elementamistałość, trwałość
systemu w określonym przedziale czasu. Żaden system przyrodniczy nie jest absolutnie stały,
gdyż występują w nim dwa rodzaje zmian: a) niewielkie, fluktuacyjne odchylenia od
położenia równowagi, nie powodujące istotnych różnic w strukturze i funkcjonowaniu systemu;
b) długookresowe zmiany ewolucyjne, spowodowane procesami geologicznymi (np. denudacja)
lub genetycznymi (powstawanie nowych gatunków).Przy analizie biocenoz lub ekosystemów za
stałość uważa się często niezmienność składu gatunkowego, co jest oczywiście znacznym
zawężeniem terminu.bezwładność, Zjawisko to obserwuje się, gdy zmiany w organizacji lub
funkcjonowaniu systemu występują dopiero po pewnym czasie trwania zakłóceń_
zewnętrznych. Opóźnienie reakcji w wyniku mechanizmów kompensujących i regulujących,
występującymi w obrębie elementów. Przykład zmian składowych części systemu: zmniejszenie
pojemności buforowej gleby w obrąbie geosystemu, zwiększenie liczebności populacji w
ramach biocenozy lub obniżenie zawartości chlorofilu w liściach konkretnych gatunków
roślin.odporność progowa wartość parametrów otoczenia systemu, przy której system się nie
zmienia lub zmiany są odwracalne po ustaniu zakłócenia. elastyczność. tempo, sposób lub
stopień, w którym początkowe charakterystyki systemu są odtwarzane po ustaniu zakłócenia.
Okres, w którym następuje powrót do stanu wyjściowego nazywa się okresem relaksacji5
Podaj różnicę między absolutnymi i względnymi miarami różnorodności biologicznej oraz
podaj przykłady odpowiednich miarPod względem formalnym stosowane miary
różnorodności można pogrupować w trzy pary typów: (a) miary absolutne lub miary względne,
dające porównanie z wzorcem; (b) miary nienormalizowane lub miary normalizowane,
obrazujące różnorodność na jednostkę powierzchni; (c) miary nieważone lub miary ważone, w
których poszczególne obiekty(gatunki, fitocenony) mają różny wkład do ogólnej różnorodności
terenu. 7.Rodzaje granic strukturalnych w krajobrazie(a) siedliskowe
jednokomponentowe – oddzielajce obszary różniące się pod względem jednej cechy
abiotycznej (np. ekspozycji)(b) siedliskowe wielokomponentowe – oddzielające obszary
różnice się pod wzgl wielu cech (np. Siedlisko boru od olsu)(c) użytkowe - oddzielajce obszary
różniące się pod względem użytkowania ziemi(d) wynikające z wieku - oddzielajce powierzch
nie różnice sie war abiotyczn, ale zaawansowaniem proc sukcesyjnych (np. młodnik i las
dojrzały) 8. wskaźniki powierzchni:AREA- Powierzchnia płatu CA Suma powierzchni płatów
tego samego typu PLAND - Udział (%) w całym krajobraz- Ogólna powierzchnia
krajobrazuLPI-Udział powierzchniowy (%) największego płatu w ogólnej powierzchni
krajobrazu wskaźniki wielkości płatówNP- Liczba płatów
Zestaw3

Ujęcie geobotaniczne- Realnie istniejący, przestrzenny, dynami układ struktural-funkcjon na

ponadekosystema poziomie organizacji biosfery. Elementy - ekosystemy (których granice i
zasięg wyróżnia się najczęściej na podst zbiorowisk rośl), połączone między sobą
nieprzypadkow relacjami wzajemnymi oraz zależnością od wspól war środ. 1 z wielu poziomów
hierarchicznej org przestrzennej ukł eko, które w sumie obejmują całą biosferę. O specyfice
krajobrazu jako odrębnego poziomu organizac świadczy obecn określ zjawisk i proc, które
nabierają pełnego sensu i znajd zadowalające wyjaśnienie w perspektywie krajobrazu, a nie poj
ekosystemu (np. zjawiska ekotonowe, sukcesja, migracje międzyekosystemo, bariery dla
rozprzestrzeniania się gat).ekologii zwierząt - Krajob – pole gry dla proc wewnątrz- i
międzypopulac Analiza terytorializmu u zwierząt. Zootop jako homogeniczna, podst jednostka
przestrzenna Integrująca rola populacji poliekosystemowych w krajobrazie. model wyspowy, w
którym elementy krajom są pogrupowane w 2 katego -„kontyn” i „wyspy” o przydat dla danej
gr org równej 1 oraz „ocean” o przydat równej zero (tzw. „model binarny”);ZASTOS:-bad nad
rozmieszcz kompon biotyczn w zróżnicowanym przestrzennie krajob- wyspy: niewielkie pow
leśne, zadrzew i zakrzacz w krajob rol lub zurbaniz- kontynent: duże, dobrze wykształcone
kompleksy leśne- ocean: siedliska o zupeł odmiennym charakt eko, oddzielające od siebie
wyspy i kontynenty.główna prawidł: w zależności od wielkości wyspy i jej odl od kontynentu
różnie kształtuje się tempo imigracji i lokal wymierania gat. analogia „wysp” & prawdziwych
wysp:a)"wyspy" w krajob nie zawsze są izolow w takim stop, jak prawdziwe wyspy na
oceanie;b) na "wyspach" występują również gat przechodzące z sąsiednich siedlisk, w zw z tym
gat wąsko wyspecjaliz mają większe trudności w osiedleniu się; 3.Złożoność Pojęcie nie jest
jednozn sprecyz. Jeśli więcej niż n-1 sprzężeń między n elemen, to syst złoż Jeśli więcej niż
n(n-1) sprzężeń między n elem, to system wys (szczeg) złożonyNa złożon systemu skł się
również:- różnorod elementów - hierarch i rodz powiązań między elementami Otwartość termo
dynam Krajob jako całość, oraz jego składniki są system otwartymi, funkcjon w wyniku stałej
wymiany E, materii i inf z otoczeniem. Możli pobier z otoczenia subst o wys stopniu uporządk
(niskiej entropii) i wydalanie subst nieuporządk (o wys entropii). Dzięki temu możliwość rozw i
stabilnoś krajob. 4.Stabiln systemu -trwałość w war niezmiennego otocz oraz jednocześ -
zdolność do powrotu do stanu oryginal po zakończ oddziaływ zakłócających czynnik zewn. Tak
rozumiana stabilność obejmuje wiele właści systemów, z których najważ to: ekwifinalność
Osiąganie tego samego stanu końc podczas rozwoju przy odmiennych war początk i w różny
sposób.rodzaje: a)Ekwifin s. str. - system wraca do stanu identycznego ze stanem wyjściow. W
zasadzie nie występuje. b) Ekwifinal przybliżona - system nie powraca do stanu wyjściowego,
lecz do stanu bliskiego stanowi wyjściow; c)Ekwifinal mieszana - część charakterystyk systemu
powraca do stanu identycz ze stanem wyjścio, a pozost do stanu bliskiego. Typ najpospoli
występujący w przyro, dobrze zbadany w odniesieniu do roślinn. d) Ekwifin relacji - zach
są jedynie podst typy relacji miedzy elemen i podsystemami, natomiast są możliwe ilościowe i
jakościowe zmiany składu. Wartość tego kryterium można mierzyć za pomocą wskaźnika
równego średniej sile statystycznie istotnych związków korelacyjnych między elementami.
bezwładność, Zjaw to obserw się, gdy zmiany w organizac lub funkcjonow systemu wyst dop
po pewnym czasie trw zakłóceń_ zewn. Opóźnienie reakcji w wyniku mechanizmów
kompensujących i regulujących, występującymi w obrębie element. Przykład zmian składowych
części systemu: zmniejszenie poj buforowej gleby w obrąbie geosystemu, zwiększ liczebności
populacji w ramach biocenozy lub obniż zawart chlorofilu w liściach konkretnych gat roślin.
6.granic strukturalnych-(a) siedliskowe jednokomponento – oddzielajce obsz różniące się pod
wzgl 1 cechy abiotycz (np. Ekspozycji);(b) siedliskowe wielokompon– oddzielaj obsz różnice
się pod wzgl wielu cech (Siedlisko boru od olsu),(c)użytkowe - oddziel obsz różniące się pod
wzgl użytkow ziemi (d) wynikające z wieku - oddzielajce pow nie różnice si war abiotycznymi,
ale zaawansow proc sukcesyjnych (np. młodnik i las dojrzały).7.wskaźniki skomplikowania
struktury IJI –Wskaź zróżnicowania granicCONTAG –Wskaź zwartości. Wskaź kształtu
SHAPEI -Wskaź kształtu FRACT -Wymiar fraktalny LSI -Wskaź kształtu dla krajob MSI
-Średni wskaź kształtu. 8.miary stabilności Ujmujące obiekt w całości krajob jest stabilny tak
długo jak długo trwa jego obecna organiz (tzn. jak długo jego struktura i funkcjonownie ulegają
zmianie). Praktycznie: że system jest stabilny tak długo jak długo zachowane są udziały
powierzchtypów bud go elementów i podsystemów. Zmiany udziału poszczegó skład.A1.
Porównanie ze wzorcem,A2. Tylko jeden obiekt (cecha),B. Sumujące charakterystyki
składników,B1. kilka parametr dla jednego składnika B2. jeden parametr dla kilku
składników. Różnorod gat-Ujęcie klasycz dot wyłącz gat i wyróżnia się w nim: (a) alfa-
różnorod, dot złożoności ekosystemu i najczęściej jest określ za pom liczby (lub udziału) gatw
obrębie jedn ekosystem (fitocenoz, zoocenoz) (b) beta-różnorod, dot tempa zmian składu
gatunk wzdłuż gradientów siedliskow; (c) gamma-różnorod, ujmuje łącznie oba powyższe
aspekty i dot bogactw gatunkow w skali region. Gamma-różnorod określ dla roślin naczyniow
odp tzw. florom lokalnym. Miary klasycz:(a) liczba gat ,(b) wskaźnik Shannona-Weavera ,(c)
wskaź Simpsona, (d) wskaź beta-różnorodn postaci B=S/s , gdzie S - ogólne bogact gat wszystk
prób; s - średnie bogact gat próby.Pod wzgl formal stosowane miary różno rod można
pogrupować w 3 pary typów: a) miary absolutne lub miary wzgl, dające porównanie z wzorcem;
(b) miary nienormaliz lub miary normalizowane, obrazujące różnorod na jednostkę pow; (c)
miary nieważone lub miary ważone, w któr poszczeg obiekty (gat, fitocenony) mają różny
wkład do ogólnej różnorod terenu. Inne przydatne miary: - miary rozczłonkowania (np. liczba
płatów na jednostkę pow, liczba granic na jednost pow). Sa to miary absolutne, normalizo i
nieważone- miary kształtu (np. średnia liczba kształtu płatów, wymiar fraktalny ekosystemów
różnych typów). Są to miary wzgl, nienormalizow i nieważone- miary kontrastowości granic
(głów kontrastowość fizjonomiczna, ale także kontrastowość siedliskowa i syntaksonomiczna).
Są to miary absolutne, nienormalizowane i ważone - złożone miary różnorodności
typologicznej oparte na wskaźniku Shannona (np. stosunek miary różnorod roślinności
rzeczywistej do różnorod roślinn potencjal). Są to miary względ, nienormalizowane i
nieważone. - wskaź pospolitości składu (WPS) ,Jest to miara wzgl, nienormalizowana i
nieważona. WPS zmienia się od 0 (w analizow obiekcie występ jedynie elementy unikat), do 1
(elementy występ w danej jednostce występ również we wszystk innych). - udział gat chronio.
Jest to miara absolut, nienormalizowa i ważona (gatrzadkie i chronione otrzymują współczynnik
wagowy równy 1, a pozostałe gat – 0) - profile różnorod
Zestaw2 1.Ujęcie fizjonomi-widok, przestrzeń, którą można objąć spojrzeniem (krajom
wiejski iprzem,zimow i letni,brzyd i ładn, wiejs, rozleg, zróżnic, dominu, podporządk)-rys czy
obraz przedst fragm środ-podejście wizualno-estetyczne - rozw bad nad percepcją, harmonią i
pięknem krajobr.Ujęcie geogr -obszar, region Forman i Godron - krajob= heterogeniczny
fragment terenu złożony z powiązanych wzajemnie ekosyst podejście regionalno-typologiczne-
rozwój Bad nad regionalizacją, typologią i analizą struktury krajobrazu-charakter tego obszaru,
jego "treść" Humboldt - krajobraz = całościowa charakterystyka regionu – krajobraz
=hierarchicznie zorganizowany lokalny układ czynników wszystkich państw przyrody Hettner-
krajobraz = wyraz związków zachodzących między obiektami badanymi przez geografię
podejście funkcjonalne - rozwój badań nad funkcjonowaniem, rolą, dynamiką
krajobrazu.Otwartość termo dyn Krajobraz jako całość, oraz jego składniki są systemami
otwartymi, funkcjonującymi w wyniku stałej wymiany energii, materii i informacji z
otoczeniem. Możliwość pobierania z otoczenia substancji o wysokim stopniu uporządkowania
(niskiej entropii) i wydalanie substancji nieuporządkowanej (o wysokiej entropii). Dzięki temu
możliwość rozwoju i stabilności krajobrazu. HierarchicznośćW jednostce krajobrazowej
dowolnego poziomu występują dwojakiego typu zależności:a) jest zbudowana z
uorganizowanych jednostek niższego rzędu i w pewnym stopniu zależy od sposobu i stopnia
integracji tych jednostek; b) jest nową całością i od jej funkcjonowania jako całości zależy
struktura i funkcjonow jednostek niższego szczebla. Każdy poziom hierarchiczny ma sobie
właściwe prawa i prawidłowości, będące nową jakością, i nie będące sumą właściwości
poziomów niższych. 3Model punktowy wywodzi się bezpośrednio z map punktowych
rozmieszczenia zjawisk nieciągłych w przestrzeni (stanowisk gatunków, miejsc obserwacji, itp.)
Drugim źródłem modeli punktowych jest próbkowanie przestrzeni (w punktach wybranych
losowo, regularnie lub wg innego schematu doświadczenia) Zastosowania: Ocena autokorelacji
przestrzennej i stopnia skupiskowości zjawiska.7Sposoby wyróżniania korytarzy
ekologicznych Podejście a priori (strukturalny):Elementy liniowe-Wszystkie krajobrazy i
regiony są powiązane wewnętrznie dzięki korytarzom o różnym charakterze i przeznaczeniu
Stosuje się trzy wskaźniki:-alfa wartość od 0 do 1;-beta wartość od 0 do 3;gamma wartość od 0
do 1;E - liczba krawędzi V - liczba wierzchołków.Wskaźnik alfa określa stosunek miedzy
rzeczywistą a maksymalnie możliwą liczbą pętli (przy tej samej liczbie wierzchołków) w grafie
płaskim, będącym modelem sieci połączeń. Im wyższy jest wskaźnik, tym większa liczba
alternatywnych ścieżek między dwoma punktami.wskaźnik beta:gdy beta < 1 to graf składa się z
izolowanych części;gdy beta = 1 to graf ma tylko jedną pętlę;gdy beta zawiera się w przedziale
(1;3) to graf ma więcej niż jedną pętlę.Wskaźnik gamma określa stosunek liczby krawędzi do
maksymalnej możliwej ichliczby (przy tej samej liczbie wierzchołków). Im wyższa wartość
wskaźnika, tymkrótsze są ścieżki łączące poszczególne wierzchołki.Minimum barier; Ocena
potencjałów=bierze się pod uwagę 3 potencjały krajobrazowe: pokarm, transport,
schronienie.Podejście posteriori (funkcjonalny):na podstawie rzeczywistych tras
przemieszczania się osobników. Stabilność systemu trwałość (niezmienność charakterystyk
wewnętrznych) w warunkach niezmiennego otoczenia oraz jednocześnie - zdolność do powrotu
do stanu oryginalnego po zakończeniu oddziaływania zakłócających czynników zewnętrznych.
Tak rozumiana stabilność obejmuje wiele właściwości systemów, z których najważniejsze to:
ekwifinalność Osiąganie tego samego stanu końcowego podczas rozwoju przy odmiennych
warunkach początkowych i w różny sposób.rodzaje: a)Ekwifinalnośc s. str. - system wraca do
stanu identycznego ze stanem wyjściowym.W zasadzie nie występuje.b) Ekwifinalność
przybliżona - system nie powraca do stanu wyjściowego, lecz do stanu bliskiego stanowi
wyjściowemu; c) Ekwifinalność mieszana - część charakterystyk systemu powraca do stanu
identycznego ze stanem wyjściowym, a pozostałe do stanu bliskiego. Typ najpospolitszy
występujący w przyrodzie, dobrze zbadany w odniesieniu do roślinności.d) Ekwifinalność
relacji - zachowane są jedynie podstawowe typy relacji miedzy elementami i podsystemami,
natomiast są możliwe ilościowe i jakościowe zmiany składu. Wartość tego kryterium można
mierzyć za pomocą wskaźnika równego średniej sile statystycznie istotnych związków
korelacyjnych między elementami stałość, trwałość systemu w określonym przedziale czasu.
Żaden system przyrodniczy nie jest absolutnie stały, gdyż występują w nim dwa rodzaje
zmian:a) niewielkie, fluktuacyjne odchylenia od położenia równowagi, nie powodujące
istotnych różnic w strukturze i funkcjonowaniu systemu;b) długookresowe zmiany ewolucyjne,
spowodowane procesami geologicznymi (np. denudacja) lub genetycznymi (powstawanie
nowych gatunków).Przy analizie biocenoz lub ekosystemów za stałość uważa się często
niezmienność składu gatunkowego, co jest oczywiście znacznym zawężeniem
terminu.bezwładność, Zjawisko to obserwuje się, gdy zmiany w organizacji lub funkcjonowaniu
systemu występują dopiero po pewnym czasie trwania zakłóceń_ zewnętrznych. Opóźnienie
reakcji w wyniku mechanizmów kompensujących i regulujących, występującymi w obrębie
elementów. Przykład zmian składowych części systemu: zmniejszenie pojemności buforowej
gleby w obrąbie geosystemu, zwiększenie liczebności populacji w ramach biocenozy lub
obniżenie zawartości chlorofilu w liściach konkretnych gatunków roślin.odporność progowa
wartość parametrów otoczenia systemu, przy której system się nie zmienia lub zmiany są
odwracalne po ustaniu zakłócenia.elastyczność. tempo, sposób lub stopień, w którym
początkowe charakterystyki systemu są odtwarzane po ustaniu zakłócenia. Okres, w którym
następuje powrót do stanu wyjściowego nazywa się okresem relaksacji.A. Ujmujące obiekt w
całości Cancela de Fonseca (1990) - krajobraz jest stabilny tak długo jak długo trwa jego obecna
organizacja (tzn. jak długo jego struktura i funkcjonowanie nie ulegają zmianie). Praktycznie: że
system jest stabilny tak długo jak długo zachowane są udziały powierzchniowe typów
budujących go elementów i podsystemów. Zmiany udziału poszczególnych składników
(mierzone np. udziałem powierzchniowym, produkcją biomasy, stanem biomasy, pulą
pierwiastków, liczbą płatów, liczbą połączeń etc.)B. Sumujące charakterystyki
składników;B1. kilka parametrów dla jednego składnika B2. jeden parametr dla kilku
składników. 6Miary różnorodności:(a) alfa-różnorodność, dotyczy złożoności ekosystemu i
najczęściej jest określana za pomocą liczby (lub udziału) gatunków w obrębie jednego
ekosystemu (fitocenozy, zoocenozy); (b) beta-różnorodność, dotyczy tempa zmian składu
gatunkowego wzdłuż gradientów siedliskowych; (c) gamma-różnorodność, ujmuje łącznie oba
powyższe aspekty i dotyczy bogactwa gatunkowego w skali regionalnej. Gamma-różnorodność
określana dla roślin naczyniowych odpowiada tzw. florom lokalnym.Miary klasyczne:(a) liczba
gatunków (richness) (b) wskaźnik Shannona-Weavera ,(c) wskaźnik Simpsona;(d) wskaźnik
beta-różnorodności postaci B=S/s , gdzie S - ogólne bogactwo gatunkowe wszystkich prób; s -
średnie bogactwo gatunkowe próby. Każda miara ma inne właściwości – proste porównania
niemożliwe.

Pod względem formalnym stosowane miary różnorodności można pogrupować w trzy pary
typów: (a) miary absolutne lub miary względne, dające porównanie z wzorcem; (b) miary
nienormalizowane lub miary normalizowane, obrazujące różnorodność na jednostkę
powierzchni; (c) miary nieważone lub miary ważone, w których poszczególne obiekty (gatunki,
fitocenony) mają różny wkład do ogólnej różnorodności terenu. - miary rozczłonkowania (np.
liczba płatów na jednostkę powierzchni, liczba granic na jednostkę powierzchni). Sa to miary
absolutne, normalizowane i nieważone- miary kształtu (np. średnia liczba kształtu płatów,
wymiar fraktalny ekosystemów różnych typów). Są to miary względne, nienormalizowane i
nieważone- miary kontrastowości granic (głównie kontrastowość fizjonomiczna, ale także
kontrastowość siedliskowa i syntaksonomiczna). Są to miary absolutne, nienormalizowane i
ważone - złożone miary różnorodności typologicznej oparte na wskaźniku Shannona (np.
stosunek miary różnorodności roślinności rzeczywistej do różnorodności roślinności
potencjalnej). Są to miary względne, nienormalizowane i nieważone. - wskaźnik pospolitości
składu (WPS)Jest to miara względna, nienormalizowana i nieważona.- udział gatunków
chronionych. Jest to miara absolutna, nienormalizowana i ważona (gatunki rzadkie i chronione
otrzymują współczynnik wagowy równy 1, a pozostałe gatunki – 0) - profile różnorodności.

Rodzaje granic funkcjonalnych-dywergencyjne - oddzielajce potoki materii i energii

(np.działy wodne, linie grzbietowe),(b) konwergencyjne - o odwrotnym
charakterze,przebiegajce tam, gdzie łączą się potoki (np. talwegi, doliny),(c) gradientowe -
odpowiadające strefom największych zmian parametrów czyli największym gradientom (np.
Granica między terenami leśnymi i łąkowymi, brzeg jeziora) (d) procesowe - oddzielajce
powierzchnie charakteryzujce sie dominacją różnych procesów (np. granica pomiędzy obszarem
o przewadze spływu powierzchniowego i obszarem z dominacją erozji liniowej)wskaźniki
kształtu SHAPEI -Wskaźnik kształtu FRACT -Wymiar fraktalny LSI- Wskaźnik kształtu dla
krajobrazu MSI -Średni wskaźnik kształtu