RZECZOWNIK

1. RODZAJNIKI NIEOKREŚLONE:
- męskiego EN (en bil - samochód)
- żeńskiego EI (ei avis - gazeta)
- nijakiego ET (et hus - dom)

2. RODZAJNIKI OKREŚLONE występują w dwu postaciach jako rodzajniki:

I. KOŃCOWE (sufigowane) i przyjmują końcówki w rodzaju:
- męskim -EN
- żeńskim -A
- nijakim -ET
- l. mnoga -ENE i/lub –
En bil – bilen
Ei avis – avisa
Et barn – barnet
En bil - bilene

RODZAJNIKI WOLNO STOJĄCE - przed przymiotnikiem poprzedzającym rzecz. w f. okr.

- męskiego i żeńskiego DEN
- nijakiego DET
- l. mnoga DE

DEN fine bilen - ten ładny samochód

DEN nye avisa - ta nowa gazeta
DET dyre huset - ten drogi dom
DE store bilene - te duże samochody

BRUK AV ARTIKKEL - użycie rodzajnika

1) forma nieokreślona:
 mówimy po raz pierwszy:
Beate ser EN GUTT. (Beate widzi jakiegoś chłopca.)
 określamy cechy
Du er ET GENI. (Jesteś geniuszem.)
 rzeczownik określający osobę jest poprzedzony przymiotnikiem
Du er EN FLINK LARER. (Jesteś zdolnym nauczycielem.)

Kiedy nie używamy rodzajnika nieokreślonego:

 przed nazwami własnymi, określeniem narodowości i zawodu, rzeczownikami niepoliczalnymi oraz jeśli
rzeczownik określający osobę jest poprzedzony przymiotnikiem klasyfikującym
Hun heter GRETE. (Ona ma na imię Grete.)
Han er POLAKK. (On jest Polakiem.)
Berit er TOLK. (Berit jest tłumaczem.)
Liker du KJOTT? (Czy lubisz mięsco?)
Olaf er KATOLSK PREST. (Olaf jest katolickim księdzem.)
 w utartych zwrotach odnoszących się do dnia codziennego
Jeg tar BUSS. (Pojadę autobusem.)
Brit kjorer BIL. (Brit jeździ samochodem.)

2) forma określona rzeczownika

 osoba lub rzecz jest nam już znana
GUTTEN er kjekk. (Chłopiec jest przystojny.)
KATTA heter Dolly. (Kot ma na imię Dolly.)
 mówimy o znanych osobach lub rzeczach
Han har et lite hus, men BADET er stort. (On ma mały dom, ale łazienka jest duża.)
To biler krasjet, og SJAFORENE er skadet. (Dwa samochody się rozbiły, a kierowcy są ranni.)
 mówimy o czymś jedynym w swoim rodzaju lub rozpoznawalnym w grupie
SOLA skinner. (Świeci słońce.)
 JORDA er rund. (Ziema jest okrągła.)
Han jobber pa SKOLEN. (On pracuje w szkole.)
Sett pa TV-EN! (Włącz telewizor!)
 rzeczownik jest uzupełniony dodatkową informacją
KONTORET som du ser, er stengt. (Urząd, który widzisz, jest zamknięty.)
BOKA om Ibsen var spennende. (Książka o Ibsenie była ciekawa.)
 mówimy o rodzaju lub gatunku jako o całości (f. okr. poj. lub mn.)
ELEFANTEN/ELEFANTENE kan bli utryddet. (Słonie mogą wyginąć.)

KJØNN - rodzaj
1) męski (MASKULINUM / HANKJONN) - EN (EN GUTT - chłopiec)
2) żeński (FEMININUM / HUNKJONN) - EI (EI/EN JENTE - dziewczyna)
3) nijaki (NEUTRUM / INTETKJONN) - ET (ET BARN - dziecko)

1) RZECZOWNIKI RODZAJU MĘSKIEGO:

-ELSE, -NING, -SJON, -DOM, -HET, -NAD, -IST, -ISME, -ANSE, -ATOR, -TOR, -IKER
en ovELSE - ćwiczenie
en bygNING - budowa
en naSJON - naród
+ określenia osób (zawody, narodowości) kończące się na -ER
en murER - murarz
en tyskER - Niemiec
en femmER - piątka
en hammER – młotek

2) RZECZOWNIKI RODZAJU ŻEŃSKIEGO:

-INNE, -ERSKE, odczasownikowe kończące się na -ING
ei skrivING - pisanie
ei larerINNE - nauczycielka
ei syERSKE – szwaczka

3) RZECZOWNIKI RODZAJU NIJAKIEGO:

-ERI, -DOMME
et vaskERI - pralnia
et kongeDOMME – królestwo

RZECZOWNIKI ZŁOŻONE przyjmują rodzaj ostatniego członu:

et jern - żelazo + EN bane - kolej = EN jernbane kolej żelazna
et politi - policja + EN bil - samochód = EN politibil - samochód policyjny

FLERTALL – liczba mnoga

1) –ER w f. określonej / -ENE w f. nieokreślonej:

EN bil - samochód  bilER – bilENE

2) brak końcówki w f. określonej / -ENE w f. nieokreślonej: r. nijaki, jednosylabowe i złożenia z nimi

ET hus - samochód  hus – husENE

1) –E w f. określonej / -NE w f. nieokreślonej: rzeczowniki r. męskiego kończące się na -ER

EN bil - samochód  bilER – bilENE

ZAIMKI
1. RODZAJNIKI NIEOKREŚLONE:

ZWROTNY
ZAIMKI F. MIANOWNIKA F. DOPEŁNIENIA DZIERŻAWCZE ZWROTNY
DZIERŻ.
 JA JEG MEG MIN* MIN* MEG
TY DU DEG DIN* DIN* DEG
ON HAN HAM / HAN HANS SIN* SEG
ONA HUN HENNE HENNES SIN* SEG
TO DEN DEN DENS SIN* SEG
TO DET DET DETS SIN* SEG
MY VI OSS VÅR* VÅR* OSS
WY DERE DERE DERES DERES DERE
ONI DE DEM DERES SINE* SEG

* MIN – MI – MITT – MINE

PRZYMIOTNIK
ADJEKTIV I UBESTEMT FORM – HOVEDREGEL - przymiotnik w f. nieokr.
Przymiotnik jest nieokreślony, gdy określa rzeczownik, który występuje w formie nieokreślonej.
1) EN i EI (brak końcówki w przymiotniku)
2) ET (końcówka –T w przymiotniku)
3) liczba mnoga rzeczownika (końcówka –E)

en stor gutt – duży chłopiec en fin gutt – ładny chłopiec

ei stor jente – duża dziewczynka ei fin jente – ładna dziewczynka
et storT barn – duże dziecko et finT barn – ładne dziecko
storE jenter – duże dziewczynki finE jenter – ładne dziewczynki

ADJEKTIV I BESTEMT FORM - przymiotnik w f. okr.

Dodanie końcówki -E do bazy przymiotnika (jest więc identyczna z formą l. mn. przymiotnika).
Formę określoną przymiotnika poprzedza rodzajnik określony wolno stojący:
- DEN dla rodzaju męskiego i żeńskiego
- DET dla rodzaju nijakiego
- DE dla liczby mnogiej

den SYKE mannEN - ten chory mężczyzna

den SYKE jentA/jentEN - ta chora dziewczyna
det SYKE barnET - to chore dziecko
de SYKE mennENE - ci chorzy mężczyźni

CZASOWNIK
ZNACZENIE BEZOKOL. INFINITIV PRESENS PRETERIT. PERF. PP.
BYĆ Å VÆRE VÆR! ER VAR HAR VÆRT
JEŚĆ Å SPISE SPIS! SPISER SPISTE SPIST
CZYTAĆ Å LESE LES! LESER LESTE LEST
ŻYĆ Å LEVE LEV! LEVER LEVDE LEVD
MIESZKAĆ Å BO BO! BOR BODDE BODD