Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 8 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 8 lutego 2008 r.

(trzeci dzień obrad)

Wa r s z a w a
2008
 str.
TREŚĆ
8. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 8 lutego 2008 r.)
str.
Wznowienie posiedzenia
Punkt 16. porządku dziennego: Informa-
cja rządu na temat stanu wykorzysta-
nia środków Unii Europejskiej
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Poseł Danuta Jazłowiecka. . . . . . . . . . . . . . . 249
Poseł Grażyna Gęsicka . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Poseł Leszek Aleksandrzak . . . . . . . . . . . . . . 253
Poseł Andrzej Grzyb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Minister Środowiska Maciej Nowicki . . . . . 256
Poseł Anna Zielińska-Głębocka. . . . . . . . . . . 258
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Poseł Ryszard Galla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
Poseł Grażyna Gęsicka . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Poseł Andrzej Gałażewski . . . . . . . . . . . . . . 265
Poseł Stanisław Ożóg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Rozwoju Regionalnego Janusz Mikuła . . . . . . 269
Poseł Monika Wielichowska . . . . . . . . . . . . . 270
Poseł Elżbieta Jakubiak . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Poseł Jolanta Hibner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Poseł Grażyna Gęsicka . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Jolanta Hibner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Sławomir Kłosowski . . . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Danuta Jazłowiecka. . . . . . . . . . . . . . . 274
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Poseł Radosław Witkowski . . . . . . . . . . . . . . 274
Poseł Adam Abramowicz . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . 276
Poseł Ewa Malik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Poseł Gabriela Masłowska . . . . . . . . . . . . . . 277
Poseł Krzysztof Jurgiel . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Poseł Mirosława Nykiel . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Poseł Jan Kaźmierczak . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Poseł Lidia Staroń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Poseł Jarosław Wałęsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
str.
str.
Poseł Danuta Pietraszewska . . . . . . . . . . . . . 279
Poseł Jan Szyszko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Poseł Marek Wójcik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Poseł Andrzej Nowakowski . . . . . . . . . . . . . . 280
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . 280
Poseł Zbigniew Konwiński . . . . . . . . . . . . . . 281
Poseł Aldona Młyńczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Poseł Monika Wielichowska . . . . . . . . . . . . . 282
Poseł Ewa Drozd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Poseł Witold Klepacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk . . . . . . . . . . . . 282
Poseł Joanna Fabisiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Poseł Jolanta Szczypińska. . . . . . . . . . . . . . . 283
Poseł Grzegorz Tobiszowski . . . . . . . . . . . . . 283
Poseł Adam Rogacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Poseł Artur Ostrowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Poseł Krzysztof Sońta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . 286
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . 286
Poseł Robert Węgrzyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
Poseł Dariusz Lipiński. . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Poseł Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Poseł Jolanta Hibner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Poseł Marzena Machałek. . . . . . . . . . . . . . . . 288
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 288
Poseł Izabela Leszczyna . . . . . . . . . . . . . . . . 288
Poseł Mariusz Grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Poseł Grzegorz Sztolcman. . . . . . . . . . . . . . . 290
Poseł Kazimierz Gołojuch . . . . . . . . . . . . . . . 290
Poseł Stanisław Ożóg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . 291
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . 291
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
Poseł Jan Kochanowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 292
Poseł Zbigniew Kozak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Poseł Danuta Jazłowiecka . . . . . . . . . . . . . . 292
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Rozwoju Regionalnego Janusz Mikuła . . . . . . 295
 str.
Oświadczenia
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . 297
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . 299
Poseł Joanna Fabisiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk . . . . . . . . . . . . 300
Poseł Jolanta Szczypińska. . . . . . . . . . . . . . . 301
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 302
str.
Poseł Zbigniew Kozak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Poseł Jan Kochanowski . . . . . . . . . . . . . . . . 304
Zamknięcie posiedzenia
Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło-
szonych
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Porządek dzienny
 (Tajne obrady Sejmu)
(Wznowienie posiedzenia o godz. 12 min 11)
(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie
Sejmu Jerzy Szmajdziński, Stefan Niesiołowski
i Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Wznawiam obrady.
Rozpoczynamy jawną część obrad.
Przypominam, że na sekretarzy dzisiejszych obrad
marszałek powołał panią poseł Monikę Wielichowską
oraz pana posła Dariusza Kaczanowskiego.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16.
porządku dziennego: Informacja rządu na temat
stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
(druk nr 179).
O zabranie głosu proszę ministra rozwoju regio-
nalnego panią Elżbietę Bieńkowską w celu przedsta-
wienia informacji. Proszę bardzo.
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjem-
ność przedstawić informację na temat stanu wyko-
rzystania środków europejskich na dzień 31 grudnia
2007 r.
Przyjemną wiadomością jest to, że Polska wyko-
rzystała wszystkie środki, w związku z czym nie bę-
dzie jej groził żaden zwrot w 2007 r. Jeśli chodzi
o płatność na rzecz beneficjentów, to wypłacono pra-
wie 70% alokacji, dokładnie 69,8%, tj. ok. 21,86 mld zł.
Natomiast jeśli chodzi o wydatki certyfikowane przez
Komisję Europejską, czyli te, które Komisja Europej-
ska liczy i do których odnosi się zasada n+2, to ten
poziom wydatków certyfikowanych wynosi 52,1%
alokacji, także przy wymaganych 41% spełniliśmy
wymóg stosowania zasady n+2.
Jeśli chodzi o poziom płatności, to w odniesieniu
do wszystkich programów nastąpił w grudniu bar-
dzo znaczny postęp. Szczególnie dwa programy,
Sektorowy Program Operacyjny „Transport” i pro-
gram „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw”,
odnotowały bardzo wysokie płatności właśnie w grud-
niu zeszłego roku. Cały czas nasze największe za-
niepokojenie, mówiłam o tym na posiedzeniu komisji
i w tej chwili to powtarzam, budzi Sektorowy Pro-
gram Operacyjny „Rybołówstwo”. Program był na
początku wadliwie skonstruowany, a potem rybołów-
stwo było przesuwane pomiędzy ministerstwami,
z powodów administracyjnych i organizacyjnych ten
program rzeczywiście budzi największy niepokój.
Wydaje się, że w wypadku tego programu też trzeba
będzie zrobić wszystko, żeby w roku 2008 nie stracić
środków, a takie niebezpieczeństwo istniało już
w roku 2007, uniknięto go, wspólnym wysiłkiem Mi-
nisterstwa Rozwoju Regionalnego i Ministerstwa
Rolnictwa i Rozwoju Wsi udało się przekazać do Ko-
misji Europejskiej odpowiednią liczbę wniosków płat-
niczych.
Co w ostatnich miesiącach zeszłego roku robiło
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, żeby te płatno-
ści przyspieszyć? Otóż dokonano weryfikacji stanu
wdrażania poszczególnych programów. Co dwa tygo-
dnie odbywają się regularne spotkania instytucji
zarządzających i kluczowych instytucji pośredniczą-
cych. Odnotowano znaczny postęp w zakresie reali-
zacji projektów opóźnionych w związku z kwestiami
dotyczącymi wypełniania warunków środowisko-
wych i uzyskiwania decyzji Komisji Europejskiej.
Pięć projektów uzyskało takie decyzje w zeszłym
roku, tak że w tej chwili nie ma żadnego niebezpie-
czeństwa, jeżeli chodzi o wydatkowanie środków.
Oczywiście, naszą uwagę szczególnie zaprząta Fun-
dusz Spójności, który kończy się w roku 2010, czyli
tutaj nie ma niebezpieczeństwa, że pewne środki zo-
staną jeszcze teraz utracone, natomiast to są rzeczy-
wiście bardzo duże projekty i będziemy musieli poje-
dynczo się im przyglądać. Tak że na ten moment nie
ma niebezpieczeństwa utraty środków. Jeżeli chodzi
o jedyny program problematyczny, to jest to Sektoro-
wy Program Operacyjny „Rolnictwo”.
Chciałam przedstawić jeszcze jedną informację.
Jeśli chodzi o system informatyczny, który w zeszłym
roku sprawiał duże trudności, Komisja Europejska
żądała od nas poświadczenia czy wprowadzenia do
tego systemu wszystkich wniosków. Na koniec stycz-
nia, to nie jest informacja na koniec grudnia, ale na
koniec stycznia, wszystkie wnioski zostały wprowa-
dzone i to zostało wykonane w 100%.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
248 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska
Natomiast może jeszcze krótka informacja na te-
mat tego, jak się przygotowujemy do wydatkowania
2007–2013 w dwóch grupach. Po pierwsze, programy
regionalne. Przedwczoraj zostały podpisane kontrak-
ty regionalne, kontrakty wojewódzkie. Oczywiście,
te kontrakty, jak większość z państwa wie, nie wa-
runkują, czy nie warunkowały wcześniej, ogłaszania
konkursów. Dwa województwa ogłosiły konkursy na
przełomie grudnia i stycznia, natomiast cała reszta
ma taki zamiar w pierwszym i w drugim kwartale
tego roku. Jeśli chodzi o programy sektorowe... Je-
steśmy gotowi, wracając jeszcze do programów regio-
nalnych, w ciągu dwóch tygodni uruchomić środki
na te programy regionalne, oczywiście po otrzyma-
niu wniosków z regionów.
Natomiast jeśli chodzi o programy sektorowe, to
też państwo wiedzą: 31 stycznia zakończyła się we-
ryfikacja list projektów kluczowych czy list indyka-
tywnych do tych programów. Były trzy najważniejsze
powody weryfikacji. Po pierwsze, w momencie two-
rzenia list w zeszłym roku programy nie były zaak-
ceptowane, a właściwie ten największy program –
„Infrastruktura i środowisko”, który został zaakcep-
towany na początku grudnia zeszłego roku, i w tym
programie znalazły się kryteria, które projekty mu-
siały wypełnić. Po drugie, projekty na listach indy-
katywnych w większym stopniu wypełniały alokację
niż były dostępne środki, tak że te projekty np. w prio-
rytecie trzecim trzykrotnie przekraczały środki do-
stępne w tym priorytecie, ale w innych priorytetach
również się to zdarzało. Po trzecie, chcemy jak naj-
szybciej rozpocząć wdrażanie programów, a zdaniem
Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w tej sytuacji,
już po roku, kiedy program powinien działać, naj-
szybszym sposobem rozpoczęcia wdrażania i wydat-
kowania środków są konkursy, ponieważ bezpośred-
nim wynikiem konkursów jest podpisanie umowy
o dofinansowanie, a to jest najważniejsza rzecz. Jeśli
chodzi o projekty indykatywne, to w zeszłym roku
wielokrotnie było to przez przedstawicieli Minister-
stwa Rozwoju Regionalnego podkreślane, że lista
indykatywna nie jest żadnym przyrzeczeniem środ-
ków, a jedynie szansą na dofinansowanie.
Właściwą gwarancją uzyskania środków jest kon-
kretna umowa o dofinansowanie, która jest wyni-
kiem konkursu. Weryfikacja list indykatywnych po-
stępowała w ten sposób, że każde ministerstwo sek-
torowe w zakresie swojej tematyki – czyli: środowi-
sko, zdrowie, kultura, sprawy wewnętrzne, admini-
stracja, nauka, szkolnictwo wyższe, infrastruktura
– przygotowało według kryteriów swoją ocenę, które
projekty powinny się znaleźć na takiej liście. Następ-
ne listy indykatywne zostały jeszcze raz przejrzane
przez wspólne komisje MRR i tych ministerstw. Tym
sposobem ostateczne listy projektów indykatywnych
pojawiły się 1 lutego. Natomiast od lutego, jeśli cho-
dzi o Program Operacyjny „Innowacyjna gospodar-
ka”, i od marca, jeśli chodzi o Program Operacyjny
„Infrastruktura i środowisko” ministerstwa dekla-
rują rozpoczynanie konkursów.
Najważniejsze, co chcę przekazać, jest to, że środ-
ki, które miały szansę na dofinansowanie, jeśli cho-
dzi o listy indykatywne, nie znikły. Te środki w wy-
sokości 29 mld zł zostały uwolnione na konkursy.
Czyli mamy teraz niejako dwie drogi. Przy tym wy-
daje nam się, że droga konkursów będzie w tej chwi-
li szybsza, ponieważ żeby rozpocząć wdrażanie i żeby
przystąpić do konkursu, należy mieć pełną dokumen-
tację i być całkowicie przygotowanym. Mieliśmy bar-
dzo wiele przykładów, że projekty były zgłaszane do-
słownie na jednej czy nawet na niepełnej stronie.
W zeszłym roku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
zamówiło raport w firmie Ernst&Young dotyczący listy
projektów indykatywnych. Według tego raportu 130
projektów, jeśli chodzi o środowisko, w ogóle nie miało
żadnej dokumentacji technicznej, nie miało nic, tylko
tytuł. Ponadto raport Ernst&Young bardzo nisko oce-
niał wybór i ocenę tych projektów. Była tam mowa
o braku wkładu własnego w większości projektów
i oczywiście o braku środków na całe listy, zarówno na
listę rezerwową, jak i częściowo na listy główne.
Jak mówiłam, środki w wysokości 29 mld zł zo-
stały uwolnione na konkursy. Konkursy te rozpocz-
ną się już w pierwszym kwartale tego roku, w tym
i w następnym miesiącu. Wydaje się, że przy tej ska-
li potrzeb, jaka jest w Polsce, szczególnie w odniesie-
niu do ochrony środowiska – oczywiście w innych
tematach liczba projektów też została zmniejszona,
natomiast w największym zakresie, jeśli chodzi o ochro-
nę środowiska – najefektywniejszym sposobem na
wyłonienie projektów, które doprowadzą nas do speł-
nienia wymagań akcesyjnych, jest konkurs. Chodzi
głównie o to, i to też muszę podkreślić, zgadzam się
w zupełności z moimi poprzednikami w Minister-
stwie Rozwoju Regionalnego, że środków tych nie
można „rozsmarować” po Polsce. mamy bardzo dużo
projektów. Na tej liście indykatywnej było bardzo
wiele projektów, od 500 mln euro do 100 tys. euro
o znaczeniu, podkreślę jeszcze raz, kluczowym dla
kraju. W programie mają być takie projekty – kluczo-
we dla kraju. Projekty lokalne, o wartości 100, 200
czy 300 tys. euro, na pewno nie spełniają kryteriów
największego programu „Infrastruktura i środowi-
sko”. Przypominam, że jest to program, w którym
podstawowym kryterium jest ponadregionalny za-
sięg projektu, a nawet zasięg krajowy. To tyle z mojej
strony. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porząd-
ku dziennego podział czasu pomiędzy kluby, w zależ-
ności od ich wielkości, w granicach od 10 do 52 minut,
tj. debatę krótką.
Otwieram debatę.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos za-
bierze pani poseł Danuta Jazłowiecka.
Proszę bardzo.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Wielkimi krokami zbliża się dzień rozliczenia nasze-
go kraju przed Unią Europejską z realizacji perspek-
tywy finansowej na lata 2004–2006, wykorzystania
funduszy strukturalnych, co ma nastąpić w bieżącym
roku, i Funduszu Spójności – dwa lata później.
Na koniec 2007 r. Polska dołączyła do czołówki
krajów tzw. nowej dziesiątki wykorzystujących po-
moc unijną. Stało się tak dzięki olbrzymiemu zaan-
gażowaniu przede wszystkim instytucji zarządzającej
funduszami – Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.
Rząd Donalda Tuska i ministerstwa resortowe oraz
koordynujące wszystko Ministerstwo Rozwoju Regio-
nalnego usuwają ostatnie bariery pozostawione
w październiku 2007 r. Jedną z nich było duże zagro-
żenie zwrotu środków spowodowane brakiem pełne-
go zakontraktowania w Sektorowych Programach
Operacyjnych: „Transport”, „Rybołówstwo i prze-
twórstwo ryb”, „Wzrost konkurencyjności przedsię-
biorstw”. Jeszcze w październiku 2007 r., po czterech
latach korzystania z pomocy unijnej w kraju, który
cierpi na brak bezpiecznych dróg i nowoczesnych por-
tów, zakontraktowanych było zaledwie 86% tych
środków. Na koniec 2007 r., dwa miesiące później,
zanotowaliśmy 100-procentowe zakontraktowanie
w tym programie.
Jeśli chodzi o SPO „Rybołówstwo i przetwórstwo
ryb”, mieliśmy w październiku podpisane kontrakty
na poziomie zaledwie 86% przyznanych środków.
Dzisiaj jest to już 96,3%. Program ten zagrożony
jest od wielu miesięcy. Ciągłe reorganizacje resortu
prowadzone przez poprzedni rząd, brak instytucji
zarządzającej programem, a przede wszystkim brak
decyzji odnośnie do kontraktowania oraz zaniecha-
nie na koniec 2006 r. przesunięć środków z mało
popularnego priorytetu 2 spowodowały, że pomimo
ogromnego zaangażowania i zdynamizowania wy-
korzystania środków z tego programu nie mamy
pewności, że uratujemy przed zwrotem do Unii Eu-
ropejskiej wszystkie środki SPO „Rybołówstwo
i przetwórstwo ryb”.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ostatnim
kwartale rządów PiS spadła dynamika rozliczania
projektów, a tym samym przekazywania płatności
przez Komisję Europejską. W stosunku do II kwar-
tału 2007 r., w którym średnia miesięcznych płatno-
ści wynosiła grubo ponad 900 mln zł – był nawet
miesiąc, gdzie przekroczyła 1 mld – w III kwartale
przekraczała zaledwie 900 mln zł. Olbrzymia deter-
minacja rządu Donalda Tuska, ministerstw sektoro-
249
wych i koordynatora – Ministerstwa Rozwoju Regio-
nalnego w dwóch ostatnich miesiącach roku 2007,
listopadzie i grudniu, przyniosła doskonały wynik.
Dynamika płatności zwiększyła się w grudniu aż
o 50% do poziomu 1330 mln zł.
Najwyższą dynamikę, jeśli chodzi o płatności, wy-
kazały programy, które w ciągu ostatnich lat były
najbardziej zaniedbane. Przykładem jest SPO
„Transport”. Prawo i Sprawiedliwość w swoim różo-
wym scenariuszu planowało wzrost o 7%, rząd Do-
nalda Tuska spowodował wzrost o 19,5%, czyli ponad
dwa i pół razy więcej. Jeśli chodzi o program Interreg
IIIA, poprzedni rząd planował w najbardziej zaawan-
sowanych komponentach współpracy polsko-czeskiej
wzrost o 7%. Obecny rząd doprowadził do wzrostu o
22,5%, trzykrotnie zwiększył zatem płatności całego
programu, a więc i tych komponentów, które dyna-
mikę płatności miały nawet na poziomie poniżej 1%.
Odnośnie do SPO „Rybołówstwo i przetwórstwo ryb”,
Prawo i Sprawiedliwość w swoim scenariuszu propo-
nowało wzrost o 2%. Podczas rządów Platformy Oby-
watelskiej i PSL nastąpił wzrost o 6%, czyli był on
trzykrotnie wyższy. SPO „Wzrost konkurencyjności
przedsiębiorstw” – planowano wzrost o 5%, a w ciągu
ostatnich dwóch miesięcy nastąpił wzrost dwukrot-
nie większy, aż do 10%. Ogółem w programach sek-
torowych Prawo i Sprawiedliwość planowało, według
różowego scenariusza, wzrost o ponad 5%. W ciągu
tylko ostatnich dwóch miesięcy rząd PO-PSL zdyna-
mizował płatności o 13%, dwa i pół razy wyżej.
W roku 2007 płatności zamknięto kwotą 21 860 mln
zł, czyli na poziomie prawie 70% alokacji przyznanej
Polsce na lata 2004–2006.
(Poseł Krzysztof Jurgiel: Informacja tego nie obej-
muje.)
Zmniejszyła się różnica pomiędzy składanymi do
Komisji Europejskiej wnioskami o płatność a certy-
fikacją. Jeszcze 3 miesiące temu wynosiła ona 15%,
dzisiaj zmniejszona jest do 5%, co świadczy o tym, że
zostało zlikwidowane najwęższe gardło całego proce-
su wykorzystywania środków pomocowych, jakim od
początku były płatności.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wartość wnio-
sków o refundację przekazanych Komisji Europej-
skiej przez polski rząd w każdym z programów prze-
kracza wymagany poziom płatności zgodnie z zasadą
n+2.
Najwyższy poziom płatności wykazują samorządy
realizujące Zintegrowany Program Operacyjny Roz-
woju Regionalnego. Przekraczają one minimalny
poziom aż o 27%. Następne programy to „Rozwój
zasobów ludzkich” i program rolny. W obu są prze-
kroczone minimalne wartości o 22%. Te dane po raz
kolejny potwierdzają, że do korzystania z pomocy
unijnej najlepiej przygotowane są samorządy.
Jak dobrze przygotowane są do korzystania z po-
mocy unijnej i jak chłonne są samorządy, świadczy
fakt, że w latach 2004–2006 złożono do regionalnych
programów operacyjnych projekty o wartości prze-
kraczającej trzykrotnie wysokość przyznanej aloka-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
250 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Danuta Jazłowiecka
cji. Poprzednie rządy obiecywały, że będą realizować
unijną zasadę subsydiarności, decentralizacji środ-
ków pomocowych, jeżeli samorządy terytorialne zda-
dzą egzamin z korzystania z funduszy struktural-
nych i Funduszu Spójności. Dzisiaj samorządy udo-
wodniły, że są najlepiej przygotowane do korzystania
z pomocy unijnej. Jaką dostały za to zapłatę? Otóż za
solidną, rzetelną pracę ograniczono alokację środków
dla regionów. W latach 2004–2006 z alokacji dla Pol-
ski na regiony przeznaczono 33% środków. Rząd Pra-
wa i Sprawiedliwości złamał obietnicę w negocjacjach
dotyczących nowej perspektywy finansowej na lata
2007–2013, ograniczył zasadę subsydiarności. Ogra-
niczył decentralizację pomocy unijnej poprzez prze-
znaczenie dla samorządów zaledwie 25% całej aloka-
cji pomocy na lata 2007–2013. Jako jedyny rząd kra-
ju korzystającego z pomocy unijnej wprowadził tzw.
listy indykatywne, które zapewniły ręczne, centralne
zarządzanie funduszami strukturalnymi.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W perspektywie
finansowej Unii Europejskiej 2004–2006 jest prze-
znaczone 4200 mln zł do wykorzystania i rozliczenia
do roku 2010 w ramach Funduszu Spójności. W ostat-
nich miesiącach fundusz został uwolniony od naj-
większego zagrożenia, myślę o niewypełnieniu wa-
runków środowiskowych nałożonych przez Komisję
Europejską na projekty środowiskowe i transporto-
we. Niedopełnienie tych formalności spowodowało,
że Komisja Europejska zablokowała płatności doty-
czące projektów, w których brak było oceny oddzia-
ływania na środowisko. Warunki zostały nałożone
na 38 projektów środowiskowych, z czego do końca
grudnia 2007 r. Komisja Europejska przyjęła je
w odniesieniu do 31, a w SPO „Transport” na 11 pro-
jektów objętych warunkami KE przyjęła 10. Tym
samym z objętych warunkami projektów o wartości
3350 mln odblokowała 2700 mln euro. Rząd spośród
8 projektów z brakującymi uwarunkowaniami złożył
Komisji Europejskiej już 7. Cztery z nich są uzupeł-
niane, a 1 przygotowywany. Rząd na bieżąco moni-
toruje wykonanie projektów, dlatego 2 razy w mie-
siącu odbywają się cykliczne spotkania międzyresor-
towe, usprawniające i zapewniające skuteczne wyko-
rzystanie środków pomocowych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprzedni rząd
pozostawił olbrzymie zaległości w zakresie rejestracji
danych o projektach. Nawarstwione w latach po-
przednich, nieuzupełniane w ciągu ostatnich 2 lat
mogły spowodować zawieszenie przez Komisję Euro-
pejską płatności nawet we wszystkich programach
finansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego.
(Poseł Izabela Kloc: Tego się nie da słuchać.)
W chwili obecnej system SIMIK wykorzystywany
jest w pełni, najbardziej zaawansowany jest w odnie-
sieniu do programów „Kapitał ludzki” i „Pomoc tech-
niczna”. Przeprowadzony audyt systemu pozwala
sądzić, że zarządzanie i kontrola nie są zagrożone.
Wysoka Izbo! W ubiegłym roku odnotowano oceny
wykorzystania środków pomocowych przez nowe
kraje członkowskie, tzw. dziesiątki. Polska pod wzglę-
dem ilości wykorzystanych środków plasuje się
w pierwszej piątce, natomiast jeśli chodzi o ocenę
efektywności wykorzystania, jakości projektów,
wpływu na krajowy rozwój, w ocenie Komisji Euro-
pejskiej jesteśmy jednym z ostatnich krajów. Zbyt
dużo realizujemy z funduszy strukturalnych małych,
lokalnych projektów. Cieszy zatem podjęcie przez
rząd, przez panią minister trudnej decyzji uporząd-
kowania dokumentów dotyczących nowej perspekty-
wy finansowej 2007–2013.
Rząd zajął się przede wszystkim uporządkowa-
niem projektów kluczowych w krajowych progra-
mach operacyjnych. Poprzedni rząd, jako jedyny
spośród rządów krajów członkowskich, wprowadził
listy indykatywne. Umieścił na nich wiele nieprzy-
gotowanych projektów, rozdysponował więcej środ-
ków niż zostało przyznanych, łamiąc standardy
unijne poprzez uniemożliwienie udziału projektów
w konkursach. Złamany został inny standard Unii
Europejskiej, rząd umieścił na listach indykatyw-
nych projekty bez określenia kryteriów. Pani mini-
ster wprowadziła politykę jawności, przejrzystości
i uczciwości.
(Poseł Krzysztof Sońta: O, kto to napisał?)
Taka polityka podniesie standardy naszego życia,
czyli to, czego oczekiwaliśmy, wstępując do Unii Eu-
ropejskiej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość głos za-
bierze pani poseł Grażyna Gęsicka.
Bardzo proszę.
Poseł Grażyna Gęsicka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Narodowy Plan Rozwoju 2004–2006 został w 2007 r.
wykonany dobrze, na poziomie 70%. To już kolejny
rok, kiedy Polska nie utraciła ani jednego euro
z przyznanej alokacji. W przesłanym do Sejmu mate-
riale (druk nr 179) Ministerstwo Rozwoju Regional-
nego zwraca uwagę na szereg barier przeszkadzają-
cych w wykorzystaniu środków ze starej perspektywy
finansowej, to samo zrobiła pani minister, przedsta-
wiając ten krótki wstęp do naszej debaty. Otóż te
bariery są znane. Myślę, że Wysoka Izba jest godna
tego, aby poznać, jakie środki zaradcze wobec tych
barier zastosuje Ministerstwo Rozwoju Regionalne-
go, tym bardziej że część tych problemów obiecał też
– w swoim exposé – rozwiązać pan premier Donald
Tusk.
Chciałabym skupić się głównie na sprawach za-
grożeń, które pojawiają się w związku z wykorzysta-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Grażyna Gęsicka
niem środków w perspektywie lat 2007–2013. Warto
przypomnieć, że kwalifikowalność, czyli uznanie
środków za możliwe do rozliczenia przez Unię, odby-
wa się w Polsce już od 1 stycznia ubiegłego roku, tyle
że ubiegły rok w dużej części poświęcony był negocjo-
waniu z Komisją Europejską Narodowych Strategicz-
nych Ram Odniesienia i programów operacyjnych.
W trakcie tych negocjacji wydawaliśmy – w gruncie
rzeczy – pieniądze wyłącznie na administrację, czyli
korzystaliśmy z PO „Pomoc techniczna”. Po wybo-
rach 26 listopada nastąpiło zaprzysiężenie nowego
rządu. Nowy rząd zawsze potrzebuje trochę czasu na
wdrożenie się do praktycznego funkcjonowania, ale
czasem mam wrażenie, że rząd Donalda Tuska po-
trzebuje tego czasu znacznie więcej niż inne znane
mi gabinety.
Po pierwsze, należy odnotować, że znacznemu
opóźnieniu uległo podpisywanie kontraktów woje-
wódzkich. Kiedy odchodziłam z ministerstwa, pozo-
stawiłam podpisane kontrakty, pani minister Elżbie-
ta Bieńkowska je wstrzymała. Kontrakty zostały
podpisane dopiero 6 lutego, czyli po mniej więcej
2 miesiącach. Jeżeli popatrzymy na ich zawartość
i zmiany, jakie w nich wprowadzono, możemy zapy-
tać, co przez te dwa miesiące działo się z kontrakta-
mi, zmiany są bardzo niewielkie. Jak wiadomo, nie-
podpisanie kontraktów oznacza nieprzekazanie wo-
jewództwom dotacji rozwojowej, niezbędnej do reali-
zacji regionalnych programów operacyjnych.
Drugi powód opóźnień w wykorzystaniu środków
z nowej perspektywy finansowej to sprawa tzw. pro-
jektów kluczowych. Lista tych projektów pojawiła się
w sierpniu/wrześniu 2007 r. w Monitorze Polskim.
Pani minister Elżbieta Bieńkowska 13 grudnia ubie-
głego roku ogłosiła zamiar weryfikacji listy, czego
powodem miały być wątpliwości co do strategicznego
charakteru projektów, brak spójności ich celów z ce-
lami programów operacyjnych itd. W ogłoszeniu na
stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego podano
podstawowe i strategiczne kryteria weryfikacji, któ-
re były identyczne z kryteriami zastosowanymi przez
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w lipcu 2007 r.
Zamiast podpisać brakujące preumowy i umożliwić
beneficjentom przygotowywanie dokumentacji i pro-
jektów, rząd powtórzył – przy pomocy tych samych
kryteriów i urzędników, ale bez uruchamiania kon-
sultacji społecznych w sprawie nowej listy – proces
zrealizowany już wcześniej. (Oklaski) Ogłoszenie za-
miaru weryfikacji projektów spowodowało wstrzy-
manie przez beneficjentów wszelkich prac. Benefi-
cjenci, zamiast przygotowywać dokumentację bądź
same projekty, skupili się na zdobywaniu informacji
z ministerstwa i analizowaniu ich treści. Beneficjen-
ci 541 projektów podstawowych i 312 rezerwowych
o wartości całkowitej ponad 40 mld euro zatrzyma-
li działalność inwestycyjną i skupili się na analizie
wiadomości docierających z MRR. Likwidacja znacz-
251
nej liczby projektów indywidualnych nastąpiła 1 lu-
tego br.
Minister rozwoju regionalnego głosiła, że likwi-
duje 420 projektów o wartości 44 mld zł, gdzie dofi-
nansowanie unijne to 29 mld zł. Jak się można do-
myślać, beneficjenci tych 420 skasowanych projektów
nie będą kontynuować inwestycji i nie dostarczą mi-
nisterstwu faktur, a Polska nie prześle ani ich, ani
rozliczeń Unii Europejskiej, czyli zmniejszy się nasza
absorpcja środków na lata 2007–2013.
Bulwersujące jest to, że do weryfikacji zastosowa-
no zupełnie nowe kryterium nieużywane wcześniej
przez ministra rozwoju regionalnego ani niepodane
przez panią minister Elżbietę Bieńkowską 13 grud-
nia. W trakcie weryfikacji, co jasno wynika z komu-
nikatu wydanego na zakończenie tego procesu, do-
minującym kryterium stało się kryterium gotowości
projektu do realizacji, a więc zaawansowanie przygo-
towania dokumentacji projektu.
Projekty indywidualne to inna kategoria projek-
tów niż konkursowe. Te pierwsze mają zrealizować
strategię rządu i cele programów operacyjnych,
a drugie – właściwie i obiektywnie podzielić pienią-
dze. Wybór projektów indywidualnych dokonuje się
przez ministra właściwego dla danego działu admi-
nistracji rządowej. Kluczowym kryterium jest reali-
zacja strategii w danej dziedzinie i realizacja celów
programu operacyjnego. Zakłada się, że dokumenta-
cja tych projektów, jakkolwiek ostatecznie konieczna,
jest narzędziem realizacji polityki, a nie jej głównym
wyznacznikiem. Zakłada się, że minister infrastruk-
tury ma strategię i program budowy autostrad, mi-
nister środowiska wie, jakie są najważniejsze inwe-
stycje przeciwpowodziowe czy wodno-ściekowe, mi-
nister nauki wie, jakie badania chcemy w Polsce fi-
nansować, a minister turystyki – jakie są najważniej-
sze krajowe obiekty turystyczne. Przy takim podej-
ściu wybór projektów ma charakter celowy. Gdyby
premier Kwiatkowski w okresie międzywojennym
ogłaszał konkurs na projekt Centralnego Okręgu
Przemysłowego lub Gdyni, te inwestycje nigdy by nie
powstały. Mając w ręku olbrzymie środki inwestycyj-
ne, rząd musi wiedzieć, co chce zbudować, nie może
ich używać przypadkowo.
Procedura powstania samej listy nie jest w prawie
określona. Najczęściej odbywało się to na podstawie
strategii i priorytetów rządu, strategii rozwoju kraju,
strategii sektorowych, w dialogu i konsultacjach
z ekspertami, ze środowiskiem zainteresowanym
daną dziedziną.
Drugim ważnym skutkiem weryfikacji projektów
jest podważenie zaufania do państwa. Beneficjenci
projektów kluczowych mieli prawo spodziewać się, że
decyzja jednego rządu będzie respektowana i konty-
nuowana przez następcę. W Polsce poza wyborami
nie zdarzyło się nic nadzwyczajnego, co zachwiałoby
ustrojem państwa. Dlaczego zakwestionowane zosta-
ły promesy ogłoszone w Monitorze Polskim? Dlacze-
go nie respektowano tzw. preumów, czyli umów
wstępnych dotyczących przygotowania inwestycji?
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
252 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Grażyna Gęsicka
Dlaczego nie zmieniono procedur, zwłaszcza wytycz-
nych ministra rozwoju regionalnego w sprawie wy-
boru projektów indywidualnych? Jeśli nowy rząd
chciał zanegować dotychczasowe listy i wybierać je
w sposób inny niż poprzedni rząd, minister rozwoju
regionalnego powinna wydać nowe wytyczne. Oby-
watele mają prawo wiedzieć, jakie obowiązują proce-
dury. W tym przypadku pani minister uznała stare
wytyczne, ale nowy sposób postępowania, nigdzie
nieopisany. (Oklaski) Tego rodzaju działania spowo-
dują, że w przyszłości beneficjenci nie uwierzą w po-
lityką rządu i jego zapewnienia do chwili, kiedy czar-
no na białym nie będą mieli zapisów w umowach. Nie
będzie można liczyć na ich wcześniejsze działania na
rzecz przygotowania inwestycji. Podważaniem zaufa-
nia do państwa jest też sposób prezentacji decyzji
weryfikacyjnych. Rząd Prawa i Sprawiedliwości opu-
blikował listę projektów indywidualnych w Monito-
rze Polskim, wskazując nazwę projektu, lokalizację,
beneficjenta, wartość projektu i dofinansowanie oraz
uzasadnienie, dlaczego uznaje się projekt za kluczo-
wy. Rząd premiera Tuska zrezygnował z uzasadnie-
nia decyzji o weryfikacji pozytywnej bądź negatyw-
nej. Mamy więc do czynienia z gołą decyzją, z czystą
władzą w czystej postaci, bez procedur, z kryteriami
innymi niż wcześniej ogłoszone, bez uzasadnienia.
Trzecim skutkiem weryfikacji będzie niezrealizo-
wanie projektów o znaczeniu strategicznym, krajo-
wym. Wykorzystanie środków unijnych to nie proste
wydawanie pieniędzy. Z tego wydawania coś dla kra-
ju powinno wynikać. Zgodnie z umową z Unią powin-
na być realizowana skoordynowana polityka proro-
zwojowa, powinno nastąpić rozwiązanie wielu pro-
blemów infrastrukturalnych, oświatowych i rynku
pracy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od rozpoczęcia
transformacji ustrojowej krajowe władze publiczne
nie zbudowały w Polsce ani jednej nowej, wielkiej in-
westycji o znaczeniu strategicznym dla kraju. Wielki
plac budowy, jaki jest w Polsce, to głównie efekt ak-
tywności sektora prywatnego oraz samorządów lo-
kalnych i regionalnych. Budżet państwa był biedny,
a środków inwestycyjnych zawsze było w nim za
mało. Duże inwestycje, nawet jeśli takowe planowa-
no, były rozciągane w latach, dzielone na etapy, a ich
wykonanie ślimaczyło się. Wiele dużych inwestycji
środowiskowych realizowanych jest przez samorządy
gminne, powiatowe i wojewódzkie, których nie stać
na realizację ogromnych przedsięwzięć ani w sferze
zarządzania i logistyki, ani w sferze finansowej. Do-
datkowym utrudnieniem jest konieczność wspólnego
realizowania przez związki j.s.t., ciała nieprzygoto-
wane do uniesienia takiego ciężaru. Nawet tak natu-
ralnie wielkie inwestycje jak drogi buduje się w Pol-
sce w małych kawałkach, a obwodnice po 1–2 km.
Finansowanie z Unii daje szansę na powrót pań-
stwa do dużych inwestycji: są pieniądze na całość
inwestycji, są pieniądze na jej przygotowanie, jest
zasada planowania i monitorowania realizacji pro-
jektu. Polska otrzymuje więc na talerzu rozwiązanie
wielu problemów utrudniających realizację wielkich
inwestycji infrastrukturalnych. Z naszej strony po-
trzebny jest natomiast nowy paradygmat zarządza-
nia takimi inwestycjami przez państwo oraz zmiany
prawne, które umożliwiają ich sprawną realizację.
Koncepcja realizacji projektów kluczowych wy-
chodzi naprzeciw tej potrzebie: wybiera się projekty
duże, strategiczne dla kraju, takie, które zawsze
chcieliśmy zrealizować, ale nie mieliśmy możliwości.
Nie ma sensu umieszczanie ich w konkursie, ponie-
waż są to projekty niezbędne do realizacji prędzej czy
później. Nie ma sensu żądanie ich dobrego przygoto-
wania już na starcie, ponieważ z natury są trudne do
przygotowania. Trzeba przeznaczyć specjalne środki
z pomocy technicznej na opracowanie dokumentacji
oraz wsparcie doradcze dla zarządzania takimi pro-
jektami.
Podsumowując, cała sprawa projektów kluczo-
wych powoduje, że Polska traci możliwość rozwiąza-
nia kwestii budowy wielkich inwestycji infrastruk-
turalnych.
Pada ze strony rządowej argument, że projekty na
liście projektów indywidualnych nie zostały poddane
kryteriom sformułowanym przez komitety monito-
rujące. Teraz, za czasów rządów Platformy i PSL,
komitety wreszcie te kryteria sformułowały. Kryte-
ria są zaporowe – dzięki ich zastosowaniu dziesiątki
projektów wypadło z listy. Drogi rządzie, nie udawaj-
my niewiniątek. Komitety monitorujące są obsługi-
wane przez struktury administracyjne rządu i rząd
ma w nich większość. Rząd proponuje komitetom
kryteria. Jeśli zaproponuje takie, że zbiornik Kąty-
-Myscowa ich nie spełni – zbiornik wyleci z listy. Je-
śli zaproponuje inne kryteria – zbiornik pozostanie.
Jeszcze kilka słów o organizacji konkursów. Uży-
cie konkursu jest właściwe w sytuacji, gdy mamy
wiele porównywalnych ze sobą małych projektów. Ale
są projekty, które z natury do konkursu się nie na-
dają, np. projekty przeciwpowodziowe. Proszę sobie
wyobrazić konkurs, w którym startuje Nysa, Kąty-
-Myscowa, Racibórz i jeszcze jakiś zbiornik przeciw-
powodziowy. Trzy wygrywają, jeden przegrywa.
Przepraszam, jakie są skutki tej przegranej? Jakie są
skutki? Czy oglądając w telewizji powódź z powodu
tego zbiornika pomyślimy sobie: no cóż, nie mieli do-
kumentacji na czas?
(Głos z sali: No tak, jak nie ma dokumentacji, to
nie ma inwestycji.)
Konkursy odwlekają wydatkowanie, ponieważ
przygotowanie dokumentacji konkursowej i wybiera-
nie projektów trwa długo. Konkursy są kosztowne
dla beneficjentów, dlatego że część dokumentacji
przez nich przygotowanej pójdzie na marne. Konkur-
sy dają w efekcie często przypadkowe, a nie strate-
giczne inwestycje. A dla części projektów w ogóle nie
wchodzą w grę, jak już powiedziałam.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Na kontach Narodowego Banku Polskiego czeka
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Grażyna Gęsicka
obecnie 1400 mln euro, które można użyć na przygo-
towanie projektów (z pomocy technicznej) i na zalicz-
ki dla beneficjentów. Kiedy je wykorzystamy? Z ma-
teriału przysłanego przez Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego tego się nie dowiemy. W 2010 r. będzie
pierwszy sprawdzian wykorzystania środków unij-
nych. Polska musi wtedy rozliczyć unijną alokację na
2007 r., czyli 8 mld euro, a razem z naszymi środka-
mi 10 mld euro. Dzisiaj wydajemy średniomiesięcznie
1 mld euro na projekty unijne. Żeby wydać środki,
o których tutaj mowa, trzeba wydawać średniomie-
sięcznie 2,4 mld euro. Rząd lekką ręką pozbawia się
projektów indywidualnych, wartych ponad 40 mld zł.
Decyduje się na konkursy, chociaż wiadomo, że to
przedłuży proces wydatkowania. Do czego zmierza-
my? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Leszek Aleksandrzak – w imieniu klu-
bu Lewica i Demokraci.
Poseł Leszek Aleksandrzak:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Pani Minister! Dyskutujemy dziś nad informacją
rządu na temat wykorzystania środków z Unii Eu-
ropejskiej. Informacja ta jest bardzo ważna, istotna
dla wszystkich Polaków. Dobre i pełne wykorzysta-
nie środków to szansa na dynamiczny rozwój, po-
prawę infrastruktury, ochronę środowiska, walkę
z bezrobociem, rozwój polskiej wsi, oraz oświaty i na-
uki. Warto odpowiedzieć sobie na pytanie o to, jak
są wykorzystywane te środki, jaki jest stopień za-
awansowania projektów współfinansowanych przez
Unię Europejską.
Lata 2004–2006 były pierwszymi w realizacji pro-
jektów europejskich. Do końca 2007 r. wykorzystano
w ramach wszystkich 7 programów operacyjnych
i dwóch inicjatyw wspólnotowych 21 860 mln zł, co
stanowi 69,8% całości przyznanych środków. W in-
formacji rząd stawia tezę, iż wszystkie środki do koń-
ca zostaną wydane. Czy jednak uzyskujemy pewność
w oparciu o materiał, że wydamy te środki, wydamy
je dobrze?
Klub Lewica i Demokraci uważa, że będzie to bar-
dzo trudne. Skąd bierze się ten wniosek? Przez 4 lata
funkcjonowania programów wydano niecałe 70%.
Pozostał nam do pełnego zakończenia działań w ra-
mach tych programów 1 rok. Gdyby zastosować tu
matematyczne wyliczenie, to wyszłoby, że do końca
realizacji tych programów wydamy tylko 88% środ-
ków. (Gwar na sali)
Oczywiście, nie we wszystkim można stosować
matematykę, i może w tym przypadku również nie,
253
panie pośle, ale matematyka jest nauką ścisłą, więc
warto również i to zastosować i tak na to popa-
trzeć.
Pomimo iż w ostatnim roku nastąpiło przyspie-
szenie, ale nie aż tak znaczące, żeby dawało gwaran-
cję na 100% wydatków.
(Głos z sali: Będzie dobrze.)
Myślę, że tak, ale rząd w tym powinien pomagać.
(Głos z sali: I będzie.)
Cieszymy się bardzo.
Według założeń rządowych na w roku 2007 pla-
nowano zakończyć projekty wartości 16 mld zł,
a wydano tylko 10 mld. Co było powodem wydania
tak małej ilości środków w roku 2007? Stopień za-
awansowania działań w kilku programach operacyj-
nych wynosi niewiele ponad 50%. Pani minister mó-
wiła tu o rybołówstwie, ale to dotyczy nie tylko rybo-
łówstwa, jeszcze jest kilka projektów, gdzie stopień
zaawansowania wynosi niecałe 60%. Co z tymi pro-
gramami? Co rząd zamierza zrobić, aby te programy
zakończyły się sukcesem finansowym? Niestety,
w sprawozdaniu poza cyfram, nie ma żadnych odpo-
wiedzi na te pytania.
Drugi obszar w latach 2004–2006 to fundusze
spójności. I w tym programie jest jednak sporo za-
późnień. Do końca 2007 r. z 49 projektów, w przypad-
ku których nałożono obowiązek uzgodnienia warun-
ków środowiskowych, w 8 tych uzgodnień nie uzy-
skano, co może skutkować utratą blisko 650 mln
euro. Pani minister wspominała o tym, jednak w in-
formacji jest tylko ogólny zapis. Rząd nie informuje,
jakie konkretne kroki zostały podjęte dla przyspie-
szenia prac nad wypełnieniem warunków środowi-
skowych, a są to bardzo często bardzo restrykcyjne
warunki, które będzie bardzo trudno spełnić. Jeżeli
ich nie spełnimy, środków oczywiście nie otrzymamy.
Istnieje również realne zagrożenie wykonania pełne-
go zakresu rzeczowego projektów w terminach okre-
ślonych w decyzjach Komisji Europejskiej o dofinan-
sowaniu, co spowodowane jest przede wszystkim
koniecznością powtarzania procedur przetargowych.
Wiemy wszyscy, jak wyglądają procedury przetargo-
we, jak one przebiegają. Czy w tym okresie uda się je
wszystkie zakończyć? Czy działania zaradcze zapro-
ponowane przez rząd w postaci rozmów z beneficjen-
tami w tym przypadku będą wystarczające, aby je
przeprowadzić?
Fundusze spójności mają swoją cezurę czasową.
To jest 31.12.2010 r. W chwili obecnej ze 130 projek-
tów planuje się zakończenie aż 80 w roku ostatnim,
czyli 2010. Znamy problemy realizacyjne, problemy
z firmami, które realizują zadania. Czy na pewno
będziemy w stanie zakończyć realizację tych wszyst-
kich zadań w roku 2010? Jeżeli ich nie zakończymy,
to niestety przepadną środki. W informacji również
nie ma odpowiedzi na to, jakie działania zostały
podjęte, żeby na pewno udało się te wszystkie rzeczy
zrealizować.
Druga część informacji dotyczy wdrażania pro-
gramów na lata 2007–2013. Tu również występuje
wiele niejasności.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
254 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Leszek Aleksandrzak
Program Operacyjny „Infrastruktura i środowi-
sko”. Mamy informacje, że obecnie trwają prace nad
szczegółowym opisem priorytetów programu oraz
nad projektami instrukcji wewnętrznych dla poszcze-
gólnych instytucji uczestniczących w systemie wdra-
żania programu. Program ten realizujemy już ponad
rok, a nadal jesteśmy w fazie przygotowywania okre-
ślonych dokumentów.
Program „Rozwój Polski Wschodniej”. Szczegóło-
wy opis priorytetów jest już po konsultacjach społecz-
nych i znajduje się obecnie w końcowej fazie przygo-
towania. Trwają prace nad instrukcjami wewnętrz-
nymi dla instytucji zarządzających i instytucji po-
średniczących, ale w informacji nie podaje się żadne-
go terminu ich zakończenia. Kiedy to nastąpi? To
może trwać bardzo długo. Mam nadzieję, że prace
zakończą się szybko.
Regionalne programy operacyjne – tu rozpoczął
się nabór wniosków, ale chcę zwrócić uwagę, że tyl-
ko w jednym województwie. A co w pozostałych pięt-
nastu? Dlaczego te programy nie zostały urucho-
mione w piętnastu województwach? Nie są rozpisy-
wane konkursy, beneficjenci nie mogą występować
o środki.
Programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej.
Trwają prace nad dokumentami programowymi, tu
również nie określono terminu ich zakończenia. Czy-
li kolejny program, który nie został uruchomiony.
Cały czas są prowadzone prace nad dokumentami.
Projekty kluczowe na lata 2007–2013. Program ten
budzi najwięcej kontrowersji. Rząd PO–PSL odrzucił
ponad 220 propozycji przyjętych przez poprzedników.
Jakie były tego powody? Słyszymy o różnych powo-
dach, np. źle przygotowane wnioski przez samorządy.
A według informacji samorządy najlepiej realizują pro-
jekty, toteż dziwi mnie to, że tak źle to zrobiły. Czy
jednak pokuszono się o to, aby porozmawiać z przed-
stawicielami samorządów, żeby jednak uzupełnili czy
poprawili te wnioski? Jakie inne działania podjęto,
aby te środki zrealizować? Niestety, o tym również nie
ma ani słowa w informacji.
Inny ważny problem to kwestia liczebności i do-
brego przygotowania kadry instytucji wdrażających,
zwłaszcza w aspekcie konieczności równoległego re-
alizowania dwóch perspektyw finansowych. Kiedy
zostanie zakończona aktualizacja planu działań na
rzecz zwiększenia liczebności wyspecjalizowanej ka-
dry? Tu również nie ma żadnego terminu.
Istnieje także realne zagrożenie zawieszenia płat-
ności przez Komisję Europejską dotyczące wszyst-
kich programów. Komisja Europejska oczekuje, że na
przełomie stycznia i lutego strona polska przekaże
kompletną listę projektów wraz z odpowiednimi
wnioskami o płatności. Przewiduje się, iż będzie to
niewykonalne z uwagi na zaległości w rejestracji da-
nych. Problemem jest funkcjonowanie systemu infor-
matycznego, na który wydano już ponad 20 mln zł.
System ten nadal nie działa. Co rząd zamierza zrobić
z tym problemem, aby nie wystąpiła sytuacja zawie-
szenia płatności? Tu też nie otrzymaliśmy żadnej
informacji.
W informacji rządu w sposób bardzo oszczędny,
żeby nie użyć innego słowa, opisuje się projekty
dotyczące rolnictwa. A przecież chodzi o znaczną
część tych środków i sądzę, że Wysoka Izba powin-
na mieć szerszą informację o ich wykorzystaniu na
polskiej wsi.
W przedstawionej informacji jest mowa o wyko-
rzystaniu środków oraz problemach, jakie wynikają
z realizacji projektów. Jednak nigdzie czy prawie nig-
dzie nie podaje się terminu rozwiązania problemu ani
sposobu, w jaki rząd będzie przezwyciężał dany pro-
blem. Materiał ten jest dla mnie mało analityczny.
Zdaniem klubu Lewica i Demokraci występują ol-
brzymie zagrożenia, jeśli chodzi o pełne wykorzysta-
nie środków przyznanych przez Unię Europejską.
Klub Lewica i Demokraci apeluje do rządu Rzeczy-
pospolitej Polskiej o przyspieszenie prac nad rozwią-
zywaniem problemów, tak abyśmy w pełni wykorzy-
stali szansę, jaką dało Polsce wejście do Unii Europej-
skiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
W imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos
zabierze pan poseł Andrzej Grzyb.
Poseł Andrzej Grzyb:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja myślę, że każ-
da tego typu informacja jest dobrą okazją, żeby po-
kazać i blaski, i cienie. I wydaje mi się, że w tej infor-
macji akurat mamy pokazane blaski i mamy pokaza-
ne również cienie, jakkolwiek nie wszystko oczywi-
ście da się pomieścić w takiej informacji, która jest
przedstawiana w szczególnym okresie, szczególnym
ze względu na poziom emocji, które ostatnio mieliśmy
okazję obserwować, związanych oczywiście z listą
projektów kluczowych. Ale do tego się odniosę na sa-
mym końcu.
Proszę państwa, pamiętam dyskusję prowadzoną
również w Wysokiej Izbie, kiedy zastanawialiśmy się,
jak jesteśmy, jak będziemy przygotowani do wypeł-
nienia kryteriów Narodowego Planu Rozwoju na lata
2004–2006. Wieszczono wtedy nawet, stwierdzano,
że w ogóle nie jesteśmy przygotowani, że nie absor-
bujemy tych pieniędzy, jakkolwiek one nie były tak
wielkie. A przypomnę, że chodziło tylko o 8,6 mld
euro na fundusze strukturalne oraz 4,2 mld na fun-
dusze spójności. Okazało się, że złożono, żeby wyczer-
pać tę pulę, żeby skorzystać z tych pieniędzy, ponad
84 tys. wniosków – z tego ponad 62 tys. to wnioski,
które są już w fazie rozliczenia. A więc popatrzmy,
jakie jest ogromne społeczne zaangażowanie różnych
środowisk. Przecież to są beneficjenci indywidualni,
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Andrzej Grzyb
to są przedsiębiorcy, to są rolnicy, to są samorządy,
chodzi również o projekty, które są realizowane przez
duże firmy państwowe, np. kolej, o budowę autostrad.
Doceńmy więc również ten cały wielki potencjał, któ-
ry został zaangażowany w przygotowanie, rozpoczę-
cie i realizację przedsięwzięć w latach 2004–2006. Ja
uważam, że tym wszystkim samorządom, instytu-
cjom, ludziom, którzy pracowali przy ich przygotowa-
niu i jednocześnie się uczyli, należy się ogromne po-
dziękowanie. Ja to chcę uczynić, chcę podziękować,
bo uważam, że na to zasługują.
W materiale jest też informacja, że istnieje duży
problem kadrowy. Wykształceni ludzie w administra-
cji nie są najlepiej wynagradzani. Oni są bardzo po-
żądani jako ci, którzy znają się na tych sprawach.
Firmy komercyjne bardzo chętnie chcą skorzystać
z ich usług, mają oni kuszące oferty, są namawiani
do odejścia. Mamy ogromny problem z tą sytuacją,
a więc doceńmy to, co zostało zrobione. Z drugiej stro-
ny też myślę, że jak popatrzymy globalnie na te słup-
ki, które zostały zaprezentowane w tym materiale,
to też okaże się, że w poszczególnych programach
operacyjnych w stosunku do upływu czasu jest zu-
pełnie przyzwoite wykonanie. To wykonanie mieści
się niejako w standardach przekazanych nam przez
Komisję Europejską. Są właściwie dwa wyjątki: re-
gionalny program dotyczący zasobów ludzkich oraz
rybołówstwo. Co do rybołówstwa, sami doskonale
wiemy, jakie są tego przyczyny. Jeżeli w ciągu trwa-
nia tego programu trzykrotnie zmienia się instytu-
cja wdrażająca, to trudno oczekiwać, że tu będą
dobre efekty. Brak stabilności jest podstawą kłopo-
tów przy wykorzystywaniu środków unijnych. Jesz-
cze raz to podkreślę: brak stabilności jest, był i bę-
dzie podstawą kłopotów, jeżeli chodzi o wykorzysta-
nie środków i prawidłowe prowadzenie wszystkich
inwestycji, na które chcemy przeznaczać pieniądze
z Unii Europejskiej, niezależnie od tego, jak się będą
nazywały programy.
Ja myślę, że powinniśmy w szczególności pogra-
tulować samorządom, bo przecież poziom wykorzy-
stania środków w ramach Zintegrowanego Progra-
mu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego w tym
okresie jest bardzo wysoki, wynosi prawie 80%. I to
pokazuje, że tam jest najliczniejsza grupa wniosków,
które zostały złożone, przeprowadzone – projekty
zostały wykonane. Decyduje o tym współpraca sa-
morządów różnych szczebli. Tutaj okazało się, że ta
współpraca może być dosyć harmonijna, jakkolwiek
częstokroć interesy są bardzo różne. I to również
należy podkreślić.
Oczywiście widzimy zagrożenia. Jako Klub Par-
lamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego widzi-
my te zagrożenia tam, gdzie są kłopoty z wykona-
niem. Wiąże się to m.in. z obszarem rybołówstwa,
w przypadku którego są realne szanse, że możemy
nie wykorzystać części środków, dlatego że były su-
biektywne przyczyny, które do tego doprowadziły.
255
Jest to również kwestia koniecznych zmian związa-
nych z warunkami wykorzystania środków. Dotyczy
to m.in. przepisów prawnych, systemu zamówień pu-
blicznych, funkcjonującej ustawy o zagospodarowa-
niu przestrzennym czy Prawa budowlanego, a także
nie do końca uzmysłowionej sytuacji, że oto trzeba
przekazywać dane do systemu informatycznego Ko-
misji, żeby nie wstrzymano na pewnym etapie finan-
sowania dalszych projektów.
Przechodzę do obecnej perspektywy, która jest
związana z latami 2007–2013 i Narodowymi Strate-
gicznymi Ramami Odniesienia. Oparliśmy je o stra-
tegię rozwoju oraz program reform, czyli realizację
strategii lizbońskiej. Priorytety są dobrze opisane,
projekty i programy zostały zatwierdzone. Teraz
wchodzimy w fazę realizacji. Właściwie nie kłócimy
się o to, co ma być przedmiotem realizacji. Natomiast
powstał dylemat, co zrobić z tym, co zostało już uru-
chomione i ogłoszone publicznie w Monitorze Pol-
skim, a więc o listę indykatywną. Na posiedzeniu
Komisji do Spraw Unii Europejskiej przedstawione
zostały kryteria, w oparciu o które miała być doko-
nana weryfikacja. Jednocześnie w tej weryfikacji
mieli uczestniczyć odpowiedzialni ministrowie, nie
tylko resort rozwoju regionalnego. Stąd powstaje py-
tanie, dlaczego tak się stało, że nie porozmawiano
z niektórymi grupami potencjalnych beneficjentów,
chociażby ze związkami komunalnymi. Doskonale
wiemy, jak trudno jest stworzyć związek komunalny,
gdzie kilkadziesiąt samorządów musi się zjednoczyć
wokół jednego priorytetu. Trudno jest przyjąć twier-
dzenie, że z punktu widzenia ochrony środowiska są
to projekty mało istotne, jeżeli dotyczą populacji 250
tys. mieszkańców dorzecza i przestrzeni poza wielki-
mi aglomeracjami. Powinniśmy również uwzględnić
ten aspekt. Jako klub PSL chcemy zwrócić na niego
uwagę. Wielkie projekty to wielkie aglomeracje, ale
istnieje przestrzeń poza wielkimi aglomeracjami,
gdzie są wielkie oczekiwania samorządów, które mają
niskie dochody, niskie budżety. Potrafiły się jednak
zjednoczyć dla wspólnego przedsięwzięcia i powinni-
śmy to docenić. Czasem trudno jest wytłumaczyć tym
samorządom, że jeżeli w przypadku dorzecza jest je-
den projekt, np. dotyczący dorzecza Baryczy, to dru-
gi projekt związany z dorzeczem nie jest brany pod
uwagę, mimo że dotyczy sfery ochrony środowiska.
Wydaje się, że jest tu potrzebna pełna argumentacja,
trzeba to wytłumaczyć samorządom. Trzeba umieć
współpracować, bo przede wszystkim potrzebujemy
współpracy, żeby Narodowe Strategiczne Ramy Od-
niesienia i projekty, które są tam umieszczone, zosta-
ły w sposób właściwy zrealizowane.
Chcę jeszcze umożliwić zabranie głosu mojemu
koledze. W imieniu klubu PSL wnoszę o przyjęcie
informacji, jednocześnie licząc na to, że partnerstwo,
którego oczekują samorządy, zostanie dochowane.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
256 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia klubowe.
O udzielenie głosu poprosił minister środowiska
pan Maciej Nowicki.
Proszę bardzo.
Minister Środowiska Maciej Nowicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poprosiłem o głos,
żeby wyjaśnić kilka spraw, które szczególnie w tym
tygodniu bardzo nabrzmiały. Nie dziwię się temu, bo
przecież chodzi o ogromne pieniądze i bardzo wiele
projektów na lata 2007–2013. Dlatego chciałbym ja-
sno i krótko przedstawić stanowisko nowego rządu
i wytłumaczyć, jakie kryteria przy tworzeniu list in-
dykatywnych obowiązywały poprzednio, a jakie obo-
wiązują teraz. Naprawdę ubolewam nad tym, że nie
odziedziczyliśmy dobrej listy indykatywnej, choć mo-
głoby tak się stać. Wiadomo było już od dawna, ile
pieniędzy Polska otrzyma na ochronę środowiska
z programu „Infrastruktura i środowisko” – było
to 4,5 mld euro – i można było zastanowić się nad
tym, jak te wielkie pieniądze w najlepszy dla kraju
sposób wydatkować. Słusznie mówiła pani poseł, że
polityka ministerstwa powinna być ukierunkowana
na to, żeby właśnie w tym najważniejszym programie
„Infrastruktura i środowisko” te najważniejsze pro-
jekty umieścić.
Czy tak się stało? Naprawdę z bólem stwierdzam,
że absolutnie nie. Przeglądając bowiem te prawie 400
projektów, 396 projektów, które są na liście indyka-
tywnej, którą otrzymaliśmy jako ustaloną przez po-
przedni rząd, mogę stwierdzić, że są naprawdę dobrze
przygotowane projekty i są projekty przygotowane
bardzo źle, projekty, które były wpisywane na listę
tak, jak po prostu przychodziły. Mam na piśmie ze-
znania pracowników, którzy to – tak mówią – wszyst-
kie wnioski wpisywali na listę.
(Głos z sali: Zeznania?)
(Głos z sali: Kto ich przesłuchał?)
Tak, na podstawie takich pism były wpisywane
na listę. Przecież nawet wczoraj na posiedzeniu ko-
misji pan minister Szyszko powiedział wyraźnie: na
listę wpisywano według zasady – kto pierwszy, ten
lepszy.
(Głos z sali: Nieprawda.)
Proszę odsłuchać to, co mówił wczoraj pan mini-
ster Szyszko. Ale o co chodzi? To nawet nie był zły
pomysł. Nie był zły pomysł, żeby mając do dyspozycji
te pieniądze, zorientować się, czy są w kraju przygo-
towane projekty, które pokryłyby tę kwotę lub może
nawet więcej niż tę kwotę, czyli rozesłanie ankiety
w całym kraju było dobrym pomysłem. Błąd polegał
na tym, w jaki sposób potraktowano te wszystkie
życzenia i zupełnie czasem nieprzygotowane projek-
ty, tylko hasłowe, że wpisano je i powiedziano: to są
te projekty, które będą finansowane, i żadne inne.
Mało tego, tylko 175 projektów – mówimy o liście 400
projektów – jest na liście podstawowej, która wypeł-
nia całą alokację do roku 2013. A te kolejne projekty,
220 projektów znajduje się na listach rezerwowych,
projektów, które już nie miałyby szans dostać pienię-
dzy, ale zostały wpisane. Po prostu – jak to wczoraj
słusznie pan minister zauważył – jest to lista stra-
ceńców, dlatego że mówiono, iż są na liście, w związ-
ku z tym mają szansę, a w gruncie rzeczy takiej szan-
sy nie było.
I teraz jeszcze powiem więcej. W sumie ta lista
indykatywna zawierała projekty na ponad 8 mld euro
dotacji z Unii Europejskiej, podczas gdy tylko 4,5 mld
było do dyspozycji. Co to oznacza? Jesteście państwo
przedstawicielami narodu. Tylko 175 wniosków mia-
ło szansę, a cała reszta – bardzo dobrze nawet przy-
gotowanych wniosków, bardzo ważnych projektów
dla kraju do roku 2014 – ani grosza z tego programu
by nie dostała. Więc proszę…
(Poseł Izabela Kloc: Dlaczego 48 tylko zostawio-
no?)
Do tego dojdę.
(Głos z sali: Cierpliwości.)
Tylko to jest... Czy mieliśmy w ten sposób zablo-
kować możliwość ubiegania się o te środki nawet na
bardzo dobre i ważne dla kraju projekty? Myślę, że
to jest pytanie retoryczne. Ale może ta lista grupuje
rzeczywiście najlepsze projekty dla kraju? Niestety
nie. Powiedziałem już, że część projektów była nie-
przygotowana do realizacji. Część bardzo małych
projektów nie powinna znajdować się na liście „In-
frastruktura i środowisko”. Część projektów ze
względu na braki dokumentacyjne miała tylko osza-
cowane koszty, i to oszacowane bardzo wysoko, prze-
szacowane, a projekty z priorytetu III, o których
pani poseł Gęsicka mówiła, to w ogóle wręcz skan-
daliczna sprawa, dlatego że do tej pory brakuje stra-
tegii gospodarki wodnej w Polsce, nie zrobiono tej
strategii do tej pory. Pierwszym zadaniem nowego
rządu jest właśnie wykonanie takiej strategii dla Pol-
ski, ale nie zrobiono tego.
To ja przeczytam: zabezpieczenie przeciwpowo-
dziowe Wisły Środkowej – koszt 200 mln euro, a z tego
programu tylko 20 mln. Ja pytam się: Z jakiego pro-
gramu i skąd mogłoby pójść 180 mln euro? Słynna
budowa zbiornika wodnego Kąty-Myscowa – 170 mln
euro. W tym programie jest tylko 20 mln euro. Skąd
wziąć te 150 mln? Budowa zbiornika Dukla na Ja-
siołce – 170 mln. W tym programie jest zapisane
70 mln. 10 innych bardzo ważnych zadań przeciwpo-
wodziowych. Słusznie pani zastanawia sie, że jeżeli
będzie powódź, to co, to do kogo wtedy zwróci się
naród. Koszty zostały zapisane po 24,5 mln euro.
Wiadomo dlaczego. Powyżej 25 mln euro wymagana
jest notyfikacja w Unii, a z programu operacyjnego
tylko 10 mln. Tak więc w sumie prawie 250 mln to
koszty, a 100 mln w tym programie. Skąd więc na-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Środowiska Maciej Nowicki
stępne 150 mln? I tak dalej. Nie chcę ciągnąć tej listy,
ale brak strategii sektorowej tak skutkuje.
Notabene w priorytecie I, gdzie są projekty gospo-
darki wodno-ściekowej, jest co prawda krajowy plan
budowy oczyszczalni ścieków komunalnych, ale nie
ma hierarchizacji. Ten plan zawiera olbrzymią liczbę
instalacji, które muszą być zbudowane w Polsce do
roku 2015, tylko że nie ma hierarchizacji, podczas
gdy zobowiązania Polski wobec Unii Europejskiej są
na przykład takie, że do roku 2010 wszystkie aglo-
meracje powyżej 100 tys. RLM, ekwiwalentnych
mieszkańców, powinny mieć nowoczesne oczyszczal-
nie ścieków. Tego w tym programie w ogóle nie ma,
nie zostało to uwidocznione na tej liście. W związku
z tym pytanie: Czy tak mieliśmy zostawić tę listę?
Postąpiliśmy inaczej. Postąpiliśmy w ten sposób,
że z jednej strony te projekty, które już przeszły przez
procedury Komisji Europejskiej w poprzednich la-
tach, ale ze względu na brak dofinansowania nie zo-
stały zaakceptowane, dofinansowane przez Unię,
wpisaliśmy na tę nową listę. Tylko dwa projekty to
takie, których drugi etap jest kontynuacją poprzed-
niego etapu, a reszta to są projekty, co do których
muszą zostać spełnione równocześnie trzy warunki,
jeśli chodzi o priorytet I: koszt powyżej 25 mln euro,
zaawansowanie dokumentacyjne, czyli gotowość do
realizacji powyżej 40% kontraktów, i jak największa
ilość zdjętego ładunku azotu. Jednym bowiem ze zo-
bowiązań Polski wobec Komisji Europejskiej, wobec
Unii Europejskiej zapisanych w traktacie akcesyj-
nym jest to, żeby zostało zdjęte z terenu Polski 80%
ładunku azotu. W związku z tym są tylko 3 jasne
warunki, które nam przyświecały przy redukcji tej
listy. To tyle, jeśli chodzi o priorytet I.
W przypadku priorytetu II chodzi o 10 najwięk-
szych instalacji do utylizacji odpadów komunalnych.
W tym zakresie mamy największe zapóźnienia. Prze-
kraczamy różne terminy, które wyznaczyła nam –
chodzi o derogację – Komisja Europejska. Tak więc
w tym wypadku dotyczy to tylko tych 10 najwięk-
szych instalacji, a cała reszta, naprawdę, panie pośle
Grzyb… Nie wiem, czy jest pan poseł.
(Głos z sali: Jest teraz na posiedzeniu komisji.)
Okej, tak. Całym sercem jestem za związkami
gmin. To są naprawdę bardzo, bardzo pożyteczne
inicjatywy, bez których nie zrealizujemy naszych zo-
bowiązań.
(Głos z sali: To czemu to wyrzuciliście?)
(Głos z sali: Pan minister wyjaśni.)
Zaraz, chwileczkę, my niczego nie wyrzuciliśmy.
My tylko zamieściliśmy te projekty, które na pewno
mają pierwszeństwo, natomiast otworzyliśmy szeroko
bramę (Poruszenie na sali), otworzyliśmy bramę…
(Głos z sali: Zamknęliście bramę.)
…na kilka miliardów euro… (Poruszenie na sali)
(Głos z sali: Panie marszałku, kłamie.)
…na kilka miliardów euro…
(Głos z sali: Powinien się wstydzić.)
257
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Przepraszam bardzo.
Proszę państwa, przewidziana jest nie tylko de-
bata, będzie również możliwość zadawania pytań. To
nie jest część zamknięta posiedzenia, więc prosiłbym
o spokój.
(Głos z sali: Niech nas nie obrażają.)
(Głos z sali: Panie profesorze, niech pan nie re-
aguje.)
Proszę bardzo.
Minister Środowiska Maciej Nowicki:
W ramach priorytetu III pozostawiliśmy 3 projek-
ty dotyczące Żuław, Włocławka i Raciborza i 2 pro-
jekty obejmujące całą Polskę, dotyczące małej reten-
cji w lasach. To są niesłychanie ważne projekty.
(Poseł Jan Kulas: Bardzo dziękujemy.)
70% środków w pierwszym sektorze, na przykład
w pierwszej osi priorytetowej, zostawiliśmy na pro-
jekty, które będą wybierane w drodze konkursu.
Pani poseł Gęsicka powiedziała, że to znacznie
przedłuży procedury i że prowadzi do nieracjonalne-
go, przypadkowego wyboru. Wybór przypadkowy był
w konkursie, a proszę mi wierzyć – mam w tym za-
kresie bardzo duże doświadczenie – że w ramach
konkursu projekty są przygotowywane znacznie le-
piej pod względem dokumentacyjnym, dlatego że
muszą konkurować, a jeśli są przygotowane pod
względem dokumentacyjnym i jest 100-procentowe
pokrycie w pieniądzach, to instalacje te… (Porusze-
nie na sali)
Czy można skończyć, pani poseł?
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Przepraszam bardzo.
Pani poseł Paluch, nie było pani przez 15 minut
i było fantastycznie. (Wesołość na sali, oklaski) Jest
prośba o to, żeby zechciała pani się powstrzymać.
Minister Środowiska Maciej Nowicki:
W ramach konkursu znacznie szybciej to się re-
alizuje. Nie jest prawdą to, że konkurs musi długo
trwać. Proszę prześledzić, jak realizował konkursy
Ekofundusz. To jest najlepsza i najbardziej polecana
przez OECD, przez EBRD, forma wyboru projektów.
Konkurs będzie organizowany 4 razy do roku. Pierw-
szy będzie ogłoszony już w marcu. Nie przedłuży to
realizacji tych projektów, a przeciwnie, znacznie
przyspieszy, dlatego że, jak powiedziałem, projekty
będą wtedy lepiej przygotowane. Projekty indywidu-
alne wymagają znacznie więcej czasu. I dlatego że
projekty o wartości powyżej 25 mln euro wymagają
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
258 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Środowiska Maciej Nowicki
notyfikacji i to przedłuża proces, zostały wpisane,
natomiast inne podlegają konkursowi.
Proszę państwa, uważam, że w całym tym pro-
gramie między rokiem już 2008, i połową, a rokiem
2013 naprawdę nie ma w nowym wydaniu żadnego
zagrożenia, że pieniądze nie będą wydane, dlatego że
jak jest dokumentacja i są pieniądze, to w tej chwili
w Polsce buduje się szybko. Jest na to bardzo wiele
przykładów. A jeżeli to jest na początku bardzo źle
i ślamazarnie robione, to wtedy cała inwestycja trwa
nawet i dziesięć lat. Dziękuję państwu. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Bardzo dziękujemy, panie mi-
nistrze.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.
Pani poseł Anna Zielińska-Głębocka, Platforma
Obywatelska.
Proszę uprzejmie.
Poseł Anna Zielińska-Głębocka:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie Mini-
strze! Wysoka Izbo! Bardzo się cieszę, że debatujemy
dzisiaj nad problemem wykorzystania środków unij-
nych, jak również nad nową perspektywą finansową,
ponieważ od tego zależy rozwój cywilizacyjny Polski.
Zależy to od nas wszystkich, bo to my te pieniądze
albo dobrze wykorzystamy, albo zmarnujemy.
Okazało się, że pod tym względem różne kraje
miały różne doświadczenia. Grecja przez jakiś czas
nie wykorzystywała właściwie środków unijnych.
Portugalia zawsze była podawana jako przykład
kraju, który środki unijne wykorzystuje doskonale.
Ostatnio okazało się – mamy taką wiadomość od
pani komisarz Hübner – że Grecja musiała zwrócić
500 mln euro, ponieważ wykorzystała te pieniądze
niewłaściwie. Dlatego uważam, że nasza wspólna
troska o właściwe wykorzystanie tych środków unij-
nych jest w tym momencie problemem kluczowym.
I cieszę się, że debatujemy na ten temat.
Mamy trudną sytuację, dlatego że realizujemy
w tej chwili dwa duże projekty pochodzące z dwóch
różnych perspektyw finansowych, tj. perspektywy
finansowej na lata 2004–2006 i jednocześnie nowej
perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata
2007–2013. Proszę pamiętać, że w każdej perspekty-
wie finansowej Unii Europejskiej określane są szcze-
gólne cele priorytetowe dla polityki spójności, ale
również – nowe programy unijne, które nakładają się
na tę politykę spójności. W odniesieniu do nowej per-
spektywy finansowej jest to strategia lizbońska.
Otrzymujemy z Unii Europejskiej ponad 12 mld euro
z perspektywy na lata 2004–2006 i ponad 67 mld euro,
jeżeli chodzi o nową perspektywę finansową. Proszę
państwa, w odniesieniu do tej nowej perspektywy fi-
nansowej to jest 1/5 wszystkich środków, które Unia
Europejska przeznacza na politykę spójności, a prze-
znacza dosyć dużo, bo 347 mld euro. Dlatego też Unia
Europejska będzie sprawdzała, jak to wykorzystujemy,
czy rzeczywiście potrafimy wykorzystać te pieniądze
na podniesienie naszego potencjału konkurencyjnego.
Tak więc jest to dla nas ważny interes.
Proszę pamiętać też o tym, że są to środki publicz-
ne, które pochodzą z naszego – czyli od naszych po-
datników – budżetu, ponieważ obowiązuje zasada
dofinansowania, ale jednak w większości pochodzą
z budżetu Unii Europejskiej, a więc od podatników
27 krajów członkowskich. Dlatego te środki publicz-
ne są pod szczególną opieką i pod szczególnym nad-
zorem, są monitorowane przez różne instytucje za-
równo krajowe, jak i europejske.
Proszę państwa, to, co jest w nowej perspektywie
finansowej 2007–2013, to jest połączenie dwóch waż-
nych celów priorytetowych. Pierwszy z nich to za-
pewnienie spójności społecznej, gospodarczej i tery-
torialnej między regionami i między krajami, a więc
również i w ramach całej Polski. Chcemy osiągnąć
cel konwergencji, a więc pewnej spójności, łączności
poszczególnych regionów i zapewnienia takiego ko-
hezyjnego rozwoju całego kraju. Drugi cel to podnie-
sienie konkurencyjności, czyli chcemy, aby również
Polska i jej regiony stawały się coraz bardziej nowo-
czesne. Oczywiście stajemy wobec ciężkiego wyzwa-
nia. Polska ma niebywale wielkie potrzeby w różnych
dziedzinach, zwłaszcza w zakresie ochrony środowi-
ska, o czym wspominał tutaj pan minister. Musimy
sobie zdać sprawę, że środki finansowe, które dosta-
jemy z obu perspektyw finansowych, nie rozwiążą
wszystkich naszych problemów. To nie są pieniądze,
które zagwarantują nam mannę z nieba i dobrobyt,
ale dlatego bardzo ważne jest to, aby mieć określoną
– jak się o niej mówi w żargonie europejskim – dużą
wartość dodaną, która pozwoli nam na szybszy roz-
wój, na to, abyśmy sami mogli już nakręcać te proce-
sy rozwojowe czy procesy cywilizacyjne. Proszę pań-
stwa, dlatego też Komisja Europejska, która przygo-
towuje programy spójności, określa tak zwane cele
strategiczne, określa pewne kierunki, na jakie po-
szczególne kraje, które są beneficjentami, mogą wy-
korzystać środki finansowe. Te cele zmieniały się i to
też jest jakby wskazówka dla takiego dynamicznego
podejścia do wykorzystania tych środków. To są pew-
ne wytyczne dla tworzenia Narodowych Strategicz-
nych Ram Odniesienia i służących ich realizacji pro-
gramów operacyjnych.
Pamiętajmy, że przy polityce spójności w wypadku
każdej perspektywy finansowej obowiązuje zasada
pomocniczości, to znaczy, że sam kraj decyduje, w jaki
sposób zdefiniuje programy operacyjne i jak je będzie
realizował, jakie przyjmie procedury i jakie wprowa-
dzi systemy instytucjonalne dla realizacji tych pro-
cedur. To oznacza, że sami o tym zdecydowaliśmy
i decydujemy.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Anna Zielińska-Głębocka
W jakiej sytuacji jesteśmy obecnie? Pozwolicie
państwo, że ustosunkuję się przede wszystkim do
tego problemu, który budzi tak wiele emocji, miano-
wicie do tych projektów indywidualnych, kluczowych.
W Polsce przyjęta została przez poprzedni rząd pro-
cedura w ramach Narodowych Strategicznych Ram
Odniesienia. Poprzedni rząd zaproponował pewne
procedury. Procedury te zostały określone w prawie.
Przyjęliśmy ustawę z 6 grudnia 2006 r. o zasadach
prowadzenia polityki rozwoju, jednocześnie te proce-
dury znalazły potwierdzenie w zatwierdzeniu przez
Komisję Europejską naszych programów operacyj-
nych. Czyli poprzedni rząd przyjął pewną procedurę
działania, wykorzystania tych środków unijnych.
Przyjęta została koncepcja bardzo silnej centraliza-
cji, jeżeli chodzi o wykorzystanie środków unijnych.
To jest koncepcja, którą przyjmują niektóre kraje.
Z doświadczeń większości krajów wynika, że tam,
gdzie przyjęto koncepcję decentralizacji, a więc więk-
szych uprawnień dla regionów, dla samorządów, efek-
ty były lepsze, ale poszczególne kraje wybierały róż-
ne koncepcje. Poprzedni polski rząd przyjął koncepcję
centralizacji, co oznaczało, że na szczeblu centralnym
będzie alokowane, czyli jakby rozdysponowane pra-
wie 80% wszystkich środków z perspektyw finanso-
wych, tylko 20, do 25% środków będzie w dyspozycji
samorządów regionalnych, które, jak wiemy, najlepiej
wykorzystywały do tej pory środki unijne.
To jest koncepcja, która doprowadziła do tego, że
instytucjami pośredniczącymi, jeżeli chodzi o pro-
gramy operacyjne, stały się głównie ministerstwa
lub inne organy centralne. W związku z tym to in-
stytucje centralne, rządowe są odpowiedzialne za
przygotowywanie priorytetów, tak zwanych osi prio-
rytetowych oraz planów działań poza regionalnymi
programami operacyjnymi, gdzie ta funkcja przy-
pada samorządom. I przy takiej koncepcji centralnej
została przyjęta koncepcja opracowania przez wła-
dze centralne listy projektów indywidualnych, tych
projektów indywidualnych, które my nazywamy
projektami indykatywnymi czy listą indykatywną,
czyli listą wskazującą. To nie jest żaden wymóg Unii
Europejskiej, to jest koncepcja przyjęta przez wła-
dze, które są beneficjentami tegoż projektu. I tak
powstała idea tak zwanych list indykatywnych dla
trzech programów operacyjnych: „Infrastruktura
i środowisko”, „Innowacyjna gospodarka” i „Rozwój
Polski Wschodniej”.
Pytanie, jak tworzono te listy. Pan minister mó-
wił już o tym, jak tworzone były listy dla programu
dotyczącego ochrony środowiska. Na ten temat padło
tu wiele uwag i informacji, więc ograniczę się do za-
sad ogólnych. Wybierano projekty kluczowe, ważne
dla całego kraju, o znaczeniu strategicznym, które
miały gwarantować spójność międzyregionalną i jed-
nocześnie zwiększać potencjał rozwojowy całej Pol-
ski. Czyli sprawa jest jasna. Mają to być projekty
kluczowe dla całego kraju. Tylko takie, które gwa-
259
rantują realizację dwóch ważnych celów: polityki
spójności i polityki wzrostu konkurencyjności.
Wiele list zaczęto tworzyć jeszcze przed zatwier-
dzeniem programów operacyjnych przez Komisję
Europejską i przed określeniem tzw. kryteriów stra-
tegicznych czy też kryteriów szczegółowych dla po-
szczególnych projektów. Pani minister Gęsicka to
uzasadniała, zresztą umieszczała na swojej stronie
internetowej – chodziło o to, aby potencjalni benefi-
cjenci się przygotowywali, mieli już gotowe projekty,
aby przyspieszyć cały proces.
Okazało się, że proces nie został przyspieszony.
Proszę państwa, Ministerstwo Rozwoju Regionalne-
go jeszcze w 2007 r. zwracało uwagę, i to też się po-
jawiało w Internecie, że są to tylko listy wskazujące
projekty kluczowe do ewentualnego finansowania,
ale że nie gwarantują uzyskania tego finansowania.
A więc są to niejako tylko wskazane projekty, ale nie-
koniecznie te, które następnie będą realizowane. Na
początku takie informacje były bardzo mocno akcen-
towane, przekazywane, natomiast pod koniec rządów
pana premiera Kaczyńskiego ostrzeżenia te zaczęły
znikać albo uległy wyraźnemu osłabieniu.
I oto co się stało: pojawiły się patologie. Przepra-
szam za sformułowanie, ale wydaje mi się, że rozma-
wiamy szczerze, a interes nasz jest interesem wspól-
nym, bo chcemy dobrze wykorzystać te środki. Poja-
wiło się bardzo wiele nowych projektów, które były
oderwane od kryteriów stosowanych przez Unię Eu-
ropejską, a więc kryteriów, które gwarantują w ogó-
le przyznanie środków finansowych, które muszą być
spełnione, aby środki nie zostały zabrane. Proszę
państwa, są to pieniądze publiczne przyznawane
przez Unię Europejską, a nie nasza dobrowolna
składka. Jeśli chodzi o wartość bardzo wielu projek-
tów, mówił o tym pan prof. Nowicki, suma przekro-
czyła 130% środków przyznanych Polsce. Coraz rza-
dziej ostrzegano też wnioskodawców, że są to tylko
projekty na liście indykatywnej. Moim zdaniem to
ogromny grzech, za to musimy się bić w piersi. Myślę,
że pani minister Gęsicka, która napisała list na za-
kończenie kadencji, też przyznawała się do tego, że
były pewne niedociągnięcia organizacyjne. Uważam,
że te niedociągnięcia polegały m.in. na tym, że nie
było pełnej i jasnej informacji dla tych, którzy zna-
leźli się na listach indykatywnych ogłoszonych
w Monitorze Polskim, że są to tylko wskazane pro-
jekty kluczowe, które niekoniecznie muszą być reali-
zowane. Myślę, że nie wolno tak wprowadzać w błąd
tych, którzy przygotowywali projekty. To tak, jakby
dziecku obiecywać – wszyscy mamy dzieci – że pój-
dziemy do ogrodu zoologicznego; dziecko się cieszy,
a tego ogrodu w ogóle nie ma albo nie będzie – miał
być, ale go nie będzie.
Jeśli chodzi o to, co również się stało pewną pato-
logią, myślę, że polityka nałożyła się na pewne pro-
cedury. Pod koniec 2007 r. listy te zaczęły być lawi-
nowo uzupełniane i w bardzo wielu przypadkach było
to robione na zasadzie uznaniowej. Można więc są-
dzić, że był jakiś lobbing, jakieś grupy interesów.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
260 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Anna Zielińska-Głębocka
Proszę państwa, jeśli robili to urzędnicy – czasa-
mi była to jedna osoba, są informacje, że jeden z wi-
ceministrów albo któryś z dyrektorów departamentu
umieszczał na zasadzie chybił trafił albo umieszcza-
ne było wszystko, co zostało tam zgłoszone – to ozna-
cza, że nie było transparencji, nie było jasności. Na
dodatek, proszę państwa, stało się to, o czym mówił
tutaj już pan minister Nowicki, że bardzo wiele pro-
jektów było małych i nie spełniało tego kryterium
spójności międzyregionalnej i kluczowego charakte-
ru dla rozwoju całego kraju w tych ważnych dziedzi-
nach. Miało to miejsce również w zakresie szkolnic-
twa wyższego, była na ten temat debata na posiedze-
niu Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Taką sytu-
ację zastało Ministerstwo Rozwoju Regionalnego,
rząd pana Donalda Tuska, stąd troska o to, aby pie-
niądze, które zostały przyznane w ramach tych pro-
gramów operacyjnych, nie zostały zmarnowane. Zo-
stała więc dokonana weryfikacja. Proszę państwa, to
jest weryfikacja tych list projektów kluczowych, tych
list indykatywnych. Obecny rząd przyjął te procedu-
ry, które zostały wypracowane przez poprzedni rząd,
bo nie było ani czasu, ani możliwości zmiany proce-
dur. Państwo wiecie, jak się zmienia ustawę w na-
szym Sejmie. Ustawa o rozwoju regionalnym wyma-
gałaby wielu miesięcy pracy. W związku z tym przy-
jęto tę procedurę oraz wytyczne dotyczące tworzenia
projektów indywidualnych, o których mówiła tutaj
pani Gęsicka. Oczywiście można byłoby to zmieniać,
ale to by akurat wszystko opóźniło. Czyli te same
ministerstwa, które przygotowywały poprzednio pro-
jekty indywidualne, otrzymały z tytułu tej samej
procedury obowiązek weryfikacji. W bardzo wielu
przypadkach – sądzę, że potwierdzi to pani minister
i nasi ministrowie –powołane były komisje, które
przejrzały te projekty według ściśle określonych kry-
teriów. W związku z tym oczekujemy, mamy tutaj
obietnicę rządu, że podobnie jak pan minister Nowic-
ki podał nam te kryteria, zostaną one nam transpa-
rentnie podane i wszyscy będą wiedzieli, dlaczego
i według jakich kryteriów została dokonana ta wery-
fikacja.
Proszę państwa, mogę jeszcze tylko dodać, że
w efekcie tej weryfikacji według kryteriów strategicz-
nych powstała też nowa lista projektów indywidual-
nych, którą można nazwać nową listą indykatywną.
To są projekty, które mają większe prawdopodobień-
stwo dofinansowania, ale nadal są projektami indy-
katywnymi, wskazanymi. Uwzględniają one już te
kryteria strategiczne i są w większym stopniu zgod-
ne z koncepcjami europejskimi oraz z wymogami
przyjętymi przez Polskę w Narodowym Planie Roz-
woju i w Narodowych Strategicznych Ramach Odnie-
sienia. Proszę jednak pamiętać, że to też jest jeszcze
lista indykatywna.
Dzięki tej weryfikacji uwolnione zostały duże
pieniądze na konkursy. Wszyscy, jak tutaj na tej
sali siedzimy, wiemy, że konkurs jest najlepszą for-
mułą wybierania najlepszych. Daje ona możliwość
obiektywizacji. O ile dobrze się orientuję, do kon-
kursów zostało uwolnionych około 29 mld zł, rów-
nież w tych programach operacyjnych, które zosta-
ły zweryfikowane.
Proszę państwa, jakie są wnioski, jeśli chodzi
o procedurę nazwaną procedurą weryfikacji. Otóż
część projektów z dawnych list indykatywnych nie
mogła się utrzymać, gdyż nie spełniała kryteriów
strategicznych, czyli i tak nie zostałyby one zatwier-
dzone do realizacji. Te projekty były źle przygotowa-
ne, ich wartość przekraczała przyznaną alokację
i często się dublowały. Zatem nie było tu pomysłu, by
te projekty kluczowe były obecne.
Proszę państwa, ponieważ pokazują mi, że czas
mija…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Klub ma jeszcze sporo czasu, tak że nie…
(Poseł Izabela Kloc: Wykorzystać cały czas.)
(Poseł Jan Kulas: Bardzo ciekawie pani poseł
mówi.)
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Dokończ, dokończ,
Aniu.) (Wesołość na sali)
Poseł Anna Zielińska-Głębocka:
Proszę Państwa! Na koniec dwa zdania, bo nawet
opozycja twierdzi, że mówię interesująco. Ponieważ
od kilkunastu lat zajmuję się Unią Europejską, mam
wiedzę na ten temat. Ale nie będę państwu robiła
wykładu.
Myślę, że to, z czym mamy w tej chwili do czy-
nienia, jest próbą uporządkowania w ramach proce-
dur, które zostały wypracowane przez poprzedni
rząd, tak byśmy nie zmarnowali pieniędzy. Na pew-
no takich kwot w kolejnej perspektywie finansowej
nie otrzymamy, bo będzie już przegląd budżetu, wie-
le krajów bogatszych od nas domaga się, aby silniej
postawić na konkurencyjność, na nowe technologie,
a nie na budowę dróg i autostrad, ponieważ te pro-
blemy u nich już zostały rozwiązane. Dlatego leży
w naszym interesie, abyśmy wykorzystali te pienią-
dze i dostarczyli argumentów na rzecz utrzymania
w przyszłości podobnego kierunku polityki spójno-
ści. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pani poseł Izabela Kloc, Prawo
i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Izabela Kloc:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
W swoim wystąpieniu chciałabym odnieść się do
regionalnych programów operacyjnych i dotacji roz-
wojowych. Zanim jednak to zrobię, muszę skomen-
tować wystąpienie pani Zielińskiej-Głębockiej, też
w nawiązaniu do regionalnych programów opera-
cyjnych i centralizacji bądź decentralizacji. Chcia-
łabym prosić Platformę Obywatelską, żeby wreszcie
ustaliła swoje stanowisko, czy Prawo i Sprawiedli-
wość scentralizowało system czy zdecentralizowało,
ponieważ, cytuję…
(Poseł Jan Kulas: Scentralizowało.)
Cytuję: Po raz pierwszy zarządzanie środkami
pochodzącymi z funduszy strukturalnych zostało
zdecentralizowane, a za realizację regionalnych pro-
gramów operacyjnych odpowiedzialne są zarządy
województw – tak powiedział przedwczoraj marsza-
łek woj. śląskiego Bogusław Śmigielski z Platformy
Obywatelskiej. (Oklaski)
(Poseł Jarosław Wałęsa: Pani nie zrozumiała.)
Dopiero teraz, gdy Platforma Obywatelska rządzi,
może docenić to, co zrobił rząd PiS: zdecentralizował
zarządzanie środkami unijnymi, a 1/3 środków zo-
stała przekazana do regionów. Cieszy ta zmiana opty-
ki i stanowiska Platformy w wypowiedziach ważnych
polityków.
(Poseł Jan Kulas: Pani się myli, pani poseł.)
Mam na myśli m.in. słowa posła do Parlamentu
Europejskiego Jana Olbrychta, wygłoszone 2 tygo-
dnie temu na konferencji konsultacyjnej pod nazwą:
kwestie przygotowania do kolejnej perspektywy fi-
nansowej po 2013 r. Powtarzam, to były również sło-
wa pana Jana Olbrychta. Tak że mogę powiedzieć, że
dziękujemy za docenienie tego, co zrobił PiS dla wy-
korzystania środków unijnych i rozwoju kraju. Nie-
stety, tutaj kończy się moja pochwała Platformy Oby-
watelską.
Pierwszą decyzją nowej minister rozwoju regio-
nalnego w rządzie Donalda Tuska było cofnięcie pod-
pisanych już przez panią minister Gęsicką kontrak-
tów wojewódzkich. Przypomnę, są to swoiste umowy
między rządem i samorządem, dzięki którym możli-
we jest przekazywanie środków finansowych w for-
mie dotacji rozwojowej na realizację regionalnych
programów operacyjnych oraz ustalenie zasad wdra-
żania programów operacyjnych. Niestety, kontrakty
wstrzymano na prawie 4 miesiące. Tymczasem na
koncie Narodowego Banku Polskiego nadal czeka
zaliczka w wysokości 316 596 tys. euro, czyli ponad
1 mld zł, która przez tyle czasu nie została przekaza-
na do regionów. Należy zapytać: Dlaczego tak długo
regiony nie mogły dostać pieniędzy? Dlaczego wstrzy-
mano podpisanie kontraktów? Jakie istotne zmiany
wprowadzono do wynegocjowanych wcześniej treści
tych umów?
Wreszcie jakie skutki spowodowały w regionach
te zaniedbania i utrudnienia? Opóźnienie w realiza-
cji regionalnych programów operacyjnych to w tym
261
wypadku sprawa bezdyskusyjna, nawet w informacji
przekazanej dziś Sejmowi przez panią minister Bień-
kowską podano, że konkursy ogłoszono tylko w dwóch
województwach. Trzeba wyjaśnić, że bez zapewnie-
nia środków trudno pokusić się o decyzje konkurso-
we, nie narażając się na łamanie dyscypliny budże-
towej. Na te konkursy czeka cały kraj, czekają gminy,
przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, a w tej
chwili panuje totalne zamieszanie. Kontrakty zosta-
ły podpisane dopiero dwa dni temu. W urzędach mar-
szałkowskich – tak przynajmniej jest, niestety, muszę
to stwierdzić ze smutkiem, w woj. śląskim, skąd po-
chodzę, mam takie informacje – panuje dezorganiza-
cja, beneficjenci nie są w stanie uzyskać rzetelnych
informacji o sposobie postępowanie. (Poruszenie na
sali) Osobiście uczestniczyłam w spotkaniach subre-
gionalnych, w których brali udział również przedsta-
wiciele urzędu marszałkowskiego, i mogę to potwier-
dzić. Chaos, brak informacji, brak pieniędzy, które
są na koncie Narodowego Banku Polskiego zamiast
w regionach, nieprzekazanie zaliczki do regionów
musi rodzić obawy.
(Poseł Krzysztof Jurgiel: Jest potrzebny cud.)
Niepokój budzi także to, że we wreszcie podpisa-
nych przedwczoraj kontraktach zawarto kwoty nie-
zgodne z wyliczeniami opartymi o przyjęte rozporzą-
dzenia ministra rozwoju regionalnego dotyczące
pomocy publicznej. Budżet regionalnych programów
operacyjnych składa się z kilku elementów, część za-
pewniają samorządy, część pochodzi z budżetu pań-
stwa, środków unijnych, a także wkładów prywat-
nych. Otóż okazuje się, że środki, które zapewnia
budżet państwa, są rozbieżne z przyjętymi przez wo-
jewództwa uszczegółowieniami regionalnych progra-
mów operacyjnych. I tak przykładowo: woj. łódzkie
dostało o 74 mln euro więcej środków, a woj. wielko-
polskie o 135 mln euro mniej. Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego nie potrafiło wprowadzić tej zmiany,
chociaż wstrzymało kontrakty na kilka miesięcy. Sa-
morządy policzyły dobrze, według rozporządzeń
przyjętych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalne-
go, natomiast urząd nie sprostał temu wyzwaniu.
I mam pytanie do pani minister: Jak pani minister
chce wybrnąć z tej sytuacji? Przecież samorządy chcą
ogłosić konkursy, ale na jakie kwoty – tu może zacho-
dzić obawa naruszenia dyscypliny finansowej i to nie
z winy samorządów, ale z powodu lekceważenia tego
problemu przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
To musi budzić wielki niepokój.
Największe obawy powoduje jednak zrezygnowa-
nie przez ministra rozwoju regionalnego z wytycz-
nych ustalających jasne, przejrzyste zasady dotyczą-
ce przeprowadzania konkursów przez wszystkie in-
stytucje, które mają je organizować. Wytyczne przy-
gotowała pani minister Gęsicka, a w załączniku do
kontraktów wojewódzkich ich nie umieszczono, czyli
stworzono warunki do dowolnego ustawiania kon-
kursów przez zarządy województw. To jest zła infor-
macja dla beneficjentów, powiatów, gmin i organiza-
cji pozarządowych, które będą ubiegać się o środki
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
262 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Izabela Kloc
unijne. Z jednej strony, Platforma Obywatelska mówi
publicznie, że trzeba ograniczyć listy projektów in-
dywidualnych, tak aby instytucje mogły brać udział
w konkursie, z drugiej strony, liberalizuje procedury,
stwarzając okazje do dowolnego wyboru projektu bez
zasad i kontroli, bez znanych powszechnie reguł. To
jest skandal, to jest korupcjogenne! Ta decyzja mini-
ster rozwoju regionalnego nadaje się do wzięcia jej
pod lupę niepokornej pani minister Pitery.
Przypominam, że kiedy w interesie gmin i powia-
tów chcieliśmy tzw. weta wojewody przy procedurze
konkursowej, to Platforma podniosła wielki lament,
że to zamach na samorządność. Dziś Platforma idzie
dalej, stwarza warunki do kombinowania, podejmo-
wania decyzji pod stołem (Poruszenie na sali), w ku-
luarach można słyszeć głosy, jakie padły również
wczoraj na posiedzeniu komisji środowiska, jak np.:
Choć wylecieliście z listy indykatywnej, to my się po-
staramy, żeby wasz projekt przeszedł w konkursie.
Fikcja, obłuda, skandal!
(Poseł Danuta Jazłowiecka: To już jest przesada.)
Rada dla pani minister, którą zresztą bardzo ce-
nię. Wiem, że pani ma dobre zamiary, odpowiednie
merytoryczne przygotowanie, doświadczenia nabie-
rała pani w województwie śląskim, moim wojewódz-
twie, i w wielu sprawach można było pani wówczas
przyklasnąć. Ale niech się pani strzeże polityków
Platformy Obywatelskiej, którzy nachodzą panią gre-
mialnie w ministerialnym gabinecie. Traci pani na
nich czas, a to prowadzi do zaniedbań w resorcie.
Każda pani pomyłka może Polskę sporo kosztować.
Gdy przyjdzie do rozliczeń, żaden polityk Platformy
pani nie pomoże. Czas na pracę, a nie mieszanie w pro-
jektach, konkursach i ustawie o polityce rozwoju.
Czas ucieka, a Polska ma się rozwijać. Proszę dać
Polsce szansę, a nie ją marnować przez nieprzemy-
ślane decyzje pod naciskiem polityków Platformy.
O to panią proszę również jako osoba, która współpra-
cowała z panią w sejmiku województwa śląskiego.
Pani minister, życzę pani i Polsce odważnych,
rozważnych decyzji. Dziękuję. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O głos prosi pani minister rozwoju regionalnego
pani Elżbieta Bieńkowska.
Proszę bardzo.
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska:
Przedstawię wyjaśnienie na temat kontraktów,
ponieważ mówiły o nich pani poseł Gęsicka i pani
poseł Kloc. Postaram się więc państwu odpowiedzieć.
Mówię do obu pań poseł.
Otóż żeby podpisać umowę, trzeba dwóch stron.
Do tanga trzeba dwojga. Sytuacja w listopadzie była
taka, że istniało podwójne stanowisko konwentu
marszałków – przypomnę państwu, którzy nie wie-
dzą, że konwent marszałków podejmuje decyzję jed-
nomyślnie – i w obu tych stanowiskach, z września
i listopada, stwierdzono, że marszałkowie nie podpi-
szą kontraktu w formie, w jakiej zostawiło je Mini-
sterstwo Rozwoju Regionalnego, podpisanego przez
panią minister Gęsicką. W związku z tym podpisanie
kontraktów było niemożliwie.
Jakie zmiany wprowadzono w tej chwili w kon-
traktach? Są one może niewielkie, ale trzeba zapy-
tać marszałków. Widziałam się z nimi dwa dni temu
i gremialnie przyklasnęli temu, że kontrakty zosta-
ły podpisane w tej formie. Powtórzę: gremialnie,
16 marszałków bardzo się cieszyło. (Oklaski) Nie ma
się co dziwić, też uważam, że są o wiele lepsze, niż
były. Chodzi głównie o zmianę podejścia… (Porusze-
nie na sali)
Chwileczkę. Chodzi o zmianę podejścia do samo-
rządów. Decentralizacja polega na tym, że rozmawia
się z samorządami i pyta się je i tłumaczy się im,
dlaczego w „pętach” tej ustawy, bardzo źle przygoto-
wanej i w pewnych momentach bardzo rygorystycz-
nej, nie dało się podpisać innych kontraktów.
Jeżeli chodzi o zawartość, to może zacznę od wy-
tycznych do spraw konkursów. Rzeczywiście, one
działały na samorządy jak płachta na byka i myślę,
że samorządy wojewódzkie w swojej dużej…
(Poseł Izabela Kloc: Tylko wojewódzkie, panie
minister. Gminy i powiaty są zadowolone.)
Tylko wojewódzkie. Samorządy wojewódzkie usły-
szały, co pani poseł powiedziała i co pani poseł o nich
myśli. (Oklaski) To jest znamienne.
Uważam, że na tym polega decentralizacja, że
nie mówi się samorządom, jakie wymiary mają mieć
ogłoszenia o konkursach publikowane na stronie
internetowej czy w gazecie. To, jak są przeprowa-
dzane konkursy, jest zarówno w uszczegółowieniu
programów, akceptowanym przez Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego, jak i w procedurach, akcep-
towanych przez instytucję pośredniczącą w certyfi-
kacji – przepraszam za slang – czyli urzędy woje-
wódzkie. Jest to trzeci dokument, w którym zapisa-
no to samo, i samorządy absolutnie go nie chciały.
Zresztą przychylałam się do tego, uważałam, że
poza wszystkimi innymi, które są ministerstwu ab-
solutnie potrzebne, żeby zbierać dane na poziomie
krajowym, ten dokument, te wytyczne nie dawały
nic ponad to, że samorządy jeszcze mniej identyfi-
kowały się z kontraktem.
Jeżeli chodzi o kwoty w kontraktach, to mam na-
dzieję, to znaczy jestem przekonana, że lada moment
dostanie pani, pani poseł, pisemną, bardzo szczegó-
łową, informację na ten temat. Kwoty w kontraktach
są zgodne z uchwałami Rady Ministrów – 12 uchwał
Rady Ministrów zostało przyjętych przez poprzedni
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska
rząd – programami zaakceptowanymi przez Komisję
Europejską i mają pełne zabezpieczenie w budżecie
państwa. Tak że o złamaniu dyscypliny w ogóle nie
można mówić. Kwoty są zgodne z tymi dwoma pod-
stawowymi dokumentami, czyli z uchwałami Rady
Ministrów i z decyzjami Komisji Europejskiej. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Stanisław Stec, Lewica i Demokraci,
ma głos.
Proszę bardzo.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę się skupić
na opóźnieniach w realizacji Programu Rozwoju Ob-
szarów Wiejskich na lata 2007–2013.
Na mój wniosek ministerstwo rolnictwa wczoraj
przedłożyło Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi infor-
mację o terminach przyjmowania wniosków o dofi-
nansowanie inwestycji, m.in. zwiększenie wartości
dodanej do produkcji rolnej (chodzi o przetwórstwo),
różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej,
ułatwianie startu młodym rolnikom. Mimo że mini-
sterstwo przygotowało w październiku warunki
prawne do uruchomienia tych działań, to przyjęto
tylko wnioski dotyczące modernizacji gospodarstw
rolnych – i to od 9 do 13 grudnia, wiadomo w jakich
warunkach. I te wnioski obecnie nie są rozpatrywa-
ne. A to dlaczego? Ponieważ poprzednie kierownic-
two Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnic-
twa założyło, że dopiero w październiku tego roku
będzie zakończona akredytacja poszczególnych dzia-
łań, która praktycznie warunkuje uruchomienie tej
pomocy. W związku z tym przewiduje się, że nabór
wniosków dotyczących ułatwienia startu młodym
rolnikom, zwiększenia wartości dodanej, czyli prze-
twórstwa, oraz różnicowania w kierunku działalno-
ści nierolniczej ma być w czerwcu 2008 r. Jest to
półtoraroczne opóźnienie. Beneficjenci, czyli prze-
twórcy, rolnicy, oczekują przyspieszenia rozpatrywa-
nia tych wniosków, m.in. dlatego że od nowego roku
nie uruchomiono kredytowania działalności rolniczej
z dopłatami Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa, gdyż agencja twierdzi, że nie ma w budże-
cie na to środków, ponieważ Rada Polityki Pieniężnej
podwyższyła stopy redyskonta weksli, które jest pod-
stawą do ustalenia poziomu dopłat do kredytu.
Co prawda nie ma tu dzisiaj ministra rolnictwa,
ale mam nadzieję, że pani minister przekaże propo-
zycje dotyczące konieczności przyspieszenia działań
na rzecz przyjmowania od przetwórców i od rolników
263
wniosków o dofinansowanie w ramach działań inwe-
stycyjnych PROW. Tym bardziej że część rolników
również nie otrzymała dotychczas decyzji o płatno-
ściach bezpośrednich za rok 2007. Dotyczy to tych
rolników, którzy oprócz płatności gruntowych mają
płatności za rośliny energetyczne i płatności z tytułu
upraw buraków cukrowych. Tu opóźnienia są bardzo
poważne. Dopiero na następnym posiedzeniu Sejmu
mamy rozpatrywać ustawę, która umożliwi realiza-
cję tych płatności za rok ubiegły.
Na koniec mam pytanie do pani minister: Dlacze-
go skreślono dofinansowanie budowy biocentrum dla
Akademii Rolniczej w Poznaniu? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Andrzej Pałys, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Mini-
strowie! Na początek pani poseł Kloc. Z chaosu po-
wstał świat. Pani jest częścią składową tego świata
– zresztą ho, ho, jaką częścią – tak że nie jest źle. Ale
to taka mała dygresja.
Szanowni państwo ministrowie, w przypadku…
(Poseł Izabela Kloc: O co mu chodzi?)
To tylko komplement dla pani, pani Izabelo.
...przygotowania i prowadzenia inwestycji najgor-
szą rzeczą jest medialny hałas i emocje. Ale również
niedobra jest zmiana zasad gry w trakcie gry. Szko-
da, że nie ma ministra pana prof. Macieja Nowickie-
go, z którym miałem zaszczyt i przyjemność współ-
pracować jeszcze w EkoFunduszu, ale ten błąd
w inwestycjach w ochronie środowiska – mam na-
dzieję, że pana minister Szyszko też się ze mną zgo-
dzi – jest od czasu Inredu, spójności wczesnej, Banku
Światowego, który dawał pieniądze, Phare 2004
i 2006, bo nie było ujednolicenia i zdecydowania,
w jakim kierunku idziemy z rozwojem ochrony wód
czy ochrony ziemi globalnie w kraju. Toteż wiele
środków finansowych zostało w trakcie tych lat źle
wydatkowanych, nieukierunkowanych. (Dzwonek)
Panie marszałku, jedną minutę, jeśli można.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Niecałą.
Poseł Andrzej Pałys:
Niecałą.
Pani minister powiedziała dzisiaj, że ma być peł-
na dokumentacja. Proszę państwa, przy inwestycjach
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
264 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Andrzej Pałys
tego typu, 100-milionowych, jeśli liczyć w euro, do-
kumentacja to 2 mln euro. To jest 7 mln zł wydatko-
wanych przez samorządy, najczęściej przez związki
gmin, bez pełnej gwarancji realizacji, wykonawstwa.
Co trzeba wziąć pod uwagę? Trzeba wziąć pod uwagę
to, że mogą samorządy, związki gmin iść zgodnie
z czerwonym FIDIC, czyli opierając się na studium
wykonalności, na koncepcji, zlecić dokumentację
wraz z wykonawstwem. Zdecydowanie to skraca dro-
gę. I zadanie nie musi być przygotowane tip-top. Pro-
szę odbierać mnie pozytywnie. Jest problem roku
2015, na który musimy zwrócić baczną uwagę...
(Głos z sali: Panie ministrze...)
...bo kto zapłaci kary później? Mówi się, że rząd
polski, a czytać trzeba: samorząd, mieszkaniec.
W związku z tym na te rzeczy musimy zwrócić bacz-
ną uwagę. A skąd weźmiemy środki na duże zadania
w zakresie ochrony wód? Z funduszu norweskiego
– w końcu może się jakiś pokaże – z funduszu szwaj-
carskiego, z PROW-u, z RPO? Chodzi o to, co pan mi-
nister Mikuła mówił na spotkaniu w komisji – jakie
środki są niezbędne do realizacji tego zadania, a jakie
mamy. Stąd bardzo ważne jest, aby zwrócić baczną
uwagę na związki gmin, na dorzecza w gminach, na
zadania, które są kontynuowane z efektem końco-
wym, a były rozpoczęte wcześniej, o strategicznym
znaczeniu, ale nie muszą one mieć dopracowanej
w 100% dokumentacji. Bo opracowana w 30-, 40%
dokumentacja pozwala na etap wykonawstwa, a po-
tem nastąpi dalsze opracowanie dokumentacji bu-
dowlanej. Nie przeszkadza to na pewno w realizacji.
Dużym problemem jest...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Pałys:
Musimy sobie...
Jeszcze jedno zdanie.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Nie, panie pośle. Musi pan zauważyć...
Poseł Andrzej Pałys:
...zdawać sobie sprawę z tego, że to nie jest zada-
nie jednego województwa, jako że RPO „Spójność…”
jest wdrażany w całym kraju, a więc idzie to z kont
firm przygotowanych do realizacji takich zadań.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Ryszard Galla, niezrzeszony.
Proszę bardzo.
Poseł Ryszard Galla:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Widzę, że pani minister wyszła. Szkoda, że także
wyszła pani poseł Kloc, bo muszę powiedzieć, że mia-
łem okazję przez wiele lat współpracować z panią
minister Bieńkowską jako dyrektorem departamen-
tu w sąsiednim województwie, i nie ukrywam, że
szczególnie w tym okresie, kiedy wytyczaliśmy drogę
dostępu do środków pomocowych, była bardzo po-
mocna dzięki fachowości, jeśli chodzi o tworzenie
procedur. (Oklaski)
Szanowni państwo, mam nadzieję, że doświadcze-
nie pani minister Bieńkowskiej będzie służyło temu,
aby nastąpiła decentralizacja rzeczywista, by jak naj-
więcej zadań było realizowanych na poziomie regio-
nów, bo to regiony wiedzą, jakie zadania są istotne
dla środowiska. Myślę, że informacja, którą dzisiaj
pani minister przedstawiła, także świadczy o tym,
że to samorządy regionalne potrafią najskuteczniej
i najefektywniej wykorzystywać te środki. Takim
przykładem jest także moje województwo.
Jeśli pozwolicie, państwo, chciałbym się skon-
centrować na kwestiach związanych z okresem fi-
nansowania 2007–2013, bo to jest przyszłość, szcze-
gólnie że w ostatnich kilku dniach mieliśmy dosyć
gorącą atmosferę wokół list indykatywnych. Ja aku-
rat reprezentuję województwo opolskie, które po-
przez decyzje pani minister zostało bardzo mocno
dotknięte, gdyż duże, istotne projekty zostały z tej
listy usunięte. Tu chodzi o Jezioro Nyskie, o tamę,
o Jezioro Turawskie. Zgadzam się, że to są inwesty-
cje ważne ze względów bezpieczeństwa, ale prze-
wrotnie powiem, że to jest w gestii rządu. Samorząd
powinien walczyć o to, aby te zadania były odpo-
wiednio, dobrze, przygotowane przez RZGW, który
jest tu bezpośrednim beneficjentem, i żeby one zna-
lazły się na tej liście.
Chciałbym również powiedzieć tu o trzecim za-
daniu, bardzo istotnym. Pani minister Bieńkowska
i pan minister Nowicki mówili o tym, że projekty na
tej liście mają charakter ponadregionalny, że są prze-
widziane na to duże kwoty. No, właśnie jest taki pro-
jekt, który rozpoczynaliśmy z panią poseł Jazłowiec-
ką w 2000 r. Tak, startowaliśmy wtedy do Izby. Był
to jeden z większych projektów w Polsce, o ile nie
największy, sugerowano nam, aby został podzielony
na dwie części. Zrobiliśmy to. Pierwszą część prak-
tycznie realizujemy, została końcówka do rozliczenia.
I jest druga część do realizacji. Jak państwo widzicie,
był etap realizacji, ale także przygotowania drugiej
części. Przygotowaliśmy się bardzo skutecznie. W roz-
mowach z przedstawicielami narodowego funduszu
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Ryszard Galla
ochrony środowiska zasugerowano nam, że projekt
w drugim etapie jest za duży i że w związku z tym
należałoby go podzielić na kilka mniejszych, uwzględ-
niając aglomerację. Sądzę, że fachowcy wiedzą, o co
chodzi. Stąd urodziło się nam siedem mniejszych pro-
jektów. I to jest błąd. To jest rzeczywiście nasz błąd.
Uwzględniliśmy tę sugestię, mieliśmy zapewnienie,
że te siedem projektów będzie razem rozpatrywanych
na liście indykatywnej, pani poseł, i okazuje się, że
w ten sposób wypadliśmy z gry. Wypadliśmy z gry
w ubiegłym roku, kiedy to jeszcze rząd Prawa i Spra-
wiedliwości zarządzał tym ministerstwem. No i teraz
też nas nie ma. A problem polega na tym, że cały ten
projekt, czyli pierwszy etap, który kończymy, i drugi
etap, na który składa się tych jakby siedem mniej-
szych etapów, ma jeden ważny cel – ochronę zbiorni-
ka wód podziemnych, z którego korzysta nie tylko
województwo opolskie, ale także część województwa
śląskiego. I prawdopodobnie będzie korzystać z niego
województwo dolnośląskie.
(Poseł Danuta Jazłowiecka: To zbiornik jeden
z największych w Europie.)
To jest jeden z największych zbiorników wód
podziemnych w Europie, zbiornik, z którego może-
my wydobywać wodę i nie musimy jej w ogóle
uzdatniać.
Szanowni państwo, tych siedem projektów to jest
kwota ponad osiemset, prawie dziewięćset milionów
złotych. Potężny projekt, który został podzielony:
największy na kwotę 250 mln zł i najmniejszy chyba
w granicach 70 mln zł. Nie ukrywam, że ocena me-
rytoryczna przygotowania tych projektów dokonana
przez narodowy fundusz ochrony środowiska była
pozytywna. I projekty te kwalifikowały się na listę
główną indykatywną, nie tę rezerwową.
W związku z tym chciałbym zapytać panią mini-
ster, jaka będzie sytuacja, jeżeli te projekty w wyniku
procedury konkursowej nie wejdą albo wejdzie tylko
ich część i efekt, który mieliśmy jako końcowy osią-
gnąć, czyli chronić zbiornik, nie zostanie osiągnięty?
I jeszcze ktoś wpadnie na pomysł, żeby skontrolować
pierwszy etap, znaczy mówię o całym projekcie, jak
skutecznie chronimy zbiornik wód podziemnych.
Nie ukrywam, że jest to dla nas ważny problem,
bo jak państwo wiecie, przygotowanie tak potężnego
projektu wymagało dużej aktywności, a także ponie-
sienia wydatków finansowych przez lokalne samo-
rządy. Nie ma możliwości, aby te projekty w częściach
były realizowane w ramach regionalnego programu.
(Dzwonek)
Panie marszałku, już kończę.
Z tego wynika, że te projekty, tak zresztą powie-
dział pan minister Nowicki, będą prawdopodobnie
odłożone w niebyt na długie lata, gdzie stracą swo-
ją, nie wiem, aktualność. Nie będzie możliwości ich
zrealizowania i samorządy poniosą ogromne wydat-
ki finansowe. Dlatego też apeluję do pani minister,
do ministerstwa, aby przeanalizować ten przypadek
265
i zdecydować o tym, czy te projekty mogłyby być
zbiorczo wpisane na tę listę podstawową. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Do zabrania głosu w trybie sprostowania zgłosi-
ła się pani poseł Grażyna Gęsicka, której udzielam
głosu.
Poseł Grażyna Gęsicka:
Panie marszałku, bardzo dziękuję.
Rzeczywiście krótkie sprostowanie do tego, co
powiedziała pani poseł Anna Zielińska-Głębocka.
Otóż nie jest prawdą to wszystko, co pani przytoczy-
ła, a co rzekomo zamieściłam w swoim liście poże-
gnalnym, kiedy kończyłam pracę w Ministerstwie
Rozwoju Regionalnego. To jest nieprawda. To w ogó-
le jest nieprawda, a już zwłaszcza nie jest prawdą to,
że ja to napisałam w liście. Tak że bardzo proszę
w przyszłości, że tak powiem, pod własnym nazwi-
skiem... (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Andrzej Gałażewski,
Platforma Obywatelska.
Proszę uprzejmie.
Poseł Andrzej Gałażewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dyskusja par-
lamentarna na temat sprawozdania rządu z wyko-
rzystania środków Unii Europejskiej jest niezwykle
ważna z kilku powodów. Po pierwsze, przypomina
ona nam o jednym z podstawowych celów Unii Euro-
pejskiej, jakim jest zmniejszanie różnic w poziomie
życia obywateli Unii zamieszkujących w różnych re-
gionach, po drugie, pozwala na ocenę zasadności lo-
kowania zwiększonej pomocy finansowej na konkret-
ne cele w wybranych regionach i, po trzecie, ukazuje
słabe miejsca programów i trudności z ich realizacją,
co w niektórych przypadkach daje szansę na korektę
zadań i budżetów. Wiedza o tym, na co wydajemy
swoje pieniądze, i ile, jest bardzo przydatna w ocenie
kierunków i tempa rozwoju kraju. Ale równie ważna
jest wiedza o tym, jak wydajemy unijne i swoje pie-
niądze – czy gospodarujemy nimi racjonalnie, czy
właściwie kontrolujemy proces realizacji programów
i ich finansowania.
Europejski Trybunał Obrachunkowy w sprawoz-
daniu dotyczącym wykonania budżetu w 2006 r.,
a także Komisja Europejska i Parlament Europejski
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
266 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Andrzej Gałażewski
uznały, że system kontroli realizacji programów
w części merytorycznej, organizacyjnej, a zwłaszcza
finansowej jest najsłabszym ogniwem polityk struk-
turalnych i polityki spójności Unii Europejskiej.
W ocenie Europejskiego Trybunału Obrachunkowe-
go polski system kontroli w 2006 r. nie działał pra-
widłowo praktycznie na wszystkich poziomach, czyli
na poziomie instytucji zarządzającej, instytucji płat-
niczej i organów kontrolnych. Można na tej podstawie
sądzić, że urzędujący wtedy koalicyjny rząd Jarosła-
wa Kaczyńskiego nie był specjalnie zainteresowany
racjonalnością wydatkowania europejskich pienię-
dzy. Łatwo przyszło, łatwo poszło. Zresztą sposób
tworzenia listy tzw. projektów kluczowych, o których
była już mowa wcześniej, dobitnie świadczy o niefra-
sobliwości tamtego gabinetu, w którym pani minister
rozwoju regionalnego była uznawana za najjaśniejszy
jego punkt.
(Poseł Jolanta Szczypińska: Jest nadal.)
Przy okazji chciałbym odnieść się do tego, co dzi-
siaj pani poseł Gęsicka powiedziała, że właśnie to
poprzednie kierownictwo ministerstwa opracowało
kryteria oceny projektów. Różnica między poprzed-
nim a obecnym ministrem jest taka, że poprzedni
minister miał kryteria oceny projektów, a aktualny
minister stosuje te kryteria. Mieć kryteria i ich nie
stosować, to znaczy stwarzać pozory porządku. Tego
porządku nie było.
Chciałbym w tym miejscu zwrócić uwagę na Mi-
nisterstwo Środowiska i przypomnieć o interesują-
cych decyzjach z końcowych dni istnienia poprzed-
niego rządu, kiedy ciepłą rączką przyznawano mi-
lionowe dotacje dla pewnej fundacji, znanej raczej
z działalności medialnej i modlitewnej, z przezna-
czeniem na poszukiwanie gorących źródeł w miej-
scach, w których na pewno one nie występują. Jeże-
li mówimy o złym zarządzaniu i braku kontroli
wydatkowania środków Unii Europejskiej, to ówcze-
sne Ministerstwo Środowiska jest modelowym przy-
kładem takiej praktyki. Jest to także widoczne
w sprawozdaniu przedstawionym dzisiaj przez panią
minister Elżbietę Bieńkowską. Słabsze wykorzysta-
nie środków europejskich z Funduszu Spójności
dotyczy projektów nadzorowanych przez Minister-
stwo Środowiska. Jest to tym bardziej niepokojące,
że są to nominalnie bardzo duże sumy. Nie chcę być
złym prorokiem, ale obawiam się, że efekty niefra-
sobliwej działalności kierownictwa tego resortu za
czasów Jarosława Kaczyńskiego mogą okazać się
w najbliższej przyszłości dużym problemem dla
obecnego rządu.
Kontrola zarządzania środkami Unii Europejskiej
nie zależy od dobrej lub złej woli jednego czy drugie-
go gabinetu. Jest to obowiązek państwa członkow-
skiego, wynikający z traktatów oraz z faktu, że środ-
ki Unii Europejskiej są środkami publicznymi i rząd
jest odpowiedzialny za prawidłowe nimi zarządzanie.
Obowiązki należy wypełniać rzetelnie. Czy nie wy-
magamy tego od naszych obywateli?
Dlaczego jako poseł z konkretnego regionu – pani
Kloc powiedziała, że jest ze Śląska, ja też jestem ze
Śląska – troszczę się o racjonalne gospodarowanie
funduszami unijnymi i kontrolę ich wydatkowania?
Przecież moi wyborcy oczekują ode mnie skuteczno-
ści w pozyskiwaniu jak największych pieniędzy dla
mojego miasta, okręgu wyborczego. Co może mnie
obchodzić reszta? Otóż domaganie się od rządu ra-
cjonalności i czujnej kontroli wynika z troski o moich
wyborców. Współfinansowanie projektu z funduszy
strukturalnych lub Funduszu Spójności na ogół przy-
biera formę zwrotu kosztów poniesionych przy reali-
zacji projektu. Istnieje duże ryzyko, że deklarowane
koszty projektów w ramach polityk strukturalnych
mogą być nieprawidłowe lub nie będą kwalifikować
się do zwrotu. Ograniczenie tego ryzyka wymaga
stosowania skutecznych systemów kontroli w pań-
stwach członkowskich. Niewykryte w porę nieprawi-
dłowości mogą spowodować przykre konsekwencje
dla inwestorów, którymi mogą być np. samorządy.
Nie chciałbym być w skórze burmistrza, który będzie
musiał zapłacić wykonawcy projektu całą kwotę,
wcześniej zaplanowaną z dotacji Unii Europejskiej.
Może się tak zdarzyć, jeżeli uznamy kontrolę zarzą-
dzania funduszami za dopust boży, a nie za instru-
ment wczesnego ostrzegania. Jest to uwaga do wszyst-
kich kolegów i koleżanek, którzy uważają, że można
bez projektu, bez realnej koncepcji przystąpić do re-
alizacji inwestycji. Nie można. Dla waszego dobra
mówię wam: nie stosujcie wishful thinking, nie wy-
myślajcie rzeczy nierealnych.
Ocena realizacji funduszy strukturalnych po
2006 r. skłoniła Europejski Trybunał Obrachunkowy
do sformułowania szeregu zaleceń dla państw człon-
kowskich. Jedno z nich zaleca, aby już na początku
każdego projektu podejmować współpracę z promo-
torami projektu. Rząd premiera Donalda Tuska do-
szedł do takiego samego wniosku jeszcze przed opu-
blikowaniem sprawozdania trybunału. Widocznym
tego skutkiem było ustalenie kryteriów oceny projek-
tów kluczowych i przegląd projektów umieszczonych
na listach przygotowanych przez poprzednią ekipę.
Lista ta była swoistym koszykiem z osobliwościami.
Na jej podstawie trudno było ocenić, na czym polega-
ła polityka regionalna rządu Jarosława Kaczyńskie-
go. Weryfikacja listy projektów kluczowych była
pierwszym krokiem w powrocie do kierunków roz-
woju państwa i zamianie priorytetów partyjnych PiS
na priorytety narodowe.
Kończąc swoje wystąpienie, chcę zwrócić uwagę
na jeszcze jeden aspekt utrzymywania dobrej jakości
zarządzania funduszami strukturalnymi i Fundu-
szem Spójności. Jak już wspomniała tutaj pani poseł
Zielińska, aktualnie toczy się poważna debata na
temat przyszłości budżetu Unii Europejskiej i roz-
działu pieniędzy w tym budżecie. Państwa bogate są
zainteresowane zmniejszeniem budżetu, dlatego że
są największymi płatnikami netto. Mało tego, są za-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Andrzej Gałażewski
interesowane przekazaniem większych pieniędzy na
badania i rozwój kosztem projektów, ogólnie można
powiedzieć, polityki strukturalnej i polityki spójno-
ści, czyli kosztem dużych projektów infrastruktural-
nych. Oczywiście jesteśmy zainteresowani działa-
niem odwrotnym.
Jednym z argumentów, które przytacza się w tej
chwili, jest właśnie słabość zarządzania finansami
Funduszu Spójności i funduszy strukturalnych. Wy-
tyka się nam między innymi, że brak kontroli i złe
zarządzanie prowadzi do marnotrawienia pieniędzy
i w związku z tym zmniejsza się w sumie konkuren-
cyjność całej Unii Europejskiej. Dlatego powinno
nam szczególnie zależeć na dobrym zarządzaniu fi-
nansami projektów i na dobrej kontroli realizacji
programów. Liczę na determinację i profesjonalizm
obecnej ekipy w tym względzie. Od rządu Donalda
Tuska nie oczekujemy rozdawania pieniędzy według
sympatii politycznej lub według znanej z czasów PRL
zasady: każdemu troszeczkę, a sobie po uważaniu.
Oczekujemy realizacji priorytetów rozwoju państwa
dla dobra wszystkich Polaków. Klub PO będzie gło-
sował za przyjęciem informacji. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję,
Głos ma pan poseł Stanisław Ożóg, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Proszę uprzejmie.
Poseł Stanisław Ożóg:
Panie Marszałku! Pani Minister! Mam nadzieję,
że słyszy mnie gdzieś. Wysoka Izbo!
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Pani minister jest na
sali.)
O, przepraszam.
Proszę państwa, może kilka słów tytułem wstę-
pu. Poziom upolitycznienia debaty nawet meryto-
rycznej zwykle jest określany na początku wystąpień.
Daję słowo, że tego poziomu, ustalonego wcześniej,
nie przekroczę. Kolejna sprawa. W odniesieniu do
mojego przedmówcy chcę przypomnieć, że z obszaru
„Infrastruktura i środowisko”, w tej części środowi-
sko, dla woj. śląskiego jest około 30% środków finan-
sowych. Kolejna sprawa. Wczoraj z przerażeniem
usłyszałem na posiedzeniu komisji ochrony środowi-
ska z ust ministra Mikuły, a dzisiaj chyba pan profe-
sor Nowicki to powtórzył, że Polska nie ma zamiaru
wywiązać się z zobowiązań przedakcesyjnych, jeśli
chodzi o nakłady na ochronę środowiska, a do 2015 r.
wynosi to 170 mld zł. Tyle tytułem wstępu.
Chciałbym natomiast powiedzieć o Programie
Operacyjnym „Rozwój Polski Wschodniej”. Ten pro-
267
gram na lata 2007–2013 stanowi jeden z instrumen-
tów na rzecz realizacji polityki spójności zdefiniowa-
nej w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesie-
nia na ten okres, a pośrednio również w Strategii
Rozwoju Kraju na lata 2007–2015. Intencją tego pro-
gramu jest zahamowanie tendencji stagnacyjnych
decydujących o marginalizacji i peryferyjności woje-
wództw Polski Wschodniej oraz – co jest ważne – po-
budzenie wzrostu gospodarczego tych województw.
Wszelkie działania ujęte w ramach programu zosta-
ną podjęte zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwo-
ju oraz założeniami polityki ekologicznej państwa.
Program ten ma stanowić dodatkowy element wspar-
cia z funduszy strukturalnych oraz wzmacniać dzia-
łania innych programów na obszarze Polski Wschod-
niej przez realizację wyodrębnionych działań stymu-
lujących rozwój ekonomiczny i społeczny. Czy tak
będzie? Za chwilę.
Projekt programu powstał we współpracy mini-
stra rozwoju regionalnego rządu Prawa i Sprawiedli-
wości, pani Grażyny Gęsickiej, z samorządami pięciu
województw Polski Wschodniej oraz ekspertami do
spraw rozwoju regionalnego reprezentującymi po-
szczególne województwa. Pięcioma, a nie sześcioma,
o czym była mowa w exposé. Zakres programu został
poddany zakrojonym na szeroką skalę konsultacjom,
w których brały udział samorządy terytorialne,
wszystkie, instytucje, organizacje społeczne i gospo-
darcze oraz gremia naukowe z Polski Wschodniej.
W ramach tego programu ma być realizowanych
6 tzw. osi priorytetowych: Nowoczesna gospodarka
to ok. 35% środków, Infrastruktura społeczeństwa
informacyjnego – ok. 11%, Wojewódzkie ośrodki
wzrostu – ok. 20%, Infrastruktura transportowa
– ok. 29%, Zrównoważony rozwój potencjału tury-
stycznego – ok. 2%, Pomoc techniczna – 3% całości
środków.
Na realizację tego programu w latach 2007–2013
przeznaczone będzie 2600 mln euro, z czego wkład
z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
wynosi 2270 mln, a ok. 401 mln euro to publiczne
środki krajowe.
Działania podejmowane w ramach omawianego
programu operacyjnego powinny być komplementar-
ne w stosunku do działań podejmowanych w regio-
nalnych programach operacyjnych 5 województw:
lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, święto-
krzyskiego i warmińsko-mazurskiego, programów
operacyjnych takich jak „Innowacyjna gospodarka”,
„Kapitał ludzki”, „Pomoc techniczna”, Programu
Europejskiej Współpracy Terytorialnej, Europejskie-
go Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, a przede
wszystkim Programu Operacyjnego „Infrastruktura
i środowisko”. Czy tak jest?
Widzimy, co stało się z tym ostatnim. 1 lutego, czy-
li przed tygodniem, zweryfikowano go, co jest równo-
znaczne z tzw. wycięciem wszystkich projektów na
Podkarpaciu, prawie wszystkich w pozostałych czte-
rech województwach. Tłumaczenie, że projekty były
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
268 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Stanisław Ożóg
złe, nieprzygotowane, jest fałszywe. Spośród 13 pro-
jektów Podkarpacia co najmniej 8 ma pełną dokumen-
tację z niezbędnymi uzgodnieniami oraz pozwoleniem
na budowę, niektóre kosztorysy inwestorskie.
Za chwileczkę będzie miał pan szansę, na pewno
dostanie pan tę szansę.
Ciągle słyszymy o jakiejś weryfikacji Programu
Operacyjnego „Rozwój Polski Wschodniej”. Jest to
fatalnie odbierane przede wszystkim przez miesz-
kańców, samorządy i inne środowiska. Dowodem
tego może być list obecnego wojewody podkarpackie-
go, skierowany do parlamentarzystów Prawa i Spra-
wiedliwości, myślę, że również do koalicji rządzącej,
list pełen troski, obaw. Zawiera on prośbę o przeciw-
działanie zmianie listy indykatywnej w Programie
Operacyjnym „Rozwój Polski Wschodniej”.
Pytamy, dlaczego tak szybko zostały zapomniane
słowa premiera z exposé. Dlaczego działania rządu
są faktycznie zaprzeczeniem zasady zrównoważone-
go, solidarnego rozwoju kraju? Ostatnio, po 1 lutym
słyszałem słowa wójta z Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego, z Podkarpacia, który powiedział – cytuję:
mam żal do Platformy Obywatelskiej i PSL za to, co
zrobili z Podkarpaciem 1 lutego...
(Głos z sali: Nazwisko wójta.)
...ale mam żal również do PiS o to, że jego rządy
trwały tylko 2 lata.
Dlaczego rząd Platformy Obywatelskiej i PSL zapo-
mina o Podkarpaciu? Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński, Lewica
i Demokraci.
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! To jest ważna
dyskusja przede wszystkim z tego względu, że chyba
dla wszystkich ugrupowań politycznych celem nr 1
dla naszego kraju jest zmniejszenie luki cywilizacyj-
nej, która dzieli nas od państw najwyżej rozwinię-
tych. To zmniejszenie to jest długi proces, który
może odbywać się w dużej mierze dzięki właściwemu
wykorzystaniu środków unijnych. Ten 20-stronnico-
wy dokument, informacja rządu, nie tyle sam w sobie
jest ważny, ile lekcje, jakie powinniśmy wyciągnąć z
tego, co było dobre i złe w tym okresie, dla planów
na lata 2007–2013, bo jeżeli nie wykorzystamy tych
środków, to nigdy ta historyczna szansa się nie po-
wtórzy. W kolejnym budżecie te pieniądze wezmą
Bułgaria, Rumunia i inne państwa. Trzeba mieć
świadomość tego. Dlatego dobrze się stało, że regio-
nalne programy operacyjne, które opiewają w tym
okresie łącznie na kwotę 16,5 mld euro, zostały pod-
pisane. Wierzmy, że to będzie właściwie wykorzysta-
ne.
Pani komisarz Grybauskaitė kilka miesięcy temu
spowodowała wielką burzę w środowisku unijnym,
nie tylko w Brukseli, grożąc, że nowe kraje unijne
utracą środki pomocowe, jeżeli nie zwiększą stopnia
ich wykorzystania. Podawała przykład Polski, która
osiągała najsłabsze wyniki, jeżeli chodzi o Fundusz
Spójności. Po części okazało się, że nie jest tak źle.
Wyjaśniono, że te różnice wiążą się z innym podej-
ściem do danych w sensie płatności.
W zeszłym tygodniu byłem wraz z delegacją z wi-
zytą – po raz pierwszy w takiej formule, zresztą były
bardzo interesujące rozmowy w Komisji do Spraw
Unii Europejskiej – i pani komisarz Hübner powie-
działa nam jasno, że jeżeli Polska w takim tempie
będzie wykorzystywać środki w najbliższych latach,
to będzie to tempo za wolne. Powinno być ono co naj-
mniej zdwojone. Mogło być dobre do wykorzystywa-
nia tego, co działo się do 2007, ale trzeba wyraźnie
przyspieszyć.
W tym kontekście, wiedząc, że mam mało czasu,
chciałbym powiedzieć – to jest banał – że Polska nie
wykorzysta wszystkich funduszy, jeżeli administra-
cja nie będzie działać tak, jak działają nowocześni
menedżerowie funduszy politycznych. Zwłaszcza od-
nosi się to do tego, żeby nasze prawo było w pełni
komplementarne z prawem unijnym. Poinformowano
nas już w Polsce, że jest 20 unijnych aktów prawnych,
które nie zostały wcielone w życie.
Pierwsze pytanie, które kieruję do pani minister,
jest takie. Z punktu widzenia Brukseli najważniejsze
obszary prawa odnoszą się, z jednej strony, do usta-
wodawstwa środowiskowego, z drugiej strony – do
zamówień publicznych. Czy mamy jakieś zaległości
w tej dziedzinie i czy nie należałoby… (Dzwonek)
Zmierzam do końca, panie marszałku.
…w ramach właściwego stosowania prawa przez
projektodawców, szczególnie dbać o oszczędność cza-
su, uniknięcie późniejszych problemów, badając
zwłaszcza uwarunkowania środowiskowe.
I drugie, ostatnie pytanie. Polska, nie wchodząc
do strefy euro, dużo straciła, także w kontekście
środków unijnych. Teraz może być za późno. Jak pani
minister ocenia, na ile ten wątek może odgrywać
znaczącą rolę w najbliższych latach, bo przeliczanie
euro na złotówki staje się coraz mniej korzystne, a z
punktu widzenia struktur samorządowych może być
to czynnik decydujący. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
O głos poprosił podsekretarz stanu w Minister-
stwie Rozwoju Regionalnego pan Janusz Mikuła.
Proszę bardzo, panie ministrze.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Następnie głos zabierze pani posłanka Monika
Wielichowska.
(Poseł Anna Paluch: Nie słychać, panie marszałku.)
Następnie głos zabierze, jak powiedziałem, pani
posłanka Monika Wielichowska.
(Poseł Jan Kulas: Dziękujemy, panie marszałku.)
Proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
Janusz Mikuła:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Po-
słowie! Pan poseł Ożóg stwierdził, że byłem łaskawy
na wczorajszym posiedzeniu Komisji Ochrony Środo-
wiska powiedzieć, że Polska nie zamierza wywiązać
się z zobowiązań akcesyjnych. Otóż tak czasem jest,
że niestety w polityce buduje się wirtualną rzeczywi-
stość. A z umysłem ludzkim jest tak, że nie jest on
magnetofonem, lecz przetwarza to, co się mu przeka-
zuje. Myślę, że w przypadku pana posła Ożoga tak
się stało. Powtórzę, co powiedziałem na posiedzeniu
komisji ochrony środowiska.
Otóż w okresie do 2015 r. Polska musi wydać w
związku ze zobowiązaniami akcesyjnymi i w związ-
ku z realizacją zobowiązań wynikających z dyrektyw,
170 mld zł na ochronę środowiska, żeby wszystkie
zadania zostały zrealizowane.
(Głos z sali: Na ochronę wody, ziemi.)
Dokładnie, ochrona powierzchni ziemi, ochrona
powietrza, ochrona wód.
W Programie Operacyjnym „Infrastruktura i śro-
dowisko” na ten cel mamy przeznaczone 4,5 mld
euro, czyli ok. 16 mld zł. Niecałą 0,1. W regionalnych
programach operacyjnych, w Programie Operacyj-
nym „Rozwój obszarów wiejskich” mamy przeznaczo-
ną część uzupełniającą i w sumie z tych wszystkich
programów operacyjnych na ochronę środowiska do
2015 r. mamy przeznaczone tylko 42 mld zł, czyli
mamy 1/4 środków na zrealizowanie zadań.
W związku z powyższym sprawą kluczową jest
takie wydatkowanie tych środków, żeby przy najniż-
szych nakładach inwestycyjnych uzyskać najwyższy
efekt ekologiczny, społeczny i gospodarczy. To jest cel
wszystkich działań w ramach wszystkich programów
operacyjnych. Do tego należy dołożyć środki krajowe,
których wcale nie mamy znowu tak dużo, i wtedy
dopiero tworzy się ta całość.
Żeby wszystko zrealizować, to np. w gospodarce
wodno-ściekowej potrzebujemy 70 mld zł na zreali-
zowanie dyrektywy wodno-ściekowej. Mamy 12 mld
zł. W związku z czym trzeba wybierać takie inwesty-
cje, które przyniosą jak najkorzystniejsze efekty –
tak jak powiedziałem – ekologiczne i społeczno-go-
spodarcze.
269
Przypominam, że Polska nie zrealizowała pierw-
szego celu dyrektywy wodno-ściekowej. Nie uzyska-
liśmy odpowiedniego poziomu redukcji zanieczysz-
czeń biogennych w 2005 r. Jeżeli dalej będziemy tak
postępować, czyli rozpraszać środki inwestycyjne,
nie uzyskamy kolejnego celu w 2010 r., czyli redukcji
emisji substancji biogennych do wód na poziomie
86%. A w roku 2015 musimy już mieć redukcję na
poziomie 91%.
Jeżeli chodzi o gospodarkę odpadami, jest jeszcze
gorzej. W 1990 r. deponowaliśmy na składowiskach
98% odpadów, w roku 2007 – 96% odpadów. Jak gi-
gantyczne nakłady inwestycyjne poniesiono na to w
ciągu 18 lat i gdzie są tego rezultaty?
W roku 2007 mogliśmy, zgodnie z wymogami
wszystkich dyrektyw, złożyć na składowiskach 76%
odpadów, w roku 2010 będziemy mogli złożyć 68%, w
2015 – 54%. Bez realizacji inwestycji, które nas szyb-
ko i sprawnie doprowadzą do tego celu, zaczniemy
płacić potężne kary. To samo dotyczy kar w zakresie
gospodarki wodno-ściekowej.
W zakresie gospodarki przeciwpowodziowej jest
jeszcze gorzej. Dysponujemy 566 mln euro na gospo-
darkę wodno-ściekową. Żeby faktycznie zabezpieczyć
najbardziej newralgiczne obszary w Polsce, potrzeba
nam co najmniej 50 mld zł. Jest to wyzwanie, które-
mu musimy sprostać do 2015 r. Dlatego też te inwe-
stycje, które mamy prowadzić, muszą być robione na
podstawie najlepszych technologii, najbardziej za-
awansowanej techniki, tak żeby nie trzeba było tych
obiektów za 5 lub 6 lat modernizować.
Proszę państwa, w latach 90. wybudowano 3,5
tys. oczyszczalni ścieków. Dzisiaj większość z nich
nadaje się do głębokiej modernizacji, a część jest do
rozebrania. Czy mamy co dziesięć lat powtarzać tak
potężne wyzwanie, jak Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia? Czy stać nas na takie wyczyny? Nie stać
nas. Każde euro ze środków Unii Europejskiej dzisiaj
zainwestowane ma wygenerować w Polsce w sposób
bezpośredni lub pośredni 4 euro i dopiero wówczas
Polska zacznie się rozwijać dynamicznie.
I nie jest prawdą, panie pośle, że stwierdziłem, że
nie wypełnimy zobowiązań akcesyjnych. Pokazałem
tylko tę skalę problemu, przed którą stoimy, i wyzwa-
nia finansowe, techniczne i intelektualne, którym
musimy sprostać.
Pan poseł Iwiński stwierdził, że musimy wycią-
gnąć wnioski z poprzedniego okresu. Tak, wyciąga-
my wnioski, panie pośle, m.in. prowadząc taką poli-
tykę, aby tych środków nie rozpraszać. Po to zwery-
fikowano listy indykatywne, żeby inwestycje trakto-
wać jak najważniejsze zadania i by w krótkim czasie
osiągnąć największy stopień redukcji zobowiązań,
które przed nami stoją.
(Poseł Anna Paluch: Zobowiązań czy redukcji za-
nieczyszczeń?)
Zanieczyszczeń, ale redukować wielkość…
(Poseł Anna Paluch: Łapiemy każde słowo.)
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
270 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju
Regionalnego Janusz Mikuła
Łapcie, państwo. To jest właśnie ta wirtualna
rzeczywistość, o której mówię: nie liczy się cel, nie
liczą się zadania, liczą się słowa.
Proszę państwa, faktycznie mamy ustawodaw-
stwo…
(Poseł Anna Paluch: ...w tej Izbie się powinno.)
Przed nami jest zmiana systemu ocen oddziały-
wania na środowisko, który między innymi doprowa-
dził do wpisana tych warunków środowiskowych, o
których dzisiaj mówiono na sali. To głównie te wa-
runki środowiskowe sprawiły, że nie mogliśmy ścią-
gać pieniędzy budżetowych z Unii. Realizowaliśmy
zadania, ale nie mieliśmy płatności. Dopiero redukcja
tych zobowiązań środowiskowych pozwoliła na dy-
namiczne ściąganie pieniędzy. Oczywiście ten sys-
tem, który dzisiaj obowiązuje w Polsce, system ocen
oddziaływania, nie jest zgodny z dyrektywą ocenową
Unii Europejskiej. Ministerstwo Środowiska przygo-
towało już projekt ustawy i będzie on w niedługim
czasie procedowany, w tej chwili jest trakcie uzgod-
nień wstępnych, bo jest to wstępny projekt, pomiędzy
Ministerstwem Środowiska, Ministerstwem Rozwoju
Regionalnego i Ministerstwem Infrastruktury, po
tych uzgodnieniach rozpoczniemy faktyczne, mery-
toryczne procedowanie w uzgodnieniach międzyre-
sortowych. To samo dotyczy prawa zamówień pu-
blicznych. Wiemy, że system prawodawstwa w tym
zakresie nie jest zgodny z przepisami Unii Europej-
skiej. W najbliższym miesiącu zostaną zakończone
uzgodnienia międzyresortowe, rząd przyjmie projekt
ustawy Prawo zamówień publicznych i zostanie on
skierowany do Sejmu.
Gwoli wyjaśnienia jeszcze dwie sprawy. Nie ma
weryfikacji regionalnych programów operacyjnych,
nigdy nie było takiego pomysłu, panie pośle Ożóg. I
nie ma zmian ani w programie, ani na listach indy-
katywnych, w programie operacyjnym „Rozwój Pol-
ski Wschodniej”. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie ministrze.
Głos zabierze pani posłanka Monika Wielichow-
ska, Platforma Obywatelska.
Poseł Monika Wielichowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Mowa dzisiaj o środkach unijnych i polityce regional-
nej, ale z praktycznej strony polityka regionalna to
nie tylko fundusze unijne, to także pakiet obowiązu-
jących reguł, które określają sposób ich inwestowa-
nia. W regułach można znaleźć angażowanie partne-
rów społeczno-gospodarczych, spójność między pro-
gramami sektorowymi i regionalnymi, kompatybilne
podejście do strategii rozwoju regionalnego, jasne
określenie celów, monitorowanie, a na koniec reali-
zację samego projektu. To wszystko jest oczywiste.
I choć w latach 1995–2005 Polska rozwijała się o wie-
le szybciej niż średnia w Unii Europejskiej, to nasz
kraj nadal pozostaje w grupie tej uboższej części Unii
Europejskiej. Czy to dlatego, że nie zawsze unijna
pomoc była w 100% wykorzystywana?
Wydaje się konieczne wprowadzenie uproszczenia
zasad udzielania wsparcia, lepszej obsługi beneficjen-
tów, wprowadzenie szybszej ratyfikacji schematów
pomocy publicznej, aby przydzielone środki mogły jak
najszybciej trafić do tychże beneficjentów. Myślę, że
ważne są także zmiany ustawodawcze, usprawniają-
ce proces inwestycyjny, w szczególności dla dużych
inwestycji infrastrukturalnych, dalsze wzmacnianie
współpracy pomiędzy administracją krajową a lokal-
ną czy regionalną. Z każdym nowym naborem za-
uważa się coraz lepszą jakość przedkładanych wnio-
sków, przy radykalnym zmniejszeniu liczby wniosków
odrzucanych. Z pewnością do takiej ewolucji przyczy-
nia się uproszczenie wzoru wniosku, zmniejszenie
liczby załączników, uproszczenie procesu zamówień
publicznych, o czym mówił podsekretarz stanu pan
Janusz Mikuła, doprecyzowanie szczegółowych wy-
tycznych instrukcji wypełniania wniosków. To do-
brze, pani minister, że przewiduje pani kolejne uła-
twienia dla beneficjentów, chociażby pójście w kie-
runku preselekcji w oparciu o krótki tylko opis pro-
jektu, aby zmniejszyć nakłady na przygotowanie
całego wniosku.
Mimo wielu udogodnień dla beneficjentów nadal
często wypowiedzi analityków oscylują w takim kie-
runku, że Polska nie wykorzysta wszystkich unijnych
funduszy. Dlaczego? Otóż ogromną rolę w tym aspek-
cie odgrywają przepisy środowiskowe i zamówienia
publiczne. Zwrócenie szczególnej uwagi, co czyni pani
minister, na wymienione czynniki sprawia, że stan
wykorzystania środków Unii Europejskiej wzrasta.
Szanowni Państwo! Warto trzymać się standar-
dów europejskich, ponieważ w okresie programowa-
nia 2007–2013 Polska będzie największym benefi-
cjentem chociażby unijnej polityki spójności. Spośród
347 mld euro przeznaczonych na ten cel ponad 63
mld euro przyznano Polsce. Należy pamiętać, że in-
westycje z funduszy strukturalnych mnożą efekty
podażowe, które zwiększają dochód narodowy, co w
dalszej kolejności przyczynia się do podwyższenia
standardów życia naszego społeczeństwa. Dlatego
ważne jest to, by wykorzystywać fundusze unijne
zgodnie z przepisami, które są jasne, obowiązują we
Wspólnocie i realizują przepisy środowiskowe i spo-
łeczne. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pani posłanka Elżbieta Jakubiak,
Prawo i Sprawiedliwość.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Nie
chciałabym już powracać do dyskusji o intencjach czy
też o tym, jak powinno być ze środkami unijnymi: czy
powinny być zdecentralizowane, czy rozdzielane cen-
tralnie. Chciałabym przejść do konkretnych pytań.
Ponieważ rozmawiamy o pewnej weryfikacji list,
moje pytanie dotyczy uzasadnienia przy tej weryfi-
kacji. Jestem posłem, samorządy będą mnie pytały o
to, jakie jest uzasadnienie usunięcia konkretnych
projektów z list, które były wcześniej przygotowane,
czy projektów, które wcześniej zostały zakwalifiko-
wane. Zadam więc pani minister konkretne pytania.
Odpowiedź na nie dla mnie zawodowo, jako posła,
będzie bardzo ważna.
Chciałabym panią minister zapytać np. o usunię-
cie projektu pn. Obsługa turystyczna na Euro 2012.
To jest 10 mln euro, które miały być przekazane na
cały kraj i dotyczyły przedsięwzięcia, które mieści
się, jak się zdaje, również w priorytetach pani rządu.
Następny projekt: Jednolity system informacji na
rzecz Euro 2012 – 15 mln euro. Pytam o konkretne
uzasadnienie. Czy te pieniądze powrócą w konkur-
sach, jak i kiedy te konkursy będą przygotowane i
kiedy będą rozstrzygnięcia? Bo my, proszę państwa,
mieliśmy jedno wskazanie: tak przygotować listy i
podzielić środki unijne, aby jak najszybciej te pienią-
dze zostały wykorzystane. Ponieważ wykorzystujemy
1 mld miesięcznie, a powinniśmy to robić przynajm-
niej dwa razy szybciej, zatem ważne jest, kiedy są
konkursy, jakie będą daty ich ogłoszenia i kiedy na-
stąpią rozstrzygnięcia konkursowe i konkretne de-
cyzje państwa czy innych podmiotów, które będą, jak
rozumiem, te konkursy przygotowywać. Mamy obec-
nie opóźnienie w wydawaniu środków finansowych,
mówiła o tym strona rządowa, więc pytam, czy kon-
kursy przyspieszą wydawanie tych pieniędzy, czy też
spowodują kolejne narastanie opóźnienia w wydat-
kowaniu środków.
Zapytam jeszcze o dwa dodatkowe projekty, które
mnie interesują jako mieszkankę Mazowsza. Był pro-
jekt pn. Wisła – zagospodarowanie i udostępnienie
wybrzeży, obejmował woj. mazowieckie. Mam pyta-
nie, czy i jakie jest uzasadnienie do usunięcia tego
projektu.
Chciałabym również zapytać panią minister o
uzasadnienie do usunięcia projektu pn. Muzeum Jó-
zefa Piłsudskiego w Sulejówku. Myślę, że wszyscy,
którzy zajmujemy się, po pierwsze, historią… Po dru-
gie, pewnie każda z pań posłanek i każdy z panów
posłów zna ten projekt i wie, że miał on służyć nie
tylko polityce historycznej, ale podniesieniu walorów
samego Sulejówka, miejsca zapomnianego w historii.
Tak więc chcę zapytać o konkretne uzasadnienie.
Mam jeszcze jeden projekt, który wydaje mi się
ważny. Miał on obejmować przedsięwzięcie, w które
miało być zaangażowanych wiele samorządów. Jest
to szlak „Początki chrześcijaństwa na ziemiach pol-
skich”.
271
Nie jestem przywiązana do tych projektów, nie
jestem beneficjentem, ale ponieważ zasiadam w tej
Izbie, chciałabym się dowiedzieć, jakie jest uzasad-
nienie wykluczenia ich z list przedstawionych przez
panią minister Gęsicką.
Wracając do projektów dotyczących Euro, mogę
powiedzieć, że rzeczywiście w uzasadnieniu może
brakować zagadnień dotyczących przygotowania
konkretnych projektów. Jednak, proszę państwa,
szansę otrzymaliśmy w kwietniu. Nie wydaje mi się
więc, żeby takie uzasadnienie mogło być wiarygodne.
Zarówno nasz poprzedni rząd, jak i jeszcze wcześniej-
szy, przygotowywały Polskę do ewentualnego zwy-
cięstwa w Cardiff, rzeczywiście jednak nie na tyle
szczegółowo, żeby te projekty były gotowe. Myślę
więc, że chociażby w związku z optymizmem społecz-
nym powinniśmy takie projekty pozostawić na listach
i dopilnować ich rzetelnego przygotowania. Wykre-
ślenie nie jest dzisiaj metodą na zwiększanie optymi-
zmu i wiary społeczeństwa w to, że będziemy dobrze
przygotowani do Euro 2012.
Bardzo proszę zatem o uzasadnienie zdjęcia tych
projektów, które wymieniłam, i podanie konkretnych
dat ogłaszania konkursów, jak również terminów ich
rozwiązania, jest to bowiem kluczowa kwestia dla
wszystkich nas posłów i na pewno dla beneficjentów.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pani poseł Jolanta Hibner, Platforma
Obywatelska.
Poseł Jolanta Hibner:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Chciałabym po-
dzielić się z państwem moimi obserwacjami, których
dokonałam w okresie dwuletniej pracy poprzedniego
parlamentu i działania komitetu monitorującego.
Państwo wiecie, że był okres, w którym do naszej
dyspozycji były środki nawet od roku 2000, czasu, kie-
dy był jeszcze ISPA. Proszę państwa, weszliśmy w
Fundusz Spójności, niezwykle potrzebny dla rozwoju
samorządów i właściwie, można powiedzieć, decydu-
jący o tym, jaki będzie poziom życia wielu naszych
obywateli. Chciałabym państwu przekazać pewne in-
formacje, żebyście państwo wiedzieli, jak wyglądała
praca komitetu monitorującego i jakie były problemy
związane z inwestycjami. Mam materiał datowany na
14 grudnia 2007 r. Chciałabym powiedzieć, proszę
państwa, jakie były zastrzeżenia. Nikt sobie ich nie
wymyślił, te zastrzeżenia kierowała do nas Unia Eu-
ropejska, przedstawiciele Komisji Europejskiej. Było
to przede wszystkim niezadowalające tempo realizacji.
Do końca 2006 r. Polska wydała raptem 1,3 mld euro.
Do końca 2010 r., terminu, kiedy możemy w ogóle sko-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
272 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Jolanta Hibner
rzystać z tego przydziału na lata 2004–2006, mamy
4,3 mld euro. O czym to świadczy? O tym, że w tej
chwili musimy maksymalnie zintensyfikować prace w
związku z tymi środkami, które dostaliśmy, nie mó-
wiąc już o tych, w posiadaniu których mamy być.
Jeśli chodzi o sposób prowadzenia inwestycji i po-
stępowania dotyczącego realizacji projektów, średni
postęp rzeczowy, proszę państwa, to 42,6%, a średni
postęp finansowy to 40,5%. O czym to, proszę pań-
stwa, świadczy? O tym, że byliśmy w ogóle nieprzy-
gotowani do prowadzenia inwestycji w pierwszym
przedziale czasowym i że te projekty, które dostały
carte blanche, które zostały wciągnięte na te listy,
nie były po prostu realizowane. Podstawowe zarzuty,
które były kierowane przez przedstawicieli Komisji
Europejskiej, bardzo często padały pod adresem dzie-
dzin ochrony środowiska. Jakie to były, proszę pań-
stwa, zarzuty?
Przede wszystkim dotyczyły one nieprzygotowa-
nia dobrej dokumentacji projektowej. Były na przy-
kład takie, że część inwestycji była realizowana, ale
w oparciu o: patrz Berdyczów. Nie było nawet wyku-
pu gruntów, proszę państwa, a ona miała się znaleźć
na gruntach, które nie były własnością podmiotu
realizującego. Nie było takiej sytuacji… Było i tak,
że rozdrabniano przetargi po to, żeby coś uratować,
bo się okazywało, że nie były przeprowadzone prawi-
dłowo. Dotyczyło to często całych zadań. Trzeba było
je rozkawałkować, żeby móc dostać chociaż trochę
środków od Unii.
Proszę państwa, to była nasza rzeczywistość. Ża-
łuję, że na wielu posiedzeniach… właściwie prawie
na żadnym nie spotkałam pana ministra ochrony
środowiska. Byli pana przedstawiciele: pani wicemi-
nister Bolesta, pani dyrektor, która na pytanie przed-
stawicieli Unii Europejskiej odpowiadała: Nie mogę
udzielić informacji, bo nie mam upoważnienia. Pro-
szę państwa, to nie jest jakiś rodzaj komedii, takie
były wtedy reakcje ze strony rządu. Dzielę się tym,
żebyście państwo o tym wiedzieli. Byłam często za-
skoczona i przyznam szczerze, że chylę czoło przed
panią Gęsicką, bo jej resort wykonywał taniec na
linie, żeby zachować twarz przed przedstawicielami
Unii. Bardzo często było tak, że przedstawiciele tego
resortu potrafili odpowiedzieć na pytanie praktycz-
nie z zupełnie innej dziedziny. Oni się naprawdę sta-
rali, i ja to widziałam. Ale, proszę państwa, to nie
uratuje naszej sytuacji, jeśli chodzi o inwestycje.
Stawiacie państwo zarzuty, że ten rząd postanowił
zweryfikować listę. Bo nie stworzył nowej, tylko zwe-
ryfikował to, co było w resorcie, co było przyobiecane.
Nie wiadomo, na podstawie jakich założeń, obiecano
to wielu wnioskodawcom. Na pewno był to błąd – i
wydaje mi się, że pani Gęsicka to przyzna – że tych
ludzi przygotowano na to, iż dostaną oni pieniądze.
Nikt im jednak nie powiedział, co muszą zrobić, by tak
się stało, a przecież musieli spełnić określone kryteria.
Dlaczego mamy w tej chwili taką obłędną sytuację, że
w przypadku inwestycji 180 mln euro, ponad 200 mln
euro występuje się tylko o 20 mln euro, czyli o 1/10?
Dlaczego? Dlatego, że te wnioski nie przeszłyby żadnej
kwalifikacji w Komisji Europejskiej. Taka jest prawda,
powiedzmy to sobie szczerze. Nie byłoby kwalifikacji
tych wniosków, Unia by je odrzuciła, nawet by im nie
dała szansy na ujawnienie. Nie byłoby możliwości,
żeby wnioskodawcy mogli dokonać weryfikacji, popra-
wić, a właściwie przygotować inwestycje.
Proszę państwa, każdy inżynier wie, że by inwe-
stycja mogła być realizowana, musi spełnić odpo-
wiednie kryteria. Nie wystarczy stworzyć studium
wykonalności, które da obraz, jak ta inwestycja po-
winna być realizowana. Muszą być zrobione projekty
i kosztorysy. Unia nie przepuści żadnego...
(Głos z sali: Pozwolenie.)
Przepraszam bardzo, ja pani nie przeszkadza-
łam.
Unia nie przepuści żadnego projektu, jeżeli nie
będzie on wyceniony. A my mieliśmy na pierwszej
stronie: potrzebuję 25 mln euro, potrzebuję 100 mln
euro. Pytam: Na jakiej podstawie? Gdzie te projekty?
Nikt przytomny nie odrzuciłby dobrego projektu,
proszę państwa. Tylko on musi mieć ręce i nogi. My
nie chcemy się wstydzić za nas samych przed przed-
stawicielami Unii, a tak dotychczas było, pani mini-
ster. Ja, będąc posłanką, wstydziłam się, bo nie po-
trafiliśmy obronić wielu projektów. Nie potrafiliśmy
i nie zrobilibyśmy tego w tej chwili.
Chciałam powiedzieć jeszcze jedno. Stało się, po-
wiedziałabym, ogromne nieszczęście, że wielu bene-
ficjentów nie miało szansy dostać od państwa w od-
powiednim czasie nawet tej informacji, że ich projek-
ty są nieprzygotowane. Jeżeli są złożone pisma z
prośbą o finanse, co do których nie ma wykupionych
gruntów – na dzień dzisiejszy są takie projekty, pani
minister – wykonanie nie ma żadnej dokumentacji
projektowej, nie ma w związku z tym przygotowa-
nych żadnych dokumentacji przetargowych, bo nie
może ich być...
Proszę państwa, czy chcemy zmarnować drugi
okres finansowania? Czy tak to należy rozumieć?
Jeżeli mówimy, że lista powstała na bazie przygoto-
wanych projektów, to one mogą jeszcze mieć manka-
menty, nie przeczę, że projekty, które są na liście, nie
są idealne, ale rokują nadzieje, dają szanse na chociaż
częściowe wykorzystanie środków. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję pani posłance.
(Poseł Grażyna Gęsicka: Sprostowanie.)
Proszę bardzo.
(Głos z sali: Sprostowanie.)
W jakim…
(Poseł Grażyna Gęsicka: Mogę sprostowanie?)
Proszę państwa, sprostowanie.
Proszę bardzo.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Grażyna Gęsicka:
Panie marszałku, bardzo dziękuję.
Przepraszam, ale ponieważ pani poseł Hibner
zwracała się, że tak powiem, do mnie w tej sprawie
wielokrotnie, jeszcze raz chciałabym powtórzyć bar-
dzo prostą rzecz. Zrobienie listy i wysłanie jej do
Brukseli z informacją nie oznacza, że trzeba w tym
samym momencie mieć pełną dokumentację, żeby –
jak pani mówi – się nie wstydzić. Wysłanie listy tych
rzeczy, które chce się zrobić, jest po prostu poinfor-
mowaniem Komisji Europejskiej, a na realizację pro-
jektu mamy czas aż do 2015 r. W związku z tym je-
żeli zmieścimy się w tym czasie, to wszystko będzie
w porządku. Ponadto wielokrotnie mówiłam, że
głównym kryterium konstrukcji listy było kryterium
strategiczne i celowościowe, a nie kryterium stanu
przygotowania projektów. To państwo je przyjęliście,
notabene nigdzie go nie ogłaszając, dopiero po fakcie,
jak już zostało wszystko zrobione, okazało się, że to
jest główne kryterium. Tak że bardzo proszę nie
wpychać mi na siłę, że tak powiem, tych świetnych
pomysłów i rozwiązań, tylko działać we własnym
imieniu. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Jolanta Hibner: Ja w trybie sprostowania.)
(Poruszenie na sali)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Sekundeczkę, przepraszam, sprostowanie już po
raz ostatni.
(Głos z sali: Nie było wymieniane nazwisko.)
(Głos z sali: Padło pytanie.)
Udzielam pani głosu w trybie sprostowania, ostat-
ni raz w tej polemice.
Proszę bardzo.
Poseł Jolanta Hibner:
Dziękuję bardzo.
Pani minister, odpowiem, że jako inżynier jestem
przerażona, kiedy pani mówi, że dała listę, nie wie-
dząc, jaki wsad jest w tych projektach. Właśnie te
skutki, z jakimi mieliśmy do czynienia w okresie
2004–2006, były efektem braku przygotowania in-
westycji. Tu już był błąd z założenia, od razu.
(Poseł Anna Paluch: Pani minister, pani wie, o
czym pani mówi?)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Sławomir Kłosowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
273
Poseł Sławomir Kłosowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Chciałbym rozpocząć to wystąpienie od nawiązania
do słów pani minister, która niejako w odpowiedzi na
wystąpienie pani poseł Kloc użyła sformułowania, że
samorządy usłyszały, co o nich myśli pani poseł Kloc.
Pani minister, myślę, że samorządy naszego kraju, a
już zwłaszcza samorządy województwa opolskiego,
nie tylko usłyszały, ale nawet zrozumiały, co o nich
myśli, co robi, a nawet czego nie robi dla nich Mini-
sterstwo Rozwoju Regionalnego i Ministerstwo Śro-
dowiska. Nie mówię o Ministerstwie Nauki i Szkol-
nictwa Wyższego, bo ta kwestia akurat nie dotyka
uczelni opolskich, ale dotyka ośmiu pozostałych
uczelni naszego kraju. Myślę, że dotarło to do świa-
domości mieszkańców regionu opolskiego. Wszystkie
znaczące projekty z tego regionu zostały usunięte,
również te, które wpływają na jego bezpieczeństwo,
czyli związane z zagrożeniem powodziowym. To jest
dla województwa opolskiego sprawa strategiczna i
bardzo wrażliwa. Nie wiem, czy pani minister ma
świadomość tego, że na przykład mieszkańcy nasze-
go pięknego miasta Opola po powodzi z 1997 r. w
okresie większych opadów deszczu wychodzą na wały
rzeki Odry i mierzą patyczkami, czy woda przybiera,
czy nie, i w tym kontekście np. popatrzmy na kwestię
zabezpieczeń powodziowych w Lewinie Brzeskim na
Nysie Kłodzkiej, które były wpisane na listę i zosta-
ły z niej usunięte. Podobnie mieszkańcy Nysy, pięk-
nego miasta w województwie opolskim, po każdych
opadach deszczu z trwogą spoglądają w kierunku
tamy na Jeziorze Nyskim, która znajduje się ok. 20
m nad miastem. W 1997 r. płyta denna Jeziora Ny-
skiego była pęknięta na długości 12 m, była napręd-
ce sztucznie łatana. Jeżeli w tej chwili zdarzyłyby się
większe opady, nie byłoby powodzi w Nysie, została-
by ona w ogromnej części zmieciona z powierzchni
ziemi. Zajmujemy się tym, czy samorząd złożył dobry,
gorszy, taki czy inny program, według takich czy in-
nych kryteriów czy wytycznych.
(Głos z sali: Właśnie o to chodzi.)
Proszę się uspokoić, panie pośle. Zaraz nawiążę
również do pana słów.
Cały rząd pana premiera Tuska powinien wspo-
móc samorząd, ażeby jak najszybciej doprowadzić do
uregulowania sprawy wałów powodziowych Jeziora
Nyskiego.
Odnośnie do wypowiedzi pana posła. Stwierdził
pan, że od rządu pana premiera Tuska nie należy
oczekiwać, że będzie rozdawał pieniędze według sym-
patii politycznych. Niech pan to powie mieszkańcom
Nysy, którzy patrzą z poczuciem zagrożenia, czy
tama zostanie przerwana czy nie.
(Głos z sali: Mieszkańcy Raciborza, Nowej Soli,
Szczecina, całej Polski.)
Powiem na zakończenie, że jestem zdumiony wy-
stąpieniem pani poseł Jazłowieckiej, która w imieniu
klubu przedstawiała sprawozdanie na temat infor-
macji rządu. Ani słowem, jako poseł tej ziemi, nie
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
274 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Sławomir Kłosowski
zająknęła się pani na temat projektów, które stano-
wią zagrożenie dla naszego regionu.
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Pan sam powiedział,
nie wymienił pan Opolszczyzny.)
Odnośnie do nauki, szkolnictwa wyższego i edu-
kacji – proszę państwa, jeżeli chodzi o perspektywę
na lata 2004–2006, to wydawanie środków zostało
zdecydowanie przyspieszone dzięki rządowi pana
premiera Kaczyńskiego i siedzącej tutaj pani mini-
ster. Nastąpiło zdecydowanie przyspieszenie.
Jeżeli chodzi o perspektywę na lata 2007–2013,
nie mamy do czynienia z niczym innym, jak tylko
próbą wyeliminowania pewnych projektów. Może
poza Programem Operacyjnym „Kapitał ludzki”, po-
nieważ stosowne dokumenty zostały podpisane jesz-
cze we wrześniu 2007 r., a więc kiedy rządził rząd
pana premiera Kaczyńskiego. Tylko i wyłącznie to
uratowało spokój, jeżeli chodzi o wydatkowanie tych
środków. Poza tym jest jedno wielkie zagrożenie, że
w okresie wydatkowania środków w latach 2007–
–2013 procedury konkursowe, odwołania…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć.
Poseł Sławomir Kłosowski:
Już kończę, ostatnie zdanie.
...odwołania po procedurach konkursowych, usta-
wa o zamówieniach publicznych, bo przecież inwesty-
cje trzeba realizować w oparciu o ustawę, mogą w
konsekwencji doprowadzić do tego, że obudzimy się
w 2013 r., oddając środki finansowe z powrotem Unii
Europejskiej, czego Polsce nie życzę, a Platformę
przed tym przestrzegam. Dziękuję. (Oklaski)
(Głos z sali: Po co oddawaliście władzę?)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
W trybie sprostowania pani posłanka Jazłowiecka.
Proszę bardzo.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie pośle, słusznie pan zauważył, że występowa-
łam w imieniu klubu. Platforma Obywatelska obejmu-
je całą Polskę. Wydaje mi się, że dużo istotniejsze jest
nie to, co się mówi, i że na realizację projektów wpły-
wa nie to, co się mówi z trybuny sejmowej, ale faktycz-
na pomoc samorządom w usprawnianiu przygotowa-
nia projektów. My to robimy. Nasze ugrupowanie to w
samorządach robi i pomaga im w przygotowaniu pro-
jektów. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Izabela Kloc: Ja też bym chciała...)
W trybie sprostowania, tak? Pani chyba nie była
wymieniona…
(Poseł Izabela Kloc: Byłam wymieniona, kilka-
krotnie.)
Dobrze. Proszę bardzo.
(Głos z sali: Komplement powiedziałem.)
Poseł Izabela Kloc:
Do tego komplementu jednak nie będę nawiązy-
wać. Odniosę się do wypowiedzi pani minister. Chcia-
łabym dopytać, która kwota podpisana w kontrakcie
wojewódzkim – chodzi o województwo śląskie – jest
właściwa: Czy ta podpisana przez panią minister,
czyli prawie 51 mln euro, czy też kwota, która zosta-
ła wyliczona przez panią minister, kiedy jeszcze była
pani dyrektorem Wydziału Rozwoju Regionalnego w
Urzędzie Marszałkowskim Województwa Śląskiego
w Katowicach, czyli 79 mln euro? Chodzi o 100 mln
zł straty dla naszego województwa. Chciałabym się
więc dowiedzieć, która kwota jest wyliczona prawi-
dłowo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, przystępujemy do pytań.
Jest 66 osób zapisanych do zadawania pytań.
Chciałbym zamknąć listę.
Czy jeszcze ktoś się zgłasza?
Rozumiem, że nie.
Pani posłanka?
W takim razie proszę się dopisać.
Rozumiem, że innych chętnych nie ma.
Zamykam listę.
Zapisało się 67 osób.
Ustalam czas pytania na 1 minutę.
Rozpoczynamy zadawanie pytań.
Jako pierwszy pan poseł Radosław Witkowski,
Platforma Obywatelska.
Poseł Radosław Witkowski:
Panie Marszałku! Pani Minister! W związku z
perspektywą finansową na lata 2004–2006 benefi-
cjenci, by korzystać z pomocy unijnej, stawali do kon-
kursu. W odniesieniu do nowej perspektywy finanso-
wej na lata 2007–2013 rząd Prawa i Sprawiedliwości
zaproponował alternatywną metodę, czyli listy indy-
katywne. Sposób przygotowania tych list spowodo-
wał ogromne zamieszanie i wzbudził wielkie nadzie-
je na udział w tym wielkim unijnym torcie beneficjen-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Radosław Witkowski
tów, którzy na tych listach znaleźli się słusznie bądź
niesłusznie.
Chciałbym zapytać: Czy podstawą przyznania
środków przez Komisję Europejską jest postępowa-
nie konkursowe? I drugie pytanie: Pani minister, czy
któreś z państw członkowskich Unii Europejskiej
posiada własne listy indykatywne, jeśli chodzi o nową
perspektywę finansową na lata 2007–2013? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Adam Abramowicz, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
(Głos z sali: Nie ma.)
Jest pan poseł, idzie.
(Głos z sali: Nawet biegnie.)
(Poseł Adam Abramowicz: Biegnę, bo czas...)
Nie, czasu się jeszcze nie liczy. (Wesołość na sali)
Poseł Adam Abramowicz:
Ale czas państwa szanuję, dlatego przyspieszyłem
przybycie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Chciałbym zadać pytanie, czy ministerstwo może
zmienić zdanie i w ramach zapowiadanej weryfikacji,
która ma być przeprowadzona do 31 lipca bieżącego
roku, może wprowadzić z powrotem na listę indyka-
tywną zadanie: kompleksowe zagospodarowanie od-
padów stałych wytwarzanych w miastach Biała Pod-
laska, Międzyrzec Podlaski, Terespol oraz okolicz-
nych gminach i miastach.
Projekt ten spełnia kryteria, o których państwo
mówili, a mimo to został usunięty z listy, co zaprze-
cza jakby temu wszystkiemu, co tutaj inni posłowie
mówili. Jest to projekt o wartości 25 mln euro, był
na liście podstawowej. Stopień utylizacji jest bardzo
wysoki, bo mniej niż 30% odpadów ma trafiać na wy-
sypisko, jest nowoczesna technologia, fermentacja,
biogaz spalany, zamieniany w energię elektryczną,
duże frakcje spalane w Cementowni Chełm jako pa-
liwo alternatywne. (Dzwonek) W związku z tym pro-
jekt też dotyczy województwa lubelskiego. Cieszę się,
że pan wiceminister jest na sali; myślę, że zna pro-
blemy województwa lubelskiego. Ten projekt ma obej-
mować kilka powiatów, około 50 gmin, i ma rozwią-
zać problem utylizacji śmieci dla bardzo dużego ob-
szaru województwa lubelskiego. Prace nad tym pro-
jektem trwały półtora roku...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć.
275
Poseł Adam Abramowicz:
...i angażowały zarówno służby ministerstwa, jak
i samorządy. W tym czasie samorządy, które wcho-
dziły do tego projektu, zaprzestały własnych prac nad
problemem utylizacji...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć, bo wyłączę mikrofon
za chwilę.
Poseł Adam Abramowicz:
W związku z tym będzie duży problem z utylizacją
odpadów w tych powiatach ościennych, jeżeli ten pro-
jekt nie wejdzie na listę i nie zostanie zrealizowany.
Bardzo proszę o uwzględnienie moich pytań, mo-
jej uwagi. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę państwa, jeżeli tak będzie...
Pan przekroczył czas dwukrotnie. Daruję to, ale
następnym razem będę wyłączał mikrofon, bo nie ma
sensu, jeżeli ustala się czas na 1 minutę, a pan go
przekracza dwukrotnie.
Proszę bardzo, pan poseł Leszek Deptuła, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka
Izbo! Dwa krótkie pytania.
Po pierwsze, mówiono tutaj bardzo wiele o centra-
lizacji pewnych decyzji. Z całym inwentarzem pani
minister utrzymała program dotyczący Polski
Wschodniej. Co to dla nas, beneficjentów, oznacza?
Podpisana bodajże 9 czerwca umowa z PARP-em
oznacza jedno: z każdym dokumentem, z każdą de-
cyzją będziemy jeździć do Warszawy, aby realizować
te przedsięwzięcia. Jest to klasyczny przykład cen-
tralizacji programu. Miałem okazję z panią minister
Gęsicką na ten temat wielokrotnie rozmawiać, ale
niestety nie mogliśmy się o to dobić. Tak więc, proszę
państwa, co zamierza pani minister z tym fantem
zrobić? Są możliwości przeprowadzenia zmiany. W
urzędach wojewódzkich są wydziały, które mogą się
tym naprawdę z bardzo dobrym skutkiem zająć.
Drugie pytanie, bardzo króciutkie już, dotyczy
sektorowego programu: „Rybołówstwo”. (Dzwonek)
Wcale się nie dziwię, że ten program tak kuleje, sko-
ro ministrem do spraw gospodarki morskiej był mło-
dy człowiek, który się oficjalnie przyznał, że nad
morzem był tylko raz, w liceum na wakacjach. I do
tego jeszcze, proszę państwa, nie odróżniał on śledzia
od flądry. I taki mamy teraz efekt.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
276 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć.
Poseł Leszek Deptuła:
Dlatego też mam pytanie do pani minister: Jakie
podejmie pani minister konkretne działania, aby nie
dopuścić do utraty środków finansowych z tego pro-
gramu? (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani posłanka Jadwiga Wiśniew-
ska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Przy wykorzystaniu środków unijnych kryterium
czasu jest bardzo ważne. Chcę zapytać panią mini-
ster o przyczynę opóźnień w rozpoczęciu wdrażania
kontraktów wojewódzkich. Zostały one zakwestiono-
wane przez panią minister Bieńkowską, mimo że
wcześniej były podpisane przez minister Gęsicką.
Wprowadzone korekty nie były, jak sama pani powie-
działa, duże, a więc nie usprawiedliwiają dwumie-
sięcznej zwłoki. Druga sprawa to kwestia tzw. pro-
jektów kluczowych. Zakwestionowała pani minister
listę projektów kluczowych. Przy weryfikacji rząd
powtórzył proces już wcześniej przeprowadzony. Po-
wtórzył z wykorzystaniem tych samych kryteriów i
przy pomocy tych samych urzędników.
Taka mała dygresja. Krytykujecie państwo dzia-
łania Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, któremu
szefowała minister Gęsicka, a zatrudniacie jej wice-
ministra, pana Mikułę, tak że brakuje konsekwencji
i logiki w waszym działaniu. (Dzwonek)
(Głos z sali: Pytanie.)
Dobrze.
Dlaczego nie zmieniliście procedur? Jeśli nowy
rząd chciał zmienić listy, w inny sposób wybierać pro-
jekty, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego powinno
wydać nowe wytyczne. Jak państwo traktujecie be-
neficjentów, widać po sposobie ogłaszania zweryfiko-
wanych list. Nie podaliście kryteriów, procedur, do
dzisiaj beneficjenci nie wiedzą, z jakich przyczyn…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę kończyć, pani poseł…
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Już kończę, panie marszałku. Przepraszam bar-
dzo.
…zostali z nich usunięci. Pani minister powie-
działa, że kierowano się kryteriami kluczowymi. Tak
więc pytam panią minister: Jakich kryteriów nie
spełniał projekt Szkoły Głównej Handlowej pod na-
zwą „Międzynarodowe Centrum Przedsiębiorczości,
Nowych Technologii Badawczych i Edukacyjnych”?
Jakich kryteriów nie spełniał…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Przepraszam, pani poseł, to jest kolejny przykład
dwukrotnego przekroczenia limitu czasu. Daję pani
5 sekund.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
…projekt Jasnogórskiego Muzeum Skarbu Naro-
dowego.
Ostatnie zdanie, panie marszałku. Dziękuję bar-
dzo.
Chcę zauważyć, pani minister, że wykreśliła pani
wszystkie projekty z okręgu częstochowskiego. Dzię-
kujemy pani bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Proszę państwa, będę brutalniej przerywał, po-
nieważ inaczej nie ma sensu w ogóle ustalanie limitu
czasu.
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Może dać 3 minuty.
Przecież my tu na czas nie możemy pracować.)
Przepraszam, ale taki jest regulamin, pani poseł.
Limit to była 1 minuta, kolejna osoba przekracza go
dwukrotnie.
Pytanie zadaje pani poseł Ewa Malik, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Ewa Malik:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Weryfikacja listy indykatywnej programu operacyj-
nego „Infrastruktura i środowisko”, czyli praktycz-
nie wykreślenie większości projektów, wywołała na-
prawdę spore oburzenie – to słabo powiedziane zresz-
tą – wśród zainteresowanych środowisk społecznych,
wśród beneficjentów, co jest zrozumiałą sprawą. Do-
tknęło to bardzo także województwo śląskie, skąd
pani się wywodzi.
Chcę powiedzieć, że w istotnym stopniu dotknęło
to również zagłębie, gdzie z listy indykatywnej pro-
gramu operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”
spadło aż 5 bardzo dużych projektów, które były
związane z budową i modernizacją systemów wodno-
-ściekowych, a ich koszty opiewały na kwotę 350 mln
euro. W związku z tym pytanie: Czy prawdą jest, że
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Ewa Malik
dużo projektów, które zostały przez panią wykreślo-
ne, nie tylko było świetnie przygotowanych, ale załą-
czone były wszystkie dodatkowe dokumenty, dokona-
no niezbędnych uzgodnień, a także uzyskano pozwo-
lenia na budowę? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Pytanie zadaje pani posłanka Gabriela Masłow-
ska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję, panie marszałku.
Pani Minister! Dofinansowaniu wkładu krajowe-
go do wybranych projektów z zakresu kultury reali-
zowanych ze środków europejskich służyć ma m.in.
program „Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa
Narodowego”. Chodzi o dofinansowanie takich pro-
gramów jak Program Operacyjny „Infrastruktura i
środowisko”, regionalne programy operacyjne itd.
Wymaganym załącznikiem do projektu jest wniosek
złożony do któregoś z tych programów oraz podpisa-
na umowa na współfinansowanie zadania z funduszy
europejskich. Nabór projektów w ramach programu
„Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodo-
wego” wyznaczony był na 31 stycznia i 31 maja. Jeśli
środki były wykorzystane w pierwszym terminie, w
drugim naboru nie będzie.
Gminy województwa lubelskiego mogą pozyski-
wać środki przede wszystkim w ramach regionalne-
go programu operacyjnego. Pierwszy nabór projek-
tów do tego programu był planowany na luty 2008 r.,
czyli już po zakończeniu pierwszego naboru projek-
tów przez ministra kultury i dziedzictwa narodowe-
go. Wynika z tego, że gminy te, jeśli wyczerpane zo-
stały środki, nie będą praktycznie mogły korzystać
już z tego programu. A przypomnę, że dwadzieścia
programów inwestycji tak zostało wykreślonych. Czy
minister wie o tej kolizji terminów, które ogranicza-
ją dostęp gmin województwa lubelskiego…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Pani poseł, minął czas.
Poseł Gabriela Masłowska:
Zgłaszaliśmy ten problem w interpelacji, nie
mamy odpowiedzi. Proszę o odpowiedź. Dziękuję.
277
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Krzysztof Jurgiel, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Jurgiel:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Strach padł na województwo podlaskie – rządy roz-
poczęła Platforma Obywatelska. Likwidacja Cukrow-
ni Łapy przez ministra Grada. Następny cios – to
zabranie 16 projektów mających duże znaczenie dla
rozwoju województwa podlaskiego, dla wzrostu kon-
kurencyjności ośrodków, które powinny się rozwijać,
jako regiony zapóźnione.
Platforma nie przedstawiła też tego, nie było o tym
mowy, pani minister, jaki jest właściwie program po-
lityki regionalnej Polski, czy rzeczywiście, jak czyta-
my, mają rozwijać się tylko duże ośrodki, duże miasta,
natomiast na obszarach, gdzie potrzebne są inwestycje
związane z rozwojem gospodarczym, z dostępnością
danych terenów, nie będą one realizowane. I tak: Bie-
brza, Biebrzański Park Narodowy, Siemiatycze, Haj-
nówka, Białystok, Łomża, Sejny. Wszystkie miasta
zostały przez Platformę Obywatelską pozbawione
szans rozwoju. Pytam: dlaczego? (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pani posłanka Mirosława Nykiel,
Platforma Obywatelska.
Poseł Mirosława Nykiel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani
Minister! Czy jak pani analizowała listę indykatyw-
ną, tę poprzednią, to znalazła pani jakąś prawidło-
wość czy jakieś kryteria, wedle których zbudowana
była ta lista? To pierwsze pytanie.
Proszę powiedzieć, czy była możliwa realizacja pro-
jektów, których wartość znacznie przekraczała wyso-
kość dofinansowania unijnego? W przypadku niektó-
rych to było nawet do 50%. Czy takie projekty można
było realizować? I czy to nie jest przypadkiem tak, że
Prawo i Sprawiedliwość, aby poprawić sobie swoje no-
towania przedwyborcze, obiecywało przysłowiowe
gruszki na wierzbie społeczeństwu polskiemu...
(Poseł Krzysztof Sońta: Cuda w Irlandii.)
...i świadomie go oszukało. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję pani posłance.
Pytanie zadaje pan poseł Jan Kaźmierczak, Plat-
forma Obywatelska.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
278 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Jan Kaźmierczak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Dwie strony tego samego medalu. Z jednej strony
lektura dokumentu, który dostaliśmy, pokazuje, jak
skuteczna jest w działaniu zasada subsydiarności,
czyli jak skutecznie i efektywnie władze regionalne,
lokalne wydają środki unijne. Z drugiej strony mamy
deklaracje państwa posłów z Prawa i Sprawiedliwo-
ści, stwierdzenia, jacy to są staranni, jeżeli chodzi o
regionalizację. Natomiast ja pamiętam przymiarki
do tworzenia regionalnych programów operacyjnych,
gdzie dołożono chyba nadmiernych starań, prowa-
dzących do „przesztywnienia” tych programów.
W związku z tym mam dwa pytania do pani mi-
nister. Pierwsze: Czy w tej „przesztywnionej” struk-
turze widzi pani jednak możliwość wykonania pew-
nych ruchów na poziomie operacyjnym, które ułatwią
korzystanie z tych środków? I drugie pytanie, wspo-
magające: Czy Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
ma jakieś plany, pomysły dotyczące decentralizacji
zarządzania środkami unijnymi i zwiększenia upraw-
nień samorządów w tym zakresie? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pani posłanka Lidia Staroń, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Lidia Staroń:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym za-
pytać, jakie były przyczyny niezakwalifikowania na
listę podstawową zadań z zakresu regulacji gospo-
darki wodno-ściekowej w gminach mojego regionu,
regionu Wielkich Jezior Mazurskich, oraz z zakresu
gospodarki odpadowej w Olsztynie czy Siedliskach
koło Ełku. Jeśli poprzedni rząd, jak twierdzi, przy-
gotowując listy indykatywne, korzystał z tych sa-
mych kryteriów, to jak to jest możliwe, że znalazły
się tam projekty bez przygotowania? Czy podjęto pró-
by wyjaśnień i konsultacji lub uzupełnienia doku-
mentacji?
Przypominam, że zadania z zakresu gospodarki
odpadami komunalnymi, a dotyczy to Olsztyna, są
jednymi z najistotniejszych. Dla dużych miast jest to
ogromnie ważny problem do rozwiązania, szczególnie
w sytuacji, gdy dyrektywa nakłada na nasz kraj obo-
wiązek budowy nowoczesnych obiektów utylizacji
odpadów, a ich brak będzie skutkował karą dla samo-
rządów i, tym samym, dla mieszkańców. Kto poniesie
za to odpowiedzialność? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo pani posłance.
Pytanie zadaje pan poseł Jarosław Wałęsa, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Jarosław Wałęsa:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Projekty kluczowe stanowią przedsięwzięcia inwesty-
cyjne, których realizacja jest niezwykle istotna z
punktu widzenia osiągnięcia celów rozwojowych stra-
tegicznych dla danego sektora gospodarki bądź regio-
nu i które tym samym w znaczący sposób przyczynia-
ją się do osiągnięcia zakładanych wskaźników rozwo-
ju społeczno-gospodarczego kraju. Wszyscy to rozu-
miemy, bo to jest fundament tego rozporządzenia.
Pani minister Gęsicka w wywiadzie dla „Wall
Street Journal” powiedziała: „Chodzi o to, abyśmy
nie rozsmarowali tych pieniędzy na 1600 projektów,
każdy o innym znaczeniu. Te pieniądze, które nad-
zwyczajnie nam się przytrafiły od historii i od Unii,
powinny być wydane na coś naprawdę ważnego”.
Pani minister, czy zgadza się pani z taką opinią? I
czy temu celowi służyła weryfikacja list indykatyw-
nych? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Marek Krząkała, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Środki z Funduszu Spójności zostały wykorzystane
na koniec III kwartału 2007 r. ledwie w 39%. Do
końca 2010 r. pozostało do wykorzystania ok. 3,4 mld
euro. Mimo iż w chwili obecnej żaden projekt nie jest
zagrożony naruszeniem zasady n+24 lub n+12, rodzi
się nieuchronnie pytanie o przyczyny niewykorzysta-
nia tak ogromnej ilości środków. Jakie kroki podej-
mie rząd celem zdynamizowania zaniedbanego przez
PiS wykorzystania środków z Funduszu Spójności z
perspektywy finansowej 2004–2006? Jakie skutki
grożą Polsce przy niewykonywaniu pełnego zakresu
rzeczowego w terminie określonym w decyzjach o
dofinansowaniu? Na jakim etapie są prace związane
z aktualizacją podręczników procedur Ministerstwa
Środowiska? Czy rząd nie uważa za zasadne, mając
w perspektywie objęcie prezydencji w Unii w roku
2011, ukierunkowania (Dzwonek) merytorycznego
polityki spójności, poza działaniami infrastruktural-
nymi służącymi rozwojowi społecznemu, również na
zadania służące przeciwdziałaniu bezrobociu i skie-
rowaniu środków europejskich na tereny wiejskie?
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Marek Krząkała
I ostatnie pytanie. Już kończę.
Czy pomoc strukturalną należałoby kierować w
większym stopniu na obszary wyłaniane ze względu
na ich specyficzne problemy rozwojowe, czy też ma
ona obejmować tylko kraje biedniejsze, do miana któ-
rych po przyjęciu Rumunii i Bułgarii do Unii Polska
już nie pretenduje? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pani posłanka Danuta Pietraszew-
ska, Platforma Obywatelska.
(Poseł Adam Gawęda: Przepraszam bardzo, panie
marszałku.)
Przepraszam, pomyliłem się, nie zauważyłem.
Przepraszam pana posła. Nie miało to absolutnie
żadnego podtekstu politycznego.
Pytanie zadaje pan poseł Adam Gawęda, Prawo i
Sprawiedliwość.
Przepraszam bardzo panią poseł.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Właściwe, racjonalne i pełne wykorzystanie środków
Unii Europejskiej leży w interesie wszystkich Pola-
ków i dotyczy obszaru całego naszego kraju. Głów-
nym celem Programu Operacyjnego „Infrastruktura
i środowisko” jest poprawa stanu środowiska natu-
ralnego i zdrowia oraz rozwój spójności terytorialnej.
Realizacja programu przewidziana jest w trybie po-
zakonkursowym tylko dla projektów dużych, doty-
czących środowiska naturalnego.
Pani minister, dlaczego, pomimo spełnienia
wszystkich koniecznych warunków, przeprowadze-
nia licznych konsultacji społecznych, projekty
„Ochrona wód dorzecza górnej Odry w zlewni oczysz-
czalni ścieków Karkoszka II w Wodzisławiu Śląskim”
oraz „Kanalizacja dorzecza górnej Odry, gminy Krzy-
żanowice i Kornowac w powiecie raciborskim” zosta-
ły skreślone z listy podstawowej i nie będą realizo-
wane. Razem to ponad 51 mln euro.
Pani minister, co pani powie tak licznym przed-
stawicielom samorządów miast, gmin i powiatów?
Czy to, że są nieudolni, że nie potrafili wskazać wła-
ściwych zadań? (Dzwonek) Panie marszałku, już
kończę. Pytań jest oczywiście zdecydowanie więcej,
brak czasu nie pozwala mi na zadanie kolejnych.
Proszę odpowiedzieć konkretnie i wyczerpująco
przynajmniej na te dwa pytania, dlatego że z tej try-
buny padły słowa dotyczące upraszczania procedur,
a z drugiej strony planuje się ogłaszanie konkursów
na zadania, które powinno się realizować bezkon-
kursowo. Dziękuję bardzo. Przepraszam za przedłu-
żenie. (Oklaski)
279
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Danuta Pietraszewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Zarówno wystąpienie pani minister, jak też słowa
pana ministra dały nam świadomość, że lista indy-
katywna była wielką iluzją. Na listę projektów zwią-
zanych z ochroną środowiska wpisano 400 projektów,
a pieniędzy z Unii było dwa razy mniej. Oszukano
samorządy. Otwarto obszerne listy, choć było wiado-
mo, że brakuje pieniędzy, i nie ustalono kryteriów
ubiegania się o dotacje. Może pan minister Szyszko,
zamiast jeździć po kraju z otwartą listą, powinien
opracować strategię gospodarki wodno-ściekowej?
Projekty miast śląskich: Katowic, Gliwic, Sosnowca,
Dąbrowy Górniczej, mimo że są to miasta o dużej
skali zagrożenia, zostały skreślone.
Pani minister, mam pytanie. Na jakich zasadach
województwa, których projekty nie znalazły się na
listach indykatywnych, będą mogły skorzystać ze
środków krajowych programów operacyjnych? Jak w
chwili obecnej wygląda podział pieniędzy w przeli-
czeniu na jednego mieszkańca w każdym z woje-
wództw? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo pani posłance.
Pan minister został wymieniony i prosi o możli-
wość sprostowania, tak?
Proszę bardzo.
Poseł Jan Szyszko:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo proszę,
żeby jednak podać miejsca, w których byłem z otwar-
tą listą i namawiałem. Bardzo proszę panią i równo-
cześnie pana ministra Nowickiego, aby państwo
przedstawili taką listę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pytanie zadaje pan poseł Marek Wójcik, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Marek Wójcik:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! W
związku z przyjęciem tzw. pakietu dyrektyw odpado-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
280 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Marek Wójcik
wych Polska zobowiązała się do redukcji ilości odpa-
dów komunalnych składanych na wysypiskach. Od
2010 r. w ten sposób może być składowane w naszym
kraju tylko do 70% odpadów, od 2013 r. – maksymal-
nie 50% odpadów. O tym, ile w tej sprawie jest do
zrobienia, świadczy fakt, iż obecnie w spalarniach
spalane jest tylko i wyłącznie 3% produkowanych w
naszym kraju odpadów komunalnych.
Pani minister, czy weryfikacja listy projektów klu-
czowych Programu Operacyjnego „Infrastruktura i
środowisko” pozwoli na uniknięcie kar związanych z
przepisami wspomnianych dyrektyw? Posłowie często
podnoszą kwestię lokalizacji części inwestycji na Ślą-
sku. Otóż na Śląsku produkuje się 40% wszystkich
odpadów komunalnych w naszym kraju. Lokalizacja
kilku inwestycji ekologicznych związanych ze spalar-
niami odpadów na Śląsku pozwala na zrealizowanie
zobowiązań naszego kraju w dziedzinie likwidowania
ilości odpadów składowanych na składowiskach. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Andrzej Nowakowski,
Platforma Obywatelska.
Poseł Andrzej Nowakowski:
Pani Minister! Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Po tej debacie mamy pełną świadomość, iż listę indy-
katywną przygotowaną przez Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego poprzedniego rządu można nazwać
wielkim fałszerstwem, fikcją. (Poruszenie na sali)
Trzeba ją było zweryfikować.
(Poseł Izabela Kloc: Ee, panie! Co to ma do rze-
czy?)
Poprzednia lista zawierała projekty nieprzygoto-
wane i do tego było ich za dużo w kontekście środków
unijnych będących do wykorzystania, a poza tym – co
zauważył jeden z moich przedmówców – głównym
kryterium, zwłaszcza przed wyborami, według któ-
rego powstawała ta lista, były priorytety partyjne.
(Poruszenie na sali) Dziś zastąpiono je właściwymi.
(Poseł Anna Paluch: Bo to się skończy komisją
etyki, panie pośle.)
(Głos z sali: Na przykład…)
Narodowymi, kluczowymi dla całego kraju, gwa-
rantującymi…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nie przerywajcie, państwo, proszę.
Poseł Andrzej Nowakowski:
…politykę spójności, konkurencyjności i rozwoju.
Pani poseł Gęsicka mówiła...
(Poseł Anna Paluch: Może się przyjrzymy nowej
liście.)
…o tym, iż potencjalni beneficjenci – zamiast
przygotowywać inwestycję – nasłuchiwali wieści z
ministerstwa, czekając na decyzję nowej pani mini-
ster. Mam na szczęście inne doświadczenia ze swoje-
go regionu. Inwestycje związane z Płockiem pozosta-
ły na liście indykatywnej, a przykładem, o którym
warto tu wspomnieć, jest inwestycja realizowana
przez Wodociągi Płockie, polegająca na uporządko-
waniu gospodarki ściekowej. Projekt ten spełnia
wszystkie kryteria i bardzo dobre przygotowanie tej
inwestycji pozwoliło na umieszczenie jej na nowej
liście. I nie przeszkadzał temu fakt, że prezydentem
Płocka cały czas jest prezydent PiS-u, który niestety
innych wniosków już nie zgłosił. Ale ten jeden, z per-
spektywy miasta bardzo istotny…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, przekroczył pan czas. Proszę koń-
czyć.
(Poseł Anna Paluch: Prosimy do meritum, panie
pośle.)
Poseł Andrzej Nowakowski:
…dzięki władzom spółki – już kończę – które nie
nasłuchiwały wieści, ale podjęły ryzyko realizacji in-
westycji, został dobrze przygotowany. Chciałbym
zapytać panią minister w kontekście tego, iż do re-
alizacji jest tylko jeden etap: W jaki sposób i w jakim
czasie możliwe będzie pozyskanie środków na dalszą
realizację tego projektu? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Sławomir Neumann,
Platforma Obywatelska.
Poseł Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Szanowni państwo z PiS-u, wylewacie dzisiaj kroko-
dyle łzy nad wnioskami z listy rezerwowej, które tak
naprawdę nigdy nie miały szansy na to, by mogły być
sfinansowane. Obiecaliście to przed wyborami tak, jak
to kiedyś Zagłoba obiecywał Niderlandy. Szanowni
państwo, doskonale scentralizowaliście system po-
działu środków nie tylko pod względem formalnym...
(Głos z sali: Pytanie.)
Pytanie będzie.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Sławomir Neumann
...także z tym nieszczęsnym wetem wojewody, ale
także pod względem środków finansowych, które w
większości przekazaliście centrali, a nie regionom.
(Poseł Anna Paluch: Ale zupełnie inne padały tu
ze strony kolegów deklaracje, panie pośle.)
Pytanie do pani minister mam takie: Czy prawdą
jest, że w ramach weryfikacji duża grupa projektów
została zdjęta, ponieważ nie miały strategicznego
znaczenia, były programami lokalnymi lub co najwy-
żej regionalnymi? Czy zdjęto również…
(Głos z sali: Pytanie.)
To są pytania. Pan nie rozumie, jak się tworzy
pytanie. Tłumaczę, że na końcu jest znak zapytania,
a takie znaki były. (Oklaski) Czy zdjęto również pro-
jekty, które były zgłoszone w ramach RPO? Czy gdy-
by w regionach było więcej środków, na samym star-
cie podziału środków, to większość tych projektów
miałaby szansę w konkursach regionalnych i nie by-
łoby dzisiaj problemu ani płaczu nad tymi wnioska-
mi, które nie zmieściły się na listach indykatywnych?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Zbigniew Konwiński,
Platforma Obywatelska.
Poseł Zbigniew Konwiński:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Chciałbym przede wszystkim podziękować pani mi-
nister, że doszło do weryfikacji listy projektów klu-
czowych. O tym, w jakich ta lista powstawała oko-
licznościach, jakie projekty się na niej znalazły, była
już mowa na tej sali. Im większa przejrzystość, trans-
parentność, tym większe szanse na to, że nie będzie
kolejnych miast typu Włoszczowa, że nie będzie prze-
jawów gosiewszczyzny. Mówiliście państwo o tym…
(Poseł Anna Paluch: Zwłaszcza po likwidacji wy-
tycznych.)
…jakie projekty z miejscowości, z których pocho-
dzicie, zostały usunięte z listy. Jestem z ziemi słup-
skiej, z byłego woj. słupskiego. Rok temu rząd Prawa
i Sprawiedliwości nie umieścił na liście projektów klu-
czowych ani jednego projektu. Pan poseł Jurgiel wy-
mieniał miejscowości, którym Platforma Obywatelska
rzekomo utrudnia rozwój. Gdybym miał mówić tym
językiem, to powiedziałbym, że rok temu rząd PiS-u
utrudnił rozwój mojemu miastu, Słupskowi.
Pani minister, mam następujące pytanie: Czy jest
szansa na to, aby podczas kolejnych weryfikacji na
liście projektów kluczowych znalazły się projekty, któ-
rych nie ma dziś nawet na liście rezerwowej? Rząd
PiS-u nam tę nadzieję odebrał, mam nadzieję, że rząd
Platformy tę nadzieję przywróci. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
281
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Henryk...
(Poseł Adam Gawęda: Panie marszałku, tylko w
trybie sprostowania...)
Ale przecież pana nie wymieniał. To nie, przepra-
szam, nie ma czego prostować. Zgodnie z regulami-
nem można prostować swoją wypowiedź.
(Poseł Adam Gawęda: Moją wypowiedź, bo to jest
program, o którym...)
(Głosy z sali: Nie, nie.)
Nie, nie, przepraszam, nie udzielam głosu.
(Poseł Adam Gawęda: Te programy, o których
mówiłem, były na liście podstawowej.)
Panie pośle, nie udzielam głosu, to nie jest spro-
stowanie.
Pytanie zadaje pan poseł Henryk Siedlaczek,
Platforma Obywatelska.
Nie ma pana posła.
Pytanie zadaje pani posłanka Aldona Młyńczak,
Platforma Obywatelska.
Poseł Aldona Młyńczak:
Panie Marszałku! Pani Minister! Jak wielokrot-
nie mówiono, zweryfikowane listy najmocniej do-
tknęły sektor środowiska, na szczęście nie nastąpiły
zmiany w sektorze transportu. Inwestycje, które nie
znalazły się na listach priorytetów, często budzą jed-
nak emocje. I trudno się dziwić, kiedy na przykład
dotyczy to regionu ciężko dotkniętego powodzią. Mię-
dzy innymi mówię o Kotlinie Kłodzkiej. Taki projekt
został odrzucony, podczas gdy inne projekty dotyczą-
ce małych miejscowości zostały zakwalifikowane.
Pytam się zatem: Czy projekty, które dotyczą za-
bezpieczenia przeciwpowodziowego, które dotyczą
bezpieczeństwa ludzi, nie powinny być oceniane we-
dług innych kryteriów niż pozostałe? Być może po-
winny to być też zadania rządowe.
Proszę również o odniesienie się do wypowiedzi
pani minister Gęsickiej w „Rzeczpospolitej”, która
oceniając wykorzystanie środków europejskich, po-
wiedziała, że niestety wiele inwestycji było realizo-
wanych bez rzetelnej analizy. Czy rzeczywiście są
potrzebne i w jakiej skali? Proszę zatem powiedzieć,
jaki procent projektów, które znajdowały się na liście,
nie spełniał tego kryterium i na jaką kwotę one opie-
wały. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo pani posłance.
Pytanie zadaje pani posłanka Monika Wielichow-
ska, Platforma Obywatelska.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
282 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Monika Wielichowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Kontrakty wojewódzkie, te urzeczywistnione, a nie
będące zbiorem pobożnych życzeń, podpisano. Są to
dokumenty, dzięki którym będzie możliwe przekazy-
wanie województwom dotacji rozwojowej z regional-
nych programów operacyjnych. Do podziału niebaga-
telna suma: 16,5 mld euro. Za ich wydatkowanie
będą odpowiedzialni marszałkowie województw.
Kontrakty są ogromną szansą dla wszystkich woje-
wództw. Wymagają jednak szczegółowej i szczególnej
uwagi podczas ich realizacji.
Dlatego też pytam panią minister: W jaki sposób
podpisane dwa dni temu kontrakty wojewódzkie
przyczynią się do skutecznego i efektywnego wydat-
kowania środków Unii Europejskiej w obecnej per-
spektywie finansowej na lata 2007–2013? (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ewę
Drozd, Platforma Obywatelska.
Poseł Ewa Drozd:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Dwa dni temu przedstawiciele zarządów 16 woje-
wództw podpisali kontrakty wojewódzkie, o czym
była dzisiaj mowa. Otworzyły one drogę do tego, by
samorządy mogły realizować swoje regionalne pro-
jekty. Nie jest tajemnicą, że oczekiwania poszczegól-
nych samorządów wojewódzkich znacznie przekra-
czały możliwości finansowania ich ze środków euro-
pejskich, jak również to, że wśród przygotowanych
projektów były takie, które nie miały charakteru
strategicznego, a stan przygotowania niektórych
wskazywał, że ich realizacja może stać się niemożli-
wa w wyznaczonym terminie.
Nie jest również tajemnicą, że przeprowadzona
przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego weryfika-
cja listy indykatywnej wzbudziła wiele kontrowersji,
czego doświadczamy również na posiedzeniach komi-
sji. Z dzisiejszej wypowiedzi pani minister wynika,
że mimo tych problemów znalazła pani zrozumienie
dla swoich decyzji wśród przedstawicieli 16 woje-
wództw.
Proszę odpowiedzieć mi na pytanie, czy podczas
podpisywania kontraktów wojewódzkich samorządy
manifestowały niezadowolenie z weryfikacji list in-
dykatywnych, jak sugerowały to niektóre publikacje
prasowe. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Witol-
da Klepacza, Lewica i Demokraci.
Poseł Witold Klepacz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani
Minister! Moje pytania dotyczą możliwości udzielenia
beneficjentom regionalnych programów operacyjnych
wsparcia doradczego, finansowanego ze środków
priorytetu: Pomoc techniczna.
Dlaczego w regionalnych programach operacyj-
nych nie udziela się beneficjentom wsparcia dorad-
czego, mającego na celu usprawnienie procesu przy-
gotowania projektów do realizacji, w tym projektów
kluczowych, finansowanego ze środków priorytetu:
Pomoc techniczna?
Czy pani minister uważa, że samorządy zaanga-
żowane w złożone i wielopartnerskie projekty nie
mogą korzystać ze wsparcia w ramach pomocy tech-
nicznej? Czy beneficjenci mogą liczyć na uruchomie-
nie mechanizmów wsparcia doradczego w celu jak
najwcześniejszego zdiagnozowania ewentualnych
problemów pojawiających się na etapie przygotowa-
nia do realizacji dużych projektów? Czy projekty usu-
nięte z listy projektów kluczowych w ramach Progra-
mu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”,
startujące w konkursach, będą miały dostęp do środ-
ków z pomocy technicznej, do których mają dostęp
pozostałe projekty na tej liście? Jakie są przyczyny
skreślenia z listy projektów kluczowych projektu:
gospodarka wodno-ściekowa w gminie Sosnowiec?
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę
Tomaszak-Zesiuk, Platforma Obywatelska.
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Pani minister Gęsicka, przygotowując listy indyka-
tywne, podkreślała wielokrotnie, że umieszczenie
inwestycji na takiej liście nie decyduje o dofinanso-
waniu, lecz stwarza tylko szanse na dofinansowanie.
Podkreślała, że projekty uczelni winny przyczyniać
się nie tylko do osiągnięcia zakładanych celów pro-
gramu, ale także spełniać kryteria tego programu.
Trzeba jasno powiedzieć, że gdyby na podstawie listy
zatwierdzonej przez rząd uczelnia otrzymała pienią-
dze, a Komisja Europejska stwierdziła uchybienia, to
należałoby zwrócić pieniądze. Mało tego, uczelnia
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk
mogłaby być ukarana trzyletnim brakiem dostępu do
finansowej pomocy publicznej. Możemy sobie wy-
obrazić, co taka trzyletnia restrykcja mogłaby zna-
czyć dla uczelni. Mając to na uwadze, chcę zapytać,
czy prawdziwe jest stwierdzenie, że projekty po-
przedniego rządu umieszczane były bez zastosowa-
nia takich kryteriów i dopiero weryfikacja, poprze-
dzona przygotowaniem kryteriów, uporządkowała
cele zakładane przez panią minister Gęsicką. Jakie
były przyjęte przez panią kryteria, pani minister?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Joannę
Fabisiak, Platforma Obywatelska.
Poseł Joanna Fabisiak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyczyną usu-
nięcia wielu projektów z listy indykatywnej były: złe
przygotowanie, błędy formalne lub złe skierowanie
wniosku. Jak sądzę, odpowiedzialność i winę za to
ponosi poprzedni rząd, który nie stworzył właściwe-
go systemu doradczego dla wszystkich podmiotów
aplikujących. Chciałabym zapytać panią minister,
czy w tej chwili system doradztwa, jaki będzie stoso-
wany, będzie na tyle dobry i skuteczny, iż unikniemy
takiej sytuacji, że wnioski będą tak źle przygotowa-
ne, że jeśli nie zostałyby usunięte przez minister-
stwo, dokonaliby tego weryfikatorzy Unii Europej-
skiej, co wiązałoby się dodatkowo z niedobrą oceną
Polski. Powtórzę pytanie: proszę o przedstawienie
systemu doradztwa i szkoleń dla podmiotów, które
chcą aplikować o te pieniądze. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Jolantę
Szczypińską, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jolanta Szczypińska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na wstępie mu-
szę zaprotestować, ponieważ zmarnowaliśmy tyle
godzin na kompromitującą Wysoką Izbę, ale przede
wszystkim Platformę Obywatelską, debatę, tak zwa-
ną debatę śledczą, utajnioną, a teraz rozmawiamy
o bardzo ważnych sprawach i mamy tylko jedną mi-
nutę. To jest skandal. To taka drobna uwaga.
283
Chciałabym zapytać, pani minister, dlaczego
z Programu Operacyjnego „Infrastruktura i śro-
dowisko”, jeśli chodzi o woj. pomorskie, skreślono
aż 28 projektów dotyczących gospodarki wodno-
-ściekowej. Nie muszę mówić, co to oznacza dla
samorządów.
Pana posła z regionu słupskiego, który o to pytał,
chciałabym uprzejmie poinformować, że aby projekt
znalazł się na liście indykatywnej, najpierw samorzą-
dowcy muszą go zgłosić. A uprzejmie informuję, że
niestety samorządowcy z mojego regionu, nad czym
ubolewam, spóźnili się z tymi projektami i dlatego
one się nie znalazły na liście. Proszę o odpowiedź na
pytanie, czy ta lista może być zmieniona. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Grze-
gorza Tobiszowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Grzegorz Tobiszowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pani
Minister! W związku ze zmianą zasad wdrażania
środków unijnych przez wprowadzenie konkursów
– dotyczy to ponad 40 mld zł środków zainwestowa-
nych w naszą gospodarkę – chciałbym zapytać, czy
ministerstwu wiadomo, ile firm, ilu beneficjentów
podpisało już przedwstępne umowy, które sugerowa-
ły zakontraktowanie wniosku. Następnie: Czy wia-
domo, ile środków wydali beneficjenci, którzy czyni-
li starania, będąc na liście opublikowanej w Monito-
rze Polskim? Następne pytanie: Skoro zorganizowa-
no konkursy, to czy jest plan tych konkursów doty-
czący poszczególnych resortów, odnoszący się do
beneficjentów? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Adama
Rogackiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Rogacki:
Szanowny Panie Marszałku! Pani Minister! Wy-
soka Izbo! Wykorzystanie środków unijnych było
jednym z priorytetów rządu Jarosława Kaczyńskie-
go, a samorządowcy Wielkopolski i społeczność lokal-
na bardzo cieszyli się, iż na tej liście projektów zaak-
ceptowanych do realizacji znalazło się kilkadziesiąt
projektów z Wielkopolski. Niestety pani minister
z rządu pana Donalda Tuska dokonała weryfikacji
i pozostał tylko jeden, więc, będąc wyrazicielem gło-
su zbulwersowanych nie tylko samorządów, ale i miesz-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
284 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Adam Rogacki
kańców, chciałbym zapytać, licząc na konkretne od-
powiedzi, dlaczego z listy Programu Operacyjnego
„Infrastruktura i środowisko” usunięto projekty do-
tyczące systemu kanalizacji zbiorczej aglomeracji
gmin Kobylin–Krobia–Pępowo–Pogorzela, uporząd-
kowania gospodarki wodno-ściekowej na obszarze
gminy miasta Ostrowa Wielkopolskiego, uporządko-
wania gospodarki ściekowej na terenie gminy i mia-
sta Raszkowa, systemu gospodarki odpadami dla
Związku Międzygminnego Centrum Zagospodarowa-
nia Odpadów Selekt w Czempiniu, integracji, rozbu-
dowy, modernizacji systemu gospodarki odpadami
dla Związku Gmin Zlewni Górnej Baryczy, budowy
zbiornika Wielowieś Klasztorna na Prośnie, uporząd-
kowania gospodarki wodno-ściekowej w aglomeracji
Jarocin, rozbudowy i modernizacji sieci kanalizacyj-
nej, sanitarnej i deszczowej oraz wodociągowej
w Krotoszynie – etap II, kompleksowego zagospoda-
rowania ścieków w zlewni rzeki Odry, kompleksowe-
go zagospodarowania ścieków w zlewni rzeki Odry
– gmina Lipno czy uporządkowania gospodarki ście-
kowej gminy Pleszew. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Woj-
ciecha Saługę, Platforma Obywatelska.
Nie ma.
Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa
Gadowskiego, Platforma Obywatelska.
(Głos z sali: Nie ma.)
(Poseł Anna Paluch: Co za rejterada?)
Proszę o zabranie głosu pana posła Edwarda Woj-
tasa, Polskie Stronnictwo Ludowe.
(Głos z sali: Nie ma.)
Proszę o zabranie głosu pana posła Artura
Ostrowskiego, Lewica i Demokraci.
Jeśli posłowie zgłoszą się później, oczywiście
udzielę głosu. (Oklaski)
Poseł Artur Ostrowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje pytania
będą dotyczyć województwa łódzkiego. Od roku 2005
Piotrków Trybunalski czeka na decyzję w sprawie
dofinansowania ze środków Funduszu Spójności mo-
dernizacji oczyszczalni ścieków. Przekładane są ko-
lejne terminy, wydanie decyzji, rosną koszty tego
przedsięwzięcia. Zaczynaliśmy od 120 mln, obecnie
koszt wynosi już ponad 222 mln zł. I nie mówię
o kosztach społecznych niezrealizowania tej bardzo
ważnej inwestycji. Pytanie do pani minister: Kiedy
zostanie podjęta decyzja o dofinansowaniu tego klu-
czowego dla województwa łódzkiego projektu?
Następne pytanie: Jak długo gmina może czekać
na podpisanie umowy finansowej z urzędem woje-
wódzkim? Jest taki projekt dotyczący e-urzędu
w Piotrkowie Trybunalskim, który czeka już ponad
9 miesięcy – i nadal nic. Po wydaniu przez urząd
marszałkowski decyzji o wyborze projektu projekt
wpadł w taką urzędniczą czarną dziurę.
Pytanie ostatnie: Czy pani minister potwierdza,
że zmiana lokalizacji trasy S8 z bełchatowsko-piotr-
kowskiej na tzw. łódzką spowoduje utratę środków
unijnych na budowę drogi z Wrocławia do Warszawy?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Arkita, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Wy-
soki Sejmie! Zanim zadam pani minister pytanie,
pozwolę sobie zapytać niektórych poprzedników, ile
razy udawaliście państwo świętych Mikołajów, obie-
cując wszystkim, że dostaną pieniądze na każdy pro-
jekt, szczególnie zaś w okresie przed wyborami. Mam
prawo zadawać takie pytania, gdyż do tej pory byłem
burmistrzem małej gminy Libiąż i miałem przyjem-
ność skutecznie realizować wiele inwestycji ze środ-
ków unijnych, począwszy od lokalnych w mojej gmi-
nie, a skończywszy na potężnej, jednej z największych
w Małopolsce, dotacji unijnej z Funduszu Spójności
na kanalizację, realizowanej aktualnie w tych gmi-
nach dla Międzygminnego Związku Chrzanowa, Lu-
biąża i Trzebini, któremu szefowałem.
Przygotowywaliśmy wnioski przez wiele lat, tak
aby ten wniosek zawsze był pełny, czyli zawierał
maksimum dokumentów potwierdzających zasad-
ność realizacji projektu. I tak naprawdę właśnie
w Bukownie – wiem, że są braki w dokumentach,
myślę, że poprawią państwo…
(Poseł Anna Paluch: Bukowno dostało.)
Proszę mi nie przeszkadzać, ja pani nie przeszka-
dzam, panie poseł.
Otrzymaliśmy środki w wyniku udziału w kon-
kursie, każdy samorządowiec wie, że pieniędzy nie
dostaje się dlatego, że marzymy – musimy wykonać
konkretną pracę, aby zrealizować marzenie miesz-
kańców. (Dzwonek)
Pytania do pani minister. Pani minister, kwota
niezbędna do zrealizowania projektów, które znala-
zły się na liście indykatywnej, znacznie przekroczyła
ilość przyznanych środków. Proszę o wyraźnie po-
twierdzenie, że beneficjenci, którzy nie znaleźli się
na listach indykatywnych, mają szansę sięgnąć po
środki unijne, jeżeli spełnią wymagane kryteria. Czy
w ramach prac nad przygotowaniem projektów pani
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Tadeusz Arkit
minister jest gotowa spotkać się z każdym, kto chce
wyjaśnić wszystkie kwestie dotyczące dobrego przy-
gotowania projektu? Słyszymy o możliwości zalicz-
kowania projektów, zapewne wszyscy będą chcieli
skorzystać z tej szansy. Czy Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego jest na to przygotowane, aby nie było
sytuacji, że kto pierwszy, ten lepszy. I bardzo ważna
kwestia dotycząca grantów dla organizacji społecz-
nych, chodzi mi głównie o uruchomienie programów
dla lokalnych grup działania. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Pałysa, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Panowie Ministrowie! Wiemy, że inwestycja nie rodzi
się nagle, ona powstaje przez jakiś czas, przynajmniej
założenia, koncepcje itd. Ale w woj. świętokrzyskim
powstawały inwestycje oparte na środkach pharow-
skich, to są najczęściej związki gmin, jeden umiejsco-
wiony w narodowym parku, taki jak Związek Gmin
Gór Świętokrzyskich, drugi – Nida, który też był fi-
nansowany ze środków pharowskich; on wprowadził
jakiś etap, zakończył, ale całości nie zakończono, czy
też wniosek, który ma pełną dokumentację – ochrona
ziemi w Rzędowie, związek ponad 20 gmin. Pani mi-
nister, pytanie: czy to, o czy mówię, czy konsekwencja
działania i oparcie na związkach, które są bardzo
trudne w prowadzeniu, będzie miało znaczenie przy
ocenie konkursowej tych wniosków? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysz-
tofa Sońtę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Sońta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Ileż to wysłuchałem krytyki w swoim regionie,
w którym przez 9 lat zasiadałem w radzie miejskiej,
w 14. co do wielkości mieście w Polsce, w Radomiu,
ze strony posłów Platformy Obywatelskiej, że na li-
ście indykatywnej przygotowanej przez panią mini-
ster Gęsicką jest tak mało projektów regionalnych.
Ileż to cięgów zebrał pan poseł Suski za to, że tych
projektów jest tak mało. Ich było po części mało, bo
285
było 6. Co się okazało po weryfikacji Ministerstwa
Rozwoju Regionalnego i pani minister? Pozostały
2 projekty. Posłowie, w tym minister konstytucyjny
pani minister Ewa Kopacz, cicho siedzą na tej sali,
nie słyszę lamentów, nie słyszę krytyki.
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Pani minister przy-
gotowuje reformę.)
Wysoka Izbo…
(Poseł Mieczysław Kasprzak: Co ma z tym wspól-
nego służba zdrowia?)
Poseł Suski i posłowie Prawa i Sprawiedliwości
poprzedniej kadencji, ja w tej Izbie nie zasiadałem,
są orłami na tle dzisiejszych posłów Platformy Oby-
watelskiej i zaplecza rządowego.
Pytanie do pani minister: dlaczego pani niszczy
Radom? Z dwóch inwestycji regionalnych zostały
dwie: drogowa „siódemka”, ponieważ nie da się wy-
dzielić Radomia na „siódemce” pomiędzy Warszawą
a Krakowem, i kolejowa S8, ponieważ leży on między
Kielcami a Warszawą. Niszczycie Radom, biję na
alarm. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Kulasa, Platforma Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Szanowna Pani Minister! Pa-
nie i Panowie Posłowie! Pierwsze moje pytanie doty-
czy oczywiście generaliów: kto za to odpowiada, że
70% środków unijnych jest zarządzanych w sposób
centralny, kto to kontynuował w ostatnich latach?
Nie byłoby pewnie tych sporów, gdyby było inaczej.
Proszę nam wyraźnie odpowiedzieć. Czy to był przy-
padek, że minister rozwoju regionalnego na 2 tygo-
dnie przed wyborami parlamentarnymi publikuje
w Monitorze Polskim listę projektów indykatywnych
– 145 projektów z obszaru „Infrastruktura i środo-
wisko” oraz gospodarka innowacyjna? Czy to mógł
być przypadek? Kolejne pytanie dotyczy mojego re-
gionu, bo jestem posłem woj. pomorskiego.
(Głos z sali: Nie ty jeden.)
Chciałem zapytać o środki przeznaczone na Żuła-
wy, tym bardziej że samorząd woj. pomorskiego rok
2008 ogłosił Rokiem Żuław, więc ta kwestia jest ide-
owa i w sferze finansów programu operacyjnego bar-
dzo istotna.
(Poseł Jolanta Szczypińska: No i teraz są.)
Pani Minister! Jakie było stanowisko Zarządu
Związku Województw RP co do weryfikowanej listy
projektów indykatywnych?
I ostatnia sprawa. (Dzwonek) Czy można liczyć,
jak pani minister sądzi, na współdziałanie nie tylko
koalicji rządowej PO–PSL, ale także opozycji poli-
tycznej, żeby jednak również programy unijne, które
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
286 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Jan Kulas
będą wchodziły w życie, miały szerokie wsparcie? Bo
takiej szansy jak teraz Polska po roku 2013 niewątpli-
wie mieć już nie będzie. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
(Poseł Anna Paluch: Dostaliście wszystko.)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Gołębiewskiego, Lewica i Demokraci.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Dwóm województwom, opolskiemu i podkarpackie-
mu, najbardziej zmniejszono wcześniej programowa-
ne środki. Zostały ich całkowicie pozbawione. Jednak
decyzja o największym wymiarze kwotowym progno-
zowanych wcześniej środków dotknęła woj. dolnoślą-
skie. Redukcja 94-procentowa zmniejsza środki
z 4200 mln do 200 mln. Stąd pytanie: Jakie argu-
menty zadecydowały o tak drastycznej redukcji środ-
ków pierwotnie programowanych dla woj. dolnoślą-
skiego, które w minionych latach legitymowało się
dobrą jakością wniosków umożliwiającą uzyskanie
środków unijnych? (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Matuszczaka, Lewica i Demokraci.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Z dużym zaniepokojeniem mieszkańcy województw
wschodnich przyjęli pani wypowiedź dla „Gazety
Wyborczej” z dnia 15 grudnia 2007 r., w której
m.in. odnosząc się do kryteriów podziału środków
unijnych, mówi pani, cytuję: Pieniądze z Unii po-
winny głównie trafiać do silniejszych, bardziej
uprzemysłowionych i rozwiniętych regionów Pol-
ski. Trzeba wspierać bogatych, żeby pomagali
uboższym.
Ciekawa teoria, choć obiecywaliście państwo, że
nie będziecie Polski dzielić, a regiony wschodnie będą
miały w waszej polityce szczególne preferencje. Stało
się niestety tak, jak pani powiedziała. W związku
z tym mam dwa pytania.
Co było powodem, że usunęła pani z programu
„Infrastruktura i środowisko” tylko w woj. lubelskim
aż 18 zadań proekologicznych? Wypadły m.in. zakła-
dy utylizacji odpadów komunalnych w Lublinie i Bia-
łej Podlaskiej oraz zadania z zakresu gospodarki
wodno-ściekowej w Chełmie i Zamościu. Same samo-
rządy nie będą w stanie zrealizować tych zadań.
(Dzwonek)
I pytanie drugie. Od wielu lat miasto Chełm ubie-
ga się o środki unijne na zakończenie rozpoczętej
20 lat temu budowy biblioteki publicznej. Spotyka się
z ciągłą odmową. Jakie są możliwości, by te inwesty-
cje zakończyć z udziałem środków funduszy struktu-
ralnych? Dziękuję bardzo i proszę o odpowiedź na
piśmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Roberta
Węgrzyna, Platforma Obywatelska.
Poseł Robert Węgrzyn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Najpierw chciałbym się odnieść do wypowiedzi pana
posła Krzysztofa Sońty w sprawie orłów w rządzie
Prawa i Sprawiedliwości.
Szanowni Państwo! To właśnie przez te dwa lata
liczba ministrów odstrzelonych przez waszego pre-
miera była największa od 1989 r. To znamienne.
(Poseł Jolanta Szczypińska: No i co? Zobaczymy,
ilu wam zostanie.)
Szanowni Państwo! Mieliście swój rząd, mieliście
swoich znakomitych wicepremierów, znakomitą ko-
alicję. Oddaliście władzę dobrowolnie.
(Poseł Jolanta Szczypińska: Poczekamy.) (Gwar
na sali)
(Poseł Jan Kulas: Panie marszałku, przeszkadza
się mówcy.
Pani Minister! Chcę się do pani zwrócić naj-
pierw z apelem, aby do jednego worka nie wrzucać
projektów, które mają zasadnicze znaczenie. Mówię
o projektach dotyczących bezpieczeństwa ludzi.
Chcę wrócić do sprawy tego szczęsnego czy nie-
szczęsnego zbiornika wodnego w Nysie. To napraw-
dę poważna sprawa i uważam, że powinny być
przyjęte inne kryteria dla wszystkich projektów
tego typu. (Dzwonek)
Moje pytanie nie dotyczy zbiornika wodnego
w Nysie, ale jest innej natury. Dlaczego w niektórych
programach z lat 2004–2006 istnieje zagrożenie
zwrotu środków do Unii Europejskiej? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Dariu-
sza Lipińskiego, Platforma Obywatelska.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Dariusz Lipiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani
Minister! Z listy projektów programu „Innowacyjna
gospodarka” zniknęły wszystkie projekty z prioryte-
tu: polska gospodarka na arenie międzynarodowej.
Chciałbym zwrócić uwagę na trzy z nich: poznański
„Trakt królewsko-cesarski”, wrocławski kompleks
afrikarium i projekt „Gdańsk – światowa stolica
bursztynu”. Łączy je to, że miały być realizowane
w miastach, które na pewno będą gospodarzami
Euro 2012. Z tego powodu ich strategiczny charakter
nie powinien być kwestionowany. Czyż bowiem przy
okazji Euro chcemy pokazywać tylko stadiony, czy
może jednak powinna być to dla nas szansa, żeby
zaprezentować nasz kraj w znacznie szerszym zakre-
sie, eksponując jego walory historyczne, kulturalne
i rekreacyjne? Takie projekty jak „Trakt królewsko-
-cesarski w Poznaniu” znakomicie się w tę ideę wpi-
sują. Nie wątpię, że tak dobry projekt bez problemu
zakwalifikuje się do programu „Innowacyjna gospo-
darka” w procedurze konkursowej. Jednak podsta-
wowe pytanie brzmi: Czy mając tylko cztery lata do
Euro 2012, stać nas na prowadzenie tak czasochłon-
nego postępowania? Tutaj potrzebne są szybkie de-
cyzje, dzięki którym będzie można wreszcie przejść
do etapu realizacji.
Stąd moje pytanie: Czy tego typu projekty, o zna-
czeniu de facto ponadregionalnym, nie powinny być
oceniane według innych kryteriów niż pozostałe?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Annę
Paluch, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Paluch:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ochronie śro-
dowiska mamy do czynienia z sytuacją, w której
koszt wywiązania się przez Polskę z realizacji zobo-
wiązań akcesyjnych, ok. 170 mld zł, przekracza czte-
rokrotnie, o czym zresztą dzisiaj była mowa, wartość
dostępnych środków z nowej perspektywy. Ponieważ
w traktacie akcesyjnym zapisano zobowiązania do-
tyczące redukcji zanieczyszczeń wód nawet w odnie-
sieniu do poszczególnych gmin, z wymienieniem
konkretnych miejscowości włącznie, dlatego też każ-
dy gminny projekt dotyczący oczyszczania ścieków
komunalnych jest zgodny z tym traktatem, a co za
tym idzie – z dokumentami strategicznym. To jest
oczywiste.
Druga oczywistość. Dotychczasowe doświadcze-
nia w wydawaniu środków pomocowych pokazują, że
zasada nadkontraktacji środków – to znaczy istnienie
rezerwowych projektów gotowych do realizacji, jeże-
287
li wypadną projekty dotychczas zakontraktowane, co
się zdarza, jak w życiu – umożliwia pełne wykorzy-
stanie dostępnych środków. Dlaczego zatem lista
została potraktowana w taki sposób? Sięgnę tutaj do
przykładu z Małopolski, gdzie z podstawowej listy…
(Dzwonek) Bardzo proszę o jeszcze chwilę czasu. …17
projektów wyrzucono 15. Co pani minister czy panu
ministrowi przeszkadzał projekt Związku Gmin Je-
ziora Rożnowskiego za 87 mln, Zakopanego za ponad
17, Świnnej Poręby w dorzeczu górnej Skawy za 76,
Bukowiny Tatrzańskiej za 12 mln, „Perły Doliny Po-
pradu”? Wszystkie te projekty są realizowane na
terenach o bardzo wysokich standardach ochrony
środowiska. Oczyszczalnie ścieków na Podhalu, w Kry-
nicy, zlewnia Raby – dlaczego zlekceważono w taki
sposób programy z zakresu ochrony przeciwpowo-
dziowej…
(Poseł Jan Kulas: Panie marszałku, jest duże
przekroczenie czasu.)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Pani poseł, czas.
Poseł Anna Paluch:
…górnej Wisły.
Już ostatnie zdanie, panie marszałku.
Dlaczego uciekły z tej listy, zostały wyrzucone
projekty dotyczące ochrony przeciwpowodziowej,
a nagle pojawił się projekt za jedyne 500 mln euro
dotyczący Włocławka, o którym wszystkie lokalne
i miarodajne czynniki mówią, że nie zostanie on wy-
korzystany i doprowadzi to do…
(Poseł Jarosław Wałęsa: Teraz trzeba pani poseł
Hibner dać dwie minuty.)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Pani poseł, czas…
Poseł Anna Paluch:
…utraty środków? Dlaczego tak się stało i kto za
to poniesie odpowiedzialność? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Bardzo dziękuję, pani poseł.
(Poseł Anna Paluch: Wszyscy posłowie przekra-
czają czas.)
(Poseł Jarosław Wałęsa: Ale nie o całą minutę.)
Proszę trzymać się czasu, bo zarówno posłowie
Platformy, jak i PiS-u ten czas przekraczają.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
288 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Krzysztof Putra
Proszę o zabranie głosu panią poseł Jolantę Hib-
ner, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę, pani poseł.
Poseł Jolanta Hibner:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Mini-
strowie! Największymi problemami w wykorzystaniu
środków unijnych w latach 2004–2006 było słabe
przygotowanie zadań inwestycyjnych finansowanych
z Funduszu Spójności oraz programów operacyjnych,
w tym to, o czym wcześniej mówiłam, czyli problemy
z wykupami gruntów, braki w dokumentacji czy dłu-
gie procesy przetargowe. Dodatkowo okazało się, że
w tym czasie wzrosły znacznie ceny usług budowla-
nych i ceny materiałów, co dla wielu podmiotów oka-
zało się dodatkowym problemem w prawidłowym
zakończeniu inwestycji.
W związku z tym mam następujące pytania do
pana ministra. Po pierwsze, czy na wstępnej liście
indykatywnej zgłoszono zadania inwestycyjne, które
były we wstępnej fazie przygotowania, czyli nawet
bez zatwierdzonej dokumentacji projektowej? To jest
pierwsze pytanie.
Pytanie drugie. Czy poprzedni rząd podpisał sze-
reg umów przedwstępnych z inwestorami tylko na
podstawie studium wykonalności, blokując tym sa-
mym środki dla inwestycji, które mają pełne przygo-
towanie do ich realizacji? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzenę Machałek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Machałek:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Mam w ręku opisy projektów z ziemi jeleniogórskiej,
które aspirowały do Funduszu Spójności. Jest to Je-
lenia Góra, powiat Kamienna Góra, Lubań, Nowo-
grodziec, ziemia zgorzelecka, projekt transgraniczny
Czerwona Woda. Wszystkie wypadły z listy indyka-
tywnej; podkreślam: wszystkie projekty ziemi jele-
niogórskiej. To jest część woj. dolnośląskiego, gdyby
ktoś nie wiedział. Rozumiem, że mam pojechać
i powiedzieć samorządowcom ziemi jeleniogórskiej,
z różnych opcji, że ich projekty były niedobrze przy-
gotowane, że były zbyt małe, niegotowe i polityczne?
Proszę powiedzieć, jaka była rzeczywista przyczyna
tego, że projekty z ziemi jeleniogórskiej, z byłego wo-
jewództwa wypadły z listy indykatywnej. Być może
przyczyna tkwi gdzie indziej, rzeczywiście w polityce,
w wojnie wewnętrznej, jaka trwa w Platformie Oby-
watelskiej na Dolnym Śląsku. Może samorządy mu-
siały za to zapłacić.
Proszę o odpowiedź na pytanie: Jakie były rzeczy-
wiste przyczyny tego, że te projekty nie mogą dostać
dofinansowania? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jacka
Pilcha, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma.
Proszę o zabranie głosu pana posła Tadeusza
Tomaszewskiego, Lewica i Demokraci.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pani Minister!
W czasie funkcjonowania nowej perspektywy finan-
sowej Polska będzie realizować narodowy projekt
Euro 2012. W jakich obszarach przewiduje pani moż-
liwość pojawienia się projektów związanych z orga-
nizacją Euro w kontekście przeprowadzonej weryfi-
kacji listy indykatywnej i zapowiedzi ogłoszenia
konkursów? Pan premier Tusk ogłosił, że na stadio-
ny w Poznaniu, Wrocławiu i Gdańsku zostanie przy-
znana pomoc publiczna w wysokości 360 mln zł. Czy
jest szansa w nowych konkursach w określonych ob-
szarach na pomoc unijną na budowę stadionów?
Drugie pytanie dotyczy problemów, o których
państwo piszecie w materiale. Chodzi m.in. o bariery
prawne i administracyjne w zakresie prawa budow-
lanego, zagospodarowania przestrzennego, ochrony
środowiska i zamówień publicznych. Pan minister
Mikuła mówił o dwóch obszarach, o tym, jak zamier-
zacie uregulować kwestie prawne odnośnie do ochro-
ny środowiska i zamówień publicznych, (Dzwonek)
natomiast w materiale nie jest napisane, w jaki spo-
sób i kiedy zamierzacie państwo ewentualnie zmienić
prawo, które staje się barierą w realizacji tych przed-
sięwzięć. Czy dotyczy to tylko prawa krajowego, czy
może też implementacji prawa Unii Europejskiej?
O tym również była mowa. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Iza-
belę Leszczynę, Platotforma Obywatelska.
Poseł Izabela Leszczyna:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Bardzo proszę wyjaśnić Wysokiej Izbie, czy warun-
kiem koniecznym powstania listy indykatywnej, czy-
li wskazującej, jest istnienie kryteriów, które są pod-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Izabela Leszczyna
stawą jej tworzenia. Logika podpowiada, że tak.
Przecież jeśli mamy coś wskazać, to znaczy wybrać
jedno z wielu, to musi istnieć jakieś kryterium wy-
boru. Jeśli tak jest, to proszę powiedzieć, jakim cu-
dem w październiku powstała i została opublikowana
w Monitorze Polskim lista indykatywna, skoro wtedy
nie znaliśmy kryteriów poszczególnych programów
operacyjnych, które powinny zdecydowanie być pod-
stawą takiej listy? Z jednej strony mamy narodową
strategię rozwoju, ale z drugiej – kryteria programów
operacyjnych. Dopiero te dwa warunki są konieczne,
by projekt znalazł się na tej liście. Chyba że Prawo
i Sprawiedliwość trochę chciało być w Unii Europej-
skiej, a trochę nie.
(Poseł Jarosław Wałęsa: Oni tak zawsze.)
Kiedy Unia daje pieniądze, to tak, ale kiedy trze-
ba przestrzegać jej prawa, to niekoniecznie. Dziękuję,
pani minister, że pani tej złej praktyki nie kontynu-
uje. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Woj-
ciecha Żukowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
(Poseł Jarosław Wałęsa: Nieobecny.)
Proszę o zabranie głosu pana posła Mariusza Gra-
da, Platforma Obywatelska.
Poseł Mariusz Grad:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Mam kilka do pani minister pytań natury ogólnej.
Czy istnieją realne szanse wykorzystania środków
unijnych z Funduszu Spójności w perspektywie
2004–2006 po tych haniebnych zaniedbaniach po-
przedniego rządu? Jeżeli na koniec roku 2007 jest
wykorzystanych tylko 40% środków, i trwało to przez
4 lata, to można sobie wyobrazić, jaka będzie trud-
ność wykorzystania w ostatnim roku, przez jeden rok
60% środków. Jakie są plany i jaki jest harmonogram
prac w zakresie informatyzacji wdrażania procesów
operacyjnych na lata 2007–2013 w kontekście krajo-
wym i regionalnym?
(Poseł Marzena Machałek: Tak będzie, jeśli nie
weźmiecie się do roboty.)
Mam jeszcze jedno pytanie: Ile konkursów planu-
je się w poszczególnych programach i jaka będzie ich
częstotliwość?
Natomiast jeżeli chodzi o orłów z PiS-u, to – pa-
trząc na tę salę – myślę, że dobrze, że nie mamy tutaj
okien, bo orły na pewno by wyfrunęły i nie mieliby-
śmy opozycji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: To nadaje się do
komisji etyki.)
289
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Marię
Zubę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Dlaczego, nie
określając nowych wytycznych, bez przyjęcia nowych
kryteriów wyboru projektów, bez uzasadnienia celu
dokonywania weryfikacji list, rząd Platformy Oby-
watelskiej i PSL-u pozbawił samorządy woj. święto-
krzyskiego realizacji 18 projektów, tak ważnych dla
zwiększenia tempa jego rozwoju? Dlaczego projektom
modernizacji i unowocześnienia systemu utylizacji
odpadów w Promniku i Rzędowie czy rekultywacji
terenów po kopalni siarki w Machowie, Grzybowie
i Piasecznej nie dano szansy na realizację? Dlaczego
rząd Platformy Obywatelskiej i PSL powiedział „nie”
budowie kanalizacji w 11 gminach położonych w ser-
cu Gór Świętokrzyskich, zrzeszonych w Związku
Gmin Świętokrzyskich, w gminach zrzeszonych
w Związku Gmin Nidzica i Nida 2000, w 9 gminach
zrzeszonych w Ekologicznym Związku Gmin Dorze-
cza Koprzywianki? Te inwestycje chroniłyby zlewnię
wód rzeki Kamiennej, Koprzywianki i wybudowane-
go z wielkim trudem zbiornika wodnego Wióry.
(Dzwonek) Jeszcze chwilkę, panie marszałku. I wresz-
cie: Dlaczego ten rząd uważa, że lepiej patrzeć na
szkody popowodziowe, słuchać płaczu właścicieli za-
lewanych terenów i wypłacać miliony złotych z tytułu
odszkodowań, zamiast budować i modernizować wały
przeciwpowodziowe wzdłuż Wisły na odcinku Koszy-
ce–Puławy? Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzennę Drab, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzenna Drab:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Przygotowane listy kluczowych projektów do zreali-
zowania przy wsparciu środków unijnych poprzedzo-
ne były długim okresem ich szczegółowego przygoto-
wania oraz konsultacjami społecznymi. Decyzja pani
minister kwestionująca dzisiaj sensowność wykona-
nia tej trudnej pracy powoduje, że cofamy się w tych
pracach przynajmniej o rok i narażamy beneficjentów
na straty. Pani minister, proszę o odpowiedź na py-
tanie: Czy nie obawia się pani, że Polska nie zdąży
wydać wszystkich pieniędzy otrzymanych w ramach
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
290 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Marzenna Drab
pomocy unijnej przez nieodpowiedzialne działania
rządu?
Pani Minister! Proszę poinformować Wysoką Izbę
i polskie społeczeństwo, jak będzie przebiegać proces
wyłaniania projektów w ramach konkursów. Czy
będą stosowane jakiekolwiek kryteria przy ich wybo-
rze? Posłowie Platformy Obywatelskiej z woj. kujaw-
sko-pomorskiego już w ubiegłym tygodniu poinfor-
mowali opinię publiczną o bardzo dobrze przygoto-
wanych projektach z listy indykatywnej i zapewniali,
że na pewno wygrają w konkursach. Skąd posłowie
PO mają taką pewność i wiedzę? Czy chodzi o to, żeby
posłowie PO mogli wykazać się przez załatwianie –
takiego używają sformułowania – spraw dla swoich
okręgów wyborczych, a beneficjenci wiedzieli, komu
to zawdzięczają? Proszę o pisemne uzasadnienie po-
wodu wykreślenia projektu na około 25 mln euro
z woj. kujawsko-pomorskiego. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Grze-
gorza Sztolcmana, Platforma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Sztolcman:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z trybuny padło
stwierdzenie, że bardzo istotnym, może najważniej-
szym kryterium umieszczenia projektu na liście po-
zakonkursowej jest stopień jego skomplikowania.
Właściwie nie wiem, czy śmiać się, czy płakać, bo
przecież jest rzeczą oczywistą, że takie trudne pro-
jekty, przygotowywane bez jasnych kryteriów, bez
wytycznych, w pośpiechu, bardzo często są obarczone
licznymi błędami. I mam pytanie do pani minister:
Czy pani uważa, że właśnie takie projekty powinny
być umieszczane na listach pozakonkursowych, czy
wprost przeciwnie, trudne projekty powinny przecho-
dzić weryfikację konkursową, aby zachęcać wniosko-
dawców do ich perfekcyjnego przygotowania, aby po
prostu zapobiec marnotrawieniu środków finanso-
wych? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo roszę o zabranie głosu pana posła Kazi-
mierza Gołojucha, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gołojuch:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Wykreślony z listy indykatywnej Programu Opera-
cyjnego „Infrastruktura i środowisko” projekt „Re-
kultywacja terenów zdegradowanych górnictwem
siarki w województwie podkarpackim i świętokrzy-
skim” jest w trakcie realizacji. Dotychczas wydano
około 1100 mln zł na poszczególne etapy tego przed-
sięwzięcia. Do zakończenia zadania, aby uzyskać
końcowy efekt, niezbędnych jest około 142 mln euro.
Proszę o odpowiedź na następujące pytanie: W jakim
postępowaniu konkursowym będzie mógł uczestni-
czyć wyżej wymieniony projekt oraz drugi projekt
dotyczący rekultywacji terenów poprzemysłowych na
obszarze Polski Południowej zdegradowanych przez
przemysł naftowy do końca drugiej wojny światowej?
Nadmieniam, że oba te przedsięwzięcia są przygoto-
wane do realizacji. Chcę zaznaczyć, że wszystkie 13
projektów, które znajdowały się na liście indykatyw-
nej w województwie podkarpackim, zostały wykre-
ślone. Ani jeden nie został przewidziany do realizacji.
Jest to niedopuszczalne. Uważam to za wielki skan-
dal. Zaznaczam, że było 8 pozwoleń na budowę, jeśli
chodzi o te projekty. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Ożoga, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Ożóg:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jeśli chodzi o wy-
budowanie zbiornika Kąty-Myscowa, to wszyscy
posłowie PSL-u i Platformy w ubiegłej kadencji,
jeszcze parę miesięcy temu w interpelacjach i licz-
nych wystąpieniach wykazywali jego strategiczne,
ponadregionalne znaczenie. Zagrożenia, jakie
przedstawiali, jeśli nie będzie wybudowany, to wręcz
wizja apokalipsy.
(Poseł Jan Kulas: Niech pan nie przesadza.)
Co się stało, że ten projekt przepadł? Czy prawdą
jest, że jeszcze 5 grudnia w Ministerstwie Środowi-
ska był on przewidywany do realizacji z montażem
finansowym? Proszę zwrócić na to uwagę. Mam do-
kumenty: 146 mln środków unijnych i 24 mln euro
środków krajowych. A nie odwrotnie. Co się stało od
5 grudnia do 1 lutego?
Czy prawdą jest, że projekty w sprawie Żuław
i Włocławka z listy indykatywnej bardzo głęboko in-
gerują w Naturę 2000 i są mniej zaawansowane pro-
jektowo niż Kąty-Myscowa?
Jeszcze jedna rzecz. Wiele mówiono… (Dzwonek)
Panie marszałku, jedno zdanie.
Wiele mówiono o pięknych ptakach, jakimi są
orły. Pozwólcie, że ze względu na brak czasu o nielo-
tach nie będę się wypowiadał. (Oklaski)
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Mie-
czysława Kasprzaka, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Też chciałbym zapytać o zbiornik Kąty-Myscowa, bo
już 40 lat trwa debata wokół tego tematu. Kiedy
2 lata temu chcieliśmy przygotować wieloletni pro-
gram inwestycyjny, PiS powiedział: Nie, zabezpieczy-
my środki z programów pomocowych, bo szkoda kra-
jowych pieniędzy. Uwierzyliśmy w to, wycofaliśmy
nasz program. To, co usłyszałem od pana ministra,
jest dla mnie szokujące. Wobec potrzeby 170 mln euro
program obejmował 20 mln euro. Dziwię się więc, że
przez 2 lata PiS nie potrafił właściwie przygotować
programu, jest to dla mnie szokujące.
Pani minister, mam wobec tego pytanie. Czy ist-
nieje jakaś szansa ponownego wprowadzenia tego
projektu, jeżeli chodzi o zbiornik Kąty-Myscowa, bo
jest to rzeczywiście poważna, ponadregionalna i wie-
lowątkowa sprawa. Jest apel, żeby przychylić się do
prośby i potrzeb mieszkańców.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Boże-
nę Kotkowską, Lewica i Demokraci.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Chciałabym zapytać, dlaczego z listy projektów indy-
widualnych realizowanych ze środków Unii Europej-
skiej usunięty został projekt dofinansowujący budo-
wę wysypiska śmieci w Bielsku-Białej w wojewódz-
twie śląskim.
Na tę ważną dla miasta inwestycję mieszkańcy
czekają już 6 lat. Ta decyzja nie jest dla mnie zupełnie
zrozumiała, gdyż priorytetem Unii Europejskiej jest
ochrona środowiska. Nasz kraj zdecydowanie odbie-
ga od norm unijnych w tym zakresie. Niedofinanso-
wanie wspomnianej inwestycji może spowodować, iż
gmina będzie musiał zaciągnąć kredyt, a tym samym
zwiększyć deficyt budżetowy.
Mam jednak nadzieję, że w trakcie powtórnej we-
ryfikacji uwzględni pani minister nasz projekt. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
291
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Witolda
Namyślaka, Platforma Obywatelska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
W informacji rządu na temat wykorzystania środków
Unii Europejskiej jest informacja o bardzo niskim
wykorzystaniu środków w ramach Sektorowego Pro-
gramu Operacyjnego „Rybołówstwo i przetwórstwo
ryb” – nieco ponad 51%. Z czego wynika tak niski
poziom realizacji programu do końca 2007 r.? Czy
w związku z tym nie ma zagrożenia dla wykorzysta-
nia całości środków przeznaczonych na wyżej wymie-
niony program?
Pani minister, mamy już drugi miesiąc 2008 r.
Nowa perspektywa finansowa zakłada finansowanie
na lata 2007–2013. Czy weryfikacja list indykatyw-
nych i pozostawienie na nich najbardziej zaawanso-
wanych w realizacji projektów ma służyć przyspie-
szeniu wdrożenia nowej perspektywy?
Pani minister, zarzucono pani, że podpisane kon-
trakty opóźnione są o 4 miesiące, że bardzo utrudnią
realizację inwestycji. W jakich terminach w przeszło-
ści podpisywano kontrakty z województwami? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Kochanowskiego, Lewica i Demokraci.
Poseł Jan Kochanowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Chciałbym zapytać, czy prawdą jest, pani minister,
że województwo lubuskie należało zawsze do woje-
wództw, które wykorzystywały najlepiej środki po-
mocowe, zresztą od wielu lat nie było z tym problemu.
Dzisiaj mamy z listy kluczowych projektów wykre-
ślone mniej więcej 90% tych projektów. Nie zagłębiał-
bym się w sprawę tylko jednego województwa, ale
chciałbym spytać: Pani minister, jak pani widzi całą
politykę w odniesieniu do pasa zachodniego? Opole
– 100%, województwo dolnośląskie – 90%, wojewódz-
two lubuskie – 90% tych projektów, województwo
zachodniopomorskie – mniej, bo 70%. Została znie-
siona granica – formalnie. Jak Ministerstwo Rozwo-
ju Regionalnego patrzy na tę kwestię? Nie chciałbym
żyć (Dzwonek) w takiej sytuacji, że po jednej stronie
Odry jest lepsza Europa, po drugiej stronie gorsza
Europa. Jak Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
patrzy na tę kwestię w całym pasie zachodnim?
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
292 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Poseł Jan Kochanowski
I jeszcze jedno pytanie, panie marszałku, szybko.
Nie wiem, pani minister, czy dotarł do pani problem
dotyczący wykorzystania Europejskiego Funduszu
Społecznego? Dzisiaj beneficjenci skarżą się, że wpro-
wadzono tzw. generator wniosków. Przede wszystkim
chodzi o wnioski z małych miejscowości. Zanim one
wypełnią te wnioski, czas składania mija i otrzyma-
nie tych środków może być z tego względu utrudnio-
ne. Jeżeli dotarł ten problem do pani, to jak go nale-
żałoby rozwiązać? Jeżeli nie, to prosiłbym o rozpo-
znanie tego tematu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzenę Dorotę Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Pani Minister! Wysoka Izbo! Chcę zapytać, jakie
były kryteria usunięcia z list indykatywnych projek-
tów niezwykle ważnych dla południowego Mazow-
sza? Chodzi konkretnie o subregion radomski, bardzo
biedny, pod względem parametrów gospodarczych
przypominający tzw. ścianę wschodnią. Chodzi o ta-
kie projekty, jak: modernizacja i rozbudowa gospo-
darki wodno-ściekowej na terenie aglomeracji Ra-
dom, zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno-
-ściekowej na terenie gminy Kozienice, budowa zbior-
nika wodnego w Nowym Mieście nad Pilicą, budowa
i wyposażenie Polskiego Centrum Kultury Filmowej
w Nowym Mieście nad Pilicą? Na marginesie, inwe-
stycja ta bardzo radowała środowisko filmowe. Co
z tymi inwestycjami się stanie? Zarówno przedstawi-
ciele PO, jak i PSL zapewniali przed wyborami, że zna-
ją uwarunkowania gospodarcze regionu i zrobią wszyst-
ko (Dzwonek), aby rozwijał się on w sposób jak najszyb-
szy i najpełniejszy. Mieli państwo szansę na dotrzyma-
nie słowa. Nie dotrzymaliście państwo słowa.
(Poseł Jan Kulas: Mieliście na to 2 lata.)
I generalne pytanie: Kto samorządom zwróci
środki wydatkowane przez nie na przygotowanie pro-
jektów, które zostały usunięte z list indykatywnych?
Przypominam, że środki samorządów to też są środ-
ki państwa polskiego. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Kozaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Kozak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Z listy podstawowej programu operacyjnego „Infra-
struktura i środowisko” w dziale: Bezpieczeństwo
energetyczne Polski zdjęto między innymi projekty:
„Budowa terminalu LMG” oraz trzy projekty gazo-
ciągów. Na tym posiedzeniu Sejmu podczas omawia-
nia punktu: Informacja bieżąca, dotyczącego dywer-
syfikacji gazu potwierdzono, że bezpieczeństwo ener-
getyczne Polski, zwłaszcza dostaw gazu, praktycznie
nie istnieje. Stąd moje dwa pytania. Po pierwsze, czy
w tej sytuacji nie warto rozważyć uwzględnienia in-
nych projektów z listy rezerwowej zwiększających
bezpieczeństwo energetyczne Polski, na przykład
projektu: „Rozbudowa bazy zbiorników na produkty
i półprodukty oraz budowa rurociągu produktowego
pomiędzy rafinerią a portem w Gdańsku”. I drugie
pytanie: Dlaczego zostały zdjęte z listy podstawowej
(Dzwonek) projekty związane ze zwiększeniem dy-
wersyfikacji gazu? Dlaczego w tej decyzji nie uwzględ-
niono polskiej racji stanu? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł
Danutę Jazłowiecką, Platforma Obywatelska.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Wielokrotnie ten rząd, dzisiaj również pan minister
Mikuła, podkreślał, jak bardzo mało mamy środków
na realizację dyrektyw środowiskowych – wystarczy
na zaspokojenie tylko jednej czwartej potrzeb.
W przypadku dyrektywy wodnej, ściekowej mamy
zaledwie 12 mld, a potrzeba 70 mld zł, a więc mamy
5% mniej. Często, na szczęście coraz częściej, mówi-
my, że nie należy rozpraszać środków unijnych, ale
wydaje mi się, że doświadczenie z lat 2004–2006,
które mamy, wskazuje, że powodem rozpraszania
tych środków w tamtych latach i jeszcze dzisiaj jest
między innymi fakt, że rozproszony był proces decy-
zyjny, to znaczy każda instytucja zarządzająca, in-
stytucja pośrednicząca miała swoje wytyczne, swoje
zasady i tak naprawdę beneficjenci czuli się potwor-
nie zagubieni, bo dostawali z różnych instytucji róż-
ne informacje. Chciałabym zapytać: (Dzwonek) Czy
teraz jest możliwość uniknięcia takich sytuacji? Czy
możemy zintegrować ten proces decyzyjny i wyzna-
czyć jedne zasady, jedne reguły, tak by beneficjentom
dużo łatwiej przygotowywało się projekty? Dziękuję.
(Oklaski)
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Czy może zgłosił się ktoś z posłów?
(Poseł Jan Kulas: Nie.)
(Poseł Jarosław Wałęsa: Dziękujemy.)
Nie widać.
Proszę o zabranie głosu panią Elżbietę Bieńkow-
ską, minister rozwoju regionalnego.
Bardzo proszę, pani minister.
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska:
Postaram się poodpowiadać na pytania, chociaż
głowę mam taką. Za chwilę jeszcze będzie mówił pan
minister Mikuła, też chyba raczej ogólnie, o projek-
tach dotyczących ochrony środowiska. Natomiast już
teraz chciałabym powiedzieć, że dostaną państwo
indywidualne pisemne odpowiedzi na temat każdego
jednostkowego projektu. Projektów na listach indy-
widualnych było 541, zostało 433, i naprawdę ja nie
wszystkie pamiętam, ale postaram się odpowiedzieć,
komasując pewne państwa pytania.
Po pierwsze, były zarzuty co do tego, że nie wia-
domo, dlaczego właściwie ta lista była weryfikowana.
Proszę państwa, wiadomo, dlaczego była weryfiko-
wana. Była ona weryfikowana, dlatego że poprzednie
listy powstawały w sierpniu i październiku czy nawet
w listopadzie zeszłego roku, kiedy nie było zatwier-
dzonych programów operacyjnych, w tym najwięk-
szego. Większość państwa uwag dotyczyła tego pro-
gramu, tematów środowiskowych, czyli programu
operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, który
został zatwierdzony przez Komisję Europejską
w pierwszych dniach grudnia. W tym programie
zapisane są pewne kryteria strategiczne, których
jeżeli projekt nie spełni, to nie ma co marzyć o przej-
ściu potem kryteriów w konkursie na przykład. Ko-
misja Europejska wymagała tego. To było mamienie
przez półtora roku ludzi, że jakieś projekty mogą nie
przejść również kryteriów szczegółowych zatwier-
dzonych przez komitety monitorujące. Te projekty,
które zostaną na liście projektów indykatywnych,
muszą taką ścieżkę przejść, ponieważ to jest obo-
wiązkowe.
Jeszcze raz powiem o tym mamieniu. Dlaczego?
Dlatego że większość z państwa, która apelowała
o przywrócenie projektów na listę, mówiła w bardzo
dużej części o projektach rezerwowych, ponieważ
było ich kilkaset na listach rezerwowych. Mówię zno-
wu o środowisku. Na listach głównych było kilka-
dziesiąt projektów, natomiast na rezerwowych było
kilkaset. Na projekty rezerwowe już w ogóle nie było
środków. To są projekty, które nie dostałyby dofinan-
sowania.
293
Przypominam państwu, że w Polsce jest kilka
tysięcy beneficjentów. Proszę mnie nie rozumieć źle,
ale jeżeli słyszę o pojedynczych gminach – gmina Li-
pie, gmina Raszków – to jak można mówić o strate-
gicznym wpływie takich niewielkich projektów, 300-
-tysięcznych, na cały kraj? Takich projektów i takich
beneficjentów, którzy czekają na środki na ich reali-
zację, są w Polsce tysiące. Natomiast na tej liście było
ich 90, wybranych. I tylko na te 90 starczyłoby pie-
niędzy. Podstawową ścieżką – o to też było pytanie,
jak jest w innych krajach Unii Europejskiej, czy dzia-
łają takie listy i takie konkursy – wyboru projektów
dofinansowania w Unii Europejskiej są konkursy. To
jest podstawowa ścieżka. Zdarzają się w innych kra-
jach takie listy indykatywne, ale absolutnie nie wy-
pełniają w 100% programu ani nawet w 70%. Ja
wszystkie decyzje wszystkich ministrów sektorowych
poparłam. Natomiast pan minister środowiska zde-
cydował, że tylko 30% środków będzie obecnie zapi-
sanych na liście indykatywnej.
Przypomnę jeszcze raz, że te listy będą analizo-
wane co pół roku, i projekty mogą z nich zarówno
wypadać, jak i być wpisywane. Natomiast podstawo-
wą ścieżką w przypadku projektów tego samego typu,
tej samej skali oddziaływania w Polsce, jeśli chodzi
o gospodarkę wodno-ściekową, na którą, powtórzę
jeszcze raz, jest znacznie za mało środków, będą kon-
kursy.
Jeśli chodzi o Euro 2012 – to się wiąże z prioryte-
tem turystycznym, który w całości zniknął – to była
tu też kilkakrotnie przypominana kwestia konsulta-
cji społecznych, które jakoby nie zostały dopełnione
w procesie weryfikacji. Otóż nie wprowadziliśmy –
mam nadzieję, że państwo to zauważyli – ani jednego
nowego projektu na listę. Powtórzę to, o czym mówi-
łam wielokrotnie, bardzo czasami krzywdząc benefi-
cjentów. Dostaję listy pełne projektów z różnych re-
gionów kraju, przy czym od razu może wspomnę
o tym, że zarówno ze wschodu, jak i z zachodu, co
świadczy o zupełnej bezstronności tej weryfikacji,
ponieważ tu wypowiadała się i wschodnia, i zachod-
nia Polska, i Śląsk jeszcze, i oczywiście Opolszczyzna,
natomiast te… Straciłam wątek.
W każdym razie nie było wprowadzanych żadnych
nowych projektów. Ani jeden nowy projekt – taka
była nasza zasada – nie był wprowadzony. Na pewno,
na 100%. Powtarzam, ani jeden nowy projekt. Jeżeli
była zmiana tytułu, tak się zdarzyło chyba w przy-
padku jednego projektu z zakresu infrastruktury –
pan minister Mikuła może to sprecyzować – to po
prostu było to w czasie weryfikacji…
(Poseł Krzysztof Jurgiel: Może to nowy projekt.)
Nie, to nie jest nowy projekt – upieram się przy
tym – i dlatego nie trzeba było przeprowadzać kon-
sultacji społecznych.
Powracam do Euro 2012 i to tego priorytetu tu-
rystycznego, który w całości zniknął. On zniknął
dlatego, że Ministerstwo Sportu i Turystyki uznało,
że w ogóle żadne procedury w trakcie tworzenia listy
indykatywnej w odniesieniu do tego priorytetu nie
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
294 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska
były dochowane. Nie wszyscy beneficjenci wiedzieli
o tym, że taka lista była tworzona i nie dotrzymano
tego obowiązkowego terminu i zakresu konsultacji
społecznych.
Było pytanie o nadkontraktację. Nadkontraktacja
100-procentowa w tym momencie, kiedy jest taka ga-
lopada cen w Polsce, że mamy problem w Funduszu
Spójności właśnie z niedoborem środków, a nawet nad-
kontraktacja 5-procentowa obecnie, to by było ryzyko.
Musimy mieć raczej poduszkę na ten czas, na ten rok,
poduszkę 10-procentową, taką, która zabezpieczy be-
neficjentów, żeby nie musieli po przetargach dokładać
znacznej ilości własnych środków.
Kolejna rzecz, w związku z tymi powtarzającymi
się stwierdzeniami w stylu „ograbiliście, zabraliście”.
Otóż cały czas jednak istnieje głębokie niezrozumie-
nie charakteru tej listy. Ta lista nic nikomu nie da-
wała i nie obiecywała.
(Poseł Krzysztof Jurgiel: Nadzieję.)
Nadzieja co do projektów rezerwowych to było
mamienie, bo na projekty rezerwowe nie było środ-
ków, a projekty rezerwowe stanowiły dwa razy więk-
szą listę niż projekty główne.
Natomiast te pieniądze przecież nie znikają, te
pieniądze są przeznaczone na konkursy – 29 mld zł,
prawie 10 mld zł, jeśli chodzi o środowisko. Te pie-
niądze przeznaczone na konkursy pojawiają się, tylko
w inny sposób. Na podstawie doświadczenia, które
mamy w tej chwili, jeśli chodzi o tworzenie listy przez
ostatni rok, jesteśmy przekonani, że to będzie szyb-
sza ścieżka, ponieważ bardzo dużo projektów, po pro-
stu w postaci tej kartki, na której były zgłoszone,
zostało.
Wpisałam sobie tutaj województwo podkarpackie,
ale w związku z tym, że wszystkie województwa mó-
wią, iż zostały ograbione, może ono służyć za przy-
kład. Zostało ono „ograbione” z dwóch projektów
środowiskowych. Powiem państwu, jak ta lista pod-
karpacka, jeśli chodzi o środowisko, wyglądała. Otóż
na koniec września te dwa projekty były na liście
rezerwowej, na koniec października znalazły się one
na liście głównej, a 9 projektów pojawiło się na liście
rezerwowej zupełnie bez pokrycia. Państwo sobie
musieli zdawać sprawę, że nie ma pokrycia na te
środki, przy czym dopisując te projekty, zmniejszano
znacznie dofinansowanie i bardzo wielu beneficjen-
tów zgłaszało się, wcześniej jeszcze, przed weryfika-
cją listy, mówiąc np.: Mam projekt na liście rezerwo-
wej, ale powinienem mieć na niego 100 mln, a jest
wpisane 20. I co w związku z tym? To były naprawdę
czcze obietnice, które do niczego by nie prowadziły,
i, wydaje się, ten balon trzeba było przekłuć prędzej
czy później.
To, że nie rezygnujemy całkowicie z tej metody,
świadczy o tym, że będziemy się starać, i to napraw-
dę były bardzo jasno określone kryteria. Te kryteria
– zarówno wyniki weryfikacji, czyli dlaczego dany
projekt odpadł, i kryteria w poszczególnych tema-
tach – są na naszej stronie internetowej, państwu
również będą dostarczone. To są dość duże pakiety,
bo, jak mówię, projektów było 500, ale zarówno te
z Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środo-
wisko”, jak i z PO „Innowacyjna gospodarka”, od
południa, zdaje się, są już, to wszystko jest na stro-
nie internetowej. Na stronie są również harmono-
gramy konkursów, które, jeśli chodzi o PO „Inno-
wacyjna gospodarka”, rozpoczynają się już w lutym,
jeśli chodzi o PO „Infrastruktura i środowisko”,
rozpoczynają się w marcu.
Dwa słowa o kontraktach; było pytanie, w jaki
sposób kontrakty to przyspieszą. Kontrakty są spo-
sobem przekazania środków w dół. Są takim instru-
mentem, jedynym niestety, który pozwala przekazać
środki do regionów na realizację projektów zarówno
regionalnych, jak i lokalnych. Było pytanie o to, cho-
ciaż to już może nie jest takie ważne, jak samorządy
wojewódzkie – ja o tym dwa słowa powiedziałam – od-
niosły się w trakcie podpisywania kontraktów do list
indykatywnych. Otóż w związku z tym, że samorzą-
dy wojewódzkie przez ostatnie półtora roku wyłącz-
nie protestowały przeciwko tym listom, to odniosły
się do tego z zupełnym zrozumieniem. Dla samorzą-
dów – pan poseł Arkit o tym mówił – nie tylko woje-
wódzkich, ale wszystkich szczebli, absolutnie podsta-
wową wiedzą jest to, że podstawą do pozyskania
środków jest konkurs, chyba że się ma jakiś wyjątko-
wy projekt o znaczeniu krajowym, wtedy on może być
na takiej liście umieszczony. Ale podstawą uzyskiwa-
nia środków jest konkurs i mogę państwa zapewnić,
że samorządy są do tego przyzwyczajone. Jeżeli mo-
gły coś uzyskać poprzez wpisanie ich na listę, to oczy-
wiście z tego skorzystały, jak każdy. Ale naprawdę
nie wywołuje to burzy.
Nie wywołuje to burzy, szczególnie jeśli chodzi
o samorządy wojewódzkie, bo dla nich to jest abso-
lutnie jasne. Część samorządów wręcz, powiedziała-
bym, była przymuszana do tego, a nawet szantażo-
wana, żeby w swoich regionalnych programach robić
listy indykatywne, bo inaczej projekty programów
operacyjnych nie zostaną przesłane do Brukseli. A więc
to jest absolutnie nieprawda, że samorządy wojewódz-
kie są przeciwko konkursom. To jest nieprawda.
(Poseł Izabela Kloc: Przez ustawę, przez posłów
– szantażyści...)
(Głos z sali: No, ustawa.)
Nie, nie do końca ustawa.
Teraz jeszcze sprawa uproszczenia procedur.
A więc, jeśli chodzi o przedsiębiorców, to głównie
znaczne zmniejszenie zakresu składanej dokumen-
tacji, oświadczenia zamiast zaświadczeń, prostsze
procedury oceniające projekt, a nie papiery, i bardziej
przejrzysty system ocen.
Jeśli chodzi o turystykę i Euro, to w kwietniu
zostanie dokonany nabór do całego priorytetu. Jed-
nym z podstawowych kryteriów rzeczywiście będzie
Euro 2012.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Minister Rozwoju Regionalnego
Elżbieta Bieńkowska
Odpowiadając pani poseł Jakubiak, chcę powie-
dzieć, że były trzy projekty turystyczne, jednak po-
krywały się one i nie były kompatybilne. W obecnej
chwili zamiast wspomnianych trzech, jest zapisany
jeden projekt systemowy, obejmujący zarówno pro-
mocję, informację, jak i IT. Jako projekt systemowy
został on już wpisany w program, tak że Polska Or-
ganizacja Turystyczna może zaczynać prace nad tym
projektem.
W preumowach, których treść akceptuje Mini-
sterstwo Rozwoju Regionalnego, wyraźnie jest napi-
sane, że preumowa jest nieważna, jeżeli projekt nie
spełnia kryteriów strategicznych. Właśnie takie
preumowy zawarto. Na 21 preumów zawartych
w sektorze środowiska w tym samym dniu, w którym
była ogłoszona lista projektów kluczowych – co już
samo w sobie jest bardzo dziwne – 16 pochodziło
z woj. świętokrzyskiego, z woj. podlaskiego – 2, z woj.
śląskiego – 5. Mówię tu o skali całej Polski. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu
w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego pana Janu-
sza Mikułę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
Janusz Mikuła:
Panie Marszałku! Szanowni Posłowie! Jeżeli cho-
dzi o gospodarkę wodno-ściekową i projekty w zakre-
sie tej gospodarki, jak zostało już powiedziane, na
liście podstawowej były projekty na kwotę 2,4 mld
euro. Na drugie tyle opiewały projekty z listy rezer-
wowej. W tym kontekście lista rezerwowa praktycz-
nie nie miała żadnego pokrycia w finansach, żeby
można było zrealizować te projekty. Nawet jeżeli pro-
jekty były przygotowywane w ramach listy rezerwo-
wej, to trzeba wyraźnie powiedzieć, że ta dokumen-
tacja nie przepadnie.
Mówiłem o skali zobowiązań, jaka stoi przed Pol-
ską. Te projekty muszą być zrealizowane, niekoniecz-
nie ze środków unijnych. Projekty duże, dające naj-
lepszy efekt, powinny być realizowane z udziałem
środków unijnych, wtedy będziemy w stanie wykazać
Komisji Europejskiej, że efektywność wydatkowania
tych środków była na odpowiednio wysokim pozio-
mie. Pozostałe projekty mogą być realizowane
z udziałem zarówno narodowego, jak i wojewódzkich
funduszy ochrony środowiska oraz wkładu własnego
beneficjentów. Dlaczego tryb konkursowy jest naj-
właściwszy, w szczególności dla mniejszych obiek-
295
tów? Ponieważ te obiekty ktoś w przyszłości musi
utrzymać, muszą być one eksploatowane. Jeżeli te
projekty będą przewymiarowane, z czym mieliśmy
do czynienia w latach 90., jeżeli ich eksploatacja bę-
dzie bardzo droga, to pytam się, kto za to zapłaci.
Jeżeli m3 ścieków będzie kosztował 18, 20 czy nawet
30 zł, a w 2007 r. udało nam się odnaleźć taki projekt,
to które społeczeństwo będzie na to stać? Dlatego
procedura konkursowa jest jak najbardziej właściwa
dla tego typu projektów.
Podobnie jest z gospodarką odpadami. Mamy
w Polsce bardzo dużo przykładów projektów dotyczą-
cych przede wszystkim instalacji do segregacji, kom-
postowni, które kończą jako składowiska odpadów,
gdzie poziom odzysku wynosi 5, 6, 7%, a koszty uty-
lizacji 1 t odpadów przekraczają 250 zł. Koszty utyli-
zacji są droższe niż w spalarniach odpadów komunal-
nych. Kogo na to stać? Dlatego tak ważna jest rola
konkursu. Wskaźniki, kryteria szczegółowe, któ-
re zostaną przyjęte przez komitet monitorujący,
między innymi będą te kwestie regulować, będzie
można ustawić ranking projektu w zależności od
wielkości obiektu, możliwości jego przetwarzania,
możliwości odzysku i redukcji odpadów i w końcu
wszystkich wskaźników ekonomicznych decydu-
jących o tym, że taki projekt będzie mógł w przy-
szłości swobodnie funkcjonować. Dzisiaj mamy już
w Polsce takie obiekty, do których się nie wozi
odpadów.
Wracając jeszcze na chwilę do gospodarki wodno-
-ściekowej, trzeba bardzo wyraźnie powiedzieć, że
w kryteriach szczegółowych zaproponowaliśmy taki
dobór projektów, żeby był związany z gospodarką
w całej zlewni, żeby projekty były hierarchizowane
z punktu widzenia ochrony wód w zlewni, i tylko
wtedy takie podejście ma sens. Błędem było w prze-
szłości dzielenie czy skłanianie beneficjentów przez
narodowy fundusz do dzielenia projektów, dużych
kompleksowych projektów na projekty małe. Przypo-
minam sobie, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
reagowało w niektórych przypadkach wręcz w naro-
dowym funduszu, żeby odstąpił od takich działań, bo
to były działania szkodliwe. Teraz podejście zlewnio-
we będzie preferowane i te projekty będą miały dużą
szansę.
Zagrożenia i działania przeciwpowodziowe. Pro-
szę państwa, jeżeli Ministerstwo Środowiska, a przede
wszystkim Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej nie
opracuje wieloletniego planu inwestycyjnego w za-
kresie działań przeciwpowodziowych, to te środki
z programu operacyjnego zostaną zmarnowane. One
się mają wpisać w cały krajowy plan. Przypominam,
że tych środków jest niezwykle mało. Mamy przykład
zbiornika Kąty-Myscowa. Wartość 170 mln euro. Po-
ziom dofinansowania przewidziany w programie ope-
racyjnym 20 mln euro, czyli praktycznie zero efektu
ekologicznego w 2015 r. Musi być precyzyjny montaż
finansowy i hierarchia inwestycji, w szczególności
właśnie w działaniach przeciwpowodziowych. Obiek-
ty w działaniach przeciwpowodziowych w tym kra-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
296 Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Rozwoju Regionalnego Janusz Mikuła
jowym planie będą dobierane z punktu widzenia
skali zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi oraz mająt-
ku. To ma być kryterium zasadnicze i takie będzie.
Proszę państwa, jeden kapitalny przykład z go-
spodarki odpadami. Pod koniec wypowiedzi i pytań
był przywołany projekt Bielsko-Biała, stacja do se-
gregacji i kompostownia, składowisko. Dokładnie go
pamiętam, bo byłem dwa tygodnie temu w Bielsku-
-Białej i rozmawiałem z prezydentem miasta na te-
mat tego projektu. 118 tys. ton odpadów rocznie,
z tego ponad 90 tys. ton odpadów na składowisko.
Jaki to jest efekt ekologiczny? Dlaczego nie można
w takiej instalacji odzyskać co najmniej 40% odpa-
dów – jest to technicznie możliwe – jeśli nie 50%,
i poddać recyklingowi przynajmniej 35%? Czy po to
wydajemy tak gigantyczne pieniądze, żeby budować
kolejne wysypisko? Mamy ich w Polsce 899 i nie wia-
domo, co z nimi zrobić i jakich pieniędzy użyć do ich
zamknięcia i rekultywacji. Czy będziemy w ramach
nowego programu budować nowe składowiska? Wła-
śnie po to jest konkurs, że mają być uwzględnione
wskaźniki dotyczące wielkości odzysku, wielkości
recyklingu i efektywności ekonomicznej tego proce-
su. Tak będą dobierane projekty.
I jeszcze jeden kapitalny przykład. Marszałek wo-
jewództwa opolskiego 5 lutego przysyła pismo do
ministerstwa – przesyła do pana premiera Tuska, my
to dostajemy do wiadomości – w którym pisze o tym,
ile projektów zostało usuniętych z listy indykatyw-
nej, i pisze, że: naszym zdaniem z 5 zgłoszonych przez
nasz region projektów kluczowych do Programu Ope-
racyjnego „Infrastruktura i środowisko” dwa niżej
przedstawione winny się tam bezwzględnie znaleźć.
Pierwszy z tych projektów to poprawa jakości wody
pitnej i uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej
na obszarze zbiornika w Opolu-Zawadzie. Projekt
o wartości 140 mln euro, znajdujący się na liście re-
zerwowej, a nie na podstawowej.
Proszę państwa, jeszcze raz powtarzam: projekty
na liście rezerwowej nie miały w ogóle pokrycia
w finansach, a marszałek twierdzi, że jest to najważ-
niejszy projekt w województwie.
(Głos z sali: Proszę pamiętać, że nikt nie powie-
dział, iż lista rezerwowa w ogóle nie będzie realizo-
wana.)
Moment, proszę państwa, ale marszałek dokład-
nie wiedział o tym, że nie ma pokrycia finansowego
na listę rezerwową.
(Poseł Danuta Jazłowiecka: Ale, panie ministrze,
pan marszałek nie wiedział, że lista rezerwowa nie
ma pokrycia. Całe społeczeństwo było mamione.)
Zgadza się.
Proszę państwa, jeżeli chodzi o tereny posiarkowe
i w ogóle rekultywację, to ja zgadzam się, że konkurs
wszystkiego nie ureguluje. Między innymi dlatego dwa
razy w roku będzie weryfikacja listy kluczowej i tego
typu projekty będą mogły wejść na listę kluczową.
Dlaczego natomiast ten projekt został w tej chwi-
li zdjęty? Państwo dokładnie wiecie, od ilu lat rekul-
tywacja tych terenów jest finansowana ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej, ile pieniędzy do tej pory na to wydano.
Ministerstwo Środowiska podjęło decyzję, że zrobi
pełną analizę efektywności ekonomicznej wydatko-
wania tych środków i dopiero po tej analizie określi
zakres dla projektów rekultywacyjnych, co będzie
finansowane ze środków Unii Europejskiej, po to
żeby efektywność wydatkowania tych środków była
na odpowiednim poziomie. To jest wyjaśnienie kwe-
stii rekultywacji.
Jest to podobna sprawa jak z zagrożeniami przeciw-
powodziowymi. Jest pełna zgoda, że nie wszystkie
z tych projektów musza iść w konkurs. Są takie strate-
giczne projekty, które w pewnym okresie powrócą na
listę indykatywną, tylko wymagają odpowiednio wcze-
śniejszego przygotowania i tych właśnie analiz efek-
tywności wydatkowania pieniędzy, żeby niepotrzebnie
tych niewielkich ilości pieniędzy nie marnować.
Ja zdaję sobie sprawę z tego, że przy tylu zadanych
pytaniach nie da się na wszystkie odpowiedzieć.
Chciałbym tylko podkreślić, że na stronie interneto-
wej Ministerstwa Środowiska już wisi uzasadnienie
do wszystkich szczegółowych projektów, zarówno
tych, które pozostały na liście indykatywnej, jak
i tych, które zostały zdjęte z wykazu projektów klu-
czowych, z listy indykatywnej.
(Poseł Kazimierz Gołojuch: Co z rekultywacją te-
renów zdegradowanych przez przemysł naftowy? Co
z rekultywacją wyrobisk posiarkowych?)
Ja w ogóle odniosłem się do całego tego terenu.
Ministerstwo po analizach, które zrobi, powróci do
tych projektów. Jestem po rozmowie z Ministerstwem
Środowiska na ten temat i to nie są projekty wyrzu-
cone. Musi być przeprowadzona naprawdę dobra we-
ryfikacja efektywności działań.
Pamiętam też przecież, jakie były zamieszania
w latach 2000, 2001, 2002 właśnie w narodowym
funduszu. Narodowy fundusz też stawiał kwestie
efektywności wydatkowania tych środków. Ta sytu-
acja powtarza się, ale w tym przypadku mamy do
czynienia ze środkami Unii Europejskiej i niestety
nie możemy pozwolić sobie na to, żeby później wsty-
dzić się przed Komisją Europejską czy państwami
członkowskimi, że nieefektywnie wydatkowaliśmy te
środki. Tak więc te projekty nie przepadną. Dzięku-
ję. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Zamykam dyskusję*).
Proponuję, aby Sejm przyjął informację rządu na
temat stanu wykorzystania środków Unii Europej-
skiej, zawartą w druku nr 179, do wiadomości.
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Krzysztof Putra
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Na tym wyczerpaliśmy porządek dzienny 8. posie-
dzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ga-
brielę Masłowską, Prawo i Sprawiedliwość.
Czy jest pani?
(Głos z sali: Gdzie indziej pani jest.)
Proszę.
Poseł Gabriela Masłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 2 lutego,
w 64. rocznicę pacyfikacji wsi na Lubelszczyźnie
przez oddziały niemieckie, we wsi Borów nad Wisłą
odbyły się uroczystości patriotyczno-religijne. Uro-
czystość poświęcona była pamięci bestialsko pomor-
dowanych w dniu 2 lutego 1944 r. mieszkańców Bo-
rowa i okolic. W święto Matki Bożej Gromnicznej
zgromadziło się tam, jak co roku, wielu mieszkańców,
w tym już nielicznych świadków tych zdarzeń, przed-
stawicieli władz samorządowych i parlamentarnych,
organizacji kombatantów, młodocianych ofiar wojny,
dzieci i młodzieży, a także przedstawicieli samorzą-
dów innych województw, głównie woj. świętokrzy-
skiego.
Celem tych uroczystości, jak co roku, jest przypo-
mnienie całemu światu, że to zbrodnicza, nazistow-
ska III Rzesza Niemiecka rozpętała II wojnę świato-
wą, dokonując zbrodniczej napaści zbrojnej na Rzecz-
pospolitą Polską w dniu 1 września 1939 r., że to my,
Polacy, zostaliśmy napadnięci i okupowani w sposób
zbrodniczy, że zbrodniczy, nazistowski okupant po-
stępował z nami w sposób krańcowo bestialski, po-
zbawiając nas, Polaków, wszelkich podstawowych
praw ludzkich.
Zebrani mieszkańcy przypominają, że wieś Pol-
ska, jej mieszkańcy, oprócz zniszczeń wojennych,
wypędzeń, wywłaszczeń, eksterminacyjnych wysie-
dleń i grabieży ekonomicznych, byli także ofiarą sys-
tematycznych niemieckich akcji unicestwienia, na-
zywanych pacyfikacjami, przeprowadzanych w spo-
sób okrutny i zbrodniczy przez niemieckie oddziały
zbrojne. Podczas tych pacyfikacji niemieckie oddzia-
ły zbrojne paliły wsie, mordowały Polaków, mężczyzn,
kobiety, dzieci, z niemowlętami włącznie, często pa-
ląc ich żywcem.
Pacyfikacje rozpoczęte wiosną 1940 r. na Kielec-
czyźnie trwały do zimy 1944/1945. Ich ofiarą padło
817 wsi, z czego 84 całkowicie zostały zniszczone.
Polska ludność zamieszkująca te wsie została w ca-
łości lub w większej części wymordowana.
W dzień Matki Boskiej Gromnicznej straszne się
rzeczy tu działy. Na wioskę Borów nad Wisłą spadły
297
niemieckie oddziały. Zaczęli palić, mordować, nikogo
tu nie szczędzili, i po mszy świętej w kościele księdza
wraz z ludźmi zabili. Zaczęli rzucać granaty pośród
modlących się ludzi, Chrystus na krzyżu rozpięty
w łotrach litości nie wzbudził. Niewinnych dzieci
i starców, wszystkich do domów wpędzili. Rzucali do
nich granaty, a resztę żywcem spalili. We wsi w Bo-
rowie pod lasem stała tam uboga chatka, przy stole
i przed obrazem modliła się z dziećmi matka. Przy-
szedł tam Niemiec z benzyną i chciał tę chatkę pod-
palić. Zdjęty głęboką litością i tak się od niej oddalił.
Pyta się synek mamusi: gdzie jest nasz tatuś kocha-
ny? Tatuś na zamek zabrany, Boże, ach Boże kocha-
ny. We wsi w Borowie nad Wisłą stoją tu same komi-
ny. Nie ujrzysz żadnego starca ni żadnej młodej
dziewczyny. Ta ziemia krwią jest zbroczona przez
naszych ojców i dzieci, mogiła wspólna wzniesiona,
lecz bólu nic nie uleczy.
Przypominamy, że w dniu 2 lutego 1944 r. we wsi
Borów Niemcy zamordowali 300 mieszkańców: męż-
czyzn, kobiety i dzieci. W 5 innych wsiach, spacyfiko-
wanych przez Niemców tego samego dnia co wieś
Borów, niemieccy zbrodniarze zamordowali łącznie
1250 Polaków, przy czym w Łążku Zaklikowskim na
191 zamordowanych Polaków większość była dzieć-
mi. Przypomnieć należy niektóre inne polskie wsie,
jak zamojskie Sochy, Olszynka i Kitów, jak pięcio-
krotnie „spacyfikowany” Aleksandrów, gdzie Niemcy
zamordowali 579 Polaków, jak kieleckie Sokoły czy
Michniów, gdzie znajduje się Ogólnopolskie Mauzoleum
Męczeństwa Wsi Polskiej, i setki, setki innych wsi.
Za te wszystkie zbrodnie wojenne i zbrodnie prze-
ciwko ludności popełnione przez Niemców na Pola-
kach nikt z bezpośrednich sprawców kary dotychczas
nie poniósł. Za te wszystkie męczarnie i szkody, za
śmierć osób najbliższych, za cierpienia fizyczne i mo-
ralne, za utratę dorobku całych pokoleń wieś polska
i jej mieszkańcy, Polacy, nie otrzymali jakiegokolwiek
odszkodowania.
W ostatnich dniach na zaproszenie Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów odbyło się owiane tajemnicą
spotkanie z niemieckim ministrem kultury. Panie
premierze, czy pan w czasie tego spotkania upomniał
się o mieszkańców polskich pacyfikowanych wsi?
Spotkanie było poświęcone budowie Centrum prze-
ciwko Wypędzeniom, takie centrum mają Żydzi
w Berlinie – pomnik Holocaustu, teraz powstanie
Centrum przeciwko Wypędzeniom, które ma upa-
miętniać krzywdy Niemców wyrządzone im rzekomo
przez Polaków. Czy w czasie tej wizyty była także
mowa o martyrologii narodu polskiego i o wybudo-
waniu centrum upamiętniającego krzywdy Polaków?
W przeciwnym wypadku, jeśli nie powstanie w cen-
trum Berlina właśnie taki pomnik historii, obok po-
mnika Holocaustu, okaże się, że Polacy nie byli mor-
dowani, że tymi, którzy są pokrzywdzeni przez
II wojnę światową, są właśnie Niemcy oraz Żydzi.
Podczas gdy Polacy – jak wiemy – byli w czasie
II wojny światowej mordowani, zaliczani do podludzi,
a o tym prawie nikt nie będzie wiedział. O tych kwe-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
298 Oświadczenia poselskie
Poseł Gabriela Masłowska
stiach pisze prasa, często występowaliśmy także
w poprzedniej kadencji Sejmu, upominając się o roz-
ważenie możliwości wybudowania w centrum Berlina
takiego miejsca upamiętniającego los Polaków wy-
mordowanych przez Niemców, ponieważ istnieją od-
powiednie do tego warunki materialne. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Adama
Gawędę, Prawo i Sprawiedliwość.
Przypominam, że czas oświadczenia to 5 minut.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jednym z wielu
programów operacyjnych na lata 2007–2013, przyję-
tym przez poprzedni rząd pana premiera Jarosława
Kaczyńskiego, jest Program Operacyjny „Infrastruk-
tura i środowisko”. Jest on odpowiedzią na szanse
i wyzwania członkostwa w Unii Europejskiej. Celem
programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej
Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury
technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie
stanu środowiska, zdrowia i rozwijaniu spójności te-
rytorialnej. Program, zgodnie z Narodowymi Strate-
gicznymi Ramami Odniesienia zatwierdzonymi
7 maja 2007 r. przez Komisję Europejską, stanowi
jeden z programów operacyjnych będących podsta-
wowym narzędziem do osiągnięcia założonych w nich
celów przy wykorzystaniu środków Funduszu Spój-
ności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regional-
nego. Należy podkreślić, że wydatki na cele priory-
tetowe Unii Europejskiej stanowią w ramach tego
programu ponad 66% całości wydatków ze środków
unijnych.
Planowana łączna wysokość środków finanso-
wych zaangażowanych w realizację Programu Ope-
racyjnego „Infrastruktura i środowisko” na lata
2007–2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład
unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś wkład wła-
sny – 9,7 mld euro. Program ten – co pragnę podkre-
ślić – koncentruje się na zadaniach strategicznych
i ponadregionalnych, a wśród 17 osi priorytetowych
pierwszą stanowi gospodarka wodno-ściekowa.
Dodatkowo dla Programu Operacyjnego „Infra-
struktura i środowisko” przewidziane zostały środki
na pomoc techniczną, w sumie ponad 581 mln euro.
Prace nad Programem Operacyjnym „Infrastruktu-
ra i środowisko” rozpoczęły się w styczniu 2006 r.
Powołane w tym celu międzyresortowe grupy robo-
cze opracowywały cele i założenia w poszczególnych
obszarach wsparcia Europejskiego Funduszu Rozwo-
ju Regionalnego i Funduszu Spójności. W wyniku
rekomendacji grup roboczych Ministerstwo Rozwoju
Regionalnego przygotowało tekst programu, który
1 sierpnia 2006 r. otrzymał akceptację Rady Ministrów
i został skierowany do konsultacji społecznych.
W trakcie szeroko zakrojonych konsultacji spo-
łecznych Programu Operacyjnego „Infrastruktura
i środowisko” poddano analizie także projekt progno-
zy oddziaływania Programu Operacyjnego „Infra-
struktura i środowisko” na środowisko. Przeprowa-
dzono również ewaluację zewnętrzną projektu pro-
gramu operacyjnego, badając m.in. stopień, w jakim
program odpowiada na realne problemy społeczno-
-gospodarcze oraz spójność zewnętrzną. W wyniku
tych konsultacji i ewaluacji uwzględniono wiele po-
stulatów i propozycji środowisk społecznych, gospo-
darczych i samorządowych. Tak zmodyfikowany
Program Operacyjny „Infrastruktura i środowisko”
został przyjęty przez Radę Ministrów i przekazany
w celu negocjacji, które trwały od maja do września
2007 r., do Komisji Europejskiej. W ramach nego-
cjacji odbyły się dwie formalne rundy negocjacyjne,
podczas których strony prezentowały swoje stano-
wiska, oraz wiele spotkań o charakterze technicz-
nym, podczas których wyjaśniano rozbieżności sta-
nowisk i starano się wypracować kompromisowe
rozwiązania.
Na podstawie ewaluacji projektu Programu Ope-
racyjnego „Infrastruktura i środowisko”, strategicz-
nej oceny oddziaływania na środowisko oraz przebie-
gu konsultacji społecznych, przypomnę, było to
10 konferencji, w których wzięło udział ponad 1700
osób, dokonano zmian w projekcie przyjętym kierun-
kowo przez Radę Ministrów.
Tryb pozakonkursowy obejmie, zgodnie z projek-
tem ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwo-
ju, duże projekty, których koszt całkowity przekracza
20 mln euro – w przypadku projektów dotyczących
środowiska naturalnego oraz projektów o wartości
powyżej 50 mln euro – w przypadku innych dziedzin,
zatwierdzane przez Komisję Europejską.
Wybrano wszystkie podmioty mające pełnić rolę
instytucji wdrażających. Nie będą już o tym, z uwagi
na czas, wspominał.
Decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja Euro-
pejska zatwierdziła Program Operacyjny „Infra-
struktura i środowisko na lata 2007–2013”. To zwień-
czenie wielomiesięcznych prac poprzedniej minister
rozwoju regionalnego pani Grażyny Gęsickiej nad
przygotowaniem największego w historii Unii Euro-
pejskiej programu. Wielkość środków unijnych zaan-
gażowanych w realizację programu wynosi prawie
28 mld euro, co stanowi ok. 42% całości środków po-
lityki spójności.
Minister rozwoju regionalnego w rządzie pana
Donalda Tuska pani Elżbieta Bieńkowska dokonała
weryfikacji, w wyniku której na listach projektów
kluczowych pozostały 433 projekty z 541 projektów,
które były na początku. Nie ma wśród nich następu-
jących projektów: ochrony wód dorzecza Górnej Odry
w zlewni oczyszczalni ścieków Karkoszka II w Wo-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Adam Gawęda
dzisławiu Śląskim – na kwotę ponad 61 mln euro,
z czego ponad 36 mln euro pochodzi ze środków unij-
nych (Dzwonek), oraz kanalizacji dorzecza Górnej
Odry – gminy Krzyżanowice i Kornowac w powiecie
raciborskim – na kwotę 27,9 mln euro, z czego środ-
ki unijne wynoszą ponad 16 mln euro.
Panie marszałku, już szybciutko kończę.
Pani minister twierdzi, że środki uwolnione
w wyniku weryfikacji list zostaną przeznaczone na
realizację projektów z list rezerwowych lub na pro-
cedurę konkursową. Dnia 6 lutego 2008 r. minister
rozwoju regionalnego pani Elżbieta Bieńkowska
i przedstawiciele zarządów 16 województw podpisali
kontrakty wojewódzkie. Treść kontraktów to kom-
promis pomiędzy stanowiskiem strony samorządowej
i Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Wobec powyż-
szego oświadczam, że nie zgadzam się z przyjętym
stanowiskiem, będącym ponoć kompromisem. Jak
można mówić o kompromisie, jeżeli jednostronnie,
bez udziału właściwych samorządów, bez konsultacji
społecznych, decyduje się o skreśleniu jednych z naj-
ważniejszych zadań dla ziemi wodzisławskiej i raci-
borskiej. Oświadczam, że stanowczo protestuję prze-
ciw złym decyzjom podejmowanym w trybie dotąd
niestosowanym. Dziękuję bardzo. Przepraszam za
przekroczenie czasu.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Bożenę
Kotkowską, Lewica i Demokraci.
Poseł Bożena Kotkowska:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje
oświadczenie będzie dotyczyło postulatów związkow-
ców Służby Celnej opracowanych przez Śląski Zwią-
zek Zawodowy Służby Celnej w Cieszynie.
Pierwszy postulat dotyczy podwyżki wynagro-
dzeń. Od 4 lat celnicy nie mają podniesionej kwoty
bazowej wynagrodzenia, co powodowało systema-
tycznie zubażanie przeciętnego funkcjonariusza cel-
nego. Pomiędzy celnikami a innymi służbami mun-
durowymi rozpiętość tzw. mnożnika rozjechała się,
przepraszam bardzo, cytuję, kompletnie. Inflacja
w latach 2004–2007 wyniosła ok. 11%. Drugi postu-
lat dotyczy nowelizacji ustawy o służbie celnej, a więc
likwidacji art. 25 ust. 1 pkt 8a i b. Na podstawie ww.
przepisów celnicy zwalniani są z pracy m.in. za po-
mówienia o przyjęcie łapówki. Wystarczy oskarżenie
lub tymczasowe aresztowanie i automatycznie celnik
traci pracę. Inaczej mówiąc, celnika najpierw zwalnia
się z pracy, a dopiero potem niezawisły sąd decyduje,
czy naprawdę zrobił on coś złego. W obliczu obecnych
przepisów jesteśmy jedyną służbą superspecjalnie
299
podejrzaną. W praktyce o losie celnika przesądza się
już na etapie prokuratury, a nie na etapie niezawisłe-
go sądu.
W ramach trzeciego postulatu celnicy żądają ure-
gulowania ustawowego restytucji świadczeń dla cel-
ników zwalnianych w trybie art. 25 ust. 1 pkt. 8a
i 8b, gdyż procesy trwają wiele lat. W okresie tym
celnik pozostaje bez jakichkolwiek środków do życia,
żadnych świadczeń oraz ubezpieczenia. W przypadku
przywrócenia do służby wskutek uniewinnienia,
a tak kończy się wiele spraw (np. w Oddziale Celnym
w Cieszynie ostatnio przywrócono do służby po 2 i 3
latach dwóch funkcjonariuszy), okres pozostawania
poza służbą nie wlicza się do stażu pracy ani nie są
zwracane celnikowi żadne świadczenia.
Czwarty postulat dotyczy przywrócenia Służbie
Celnej – grupom mobilnym uprawnień operacyjno-
-rozpoznawczych. W wyniku powstania CBA grupom
mobilnym Służby Celnej odebrano uprawnienia ope-
racyjno-rozpoznawcze. Uprawnienia operacyjno-roz-
poznawcze były podstawą stworzenia grup mobilnych
w Służbie Celnej, które we współpracy z Policją wy-
łapywały handlarzy, producentów pirackich płyt
z muzyką i oprogramowaniem, sprawdzały paliwo na
stacjach benzynowych, w zatrzymanych samocho-
dach, kontrolowały sklepy handlujące alkoholem,
zwalczały przemyt i pokątną sprzedaż papierosów
z przemytu. Odebranie tych uprawnień spowodowa-
ło, iż ludzie ci nie mogą prowadzić śledztw, aby trafić
na grupę przestępczą. Ogranicza to w efekcie możli-
wość skutecznego działania celników i prowadzi do
nadużyć zarówno w międzynarodowym obrocie to-
warowym, jak i w obrocie towarami akcyzowymi
w kraju. Celnikom pozostawiono za to kontrolowanie
„mrówek” – przepraszam bardzo, znowu cytuję – któ-
re praktycznie nie są takim zagrożeniem dla pań-
stwa, jak międzynarodowe grupy przestępcze. Po-
nadto odebranie celnikom wyżej wymienionych
uprawnień jest niezgodne z rozwiązaniami Unii Eu-
ropejskiej.
W piątym postulacie celnicy żądają likwidacji
skutków – też cytuję – barbarzyńskiej alokacji funk-
cjonariuszy celnych z końca 2003 r. W listopadzie
2003 r. wręczono kilkuset funkcjonariuszom celnym
tzw. propozycje nie do odrzucenia. W ciągu 10 dni
musieli zdecydować: albo przenoszą się na granicę
wschodnią, albo tracą pracę. Decyzje o przeniesie-
niach wręczano celnikom bez względu na sytuacje
rodzinne, tak jak w Katowicach – decyzje wręczano
kobietom w ciąży, funkcjonariuszom sprawującym
opiekę nad ciężko chorymi rodzicami, rozdzielając
ojców i matki od ich dzieci. Dokonywali tego funkcjo-
nariusze grup mobilnych ubrani w czarne uniformy,
na polecenie ówczesnego dyrektora, w godzinach wie-
czornych i nocnych, nachodząc prywatne mieszkania.
Decyzje wręczano również celnikom przebywającym
w szpitalu. Na granicy wschodniej z kolei nie zabezpie-
czano im żadnej osłony socjalnej ani elementarnych
warunków mieszkaniowych. Każdy z alokowanych
na własną rękę musiał szukać kwatery prywatnej,
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
300 Oświadczenia poselskie
Poseł Bożena Kotkowska
organizować sobie warunki bytu. Do dzisiaj nie za-
dbano o tych ludzi, którzy praktycznie utrzymują
dwa domy, ponosząc niejako podwójne koszty utrzy-
mania. Jedyne, co im zapewniono, to raz w miesiącu
wyjazd do rodziny, dzieci w odwiedziny, pokrywając
koszty przejazdu II klasą pociągu osobowego.
Szósty postulat. Celnicy żądają zrównania upraw-
nień emerytalnych z innymi służbami mundurowy-
mi. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 19 października 2004 r. funkcjonariusze celni
są zaliczani do tzw. służb mundurowych. Według
orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego celników
wyróżnia szczególny status prawny… (Dzwonek)
Jeszcze tylko minutę, przepraszam.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Proszę bardzo.
Poseł Bożena Kotkowska:
…a specyfika ich pracy uzasadnia stosowanie bar-
dziej rygorystycznych wymogów zatrudnienia oraz
dyscypliny pracy. W świetle orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego celnicy powinni być zrównani
w uprawnieniach z funkcjonariuszami innych służb
mundurowych, w szczególności Straży Granicznej,
z którymi pracują ramię w ramię na granicach. Po-
mimo podpisania stosownego porozumienia rządu ze
stroną związkową w roku 1998, do dnia dzisiejszego
rząd nie podjął żadnych konkretnych działań w tej
kwestii. Służba Celna pozostaje jedyną formacją
mundurową nieposiadającą regulacji ustawowej do-
tyczącej tzw. emerytur mundurowych. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Joan-
nę Fabisiak, Platforma Obywatelska.
Poseł Joanna Fabisiak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie to swego rodzaju pro memoria – polskich studen-
tów, którzy w 1968 r. jako pierwsi zaprotestowali
przeciwko brakowi wolności, wystąpili w walce o wol-
ną Polskę.
Już pod koniec lat 60. coraz bardziej widoczne
było to, iż rządząca Polską ekipa na czele z Włady-
sławem Gomułką odchodzi od tzw. zdobyczy Paź-
dziernika 1956 r. i od polityki względnej liberalizacji
systemu.
Rozbudowa aparatu represji oraz zaostrzenie cen-
zury nasilały słuszne niezadowolenie społeczne. Jed-
nak iskrą, która spowodowała wybuch, było podobno
jedyne na świecie wycofanie ze sceny Teatru Naro-
dowego „Dziadów” Adama Mickiewicza w reżyserii
Kazimierza Dejmka, o czym wiemy, odebranych przez
władzę, wbrew zresztą intencji reżysera, jako spek-
takl o wymowie antyradzieckiej i antykomunistycz-
nej. Przedstawienia „Dziadów” gromadziły od po-
czątku, odkąd rozpoczęto wystawienie tej sztuki,
młodą warszawską inteligencję opozycyjną, przede
wszystkim studentów. Wszystkie spektakle, zwłasz-
cza ostatni z 30 stycznia 1968 r. – niedawno obcho-
dziliśmy 40-lecie tego wydarzenia – miały nadkom-
plet. Młodzi siedzieli na schodach, na podłodze, pod-
pierali ściany. Gorąco oklaskiwano ostatni spektakl,
a szczególnie deklamacja, wystąpienie Gustawa Ho-
loubka było właśnie tą iskrą. Po zakończeniu spek-
taklu nikt nie chciał iść do domu. Widzowie i warsza-
wiacy, którzy do nich dołączyli, ruszyli pod pomnik
Mickiewicza. W sumie było tam ponad 3 tys. osób. To
niebywała skala protestu.
Zdjęcie „Dziadów” spowodowało protest inteli-
gencji, środowisk naukowych, przede wszystkim
studentów i przedstawicieli Kościoła katolickiego.
Było iskrą, która zapaliła w całej Polsce ogień pro-
testu przeciwko tzw. dyktaturze ciemniaków, w kon-
sekwencji zaś doprowadziło do wydarzeń Marca
1968 r. Na uwagę zasługuje ogromna skala zaanga-
żowania młodych ludzi. I tu proszę mi pozwolić na
pewną dedykację, którą skieruję do współczesnej
młodzieży jako osoba w tamtych czasach jeszcze
niepełnoletnia, sekundująca bardzo wytrwale tam-
tym wydarzeniom. Postawa tej młodzieży, studen-
tów z 1968 r., powinna stanowić zachętę dla wszyst-
kich młodych ludzi, aby sprawy ojczyzny nie były
dla nich nigdy, także w warunkach demokratycz-
nych, obojętne, by nigdy nie chcieli uzyskać dyspen-
sy od pełnego udziału i zaangażowania w sprawy
Polski. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę
Tomaszak-Zesiuk, Platforma Obywatelska.
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę złożyć
oświadczenie w imieniu ludzi w podeszłym już wieku,
ale żywo interesujących się tym, co dzieje się w na-
szym kraju. Ich sprzeciw budzi opłata za abonament
telewizyjny. Dlaczego podkreślam wiek osób, które
zgłosiły się do mojego biura poselskiego? Stwierdzili
oni bowiem, że dla nich jest naturalne, że jeżeli na-
łożono na nich taki obowiązek, to się z niego wywią-
zują. Tymczasem dowiadują się, że są w mniejszości.
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk
Mimo że ich dochody są niskie, to właśnie oni utrzy-
mują publiczne środki masowego przekazu. Okazuje
się, że w kraju zarejestrowanych jest 9 mln odbiorni-
ków na 13,5 mln gospodarstw domowych. Abona-
ment obecnie płaci 4 mln użytkowników. Stwierdzo-
no też, że abonamentu nie płaci 95% firm. Ludzie,
którzy do mnie przyszli, pokazali mi, jakiej wysoko-
ści są ich renty, i spytali, jak to możliwe, że to właśnie
oni utrzymują telewizję publiczną i płacą na wysokie
uposażenia dla tzw. osobistości telewizyjnych. Są to
dla nich kwoty niewyobrażalne.
Obiecałam, że przedstawię ten ich głos na Wiej-
skiej. Myślę więc, że należy czym prędzej rozwiązać
ten problem, zaś najlepszym sposobem na to będzie
rezygnacja z opłat abonamentowych. Dziś przecież
już nikt specjalnie nie wierzy, że telewizja jest w rę-
kach obywateli i że ich głos jest ważny. Wobec rozwo-
ju telewizji internetowej i prywatnej abonament po
prostu wydaje się przeżytkiem. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Jolantę
Szczypińską, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jolanta Szczypińska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę złożyć
oświadczenie w sprawie niezwykle ważnej, mianowi-
cie ochrony zdrowia. Przede wszystkim chcę powie-
dzieć o debacie na ten temat, która się odbyła nie-
dawno, bo przedwczoraj w Wysokiej Izbie. Była ona
potrzebna nie tylko pacjentom czy pracownikom
ochrony zdrowia, ale odniosłam nieodparte wraże-
nie, że przede wszystkim rządowi, który do tej pory
próbował marginalizować i bagatelizować – a nawet
poddawać w wątpliwość jego istnienie – wielki pro-
blem pogłębiającego się obecnie kryzysu w służbie
zdrowia, wywołanego narastającymi i nieuchronny-
mi w konsekwencji przyjęcia dyrektywy o czasie pra-
cy roszczeniami płacowymi już nie tylko lekarzy, ale
również wszystkich pozostałych pracowników ochro-
ny zdrowia. Platforma Obywatelska, wówczas jeszcze
opozycja rządowa, w ciągu poprzednich dwóch lat
przygotowywała się do przejęcia władzy i odpowie-
dzialności, również za ochronę zdrowia, tworząc tak
zwany gabinet cieni, chociaż dziś już wiemy, że był
to raczej teatrzyk cieni. Chciałoby się powiedzieć, że
teatrzyk zamknięto, a cień pozostał, tyle że to tylko
cień, nic więcej, a aktorzy nie dość, że zapomnieli
o swojej sztuce, to również nie pamiętają, niestety,
swoich ról.
Obecna ekipa rządowa, która przejęła ster władzy
i odpowiedzialność za państwo, jeszcze nie tak daw-
no, bo latem ubiegłego roku, z troską w oczach za-
301
pewniała, przekonywała pracowników ochrony zdro-
wia o swoim zrozumieniu dla ich ciężkiej, odpowie-
dzialnej i niedocenianej pracy oraz o wrażliwości na
bardzo trudną sytuację finansową wynikającą z ni-
skich wynagrodzeń. Można było to zauważyć podczas
licznych protestów lekarzy i pielęgniarek. Przedsta-
wiciele Platformy Obywatelskiej wówczas zapewnia-
li o tak zwanym cudzie, którego są w stanie dokonać,
oznaczającym natychmiastową i znaczną podwyżkę
wynagrodzeń dla wszystkich pracowników ochrony
zdrowia, i to od zaraz. Wspomnę chociażby deklaracje
składane przez liderów PO dotyczące poparcia prac
nad układem zbiorowym, o które upominali się –
i upominają – pracownicy ochrony zdrowia. Dzisiaj
ze zdziwieniem czytamy, że podwyżki płac są niemoż-
liwe, chyba że kosztem pacjentów.
Obecna szanowna pani minister zdrowia starała
się wówczas nie stracić ani jednego dnia, by nie skry-
tykować programu i reform przedstawionych przez
ministra Religę, aż do złożenia wotum nieufności
wobec jego osoby. A dzisiaj, gdy chaos w służbie zdro-
wia się pogłębia tak, że realnie zagraża bezpieczeń-
stwu zdrowotnemu pacjentów, nie mając konkretnej
propozycji wyjścia z tego impasu oprócz nośnych ha-
seł, pani minister oficjalnie zaprasza pana profesora
Religę do współpracy, a tym samym wzywa do pomo-
cy ugrupowanie Prawo i Sprawiedliwość. I słusznie,
bo Prawo i Sprawiedliwość przedstawiło realny, od-
powiedzialny i odważny program reformy służby
zdrowia, w którym pacjent jest podmiotem i ma za-
gwarantowane bezpieczeństwo zdrowotne bez wzglę-
du na status społeczny, zasobność portfela, oraz spra-
wiedliwy, rzeczywisty, a nie cudowny wzrost wyna-
grodzeń dla wszystkich pracowników medycznych.
Uważam, że należy poprzeć każde dobre rozwią-
zanie służące polskim pacjentom i pracownikom
ochrony zdrowia. Problem tkwi w tym, że rząd nie
przedstawił konkretów i do dzisiaj nie dał nam szan-
sy. Druków ustaw nadal brakuje, a o konkretnych
działaniach rządu Prawa i Sprawiedliwości pan mi-
nister Religa mówił przecież bardzo długo. Jeżeli
Platforma Obywatelska nie ma własnych projektów,
bardzo bym prosiła, by skorzystała z propozycji mi-
nistra Religi.
Obecnie, gdy rządowi przyszło wywiązać się z de-
klaracji składanych nie tylko w kampanii wyborczej,
ale i w exposé premiera Tuska, obserwujemy z przy-
krością, że rząd tego nie czyni, co rozczarowuje
przede wszystkim pracowników ochrony zdrowia.
Dzisiaj, po prawie trzech miesiącach rządów wiemy,
że słynne szuflady projektów ustaw zdrowotnych
Platformy Obywatelskiej były i są puste, tak jak pu-
ste, niestety, były też obietnice złożone w wystąpie-
niu pana premiera Tuska, dotyczące priorytetu
ochrony zdrowia i godziwych wynagrodzeń dla leka-
rzy i pielęgniarek oraz równego dostępu do świad-
czeń zdrowotnych dla wszystkich obywateli. Okazu-
je się po raz kolejny, że były to tylko słowa i słowa.
Największym osiągnięciem było wywołanie ogrom-
nego chaosu spowodowanego konfliktem wokół wy-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
302 Oświadczenia poselskie
Poseł Jolanta Szczypińska
nagrodzeń lekarzy i pielęgniarek, położnych i innych
pracowników służby zdrowia. Po raz kolejny okazu-
je się, że były to tylko słowa. Jednak największym
osiągnięciem jest w tej chwili spowodowanie ogrom-
nego chaosu, wywołanego konfliktem wokół wyna-
grodzeń lekarzy i pielęgniarek, położnych i innych
pracowników służby zdrowia, i przerzucenie odpo-
wiedzialności za funkcjonowanie szpitali i innych
placówek, a tym samym bezpieczeństwo zdrowotne,
na samorządy i dyrektorów tych placówek. Trudno
się zatem dziwić, że dyrektorzy, pragnąc zapewnić
elementarne bezpieczeństwo swoim pacjentom, ma-
jąc przed sobą widmo ich ewakuacji, podpisują umo-
wy płacowe z lekarzami, nie mając innego wyjścia.
Umowy, których suma zobowiązań przekroczyła
możliwości budżetowe szpitali, co przecież musi do-
prowadzić do jeszcze większego zadłużania się tych
placówek. Czy zatem świadome niepodjęcie przez
rząd działań zabezpieczających przed kolejnym la-
winowym zadłużaniem się szpitali, czy tzw. pusz-
czenie sytuacji na żywioł jest dowodem dyletanctwa,
czy też przemyślanym działaniem? Dalszy scena-
riusz nie jest trudny do przewidzenia. (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku. Tego właśnie scena-
riusza obawiają się polscy pacjenci, których nie stać
na prywatne leczenie.
Chciałam tylko powiedzieć, że system zdrowia nie
może funkcjonować bez pozostałych pracowników
służby zdrowia, przede wszystkim pielęgniarek, po-
łożnych, diagnostów i radiologów, a o nich pani mi-
nister zdrowia, niestety, zapomniała, pomimo skła-
danych wcześniej deklaracji. W sytuacji, w której
chaos wciąż się pogłębia, w której centrum akade-
mickie w Gdańsku już nie przyjmuje pacjentów,
w której grożą nam następne ewakuacje, najwyższy
czas podjąć jak najszybsze rozwiązania w tej sprawie.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Tomaszewskiego, Lewica i Demokraci.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie dotyczy braku wydania przez ministra zdrowia
w porozumieniu z ministrem sportu rozporządzenia
dotyczącego profilaktycznej opieki zdrowotnej z za-
kresu medycyny sportowej, czyli świadczeń dla za-
wodników w wieku 21–23 lat finansowanych ze środ-
ków Narodowego Funduszu Zdrowia. W sierpniu
2007 r. Wysoka Izba dokonała nowelizacji ustawy
o sporcie kwalifikowanym, którą jednocześnie zno-
welizowaliśmy ustawę o świadczeniach opieki zdro-
wotnej finansowanych ze środków publicznych. Sto-
sownie do zapisów tej ustawy przewiduje się objęcie
profilaktyczną opieką medyczną zawodników między
21 a 23 rokiem życia. Do tej pory można było wyko-
nywać badania z zakresu medycyny sportowej ze
środków Narodowego Funduszu Zdrowia u uprawia-
jących sport dzieci i młodzieży do 21 roku życia. Brak
tego rozporządzenia powoduje, iż stosowne przychod-
nie lekarskie nie mogą wykonywać badań ze środków
Narodowego Funduszu Zdrowia. Z informacji uzy-
skanych od ministra sportu wynika, że zarejestrowa-
nych jest ponad 27 tys. zawodników z roczników
1984–1985. Zgodnie z ustawą, która weszła w życie
1 stycznia tego roku, powinni oni mieć zapewnioną
bezpłatną opiekę lekarską w poradniach medycyny
sportowej, dzisiaj jej nie mają, dlatego że zarówno
poprzedni, jak i obecny minister zdrowia nie znaleź-
li czasu, aby wydać stosowne rozporządzenie będące
podstawą prawną do wydatkowania środków z Naro-
dowego Funduszu Zdrowia.
Z wyliczeń przedstawionych przez ministra
zdrowia w ramach odpowiedzi na moją interpela-
cję wynika, że chodzi o wydatek w wysokości oko-
ło 4 mln zł. Kwota ta dla budżetu Narodowego
Funduszu Zdrowia nie jest zbyt duża, przeszkodą
jest wyłącznie brak stosownych działań ze strony
ministra zdrowia, który powinien wydać to roz-
porządzenie, to jego delegacja ustawowa. Bardzo
liczę na to, że prace zostaną przyspieszone i grupa
prawie 28 tys. zawodniczek i zawodników upra-
wiających sport zostanie objęta fachową opieką
medyczną w poradniach medycyny sportowej.
Dziękuję uprzejmie.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Kozaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Kozak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie
poselskie w sprawie bezprawnego zdewastowania
oraz zniszczenia pomnika i krzyża usytuowanego
w Gołubiu, gmina Stężyca, poświęconego założycie-
lowi i dowódcy Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf
Pomorski” porucznikowi Józefowi Dambkowi.
Działając w imieniu społeczności Kaszub oraz
Kaszubsko-Kociewskiego Stowarzyszenia im. Tajnej
Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”, chciałbym
zwrócić uwagę na sprawę bezprawnego zniszczenia
pomnika i krzyża upamiętniającego tragiczną śmierć
porucznika Józefa Dambka. Podkreślenia wymaga
fakt, iż miejsce śmierci porucznika Józefa Dambka
wraz z usytuowanym w tym miejscu krzyżem, po-
święconym przez księdza biskupa Piotra Krupę, i ta-
blicą pamiątkową od wielu lat było obiektem czci i pa-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Zbigniew Kozak
mięci o pomordowanych i poległych partyzantach,
członkach Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Po-
morski”. Obelisk, na podstawie art. 1 ustawy z dnia
21 stycznia 1988 r. o Radzie Ochrony Pamięci Walk i
Męczeństwa, Dz. U. z 1988 r. Nr 2, poz. 2, jest upamięt-
nieniem historycznego faktu, wydarzenia i postaci,
to jest śmierci Józefa Dambka, dowódcy „Gryfa Po-
morskiego”. Dowodem na wskazaną okoliczność jest
założona w 1981 r. karta ewidencyjna nr 4401 Pomni-
ka Pamięci Narodowej obelisku ku czci Józefa Dambka
w Gołubiu, która posłużyła Radzie Pamięci Walk i Mę-
czeństwu w Warszawie do opracowania „Przewodnika
po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa,
lata wojny 1939–1945” w Polsce.
Istotne jest, że dla rodziny porucznika Józefa
Dambka, jego żołnierzy oraz całej społeczności Ka-
szub i Pomorza miejsce upamiętniające śmierć do-
wódcy „Gryfa Pomorskiego” jest miejscem szczegól-
nym od kilkudziesięciu lat, tj. od początku lat 70. XX w.,
kiedy to pomnik został uroczyście odsłonięty w maju
1972 r. przez ówczesne władze powiatowe i gminne,
przy licznym udziale żyjących członków Tajnej Orga-
nizacji Wojskowej „Gryf Pomorski” i miejscowego
harcerstwa.
Nie można pominąć faktu, iż porucznik Józef
Dambek został za swoje bohaterskie czyny pośmiert-
nie odznaczony przez rząd polski w Londynie Orde-
rem Virtuti Militari. Nadto Instytut Pamięci Naro-
dowej, wyrażając swoje oburzenie w przedstawionej
sprawie, podkreślił w piśmie z dnia 3 grudnia 2007 r.,
skierowanym do przewodniczącego rady gminy Stę-
życa, pana Stefana Literskiego, iż ze względu na za-
sługi dla niepodległej Polski pamięć o poruczniku
Józefie Dambku powinna być otoczona należytym
szacunkiem i ochroną ze strony władz samorządo-
wych i państwowych. Zadeklarowano, iż Instytut
Pamięci Narodowej zrobi wszystko, aby pamięć o po-
ruczniku Józefie Dambku i Tajnej Organizacji Woj-
skowej „Gryf Pomorski” została upowszechniona
w publicystyce historycznej i pracach naukowych.
Przywołano jednocześnie słowa prezydenta Rzeczy-
pospolitej Polskiej pana Lecha Kaczyńskiego, który
w 63. rocznicę śmierci porucznika Józefa Dambka
napisał: Porucznik Józef Dambek jest dla nas sym-
bolem wielkiego ruchu podziemnego, w który za-
angażowane były dziesiątki tysięcy ludzi. Wszyscy
oni w tragicznych latach drugiej wojny światowej
dali dowód patriotyzmu i wierności Polsce, odwagi
i męstwa.
Tymczasem bezsporne jest to, że dnia 8 września
2007 r. pan Leszek Trojanowski dokonał bezprawne-
go zniszczenia pomnika w obecności wielu świadków.
Został odpiłowany krzyż, zdemontowano tablicę pa-
miątkową na obelisku, usunięto ozdobne cokoły
z łańcuchami, znajdującymi się wokół pomnika, dwie
tablice informacyjne, dwa maszty na flagi oraz me-
talowy stojący znicz. Przez zdewastowanie obelisku,
303
którego posadowienie na działce nr 2065/20 położo-
nej w Gołubiu oraz utrzymanie finansowane było ze
środków społecznych i samorządowych, doszło do
powstania realnej szkody majątkowej na rzecz zarów-
no fundatorów pomnika, jak i gminy Stężyca.
Niemniej z przykrością muszę stwierdzić, iż po-
wyższa okoliczność pozostała bez interwencji zarów-
no władz gminy Stężyca, jak i organów ścigania.
Mimo złożonego przeze mnie, w ramach wykonywa-
nia mandatu poselskiego i działania w interesie spo-
łecznym oraz Kaszubsko-Kociewskiego Stowarzysze-
nia im. Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomor-
ski”, zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa
z art. 106 § 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami w postaci zniszczenia pomnika upa-
miętniającego miejsce śmierci porucznika Józefa
Dambka wraz z usytuowanym na nim krzyżem i po-
święconą przez biskupa Piotra Krupę tablicą pamiąt-
kową, zostałem jedynie zawiadomiony o odmowie
wszczęcia dochodzenia w niniejszej sprawie wobec
stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu
zabronionego. Jako że nie zostało mi doręczone po-
stanowienie o odmowie wszczęcia dochodzenia z dnia
8 października 2007 r. wraz z uzasadnieniem, nie
istniała możliwość formalnego złożenia zażalenia
w celu weryfikacji prawidłowości wydanego w spra-
wie postanowienia. Składałem skargi do organów
nadzoru nad Prokuraturą Rejonową w Kartuzach
i otrzymałem wyjaśnienia w tej sprawie z Prokura-
tury Okręgowej w Gdańsku, z których wynika, iż:
pełnienie mandatu poselskiego czy senatorskiego na
podstawie tak Konstytucji RP, jak i ustawy z dnia
9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i se-
natora nie nadają walorów instytucji społecznej,
o której mowa w art. 305 § 4 Kodeksu postępowania
karnego. Nie sposób zgodzić się z powyższą interpre-
tacją, albowiem mandat swój jako poseł wykonuję
przede wszystkim dla dobra społeczeństwa, obywa-
teli Rzeczypospolitej Polskiej i swoich wyborców,
a działania podejmowane w obronie pomnika to
w istocie działania w celu ochrony tożsamości narodu
polskiego i podtrzymania pamięci o jego bohaterach
oraz historii.
Nadto zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 1 przywołanej
ustawy w wykonywaniu obowiązków poselskich poseł
w szczególności ma prawo wyrażać swoje stanowisko.
Korzystając z tego prawa, nie mogłem pozostać obo-
jętny wobec tak istotnej społecznie sprawy i skierowa-
łem liczne wystąpienia, w szczególności do ministra
obrony narodowej, ministra kultury i dziedzictwa na-
rodowego, ministra sprawiedliwości i rzecznika praw
obywatelskich z prośbą o interwencję.
Z przykrością wskazać należy, iż władze gminy
Stężyca zwodziły zarówno Stowarzyszenie „Gryf”,
jak i mnie, deklarując naprawienie błędów powsta-
łych przy sprzedaży działki Janinie i Leszkowi Tro-
janowskim z usytuowanym tam pomnikiem i krzy-
żem – miejscem pamięci narodowej o numerze ewi-
dencyjnym 4401. Takie działanie władz gminy
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
304 Oświadczenia poselskie
Poseł Zbigniew Kozak
stanowi jawne naruszenie art. 24 ustawy o wykony-
waniu mandatu posła i senatora, albowiem zgodnie
z przywołanym przepisem organy administracji rzą-
dowej i samorządu terytorialnego są obowiązane
udzielać posłom i senatorom wszechstronnej pomo-
cy w wykonywaniu ich funkcji. Pomocy takiej, po-
dobnież jak należnej w mojej ocenie interwencji, nie
uzyskałem.
Jednocześnie pragnę zwrócić uwagę na fakt, iż
decyzja o warunkach zabudowy z dnia 12 lipca 2007 r.
wydana przez wójta gminy Stężyca w swej treści
wskazuje na obelisk poświęcony pamięci porucznika
Józefa Dambka jako na miejsce, któremu winna jest
szczególna ochrona. Tymczasem działka nr 261/1, na
której w 1972 r. został osadzony pomnik porucznika
Józefa Dambka, w 1993 r. przeszła w ręce prywatne-
go właściciela pana Roberta Gdańca, który przekazał
przedmiotową działkę nieodpłatnie gminie Stężyca.
Z niewyjaśnionych przyczyn gmina nie wykonała
uchwały rady gminy z dnia 30 czerwca 1993 r. i nie
przejęła skutecznie działki na swoją własność.
W dniu 29 marca 1994 r. pan Gdaniec, nie będąc
właścicielem działki, wystąpił o podział działki
nr 265/1 na dwie działki oznaczone odpowiednio
265/20 (na której stoi przedmiotowy pomnik) i nr 265/
21. Następnie w dniu 3 kwietnia 1998 r. doszło do
sprzedaży przez Roberta Gdańca działki nr 265/1
państwu Janinie i Leszkowi Trojanowskim, bez za-
znaczenia na mapce geodezyjnej dołączonej do aktu
notarialnego sprzedaży, że w dniu sprzedaży w 1998 r.
na działce stał pomnik pamięci narodowej, co jest
absolutnie bezprawne.
W świetle powyższego oraz informacji przekaza-
nych przez Stowarzyszenie „Gryf” dodatkowo nie-
pokojący jest fakt, iż radni gminy Stężyca noszą się
z zamiarem zmiany miejsca usytuowania pomnika
i krzyża oraz zmiany tablicy pamiątkowej i treści
na niej.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Panie pośle, proszę kończyć, bo…
Poseł Zbigniew Kozak:
Już ostatnich parę zdań.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
…zaraz będzie dwukrotnie przekroczony czas.
Poseł Zbigniew Kozak:
W rocznicę śmierci porucznika Dambka organi-
zowane były wielokrotnie uroczystości patriotyczno-
-religijne poświęcone pamięci żołnierzy „Gryfa”,
w których uczestniczyły również władze gminy, wy-
rażając swoje poparcie oraz zapewniając, iż pomnik
nie zostanie przeniesiony w inne miejsce. Wobec po-
wyższego wydane przez radnych gminy Stężyca
oświadczenie w tej sprawie oraz postawa władz gmin
Stężyca wskazuje na fakt, że gmina Stężyca planuje
przed szkołą w Gołubiu postawić nowy pomnik, a nie
przenieść dotychczasowy znad Jeziora Dąbrowskiego,
a to byłoby równoznaczne z likwidacją pomnika
i krzyża poświęconego kawalerowi Orderu Virtuti
Militari porucznikowi Józefowi Dambkowi.
W związku z tym apeluję o poparcie moich działań
i niepozostawanie obojętnym wobec jawnego bezprawia
i ignorancji. Dziękuję bardzo. Przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Ostatnie oświadczenie – pan poseł Jan Kochanow-
ski, Lewica i Demokraci.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Jan Kochanowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym zło-
żyć oświadczenie w związku z inicjatywą ustawo-
dawczą dotyczącą naszych najmłodszych obywa-
teli. W dniu 31 stycznia 2008 r. marszałek Sejmu
pan Bronisław Komorowski podpisał postanowie-
nie o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu Ko-
mitetu Inicjatywy Ustawodawczej projektu usta-
wy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz
ustawy o dochodach jednostek samorządu teryto-
rialnego, która dotyczy upowszechnienia wycho-
wania przedszkolnego. Jest to inicjatywa obywa-
telska przygotowana przez Związek Nauczyciel-
stwa Polskiego.
Wysoka Izbo! Polska jest krajem, w którym
wskaźniki wychowania przedszkolnego są najniższe
w Europie. Wychowaniem przedszkolnym w Polsce
objęty jest co trzeci trzylatek i czterolatek oraz co
drugi pięciolatek. Do przedszkoli nie chodzi nadal
ponad 650 tys. dzieci. Ta inicjatywa zakłada objęcie
wychowania przedszkolnego subwencją oświatową
– prowadzenie publicznych przedszkoli, w tym wy-
nagradzanie zatrudnionych w nich pracowników,
finansowane powinny być z budżetu państwa – upo-
wszechnianie wychowania przedszkolnego dzieci
już trzy- i czteroletnich, objęcie obowiązkowym
rocznym przygotowaniem przedszkolnym dzieci
w wieku 5 lat oraz obniżenie wieku obowiązku
szkolnego do lat 6, co miałoby zapewnić uzupełnie-
 8. posiedzenie Sejmu w dniu 8 lutego 2008 r.
Oświadczenia poselskie 305

Poseł Jan Kochanowski Wicemarszałek Krzysztof Putra:

nie braków rozwojowych dzieci i zniwelowanie spo-
łecznych nierówności edukacyjnych, sukces eduka-
cyjny dziecka niezależnie od miejsca zamieszkania,
statusu materialnego rodziców, zasobności finanso-
wej jednostki samorządu terytorialnego, odbudowę
sieci placówek przedszkolnych, szczególnie na tere-
nach wiejskich, gdzie, jak wiemy, z tym są olbrzymie
problemy, podjęcie pracy przez młode matki czy li-
kwidację opłat za przedszkola.
Myślę, że na taką inicjatywę również czeka wiele
samorządów, gdyż traktowanie tego jako zadania
własnego samorządu powoduje, że wiele samorządów,
nie mając odpowiednich funduszy, likwiduje przed-
szkola czy przenosi je, czy na terenie gminy organi-
zuje jedno przedszkole dla całej gminy. W związku
z tym zwracam się z apelem do wszystkich obywate-
li o poparcie tej inicjatywy obywatelskiej, a myślę, że
wszystkie kluby parlamentarne udzielą jej również
swego poparcia. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.
Informacja o wpływie interpelacji i zapytań oraz
odpowiedzi na nie została paniom i panom posłom
doręczona w druku nr 188*).
Na tym kończymy 8. posiedzenie Sejmu Rzeczy-
pospolitej Polskiej.
Protokół posiedzenia będzie wyłożony do przej-
rzenia w Sekretariacie Posiedzeń Sejmu.
Porządek dzienny 9. posiedzenia Sejmu, zwołane-
go na dni 27, 28 i 29 lutego 2008 r., został paniom
i panom posłom doręczony.
Zamykam posiedzenie.
(Wicemarszałek trzykrotnie uderza laską marszał-
kowską)
*) Teksty interpelacji i zapytań poselskich oraz odpowiedzi
na interpelacje i zapytania – w załącznikach nr 1 i 2 w Aneksie
do Sprawozdania Stenograficznego z 8. posiedzenia Sejmu.

(Koniec posiedzenia o godz. 17 min 51)


Teksty wystąpień niewygłoszonych
Informacja rządu na temat stanu
wykorzystania środków Unii Europejskiej
– punkt 16. porządku dziennego
Poseł Wojciech Żukowski (Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość)
Pytania do Elżbiety Bieńkowskiej, ministra roz-
woju regionalnego
1. Czy wszystkie dostępne dla województwa lubel-
skiego środki finansowe w ramach Programu Ope-
racyjnego „Rozwój Polski Wschodniej” zostały już
rozdysponowane? Jeśli nie, to kiedy zostaną urucho-
mione dodatkowe konkursy i w ramach jakich prio-
rytetów?
2. Czy MRR zamierza usprawnić realizację płat-
ności w ramach ZPRR?
Kłopoty z regularną wypłatą płatności występo-
wały wcześniej i nadal występują.
Załącznik nr 1
3. Czy zapowiadane zmiany kompetencji wojewo-
dy będą dotyczyć również zaplanowanych zadań
związanych z absorpcją funduszy europejskich?
Dotyczy to chociażby zadań instytucji certyfiku-
jącej.
4. Gdzie może ubiegać się o dofinansowanie samo-
rząd miasta Tomaszowa Lubelskiego, którego możli-
wości wykluczają samodzielną realizację budowy ka-
nalizacji sanitarnej dla północnej części miasta? Gdzie
mogą ubiegać się o dofinansowanie inne samorządy
województwa lubelskiego, których projekty zostały
usunięte z list PO „Infrastruktura i środowisko”?
Jednocześnie chciałbym zapytać panią posłankę z
PO, która zabierała głos bezpośrednio po wystąpieniu
pani minister Elżbiety Bieńkowskiej: Czy dla doraź-
nych korzyści politycznych można obrażać setki urzęd-
ników zatrudnionych w urzędach wojewódzkich i
marszałkowskich oraz innych instytucjach zaangażo-
wanych w wydatkowanie funduszy europejskich?
Zarzuty o zaniedbania w czasie rządów PiS obra-
żają tych ludzi.
 Porządek dzienny

8. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniach 6, 7 i 8 lutego 2008 r.

1. Informacja rządu na temat obecnej sytuacji służby zdrowia w Polsce (druk nr 176).
2. Informacja ministra zdrowia o dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej finan-
sowanych ze środków publicznych w 2006 roku oraz sprawozdanie finansowe Narodowego
Funduszu Zdrowia za 2006 rok (druk nr 35) wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk
nr 90).
3. Sprawozdanie z działalności Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2006 (druk nr 36)
wraz ze stanowiskiem Komisji Zdrowia (druk nr 91).
4. Informacje rządu z przebiegu realizacji ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o pomocy
publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej (druki nr 33 i 146)
wraz ze stanowiskami Komisji Zdrowia (druki nr 170 i 185).
5. Sprawozdanie Komisji Zdrowia o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o
ustanowieniu programu wieloletniego „Narodowy program zwalczania chorób nowotwo-
rowych” (druki nr 80 i 171).
6. Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych
o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
a Rządem Republiki Chile o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych, podpisa-
nej w Brukseli dnia 28 czerwca 2007 r. (druki nr 148 i 177).
7. Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży o poselskim i rządowym pro-
jektach ustaw o nadaniu nowych nazw niektórym akademiom rolniczym (druki nr 184,
162 i 189).
8. Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o zmianie
ustawy o transporcie kolejowym (druki nr 178 i 187).
9. Pytania w sprawach bieżących.
10. Informacja bieżąca.
11. Sprawozdanie z działalności generalnego inspektora ochrony danych osobowych
w roku 2006 (druk nr 103) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowie-
ka (druk nr 157).
12. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji
Pracy w 2006 r. (druk nr 39) wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy (druk nr 40) oraz
ze stanowiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny (druk nr 166).
13. Sprawozdanie Komisji Gospodarki oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządo-
wym projekcie ustawy o ratyfikacji Umowy o udziale Republiki Bułgarii i Rumunii w
Europejskim Obszarze Gospodarczym, podpisanej w Brukseli dnia 25 lipca 2007 r. (druki
nr 149 i 193).
14. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy zmieniającej ustawę Kodeks pracy oraz
ustawę o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (druk nr 175).
15. Wybór składu osobowego Komisji Śledczej do zbadania sprawy zarzutu nielegalnego
wywierania wpływu przez członków Rady Ministrów, Komendanta Głównego Policji, Szefa
Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
na funkcjonariuszy Policji, Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz Agencji Bezpieczeń-
stwa Wewnętrznego, prokuratorów i osoby pełniące funkcje w organach wymiaru spra-
wiedliwości w celu wymuszenia przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków
w związku z postępowaniami karnymi oraz czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi w
sprawach z udziałem lub przeciwko członkom Rady Ministrów, posłom na Sejm Rzeczypo-
spolitej Polskiej i dziennikarzom, w okresie od 31 października 2005 roku do 16 listopada
2007 roku (druk nr 201).
16. Informacja rządu na temat stanu wykorzystania środków Unii Europejskiej (druk
nr 179).
17. Przedstawiony przez Prezydium Sejmu projekt uchwały w sprawie ogłoszenia
roku 2008 Rokiem Niepodległości (druk nr 206).

Obecni posłowie według załączonej do protokołu listy obecności

 TŁOCZONO Z POLECENIA MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
KANCELARIA SEJMU: redakcja i skład – Sekretariat Posiedzeń Sejmu, druk – Wydawnictwo Sejmowe. Nakład 270 egz.
PL ISSN 0867-2768. Cena 35 zł