Professional Documents
Culture Documents
Sejm i Senat
rok po wejściu w życie
traktatu lizbońskiego
– dostosowanie do reformy
instytucjonalnej
Aleksander Fuksiewicz
ISBN 978-83-7689-057-9
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Zarys lizbońskiej reformy instytucjonalnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Rola Sejmu i Senatu w polskiej polityce europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Polskie dostosowania do traktatu lizbońskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Nowa ustawa kooperacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Zmiany w regulaminach izb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Nowelizacja konstytucji? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Przystosowanie Sejmu i Senatu do reform lizbońskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Oceny reform . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Bezpośrednia komunikacja z Komisją Europejską . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Badanie zgodności aktów ustawodawczych z zasadą pomocniczości . . . . . . . . . . . 13
Wystąpienie do Trybunału Sprawiedliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Procedury kładki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Klauzula elastyczności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Wystąpienie z Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4 Aleksander Fuksiewicz
Wstęp
Wśród wielu refom instytucjonalnych wprowadzonych przez Traktat z Lizbony jedną
z najważniejszych jest wzmocnienie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej
(z tego właśnie powodu jest on nazywany „traktatem parlamentów narodowych”1). Mówi
się, że w Unii Europejskiej powstała nowa instytucja – parlamenty narodowe działające
wspólnie2. Znaczenie tych zmian jest więc duże, rzeczywista rola parlamentów będzie jed-
nak zależeć od ich gotowości do wypełniania nowych obowiązków i umiejętności korzy-
stania z nowych uprawnień, to zaś – od dokonania niezbędnych dostosowań na poziomie
legislacyjnym, proceduralnym i logistycznym.
Celem niniejszego opracowania jest prześledzenie przebiegu procesu dostosowawczego
Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej do reform traktatu liz-
bońskiego. Przekształcenia te są dość głębokie, przygotowano bowiem nową tzw. ustawę
kooperacyjną, która reguluje zasady współpracy rządu z obiema izbami polskiego parla-
mentu w sprawach związanych z członkostwem w Unii Europejskiej. Mimo że działania
przystosowawcze nie zostały jeszcze zakończone (pojawiła się również inicjatywa prezy-
denta Bronisława Komorowskiego zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej), war-
to przyjrzeć się zmianom, jakich dokonano w ciągu dwunastu miesięcy funkcjonowania
Traktatu z Lizbony, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 roku.
Opracowanie rozpoczyna krótki zarys reformy traktatowej. W dalszej części opisano
najważniejsze zasady uczestnictwa obu izb parlamentu w polskiej polityce europejskiej
i usystematyzowano polskie dostosowania, dzieląc je na ustawowe, regulaminowe i kon-
stytucyjne. Następnie, wymieniając kolejne zmiany traktatowe, nawiązano do roli parla-
mentów krajowych w Unii Europejskiej i omówiono polską odpowiedź na te zmiany3.
była dotychczas głównym organem legislacyjnym Unii Europejskiej). Dlatego mówi się,
że parlamenty narodowe stały się ofiarami integracji europejskiej, a podstawowym prob-
lemem Unii Europejskiej jest deficyt demokracji, który należy rozumieć jako deficyt demo-
kracji przedstawicielskiej4.
Symbolicznym momentem były pierwsze bezpośrednie wybory do Parlamentu Euro-
pejskiego w 1979 roku, które, z jednej strony, miały prowadzić do zmniejszenia deficytu
demokracji (Parlament Europejski stał się jedyną demokratycznie wybieraną instytucją
Unii Europejskiej), z drugiej zaś strony – spowodowały zerwanie bezpośrednich relacji
parlamentów narodowych z polityką europejską. Przed 1979 rokiem parlamenty państw
członkowskich delegowały swoich przedstawicieli do Parlamentu Europejskiego, uzysku-
jąc pewien rodzaj ograniczonej rekompensaty kompetencji (ograniczonej, ponieważ funk-
cję głównego legislatora pełniła jednak Rada5). Po 1979 roku utraciły jednak tę możliwość
i od tej pory jedynie za pośrednictwem rządów mogły – w stopniu odpowiadającym kra-
jowym regulacjom prawnym – wpływać na unijny proces decyzyjny (w praktyce pozycja
poszczególnych parlamentów narodowych jest zróżnicowana).
Kolejne traktaty – z Maastricht i Amsterdamu – nie przyniosły większych zmian, a je-
dynie deklaracje o charakterze politycznym6. O roli parlamentów narodowych wspomina-
no w deklaracji z Laeken, stanowiącej punkt wyjścia prac Konwentu Europejskiego, który
przygotowywał projekt traktatu konstytucyjnego. Rozwiązania w nim zawarte, z pewnymi
modyfikacjami, zostały włączone do traktatu lizbońskiego. Nowy art. 12 Traktatu o Unii
Europejskiej omawia rolę parlamentów narodowych, szczegółowo opisaną w dwóch do-
kumentach dołączonych do traktatu – Protokole w sprawie roli parlamentów narodowych
w Unii Europejskie i Protokole w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności7.
Reformy wprowadzone przez traktat lizboński, w tym także ustalenia dotyczące roli
parlamentów narodowych, zostały już opisane w literaturze zagranicznej i polskiej8.
Celem niniejszego opracowania nie jest analiza reformy, ale warto wymienić najważ-
niejsze jej elementy przed dalszym opisem wdrożenia ich w polskim prawie i polskich
procedurach.
Podstawowe nowe kompetencje parlamentów wymienia art. 8c Traktatu z Lizbony
(art. 12 skonsolidowanego Traktatu o Unii Europejskiej). Parlamenty przyczyniają się
do skutecznego funkcjonowania Unii Europejskiej przez:
• otrzymywanie z instytucji Unii Europejskiej informacji i projektów aktów prawnych,
• czuwanie nad przestrzeganiem zasady pomocniczości,
4
Ewa Górnicz, Wzmacnianie roli parlamentów narodowych w konstrukcji europejskiej, „Biuletyn Analiz” 2009, nr 23: Unia
Europejska na forum globalnym, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, s. 1–2.
5
Referat Cezarego Mika wygłoszony podczas konferencji w Senacie Rzeczypospolitej Polskiej „Lisbon Treaty – Tre-
aty of National Parliaments”, Warszawa, 22–23 lutego 2010 roku – por. materiały konferencyjne, s. 1–2.
6
Szczegółowy historyczny opis reform – por. Ewa Górnicz, Wzmacnianie roli parlamentów, op. cit., s. 1–14.
7
Dz.U. UE 2010/C 83/01, 30 marca 2010 roku.
8
Zob. na przykład: Jan Barcz, Zasadnicze reformy strukturalne ustroju Unii Europejskiej, [w:] Traktat z Lizbony. Głów-
ne reformy ustrojowe Unii Europejskiej, red. Jan Barcz, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2008, s. 65–70;
Cezary Mik, Umocnienie legitymacji demokratycznej Unii Europejskiej, [w:] ibidem, s. 108–110; Ziemowit Cieślik, Bartosz Pa-
włowski, Zmiana roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej (według Traktatu Reformującego Unię Europejską, przyjętego
w Lizbonie, w dniach 17–18 października 2007 r.). Możliwości badania zasady pomocniczości w polskim parlamencie, „Zeszyty
Prawnicze” 2007, t. 4 (16); Jan Barcz, Zmiana roli Sejmu i Senatu po przyjęciu Traktatu Lizbońskiego, [w:] Co warto, co należy
zmienić? Poprawa jakości demokracji w Polsce, red. Lena Kolarska-Bobińska, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.
6 Aleksander Fuksiewicz
9
Zob. art. 12 wersji skonsolidowanej Traktatu o Unii Europejskiej (Dz.U. UE 2010/C 83/01, 30 marca 2010 roku).
10
Zob. Jan Barcz, Zmiana roli Sejmu i Senatu po przyjęciu traktatu lizbońskiego, op. cit., s. 41.
11
Obecnie jest to ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach
związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r., Nr 52, poz. 515; Dz.U.
z 2005 r., Nr 160, poz. 1342), ale 13 lutego 2011 roku zacznie obowiązywać ustawa z dnia 8 października 2010 r. o współ-
pracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej (Dz.U. z 2010 r., Nr 213 poz. 1395).
12
Regulamin Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej – załącznik do obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 21 stycznia 2009 r. (M.P. z 2009 r., Nr 5, poz. 47 ze zm.); Regulamin Senatu Rzeczypospolitej Polskiej – załącznik
do obwieszczenia Marszałka Senatu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 13 maja 2010 r. (M.P. z 2010 r., Nr 39, poz. 542).
13
Ziemowit Cieślik, Udział Sejmu w stanowieniu prawa Unii Europejskiej, [w:] Rola Sejmu i Senatu w Unii Europejskiej.
Seminarium dla nowo wybranych posłów VI kadencji, Kancelaria Sejmu, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2007, s. 38.
14
W praktyce ich liczba jest zbliżona do tego limitu.
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 7
Komisje mają prawo opiniować projekty aktów prawnych Unii Europejskiej, stanowi-
ska rządu wobec tych aktów i stanowiska, jakie rząd zamierza zająć wobec tych aktów
w Radzie. Opinie nie mają charakteru wiążącego, a „waga” opinii Sejmu i Senatu jest róż-
na. Opinia powinna stanowić podstawę stanowiska rządu, ale z praktycznego punktu wi-
dzenia oznacza to tylko tyle, że w wypadku nieuwzględnienia opinii rząd jest zobowią-
zany do niezwłocznego wyjaśnienia przed komisją sejmową przyczyn rozbieżności. Brak
uwzględnienia opinii komisji pociąga zatem za sobą pewne konsekwencje prawne, nie ma
jednak wpływu na ważność stanowiska zajętego przez przedstawiciela Polski w Radzie.
Mimo to komisja ma pełną kontrolę stopnia, w jakim jej opinie są brane pod uwagę w toku
postępowania legislacyjnego.
Komisja senacka nie dysponuje podobnym narzędziem kontroli. Wprawdzie wy-
rok Trybunału Konstytucyjnego z 2005 roku przyznał jej prawo wydawania takiej opinii
– ustawa kooperacyjna pierwotnie zarezerwowała to prawo wyłącznie dla komisji sejmo-
wej (zostało to uznane za niezgodne z konstytucją15) – nieuwzględnienie opinii komisji se-
nackiej nie pociąga jednak za sobą żadnych konsekwencji, co wynika z pozbawienia Sena-
tu kompetencji kontrolnych wobec rządu. Rola komisji sejmowej jest zatem w tym procesie
znacznie istotniejsza.
Sejmowa Komisja do spraw Unii Europejskiej przyjęła kilka rozwiązań organizacyj-
nych, które mają za zadanie ułatwić procedurę ustalania priorytetów w sytuacji ogromnej
liczby spraw będących w unijnej agendzie legislacyjnej. Opierając się na zwyczaju parla-
mentarnym, ustanowiono system wyłaniania dwóch posłów-koreferentów (jednego z par-
tii rządzącej i jednego z partii opozycyjnej), którzy przygotowują stanowiska komisji wo-
bec danego projektu aktu legislacyjnego i stanowiska rządu. Jeśli obaj nie zgłoszą uwag
do projektu, komisja rozstrzyga sprawę bez jej rozpatrywania, o ile żaden z pozostałych
jej członków nie zgłosi sprzeciwu. Wszystkie takie projekty są rozpatrywane przez komi-
sję zbiorczo (tzw. lista A) i bez dyskusji16.
15
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 12 stycznia 2005 roku (K 24/04) „Nierówność kompetencji komisji Sejmu
i Senatu w pracach nad projektami aktów prawnych Unii Europejskiej”.
16
Ziemowit Cieślik, Udział Sejmu w stanowieniu prawa Unii Europejskiej, op. cit., s. 42.
8 Aleksander Fuksiewicz
17
Podkomisja nadzwyczajna do opracowania komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o współpracy Rady
Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.
18
Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych
z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (Dz.U. z 2004 r., Nr 52, poz. 515; Dz.U. z 2005 r., Nr 160,
poz. 1342).
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 9
19
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 39, poz. 443; Dz.U. z 2002 r.,
Nr 216, poz. 1824).
10 Aleksander Fuksiewicz
pisano, że „ze względu na ograniczenia wynikające z zasady autonomii obu izb (art. 112
Konstytucji), część przepisów implementujących postanowienia Traktatu powinna znaleźć
się w regulaminach Sejmu i Senatu, a nie w ustawie”20. Wewnętrzne zasady pracy doty-
czące takich problemów, jak procedura postępowania z badaniem zasady pomocniczości,
procedura występowania do Trybunału Sprawiedliwości czy procedura weta wobec pro-
cedur kładki, wymagają właśnie uregulowań regulaminowych.
Na wniosek Biura Analiz Sejmowych zamiast pierwotnie zastosowanego w projek-
cie ustawy kooperacyjnej dwutygodniowego vacatio legis wprowadzono trzymiesięczny
termin jej wdrożenia (art. 25). Czas ten miał posłużyć obu kancelariom na uruchomienie
wszystkich procedur przewidzianych nową ustawą, przygotowanie zmian regulamino-
wych i ich wprowadzenie w życie. Takie problemy, jak podział zadań między komisje eu-
ropejskie a komisje branżowe, idea wspólnej komisji do spraw europejskich Sejmu i Sena-
tu, będą wymagały rozstrzygnięć na szczeblu politycznym.
W Senacie przepisy regulaminowe wprowadzono jeszcze przed zakończeniem prac nad
nową ustawą, włączając do regulaminu dwa przepisy dotyczące badania zasady pomocni-
czości. Jeśli komisja uzna, że projekt unijnego aktu ustawodawczego jest niezgodny z za-
sadą pomocniczości, składa projekt uchwały do marszałka Senatu, który kieruje projekt
do właściwych komisji, w tym do Komisji Spraw Unii Europejskiej (art. 75d regulaminu
Senatu21). Podobnie wygląda procedura w wypadku uchwały w sprawie wniesienia skargi
do Trybunału Sprawiedliwości – komisja przedkłada ją marszałkowi, a ten kieruje projekt
do właściwych komisji, w tym do Komisji Spraw Unii Europejskiej (art. 75e). W procedu-
rach kładki marszałek kieruje sprawę do właściwych komisji, w tym do Komisji Spraw
Unii Europejskiej, które przedstawiają wspólne sprawozdanie. Senat podejmuje uchwałę
wyrażającą sprzeciw wobec decyzji Rady Europejskiej bezwzględną większością głosów
w obecności co najmniej połowy senatorów (art. 75f-g). Ewentualne dalsze zmiany mogą
być wprowadzone do regulaminu po zakończeniu prac nad ustawą.
Nowelizacja konstytucji?
20
Uzasadnienie, [w:] Projekt ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych
z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej z uzasadnieniem, druk sejmowy nr 3000, s. 1.
21
Regulamin Senatu, op. cit.
22
Zob. Jan Barcz, Ustrojowe aspekty członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa
2003. Por. także: Jerzy Jaskiernia, Członkostwo Polski w Unii Europejskiej a problem nowelizacji Konstytucji RP, Wydawnictwo
Naukowe „Scholar”, Warszawa 2004.
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 11
Oceny reform
27
Andrew Makower, Życie po Lizbonie – dostosowanie rozwiązań administracyjnych, materiały konferencji w Senacie
Rzeczypospolitej Polskiej „Treaty of Lisbon – Treaty of European Parliaments”, Warszawa, 22–23 lutego 2010 roku.
28
Komisja Europejska, Annual Report 2008 on relations between the European Commission and the National Parliaments,
COM(2009) 343, 7 lipca 2010 roku; Komisja Europejska, Annual Report 2009 on relations between the European Commission
and the National Parliaments, COM(2010) 291, 2 czerwca 2010 roku.
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 13
Procedury kładki
32
Ibidem, s. 17–18.
33
Dz.U. UE, 2010/C 83/01, 30 marca 2010 roku.
34
Chodzi zatem o działania Unii Europejskiej w następujących dziedzinach: rynek wewnętrzny, swobodny prze-
pływ towarów, osób, usług i kapitału, rolnictwo i rybołówstwo, przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości,
konkurencja, podatki i harmonizacja prawa, polityka gospodarcza i pieniężna, zatrudnienie, polityka społeczna, Euro-
pejski Fundusz Społeczny, edukacja, młodzież i sport, kultura, zdrowie, ochrona konsumentów, sieci transeuropejskie,
przemysł, polityka spójności, badania i rozwój, ochrona środowiska, energetyka, turystyka, ochrona ludności, współpra-
ca administracyjna (Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, część trzecia, tytuły I–XXIV, Dz.U. UE 2010/C 83/01,
30 marca 2010 roku).
16 Aleksander Fuksiewicz
Ustawa kooperacyjna nie przywiduje w tym wypadku ratyfikacji jako takiej, w prak-
tyce jednak zastosowano podobne rozwiązanie. Zgodnie z art. 14 tej ustawy, decyzję
w sprawie stanowiska Polski podejmuje prezydent na wniosek rządu za zgodą wyrażoną
w ustawie. Ustawa kooperacyjna określa, czy przedstawiciel Polski opowie się za przyję-
ciem aktu prawnego, czy też wstrzyma się od głosu. Jeśli prezydent nie podejmie decyzji,
przedstawiciel Polski opowiada się za odrzuceniem projektu. Procedura jest zatem inna,
ale w praktyce rola Sejmu i Senatu jest podobna – parlament może zablokować podjęcie
decyzji w tym trybie przez nieprzyjęcie ustawy.
Tę samą procedurę zastosowano wobec innych procedur kładki określonych w trak-
tacie, mających zastosowanie w konkretnych dziedzinach działalności Unii Europejskiej.
Procedur, w których jednomyślną decyzję podejmuje Rada Europejska35, dotyczy art. 14
ustawy kooperacyjnej, tych zaś, w których decyduje Rada Unii Europejskiej36 – art. 15 tej
ustawy. Ponieważ każda z tych procedur prowadzi de facto do zmiany traktatu bez prze-
prowadzenia procedury ratyfikacyjnej, zdecydowano o uwzględnieniu w krajowej pro-
cedurze podejmowania decyzji o stanowisku Polski w tych kwestiach stron, które byłyby
w nią zaangażowane, gdyby dochodziło do ratyfikacji. Sejm i Senat będą więc miały moż-
liwość zablokowania każdej takiej decyzji.
W trakcie prac nad ustawą kooperacyjną procedury kładki wywoływały liczne kon-
trowersje – natury zarówno prawnej, jak i politycznej. Wątpliwości budził już sam fakt
zaangażowania parlamentu i prezydenta w ustalanie stanowiska Polski w procesie po-
dejmowania decyzji w Radzie Unii Europejskiej lub Radzie Europejskiej, ponieważ po-
litykę zagraniczną prowadzi rząd. Jeden z ekspertów uznał opisane wyżej rozwiązanie,
uwzględniające zgodę ustawową, za naruszenie konstytucyjnych uprawnień Rady Mini-
strów do ustalania stanowiska na posiedzenia Rady Europejskiej i naruszenie zasady po-
działu i równowagi władz37 (dwóch ekspertów było przeciwnego zdania38).
Do opinii krytycznych wobec tego rozwiązania przychylił się Senat, proponując po-
prawkę, zgodnie z którą opinia Sejmu i Senatu wobec decyzji Rady Europejskiej w wy-
mienionych kwestiach nie byłaby wiążąca dla rządu. Rada Ministrów zasięgałaby opinii
35
Chodzi o przepisy: art. 31 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej – rozszerzenie zastosowania głosowania większoś-
cią kwalifikowaną w Radzie w zakresie polityki zagranicznej, art. 312 ust. 2. Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europej-
skiej – upoważnienie Rady do stosowania większości kwalifikowanej przy przyjmowaniu tzw. wieloletnich perspektyw
finansowych oraz o akty, o których mowa w Protokole nr 9 (w sprawie decyzji Rady odnoszącej się do wykonania art. 16
ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej i art. 238 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w okresie między 1 listo-
pada 2014 roku a 31 marca 2017 roku i od 1 kwietnia 2017 roku).
36
Chodzi o art. 81 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – odejście od specjalnej procedury ustawo-
dawczej na rzecz zwykłej procedury ustawodawczej wobec określonych aspektów prawa rodzinnego, art. 153 ust. 2
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – zastosowanie zwykłej procedury ustawodawczej w niektórych aspektach
prawa pracy, art. 192 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – zastosowanie zwykłej procedury ustawodaw-
czej w niektórych aspektach prawa ochrony środowiska, art. 333 ust. 1–2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
– zastosowanie głosowania większością kwalifikowaną w Radzie lub zwykłej procedury ustawodawczej wobec decyzji
o wzmocnionej współpracy.
37
Piotr Czarny, Opinia prawna na temat wybranych rozwiązań projektu ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem
i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (dot. druku nr 3000), 4 czerw-
ca 2010 roku.
38
Andrzej Szmyt, Opinia prawna na temat wybranych rozwiązań projektu ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem
i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (dot. druku nr 3000), 4 czerwca
2010 roku; Krzysztof Skotnicki, Opinia prawna na temat wybranych rozwiązań projektu ustawy o współpracy Rady Ministrów
z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (dot. druku nr 3000),
4 czerwca 2010 roku.
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 17
39
Zob. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 sierpnia 2010 r. w sprawie ustawy o współpracy Rady
Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej,
druk sejmowy nr 3339.
40
Z wyjątkami określonymi w konstytucji (na przykład ustawa budżetowa, ustawa ratyfikacyjna) – por. Bogusław
Banaszak, Opinia prawna na temat zgodności z Konstytucją RP wybranych regulacji zawartych w projekcie ustawy o współpra-
cy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej,
OE-141, Senat Rzeczypospolitej Polskiej.
41
Ryszard Piotrowski, Opinia prawna na temat zgodności z Konstytucją RP wybranych regulacji zawartych w projekcie usta-
wy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii
Europejskiej, druk nr 754, Senat Rzeczypospolitej Polskiej.
42
Por. wypowiedź ministra Macieja Szpunara podczas posiedzenia sejmowej Komisji do spraw Unii Europejskiej
– „Biuletyn z posiedzenia Komisji do spraw Unii Europejskiej”, nr 175 (3655/VI kad., 9 kwietnia 2010 roku), s. 10.
18 Aleksander Fuksiewicz
Klauzula elastyczności
43
Por. przypis 25.
44
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz.U. z 2000 r., Nr 39, poz. 443; Dz.U. z 2002 r.,
Nr 216, poz. 1824).
Sejm i Senat rok po wejściu w życie traktatu lizbońskiego... 19
Podsumowanie
45
Andrzej Szmyt, Opinia prawna na temat wybranych rozwiązań projektu ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem
i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, op. cit.
46
Krzysztof Skotnicki, Opinia prawna na temat wybranych rozwiązań projektu ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sej-
mem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, op. cit.
47
Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 sierpnia 2010 r. w sprawie ustawy o współpracy Rady Mini-
strów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, druk
sejmowy nr 3339.
48
Por. przypis 25.
20 Aleksander Fuksiewicz