Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 15 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 7 maja 2008 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2008
 str.
TREŚĆ
15. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 7 maja 2008 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Komunikaty
Sekretarz Poseł Bartosz Arłukowicz . . . . . . . . 4
Punkt 1. porządku dziennego: Informacja
ministra spraw zagranicznych o założe-
niach polskiej polityki zagranicznej
w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Punkt 1. porządku dziennego (cd.)
Poseł Krzysztof Lisek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Paweł Kowal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz . . . . . . . . . . . 20
Poseł Andrzej Grzyb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Bogdan Lis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Poseł Stefan Niesiołowski . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Poseł Marek Borowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Elżbieta Jakubiak . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Tadeusz Iwiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Paweł Zalewski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Andrzej Halicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Paweł Kowal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Adam Lipiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Jarosław Sellin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Robert Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Lena Dąbkowska-Cichocka . . . . . . . . . . 41
Poseł Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Paweł Kowal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Bogusław Kowalski . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Jan Kuriata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Joanna Skrzydlewska . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Poseł Maciej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Zbigniew Girzyński . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Jarosław Wałęsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Poseł Beata Bublewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Jan Rzymełka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Poseł Anna Sobecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Minister Spraw Zagranicznych
str.
str.
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Poseł Krystyna Grabicka . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Marzena Machałek . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Tomasz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Józef Piotr Klim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Jarosław Wałęsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Tadeusz Sławecki. . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Anna Zalewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Stanisław Witaszczyk . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Jarosław Matwiejuk. . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Poseł Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Anna Sikora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Gabriela Masłowska . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Wojciech Mojzesowicz . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Miron Sycz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Antoni Macierewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk. . . . . . . . . . 69
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Ryszard Terlecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Stanisław Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Jan Religa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Robert Węgrzyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Witold Pahl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Joanna Fabisiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Ewa Wolak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Krzysztof Maciejewski . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak . . . . . . . . . . 76
Poseł Zdzisława Janowska . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Poseł Jan Rzymełka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Poseł Jan Szyszko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
 str.
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Poseł Michał Wojtkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 78
Poseł Tadeusz Naguszewski . . . . . . . . . . . . . . 79
Poseł Michał Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Poseł Łukasz Gibała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Dariusz Bąk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Ireneusz Raś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Jolanta Hibner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Maciej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Marcin Zawiła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Edward Wojtas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Poseł Stanisław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Danuta Jazłowiecka. . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Stanisław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Antoni Macierewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Punkt 2. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Finansów Publicznych
o rządowym projekcie ustawy o zwrocie
nadpłaty w podatku akcyzowym zapła-
conym z tytułu nabycia wewnątrzw-
spólnotowego albo importu samochodu
osobowego
Poseł Sprawozdawca Janusz Chwierut . . . . . 94
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Jan Łopata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Ryszard Zawadzki . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk . . . . . . . . . . . . . 98
str.
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . 99
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Janusz Chwierut . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Punkt 3. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Sprawozdawca Henryk Siedlaczek . . . 100
Poseł Jolanta Hibner . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Poseł Adam Krzyśków . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Izabella Sierakowska . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Krzysztof Gadowski . . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Adam Krzyśków . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Środowiska Janusz Zaleski . . . . . . . . . . . . . . 108
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 109
Oświadczenia
Poseł Piotr van der Coghen. . . . . . . . . . . . . . 110
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . 111
Poseł Roman Kaczor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Poseł Robert Telus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Stanisław Lamczyk . . . . . . . . . . . . . . . 115
Poseł Jarosław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Poseł Edward Czesak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
Poseł Krzysztof Brejza. . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Jan Filip Libicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Poseł Piotr Cybulski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
(Przerwa w posiedzeniu)
 Początek posiedzenia o godz. 9 min 02)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Stefan Niesiołowski, Jerzy Szmajdziński i Jarosław
Kalinowski)
Marszałek:
Proszę państwa, otwieram posiedzenie.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią
poseł Beatę Bublewicz oraz panów posłów Bartosza
Arłukowicza, Krzysztofa Brejzę oraz Dariusza Ka-
czanowskiego.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani
poseł Beata Bublewicz oraz pan poseł Bartosz Arłu-
kowicz.
Protokół i listę mówców prowadzić będą pani poseł
Beata Bublewicz i pan poseł Dariusz Kaczanowski.
Witam posłów sekretarzy.
Proszę państwa, protokół 14. posiedzenia Sejmu
uważam za przyjęty wobec niewniesienia wobec nie-
go zastrzeżeń.
Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o pro-
jektach ustaw:
— o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług,
— o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym za-
płaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
albo importu samochodu osobowego,
— o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 447, 448 i 457.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm przepro-
wadził debatę średnią nad informacją ministra spraw
zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagra-
nicznej w 2008 r.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał:
— 10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i 5-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dysku-
sjach:
– w pierwszych czytaniach poselskich projektów
ustaw dotyczących zmiany Konstytucji Rzeczypospo-
litej Polskiej,
– w pierwszym czytaniu rządowego projektu usta-
wy o zmianie ustawy Kodeks pracy
– oraz w pierwszym czytaniu rządowego projektu
ustawy o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji
Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej
oraz niektórych innych ustaw,
— a także 3-minutowych oświadczeń w imieniu
klubów i kół w dyskusji nad sprawozdaniem komisji
o projekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu między
Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii o zmia-
nie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Repu-
bliką Austrii w sprawie unikania podwójnego opo-
datkowania w zakresie podatku od dochodu i od
majątku.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami
porządku dziennego.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Proszę państwa, za chwilę przeprowadzimy deba-
tę nad informacją ministra spraw zagranicznych
o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Po wystąpieniu ministra spraw zagranicznych
zostanie zarządzona godzinna przerwa w obradach
Sejmu na przygotowanie się klubów do debaty nad
wystąpieniem.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw o zwrocie nadpłaty w podatku
akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrz-
wspólnotowego albo importu samochodu osobowego
oraz o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska.
Jutro rano rozpatrzymy pytania w sprawach bie-
żących oraz informację bieżącą.
Informuję, że Konwent Seniorów przyjął propozy-
cję Prezydium Sejmu rozpatrzenia na bieżącym posie-
dzeniu informacji w sprawie opóźnień w wydatkowa-
niu środków unijnych, o której przedstawienie wnosił
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość.
Po rozpatrzeniu informacji bieżącej przeprowa-
dzimy pierwsze czytania poselskich projektów ustaw
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
dotyczących zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej.
Kolejnymi rozpatrywanymi punktami będą spra-
wozdania komisji o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o transporcie kolejowym,
— o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych,
— o zmianie ustawy Kodeks karny,
— o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług,
— o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospoli-
tą Polską a Republiką Austrii o zmianie Umowy mię-
dzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Austrii
w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w za-
kresie podatków od dochodu i od majątku.
W dalszej kolejności planowane jest rozpatrzenie
sprawozdań komisji o stanowiskach Senatu w spra-
wie ustaw:
— zmieniającej ustawę Kodeks pracy oraz ustawę
o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie nie-
których ustaw,
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywil-
nego
— oraz o Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji
Rolnictwa.
W piątek rano rozpatrzymy sprawozdanie komisji
o projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku
2010 Rokiem Fryderyka Chopina.
Następnie przeprowadzimy głosowania.
W bloku głosowań planowane jest rozpatrzenie
m.in. wniosku marszałka Sejmu o odwołanie pani
Ewy Sowińskiej ze stanowiska rzecznika praw dziec-
ka oraz dokonanie zmian w składach osobowych ko-
misji sejmowych.
Po głosowaniach przeprowadzimy pierwsze czy-
tania projektów ustaw o zmianie ustawy Kodeks
pracy, o zniesieniu Głównego Inspektora Inspekcji
Handlowej, o zmianie ustawy o Inspekcji Handlowej
oraz niektórych innych ustaw.
Informuję państwa, że Senat przyjął bez popra-
wek następujące ustawy:
— zmieniającą ustawę o zmianie ustawy Kodeks
pracy oraz niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o zakładowym funduszu
świadczeń socjalnych,
— o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych in-
nych ustaw
— oraz o zmianie ustawy o podatku od towarów
i usług.
Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komu-
nikatów.
Sekretarz Poseł Bartosz Arłukowicz:
Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po-
siedzenia Komisji:
— Etyki Poselskiej – godz. 9.30;
— Sprawiedliwości i Praw Człowieka wspólnie
z Komisją Ustawodawczą – godz. 9.30;
— Finansów Publicznych – godz. 10;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – godz. 11;
— Infrastruktury – godz. 11;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej
wspólnie z Komisją Obrony Narodowej – godz. 11;
— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa wspólnie z Komisją Gospodarki – godz. 11;
— Kultury i Środków Przekazu – godz. 11;
— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach – godz. 11.15;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 12.30;
— Kultury i Środków Przekazu wspólnie z Komi-
sją Kultury Fizycznej i Sportu – godz. 12;
— Edukacji, Nauki i Młodzieży wspólnie z Komi-
sją Polityki Społecznej i Rodziny – godz. 12;
— Śledczej do zbadania okoliczności tragicznej
śmierci byłej posłanki Barbary Blidy – godz. 13;
— do Spraw Kontroli Państwowej – godz. 13;
— Regulaminowej i Spraw Poselskich – godz.
13.30;
— Gospodarki – godz. 13.30;
— Skarbu Państwa – godz. 14;
— Edukacji, Nauki i Młodzieży – godz. 14.30;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – godz. 15;
— Kultury Fizycznej i Sportu – godz. 15.15;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – godz. 16;
— Kultury i Środków Przekazu – godz. 16;
— Ustawodawczej – godz. 16;
— Skarbu Państwa wspólnie z Komisją Infra-
struktury – godz. 16.30.
Dziękuję, panie marszałku.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Informacja ministra spraw
zagranicznych o założeniach polskiej polityki
zagranicznej w 2008 r.
Informuję, że tekst wystąpienia pana ministra,
założenia będą udostępnione klubom w formie pisem-
nej przed godzinną przerwą. Przedstawicielom kor-
pusu dyplomatycznego udostępniona jest także wer-
sja anglojęzyczna.
Bardzo proszę o zabranie głosu ministra spraw
zagranicznych pana Radosława Sikorskiego. (Gwar
na sali)
Proszę państwa, bardzo proszę o zaniechanie roz-
mów.
Proszę bardzo, panie ministrze. (Oklaski)
(Głos z sali: Lepiej byłoby, gdyby posłowie usiedli.)
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Po-
słowie! Szanowni Goście! Ekscelencje i Członkowie
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
Korpusu Dyplomatycznego! Od 18 lat ministrowie
spraw zagranicznych Rzeczypospolitej stają przed
Wysoką Izbą, by przedstawić program działań na
kolejny rok. Ten zaszczytny obowiązek przypadł
obecnie mnie. Ponieważ jest to pierwsze exposé mi-
nistra spraw zagranicznych rządu Platformy Obywa-
telskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego, pragnę
zarysować bardziej panoramiczny obraz polskiej po-
lityki zagranicznej na najbliższe lata. Dlatego proszę
o wybaczenie, że debata odbywa się nieco później niż
nakazywałaby tradycja, co zresztą nastąpiło z przy-
czyn niezależnych ode mnie.
Polityka zagraniczna, codzienna współpraca i kon-
frontacja państw i narodów, a także splatanie się ich
celów i interesów, jest jak lustro, w którym możemy
się przeglądać jako wspólnota. Widać w nim wielkość
lub małość, prestiż lub lekceważenie, rozwój lub upa-
dek. Zmienność tych czynników w czasie ukazuje,
skąd przyszliśmy, kim jesteśmy i co powinniśmy czy-
nić, by umacniać Rzeczpospolitą.
Mówię to, mając świadomość, że w tym roku ob-
chodzić będziemy 90. rocznicę odzyskania niepodle-
głości – rocznicę dni, kiedy to Józef Piłsudski wysyłał
telegramy obwieszczające światu odrodzenie się pań-
stwa polskiego. Telegramy, dzięki którym do Warsza-
wy po prawie półtorawiecznej nieobecności powróci-
ły poselstwa innych państw.
Ani dyplomacją, ani orężem nie udało się obronić
naszej niepodległości. Mimo wielkich osiągnięć 21.
rocznicy odrodzenia Rzeczpospolita już nie święto-
wała. Nie było jej już bowiem na politycznej mapie
Europy.
Szanowni Państwo! Podobnie jak tamta rocznica,
tak i przypadające na przyszły rok dwudziestolecie
zrzucenia jarzma komunistycznego skłania do reflek-
sji historycznej. Pamiętamy, że jeszcze 20 lat temu,
w 1988 r., Polska, choć była podmiotem prawa mię-
dzynarodowego, nie była państwem ani suwerennym,
ani demokratycznym, ani nowoczesnym. Nasza pol-
skość i europejskość sprowadzała się do kontestator-
skiej prześmiewczości, do konspiracyjnego kultywo-
wania wolnościowych tradycji, do trwania przy wie-
rze i Kościele i protestu w okresach desperacji i na-
dziei. Ten sposób afirmacji polskości i europejskości
rzutuje na nasze samopostrzeganie także dzisiaj. Po
prawie 300 latach tak licznych nieszczęść naprawdę
trudno uwierzyć, że być może dopłynęliśmy do szczę-
śliwego portu.
Oddając hołd temu wszystkiemu, co bohaterskie
i wielkie w wysiłku niepodległościowym minionych,
a także nadal jeszcze żyjących pokoleń, nie ulegajmy
jednak pokusie rozpamiętywania krzywd i trwania
w nieufności. Żyjemy w wolnej, suwerennej i demo-
kratycznej Polsce. Jesteśmy członkami Unii Europej-
skiej i przymierza atlantyckiego wiążącego Europę
ze Stanami Zjednoczonymi. Mamy więc wszelkie po-
wody do satysfakcji i poczucia bezpieczeństwa.
5
Patriotyzm nie powinien sprowadzać się do kultu
chwalebnych zwycięstw i klęsk. Mamy sporo innych
powodów do chwały. Chyląc czoła przed „państwem
podziemnym” z kolejnych polskich insurekcji i po-
wstań, otoczmy szacunkiem „państwo naziemne”
z potrzebną mu nowoczesną infrastrukturą, wydajną
gospodarką, sprawną administracją i silnym woj-
skiem. Klimatowi demokracji bardziej bowiem sprzy-
ja pragmatyczna kalkulacja niż rewolucyjna zapal-
czywość. Zdając sobie sprawę z problemów do rozwią-
zania, kierujmy się taką koncepcją nowoczesności,
która polega bardziej na poczuciu własnej wartości
i otwartości niż na podejrzliwości i zamykaniu się
przed światem.
Drodzy Państwo! Przełom 1989 r. ukierunkował
bieg naszej historii na dokonania przypominające
cywilizacyjny skok Polski piastowskiej sprzed tysią-
ca lat. Wtedy to Polska stała się współdziedzicem
tradycji antycznej i chrześcijańskiej tożsamości.
Związki z Czechami i Węgrami oraz przymierze
z niemieckimi władcami Świętego Cesarstwa Rzym-
skiego wprowadziły Polskę w polityczny krwioobieg
świata łacińskiego. Pojednanie z Niemcami, współ-
działanie z państwami wyszehradzkimi, a w szcze-
gólności członkostwo Polski w instytucjach świata
zachodniego świadczą o przywróceniu geniuszu pia-
stowskiego do naszych najnowszych zmagań o tożsa-
mość – polską i europejską zarazem.
Tego, co Piastom zabrało kilka wieków – integra-
cji cywilizacyjnej z głównym nurtem Europy – teraz
dokonaliśmy w mgnieniu oka. Nikt nam tego nie dał
w prezencie – sami, choć z pomocą przyjaciół, tego
dokonaliśmy. A dokonawszy tego, Polska, tak jak po-
nad 600 lat temu, stała się punktem odniesienia
i modelem transformacyjnym dla naszych wschod-
nich sąsiadów, w szczególności zaś dla pobratymcze-
go narodu ukraińskiego. Wtedy, w dobie jagielloń-
skiej, Rzeczpospolita upowszechniała wzorce wolno-
ści szlacheckiej i tolerancji, stając się magnesem
utrzymującym przez kolejne stulecia wieloetniczną
mozaikę elit naszego regionu. Dlatego uważamy, że
przesłanie Unii Lubelskiej dokona się dopiero wtedy,
gdy nasi wschodnioeuropejscy bracia aspirujący do
członkostwa w Unii Europejskiej znajdą się w jej ob-
rębie. I nie jest to jakiś staro-nowy mesjanizm, lecz
praktyczne spostrzeżenie, że umacnianie wolności
i demokracji w naszym otoczeniu służy Rzeczypospo-
litej. (Oklaski)
Polska będzie normalnym europejskim krajem,
gdy będzie miała normalnych europejskich sąsiadów
po obu stronach swojej granicy.
Stylistyka dyplomacji zależy w kapitalnym stop-
niu od wyjściowych przesłanek, zwłaszcza doktrynal-
nych. Ideologowie chętnie uciekają się do pojęć osta-
tecznych, zazwyczaj pojmowanych arbitralnie, jak
„interes narodowy” albo „racja stanu”. Ileż to razy
nasłuchaliśmy się w ostatnich latach o interesach
narodowych, którymi wywijano jak maczugą w od-
niesieniu do naszych zachodnich i wschodnich sąsia-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
6 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
dów. Każdy, kto miał inne zdanie, był z definicji igno-
rantem lub zdrajcą.
Warto by więc może zastanowić się nad przeko-
nującą definicją interesu narodowego współczesnej
Polski. Zapewne zgodzimy się, że najważniejsze jest
to, aby nasz naród miał poczucie kontroli nad swoim
losem. Ale nie wystarczy być wolnym – trzeba jeszcze
umieć konkurować. A więc aby być, trzeba się umac-
niać. A umacnianie się to dorównywanie przez Polskę
do poziomu rozwoju co najmniej naszego środowiska
unijnego. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej
inspiruje nas do dokonania skoku cywilizacyjnego.
Taki rozwój cywilizacyjny bezwzględnie leży w na-
szym interesie narodowym. (Oklaski)
Zatem nasz polski interes narodowy nie jest
sprzeczny z procesem integracji europejskiej, a wręcz
przeciwnie, pokojowa integracja Europy leży w na-
szym interesie. Nie bójmy się tego procesu, nie strasz-
my współobywateli groźbą powstania europejskiego
superpaństwa, skrywającego wyimaginowane pod-
daństwo wobec większych i silniejszych. Nie tak prze-
biegał i nie na tym polega proces rozwoju i integracji
Europy. Na podległość nie godzimy się nie tylko my,
nie godzi się żaden z europejskich narodów.
Unia Europejska to nie groźni „oni”. Europa i Unia
to my. (Oklaski)
Konsekwencją tego niezrozumienia były toporne
wystąpienia twardej dyplomacji, wprawiające na-
szych unijnych partnerów w osłupienie podobne
temu, które u ludzi renesansu wywoływały szarże
Don Kichota na wiatraki.
W dzisiejszej Europie przesadna retoryka jest po
prostu kontrproduktywna. Naszego miejsca w euro-
pejskiej rodzinie i na świecie nie wyznaczą butne,
często przepełnione kompleksami słowa. To miejsce
wyznaczą zupełnie inne rzeczy: zdrowie naszej de-
mokracji, poziom rozwoju gospodarczego, kompeten-
cja i skuteczność administracji państwowej i samo-
rządowej, niezawisłe i sprawne sądownictwo, nieza-
leżne media, wysoka aktywność społeczeństwa oby-
watelskiego, silna pozycja organizacji pozarządo-
wych, umiejętność współdziałania z partnerami
społecznymi w kraju i za granicą. Jednym słowem –
świadomość wspólnych celów, profesjonalizm i sku-
teczność.
Potrzebne jest nam zrozumienie, na czym polega
proces zachodniej integracji, by służył pożądanym
przez Polskę celom. Jakim? Otóż polega on na wzmac-
nianiu naszej pozycji we Wspólnocie. Uwarunkowane
jest to stopniem naszego wpływu na wypadkową
działań wszystkich europejskich partnerów. Wymaga
to wczucia się w interes zbiorowości unijnej i utożsa-
mienia się z nim. W Unii Europejskiej w pojedynkę
nie da się niczego wygrać, przegrać łatwo. Naturalnie
takiej samej postawy oczekujemy od innych. Tę or-
ganiczną współzależność między tym, co narodowe,
a tym, co wspólnotowe, rozumieli już konserwatywni
i chrześcijańsko-demokratyczni ojcowie założyciele
zachodniej integracji. Pogląd ten podzielali także
europejscy socjaldemokraci. (Oklaski) Oni wszyscy
wspólnie pogłębiali przez ponad 50 już lat integrację
europejską. Natomiast u nas prawdy te dopiero za-
czynają do nas docierać. Sowiecki typ integracji, któ-
ry sprowadzał się do radzieckiego hegemonizmu
i interwencjonizmu w duchu doktryny Stalina-Breż-
niewa, nie rodził bowiem wspólnotowych postaw.
Wręcz przeciwnie – skłaniał państwa satelickie do
zamykania się, na ile to było możliwe, w osłonie pier-
wotnej substancji narodowej, coraz bardziej jednowy-
miarowej, bo wyzbytej twórczej inspiracji z zewnątrz,
a tym samym kostniejącej w anachronizmie. Dlatego
tak ważna dla nas jest afirmacja wartości europej-
skich jako podstawy solidarności, jako generatora
kompromisu napędzającego unijne współdziałanie.
Ponad 80% naszych rodaków wspiera członkostwo
Polski w Unii Europejskiej, także dlatego że ma
świadomość, iż to my korzystamy dzisiaj z unijnej
solidarności.
Uważam, iż zrozumienie potrzeb rozwojowych
dzisiejszej Unii Europejskiej jest wyzwaniem nie tyl-
ko dla mieszkańców kontynentu po naszej stronie
Łaby. Jak nas nic nie zwalnia z obowiązku dogłęb-
nego rozumienia Unii, tak i od naszych starszych
stażem partnerów oczekujemy nie tylko wiedzy, ale
i otwartości na specyfikę etapu rozwojowego, na któ-
rym znajdują się nasze społeczeństwa i gospodarki.
Europa nie zjednoczy się mentalnie, dopóki nasi za-
chodni partnerzy nie zadadzą sobie trudu, aby zro-
zumieć, naprawdę zrozumieć, że nasze walka o wol-
ność w drugiej połowie XX w. to takie samo europej-
skie doświadczenie jak ich dobrobyt tamtych lat.
Oczekujemy tego tym bardziej, że ostatnie lata
dowiodły, iż rozszerzenie Unii ani nie obniżyło stop-
nia jej decyzyjności, ani też nie wpłynęło na zmniej-
szenie jej konkurencyjności. Wręcz przeciwnie – nowi
członkowie Unii to dzisiaj awangarda dynamicznego
rozwoju i społeczeństwa pełne wiary w przyszłość
Unii.
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Nasz nadrzęd-
ny interes narodowy to potrzeba cywilizacyjnego
skoku, co wymaga sprzyjającego, a zwłaszcza bez-
piecznego kontekstu międzynarodowego. (Oklaski)
W dalszej perspektywie to wypromowanie naszego
kraju do rzędu czołowych państw europejskich. Temu
celowi strategicznemu służyć będzie realizacja pięciu
priorytetów.
Po pierwsze, Polska silna mocą solidarnej Unii
Europejskiej. Unia Europejska jest zjawiskiem uni-
kalnym we współpracy międzynarodowej. Nie jest
ani „superpaństwem”, ani zwykłą organizacją mię-
dzynarodową. Fundamentalna w przypadku Unii
jest równorzędność różnych porządków jej funkcjo-
nowania, czyniących z niej przestrzeń dobrowolnych
samoograniczeń i kreatywnych kompromisów wy-
pracowywanych w imię osiągania nowych celów
rozwojowych. Ważne jest to, że partnerska natura
Unii przeorientowuje tak nas, jak i inne państwa
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
członkowskie z egoizmów narodowych na prymat
zasady pomocniczości i wspólnego dobra, a tym sa-
mym wspólnych uwarunkowań i wyzwań, wspól-
nych szans i zagrożeń, wspólnych interesów i wspól-
nych korzyści.
Pierwszoplanowe znaczenie ma więc umocnienie
i usprawnienie podstaw prawno-instytucjonalnych
Unii Europejskiej. Liczymy, że po decyzji Sejmu i Se-
natu podpis pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego
uwieńczy proces i sprawi, że Polska jak najszybciej
dołączy do grupy krajów, które ratyfikowały traktat
lizboński.
Stoimy w Unii przed ważną debatą budżetową
wynikającą z przeglądu budżetu na lata 2007–2013
oraz z potrzeby wypracowania nowej długofalowej
perspektywy finansowej na następnych 7 lat. Prawdą
jest, że ułożenie budżetu sprowadza się do sztuki
równomiernego podziału rozczarowań. Nie może to
jednak być drogowskazem dla Unii, przed którą mno-
żą się nowe wyzwania i nowe obowiązki. Po przyjęciu
traktatu lizbońskiego wyzwaniem stanie się również
reforma polityk Unii: rolnej i spójności. Nie zgodzimy
się na ich przeniesienie do budżetów państw człon-
kowskich. Natomiast popieramy realizację strategii
lizbońskiej. Zdecydowanie opowiadamy się za utrzy-
maniem budżetu Unii na poziomie przekraczającym
1% produktu krajowego brutto całej Unii Europej-
skiej. Czynimy to świadomi, że nadejdzie czas, gdy
nowoczesna i zamożna Polska zostanie płatnikiem
netto do unijnego budżetu i będzie mogła pomagać
innym. Zabiegamy o to, aby zmiana mechanizmów
finansowania rozwoju nauki i techniki w Polsce pro-
wadziła do ich zharmonizowania z polityką badań
i innowacji Unii Europejskiej. Długofalowym celem
pozostaje wprowadzenie w Polsce wspólnej waluty
unijnej – euro. Datę wejścia do strefy euro ustalimy,
biorąc pod uwagę wymogi rozwoju naszej gospodarki
oraz gotowość społeczną.
Traktat lizboński stworzył przesłanki do wydat-
nego wzmocnienia wspólnej polityki zagranicznej
i bezpieczeństwa. Polska ma wszelkie dane, by być
kluczowym aktorem na tej scenie. Pogłębienie in-
tegracji unijnej powinno iść w parze ze wzmacnia-
niem aktywności Unii zarówno w jej sąsiedztwie,
jak i w skali globalnej. Zależy nam na nadaniu odpo-
wiedniej dynamiki europejskiej polityce sąsiedztwa,
zwłaszcza w wymiarze wschodnim. Wynika to nie
tylko z usytuowania Polski na wschodnich obrzeżach
Unii, ale także z uzmysłowienia sobie, że na wschód
od naszych granic mamy do czynienia z europejskimi
sąsiadami, podczas gdy na kierunku południowym,
w Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie – z sąsia-
dami Europy. To elementarne rozróżnienie.
Niemniej doceniamy wysiłki tych członków Unii
Europejskiej, którzy poprzez wymiar południowy
europejskiej polityki sąsiedztwa pragną przyczynić
się do pokojowego rozwoju, stabilizacji i dobrobytu
7
państw szerokiego Bliskiego Wschodu. Świat będzie
bezpieczniejszy, gdy na Bliskim Wschodzie zapanuje
pokój i powstaną warunki rozwojowe dla milionów
młodych ludzi w ich własnych krajach.
Aktywność w odniesieniu do kierunku wschodnie-
go unijnej polityki zagranicznej powinna pozostać
polską specjalnością. Właśnie z uwagi na nasze poło-
żenie, historyczne doświadczenia, powiązania kultu-
rowe ze Wschodem, wreszcie ze względu na potencjał
i kompetencje nie tylko czujemy się predestynowani
do wschodniej specjalizacji, ale jesteśmy do niej wręcz
zachęcani przez głównych partnerów unijnych.
Zamierzamy to czynić z naszymi najbliższymi
partnerami, z którymi dzieliliśmy los w przeszłości
– z Czechami, Słowacją i Węgrami, z Estonią, Litwą
i Łotwą, także z Rumunią i Bułgarią. Szczególne part-
nerstwo w tej mierze tworzy się właśnie w stosunkach
ze Szwecją. Polityka sąsiedztwa na kierunku wschod-
nim służyć ma podnoszeniu standardów społecznych
i ustrojowych naszych sąsiadów do poziomu unijnego.
W rezultacie polityka sąsiedztwa dopełni ich indywi-
dualne umowy o partnerstwie i współpracy z Unią,
które wytyczą perspektywę europejską dla najbardziej
zaawansowanych z tych państw.
Taki moment nastał w przypadku umowy pomię-
dzy Unią a Ukrainą. Ukraina jest bowiem coraz
bardziej wiarygodnym kandydatem do członkostwa
w instytucjach Zachodu. Zachęcamy naszych part-
nerów i sojuszników, aby w odniesieniu do Ukrainy
w kreatywny sposób sprzęgali elementy stymulowa-
nia reform z egzekwowaniem od niej postępów
transformacyjnych. Zaś naszych ukraińskich przy-
jaciół przekonujemy, że to przede wszystkim ich
gotowość dostosowawcza zadecyduje o członkostwie
Ukrainy w instytucjach świata zachodniego. Inte-
gracja Ukrainy potwierdzi siłę europejskiego mode-
lu cywilizacyjnego.
Coraz bliższy jest też termin rozpoczęcia rokowań
między Unią Europejską a Rosją w sprawie nowej
umowy o partnerstwie i współpracy. Polskie postu-
laty zdjęcia rosyjskiego embarga na eksport produk-
tów zwierzęcych i roślinnych oraz przyjęcie przez
Komisję Europejską brzemienia negocjacji z Rosją
w duchu solidarności energetycznej zostały spełnio-
ne. Nie będziemy więc blokować wszczęcia tych ne-
gocjacji.
Zastanówmy się jednak nad wnioskami wynika-
jącymi z dotychczasowego kryzysu negocjacyjnego.
Dla Unii Europejskiej są one bezsporne – tylko mó-
wienie jednym, wyważonym i stanowczym, głosem
daje efekty. Sygnał przekazany na unijno-rosyjskim
szczycie w Samarze został dobrze zrozumiany. Poka-
zał, że konsolidacja Unii jest nie tylko ważna dla niej
samej, ale i przyczynia się do prowadzenia przez Ro-
sję bardziej konstruktywnej polityki.
Przesłanie, jakie płynie do Rosji, sprowadza się
do pokazania jej, że Unia Europejska, i w ogóle świat
zachodni, chce z nią współpracować, ale chce współ-
pracować bez jednostronnego przypisywania sobie
szczególnych praw. My, Polacy, podobnie jak inni
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
8 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
członkowie Unii Europejskiej, uważamy, że zaufanie
obu stron tej współpracy wzrosłoby, gdyby opierało
się na wspólnie respektowanych wartościach. Skoro
jednak Rosja upiera się przy swoim systemie warto-
ści, zasadzającym się na własnych tradycjach i ko-
dach kulturowych, wobec tego oparcie współpracy
unijno-rosyjskiej na uzgodnionych „regułach gry”
musi nam wystarczyć. Do tego przekazu odwoływało
się stwierdzenie premiera Donalda Tuska – w duchu
realizmu, w miejsce nieskutecznego nieprzejednania
– że: „będziemy współpracować z Rosją taką, jaką
ona jest”. Polsko-rosyjskie mechanizmy współpracy
i dialogu, takie jak Komitet Strategii Współpracy,
Forum Dialogu Europejskiego i Grupa do Spraw
Trudnych, są gotowe, przynajmniej po polskiej stro-
nie. Dajmy im szansę.
Pragnę tu zwrócić się do naszych białoruskich
sąsiadów i zapewnić ich, że Białoruś może liczyć na
polskie wsparcie wszędzie tam, gdzie postawi na po-
szanowanie praw człowieka i praw politycznych opo-
zycji, na dialog i kompromis oraz na otwartość wobec
Europy. Będziemy gotowi, podobnie jak cała Unia
Europejska, udzielić Białorusi pomocy w jej rozwoju.
To także postulaty i interes białoruskiego obozu nie-
podległościowego i demokratycznego oraz polskiej
mniejszości w tym kraju.
Priorytetem będzie sprawne stosowanie przez
urzędy konsularne procedur Schengen. Wzmożona
ochrona granic unijnych nie może prowadzić do two-
rzenia nowych barier na kontynencie. Chcemy takie-
go uregulowania zasad ruchu osobowego ze wschod-
nimi sąsiadami, aby nie stwarzać niepotrzebnych
ograniczeń w przyjazdach. Tym zaś, którzy widzą
w nas rusofobów, powiadamy: chcemy, by obywatele
Federacji Rosyjskiej, podobnie jak Ukrainy czy Bia-
łorusi, Mołdowy czy Gruzji, mieli jak najbardziej
ułatwiony dostęp do Unii Europejskiej, by mogli swo-
bodnie przybywać jako mile widziani turyści, studen-
ci i przedsiębiorcy.
Z drugiej strony niepokoi nas rosnące napięcie
wokół Gruzji i próby naruszania jej integralności te-
rytorialnej. Kierujemy z tego miejsca ku naszym
gruzińskim przyjaciołom słowa solidarności i zapew-
nienie, że sprawa ich bezpieczeństwa oraz euroatlan-
tyckiej integracji leży Polsce na sercu. (Oklaski)
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Wspólna
unijna polityka zagraniczna, aby być skuteczną na
jakimkolwiek ważnym dla interesów Unii kierunku
– zarówno w odniesieniu do Chin i w ogóle Azji, na
kierunku śródziemnomorskim i wobec szerokiego
Bliskiego Wschodu, a także w stosunku do Ameryki
Łacińskiej i Afryki – wymaga uprzedniej konsolida-
cji wewnątrzunijnej. Ważną rolę w tym procesie
odgrywają duże państwa unijne, wśród których jest
Polska.
Kluczowa przy kreowaniu wspólnej polityki ze-
wnętrznej Unii Europejskiej będzie postawa naszych
weimarskich partnerów – Niemiec i Francji.
Do niektórych nie dotarło jeszcze, że Niemcy są
dzisiaj naszym sojusznikiem. To prawda, że Niemcy
są krajem, który po zjednoczeniu przechodzi proces
redefinicji własnej tożsamości historycznej, politycz-
nej i kulturowej. Proces ten jednak dokonuje się
w ramach opcji niezmiennie demokratycznej i euro-
pejskiej. Pamiętajmy to, co w 1990 r. – roku zjedno-
czenia Niemiec – powiedział kanclerz Helmut Kohl:
„Niemcy to nasza ojczyzna, ale Europa to nasza przy-
szłość”. My dodajemy: dla nas to wspólna przyszłość
i wspólny europejski interes. Pod względem głębi
i trwałości demokracji oraz wyboru proeuropejskie-
go dzisiejsze Niemcy – w zestawieniu z poprzednimi
swoimi dziejowymi wcieleniami – dokonały bezpre-
cedensowego wyboru. Nasz zachodni sąsiad cieszy
się zaufaniem europejskich i amerykańskich sojusz-
ników. Polska również ma nadzieję na dialog i moż-
liwie najbliższą współpracę z Niemcami, które po-
zwolą przezwyciężyć historyczne uwikłania. Zapo-
mnieć nie możemy ani nam nie wolno. Niemniej
wielkie przesłanie polskich biskupów z 1965 r. pozo-
staje w mocy.
Oprócz pojednania polityczno-historycznego Pol-
ska oczekuje od Niemiec partnerskiego dialogu o cha-
rakterze strategicznym, na wzór stosunków niemiec-
ko-francuskich. Liczymy na wykonanie zawartych
traktatów i umów. Nastawiamy się zwłaszcza na
współdziałanie w sprawach ważnych dla obu krajów
i całej Unii. Wschodni wymiar polityki unijnej, który
z wielu przyczyn, historycznych i współczesnych, przy-
ciąga tak samo uwagę Polski jak i Niemiec, stwarza
najlepsze pole do takiego współdziałania.
Naszym ważnym partnerem pozostaje również
Francja. Dla niemałej liczby Polaków przyjaźń pol-
sko-francuska pozostaje pojęciem tak elementarnym
i oczywistym jak wiekopomne zwycięstwa Napole-
ona. Dzisiaj cieszy nas zwłaszcza dowartościowanie
atlantyckiego azymutu Francji, a także większe za-
angażowanie Paryża na wschodzie.
Powyższe sygnały płynące z Niemiec i Francji
dobrze wróżą projektowanemu zdynamizowaniu
współpracy Trójkąta Weimarskiego. Widzimy także
rozległe możliwości współdziałania – nie tylko na
kierunku wschodnim – z naszymi wyszehradzkimi,
bałtyckimi i nordyckimi sąsiadami oraz z Wielką
Brytanią, Niderlandami i państwami śródziemno-
morskich obrzeży Unii. Popieramy pokojową trans-
formację i integrację Bałkanów.
Staramy się również, razem z naszymi partnera-
mi, rozpoznawać kierunki wzrostu nowych potęg,
zwłaszcza Chin. Popieramy współpracę Unii i NATO
z wypróbowanymi demokracjami pozaeuropejskimi,
na czele z Japonią i Indiami. Zdajemy też sobie spra-
wę z zagrożeń globalnych i nie uchylamy się przed
podjęciem stosownych działań, by im zapobiec. Na-
szym kompasem geopolitycznym nie jest już tylko oś
wschód–zachód. Poczuwamy się coraz bardziej, wła-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
śnie w duchu wspólnotowym, do odpowiedzialności
za sprawy zglobalizowanego świata, w tym osi pół-
noc–południe.
Nie sposób jednak wziąć na siebie odpowiedzial-
ności bez zapewnienia odpowiedniej pozycji naszych
reprezentantów w hierarchii instytucjonalnej. Nic
nie jest trwałe bez instytucji – mawiał współtwórca
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Jean Monnet
– ale nic nie jest możliwe bez ludzi. Tych ludzi, pol-
skich specjalistów i polityków, mamy jeszcze stosun-
kowo mało na odpowiedzialnych stanowiskach.
W obliczu formowania się unijnej Służby Działań Ze-
wnętrznych oraz planowanego na drugą połowę 2011 r.
polskiego przewodnictwa w Unii będziemy zabiegać
o to, aby przed Polakami otworzyła się droga do kie-
rowniczych stanowisk w Unii.
Wysoki Sejmie! Nasz drugi priorytet to umocnie-
nie roli Polski w światowym systemie bezpieczeń-
stwa. Nigdy w historii światu w tak małym stopniu
nie zagrażał konflikt globalny, a zarazem tak realne
nie były konflikty lokalne. Co więcej, nigdy tak zło-
wieszczo nie majaczyło widmo użycia w takich kon-
fliktach broni masowego rażenia. Powstaje więc py-
tanie: Jak NATO, najsilniejszy sojusz wojskowy świa-
ta, który przez dziesięciolecia skutecznie odstraszał
radzieckie monstrum militarne, ma teraz – po zani-
ku zagrożenia sowieckiego – reagować na tego typu
nietradycyjne zagrożenia?
Asymetryczność obecnych zagrożeń, na które nie-
podobna odpowiedzieć zmasowanym kontratakiem
wojskowym, a niekiedy w ogóle nie sposób zareago-
wać w formie natychmiastowego odwetu, rodzi fru-
stracje i wątpliwości co do tego, czy w takich warun-
kach sojusznicza odpowiedzieć w ogóle jest wiarygod-
na. W niektórych krajach zadawane są wręcz pytania
o celowość sojuszy czy potrzebę utrzymywania sił
zbrojnych. Są to jednak dylematy pozorne, wyłącznie
dla tych, którym dzięki szczęśliwemu położeniu geo-
graficznemu wydaje się, że już mieszkają w postmo-
dernistycznym raju, gdzie konflikt zbrojny stał się po
prostu przeżytkiem. My, jako kraj graniczny Sojuszu,
musimy pamiętać o powiedzeniu, że każdy kraj ma
wojsko – swoje lub obce. Wielokrotnie przekonywali-
śmy się, że na dłuższą metę własne jest zdecydowanie
lepszym rozwiązaniem.
Sojusz Północnoatlantycki zachowuje dwie funda-
mentalne cechy. W wymiarze politycznym pozostaje
kluczowym, instytucjonalnym łącznikiem dwóch klu-
czowych gałęzi cywilizacji zachodniej: północnoame-
rykańskiej i europejskiej. W wymiarze wojskowym
nadal zapewnia państwom sojuszniczym wymierną
osłonę.
Wysoka Izbo! Polska zamierza pozostać czynni-
kiem aktywizującym NATO. Uważamy, iż dojrzał
czas, żeby NATO wypracowało nową strategię. Inte-
gralnym jej elementem powinna być wizja rozszerza-
nia Sojuszu, której zwiastunem była satysfakcjonu-
9
jąca nas zapowiedź, że Ukraina i Gruzja są potencjal-
nymi kandydatami do członkostwa.
Sprzyjamy też modernizacji NATO i jego dosto-
sowywaniu do wymogów tworzonych przez współ-
czesne zagrożenia, a także angażujemy się w wojsko-
we przedsięwzięcia Sojuszu, w tym operacje ekspe-
dycyjne i stabilizacyjne, takie jak operacje w Afgani-
stanie.
Nasze zaangażowanie w działania sojusznicze
przynosi nam wydatki i ryzyko, ale także korzyści.
Zaangażowanie to potwierdza wiarygodność so-
juszniczą Polski. Dodatkowo weterani operacji sta-
bilizacyjnych stanowią dzisiaj rdzeń polskich sił
zbrojnych.
W odpowiedzi oczekujemy od naszych sojuszni-
ków zachowania równowagi pomiędzy działaniami
podejmowanymi poza obszarem traktatowym a zdol-
nością Sojuszu do tradycyjnej obrony terytoriów
państw członkowskich. Oczekujemy także, że Polska
stanie się miejscem ulokowania niektórych elemen-
tów infrastruktury sojuszniczej oraz instalacji woj-
skowych NATO. Chcemy również, by w większym niż
dotychczas stopniu polscy oficerowie byli wybierani
do najwyższego kręgu dowódczego oraz uczestniczy-
li w planowaniu strategicznym i operacyjnym, szcze-
gólnie w przypadku przedsięwzięć wojskowych, w któ-
rych udział biorą żołnierze Wojska Polskiego.
Wysoka Izbo! W dziedzinie bezpieczeństwa należy
zwrócić uwagę na strategiczne partnerstwo łączące
nas ze Stanami Zjednoczonymi. Partnerstwo to da-
leko wykracza poza wymiar pogłębionego dialogu
politycznego i współdziałania wojskowego. Zniesienie
obowiązku wizowego dla obywateli polskich udają-
cych się do USA byłoby symbolicznym i praktycznym
jego dopełnieniem.
Najważniejsza jest jednak inna sprawa. Jestem
przekonany, że Amerykanie są świadomi polskiej wia-
rygodności sojuszniczej, której dowód dawaliśmy nie-
jednokrotnie i nadal dajemy. Wiedzą zarazem, że Po-
lacy zauważają gotowość Stanów Zjednoczonych do
podjęcia ryzyka i ponoszenia ofiar w sprawie wolności
i demokracji na świecie. Ten wzajemny szacunek
i sympatia powinny przekładać się na konkrety, które
zostaną spłacone z nawiązką w godzinie próby.
Dlatego, przyjmując z dobrą wolą amerykańską
argumentację w kwestii obrony przeciwrakietowej,
oczekujemy równocześnie, że zgodnie z zapowiedzią
prezydenta George’a Busha po spotkaniu z premie-
rem Donaldem Tuskiem w dniu 10 marca Stany Zjed-
noczone odegrają aktywniejszą rolę w modernizacji
polskich sił zbrojnych. To właśnie, a nie kwestia wiz,
jest najważniejszą sprawą w naszych wzajemnych
stosunkach. Będzie to również dowód naszego rze-
czywistego partnerstwa i namacalny probierz inten-
cji naszego przyjaciela.
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Jesteśmy
przekonani, że również Unia Europejska powinna
aktywniej włączać się w zapewnienie bezpieczeństwa
oraz przywracanie, także środkami wojskowymi, po-
koju i stabilności w skali regionalnej oraz pozaeuro-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
10 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
pejskiej. Ten aspekt działalności Unii powinien uzu-
pełniać, a nie dublować, zdolności NATO. Nie chce-
my wybierać, chcemy mieć dwie uzupełniające się
polisy ubezpieczeniowe. W ramach europejskiej po-
lityki bezpieczeństwa naszą uwagę skoncentrujemy
na takich sprawach, jak reagowanie kryzysowe, po-
moc humanitarna, szkolenie kadr i Europejska
Agencja Obrony. Będziemy wspierać rozbudowę Eu-
ropejskich Grup Bojowych. Aktywnie włączamy się
do dyskusji nad rewizją europejskiej strategii bez-
pieczeństwa.
Polska będzie nadal przeciwstawiać się osłabia-
niu reżimów kontroli zbrojeń i porozumień rozbro-
jeniowych oraz wykonywać zadania z dziedziny
kontroli eksportu uzbrojenia i stosowania sankcji.
Będziemy wspierać współpracę międzynarodową,
służącą powstrzymaniu proliferacji broni masowego
rażenia. Kierujemy się nadzieją, że Traktat o kon-
wencjonalnych siłach zbrojnych w Europie zostanie
ratyfikowany.
Będziemy poszukiwali sposobów przezwyciężenia
kryzysu OBWE i przeciwstawiali się podważaniu jej
osiągnięć. Wymagania Rady Europy wobec jej człon-
ków w dziedzinie respektowania standardów praw
człowieka i demokracji powinny ulec zdecydowanemu
wzmocnieniu. Ta organizacja nie ma służyć do zawie-
rania zdumiewających kompromisów i nie powinna
przymykać oczu na objawy stosowania brutalnych
niekiedy praktyk rządów państw członkowskich wo-
bec własnych obywateli.
Szanowni Państwo! Szczególnie ważne jest dla
nas bezpieczeństwo energetyczne. Tam gdzie energia
staje się instrumentem, a nawet bronią w polityce
międzynarodowej, tam przestaje być kwestią gospo-
darczą, a staje się sprawą bezpieczeństwa państwa.
Nakaz solidarności unijnej w dziedzinie bezpieczeń-
stwa energetycznego, płynący z zapisów traktatu li-
zbońskiego, traktujemy jako sprawdzian respektowa-
nia wartości unijnych w praktyce. Za szczególnie
ważne uważamy:
— po pierwsze, konkretne regulacje unijne, wy-
nikające z ducha solidarności energetycznej, będące
przełożeniem na język praktyki zasady, że żadne
przedsięwzięcia w zakresie energetyki europejskiej
nie zostaną sfinansowane przez Unię, jeśli będą po-
strzegane przez niektóre państwa członkowskie jako
kolidujące z ich potrzebami w zakresie bezpieczeń-
stwa energetycznego. Popieramy większą konkuren-
cję na rynku wytwarzania i przesyłania energii,
w szczególności tzw. trzeci pakiet energetyczny, prze-
widujący rozdzielenie uprawnień wytwórczych od
uprawnień przesyłowych;
— po drugie, stanowcze przeciwdziałanie Unii
jakimkolwiek naciskom i szantażom ze strony do-
stawców pozaunijnych. Sprzyjałoby temu zawarowa-
nie w umowach z dostawcami rozwiązań eliminują-
cych tego typu praktyki;
— po trzecie, dywersyfikację źródeł i szlaków do-
staw surowców energetycznych do krajów Unii oraz
stworzenie sieci połączeń i magazynów pozwalają-
cych na przesył nośników energii do państwa człon-
kowskiego, które doświadcza, z przyczyn zewnętrz-
nych, deficytu tych nośników.
Polska będzie uczestniczyć w zwalczaniu innych
niewojskowych zagrożeń dla bezpieczeństwa, takich
jak: zorganizowana przestępczość międzynarodowa,
przemyt, nielegalny handel bronią i narkotykami,
a także handel ludźmi, proceder szczególnie bolesny,
mający miejsce także w Europie. Będziemy brali
udział w międzynarodowych przedsięwzięciach zmie-
rzających do ograniczenia skutków zmian klimatycz-
nych. Oczy całego świata zwrócą się w grudniu na
Poznań, gdzie odbędzie się 14. konferencja Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu.
Troszcząc się o sprawy bezpieczeństwa światowe-
go, nie możemy pominąć Organizacji Narodów Zjed-
noczonych. Dlatego będziemy wspierać reformę ONZ,
mającą na celu dostosowanie jej do nowych wyzwań
i potrzeb. Opowiadamy się za ustanowieniem, w ra-
mach całościowej reformy ONZ, wspólnego, unijnego
stałego przedstawiciela w Radzie Bezpieczeństwa.
Ochrona praw człowieka oraz promocja rządów
prawa i demokracji stały się jedną z polskich pasji.
W Warszawie mieści się Biuro Instytucji Demokra-
tycznych i Praw Człowieka OBWE. W Warszawie
będzie też miał swoją siedzibę sekretariat Wspólnoty
Demokracji, która może odegrać ważną rolę w pro-
mocji wartości demokratycznych w skali całego glo-
bu. Promocję tę chcemy ściślej powiązać z promocją
rozwojową, adresowaną do krajów nam bliskich. Ta-
kie ukierunkowanie wynika z przekonania, że nasze
szczególne doświadczenia w zakresie budowy insty-
tucji demokratycznych i przemian gospodarczych
mogą się przełożyć na efektywne wspieranie przez
nas procesów transformacji i demokratyzacji w tych
krajach. Nowa strategia polskiej pomocy rozwojowej
na lata 2008–2015 zakłada włączenie się Polski do
globalnego partnerstwa na rzecz rozwoju oraz wspie-
ranie idei solidarności międzynarodowej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Priorytet trzeci
naszej polityki to wzmacnianie wizerunku Polski
w świecie. Skoro większość obcokrajowców przeważ-
nie wyjeżdża z lepszym mniemaniem o Polsce niż to,
z którym do niej przyjechała, to znaczy, że nasza
marka jest gorsza od naszej rzeczywistości. Nasz wi-
zerunek jest, niestety, nadal obciążony negatywnymi
stereotypami. Będziemy więc zdecydowanie przeciw-
stawiać się wszelkim próbom zniesławiania naszego
kraju, zniekształcania lub przekłamywania polskiej
historii.
Działania defensywne to jednak w promocji zde-
cydowanie za mało. Będę dbał o to, by MSZ wspiera-
ło działania służące popularyzacji wiedzy o Polsce
i jej historii, zwłaszcza najnowszej. W nadchodzącym
roku Polska podejmie działania dla upamiętnienia
i podkreślenia szczególnej roli naszego kraju w proce-
sie przemian 1989 r. To właśnie na terytorium Polski
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
zaczął się 1 września 1939 r. taki porządek światowy,
który rzucił swój cień na rozwój całego globu przez
następnych pięć dekad, aby zakończyć się – również
w Polsce – latem roku 1989. Cieszy nas budowa
w Gdańsku siedziby Europejskiego Centrum Solidar-
ności, ruchu symbolizującego naszą skuteczną walkę
o niepodległość, demokrację i prawa człowieka.
Mówmy o historii, ale – apeluję – akcentujmy
współczesne aspekty tego, co znaczy: czuć się Pola-
kiem. Pokazujmy, że jesteśmy zasłużenie dumni
z nowoczesnego państwa i narodu polskiego, bowiem
nigdy jeszcze – sparafrazuję Winstona Churchilla –
tak wielu Polakom nie udało się uzyskać tak wiele
w tak krótkim czasie. (Oklaski)
Stajemy się nowoczesnym społeczeństwem otwar-
tym, zadomowionym w świecie instytucji i państw
świata zachodniego oraz z ufnością wychodzącym
naprzeciw ludziom innych kultur. To najlepsza pro-
mocja nowoczesnej Polski. Jak pokazuje sukces
zainaugurowanego kilka tygodni temu Roku Pol-
skiego w Izraelu, promowanie Polski otwartej na
debatę z własną historią, dumnej z wielu własnych
dokonań, a jednocześnie ciekawej zewnętrznego
świata, spotyka się z pozytywnym odzewem.
Wysoka Izbo! Upowszechniając obraz sukcesu
Polski, będziemy się starać wypromować Polskę jako
kraj, gdzie można bezpiecznie inwestować oraz do-
godnie wytwarzać i sprzedawać.
Nasz dorobek kulturalny może nie tylko przycią-
gać, ale nawet urzekać i fascynować. W przyszłym
roku rozpoczniemy Sezon Polski w Wielkiej Brytanii.
W następnym roku planujemy zorganizowanie na
całym świecie obchodów 200-lecia urodzin Frydery-
ka Chopina, który sam promocji nie wymaga, ale –
stanowiąc genialne przekształcenie polskiej lokalno-
ści i tradycji w wartość uniwersalną – daje nam ko-
lejną szansę promowania Polski w najodleglejszych
nawet miejscach globu.
W 2011 r. okazję do promowania Polski w świecie
stworzy nasza prezydencja w Unii Europejskiej.
Przez 6 miesięcy to właśnie Polska będzie twarzą
Europy.
Festynem nowoczesnej Polski w Europie staną się
współorganizowane z Ukrainą Mistrzostwa Europy
w Piłce Nożnej Euro 2012. Oby patronował im duch
wielkiego Kazimierza Górskiego. (Oklaski)
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Kluczowym
elementem wizerunku Polski za granicą są rodacy
rozsiani na całym świecie: przedstawiciele starej Po-
lonii, osiadłej na dobre w nowych ojczyznach, i Pola-
cy z najnowszej emigracji, a także mniejszości polskie
w krajach naszego wschodniego sąsiedztwa.
To czwarty priorytet prowadzonej przez rząd Do-
nalda Tuska polityki zagranicznej. Chodzi o to, aby
Polska była silna pozycją naszych rodaków na świe-
cie, oni zaś byli dumni z Polski.
11
Obowiązkiem polskiej służby zagranicznej jest
zapewnienie sprawnej opieki konsularnej wszystkim
Polakom przebywającym za granicą. W tym celu bę-
dziemy zwiększać liczbę urzędów konsularnych w kra-
jach i miejscach, gdzie jest nas najwięcej i gdzie naj-
bardziej tego potrzebujemy. Zależy nam, co podkreślił
premier Tusk w swoim exposé, by nasi rodacy z no-
wymi doświadczeniami, kwalifikacjami, kapitałem
wracali do Polski, ale wspierać będziemy również
tych, którzy swe życie i aspiracje chcą realizować
z dala od ojczyzny. Muszą wiedzieć, że zawsze, zwłasz-
cza w potrzebie, mogą na nas liczyć.
W związku z niespotykaną dotychczas mobilno-
ścią zawodową Polaków podejmiemy wraz z Minister-
stwem Edukacji Narodowej reformę polskiego syste-
mu edukacyjnego za granicą. Ma ona służyć zapew-
nieniu kontynuacji polskiego nauczania dzieciom
zdobywającym wiedzę w obcych systemach edukacyj-
nych, a także ich integracji szkolnej po powrocie.
Zainicjujemy zmiany w ordynacji wyborczej, ażeby
ułatwić Polakom za granicą szerszy udział w życiu
politycznym kraju poprzez głosowanie koresponden-
cyjne lub internetowe. Chodzi nam o zapewnienie
Polakom, w szczególności na Białorusi i w Republice
Litewskiej, warunków właściwej realizacji praw
mniejszości narodowych oraz odnośnych zapisów
traktatowych, dotyczy to również Polonii w Niem-
czech. Nowym ważnym zadaniem służby konsularnej
jest obecnie realizacja postanowień ustawy o Karcie
Polaka.
Wysoki Sejmie! Jako piąty priorytet poddaję pod
rozwagę, że nie można prowadzić polityki zagranicz-
nej na miarę naszych ambicji bez nowoczesnej służby
dyplomatycznej. Reformy tej nie można kojarzyć z pla-
nami zastąpienia jednej ekipy inną, z pseudoprogra-
mem odzyskiwania MSZ, z mrzonkami o budowaniu
polskiej dyplomacji od nowa. Realnemu programowi
zmian nie służą trywialne tezy i mity, a już na pewno
nie służy okazywanie ludziom pogardy. Prawda o sta-
nie polskiej dyplomacji jest złożona, podobnie jak zło-
żony jest każdy program jej uzdrowienia.
Program ten musi zawierać w sobie elementy or-
ganizacyjne i finansowe. Dyplomacja nie powinna
być pracą, jak każda inna, lecz służbą dla ojczyzny,
a przede wszystkim być dyplomacją kompetencji, głę-
bokiej wiedzy o mechanizmach Unii Europejskiej,
której pracom mamy przewodniczyć już za 3 lata,
powszechnej znajomości języka angielskiego i innych
języków Unii, ale nie tylko, także o wiele szerszej niż
obecnie znajomości języków i kultur Rosji, Chin,
świata arabskiego – nad tym nie pracowano przez
ostatnich kilkanaście lat. Niezbędne są zdolności do
reagowania w warunkach kryzysowych, umiejętność
sprawnej współpracy z zagranicznymi mediami i or-
ganizacjami pozarządowymi. Taka dyplomacja wy-
maga wielu inwestycji, przede wszystkim w ludzi, ale
także w infrastrukturę i wyposażenie, zwłaszcza
w najnowocześniejsze środki łączności.
Chciałbym w tym miejscu podziękować Wysokiej
Izbie za zrozumienie najbardziej elementarnych po-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
12 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
trzeb resortu, okazane podczas prac nad tegorocz-
nym budżetem. Dzięki państwa decyzjom urucha-
miamy nową politykę szkoleniową w MSZ, polskie
placówki po raz pierwszy od kilku lat urządzają god-
ne obchody naszych świąt narodowych, a oferty pra-
cy w naszym resorcie nie budzą już takiej obojętności,
jak jeszcze w ubiegłym roku. MSZ rozpoczyna także
nowy model współpracy z polskimi ekspertami
i ośrodkami naukowymi.
Przedłożę wkrótce projekt nowelizacji ustawy
o służbie zagranicznej. Dzięki połączeniu MSZ i Urzę-
du Komitetu Integracji Europejskiej po 1 stycznia
2009 r. powstanie nowoczesny resort spraw zagra-
nicznych. Stworzy on tak potrzebną już od lat synte-
zę klasycznej dyplomacji z unikalnym potencjałem
wiedzy na temat współpracy europejskiej, stworzo-
nym w minionych latach przez UKIE.
Czas integracji Polski z Unią minął, dzisiaj w Unii
jest cała Polska, cała nasza administracja i każdy
obywatel. Tym większa musi być nasza kompetencja
w sprawach unijnych i zdolność do koordynowania
wszystkich naszych interesów i inicjatyw. Ufam, że
perspektywa polskiej prezydencji w Unii Europejskiej
umożliwi przeprowadzenie inwestycji dających nam
nowe instrumenty działania i nowy wizerunek. Obec-
ny rząd zaczął swą pracę od błyskawicznej decyzji
o zakupie nowej siedziby dla polskiego przedstawi-
cielstwa w Brukseli, tak by Polska w chwili swojego
przewodnictwa w Unii miała siedzibę godną swego
znaczenia w Europie. Jestem przekonany, że w od-
różnieniu od poprzedników nie będę też potrzebował
kolejnych 10 lat na zbudowanie ambasady w Berlinie.
Moim marzeniem jest, żeby polski budżet kształto-
wał się tak, by za kilka lat możliwe było zbudowanie
nowych budynków polskich przedstawicielstw w Wa-
szyngtonie, Moskwie i Kijowie. Nie potrzebujemy
tam pałaców i rozbudowanych powierzchni reprezen-
tacyjnych. Potrzebujemy funkcjonalnych i bezpiecz-
nych biur, które architektonicznie i pod względem wy-
stroju dadzą najlepsze świadectwo polskiej sztuki pro-
jektowej.
Świadom odpowiedzialności za pieniądze powie-
rzone nam przez podatnika, nie zaniedbam żadnej
okazji do oszczędzania i racjonalizowania naszych
wydatków. Bardziej nowoczesna i mobilna dyploma-
cja pozwoli na zredefiniowanie mapy naszej obecno-
ści dyplomatycznej w świecie. Już rozpocząłem i będą
kontynuował proces przeglądu zarówno dyslokacji
placówek, jak i liczby oraz charakteru przypisanych
do nich etatów. Nie zgadzam się na utrzymywanie
dotychczasowego modelu ekstensywnej służby zagra-
nicznej. Placówki musimy mieć tam, i tylko tam,
gdzie mamy obecnie realne interesy. Będziemy też
pozbywać się źle wybranych lub nieprzydatnych nie-
ruchomości. Polska potrzebuje dyplomacji bardziej
skoncentrowanej na realizacji pragmatycznie sfor-
mułowanych zadań, operującej z trochę mniejszej niż
dotychczas liczby placówek, ale za to placówek silniej-
szych infrastrukturalnie, kompetencyjnie i komuni-
kacyjnie; dyplomacji mniej licznej, ale lepiej wyna-
gradzanej.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dla wielu ludzi
„Solidarności” osiągnięcie wszystkiego, co osiągnęli-
śmy przez ostatnie 20 lat, kiedyś wydawałoby się ma-
rzeniem ponad miarę. Skoro jednak udało nam się
ponad nasze oczekiwania, to cóż może przynieść na-
stępne dwudziestolecie? Przed Polską jawi się szansa,
by kolejne pokolenie mogło odrobić zaległości cywili-
zacyjne wobec Europy Zachodniej. Dziś jeszcze nasz
standard życia nie sięga nawet połowy poziomu najza-
możniejszych państw Unii, jeśli jednak utrzymane
zostanie nasze tempo wzrostu gospodarczego i przy
założeniu, że wysoko rozwinięte państwa Unii będą
się rozwijać w obecnym tempie, Polska może za 20 lat
zdecydowanie się do nich przybliżyć. Powtórzę więc
to, co mówiłem nie tak dawno: Warto już dziś plano-
wać Polskę i Europę naszych marzeń. (Oklaski)
Wszyscy chcemy, żeby polska polityka zagranicz-
na przyczyniła się do wzrostu prestiżu Rzeczypospo-
litej. Ukierunkujmy ją zatem jeszcze lepiej na urze-
czywistnienie tego zadania i nie wikłajmy polityki
zagranicznej w wewnętrzne spory partyjne i ideolo-
giczne. (Oklaski)
Poczuwajmy się również do odpowiedzialności za
słowo, bowiem dziarskie sformułowania, chociaż
w intencjach adresowane do słuchaczy krajowych,
szybko nabierają wymowy międzynarodowej.
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Przypominam
pięć moich priorytetów: Polska silna w Europie, pa-
tron i promotor jej polityki wschodniej; Polska jako
mocne ogniwo Sojuszu Północnoatlantyckiego; Pol-
ska jako atrakcyjna marka: kraj sukcesu, kochający
wolność i umiejący się nią dzielić; Polska jako kraj
wspierający swą diasporę, silny jej dynamizmem; pol-
ska dyplomacja jako skuteczna służba. (Oklaski)
Jestem świadom, że wielu słuchaczy może być
zawiedzionych niepodniesieniem jakiejś sprawy czy
niewymienieniem tego lub innego kraju. Pragnę
wyjaśnić, że wybierając problemowy układ niniej-
szej informacji, siłą rzeczy musiałem wiele waż-
nych kwestii pozostawić do dalszej debaty. Szcze-
gółowe stanowiska znajdziecie państwo w przyję-
tych przez Radę Ministrów założeniach polskiej
polityki zagranicznej na ten rok, dokumencie, w któ-
ry ważny wkład wniósł także prezydent Rzeczypo-
spolitej Polskiej. Jest to kanoniczne sformułowanie
kierunków naszej polityki zagranicznej, która
może być tylko jedna.
Są też sprawy, które wszyscy znamy, ale które nie
muszą być objawiane światu. Dziękuję zatem. Liczę
na wyrozumiałość i proszę Wysoki Sejm o przyjęcie tej
informacji i o zaakceptowanie przedstawionego planu
działania. Dziękuję bardzo. (Długotrwałe oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Marszałek:
Dziękuję bardzo. Dziękuję panu ministrowi.
Proszę państwa, zarządzam obecnie godzinną
przerwę w obradach, aby umożliwić klubom przygo-
towanie się do debaty nad wystąpieniem pana mini-
stra spraw zagranicznych. Dziękuję bardzo.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 10 min 10
do godz. 11 min 17)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę państwa, wznawiamy obrady.
Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 1. porządku
dziennego: Informacja ministra spraw zagranicznych
o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Sejm przed przerwą wysłuchał informacji przed-
stawionej przez ministra spraw zagranicznych pana
Radosława Sikorskiego.
Sejm ustalił w dyskusji nad tym punktem porząd-
ku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i koła,
w zależności od ich wielkości, w granicach od 104 do
5 minut, to jest debatę średnią. Tu jeszcze, zgodnie
z regulaminem, mogą być pewne odchylenia.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Krzysztofa
Liska w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.
Proszę bardzo, panie przewodniczący.
Poseł Krzysztof Lisek:
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Panie
i Panowie Posłowie! Przystępując w imieniu klubu
Platformy Obywatelskiej do debaty na temat polskiej
polityki zagranicznej, chciałbym zacytować fragment
preambuły najważniejszego polskiego dokumentu
– Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Fragment
odnoszący się do polityki zagranicznej brzmi tak:
Świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi kraja-
mi dla dobra rodziny ludzkiej... Te słowa stanowią
uniwersalną wartość określającą polską politykę za-
graniczną opartą na umacnianiu i wspieraniu demo-
kracji, równości i solidarności, praworządności, na
prawach człowieka oraz szacunku dla prawa między-
narodowego. Politykę, która stoi na straży ochrony
narodowych, żywotnych interesów Polski, strategicz-
nych celów, niepodległości i integralności naszego
kraju. Wreszcie politykę, która koncentruje się na
tym, co jest wspólnym dobrem ludzkości, czyli na po-
koju, zapobieganiu konfliktom i umacnianiu bezpie-
czeństwa narodowego.
Przedstawiona dziś w exposé pana ministra Ra-
dosława Sikorskiego polska polityka zagraniczna
oznacza budowanie coraz głębszych więzi wielo-
stronnych oraz dwustronnych z państwami i orga-
13
nizacjami międzynarodowymi o charakterze global-
nym bądź regionalnym.
Celem polskiej polityki zagranicznej jest partner-
stwo oraz otwartość na inicjatywy, które zmierzają
do poprawy i rozwoju kontaktów Polski ze światem.
Niewątpliwie najważniejszym filarem tej polityki jest
jej wymiar europejski i atlantycki. Polska jest dziś
pełnoprawnym i aktywnym członkiem Unii Europej-
skiej. Ponadto podejmujemy wiele działań w ramach
Paktu Północnoatlantyckiego, ale Polska to także
kraj aktywny w ONZ, w Radzie Europy czy OBWE.
Polska roku 2008 znajduje pełne potwierdzenie swo-
jej tożsamości na arenie międzynarodowej. Służy
temu wiele działań podejmowanych przez polski rząd
i polską dyplomację, mówił o nich w swoim exposé
pan minister Radosław Sikorski. Przygotowujemy się
dziś do pierwszego polskiego przewodnictwa w Unii
Europejskiej, w 2011 r. Pamiętamy, że przed nami
trudne negocjacje finansowe dotyczące perspektywy
finansowej 2014–2020, ale, z drugiej strony, działamy
w świecie, jesteśmy wypróbowanym partnerem i so-
jusznikiem Stanów Zjednoczonych. Mamy nadzieję
na intensywne współdziałanie Polski z partnerami
międzynarodowymi w ramach Trójkąta Weimarskie-
go, Grupy Wyszehradzkiej, a także państw basenu
Morza Bałtyckiego, które dziś praktycznie stało się
morzem wewnętrznym Unii Europejskiej.
Cieszy nas to, że polska dyplomacja specjalną
uwagę poświęca naszym relacjom z Ukrainą oraz
sytuacji na Białorusi i w Gruzji – misje stabilizacyjne,
w których uczestniczymy, i te w Iraku, i Afganista-
nie, ale także w Czadzie czy na Bałkanach stanowią
ważny instrument polskiej polityki zagranicznej – jak
i to, że Polska angażuje się we współpracę i dialog
polityczny z wieloma państwami spoza Europy,
zwłaszcza z mocarstwami regionalnymi, takimi jak:
Chiny, Indie, Brazylia czy Japonia.
Z satysfakcją odnotowujemy, że podstawą polskich
stosunków zagranicznych jest zacieśnianie kontak-
tów międzynarodowych nie tylko w sferze czysto
politycznej, ale we wszystkich dziedzinach życia, za-
czynając od gospodarki, a kończąc na zagadnieniach
dotyczących nauki, kultury czy sportu. Istotne zna-
czenie ma dla nas również wspieranie stabilnego
rozwoju gospodarczego i społecznego krajów rozwi-
jających się, a naszym podstawowym celem jest zli-
kwidowanie ubóstwa.
Cieszymy się, że Polska angażuje się w prace na
rzecz ochrony środowiska i zasobów naturalnych.
Tegoroczna międzynarodowa konferencja klimatycz-
na ONZ w Poznaniu jest bez wątpienia wyrazem
uznania dla polskiej aktywności w tej dziedzinie. Pol-
ska wspiera narody, kraje i regiony doświadczające
katastrof i klęsk żywiołowych. Wszystkie te działania
Polski są zauważane i cenione na arenie międzyna-
rodowej.
Ponadto, jako klub Platformy Obywatelskiej,
z wielkim uznaniem przyjęliśmy słowa ministra
spraw zagranicznych poświęcone naszym rodakom
rozsianym po świecie. Los Polaków przebywających
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
14 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Krzysztof Lisek
za granicą jest nam bardzo bliski, budzi on też zain-
teresowanie zarówno rządu, jak i parlamentu. Doce-
niamy, że Polacy mieszkający za granicą traktowani
są jako naturalni ambasadorowie swojej ojczyzny.
Cieszy nas, że polityka rządu Donalda Tuska jest
prowadzona stanowczo i konsekwentnie. Niezależnie
od intencji polityka zagraniczna poprzedniego rządu
była czasami odbierana za granicą jako konfronta-
cyjna czy podejrzliwa, a w konsekwencji psująca wi-
zerunek Polski. Obecny rząd prowadzi politykę dia-
logu, negocjacji i zamykania, a nie otwierania nowych
obszarów spornych. Platforma Obywatelska będzie
w tym zakresie wspierać premiera i ministra spraw
zagranicznych. Nie ulega dla nas wątpliwości, że to
jest rząd odpowiedzialny zarówno w zakresie zapew-
nienia bezpieczeństwa zewnętrznego państwa, jak
i sprawowania ogólnego kierownictwa, wypracowy-
wania i koordynacji stanowisk w dziedzinie stosun-
ków z innymi państwami, organizacjami i struktu-
rami międzynarodowymi. Z drugiej strony oczywi-
ście rozumiemy to i zgadzamy się co do tego, że poli-
tyka zagraniczna musi być oparta na kompromisie
wszystkich sił politycznych, głównie tych skupionych
w polskim parlamencie. Tylko w zgodnym działaniu
wszystkich sił politycznych: koalicji, opozycji, rządu
i prezydenta możemy wspólnie zbudować silną pozy-
cję Polski na świecie.
Wysoki Sejmie! W coraz bardziej otwartym i zglo-
balizowanym świecie, powiązanym gęstą siecią
współzależności prowadzenie aktywnej polityki za-
granicznej wymaga sprawnego, silnego i przygotowa-
nego do trudnych negocjacji korpusu dyplomatyczne-
go. Zdajemy sobie sprawę, że polska służba dyploma-
tyczna wymaga ciągłego wzmacniania logistycznego
i personalnego. Z uznaniem witamy inicjatywy mini-
stra spraw zagranicznych mające na celu racjonali-
zację i profesjonalizację polskiej dyplomacji. Cieszy
nas, że MSZ ewoluuje w kierunku zespołu ekspertów
i profesjonalistów, a nie politycznej przybudówki ko-
gokolwiek. Popieramy koncepcję ministra spraw za-
granicznych dotyczącą obecności polskich ambasad
tam, gdzie nasz kraj ma ważne i realne interesy go-
spodarcze i polityczne, i polskich konsulatów tam,
gdzie w ostatnich latach radykalnie zwiększyła się
liczba przebywających Polaków.
Wysoka Izbo! Priorytetem polityki zagranicznej
jest utrzymywanie poprawnych i partnerskich sto-
sunków z państwami sąsiadującymi. Z satysfakcją
przyjmujemy, że polskie granice nie tworzą dziś linii
podziału, nie zamykają, nie izolują, lecz stają się po-
mostem wymiany wartości oraz otwartości i zrozu-
mienia, ułatwiającym przezwyciężenie stereotypów
obciążających stosunki między nami a niektórymi
sąsiadami Polski. Pozwolą państwo, że dwóm z nich
poświęcę szczególną uwagę.
Od czasu wyborów i powołania rządu Donalda
Tuska postawiliśmy na intensywny dialog polityczny
z Niemcami. Z uznaniem przyjmujemy osobiste za-
angażowanie premiera oraz ministra spraw zagra-
nicznych w poprawę stosunków polsko-niemieckich.
Dziękujemy jednak szczególnie profesorowi Włady-
sławowi Bartoszewskiemu za jego zaangażowanie
w dialog polsko-niemiecki. Wypełniamy tym nasze
zobowiązanie wobec wyborców, którzy powiedzieli
głośne „nie” dla konfliktów i sporów w stosunkach
dwustronnych i w Europie, tym bardziej że atmosfe-
rę nowego otwarcia w stosunkach polsko-niemiec-
kich już od dawna współtworzą partnerzy społeczni:
liczne środowiska samorządowe, gospodarcze, kultu-
ralne i naukowe. Jestem w pełni przekonany, że po-
przez dialog dojdziemy do porozumienia nawet w spra-
wach, które do dziś nas różnią. Jesteśmy na najlep-
szej drodze, aby tak się stało.
Z żadnym innym krajem Polska nie prowadzi
dziś tak intensywnej i wielopłaszczyznowej współ-
pracy jak z Republiką Federalną Niemiec. Niemcy
są dziś pierwszym partnerem gospodarczym Polski,
największym partnerem handlowym, czwartym in-
westorem pod względem zainwestowanego kapitału
w naszym kraju. Prowadzona jest aktywna współ-
praca regionalna i przygraniczna, w dziedzinie kul-
tury i nauki, wymiany młodzieży. Intensywnie
współpracują regiony i miasta, instytucje pozarzą-
dowe i kościoły.
Chcemy kontynuować tę ścisłą współpracę z nie-
mieckim partnerem w ramach Unii Europejskiej,
szczególnie w zakresie jej polityki wschodniej. Nowy
traktat z Lizbony, który będzie – miejmy nadzieję
– niedługo podpisany przez prezydenta, daje obu stro-
nom podstawy do intensyfikacji tej współpracy.
Wysoki Sejmie! Rząd premiera Donalda Tuska już
od początku swojej pracy otworzył nowy rozdział
w stosunkach z Rosją. Po latach zamrożenia relacji
polsko-rosyjskich dzięki wyważonemu stanowisku
obecnego gabinetu nastąpiła pozytywna zmiana.
Rząd Donalda Tuska zaproponował politykę dobrej
woli, konstruktywnego dialogu i pragmatyzmu. Oka-
zało się, że to podejście, choć przez złośliwych nazy-
wane polityką uśmiechów, odniosło sukces, od razu
przyniosło bowiem widoczne efekty. Embargo na pol-
skie mięso, blokada eksportu produktów roślinnych,
to wieloletnie twarde rosyjskie „niet” dla produkcji
rolniczej za poprzedniego rządu zdawało się barierą
nie do pokonania, a teraz poszło w zapomnienie. Co
ważniejsze, dobre relacje Polski z Rosją leżą nie tylko
w interesie polskich rolników, przedsiębiorców czy
inwestorów, lecz także, a może przede wszystkim są
niezbędne do tego, aby przywrócić Polsce pozycję au-
torytetu w sprawach wschodnich. Polska zainicjowa-
ła poważną debatę na forum Unii Europejskiej doty-
czącą wschodniego wymiaru europejskiej polityki
sąsiedztwa, polityki budowania partnerstwa między
Unią a Rosją i polityki poparcia dla naszych wschod-
nich sąsiadów dążących do integracji z Zachodem.
Rosję i nas dzieli oczywiście wiele nierozwiązanych,
trudnych, spornych kwestii. Potrzeba czasu i żmud-
nej pracy, aby znaleźć punkty styczne. Wierzymy, że
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Krzysztof Lisek
to wyzwanie podejmą eksperci z polsko-rosyjskiej
grupy do spraw trudnych.
My, Polacy, zdajemy sobie sprawę z tego, jak trud-
nym zadaniem jest na przykład debata z Rosją na
temat przyszłości byłych republik radzieckich. Wie-
my, że Rosja po rozpadzie Związku Radzieckiego bo-
ryka się ze swoimi specyficznymi problemami poli-
tycznymi, gospodarczymi czy demograficznymi. Pol-
ska może, a nawet powinna przekonywać opinię
światową, ale także samych Rosjan, że odwrót od
budowy społeczeństwa obywatelskiego i demokracji
szkodzi samej Rosji. Mamy nadzieję, że nowy prezy-
dent Rosji Dmitrij Miedwiediew otworzy nowy roz-
dział w rosyjskiej polityce zagranicznej.
Polska koncepcja polityki wschodniej zakłada wspar-
cie dla tych krajów obszaru byłego ZSRR, które wy-
brały inną drogę – ku zachodniej demokracji. Rozsze-
rzenie Unii Europejskiej na wschód, poparcie dla
włączenia Ukrainy i Gruzji do NATO to oczywiste
priorytety polskiej polityki zagranicznej. Właśnie
w takich działaniach upatrujemy sukces Polski i na-
szej dyplomacji osiągnięty w ramach polityki regional-
nej oraz, szerzej, polityki międzynarodowej. Spójna
i dalekowzroczna koncepcja, jaką tworzy dziś rząd
Platformy Obywatelskiej, jest gwarancją międzynaro-
dowego uznania i poszanowania dla naszego kraju.
Podsumowując, pragnę stwierdzić, że exposé mi-
nistra spraw zagranicznych pana Radosława Sikor-
skiego w pełni potwierdziło nasze przekonanie o kon-
sekwentnych działaniach rządu na rzecz wzmocnienia
pozycji międzynarodowej Polski. Taka polityka nasze-
go kraju sprzyja rozwojowi i modernizacji oraz gwa-
rantuje Polakom bezpieczeństwo i stabilizację.
Klub Platformy Obywatelskiej jest w pełni prze-
konany, że taka polityka zagraniczna przyczynia się
do realizacji i zabezpieczenia polskich interesów na-
rodowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Paweł Kowal, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Paweł Kowal:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Ekscelencje,
Państwo Ambasadorowie! Wysoki Sejmie! Panie
i Panowie Posłowie! Pan minister mówi pięknie, cy-
tuje, porównuje, przyprawia parabolami, stroi w hi-
storyczne kostiumy. Powiem jednak może tak biblij-
nie: Niech wasza mowa będzie: tak, tak; nie, nie. Ta
zasada omija trochę stereotypy dotyczące dyplomacji.
Dzisiaj polityka zagraniczna to nie domena dla wta-
jemniczonych. Do jej uprawiania nie jest konieczny
jakiś doktorat z tajemnej wiedzy, min i gestów.
15
W tym wystąpieniu spodziewaliśmy się usłyszeć,
jak zrealizujemy konkretne zadania, jakie wyzwania
stoją przed polskim rządem i przed polskim państwem,
co ma się zmienić. Chcemy to wiedzieć, abyśmy mogli
spotkać się za rok i powiedzieć sobie: To się udało,
a to nie, w tych sprawach będziemy postępowali ina-
czej. Chcemy wiedzieć, co dokładnie rząd zamierza,
byśmy mogli po jakimś czasie ocenić, co zrobił, a jeśli
będzie taka możliwość, jeśli rząd da taką szansę, aby-
śmy mogli w tym czasie także współpracować.
To prawda, panie ministrze, że Polska jest dzisiaj
w NATO i w Unii Europejskiej. To prawda, że jest to
sytuacja bez precedensu w długiej historii Polski,
kiedy nasz kraj staje przed takimi szansami. Tę
zmianę trzeba jednak umieć wykorzystać.
Polityka zagraniczna staje się na naszych oczach
częścią demokratycznego państwa, demokratycznego
sporu. Czy tego chcemy, czy nie, jest tak w bardzo
wielu krajach. Polacy chcą jednak znać efekty dzia-
łań państwa na arenie międzynarodowej. Bywają one
przedmiotem dyskusji i krytyki. Nie należy się jej
obawiać. Dlatego Polska potrzebuje klarownej i jed-
noznacznej polityki zagranicznej. Kryterium jej oce-
ny jest także skuteczność. Polacy jako wspólnota
polityczna, wspólnota narodowa stoją dzisiaj przed
niepowtarzalną szansą, która faktycznie zdarzała
nam się rzadko.
Będziemy, panie ministrze, mówić o interesach
narodowych głośnio i często, ponieważ interesy Pol-
ski to pierwsze zadanie polskiej polityki zagranicznej.
Będziemy, panie ministrze, mówić o nich także wte-
dy, gdy użyje się przeciw nam kpiny, szyderstwa,
żartu i ironii.
Polityka zagraniczna musi służyć temu skokowi
cywilizacyjnemu, o którym pan mówił. Jednak nie ma
znaczenia, ile razy powiedziałoby się o cywilizacyjnym
skoku, bo zaklęcie nie zadziała, gdy administracja
rządowa nie radzi sobie z zarządzaniem procesem re-
alizacji unijnych programów, budowy autostrad, dróg
ekspresowych, realizacji programów wiążących osią-
gnięcia naukowe z gospodarką. Tutaj rzeczywistość
skrzeczy, panie ministrze, i tu trzeba współpracy ca-
łego rządu. Polityka zagraniczna dzisiaj – może to
dobrze, może to źle, ale tak jest – nie jest tylko w pań-
skich rękach. To jest sprawa całego rządu, to jest spra-
wa koordynacji.
Polska potrzebuje nowoczesnej służby dyploma-
tycznej. Minęły czasy XIX-wiecznej dyplomacji i, jak
to pan sam mawia, dyplomatycznych rozmów o nie-
bieskich migdałach. Polityka zagraniczna to nie tyl-
ko Ministerstwo Spraw Zagranicznych, a więc, panie
ministrze, będę się odnosił czasami do działań całego
rządu, szczególnie Ministerstwa Gospodarki, mini-
sterstwa kultury, ministerstwa obrony. To ważne,
może najważniejsze – podstawowy błąd w uprawianiu
polityki zagranicznej tego rządu to słaba koordyna-
cja. Przykłady to polityka energetyczna czy kłopoty
z realizacją Euro 2012. Ma się wrażenie – będę wra-
cał jeszcze do tych tematów – że w różnych minister-
stwach dzieją się różne rzeczy, o których czasem
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
16 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
może i pan nie wie (wrócę do tego przy sprawie Bia-
łorusi). Chciałoby się powiedzieć o polityce zagranicz-
nej rządu słowami Radczyni z „Wesela”: „Wyście so-
bie, a my sobie, każden sobie rzepkę skrobie”.
Polityce zagranicznej rządu Donalda Tuska nie
brakuje medialnej oprawy. Widzieliśmy to przy okazji
wizyty w Moskwie. Nie brakuje jej uśmiechów (ta
polityka uśmiechów...) – oglądaliśmy to przy okazji
wizyty w Berlinie. Nie brakuje jej nawet naprężonych
muskułów – było ich sporo przy okazji wizyty w USA.
Tej polityce brakuje jednak wielkiej idei, skuteczności
i konsekwencji, brakuje jej też kompromisu i uzgod-
nienia. Dopóki to się nie zmieni, panie ministrze,
będą słowa, w tym piękne słowa pana ministra, ale
dalej będzie pustka. My więc oceniamy nie formę wy-
stąpienia, ale to, co jest, co widzimy, z czym się tu
stykamy od pół roku. I mamy odwagę o tym mówić,
nawet wbrew komuś, nawet narażając się na kpinę.
Mówi pan minister o kompromisie w polityce za-
granicznej. Ten polski skok, ta polska zmiana ostat-
nich dziesiątek lat to, panie ministrze, Wysoki Sej-
mie, w dużym stopniu owoc kompromisu, owoc dys-
kusji, przekonania, że warto czasem dłużej porozma-
wiać, wysłuchać nawet poglądów, które uważamy za
niepoważne czy absurdalne, po to, żeby potem pójść
szybciej.
Pan minister dzisiaj apeluje o jedność. Ale jest
pytanie, co ma być podstawą takiej jedności. Najważ-
niejsze decyzje ostatnich miesięcy, wbrew zapowiedzi
premiera rządu, zapadały poza jakąkolwiek dyskusją.
Są sprawy, które znamy, ale które nie muszą być ob-
jawione światu. Szczególnie w sprawach personal-
nych, panie ministrze, ostatnio trudno się oprzeć
uczuciu żalu z powodu nietaktów – tak bym powie-
dział; staram się tutaj cedzić słowa – jakie stały się
udziałem Komisji Spraw Zagranicznych, gdzie zła-
mano pewne zasady od dawna szanowane – powta-
rzam: złamano pewne zasady od dawna szanowane.
Polityka zagraniczna stawała się w ostatnich mie-
siącach wielokrotnie elementem dzielenia. Panie mi-
nistrze, i w Polsce, i w Europie szczególnie jest miej-
sce dla tych, którzy mają inne zdanie, jest miejsce dla
tych, którzy mają wątpliwości co do takiego czy in-
nego modelu integracji europejskiej. Jest na to
wszystko miejsce, ale to nie oznacza, że Polska ma
się podzielić, że ta Izba ma się podzielić w sprawach
polityki zagranicznej. Gdzie tu jest ta granica, panie
ministrze – gdzie jest granica zdrowego rozsądku, za
sprawą której jedne poglądy będziemy traktowali le-
piej, inne gorzej? Czy ona biegnie przez tę salę? Czy
ona biegnie przez Polskę? Komu potrzebna jest ta
granica?
To także odpowiedzialność pana ministra – by po-
lityka zagraniczna nie dzieliła. Być może to pańska
odpowiedzialność, żeby zabiegać o ten kompromis, by,
może wydawałoby się, tracić czas na dyskusję. To my
mówimy, że kompromis ma wartość i nie ma co się
upajać dobrymi badaniami opinii publicznej – polityka
zagraniczna to sprawa na wiele lat do przodu.
Do mojego przedmówcy – polskiej polityce zagra-
nicznej potrzebny jest i prezydent, i rząd, i opozycja,
i pan, i ja, i ci, których nie ma na tej sali. Pan nie
wszystkich wymienił, o niektórych pan zapomniał.
Nie trzeba zapominać; jak ma być kompromis, to nie
trzeba zapominać.
Realizm to jedna z wartości w polityce zagranicznej.
To może jeden z najlepszych doradców w polityce zagra-
nicznej. Jest przydatny szczególnie w polityce europej-
skiej. Integracja europejska – tak, leży w naszym inte-
resie. Jest tak zawsze, gdy nie powoduje utraty suwe-
renności i nie zabiera nam możliwości działania, moż-
liwości aktywności na arenie międzynarodowej.
Polska potrzebuje zgody w sprawach europejskich.
Podejmowane decyzje to decyzje na lata, nie na jedną
kadencję, nie na dwie. Sprawy europejskie wymaga-
ją kompromisu. Czasem łatwiej powiedzieć szybko
o oponentach źle, powiedzieć, że są przeciw Unii;
z tej trybuny padały słowa, że my jesteśmy za wyj-
ściem z Unii Europejskiej. Trudniej usiąść do stołu
i rozmawiać. To jest trud. Wiele tygodni trwało to
nieudane grillowanie. Dzisiaj w dyskusji wokół usta-
wy kompetencyjnej – właściwie chciałoby się powie-
dzieć: kooperacyjnej, tak ona była kiedyś nazywana
– jeszcze nim się skończyła prezentacja naszego pro-
jektu, już zaczęły się pojawiać kolejne porcje paliwa
do grilla. Tego nie potrzeba, panie ministrze. Czeka-
my na propozycje i poważną rozmowę.
W ubiegłym roku negocjatorzy pod przewodnic-
twem pana prezydenta wynegocjowali traktat z Li-
zbony. System liczenia głosów nicejski, osiągnięcia,
o których jeszcze półtora roku temu nie można było
pomyśleć, wiele innych spraw, o których mówiliśmy
z tej trybuny, to konkretne zabezpieczenie polskich
interesów w Unii. To wkład ostatnich lat do procesu
zmieniania Unii, ale także do zapewnienia Polsce
odpowiedniego statusu. Konkurencja w skali global-
nej to wyzwanie, przed którym staje Unia. My to
rozumiemy i dlatego chcemy zmieniać Unię, chcemy
być w środku. Ale też integralne części tych ustaleń
to mechanizm z Joaniny, to udział Polski w protoko-
le brytyjskim. Ten kształt kompromisu musi być
utrzymany. Te ustalenia to najlepsza droga do pod-
trzymywania statusu Polski na arenie międzynaro-
dowej. Rząd Prawa i Sprawiedliwości działał w tym
duchu. Oczekujemy, że to się nie będzie zmieniało.
Kontynuacja, szczególnie w polityce zagranicznej,
w wielu krajach na świecie to powód do chluby. Zbyt
często było tak, że sztuczne różnicowanie się od prze-
ciwników, od innych polityków, także na arenie mię-
dzynarodowej, może zbyt łatwe nawet przyjmowanie
pochwał, w kontraście do ganienia innych polskich
polityków przez polityków i przywódców dzisiejszego
świata, stały na przeszkodzie temu kompromisowi.
Prezydencja 2011 to jedno z największych zadań
polskiej polityki zagranicznej. Dobrze, że mówi pan
o wizerunku. Ja jednak położyłbym nacisk na cele.
Klub Prawa i Sprawiedliwości pyta: Jakie cele zwią-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
zane z prezydencją formułuje dzisiaj rząd? Co może-
my osiągnąć? Czy już rozpoczynają się szkolenia
dyplomatów? Czy są w tej sprawie konsultacje mię-
dzynarodowe? Jak się przygotowujemy organizacyj-
nie, jak programowo? Promocja też jest potrzebna,
wizerunek też jest ważny (Oklaski), ale pawi ogon
rozpostarty już na trzy lata przed nie zastąpi celów
i programu. Polacy już dzisiaj powinni wiedzieć, dla-
czego ta prezydencja jest ważna, jakie zamierzamy
osiągnąć cele, jakie zamierzamy zgłosić propozycje.
Było wiele dyskusji, panie ministrze, w ostatnich
miesiącach o naszym sojuszu ze Stanami Zjednoczo-
nymi, o sprawach bezpieczeństwa, o kształcie NATO.
Dzisiaj trwają negocjacje. Trudno o nich coś powie-
dzieć, i dlatego że one trwają, i dlatego że my nic
o nich nie wiemy. Wiadomo, że prawie bez zmian jest
instrukcja negocjacyjna, ten sam negocjator co w po-
przednim rządzie. Wydawałoby się więc, że wszystko
jest dobrze. Można by mniej tej sprawy używać do
polityki wewnętrznej. Ale od przedstawicieli rządu
słyszymy w Sejmie – tak, panie ministrze, słyszałem
– że nasze relacje z USA stały się pełnoprawne dopie-
ro po wizycie premiera Donalda Tuska w Waszyng-
tonie. Ile razy słowo „twarde” było odmieniane przy
okazji tej wizyty? Pan minister mówi dzisiaj o pro-
bierzu intencji Stanów Zjednoczonych. Ja myślę, że
co do intencji nie mamy żadnych wątpliwości. Nego-
cjacje faktycznie powinny być prowadzone skutecznie
i spokojnie. To nie pierwszy moment tych negocjacji.
Poprzedni rząd, którego pan też był członkiem, pro-
wadził już te negocjacje. Po co cały ten medialny
szum? Dlaczego tylko jedno spotkanie? Dlaczego za-
niechano konsultacji politycznych, które poprzedni
rząd prowadził w tej sprawie? Dlaczego opozycja i my
tutaj mamy z wycinków z gazet rekonstruować to, co
się dzieje w trakcie tych negocjacji? Skąd to odwró-
cenie emocji, to, że dla naszego sojusznika nagle
mamy tylko te słowa twarde: konsekwentnie, więcej?
Po co w polskiej debacie publicznej to odwrócenie
emocji, jeżeli chodzi o naszych sprawdzonych sojusz-
ników? A przecież przyjaciół poznaje się w biedzie.
I pan dobrze wie, że kiedy Polska była w biedzie, to
jedni byli przyjaciółmi, a inni nie byli. Trzeba o tym
pamiętać. To wielka wartość również w polskiej dys-
kusji wewnętrznej. Nie wyklucza to oczywiście reali-
zmu. To jednak jedna z najważniejszych spraw i nie
należy jej utracić. Tak więc nierzadko, kiedy się szu-
ka kompromisu, pragnie budować jedność, nie spraw-
dza się polityka Zosi Samosi, ona nie daje rezultatu.
Czasem trzeba więcej powiedzieć, przedyskutować,
skonsultować.
Panie Ministrze! Sojusze potrzebują zaufania,
potrzebują tradycji, potrzebują czasem czysto osobi-
stej znajomości i zaufania polityków. A ostatnie lata
pokazały, że potrzebują, Wysoka Izbo, też sprawy,
która je spaja, idei, projektu. Tak było z Litwą w ostat-
nich latach – wspólne projekty energetyczne, polityka
wschodnia Unii. Tak było z Czechami. Są dziś na-
17
szym ważnym partnerem w Unii Europejskiej.
W sprawach bezpieczeństwa współpracujemy bardzo
blisko. Tak było z Gruzją i Azerbejdżanem. To nasi
partnerzy w projektach energetycznych. Ukraina to
oprócz wszystkich tych spraw także współpraca
w przygotowaniu mistrzostw Europy. Dlatego nie
możemy się pogodzić z oceną niektórych przedstawi-
cieli rządu, że stosunki polsko-ukraińskie były nie-
efektywne. Może nie zawsze były efektowne, ale efek-
tywne były. My w tej sprawie zawsze prezentowali-
śmy jednoznaczne stanowisko. W 2003 r. z tej trybu-
ny Jarosław Kaczyński, wówczas jeden z liderów
opozycji, mówił: To nie jest koniec rozszerzenia. – To
jeszcze było przed formalnym wejściem Polski do
Unii. – Jest przynajmniej jeszcze jedno wielkie pań-
stwo, które powinno znaleźć się w Unii, a tym pań-
stwem jest Ukraina. Nie odwracajmy się tyłem do
Ukrainy, bo niszczymy w ten sposób jeden z najbar-
dziej elementarnych strategicznych interesów nasze-
go kraju, ale, ośmielę się powiedzieć, szkodzimy tak-
że Europie. A kiedy rozległy się głosy krytyki ze
strony wielu zasłużonych osób w odniesieniu do pol-
skiej polityki wschodniej, to z ust jednego z mini-
strów usłyszeliśmy, że to bzdury.
Szczyt w Bukareszcie, panie ministrze, pokazał,
że jest możliwość współpracy rządu z prezydentem
z bardzo dobrym rezultatem. Powinien więc powstać
program polskiego wsparcia drogi do NATO dla Gru-
zji i Ukrainy. My w sprawie Gruzji i w kwestii tego,
co się dzieje w sprawie Gruzji i w sprawie innych
sojuszników nie chcemy polityki chowania głowy
w piasek. Nie będziemy udawali, że nie słyszymy i nie
widzimy. Czasami trzeba powiedzieć, i pan dobrze
o tym wie, nawet wbrew jakimś interesom, nawet
wbrew sobie, nawet wbrew opiniom zachodniej prasy,
jak jest. I dzisiaj kiedy staje sprawa integralności te-
rytorialnej naszego sojusznika, to nie jest to kwestia
jakichś fanaberii, panie ministrze – pan to wie – to
jest kwestia fundamentalnych zasad. Tyle było o po-
lityce wschodniej Unii Europejskiej. Po traktacie to
powinna być idea polskiej polityki. Agencje jednak
donoszą, że Polska nie przystąpiła do Europejskiego
Funduszu Inwestycyjnego, najważniejszego elementu
polityki sąsiedztwa. Jeśli tak, to dobrze.
Jakie Polska zgłosiła propozycje w sprawach poli-
tyki sąsiedztwa w ostatnich miesiącach? Czy program
na czas prezydencji w tej sprawie nie powinien być już
gotowy, konsultowany, omawiany? Panie ministrze,
wszystkie kraje przygotowują się kilka lat wcześniej
do tego. To może być przedmiotem tej zgody, tego
wspólnego budowania – polska wielka propozycja
uzgodniona z sojusznikami, ale przede wszystkim
uzgodniona między nami, między panem prezyden-
tem, rządem, opozycją, parlamentem, organizacjami
pozarządowymi. Deklaracje, które pan składa, muszą
się sprawdzić w praktyce. To będzie prawdziwy spraw-
dzian w polskiej polityce zagranicznej.
Są Niemcy naszym sojusznikiem, nikt co do tego
nie ma wątpliwości. Ale właśnie w relacjach z sojusz-
nikami szczególnie trzeba szczerych pytań i szcze-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
18 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
rych odpowiedzi. Polska wsparła zjednoczenie Nie-
miec, Niemcy wsparły nas w drodze do NATO i Unii.
Jednak polsko-niemiecki sojusz będzie silny jedynie
szczerością. Pytania o rezultaty naszych relacji,
o konkrety nie mogą być zbywane wzruszeniem ra-
mion, choćby było ono najbardziej dyplomatyczne.
Nie przyjmiemy takiego punktu widzenia, że kiedy
pada pytanie o relacje polsko-niemieckie, o jakieś
konkretne dokonania, to wraz z nim pada na nas cień
podejrzeń o złe intencje. Polacy mają prawo pytać
o gazociąg północny, o sytuację Polaków w Niem-
czech, o koncepcję polityki wschodniej Unii Europej-
skiej, o zdolność do przyjmowania postulatów pol-
skich w tej sprawie. Mamy też prawo pytać, dlaczego
rząd zmienił stanowisko rządów Belki, Marcinkiewi-
cza i Jarosława Kaczyńskiego i udaje, że nie widzi
i nie słyszy, że Centrum przeciw Wypędzeniom jed-
nak powstaje i że Erika Steinbach – ja wiem, co usły-
szę, ale ona mówi, że to jest jej projekt. My czytamy
i porównujemy te projekty – pan minister też pewnie
czyta – i wiemy, jak jest.
Pytanie o realizację traktatu o dobrym sąsiedz-
twie nie może budzić lęku polskich dyplomatów. Na
to pytanie musi być odpowiedź. Panie ministrze, prę-
dzej czy później Polacy zapytają o te sprawy, choćby
padło nie wiem ile zaklęć.
Wielkie szanse stworzyła ubiegłoroczna wizyta
pana prezydenta Lecha Kaczyńskiego we Francji,
przyniosła ona nadzieję na to, że sojusz polsko-fran-
cuski może odzyskać pełny blask. Ja pomijam te
ostatnie zawirowania protokolarne, o których choćby
dzisiaj dużo pisze prasa. Ale nie wiemy, jaki rząd ma
plan, nie wiem, co rząd tu zamierza. Tu trzeba po-
wiedzieć coś konkretnego. Nie wszystko jest przecież
tajemnicą dyplomatycznego saloniku.
Wrócę na moment do polityki historycznej. Niem-
cy Centrum przeciw Wypędzeniom umieściły w umo-
wie koalicyjnej, w najważniejszym politycznym do-
kumencie. Polski rząd jeszcze takiego dokumentu nie
ma. Nie ma umowy koalicyjnej, żebyśmy mogli prze-
czytać, a w Niemczech jest. Państwowe środki w Niem-
czech zasilają liczne projekty historyczne, w tym
ostatnio wystawę „Berlin i Sankt Petersburg w la-
tach 1800–1860”. Warto zobaczyć tę wystawę. Tak
brzmi tytuł tej wielkiej wystawy pod patronatem
pana ministra spraw zagranicznych Steinmeiera.
Podobnie jest w Rosji. Polityka historyczna, odwoła-
nie do historii to są realne tematy. A u nas jak się
mówi o polityce zagranicznej, to nagle strach i pani-
ka. Nie ma już pana ministra kultury, a szkoda
– szybkim ruchem kasował kolejne projekty: Muzeum
Ziem Zachodnich, potem „Patriotyzm jutra”. To nie
wszystko, z innymi też są kłopoty.
Padła obietnica szybkiej poprawy relacji z Rosją.
Ona nie została spełniona. Zastanawiałem się, czy
przypomnieć wachlarz niespełnionych obietnic, któ-
re spełnione być nie mogły. Nie dlatego że ktoś
w Polsce nie chce współpracować z Rosją. Popieramy
współpracę z tym krajem na wszystkich polach. To
nie jest tak, panie ministrze, że jak ktoś jest krytycz-
ny, to ma być przedstawiany publicznie jako przeciw-
nik Rosji. To jest tak, że wiemy na podstawie naszych
doświadczeń i naszych sojuszników, że dzisiaj ta
współpraca najczęściej ogranicza się do współpracy
kulturalnej, gospodarczej i społecznej w wielu dzie-
dzinach – i to dobrze. Ale nie można składać obietnic,
których potem nie da się spełnić. Nie można stwarzać
iluzji. My wiemy, że to się kiedyś zmieni, że polityka
wobec Rosji wymaga cierpliwości – i będziemy ją oka-
zywali. Ale będziemy też pytali. Nie możemy przyjąć
zaprzeczania prawdzie o zbrodni katyńskiej, nie mo-
żemy przyjąć po latach słów tak jakoś rzuconych,
których nikt nie potwierdził, o tym, kto był winien
zbrodni katyńskiej. Pan wie, dlaczego my dzisiaj tego
nie możemy przyjąć, z bardzo wielu powodów. Nie
chcemy słyszeć pogróżek od naszych przyjaciół Ro-
sjan, nie chcemy publicznych pochwał dla jednych
polskich polityków w kontraście do drugich. Pan do-
brze wie, dlaczego my tego nie chcemy. To nie jest
przeciw komuś.
Wolność słowa, konkurencja to nie uznaniowe
wartości, jeśli chce się być najbardziej strategicznym
partnerem w Unii Europejskiej. Jak nie my to powie-
my, to kto to powie? Polska potrzebuje prowadzić
wobec Rosji – i tu powinien być kompromis – politykę
konsekwentną, przyjazną i jednoznaczną. Stosunki
takie jak między dobrym sąsiadami nie mogą być
oparte na pogróżkach i bezpodstawnych oskarże-
niach wobec nas i naszych sojuszników w NATO.
Polska dyplomacja musi na to zwracać uwagę. Przy-
kładów oszczędzę Wysokiej Izbie.
Podobnie niekonsekwentna i zdumiewająca jest
polityka wobec Białorusi. Chrzestna matka polityki
zagranicznej to konsekwencja. Krytykowano polską
politykę zagraniczną, odmawiano jej racji. Dziś każ-
dy resort prowadzi ją oddzielnie. Z informacji znaj-
dujących się na stronach Ministerstwa Gospodarki
wynika, że 14 kwietnia przy okazji posiedzenia Pol-
sko-Białoruskiej Komisji do Spraw Współpracy Go-
spodarczej gościł w Polsce wicepremier rządu Biało-
rusi. Spotkał się z polskim wicepremierem. Od pew-
nego czasu miało się wrażenie, że w tej sprawie zmie-
nia się stanowisko polskiego rządu. Dla wysokich
urzędników białoruskich już od pewnego czasu
otwarły się – wbrew unijnym restrykcjom – ministe-
rialne gabinety w Warszawie. Tłumaczy się to życz-
liwie – jako rzekomy realizm, prezentuje się jako
kartę przetargową w kolejnych rozmowach i spotka-
niach. Z jakichś jednak powodów Polska Agencja
Prasowa nie poinformowała o tych wszystkich spo-
tkaniach, jakoś nikt nie chce tym się chwalić. Wiem,
dlaczego nikt nie chce tym się chwalić. Bo 13 kwiet-
nia, dzień wcześniej, na dzień przed wizytą wicepre-
miera, zatrzymano kolejny raz Andżelikę Borys
i ośmiu działaczy Związku Polaków na Białorusi.
18 kwietnia działacze polscy zostali skazani, w tym
Andżelika Borys. 16 kwietnia rozpoczął się w Mińsku
kolejny proces młodych opozycjonistów, uczestników
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
demonstracji przeciw ograniczeniom praw drobnych
przedsiębiorców. Duchowo wspierali ich: Aleksander
Milinkiewicz, przedstawiciele OBWE, USA, Czech
i Francji. 22 kwietnia zostali oni skazani na wysokie
kary, w tym kary więzienia, panie ministrze. Mógł-
bym tu przytoczyć wiele innych przykładów. Będzie-
my do tego wracali w dyskusji.
Sprawa Związku Polaków na Białorusi i Andżeli-
ki Borys – to osobista sprawa, w jakimś sensie, pre-
miera rządu. Od 2005 r., od kampanii wyborczej i lata
ubiegłego roku, od spotkań i publicznych obietnic, nie
minęło tak dużo czasu. I dlatego będziemy pytać
w imieniu całej Polski: Jaka jest obecnie polityka
Polski wobec Białorusi? To też nie jest pytanie prze-
ciwko komuś.
Nasz sąsiad – ze społeczeństwem trzeba utrzymy-
wać kontakty, ale nie będziemy wspierali reżimu i nie
będziemy się na to zgadzali. Jednak co będzie możli-
we, to będziemy robili. Tu potrzebna jest, panie mi-
nistrze, współpraca. Mniej ironii, więcej współpracy.
I więcej analizy, gdyż te daty i to zestawienie nie
skłaniają mnie do śmiechu. (Oklaski)
Polityka energetyczna, panie ministrze. 11 maja
rok temu to był dzień, kiedy pani minister Fotyga
przedkładała swoje wystąpienie Sejmowi, Wysokiej
Izbie, ale też zaczynał się szczyt energetyczny w Kra-
kowie. Wtedy po raz drugi na tej sali minister spraw
zagranicznych określił politykę energetyczną jako
priorytet. Pierwszy to powiedział minister Meller
w lutym 2006 r. Jako jedną z pierwszych spraw przed-
stawiła to minister Fotyga prawie rok temu.
Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Zagadka.
Kto z tej trybuny powiedział wtedy, kiedy właśnie się
zaczynały obrady szczytu energetycznego, którego
kontynuację obecnie mamy i do którego wszyscy się
jakoś odwołujemy: „w sensie politycznym ta konfe-
rencja w Krakowie jest już pusta, to jest wydmuszka.
Tam już nic z tego nie będzie, to jest czysta propa-
ganda – ładna, przyjemna uroczystość, za którą nic
nie stoi. To jest, proszę państwa, nie szczyt w rozwią-
zywaniu problemów energetycznych, ale szczyt pozo-
rów”? Przedstawiciel Platformy Obywatelskiej, głów-
ny mówca. Tak było, proszę państwa. A dziś, i do-
brze, minister zapowiada kontynuację tych dzieł.
Kwestia bezpieczeństwa energetycznego została
określona jako cel polskiej polityki i będzie konty-
nuowana. Mamy nadzieję. Na razie są zmiany orga-
nizacyjne, spory kompetencyjne między kancelarią
premiera a Ministerstwem Gospodarki. Dużo ru-
chów, żadnych rezultatów. Już czas powiedzieć, co
rząd zrobił w sprawie Gazoportu, jak jest z jego fi-
nansowaniem, co się dzieje w sprawie Ignaliny, co
z rurociągiem Odessa-Brody? Te pytania nie mogą
pozostawać w zawieszeniu. Przyjdzie czas odpowiedzi
na te pytania w interesie nas wszystkich.
Zmiany strukturalne w polityce zagranicznej.
Pan minister apeluje o zgodę. Polityka zagraniczna
faktycznie potrzebuje reformy, jeśli chodzi o jej struk-
19
turę. Choćby zmiany placówek. Był czas, żeby o tym
porozmawiać. Są jednak wątpliwości, panie mini-
strze. Dakar, pomoc na rozwój, projekt współpracy
z polskimi misjonarzami, których są tam setki, jak nie
tysiące. Dziesięć państw Afryki. Daję tylko ten jeden
przykład. Jest czas, uważam, żeby się nad tym zasta-
nowić i o tym podyskutować.
Wreszcie warunki pracy młodych dyplomatów, też
pan o tym mówił. Był projekt rządu PiS. Myślę, że
z wielu tych pomysłów pan skorzysta. Jest czas na
dyskusję, jest czas na konsultacje. Faktycznie polska
dyplomacja potrzebuje dobrze opłacanych, kompe-
tentnych młodych ludzi, którzy zdecydują się na tę
służbę, ciężką służbę, tracąc część życia rodzinnego,
tracąc część osobistej kariery, i oni muszą być odpo-
wiednio wyposażeni i uposażeni, muszą czuć, że je-
steśmy z nimi, że ich misja ma sens. To jest nasza
wspólna sprawa.
Półtora tygodnia temu gościła w Polsce Madeleine
Albright. Były rozmowy o wartościach w polityce za-
granicznej. Trzy miesiące temu minister Ławrow
udzielił wywiadu polskiej prasie i też mówił o warto-
ściach w polityce zagranicznej. Powiedział, że dzisiaj
ma być czas rozbrojenia polityki z ideologii, czyli
z tych wartości.
Panie Ministrze! Bardzo ciekawy wywiad. Powo-
łuję się na ten wywiad i zwracam się do pana z ape-
lem o to, żebyśmy się nie dali rozbroić z zasad i tej
ideologii, tej wielkiej idei, dzięki którym Polska jest
dzisiaj tu, gdzie jest – „Solidarności”, tradycji „Kul-
tury” paryskiej, tak jak ona dzisiaj może zafunkcjo-
nować. To nie jest tylko tekst w pożółkłych tomach
miesięcznika spod Paryża. To jest program i pomysł
na polską suwerenność związaną z suwerennością
i wolnością naszych sąsiadów. Polityka, która nie by-
łaby oparta na zasadach i wartościach, sprowadzi
Polskę na manowce. To nie tylko pasja, to misja pol-
skiej polityki i bez tej misji będzie z nami źle. Tutaj
są ogromne możliwości wykorzystywane – nie było
o tym mowy w exposé, pewnie czasu zabrakło – współ-
pracy ze Stolicą Apostolską, właśnie w tych spra-
wach, na forum międzynarodowym, które dotyczą
wartości.
Panie Ministrze! Szanowni Państwo! Nie możemy
siedzieć w tych zielonych fotelach wygodnie, gdy bli-
żej czy dalej...
(Poseł Joanna Skrzydlewska: Niewygodne.)
Trzeba zmienić.
...kogoś biją, kogoś zamykają do więzienia. To jest
temat dzisiaj – wartości w polityce międzynarodowej.
Realizm tutaj zawsze ma taką fałszywą maskę.
A więc, panie ministrze, współdziałanie jest możliwe,
ale dzisiaj nie możemy poprzeć pańskiego wystąpie-
nia z tych powodów, o których mówiłem, bo nie oce-
niamy tylko formy, nie oceniamy słów, ale oceniamy
relacje miedzy słowami a czynami. Spokój, szacunek,
budowanie – tym hasłem żartobliwie pozdrawiają się
dziś dziennikarze na korytarzach sejmowych. Za-
miast spokoju w polityce zagranicznej jest brak ko-
ordynacji, a gdzieniegdzie jest zastój. Zamiast sza-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
20 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
cunku dla nieco tylko innych przekonań jest monolog
rządu i kpina z innych poglądów niż własne; przy-
kład traktatu, mówiłem o tym. Zamiast budowania
polityki bezpieczeństwa energetycznego są zmiany
strukturalne. Nie wątpię, że tam jest wiele osób, któ-
re chciałyby dobrze, sam znam wielu ekspertów, któ-
rzy na tym polu współpracują, ale dziś są tylko zmia-
ny strukturalne, zmiany organizacyjne i spory kom-
petencyjne. Zamiast zapowiadanego współdziałania
z parlamentem, politykami opozycji mamy monolog
rządu.
Panie Ministrze! Chciałoby się dzisiaj jeszcze raz
o polskiej polityce zagranicznej powiedzieć za Ham-
letem… nie, jeszcze raz to za Wyspiańskim: Słucham,
co to za wymowa! Słowa, słowa, słowa, słowa. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani posłanka Jolanta Szymanek-
-Deresz, Klub Poselski Lewica.
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz:
Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Wysoka
Izbo! Wzorem pana ministra też zacznę od historii,
ale może nie tak rozlegle, o polityce międzynarodowej
nie można bowiem mówić, nie odnosząc się do roku
1989, roku przełomowego, po którym odnieśliśmy
wiele sukcesów, kiedy to w kształtowaniu polityki
międzynarodowej udało się osiągnąć konsensus
wszystkich sił politycznych. Była to także zasługa
lewicy. Warto zaś o tym wspomnieć choćby z uwagi
na to, że w polityce obecnego rządu właśnie konsen-
susu brakuje.
Dziś chciałabym szczególnie silnie podkreślić, że
klub Lewicy jest dumny z tego, co dokonało się
w polskiej polityce międzynarodowej z naszym udzia-
łem po roku 1989. (Oklaski) Stanowi to trwałą war-
tość w naszej polityce zagranicznej. Osiągnęliśmy
strategiczne cele, zapewniliśmy krajowi bezpieczeń-
stwo poprzez obecność w NATO, wprowadziliśmy
Polskę do międzynarodowego obiegu gospodarczego,
zapewniliśmy naszemu krajowi miejsce w Unii Eu-
ropejskiej, uporządkowaliśmy wszystkie kontakty
z sąsiadami. To wielki dorobek, o którym nie wolno
nie pamiętać, nie wolno go marnotrawić.
Dzięki staraniom prezydentów Lecha Wałęsy
i Aleksandra Kwaśniewskiego, dzięki staraniom pre-
mierów Mazowieckiego, Pawlaka, Suchockiej, Buzka,
Cimoszewicza, Oleksego, Millera i Belki Polska stała
się znaczącym krajem nie tylko w Europie, ale i na
całym świecie. (Oklaski)
Przyszedł jednak niestety rok 2005, do władzy
doszła ekipa Prawa i Sprawiedliwości. Zakwestiono-
wano nasz wspólny wielki dorobek. Niemal z dnia na
dzień istniejący konsensus partii politycznych w spra-
wach zagranicznych przestał istnieć. Polska polityka
międzynarodowa stała się zaściankowa, pełna kse-
nofobii, parafialności, walcząca wprawdzie z sarmac-
kim zacięciem, ale bez większego sensu. Prawo i Spra-
wiedliwość chciało rozwiązywać problemy, nie szu-
kając porozumień, ale wchodząc w konflikty. Polska
została pozbawiona wywalczonego mozolnie, przez
długie lata dobrego miejsca w Europie i na świecie.
(Oklaski) Częstokroć stawaliśmy się pośmiewiskiem
wielu opiniotwórczych ośrodków.
Wysoka Izbo! Od katastrofy przeszliśmy do nor-
malności. Dziś stawiam więc pytanie: W jakim miej-
scu na mapie politycznej świata znajduje się nasz
kraj? Jaka jest nasza propozycja dla dynamicznie
zmieniających się relacji międzynarodowych? Pan
minister dzisiaj tłumaczył nam, na czym polega in-
tegracja europejska, żeby pod koniec wystąpienia
powiedzieć, że czas integracji się skończył, ale mówił
właśnie o procesie integracji.
Wysoka Izbo! Nasze członkostwo w Unii Europej-
skiej zmieniło już swój wymiar. Już nie możemy po-
zostawać jedynie konsumentem różnego rodzaju
programów unijnych – powinniśmy być współtwórcą
przyszłości Unii, nie tylko uczestnikiem procesów
rozwojowych. (Oklaski) Powinniśmy budować przy-
szłość Unii Europejskiej, ale to wymaga formułowa-
nia nowych, dalekowzrocznych treści w naszej poli-
tyce. Niestety wystąpienie pana ministra tych treści
nie zawierało, bowiem traktat i budżet unijny to są
cele na dziś, a polityka jest skuteczna wówczas, kiedy
potrafi rozpoznawać i wytyczać cele, ale także poka-
zywać, jak je realizować.
Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa więc, że
należy intensywniej niż dotychczas umacniać Unię
Europejską w kierunku silnego związku państw, bo
to Unia Europejska, a nie pojedyńcze kraje, staje się
podmiotem w globalnej polityce międzynarodowej.
Polska nie może stanowić odpowiedniej konkurencji
dla takich potęg jak Stany Zjednoczone, Rosja, Japo-
nia, Chiny czy Indie. SLD oczekuje od rządu rozpo-
częcia nowej polityki europejskiej, czego jaskółką
było przygotowanie do ratyfikacji traktatu z Lizbony,
czego wizytówką powinno być, a niestety nie jest,
podpisanie Karty Praw Podstawowych, którą to pan
premier, w imię partyjnych interesów, po prostu prze-
grał (Oklaski), ale ciężar przegranej ponosi całe spo-
łeczeństwo.
Panie Ministrze! Jaka jest polska strategia imple-
mentacji traktatu z Lizbony? Wspólna polityka zagra-
niczna daje nam szansę formułowania jej założeń, my
natomiast poprzestajemy na oczekiwaniach. Klub Le-
wicy widzi potrzebę pogłębienia reform instytucjonal-
nych w Unii Europejskiej, ograniczenia biurokracji.
Uważamy, że rozszerzenie Unii jest potrzebą chwili.
Oczekujemy więc od rządu aktywności w kwestii przy-
jęcia nowych członków, przede wszystkim Ukrainy i
krajów bałkańskich. Dziś odnosimy wrażenie, że rząd
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz
sprawy Ukrainy zaniedbuje. Gdzie są, panie mini-
strze, polskie koncepcje w sprawie Ukrainy?
Wejście w życie porozumienia z Schengen poka-
zuje, że Polsce przypada w udziale burzenie kolejne-
go muru, który oddziela kraje lepszej Europy i tej
wschodniej, gorszej, oczywiście mówiąc w cudzysło-
wie. To my, biorąc pod uwagę naszą historię i do-
świadczenie, musimy niezwykle intensywnie starać
się, aby Ukraina i Białoruś, także kilka innych państw
Wschodu, nie tylko zbliżyły się do Europy, ale szybko
się z nią zintegrowały.
Polski rząd czeka więc i w tej materii niezwykle
trudne zadanie. Zdaniem Lewicy nie wolno dopuścić
do tego, aby nasza granica z Rosją, Białorusią czy
Ukrainą upodobniła się do naszej dawnej zachodniej
granicy. Lewica z niecierpliwością wypatruje czerw-
ca, kiedy pan premier Tusk, jak to wynikało z zapo-
wiedzi, ma przedstawić pakiet propozycji na temat
wschodniego wymiaru i unijnej polityki sąsiedztwa.
Dodam, że o wiele mniejsze państwa niż Polska: Cze-
chy, Łotwa, mają już swoje precyzyjne plany działa-
nia. Martwimy się też, dlaczego dopiero dziś, po wie-
lu miesiącach istnienia rządu pana premiera Tuska,
dochodzi do debaty na temat założeń polskiej polity-
ki zagranicznej. Można odnieść wrażenie, że nie by-
liśmy i nie jesteśmy w pełni przygotowani do czeka-
jących świat i Europę wydarzeń międzynarodowych.
Myślę, tu choćby o powstaniu nowego państwa Ko-
sowo. Rząd Polski jako jeden z pierwszych uznał nie-
podległość tego kraju, stawiając dwie tezy, po pierw-
sze, Kosowo nie może być przykładem dla innych
regionów, po drugie, potrzebna jest inicjatywa zbli-
żenia z Serbią. Pytam więc pana ministra, jak nasz
kraj realizuje swoje dwa postulaty. Skończyło się,
oczywiście, na deklaracjach dotyczących wysłania
misji do Serbii. Nie uczestniczymy aktywnie w wielu
projektach i inicjatywach, choćby takich jak dialog
śródziemnomorski czy dialog Unia Europejska – Sta-
ny Zjednoczone. Nie byliśmy w Davos, gdzie są oma-
wiane najważniejsze ekonomiczne problemy świata.
Wysoka Izbo! Świat nigdy nie był tak globalny jak
dzisiaj. Sojusz Lewicy Demokratycznej uważa, że
rząd musi bardziej aktywnie przystąpić do rozwiązy-
wania problemów wynikających z zagrożeń global-
nych, takich jak terroryzm, możliwość rozprzestrze-
niania się broni jądrowej. Mówi się, że taką broń
może wkrótce posiadać kilkadziesiąt państw. Dalej,
kwestie zmian klimatycznych, zagrożenia kryzysem
finansowym, sprawa kryzysu żywnościowego czy
problemy demograficzne, a także – a może przede
wszystkim – kwestie związane z migracją. Nie mamy
żadnego programu w tym zakresie. Nie wiemy zbyt
dobrze, jak pomagać naszej emigracji i imigrantom
przybywającym do nas. Są to dla Polski nowe sprawy,
którym wiele miejsca poświęciła w roku 2000 Orga-
nizacja Narodów Zjednoczonych, publikując 8-punk-
towy, nazwany milenijnym, program działania. Obej-
muje on także takie kwestie, jak: walka z biedą,
21
chorobami, śmiertelność dzieci, powszechne naucza-
nie. Panie ministrze, jak Polska realizuje cele mile-
nijne? Wszędzie na świecie jest o tym mowa, w War-
szawie – nie. Polska znana jest na świecie ze swoich
misji pokojowych, trzeba jednak wyraźnie powiedzieć
społeczeństwu, w jaki sposób nasza obecność w to-
czonych na świecie wojnach wiąże się z bezpieczeń-
stwem kraju. Chcemy także wiedzieć, na co i na ile
Polskę stać, czy nasz potencjał misyjny nie uległ już
wyczerpaniu.
Wysoka Izbo! Powtórzę raz jeszcze: polityka jest
dobra wówczas, kiedy potrafimy rozpoznawać i wy-
tyczać cele, ale jest jeszcze lepsza, kiedy wiemy, jak
te cele realizować. Rząd winien zatem nie tylko
rozpoznawać problemy, ale jasno powiedzieć, kiedy
i w jaki sposób Polska zamierza aktywniej uczest-
niczyć w walce z globalnymi niebezpieczeństwami.
Aby nie być gołosłowną, przypomnę, że w tym roku
na Bali odbyła się wielka konferencja klimatyczna.
Jak wiadomo, zakończyła się niczym, bowiem nie
udało się zmusić Stanów Zjednoczonych do żadnych
ustępstw. Unia Europejska proponowała przeforso-
wać redukcję emisji gazów cieplarnianych w krajach
uprzemysłowionych. Amerykanie nie chcieli nawet
o tym słyszeć. Do dziś nie znamy jasnego stanowi-
ska Polski, a jest ono niezwykle istotne, bowiem, jak
pan minister wspomniał – ale tylko o tym – już
w grudniu tego roku Poznań będzie gospodarzem
podobnej konferencji. Jeżeli nie chcemy, żeby zorga-
nizowana w Wielkopolsce konferencja była tylko spo-
tkaniem przy golonce i piwie, zaś pragniemy szczytu
z rzeczywistymi efektami, to warto wiedzieć, jak za-
mierzamy przekonać Stany Zjednoczone, głównego
hamulcowego w walce z globalnym ociepleniem, by
zmienił stanowisko. Dotyczy to także Chin i Indii.
Ponadto w roku 2012 wygasają ustalenia protokołu
z Kioto. Czy w Poznaniu chcemy zaprezentować ja-
kieś nowe rozwiązanie?
Wysoka Izbo! Pora na omówienie stosunków
z naszymi najważniejszymi partnerami.
Rosja. Dlaczego jest tak cicho o naszej strategii
wobec tego kraju? Przecież Moskwa z zadowoleniem
przyjęła odejście od władzy cierpiącej na rusofobię
ekipy PiS i jest skora, jak się wydaje, do poważnych
rozmów. Sprzeczność interesów politycznych, co
oczywiste, jest znaczna. Wznowiony przez pana pre-
miera Tuska dialog z Rosją jest bardzo kruchy. Musi
być intensywniejszy, trzeba go po prostu nasycić
nową treścią. A jest z Rosją o czym rozmawiać. We-
dług Lewicy są to przede wszystkim sprawy gospo-
darcze, bowiem 17 mld dolarów wzajemnych obrotów
to kropla w morzu możliwości. To niemal trzykrotnie
mniej niż w przypadku wymiany handlowej z Niem-
cami. Istnieje spora możliwość uaktywnienia współ-
pracy kulturalnej, naukowej, przygranicznej, wymia-
ny młodzieży, która musi się na nowo poznawać.
W dalszym ciągu wymaga wyjaśnienia sprawa gazo-
ciągu północnego, ale może raczej w kontekście na-
szego ewentualnego udziału w tej budowie, bo szum-
ne „niet” ekipy braci Kaczyńskich okazało się dla
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
22 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz
Rosji tylko papierowym tygrysem. Współpraca w dzie-
dzinie energetyki może mieć charakter systemowy, nie
powinna polegać tylko na ograniczaniu się do importu
rosyjskich surowców. Europa stawia dzisiaj na nowe
otwarcie z Rosją. Pan minister nie zauważył tego, że
do władzy dzisiaj doszedł Dmitrij Miedwiediew. Nie-
bawem rozpoczną się rozmowy Unii Europejskiej
z Kremlem o strategicznej współpracy. Polska jakby
nie zauważyła tej szansy.
Ze Stanami Zjednoczonymi związana jest kwe-
stia, która bardzo nurtuje i irytuje polskie społeczeń-
stwo: tarcza antyrakietowa. Dlaczego nie dyskutuje
się o niej z Unią Europejską? Czy milczenie Unii Eu-
ropejskiej w tej sprawie nie jest znaczące? Czy nasz
rząd jest do końca przekonany do potrzeby instalo-
wania tarczy w naszym kraju? Czy jest to naprawdę
w naszym interesie? Odnosimy wrażenie, że rząd
w sprawie tarczy nie ma do końca sformułowanej
strategii negocjacyjnej. (Oklaski) Tarcza wywołuje
wśród Polaków raczej poczucie lęku niż bezpieczeń-
stwa. W kwestii budowy tarczy, w odczuciu naszych
obywateli, ważną rolę odgrywa fakt, iż Polska nie
uzyskuje należytych korzyści w postaci usprawnienia
i modernizacji polskiej armii, nie cieszy się np. ame-
rykańskimi inwestycjami w Polsce, nie ma też więzi
ekonomicznych wynikających z udziału naszego kra-
ju w misji irackiej. Dlatego też powinniśmy grać ze
Stanami Zjednoczonymi jak równy z równym, co nie
oznacza eksponowania pozycji roszczeniowej. Naszą
kartą przetargową jest nasz potencjał.
W przypadku Niemiec szczególnie boli brak po-
stępów w kontaktach z Berlinem, bo choć pana pre-
miera łączą podobno znakomite stosunki z panią
kanclerz Angelą Merkel i istnieje gorąca linia między
Warszawą a Berlinem, choć mamy specjalnego mini-
stra od poprawiania tych kontaktów, to z tej drugiej
strony spotyka nas wiele afrontów. Wymienię choćby
projekt „Widoczny znak”, który nie uwzględnia żad-
nego z polskich postulatów, albo niepoparcie naszej
propozycji w sprawie stworzenia ścieżki przystąpie-
nia do NATO dla Ukrainy i Gruzji, a także zabloko-
wanie niemieckiego rynku pracy dla Polaków. Same
minusy.
Francja za dwa miesiące przejmuje przewodnic-
two w Unii i będzie tam forsować własne interesy,
a ma po swojej stronie największe państwa Unii,
w tym oczywiście Niemcy. Jednak zaczynamy nagle
kochać Wielką Brytanię. Jak wynika z wizyty pana
ministra w Londynie, tworzy się polsko-brytyjskie
partnerstwo przy przekształcaniu Unii Europejskiej
w obszar szybkiego wzrostu gospodarczego. To bar-
dzo dobrze, ale warto w tym miejscu spytać, czy ist-
nieje jeszcze Trójkąt Weimarski. Czy może po afron-
cie pana prezydenta stał się ciałem martwym? Zlek-
ceważyliśmy ten trójkąt, który powinien być jednym
z niezwykle istotnych układów partnerskich budują-
cych pozycję Polski, która jest przecież ciągle najsłab-
szym partnerem w tym ogniwie, a więc Polska po-
winna być tym bardziej zainteresowana istnieniem
trójkąta i jego wspólnymi inicjatywami.
W tym miejscu chciałabym powtórzyć pytanie,
które zadawałam – niestety, nie doczekawszy się od-
powiedzi – poprzedniej ekipie rządzącej. Czy Polska
posiada już dalekosiężny, a nie doraźny plan politycz-
ny, który pozwoli nam zająć godne miejsce za stołami
rokowań zarówno bilateralnych, jak i ogólnoeuropej-
skich? Zadaję to pytanie, bowiem z wizyty pana pre-
miera Donalda Tuska w Berlinie i w Paryżu wynika,
niestety, że jesteśmy tam tylko lubiani, a to zbyt
mało. Odnoszę wrażenie, że nie mamy strategicznej
wizji wspólnych polsko-niemieckich, polsko-francu-
skich interesów, bo czarna polewka w Berlinie oraz
zobowiązanie w Paryżu do wysłania naszych wojsk
do Czadu to zbyt nikłe efekty wizyt w tych dwóch
stolicach. (Oklaski) Warto więc, by szybko i wszech-
stronnie rząd poinformował nas, jak zamierzamy
zdobywać Europę. (Oklaski)
Wysoki Sejmie! Jest oczywiste, że prezydent i pre-
mier nie muszą się kochać, ale nie wolno im sobie
nawzajem szkodzić. Czyniąc tak, szkodzą przede
wszystkim Polsce. Jeżeli w kancelarii pana prezyden-
ta nie ma żadnej osoby, która by się znała na polityce
zagranicznej, to warto byłoby doprowadzić do tego,
żeby może kancelaria pana premiera autoryzowała
wywiad głowy państwa dla agencji Reuters, bowiem
dementowanie po 15 godzinach po opublikowaniu
wywiadu tego, co się powiedziało, podważa po prostu
autorytet naszego kraju. Warto także, aby urząd pre-
zydenta poinformował bezpośrednio pana premiera
czy też ministra spraw zagranicznych o wysłaniu
misji prezydenckiej do Gruzji. Stwierdzenie przedsta-
wicieli kancelarii, że o tej misji poinformowano mi-
nistra za pośrednictwem ambasadora w Tbilisi, jest
co najmniej żenujące. Z Krakowskiego Przedmieścia
jest bliżej do Tbilisi niż do Alej Ujazdowskich. Pożą-
dane byłoby, aby kancelaria pana prezydenta była
powiadamiana przez kancelarię pana premiera o za-
miarze likwidowania placówek dyplomatycznych.
Odrębnym pytaniem jest kwestia słuszności tej
decyzji i chaosu, jaki w związku z tym powstał. Jak
wynika z enuncjacji prasowych, w krajach, w których
mają być likwidowane polskie placówki, partia Prawo
i Sprawiedliwość zamierza otworzyć swoje przedsta-
wicielstwa. Tak więc PiS i Radio Maryja będą miały
wpływ na naszą Polonię. Gratulacje dla MSZ.
Dobrze byłoby także, aby pan minister spraw za-
granicznych, zanim przedstawi sejmowej Komisji
Spraw Zagranicznych kandydatów na ambasadorów,
skonsultował się z panem prezydentem, bo to w koń-
cu pan prezydent ich mianuje. Można się spodziewać,
że w odwecie, zamiast ambasadorów zakwestionowa-
nych przez pana prezydenta, Polskę będą reprezen-
towali dyplomaci w randze chargé d’affaires. Jak
potraktują to posunięcie kraje, które w ten sposób
lekceważymy? Odpowiedź jest oczywista: źle.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz
Czy panowie prezydent i premier ostatecznie nie
mogą dokonać sensownego, dżentelmeńskiego podziału
obszaru polityki zagranicznej? Czy prezydent Francji
musi odkładać swoją podróż do Polski, by pan prezy-
dent i pan premier przestali się kłócić? Czy światowa
prasa musi pisać o wojnie polsko-polskiej, o przeciąga-
niu liny przez dwóch, a może nawet trzech panów? Klub
Lewicy mówi w tym miejscu wyraźnie: dosyć, panowie,
tej zabawy, ona osłabia Polskę, naszą politykę zagra-
niczną (Oklaski), ona ją wręcz ośmiesza.
SLD deklaruje wszelką pomoc w doprowadzeniu
polskiej polityki zagranicznej do tak oczekiwanego
przez polskie społeczeństwo konsensusu. W świat jak
najszybciej powinna pójść wiadomość: Polska ma jed-
ną, spójną politykę zagraniczną, którą popierają
wszystkie siły polityczne. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Andrzej Grzyb, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Grzyb:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Skoro moi poprzednicy mówili, że ich udział w kształ-
towaniu polskiej polityki zagranicznej w minionym
dziewiętnastoleciu jest namacalny, to warto też pod-
kreślić, że swój udział ma również Polskie Stronnic-
two Ludowe, będące w rządzie Tadeusza Mazowiec-
kiego. Z tej trybuny miałem okazję słuchać pierwsze-
go wystąpienia ówczesnego ministra prof. Skubi-
szewskiego, który obwieszczał koniec ery typowej
dyplomacji. Żartobliwie mówił, że niektóre zajęcia
ministra współczesnej dyplomacji kiedyś były dome-
ną innych zawodów, a teraz musi się tym zajmować
minister, jako że gospodarka jest jednym z bardziej
znaczących obszarów zainteresowań polityki zagra-
nicznej. Przypomnę chociażby to, że 8 kwietnia 1994 r.
to premier Pawlak składał wniosek o członkostwo
Polski w Unii Europejskiej, co było jedną z kluczo-
wych dat i krokiem do obecnego polskiego członko-
stwa w Unii Europejskiej.
Doroczna debata o założeniach polskiej polityki
zagranicznej, o jej kierunkach, to niebywale ważny
punkt, na który się oczekuje. W ocenie Klubu Parla-
mentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego ona
nie dotyczy tylko polityki zagranicznej jako polityki
autonomicznej, ale polityki wpisanej w całą politykę
państwa, bo tak ją należy rozumieć. Moment, na jaki
przypada doroczna debata, jest bardzo interesujący
– to początek maja. Zwyczajowo mieliśmy okazję roz-
mawiać na ten temat w marcu czy na przełomie lu-
tego i marca. Właśnie mijają 4 lata naszego członko-
23
stwa w Unii Europejskiej. Zauważamy to, że 80%
Polaków popiera nasze członkostwo w Unii, jest
z niego zadowolone. Jednocześnie podkreślamy, że
20% ma inne zdanie. W przyszłości konieczna jest
odpowiedź na pytanie, czy nie dość uczestniczą w ko-
rzyściach wynikających z członkostwa, czy też z in-
nych powodów mają takie zdanie.
Jednocześnie rok 2008 to pierwszy rok naszej peł-
nej obecności w strefie Schengen. Zniknęły typowe
dla ruchu granicznego szlabany, zniknęły kontrole,
możemy poruszać się z polskim dowodem osobistym
po krajach członkowskich Unii i Europejskiego Ob-
szaru Gospodarczego. Już prawie zapomnieliśmy, że
jeszcze niedawno musieliśmy się starać o wizy, jadąc
do wielu państw, do których obecnie podróżujemy bez
konieczności zatrzymywania się na granicy.
Wejście do Schengen to także nowe zjawisko na
naszej wschodniej granicy. Stała się ona granicą ze-
wnętrzną Unii Europejskiej. Wprowadzono tam nowy
reżim wizowy Schengen i tam również, i to niestety
musimy przyznać, polska administracja celna zafun-
dowała nam niezbyt fortunny początek naszej obec-
ności. Zostało to odebrane jako mało przyjazny gest
ze strony Polski; nie mówiono o celnikach, mówiono
o Polsce. Dobrze, że szybko uporaliśmy się z umową
o małym ruchu granicznym między Polską a Ukra-
iną. Jest ona przedmiotem opiniowania przez Komi-
sję Europejską. Mamy nadzieję, że zostanie szybko
zaaprobowana i będzie mogła wejść w życie. Słyszy-
my od ministra, że złożyliśmy również podobną ofer-
tę unormowania małego ruchu granicznego z sąsied-
nią Białorusią.
Podpisany w roku ubiegłym traktat był w tym
roku przedmiotem bardzo emocjonującej debaty
w Wysokiej Izbie. Wydaje się, że była to debata emo-
cjonalna, ale z drugiej strony udana, dlatego że przy-
jęta została ustawa, która wyraża zgodę na ratyfikację
przez prezydenta traktatu lizbońskiego. W tej chwili
oczekujemy tylko na uroczysty akt ratyfikacyjny, na
to, że prezydent podpisze akt ratyfikacji w imieniu
Polski. Mamy nadzieję, że nastąpi to rychło.
Po raz pierwszy na szczycie NATO w Bukaresz-
cie stanęła sprawa planu działania, który miałby
doprowadzić do członkostwa Ukrainy i Gruzji. Nie
udało się być może w pełni osiągnąć tego, czego
oczekiwała Polska. Ale udało się osiągnąć to, że jest
pełna deklaracja, że sprawa ta jest całkowicie otwar-
ta i być może szczyt grudniowy przyniesie to, że jak
Chorwacja i Albania, również Gruzja i Ukraina sta-
ną się państwami, które będą miały wytyczony plan
działania zmierzającego do przyszłego członkostwa
w NATO. Podkreślamy to w imieniu Klubu Parla-
mentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego jako
szczególną perspektywę, która dotyczy przecież na-
szych wschodnich sąsiadów. Chcielibyśmy, aby te
kraje znalazły się w tej perspektywie europejskiej
i euroatlantyckiej.
Mocno została też postawiona sprawa bezpieczeń-
stwa Polski w kontekście niektórych projektów. Jeśli
chodzi o to, co czasami jest przedmiotem krytyki,
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
24 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Grzyb
chociażby o sprawę tarczy antyrakietowej, w ocenie
Klubu Poselskiego PSL dobrze się stało, że jest ona
powiązana ze wzmocnieniem zdolności obronnych
Polski. Przecież istotą takiego projektu ma być nie
tylko szczytna idea, ale również wzmocnienie zdol-
ności obronnych. Pan minister słusznie zauważa, że
zawsze w krajach są wojska, a w krajach graniczą-
cych są one albo swoje, albo obce. Chcielibyśmy, żeby
były to polskie wojska z realną siłą obronną.
Jednocześnie wiele mówimy na temat bezpie-
czeństwa energetycznego. Nie chcemy jako Klub
Poselski PSL nikomu odbierać palmy pierwszeń-
stwa. Rzeczywiście to poprzedni rząd i prezydent
zgłosili inicjatywę solidarności energetycznej w Unii
Europejskiej. Dobrze, że to się materializuje i że so-
lidarność w tej sprawie w Unii Europejskiej jest
dużo lepiej rozumiana; zostało to nawet zapisane
w traktacie, który ma wejść w życie. Chociażby z tej
perspektywy traktat ten jest ważny dla przyszłości
Polski, a także dla polityki energetycznej Unii Eu-
ropejskiej.
Włączyliśmy się też w procesy kształtowania tego,
co rozszerza traktat lizboński – wspólnej polityki
obronnej i polityki zagranicznej, chociażby przez
udział w stabilizacji w Kosowie czy też misję huma-
nitarną w Czadzie.
W ocenie Klubu Poselskiego PSL dzisiejsza par-
lamentarna debata nad kierunkami polskiej polityki
zagranicznej została rozpoczęta interesującym wy-
stąpieniem pana ministra Radosława Sikorskiego,
który zgrupował pięć priorytetów: Polska silna
w solidarnej Europie to kraj, który jest liderem i pro-
motorem w kształtowaniu polityki wschodniej; Pol-
ska mocnym ogniwem NATO i światowego systemu
bezpieczeństwa; Polska jako atrakcyjna marka; Po-
lacy poza granicami otoczeni szczególną troską pol-
skiego państwa i dyplomacja jako nowoczesny instru-
ment polityki zagranicznej.
Jednocześnie obok tej prezentacji integralną czę-
ścią kierunków polskiej polityki zagranicznej – o czym
słyszeliśmy w wypowiedzi ministra – jest rządowy do-
kument, którego akurat w chwili obecnej nie mamy
przy sobie, pod tym samym tytułem. Klub Poselski
Polskiego Stronnictwa Ludowego w pełni popiera sta-
nowisko rządu, które jest przecież kontynuacją wyzna-
czonej – o czym wspominałem już we wstępie – na
początku lat 90. drogi, chociażby w tym wspomina-
nym wystąpieniu pana ministra Skubiszewskiego.
Polska we Wspólnotach Europejskich, obecnie Unii,
Polska w NATO, Polska życzliwie kształtująca swoje
relacje, co wtedy podkreślaliśmy i teraz też podkre-
ślamy, ze wszystkimi swoimi siedmioma – przecież
nowymi po roku 1990 – sąsiadami.
Podkreślamy, że w badaniach opinii publicznej
60% Polaków popiera obecną politykę zagraniczną
rządu. Ale też zdajemy sobie sprawę z tego, że 19%
jest innego zdania, z różnych pewnie powodów, tak
samo jak ci, którzy nie akceptują polskiego członko-
stwa w Unii Europejskiej, czy są z niego niezadowole-
ni. Podkreślamy, że w takich państwach jak Polska,
które są ciągle na dorobku również w zakresie kształ-
towania swojej polityki zagranicznej, szczególnie cen-
na jest zgoda i zdolność do współdziałania rządu
i opozycji w kluczowych sprawach dla pozycji między-
narodowej państwa. Nie zawsze tak było na przestrze-
ni ostatnich kilku miesięcy i te różnice są podkreślane
również w dzisiejszej debacie. My oceniamy, że chyba
dobrze rozumiemy drugi ważny czynnik, że we współ-
czesnym świecie nie ma polityki tylko i wyłącznie
dwustronnej, że każde państwo jest włączone w różne
relacje o charakterze międzynarodowym, multilate-
ralnym, jest włączone w relacje, które mają charakter
paraglobalny albo globalny. Przekonaliśmy się o tym
chociażby na przykładzie stosunków handlowych
z Rosją, gdzie jakże cenne okazało się to, że Polska jest
członkiem Unii Europejskiej i podkreślenie obowiązu-
jących zasad jednolitego rynku oraz polityki handlo-
wej Unii z krajami trzecimi było podstawą do wycofa-
nia się tego kraju z restrykcji. Przecież szczyt w Sa-
marze był nieudany m.in. z powodu polskiego weta.
Zatem można skutecznie zabiegać w ramach wielo-
stronnych relacji o polską pozycję.
Zwracamy uwagę, że często wewnątrz kraju spra-
wy polityki międzynarodowej są opisywane przez
użycie języka sporu politycznego, który jest użytecz-
ny, ale dla spraw wewnątrz kraju. Jest to częstokroć
język przesady, który jest do zaaprobowania, jeżeli to
dotyczy sporu wewnętrznego, czasami mijający się
nawet z rzetelnością, ale ten sposób debaty szkodzi
naszym polskim interesom. Wydaje się, że nigdy
z naszej strony – i w przeszłości, i teraz – nie był
używany w debacie dotyczącej polityki międzynaro-
dowej taki język, który by mógł prowokować do za-
uważenia, że oto w Polsce istnieje istotna rozbieżność
w tym, czym są cele polskiej polityki zagranicznej.
Podkreślamy, że ta polityka jest w interesie państwa
i całego społeczeństwa i że nie jest domeną takiego
czy innego salonu. Ta Izba powinna być miejscem,
gdzie wypracowuje się w tej sprawie pełen kompro-
mis. (Oklaski)
Oczywiście gro naszej uwagi zajmuje polska obec-
ność w Unii Europejskiej. W debacie nad projektem
ustawy wyrażającej zgodę na ratyfikację traktatu
z Lizbony, występując w imieniu Klubu Poselskie-
go PSL, wymieniłem 10 powodów, dla których po-
pieramy tę ratyfikację, akcentując m.in. unikalny
charakter tej organizacji, co podkreślam, między-
narodowej, jej partnerski charakter, gdzie jedno-
cześnie każdego dnia toczy się proces negocjowania
swojej, zatem kraju członkowskiego, pozycji w ra-
mach Unii. Tej pozycji nie wyznacza raz na zawsze
żadna sucha litera traktatu, czy to wcześniejszych
założycielskich, czy przyszłego traktatu z Lizbony
po jego ratyfikacji, lecz codzienna praca, aktywność,
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Grzyb
propozycje, które szczególnie wskazują na tę wartość
dodaną, wynikającą z członkostwa w Unii Europej-
skiej, w wyniku przyjęcia określonych rozwiązań.
Takim przykładem są polskie starania o nową dyna-
mikę rozwoju europejskiej polityki sąsiedztwa, a w
konsekwencji, mamy nadzieję, również doprowadze-
nie do przyjęcia przez Unię Europejską tzw. wymia-
ru wschodniego – jak to słusznie podkreślił pan mi-
nister w swoim wystąpieniu – wobec europejskich
sąsiadów, podczas gdy obowiązujący wymiar śród-
ziemnomorski, który funkcjonuje i, jak to proponują
niektórzy, mógłby nawet doprowadzić do unii śród-
ziemnomorskiej, przecież dotyczy sąsiadów Europy.
Stosunek do polityki sąsiedztwa i do naszych wschod-
nich sąsiadów łączy nas również z najbliższymi są-
siadami, którzy razem z Polską 4 lata temu weszli do
Unii Europejskiej.
Podkreślamy, mówiłem to również na wstępie, że
wschodnia granica Unii nie może być linią nowego
podziału Europy, tym razem ekonomicznego oraz
„prawnego”, ze względu na wizy Schengen. Takie
przekonanie jesteśmy obowiązani upowszechniać i
jako klub parlamentarny PSL gorąco do tego nama-
wiamy wszystkich obywateli Unii Europejskiej. Na-
sze skuteczne członkostwo będziemy mogli w pełni
zamanifestować w drugiej połowie 2011 r., podczas
czekającej nas polskiej prezydencji. To jest zadanie
dla rządu, ale również dla parlamentu, dla całej ad-
ministracji państwa, dla wielu samorządów, które
mogą być – do czego bardzo zachęcam i namawiam
– współgospodarzami licznych spotkań w czasie na-
szego przewodnictwa w Unii Europejskiej. Jednym z
testów polskiej sprawności organizacyjnej może być,
jak sądzę, właśnie zapowiadany i wymieniany kilka-
krotnie w czasie tej debaty szczyt klimatyczny, który
odbędzie się pod koniec tego roku w Poznaniu.
Polska jako marka w świecie – to jeden z celów,
które wymienił pan minister Radosław Sikorski.
Bardzo dobre przygotowanie zarówno merytoryczne,
jak i organizacyjne tudzież administracyjne polskiej
prezydencji będzie właśnie potwierdzeniem polskiej
marki. Nie trzeba lepszego potwierdzenia, jeżeli śred-
nio ponad 100 różnego rodzaju spotkań będzie się od-
bywało w kraju przewodnictwa, niezależnie od tego,
że traktat z Lizbony zmienił rolę kraju, który prze-
wodniczy. Zgodnie z nowym traktatem wprowadza się
bowiem w Unii Europejskiej nowe urzędy i instytucje,
i o tym również musimy pamiętać.
Solidarność w polityce europejskiej, nie tylko w
sprawach energetycznych, ale również podtrzymy-
wanie polityki spójności – jesteśmy tym krajem, któ-
ry jest w klubie przyjaciół polityki spójności, to leży
w naszym interesie. Chcielibyśmy, aby polityka spój-
ności była kontynuowana przez kolejne lata, aż do
nowej perspektywy budżetowej po roku 2013, aby
polityka rolna w dalszym ciągu miała charakter
wspólnotowy; jak słyszymy, wielu członków Unii wy-
powiada się o niej w kontekście renacjonalizacji, aby
25
budżet był kształtowany w oparciu o cele, które Unia
zamierza osiągnąć.
To podstawowa ocena zakończonego w kwietniu
przeglądu budżetowego, którego efekty będziemy
mieli również we wspomnianej już nowej perspekty-
wie budżetowej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ debata
toczy się w parlamencie, stąd podkreślić należy zmie-
niającą się po wejściu w życie traktatu z Lizbony rolę
Sejmu i Senatu. Parlament uzyskuje nowe uprawnie-
nia w zakresie kontroli pomocniczości czy, jak nie-
którzy mówią, subsydiarności, może sprawdzić, czy
przyszłe propozycje Unii, a dokładniej Komisji, nie
naruszają tej zasady, czy inicjatywy prawodawcze
dobrze będą służyły wspólnym interesom krajów
członkowskich.
Otwiera się też nowe pole współpracy i wymiany
opinii z Komisją, z Radą oraz z Parlamentem Euro-
pejskim, ale również, co podkreślamy, otwiera się
nowy obszar współpracy z parlamentami innych kra-
jów członkowskich Unii Europejskiej. Takie dobre
doświadczenia możemy przenosić chociażby z naszej
dotychczasowej współpracy z Grupą Wyszehradzką,
państwami bałtyckimi czy chociażby z odradzającej
się współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego.
Nie postrzegamy jednak, w naszym rozumieniu, no-
wej roli parlamentów narodowych tylko jako pola do
ewentualnej budowy mniejszości blokującej inicjaty-
wy Komisji Europejskiej. Uznajemy, że powinno to
być również miejsce inicjatyw, które powinna podej-
mować Unia jako ważne dla rozwoju wszystkich kra-
jów członkowskich. Przykładem jest polska inicjaty-
wa w zakresie polityki energetycznej, starań o zmia-
nę podejścia do kwestii dostępu do rynków pracy czy
dyrektywy usługowej.
Zwracamy jednak uwagę, że rozwijać się będzie
wspólna polityka zagraniczna i obronna. Jednym z
jej przejawów jest wspomniana już przeze mnie misja
w Kosowie czy Czadzie. Jednak żadna z nich przed
przyłączeniem się Polski nigdy nie była przedmiotem
chociażby informacji w parlamencie. Likwidacja de-
ficytu demokracji w Unii to wzmocnienie m.in. roli
parlamentu, Sejmu i Senatu we wszystkich sprawach
dotyczących Unii, w tym również misji, na które wy-
syłamy policję czy wojsko.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z zainteresowa-
niem jako klub poselski zauważamy, że uznaje się
konieczność otwarcia się na sprawy dotyczące innych
naszych wschodnich sąsiadów; pan minister wspo-
mniał o sprawie Białorusi. Tym skuteczniejsze po-
winno być to otwarcie, im większe będzie poszano-
wanie praw człowieka i wolności politycznej, w tym
respektowanie praw opozycji. Zgadzamy się z takim
postępowaniem. Chcę jednak wspomnieć, w jednym
chociażby zdaniu, że przecież to nie jest tylko pomysł
polskiego rządu, ale również sugestie, które słyszymy
ze strony białoruskiej opozycji, że w momentach
względnej stabilizacji należy ten proces wesprzeć.
Dobrze, że łączy się to – jak już wspomniałem
wcześniej – z propozycją umowy o małym ruchu gra-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
26 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Grzyb
nicznym. Relacje z sąsiadami na Wschodzie będą tym
lepsze, im sprawniejsza będzie infrastruktura pol-
skich konsulatów, im lepsze będzie nasze przedsta-
wicielstwo. Podobnie jak nasza obecność tam, gdzie
jest polska diaspora. To również jest jeden z projek-
tów zgłoszonych przez pana ministra w obecnej de-
bacie. Jako Polskie Stronnictwo Ludowe popierali-
śmy to w ramach kampanii wyborczej.
Mówiąc o tym, że wysyłamy oddziały policjantów
i żołnierzy, musimy pamiętać, że przecież w różnych
miejscach za granicą są Polacy, którzy pojechali po
naukę i pracę, i powinniśmy za nimi wysłać może nie
oddziały, ale skutecznie działające przedstawiciel-
stwa dyplomatyczne. Stąd potrzeba, żeby takie przed-
stawicielstwa były chociażby w Rejkiawiku czy wielu
miastach w Wielkiej Brytanii, tam gdzie mamy zna-
cząco rosnącą Polonię.
Namawiamy usilnie pana ministra do tego, żeby
jednak zauważyć, że wizy do Stanów Zjednoczonych
to ważna sprawa dla polskiej diaspory w Ameryce.
To nie tylko chęć podróżowania Polaków z kraju, ale
również chęć utrzymywania wzajemnych kontaktów.
Wizy budują kontakty z polską diasporą i likwidują
nierównoprawne traktowanie jednego z krajów człon-
kowskich Unii Europejskiej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciał-
bym zadeklarować, że klub poprze polską politykę za-
graniczną, jej kierunki przedstawione przez ministra
Radosława Sikorskiego. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Marek Borowski, Socjal-
demokracja Polska – Nowa Lewica.
Proszę bardzo, panie marszałku.
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Debatujemy dzisiaj o polityce zagranicznej. Słowo
„polityka” oznacza sztukę zdobywania poparcia dla
swoich koncepcji i interesów, które rzecz jasna trzeba
najpierw dobrze określić i zdefiniować.
Przez dwa lata rządów PiS-u Polska uprawiała
swego rodzaju antypolitykę zagraniczną. Żaden z na-
szych partnerów nie rozumiał, o co nam chodzi, i nikt
nas nie popierał praktycznie w żadnej sprawie. Takiej
okazji nowy rząd oczywiście nie mógł przepuścić.
Szybkie wizyty, nowy język, deklaracje otwartości i
przełamywanie lodów, częściowe zniesienie embarga
na eksport polskich produktów do Rosji – wszystko to
trzeba ocenić pozytywnie.
Polityka uśmiechów i sympatycznych deklaracji,
aczkolwiek niewątpliwie lepsza od polityki prowadzo-
nej z zaciśniętymi zębami, bo przez zaciśnięte zęby
strasznie trudno coś powiedzieć, ma jednak swoje
granice. Wizyty w Berlinie i Paryżu, powiedzmy to
jasno, były szybkie i słabo przygotowane, nie przy-
niosły efektów, a poddanie bez walki obiecanej prze-
cież wyborcom Karty Praw Podstawowych to już
czyste kunktatorstwo i oportunizm.
Gołym okiem widać było w polskiej polityce zagra-
nicznej brak strategii. Z tym większą niecierpliwością
oczekiwaliśmy na doroczne, odciągane zresztą w cza-
sie, programowe wystąpienie ministra spraw zagra-
nicznych. Znalazło się w nim sporo słusznych myśli,
np. te o Niemczech czy Rosji. Popieramy również
przedstawione priorytety. Krytycznie natomiast przyj-
mujemy mnożenie mglistych obietnic podjęcia różnych
działań, w czym obecny rząd, mam takie wrażenie,
dogania już niezapomnianego Kazimierza Marcinkie-
wicza, chociaż wydawało się to niemożliwe.
Zacznijmy od polityki europejskiej. Powinna ona
spełniać kilka kryteriów. Przede wszystkim powin-
niśmy być aktywni, zgłaszać propozycje w najważ-
niejszych dla Polski sprawach dotyczących europej-
skiej polityki wschodniej, skonkretyzowania zapisa-
nej w traktacie lizbońskim solidarnej polityki ener-
getycznej czy wreszcie reformy budżetu unijnego. Na
razie nic nie słychać. Jeśli chodzi np. o reformę unij-
nego budżetu, to rozmowy na ten temat już się za-
czynają, w maju powinno odbyć się pierwsze politycz-
ne spotkanie w tej sprawie. Dlaczego nie ma jeszcze
polskich propozycji odnośnie do reformy budżetu i
sposobu realizacji strategii lizbońskiej? To nie wy-
starczy, panie ministrze. Oczywiście zgadzamy się,
że trzeba realizować strategię lizbońską, trzeba robić
jeszcze wiele rzeczy, tyle tylko, że jest pytanie: Jak?
Kiedy Sejm będzie mógł przedyskutować te propozy-
cje? – bo one są absolutnie kluczowe dla przyszłości
naszego kraju. Polska musi wreszcie pokazać, że nie
jest w Unii tylko po to, aby brać, ale także po to, aby
dawać, aby wnosić pomysły dotyczące całej Unii i
umacniania jej wspólnotowego charakteru. Czy i co
mamy do powiedzenia np. w sprawie wspólnej polity-
ki zagranicznej czy wspólnej polityki bezpieczeństwa
i obrony, oprócz tego, co zostało podkreślone w pań-
skim exposé, że polityki te mają być? Niestety, zabra-
kło tu paru konkretów.
Od momentu powstania tego rządu nie została
jeszcze sformułowana żadna poważna propozycja od-
nośnie do żadnej sprawy, czy to narodowej, czy wspól-
notowej. Słyszymy dziś tylko zapowiedzi, że takie
propozycje będą. Cóż, wypada wierzyć w dynamizm
rządu i pana ministra oraz to, że one się rzeczywiście
pojawią. Gdzieś tam z tyłu głowy kołacze się jednak
myśl, że Karta Praw Podstawowych też miała być, a
w końcu jej nie ma.
Szczególną rolę w Unii odgrywają Niemcy i Fran-
cja. To w nich przede wszystkim w ramach odnowio-
nego Trójkąta Weimarskiego Polska powinna upa-
trywać głównych sojuszników. Cieszymy się, że ma
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Marek Borowski
pan w tej sprawie identyczne zdanie. Problem w tym,
że podobno tydzień temu – i tu prosiłbym ewentual-
nie o jakieś mocne dementi, chociaż wiemy, że w
dyplomacji jak się coś dementuje, to raczej jest to
prawda, ale pewnie nie ma innego wyjścia – uzgodnił
pan w Londynie zawarcie strategicznego sojuszu z
Wielką Brytanią. Kręci pan głową, że nie. Rozu-
miem, że powie pan to z trybuny. Akurat Wielka
Brytania, aczkolwiek to wielce szacowny kraj, który
świetnie przyjmuje naszych emigrantów, jeśli chodzi
o rozwój Unii Europejskiej, o jej integrację, to odgry-
wa raczej rolę hamulcowego. Proponowałbym, żeby
pan minister załatwiał z Wielką Brytanią szereg
spraw, ale akurat nie te dotyczące integracji euro-
pejskiej.
Z exposé pana ministra wynika, że chcemy pre-
tendować do wielu stanowisk w Unii Europejskiej.
Dobrze, to jest słuszne, trzeba mieć ambicje. Speku-
luje się o szansach polskich polityków na objęcie ta-
kich funkcji, jak przyszły prezydent Unii Europej-
skiej, przyszły minister spraw zagranicznych, jak, w
miarę szybko, przewodniczący Parlamentu Europej-
skiego. Chciałbym, żeby tak było, ale obawiam się, że
na rozgrzane głowy zostanie wylany kubeł zimnej
wody. Nic z tego, panie i panowie, ponieważ takich
stanowisk nie powierza się krajom, które wycofują
się ze wspólnych przedsięwzięć unijnych, które nie
umacniają wspólnotowego charakteru Unii, nie ro-
zumieją znaczenia takich inicjatyw, jak karta pod-
stawowa czy wspólna strefa walutowa euro. Jeśli
chodzi o tę kwestię, pan minister powtórzył jak man-
trę, że wstąpimy do strefy euro wtedy, gdy będziemy
gotowi. To jest ogólnie słuszne, pytanie tylko, kiedy
będziemy gotowi, jakie warunki muszą być spełnione
i kiedy podejmiemy działania, żebyśmy byli gotowi.
Nasza strategia powinna zakładać, mówię o stra-
tegii europejskiej, że jeśli gdziekolwiek powstaje coś,
co nazywa się strefą wzmocnionej współpracy, czyli
pewna grupa państw unijnych integruje się silniej w
jakiejś dziedzinie, zapraszając zresztą do tego innych,
to Polska powinna tam być. Polska powinna być tam
w pierwszym szeregu po to, żeby realizować zarówno
własne interesy, jak i wpływać na rozwój Unii Euro-
pejskiej.
Niezwykle ważnym celem polityki zagranicznej
jest zapewnienie bezpieczeństwa swojemu państwu.
To truizm. Od marca 1999 r. żyliśmy w przekonaniu,
że po wstąpieniu do NATO jesteśmy bezpieczni, że ta
organizacja niewątpliwie to bezpieczeństwo swoim
członkom zapewnia. Dwa lata temu jednakże dowie-
dzieliśmy się, że to za mało. Nie będziemy ponoć bez-
pieczni, dopóki nie zostaniemy strategicznym part-
nerem Stanów Zjednoczonych – tak na marginesie:
cóż to za megalomania! – oraz nie sprowadzimy na
nasze terytorium choćby jednego plutonu żołnierzy
amerykańskich. Realizując tę dziwaczną i niereali-
styczną teorię, rząd Prawa i Sprawiedliwości wzmoc-
nił satelicką politykę Polski wobec Stanów Zjedno-
27
czonych, akceptując praktycznie tarczę antyrakieto-
wą, przedłużając misję wojsk polskich w Iraku, z
którego to Iraku dopiero teraz się wycofujemy, i
zwiększając kontyngent oraz zmieniając charakter
naszej misji w Afganistanie. Tak postępując, Polska
przez dwa lata pokazywała Europie, że istotnym
miejscem, w którym realizuje swoje życiowe interesy,
nie jest Europa, tym miejscem są Stany Zjednoczone.
Przy całym szacunku i uznaniu, o czym jeszcze będę
mówił, dla Stanów Zjednoczonych, dla Ameryki, jed-
nak to do Europy eksportujemy towary za 108 mld
euro, podczas gdy do Stanów Zjednoczonych tylko za
2 mld, to w Europie znajduje pracę i zarobek prawie
2 mln polskich obywateli, a ze Stanami Zjednoczony-
mi toczymy upokarzające dyskusje na temat zniesie-
nia wiz, to wreszcie z Europy płyną do nas transfery
liczące kilkadziesiąt miliardów euro, podczas gdy ze
Stanów Zjednoczonych nie jest to pewnie nawet dzie-
siąta ani dwudziesta część tej kwoty. Mamy nadzie-
ję, że ta osobliwa polityka odeszła już do przeszłości
i że obecny rząd zauważył, że Polska leży w Europie,
a nie w Ameryce Łacińskiej.
Socjaldemokracja Polska popiera oczywiście decy-
zję o rychłym wycofaniu wojsk polskich z Iraku. To
bardzo dobrze, że – mimo pewnych gromów, jakie pa-
dały na ten rząd – taka decyzja została podjęta. Ale
myślę, że Polska powinna powiedzieć także wyraźnie
przy tej okazji, a tego nie usłyszeliśmy od pana mini-
stra, że jest za tym, aby w stosunkach międzynarodo-
wych dominowały rządy prawa, i chce, aby w przyszło-
ści wszelkie militarne zaangażowanie naszego kraju
w świecie było oparte o mandat ONZ lub wynikało z
decyzji całego Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Gdy mówimy o udziale Polski w budowie global-
nego systemu bezpieczeństwa, nie sposób nie odnieść
się do kwestii instalacji w naszym kraju amerykań-
skiej tarczy antyrakietowej. Rząd Donalda Tuska
wykazuje wprawdzie w stosunkach z USA znacznie
mniej naiwności i czołobitności niż rządy PiS-u, ale
w sprawie tarczy zajmuje jednak stanowisko dwu-
znaczne i niejasne. Tarcza wystawia Polskę na dodat-
kowe zagrożenia, dlatego powód jej zainstalowania
musi być zrozumiały i przekonujący. Tymczasem do
dzisiaj polskiej opinii publicznej nie wyjaśniono, kogo
i przed kim owa tarcza ma bronić. Rząd Donalda Tu-
ska, to trzeba przyznać, w przeciwieństwie do rządu
Jarosława Kaczyńskiego szanuje wprawdzie inteli-
gencję Polaków i nie serwuje im groteskowych argu-
mentów za instalacją tarczy w Polsce, takich jak ten,
że to Polska ochroni Stany Zjednoczone przed pół-
nocnokoreańskimi rakietami, ale sam jednak ogra-
nicza się do ogólników o konieczności zapewnienia
światu bezpieczeństwa. I to jest właśnie problem.
Nasze myślenie o bezpieczeństwie zostało, panie
ministrze, zmilitaryzowane, tak samo jak za rządów
Busha zmilitaryzowana została amerykańska polity-
ka zagraniczna. Tymczasem dla usunięcia zagrożenia
ze strony tego czy innego kraju, np. Iranu, niekoniecz-
nie trzeba nasilać zbrojenia, przeć ku prewencyjnym
wojnom czy wydawać setki miliardów dolarów. Sojusz
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
28 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Marek Borowski
USA, Unii Europejskiej i Rosji i wspólny nacisk na
Iran byłyby z pewnością bardziej skuteczne dla wy-
muszenia odstąpienia od ryzykownych i podejrzanych
planów rakietowych i atomowych. Jeśli Stanom Zjed-
noczonym naprawdę chodzi o efektywne przeciwdzia-
łanie hipotetycznemu zagrożeniu ze strony Iranu, to
powinny otwarcie zaproponować Rosji utworzenie ta-
kiego trójkąta w zamian za rezygnację z instalowania
tarczy w Polsce.
Zastanawia upór George’a Busha w forsowaniu
tej koncepcji. Zdaniem części analityków są tego dwa
główne powody. Pierwszy jest dość oczywisty, to in-
teresy wielkich amerykańskich koncernów zbrojenio-
wych, które zresztą popierały George’a Busha w wy-
ścigu do prezydenckiego fotela. Drugi zaś, bardziej
zakamuflowany, to obawa przed odwetową akcją ze
strony Iranu po zbrojnym ataku na to państwo. To
nie są wymysły. Informacje o opracowywanych w
Pentagonie planach takiego ataku co i rusz przecie-
kają do opinii publicznej, a nawet są częściowo po-
twierdzane przez wysokich funkcjonariuszy Penta-
gonu i administracji amerykańskiej.
Polska w żadnym razie nie powinna brać udziału
w tak anachronicznej i ryzykownej koncepcji budowy
globalnego bezpieczeństwa, czy może raczej niebez-
pieczeństwa. Dlatego właśnie Socjaldemokracja Pol-
ska od samego początku była i nadal jest zdecydowa-
nym przeciwnikiem instalacji tarczy antyrakietowej
w Polsce. Bardzo symptomatyczne słowa padły dzi-
siaj z ust pana ministra Sikorskiego. Cytuję: Przyj-
mując z dobrą wolą argumenty w kwestii (Dzwonek)
obrony przeciwrakietowej, oczekujemy, że USA ode-
grają aktywną rolę w modernizacji polskich sił zbroj-
nych. Pozwolą państwo, że przetłumaczę to na język
bardziej zrozumiały: Kompletnie nie wierzymy w
wasze argumenty, ale jeśli mamy udawać, że wierzy-
my, musicie nam za to dobrze zapłacić.
Panie Premierze! Ta sprawa nie powinna być
przedmiotem żadnego handlu wymiennego. Z tych
negocjacji trzeba się po prostu wycofać.
Nasze stanowisko nie jest bynajmniej przejawem
antyamerykanizmu. Doceniamy i szanujemy rolę,
jaką Stany Zjednoczone odgrywają w zapewnieniu
globalnego bezpieczeństwa. Akceptowaliśmy i akcep-
tujemy amerykańskie przywództwo, którego promo-
torem był Bill Clinton. Nie akceptujemy natomiast
zamiany przywództwa na hegemonię, czego wyznaw-
cą stał się George Bush i jego administracja, a o czym
tak krytycznie pisze m.in. Zbigniew Brzeziński, któ-
rego trudno o antyamerykanizm posądzać.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To dobrze, że
rząd wśród swoich priorytetów widzi pomyślność pol-
skiej diaspory, projektuje liczne inicjatywy na polu
edukacji i kultury. Jako przewodniczący sejmowej
Komisji Łączności z Polakami za Granicą mogę się z
tego tylko cieszyć. Niestety jest to kolejna obietnica
bez pokrycia, bo w budżecie – o czym pan minister
wczoraj nas poinformował – rząd nie zamierza rezer-
wować na ten cel żadnych dodatkowych pieniędzy.
Apeluję o zmianę tego nastawienia. Chodzi przecież
o 2 mln emigrantów zarobkowych (często całe rodzi-
ny), które pojawiły się prawie z dnia na dzień. Polska
nie może zostawić ich samym sobie, a samo dobre
słowo tutaj nie wystarczy.
Panie Marszałku! Na koniec rzecz przykra i nieco
wstydliwa, o której tu już była mowa: stosunki mię-
dzy rządem i prezydentem, zwłaszcza w dziedzinie
polityki zagranicznej. Wszyscy wiemy, o co chodzi,
nie muszę rozwijać tematu. Te ambicjonalne przepy-
chanki nie służą Polsce – ani w kraju, ani za granicą.
Prezydent nie może stawać ponad konstytucją. Pre-
mier i jego ministrowie nie mogą lekceważyć prezy-
denta. Być może odpowiedzialność za ten stan rzeczy
nie rozkłada się równo, ale ani premier, ani prezy-
dent nie mogą się od niej całkowicie uwolnić. Mówię
o tym także dlatego, że zbliża się drugi akt tragiko-
medii pod tytułem „ratyfikacja traktatu”. Znów cze-
ka nas chocholi taniec, tym razem wokół tzw. ustawy
kompetencyjnej, która podobnie jak przyjęta w pierw-
szym akcie uchwała niczego nie gwarantuje, bo moż-
na ją zmienić w każdej chwili. Dlatego zwracam się
do pana prezydenta, aby zrobił coś, czego nikt się po
nim nie spodziewa, i po prostu podpisał traktat. Po-
lacy będą panu wdzięczni.
Panie Ministrze! Konkludując, mimo zastrzeżeń
stwierdzam, że mówi pan językiem, który rozumiemy.
Zapowiedział pan liczne inicjatywy, z których znaczna
część zmierza w dobrą stronę, w dobrym kierunku. Z
oceną poczekamy na ich realizację. A ponieważ lubi
pan metafory i podniosłe sformułowania, których w
pańskim exposé nie zabrakło, zakończę wezwaniem:
Wystarczy słów, niech przemówią czyny. Nie jestem
pewien, czy powiedział to cytowany przez pana posła
Kowala Wyspiański, czy może cytowany przez pana
Churchill, czy też może któryś z Piastów…
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Panie przewodniczący…
Poseł Marek Borowski:
…do których się pan odwołał, ale dobrze powie-
dział. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
W imieniu Demokratycznego Koła Poselskiego
głos zabierze pan poseł Bogdan Lis.
Proszę uprzejmie.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Bogdan Lis:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiaj wszyscy wiemy, że Polacy są zadowoleni z
obecności Polski w Unii Europejskiej. Przegrali scep-
tycy i ci, którzy chcieli zbić kapitał polityczny na
strachu przed Unią Europejską. To sukces wszyst-
kich tych, którzy zaangażowali się w proces integra-
cji. W konsekwencji tego Polska jest dziś członkiem
Unii Europejskiej. Ta pozytywna ocena naszej obec-
ności w Unii Europejskiej to także, szczególnie w
ostatnim okresie, efekt zmiany wizerunku Polski,
polskiej polityki, także dzięki zmianom politycznym
w Polsce, a więc zmianie rządu. To nakłada na Polskę
bardzo konkretne zobowiązania. W związku z tym
polska polityka zagraniczna powinna być także pew-
nego rodzaju elementem stabilizacji nie tylko w Pol-
sce, ale także w Unii Europejskiej. Powinna być prze-
widywalna, niezagrażająca tej stabilizacji. Dobrze, że
o tym dyskutujemy. W tym, co pan mówił, jest wiele
elementów, które dobrze, że się znalazły w pana wy-
stąpieniu, ale są i takie, których tam nie ma. I chciał-
bym o tym parę słów powiedzieć.
Jedna z tych spraw to – mówiła już o tym pani
poseł Szymanek-Deresz – Kosowo. To jest istotna
kwestia szczególnie dla nas, dla Polaków. Nasza hi-
storia i lata, w których decydowano za nas, szczegól-
nie po drugiej wojnie światowej, okres, który powo-
dował, że nie byliśmy państwem do końca niepodle-
głym, sposób wychodzenia z tej sytuacji sprawiają,
że czujemy niechęć do decyzji mających taki charak-
ter, z jakimi sami mieliśmy do czynienia jako naród,
jako Polacy. Chciałbym wiedzieć – bo tego w exposé
nie było – jak w kontekście Kosowa wygląda dzisiaj
polska polityka zagraniczna w rejonie Bałkanów.
Obiecywaliśmy być rzecznikiem Serbów w Unii Eu-
ropejskiej. Trzeba mieć świadomość, że żeby być
rzecznikiem, to trzeba być o to także w pewnym sen-
sie poproszonym. Chciałbym w tej sprawie uzyskać
więcej informacji od pana ministra.
Chciałbym też wiedzieć, jaki tak naprawdę jest
wizerunek Polski na zewnątrz. Mówił pan o tym. Po-
dawał pan przykłady, że ci, którzy z Polski wyjeżdża-
ją, mają ten wizerunek inny, a ci, którzy tutaj nie byli,
którzy funkcjonują poza granicami naszego kraju,
przyjmują pewnego rodzaju stereotypy, ale myślę, że
chodzi także o to, jak działa polska dyplomacja. W
związku z tym chciałbym wiedzieć, co w tej kwestii
rząd zamierza zrobić, bo mam swoje doświadczenia w
tym względzie, mam bowiem kontakty z różnego ro-
dzaju dyplomatami, i nie wszystkie są pozytywne.
Panie Ministrze! Rozpoczął pan swoje wystąpie-
nie od przypomnienia polskiej historii na przestrzeni
wieków. Zakończył również, odwołując się tym razem
do najnowszej historii Polski. Ja również nawiążę do
paru wspomnień z lat siedemdziesiątych i osiemdzie-
siątych. Jak pamiętam, środowiska opozycji demo-
kratycznej, także ja, marzyliśmy wówczas o Polsce
wśród wolnych narodów. Marzenie to wydawało się
mało realne, a większość Polaków tak naprawdę ma-
29
rzyć o czymś takim w ogóle nie śmiała. Jednak dzię-
ki determinacji najpierw niewielu młodych ludzi,
którzy potrafili zarazić tym marzeniem innych, to,
co wydawało się nierealne, zmaterializowało się.
Wszyscy dbaliśmy później, po roku 1989, aby prestiż,
jaki Polska uzyskała dzięki konsekwencji, odpowie-
dzialności w pozbywaniu się komunistycznych kaj-
dan – za to nas przecież szanowano i podziwiano – był
wciąż zachowywany także w polskiej polityce zagra-
nicznej. Przez wiele lat po odzyskaniu pełnej niepod-
ległości w 1989 r. polska polityka zagraniczna była
tym miejscem, które nie podlegało walce politycznej.
Niestety to się zmieniło za sprawą dwuletnich rządów
Prawa i Sprawiedliwości i dzisiaj, czy pan tego chce,
czy nie, są w Polsce ludzie, którzy z polityki zagra-
nicznej chcą uczynić przedmiot walki politycznej.
(Dzwonek) Są ludzie, którzy próbują zdyskredytować
cały dorobek polskiej polityki zagranicznej po roku
1989.
Jak pan zamierza realizować te priorytety, jak
pan zamierza zrobić to wszystko, co pan w tym expo-
sé zapowiedział? Myślę, że zapowiedzi, z którymi
mamy do czynienia w polskiej polityce wewnętrznej,
a więc zapowiedzi walki o zmianę kompetencji pre-
zydenta poprzez zmianę konstytucji, nie są dobrym
elementem w tej dyskusji. To tak naprawdę tworzy
nowe pola konfliktów bez szans na realizację, bo w
tym parlamencie konstytucji się nie zmieni. Myślę,
że podstawową rzeczą, którą pan jako minister, ale
przede wszystkim premier i prezydent macie do wy-
konania, to jest stanięcie na wysokości zadania i tak
naprawdę odegranie autentycznej roli mężów stanu,
bo te konflikty, z którymi mamy w tej chwili do czy-
nienia, niczemu nie służą. Mówili tu już o tym kolej-
ni posłowie i ja też do tego nawiązuję. Aby można
było realizować te założenia, które pan tu przedsta-
wił, potrzeba przede wszystkim konsensusu politycz-
nego wśród polskich polityków na najwyższym szcze-
blu władzy: premiera, prezydenta. I w tej sprawie,
myślę, powinien pan też tu parlamentowi, Sejmowi,
Wysokiej Izbie parę słów powiedzieć – czy są szanse
na to, że tych konfliktów tak naprawdę nie będzie,
albo jeżeli będą, to zostaną, że tak powiem, zmini-
malizowane do minimum? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów i kół po-
selskich.
Przystępujemy do wystąpień indywidualnych.
Jako pierwszy pan wicemarszałek Stefan Niesio-
łowski, Platforma Obywatelska.
Poseł Stefan Niesiołowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja z całym klubem Platformy Obywatelskiej z całą
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
30 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Stefan Niesiołowski
przyjemnością poprę wystąpienie, poprę stanowisko,
które pan minister tutaj zaprezentował, z powodów
oczywistych – z powodu racji, argumentów, stylu,
formy, z powodu odejścia w polityce zagranicznej od
tego stylu, który tutaj był definiowany jako niesku-
teczne nieprzejednanie, jako dziarskie sformułowa-
nia, które można by właściwie podsumować: twardo
donikąd. To jest oczywiste i dalej tego uzasadniać nie
będę, że ta polityka, która tutaj została zdefiniowana
i przedstawiona, zasługuje na poparcie. Zasługuje na
poparcie także dlatego, że to jest polityka umacnia-
nia Unii i roli Polski w Unii, że to jest polityka nowe-
go języka, ale także polityka załatwiania konkret-
nych spraw i realizowania rzeczywiście naszego in-
teresu narodowego, bo, jak słyszę w wystąpieniu
przedstawiciela klubu Prawo i Sprawiedliwość, to
niektórzy tak twardo stoją na gruncie interesu naro-
dowego, że płaskostopia dostali z tego powodu.
Ja powiem tak: polityka, o której tutaj usłyszeli-
śmy, to jest także polityka zagraniczna – i to jest
bardzo potrzebne Polsce – która jest otwarta na inne
środowiska i na inne partie, to jest polityka zagra-
niczna, która nie jest obszarem konfrontacji we-
wnętrznej. Ja się z tego bardzo cieszę i mogę wyrazić
tylko ubolewanie, że wystąpienie przedstawiciela
PiS-u właściwie było kontynuowaniem tej dotychcza-
sowej konfrontacji. To właściwie było wystąpienie,
które z polityki zagranicznej czyni obszar partyjnej
walki, partyjnej rywalizacji, która źle służy Polsce.
Do PiS-u ciągle nie dociera, myślę, prawda dosyć ja-
sna, ale trudna, jak widać, do zauważenia, że Niemcy
nie prowadzą już z nami wojny, że wojna się skończy-
ła, że Niemcy razem z nami są w Unii Europejskiej i
są naszym sąsiadem, są państwem generalnie przy-
jaznym Polsce. Oczywiście mogą być różnice intere-
sów, ale definiowanie tych różnic interesów za pomo-
cą takiego języka nieustannej i narastającej podejrz-
liwości jest szkodliwe dla Polski. Mówienie tu o poli-
tyce historycznej to jest po prostu insynuacja. Poli-
tyka historyczna w takim rozumieniu, polityka, o
jakiej słyszeliśmy przez dwa lata, w wymiarze we-
wnętrznym oznacza fałszowanie historii, a w wymia-
rze zewnętrznym, zagranicznym oznacza absurdalną
i niczym nieuzasadnioną podejrzliwość.
Do jednej kwestii muszę się odnieść dodatkowo,
bo to jest sprawa szczególnie przykra i bolesna. Jed-
nak prosiłbym, żeby na tej sali, i nigdzie indziej, nie
wykorzystywać tragedii katyńskiej, tej strasznej
zbrodni, ponurej, okrutnej zbrodni, dla jakiejś par-
tyjnej wrzawy, żeby nie robić z tego… Nie dostrzegam
żadnej różnicy, nie dostrzegam żadnej istotnej różni-
cy w tej sprawie, w podejściu do tej sprawy pomiędzy
siłami politycznymi w Polsce. Wyciąganie tego i su-
gerowanie, że takie różnice istnieją, nie tylko szkodzi
Polsce – Polska przeżyje tych, którzy tak mówią – ale
w jakimś stopniu to jest brak szacunku i zrozumie-
nia, i miłości, po ludzku, dla ludzi, którzy w okropny
sposób zostali zamordowani w tamtym miejscu. Pro-
siłbym, żeby tego więcej nie czynić. Muszę powie-
dzieć, że – nie chcę już dalej pastwić się nad wystą-
pieniem lidera PiS-u, bo sądzę, że to wystarczy – od-
noszę wrażenie, że gdyby ożył dzisiaj Tyrannosaurus
rex, to bardziej by pasował do naszej fauny niż wy-
stąpienia niektórych polityków, i to wystąpienie, pa-
sują do realiów, do rzeczywistości politycznej Polski,
Europy i świata. (Oklaski)
Chciałbym natomiast odnieść się tu w dwóch sło-
wach, żeby nie spotkać się z zarzutem pewnej stron-
niczości, braku obiektywizmu i braku proporcji – nie
rozumiem tego antyamerykanizmu lewicy, ciągle jest
tutaj jakaś zupełnie nieuzasadniona, panowie, taka…
nie chcę oskarżać – zarzuty o postkomunizm, nie, ja
tego nie rozumiem. O co wam właściwie chodzi? No
chyba dobrze, że jesteśmy w koalicji, która zwalcza
terroryzm na świecie. No chyba lepiej, że zniszczymy
terroryzm w jego legowisku, niż mamy czekać, aż
przyjdzie do nas. Ja tego antyamerykańskiego nasta-
wienia, tych zarzutów, tych pretensji nie rozumiem.
Muszę powiedzieć, że u inteligentnego i błyskotliwe-
go polityka, za jakiego zawsze uważałem i nadal uwa-
żam pana Marka Borowskiego, tej retoryki antyame-
rykańskiej nie rozumiem. Ona nie jest potrzebna
Polsce. Ona przede wszystkim jest nieprawdziwa, ona
przede wszystkim… Nie ma tu żadnego dobrego sfor-
mułowania. Polska nie jest satelitą Stanów Zjedno-
czonych. Raczej spotykaliśmy się z zarzutami pewnej,
nadmiernej... jakiegoś oporu, raczej takie były zarzu-
ty, że jesteśmy niepotrzebnie… Nawet pan minister
się spotykał raczej z takimi zarzutami. Tak że, pano-
wie, zdecydujcie się w końcu.
I ostatni wątek, który chciałbym podnieść, bo
właściwie skoro się ze wszystkim zgadzam, to nie-
wiele tutaj mam do dodania, ale to nie jest też pole-
mika, ponieważ pan minister mówił, że jest wiele
spraw, o których nie powiedział, to jest jasne, nato-
miast to jest rola także parlamentarzystów. Chciał-
bym powiedzieć, że koncepcja praw człowieka, która
była podjęta w wystąpieniach – to był chyba jedyny
obszar, kiedy się zgadzałem z wystąpieniem przed-
stawiciela PiS-u, który o tym też parę słów powie-
dział, także przedstawiciel PSL-u mówił o tym – któ-
ra jest w jakimś stopniu formułowana przez Polskę,
jest niepodzielna. Polska nigdy nie stała na stanowi-
sku, że są narody czy państwa, gdzie prawa człowie-
ka obowiązują w mniejszym zakresie, gdyż sami
byliśmy ofiarą takiej retoryki. Jest słynna doktryna
Sonnenfelda, który nam doradzał, żeby właściwie
uznać Jałtę, pogodzić się z Jałtą, że jesteśmy tymi
kresami, co odpadły od Zachodu. I pogódźmy się z
naszym statusem narodów, które wystarczy jak się
trochę zdemokratyzują, ale pełna demokracja to nie
dla nas, w tej części Europy. Jeżeli dzisiaj słyszę ta-
kie wypowiedzi w odniesieniu do Chin, jeżeli słyszę
wypowiedzi, że Chińczycy to jest naród, któremu jest
dobrze, że gdy ze zgiętymi głowami stoją przed są-
dem, to jest dobrze, jeżeli oni z praw człowieka wła-
ściwie rezygnują według formuły chińskiego reżimu:
Bogaćcie się, róbcie co chcecie, ale nam pozwólcie
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Stefan Niesiołowski
rządzić, to uznaję, że to jest późny Gierek, tylko z
obozami laogai, z koncentracyjnymi obozami, taki
Gierek z elementami Stanisława Radkiewicza, i mu-
szę powiedzieć, że to jest koncepcja, której nie po-
dzielam. To jest koncepcja, która ma pewne przeło-
żenie na nasze odniesienie do olimpiady i do kwestii
Tybetu. Te dwie kwestie się łączą. Nie chcę nikogo
pouczać i nie jest moją intencją, żeby pouczać wielki,
historyczny naród chiński. Jednak muszę powie-
dzieć, że chciałbym – i od narodu chińskiego można
tego oczekiwać – żeby zwłoki człowieka, który wy-
mordował 70 mln ludzi, Mao Tse-tunga, jednego z
największych zbrodniarzy w historii świata, że zwło-
ki zbrodniarzy, zresztą nie tylko tego, znajdą się w
ziemi, a nie w mauzoleum, że mamy prawo… Sądzę,
że naród chiński sam kiedyś umieści portery zbrod-
niarza w jakiejś chińskiej Kozłówce, a nie w central-
nym miejscu. I mamy prawo oczekiwać, że świat – nie
chcę niczego podpowiadać nikomu – odpowiednio
każdy naród, każde państwo, każdy rząd, każde spo-
łeczeństwo znajdzie, sądzę, formułę; świat w tej
olimpiadzie, którą bardzo niefortunnie Międzynaro-
dowy Komitet Olimpijski przyznał temu państwu w
swojej naiwności – może były inne racje, nie wiem
– znajdzie taką formułę, żeby się opowiedzieć po stro-
nie bitych, a nie bijących, po stronie prześladowa-
nych, a nie prześladowców, po stronie obrońców praw
człowieka, podziemnego Kościoła, Falun Gong,
chrześcijan, którzy już 50 lat są w podziemiu, a nie
chińskiego ZOMO i ich oprawców, że taką formułę
znajdzie polski rząd i taką formułę znajdą polscy
sportowcy. Oczywiście nie wzywam do bojkotu, on
będzie nieskuteczny, może być szkodliwy, jest niere-
alny, nie ma o czym mówić. Natomiast takiej posta-
wy oczekuję i myślę, że mówię tutaj w imieniu nie
tylko własnym. To jest pewne oczekiwanie, bo nie
jest rolą sportowców, oczywiście, zastępować polity-
ków, ale politycy mają prawo od sportowców doma-
gać się przyzwoitości. (Oklaski)
Spotykamy się też często z takim powiedzeniem
– jest pewien realizm polityczny – że w każdym po-
dobno komputerze czy telewizorze jest jakaś chińska
część, każdy ma na sobie jakieś chińskie ubranie czy
jakiś element. Sprawdzałem, nie mam nic, bojkotuję,
ale nie o to chodzi. Nie wzywam nikogo do tak daleko
idących wyrzeczeń, ale powiem, że jeśli chodzi o bi-
lans z Chinami, to jest on tragiczny. Ten bilans jest
tragiczny i nie mamy się czego obawiać. Nie wiem,
jak się nazywa ten obecny następca Lin Piao, ale oni
naprawdę nic nam nie zrobią. Nie sądzę, żeby polity-
ka nadmiernego głaskania tego chińskiego smoka
była dobrą polityką.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Nazywa się Wen Jiabao.
Warto znać nazwisko premiera chińskiego.)
Ale Lin Piao to nie był premier, panie…
(Głos z sali: Ale warto wiedzieć.)
31
Ale Lin Piao, panie kolego, to nie był premier.
Skoro mnie pan poucza, to powinien pan wiedzieć, o
czym pan mówi. Lin Piao był niefortunnym następcą
Mao Tse-Tunga; planował zamach stanu i zginął w
Mongolii w wypadku. Znam nazwisko premiera, ale
nie będzie mnie pan egzaminował. Prezydent nazy-
wa się Hu Jintao. Czy mam panu całą Bandę Czwor-
ga wymienić? (Wesołość na sali, oklaski) Tak więc
prosiłbym, żeby mnie pan nie pouczał, skoro akurat
sam pan nie wie, kim był Lin Piao, bo ja akurat wiem.
Nie będziemy jednak dyskutować, panie pośle, pan
w ogóle wszystko wie. Nie będziemy dyskutować w
tej chwili o szczegółach, już kończę, niech pan pozwo-
li mi skończyć. Powiem tylko tyle, kończąc, że prze-
cież część narodu chińskiego żyje w warunkach de-
mokracji na Tajwanie, w Republice Chińskiej na
Tajwanie. Oni wszystko produkują. To jest mocar-
stwo gospodarcze. Jeśli ktoś już musi kupować chiń-
skie towary, to niech kupuje tamte towary. Dziękuję
bardzo, panie marszałku. Dziękuję, panie premierze.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Marek Borowski: Sprostowanie.)
W sprawie swojego antyamerykanizmu sprosto-
wanie wygłosi pan poseł Marek Borowski.
Poseł Marek Borowski:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pan marszałek Niesiołowski
wprawdzie potraktował mnie delikatnie, niemniej
jednak czuję się w obowiązku sprostować pewne nie-
porozumienie, które tutaj miało miejsce.
Otóż w sprawie antyamerykanizmu. Jeszcze raz
podkreślam: polityka amerykańska w zależności od
tego, kto ją prowadzi, jest różna. Różna jest twarz nie
tylko fizycznie, ale i politycznie Obamy, wcześniej Bil-
la Clintona czy obecnie Hillary Clinton, McCaina i
Busha. W związku z tym jestem zwolennikiem innej
polityki amerykańskiej, której też doznawaliśmy. Pan
akceptuje tę politykę, która jest prowadzona obecnie.
Który z nas jest antyamerykański? Żaden, przypusz-
czam. Po prostu inaczej na te sprawy patrzymy.
I kolejna sprawa satelickości. Nie mówiłem o tym,
że obecny rząd prowadzi politykę satelicką. Mówiłem
o tym, że poprzedni rząd poprzez określone działania
– poprzez akceptację tarczy, poprzez przedłużenie
kontyngentu irackiego, zupełnie bez żadnych szcze-
gólnych powodów, poprzez zmiany charakteru kon-
tyngentu w Afganistanie – faktycznie prowadził po-
litykę satelicką, nic za to zresztą nie otrzymując,
zupełnie.
Natomiast jeśli chodzi o ten rząd, to wyprowadza
on wojska z Iraku, prowadzi twarde negocjacje z
Amerykanami. Problem tylko polega na tym – i to
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
32 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Marek Borowski
podkreśliłem – że to są twarde negocjacje w niedobrej
sprawie. Po prostu jesteśmy przeciwko tej koncepcji
bezpieczeństwa globalnego. Tyle. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pani poseł Elżbieta Jakubiak, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wła-
ściwie chciałabym powrócić z tej dalekiej podróży, z
Chin do bliższej nam Ukrainy. Mam nadzieję, że w
tej debacie na temat założeń polityki zagranicznej da
się również mówić o interesach narodowych, bo za-
łożenia polityki zagranicznej to założenie i określenie
tego pola, które zawsze należy do państwa, które tę
politykę prowadzi. Normalnie w języku dyplomacji
mówi się o interesie narodowym. Nie sądzę, żeby to
był język już historyczny. Wyrażam nadzieję, że de-
bata polityczna w Anglii, we Francji czy w Niemczech
toczy się w sprawie interesów narodowych, a nie w
sprawie wyimaginowanej polityki zagranicznej, wy-
jętej z tego, co nazywa się dobrem naszego kraju.
A więc ja, wracając na grunt europejski i na nasz
grunt sąsiedzki, chciałabym powiedzieć o czymś, o
czym debatujemy tak naprawdę już okrągły rok, czy-
li o relacjach polsko-ukraińskich w kontekście, któ-
ry przydarzył się nam, a więc w kontekście wspólnej
organizacji przedsięwzięcia, jakim jest Euro 2012.
Ja bardzo uważnie słuchałam wystąpienia pana
premiera w czasie wygłaszania exposé i jako były
minister sportu, który tym tematem się zajmował,
bardzo się ucieszyłam, że będzie to projekt prioryte-
towy i mający kilka wymiarów, że to nie będzie tylko
projekt sportowy, bo tenże projekt polsko-ukraiński
ma kilka warstw. Moim zdaniem są trzy zasadnicze
warstwy. Pierwsza to warstwa sportowa, która pew-
nie dostarczy nam wzruszeń i emocji, ale na bardzo
krótko, bo zaledwie na kilka tygodni. Jest warstwa
modernizacyjna, czyli taka infrastrukturalna, i to
jest coś wielkiego dla naszego kraju, również dla
Ukrainy. To pozostawi inną Polskę.
Myślę, że wszystkie działania poprzedniego rzą-
du, jak i tego rządu doprowadzą do takiej sytuacji,
kiedy będzie to już nowa Polska, Polska cywilizacyj-
nie zmieniona, ale w debacie o polityce zagranicznej
chciałabym mówić o tym projekcie z jego trzecim bar-
dzo ważnym segmentem, tj. segmentem, który ja
określiłabym jako strategiczny.
Dostaliśmy trochę w prezencie, trochę niespodzie-
wanie imprezę europejską, którą określa się jako
drugą imprezę na świecie, do organizacji wspólnie z
krajem, który dzisiaj aspiruje do struktur unijnych,
do struktur NATO-wskich, tak naprawdę chce wrócić
do rodziny europejskiej. Mam nadzieję, że ustaną
zapowiedzi, ustaną debaty na temat tego, w jakim
kierunku i co robić, i że jedyną informacją z Polski o
projekcie Euro nie będzie informacja dotycząca tego,
że nie budujemy dróg, ale że rząd przedstawi cało-
ściowy projekt strategiczny dotyczący relacji polsko-
-ukraińskich i próby wyciągnięcia z tej imprezy cze-
goś, co jest dla nas najlepsze, czyli pokazania, że
Polska może być tym najlepszym nauczycielem, choć
nie chciałabym, żeby to brzmiało zbyt dumnie, tym
właściwie promotorem idei Ukrainy w Europie.
Tak jak kiedyś Europa żądała, wręcz nakazywa-
ła czy też zachęcała do współpracy w regionie, tak
my dzisiaj możemy pokazać na tym przykładzie, jak
pracują ze sobą dwa państwa: jedno będące już peł-
noprawnym członkiem Unii Europejskiej, sojuszni-
kiem NATO-wskim, i drugie, które ciągle jeszcze jest
poza sferą tych instytucji.
Mam nadzieję, że w tym kontekście nikt ze sfer
rządowych, bo ja, czytając i przeglądając prasę, widzę
taki jeszcze bardzo nieokreślony stosunek do spraw
ukraińskich... Czasem czytam, że nie możemy być
szantażowani Giedroyciem czy polityką Giedroycia.
A ja właśnie chciałabym powiedzieć, żeby rząd otwar-
cie powiedział: tak, powinniśmy iść śladami Giedroy-
cia, Juliusza Mieroszewskiego. To są ludzie, którzy
wyznaczyli polski interes narodowy w tej sprawie.
Byli to ludzie, którzy nakreślili polską politykę
wschodnią.
Siedząc w parlamencie, byliśmy świadkami róż-
nych debat, ale przypominam sobie, że w sprawie
Ukrainy, Białorusi, Litwy bardzo często osiągaliśmy
kompromis, kompromis od lewa do prawa, kompro-
mis, który zaproponowała rządząca lewica, kompro-
mis, który proponowało rządzące centrum, i kompro-
mis, który prezentowali i zaproponowali również
ludzie siedzący po prawicy, niedawno też rządzący.
Tak więc chciałabym, żeby rząd polski, mówiąc o
założeniach polityki zagranicznej w stosunku do
Ukrainy, jeszcze raz potwierdził, że ślady Giedroycia
i Mieroszewskiego to nie są ślady, które są obce temu
rządowi. I chciałabym, żeby znikły z polskiej prasy
takie dziwne sformułowania, że jesteśmy zakładni-
kami jakiejś polityki.
Pan minister bardzo czytelnie przedstawił swoje
założenia i wskazał główne punkty. Mnie bardzo za-
interesował punkt dotyczący zmiany wizerunku Pol-
ski na świecie. Panie ministrze, nie mówmy, że trzeba
zmienić wizerunek Polski na świecie, bo dostaliśmy
historyczną szansę. Myślę, że po 1989 r. jest to druga
szansa na zmianę wizerunku Polski, jaką otrzymali-
śmy, szansa na pokazanie Polski nowoczesnej, zmo-
dernizowanej, planującej swoje przedsięwzięcia i kon-
sekwentnie planowanej. I chciałabym, żeby pan mini-
ster przeszedł od stwierdzeń ogólnych mówiących o
tym, że powinniśmy coś zrobić, do pokazania planu
promocji Polski, z wykorzystaniem największego
przedsięwzięcia, jakie nam dzisiaj zostało dane.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Elżbieta Jakubiak
Chciałabym, aby ten trzeci wymiar polityki za-
granicznej, o którym mówił pan minister Sikorski,
nareszcie się ziścił i miał swoje dobre konsekwencje
dla Polski, dla roli Polski w Europie, Polski przygo-
towanej do wspierania krajów demokracji Europy
Środkowej i Wschodniej, które jeszcze nie stały się
rodziną europejską. Bardzo o to proszę, aby taki spój-
ny plan został przygotowany, bo dzisiaj mogę powie-
dzieć, że nie wiem – i myślę, że zasiadający tutaj po-
słowie również nie wiedzą – kto odpowiada za ten
wielki plan promocyjny Polski, za ten wielki sukces,
który ma być wypracowany do 2012 r., ale również
ma być udziałem Polski po roku 2012.
Chciałbym wiedzieć, kto koordynuje działania
PAIZ, Instytutu Adama Mickiewicza, jak również
spółek powołanych do przygotowania tego wielkiego
projektu promocyjnego. Tak więc, odwołując się do
tego, o czym mówił pan minister, nawołuję do prze-
konania nas, że istnieje taki plan, i to nie tylko w
sferze jednej linijki w exposé pana ministra, ale ca-
łościowy, obejmujący również wydarzenie związane
z Ukrainą.
Mam bardzo mało czasu, więc chciałam tylko za-
znaczyć sprawy Euro jako te, które zostały mi już
przypisane. Dziękuję za uwagę i mam nadzieję, że
jest jeszcze możliwa korekta założeń polityki zagra-
nicznej rządu Platformy Obywatelskiej. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Ale wiele dobrego się dzieje.)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Iwiński, Klub
Poselski Lewica.
(Poseł Elżbieta Jakubiak: Pan poseł powinien być
rzecznikiem.)
(Poseł Jan Kulas: Jak może pani nie widzieć
zmian?)
Poseł Tadeusz Iwiński:
Panie Marszałku! Przy okazji zapraszam pana w
wolnej chwili na wypicie kieliszka mao tai dla wyja-
śnienia chińskich nieporozumień.
Wysoki Sejmie! Gdyby chcieć mechanicznie stra-
westować Churchilla czy lorda Palmerstona, można
by powiedzieć, że Polska nie ma wiecznych przyjaciół,
lecz ma tylko wieczne interesy, ale to byłoby dzisiaj
zdecydowanie uproszczone podejście, ponieważ po 4
latach udanego pobytu w Unii i po 9 latach członko-
stwa w NATO mamy sojuszników, którzy zapewnia-
ją nam bezpieczeństwo. Dzięki obecności w Unii
33
mamy realne szanse na skok cywilizacyjny, poprawę
jakości życia, zmniejszenie dystansu dzielącego nas
od państw najwyżej rozwiniętych.
W XXI w. nie da się realizować polityki zagranicz-
nej metodami XIX stulecia, jak to czynił rząd egzo-
tycznego trójkąta PiS, LPR i Samoobrony. Rząd nie-
myślący w kategoriach współzależności, synergii, a
rozumujący w kategoriach gry o sumie zero, który
cechował się eurosceptycyzmem, fobiami niemiecki-
mi i rosyjskimi. Jednak znacznie bardziej racjonalne
wystąpienie ministra Sikorskiego aniżeli exposé wy-
głoszone przed rokiem przez niezapomnianą minister
Annę Fotygę nie oznacza, że należy być w pełni za-
dowolonym z tego, o czym mówił sternik naszej dy-
plomacji. Nie tylko dlatego, że w naszej dyplomacji
wciąż utrzymują się bardzo negatywne i szkodliwe
następstwa, chociażby tzw. raportu Macierewicza, że
w centrali MSZ pracują ludzie, którzy niedawno jesz-
cze łamali prawo w sposób oczywisty. Przede wszyst-
kim dlatego, że nie wystarczy niezła diagnoza, a
nawet prognoza rozwoju sytuacji i dobry zarys poli-
tyki. Potrzeba należytej terapii, zwłaszcza treści wpi-
sanej w ów zarys, a z tym jest wyraźnie gorzej.
Chciałbym zadać kilka pytań. Co z ekonomizacją
naszej polityki zagranicznej? Nawet ten termin nie
padł. Czy jesteśmy zadowoleni np. z obrotów z Rosją
w wysokości 17 mld dolarów i z Chinami w wysokości
9 mld? Mógłbym tak długo wymieniać. Czy polski
rząd, panie ministrze, ma jakiekolwiek kontakty z
trzema głównymi kandydatami na prezydenta USA,
co jest kluczowe? Co poza potrzebną i dobrą umową
o małym ruchu granicznym z Ukrainą czynimy, żeby
granica na Bugu nie stała się nową Rio Grande? Czy
istnieją konkretne plany współpracy z Rosją po dzi-
siejszej zmianie warty na Kremlu i jutrzejszej zmia-
nie w moskiewskim białym domu? Jak doprowadzić
do końca historyczny i kluczowy proces pojednania
polsko-niemieckiego? Czy są szanse na przekształce-
nie tarczy w taki projekt, jaki byłby potrzebny, pro-
jekt amerykańsko-europejsko-rosyjski? Co zrobić,
żebyśmy kształtowali politykę wschodnią Unii, nie
uciekając się pod obronę Unii w trudnych sytuacjach,
ale sami ją kształtując?
Pilna potrzeba ratyfikacji traktatu lizbońskiego
jest oczywista. Trzeba to zrobić po to, żeby Unia sta-
ła się bardziej efektywna i demokratyczna. Kiedy
dochodzi do zderzenia naiwności rządu Platformy
Obywatelskiej i PSL z eurosceptycznym PiS-em, to
mamy taki efekt. Jaki to efekt? Naiwność Platformy
polega na tym, że wbrew ważnym interesom Polski
nie przystąpiono w pełni do Karty Praw Podstawo-
wych. Rząd uległ szantażowi PiS-u kilkakrotnie.
Mamy dzisiaj sytuację, w której, w moim głębokim
przekonaniu, prezydent Lech Kaczyński narusza art.
122 konstytucji, który mówi jasno, że prezydent ma
21 dni na podpisanie ustawy, która wychodzi z Sej-
mu, a ten traktat wyszedł z Senatu 2 kwietnia. Nie
ma żadnego iunctim w przypadku umowy zawartej
między premierem a prezydentem, czy to przy wodzie
mineralnej, czy przy kilku butelkach wina. Nie ma
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
34 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Tadeusz Iwiński
żadnego iunctim między ratyfikacją traktatu lizboń-
skiego a potrzebą przyjęcia umowy kompetencyjnej,
jakkolwiek byśmy ją nazwali. Ta umowa jest potrzeb-
na, ale nie ma takiego iunctim, więc proszę nie two-
rzyć sztucznej sytuacji.
Racjonalizacja sieci polskich ambasad i konsula-
tów jest oczywista. W tej mierze w przypadku każde-
go państwa w grę musi wchodzić dynamiczne podej-
ście. Można likwidować małe ambasady, niektóre
konsulaty typu Casablanca. Są jednak granice, nie
chcę powiedzieć, nieracjonalności. Podam przykłady.
Naturalnie trzeba po wielu latach stworzyć placówkę
w Rejkiawiku, bo dzisiaj jesteśmy największą mniej-
szością w Islandii, w Manchesterze. Poza tym musi
pan pamiętać, że kiedy się popełni błędy, to jest jak
z zaufaniem. Zaufanie traci się szybko, a odzyskuje
się powoli. Kiedy w latach 90. bezrozumnie zlikwido-
waliśmy placówki w Etiopii, gdzie była siedziba Or-
ganizacji Jedności Afrykańskiej, czy w Mongolii,
kluczowej z punktu widzenia strategicznego, to mu-
sieliśmy je przywracać dużym kosztem. Jeżeli dzisiaj,
jak słyszymy, są projekty likwidacji ambasad w Su-
danie czy Kongu oraz Konsulatu Generalnego RP w
Karaczi – w tej sprawie zresztą skierowałem w ze-
szłym tygodniu interpelację do premiera – to nie wia-
domo, czy się śmiać, czy płakać. Sudan – największe
państwo afrykańskie graniczące z Czadem, do któ-
rego za chwilę wysyłamy wojsko. Kongo – jedno z
największych państw świata, z całą tablicą Mendele-
jewa. Karaczi – 15-milionowe, największe miasto
160-milionowego Pakistanu – pan zna ten region, to
pan dobrze wie – obok którego za chwilę będą stacjo-
nowały nasze wojska, już stacjonują, a będą stacjo-
nować jeszcze bliżej Pakistanu.
Na zakończenie chciałbym przypomnieć jedno z
moich ulubionych zdań Mikołaja Gogola, że rozum
jest naszym sojusznikiem, często jednak pierwszy
nas zdradza. Otóż mam wrażenie, że to się odnosi do
tego typu decyzji. Dlatego warto poprawić błędy, za-
nim zostały one do końca popełnione. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Paweł Zalewski, niezrze-
szony.
Poseł Paweł Zalewski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Cieszę się, po wysłuchaniu exposé pana ministra, iż
duch przyszłości rządzi w Ministerstwie Spraw Zagra-
nicznych. Pan minister przedstawił klarowną, logicz-
ną i w moim przekonaniu odpowiadającą realiom i
wymaganiom wizję polskiej polityki zagranicznej.
Istotnym problemem, i w moim przekonaniu do-
brze, że tak się stało, że ta kwestia została wybita,
jest umieszczenie Polski w środowisku międzynaro-
dowym w kontekście Unii Europejskiej, dlatego że
silna Polska w Europie to hasło nie tylko Platformy
Obywatelskiej, to było hasło innych środowisk, i silna
Europa, silna Unia Europejska jest warunkiem wła-
ściwego rozwoju Polski i stabilizacji pomyślnego roz-
woju Europy, czy szerzej – globalnie. Dobrze też się
stało, że w tym kontekście mówił pan o współpracy
z Niemcami. Niemcy są polskim sojusznikiem. Jeste-
śmy razem w NATO i w Unii Europejskiej. Więcej nas
łączy niż dzieli. Pamiętajmy również, że dzielą nas
rzeczy istotne, np. koncepcja bezpieczeństwa energe-
tycznego, kwestia gazociągu północnego – w dalszym
ciągu ten projekt jest realizowany. Dlatego te słowa,
które pan dzisiaj wypowiedział, i słusznie, też jestem
tego zdania, są swoistym kredytem dla Niemiec. Są
otwarciem, które trzeba zrobić, ale oczekujemy, iż na
to otwarcie pana ministra Niemcy zareagują w spo-
sób istotny, że będą chciały wypełnić współpracę
polsko-niemiecką tą substancją, która z punktu wi-
dzenia polityki europejskiej jest niezwykle istotna.
Tutaj mówimy nie tylko, chociaż to jest bardzo waż-
na kwestia, o wymiarze wschodnim polityki europej-
skiej, także dotyczącym Rosji, ale o wszystkich kwe-
stiach mających na celu doprowadzenie do rzeczywi-
stej spójności kontynentu. W tym kontekście Polska
i Niemcy mają szczególne znaczenie i szczególną rolę.
To jest pewien kredyt i oczekujemy od naszych nie-
mieckich sojuszników, że będą chcieli podjąć tę
współpracę i w odpowiedni sposób zareagować. Cze-
kamy na konkrety w tym zakresie.
Kolejna kwestia to Rosja. Cieszę się, że pan dopre-
cyzował, panie ministrze, to zdanie, które padło w
exposé premiera. Doprecyzował pan je w słusznym
kierunku, pokazując, iż chcemy współpracować z Ro-
sją, nie chcemy niepotrzebnych zadrażnień, niemniej
jednak podtrzymujemy wszystkie nasze postulaty
istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa europej-
skiego, nie tylko polskiego, ale szerzej: europejskiego.
Podtrzymujemy nasz postulat dotyczący integracji
Gruzji i Ukrainy w strukturach zachodnich, także
integralności Gruzji, i to jest bardzo ważne, ale mu-
simy również pamiętać o tym, że obok tej Rosji ofi-
cjalnej, która dzisiaj świętuje przekazanie prezyden-
tury nowemu zwierzchnikowi państwa rosyjskiego,
jest także Rosja elit. Dzisiaj, niestety, to nie są szero-
kie środowiska, ale to jest Rosja ludzi, którzy nie
zgadzają się z wyborem dokonanym przez większość
swoich rodaków. To Rosja ludzi, którzy często mają
bardzo istotne walory intelektualne i są zaintereso-
wani tym, co się dzieje w Polsce, w Europie. Wydaje
mi się, że ta oficjalna polityka powinna być uzupeł-
niona przez politykę społeczną, skierowaną do tych,
którzy chcą, żeby w przyszłości Rosja nie poszła tzw.
swoją drogą, chociaż do tej pory nikt nie wie, co to
znaczy, ale żeby jednak integrowała się z Unią i re-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Zalewski
alizowała wartości europejskie. To zadanie dla orga-
nizacji pozarządowych, ale liczę na wsparcie, także
finansowe, ze strony rządu w tym zakresie.
Białoruś – bardzo ważna kwestia. Pan minister
nie powiedział tego w sposób jednoznaczny, ale ja
mogę powiedzieć o mojej nadziei, z jaką odczytuję
słowa pana ministra. Otóż odczytuję je tak, iż Polska
uważa, że priorytetem jest niepodległość Białorusi.
To niezwykle ważna kwestia, bo jest to w gruncie
rzeczy jedyny warunek tego, aby na Białorusi stało
się to, o co nam wszystkim chodzi, żeby Białoruś sta-
ła się krajem demokratycznym. Bez utrzymania i
wzmocnienia niezależności, suwerenności – dzisiaj
niestety niezależność ta nie jest pełna – Białoruś nig-
dy nie będzie demokratyczna. W moim przekonaniu
to istotna przesłanka. Dobrze więc się stało, że zo-
stały uruchomione kontakty rządowe, że doszło do
konsultacji rządowych w zakresie współpracy gospo-
darczej pomiędzy Polską a Białorusią. (Dzwonek)
Kwestia bardzo istotna – tarcza i stosunki z Ame-
rykanami. Dzisiaj mamy wybitnie sprzyjającą oko-
liczności. Kraje europejskie chcą rozwijać swoje zdol-
ności obronne w ramach NATO, a Unia Europejska
– wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi. To dla nas
niezwykła szansa. Możemy ją wykorzystać. To do-
brze, że rząd negocjuje z Amerykanami wzmocnienie
naszej zdolności obronnej, bo przecież jesteśmy so-
jusznikami amerykańskimi także poza głównym
obszarem NATO. Ale musimy też pamiętać – i do-
brze, że rząd również o tym pamięta – że nie dzisiaj,
ale w przyszłości niebezpieczeństwa mogą nadejść z
różnych innych kierunków, także nam bliższych. W
moim przekonaniu ważne jest jednak to, żebyśmy
również w sposób właściwy rozmawiali o samym pro-
jekcie tarczy antyrakietowej. Jestem bowiem przeko-
nany, że rządowi uda się wynegocjować istotne
wsparcie amerykańskie dla polskich sił zbrojnych.
Niemniej jednak jeśli chodzi o tarczę antyrakietową,
jest to projekt, który przekroczy okres wspierania
finansowego polskiej armii; to okres kilkudziesięciu
lat. Warto więc przeprowadzić, niekoniecznie dzisiaj,
może na jesieni, również poważną, już bez obciążeń,
które były w przeszłości, debatę na temat tarczy an-
tyrakietowej, której notabene jestem zwolennikiem.
Ale w moim przekonaniu warto potraktować ten pro-
jekt samodzielnie, a nie patrzeć na niego tylko i wy-
łącznie przez pryzmat pomocy dla polskiej armii,
chociaż to też istotny kontekst.
Kończąc, panie marszałku, dziękując zarazem za
pozwolenie mi na przedłużenie wystąpienia, chcę
powiedzieć tak. Ta niezwykle ambitna, właściwie
zarysowana polityka, panie ministrze, będzie mogła
być zrealizowana tylko pod jednym warunkiem – że
Polska będzie prowadziła jedną politykę zagranicz-
ną, a polityka zagraniczna nie będzie zakładnikiem
polityki wewnętrznej. Dzisiaj wszystkie nasze plany,
np. w kontekście rozwoju polityki wschodniej, we
35
współpracy z Francuzami, napotykają znane nam
trudności. To przeszkoda, która musi zostać pokona-
na. Zwracam się tu symbolicznie do przedstawiciela
prezydenta, ale również do pana ministra, jako
przedstawiciela rządu na tej sali. To zadanie dla obu
ośrodków, rządowego i prezydenckiego. I żadnego z
tych ośrodków, niezależnie od tego, jak się układają
winy za daną sytuację, w której się obecnie znajduje-
my, nikt nie zwolni z odpowiedzialności za umożli-
wienie realizacji tej ambitnej wizji, którą pan mini-
ster przedstawił. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Andrzej Halicki, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Andrzej Halicki:
Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Mi-
nistrze! Wysoka Izbo! Z wielkim zainteresowaniem
wysłuchaliśmy dzisiejszego wystąpienia pana mini-
stra. Niektórzy mówią, że minister spraw zagranicz-
nych, prezentując swoje działania, z zasady nie może
zaskoczyć, ponieważ polityka zagraniczna ma cha-
rakter ewolucyjny, więc w pewnym sensie można
antycypować, co znajdzie się w takim wystąpieniu.
Myślę, że takie też założenia przyjęli sprawozdawcy
klubów opozycyjnych, antycypując pewne braki w
tym wystąpieniu, braki, których jednak nie było. Do-
wodem na to może być pąs, który pojawił się na twa-
rzy posła Kowala, kiedy mówił o wizji, a właściwie o
jej braku. Nie przypominam sobie ministra spraw
zagranicznych, który w swoim wystąpieniu przedsta-
wiłby właśnie tak dalekosiężne wizje tworzenia pol-
skiej polityki zagranicznej i roli Polski w tworzącym
się, nowym układzie na arenie międzynarodowej, a
jednocześnie sięgał tak daleko w przeszłość, definiu-
jąc interes narodowy. Myślę, że pan, stawiając ten
znak zapytania, sam poczuł, że to pytanie jest nie na
miejscu, ponieważ chodzi w tym przypadku nie tylko
o tę definicję interesu narodowego, której pan mini-
ster w swoim wystąpieniu poświęcił całkiem dużo
czasu. W tym przypadku chodzi właśnie – na czym
pan minister skoncentrował się również w następ-
nych akapitach swojego wystąpienia – o bardzo kon-
kretne działania, zarówno dotyczące roli Polski, jak
i działań Ministerstwa Spraw Zagranicznych, dyplo-
macji. Tak więc nie tylko słowa, ale: działania, dzia-
łania, działania, jeżeli mamy się odnieść do ostatnie-
go cytatu, albo, jak pan Marek Borowski apelował:
czyny, czyny, czyny.
Chciałbym jeszcze powrócić do tego historycznego
wątku w wystąpieniu pana ministra, ponieważ jest to
rzeczywiście szczególna sytuacja. W przyszłym roku
będziemy obchodzić dwudziestolecie upadku komuni-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
36 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Halicki
zmu. Stało się to dzięki nam, Polakom. Jest tego świa-
domość, zwróciła na to też uwagę pani poseł Szyma-
nek-Deresz. Nie tylko uczestniczymy w integracji, lecz
także ją kreujemy, bo przecież bez Polski i Polaków,
bez naszych działań nie byłoby integracji, nie byłoby
dzisiejszej silnej Europy i naszej wysokiej w niej po-
zycji, nie byłoby takiego podmiotu, jak zjednoczona,
wielka Europa w dzisiejszym wymiarze, a więc to do-
mino zostało uruchomione w Warszawie 4 czerwca
1989 r. Poszedłbym nawet jeszcze o krok dalej: wła-
ściwie tego 4 czerwca 1989 r. nie byłoby, gdyby we
wrześniu 1981 r. w Gdańsku nie powstało posłanie do
ludzi pracy, a jeszcze głębiej sięgając, nie byłoby w
naszej części Europy idei solidaryzmu społeczeństw
opartego na wartościach bez pontyfikatu Jana Pawła
II. I właśnie integracja oparta na wartościach jest
wkładem, który w sposób twórczy i kreatywny wnie-
śli Polacy w integrację Europy w ogóle. Jeżeli nie bę-
dziemy tego podkreślać i zauważać, to zdezawuujemy
samych siebie i naszą pozycję w Europie.
Mówię o tym, dlatego że pan poseł Kowal upo-
mniał się również o dyskusję z eurosceptykami. Po-
jawił się wtedy też pewien pąs, bo przecież dyskutu-
jemy już od dłuższego czasu: przy okazji traktatu
lizbońskiego czy tak, jak dzisiaj, przy okazji ustawy
kompetencyjnej, dyskutujemy non stop, pewnie bę-
dziemy o tym dyskutować w dalszym ciągu. Nato-
miast nie możemy dyskutować o czymś, co jest nie-
prawdziwe. Jeżeli ktoś stawia znak równości – nie
mówię teraz do pana Kowala, bo pan ma tę świado-
mość, mówię np. do posła Kurskiego, bo przypomi-
nam sobie taką wypowiedź, która padła publicznie w
telewizji i brzmiała mniej więcej tak: Kiedyś rapor-
towaliśmy do Moskwy, dziś będziemy raportować do
Brukseli – między integracją opartą na dobrowolnym
stowarzyszeniu, przymierzu wolnych, suwerennych
państw i wolnych obywateli a dyktatem oraz jarz-
mem, które jest zaprzeczeniem integracji, bo jest
oparte na zniewoleniu i braku wolności, to albo jest
kompletnie nieświadomy tego, co mówi, albo świado-
mie kłamie. Stanowi to absolutne zaprzeczenie i nie
można postawić takiego znaku równości w tej deba-
cie, biorąc pod uwagę takie przykłady. Nie chciałbym
powtarzać tego, co wszyscy wiemy – jak bardzo zmie-
niła się Unia, jak bardzo zmieni się po traktacie z
Lizbony, bo przecież do porozumienia kilku państw,
które było kiedyś Europejską Wspólnotą Węgla i Sta-
li, a bazowało na sprawach gospodarczych, traktat
lizboński wprowadza zupełnie inne mechanizmy
wspólnego działania na obszarze 27 niepodległych
państw. Regulowane są m.in. kwestie gospodarcze,
handlowe, ale także jest mowa o ochronie rynku pra-
cy, jest to przecież cel socjalny. Dalej, bezpieczeństwo
energetyczne, co podkreślali pan poseł Kowal i inni
mówcy, a mówię o tym dlatego, że jest pełna zgoda co
do polityki w tym zakresie. Będzie to w pewnym sen-
sie papierek lakmusowy wykazujący skuteczność
naszej dyplomacji, naszego uczestnictwa w Unii Eu-
ropejskiej. Nie ma tutaj żadnych kontrowersji.
Nie wiem, dlaczego miałyby tu być stawiane jakieś
zarzuty czy znaki zapytania. Współpracujmy, bo to jest
nasz interes narodowy. A interes narodowy tym się
różni… Nie może być dwóch interesów narodowych,
bo on jest wspólny, jest po prostu polski. (Oklaski)
Oczywiście przed nami stoją liczne wyzwania.
Była o tym mowa w części, w której padały pewne
pytania i sugestie. Musimy sobie w najbliższych cza-
sach odpowiedzieć na pytanie, jakie są granice roz-
szerzenia Unii, czy sąsiedzi Europy to nie to samo,
co europejscy sąsiedzi. Pan minister o tym wspomi-
nał. I tu kategoryczny sprzeciw. Nikt na tej sali nie
mówi, że rozszerzenie na wschód nie leży w interesie
Polski. Polska nie może być wschodnią rubieżą de-
mokracji, nie może być granicą strefy Schengen. Je-
żeli pan poseł Kowal, mówiąc o tym, jak ważna jest
współpraca w zakresie integracji Ukrainy z Unią,
jednocześnie sugeruje, że obracamy się do Ukrainy
plecami, to po prostu głosi nieprawdę. Nie wolno tak
mówić. Przecież ta współpraca istnieje i pan poseł
sam powiedział, że jest to jeden z pozytywów, które
można było ostatnio zauważyć.
Mówię o tym specjalnie, bo przygotowując wystą-
pienie z zasady konkurencyjne czy negujące, nie moż-
na zawierać w nim nieprawdy, bo ona idzie w świat.
Mówienie o tym, że… Nie, może nie będę już podno-
sił dalszych kwestii, bo się trochę przypiąłem do po-
sła Kowala, zresztą z wielką sympatią, więc nie
chciałbym tego przerysowywać i przedstawiać jako
naszej polemiki.
Pragnę wrócić do tego, co mówił pan minister.
Poszanowanie wartości – wspominał o tym też mar-
szałek Niesiołowski – budowa modelu integracji, w
którym priorytetem są wartości obywatelskie, jest
naszym towarem eksportowym. Z tego my, Polacy,
jesteśmy dumni, po tym rozpoznawalni i powinniśmy
z tego uczynić brand mark. Pan minister mówił o
wizerunku Polski. Wizerunek Polski budowały m.in.
te nasze cechy narodowe.
Polska może czerpać siłę z obecności Polaków w
świecie i ich dobrego wizerunku, bo dzisiaj polską
markę budują polscy robotnicy z zagranicy, aktyw-
ność naszych rodaków. Ale oni też muszą odczuwać
dumę z tego, że są Polakami. Myślę, że to sprzęgnię-
cie dwóch relacji jest bardzo ważne, pan minister
zaznaczył to w swoim wystąpieniu jako element bu-
dowania nowoczesnej dyplomacji. Bo na tym polega
budowanie wizerunku Polski, a nie tylko na progra-
mach, które służą wypełnianiu kalendarza konferen-
cjami i różnego typu wydarzeniami, choć oczywiście
to też jest istotne.
Na koniec chciałbym poruszyć jeszcze jedną kwe-
stię, mianowicie priorytetów, w kontekście traktatu
z Lizbony. Pan minister to powiedział, ale chyba war-
to to powtórzyć, i to bardzo kategorycznie. Wydaje
się, że są trzy priorytety, które są tym papierkiem
lakmusowym wykazującym skuteczność naszej dy-
plomacji w tym obszarze.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Halicki
Pierwszy, który wymieniłem wcześniej, to kon-
tynuacja wdrażania koncepcji bezpieczeństwa ener-
getycznego. Pan minister to podkreślał. Drugi, my-
ślę, że warto to powiedzieć raz jeszcze, to są wszel-
kie regulacje dotyczące sektora rolnego, co było
zresztą bardzo mocnym punktem w wystąpieniu
pana ministra, zaakcentowanym osobnym akapi-
tem. I trzeci element, na który pragnę zwrócić uwa-
gę, to strefa euro, bo tu też chyba z ust pana posła
Borowskiego padło zdanie, które jest nieprawdziwe.
Sam przypominam sobie wypowiedź premiera, któ-
ry określał datę. Myślę, że nikt nie sformułował tego
hasła w ten sposób, zresztą byłoby to przypadkowe.
Euro na Euro to powinien być nasz cel, cel nowo-
czesnej dyplomacji, oczywiście w kwestii warunków
dojścia do niego, bo rozumiem, że nie wszystkie
z nich jesteśmy w stanie spełnić. Traktat z Lizbony
pozwala nam na uruchamianie kanałów dyploma-
tycznych w celu ominięcia pewnych raf, a myślę, że
powinien być to również strategiczny cel działań
polskiego MSZ-u. I do tych trzech priorytetów bym
się ograniczył, bo to są chyba najważniejsze elemen-
ty dotyczące tej kwestii, czyli naszych działań na
polu europejskim.
Klub Platformy Obywatelskiej oczywiście bardzo
wysoko ocenia wystąpienie. Jeszcze raz podkreślę,
że – w moim odczuciu – już dawno nie mieliśmy tak
spójnego, bogatego w odniesienia do przeszłości, ale
także bogatego w wizje i konkretne działania wy-
stąpienia ministra spraw zagranicznych w polskim
Sejmie.
Chciałbym na koniec powiedzieć o tym, o czym
pan poseł Kowal właściwie mówił w kategoriach nie-
możliwości, a co jest przecież oczywistością. W obsza-
rze polityki zagranicznej musimy działać wspólnie,
dlatego że to jest właśnie nasz interes narodowy, mu-
simy debatować, słuchać głosów tych, którzy się
z wieloma tezami, koncepcjami nie zgadzają, ale czy-
nienie z polskiej polityki zagranicznej głosu, który
ma być skierowany do wewnątrz, tylko na użytek
partyjnej rozgrywki, jest zaprzeczeniem tego, o czym
pan poseł powiedział na zakończenie i o co apelował.
Polityka zagraniczna wymaga określenia interesu
narodowego, a on jest jeden, polski, wspólny, i współ-
praca w tym zakresie jest niezbędna. Dziękuję ser-
decznie. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Słucham?
(Poseł Paweł Kowal: Sprostowanie.)
Proszę bardzo.
37
Poseł Paweł Kowal:
Panie marszałku, jeśli można, krótkie sprosto-
wanie.
W ostatnim czasie wielokrotnie byłem przywoły-
wany, a co do dwóch ostatnich spraw chciałbym,
z uwagi na ich rangę, złożyć sprostowanie. Jednak uwa-
żam i podtrzymuję to, co powiedziałem, że kwestia po-
lityki wobec Ukrainy napotyka po wyborach na wiele
raf. Przypomnę tylko ostatnią konferencję o Euro we
Lwowie, kwestię ustalania terminu wizyty prezesa
Rady Ministrów w Kijowie, czy wszystkie dyskusje,
które toczyły się w gazetach. Pan poseł to czytał, nie
można ignorować tych wszystkich głosów. Pozostaję
przy swojej tezie, uważam ją za zasadną w świetle tego,
co można było przeczytać w polskiej prasie.
No i druga kwestia. Jestem w niezręcznej sytu-
acji, ale postaram się być tutaj bardzo delikatny, po-
nieważ pan marszałek siedzi teraz w fotelu marszał-
kowskim. Co do sprawy katyńskiej, panie marszałku,
to chodziło mi o jedną precyzyjną kwestię. Nie można
przedstawiać jako sukcesu polskiej dyplomacji niepo-
twierdzonej w żaden sposób rzekomej wypowiedzi
prezydenta Rosji, która w swojej deklaracji nie jest
tak daleko idąca jak wypowiedź prezydenta Jelcyna
z 1992 r. Chodziło mi tylko o tę sprawę. Uważam, że
w tej sprawie faktycznie trzeba postępować wyjątko-
wo delikatnie. Podtrzymując swoją tezę, zobowiązuję
się, że ta sprawa nie będzie wykorzystywana politycz-
nie i nigdy nie była, jeżeli ktokolwiek tak to zrozu-
miał, to zrozumiał błędnie. Natomiast problem wciąż
pozostaje.
Dziękuję bardzo, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Adam Lipiński, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Lipiński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się
w zasadzie odnieść tylko do jednego aspektu polityki
zagranicznej, mianowicie polityki wobec Polaków na
Wschodzie, a szczególnie realizacji ustawy o Karcie
Polaka. Bardzo się cieszę, że pan minister jest teraz
na sali, ponieważ jestem lekko skonfundowany. W wy-
stąpieniu pana ministra – a przeczytałem je i wysłu-
chałem go – znalazłem tylko jedno zdanie na ten
temat. Mówił pan minister, że nowym, ważnym za-
daniem służby konsularnej jest realizacja postano-
wień ustawy o Karcie Polaka. Bardzo bym prosił,
żeby w przemówieniu końcowym pan minister mógł
rozwinąć to zdanie, ponieważ mam tutaj szereg uwag
krytycznych i związanych z tym pytań. Mam nadzie-
ję, że pan minister udzieli mi odpowiedzi, że to będzie
możliwe.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
38 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Adam Lipiński
Karta Polaka została przyjęta – jak państwo wie-
cie – kilka miesięcy temu, w szczególnym okresie, bo
to była kampania wyborcza. Inicjatorem Karty Po-
laka był rząd Prawa i Sprawiedliwości, konkretnie
międzyresortowy zespół do spraw kontaktów z Pola-
kami za granicą i Polonią, którym kierowałem. Nie-
stety w tamtej debacie – zapamiętałem to – padały
niepotrzebne słowa, szczególnie ze strony kolegów
z Platformy Obywatelskiej. Myślałem, że pewne rze-
czy nas łączą i powinny łączyć, szczególnie polityka
wschodnia, a zwłaszcza polityka wobec Polaków na
Wschodzie. Mam nadzieję, że krytyczne uwagi for-
mułowane wtedy wobec Karty Polaka, dotyczące
różnych braków w tym dokumencie, będą uzupełnio-
ne. Całkowicie się otwieram na współpracę z polity-
kami Platformy, żeby wnieść na przykład poprawki
do tej ustawy, proponowałem to już kilka razy. Mam
nadzieję, że Platforma tego typu propozycje przyjmie,
liczę szczególnie na posła Tyszkiewicza, z którym
współpracujemy w kwestiach białoruskich.
Karta była przez wiele lat oczekiwana przez Po-
laków na Wschodzie, po 17 latach od uzyskania su-
werenności udało nam się przeprowadzić tę ustawę
dzięki poparciu innych klubów, nie tylko koalicji
rządowej. Chciałbym przy tym zauważyć, że do po-
parcia karty przekonaliśmy także kluby Samoobro-
ny i LPR-u, co nie było prostym zadaniem, ale tego
dokonaliśmy.
Ustawa działa od 29 marca br., a więc już ponad
6 tygodni. Mieliśmy sygnały o bardzo dużym nią za-
interesowaniu. Pamiętam, że kiedy kierowałem rzą-
dowym zespołem do spraw kontaktów z Polakami na
Wschodzie, wszystkie organizacje polonijne i wszyst-
kie organizacje Polaków na Wschodzie mówiły, że
karta będzie się cieszyła bardzo dużym zaintereso-
waniem i należy się liczyć z wieloma zgłoszeniami.
Myśmy wtedy liczyli te zgłoszenia na dziesiątki, je-
żeli nie setki tysięcy. Tymczasem z informacji praso-
wych wynika – mówię o informacjach prasowych,
ponieważ Komisja Łączności z Polakami za Granicą
dopiero w tym tygodniu będzie rozpatrywała infor-
mację rządu na ten temat, a w dokumencie przedsta-
wionym przez ministra spraw zagranicznych nie ma
informacji na ten temat – że do tej pory na terenie
Ukrainy do konsulatów zgłosiło się wiele osób, ale
przyjęto tylko tysiąc wniosków, a na Białorusi – tylko
3 tysiące; po 6 tygodniach realizacji ustawy o Karcie
Polaka. Są to liczby bardzo małe. Nasuwa się wnio-
sek, że albo źle zdiagnozowaliśmy sytuację, albo
ustawa jest źle realizowana przez służby konsularne.
Otóż nie przyjąłbym pierwszego wniosku jako praw-
dziwego chociażby z tego względu, że doświadczenia
innych krajów świadczą o tym, że podobne ustawy
cieszą się bardzo dużą popularnością, na przykład
ustawa o karcie Węgra w krajach o niższym poziomie
życia była realizowana w bardzo dużym stopniu, na
przykład na terenie Ukrainy była zrealizowana
w 80%, czyli 80% całej społeczności Węgrów miesz-
kających na terenie Ukrainy skorzystało z karty Wę-
gra. Tego typu informacji mieliśmy wiele i wszystko
wskazuje na to, że nie chodzi o brak zainteresowania,
tylko o sam mechanizm. Panie ministrze, według
mnie mechanizm źle działa.
A co należy zrobić, żeby działał lepiej? Mówiłem
o tym na posiedzeniu Komisji Łączności z Polaka-
mi za Granicą, ale powtórzę to jeszcze w obecności
pana ministra: przede wszystkim musi być promo-
cja tego dokumentu, bo okazuje się, że w kraju,
czyli w instytucjach, które się zajmują realizacją
karty, nie wszyscy wiedzą, co to znaczy Karta Po-
laka, ale to jest mniejszy problem i nie był on jesz-
cze sygnalizowany, przynajmniej mnie. O wiele
gorzej jest w społecznościach polskich na Wscho-
dzie. Wiele ludzi nie wie, jak skorzystać z Karty
Polaka, nie wie, jak ją dostać. Bardzo istotne jest,
żeby promocja była pełniejsza. Jest polska prasa na
Wschodzie, można tworzyć różne akcje promocyjne
tego dokumentu, itd. itd.
Jest jeszcze druga sprawa: muszą zostać uprosz-
czone procedury w konsulatach, ponieważ to, co się
teraz dzieje, nie świadczy dobrze o mechanizmie
realizacji tej ustawy. Otóż żeby złożyć wniosek, nie
uzyskać dokument, blankiet, ale złożyć wniosek,
trzeba zadzwonić do konsula, dodzwonić się do nie-
go, co jest prawie niemożliwe, umówić się na spotka-
nie i przyjechać na nie. Teraz jest tak, że na ogół
konsulowie mają jeden numer telefonu, który jest
zajęty do godz. 16 i de facto ktoś, kto chce zadzwonić
i umówić się, jest zablokowany, tzn. nie jest w stanie
uzyskać tego typu połączenia. To wszystko powodu-
je, że istotnie realizacja tej ustawy nie przebiega
prawidłowo.
Szanowni państwo, panie ministrze, chciałbym
jeszcze zwrócić uwagę na jedną sprawę. Doszło mia-
nowicie do bardzo nieprzyjemnego zgrzytu na samym
początku realizacji ustawy o Karcie Polaka. MSZ, nie
wiedzieć czemu, przekazał organizacjom Polaków na
Wschodzie informację, że nazwiska w Karcie Polaka
nie będą zapisywane w brzmieniu polskim, tylko li-
tewskim, białoruskim czy ukraińskim. Miało to rze-
komo wynikać z odczytania konkretnych zapisów
ustawy o Karcie Polaka. MSZ wycofał się później
z tego, uznając, że można jednak wprowadzić polskie
nazwiska. Niestety pozostało jednak złe wrażenie
i podejrzenia o to, że przynajmniej część urzędników
nie do końca rozumie ideę Karty Polaka. Bo, na Boga,
proszę państwa, chyba nikt nie miał złudzeń, że
chcieliśmy, mówię o intencji prawodawcy, żeby Karta
Polaka była wydawana w języku polskim. Oskarża-
nie nas o to, że mieliśmy inne intencje, jest totalną
bzdurą i nieporozumieniem. W każdym razie miał
miejsce ten jeden wspomniany incydent. Mam na-
dzieję, że takich incydentów już nie będzie.
Mimo wszystko efekty nie są najlepsze. Przypo-
mnę, bo nie wiem, czy pan minister wie, ile Kart
Polaka wydano w konsulatach w Grodnie i Brze-
ściu. W Grodnie zostało wydanych 8 Kart Polaka,
a w Brześciu 6. Prosiłbym bardzo, żeby się tym za-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Adam Lipiński
interesować. Oczywiście jeśli chodzi o te kwestie,
proszę liczyć na nasze poparcie. Panie ministrze, na-
prawdę, niech pan jednak spojrzy na to, jak pracuje
ten departament, mam bowiem szereg uwag krytycz-
nych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Jarosław Sellin, niezrze-
szony.
Poseł Jarosław Sellin:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Wysłuchaliśmy interesującego exposé. Mam wraże-
nie, że po raz pierwszy od wielu lat nie było to przed-
stawienie takiej geograficznej panoramy relacji Pol-
ski z poszczególnymi regionami świata, z poszczegól-
nymi państwami – których zawsze trzeba było wiele
wymienić – czy z organizacjami międzynarodowymi,
ale było to raczej exposé problemowe, gdzie poruszo-
no po prostu kilka istotnych problemów niezależnie
od wspomnianego kontekstu geograficznego.
Chciałbym, wykorzystując swój czas, poruszyć
jeden z problemów zarysowanych w wystąpieniu
pana ministra Sikorskiego dotyczący promocji Polski
na świecie. Odczuwam to samo, o czym mówiła pani
posłanka Elżbieta Jakubiak, że potrzebny jest precy-
zyjny plan promocji Polski na świecie w najbliższych
latach, zwłaszcza że sprzyjają nam okoliczności.
Mamy przed sobą szansę na taki 4-letni festiwal pro-
mocji Polski związany z latami 2009, 2010, 2011 i 2012.
Dotyczy to m.in. tych rocznic, o których wspominał
pan minister Sikorski, a w exposé pół roku temu mó-
wił o nich również premier Donald Tusk. 2010 r. –
Chopin, 2011 r. – polska prezydencja, 2012 r. – to,
o czym też tutaj obszernie była mowa, czyli polsko-
-ukraińska organizacja mistrzostw Europy w piłce
nożnej, 2009 r. – 70. rocznica wybuchu II wojny świa-
towej. Polska była pierwszym krajem, który stawił
opór dwóm straszliwym totalitaryzmom. Uważam,
że w tym czasie, 1 września 2009 r., na Westerplatte
powinni stawić się przywódcy najważniejszych
państw świata, tych, które uczestniczyły w tragedii
II wojny światowej, łącznie z nowym prezydentem
Rosji Miedwiediewem, panią kanclerz Angelą Merkel
i nowym prezydentem Stanów Zjednoczonych, a być
może również z koronowanymi głowami, czemu nie,
np. cesarzem Japonii. Musimy wykorzystać ten mo-
ment i nadrobić zaległości, jeśli chodzi o nieprowa-
dzenie przed rokiem 2005 przez Polskę polityki hi-
storycznej, czy polityki pamięci. Proszę sobie przypo-
mnieć np. obchody D-Day, rocznicy lądowania alian-
tów w Normandii w roku 2004. Jak wyglądała tam
obecność Polski? Była praktycznie żadna. Jak wyglą-
39
dały obchody zakończenia II wojny światowej w roku
2005 w Moskwie i obecność na nich Polski? Prezy-
dent Polski posadzony w piątym rzędzie, a gospodarz
tego spotkania, prezydent Putin nawet słowem się
nie zająknął o piątej największej armii alianckiej
w drugiej wojnie światowej, jaką była, zbiorczo bio-
rąc, armia polska w kraju i za granicą.
(Poseł Tadeusz Iwiński: Po Francji.)
No, po Francji, w sensie liczebności jednak po
Francji.
A więc 1 września 2009 r. na Westerplatte powin-
niśmy to nadrabiać i powinniśmy też wykorzystać tę
okoliczność do tego, żeby w drugiej części dnia tych
wszystkich wielkich przywódców świata przewieźć
z Westerplatte, to jest zaledwie kilka kilometrów, pod
bramę Stoczni Gdańskiej i tam z kolei przeprowadzić
uroczystości związane z 20-leciem upadku komuni-
zmu w Polsce, do czego też się przede wszystkim Pol-
ska przyczyniła – a mury Europejskiego Centrum
Solidarności będą już chyba gotowe w tym momencie.
Brama stoczni oczywiście jest symbolem powszech-
nie znanym i powinniśmy tak te uroczystości zorga-
nizować, żeby jednak była jakaś szansa na utrwale-
nie się w świadomości przywódców świata, ale też
narodów świata, symbolu Stoczni Gdańskiej czy
Gdańska – a nie muru berlińskiego – jako tego miej-
sca, w którym zaczęto obalać komunizm.
Rok 2010 to oczywiście Chopin. Szereg rzeczy jest
realizowanych: Centrum Chopinowskie, muzeum
nowoczesne w Warszawie, odnowiona Żelazowa Wola,
Brochów itd. Dobrze by było, żeby na wzór Austrii,
która dwa lata temu zorganizowała 250 rocznicę uro-
dzin innego wielkiego kompozytora, Mozarta oczy-
wiście, tak się wypromować – tak dobrze, jak Austria-
cy to zrobili właśnie dwa lata temu. Wiem, że szereg
działań w tej sprawie podjęto. Jest też akurat kolejny
konkurs chopinowski w roku 2010, powinien być on
zorganizowany z szerszym międzynarodowym roz-
machem niż to było do tej pory. A więc właściwie
historia, kolejna rocznica daje nam okazję do tego,
żeby Polskę wypromować poprzez postać najbardziej
znanego twórcy polskiej kultury, powszechnie zna-
nego na świecie. Nie ma takiego twórcy polskiej kul-
tury, który byłby tak powszechnie znany.
Rok 2011 to oczywiście prezydencja. Myślę, że
powinniśmy ten półroczny okres wykorzystać przede
wszystkim do rozwiania wszelkich wątpliwości we-
wnątrz Unii Europejskiej co do kierunku wschodnie-
go w Europejskiej Polityce Sąsiedztwa, być może też
przypomnieć, jak wyglądały granice innej unii, nie
Unii Europejskiej, tylko Unii Lubelskiej, i pokazać,
że jeśli do Unii Europejskiej przystąpią Ukraina,
Białoruś, Mołdowa, to granice Unii Lubelskiej sprzed
czterystu lat będą również w miarę zbliżone do tych,
które po wstąpieniu tych krajów do Unii Europejskiej
będziemy mieli na wschodzie (będziemy mieli, jeśli
chodzi o granice Unii Europejskiej). (Dzwonek)
W exposé padło też cenne sformułowanie, rozróż-
nienie między pojęciem „europejscy sąsiedzi” a „są-
siedzi Europy”, bardzo cenne w dyskusji w odniesie-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
40 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jarosław Sellin
niu do innego celu Europejskiej Polityki Sąsiedztwa,
czyli celu śródziemnomorskiego. Myślę, że warto przy
każdym spotkaniu naszym przyjaciołom z Europy
przypominać, że my mówimy o europejskich sąsia-
dach, a nie sąsiadach Europy. Szczerze mówiąc, wo-
lałbym, żeby tego pojęcia „sąsiedzi Europy” zaczęto
też używać w kontekście Turcji. Wiem, że tutaj
w odniesieniu do oficjalnej polityki rządu w tej
sprawie się różnię, ale wiem również, że inne kra-
je europejskie też mają duże wątpliwości co do tego,
czy Turcja jest europejskim sąsiadem, czy sąsia-
dem Europy.
I wreszcie rok 2012 to oczywiście mistrzostwa
Europy w piłce nożnej w Polsce i na Ukrainie – mo-
ment, który chyba warto też wykorzystać w kontek-
ście wewnątrzukraińskim. Przecież to będzie niesły-
chane otwarcie tego kraju na kontakty z innymi
Europejczykami i być może jest to szansa – coś, co
powinniśmy silnie wesprzeć – na wyeliminowanie czy
istotne zredukowanie tendencji eurosceptycznych
i jeszcze silniejszych tendencji NATO-sceptycznych
na Ukrainie.
Tak że taki plan czteroletni, jak sądzę, promocji
Polski i zagranicznych interesów Polski warto opra-
cować, korzystając właśnie z tego, jak to nazwałem,
czteroletniego festiwalu, który nam historia po pro-
stu daje do ręki. Warto to w sposób skoordynowany
dopracować – jeszcze na ten temat podyskutować, ale
też po prostu potem konsekwentnie to realizować.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Robert Tyszkiewicz, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Robert Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Exposé ministra spraw zagranicznych jest
zawsze próbą określenia fundamentów polskiej ra-
cji stanu, jest rozprawą o strategii, jest zestawem
narodowych argumentów w międzynarodowej de-
bacie. W tym względzie przemówienie pana mini-
stra Sikorskiego zasługuje na najwyższe uznanie.
Było ono spójne, przejrzyste i – co szczególnie waż-
ne – przedstawione jasnym, zrozumiałym językiem.
Polityka zagraniczna w takim ujęciu, w takiej pre-
zentacji przestaje być światem hermetycznym, sta-
je się własnością wszystkich obywateli i stanowi
zaproszenie dla nich do debaty. Bardzo serdecznie
za to dziękuję.
Ale exposé ministra spraw zagranicznych jest
także okazją do przedstawienia stylu uprawiania po-
lityki, zapowiedzią sposobu działania na arenie mię-
dzynarodowej. Pragnę z radością zauważyć, że po
wysłuchaniu wystąpienia ministra możemy mieć
pewność, że polska polityka zagraniczna nie tylko
odzyskała właściwy styl, ale także niezbędny wigor
i dynamizm. Ten nowy dynamizm, nowa ofensywa
polskiej polityki zagranicznej przyniosła w kilka mie-
sięcy od powstania rządu Platformy Obywatelskiej
i Polskiego Stronnictwa Ludowego wymierne rezul-
taty. Poprawa i ocieplenie relacji z Rosją, odzyskanie
pozycji i zdolności do dialogu w Unii Europejskiej,
bardziej partnerskie relacje ze Stanami Zjednoczo-
nymi – to tylko niektóre powszechnie uznawane osią-
gnięcia obecnej ekipy i obecnego ministra.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Spo-
śród licznych wątków poruszonych przez pana mini-
stra chciałbym zwrócić uwagę na jeden, także i mnie
szczególnie bliski. Tym wątkiem jest idea powiązania
silnej pozycji Polski w Europie z jej wschodnim zaan-
gażowaniem, z rolą promotora, ambasadora, patrona
krajów Europy Wschodniej. Pragnę tutaj podkreślić,
że w kategoryczny sposób, także jako osoba zaanga-
żowana we wspieranie procesów demokracji w kra-
jach Europy Wschodniej, nie zgadzam się z krytyką
przedstawioną w imieniu klubu PiS przez pana posła
Kowala, szczególnie w zakresie polityki wobec Biało-
rusi, a ogólnie wobec w ogóle polityki wschodniej.
Wręcz przeciwnie, jestem zdania, że wreszcie jeste-
śmy się w sytuacji takiej, w której polska polityka
wschodnia oprócz pryncypialnego werbalizmu zaczy-
na rzeczywiście zdobywać narzędzia działania i moż-
liwości wpływania na rozwój sytuacji na wschód od
nas.
Wiele tutaj mówiono o tradycjach. A są to najlep-
sze polskie tradycje – te związane z rolą promotora
krajów Europy Wschodniej. Była mowa o posłaniu do
narodów Europy Wschodniej skierowanym przez
zjazd „Solidarności”. Można mówić o pionierskich
doświadczeniach Polski w transformacji ustrojowej,
którymi możemy się przecież dzielić z naszymi obec-
nymi sąsiadami na wschód od nas.
Spośród licznych działań podjętych przez obecny
gabinet i obecnego ministra pragnę za szczególnie
cenną uznać ostatnią inicjatywę ministra spraw za-
granicznych, która zmienia dotychczasową bilateral-
ną praktykę stosunków między Unią Europejską
a jej sąsiadami, a polega na pomyśle przedsionka Eu-
ropy. Pomysł, aby powiązać 5 państw Europy Wschod-
niej: Ukrainę, Gruzję, Mołdowę, Azerbejdżan i Ar-
menię w grupę, która wspólnie będzie przygotowy-
wać się do przyszłego członkostwa w Unii Europej-
skiej, która wspólnie będzie realizować program do-
stosowania do wymogów Unii Europejskiej, otwiera
w moim przekonaniu nową szansę dla realizacji wy-
miaru wschodniego. Ta inicjatywa już spotkała się
z dobrym przyjęciem partnerów europejskich. Po-
przez wspólne działanie, poprzez wymianę wzajem-
nych doświadczeń państwa te mogą w moim przeko-
naniu lepiej i szybciej pokonać drogę potrzebną do
akcesji do Unii Europejskiej.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Robert Tyszkiewicz
Idea utworzenia u wschodnich granic Unii zespo-
łu państw, który wspólnie będzie zmierzał do człon-
kostwa we Wspólnocie, jest też na tyle świeża i atrak-
cyjna, że daje realne szanse pozyskania poparcia ze
strony najważniejszych partnerów unijnych. Warto
też – i chciałbym podkreślić to ze swojej strony – aby
ten przedsionek Europy pozostał otwarty dla Biało-
rusi, o ile państwo to zechce wejść na drogę demokra-
tycznych przemian.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Poszerzenie Unii Europejskiej to w zasadniczej
mierze poszerzenie granic demokracji i społeczeń-
stwa obywatelskiego. Jak tutaj już mówiono, Europa
to nie tylko wolny rynek i swobodny przepływ ludzi,
alei , a może przede wszystkim to gwarancja prze-
strzegania praw człowieka, to gwarancja spełniania
standardów demokratycznego państwa prawa. Dla-
tego zaangażowanie Polski w rozszerzanie Unii Eu-
ropejskiej oznacza także, a może przede wszystkim,
zaangażowanie w popieranie przemian demokratycz-
nych w krajach Europy Wschodniej. Bardzo cieszę
się, i z satysfakcją to odnotowuję, że obecny rząd roz-
wija i wspiera wszelkie działania podjęte przez po-
przednie ekipy i dokłada do tego także przedsięwzię-
cia nowe. Warto podkreślić, że na liście priorytetów
w polskiej pomocy zagranicznej na rzecz wspierania
przemian demokratycznych znalazły się zarówno
Białoruś, jak i Ukraina, Mołdowa i Gruzja, że spo-
śród 110 mln zł przeznaczonych na wsparcie proce-
sów demokracji w tych krajach 27 mln zostało skie-
rowanych na Białoruś, 16 mln na Ukrainę, a po
4,5 mln do Mołdowy i Gruzji. Z pieniędzy tych reali-
zowane są tak prestiżowe przedsięwzięcia, jak: tele-
wizja Bielsat, Radio Racja, programy stypendialne
dla studentów, ale także wykorzystywane są one na
wspieranie rozwoju obszarów wiejskich czy wzmac-
nianie samorządności. Nie znajduje zatem uzasad-
nienia teza, że wschodnie zaangażowanie Polski,
obecnego rządu odbywa się kosztem procesów wspie-
rania demokracji w krajach Europy Wschodniej, jest
wręcz przeciwnie. W dzisiejszym wystąpieniu chciał-
bym, zmierzając do końca, podkreślić znaczenie jed-
nej bardzo ważnej deklaracji. Chodzi o deklarację,
którą pan minister Sikorski skierował do naszych
białoruskich sąsiadów. Po raz pierwszy mogliśmy
usłyszeć, że Polska i Unia Europejska gotowe są
udzielić Białorusi pomocy w jej rozwoju, wziąć część
odpowiedzialności za jej europejskie aspiracje i przy-
jęcie przez ten kraj europejskiego kierunku. To bar-
dzo istotna deklaracja. Cieszymy się, że trwają inten-
sywne negocjacje w sprawie umowy o małym ruchu
granicznym. Cieszymy się, że odbyło się spotkanie
komisji gospodarczej, że podejmujemy współpracę
w zakresie służb granicznych, bezpieczeństwa czy
ochrony środowiska. Jako osoba szczególnie zaanga-
żowana we wspieranie praw człowieka na Białorusi
pragnę też podkreślić, że jest to zbieżne z oczekiwa-
niami środowisk opozycji demokratycznej. Te oczeki-
41
wania polegają na tym, aby próbować wiązać postęp
w zakresie przestrzegania praw człowieka i obywa-
tela z otwieraniem Białorusi, wiążą się z przekona-
niem, że rezygnacja z polityki izolacji Białorusi nie
musi oznaczać zaprzestania prowadzenia polityki
wspierania demokracji w tym kraju czy jakiegokol-
wiek uszczerbku w tej polityce, że alternatywa: albo
współpraca, albo prawa człowieka jest alternatywą
fałszywą, że trzeba próbować te dwa kierunki ze sobą
łączyć i że (Dzwonek) w tym, być może, kryje się szan-
sa na postęp w rozwoju naszych wzajemnych relacji.
Jeszcze zdanie na temat tego, o czym mówił, i słusz-
nie, pan poseł Lipiński, czyli wdrażania Karty Po-
laka. Nie jestem tak krytyczny w ocenie jej wdraża-
nia, choć jest to ustawa, której wdrażania, mówiąc
krótko, wszyscy musimy się uczyć, bo robimy to po
raz pierwszy i, co warto podkreślić, w niesłychanie
trudnych warunkach politycznych. Pragnę zwrócić
uwagę, że nie potwierdziły się na szczęście także
i te katastroficzne opinie wyrażane nierzadko przed
wejściem ustawy w życie, że zakończy się to kom-
pletną klapą, że w ogóle nie będzie szansy jej wdro-
żenia. Te liczby, które pan podawał, być może dale-
kie są od naszych aspiracji, ale jednak pokazują, że
potrafimy spokojnie, krok po kroku, tę ustawę wpro-
wadzać w życie i że rządowi mimo trudnych warun-
ków zupełnie przyzwoicie się to udaje. Bardzo ser-
decznie dziękując panu ministrowi za szczególną
wagę, jaką przykłada do pozycji Polski w wymiarze
wschodnim, pragnę serdecznie życzyć, aby wszyst-
kie te przedsięwzięcia znalazły szczęśliwe zwieńcze-
nie w rzeczywistości politycznej. Dziękuję serdecz-
nie. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani poseł Lena Dąbkowska-Cichocka,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Lena Dąbkowska-Cichocka:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Pa-
nie Ministrze! Brytyjski „Spectator” napisał w 2006 r.
takie oto zdanie: „Polski minister obrony Radek Si-
korski to wschodząca gwiazda wschodnioeuropejskiej
polityki. Warto bacznie mu się przyglądać”. Panie
ministrze, dzisiaj z uwagą zamierzamy to robić.
Z zainteresowaniem słuchaliśmy pana exposé jako
ministra spraw zagranicznych.
Czego zabrakło w tym wystąpieniu? Panie mini-
strze, konkretów. Oto przykłady.
Powiedział pan, że do niektórych nie dotarło jesz-
cze, że Niemcy są dzisiaj naszym sojusznikiem. Wy-
daje się jednak, że to akurat jest dla wszystkich od
lat oczywiste. Chodzi o to, aby właśnie ze względu na
tę deklarację postawić pytania: Na czym polega stra-
tegiczne partnerstwo z Niemcami? Czy mógłby pan
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
42 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Lena Dąbkowska-Cichocka
wymienić przykłady, że w istotnych politycznie dla
Polski sprawach strona niemiecka wykonała w na-
szym kierunku jakieś konkretne gesty? Czy mógłby
pan przedstawić konkretne propozycje strony nie-
mieckiej z ostatnich 5, 6 miesięcy, które zostały Pol-
sce złożone w celu wypełnienia treścią strategiczne-
go partnerstwa?
Kwestia gazociągu północnego. Jako minister
obrony poruszył pan kwestię gazociągu północnego
w historycznym kontekście paktu Ribbentrop–Moło-
tow, za co ze strony niemieckich rozmówców, takich
jak prezydent Horst Köhler czy przewodniczący Bun-
destagu Norbert Lammert, od prezydenta Lecha
Kaczyńskiego oczekiwano wówczas wyjaśnień. „Ber-
liner Zeitung” pisał wówczas: „Republika Weimar-
ska, reżim Hitlera i dzisiejsza Republika Federalna
to wszystko to samo. Niemcy pozostały Niemcami –
tak najwyraźniej minister Sikorski widzi historię”.
My wiemy, że tak nie jest i że tak pan tego nie wi-
dział. Natomiast jaki dzisiaj jest pana pogląd? Jak
wyglądają szczegóły?
W exposé powiedział pan słusznie: „Mówmy o hi-
storii”. I znów pytania o konkrety. Jakie są uzgod-
nienia między stronami polską a niemiecką w spra-
wie projektu „Widoczny znak”? Co na ten temat wie
opinia publiczna w Polsce?
Kolejny przykład – miejsce upamiętnienia roli
„Solidarności”. Czy nie powinniśmy mieć bardziej
stanowczych oczekiwań w sprawie upamiętnienia
w Berlinie roli „Solidarności” w zjednoczeniu Nie-
miec niż tylko dotyczących tablicy pamięci, jak zapo-
wiedział to przewodniczący Bundestagu Norbert
Lammert. Powiedział, że Budestag nie jest miejscem
do stawiania pomników. Stronie polskiej do tej pory
nie udało się przekonać do budowy pomnika przy
Budestagu.
Jakie działania podejmie pan minister w sprawie
praw Polaków mieszkających w Niemczech? Chodzi
szczególnie o szkoły i klasy z językiem polskim.
Jakiś czas temu padła też propozycja i idea utwo-
rzenia polskiej katedry na Uniwersytecie Humboldta
w Berlinie. Niestety, sprawa została zamrożona.
Miejmy nadzieję, że nie upadła. Apelujemy, aby MSZ
wróciło do tego projektu w rozmowach z niemieckimi
partnerami. Szczegółami służę oczywiście.
I wreszcie jak ocenia pan działalność Centrum
Badań Historycznych w Berlinie? Czy MSZ na bieżą-
co otrzymuje informacje, jak działa ta placówka, jakie
prowadzi badania, jakie organizuje wystawy i czy
spełnia polskie oczekiwania? Przypomnę, że MSZ
w okresie, kiedy ministrem była pani Anna Fotyga,
podpisało z Polską Akademią Nauk porozumienie,
w którym zapisane jest, że MSZ ma wpływ na wybór
finansowanych właśnie z budżetu MSZ projektów
centrum. Pamiętajmy, że taka placówka powinna
prowadzić działalność misyjną, gdyż funkcjonuje za
polskie publiczne pieniądze. Z prasy niemieckiej moż-
na dowiedzieć się, że placówka wraz ze stroną nie-
miecką zamierza zająć się niezbadanymi aspektami
współpracy w sferze kultury i nauki pomiędzy Niem-
cami a Polakami. M.in. planuje prowadzić badania
o polskiej inteligencji, o polskich naukowcach w Niem-
czech w latach 1933–1939. Pamiętajmy, że nie wolno
jednak dopuścić do tego, aby ta historia urwała się
na 1939 r. Polska inteligencja, naukowcy kończący
niemieckie uniwersytety, biegle mówiący po niemiec-
ku, zasymilowani i znakomicie współpracujący z nie-
mieckimi naukowcami w tamtym okresie, w czasie
wojny trafiali do obozów koncentracyjnych, skąd na
ogół nie wracali. Powiedział pan, że nie wolno nam za-
pomnieć. To niezwykle trafne, nie pozwólmy na to.
Apelujemy do pana ministra o przygotowanie
i przekazanie opinii publicznej sprawozdania z dzia-
łalności Centrum Badań Historycznych w Berlinie.
Warto także opublikować wnioski z badań, nie
ograniczać tych badań jedynie do okresów bezkon-
fliktowych, pytać stronę niemiecką, w jakim stop-
niu przeszłość Polaków w Niemczech jest znana
i wpływa na dzisiejszy stosunek niemieckiej opinii
publicznej?
Trójkąt Weimarski – krótkie pytanie: Jakie kon-
kretne treści ma wypełnić?
I ostatnia kwestia. Paradoksalnie, kiedy w Polsce
likwidujemy Urząd Komitetu Integracji Europejskiej,
który jest jedynym instrumentem prowadzenia przez
rząd RP polityki europejskiej, w Niemczech rozważa
się powołanie Biura Bezpieczeństwa Narodowego,
którego celem ma być całościowe definiowanie inte-
resów niemieckich w Europie. My rozwiązujemy waż-
ny urząd, Niemcy budują nową, ważną strukturę.
Czy mógłby pan minister odnieść się do tego tematu?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Tomasz Lenz, Platforma
Obywatelska.
Poseł Tomasz Lenz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wysłuchaliśmy
dzisiaj exposé ministra spraw zagranicznych Rado-
sława Sikorskiego, będącego wyrazem nowego otwar-
cia, nowoczesnego stylu myślenia i działania w dzie-
dzinie polityki zagranicznej.
Mam zaszczyt przedstawić państwo stanowisko
Klubu Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej
w sprawie polityki Rzeczypospolitej Polskiej wobec
Ukrainy oraz państw Azji. Koalicja Platformy Oby-
watelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego rządzi
ponad pół roku. Jest to czas bardzo krótki, choć już
dziś można śmiało powiedzieć, że w relacjach między
Polską a Ukrainą bardzo dobrze wykorzystany. Po
czasach ukraińskiej pomarańczowej rewolucji, w któ-
rej Polska odegrała ważną rolę, nadszedł czas no-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Tomasz Lenz
wych priorytetów w relacjach bilateralnych. Polska
chce i powinna być drogowskazem dla Ukrainy
w jej aspiracjach do integracji z państwami Europy
Zachodniej w ramach naszego strategicznego part-
nerstwa.
„Wspieramy euroatlantyckie aspiracje Ukrainy”
– to zdanie Donalda Tuska najlepiej ukazuje politykę
rządu Rzeczypospolitej Polskiej, owocną w sukcesy,
do których niewątpliwie należy zaliczyć szczyt NATO
w Bukareszcie. Możemy śmiało powiedzieć, że dzięki
osobistym staraniom ministra Sikorskiego oraz pre-
zydenta Kaczyńskiego Sojusz Północnoatlantycki nie
zamknął drzwi przed Ukrainą. Zakotwiczenie
Ukrainy w świecie Zachodu stanowi bowiem ży-
wotny interes Polski oraz jej zachodnich sojuszni-
ków. Długie narady doprowadziły do jasnej dekla-
racji ze strony największych mocarstw sojuszu,
w tym Niemiec i Francji, że nasz wschodni sąsiad
stanie się w przyszłości członkiem sojuszu. Za
wsparcie tych działań wielokrotnie zresztą dzięko-
wał prezydent Juszczenko.
Kolejnym strategicznym punktem jest integracja
Ukrainy ze strukturami Unii Europejskiej. Premier
Tusk zadeklarował, iż: „Na kolejnym czerwcowym
szczycie Unii Europejskiej w Brukseli Polska przed-
stawi konkretne propozycje wzmocnienia europej-
skiej perspektywy dla Ukrainy”. Podczas jego wizyty
na Ukrainie podpisał tzw. protokół intencji o współ-
pracy Polski i Ukrainy w procesie integracji tegoż
kraju ze Wspólnotą, w którym strona polska zapew-
niła, że będzie promować interesy naszego sąsiada.
Naszym nadrzędnym celem powinno być wprowadze-
nie intensyfikacji wschodnich wymiarów sąsiedztwa
równolegle do forsowanej przez Francję kwestii Unii
Śródziemnomorskiej, poprzez zrównoważenie zaan-
gażowania Unii Europejskiej między kierunkami
śródziemnomorskim i wschodnim. Chodzi o konkret-
ny finansowy wymiar tego zaangażowania, które
wynosi obecnie 30–70% na korzyść południa w ra-
mach polityki sąsiedztwa Unii Europejskiej.
Dyplomacja 27 krajów Unii powinna wykorzy-
stać bardzo euroentuzjastyczne nastawienie obywa-
teli Ukrainy. Wszakże podczas kampanii wyborczej
poprzedzającej ostatnie wybory parlamentarne
wszystkie liczące się siły polityczne opowiedziały się
za prounijnym kierunkiem polityki. To niesamowi-
ty kapitał, którego nie można zmarnować. Ukraina
w przeciwieństwie do krajów Południa aspiruje do
członkostwa w Unii Europejskiej, a jakiekolwiek
hamowanie procesu integracji byłoby politycznym
błędem. Dlatego też należy popierać coraz to nowe
inicjatywy, takie jak chociażby ostatnio wysunięta
przez Parlament Europejski idea utworzenia wspól-
nego zgromadzenia parlamentarnego Unii Europej-
skiej i jej wschodnich sąsiadów, nazywana EURO-
-NEST. Co więcej, Polska zdecydowanie powinna
lobbować w Brukseli za przygotowaniem porozu-
mień w sprawie ułatwień w ruchu na granicy ze
43
wschodnim sąsiadem; ułatwienia w ruchu osobo-
wym w istotny sposób przyspieszają bowiem proce-
sy demokratyzacji społeczeństw. Objęcie przez
Rzeczpospolitą patronatem tzw. wymiaru wschod-
niego Unii Europejskiej poprzez stworzenie warun-
ków i klimatu dla przyspieszenia unijnego procesu
decyzyjnego jest przedsięwzięciem o wielkim zna-
czeniu dla wszystkich pokoleń.
W dwóch kwestiach – starań o akcesję do NATO
i Unii Europejskiej –Polska jest cennym partnerem,
gdyż może służyć wsparciem oraz bogatym doświad-
czeniem. Tym bardziej że w najbliższym czasie na
Ukrainie rozpocznie się kampania informacyjna ma-
jąca na celu przedstawienie korzyści wynikających
z przystąpienia do NATO i Unii Europejskiej.
Dla rozwoju i utrzymania doskonałych polsko-
-ukraińskich stosunków kluczowym wydarzeniem
jest wspólna szansa, jaką jest organizacja finałów
piłkarskich mistrzostw Europy w 2012 r. Jako kibi-
ca piłki nożnej szczególnie cieszą mnie wspólne de-
klaracje dotyczące Euro 2012. Stosowne umowy
zostały podpisane przez szefów rządów Ukrainy
i Polski oraz przez prezydentów obu krajów. Do ko-
ordynacji organizacji Euro 2012 powołano Polsko-
-Ukraiński Komitet do spraw Przygotowania i Prze-
prowadzenia Euro 2012, którego przedstawiciele
spotkali się już dwa razy w tym roku. Określono
dziedziny, w których współpraca jest priorytetowa,
a więc chodzi o współpracę przygraniczną i celną,
koordynację bezpieczeństwa i opieki medycznej, pro-
mocję oraz organizację międzynarodowych połączeń
komunikacyjnych.
Cieszy również polsko-ukraińska współpraca kul-
turalna. Wystawa „Ukraina światu. Skarby Ukrainy
z kolekcji Platar” to ewenement w historii tego kraju.
Zgromadzone w Muzeum Narodowym w Warszawie
eksponaty są świadectwem historii Ukrainy od szó-
stego tysiąclecia przed Chrystusem po XII wiek po
Chrystusie. Należy wykorzystać zaproszenie prezy-
denta Juszczenki do zorganizowania podobnego
przedsięwzięcia z polskim udziałem w Kijowie. Co
więcej, aby pogłębiać nasze stosunki, należy rozwijać
takie inicjatywy jak Polsko-Ukraiński Uniwersytet
Europejski, który kształciłby studentów oraz stałby
się ośrodkiem dialogu dwóch narodów.
Ten czas nie był jednak wolny od kontrowersji.
W ciągu ostatniego półrocza pewne utrudnienia
w relacjach polsko-ukraińskich spowodowały kolejki
na granicy związane z problemami wizowymi po
wstąpieniu Polski do grupy Schengen. Do wszystkich
osób, które miały zastrzeżenia do rządu, mam jedno
pytanie: Od kiedy było wiadomo, że po 21 grudnia
2007 r. wejdziemy do strefy Schengen? Czy naprawdę
nie można było zrobić więcej w tym zakresie? Chciał-
bym tutaj zatrzymać się i zwrócić uwagę na dzisiejsze
wystąpienie pana Kowala, ponieważ na dzień przed
swoim ustąpieniem ówczesny wiceszef Ministerstwa
Spraw Zagranicznych Paweł Kowal zapewniał, że
wszystko jest pod kontrolą i jest dobrze zorganizowa-
ne. Jak dzisiaj słyszeliśmy, pan minister Kowal wy-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
44 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Tomasz Lenz
raził szereg uwag na temat funkcjonowania MSZ
w okresie ostatnich siedmiu miesięcy, ale – jak się
okazuje – nie dotrzymał słowa w momencie, kiedy
ustępował ze swego stanowiska, bo dopiero ekipa
tego rządu była w stanie zapanować nad trudną sy-
tuacją na granicy.
Ukraińcy już we wrześniu prosili o rozpoczęcie
negocjacji w sprawie umowy o małym ruchu przygra-
nicznym – kluczowego porozumienia, dzięki któremu
ponad 1,5 mln obywateli Ukrainy będzie mogło, sto-
sując się do uproszczonych procedur celnych, prze-
kraczać granicę. Ostatecznie problem został rozwią-
zany dzięki podpisanej przez premiera Donalda Tu-
ska umowie w marcu tego roku.
Reasumując, przypomnę zdanie prezydenta Ukra-
iny Wiktora Juszczenki, który stwierdził, iż Polacy
i Ukraińcy są wzorem dwóch mądrze współpracują-
cych, z otwartymi sercami narodów, które wyciągnę-
ły do siebie ręce. Przed naszymi narodami stoi wiele
wyzwań, więc polska dyplomacja nie może spocząć
na laurach.
Jak wspomniałem na wstępie, chciałbym poświę-
cić kilka słów polityce zagranicznej wobec krajów
Azji. Ten region obecnie rozwija się bardzo dyna-
micznie, w związku z tym Polska interesuje się nim,
gdyż ma tam swoje interesy gospodarcze.
Dzięki akcesji do Unii Europejskiej polityka pol-
ska zyskała nowe instrumenty, dzięki którym moż-
liwe stało się pozyskiwanie nowych rynków zbytu dla
polskich produktów oraz pozyskiwanie inwestorów.
W tym kontekście strategicznym partnerem Polski
jest Japonia. Jako poseł zaangażowany także w funk-
cjonowanie inwestycji japońskich w podtoruńskich
Łysomicach doskonale zdaję sobie sprawę z tego, jak
cenne dla Polski mogą okazać się japońskie inwesty-
cje bezpośrednie, przede wszystkim centra badań
i rozwoju najnowocześniejszych technologicznie kon-
cernów światowych. Ze względu na konieczność dy-
wersyfikacji źródeł energii Japonia jest dla Polski
ważnym partnerem w zakresie współpracy dotyczą-
cej czystych, odnawialnych źródeł energii.
Polska dyplomacja jest również aktywna w Korei
Południowej, gdzie zabiega o inwestycje w Polsce oraz
o dostęp do rynku, w szczególności rynku produktów
spożywczych.
Innym ważnym partnerem Polski w Azji są Indie.
Priorytetem w stosunkach z tym państwem jest zdo-
bywanie indyjskiego rynku dla polskich produktów
przemysłu wydobywczego, spożywczego oraz współ-
pracy energetycznej. Wydaje się, że Indie z uwagi na
perspektywy rozwoju stanowią także atrakcyjny ry-
nek dla polskiego przemysłu obronnego, biotechnolo-
gicznego oraz produktów sanitarnych i medycznych,
o czym świadczy ogromna inwestycja, której dokonu-
je w tym kraju firma Toruńskie Zakłady Materiałów
Opatrunkowych.
Podobnie jak w przypadku Indii priorytetowym
krajem dla rozwoju współpracy gospodarczej jest
Chińska Republika Ludowa – z uwagi na możliwości
polskiego przemysłu górniczego i lotniczego oraz
możliwości współpracy w zakresie rolnictwa i prze-
mysłu spożywczego. Pamiętać jednak należy, zwłasz-
cza w kontekście ostatnich wydarzeń, że nieupraw-
nione jest postrzeganie Chin jako jedynej azjatyckiej
lokomotywy gospodarczej, gdyż podobne tempo roz-
woju gospodarczego notują Indie.
Trzeba zwrócić także uwagę, że w ramach współ-
pracy gospodarczej z Chinami należy brać pod uwa-
gę sytuację poszanowania praw człowieka w Tybecie
oraz w Chinach. W tym miejscu należy oddać honor
premierowi Donaldowi Tuskowi, który odnosząc się
do tej sytuacji, zadeklarował, że nie weźmie udziału
w otwarciu igrzysk olimpijskich w Pekinie, którą to
propozycję podjęło wielu innych mężów stanu w Eu-
ropie jako działanie, które ma na celu wskazanie, że
prawa człowieka powinny zostać w tym kraju posza-
nowane.
Polska obecność w Azji obejmuje także zaangażo-
wanie w budowanie bezpieczeństwa w Afganistanie,
na co składają się misja wojskowa oraz zaangażowa-
nie w odbudowę gospodarczą. Z uwagi na specyficzne
relacje afgańsko-pakistańskie polska dyplomacja jest
również aktywna w Islamabadzie.
Wysoka Izbo! Azja jako dynamiczny rynek gospo-
darczy, gdzie lokuje się trzecia siła funkcjonującego
globalnego świata, obok Unii Europejskiej i Stanów
Zjednoczonych, jest kluczowym dla interesów pol-
skich obszarem działania na najbliższe lata. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Bogusław Kowalski.
Przepraszam. Słucham?
(Poseł Paweł Kowal: Jestem niestety zmuszony
sprostować wypowiedź pana posła.)
Proszę bardzo, tylko króciutko, panie pośle.
Poseł Paweł Kowal:
Zawsze robię to króciutko.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie Pośle! Podobnie jak większość moich interpe-
lacji złożonych do ministra spraw zagranicznych –
w tej sprawie nie jestem małostkowy i nie stawiałem
tej sprawy z trybuny – również interpelacja, w której
zwróciłem się o szczegółowe podanie wszystkich ter-
minów związanych z przygotowaniem obu przedmio-
towych umów, była po to, by sprawę jednoznacznie
i do końca wyjaśnić oraz by pan minister spraw zagra-
nicznych przekonał się na własne oczy, że informacje,
które podawał na ten temat – jestem o tym całkowicie
przekonany i mówię to całkowicie szczerze i w dobrej
wierze – nie były informacjami precyzyjnymi.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Paweł Kowal
Otóż przypominam tylko następujące fakty. Pod-
czas naszego pierwszego publicznego spotkania
z panem ministrem w Fundacji Batorego obaj zgodzi-
liśmy się, że sprawy konsularne nie stanowią przed-
miotu sporu między nami, ponieważ były przygoto-
wane najlepiej, jak się da. Można zajrzeć do stenogra-
mów z posiedzenia Fundacji Batorego, później z dys-
kusji w Fundacji Batorego na początku stycznia.
Przypominam też, że pierwszą umową, którą pan
minister podpisał, była właśnie umowa o ułatwie-
niach wizowych, jeśli dobrze pamiętam, z Ukrainą.
Było to dzień po chwalebnym wejściu pana ministra
do gmachu Ministerstwa Spraw Zagranicznych na
Szucha.
Jeżeli chodzi o drugą umowę, wszystkie szczegóły
– nie będę tym zanudzał, szczególnie odpowiadając
na prośbę pana marszałka Niesiołowskiego – zwią-
zane z przygotowaniem instrukcji negocjacyjnych
i wcześniejszymi pracami były gotowe. Z kolei przy-
czyny – też nie będę tego rozwijał – dla których mia-
ło to wówczas miejsce, są znane panu ministrowi.
Jeśli pan minister spowoduje, że na jego biurko trafi
do podpisu interpelacja, w której się o to zwróciłem,
to jej kopię przekażę panu posłowi. Wówczas poproszę
pana posła, żeby nieco wydelikatnił swoją wypowiedź
na ten temat. Dziękuję bardzo i nisko się kłaniam.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Tomasz Lenz: Jeżeli mogę, panie mar-
szałku...)
Sekundeczkę.
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Mnie pan naprawdę nie nudzi, ja pana zawsze
z uwagą słucham, tylko chodzi o czas. Mamy prze-
dłużoną debatę, jest 80 osób do pytań. Chodzi mi
wyłącznie o pewien porządek czasowy, którego je-
stem zobowiązany pilnować. Tak więc proszę tylko
tak na to patrzeć.
Proszę bardzo.
Poseł Tomasz Lenz:
Bardzo krótko, panie pośle. Liczą się fakty. Pan
na początku swojego wystąpienia w dniu dzisiejszym
powiedział: mówcie „tak, tak” i „nie, nie”. Fakty są
takie, że po ustąpieniu z MSZ pana osoby dopiero
rząd Donalda Tuska doprowadził do tego, że jakie-
kolwiek rozmowy ze stroną ukraińską zostały podję-
te. Jak pan wie, problem ruchu przygranicznego
nadal nie jest rozwiązany, bo pan minister Sikorski
jest na etapie pilnowania swoich pracowników co do
rozpisania chociażby przetargu na karty chipowe,
które należy wydać mieszkańcom Ukrainy, którzy
45
będą mogli przekraczać granicę. Wszystko jest w po-
wijakach i nie zrobiliście niczego w sprawie tego, aby
przygotować Polskę do uruchomienia ruchu przygra-
nicznego. Takie są fakty.
(Poseł Bogusław Kowalski: Panie pośle, cierpli-
wości.)
Mówię: tak, tak, mówię: nie, nie. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Bogusław Kowalski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Bogusław Kowalski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Powiedział pan, że najważniejsze jest to, aby
naród miał poczucie kontroli nad swoim losem. To
jest bardzo ważne stwierdzenie, stanowiące funda-
ment ładu demokratycznego w Europie. Ważne i zo-
bowiązujące, bo skoro respektuje pan tę zasadę, to
rodzi się pytanie, dlaczego nie poparł pan idei prze-
prowadzenia referendum w sprawie ratyfikacji trak-
tatu lizbońskiego. Jest to dokument, który zmienia
reguły gry wewnątrz Unii Europejskiej, w niektórych
fragmentach w sposób zasadniczy. Do tej pory, wpro-
wadzając tak istotne zmiany, w większości państw
pytano narody o zgodę. Tym razem złamano tę zasa-
dę. A przecież referendum to nie jest tylko akt głoso-
wania, ale przede wszystkim jest to rozległa publicz-
na debata, która pozwala zwykłym obywatelom zro-
zumieć, o co chodzi w przyjmowanych zmianach.
Przypomnę, że za referendum w Polsce opowie-
działy się nie tylko niektóre środowiska polityczne,
ale również opowiedział się ruch społeczny, który
zebrał w tej sprawie kilkaset tysięcy podpisów zwy-
kłych Polaków. Opowiedział się także na przykład
rzecznik praw obywatelskich, doceniając wymiar
powszechnej edukacji obywatelskiej w przypadku
takiej inicjatywy. Ponieważ często lekceważy się
polskie wypowiedzi wskazujące, że nie wszystko
w Unii Europejskiej zmierza we właściwym kierun-
ku, tym razem posłużę się opinią z kręgu kulturo-
wego i myślowego, jak sądzę, bardzo bliskiego panu
ministrowi. Oto cytat z wywiadu, jakiego kilka dni
temu udzielił dziennikowi „Rzeczpospolita” Hugo
Robinson, angielski politolog związany z partią kon-
serwatywną, która ostatnio wygrała wybory samo-
rządowe w Anglii:
W Wielkiej Brytanii sprawa jest prosta. Rząd wie,
że społeczeństwo odrzuciłoby traktat. Jeżeli narodo-
wy parlament ma nieodwracalnie przekazać część
swych uprawnień ponadnarodowej biurokracji, to
warto spytać ludzi o zdanie. Holendrzy i Francuzi,
odrzucając unijną konstytucję w referendum, poka-
zali, że Europejczycy nie chcą dalszej integracji.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
46 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Bogusław Kowalski
Mimo to eurokraci bezwstydnie ją forsują ponad gło-
wami narodów. I dalej: Ten traktat nie rozwiąże żad-
nych problemów, które trapią Unię. Jego twórcy nie
myślą o prawdziwej, głębokiej reformie, której ta in-
stytucja wymaga. Po ratyfikacji traktatu stare pro-
blemy się nasilą. Ten traktat nie stawia czoła funda-
mentalnym wyzwaniom, którym należy sprostać,
żeby Unia Europejska mogła sprawnie działać w XXI
w. Mamy do czynienia z wyjątkowo archaicznym do-
kumentem. To na pewno nie jest żadne wzmocnienie
kontynentu.
Otóż to, panie ministrze. Niepotrzebnie pan przy-
pominał, że Polska jest członkiem Unii. Zostało to
zdecydowane 4 lata temu, właśnie w referendum.
Przypomina nam o tym na przykład co roku ustawa
budżetowa, w której zapisujemy około 10 mld zł
składki członkowskiej przekazywanej do Brukseli.
Nie warto więc do tego wracać. Pytanie, które nale-
ży postawić na przyszłość, dotyczy tego, w jakiej Unii
chcemy być, aby najlepiej realizować narodowe aspi-
racje, czy będzie to wspólnota wolnych państw naro-
dowych czy też organizacja coraz bardziej scentrali-
zowana, gdzie biurokracja brukselska, krok po kro-
ku, będzie przejmowała kompetencje od poszczegól-
nych państw. Chodzi o obiektywną ocenę, co będzie
lepsze dla naszej przyszłości. To jest główny spór, jaki
dziś toczy Europa. W pańskim wystąpieniu zabrakło
mi odniesienia się do tego problemu. Źle by było, gdy-
by polski rząd nie miał w tej sprawie zdania, a całą
dyskusję w Polsce o Europie sprowadzał do hasła:
Cieszmy się, że jesteśmy w Unii.
Panie Ministrze! Cenię pana jako polityka ze
względu na odwagę w myśleniu i zdolność wychodze-
nia poza schemat. Chciałbym, aby minister spraw
zagranicznych polskiego rządu, a więc w tym sensie
również mojego rządu, potrafił w sprawach europej-
skich wychodzić poza schemat poprawności politycz-
nej zawsze tam, gdzie w grę wchodzą polskie, szeroko
i nowocześnie pojęte, interesy. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Jan Kuriata, Platforma
Obywatelska.
Poseł Jan Kuriata:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z wielką satysfakcją przyjąłem słowa pana ministra
o współpracy z Francją, bowiem zdarza się nam za-
pominać czasami o ponadregionalnym znaczeniu
tego kraju. Republika Francuska – tutaj parę prawd
prostych i oczywistych – jest jedną z założycielek dzi-
siejszej Unii Europejskiej, a wspólnie z Republiką
Federalną Niemiec była i jest lokomotywą integracji
europejskiej. Marzenia generała de Gaulle’a o Eu-
ropie od Atlantyku po Ural mają ciągle we Francji
wielu zwolenników, wbrew temu, co przed chwilą
tutaj słyszeliśmy. Prawie 60% Francuzów popiera
rozwój i rozszerzanie Unii. Z dniem 1 lipca tego roku
Francja obejmuje prezydencję w Unii Europejskiej.
Polska wiąże z tym faktem wiele nadziei, gdyż
struktury europejskie stoją przed wielkimi wyzwa-
niami gospodarczymi, militarnymi, a także poli-
tycznymi. Wierzymy, że podczas francuskiej prezy-
dencji umocnią się także rola i znaczenie Polski
w Unii Europejskiej.
Po chwilowym ochłodzeniu stosunki polsko-fran-
cuskie znacznie się ożywiły. Świadczy o tym choćby
to, że jedną z pierwszych wizyt pana premiera Tuska
była wizyta we Francji. Polskę łączy z Francją nie
tylko tradycyjna przyjaźń. Często nie pamiętamy
o tym, że przejawiała się ona w dawnych, międzywo-
jennych czasach, tuż po I wojnie światowej, np. w woj-
nie przeciwko bolszewikom. Wielkie wsparcie ze stro-
ny Francji otrzymaliśmy przy budowie Centralnego
Okręgu Przemysłowego. W Paryżu stoi figura mar-
szałka Focha, także marszałka Polski. Dzisiaj Fran-
cja jest pierwszym zagranicznym inwestorem w Pol-
sce. Trzeba o tym pamiętać. Trzeba także zabiegać
o to, by polska obecność ekonomiczna we Francji wzra-
stała, by przestał straszyć duch polskiego hydraulika.
Wydaje mi się, że trwa teraz rzetelna praca u podstaw,
a polska obecność w strukturach Unii Europejskiej
daje szanse polskim przedsiębiorstwom.
Polska chce być dzisiaj zaliczana do 6 wiodących
krajów Unii Europejskiej. Francja także może mieć
w tym swój pozytywny udział. Francuscy żołnierze,
tak jak i polscy, uczestniczą w misjach pokojowych
w Afganistanie, Kosowie czy ostatnio w Czadzie
w związku z konfliktem w Darfurze. Francuskie de-
klaracje o powrocie do struktur wojskowych NATO
pozwolą na lepsze ich wykorzystanie dla zapewnienia
stabilności politycznej nie tylko na kontynencie euro-
pejskim. Wspólne działanie na wniosek Unii Afrykań-
skiej w Czadzie to bardzo dobry przykład. Warto przy
tej okazji zauważyć, że Polska dobrze rozumie francu-
skie wysiłki na rzecz zacieśniania współpracy z kra-
jami basenu Morza Śródziemnego, w tym z krajami
Maghrebu oraz Afryki Zachodniej. Obszary te od
dawna były bliskie Francji politycznie, gospodarczo
czy nawet językowo. Stanowi to dla tych krajów re-
alną ofertę gospodarczą i polityczną, ale też i kultu-
ralną. Mamy nadzieję, że strona francuska znajdzie
podobne zrozumienie dla polskich starań o przybli-
żenie do struktur europejskich Ukrainy, Gruzji, Moł-
dawii czy nawet w przyszłości Białorusi lub Turcji.
Liczymy, że Francja wesprze polskie wysiłki politycz-
ne w odniesieniu do całej wschodniej rubieży Unii
Europejskiej.
Polska pokłada duże nadzieje w pracach Trójkąta
Weimarskiego, który może i powinien być ważnym
elementem kształtującym funkcjonowanie istotnej
części Unii Europejskiej, jaką jest Europa Środkowa.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jan Kuriata
Trójstronna bliska współpraca naszego kraju z dwo-
ma wiodącymi krajami Unii Europejskiej jest także
dla naszego kraju wielką szansą i wyzwaniem. Pan
minister również o tym wspominał.
Przed Unią Europejską stoją wielkie wyzwania
gospodarcze, w tym zagadnienia związane z bezpie-
czeństwem energetycznym. Struktury europejskie
powinny stać się ważnym uczestnikiem globalnych
rozgrywek ekonomiczno-militarnych. To w tych ob-
szarach powinniśmy znajdować wspólny język, także
z naszym francuskim partnerem. Liczymy na współ-
pracę w zakresie wspólnej polityki rolnej, która budzi
niejakie kontrowersje wśród niektórych krajów człon-
kowskich Unii Europejskiej, a dla naszego kraju po-
lityka ta ma kluczowe znaczenie. Postaramy się też
przekonać stronę francuską do propozycji rozwiązań
w zakresie modelu gospodarczego zapewniającego,
zdaniem polskiej strony, dynamiczny rozwój naszego
kraju. Istotne jest też poszukiwanie konsensusu
w sprawach bezpieczeństwa energetycznego, także
Polski.
Niedawna wizyta parlamentarzystów francuskich
w naszym kraju z przewodniczącym francuskiego
Zgromadzenia Narodowego panem Bernardem Accoy-
erem świadczy o woli ściślejszej współpracy obu izb.
Nie bez znaczenia jest fakt, że była to pierwsza zagra-
niczna wizyta francuskiego przewodniczącego Zgro-
madzenia Narodowego. Pokazała ona także, że wpro-
wadzenie w życie traktatu lizbońskiego przyniesie
wzmocnienie roli parlamentów narodowych. Obie izby
chcą być aktywniejsze i skuteczniejsze w kreowaniu
relacji bilateralnych i wypracowywaniu stanowisk
Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej.
Pamiętajmy też o sferze kultury i nauki. Wiemy,
że strona francuska chciałaby wzmocnienia obecno-
ści języka francuskiego w polskim systemie edukacji
i szkolnictwa wyższego, zwiększenia obecności fran-
cuskiej kultury w życiu kulturalnym naszego kraju.
Strona polska również widzi potrzebę większej obec-
ności naszej kultury we Francji, także kultury ma-
sowej, oraz większej obecności języka polskiego,
zwłaszcza w środowiskach o dużym procencie obywa-
teli francuskich polskiego pochodzenia, we francu-
skich uniwersytetach, katedrach polonistyki. Są to
dziedziny o wielkich tradycjach współpracy, wymaga-
jące jednak nowych impulsów. Nadchodzi bowiem do-
bry czas dla naszych bilateralnych relacji, wpisanych
jak nigdy przedtem w struktury europejskie, o czym
marzyły pokolenia Europejczyków, także Polaków
i Francuzów. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo
i Sprawiedliwość.
47
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Brak konkretów w wystąpieniach czołowych
przedstawicieli obecnego rządu przestaje już dziwić,
ale nie możemy się do tego stanu przyzwyczajać, po-
nieważ nie jest to normalny stan. Dobrze więc, że pan
minister, kończąc swe exposé, zechciał zauważyć, że
niewiele powiedział i wielu może być zawiedzionych.
Ja należę do grona tych, którzy są zawiedzeni dotych-
czasową polityką rządu.
Nadmierna układność sprawia, że zarówno pan
premier Donald Tusk, jak i pan minister, uzyskują
pozorne przyjaźnie, polegające jedynie na ściskaniu
dłoni, uśmiechach, miłych słowach. Nasi zagraniczni
partnerzy jednak doskonale orientują się, którzy pol-
scy politycy prezentują postawę nieugiętej obrony
polskiej racji stanu, a którzy prowadzą miękką poli-
tykę, obliczoną na doraźne korzyści. Brak jasno spre-
cyzowanych celów w kreowaniu polskiej polityki za-
granicznej z pewnością nie wzmacnia naszej pozycji
na arenie międzynarodowej. Nie wzmacnia jej też
używanie przez ministra spraw zagranicznych słów
niestosownych. Nie będę odnosił się do niesprawie-
dliwych insynuacji pana ministra wobec polityki za-
granicznej poprzedników, ale mówienie o Polsce jako
o normalnym kraju europejskim jedynie w czasie
przyszłym budzi mój zdecydowany protest. Nato-
miast twierdzenie, że Polska już za dwadzieścia lat
– powiedział pan: już za dwadzieścia lat – może się
przybliżyć do wysoko rozwiniętych krajów Europy,
pomniejsza nasze znaczenie i jest niegodne polskiego
ministra spraw zagranicznych. Czemu miałyby słu-
żyć te nieodpowiedzialne twierdzenia? Mam nadzie-
ję, że doczekamy się wyjaśnień w tej sprawie. Powo-
ływanie się zaś na wiekopomne zwycięstwa Napole-
ona jest co najmniej niepotrzebne i nie służy poprawie
naszych relacji np. z Rosją, która traktuje Napoleona
jako okrutnego zachwatczika, niezależnie od nadziei,
jakie jego polityka budziła w Polsce po rozbiorach.
Skoro już mowa o Rosji, to spróbujmy skupić się
nieco na relacjach polsko-rosyjskich jako niezwykle
ważnym elemencie polskiej polityki zagranicznej.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Nieprzypadko-
wo zbiegło się rosyjskie embargo na polskie mięso
i produkty pochodzenia roślinnego ze zmianą władzy
w Polsce w 2005 r. Była to próba Rosji, która miała
doprowadzić do zmiękczenia Polski i ustawienia jej
w niekorzystnej roli w relacjach bilateralnych, ale
i w wymiarze multilateralnym. Miała ona na celu
konfliktowanie państw Unii Europejskiej w samym
jej łonie przez podkreślanie różnic interesów i próbę
stworzenia w Europie dwóch biegunów. Natomiast
nieugięta i zdecydowana polityka rządu premiera
Jarosława Kaczyńskiego w stosunkach z Rosją, po-
legająca na związaniu polskiego głosu z głosem Unii
Europejskiej i NATO, studziła mocarstwowe zapędy
Rosji i budziła szacunek.
Sytuacja zmieniała się po wyborach w 2007 r. Ma-
nifestowana w Berlinie i w Moskwie radość ze zmia-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
48 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Tadeusz Woźniak
ny ekipy rządzącej w Polsce powinna nas, Polaków,
co najmniej zastanawiać. Deklaracje wypowiadane
przez polskiego premiera tak wpisywały się w obcą
retorykę, że na jednym z najbardziej opiniotwór-
czych rosyjskich portali internetowych pojawił się
nawet tytuł „Nasz człowiek w Warszawie”. Jak nie-
przypadkowy był moment wprowadzenia, tak też
nieprzypadkowy był czas częściowego zniesienia
embarga na polską żywność. Nie należy tego trak-
tować w kategorii politycznych porażek czy sukce-
sów polskiego rządu, bo jest to raczej przejaw nowo-
czesnej próby ingerencji obcego państwa w nasze
wewnętrzne sprawy.
Rosja to niezwykle ważny partner Polski, partner,
z którym łączą nas wielowiekowe doświadczenia.
Współdziałanie zarówno w sferze politycznej, jak
i gospodarczej, ale też naukowej czy kulturalnej, po-
winno być oparte na zasadzie wzajemnego poszano-
wania i równości, bez uprzedzeń, ale i bez amnezji.
Prawo i Sprawiedliwość pragnie dobrych relacji
z Rosją, ale nie za cenę uległości. Pragniemy aktyw-
nie uczestniczyć w kształtowaniu wschodniego wy-
miaru polityki zewnętrznej Unii Europejskiej i euro-
pejskiej polityki sąsiedztwa. Władze na Kremlu mu-
szą pogodzić się z tym, że Polska to wolne i suweren-
ne państwo, będące członkiem Unii Europejskiej
i NATO, państwo, które ma prawo nieskrępowanego
wypowiadania się we wszystkich sprawach i realiza-
cji własnych koncepcji w relacjach z innymi państwa-
mi. Nie może więc być tematów tabu, a wszystkie
problemy muszą być rozwiązywane w drodze dialogu
i wzajemnego szacunku. Dlatego też wspomniany
w exposé pana ministra Komitet Strategii Współpracy
Polsko-Rosyjskiej i Forum Dialogu czy Polsko-Rosyj-
ska Grupa do Spraw Trudnych, powinny prowadzić
intensywne i kreatywne, a nie pozorowane prace.
Problemów jest wiele, dlatego oczekujemy od rzą-
du Rzeczypospolitej Polskiej jasnego sprecyzowania
pryncypiów w stosunkach z Rosją. Wyrażam prze-
konanie, że ustawiczne wysiłki pana prezydenta
Lecha Kaczyńskiego, jak i wysiłki gabinetu pana
premiera Jarosława Kaczyńskiego i całego naszego
obozu politycznego w budowaniu partnerskich rela-
cji z Rosją zostaną podtrzymane w działaniach obec-
nego rządu. Rosja jest trudnym partnerem, ale sza-
nuje silnych partnerów, którzy dobrze wiedzą, czego
chcą, i prowadzą rozmowy z równorzędnej pozycji.
Wierzę, że już niedługo ustąpią przeszkody i dojdzie
do rokowań między Unią Europejską, jako związ-
kiem suwerennych państw, a Federacją Rosyjską
w sprawie nowej umowy o partnerstwie i współpra-
cy. Wierzę też, że rokowania te zaowocują wynikami
satysfakcjonującymi wszystkie strony. Liczę, panie
ministrze, na istotny wkład Polski w to niezwykle
ważne dzieło. Wzmocni to jeszcze bardziej naszą
pozycję w Unii Europejskiej, ale i w relacjach z Ro-
sją, bo zapewniam pana, że za granicą traktują Pol-
skę jako normalny europejski kraj, i to współcześnie,
a nie w przyszłości. Dziękuję. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani poseł Joanna Skrzydlewska,
Platforma Obywatelska.
Poseł Joanna Skrzydlewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na wstępie nie sposób nie odnieść się do słów mojego
przedmówcy. Panie pośle, mam wrażenie, że słucha-
liśmy dzisiaj dwóch różnych wystąpień ministra
spraw zagranicznych pana Radosława Sikorskiego
– punkt widzenia zależy od punktu siedzenia.
(Poseł Tadeusz Woźniak: Tak jest.)
Panie Ministrze! Chcę podziękować panu mini-
strowi za bardzo konkretne i obszerne przedstawie-
nie analizy polskiej polityki zagranicznej. Przede
wszystkim z wielką satysfakcją i zadowoleniem od-
notowuję fakt, iż w ostatnich miesiącach, już po ob-
jęciu funkcji ministra przez pana Radosława Sikor-
skiego, doszło do zmiany postrzegania Polski przez
naszych zagranicznych partnerów. Niewątpliwie
wpłynął na to sposób prowadzenia polityki, czyli
odejście od powszechnych poprzednio tendencji do
obrażania się przez kierownictwo resortu na naszych
partnerów w zagranicznych relacjach. Ta zmiana
jakości polityki prowadzonej przez obecny rząd pod-
niosła prestiż kraju na arenie międzynarodowej. Do
naszych partnerów dotarł czytelny sygnał, że Polska,
broniąc swoich interesów, jest jednocześnie przewi-
dywalna, a w naszej polityce zagranicznej nie ma już
miejsca na niezrozumiałą dla nikogo przypadkowość
naszych reakcji w stosunkach zagranicznych, co pod
rządami poprzedniej ekipy niestety było dość po-
wszechne.
Polska potrzebuje szerokiego otwarcia na świat
i Europę, ciągłego wzmacniania naszej pozycji, ja-
snych i czytelnych relacji z innymi państwami, po-
zbawionych lęku i obaw przed międzynarodowymi
kontaktami. Potwierdził pan to, panie ministrze,
w swoim dzisiejszym exposé. Mówił pan o tym, że
obecna polityka zagraniczna rządu jest oparta wła-
śnie na takich zasadach i temu jest podporządkowa-
na. Świadczą o tym wymienione w pana wystąpie-
niu priorytety. Pozwolą państwo, że przypomnę:
Polska silna w Europie, patron i promotor jej poli-
tyki wschodniej; Polska jako mocne ogniwo Sojuszu
Północnoatlantyckiego; Polska jako atrakcyjna
marka: kraj sukcesu, kochający wolność i umiejący
się nią dzielić; Polska jako kraj wspierający swą dia-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Joanna Skrzydlewska
sporę, silny jej dynamizmem; Polska dyplomacja
jako skuteczna służba.
Wysoka Izbo! Nie sposób nie zauważyć tego, że
pozytywna zmiana w sposobie kształtowania polity-
ki zagranicznej wpływa na odbiór naszego kraju za-
równo w sferze czysto politycznej, jak i gospodarczej.
Polska jest liczącym się partnerem. Na ugruntowanie
tego obrazu wydatnie oddziałuje polityka rządu.
Świadczy o tym choćby ostatnia wizyta ministra Si-
korskiego w Wielkiej Brytanii. Jej jakże istotne dla
nas i całej Unii tematy, dotyczące ratyfikacji trakta-
tu lizbońskiego, budżetu Unii, procesu jej rozszerza-
nia, polityki rolnej czy, co dla nas niezmiernie ważne,
relacji Unii ze Wschodem, jednoznacznie wskazują
na to, że wraz ze zmianą rządu rozpoczął się nowy
rozdział w polityce zagranicznej, że przede wszyst-
kim Polska otwiera się na dialog ze wszystkimi kra-
jami Unii i w relacjach dialogu polegającego na
przedstawieniu swoich argumentów chce budować
swoją pozycję i dbać o swoje interesy. Poprzednio nie-
stety brakowało takiego podejścia. Obecny rząd
w polityce zagranicznej daje jednoznaczny sygnał, że
doskonale rozumie, na czym polega istota Unii Eu-
ropejskiej, i że nie boi się rozmów i sojuszy, które
wzmacniają naszą pozycję wewnątrz Unii.
Nie sposób nie zauważyć działań rządu mających
na celu uregulowanie bilateralnych stosunków z in-
nymi państwami Unii. Świadczą o tym ostatnio przy-
gotowane umowy, m.in. ze Szwecją, dotycząca wza-
jemnej regulacji ochrony informacji niejawnych, czy
z Republiką Austrii w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania obywateli polskich pracujących na
terenie Austrii. W przypadku pierwszej z wymienio-
nych umów działania te zacieśniają współpracę po-
między naszymi państwami w zakresie obronności,
ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego czy zwalcza-
nia różnych form przestępczości, natomiast druga
z umów ma przede wszystkim na celu ochronę inte-
resów polskich obywateli osiągających dochody z ty-
tułu zatrudnienia w Republice Austrii.
Tylko te dwa przykłady pokazują, jak wielopłasz-
czyznowe są działania polskich służb dyplomatycz-
nych i dbałość o zabezpieczenie polskiego, szeroko
rozumianego interesu, i to zarówno interesu całego
państwa, jak i poszczególnych jego obywateli. Świad-
czy to o odpowiedzialnym kształtowaniu polityki
zagranicznej.
Na zakończenie chciałabym się odnieść do wystą-
pienia pana posła Kowala. Panie pośle, w swoim wy-
stąpieniu krytycznie odniósł się pan do niektórych
założeń przedstawionych przez pana ministra Rado-
sława Sikorskiego. Jeszcze nie tak dawno sam spra-
wował pan funkcję sekretarza stanu w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych. Czy nie łatwiej byłoby te sło-
wa, które pan dzisiaj wypowiedział, wcielić wtedy
w życie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
49
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę pana posła Wojciecha
Żukowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Polityka zagraniczna jest kształtowa-
na zwykle tak, aby chroniła narodowe interesy pań-
stwa, bezpieczeństwo oraz dobrobyt ekonomiczny.
Moje oczekiwania dotyczą przede wszystkim nakre-
ślenia wizji polskiej polityki zagranicznej w odniesie-
niu do jej wschodnich sąsiadów. Co prawda, znalazło
się w exposé miejsce na bardzo ogólne kierunkowe
deklaracje, jednak odniosłem wrażenie, że sąsiedzi
wschodni są ważni, jedynie potencjalnie, w jakiejś
przyszłości. Zgodnie z tym podejściem, oczywiście
niewyrażonym literalnie, obecnie należy jedynie im
kibicować i pomagać, ale nie na miejscu jest oczeki-
wać czegoś w zamian.
Tymczasem konieczna jest zmiana postrzegania
tych krajów. W wystąpieniu pana ministra została
podkreślona ranga Ukrainy, jak rozumiem, nie tyle
ze względu na wymogi dyplomacji, ale dlatego, że
Ukraina rzeczywiście odgrywa wobec Polski, a zwłasz-
cza wobec jej wschodnich regionów, rolę, którą trud-
no oszacować. To ona może w istotny sposób zagwa-
rantować Polsce bezpieczeństwo energetyczne, moż-
liwość ekspansji inwestycyjnej, dostęp do tanich su-
rowców. Aby tak się stało, potrzebne są jednak real-
ne działania. Ich zapowiedzi jednak nie usłyszałem.
Chodzi mi np. o sprawę udrożnienia ruchu granicz-
nego. Na polsko-ukraińskiej granicy o długości 535
km funkcjonuje jedynie 12 przejść granicznych. Dla
porównania, na granicy polsko-słowackiej o zbliżonej
długości – 52. Nawet po realizacji wszystkich ambit-
nych projektów granicznych liczba przejść wzrośnie
jedynie do ok. 20, gdy tymczasem potrzeby w tym
zakresie z każdym rokiem rosną. W obecnym tempie
osiągnięcie takiego stopnia dostępności przejść gra-
nicznych, jaka pozwoli np. na organizację Euro 2012,
będzie możliwa ok. roku 2040. Kto wie, czy w tym
czasie Ukraińcy, którzy swobodnie podróżują do Mo-
skwy czy na Białoruś, nie odwrócą się w zniecierpli-
wieniu od Europy, która nie potrafi zaproponować im
czegoś konkretnego tu i teraz.
Żeby tak się nie stało, należy odciążyć istniejące
przejścia graniczne, budując w ekspresowym tempie
przejścia prowizoryczne, a równocześnie w normal-
nym trybie tworzyć i ulepszać tradycyjne. Istnieją
przecież technologie, np. skandynawskie, pozwalają-
ce na postawienie domu w ciągu jednego dnia. Nie
muszą przecież to być od razu przejścia najwyższej
klasy, ważne, żeby było ich dużo.
Osobistej refleksji pana ministra pozostawiam
fakt, że poza nielicznymi wyjątkami wschodniej gra-
nicy nie wolno przekraczać pieszo czy rowerem. Ten
zakaz jest szczególnym ewenementem na skalę euro-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
50 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Wojciech Żukowski
pejską i do złudzenia przypomina realia z czasów
zimnej wojny.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Polska dyplomacja posiada również formalne i fak-
tyczne środki do rozwiązywania problemu „żelaznej
kurtyny”. Ze względu na strategiczny charakter
Ukrainy w polskiej polityce zagranicznej misja dy-
plomatyczna RP na Ukrainie powinna być traktowa-
na priorytetowo.
Innym problemem jest polityka wizowa polegają-
ca na wydawaniu wiz wszystkim Ukraińcom i Biało-
rusinom, którzy się po nie zgłaszają. W konsekwencji
brak rzeczywistej selekcji wizowej w konsulacie po-
woduje, że ta sama procedura i tak się odbywa, ale
w niesprzyjających temu warunkach, na granicy. Po-
woduje to powstawanie wielogodzinnych kolejek,
sprzyja korupcji i sprawia, że obywatele tych państw
czują się poniżani.
Odrębną kwestią pozostaje współpraca polskich
placówek dyplomatycznych za granicą z pracującymi
tam polskimi organizacjami pozarządowymi. W opi-
nii przedstawicieli tych organizacji placówki dyplo-
matyczne, podobnie zresztą jak MSZ, mają podejście
wyraźnie protekcjonalne, a nie partnerskie. Jest to
duży błąd, ponieważ to organizacje pozarządowe pra-
cują bezpośrednio w społeczeństwie, w jego poszcze-
gólnych sektorach. Można zatem byłoby wykorzystać
ich doświadczenie, uzyskać od nich informacje, a wie-
le inicjatyw realizować wspólnie. Zatem polska poli-
tyka wschodnia w obszarze wsparcia NGO też pozo-
staje deklaratywna.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister od-
wołał się do tradycji Unii Lubelskiej. Jest to tym bar-
dziej uzasadnione, że Lublin jest nie tylko ośrodkiem
o wielowiekowych tradycjach wschodnich, ale rów-
nież o bogatym potencjale naukowym, kulturalnym
i ekonomicznym, gdzie doskonale się zna i rozumie
realia Ukrainy i Białorusi. Polska polityka wschod-
nia będzie skuteczniejsza, jeśli inspiracja będzie szła
z Lublina. W tym celu należy zapewnić Lubelszczyź-
nie warunki uczciwej konkurencji w walce o roz-
mieszczenie instytucji tego charakteru i rangi, jak
uniwersytet polsko-ukraiński czy Ośrodek Studiów
Wschodnich. Należy zerwać z centralizmem i usunąć
sztuczne powody, dla których prawie wszystko, co
ogólnopolskie, ma swoją centralę w stolicy. Reasumu-
jąc, należy oczekiwać – oczekują tego również obywa-
tele państw, z którymi Polska graniczy – konkret-
nych działań, a nie deklaracji.
Na zakończenie przytoczę cytowane już na tej sali
słowa Norwida: „Wolni ludzie, tworzyć czas!”. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę pana posła Macieja Orze-
chowskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Maciej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Powszechnie wiadomo, że otaczająca nas rzeczywi-
stość nieustannie się zmienia, a tempo zmian nabie-
ra w ostatnich latach coraz większego rozpędu. Nie
inaczej wygląda sytuacja w międzynarodowej polity-
ce bezpieczeństwa oraz w odniesieniu do działań
związanych z walką z terroryzmem. Jeżeli do lat 90.
ubiegłego wieku ktokolwiek się łudził, że są na na-
szym globie miejsca wolne od zagrożenia atakami
terrorystycznymi, to seria wydarzeń z września 2001 r.
w Stanach Zjednoczonych, z listopada 2003 r. w Istam-
bule, z marca 2004 r. w Madrycie czy z czerwca 2005 r.
w Londynie nie pozostawiła wątpliwości, że wiek XXI
będzie okresem, kiedy społeczność międzynarodowa,
w tym również Polska, zostanie zmuszona do wypra-
cowania wspólnej formuły umożliwiającej zapewnie-
nie bezpieczeństwa obywatelom. Tak jak nieustannie
ewoluują oblicza terroryzmu, tak samo musi się zmie-
niać doktryna i sposoby walki z nim, ale przede
wszystkim jego zapobiegania.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedną z kluczo-
wych organizacji posiadających odpowiedni zasób
kadrowy, sprzętowy i logistyczny do przeciwdziała-
nia międzynarodowemu terroryzmowi i walki z nim
jest Sojusz Północno-Atlantycki, którego nasz kraj
jest członkiem. Po zimnej wojnie te działania sojuszu
staną się jednymi z pierwszoplanowych. NATO po-
winno uwzględniać nie tylko interesy państw człon-
kowskich i niestowarzyszonych jako instytucji, ale
przede wszystkim musi koncentrować się na bezpie-
czeństwie każdego obywatela.
Sojusz oferuje wyjątkową kombinację cech pomoc-
nych w przeciwdziałaniu terroryzmowi, takich jak
forum ciągłej wymiany doświadczeń przekładające
się na wspólnie podejmowane decyzje, możliwość
szybkiego reagowania na potencjalne zagrożenie czy
wreszcie współpracę z wieloma organizacjami w celu
przeciwdziałania terroryzmowi.
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Nasz kraj
aktywnie uczestniczy we wszystkich wymienionych
działaniach: politycznych, operacyjnych, koncepcyj-
nych, wojskowych i technologicznych. Ale żadne
z nich samo w sobie nie zapewni sukcesu, jest on
możliwy tylko jeśli będą się one przenikać i będą ko-
ordynowane. Sukcesem Polski jako członka NATO
jest współpraca nie tylko z państwami członkowski-
mi i niezrzeszonymi, ale również z organizacjami
pozarządowymi w zakresie tworzenia i wdrażania
międzynarodowego prawodawstwa, walki o prawa
człowieka oraz pomocy humanitarnej.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przejawami tej
aktywności są konsultacje, czyli wspomniane forum
nieustannej wymiany doświadczeń w zakresie poli-
tyki i bezpieczeństwa, zagrożeń i odpowiedzi na nie.
Prowadzi to do wzmocnienia więzi, zaufania i współ-
działania między partnerami. Dalej, operacje wojsko-
we, nasza misja w Afganistanie, obecność sił NATO
na Bałkanach w Kosowie, Bośni i Macedonii. Główne
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Maciej Orzechowski
zadania tych przedsięwzięć to zapobieganie niele-
galnemu przemytowi ludzi, uzbrojenia i narkotyków
stanowiących zaplecze finansowe działań grup po-
wiązanych z międzynarodowym terroryzmem. Na-
leży tu wspomnieć również o integracji państw bał-
kańskich ze strukturami NATO. To także zmiana
strategii NATO, z czysto obronnej państw stowarzy-
szonych na strategię zapobiegania kryzysom w pań-
stwach niezrzeszonych, a więc leżących poza geo-
graficznymi granicami sojuszu. Ewaluacja i ewolu-
cja doktryny NATO w państwach członkowskich,
w tym również w Polsce, to proces ustawicznych
przekształceń polityki obronnej, struktur i proce-
dur, tak aby potrafiły sprostać zarówno obecnym,
jak i przyszłym wyzwaniom stawianym przez terro-
ryzm. Rozwój nowoczesnych taktyk, technologia
walki z nowymi formami terroryzmu, takimi jak
samobójcze ataki, nowoczesne materiały wybucho-
we, ataki rakietowe na cywilne cele ruchome i nie-
ruchome, to tylko nieliczne z wielu działań podej-
mowanych przez współpracujące ze sobą – w ramach
sojuszu i poza nim – państwa i organizacje. Nowe
wyzwania, terroryzm cybernetyczny czy możliwość
użycia broni radiologicznej, powodują dalszą ewolu-
cję form przeciwdziałania i odpowiedzi cywilizowa-
nego świata na te zagrożenia.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jesteśmy zda-
nia, że Unia Europejska w ramach instrumentów
wypracowanych i zapisanych w traktacie lizboń-
skim będzie równolegle i we współpracy z sojuszem
skutecznie działać nad zapewnieniem stabilności
i pokoju na swoim obszarze, jak również w skali
międzynarodowej. Jak mówił w swoim wystąpieniu
minister Sikorski, chcemy mieć dwie uzupełniające
się polisy ubezpieczeniowe. Europejska polityka bez-
pieczeństwa i obrony powinna koncentrować się na
kwestii zapobiegania terroryzmowi we wszystkich
jego przejawach. Aktywna i skoordynowana współ-
praca resortów, obrony narodowej, MSZ-u, MSWiA
czy Biura Bezpieczeństwa Narodowego, jak i innych
instytucji też stanowi o naszym pełnym zaangażo-
waniu, jeśli chodzi o bezpieczeństwo i przeciwdzia-
łanie terroryzmowi.
Polska jako członek NATO jest podmiotem czyn-
nie uczestniczącym we wszystkich działaniach soju-
szu, mających na celu prewencję oraz skuteczną wal-
kę z nowymi obliczami międzynarodowego terrory-
zmu. Zdajemy sobie sprawę, że współpraca w ramach
misji stabilizacyjnych nie jest tylko kwestią przezna-
czanych na nie środków czy też rezultatów politycz-
nych i gospodarczych. Polsce za udział w utrzymy-
waniu międzynarodowego bezpieczeństwa przycho-
dzi płacić cenę najwyższą, cenę życia naszych żołnie-
rzy. Jesteśmy jednak w pełni świadomi, że zaniecha-
nie tych działań mogłoby w przyszłości pociągnąć za
sobą ofiary i cierpienia zwykłych, bezbronnych oby-
wateli narażonych na ataki ze strony terrorystów
w naszym kraju czy też poza jego granicami.
51
Wobec bezdyskusyjnego zła, jakim jest międzyna-
rodowy terroryzm, nie można pozostawać obojętnym
ani neutralnym. Wierzymy, że tylko aktywna współ-
praca międzynarodowa, wzajemne kontakty i ciągłe
podnoszenie naszej zdolności przeciwdziałania temu
złu stanowi dla Polaków gwarancję codziennego bez-
piecznego życia. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę pana posła Zbigniewa
Girzyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Zbigniew Girzyński:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Prawo i Sprawiedliwość chciałbym podsumować wy-
niki debaty, jaką toczyliśmy nad exposé pana mini-
stra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego.
Pan minister jest na pewno bardzo dobrym erudytą,
potrafi pięknie przemawiać. Pod tym względem dzi-
siejszy dzień należy zapewne do najbardziej udanych
w jego politycznej karierze, ponieważ było to niezwy-
kle interesujące wystąpienie. Niczym nieodżałowany
historyk Paweł Jasienica snuł pan minister piękne
rozważania na temat Polski Piastów i Jagiellonów.
Gdyby był pan już byłym szefem resortu spraw
zagranicznych i wygłaszał swój wykład gdzieś na
jednym z uniwersytetów, oceniłbym go niezwykle
wysoko, ale od urzędującego ministra spraw zagra-
nicznych wymaga się jednak czegoś więcej niż tylko
pięknej mowy i tego, że się modnie ubiera. Wymaga
się konkretów, a tych w pana dzisiejszym wystąpie-
niu nie było. Zamiast tego było kilka tez – niektórych
nie chciałbym w żaden sposób negować, bo się z nimi
zgadzam – a wśród były i takie, które wymagają pew-
nej refleksji i zastanowienia.
Otóż powiedział pan, że nigdy w ciągu 20 lat
w Polsce nie osiągnięto w zakresie polityki zagra-
nicznej tak wiele jak w minionym okresie. Niezwykle
sobie cenię wszystko to, co stało się w Polsce w ciągu
ostatnich lat. Zrobiliśmy na pewno bardzo dużo. Pro-
szę mi wierzyć, panie ministrze, że może pan tę fał-
szywą tezę, którą pan postawił, podpierać sparafra-
zowanymi cytatami nie tylko z Winstona Churchilla,
lecz także jeszcze wybitniejszych mężów stanu, ale
ona niestety nie da się obronić. Bo cóż takiego się
stało w zakresie polityki zagranicznej w ciągu tych
20 lat, co mogłoby ją rozgrzeszyć, według opinii, jaką
pan przedstawił? Powie pan zapewne, że przystąpie-
nie do NATO i Unii Europejskiej. Proszę jednak
zwrócić uwagę, że do NATO przystąpiły także inne
kraje Europy Środkowowschodniej, Czesi, Węgrzy,
a nawet byłe republiki sowieckie, takie jak Litwa,
Łotwa i Estonia. Przystąpienie do Unii Europejskiej
na pewno jest w Polsce sukcesem, biorąc pod uwagę
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
52 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Zbigniew Girzyński
fakt, że znajduje się ona w Europie Środkowo-
-wschodniej, a jeszcze 20 lat temu była w obozie
państw komunistycznych. Do Unii Europejskiej przy-
jęto jednak przecież wszystkie kraje Europy Środ-
kowowschodniej, łącznie z o wiele bardziej od Polski
zapóźnionymi gospodarczo i politycznie – wcześniej,
w okresie komunistycznym – krajami, takimi jak
Bułgaria i Rumunia.
W zakresie polityki zagranicznej w Polsce w ciągu
tych minionych 20 lat nie zrobiono wiele. Odpowie-
dzialność za to spada także na pana środowisko po-
lityczne, które wcześniej jako Kongres Liberalno-De-
mokratyczny, Unia Wolności i AWS odpowiadało za
kształtowanie polityki zagranicznej Polski po 1989 r.
Może pan i pana środowisko polityczne w takim dniu
jak dzisiaj dyskredytować poprzedników z Prawa i Spra-
wiedliwości, dyskredytować pana prezydenta Lecha
Kaczyńskiego, który tę politykę zagraniczną wresz-
cie postawił na właściwym miejscu, ale nie zaprze-
czycie państwo, że jeszcze kilka lat temu, przed doj-
ściem PiS-u do władzy, prezydent Republiki Francu-
skiej Jacques Chirac za czasów prezydentury pana
Aleksandra Kwaśniewskiego pouczał Polskę, że po-
winna siedzieć cicho i się nie odzywać, powinna się
cieszyć, że w ogóle jest zapraszana na salony europej-
skie. Dopiero rząd Prawa i Sprawiedliwości i pan
profesor Lech Kaczyński jako prezydent Rzeczypo-
spolitej Polskiej nadali Polsce właściwą rangę w jed-
noczącej się Europie i wreszcie spowodowali, że nasza
polityka zagraniczna i nasza rola w Europie jest od-
czytywana w sposób właściwy. Bardzo się cieszę, że
mogliśmy jako Prawo i Sprawiedliwość Polskę, ten
piękny okręt pod biało-czerwonym sztandarem pły-
nący po morzach i oceanach światowej polityki, oddać
w wasze ręce ze sztandarem podniesionym na naj-
wyższy maszt, że nie musieliście – tak jak my przed
prawie trzema laty – przejmować Polski, której poli-
tyka zagraniczna była prowadzona na kolanach.
Może pan, panie ministrze, przemilczeć pewne
fakty i uwydatniać rzeczy mało istotne. Gdy wrócił
pan z panem premierem z wizyty w Moskwie, uważał
pan za ogromny sukces to, co gdzieś na ucho powie-
dział podobno pan prezydent Putin panu premierowi
Donaldowi Tuskowi. Nie potrafił pan jednak słowem
wspomnieć o tym, jaka była rola pana prezydenta
Lecha Kaczyńskiego na szczycie w Bukareszcie.
O tym, jaka ona była, my, Polacy, i cała Europa do-
wiedzieliśmy się dopiero z wystąpienia ministra
spraw zagranicznych Czech, który informował o tym
opinię publiczną w jednym ze swoich wywiadów dla
obcojęzycznych stacji radiowych.
W polityce zagranicznej, jak słusznie pan powie-
dział, chodzi o to, aby szukać porozumienia, wyko-
rzystywać sukcesy swoich poprzedników, nie prze-
nosić na grunt krajowy kwestii tej polityki. Chodzi
o to, aby w Polsce o sprawach polityki zagranicznej
mówiono jednym głosem i nie wykorzystywano jej
do bieżących rozgrywek politycznych. Świetnie, że
pan minister to zrozumiał. Co jednak robiła Plat-
forma Obywatelska przez minione dwa lata rządów
PiS-u? Przecież państwo nie robiliście nic innego,
tylko próbowaliście wykorzystywać politykę zagra-
niczną do bieżących rozgrywek politycznych, do
próby wzmacniania swojej roli politycznej, licząc na
to, że być może dzięki temu uda się wam w sonda-
żach umocnić pozycję polityczną o jeden czy dwa
punkty procentowe.
(Poseł Jan Rzymełka: Nieprawda.)
To, co robiliście w tym czasie, było niezwykle
szkodliwe. Cieszę się, że może wreszcie to dzisiejsze
wystąpienie i ten apel ministra spraw zagranicznych
waszego rządu spowodują, że w Polsce o tych spra-
wach będzie się mówiło innym językiem, a nie postę-
powało w taki sposób, który jest dla naszego interesu
narodowego wysoce szkodliwy.
Gdy mówię o interesie narodowym, to nie sposób
nie odnieść się w tym momencie z wielką dezapro-
batą do słów, które w imieniu Platformy Obywatel-
skiej wygłosił z tego miejsca pan poseł, pan marsza-
łek Stefan Niesiołowski. Otóż pan marszałek był
łaskaw stwierdzić w języku, który jak zawsze w przy-
padku pana marszałka był mało dyplomatyczny, że
gdy słuchał wystąpienia reprezentanta Prawa i Spra-
wiedliwości, miał tu na myśli pana posła Kowala,
to wydawało mu się, że niektórzy, w domyśle polity-
cy Prawa i Sprawiedliwości, tak mocno stoją na
gruncie interesu narodowego, że mają płaskostopie.
Otóż, panie ministrze i nieobecny już panie mar-
szałku Niesiołowski, ja wolę być jednak w partii,
która ma płaskostopie, ponieważ stoi na gruncie
interesu narodowego, niż mieć przetrącony kręgo-
słup polityczny w zakresie polityki zagranicznej, jak
to jest w Platformie Obywatelskiej. Tego, co zrobi-
liście jeśli chodzi o interes narodowy, którym grali-
ście w minionym okresie jak kartą w grze politycz-
nej, na krajowym podwórku, my nie zrobimy nigdy.
Już raz tutaj przypominałem, że gdy Prawo i Spra-
wiedliwość znajdowało się w opozycji i rządy lewicy
podejmowały trudną i bardzo niepopularną decyzję
o wysłaniu wojsk polskich do Iraku, to nie próbowa-
liśmy populistycznie wykorzystywać tej sytuacji. To
Jarosław Kaczyński z tego miejsca, popierając sta-
nowisko rządu, wobec którego był w opozycji, mówił,
że to jest także nasza wojna. Wiedział bowiem do-
skonale, że interesem nadrzędnym, o wiele ważniej-
szym niż to, że być może skrytykowanie przez niego
poczynań rządu w tym zakresie spowoduje niewiel-
ki wzrost notowań jego partii, jest interes narodo-
wy. Brał on odpowiedzialność za swoje czyny i dzia-
łania. Tę odpowiedzialność bierzemy dzisiaj także
my, kiedy zabieramy głos w tej debacie. Jednak tym,
czego oczekujemy od pana, panie ministrze, oraz od
rządu Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stron-
nictwa Ludowego, jest to, aby naprawdę dbać o pol-
skie interesy, aby w sprawach polityki zagranicznej
kierować się ogólnonarodową zgodą.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Zbigniew Girzyński
Niestety, trudno o zgodę, kiedy wykorzystuje się
dzisiaj obszar polityki zagranicznej do walki z panem
prezydentem, sądząc, że być może w ten sposób uda
się zwiększyć szanse w wyborach prezydenckich pana
ministra spraw zagranicznych czy pana premiera,
w zależności od tego, który z panów zechce ujawnić
prezydenckie ambicje na finiszu tej rozgrywki.
Źle się dzieje, i jest to wina pana ministra spraw
zagranicznych i pana premiera, gdy nie prowadzi się
polityki zagranicznej w porozumieniu z panem pre-
zydentem, który dla polityki zagranicznej, i tego nie
negują nawet przeciwnicy pana prezydenta, zrobił
naprawdę wiele. Otóż nie można w takim kraju, ja-
kim jest Polska, liczącym prawie 40 mln Polaków,
który ma niezwykłą szansę być jednym z sześciu
najważniejszych krajów w Europie, w ten sposób
prowadzić polityki zagranicznej, bo to szkodzi Pol-
sce. I to na pana spadnie polityczna odpowiedzial-
ność, jeżeli nasze miejsce w Europie nie będzie ta-
kie, na jakie sobie zasłużyliśmy, panie ministrze,
ponieważ mamy ku temu potencję. I ja się głęboko
nie zgadzam z takimi sformułowaniami, jakie pa-
dały w wystąpieniu pana ministra, kiedy był pan
łaskaw powiedzieć, że Polska będzie normalnym
europejskim krajem, gdy będzie miała normalnych
europejskich sąsiadów po obu stronach swojej gra-
nicy, bo Polska jest normalnym europejskim krajem
i bez względu na to, jakich ma dzisiaj sąsiadów, ja-
kich miała wczoraj i jakich będzie miała jutro, za-
wsze będzie normalnym europejskim krajem, bo my
w Polsce musimy o to zadbać, panie ministrze. I pró-
ba insynuowania, próba ustawiania Polski w takiej
sytuacji, jaką pan zarysował w tych słowach, jest
wysoce niestosowna. (Dzwonek)
I jeszcze jedna istotna konkluzja, do której dosze-
dłem, gdy słuchałem wystąpienia pana ministra. Otóż
stwierdził pan, panie ministrze, że istotną rzeczą jest
przygotowanie – i to jest jeden z kluczowych momen-
tów w naszej polityce zagranicznej – Euro 2012. Po-
wiedział pan: testem nowoczesnej Polski w Europie
stanie się współorganizowanie z Ukrainą mistrzostw
Europy w piłce nożnej – oby patronował im duch wiel-
kiego Kazimierza Górskiego. Panie ministrze, ja bym
bardzo chciał, żeby tak ważnej sprawie patronował
duch i pana Kazimierza Górskiego, i wielu innych wy-
bitnych polskich sportowców, ale, po pierwsze, trzeba
wreszcie o to zadbać, a nie kompromitować Polskę na
arenie międzynarodowej, jak się to stało w Kijowie,
a po drugie… (Poruszenie na sali)
(Głos z sali: Panie marszałku, to już przesada.)
...trzeba o Euro zadbać, ponieważ to, co się dzieje
w polskiej piłce nożnej w zakresie korupcji, powodu-
je niestety, że duch Kazimierza Wielkiego bynajm-
niej... (Wesołość na sali) Kazimierza Górskiego, wiel-
kiego trenera polskiej reprezentacji, tej imprezie
dzisiaj niestety nie patronuje.
53
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Zbigniew Girzyński:
Kończę, panie marszałku, ostatnie zdanie.
Podtrzymując stanowisko, które wyraził już tutaj
pan poseł Kowal, wnoszę w imieniu klubu Prawo
i Sprawiedliwość o odrzucenie informacji ministra
spraw zagranicznych. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Dobrej informacji?)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Jarosław Wałęsa, Platfor-
ma Obywatelska.
Proszę uprzejmie.
Poseł Jarosław Wałęsa:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z tego, co powie-
dział pan poseł, można wywnioskować, że nie było
polityki zagranicznej przed ani po rządach PiS-u. Co
takiego w zasadzie zrobiliście, jak nie to, że skłócili-
ście większość państw Unii Europejskiej? Jeśli to jest
sukces waszej polityki zagranicznej, to rzeczywiście
sukcesy były.
Ale do rzeczy. W ciągu ostatnich miesięcy rozmo-
wy z amerykańskimi politykami o warunkach ewen-
tualnego umieszczenia w Polsce elementów tarczy
antyrakietowej zdominowały dialog między naszymi
krajami. Rząd pana Donalda Tuska stawia na więk-
szy pragmatyzm w naszych stosunkach nie tylko
w tej kwestii, ale również w kwestii szerszej wymia-
ny handlowej, militarnej i kulturowej. Pod tym
względem rząd polski zawrócił ze ścieżki przytaki-
wania, którą podążał rząd Jarosława Kaczyńskiego.
Na szczęście w porę udało się usprawnić negocjacje,
tym razem z uwzględnieniem polskiej racji stanu.
Pierwsze sukcesy już widać. Podczas wizyt pana pre-
miera Donalda Tuska oraz pana ministra Sikorskie-
go w USA padła odpowiedź na nasze propozycje do-
tyczące zwiększenia bezpieczeństwa Polski w przy-
padku umiejscowienia w naszym kraju elementów
tarczy.
I tutaj nasze stanowisko powinno być niezmienne.
Amerykańska propozycja jest ciekawa i godna roz-
ważenia. Przecież należy pamiętać, że na świecie są
państwa, które rozwijają programy rakietowe, więc
jest oczywiste, że należy rozważać wszelkie możliwo-
ści przeciwdziałania ambicjom państw bądź co bądź
niedemokratycznych. Jednak przed przystąpieniem
do szczegółowych negocjacji nad sprawą bazy w Pol-
sce powinniśmy upewnić się, w jaki sposób baza, jak
również współpraca ze Stanami Zjednoczonymi,
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
54 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jarosław Wałęsa
przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa Polski.
To kwestia priorytetowa, co do której nikt w Polsce
nie może polemizować.
Musimy domagać się klarownej i jasnej deklaracji
ze strony amerykańskiej, czy w wyniku zainstalowa-
nia bazy antyrakietowej w Polsce bezpieczeństwo
Polski nie ulegnie zmniejszeniu, a wręcz w jaki spo-
sób zostanie zwiększone, w jaki sposób Amerykanie
mogliby przyczynić się do zwiększenia efektywności
naszych sił zbrojnych i w jaki sposób mogliby je do-
posażyć. Można więc powiedzieć, że obecny rząd wró-
cił do warunku powiązania tarczy z przekazaniem
Polsce przez Amerykanów nowych systemów obrony
powietrznej krótkiego i średniego zasięgu, a także
z zawarciem dodatkowej umowy o współpracy woj-
skowej. W tej chwili nie pozostaje nam nic innego jak
poczekać na wyniki szczegółowych negocjacji, które
obecnie się odbywają.
Oczywiście nasze relacje z krajami Ameryki Pół-
nocnej nie powinny się ograniczać i nie ograniczają
się jedynie do rozmów na temat tarczy.
Na czym ma polegać lepsze wyważenie stosunków
z USA? Z jednej strony chodzi o utrzymanie i rozwój
leżących w interesie Polski różnorakich powiązań
z USA oraz utrzymanie silnej obecności Ameryki
w Europie. Polacy mają wszelkie powody, aby tego
chcieć. Z drugiej strony stosunki te nie mogą stawać
się ulicą jednokierunkową. Nie może być tak, że ko-
rzyści odnosi przede wszystkim jedna strona – ta
większa, potężniejsza i bogatsza. Nierównomierność
stosunków dwustronnych zawsze w końcu prowadzi
do reakcji, sprzeciwu i zakłóceń.
A konkretniej chodzi o to, aby stosunki polsko-
-amerykańskie były nie tylko lepiej zrównoważone
pod względem korzyści, ale również o to, aby nie kon-
centrować się w nich na sprawach militarnych i bez-
pieczeństwa, na których zależy Stanom Zjednoczo-
nym. Jak do tej pory Amerykanom nadzwyczaj łatwo
przychodziło przekonywanie naszych polityków do
tezy, że co jest dobre dla nich, jest również dobre dla
nas. To się oczywiście czasami zdarza, ale tylko cza-
sem i niezupełnie. Interesy stron, nawet bliskich so-
juszników, nigdy nie są tożsame.
Trzeba wyjść z tego zredukowania stosunków
polsko-amerykańskich do spraw wojskowych, a ści-
ślej: do udziału polskich żołnierzy w operacjach mi-
litarnych USA. Premier Tusk powinien jeszcze bar-
dziej zachęcać amerykańskich partnerów do większej
inicjatywy i szczypty szczodrości w sferze stosunków
gospodarczych, naukowych, technicznych i kontak-
tów międzyludzkich czy nawet do większego zainte-
resowania bezpieczeństwem energetycznym Polski.
To jest właśnie to nowe, pragmatyczne podejście
polskiej dyplomacji i właśnie to podejście powinno
w bardzo krótkim czasie przynieść konkretne odpo-
wiedzi naszych partnerów zza oceanu. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani poseł Beata Bublewicz, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Beata Bublewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z satysfakcją i zainteresowaniem wysłuchałam expo-
sé pana ministra, w którym przedstawił pan założe-
nia polityki zagranicznej w sposób spójny i perspek-
tywiczny. Tylko takie racjonalne i dalekowzroczne
planowanie może przynieść Polsce wymierne korzy-
ści. Cieszę się, że w swoim wystąpieniu poruszył pan,
panie ministrze, kwestię wizerunku Polski. To bar-
dzo ważne w prowadzeniu polityki zagranicznej każ-
dego kraju.
Jednym z najważniejszych aspektów dbałości
o ten wizerunek jest pomoc rozwojowa. Pomoc roz-
wojowa to zagadnienie istotne również dla każdego
człowieka wrażliwego na los innych ludzi i jednocze-
śnie świadomego faktu, że jego kraj jest częścią
ogromnej, światowej wspólnoty. To przede wszystkim
ważne dla Polaków. Blisko 80% naszego społeczeń-
stwa uważa, że Polska powinna wspomagać rozwój
krajów słabo rozwiniętych. Taki wynik badania na-
prawdę bardzo cieszy. Tym bardziej że dla nas, Pola-
ków, działalność tego typu ma tym większe znacze-
nie, że przez wiele lat sami byliśmy beneficjentami
pomocy zagranicznej. Można powiedzieć, że w du-
żym stopniu właśnie dzięki tej pomocy możemy
obecnie cieszyć się wolnością, demokracją, a także
członkostwem w instytucjach euroatlantyckich. Co
więcej, Polska zajmuje współcześnie wysoką pozycję
w światowych rankingach rozwojowych. Według
danych ONZ w 2005 r. zajmowaliśmy 37. miejsce, co
oznacza, że jesteśmy bogatsi od zdecydowanej więk-
szości państw świata. Z beneficjenta pomocy zagra-
nicznej staliśmy się obecnie donatorem, co jest nie-
wątpliwie naszym sukcesem. W wielu krajach pod-
stawowe prawa człowieka, takie jak: prawo do wody,
wyżywienia, dachu nad głową, edukacji, pomocy me-
dycznej, są łamane, a przyczyną tego jest chroniczna
nędza i ubóstwo – najważniejsze wyzwanie współcze-
snego świata.
Panie Marszałku! Panie Posłanki, Panowie Po-
słowie! Czy wiecie państwo, że prawie połowa ludno-
ści, mieszkańców naszego globu, czyli ok. 2,8 mld
ludzi, żyje za nie więcej niż 2 dolary dziennie? A po-
nad 1 mld z nich żyje w skrajnym ubóstwie – za mniej
niż 1 dolara dziennie.
Wysoki Sejmie! Wśród 50 najbiedniejszych krajów
świata 34 to kraje Afryki subsaharyjskiej. Wyjście
z ubóstwa może nastąpić tylko dzięki zapewnieniu
tym krajom stałego i zrównoważonego rozwoju, co
można osiągnąć jedynie wspólnym wysiłkiem wszyst-
kich rządów i społeczeństw. Co ważne, zdaniem aż
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Beata Bublewicz
prawie 60% ankietowanych Polaków powinniśmy
przede wszystkim pomagać krajom Afryki.
We współczesnym świecie pomoc zagraniczna jest
postrzegana jako bardzo ważny element międzyna-
rodowej aktywności każdego rozwiniętego państwa.
Przed nami wyzwania takie, jak szybkie przyjęcie
przygotowywanej obecnie przez MSZ ustawy doty-
czącej pomocy rozwojowej, która pozwoliłaby na efek-
tywniejsze wydatkowanie środków i, co się z tym
łączy, udzielenie skuteczniejszej pomocy. Uchwalenie
odpowiedniej ustawy jest niezbędne, gdyż zgodnie
z obecnym ustawodawstwem wszystkie działania
pomocowe muszą być rozliczane w systemie rocznym,
co uniemożliwia tak naprawdę udzielanie efektywnej
pomocy kierowanej na długofalowy rozwój krajów
najbiedniejszych, zgodnie z ich faktycznymi potrze-
bami, priorytetami oraz z uwzględnieniem ich pro-
blemów społecznych. Nie wolno nam się ociągać
w realizacji naszych zobowiązań, gdyż od tego, jak
będziemy wywiązywać się z naszych deklaracji udzie-
lania pomocy rozwojowej, zależy życie konkretnych
ludzi. Powinniśmy pamiętać, że walczymy o to, aby
osiągając do 2015 r. milenijne cele rozwoju, wykorze-
nić ubóstwo, które powoduje, że w dzisiejszym świe-
cie obfitości dzieci umierają z głodu lub na skutek
choroby, która teraz jest całkowicie uleczalna.
Powinniśmy też jasno zdawać sobie sprawę z fak-
tu, iż współpraca na rzecz rozwoju innych krajów nie
jest kwestią związaną tylko z czystą filantropią. Stra-
tedzy w dziedzinie polityki zagranicznej od dawna
zdają sobie sprawę, że akty altruizmu, udzielanie
wsparcia na cele odbudowy i rozwoju, spieszenie
z pomocą humanitarną tam, gdzie wydarzają się klę-
ski żywiołowe, to zarazem akty światłego działania
we własnym interesie, a troska o potrzeby innych
narodów jest wyrazem nowego fundamentu świado-
mości, że żyjemy w jednej globalnej społeczności
i musimy być solidarni ze światem zewnętrznym.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Jako ostatni w debacie głos zabierze pan poseł Jan
Rzymełka, Platforma.
Poseł Jan Rzymełka:
Ile mam minut?
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
19 minut. Może pan się rozwinąć.
Proszę bardzo.
(Poseł Jarosław Wałęsa: Do dzieła.)
55
Poseł Jan Rzymełka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W pierwszej kolejności chciałbym podziękować za
wspaniałe wystąpienie, a słuchałem już co najmniej
kilkunastu exposé ministrów spraw zagranicznych
w tym Sejmie, i zapewnić jako przewodniczący czy
prezydent Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentar-
nej, że posłowie w swoich pracach w grupach bilate-
ralnych, instytucjach międzynarodowych będą wspie-
rali pana ministra w prowadzeniu dobrej polityki
zagranicznej Polski na wszystkich frontach na wszyst-
kich kontynentach.
Chcielibyśmy również, aby Ministerstwo Spraw
Zagranicznych wykorzystywało nasze szerokie kon-
takty, nasze możliwości, naszą dogłębną znajomość
spraw, bo są tacy przewodniczący grup bilateralnych,
którzy od wielu kadencji w danym temacie się spe-
cjalizują i mogą stanowić ciekawe, interesujące źró-
dło informacji dla urzędników w Ministerstwie Spraw
Zagranicznych. Zresztą obserwujemy to na przykła-
dzie posłów z sąsiednich krajów europejskich, którzy
regularnie przyjeżdżają do Polski. Trudne tematy są
wpierw przedstawiane na spotkaniach bilateralnych
poselskich i później dopiero są dogłębnie rozpatrywa-
ne na poważnych spotkaniach przez ministrów.
Panie ministrze, wspominał pan dzisiaj, przedsta-
wiając to właściwie w nowych kategoriach, o czymś,
co nazywa się interesem narodowym polskim w po-
lityce zagranicznej. Chciałbym dodać tutaj jeszcze
jeden aspekt, w miarę nowoczesny, z zakresu polity-
ki zagranicznej, dotyczący pewnego nowego surowca
potrzebnego do rozwoju gospodarek – aspekt doty-
czący ochrony klimatu, ochrony środowiska, czyli to,
co nazywamy limitami emisji dwutlenku węgla. Bez
tego żaden sektor gospodarki, żadne duże polskie
przedsiębiorstwo się nie rozwinie. Okazuje się, że
w ostatnich latach, mimo że Polska była aktywnym
uczestnikiem prac i w Rio, i w Kioto i dokonała
ogromnej redukcji emisji dwutlenku węgla, w tej tak
zwanej „dyplomacji” dotyczącej ochrony klimatu zo-
stała ograna. Polska została ograna na forum euro-
pejskim, ponieważ potraktowano nas jak każdy inny
kraj, który nie dokonał odpowiedniej ilości redukcji
emisji. W związku z tym chciałbym zwrócić uwagę,
że potrzebna jest fachowa pomoc całej polskiej dyplo-
macji, wszystkich placówek, dla obecnie zajmującego
się tą tematyką ministra ochrony środowiska. Jego
służby i on sam nie dadzą rady prowadzić aktywnej
polityki, która w perspektywie wieloletniej pozwoli
Polsce otrzymać odpowiedni limit emisji dwutlenku
węgla, a bez tego nie rozwiniemy naszego przemysłu
cementowego, cukrowego, szklarskiego, już nie mó-
wiąc o energetyce i hutnictwie. Uważam za nasz
nowy priorytet narodowy walkę o odpowiedni poziom
emisji dwutlenku węgla. Chciałbym zapytać, czy re-
sort zdaje sobie sprawę z tego, że kraje unijne przy-
jęły ochronę klimatu za pewien dogmat, za główną
ideę, taką main idea, która właściwie jest nieudoku-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
56 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jan Rzymełka
mentowana, ograniczanie rozwoju gospodarczego
przez ograniczanie emisji na rzecz efektów, o których
mało wiemy, i dlatego chciałbym zapytać, czy Unia
Europejska, czy Komisja Europejska może nam po-
wiedzieć, kiedy będą efekty w zakresie stabilizacji
klimatu, czy w najbliższych 10, 50 czy 100 latach.
Jeżeli wykonamy wszystkie dyspozycje Unii Europej-
skiej w zakresie redukcji emisji, to wydawać się po-
winno, że Europa powinna dostać to, czego chciała,
czyli stabilizację klimatu. Pytanie: Kiedy to będzie?
Jeśli nie jest tak, to oznacza to, że jest to tylko zasło-
na dymna, że hasło „ochrona klimatu” jest zasłoną
dymną, a wszystkie regulatory gospodarcze, które
wynikają z debat o ochronie środowiska, są wielką
walką gospodarczą na świecie. Bo jeżeli najwięksi
emiterzy, Chiny, Indie, Rosja, Stany Zjednoczone,
niezbyt poważnie podchodzą do redukcji, to dlaczego
kraje, które chciałyby się rozwijać, takie jak Polska,
mają w tej chwili zaciskać sobie pętlę na szyi?
Ostatni temat, który chciałbym tu poruszyć, aby
nie wyczerpać w całości czasu, to temat, który wie-
lokrotnie już poruszałem. Chciałbym zapytać, czy
minister spraw zagranicznych wypracował nową me-
todę rozwiązania problemu naszej ambasady w Ber-
linie, niedaleko Bramy Brandenburskiej, bo temat
ten co najmniej od 10 lat jest w Izbie poruszany. Jest
to nasza negatywna wizytówka w Europie, w stolicy
największego państwa europejskiego, w miejscu,
gdzie codziennie przyjeżdża kilkadziesiąt wycieczek
autokarowych i niemieccy piloci mówią: Popatrzcie,
jak wygląda polska gospodarka, jak wygląda polska
wizytówka.
Resort czy ministrowie poprzedni praktycznie nic
nie zrobili. Mechanizm był taki: na posiedzeniu ko-
misji sejmowej mówiliśmy o tym, minister spraw za-
granicznych przekazał dyspozycje dyrektorowi gene-
ralnemu, który miał niby się zająć tą sprawą, a wia-
domo, że dyrektorzy generalni od już wielu kadencji
zajmują się tylko tym, żeby wyjechać na placówkę.
I okazywało się, że kolejny dyrektor generalny, po
kilku miesiącach działań w zakresie remontu naszej
ambasady, jeśli chodzi o decyzję, wyjechał na placów-
kę i sprawa nie została rozwinięta.
W imieniu wielu posłów zwracam się do pana mi-
nistra, aby wyznaczył terminy i osoby odpowiedzial-
ne, żeby w tym roku już rozpoczęły się prace. Jeśli
mamy rozebrać naszą fatalną ambasadę przy Unter
den Linden, to zróbmy to w konkretnych terminach.
Nie możemy już tego odkładać, gdyż Europa się z nas
śmieje. Jeżeli Niemcy potrafili w ciągu dwóch lat od
decyzji wybudować wspaniały budynek ambasady
blisko Sejmu – możemy sobie go obejrzeć – to my od
10 lat nie potrafimy wyremontować tego budynku czy
nawet go umyć. Stąd moja prośba w imieniu wielu
posłów do pana ministra o konkretne decyzje w spra-
wach budynku ambasady w Berlinie. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, tzw. debata generalna została
wyczerpana.
Teraz przechodzimy do zadawania pytań.
Osób chcących zadać pytanie jest 81, więcej niż
nas w tej chwili na sali. Mimo wielkich oporów
zgadzam się na 1,5-minutowy czas na zadanie py-
tania (Oklaski), ale mam prośbę o nieprzekracza-
nie tego czasu, bo będę musiał reagować, wyłącza-
jąc mikrofon.
Czas – 1,5 minuty.
Jako pierwszy pan poseł Artur Górski z Prawa
i Sprawiedliwości, który jest na sali.
Proszę uprzejmie.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W 2006 r. PKN Orlen SA zakupił prawie 90%
akcji litewskiej firmy Możejki Nafta w Możejkach za
łączną kwotę 2342 mln dolarów amerykańskich.
Dzięki tej inwestycji Polska plasuje się na pierwszym
miejscu wśród zagranicznych inwestorów na Litwie.
Jednak sprawa nie wygląda najlepiej. 29 lipca 2006 r.
dostawy ropy ropociągiem „Przyjaźń” do rafinerii
w Możejkach zostały wstrzymane przez stronę rosyj-
ską. Jako przyczynę zarządzająca ropociągiem rosyj-
ska spółka Transneft podała awarię techniczną oraz
konieczność przeprowadzenia remontu. Do dnia dzi-
siejszego, a minęło już prawie dwa lata, rafineria
w Możejkach otrzymuje ropę wyłącznie za pośrednic-
twem terminalu naftowego w Butyndze. Sytuacja ta
jest bardzo niekorzystna ekonomicznie dla Orlenu
i na dłuższą metę stanowi zagrożenie dla tego przed-
sięwzięcia, a zatem dla interesów Polski, w tej części
Europy. Mam w związku z tym trzy pytania.
Pierwsze pytanie: Jak rząd ocenia politykę Rosji
względem Polski jako kraju, który wypycha Rosję
z obszaru jej dotychczasowych wpływów gospodar-
czych i politycznych, i czy tych działań strony rosyj-
skiej nie można ocenić jako swoistej zemsty na pol-
skiej firmie?
Drugie pytanie: Jakie działania podejmuje rząd,
aby przywrócić dostawy rosyjskiej ropy do rafinerii
w Możejkach ropociągiem „Przyjaźń” i kiedy można
spodziewać się rozwiązania tego problemu?
I trzecie pytanie. Czy polski rząd wspierania dzia-
łania rządu litewskiego w tej sprawie, podejmowane
na arenie międzynarodowej? (Dzwonek)
Ostatnie pytanie wynika z tego, iż strona litewska
uważa, iż od obecnego polskiego rządu nie ma wspar-
cia na arenie międzynarodowej w tej sprawie, gdy od
poprzedniego rządu miała takie wsparcie. Dziękuję.
(Oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Chciałbym poinformować, że w tym momencie
lista zgłoszeń do zadania pytania zostaje zamknięta,
żeby już nie było wątpliwości.
Głos zabierze pani poseł Anna Sobecka, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Na zjeździe
Polonii w Toruniu posiadłam wiedzę, iż nie wszystkie
organizacje polonijne są jednakowo traktowane. Czy
to prawda, że zredagował pan minister czarną listę
działaczy polonijnych, z którymi służby dyplomatycz-
ne mają zakazane kontakty? Mówi pan: Polska dy-
plomacja jako skuteczna służba. Czy na tym ma po-
legać m.in. skuteczność tych służb?
I drugie pytanie: Według jakiego wzorca pańskim
zdaniem będzie funkcjonować Europa – łacińskiego
czy bizantyjskiego? Innymi słowy mówiąc: Która
z dwóch metod ustroju życia zbiorowego, którą pan
wspiera, dominuje w Europie, dominuje w Unii Eu-
ropejskiej? Obawiam się, że bizantynizm rośnie w siłę
kosztem łacińskości, bo przecież regulowanie wszyst-
kiego, wymuszanie jednolitych zachowań w tysiącach
drobnych spraw, przenoszenie różnych kompetencji
z prowincji do centrum, ograniczanie samorządności,
rosnąca biurokracja, pisanie praw bez względu na
etykę, wymuszanie poprawności politycznej, nauka
na służbie gospodarce, a nie na służbie prawdzie, re-
dukcja znaczenia narodów, usuwanie przeszłości – to
wszystko są elementy bizantyjskie. Wobec tego bar-
dzo prosiłabym o odpowiedź. Nic pan nie powiedział
na temat tego, jaką politykę pan minister proponuje
względem Wielkiej Brytanii i Tybetu. Co z budowa-
niem bezpieczeństwa energetycznego? Bardzo proszę
o odpowiedź na piśmie. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Proszę państwa, po raz drugi dzisiaj gotowość do
wystąpienia zgłosił minister spraw zagranicznych
pan Radosław Sikorski.
Bardzo proszę o zabranie głosu.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Naturalnie nie
będę w stanie szczegółowo odpowiedzieć na wszystkie
pytania. Zacznę jednak od wyrazów zdumienia, że
niedocenione zostały istotne moim zdaniem stwier-
dzenia na temat polityki bezpieczeństwa energetycz-
57
nego, pani poseł. To była spora część mojego wystą-
pienia i zachęcałbym do wgryzienia się w te treści.
Pan poseł Kowal zarzucił nam złe traktowanie
Komisji Spraw Zagranicznych w sprawach personal-
nych. Chciałbym zapewnić pana posła Kowala, że nie
przyszłoby nam do głowy wysyłanie do zaopiniowa-
nia przez Komisję Spraw Zagranicznych kandydatów,
których nominacje już zostały tego samego dnia wy-
stawione. Pan poseł Kowal raczył też powtórzyć
mantrę o odwracaniu się tyłem do Ukrainy. Nie
wiem, ile jeszcze można wykonać gestów i ile jeszcze
można otrzymać podziękowań i gratulacji od Ukra-
iny właśnie za działania, które podjęliśmy, tzn. oso-
biście pan premier Donald Tusk i ja. Może tylko po-
wiem, że na pięć miesięcy z Ukrainą podpisaliśmy
dwie ważne umowy. Ukraina razem z Gruzją były
przedmiotem naszych bardzo energicznych zabiegów
na szczycie Sojuszu Północnoatlantyckiego w Buka-
reszcie. Utrzymujemy niemalże codzienny kontakt
z Ukrainą i mamy bardzo dobre, ważne relacje. By-
łem w Kijowie dwa razy, pan premier Tusk był w Ki-
jowie, mamy nadzieję, że odwiedzi nas też w Warsza-
wie pani premier Tymoszenko. W Kijowie nie słyszy
się, żeby tamtejsze media mówiły o tym, że premier
Ukrainy powinna jechać do Warszawy, zanim poje-
chała do Moskwy. Myślę, że tutaj jest potrzebna więk-
sza równowaga.
Polska też prowadzi politykę historyczną, i to sku-
teczną politykę historyczną. Proszę tylko zauważyć,
ile zyskał międzynarodowego rozgłosu i jaki ma
wpływ edukacyjny film Andrzeja Wajdy „Katyń”. To
jest oczywiście film zrealizowany w sektorze prywat-
nym, ale cieszę się z tego, że Wojsko Polskie – jeszcze
dzięki mojej decyzji w poprzednim rządzie – udzieliło
temu filmowi praktycznego wsparcia.
Pan poseł Kowal zarzuca rządowi niekonse-
kwentną politykę wobec Białorusi, tak jakby spoty-
kanie się z władzami białoruskimi było jakąś zdra-
dą interesów opozycji białoruskiej. Panie pośle, pan
premier Donald Tusk spotykał się i z panem Milin-
kiewiczem, i z panią Borys, ja się z nimi spotykam
i oni nas właśnie do tego namawiają. Jest to albo zła
wola, albo po prostu nieznajomość realiów białoru-
skich i stanowiska tej opozycji. A więc ten zarzut
muszę odrzucić.
Pani posłanka Jolanta Szymanek-Deresz stwierdzi-
ła, że sukces naszej polityki zagranicznej po 1989 r. to
także sukces lewicy. Tak, przyznaję, to także sukces
lewicy. W sprawach dla Polski najważniejszych, takich
jak wejście do Unii Europejskiej czy do Sojuszu Północ-
noatlantyckiego, po pierwotnych wahaniach lewica
poparła główny nurt polskich starań.
Odrzucam znowu argument o braku koncepcji
zachęcania Ukrainy do integracji. Pani poseł, opada-
ją mi ręce. Jednym z głównych przesłań mojego prze-
mówienia było to, jak możemy poprzeć i pomóc Ukra-
inie i jak bardzo staramy się, aby przekonać do tego
także naszych zachodnioeuropejskich partnerów, ale
widocznie to moja wina, że jeszcze nie dość dobitnie
się wyrażałem.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
58 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
W tym zakresie mówiłem także o tym, aby grani-
ca strefy Schengen nie była granicą, która utrudnia
kontakty międzyludzkie. Na tym m.in. ma polegać
europejska polityka sąsiedztwa: aby nasze przejścia
graniczne miały godziwy, europejski standard, aby
wjazd do Unii Europejskiej nie wiązał się z taką ge-
henną, jaką my pamiętamy jeszcze z dawnych czasów
przy przekraczaniu granicy nawet do byłego Związku
Radzieckiego.
Pani posłanka pyta, co zrobiliśmy, aby zbliżyć się
z Serbią. Błagam o czytanie gazet. Parę dni temu tą
ręką podpisałem umowę stowarzyszeniową Unii Eu-
ropejskiej z Serbią. Wymagało to błyskawicznych
działań premiera Donalda Tuska, błyskawicznej de-
cyzji Rady Ministrów, która dała mi zgodę na podpi-
sanie tej umowy, i w zeszłym tygodniu tego ważnego
aktu dokonaliśmy.
Tak samo nie przyjmuję zarzutu o nieskuteczną
czy mało szczodrą politykę rozwojową i humanitar-
ną. MSZ ma w tym roku najwyższy w historii budżet
na pomoc rozwojową i w tym roku po raz pierwszy
3 dni po uchwaleniu budżetu były już rozpisane kon-
kursy dla organizacji pozarządowych, aby mogły jak
najszybciej ruszać z finansowaniem programów. Da-
libóg, uważam, że jestem niewinny, jeśli chodzi o ten
zarzut, szczególnie że chociażby dzisiaj, w 24 godziny
po tragicznym huraganie w Birmie, już podpisałem
decyzję o uruchomieniu 500 tys. zł na pomoc ofiarom
tej tragedii.
Oczywiście emisja gazów cieplarnianych to coś,
z czym jako ludzkość musimy sobie poradzić, ale pa-
miętajmy o naszych polskich ograniczeniach. Polska
w kategoriach Unii Europejskiej jest jeszcze krajem,
który odrabia zaległości rozwojowe, szczególnie go-
spodarcze. Jednocześnie jest krajem, który w więk-
szym niż inni stopniu zależy od spalania węgla dla
generacji elektryczności.
Tak więc w tym zakresie, mając jednocześnie na
uwadze emisję i naszą chęć ograniczania emisji ga-
zów cieplarnianych, spodziewamy się, że nasi euro-
pejscy partnerzy uznają, iż koszty radzenia sobie
z tym problemem muszą rozłożyć się sprawiedliwie,
nie mogą rozkładać się w nieproporcjonalny sposób
na tych, którzy jeszcze doganiają w rozwoju średnią
europejską.
To, że Polska jakoby nie zauważyła perspektywy
rozpoczęcia negocjacji między Unią Europejską a Fe-
deracją Rosyjską, znowu budzi moje zdumienie, bo
dosłownie w zeszłym tygodniu był to główny punkt
obrad Rady do Spraw Ogólnych i Stosunków Ze-
wnętrznych Unii Europejskiej. To było właśnie to
spotkanie, na którym w imieniu Polski zdjąłem weto
na dalsze negocjacje. To było to spotkanie, na którym
wspierałem Litwę w niektórych jej uzasadnionych
dążeniach, nie dołączając się do weta. Mam nadzieję,
że ten proces doprowadzi w ciągu tygodni, a nie mie-
sięcy, do rozpoczęcia negocjacji. Prawie nie ma dnia,
żebyśmy się tą sprawą nie zajmowali.
Postulat rozmawiania ze Stanami Zjednoczonymi
jak równy z równym w sprawie tarczy, i w ogóle, jest
oczywiście bardzo szlachetny. Myślę, że z jedynym
supermocarstwem powinniśmy rozmawiać jak przy-
jaciel z przyjacielem. Zarysowałem, jakie są nasze
główne oczekiwania wobec Stanów Zjednoczonych.
Same minusy, jeśli chodzi o kontakty z Niemcami,
brak otwarcia rynku pracy. Czy naprawdę chcemy
tak szybko otwierać rynek pracy, jeśli chodzi o Niem-
cy? W niektórych sektorach już mamy braki na ryn-
ku zatrudnienia. Niektórzy inwestorzy – ważni, ko-
reańscy, japońscy – już zaczynają nas pytać, skąd
weźmiemy pracowników do ich fabryk.
Dziękuję za pytanie panu przewodniczącemu
Grzybowi. Z przyjemnością mogę odpowiedzieć na
pytanie o służbę konsularną i otwieranie nowych
konsulatów w tych miejscach, gdzie mieszkają Pola-
cy, i poinformować, że choć co prawda jeszcze oficjal-
nie nie przecięliśmy wstęgi, otwierając nowy konsu-
lat w Manchesterze, to w dniu dzisiejszym rozpoczął
on pracę.
Pan marszałek Borowski zarzucił nam, że nie
podjęliśmy kwestii Karty Praw Podstawowych. Przy-
pominam, że Polska przystąpiła do Karty Praw Pod-
stawowych, jedynie zawarowała sobie możliwość
niestosowania wszystkich jej zapisów w wewnętrz-
nym orzecznictwie. Wszyscy widzimy, jakie są turbu-
lencje w związku z potrzebą ratyfikacji traktatu
w Lizbonie. Wyobraźmy sobie, co by się stało, gdyby
rząd nie przystąpił do protokołu brytyjskiego i gdyby
dał części opozycji powód do blokowania ratyfikacji
traktatu.
Co do europejskiej polityki sąsiedztwa chcę po-
wiedzieć, że to jest jedna z tych spraw, o których nie
mogę jeszcze publicznie mówić, ale jestem dobrej
myśli. Sprawa jest stosunkowo zaawansowana. W naj-
bliższych tygodniach usłyszycie państwo, jakie są
rezultaty. To są sprawy, do których najpierw musi-
my się przygotować i przekonać w tym zakresie na-
szych europejskich partnerów. To się dzieje zakuli-
sowo, ale trwa proces, który uruchomił premier
Donald Tusk na posiedzeniu Rady Europejskiej
w grudniu ubiegłego roku i który kontynuował
w zeszłym miesiącu. Mamy nadzieję, że zostaną
podjęte bardzo dobre decyzje.
Postulat wycofania się z negocjacji w sprawie tar-
czy, bo nie akceptujemy hegemonii amerykańskiej.
Panie marszałku, gdyby ta hegemonia amerykańska
była taka, jaką była kiedyś hegemonia radziecka, to
wcale nie musielibyśmy negocjować tej umowy, po-
nieważ już dawno byśmy ją zaakceptowali. To, że tak
potężne państwo – być może najpotężniejsze w histo-
rii – rozmawia z nami, modyfikuje swoje stanowisko
negocjacyjne w odpowiedzi na nasze potrzeby, dowo-
dzi tego, że hegemonia ta jest wyjątkowo łagodna jak
na standardy europejskie i historyczne.
Mam wrażenie, że panu posłowi Lisowi już odpo-
wiedziałem, mówiąc o Serbii i o tym, że podpisaliśmy
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
umowę. Jesteśmy też gotowi obniżyć czy nawet znieść
opłaty wizowe dla Serbów, ale sprawa jest bardziej
skomplikowana, niż to się na pierwszy rzut oka wy-
daje. Dzisiaj obowiązują opłaty wizowe wobec obywa-
teli Bośni i Hercegowiny oraz wobec obywateli Koso-
wa. Jeśli zniesiemy opłaty wizowe dla Serbów, a pa-
miętajmy, że Serbowie w Kosowie oraz w Bośni
i Hercegowinie mają serbskie paszporty, to co będzie-
my robić? Będziemy zachęcać do ruchów odśrodko-
wych w tych krajach, a to nie jest coś, na czym nam
zależy, wręcz przeciwnie.
Pan poseł Tadeusz Iwiński zapytał, czy w MSZ
pracują ludzie, którzy łamali prawo. Jeśli dobrze do-
słyszałem, to opierał się na informacjach z tzw. ra-
portu Antoniego Macierewicza. Jest to dla mnie no-
wość, że pan poseł Iwiński traktuje raport pana posła
Macierewicza jako wiarygodne źródło informacji. Na
skutek doniesienia pana ministra byłem już wzywa-
ny do prokuratury. Cieszę się, że nie muszę państwa
prosić o przysyłanie mi paczek do więzienia, bo pro-
kuratura nie stwierdziła popełnienia przestępstwa.
Dla mnie raport nie jest aż tak wiarygodny. Oczywi-
ście, jeżeli prokuratura czy sądy stwierdzą łamanie
prawa w moim resorcie, wyciągnę z tego powodu kon-
sekwencje. Chciałbym też zapewnić pana posła Iwiń-
skiego, że mamy kontakty ze sztabami, a w niektó-
rych wypadkach z samymi kandydatami na prezy-
denta Stanów Zjednoczonych.
Jeśli chodzi o likwidację konsulatów, to chciałbym
uprzedzić, że podobnie jak ja będziecie państwo
otrzymywać maile, listy, odezwy w sprawie likwidacji
placówek. Z każdą placówką związana jest jakaś gru-
pa osób, które skorzystały na jej działalności i będą
jej bronić, gdyż w przeszłości zrobiła coś dobrego.
Decyzję o likwidacji niektórych placówek podjąłem
po dogłębnym zbadaniu tego, na ile to dobro, które
czynią, jest proporcjonalne do kosztów, jakie ponosi
podatnik. Jeżeli istnieje placówka, w której rocznie
wydaje się np. 90 wiz i 3 paszporty, a kosztuje ona
kilka milionów złotych, to mam nadzieję, że zgodzicie
się państwo, że to nie jest optymalne wykorzystanie
pieniędzy podatnika. Dlatego w podobnych wypad-
kach będziemy takie decyzje podejmować, bo przyję-
cie priorytetów oznacza wybór, a wybieranie czasami
oznacza podejmowanie bolesnych decyzji.
Musimy sobie uświadomić konsekwencje wejścia
do strefy Schengen i implementacji traktatu lizboń-
skiego. Będąc w grupie Schengen, jesteśmy w strefie,
w której w sensie konsularnym, w sensie wizowym
Europa nie jest już zagranicą. Nasze konsulaty
w Europie Zachodniej, które jeszcze parę lat temu
wydawały tysiące, czasami dziesiątki tysięcy wiz,
dzisiaj wydają ich kilkadziesiąt. Naprawdę nie jest
dobrym pomysłem utrzymywanie tam całych wielo-
osobowych wydziałów konsularnych. W tej chwili
wizę uprawniającą do przyjazdu do Polski, wizę
Schengen, można uzyskać w dowolnej placówce do-
59
wolnego kraju członkowskiego Unii Europejskiej. To
oznacza, że w niektórych miejscach osoby pragnące
przyjechać do Polski będą korzystać z konsulatów
innych krajów, a w innych to my będziemy obsługi-
wać ludzi, którzy chcą pojechać np. do krajów Europy
Zachodniej. Taką sytuację mamy np. na Ukrainie,
w kraju, w którym wydajemy najwięcej wiz. Sądzili-
śmy, że np. we Lwowie, gdzie jest spiętrzenie wyda-
wania wiz, nasi ukraińscy pobratymcy będą chcieli
uzyskiwać wizy uprawniające do przyjazdu do Polski
w innych konsulatach. Tymczasem zdaje się, że wolą
przyjść do konsulatu polskiego, aby uzyskać wizę
uprawniającą do przyjazdu do innych krajów, ale za-
panujemy nad tym.
Chciałbym, abyśmy coś zapamiętali, drobna spra-
wa. Pan poseł Kowal prosił mnie, abym mówił biblij-
nie: tak, tak – nie, nie, więc powiem biblijnie. Gdy
przyszedłem do resortu, nie miałem projektu umowy
polsko-ukraińskiej w sprawie małego ruchu granicz-
nego, mimo że o tym, iż wejdziemy do strefy Schen-
gen, wiedzieliśmy wiele miesięcy, a nawet wiele lat
wcześniej. Jeśli więc mówimy o czynach, to był to
jeden z moich czynów, dlatego że Ministerstwo Spraw
Zagranicznych, gdy pan poseł w nim zasiadał, mogło
skutecznie działać.
(Poseł Jan Kulas: Wstyd dla pana posła.)
Dziękuję panu marszałkowi Niesiołowskiemu za
to, że wezwał do nieużywania sprawy Katynia do gry
politycznej. Nigdzie nie mówiłem, że to jest sukces
polskiej dyplomacji. Dziennikarz zapytał mnie o na-
szą politykę historyczną wobec Rosji, powiedziałem
mu więc, zgodnie z prawdą, że pan prezydent Putin
wspomniał o zbrodni katyńskiej, ale jest to rzecz tak
oczywista, że nie uważałem tego za sukces. Media
rosyjskie czasami jeszcze powielają nieprawdziwe
stereotypy propagandy sowieckiej na ten temat,
a prezydent Putin powiedział prawdę o Katyniu jako
o zbrodni Stalina; to po prostu stwierdzenie faktu,
a nie czyjś sukces.
Z posłem Lipińskim już rozmawialiśmy w kulu-
arach. Odziedziczyliśmy Kartę Polaka jako gołą usta-
wę, bez rozporządzeń wykonawczych, bez żadnego
planu jej wdrożenia, a to jest stosunkowo trudna
sprawa, bo wymaga de facto wyprodukowania doku-
mentu tożsamości podobnego do naszego dowodu
osobistego. Pierwsze karty zostały wręczone, spo-
dziewamy się, że ten proces będzie przybierał na sile.
Dziękuję za deklarację, że klub reprezentowany przez
pana posła Lipińskiego, Prawo i Sprawiedliwość, jest
gotów rozważyć poprawki do tej ustawy. Normalna
rzecz, trzeba sprawdzić w praktyce i pewnie będzie
trzeba uściślić niektóre zapisy.
Przyjmuję do wykonania niektóre sugestie pani
posłanki Leny Dąbkowskiej-Cichockiej, szczególnie
jeśli chodzi o sprawy niemieckie, np. aby przyjrzeć
się typowi badań, jakie prowadzi Centrum Badań
Historycznych w Berlinie. Absolutna zgoda, że to nie
powinno być tylko badanie rzeczy przyjemnych i ła-
twych, bo historia polsko-niemiecka w tamtych la-
tach nie była przyjemna ani łatwa.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
60 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
Jaką treścią chcemy wypełnić Trójkąt Weimar-
ski? Trójkąt Weimarski daje nam dostęp do procesu
decyzyjnego dwóch krajów Unii Europejskiej, które
w wielu sprawach mają przemożny wpływ na poli-
tykę Unii, więc jest instrumentem politycznym.
Tam nie będziemy mówić o jakichś jednostkowych
sprawach, ale o koncepcjach strategicznych i długo-
falowych.
Natomiast zaniepokoiła mnie pani posłanka, mó-
wiąc, że likwidacja KIE, czyli takiego zbiorowego
ministra, jest złym pomysłem. Przypomnę, że za cza-
sów rządu Prawa i Sprawiedliwości KIE nie zebrał
się ani razu, więc po co utrzymywać fikcję?
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Proszę.)
Jeśli chodzi o Urząd Komitetu Integracji Europej-
skiej, to uważamy, że jego połączenie z Minister-
stwem Spraw Zagranicznych da nam ekonomię ska-
li, bo sprawy Unii Europejskiej są wyjątkowo skom-
plikowane i nie powinno być wielu ośrodków, które
będą koordynować naszą politykę europejską.
Proszę państwa, będą jeszcze pytania, nie chciał-
bym przedłużać. Na szczegółowe pytania bardzo
chętnie odpowiem na piśmie. Mam nadzieję, że odpo-
wiedziałem chociaż na niektóre państwa pytania.
Panu posłowi Girzyńskiemu chciałem przekazać,
że uważam, iż on też modnie się ubiera, bo zdaje się,
że miał co do tego jakąś wątpliwość.
A poza tym, panie marszałku, uważam, że pałac
kultury powinien być zburzony. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Bardzo dyplomatycz-
ne wystąpienie.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Kontynuujemy zadawanie pytań.
Głos zabierze pani poseł Krystyna Grabicka, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Panie Ministrze! Od kilkunastu lat mówi się, że
naród polski jest ciemny, zacofany i okrutny dla
innych. Historycznie rzecz ujmując, zajmowaliśmy
się gnębieniem mniejszości, mordowaniem Żydów
i wypędzaniem Niemców. Kampania zawstydzania
i obrzucania błotem polskości wciąż trwa. Media
bombardują nas tym codziennie. Jakie działania
podejmuje MSZ, aby ten nieprawdziwy obraz Pola-
ków zmienić, aby pokazać prawdę o Polakach, aby
taki człowiek jak pan Gross przestał nas bezkarnie
opluwać?
Panie Ministrze! Planowana jest budowa nowego
gazociągu z Rosji do Europy Zachodniej w wersji po-
łudniowej, który ma przebiegać przez Morze Czarne,
Bułgarię, Austrię do Włoch, po raz kolejny omijając
Polskę. Co rząd zrobił lub zrobi, aby do tego nie do-
puścić?
Następne pytanie. Pan premier, będąc w Izraelu,
zapowiedział wypłaty rekompensat za nacjonalizację
majątku. Wiemy jednak, że kpiąc z historii XX w.,
ręce po odszkodowania wyciągają również Niemcy,
którzy byli przecież agresorami. Oceniają oni utra-
cone w Polsce mienie na ok. 20 mld euro. Jeśli przyj-
miemy ustawę reprywatyzacyjną, pomijając Niem-
ców, to odwołają się oni do Trybunału w Strasburgu
lub Luksemburgu. W jaki sposób MSZ wymusi na
rządzie Niemiec, by przed wejściem w życie ustawy
reprywatyzacyjnej jednoznacznie przejął roszczenia
Niemców?
Ostatnie pytanie. W imię jakich racji Polska za-
angażuje się w konflikt w Czadzie, wysyłając tam
naszych żołnierzy i narażając ich życie, aby bronić tej
dawnej kolonii francuskiej? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Marzena Machałek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Machałek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Bardzo uważnie wysłuchałam pana wystąpienia i przy-
znam szczerze, że trudno nie zgodzić się z wieloma
sformułowaniami zawartymi w tym swoistym expo-
sé. Bo czyż nie jest prawdą, że wzmacnianie wolności
i demokracji służy Rzeczypospolitej? Jest to, jak ma-
wia klasyk, oczywista oczywistość. Obecność w Eu-
ropie należy budować na poczuciu własnej wartości
– z tym też trudno się nie zgodzić. Należy wzmocnić
rolę Polski w światowym systemie bezpieczeństwa
– to też jest oczywiste. Należy kreować pozytywny
wizerunek, dbać o Polaków rozproszonych po świecie
i budować sprawną służbę dyplomatyczną.
Chciałabym zwrócić w tym momencie uwagę na
dwie sprawy. Po pierwsze – może ujmę to bardziej
złośliwie – trudno budować poczucie własnej wartości
w Europie w myśl zasady, że jak się nie jest panną
posażną, to trzeba się ładnie uśmiechać.
Natomiast odnośnie do drugiej kwestii chciała-
bym zadać już, bardziej konkretne pytanie: Jak
mamy dbać o Polaków rozproszonych po świecie? Czy
planując, panie ministrze, likwidację polskich placó-
wek dyplomatycznych? Mam wrażenie, że zamiast
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Marzena Machałek
ekspansji dyplomatycznej, która w zjednoczonej Eu-
ropie pozwoliłaby zachować równowagę naszych in-
teresów, w związku z szukaniem oszczędności we
wszystkich resortach mamy do czynienia z likwido-
waniem naszej dyplomacji. Chciałabym wiedzieć,
jakie kryteria o tym decydują i w jaki sposób zostaną
zabezpieczone interesy Polaków rozproszonych po
świecie, jeśli będziemy likwidować nasze placówki
dyplomatyczne. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tomasz Kamiński, klub Le-
wica.
Poseł Tomasz Kamiński:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Mam nadzieję, że burzenie Pałacu Kultury
i Nauki nie będzie filarem pana polityki zagranicznej.
Po tym, co usłyszałem, już wiem, że tak nie będzie.
To tak w ramach żartu, bez złośliwości.
Panie Ministrze! Bardzo prosiłbym o odpowiedź
na pytanie, jaka modyfikacja stanowiska Stanów
Zjednoczonych miała miejsce w sprawie tarczy anty-
rakietowej. Bardzo prosiłbym o odpowiedź na to py-
tanie.
Kolejne pytanie. W dniach 21 i 22 kwietnia 2008 r.
we Lwowie miała miejsce polsko-ukraińska konfe-
rencja w sprawie wspólnego organizowania Euro
2012. Ze strony ukraińskiej w tej konferencji uczest-
niczyli prezydent Ukrainy Wiktor Juszczenko, wice-
premier, minister transportu, minister obrony naro-
dowej. Ze strony polskiej – tylko wiceprezydenci miast
gospodarzy Euro 2012. Wojewoda podkarpacki po-
dobno dostał zakaz udziału w tejże konferencji. Pro-
szę o odpowiedź, czy to jest prawda.
Chciałbym zadać jeszcze jedno pytanie, chodzi
o konsulat we Lwowie, o którym pan wspomniał.
(Gwar na sali)
Panie ministrze, bardzo bym prosił, zadaję py-
tania...
Na moją interpelację z 20 lutego otrzymałem od-
powiedź oczywiście po ustawowym terminie. Nie jest
ona opublikowana w Internecie, nie wiem dlaczego.
Z tej odpowiedzi wyłania się sielankowy obraz funk-
cjonowania polskiego konsulatu we Lwowie. (Okla-
ski) Tymczasem 11 kwietnia wójt gminy Nozdrzec,
który prowadzi wspólny projekt z partnerami z Ukra-
iny, starał się o wizy dla nich. Cały dzień czekali pod
konsulatem. Zostali pretensjonalnie potraktowani
przez pracowników konsulatu, po czym otrzymali
wizy jednokrotnego przekroczenia granicy. Powta-
rzam, prowadzą oni wspólny projekt z wykorzysta-
niem środków unijnych. Czy tak ma wyglądać nasza
61
polityka wobec Ukrainy, gdzie mamy być motorem
wschodniej polityki zagranicznej Unii Europejskiej?
Serdecznie dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Stanisław Wziątek, Lewica
i Demokraci.
Nie widzę pana posła.
Pan poseł Józef Piotr Klim, Platforma Obywa-
telska.
Proszę uprzejmie.
Poseł Józef Piotr Klim:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Chciałbym podziękować panu za deklaracje
dotyczące Białorusi i całej granicy wschodniej, za to,
że jest pan zwolennikiem otwierania się, ułatwień
w kontaktach handlowych i w ruchu granicznym.
Wejście do grupy Schengen spowodowało, że część
podmiotów gospodarczych, które prowadzą interesy
ze Wschodem, przeżywa kłopoty. Dzięki Bogu, ten
rząd doprowadził już do małego ruchu granicznego
z Ukrainą.
W związku z tym mam pytanie. Jak ocenia pan
szanse sfinalizowania takiego układu z Rosją, a szcze-
gólnie Białorusią? Wiem, że to są bardzo trudne pro-
blemy polityczne. Wiem, że do tanga trzeba dwojga.
Ale też wiem, że musimy wspólnie to wykonać. Jak
pan widzi szanse tego układu w przyszłości i czy będą
podejmowane inne działania, które mają na celu uła-
twienia w przekraczaniu granicy wschodniej? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Jan Filip Libicki.
Pan poseł Adam Rogacki, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Nie ma pana posła.
Pani poseł Danuta Jazłowiecka, Platforma Oby-
watelska.
Pan poseł Jarosław Wałęsa, Platforma Obywa-
telska.
Proszę bardzo.
Poseł Jarosław Wałęsa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Panie ministrze, w swoim wystąpieniu słusznie pan
zauważył, że Sojusz Północnoatlantycki przeżywa
pozorny czy niepozorny, ale w jakimś sensie kryzys
tożsamości. Trafnie spostrzegł pan, że najwyższy
czas, by NATO wypracowało nową strategię. Czy pod
tym względem Polska może w jakiś sposób jeśli nie
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
62 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jarosław Wałęsa
przewodniczyć, to przynajmniej być inicjatorem de-
baty wewnątrz sojuszu? Czy nie uważa pan, że sama
Unia Europejska – mam na myśli jej uzupełniającą
albo wzmacniającą rolę – może mieć wpływ na wy-
pracowanie nowej strategii dla sojuszu? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję uprzejmie.
Pan poseł Tadeusz Sławecki z PSL ma głos.
Poseł Tadeusz Sławecki:
Panie Ministrze! Pan użył bardzo budującego sfor-
mułowania: będziemy gotowi, podobnie jak cała Unia
Europejska, udzielić Białorusi pomocy w jej rozwoju.
Rozumiem, że nie chodzi tylko o rozwój gospodarczy,
ale szeroko rozumiany. Ten rząd już poczynił pewne
kroki, po raz pierwszy od 4 lat były posiedzenia pol-
sko-białoruskich komisji mieszanych do spraw gospo-
darczych, do spraw kultury. Jest też dużo do zrobienia
w sferze edukacji. Myślę, że my jako parlamentarzyści
również powinniśmy zacząć rozmawiać.
Mam konkretne pytanie: Czy widzi pan możli-
wość reaktywowania po 4 latach w tej kadencji Sejmu
Polsko-Białoruskiego Zespołu Parlamentarnego?
Jest wielu posłów, którzy chcieliby w nim pracować.
Drugie moje pytanie dotyczy ewentualnego za-
mknięcia naszej placówki w Ułan Bator. W 1997 r.
byłem świadkiem, jak – również z tzw. względów eko-
nomicznych – zamykano tę placówkę. W ubiegłym
roku była tutaj delegacja polskiego Sejmu. Widzimy,
że w tym bardzo przyjaznym dla nas kraju, o którego
surowce bije się cały świat, tak jak o surowce Kazach-
stanu, zamknięcie tej placówki myślę, że dzisiaj na-
leżałoby ponownie przeanalizować, o co pana proszę.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Romuald Ajchler, Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Otóż w swoim wystąpieniu podniósł pan temat likwi-
dacji konsulatów, zresztą dając przykład, że niektóre
wydają po kilkanaście wiz albo po kilka paszportów.
Trzeba się zgodzić z tym, że funkcjonowanie takich
właśnie placówek jest nieracjonalne. Natomiast wspo-
mniał pan również o konsulacie na Ukrainie, kon-
kretnie we Lwowie. Niedawno rozmawiałem z konsu-
lem, a to z bardzo prostego powodu, wykręciłem nu-
mer telefonu, który znajduje się na stronach interne-
towych i konia z rzędem temu, kto się do tego konsu-
latu dodzwoni. Panie ministrze, proszę to sprawdzić.
Proszę wykręcić numer, a z taśmy, tam jest automa-
tyczna sekretarka, odezwie się miła pani. Oczywiście
skorzystałem z uprzejmości pańskiego gabinetu, do-
stałem właściwy telefon i doszło do rozmowy z kon-
sulem. I rzeczywiście on mówi: Panie pośle, ma pan
rację, że ma pan zastrzeżenia co do funkcjonowania
konsulatu, ale my mamy możliwość wydawania na
przykład 800 wiz, a powinniśmy wydawać ich 5 tys.
Powiedział pan zresztą o tym.
W związku z powyższym, namawiam pana, panie
ministrze, aby radykalnie wspomóc tę placówkę. Tam
chodzi o kilka etatów więcej, aby nie było wydarzeń
podobnych do tych sprzed Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa przy składaniu wniosków.
Obywatele ukraińscy chcą przyjeżdżać do Polski.
(Dzwonek) Już kończę, panie marszałku.
Podjąłem tę interwencję z bardzo prostego powo-
du. Są potrzebni pracownicy sezonowi, na przykład
w tej chwili do wycinania czy zbierania szparagów,
ale ci ludzie w żaden sposób, chcąc przyjechać tutaj,
nie mogą uzyskać wiz właśnie ze względu na niemoż-
liwość rozpatrzenia wniosków i brak etatów w kon-
sulacie we Lwowie. Prosiłbym, żeby w trybie pilnym,
panie ministrze, wspomóc tę placówkę. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Stanisław Stec, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Wspomniał pan w swoim wystąpieniu, i później
w odpowiedzi na pytania, o partnerskich stosunkach
ze Stanami Zjednoczonymi, wręcz o przyjaźni. Jeże-
li między przyjaciółmi jest zaufanie, to dlaczego stro-
na amerykańska wciąż nie ma do nas zaufania i nie
znosi wiz? Naprawdę przejdzie pan, panie ministrze,
do historii, jeżeli pan tę kwestię załatwi, bo inaczej
będziemy ostatnim krajem środkowoeuropejskim, w
którym będą obowiązywały wizy do Stanów Zjedno-
czonych. Jest to upokarzające dla partnera, jeżeli już
mamy być zaliczani do partnerów.
Drugie pytanie. Odbywają się rozmowy w sprawie
tarczy. Czy to prawda, że Stany Zjednoczone przezna-
czyły 20 mln dolarów na modernizację polskiej ar-
mii? Myślę, że nie zgodzi się pan na to, żeby za tę
sumę instalowali nam tarczę i że nie przestraszą
pana zapowiedzi, że ewentualnie, jeżeli Polska się nie
zgodzi, Stany Zjednoczone przeniosą instalację tar-
czy do innego kraju. Myślę, że pan takiemu szanta-
żowi nie ulegnie.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Stanisław Stec
I ostatnie pytanie. Zapowiada pan zwiększenie
kontyngentu naszego wojska w Afganistanie. Czy
jesteśmy na to przygotowani finansowo i czy są żoł-
nierze gotowi służyć w tak trudnych warunkach?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.
(Głos z sali: Nie ma.)
To pan poseł Zbigniew Matuszczak, również z
klubu Lewica.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym pana zapytać o konkretną sprawę. Chciał-
bym zapytać o sytuację – myślę, że jest ona panu zna-
na – która zbulwersowała mieszkańców ziemi chełm-
skiej, a która dotyczy bezczynności polskiego konsula
w Kairze po tragicznej śmierci dwojga młodych Pola-
ków, mieszkańców Chełma zabitych przez egipskiego
kapitana, który nieprawidłowo manewrował jachtem.
To tragiczne wydarzenie miało miejsce 12 kwietnia
br. w Szarm el-Szejk. Nie dość, że polski konsul nie
pofatygował się, by dotrzeć na miejsce wypadku, to
jeszcze kontakt z nim był uniemożliwiony. Rodziny
ofiar nie rozumiały, co podpisują w języku arabskim
na policji, i nie wiedziały, kiedy i jak można przewieźć
do Polski zwłoki. Oczekiwały elementarnej pomocy od
pana konsula, ale on milczał, choć pracownicy kiero-
wanego przez pana ministerstwa po mojej interwencji
obiecali rodzinom, że konsul nawiąże z nimi kontakt
telefoniczny. Dopiero po sześciu dniach od tragedii, w
zasadzie zmuszony przez pracowników Ministerstwa
Spraw Zagranicznych, raczył zadzwonić.
Mam w związku z tym pytania: Czy ten przypa-
dek bezduszności, braku zainteresowania i opiesza-
łości konsula był rozpatrywany przez pańskie mini-
sterstwo? Czy w ogóle sprawa jest panu znana i jakie
kroki w tej sprawie zostaną podjęte? Co ministerstwo
zamierza zrobić, by podobne przypadki indolencji
przedstawicieli państwa polskiego wobec naszych
obywateli za granicą nie miały miejsca? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Marzena Dorota Wróbel, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
(Głos z sali: Nie ma.)
To pani poseł Anna Zalewska, Prawo i Sprawie-
dliwość.
63
Poseł Anna Zalewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam kilka krótkich pytań dotyczących pana wystą-
pienia. Wspomina pan słusznie o rozwoju cywiliza-
cyjnym i szansie, jaka przed nami stoi. W związku z
tym proszę mi odpowiedzieć: W jaki sposób wpłynie
pan na rząd, aby pieniądze europejskie były właści-
wie wydatkowane, a polskie prawo rekonstruowane
i unowocześniane? Chodzi między innymi o Prawo
zamówień publicznych i ustawę o partnerstwie pu-
bliczno-prywatnym.
Mówi pan o likwidacji placówek dyplomatycznych,
o tym, że ich utrzymywanie gdzieś się opłaca, a gdzie
indziej nie. Proszę o wskazanie miejsc, w których
prowadzenie placówek dyplomatycznych się opłaca,
a gdzie nie.
Jeśli chodzi o dywersyfikację źródeł energii, to
proszę o podanie harmonogramu prac i określonego
celu, do którego pan zmierza.
Przypomina pan o tym, że musimy dbać o wizeru-
nek Polski. Oczywiście, że tak. Czy nie dostrzega pan
tego, że między innymi pana koledzy z rządu ten wi-
zerunek na arenie międzynarodowej poprzez rozmaite
konferencje skutecznie psują, kompromitując różne
osoby, które wypowiadają się inaczej niż państwo?
Proszę o podanie harmonogramu prac zmierzających
do przygotowania się do objęcia prezydencji.
Słusznie pan mówi o różnego rodzaju działaniach
zmierzających do podniesienia czy podkreślenia ran-
gi Polski w Unii Europejskiej. Bardzo proszę o poda-
nie informacji o działaniach rządu zmierzających do
powołania europejskiego instytutu innowacji we
Wrocławiu. (Dzwonek)
Kończąc już, powiem, że rzeczywiście, jeżeli cho-
dzi o stylistykę, pana wystąpienie było ładne, przy-
jemne i sympatyczne, ale może stać się szczególnym
rodzajem nowomowy. Boję się, żeby nie przeszła ona
do klasyki jak nowomowa doby socrealizmu, ponie-
waż kiedy słyszymy przyjemne słowa padające z tej
mównicy, na pasku informacyjnym w naszych tele-
wizorach czytamy, że Gruzja jest gotowa do wojny z
Rosją. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Jadwiga Wiśniewska, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałabym powiedzieć o edukacji w kontekście dzia-
łań ministerstwa, które pan reprezentuje. Oświata
polonijna jest jednym z najważniejszych czynników
wpływających na utrwalanie świadomości narodo-
wej, zdobywanie i rozszerzanie wiedzy o kraju pocho-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
64 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jadwiga Wiśniewska
dzenia. Wiemy, że w ostatnich latach wielu Polaków
wyjechało z Polski, szczególnie do Wielkiej Brytanii.
Dzisiaj na posiedzeniu podkomisji do spraw młodzie-
ży padła informacja, że w ostatnich czterech latach
w Wielkiej Brytanii urodziło się 160 tysięcy polskich
dzieci. Chciałabym zapytać, jakie działania zamierza
podjąć ministerstwo, te dzieci trzeba będzie bowiem
objąć edukacją na terenie krajów, w których przeby-
wają. Wiem, że ta opieka edukacyjna jest na niezado-
walającym poziomie.
Inna sprawa związana jest z prezydencją. Jakie
cele stawia sobie rząd Platformy i PSL-u w związku
z prezydencją Polski w Unii Europejskiej?
Chciałabym również zapytać, dlaczego Polska nie
przystąpiła do programu dobrego sąsiedztwa.
Ostatnie pytanie dotyczy polityki energetycznej.
Chciałabym zapytać o gazoport i jego finansowanie.
Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Stanisław Witaszczyk, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Czy jest pan poseł? Zmierza.
Poseł Stanisław Witaszczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zdaję sobie sprawę, że nawet najlepsze wystąpienie
nie jest w stanie objąć całokształtu działań, jakie po-
dejmuje i chce podejmować Ministerstwo Spraw Za-
granicznych. Stąd moje pytania.
Chciałbym zapytać m.in. o to, czy pracownicy na-
szych placówek za granicą są wynagradzani ade-
kwatnie do wkładanego wysiłku i swojego przygoto-
wania. Zdaję sobie sprawę, że aby odnieść sukces w
dyplomacji, trzeba mieć przede wszystkim pracowni-
ków, którzy byliby świetnie przygotowani, ale rów-
nież dobrze opłacani, mieliby dobre wynagrodzenia,
które uwzględniałyby realia danego kraju, w którym
funkcjonuje nasza placówka.
Pytanie drugie: Co planuje resort spraw zagra-
nicznych odnośnie do polityki wobec Tybetu? Zdaję
sobie sprawę, że jest to kwestia delikatna.
Moje trzecie pytanie jest takie: Czy pan minister
widzi możliwość jeszcze lepszej współpracy? Będąc
marszałkiem województwa, nawiązywałem taką
współpracę z naszymi placówkami. Przynosiła ona
efekty, jeżeli chodzi o współpracę gospodarczą i
sprowadzanie na teren danych województw inwesto-
rów zagranicznych. Dziękuję serdecznie za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Stanisław Pięta, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Nie ma pana posła.
Głos ma pan poseł Jarosław Matwiejuk z klubu
Lewica.
Poseł Jarosław Matwiejuk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Miernikiem polityki zagranicznej pań-
stwa jest również stan stosunków z najbliższymi
sąsiadami. Cieszę się ogromnie, że pan minister po-
wiedział dzisiaj, że będzie dbał o wizerunek Polski,
jej pozycję na arenie międzynarodowej. To się chwa-
li, ale, jak wiadomo, szalenie ważną kwestią jest roz-
wiązywanie bieżących spraw. W związku z tym, pa-
nie ministrze, mam trzy pytania dotyczące trzech
naszych sąsiadów.
Nie wiem, czy pan wie, że w parlamencie litew-
skim, zresztą zwanym Sejmem, znajduje się projekt
ustawy, który ma ograniczyć prawa mniejszości, jeśli
chodzi o nauczanie w języku ojczystym. Wiadomo, że
najliczniejszą mniejszością na Litwie jest właśnie
mniejszość polska. W związku z tym mam pytanie.
Co zamierza pan uczynić w tej sprawie? Warto, żeby
pan minister interesował się tą kwestią i ją monito-
rował. Tłumaczyć i uzasadnić tego głębiej nie będę,
rzecz jest oczywista.
Pytanie drugie dotyczy stosunków polsko-biało-
ruskich. Do pana premiera Donalda Tuska trafiło
niedawno pismo od 1400 podlaskich przedsiębiorców,
którzy zaniepokojeni są brakiem umowy o ruchu
przygranicznym. Panie ministrze, bardzo proszę o
rzetelną informację w tej sprawie i może jednak ja-
kieś przyspieszenie.
Wreszcie trzecia kwestia dotyczy stosunków z Fe-
deracją Rosyjską. Wszystkich nas zaskoczyła infor-
macja o wizach tranzytowych. Czy zamierza pan
podjąć w tej sprawie jakieś konkretne działania? Je-
żeli nie, to dlaczego?
I, panie ministrze, na koniec à propos pałacu kul-
tury. Jako prawnik przypomnę – to obiekt chroniony
prawem, w związku z tym albo będziemy zmieniali
prawo, albo w tym momencie, przy takim prawie,
nawołuje pan do popełnienia przestępstwa, bo jest to
właśnie obiekt chroniony prawem. Przypominam
tylko o tym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Bastylię już zburzono, wystarczy.
A teraz pan poseł Zbigniew Dolata, Platforma
Obywatelska. (Poruszenie na sali)
(Głos z sali: Nie...)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie!
W swoim wystąpieniu pan minister zapowiadał ak-
tywną politykę wschodnią. Ma to być zdaniem pana
ministra nadal polska specjalność. Pan poseł Tyszkie-
wicz nawet mówił, że Polska ma być promotorem kra-
jów Europy Wschodniej. Tymczasem pan minister
przed chwilą z dumą oświadczył, zresztą powtórnie
– już wielokrotnie pan minister o tym mówił – że Pol-
ska nie będzie stosowała weta w negocjacjach UE–Ro-
sja. I tu moje pytanie: Kto jest tak naprawdę promo-
torem, panie ministrze, krajów Europy Środkowo-
-Wschodniej – Polska, która nic dla tych krajów nie
robi, czy Litwa, mała Litwa, która stawia warunki w
tych negocjacjach, bardzo twarde warunki: włączenie
do mandatu negocjacyjnego spraw ingerencji Rosji w
Mołdawii i w Gruzji? Czy to nie jest obrona interesów
tych krajów? Przytoczę tylko wypowiedź jednego z
dyplomatów litewskich, który powiedział coś takiego:
„Niewłączanie tego warunku to byłby błąd strategicz-
ny. To nie jest kwestia litewska, to powinno dotyczyć
całej Wspólnoty”. Co więcej, Litwa domaga się, aby do
tego mandatu negocjacyjnego włączyć kwestię dostaw
ropy rurociągiem „Przyjaźń”.
(Głos z sali: Uzgodnione.)
Panie ministrze, czy to jest w interesie tylko Li-
twy, czy również Polski, która w poprzedniej kaden-
cji osiągnęła ogromny sukces i przejęła rafinerię w
Możejkach? (Dzwonek)
Litwini domagają się odszkodowań dla ofiar de-
portacji Litwinów w głąb Związku Radzieckiego. Czy
Polska będzie się domagała takiego odszkodowania
dla Polaków, którzy byli deportowani w głąb Związku
Radzieckiego?
Rząd pana Donalda Tuska i pan minister idziecie
za panią kanclerz Angelą Merkel, bo szybkie rozpo-
częcie negocjacji jest właśnie w interesie Niemiec. I
pan minister się głęboko myli, kiedy mówi, że ego-
izmy narodowe ustępują zasadzie pomocniczości i
dobra wspólnego. Każdy, kto obserwuje politykę mię-
dzynarodową, widzi, że wcale egoizmy narodowe nie
ustępują. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł reprezentuje Prawo i Sprawiedliwość,
przepraszam za pomyłkę.
(Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikor-
ski: Panie marszałku, można odpowiedzieć?)
Proszę bardzo, oczywiście.
Pan minister ma głos, proszę uprzejmie.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim exposé
mówiłem o takiej manierze, z poprzedniego okresu,
65
gromkiego oskarżania o zdradę interesów narodo-
wych, bardzo często niepopartego rzetelną wiedzą i
kontrproduktywnego w swoich rezultatach. Panie
pośle, właśnie oskarżył pan rząd Donalda Tuska i
mnie osobiście o chodzenie na pasku Niemiec. Czy
tak? Chyba prawidłowo odczytuję pańskie intencje.
Dlatego, twierdzi pan, że rzekomo nie popieramy
Litwy, która chciała dopisać do mandatu negocjacyj-
nego Unia Europejska–Rosja kwestię odszkodowań
za okupację. Otóż informuję pana, panie pośle, że
Litwa takiego warunku nie stawia, a więc zanim pan
oskarży kogokolwiek o chodzenie na czyimkolwiek
pasku, proszę się najpierw dowiedzieć i być bardziej
poinformowanym, a nie mówić to, co panu do głowy
przyjdzie.
Po drugie, informuję pana, że kwestia Możejek
została do mandatu już dołączona i Polska Litwę w
tej sprawie poparła. A więc znowu pudło, panie pośle.
Jeśli chodzi o kwestię tzw. zamrożonych konfliktów,
czyli Abchazję i Transdniestrię, ta sprawa już jest w
mandacie.
Trzy pudła w jednym półtoraminutowym wystą-
pieniu to trochę dużo. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi za reakcję.
A teraz pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma
Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na mocy postanowień umowy pomiędzy Polską a
wtedy jeszcze Republiką Czechosłowacką o ostatecz-
nym wytyczeniu granicy państwowej z 13 czerwca
1958 r. Polska przekazała Czechom ok. 1205 ha, uzy-
skawszy w zamian 838 ha gruntów. Występująca
różnica, zwana długiem terytorialnym, wynosi ok.
370 ha. Istnieje więc realna możliwość przeniesienia
własności podzielonych nieruchomości w całości na
stronę polską. Jako byłemu staroście raciborskiemu
problem ten jest mi znany od wielu lat. W tej sprawie
występowałem wielokrotnie, m.in. również z tej
mównicy.
Pomimo autentycznego zainteresowania i dobrej
woli strony polskiej odnośnie do uregulowania granic
z uwzględnieniem zwrotu części gruntów leżących po
czeskiej stronie ich właścicielom wydaje się, chociaż-
by na podstawie wypowiedzi pisemnej premiera Re-
publiki Czeskiej pana Mirka Topolánka, że strona
czeska nie wyraża dostatecznej woli współpracy w
tym względzie. Kwestia zwrotu omawianych długów
była także przedmiotem dyskusji w trakcie spotkania
premierów Polski i Czech 10 stycznia 2008 r.
Panie ministrze, 26 listopada 2007 r. zostały pod-
jęte ustalenia w tej kwestii pomiędzy przedstawicie-
lami ministerstw spraw zagranicznych obu państw.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
66 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Henryk Siedlaczek
W związku z tym pytam: Czy kwestię wyrównania
tzw. długu terytorialnego można by przeprowadzić
w procesie jednoetapowym (Dzwonek), jak najszyb-
ciej? Kiedy faktycznie rozpocznie się proces przeka-
zywania gruntów ich właścicielom i stronie polskiej?
Jakie jest w obliczu stanowiska premiera Czech sta-
nowisko strony polskiej w niniejszej sprawie? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Anna Paluch, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Anna Paluch:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chcę w swoim pytaniu odnieść się do słów wypowie-
dzianych przez pana ministra z tej mównicy parę
godzin temu: „niepokoi nas rosnące napięcie wokół
Gruzji i próby naruszania jej integralności teryto-
rialnej. Kierujemy z tego miejsca ku naszym gruziń-
skim przyjaciołom słowa solidarności i zapewnienie,
że sprawa ich bezpieczeństwa oraz euroatlantyckiej
integracji leży Polsce na sercu”. Cytowane słowa zy-
skały akceptację, żeby nie powiedzieć: aplauz, także
wśród posłów mojego klubu, mój aplauz również. I tu
rodzi się pytanie.
Każdy rozsądny polityk czy komentator obdarzo-
ny elementarną zdolnością przewidywania możliwe-
go rozwoju sytuacji w polityce międzynarodowej, jak
również politycy Prawa i Sprawiedliwości przestrze-
gali rząd przed pospiesznym, pochopnym uznaniem
niepodległości Kosowa. O wstrzemięźliwość, rozwagę
w tym zakresie apelował pan prezydent. Głównym
argumentem przytaczanym w dyskusjach, w toczącej
się, można powiedzieć, debacie publicznej była moż-
liwość wykorzystania faktu uznania Kosowa w tej
sytuacji prawnomiędzynarodowej jako swego rodzaju
precedensu do wykorzystania w działaniach godzą-
cych w integralność terytorialną Gruzji. A zatem
pytanie: Czy naprawdę nie można było przewidzieć
skutków tego posunięcia? Powinnością polityka jest
przede wszystkim przewidywanie skutków swoich
działań. To jest chwytliwy zabieg PR-owski – zapisa-
nie polityki zagranicznej rządu w formie pięciu przej-
rzystych priorytetów. (Dzwonek) Ale trzeba zadać
pytanie o sprawy, o których w przedstawionej infor-
macji rządu się nie mówi, właśnie chociażby o to.
Jeszcze jedno krótkie zdanie, jeżeli pan marszałek
pozwoli.
Wracając do tych priorytetów, odniosę się do czwar-
tego: Polska jako kraj wspierający swą diasporę, silny
jej dynamizmem. Ponieważ bardzo wiele się mówi o
tej świeżej, nowej emigracji, chciałabym zapytać: Ja-
kie działania podejmuje ministerstwo, pan minister
na rzecz tej dawnej Polonii w USA, zgrupowanej w
Kongresie Polonii Amerykańskiej, w takich organiza-
cjach jak chociażby Związek Podhalan w Ameryce
Północnej – ludzi, którzy tyle lat w warunkach życia
na emigracji potrafili zachować tożsamość, język, kul-
turę? Jakie działania wspierające te organizacje mi-
nisterstwo podejmuje? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pani poseł Ewa Malik, Prawo i
Sprawiedliwość.
Nie widzę.
Pani Anna Sikora, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Sikora:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jesteśmy rówieśnikami, muszę panu powiedzieć, a
ponieważ był pan bohaterem mojej bajki i wielu mi
podobnych w roku 1979, 1980, 1981, tym bardziej z
goryczą chcę panu zadać pytanie…
(Głos z sali: Ooo!)
Chciałoby się, aby pan stał na straży polskiej racji
stanu, bronił polskiej chlubnej historii, której jest
pan elementem, zdecydowanie. Nie chcielibyśmy, aby
minister spraw zagranicznych zaliczał się w poczet
tych, którzy wmawiają Polakom, iż naszymi bohate-
rami narodowymi byli czterej pancerni i pies, czy też
Hans Kloss. Niestety, muszę panu zadać pytanie…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Telewizja to robi.
Wasza telewizja.)
Przepraszam, czy mogę dokończyć? Pozwoli pani
poseł?
Niestety muszę panu ministrowi zadać pytanie,
które postawi pana w trudnej sytuacji wobec mnie, a
jak powiedziałam, mam do pana stosunek osobisty.
(Głos z sali: Ooo!)
(Głos z sali: Nareszcie.) (Oklaski)
Nie znamy się, ale taka jest prawda.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę państwa, proszę nie…
Poseł Anna Sikora:
Dlaczego pana ministerstwo…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę państwa, proszę nie wyciągać zbyt daleko
idących wniosków. (Wesołość na sali)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Anna Sikora:
Dlaczego, panie ministrze, pana ministerstwo na-
łożyło cenzurę na film polskiej reżyser mieszkającej
w Kanadzie pani Violetty Kardynał pod tytułem
„Upside down”, który ewidentnie wykazuje, jak ma-
nipuluje się na świecie prawdą historyczną, mówiąc
o tak zwanych polskich obozach koncentracyjnych.
Proszę mi tylko nie mówić, że ze względów estetycz-
nych. Poprzedni rząd (Dzwonek) i poprzednia pani
minister uznali ten film za znakomity materiał edu-
kacyjny dla widza na Zachodzie, obecny rząd zaś i
pana ministerstwo niemalże w pierwszym posunię-
ciu wycofali ten film, z zakazem propagowania go, a
autorka filmu jest szykanowana przez osoby związa-
ne z ambasadą polską w Kanadzie. Czyjej racji stanu
chce bronić Ministerstwo Spraw Zagranicznych ta-
kimi decyzjami? Dla kogo ten film jest niewygodny?
Bardzo bym poprosiła o odpowiedź na piśmie. Dzię-
kuję. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani…
Przepraszam bardzo panią poseł, ale pan mini-
ster jest gotów do natychmiastowej odpowiedzi.
(Głos z sali: Natychmiastowej…)
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Po takim wątku osobistym nie
mogłem sobie odmówić przyjemności odpowiedzenia
na pytanie natychmiast, chociaż muszę powiedzieć,
że mam ambiwalentny stosunek do „Czterech pan-
cernych i pies”.
(Głos z sali: Psa.)
I psa. Do filmu „Czterej pancerni i pies”. Byłem
nawet członkiem Klubu Niewidzialnej Ręki i pamię-
tam, jak z zazdrości sczerwieniałem, kiedy kolega na
naszym osiedlu zdobył hełmofon, który był nagrodą
w tym klubie. Ale okazało się, że to tata pułkownik
zorganizował mu go z jednostki wojskowej. To były
te wczesne lata.
Pani poseł, jak by to pani wytłumaczyć? Poprzed-
ni rząd uznał film „Upside down” za świetny w edu-
kowaniu opinii zachodniej. Ja mam trochę doświad-
czenia, parę lat mieszkałem na Zachodzie, i muszę
powiedzieć, że bardzo często to, co poprzedni rząd
uważał za świetny sposób na edukowanie opinii za-
chodniej o Polsce, bywało jak kulą w płot i bywało
kontrproduktywne…
(Poseł Anna Sikora: No właśnie, bo nic nie robi-
my.)
W zgodnej opinii zarówno departamentów, jak i ze-
wnętrznych recenzentów film „Upside down” miał do-
67
brą intencję, ale był nieprofesjonalnie i przeciwskutecz-
nie wykonany. Pani poseł, chcę panią zapewnić…
(Poseł Anna Sikora: Ja widziałam ten film.)
Ja inicjowałem politykę walczenia z antypoloni-
zmami na świecie. 10 lat temu gdy pan Turner po-
zwolił sobie na dowcip o Polakach, zmusiłem go do
przeproszenia.
(Poseł Anna Sikora: Wiem, trzydziestu kilku…)
Tak więc proszę mi nie zarzucać niewystarczają-
cej wrażliwości na tę sprawę. A co do całej polityki w
ostatnich kilkunastu miesiącach to do każdej sprawy,
nawet słusznej sprawy, można podejść z głową albo
na wariata. Ja panią zapewniam, że my to będziemy
robić z głową.
(Poseł Anna Sikora: Czy pan widział ten film?)
(Głos z sali: Brawo!)
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Gabriela Masłowska, Prawo i
Sprawiedliwość.
(Głos z sali: Wszystko można zdeklasować.)
Poseł Gabriela Masłowska:
Panie Ministrze! Wysoka Izbo! W dniach 2 i 4
maja br. ukazał się szokujący artykuł w „Rzeczpo-
spolitej” po tytułem „Niewinny Stalin i źli Polacy”,
w którym historyk i pracownik IPN pan Bogdan Mu-
siał informuje o niechlubnej roli, jaką niektórzy pol-
scy historycy odgrywają w uwiarygodnianiu fałszo-
wanej przez Niemców historii. Prof. Włodzimierz
Borodziej, bo o nim w tym artykule mowa, w swoich
pracach, tłumaczonych bardzo chętnie oczywiście na
język niemiecki, przypisuje Polakom inicjatywę wy-
pędzeń Niemców, inicjatywę przesunięcia granicy na
zachód w Poczdamie, wbrew dokumentom archiwal-
nym. Powiela i utrwala tezy komunistycznej propa-
gandy o rzekomej suwerenności PRL, negatywnej roli
polskiego podziemia. O kwestiach rodzinnych tego
pana profesora nie będę tutaj mówić, są porażające.
Na podstawie tego artykułu wobec tego pytam. Czy
prawdą jest, że ta osoba jest członkiem Rady Funda-
cji „Polsko-Niemieckie Pojednanie”? I czy prawdą
jest, że to właśnie minister Bartoszewski, który od-
wołał prof. Muszyńskiego z przewodniczenia tejże
fundacji, wprowadził właśnie prof. Borodzieja do
rady fundacji? Jakie były motywacje tej decyzji? Pro-
szę o odpowiedź. Jeśli nie minister Bartoszewski, to
kto to uczynił? I czy prawdą jest, że pan prof. Boro-
dziej jest także zatrudniony w wielu innych instytu-
cjach, m.in. jest redaktorem Roczników i ma brać
udział w opracowaniu wspólnego podręcznika pol-
sko-niemieckiego do historii? (Dzwonek)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
68 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Gabriela Masłowska
Pytam o to dlatego, panie ministrze, bo nurtuje
mnie takie oto pytanie: Czy na tym ma polegać pol-
ska polityka historyczna na poziomie unijnym? Jak
długo będziemy fałszować historię przy bierności, a
nawet wsparciu przedstawicieli polskich władz?
Mówił pan tutaj, panie ministrze, o intensywnym
dialogu z Niemcami. Czy rząd polski w ramach tego
intensywnego dialogu podjął rozmowy z rządem Nie-
miec lub zamierza podjąć przed sfinalizowaniem prac
nad ustawą reprywatyzacyjną, aby zapobiec urucho-
mieniu fali roszczeń niemieckich? Pan ma dobre sa-
mopoczucie i przekonanie o przyjaźni polsko-nie-
mieckiej. Nam to nie wystarcza i nie wystarcza tak-
że osobom…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Gabriela Masłowska:
…które dzisiaj w czasie tej debaty do nas dzwoni-
ły z woj. opolskiego, zrozpaczone biernością rządu
polskiego…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł…
Poseł Gabriela Masłowska:
…wobec coraz bardziej śmiałych poczynań mniej-
szości niemieckiej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Wojciech Mojzesowicz, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Mojzesowicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Oczywiście polityka zagraniczna jest delikatną spra-
wą, ale polityka zagraniczna też obejmuje wsparcie
handlu zagranicznego. Pan minister ogłosił, że znie-
sione zostało embargo. Byłem na spotkaniu z rolni-
kami – a jesteśmy w jednym okręgu wyborczym – i
zadali mi pytanie: Jakie są skutki tego zniesienia?
Chcę panu powiedzieć, bo pan nie musi się na tym
znać, że w pierwszym kwartale eksport trzody chlew-
nej spadł o 32%. Chcę panu też powiedzieć, że bardzo
mało firm podpisało umowy. Znieśliście embargo,
społeczeństwo uzyskało dobrą informację, a skutek
jest taki, że z punktu widzenia gospodarczego nic
pozytywnego się nie wydarzyło, na dzisiaj. I na tym
chciałbym skończyć.
Następne pytanie. Mówi się tutaj o fobiach. Moi
państwo, oddzielcie fobie od obaw. Dzisiaj do wielu
miejsc na terenie mojego województwa przyjeżdżają
Niemcy – mają prawo, my jesteśmy cywilizowanym
narodem i bardzo chętnie witamy każdego, ale jeżeli
podwórza i gospodarstwa rolników odwiedzają Niemcy
i mówią im, że dzisiaj pan to administruje, ale ja byłem
kiedyś właścicielem, to obywatel ma prawo oczekiwać
od rządu jednoznacznego stanowiska. Takie rzeczy się
powtarzają i nie można tego bagatelizować. Oddzielcie
więc państwo fobie od obaw. (Dzwonek)
I sprawa następna. Jak sąd traktuje recydywi-
stów? Karze ich bardzo dobitnie. Niemcy w stosunku
do Polaków – bardzo często to się w historii powta-
rzało –dokonali recydywy i dlatego społeczeństwo ma
prawo mieć obawy. Rozdzielcie obawy od fobii. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Iwona Arent, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Nie widzę pani poseł.
Pani poseł Elżbieta Witek.
(Głos z sali: Też nie ma.)
Pan poseł Miron Sycz, Platforma Obywatelska –
obecny.
Poseł Miron Sycz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jako obywatel
Rzeczypospolitej Polskiej należący do mniejszości
ukraińskiej w Polsce chcę powiedzieć tak: Dziękuję
panie ministrze. Wyrażam olbrzymie zadowolenie z
racji ożywionych stosunków Polski z Ukrainą. Jestem
pod wrażeniem troski, zarówno Wysokiej Izby, rządu,
jak i prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wspierają-
cych dążenia Ukrainy do NATO i Unii Europejskiej.
Aczkolwiek moim zdaniem zdecydowanej poprawy
wymaga sytuacja na samej granicy polsko-ukraiń-
skiej, ponieważ ta właśnie sytuacja wyraźnie psuje
wizerunek w relacjach Polski z Ukrainą, szczególnie
na arenie międzynarodowej.
Interesuje mnie natomiast, jako mieszkańca War-
mii i Mazur, regionu, który prawie w 100% graniczy
z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej,
poprawa relacji z Rosją, gdyż będzie to pozytywny
impuls dla rozwoju gospodarczego Warmii i Mazur,
a szczególnie terenów przygranicznych. A zatem ja-
kie działania przewidywane są na rzecz aktywizacji
współpracy transgranicznej z obwodem kalinin-
gradzkim Federacji Rosyjskiej? Szczególnie chodzi
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Miron Sycz
mi o ułatwienie w ruchu granicznym. Ten problem
najbardziej interesuje zarówno mieszkańców Polski,
jak i Rosji.
Jaki jest stan uruchomienia żeglugi po Zalewie
Wiślanym?
I jakie instrumenty są przewidywane dla wspar-
cia współpracy transgranicznej dla samorządów, or-
ganizacji pozarządowych i przedsiębiorców, zwłasz-
cza w sytuacji opóźniania się realizacji programu
„Polska – Litwa – Obwód Kaliningradzki”? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Antoni Macierewicz, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Antoni Macierewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Banalne jest stwierdzenie, że sytuacja geopolityczna
Polski jest bardzo trudna, że jest bardzo trudna od
stuleci i że obecna sytuacja pod tym względem mimo
propagandowych, ładnie brzmiących słów drastycz-
nie zasadniczo się nie zmienia. Był jeden okres w
dziejach, po roku 1989, kiedy była rzeczywista na-
dzieja na taką zmianę. Nie mówię, że ta zmiana była
pewna. Nie należę do bezkrytycznych wielbicieli ja-
kiegokolwiek rządu, także tego, w którym miałem
zaszczyt być wiceministrem obrony narodowej i sze-
fem Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Jednak była
na to nadzieja – to był rząd najpierw Jana Olszew-
skiego, a ostatnio rząd pana Jarosława Kaczyńskiego
– była nadzieja na ułożenie stosunków z Niemcami
na polskich warunkach i na ułożenie stosunków z
Rosją na polskich warunkach. Ta nadzieja była ściśle
związana z dążeniem do strategicznego sojuszu ze
Stanami Zjednoczonymi.
Pan, panie ministrze, tę nadzieję grzebie. Ja nie
mówię, że pogrzebał pan, miejmy nadzieję, że tak się
nie stanie ostatecznie, ale systematycznie pan to wła-
śnie robi. Zresztą w dzisiejszym swoim wystąpieniu,
ustawiając Stany Zjednoczone w korytarzu, zrobił to
pan raz jeszcze. Pytam: dlaczego? Pytam: Po co? Py-
tam: Jaki stoi za tym interes? Bo interes Rzeczypo-
spolitej jest ściśle związany ze znalezieniem jakiejkol-
wiek równowagi wobec sojuszu niemiecko-rosyjskiego.
Rozerwanie tego sojuszu jest polską racją stanu, bez
względu na sympatie, antypatie i bez względu na ja-
kiekolwiek osobiste kwestie. (Dzwonek)
I ostatnia rzecz – przepraszam, panie marszałku
– o którą muszę koniecznie spytać. W ostatnim wy-
wiadzie, dwa tygodnie temu, powiedział pan, iż nie
będzie dalszych kwestii między Polską a Niemcami.
Rozumiem, że w ten sposób zamknął pan szanse na
69
to, by Polska mogła się skutecznie domagać tego, aby
to Niemcy, państwo niemieckie przejęło na siebie
roszczenia, których zaspokojenia domagają się ludzie,
którzy wyemigrowali z Polski do Niemiec. Jeżeli źle
zrozumiałem ten wywiad, to bardzo bym się z tego
cieszył. Prosiłbym w takim razie o sprostowanie tego
mylnego wrażenia, jakie na tysiącach i setkach tysię-
cy Polaków wywarła pana wypowiedź.
Ostatnia zupełnie kwestia – to kwestia prof. Bo-
rodzieja, grupy lobby proniemieckiego i analogiczne-
go lobby prorosyjskiego, które niestety skupia się
także w pana ministerstwie, spośród ludzi, którzy
kiedyś skończyli studia w MGIMO.
(Głos z sali: Hańba!)
Panie ministrze...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Antoni Macierewicz:
...to jest hańbą dla Rzeczypospolitej...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Antoni Macierewicz:
...zatrudnianie ludzi, którzy byli w kuźni wywia-
du sowieckiego. Hańbą. (Poruszenie na sali) Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Edward Wojtas, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
(Głos z sali: Nie ma.)
W związku z tym głos zabierze pan poseł Franci-
szek Jerzy Stefaniuk, Polskie Stronnictwo Ludowe.
(Głos z sali: Trzy minuty.)
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dobrze, że pan wypowiedział takie słowa, zaliczając
do priorytetów, że Polska silna w Europie, patron i
promotor jej polityki wschodniej. Jeśli mamy na my-
śli politykę wschodnią, to rozumiemy przez to wszyst-
kich wschodnich sąsiadów, to jest m.in. nasza szansa
obok Unii Europejskiej – dobry rynek wschodni, do-
bre relacje z sąsiadami. Przypominam sobie zna-
mienne słowa wypowiedziane niegdyś przez prezy-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
70 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk
denta Finlandii Urho Kekkonena, że przyjaciół trze-
ba szukać blisko, a wrogów – daleko.
Zwrócił się pan również z zapewnieniem do bia-
łoruskich sąsiadów, że Białoruś może liczyć na nasze
wsparcie, jeśli postawi na poszanowanie praw czło-
wieka, praw politycznych, opozycji, dialog, kompro-
mis etc. Panie ministrze, czy nie uważa pan, że na-
leżałoby rozszerzyć ten obszar współpracy z sąsiada-
mi? Jeśli chodzi o Białoruś, to nie mamy zaszłości
historycznych, które dzieliłyby obydwa narodu. Do
czasów Schengen w pobliżu granic wschodnich, po-
wiaty przygraniczne bardzo dobrze funkcjonowały
kulturowo, odbywała się wymiana doświadczeń sa-
morządowych, gospodarczych. Czy nie rozważyłby
pan tego, panie ministrze, by wyrazić zgodę na utwo-
rzenie bilateralnej grupy polsko-białoruskiej po to,
by na gruncie parlamentów można było rozmawiać,
przekonywać? To najlepszy sposób przenikania tych
naszych trendów, polskich, demokratycznych, euro-
pejskich. Mamy doświadczenie z minionych czasów,
że zimna wojna nigdy nie doprowadziła do poprawy
stosunków, nigdy nie doprowadziła do ocieplenia.
Jeszcze raz zachęcałbym do tego, by rozszerzyć dia-
log ocieplenia, oczywiście mając świadomość, że te-
mat jest bardzo trudny, ale przy okazji chciałbym
zwrócić uwagę na fakt istnienia za wschodnią grani-
cą wielomilionowych, biorąc pod uwagę wszystkie
państwa oczywiście, rzesz ludzi, obywateli tamtych
państw, którzy czują w sobie polską krew, polskie
korzenie, polskie pochodzenie. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Grzegorz Raniewicz, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mało jest pan dzisiaj chwalony na tej sali. Może nad-
robię trochę zaległości, będzie bowiem kilka pochwał
i jedno pytanie zasadnicze.
Usłyszeliśmy dzisiaj o pięciu priorytetach polskiej
racji stanu. Niezwykle celne ujęcie narodowego inte-
resu w polityce zagranicznej. Jest to plan wyważony,
dalekosiężny, rozwojowy, ale przede wszystkim am-
bitny. Życzę panu ministrowi, żeby ten ambitny plan
udało się zrealizować. Polska silna siłą Unii Europej-
skiej i wzmacniająca ją swoim potencjałem, mocnym
ogniwem NATO, zmieniająca swój wizerunek i roz-
wijająca swój image, wychodząca poza stereotypowy
cień zaszłości, wspierająca naszych obywateli za gra-
nicami i utrzymująca z nimi stałą więź, Polska no-
woczesnej służby dyplomatycznej – tak zrozumiałem
ten plan i będziemy tutaj pana wspierać w jego reali-
zacji. (Oklaski)
Niezwykle…
(Głos z sali: Pytanie, panie pośle.)
…podobała mi się wypowiedź czy sformułowanie:
odrobić zaległości cywilizacyjne. To jest bardzo waż-
ne. Mamy w tym zakresie dużo do zrobienia i powin-
niśmy planować Polskę i Europę naszych marzeń.
Zgadzam się z tym całkowicie. (Dzwonek)
I teraz podstawowe pytanie związane z tymi ma-
rzeniami. Ponieważ jestem posłem z Polski wschod-
niej, naszym marzeniem w Polsce wschodniej jest to,
aby głównie stosunki Polski z Białorusią i z Ukrainą
układały się jak najlepiej. Te stosunki będą się dobrze
układały, jeżeli również granice będą bardziej prze-
puszczalne. Musimy budować więcej przejść granicz-
nych, zdecydowanie więcej; tak jak to było na grani-
cy polsko-niemieckiej. W tym tkwi potencjał rozwo-
jowy pomiędzy naszymi krajami. W tej chwili odle-
głości pomiędzy przejściami wynoszą nawet 100 km,
są one zdecydowanie zbyt duże. Życzę panu, żeby to
również się panu udało. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, zostało jeszcze 25 osób do zada-
nia pytań, więc moja prośba, żeby jednak półtorej
minuty oznaczało półtorej minuty.
Głos ma pan poseł Ryszard Terlecki, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Ryszard Terlecki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Usłyszeliśmy
dzisiaj o ważnych celach naszej polityki związanych
z rozwojem cywilizacyjnym Polski. Rzeczywiście jest
to nam niezwykle pilnie potrzebne, ale trochę się
boję, że jest to zadanie bardziej Ministerstwa Gospo-
darki czy Ministerstwa Infrastruktury niż Minister-
stwa Spraw Zagranicznych.
Moim zdaniem nie usłyszeliśmy czy za mało usły-
szeliśmy na temat strategicznych celów Polski, bo
postęp cywilizacyjny – zgoda, ale wydaje mi się, że
opinia publiczna oczekuje od twórców polityki zagra-
nicznej odpowiedzi np. na takie pytanie: Jakie jest
stanowisko Polski wobec podstawowego w tej chwili
dylematu Unii Europejskiej, mianowicie czy pogłę-
biać integrację, hamując rozszerzenie, czy też rozsze-
rzać granice Unii, z konieczności ograniczając czy
powstrzymując dalszą integrację?
Nie uzyskaliśmy jasnej odpowiedzi na pytanie,
które wydaje się niezwykle ważne w kontekście bez-
pieczeństwa międzynarodowego i globalnego: Jak w
gruncie rzeczy będą kształtować się nasze stosunki
ze Stanami Zjednoczonymi i czego możemy spodzie-
wać się, jeżeli chodzi o kwestię zasadniczą dla nasze-
go bezpieczeństwa, czyli instalację urządzeń obron-
nych, na temat której toczą się negocjacje?
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Ryszard Terlecki
I ostatnia kwestia: Jak mianowicie Polska usytu-
uje się w regionie, w którym ma szansę być jednak
liderem, a nie bardzo widać, żeby miała jakąś jasną
strategię w takich kwestiach jak nieprzyjazne wobec
wielu państw tego regionu wspólne działania nie-
miecko-rosyjskie – myślę tu oczywiście o działaniach
energetycznych – czy rozmaite konflikty wokół gra-
nic Rosji, wobec których też nie mamy jasnego sta-
nowiska? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zostało nie 25 osób, ale 44.
Głos ma pan poseł Stanisław Kalemba, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Stanisław Kalemba:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jakie, panie ministrze, nasuwają się wnioski, jeżeli
chodzi o udział polskich wojsk w Iraku? Przypomnę,
że wyjeżdżaliśmy tam w ramach misji stabilizacyjnej,
później stało się to regularną wojną. Główny powód
– broń jądrowa, której nie było. Tak, taka jest prawda.
Na dzisiaj mam analizę sporządzoną przez Biuro Ana-
liz Sejmowych: wojsk koalicyjnych zginęło ok. 4,5 tys.
żołnierzy, wojsk irackich – w granicach ok. 20 tys. Je-
żeli chodzi o cywilów – to jest najgorsze w Iraku – to
prognozy czy badania są bardzo różne, ale można
przyjąć tak ok. 150–200 tys., według różnych analiz.
Panie ministrze, jakie wnioski wynikają z tego
dla polskiego rządu, dla naszej polityki zagranicznej,
żebyśmy w takich sprawach nie byli tacy, powiedział-
bym, mimo wszystko łatwowierni?
I drugie pytanie. W kontekście badań opinii jed-
nego z ośrodków ok. 38% uważa Niemcy za państwo
nieprzyjazne dla Polski. To jest fakt, z faktami się
nie dyskutuje. Ja mieszkam w Wielkopolsce i wiem,
jakie są nastroje. Teraz jest pytanie: Jakie są podej-
mowane kroki dyplomatyczne, bo naprawdę trzeba je
podjąć, one na pewno są podejmowane, jeżeli chodzi
o te sprawy, które zostały w miarę uzgodnione do
rozstrzygnięcia, czyli art. 116 konstytucji niemiec-
kiej, sprawę obywatelstwa, sprawę odszkodowań?
Dochodzi nowa sprawa odszkodowań, jeżeli chodzi o
utracone majątki. Do tego można dodać walkę o pra-
wa do powrotu na ziemie ojczyste itd. Prosiłbym,
panie ministrze, o odpowiedź. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i
Sprawiedliwość.
71
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Pragnę dotknąć tematu szczegółowego, ale
niezwykle ważnego dla mnie ze względu na osobiste
przeżycia i na dotychczasową działalność. Chcę mó-
wić o Katyniu. Katyń jest miejscem szczególnym dla
każdego polskiego patrioty, gdyż stanowi symbol
wszystkich rozsianych na całym terytorium byłego
Związku Radzieckiego miejsc kaźni narodu polskie-
go. Do Polskiego Cmentarza Wojennego w Katyniu
pielgrzymowałem już kilkunastokrotnie i stwier-
dzam, że coraz mniej naszych rodaków przybywa na
to wyjątkowe miejsce. Przeszkodą jest zarówno małe
zainteresowanie organizacją wycieczek, pielgrzymek
do Katynia przez firmy turystyczne, jak i wzrastają-
ca cena wynikająca z obowiązku wykupienia wiz.
W bezpośredniej bliskości Katynia znajduje się
Smoleńsk, od średniowiecza związany z historią Pol-
ski. W Smoleńsku działa aktywnie Dom Polski. W
Smoleńsku znajduje się też zdewastowany neogotyc-
ki kościół katolicki, w którym do chwili obecnej funk-
cjonuje rosyjskie archiwum, a wszelkie starania o
jego zwrot spełzają na niczym.
Panie Ministrze! Czy MSZ jest zainteresowany
zwiększeniem aktywności Polski w Smoleńsku i
wzrostem liczby Polaków odwiedzających Katyń?
Jakie działania są lub będą podejmowane w celu nie-
sienia pomocy Polakom zamieszkałym w Smoleńsku?
Jakie są możliwości podjęcia działań w celu ułatwie-
nia uzyskania Karty Polaka przez członków polskiej
diaspory w Smoleńsku? W chwili obecnej z wnioska-
mi o Kartę Polaka muszą oni udawać się aż do Mo-
skwy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Jan Religa, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jan Religa:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Wspomniał pan o dobrym wizerunku Polski.
Trzeba ten długotrwały proces kształtować, ale jak
można mówić o dobrym wizerunku Polski, skoro po-
dejmowane są próby deprecjonowania głowy pań-
stwa, prezydenta, jak również podejmowane są różne
działania mające na celu podważenie jego autorytetu.
Przecież polska dyplomacja musi mówić jednym ję-
zykiem. Jeżeli w państwie, tak jak w rodzinie, jest
konflikt, to kto będzie nas poważnie traktował? Bar-
dzo bym prosił, żeby znormalizować sprawy między
prezydentem a rządem, żeby na zewnątrz prezento-
wane było jedno stanowisko. Tego bym sobie i pań-
stwu życzył i życzę tego panu ministrowi.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
72 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jan Religa
Druga sprawa dotyczy bezpieczeństwa energe-
tycznego, o którym pan wspomniał. Kiedyś na posie-
dzeniu Komisji do Spraw Unii Europejskiej zadałem
panu to pytanie. Otóż chcę panu powiedzieć, panie
ministrze, że nie wierzę w solidarność energetyczną
Unii Europejskiej. Przykładem tego jest gazociąg
północny. Jeżeli Unia nie będzie mówić jednym języ-
kiem, to zapewniam pana, że wszystkie sprawy bę-
dzie wygrywać Rosja. Na sto procent. I tak samo
wygra w Gruzji, jeżeli Unia nie będzie mówić jednym
językiem. Pan ma doświadczenie, bo pan jest rozważ-
nym dyplomatą, ja nie wiem, jak przywrócić jeden
głos w Unii Europejskiej. To jest naprawdę poważny
problem. Nie wiem, jak go rozwiązać, bo nie mam
pełnej wiedzy, natomiast uważam, że musimy mówić
jednym językiem. Wtedy będziemy znaczącym pań-
stwem i siłą w Unii Europejskiej. Inaczej nie ma
o tym mowy. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Cezary Tomczyk, Platforma
Obywatelska.
Poseł Cezary Tomczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Po pierwsze, cieszę się, jako młody człowiek, a przede
wszystkim jako Polak, że podział – tak jak powiedział
pan minister – na „my” i „oni” w Unii Europejskiej
już się skończył. Jak pisał Carl Schmitt, jest to przy-
datne wtedy, kiedy szuka się wroga. I dobrze, że teraz
szukamy przyjaciół. Naprawdę, bardzo za to dzięku-
ję polskiej dyplomacji.
Po drugie, jako członek Komisji Obrony Narodo-
wej żywo interesuję się możliwym rozmieszczeniem
w Polsce elementów tzw. tarczy antyrakietowej.
Oczywiście nie oczekuję publicznego ujawniania
szczegółów negocjacji, chciałbym natomiast zapytać,
czy w przypadku dalszego takiego tupania nogą Ro-
sji na nasze działania i jawnego straszenia Polska
będzie się domagała od NATO stanowczej reakcji.
Moim zdaniem jest niedopuszczalne, żeby jakikol-
wiek kraj wypowiadał się w ten sposób o suweren-
nych decyzjach innego państwa. Z kolei logiczna by-
łaby reakcja Sojuszu, do którego należymy, nawet
jeśli są to tylko czcze groźby.
Po trzecie – i to jest już ostatnia sprawa – jedna
z posłanek PiS zapytała pana ministra, dlaczego polscy
żołnierze jadą na misję do Czadu. A ja zapytam: Czy nie
dlatego, że giną tam niewinni ludzie i ktoś musi im
pomóc? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Robert Węgrzyn, Platforma
Obywatelska.
Poseł Robert Węgrzyn:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Panie ministrze, wysłuchałem pańskiego wystąpie-
nia z uwagą, choć nie do końca, bo musiałem się udać
na posiedzenie komisji, ale przeczytałem je bardzo
dokładnie. Wysłuchałem również uważnie wystąpie-
nia pana posła Kowala z Prawa i Sprawiedliwości.
Szkoda, że w tej chwili nie ma go na sali, bo chciał-
bym mu zadać pytanie.
(Głos z sali: Chyba panu ministrowi.)
Panu ministrowi również zadam pytanie, ale
chciałbym powiedzieć, że jeśli się kogoś ocenia, to
trzeba znaleźć punkt odniesienia do tej oceny i kry-
teria, jakimi się człowiek posługuje. Czy punktem
odniesienia z waszej strony jest wasza była pani mi-
nister spraw zagranicznych? Chcielibyście dokonać
takiego porównania?
(Głos z sali: Pewnie, że tak. Jest sto razy lepsza.)
Oczekiwałem od pana posła Kowala, że dokona
takiego porównania, konkludując swoje wystąpienie.
Nie doczekałem się, niestety. Pan poseł Kowal kilka-
krotnie mówił o realizmie politycznym. Natomiast to
wystąpienie jest utrzymane w duchu idealistycznym,
co stwarza jasny sygnał dla naszych sąsiadów, i ze
wschodu, i z zachodu, że nasze intencje są szczere,
ale jednocześnie twarde. Szanowni państwo, mamy
najlepszego ministra od czasu przemian ustrojowych,
państwo o tym wiecie. Jeszcze zupełnie niedawno
mieliście takie samo zdanie.
Panie ministrze, mam do pana pytanie, ponieważ
w obszarze relacji z Rosją jest bardzo wiele do zrobie-
nia. Jakie najważniejsze obszary stawia pan na
pierwszym miejscu, jeśli chodzi o relacje z naszym
wschodnim sąsiadem? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Witold Pahl, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Witold Pahl:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Panie ministrze, w swoim wystąpieniu mówił pan
dzisiaj o pomocy dla Białorusi, ale tylko w obszarach,
w których Białoruś postawi na poszanowanie praw
człowieka i praw politycznych. Mówił pan również
o tym, iż będziemy realizować tę pomoc w oparciu
o postulaty i interesy białoruskiego obozu niepodle-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Witold Pahl
głościowego i demokratycznego oraz polskiej mniej-
szości w tym kraju.
Pochodzę z regionu, w którym mieszka bardzo
dużo tzw. repatriantów. Wielu z nich pozostawiło ro-
dziny na terenie dzisiejszej Białorusi. Funkcjonują
tam bardzo prężnie tzw. NGOsy. Ostatnio mamy do
czynienia ze sporą aktywizacją gospodarczą, również
dotyczącą stosunków z przedstawicielami Związku
Polaków na Białorusi. Ponieważ jest duże oczekiwa-
nie ze strony stowarzyszeń w Polsce i na Białorusi,
które spełniają kryteria określone w pańskich wypo-
wiedziach, pragnę dzisiaj przekazać panu ministrowi
postulat, aby wspomóc te środowiska w realizacji
współpracy gospodarczej, aby przedstawiciele Mini-
sterstwa Spraw Zagranicznych w placówkach dyplo-
matycznych funkcjonujących za granicą mogli w spo-
sób bardziej aktywny zaangażować się w pomoc przy
nawiązywaniu stosunków gospodarczych. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze
Spraw Zagranicznych! Wysoki Sejmie! Panie mini-
strze, w poczuciu rzetelności, odpowiedzialności po-
winniśmy dzisiaj wszyscy podziękować z tej mównicy
panu ministrowi, rządowi, koalicji PO–PSL za dobrą
i skuteczną politykę zagraniczną. W poczuciu rzetel-
ności, biorąc pod uwagę najbardziej elementarną
ocenę, to się po prostu temu rządowi, tej koalicji nie-
wątpliwie należy. (Oklaski) Tak trzymać, panie mi-
nistrze, oby tak dalej. Są to naprawdę duże sukcesy,
a perspektywy jeszcze przed nami.
Panie ministrze, jako poseł z woj. pomorskiego
chciałbym zadać dwa konkretne pytania. Pierwsze
pytanie odnosi się do polityki morskiej, bałtyckiej,
dotyczącej współpracy z krajami skandynawskimi.
Jakie rysują się możliwości poszerzenia tej współpra-
cy, odnoszenia sukcesów gospodarczych, bliższych
kontaktów wzajemnych? Wydaje mi się, że naprawdę
możemy tu odnieść kolejne sukcesy.
Drugie pytanie, panie ministrze, dotyczy dzie-
dzictwa „Solidarności”. Dziedzictwo „Solidarności”
pięknie nas wyróżnia, znakomicie pan o tym mówił.
Chciałbym zapytać o współpracę z Europejskim Cen-
trum Solidarności, o współpracę z Lechem Wałęsą,
wielkim Polakiem, w swoim czasie przywódcą nasze-
go narodu, ambasadorem polskich spraw, legendą
Polski niepodległej i suwerennej. Myślę, że tacy lu-
dzie, jak Lech Wałęsa, Władysław Bartoszewski to
73
znakomici ambasadorzy spraw polskich. Jak układa
się współpraca naszego rządu z tymi wielkimi oby-
watelami? Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Joanna Fabisiak, Platforma
Obywatelska.
Poseł Joanna Fabisiak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pytania dotyczące priorytetu trzeciego – wizerunku
Polski. Jest to niezmiernie ważny zapis, niezmiernie
ważny punkt programu. Pytania szczegółowe. Wia-
domo, że ten wizerunek w dużej mierze zależy od
naszych ambasad i konsulatów. Chciałabym spytać:
czy będzie możliwość zwiększenia składu osobowego
konsulatu w Londynie? Wiem o tym i dziękuję w imie-
niu chyba wszystkich za to zwiększenie, za przeka-
zanie znakomitej ilości dodatkowych środków jeszcze
z poprzedniego budżetu, ale ciągle jest to stan nie-
wystarczający. Złe wrażenie robi widok matek czeka-
jących z dziećmi na wydanie paszportu dla dziecka,
a jedynym rozwiązaniem jest zwiększenie składu
osobowego.
Pytanie drugie, dotyczące tej samej materii, wi-
zerunku. Czy ministerstwo zdecydowało już, i dla-
czego, o powołaniu na Islandii ambasady, a nie kon-
sulatu? Duża liczba Polaków, a stanowią oni ponad
10% wszystkich mieszkańców, uważa, że to byłoby
dużo słuszniejsze. Pytanie dotyczące Karty Polaka.
Chciałabym wyrazić uznanie dla resortu za szybkie
i dobre przygotowanie dokumentów wykonawczych
do złej ustawy. Blokowaliśmy ją bezskutecznie i dzię-
kuję państwu, że sobie z tym poradziliście. Jeśli cho-
dzi o jedno z ważnych kryteriów, to często konsul
będzie musiał ocenić znajomość języka. Jak ma to
zrobić, aby było to zgodne z obowiązującymi standar-
dami certyfikacyjnymi? Odpowiedziano mi, że kon-
sulowie byli przeszkoleni. Uprzejmie proszę, panie
ministrze, o przesłanie materiałów, jakie otrzymali
konsulowie, bo trzeba poprawić ustawę, trzeba wnieść
różne poprawki, pracujemy nad tym, tak że myślę, że
może warto byłoby, by profesjonaliści przyjrzeli się
tym dokumentom wykonawczym. To na pewno bę-
dzie też pomocne, bo niewątpliwie będą odwołania,
a kryterium znajomości języka jest jednym z trzech
głównych kryteriów, więc nie bez znaczenia. Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Ewa Wolak, Platforma Oby-
watelska.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
74 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Ewa Wolak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jako wrocławianka pragnę zadać pytanie o działa-
nia sprzyjające powstaniu siedziby EIT we Wrocła-
wiu. Wiemy, że Wrocław konkuruje o lokalizację
siedziby Europejskiego Instytutu Innowacji i Tech-
nologii z innymi miastami europejskimi, a decyzja
o lokalizacji zostanie podjęta przez Radę Unii Eu-
ropejskiej 30 maja.
Wczoraj w Brukseli przedstawiciele rządów państw
kandydatów podczas debaty przedstawiali swoje po-
mysły dotyczące działalność instytutu. Wiem, że nie-
dawno pan minister wspólnie z przedstawicielami
rządu, nauki, a także samorządu wrocławskiego, zor-
ganizował spotkanie z ambasadorami państw Unii
Europejskiej w Warszawie. Chciałabym zapytać, jakie
były rezultaty kampanii promocyjnej wśród ambasa-
dorów na rzecz ulokowania siedziby EIT we Wrocła-
wiu? Czy pan minister systematycznie zabiega o in-
formowanie naszych partnerów w Unii Europejskiej
o możliwości utworzenia Europejskiego Instytutu
Technologii w Polsce, a konkretnie we Wrocławiu?
Wszyscy doskonale wiemy, że to szansa nie tylko dla
Wrocławia, ale i dla całej Polski.
Nawiązując do wystąpienia pana ministra, chcia-
łabym zadać panu jeszcze dwa pytania. Mianowicie
chciałabym zapytać, jakie działania zostaną podjęte
w najbliższej przyszłości na rzecz włączenia Ukrainy
w struktury zachodnioeuropejskie? Bardzo proszę
pana ministra również o skonkretyzowanie, jakie
podejmie pan działania, aby złagodzić skutki przy-
stąpienia Polski do strefy Schengen. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! Z niepokojem wysłuchałem
pana wystąpienia, w którym w imieniu rządu mówił
pan o ignorantach, zdrajcach, kreatywnych kompro-
misach, egoizmie narodowym. Mam jednak nadzie-
ję, iż słów tak mocnych użył pan jedynie w celu
rozwijania propagandy swojego rządu, a tego typu
określenia i to, co one oznaczają, nie będą kierun-
kowskazami dla pana poczynań. Dlatego też prosił-
bym o wyjaśnienie kilku spraw, bo czas nie pozwoli
mi przedstawić wszystkich moich wątpliwości co do
pana intencji.
W wystąpieniu padły słowa: Ileż to razy nasłucha-
liśmy się w ostatnich latach o interesach narodowych,
którymi wywijano niczym maczugą w odniesieniu do
naszych sąsiadów. Każdy, kto miał inne zdanie, był
z definicji ignorantem lub zdrajcą. Kogo pan miał na
myśli? Kto według pana jest ignorantem czy zdrajcą?
Panie Ministrze! W 1655 r. i 1656 r. najeźdźca
szwedzki bez oporu podbijał nasz kraj. Dlaczego?
Dlatego że możnowładcy pruscy, hamburscy i polscy
mieszkający na terenach Rzeczypospolitej w obawie
o swoje włości i majątki, nie wierząc, że armia
szwedzka może być pokonana, zdradzili Rzeczpo-
spolitą, przyłączając się do agresora. Czy nie byli oni
zdrajcami?
Panie Ministrze! W swoim wystąpieniu stwierdził
pan również, że partnerska natura Unii skłoni za-
równo nas, jak i inne państwa członkowskie do rezy-
gnacji z egoizmu narodowego. Bez względu na to, kto
i jakie ma intencje, każdy naród zawsze będzie bronił
swojej tożsamości narodowej, będzie dbał o interesy
swoich wpółplemieńców. Nie powinno się nazywać
tego egoizmem narodowym.
Panie Ministrze! Czy zamierza pan jako minister
rządu Rzeczypospolitej dbać o interesy narodu pol-
skiego? Jeżeli zamierza pan, to czy można będzie te
pańskie starania również określać mianem egoizmu
narodowego? (Dzwonek)
Jeszcze tylko jedno pytanie. Jak przebiegają i kie-
dy zakończą się negocjacje z Unią Europejską w za-
kresie ochrony środowiska umożliwiające budowę
infrastruktury komunikacyjnej przez tereny objęte
obszarami Natury 2000? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W wystąpieniu pana ministra znalazły się akcenty
historyczne sięgające do czasów marszałka Józefa
Piłsudskiego oraz retrospekcja dotycząca okresu po
wstąpieniu Polski do Wspólnoty Europejskiej. O ile
marszałek Piłsudski nie był obiektem krytyki, to już
rzekome, jak to pan minister określił, wymachiwanie
maczugą przez poprzedników wskazuje jednoznacz-
nie na subiektywną, tendencyjną ocenę polityki za-
granicznej poprzedniego rządu, którego zresztą był
pan członkiem. Elementarna przyzwoitość wymaga
w takiej sytuacji właściwego doboru słów, zwłaszcza
przez polityka dyplomatę. Stąd też wynika moja proś-
ba do pana ministra o wskazanie tych polskich poli-
tyków, którzy według pana wymachiwali maczugami
podczas prowadzenia polityki zagranicznej Rzeczy-
pospolitej Polskiej oraz o ujawnienie, w czyim kierun-
ku ta prehistoryczna broń była skierowana.
Drugie moje pytanie dotyczy polskiej polityki za-
granicznej względem południowych sąsiadów: Słowa-
cji i Czech. Jakie są główne założenia tej polityki,
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Szlachta
z uwzględnieniem planu budowy tarczy antyrakieto-
wej w Czechach przez Stany Zjednoczone?
Kolejne moje pytanie dotyczy wystąpienia przed-
stawiciela Platformy Obywatelskiej, który stwierdził,
że Niemcy są teraz pierwszoplanowym partnerem
gospodarczym Polski. Czy jest prawdą, że tak się sta-
ło dopiero teraz, za rządów Platformy Obywatelskiej,
czy tak też było już znacznie wcześniej?
Ostatnie pytanie kieruję do pana ministra w spra-
wie oceny aktywności prezydenta Rzeczypospolitej
prof. Lecha Kaczyńskiego w zakresie polityki wschod-
niej, głównie w odniesieniu do Ukrainy i Gruzji. Czy
pana rząd będzie aktywnie wspierał ten kierunek po-
lityki zagranicznej, który od ponad dwóch lat wyzna-
cza pan prezydent? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Andrzej Pałys, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie ministrze, chwalą pana. Dawniej to należało
się za plecy oglądać, to nie jest źle. Ja też w części to
zrobię, bo chcę pogratulować prowadzenia polityki
przeciwko fobii. Trzeba być ostrożnym w polityce
niemiecko-rosyjskiej, ale broń Boże, nie z fobią. Gra-
tuluję też zaprzestania prowadzenia satelickiej poli-
tyki w stosunku do Stanów Zjednoczonych, a z dru-
giej strony gigantomanii wyrażonej w tworzeniu
armii europejskiej kosztem żywności, bo tak to w skró-
cie trzeba nazwać.
W swoim wystąpieniu powiedział pan takie zda-
nie, że Polska prowadzi politykę historyczną. Chciał-
bym się do tego odnieść. Jako naród jesteśmy znani
z hasła „za naszą i waszą wolność”, jesteśmy gigan-
tami pod tym względem. Mało tu pragmatyzmu
i interesu narodowego. A przecież rząd i pan, panie
ministrze, musi stać na straży interesów Polaków
i Polski. W związku z tym przyjąłem z pewnym za-
niepokojeniem i obawą tak szybką reakcję, zatwier-
dzenie Kosowa, bo 160, 170 lat temu nie było w Ko-
sowie Algierczyków. Zachowanie Serbów podczas II
wojny światowej wobec Polaków było bardzo dobre.
Zaniepokojony też jestem przykładem Haiti. Za cza-
sów napoleońskich wysłaliśmy żołnierzy do Haiti,
efektem było odzyskanie niepodległości przez Haiti
i konstytucja. Teraz możemy dostać w każdej chwili
obywatelstwo, tylko nic dla kraju. Dalej, „za naszą
i waszą wolność”. I teraz mamy Czad albo szybki in-
teres z Gruzją. Wolałbym zachować dużą ostrożność.
Czy widzi pan prowadzenie tej polityki pragmatycz-
nej z efektem jeśli chodzi o interes dla Polaków i dla
Polski? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
75
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Andrzej Orzechowski, Platfor-
ma Obywatelska.
(Poseł Andrzej Pałys: Albańczyków.)
Kogo?
(Poseł Andrzej Pałys: Przejęzyczyłem się.)
Zapisaliśmy.
Pan poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Nie mieszkam
na wschodniej granicy, niemniej jednak kilkanaście
dni temu wraz z Komisją Administracji i Spraw We-
wnętrznych wizytowaliśmy właśnie granicę Polski
z Ukrainą i z Białorusią. Zdaniem naszych rozmów-
ców – a rozmowy trwały dwa dni – znaczny wpływ
na tworzenie się wielokilometrowych kolejek ma stro-
na ukraińska, gdyż przyjmuje zbyt mało pojazdów
odprawionych po stronie polskiej.
Chciałem więc zapytać: Czy w czasie przyjaznych
spotkań władz polskich z Ukraińcami podnoszony
jest ten problem i jakie jest stanowisko strony ukra-
ińskiej? Czy dostrzegają to? Mówię o tym dlatego, że
w czasie naszego pobytu przepustowość granicy
ukraińskiej zwiększyła się o 300 aut w ciągu jednej
zmiany. Powtarzam, udało się odprawić o 300 aut
więcej. Czyli coś tam nie funkcjonuje normalnie. Jak
pan ocenia w tym kontekście przygotowanie Polski
do wejścia do układu Schengen? To nastąpiło w grud-
niu, ale efekty tego widać do dzisiaj.
Drugie pytanie. W czasie tej samej wizyty odnio-
słem wrażenie, że Unia, oczywiście z udziałem Pol-
ski, buduje nową kurtynę na granicy wschodniej. Nie
ukrywam, że ogromnie razi nowoczesna infrastruk-
tura graniczna i bardzo zaniedbana komunalna. Czy
na granicy z Białorusią nie należałoby szybko uła-
twić ruchu przygranicznego, by Białorusini mogli
zobaczyć, jakie efekty uzyskaliśmy w Polsce w wyni-
ku przemian demokratyczno-gospodarczych? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos miałby pan poseł Marcin Zawiła, gdyby był.
Głos ma pan poseł Krzysztof Maciejewski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Maciejewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W swoim wystąpieniu przypomniał pan wszystkim,
na czym polega nasz interes narodowy i do czego nie
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
76 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Krzysztof Maciejewski
powinien ograniczać się patriotyzm Polaków. Podno-
sząc wartość swoich osiągnięć na stanowisku mini-
stra spraw zagranicznych, pozwolił pan sobie na
bardzo krytyczną ocenę pracy poprzedników, używa-
jąc słów: Toporne wystąpienia naszej dyplomacji były
przeszkodą w integracji z Europą. Wyraził pan rów-
nież poglądy, z którymi trudno się nie zgodzić. Też
uważam, że bardzo ważnym elementem polityki za-
granicznej jest stałe wzmacnianie naszej pozycji
w Europie, że jesteśmy za współpracą Unii Europej-
skiej z NATO, za pokojowym rozwiązywaniem wszel-
kich konfliktów między państwami w każdym zakąt-
ku świata. I co z tego wynika? Polacy rozrzuceni po
całym świecie oczekiwali czegoś więcej. Co prawda
powiedział pan, że los Polaków mieszkających za gra-
nicą jest nam bardzo bliski, lecz za tą deklaracją nie
idą czyny.
Pozwoliłem sobie napisać do pana ministra inter-
pelację dotyczącą urzędowego wynaradawiania dzie-
ci polskich w Niemczech, w przypadku kiedy rodzice
są parą mieszaną, matka – Polką, a ojciec – Niemcem,
i żyją w separacji. Niestety, do tej pory nie otrzyma-
łem odpowiedzi. Nie możemy czekać na pozytywne
gesty ze strony innych państw, bo Polacy mieszkają-
cy poza granicami naszego państwa często cierpią.
Może więc teraz, korzystając z dzisiejszej debaty, od-
powie pan na konkretne pytania: Czy ministerstwo,
którym pan kieruje, zajmuje się sprawą wynarada-
wiania dzieci polskich i dyskryminacji polskich ro-
dziców w Niemczech? (Dzwonek) Jeśli tak, to jakie są
konkretne efekty tych działań? Dziękuję za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Mieczysław Marcin Łuczak,
Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Ministrowie!
Wysoka Izbo! Jest takie stare polskie przysłowie,
mówi: Kumie, chwalą nas. Kto?
(Głos z sali: Niderlandy.)
Wy mnie, a ja was.
(Poseł Jarosław Wałęsa: Mieciu, pamiętaj tylko,
że to twój rząd.)
Nie na tym to polega, by ktoś powiedział: Panie
ministrze, chwalą pana. Jak się pracuje i zasługuje
na pochwałę, to należy pochwalić, ale ja nie będę tego
robił, bo uważam, że pytania są ważniejsze.
Bardzo dużo mówi się o rocznicy września, o mu-
zeum „Solidarności”, o Gdańsku, o Westerplatte.
Panie ministrze, jestem z Wielunia i tu jest problem.
Czy Wieluń zostanie uwzględniony…
(Poseł Michał Wojtkiewicz: Nie zostanie.)
Wy sobie pogadajcie, ja poczekam.
...w uroczystościach rocznicowych, które odbędą
się w 2009 r.? Przecież to miasto zostało w pierw-
szych godzinach wojny zniszczone w 75%, a śmierć
pod gruzami poniosło prawie 2 tys. jego obywateli,
może to jest nieważne, bo działo się 5 minut wcze-
śniej niż walki na Westerplatte. Czy MSZ zamierza
w tych uroczystościach uwzględnić Wieluń, czy też,
wzorem PRL-u, dalej będziemy zakłamywać histo-
rię w podręcznikach i Wieluń w tych wydarzeniach
nadal nie będzie uwzględniany? To jest pierwsze
pytanie.
Drugie jest bardzo związane z moją pracą w Ko-
misji Obrony Narodowej. (Dzwonek) Dotyczy tarczy
antyrakietowej. Jakie będziemy mieli zyski z budowy
tarczy i czy MSZ zajęło już zdecydowane stanowisko
w tej sprawie? Czy ta tarcza nie ograniczy polskiej
polityki zagranicznej z tego względu, że nie wszyscy
się z niej cieszą? No, ale to jest kwestia dalsza.
I ostatnie pytanie, akurat byliśmy razem z panem
posłem, który mi dzisiaj tak skutecznie przeszkadza,
na posiedzeniu komisji w sprawie marynarki wojen-
nej. Jakie kroki podejmie MSZ, jeśli chodzi o ochronę
wód terytorialnych po 2015 r., kiedy Marynarka Wo-
jenna RP nie będzie już mogła chronić tych wód?
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Mamy bogate doniesienia z posiedzenia komisji.
Teraz pani poseł Zdzisława Janowska, SDPL –
Nowa Lewica.
Poseł Zdzisława Janowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Bardzo się cieszę, że dzisiaj mam możliwość prowa-
dzenia bezpośredniej rozmowy z panem ministrem.
Wyobrażałam sobie, że będzie mi trudno dostać się
do pana, a dzisiaj jest taka okazja, że mogę pytać
pana bezpośrednio. W związku z tym wykorzystuję
to maksymalnie. Chodzi mi o szkolnictwo wyższe.
Realizacja dwóch pana priorytetów: poprawy wize-
runku Polski w świecie i polityki zagranicznej może
udać się tylko przy dobrej służbie dyplomatycznej.
Moje pytanie dotyczy dyskryminacji, niemożności
studiowania w Polsce obywateli Wietnamu. Zajmu-
ję się tą sprawą od paru miesięcy, reprezentuję Łódź
i uczelnię wyższą – Uniwersytet Łódzki. To właśnie
w Łodzi studenci z całego świata uczą się języka
polskiego. Od pewnego czasu ci, którzy chcą studio-
wać w Polsce, obywatele Wietnamu nie otrzymują
wizy. Bardzo dokładnie zbadałam tę sprawę. Pisa-
łam do pana, pisałam do urzędników, dzwoniłam do
pana ambasadora w Hanoi. Otrzymuję odpowiedź,
która jest nieprawdziwa. Mam dokumenty w ręku
dowodzące, że wszystkie warunki są spełnione, łącz-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Zdzisława Janowska
nie z poniesionymi opłatami, stwierdzeniem, że uni-
wersytet otrzymał pieniądze w wysokości 3 tys.
euro. Nagle ambasada polska wprowadziła nowy
zapis mówiący o tym, że student, który przyjeżdża
do Polski, musi mieć również dokument dowodzący,
że będziemy go w Polsce utrzymywać w czasie stu-
diów i w czasie pobytu. Tego do tej pory nie było.
Ten dokument, wprowadzony właściwie bezpraw-
nie, powoduje, że studenci nie otrzymują wizy. Są
i takie przypadki, że ci młodzi ludzie stają na głowie,
zdobywają papier, a mimo to nie otrzymują wizy.
Funkcjonuje stereotyp, że każdy Wietnamczyk to
handlarz, otworzy sklep i nie będzie studiował. Jest
to niegodziwe, nieprawdziwe i poniżające dla mło-
dzieży wietnamskiej i bardzo przykre w świetle do-
kumentów, które mamy. Jestem członkiem grupy
polsko-wietnamskiej i podczas jej spotkań szczycimy
się tym, ilu ludzi wyszkoliliśmy, jakie osiągamy wspa-
niałe rezultaty i wyniki.
Aktualnie w Łodzi znajduje się paru Wietnamczy-
ków. Jestem zbulwersowana, ponieważ trafiły do
mnie dokumenty kolejnej młodej dziewczyny, która
od 1 kwietnia miała studiować w Polsce, a pikanterii
dodaje fakt, że ojciec tej dziewczyny, Wietnamczyk,
ma pozwolenie na stały pobyt w Polsce i chce ją utrzy-
mać, a mimo to nie otrzymała wizy.
Bardzo proszę o wyjaśnienie tych kwestii, ponie-
waż będę bardzo mocno to drążyła. Chcę wyjaśnić,
co się za tym faktycznie kryje, bo jest to coś bardzo
niepokojącego i bardzo – nie chcę nazywać tego po
imieniu – dziwnego. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Bożena Kotkowska, SDPL –
Nowa Lewica.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Moje pytanie dotyczy zamiaru pana ministra doty-
czącego likwidacji kilkunastu ambasad, a co za tym
idzie, polskich szkół przy tych placówkach. Czy bę-
dzie to korzystne dla obywateli polskich przebywają-
cych w tych krajach? To jest pierwsze pytanie do
pana ministra.
Drugie pytanie dotyczy tego, co większość z nas
ma w pamięci: nie tak dawnych zajść w Kosowie,
w trakcie których zostało rannych kilkudziesięciu
polskich policjantów. Jakie działania dyplomatyczne
podjął rząd Rzeczypospolitej Polskiej, by Narody
Zjednoczone usprawniły system dowodzenia swoimi
siłami w tym państwie?
Trzecie pytanie jest następujące: Kiedy wejdzie
w życie umowa z Ukrainą o małym ruchu granicz-
77
nym? Czy prawdą jest, że Komisja Europejska odma-
wia jej notyfikacji z powodu zbyt szerokiego nakre-
ślenia granic strefy przygranicznej?
I ostatnie moje pytanie. Z wielkim zdziwieniem
przyjęliśmy fakt, że ostatnim priorytetem pana poli-
tyki zagranicznej będzie zburzenie pałacu kultury.
Czy konsultował pan tę decyzję z panią prezydent
Warszawy czy z panem premierem? Dziękuję bardzo.
(Wesołość na sali)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Jan Rzymełka, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Jan Rzymełka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie ministrze,
rozumiem, że odpowiedzi pisemne na pytania zada-
ne w trakcie debaty otrzymamy w późniejszym cza-
sie. Szczególnie chodzi mi o terminy związane
z rewitalizacją ambasady w Berlinie, żebyśmy jako po-
słowie dostali informacje o terminach, datach i o tym,
kto jest za nią odpowiedzialny, bo to trwa już bardzo
długo.
W kontekście likwidacji placówek konsularnych,
która jest dla mnie zrozumiała, chciałbym zapytać
o jedno specyficzne miasto: o Lipsk, Leipzig, które
jest jedną ze stolic Republiki Federalnej Niemiec –
można powiedzieć – kulturalno-intelektualną. To nie
tylko miasto Bacha i Fausta, ale również nowocze-
snych technologii.
(Poseł Ireneusz Raś: Partnerskie miasto Krakowa.)
Tak jest, miasto partnerskie. W miejscu, w któ-
rym są największe targi, największe imprezy nauko-
we, technologiczne – ostatnio była tam minister Ku-
drycka – w tym samym czasie likwidowany będzie
konsulat i instytut kultury polskiej. Wydaje się, że za
daleko się zagalopowano, jeśli chodzi o wycofywanie
się Polaków, wycofywanie kultury polskiej z jednej
ze stolic niemieckich, z dawnego NRD. Tam, na tym
ugorze, naprawdę jeszcze nadal trzeba szerzyć infor-
macje o polskiej kulturze, o polskim dorobku. Proszę
więc o rozważenie tej możliwości lub udzielenie od-
powiedzi na pytanie, co będzie w zamian za te dwie
placówki. Drezno i Berlin nie załatwią bowiem spra-
wy likwidacji dwóch ważnych placówek w Lipsku.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Jan Szyszko, Prawo i Sprawie-
dliwość.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
78 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jan Szyszko:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Rzeczywiście trzeba się całkowicie
zgodzić, że polityka zagraniczna wymaga stabilności,
a więc i kontynuacji. W związku z tym cieszę się bar-
dzo, że pan minister powiedział, że na początku
grudnia tego roku oczy świata będą skierowane na
Poznań. Cieszę się z tego powodu, mimo że koszto-
wało to poprzedni rząd około dwóch lat intensywnej
pracy międzynarodowej. Za tę pracę m.in. obecny
sekretarz stanu składał wniosek o odwołanie ówcze-
snego ministra ze stanowiska ministra. To dobrze
jednak, bo jest kontynuacja.
Mam pytanie, panie ministrze. Czy ta kontynu-
acja będzie również kontynuacją myśli, dlaczego Pol-
ska organizuje XIV konferencję stron konwencji kli-
matycznej? Chciałbym powiedzieć, że jest to najwięk-
sza konferencja gospodarcza świata, a Polska, orga-
nizując ją, powinna pokazać, że jest krajem wielkiego
sukcesu, a nie ogromnej porażki.
Równocześnie chciałbym zapytać, czy to w taki
sposób rozumiał pan tę toporną, twardą politykę
wprowadzającą unijnych partnerów w osłupienie.
Jeśli tak, to serdecznie za to dziękuję. Tak, to było
osłupienie unijnych partnerów, że Polska postanowi-
ła pokazać swój dorobek. (Oklaski)
Chciałbym również wiedzieć, panie ministrze, czy
pod pojęciem osłupienia rozumie pan to, że Polska,
starając się o to, aby walczyć o swoje prawa, podała
do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości krzyw-
dzącą decyzję Komisji Europejskiej, jeśli chodzi o li-
mit przyznanych emisji. Jeśli pan uważa, że to jest
toporna, twarda polityka, to serdecznie dziękuję. To
jest rzeczywiście polityka twarda, ale nie toporna. To
jest polityka, która mówi, że za sukcesy należą się
Polsce odpowiednie prawa.
Ostatnia kwestia, panie ministrze, dotyczy
spraw związanych z Rospudą. Przecież prawo jest
po naszej stronie. To powinna być twarda polityka,
natomiast w tej chwili negocjacje w sprawach, któ-
re wynikają z prawa, uważam za trochę toporne.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Marek Krząkała, Platforma
Obywatelska.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dziękując panu ministrowi za dzisiejsze wystąpienie,
chciałbym poruszyć kwestię współpracy z naszym
zachodnim sąsiadem, Niemcami.
W 1991 r. podpisano polsko-niemiecki traktat
o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Pięt-
nasta rocznica tego wydarzenia minęła bez echa,
a czas, którzy można było przeznaczyć na rozmowy
i dialog, został poświęcony na podsycanie antagoni-
zmów i pokazywanie granic Europy sprzed 1939 r.
Czy nie warto wpisać na stałe do kalendarza
uczczenia tej daty? Dokument ten, z jednej strony,
stwarzał nam bowiem ramy do zamknięcia zaszłości
historycznych, z drugiej dał podstawy polsko-niemiec-
kiej wspólnoty interesów w zjednoczonej Europie.
Myślę, że znajdziemy poparcie ze strony Niemiec
dla przyjęcia Ukrainy do Unii, jeżeli z uwagą wsłu-
chamy się w stanowisko rządu niemieckiego w spra-
wie Turcji.
Powtórzę też pytanie o ambasadę w Berlinie, któ-
ra odstrasza i jest okazją do drwin ze strony tury-
stów. Czy jest już znany jakiś konkretny termin, by
jak najszybciej poprawić naszą wizytówkę w stolicy
Niemiec?
Ostatnie pytanie. 12 lipca 2000 r. otwarte zostało
długo oczekiwane przez Górnoślązaków Centrum
Kultury i Spotkań im. Eichendorffa w Łubowicach.
Zamiast pałacu odbudowano jedynie część obiektu.
Jakie są szanse na pełną realizację postanowień de-
klaracji z 14 listopada 1989 r., podpisanej przez Ta-
deusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla, o woli upa-
miętnienia szczególnych miejsc w kulturze Polski
i Niemiec, stworzenia centrum w Łubowicach
w pełnym wymiarze, podobnie jak miało to miejsce
w Krzyżowej? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Michał Wojtkiewicz, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Michał Wojtkiewicz:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! W swoim exposé pan minister mówił
o dobrej marce Polski. Bardzo cieszę się z tego, że ten
temat został poruszony. Bardzo ważną rzeczą jest to,
jak się mówi, ale jeszcze bardziej ważną to, co się
mówi i w jakim otoczeniu. Dzisiaj pan minister witał
ekscelencje, korpus dyplomatyczny. Chcę tu przyto-
czyć, żeby nie było „pudła”, jak pan minister mówi,
pańską wypowiedź: „Nie wikłajmy polityki zagra-
nicznej w wewnętrzne spory partyjne”. I co mamy
dalej, na str. 2? „Toporne wystąpienia twardej dyplo-
macji...” itd. Mało tego, pod koniec wydawało się, że
wszystko już będzie ładnie („ważny wkład wniósł
także pan prezydent Rzeczypospolitej Polskiej”), ale
oczywiście – tłustym drukiem jest to wyszczególnio-
ne w materiale – „są też sprawy, które wszyscy zna-
my, ale które nie muszą być objawiane światu”. Panie
ministrze, tę retorykę mógłbym skwitować tak: swo-
ista to jest schizofrenia – ale nie mówię tego.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Michał Wojtkiewicz
Panie ministrze, jeśli chodzi o dobry wizerunek
Polski, to przede wszystkim pan jest na pierwszej
linii, tworzy pan ten wizerunek. Następnie są to
wszystkie jednostki dyplomatyczne na całym świe-
cie – mają dbać o Polaków, którzy się za granicą
znajdują, ale również o tych, którzy są tutaj. (Dzwo-
nek) I mam taką osobistą sprawę, o której z panem
ministrem rozmawiałem – wizy do Stanów Zjedno-
czonych. Ja się zwracałem do pana ministra: starsza
kobieta chciała do dzieci pojechać i któryś już raz
nie dostała wizy. Po tym wszystkim oczywiście do-
stałem odpowiedź, rozmawiam z tą panią i mówię:
Niech pani idzie jeszcze raz do konsulatu w Krako-
wie, niech pani spróbuje. Kobieta przyszła potem
z płaczem i mówi: Panie pośle, proszę drugi raz nie
załatwiać mi żadnej sprawy. Zostałam poniżona. Nie
dość, że zapłaciła, to jeszcze w ten sposób została
potraktowana.
Nie wciskajmy naszemu narodowi – powiem w ten
sposób: nie ściemniajmy – że jesteśmy cywilizacyjnie
zacofani, bo wreszcie za którymś razem sami w to
uwierzymy, ale dbajmy o to przede wszystkim, żeby-
śmy mieli rzeczywiście godnych reprezentantów, też
w Polsce, tutaj, żeby umieli dbać o sprawy Polaków.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tadeusz Naguszewski, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Naguszewski:
Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Mi-
nistrze! Północna granica naszego kraju, granica
z Federacją Rosyjską, z obwodem kaliningradzkim,
to nie tylko granica kraju, ale również granica Unii
Europejskiej. Współpraca transgraniczna powinna
być wymogiem dobrosąsiedzkiego współistnienia.
Dobre relacje państwowe transponują się na dobre
kontakty obywateli obu sąsiadujących państw.
Szanowny Panie Ministrze! Od kilku lat niemoż-
liwa jest swobodna żegluga z Zalewu Wiślanego
przez Cieśninę Pilawską na Morze Bałtyckie i z Mo-
rza Bałtyckiego na Zalew Wiślany. Następstwem
tego faktu jest m.in. brak oczekiwanego rozwoju
gmin nadzalewowych. Stąd moje pytanie czy proś-
ba, by Ministerstwo Spraw Zagranicznych, być może
poprzez powołaną grupę ekspertów do spraw trud-
nych, podjęło działania, które będą satysfakcjono-
wać obie strony, rosyjską i polską, i umożliwią że-
glugę między Zalewem Wiślanym a Morzem Bałtyc-
kim. Dziękuję. (Oklaski)
79
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Michał Szczerba, Platforma
Obywatelska.
Poseł Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Chciałbym podziękować panu ministrowi
za podkreślenie znaczenia zaangażowania Polski we
wzmacnianie europejskiej polityki sąsiedztwa. Rząd
pana premiera Tuska zapowiedział także, że polska
dyplomacja będzie inicjować wielostronną współpra-
cę regionalną ze wschodnimi sąsiadami Unii w ra-
mach tej polityki. Konieczne jest w mojej opinii dalsze
zacieśnienie współpracy w sferze rozwoju stosunków
handlowych, mobilności obywateli, kwestii migracyj-
nych oraz kontaktów między organizacjami społe-
czeństwa obywatelskiego. Pan minister także pod-
kreślił, że Polska pozostanie patronem i promotorem
naszych wschodnich sąsiadów. Deklaracja ta bardzo
mnie cieszy i za nią dziękuję.
Chciałbym zadać pytanie dotyczące Gruzji. Je-
stem wiceprzewodniczącym grupy parlamentarnej
polsko-gruzińskiej. Należy podkreślić, że oczeku-
jemy także od polskiego rządu i dyplomacji dal-
szych działań dotyczących utrwalenia gruzińskich
reform demokratycznych, poparcia dla gruzińskich
aspiracji europejskich i euroatlantyckich, pomocy
społeczności międzynarodowej w rozwiązaniu kon-
fliktów w Abchazji, Osetii Południowej, włączania
Gruzji w projekty związane z bezpieczeństwem
energetycznym.
Pytanie dotyczy, panie ministrze, najbliższych
wyborów parlamentarnych w Gruzji. Czy są jakieś
planowane działania organizacji międzynarodowych
i polskiej dyplomacji związane właśnie z nieuchron-
nie zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi
w Gruzji (Dzwonek), które będą realizowane w trud-
nej sytuacji konfliktów wewnętrznych w Abchazji
i Osetii Południowej? Czy planowane są jakiekolwiek
obserwacje międzynarodowe bezpiecznego i demo-
kratycznego przebiegu tych wyborów? Bardzo dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tomasz Głogowski, Platforma
Obywatelska.
(Głos z sali: Nie ma.)
Andrzej Biernat, poseł Platformy Obywatelskiej.
(Głos z sali: Nie ma.)
Łukasz Gibała, poseł Platformy Obywatelskiej,
zabierze głos.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
80 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Łukasz Gibała:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W zeszłym roku eksport Polski do Chin wyniósł nie-
cały miliard dolarów. Jednocześnie w tym samym
czasie sprowadziliśmy z Chin towary za kwotę ponad
11-krotnie wyższą, za ponad 11 mld dolarów. Jak ła-
two obliczyć, wynika stąd, że zanotowaliśmy więc
gigantyczny deficyt handlowy w wysokości ponad
10 mld dolarów. Warto też zauważyć, że nie ma dru-
giego takiego kraju, z którym mielibyśmy tak nieko-
rzystny bilans wymiany handlowej.
Panie ministrze, w mojej opinii ten deficyt han-
dlowy jest drugim najważniejszym problemem w re-
lacjach polsko-chińskich, oczywiście po problemie
łamania praw człowieka w Chinach. Stanowi on po-
ważne wyzwanie przede wszystkim dla ministra
gospodarki, ale jednocześnie też, jak sądzę, dla mi-
nistra spraw zagranicznych. Dlatego zwracam się
do pana, panie ministrze, z następującym pytaniem:
Jakie działania zamierza pan podjąć w celu maksy-
malnej redukcji tego stanu nierównowagi w polsko-
-chińskiej wymianie towarowej? Dziękuję uprzej-
mie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Dariusz Bąk, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Dariusz Bąk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dzisiejszej in-
formacji pan minister spraw zagranicznych na temat
rolnictwa powiedział bardzo mało. Jesteśmy w Unii
Europejskiej i pan minister spraw zagranicznych po-
winien chodzić bardzo blisko ministra rolnictwa. Jest
takie zdanie: „Po przyjęciu traktatu lizbońskiego
wyzwaniem stanie się również reforma polityk Unii
Europejskiej: rolnej i spójności. Nie zgodzimy się na
ich przeniesienie do budżetów państw członkow-
skich”. Prześlizgnął się pan po temacie, nie wyjaśnia-
jąc tego, pozostawiając dużo wątpliwości.
Szanowni Państwo! Poprzedni rząd wyegzekwo-
wał zasadę solidarności europejskiej w odniesieniu
do rosyjskiego embarga na import polskiego mięsa
i produktów roślinnych, które było nałożone w listo-
padzie 2005 r. Konsekwentne i rzeczowe stanowisko
strony polskiej doprowadziło do przyjęcia przez Ko-
misję Europejską odpowiedzialności za rozwiązanie
problemu embarga, a zarazem obnażyło wobec
państw członkowskich i instytucji Unii Europejskiej
polityczne motywy wprowadzenia embarga. I co się
dzieje? Gdy już pan minister był ministrem, w grud-
niu ubiegłego roku strona polska ogłosiła światu, że
doprowadziła do zniesienia embarga. Za jaką cenę to
się stało, panie ministrze? I jak potraktowaliście za-
angażowanie Komisji Europejskiej? Bo moim zdaniem
to działanie było szkodliwe. A pan minister dzisiaj też
(Dzwonek) – przytoczę pana słowa – wypowiedział się
w ten sposób: „w pojedynkę nie da się niczego wygrać,
przegrać łatwo”. To jest tylko slogan. A jak to świadczy
o wizerunku Polski w świecie, jeżeli rząd nie kontynu-
uje dobrej polityki poprzedniego rządu? Proszę o od-
powiedź. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jarosław Wałęsa: Kontynuacja embarga.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Sławomir Kopyciński z klubu
Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Polska polityka zagraniczna od kilkunastu lat ukie-
runkowana jest na czynny udział w strukturach eu-
ropejskich, euroatlantyckich. Jednak nie powinno to
oznaczać, że możemy zapominać o tym, że posiadamy
sąsiadów, którzy nie są w strukturach Unii Europej-
skiej czy w strefie Schengen. Jeśli chodzi o zaspoka-
janie potrzeb w zakresie umożliwienia nieskrępowa-
nego komunikowania się społeczeństwa Polski i państw
sąsiednich, takich jak: Ukraina, Białoruś, Federacja
Rosyjska, to w tej dziedzinie widać wiele rażących
zaniedbań. Szczególnie ważne jest to w okresie przy-
gotowań do Euro 2012, kiedy konieczne będzie umoż-
liwienie szybkiego i sprawnego przekraczania granic
przez dziesiątki tysięcy obywateli Polski czy kibiców
z kilkunastu krajów Europy. W związku z powyż-
szym chciałbym zapytać: Na jakim etapie jest przy-
gotowanie nowych przejść granicznych na granicy
z Ukrainą i na jakich zasadach zapewniona zostanie
możliwość przemieszczania się kibiców pomiędzy
Ukrainą a Polską czy Polską a Ukrainą w związku
z Euro 2012? Czy będą budowane nowe przejścia gra-
niczne na granicy z Ukrainą, ale też Białorusią
i Federacją Rosyjską? Ile takich nowych przejść gra-
nicznych jest planowanych i na jakim etapie jest mo-
dernizacja i rozbudowa przejść już istniejących, jeże-
li chodzi o te trzy państwa, o które pytałem? (Dzwo-
nek) Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pytanie zada pani poseł Krystyna Skowrońska,
Platforma Obywatelska.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie, Panowie Po-
słowie! Panie Ministrze! Postrzeganie przez woj. pod-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Krystyna Skowrońska
karpackie polityki zagranicznej to również sprawy
gospodarcze, niezwykle istotne. Jeżeli chodzi o dwa
przejścia z Ukrainą: w Medyce i w Korczowej, to czę-
stokroć przed nimi są długie kolejki. Chciałabym
uprzejmie poprosić pana ministra przede wszystkim
o dobrą współpracę z odpowiednim przedstawicielem
ministra finansów w randze sekretarza stanu czy
podsekretarza stanu w tych sprawach, współpracę
dotyczącą odpraw na granicy. To jest rzecz niezwykle
istotna, a możliwa do zrealizowania.
I druga sprawa to mały ruch przygraniczny, ob-
sługa zapewniana przez placówkę konsularną we
Lwowie i możliwość wsparcia działań w tym zakre-
sie. Bo na nasz wizerunek i postrzeganie nas przez
Ukrainę wpływa również praca tej placówki. O rze-
czach dużych, istotnych mówił pan minister, z tym
się zgadzam, ale te rzeczy drobne jakże ważne są dla
tego regionu. Uprzejmie pana ministra proszę o za-
jęcie się tymi sprawami. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Ireneusz Raś, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pa-
nowie Posłowie! Na samym początku chciałbym
dołączyć do osób, które gratulowały panu ministro-
wi. Wyrażę też taką swoją opinię, że koledzy z PiS
na pewno kiedyś to docenią, panie ministrze. Trze-
ba być cierpliwym. (Oklaski) Tym bardziej że dziś
zwracali uwagę panu ministrowi na niuansowe róż-
nice pomiędzy nim a panem prezydentem. A prze-
cież dziś w tak ważnym dla polityki zagranicznej
czasie pana prezydenta, choć zwyczajowo powinien
być, nie mogliśmy oglądać i nie mogliśmy z nim wy-
słuchać pana exposé.
(Poseł Michał Wojtkiewicz: Jak go ciągle obrażają…)
Tak więc na to zwracam uwagę, przypominając
tylko, że na szczęście pofatygowała się pani Fotyga.
(Poseł Anna Zalewska: Na tym polega nasza
współpraca.)
Zwróciłem uwagę, pani poseł.
Natomiast teraz do pytań. Mam dwa krótkie py-
tania. Pierwsze dotyczy prezydencji polskiej w Unii
Europejskiej, która jest przewidywana na rok 2011.
To olbrzymie wyzwanie i jednocześnie niezwykła
szansa na dodatkową promocję naszego kraju
w państwach Wspólnoty. Jednym z pomysłów, które
dziś pan minister Sikorski zaprezentował, jest po-
łączenie czy raczej włączenie Urzędu Komitetu In-
tegracji Europejskiej do struktur Ministerstwa
Spraw Zagranicznych. Mam pytanie: Na jakim eta-
pie jest obecnie przygotowanie ustawy o służbie za-
81
granicznej? (Dzwonek) Czy termin 1 stycznia 2009 r.
jest realnym terminem przekształcenia tych insty-
tucji? Jak ewentualne opóźnienia z tym związane
mogą wpłynąć na nasze przygotowanie do objęcia
prezydencji?
I jeden krótki wniosek, panie ministrze. Ukraina,
Kijów, zmiany organizacyjne. Byłem dwukrotnie
w Kijowie w zeszłym roku. Ambasada, która ma prze-
jąć też funkcje bardziej reprezentacyjne w perspek-
tywie Euro 2012, wygląda źle – źle, jeśli chodzi
o wizerunek Polski. Trzeba to poprawić, trzeba wy-
dać tam pieniądze i o to proszę i wnioskuję. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Po wysłuchaniu wystąpienia pana
ministra jeszcze raz wnikliwie przeanalizowałam
otrzymane w druku pana wystąpienie. Niestety,
nadal nie wiem, jaka jest perspektywa współpracy
rządu premiera Tuska ze Stanami Zjednoczonymi,
Niemcami czy Rosją. W swoim wystąpieniu przyto-
czył pan minister wąski cytat z exposé pana premie-
ra Donalda Tuska. Pozwólcie państwo, że wypowie-
dzianą przez premiera Tuska myśl w dniu 23 listo-
pada przytoczę w całości: „Choć mamy swoje poglądy
na sytuację w Rosji, chcemy dialogu z Rosją taką,
jaka ona jest. Brak dialogu nie służy ani Polsce, ani
Rosji. Psuje interesy i reputację obu krajów na arenie
międzynarodowej. Dlatego jestem przekonany, że
czas na dobrą zmianę w tej kwestii właśnie nadszedł”.
I tu były gromkie oklaski potwierdzające, że takie
jest oczekiwanie. Dalej pan premier mówił: „Jestem
zadowolony, że sygnały ze strony naszego wschodnie-
go sąsiada potwierdzają, że także tam dojrzewają do
tego poglądy”. Dziś pan minister zacytował wypo-
wiedź, ograniczając się tylko do kilku słów: „Będzie-
my współpracować z Rosją taką, jaka ona jest”. Dalej
wyjaśnia pan minister: „Polsko-rosyjskie mechani-
zmy współpracy i dialogu (Dzwonek), takie jak Ko-
mitet Strategii i Współpracy, Forum Dialogu Obywa-
telskiego, Grupa do Spraw Trudnych są gotowe,
przynajmniej po stronie polskiej, do wypełniania
przypisanej im misji”. I puentuje pan minister słowa-
mi: „Dajmy im szansę”.
Czy dziś, po pół roku rządów, tylko tyle pan mini-
ster może powiedzieć w tej sprawie 38-milionowemu
polskiemu narodowi? Co z tych dziś wypowiedzia-
nych przez pana ministra słów w zakresie przyszłej
polityki z Rosją powinniśmy zrozumieć i wynieść?
Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
82 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pa-
nowie Posłowie! Kiedy wsłuchiwałem się w głos
pana ministra, w wygłoszone dzisiaj exposé, zabra-
kło mi tam jednego dosyć istotnego elementu w po-
lityce zagranicznej naszego państwa. Chodzi mi
tutaj o naszą ofensywę dyplomatyczną na kierunku
dalekowschodnim, szczególnie mam tutaj na myśli
Japonię. Ja dzisiaj miałem przyjemność uczestni-
czyć w spotkaniu z panem Tanabe, ambasadorem
Japonii w Polsce. Było to bardzo dobre spotkanie,
mieliśmy bowiem okazję podzielić się refleksjami na
temat funkcjonowania japońskiego biznesu w Pol-
sce. Ja mam w tej materii dobre doświadczenia, bo
w moim województwie, w Kielcach, jest dobra inwe-
stycja, która była związana akurat z prywatyzacją
jednego z przedsiębiorstw państwowych. W roku
następnym będziemy obchodzić 90. rocznicę nawią-
zania stosunków dyplomatycznych, w tym roku
przewidziana jest wizyta prezydenta Rzeczypospo-
litej w Japonii, wiem, że wielu przedstawicieli rządu
polskiego było w Japonii już w tej kadencji parla-
mentu, i w tym kontekście chciałbym pana ministra
zapytać szczególnie o jedną kwestię, której tu do-
tknąłem na samym początku.
Pan premier Donald Tusk ogłosił wspólnie z mi-
nistrem skarbu państwa listę przedsiębiorstw pań-
stwowych przewidzianych do prywatyzacji. (Dzwo-
nek) Czy nie uważa pan minister, że należałoby tą
materią zainteresować również rząd japoński? To są
dobre prywatyzacje, sprawdzone w Polsce, pewny, nie
spekulacyjny kapitał. Czy Ministerstwo Spraw Za-
granicznych zamierza zainteresować rząd japoński
tymi sprawami?
Chciałbym zapytać jeszcze, ale czas mi już ucie-
ka, o sprawę protokołu z Kioto, gdyż tutaj też moż-
na robić dobre interesy z Japonią, szczególnie w kon-
tekście mechanizmów wspólnych wdrożeń. Jaki
pogląd ma na to Ministerstwo Spraw Zagranicz-
nych? Nie sądzę, żeby akurat to, że pan minister
o tym dzisiaj w ogóle nie powiedział, żeby ta sprawa
uciekła z pola widzenia polskiej dyplomacji. Bardzo
dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pytanie zada pan poseł Piotr Polak, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Powiedział pan dzisiaj: „Polska również ma nadzieję
na dialog i możliwie najbliższą współpracę z Niemca-
mi, które pozwolą przezwyciężyć historyczne uwikła-
nia”. I dalej – w materiale tłustym drukiem: „Zapo-
mnieć nie możemy, ani nam nie wolno. (...) Niemniej
oprócz pojednania polityczno-historycznego Polska
oczekuje od Niemiec partnerskiego dialogu o charak-
terze strategicznym (...)”.
W lutym bieżącego roku pan Władysław Barto-
szewski, pełnomocnik prezesa Rady Ministrów do
Spraw Dialogu Międzynarodowego, spotkał się z przed-
stawicielem rządu Niemiec panem Berndem Neu-
mannem i po spotkaniu ogłoszono komunikat: „Usta-
liliśmy, że Polska zachowa życzliwy dystans do »Wi-
docznego znaku«.” „Widoczny znak”, a wcześniej Cen-
trum przeciw Wypędzeniom wzbudzały w Polsce
wiele kontrowersyjnych opinii czy zdań nie do końca
życzliwych temu pomysłowi. Po tym spotkaniu rząd
pani Angeli Merkel zdecydował się na realizację „Wi-
docznego znaku”, przeznaczając stosowne środki fi-
nansowe, a nawet wybierając lokalizację.
Panie Ministrze! Co Niemcy zaproponowali ze
swej strony w zamian za polski życzliwy dystans? Czy
będzie wybudowane w Berlinie muzeum historii Pol-
ski poświęcone głównie „Solidarności” i jej wkładowi
w obalenie muru berlińskiego? Czy w berlińskim mu-
zeum „Topografii terroru” będzie ekspozycja mówią-
ca o polskiej martyrologii wojennej? Jak ustosunku-
je się pan minister do słów niemieckich polityków:
„Żyjemy w Europie, która się zrasta i szczególnie hi-
storia wypędzeń stanowi część jej historii. Dlatego
nie może być ujmowana jako jednostkowe wydarze-
nie, gdyż wspólne, europejskie dziedzictwo musi być
chronione i rozwijane.” (Dzwonek) Ja do takiego dzie-
dzictwa mam wyjątkowo duży dystans, a pan, panie
ministrze?
I ostatnie pytanie: Panie ministrze, jak rozumieć
polskie oczekiwania wobec Niemiec dotyczące part-
nerskiego dialogu o charakterze strategicznym w od-
niesieniu do decyzji o budowie przez Niemcy i Rosję
gazociągu bałtyckiego, przy jednoczesnym, całkowi-
tym nieliczeniu się ze stanowiskiem Polski w tym
względzie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Jolanta Hibner, Platforma
Obywatelska.
Poseł Jolanta Hibner:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przede wszystkim bardzo dziękuję, że podkreślił pan
wyraźnie, że skończył się okres szukania wrogów
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Jolanta Hibner
wśród sąsiadów. Bardzo za to dziękuję. Jest to jedno-
znaczny sygnał, że tych wrogów nie mamy i nie po-
trzebujemy ich szukać.
Natomiast w ostatnim czasie przekazywanych
jest coraz więcej informacji dotyczących przygotowa-
nego przez resort planu likwidacji placówek konsu-
larnych w wielu krajach. Dlatego chcę zadać dwa
pytania.
Pierwsze pytanie: Czy ograniczenie ilości tych
placówek, powołanych do niesienia pomocy i zała-
twiania spraw naszych obywateli przebywających na
obszarze innych krajów, nie przyczyni się do gorszej
ich obsługi?
I drugie pytanie: Czy nasi obywatele nie zostaną
pozbawieni opieki państwa polskiego, przebywając na
terenie państwa, gdzie takiej placówki konsularnej
nie będzie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Maria Nowak, Prawo i Spra-
wiedliwość.
(Głos z sali: Nie ma pani poseł.)
Pan poseł Jacek Kozaczyński, Platforma Obywa-
telska, proszę bardzo.
Nie ma pana posła Kozaczyńskiego.
A może jest pan poseł Maciej Orzechowski? Jest.
Proszę bardzo.
Poseł Maciej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Nie tak dawno dotarły do nas informacje pra-
sowe o tym, że jednym z powodów odwlekania, a wła-
ściwie przedłużania się naszych rozmów na temat
tarczy antyrakietowej jest to, iż po spotkaniu na
szczycie brukselskim zapadły inne rozwiązania, de-
cyzje po stronie naszych partnerów, takie, które po-
zwoliłyby na umieszczenie tych elementów tarczy nie
w naszym kraju, a do uzgodnień tych doszło pomię-
dzy najwyższymi czynnikami Stanów Zjednoczonych
i Rosji. Czy mógłby pan minister udzielić nam jakichś
informacji na ten temat? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Teraz, proszę państwa, jeszcze raz lista tych, któ-
rzy... Wszyscy mieli możliwość, ale niektórzy brali
udział w posiedzeniach podkomisji, więc tylko z tej
listy zgłoszonych. Rozumiem, że pana Jacka Koza-
czyńskiego nie ma, pani Marii Nowak nie ma, pana
posła Andrzeja Biernata nie ma, pana Tomasza Gło-
gowskiego nie ma.
Pan Marcin Zawiła? O, jest, bardzo proszę.
83
Poseł Marcin Zawiła:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym
zapytać o zagadnienie, które nie odnosi się do tzw.
wielkiej polityki międzynarodowej czy polityki zagra-
nicznej, ale wprost do kontaktów transgranicznych.
Tak się złożyło, że granice Polski pokryte zostały
z inicjatywy samorządów, organizacji pozarządowych
siecią euroregionów, instytucji, które działają, stara-
ją się działać wspólnie z sąsiadami na rzecz rozwoju
pogranicza. Euroregiony te czy inicjatywy te uzyska-
ły ważne narzędzia finansowe w postaci funduszy
europejskich – od Phare Cross Border przez Interrek
3A do Europejskiej Współpracy Terytorialnej – na
rzecz jakby oliwienia mechanizmu kontaktów trans-
granicznych. Tak się składa, że granica może być miej-
scem aktywności, otwarcia, współpracy, ale też miej-
scem, w którym rodzą się niechęci, w którym powsta-
ją niechętne stereotypy. Jestem przekonany o tym, że
ten mechanizm wspierania aktywności transgranicz-
nej jest po prostu ważny. Chciałbym zapytać: Czy
rząd, ministerstwo, którym pan kieruje, śledzi efek-
tywność funkcjonowania właśnie tych projektów?
W przypadku poprzednich transz funduszu Inter-
rek 3A wiele aktywnych instytucji, małych instytucji
– aerokluby, Polskie Towarzystwo Turystyczno-Kra-
joznawcze, instytucje kultury, muzea – zaangażowa-
ło olbrzymie środki jak na własne potrzeby w reali-
zowanie wspólnych projektów, po czym przeszło rok
czekało na zwrot środków finansowych, stając bardzo
często na granicy bankructwa. Panie ministrze, czy
w przyszłości te instytucje, które już raz dzisiaj były
narażone na kłopoty, nie znajdą się ponownie w ta-
kiej sytuacji, gdyż to pogranicze zostanie po prostu
pozbawione tego ważnego instrumentu, jakim jest
aktywność społeczna? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Andrzej Orzechowski, Platforma Oby-
watelska. Zjawił się, proszę bardzo.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W tej kadencji ociepliły się stosunki z Rosją, ale trze-
ba stawiać dalsze kroki. Polska graniczy z Rosją,
z obwodem kaliningradzkim; woj. warmińsko-ma-
zurskie graniczy z tym obwodem na długości 210 km.
W ramach programu europejskiej współpracy trans-
granicznej mamy do wykorzystania trochę euro wraz
z partnerami z Litwy i z obwodu kaliningradzkiego.
Samorządy woj. warmińsko-mazurskiego, a także
wojewoda starają się zacieśniać współpracę z obwo-
dem kaliningradzkim. Obywatele też chcieliby się
przemieszczać: my do Kaliningradu, Rosjanie do Pol-
ski. Chciałoby się podpisać umowę o małym ruchu
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
84 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Andrzej Orzechowski
granicznym. Niestety mamy zaledwie trzy przejścia
graniczne. Zdecydowanie utrudnia to współpracę
i wymianę graniczną, ale także współpracę między sa-
morządowcami, co może utrudnić wykorzystanie środ-
ków unijnych, o których wcześniej wspomniałem.
Trochę żartobliwie podchodząc do tematu, po-
wiem, iż media ostatnio meldowały o tym, że ten pas
graniczny z obwodem na długości 50 km opanowały
bobry, szczególnie w okolicach Węgorzewa, Bartoszyc
i Gołdapi. Nie oznacza to, że granica nie jest kontro-
lowana przez Straż Graniczną. Oczywiście nie chodzi
o problem bobrów. Ten musi być uporządkowany i po
polskiej, i po rosyjskiej stronie. Chodzi o wzmocnienie
sąsiedzkich relacji z graniczącymi z Polską obszara-
mi Rosji. Potrzebna jest do tego większa liczba przejść
granicznych, chociażby przejścia Perły–Kryłowo czy
Michałkowo–Żeleznodorożnyj. W takim razie chciał-
bym zapytać, czy i kiedy jest możliwa realizacja tych
przejść granicznych, a także kiedy będziemy mogli
liczyć na podpisanie umowy o małym ruchu granicz-
nym z Rosją. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pan poseł Edward Wojtas, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Proszę państwa, przepraszam, ale państwo już po
minucie.
Proszę bardzo.
Poseł Edward Wojtas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Często zastanawiamy się, jak sprostać wyzwaniom,
aby w pełni wykorzystać fundusze europejskie na
inwestycje. Pojawiają się głosy, żeby sprowadzać fa-
chowców z Chin, a z drugiej strony izolujemy się od
naszych wschodnich sąsiadów. Świadczy o tym poli-
tyka w zakresie udzielania wiz. Chociażby przedsię-
biorcy, którzy współpracują z przedsiębiorcami z Bia-
łorusi. Ostatnio miałem okazję rozmawiać z nimi
i narzekają, że jest to po prostu poważny hamulec,
hamulec w rozwoju współpracy gospodarczej.
Oczywiście można mieć wątpliwości co do tego na
poziomie rządowym, ale nie powinno to przekładać
się na ograniczenia, hamowanie współpracy gospo-
darczej. Prośba, żeby ewentualnie spowodować, aby
zwłaszcza przedsiębiorcy białoruscy mogli uzyskiwać
te wizy łatwiej.
Drugie pytanie jest następujące, panie ministrze.
Mówimy o polityce konsularnej. (Dzwonek) Warunki
funkcjonowania konsulatu we Lwowie urągają god-
ności państwa polskiego. Trzeba coś z tym zrobić.
Kamień węgielny wmurowany pod budowę, perspek-
tywa nowego lokalu za 2 lata, ale trzeba jak najszyb-
ciej wzmocnić kadrowo tę placówkę, bo to po prostu
psuje nasz wizerunek.
I jeszcze mam ostatnie pytanie.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Nie, nie, nie.
(Głos z sali: Czas minął.)
Nie, nie, nie. Dziękujemy bardzo.
Poseł Edward Wojtas:
Panie ministrze, czy przewiduje pan możliwość
przywrócenia paszportów dyplomatycznych dla mar-
szałków i wojewodów? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Oj, panie pośle, panie pośle.
Pani poseł Elżbieta Witek, pani poseł Iwona
Arent, pani poseł Ewa Malik.
Pan poseł Stanisław Pięta, Prawo i Sprawiedli-
wość, jest obecny.
Poseł Stanisław Pięta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Wysłuchałem pańskiego wystąpienia i w ogóle chciał-
bym zapytać, o czym pan minister do nas mówi. Kwe-
stia budowy tarczy antyrakietowej to fundament
naszego bezpieczeństwa. Co pan minister zrobił dla
wzmocnienia naszych relacji ze Stanami Zjednoczo-
nymi? Co pan minister zrobił dla realnej poprawy
naszego bezpieczeństwa? Pan minister był uprzejmy
powiedzieć dzisiaj, że Niemcy są naszym sojuszni-
kiem. Bardzo być może.
(Głos z sali: Być może.)
Dlaczego więc Niemcy budują z Rosją gazociąg,
dzięki któremu Rosja będzie mogła szantażować
Polskę?
Pan minister mówił, że należy zabezpieczyć na-
sze interesy w umowie między Unią a Rosją. Pan
minister zapewne pamięta zdanie wypowiedziane
przez Winstona Churchilla na temat wartości umów
podpisywanych z Rosją. Nie są warte nawet papieru,
na którym zostały sporządzone. Wysłuchując wystą-
pienia pana ministra, miałem wrażenie, że pan mi-
nister obdarował Wysoką Izbę zestawem banałów
i złudzeń.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Czy to jest pytanie?
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Stanisław Pięta:
To jest uzasadnienie pytania. (Wesołość na sali)
A teraz pytanie.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
To już, już, już.
Poseł Stanisław Pięta:
Czy pan minister chce budować naszą politykę
zagraniczną na bezpodstawnych nadziejach i naiw-
nych złudzeniach, czy na doświadczeniu i faktach?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pani poseł Marzena Wróbel, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Złą tradycją
stało się atakowanie rządów PiS przez pana mini-
stra Sikorskiego, który zasugerował dzisiaj w swo-
im exposé, że twarde zabieganie o interesy Polski
na świecie, zwłaszcza w relacjach z Rosją i Niem-
cami, przez rząd PiS i pana prezydenta może być
interpretowane jako przejaw polskich kompleksów.
Panie ministrze, pragnę panu przypomnieć, że był
pan ministrem w rządach tworzonych przez PiS
i wówczas nie składał pan rezygnacji z zajmowane-
go stanowiska. A więc może teraz wypadałoby, aby
właśnie pan nie atakował rządów, w których pan
uczestniczył.
Sporo dowiedzieliśmy się o tzw. realistycznej po-
lityce zagranicznej, którą reprezentuje przede wszyst-
kim pan, panie ministrze – stosunkowo rzadko wy-
mieniał pan w swoim exposé nazwisko pana premie-
ra Tuska – a którą to politykę ja oceniam jako poli-
tykę nicnierobienia w sprawach kluczowych dla
Polski. Pragnę więc zadać panu pytania:
W kontekście nagłaśnianej w Unii Europejskiej
solidarności energetycznej, co zrobił rząd pana pre-
miera Tuska, by nie dopuścić do powstania nieko-
rzystnego dla Polski gazociągu północnego?
Co zrobił rząd pana Tuska, by nie dopuścić do
budowy centrum według projektu „Widoczny
znak”, który jest oczywistą realizacją koncepcji
Związku Wypędzonych i pani Eriki Steinbach i może
doprowadzić do reinterpretacji historii II wojny
światowej?
Czy rząd pana premiera Tuska zamierza dopro-
wadzić do tego, by państwo niemieckie zadeklarowa-
85
ło wreszcie, że weźmie na siebie ciężar ewentualnych
odszkodowań dla swoich obywateli, którzy ponieśli
straty majątkowe w wyniku II wojny światowej na
ziemiach, które obecnie znajdują się na terytorium
państwa polskiego? Przypomnę, że państwo niemiec-
kie przejęło potencjalne roszczenia swoich obywateli
względem państw Europy Zachodniej. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Powiedział pan dzisiaj, iż priorytetem trzecim
naszej polityki jest wzmocnienie wizerunku Polski
w świecie. Ten wizerunek Polski w świecie kształ-
towany jest również oczyma dyplomatów akredyto-
wanych w Polsce. Dobrym obyczajem było to, że co
kwartał organizowaliście państwo wyjazdy do po-
szczególnych województw. Czy ta praktyka jest
obecnie kontynuowana i jakie jest podejście do tej
sprawy władz samorządowych poszczególnych wo-
jewództw i wojewodów?
Druga kwestia dotyczy kreowania obrazu Polski
w świecie poprzez organizację wielkich imprez i przed-
sięwzięć na terenie Polski. Jedną z tych imprez są
imprezy sportowe. Chciałbym zapytać, czy polska dy-
plomacja wspiera starania polskich związków sporto-
wych, miast, które pragną organizować wielkie impre-
zy, takie jak uniwersjada czy mistrzostwa świata i Eu-
ropy w poszczególnych dyscyplinach sportu.
I ostatnie pytanie dotyczy pana stosunku do za-
pisów w konstytucji, jeśli chodzi o politykę zagranicz-
ną, jak również relację: prezydent – rząd.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Danuta Jazłowiecka, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Danuta Jazłowiecka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Gratuluję panu ministrowi wygłoszonego dzisiaj
exposé i dziękuję za deklarację złożoną przez pana
ministra odnośnie do wzmocnienia udziału Polski
w Radzie Europy. Dzisiaj ta deklaracja jest bardzo
potrzebna, gdyż po 2 latach ostatnich rządów pozycja
polskiej delegacji jest bardzo osłabiona, a wizerunek
naszego kraju został mocno naruszony. Świadczą
o tym zachowania niektórych kolegów z parlamentów
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
86 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Danuta Jazłowiecka
członkowskich, przygotowujących raporty czy uczest-
niczących w debatach – wspomnę o debacie na temat
nielegalnych lądowań samolotów CIA z ubiegłego
roku czy o debacie sprzed miesiąca o aborcji – które
stawiały Polskę w bardzo złym świetle.
Panie ministrze, jest bardzo dużo do zrobienia,
ale jest też olbrzymi potencjał i duże zaangażowanie
członków obecnej delegacji, którzy już od stycznia
pracują na rzecz wzmocnienia naszego udziału w pra-
cach Rady Europy. Jesteśmy mocno zaangażowani,
ale oczekujemy także wsparcia ze strony pana mini-
stra, na co możemy liczyć. (Oklaski)
Panie ministrze, docierają do nas sygnały o likwi-
dacji konsulatu w Strasburgu. Kilka tygodni temu
delegacja musiała korzystać z pomocy konsulatu.
Przyznam, że dzisiejsze sygnały o jego likwidacji są
mocno niepokojące. Chciałabym prosić pana ministra
o ponowne rozważenie tej decyzji i przeanalizowanie,
czy jest to konieczne.
Panie ministrze, czy przewiduje pan wsparcie sa-
morządów w prowadzeniu przez nie współpracy mię-
dzynarodowej? Wprawdzie jest to współpraca na
poziomie regionalnym, lokalnym, ale jest szalenie
bogata i barwna, niezmiernie cenna, bo dotyczy bez-
pośrednio naszych obywateli. Jestem przekonana, że
jest warta uwagi ze strony pana ministra. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Adam Rogacki.
Jeśli go nie ma, to pan poseł Jan Filip Libicki,
który jest.
Poseł Jan Filip Libicki:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jestem przekonany, że jednym z najważniejszych wy-
miarów polskiej polityki zagranicznej jest wymiar
wschodni polityki Unii Europejskiej. Wiele w tej spra-
wie zrobił rząd Prawa i Sprawiedliwości, jeszcze wię-
cej osobiście pan prezydent Lech Kaczyński. Pan
minister w swoim dzisiejszym wystąpieniu również
o tym mówił. W związku z tym chciałbym zadać trzy
konkretne pytania dotyczące tej kwestii.
Po pierwsze, czy polski rząd zamierza prowadzić
działania mające na celu włączenie Ukrainy w prace
Grupy Wyszehradzkiej?
Po drugie, jakie konkretne działania planuje rząd,
aby udzielić wsparcia Republice Gruzji w jej szczegól-
nie złożonych w tej chwili relacjach z Rosją? Czy rząd
zamierza być ambasadorem strony gruzińskiej w in-
stytucjach Unii Europejskiej?
Po trzecie, czy rząd Rzeczypospolitej przygoto-
wuje kompleksowy program polityki wschodniej
mający na celu skuteczne wspieranie i popieranie
europejskich ambicji państw Europy Wschodniej
i Kaukazu na arenie międzynarodowej? Myślę tu
o programie stypendialnym skierowanym do mło-
dzieży ukraińskiej oraz o wymianie samorządowej,
która wydaje się szczególnie pożądana przez na-
szych wschodnich sąsiadów. Powinniśmy wymieniać
doświadczenia dotyczące pracy w samorządzie. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Jako ostatni pytanie zada pan poseł Stanisław
Wziątek z klubu Lewica.
Poseł Stanisław Wziątek:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sza-
nowny Panie Ministrze! Określenie polityki zagra-
nicznej poprzez priorytety to bardzo ciekawa forma,
panie ministrze, natomiast nie do końca jest ona wy-
pełniona treścią, niestety. Rozumiemy, że te priory-
tety to swego rodzaju wizja i że nie są to cele krótko-
okresowe. Jeśli tak, to w tej wizji musi się znaleźć
dużo treści, żebyśmy rzeczywiście mogli wiedzieć, do
czego zmierzamy i jak będziemy to realizować.
Chciałbym odnieść się do pierwszego priorytetu.
To bardziej wola i chęć, panie ministrze, niż rzeczy-
wistość. Chęć wynikająca z naszych doświadczeń,
z naszego położenia geograficznego, natomiast mamy
świadomość, że inne kraje europejskie, np. Niemcy
i Francja, zdecydowanie lepiej osiągają te cele, cho-
ciażby wobec Rosji.
Chciałbym poruszyć kwestię odnoszącą się do in-
nego sąsiada, którym jest Białoruś. (Dzwonek) Otóż,
panie ministrze, wymieniając Białoruś, powiedział
pan, że będziemy wspierać procesy demokratyzacji
kraju, ale do tych działań trzeba koniecznie dołączyć
oficjalne kontakty. Dlaczego rząd ogranicza te kon-
takty? Dlaczego nie przyjmuje zaproszenia strony
białoruskiej do współpracy w ramach Polsko-Biało-
ruskiej Międzyrządowej Komisji Koordynacyjnej ds.
Współpracy Transgranicznej? Od kilku tygodni,
a nawet miesięcy nie ma odpowiedzi na zaproszenie.
Nie ma woli do tego, żeby zaprezentować otwarcie na
Białoruś poprzez uruchomienie nowych przejść gra-
nicznych.
Polska będzie normalnym europejskim krajem,
gdy będzie miała normalnych europejskich sąsiadów
po obu stronach – to jest cytat z pana wypowiedzi.
Panie ministrze, miałem nadzieję, wręcz przekona-
nie, że żyję w normalnym kraju. Traktuję Rosję
i Niemcy jako normalne kraje. Myślę, że jest to pew-
nego rodzaju daleko idąca nieścisłość. Sądzę, że nam
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Poseł Stanisław Wziątek
wszystkim powinno zależeć na dobrych relacjach
z sąsiadami, a nie na tym, żeby ich zmienić.
(Głos z sali: Czas minął.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Panie pośle...
Poseł Stanisław Wziątek:
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
To była prawdopodobnie sekwencja pytań. Mówię
prawdopodobnie, bo oceny będą takie, że pytań było
sporo, ale jeszcze więcej było tego, co nie stanowi py-
tań. Najwyższy czas, żeby to zmienić, bo wtedy bę-
dzie większa satysfakcja ze wspólnej pracy.
Czy pan minister chciałby zabrać głos w związku
z wyczerpaniem się listy posłów zapisanych do głosu
i do zadania pytań?
Minister spraw zagranicznych pan Radosław Si-
korski, proszę bardzo.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak w exposé,
wolałbym mieć czas na zastanowienie się, pogrupo-
wanie, odpowiedzenie w bardziej uporządkowany
sposób, ale debata ma swoje prawa. Spróbuję odpo-
wiedzieć na konkretne zapytania konkretnym po-
słom. Nie na wszystko dam radę odpowiedzieć, tym
z państwa, którzy nie będą ustatysfakcjonowani,
oczywiście odpowiemy na piśmie.
Było parę pytań dotyczących prac konsulatu we
Lwowie. Chciałbym państwa zapewnić, że nasi kon-
sulowie pracują tam na dwie zmiany, robią, co mogą.
Tam jest o tyle trudna sytuacja, jeśli chodzi o Schen-
gen, że to dopiero weszło, a więc nasi ukraińscy są-
siedzi nie mają schengenowskich wiz, więc siłą rzeczy
na początku jest spiętrzenie. To w odpowiedzi panu
posłowi, który mówił o to, że pewnemu wójtowi dano
wizę jednokrotną, podczas gdy on musi często podró-
żować. Proszę państwa, takie są wymogi Schengen.
Pierwszy raz – wiza jednokrotna, jeżeli wrócił w ter-
minie, wtedy daje się wizę wielokrotną. To są po pro-
stu konsekwencje wejścia do strefy Schengen. Akurat
w tej sprawie nie jesteśmy w stanie nic zrobić. Pamię-
tajmy też, że strona ukraińska nie jest bez winy, bo
mogła nam pozwolić na zbudowanie nowego konsu-
latu parę lat wcześniej i dzisiaj nie mielibyśmy tego
spiętrzenia.
87
Padały pytania o stan naszych rozmów dotyczą-
cych małego ruchu granicznego z Białorusią i Rosją.
Mam nadzieję, że państwo docenicie, jak szybko w tej
sprawie działamy. Z Ukrainą po 5 miesiącach umowa
została już podpisana. Prawdą jest, że Komisja Eu-
ropejska zgłosiła uwagi. Mamy nadzieję, że w trakcie
dialogu te uwagi uda nam się wyperswadować i umo-
wa będzie mogła wejść w życie. Z Białorusią już mia-
ła miejsce jedna tura negocjacji. Z Rosją mają miejsce
konsultacje. Nie jesteśmy jeszcze pewni, w jakim za-
kresie Rosja będzie chciała przystąpić do tego typu
umowy.
Jeśli chodzi o Polsko-Białoruski Zespół Parlamen-
tarny, to, po pierwsze, jest to decyzja parlamentu.
Natomiast nasze stanowisko byłoby takie, aby zacze-
kać do jesieni. Na Białorusi jesienią mają być wybory
parlamentarne i w zależności od tego, na ile będą one
miały demokratyczny charakter, rekomendowaliby-
śmy ustanowienie takiej grupy lub nie.
Pytano mnie też o wiele placówek, na przykład
o Ułan Bator. Co do Ułan Bator, to jeszcze nie podją-
łem ostatecznej decyzji. Na mojej decyzji zaważy to,
że za kilka miesięcy jest tam planowana wizyta pana
prezydenta. Surowce, oczywiście, tam są, są w Kon-
gu, jeszcze w paru innych miejscach, tylko że one są
tam od zawsze. Nasza dyplomacja już od kilkudzie-
sięciu lat próbuje uruchomić polskie interesy z tym
związane. W niektórych miejscach, na przykład
w Kongu, te interesy są przeważnie nieudane, więc
każda decyzja jest indywidualna, ale jeżeli chcemy
wzmacniać priorytetowe miejsca, to czasami trzeba
podjąć bolesne decyzje. To nie jest tak, że przy tych
placówkach... Chyba przy tych, które wstępnie zde-
cydowałem zamknąć, raczej pamięć mnie nie myli,
nie ma polskiej szkoły, bo o to pytała któraś z pań
posłanek. Z natury rzeczy tam, gdzie są szkoły, jest
sporo Polonii, a to są miejsca, gdzie Polonii po prostu
nie ma. Nie ma polskiej szkoły w Zimbabwe, nie ma
polskiej szkoły w Senegalu, nie ma polskiej szkoły
w Ułan Bator czy w Laosie.
Kwestia dodzwonienia się do konsulatu we Lwo-
wie. Tak, jest on oblegany, już o tym wspomniałem.
Jest on przedmiotem naszej specjalnej troski.
Pan poseł Stec pytał o partnerskie stosunki z USA
i o to, dlaczego jeszcze nie zostały zniesione wizy. Mó-
wiłem o tym w swoim exposé. Pan poseł powiedział,
że jeśli uda nam się tę sprawę załatwić, to jako rząd
przejdziemy do historii. Oczywiście każdy chce
przejść do historii i mam w tej sprawie dobre prze-
czucia, które nie wynikają z jakichś naszych specjal-
nych zasług, ale z tego, że polska gospodarka się tak
świetnie rozwija, złotówka tak się umacnia, że Pola-
cy coraz częściej jeżdżą do Stanów Zjednoczonych na
zakupy niż do pracy. Wskaźnik odmów wydawania
wiz wynika także z tego, że wielu naszych rodaków
nie wypełnia warunków wizowych i nie powraca do
kraju w wyznaczonym terminie. Jednakże ten pro-
blem jest coraz mniejszy i amerykańskie statystyki
to odnotowują. Jeszcze kilka lat temu odsetek odmów
wydawania wiz osiągał powyżej 50%, kilkanaście
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
88 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
miesięcy temu – 20%, a według najnowszych danych
ten odsetek spadł w tej chwili poniżej 14%. Jednak
oddajmy sprawiedliwość również stronie amerykań-
skiej. Zmieniła ona na korzystniejsze dla nas zasady
wstępowania do programu bezwizowego. Podwyższy-
ła odsetek odmów z 3% do 10%. Tak więc jeszcze parę
miesięcy skutecznych rządów pana premiera Donal-
da Tuska i dobrej prosperity polskiej gospodarki,
a, miejmy nadzieję, ten problem rozwiąże się sam.
(Oklaski)
Pan poseł Matuszczak poruszył mnie tym, co po-
wiedział o śmierci naszych rodaków w Egipcie, w wy-
padku na morzu. Pierwsza relacja z departamentu,
jaka do mnie dotarła, jest taka, że konsul tego same-
go dnia skontaktował się z rodziną. Natomiast póź-
niejszy kontakt był utrzymywany z resztą wycieczki.
W tej sytuacji bardzo bym prosił o relację na piśmie.
Jeżeli nastąpiły uchybienia ze strony służby konsu-
larnej, to mogę wyciągnąć wnioski kadrowe czy sys-
temowe. W tego typu sprawach polska służba konsu-
larna oczywiście musi działać bardzo energicznie.
Prosiłbym o szczegóły na piśmie.
(Głos z sali: Będą.)
Pani poseł Zalewska i paru jeszcze innych posłów
pytało o harmonogram przygotowań do objęcia pre-
zydencji. Jest to bardzo ważna sprawa. Te przygoto-
wania już się zaczęły. Uważamy, że np. połączenie
MSZ z Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej jest
częścią przygotowań do objęcia prezydencji. Podjęli-
śmy już cykliczne spotkania z Danią i z Cyprem. Jak
zapewne państwo wiecie, prezydencje są teraz spra-
wowane w trojkach państw, a Dania i Cypr to właśnie
pozostałe kraje naszej trojki. Dosłownie w najbliż-
szych dniach powołany zostanie krajowy koordyna-
tor ds. prezydencji. Porozumienie między MSZ a Urzę-
dem Komitetu Integracji Europejskiej zakłada m.in.
to, że dotychczasowy szef UKIE zostanie ministrem
ds. europejskich w MSZ w randze sekretarza stanu
i pełnomocnikiem rządu ds. prezydencji. Proszę pań-
stwa, naprawdę to przemyśleliśmy. To jest najbar-
dziej przejrzysty i funkcjonalny sposób zorganizowa-
nia tej sprawy. Dlatego też będę prosił Wysoki Sejm
o życzliwość dla ustawy, która umożliwi połączenie
naszych urzędów.
Uważamy także, że błyskawiczna decyzja rządu,
która zapadła jeszcze pod koniec zeszłego roku, o za-
kupie nowego budynku dla naszej placówki w Bruk-
seli także ułatwi nam sprawowanie prezydencji. Per-
sonel MSZ to tylko część osób, które tam będą praco-
wać, sam budynek wymaga remontu, ale idzie się tam
dosłownie kilka minut piechotą od siedziby Komisji.
Pani poseł Wiśniewska pytała o edukację dzieci
w Wielkiej Brytanii. Mówiłem o tym w exposé. To
jest bardzo ważna sprawa i pracujemy z Minister-
stwem Edukacji Narodowej właśnie po to, aby po
powrocie do kraju dzieci mogły ponownie włączać się
do naszego systemu edukacyjnego.
Pani poseł pytała również, dlaczego Polska nie
przystąpiła do finansowania europejskiej polityki
sąsiedztwa. Chyba wszyscy jako politycy wiemy, że
nie powinniśmy automatycznie wierzyć wszystkie-
mu, co czytamy w gazetach. Owszem, jeszcze nie
przystąpiła, dlatego że traktujemy tę sprawę tak po-
ważnie, że chcemy przeznaczyć naprawdę duże środ-
ki na coś, co – jak mówiłem chyba dość dobitnie – jest
naszym priorytetem w Unii Europejskiej. Więc bar-
dzo proszę o trochę cierpliwości. Przystąpimy do fi-
nansowania, ale chodzi nam o to, aby to było w jak
największym zakresie.
Pan poseł Girzyński – nie słuchałem akurat tej
części jego wystąpienia – mówił o tym, że uważa za
insynuację – tutaj też przed chwilą padło takie okre-
ślenie – mówienie, że Polska będzie normalnym eu-
ropejskim krajem wtedy, gdy będzie miała normal-
nych europejskich sąsiadów po obu stronach granicy.
Widać nie wyraziłem się wystarczająco jasno, ale ja
za normalny europejski kraj uważam taki, który jest
demokratyczny i w którym są respektowane prawa
człowieka. Zgodzicie się państwo, że lepiej by było,
gdyby o wszystkich naszych sąsiadach można było to
powiedzieć. To miałem na myśli. I proszę o nieprzy-
pisywanie mi jakichś niedobrych sentymentów, ale
o to właśnie mi chodziło, gdy mówiłem o topornej
retoryce i wymachiwaniu maczugą.
Pan poseł Matwiejuk pytał o litewską ustawę
ograniczającą prawa mniejszości w edukacji. Działa-
my energicznie w tej sprawie, także uaktywniając
naszych europejskich partnerów. Także uważam, że
stanowczo zbyt długo trwa na Litwie debata i proce-
dowanie nad umową umożliwiającą zapisywanie
przez naszych rodaków swoich nazwisk w języku pol-
skim. Przypomnę, że uchwalenie takiej ustawy prze-
widuje już traktat polsko-litewski z samego początku
lat 90. Zajmowałem się tą sprawą w stosunkach pol-
sko-litewskich 10 lat temu jako skromny podsekre-
tarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.
Strona litewska wtedy argumentowała, że nie ma
oprogramowania do swoich komputerów, więc ofero-
waliśmy jego zakup. Minęło 15 lat i ta ustawa co
prawda jest w litewskim sejmie, ale jakoś nadal nie
może doczekać się wejścia w życie. Pragnąłbym, aby-
śmy byli w tej sprawie poważniej traktowani przez
stronę litewską.
Nie potrafię podać szczegółów co do wymiany
gruntów z Republiką Czeską w odpowiedzi na zapy-
tanie pana posła Siedlaczka. To jest jedna z kwestii
do odpowiedzi na piśmie.
Pani poseł Paluch pytała o związek między wy-
darzeniami w Gruzji a uznaniem Kosowa. Po pierw-
sze, chciałbym przypomnieć, że Kosowo w ślad za
nami uznało już w tej chwili ponad 40 państw, w tym
20 państw Unii Europejskiej. Nasz sąsiedni kraj, Fe-
deracja Rosyjska, uważa, że jest jakiekolwiek iunctim
pomiędzy uznaniem Kosowa a jej stanowiskiem
w relacjach z państwami kaukaskimi. Rząd Rzeczy-
pospolitej nie podziela optyki politycznej Federacji
Rosyjskiej w tej sprawie i uważamy, że nie ma powo-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
du, aby polskie ugrupowania polityczne popierały
stanowisko Federacji Rosyjskiej.
Pani poseł Masłowska pytała, czy podjęliśmy
dialog z Niemcami na temat ustawy reprywatyza-
cyjnej. Byłoby to przedwczesne, bo w tej chwili nie
ma jeszcze nawet założeń tej ustawy. Natomiast mo-
nitorujemy tę sprawę i oczywiście ustawa musi być
tak skonstruowana, aby nikogo nie dyskryminowa-
ła, ale aby jednocześnie sprawiedliwość była po na-
szej stronie.
Podzielam troskę pana posła Mojzesowicza o to,
aby embargo na mięso, a raczej jego zdjęcie, było re-
spektowane w praktyce, ale zdaje się, że mamy inne
dane, bo mnie obecny minister rolnictwa mówił, że
zawarto kontrakty na dostawy polskiego mięsa do
Rosji w wysokości 7 tys. ton, a więc nie pół tira – jak
powiedział jeden z polityków – tylko kilkaset tirów.
Pamiętajmy jeszcze o tym, że w trakcie embarga,
które trwało kilkanaście miesięcy, pozrywały się
kontakty kooperacyjne i zawieranie nowych umów
musi zająć trochę czasu.
Wreszcie pan poseł Macierewicz, chociaż to jest
połączone z tym, co mówił – przepraszam, już szukam,
chcę odpowiadać precyzyjnie – pan poseł Pięta. Pozwo-
lę sobie odpowiedzieć panom łącznie. Odzywały się
głosy zniecierpliwienia, gdy mówiłem w exposé, że
do niektórych osób nie dotarło, że Niemcy są dzisiaj
naszym sojusznikiem. Natomiast pan poseł Pięta mó-
wił: Być może Niemcy są naszym sojusznikiem. No to
jak, dotarło czy nie dotarło? Podpisaliśmy traktat
o Sojuszu Północnoatlantyckim, na którym widnieją
podpisy polskiego i niemieckiego ministra spraw za-
granicznych, więc jesteśmy sojusznikami, czy być
może jesteśmy sojusznikami, bo widzę, że dla posła
Pięty to nie jest jasne. Poseł Pięta wzywał nas też
bardzo zasadniczo – w duchu właśnie tej maczugi – do
tego, aby kierować się realiami i twardo stąpać po zie-
mi. Zgadzam się. Po czym powiedział, cytuję: Tarcza
jest podstawą naszego bezpieczeństwa. Panie pośle,
czyli pan chce uczynić podstawą naszego bezpieczeń-
stwa coś, czego nie ma, co może powstać, ale co jeszcze
nie istnieje. Myślałem, że podstawą naszego bezpie-
czeństwa są silne wojsko i sojusze, ale nie tarcza an-
tyrakietowa, pan wybaczy.
Co do wystąpienia pana posła Macierewicza, to
uważam się za konserwatystę, a konserwatystę za-
wsze cieszy, gdy pewne rzeczy pozostają niezmienne.
I jeżeli pan poseł Macierewicz odnajduje spisek, to
jest to dowód na to, że faktycznie pewne rzeczy we
wszechświecie takie pozostają. Tym razem odkrył
spisek byłych absolwentów MGIMO w Ministerstwie
Spraw Zagranicznych, którzy rzekomo knują prze-
ciwko naszego krajowi. Otóż chciałbym powiedzieć,
że nie godzę się na takie automatyczne odsądzanie
ludzi od czci i wiary. Pan poseł Macierewicz wręcz
zasugerował, że każdy, kto skończył MGIMO, jest
zapewne agentem rosyjskiego wywiadu. Pytam się
89
państwa: Czy można tak mówić o takich pracowni-
kach Ministerstwa Spraw Zagranicznych, jak np. pan
ambasador Edward Pietrzyk, który skończył sowiec-
ką uczelnię, ale który w Bagdadzie o mały włos nie
stracił życia w ataku terrorystów? Czy nie można
stwierdzić, że niektórzy ludzie w ostatnich kilkunastu
latach zweryfikowali się po prostu poprzez swoją
działalność? Tak samo mogę panu dać przykłady kil-
kunastu polskich dyplomatów, którzy rzeczywiście
służyli w moim resorcie przed odzyskaniem niepod-
ległości. Pan ambasador Krystosik, nasz dyplomata
starej daty, w tymże Bagdadzie przez 13 lat, dzięki
zaufaniu naszego amerykańskiego sojusznika, repre-
zentował interesy Stanów Zjednoczonych. Stanom
Zjednoczonym to nie przeszkadzało, a posłowi Macie-
rewiczowi przeszkadza.
Pan poseł Macierewicz spytał mnie, komu służę,
grzebiąc sojusz polsko-amerykański, i stwierdził, że
Polska ma złą geopolitykę od kilkuset lat, ale były
dwa okresy, w których wydawało się, że ta geopolity-
ka może być przezwyciężona: czas rządu Jana Ol-
szewskiego i rządu Jarosława Kaczyńskiego. Służy-
łem w obu tych rządach, razem z panem posłem
Macierewiczem. Ani jeden, ani drugi nie dokończył
swojej kadencji. Nie sugeruję, że jest jakiś silny
związek przyczynowo-skutkowy między tym, że rzą-
dy te nie dokończyły kadencji, a tym, że ich człon-
kiem był także pan poseł Macierewicz, ale zasługi
swoje w tym, że przyśpieszyły one swoje zejście ze
sceny politycznej, pan poseł Macierewicz miał. Naj-
pierw nieudolnie wykonując lustrację za czasów Jana
Olszewskiego…
(Poseł Maria Zuba: A może by pan nie atakował
posłów?)
…a później publikując raport, który do dzisiaj jest
przedmiotem sporów sądowych. Ale wezmę wypo-
wiedź pana ministra Macierewicza za dobrą monetę.
Pan minister Macierewicz, jeśli go dobrze rozumiem,
miał to na myśli, podobnie jak pan poseł Pięta, choć
powiedział co innego, że bez tarczy antyrakietowej
nasze gwarancje bezpieczeństwa są nic niewarte.
Z tarczą antyrakietową nabierają wagi. Dopiero wte-
dy będziemy mogli liczyć na wypełnienie gwarancji
bezpieczeństwa, które mamy ze strony Stanów Zjed-
noczonych. Pomijam już, że to jest oskarżenie Stanów
Zjednoczonych o to, że dzisiaj bez tarczy ich gwaran-
cje są niewiele warte. Nie podzielam tego poglądu.
Sądzę, że Stany Zjednoczone podpisując, potem raty-
fikując w Kongresie ustawę o rozszerzeniu Sojuszu
Północnoatlantyckiego, traktowały to poważnie. My-
ślę więc, że nie można tego traktować w takich kate-
goriach. Tarcza antyrakietowa jest sprawą wyjątko-
wo skomplikowaną. Tych czynników, które dzięki
niej zwiększałyby nasze bezpieczeństwo, ale też ry-
zyko, jest wyjątkowo dużo. Ich kalkulacja zmienia się
w czasie i dlatego jest to przedmiotem bardzo szcze-
gółowych negocjacji między Polską a Stanami Zjed-
noczonymi. Dzisiaj w Warszawie miały miejsce nego-
cjacje z udziałem dwudziestu amerykańskich eksper-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
90 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
tów. Mam nadzieję, że przekonuje to panów, jak po-
ważnie podchodzimy do tej sprawy.
Pan poseł Terlecki pytał, czy rozszerzać, czy po-
głębiać Unię Europejską. Myślę, że rzeczywistość
ostatnich lat już odpowiedziała mu na to pytanie.
I rozszerzamy, i pogłębiamy. I nie ma między tymi
procesami żadnej sprzeczności.
Jakie priorytety powinniśmy mieć w relacjach
z Rosją – pyta poseł Węgrzyn. Może powiem o spra-
wie żeglugi na Zalewie Wiślanym. Tę kwestię poru-
szył pan premier Donald Tusk w rozmowie z prezy-
dentem Putinem i toczą się w związku z nią negocja-
cje i konsultacje ze stroną rosyjską. Chcielibyśmy,
aby ta żegluga była możliwa, zależy nam jednak na
tym, aby była ona możliwa nie tylko dla bander pol-
skiej i rosyjskiej, ale także dla statków pod bandera-
mi krajów trzecich, co najmniej tych z Unii Europej-
skiej. I tu jest różnica stanowisk. Strona rosyjska
rozważa może nie tyle umieszczenie tego w umowie,
ale opcję jednostronnej rosyjskiej deklaracji, zgodnie
z którą wpuszczone zostałyby na Zalew Wiślany ban-
dery krajów trzecich. Mamy w tej chwili dylemat,
ponieważ strona rosyjska jest gotowa do podpisania
dwustronnej umowy, mamy jednak swoje obawy, że
jeżeli zgodzimy się na ruch dwustronny, to potem
kwestia wpuszczenia bander krajów trzecich zostanie
odłożona ad Kalendas Graecas. Wolimy więc pocze-
kać i mamy nadzieję, że strona rosyjska przychyli się
do tego, aby przynajmniej statki z Unii Europejskiej
mogły również wpływać na Zalew Wiślany.
Poseł Kulas pytał o politykę morską. W tej kwe-
stii szczególną aktywność przejawia Szwecja. W naj-
bliższym czasie Komisja Europejska przedstawi
strategię dla Morza Bałtyckiego. Będziemy ją wspie-
rać. Polska weźmie udział w szczycie państw Morza
Bałtyckiego.
Dziękuję za słowa o centrum solidarności. Lech
Wałęsa jest w tej chwili najbardziej znanym Polakiem
na całym świecie i będziemy używać jego wizerunku.
Uważamy, że legenda „Solidarności” jest jednym
z naszych atutów we wzmacnianiu polskiej marki,
o której mówiłem – kraju, który kocha wolność
i umie się nią dzielić.
Pojawiła się też prośba o zwiększenie składu oso-
bowego naszego konsulatu w Londynie. Rzeczywiście
mamy tam więcej naszych rodaków. Żeby jednak
gdzieś dać więcej, trzeba gdzieś ciąć. Dlatego też pro-
szę o wyrozumiałość w związku z niektórymi trud-
nymi decyzjami o cięciach etatowych czy likwidacji
placówek.
Pani poseł pytała również, czy mamy taką fana-
berię, aby otworzyć ambasadę na Islandii. Nie, nie
mamy. Otwieramy konsulat właśnie po to, żeby robić
to i tylko to, co konieczne.
Pojawiła się również cała seria pytań o nasze
wsparcie dla Europejskiego Instytutu Innowacji i Tech-
nologii we Wrocławiu. Jeśli o to chodzi, działa zespół
pod przewodnictwem pani minister Kudryckiej.
Mamy rozpisany bardzo precyzyjnie plan działania.
Premier, ministrowie, ja osobiście na wszystkich spo-
tkaniach z naszymi partnerami zagranicznymi – jesz-
cze wczoraj chociażby z ministrem spraw zagranicz-
nych Hiszpanii – podnosimy tę sprawę i liczba głosów
popierających Wrocław rośnie. Sprawa się jednak
komplikuje chociażby przez to, że Niemcy ostatnio
zgłosiły Jenę jako kolejnego kandydata. Będziemy
jednak bardzo energicznie o to zabiegać, wchodzić
w koalicje, które, mam nadzieję, doprowadzą do suk-
cesu. Jestem też w związku z tą sprawą w stałym
kontakcie z panem prezydentem Wrocławia.
Pan poseł Szlachta prosił mnie o ocenę aktywno-
ści pana prezydenta, jeśli chodzi o kierunek wschod-
ni. Panie pośle, pan wybaczy, ale minister nie może
oceniać prezydenta. Polska, tak jak działała w Buka-
reszcie jako zespół, tak w sprawach wschodnich też
powinna i działa jako zespół. Przypomnę to, o czym
mówiłem w exposé. Podstawowym dokumentem, ta-
kim zbiorem kanonicznym naszych stanowisk odno-
śnie do polityki zagranicznej, jest przyjęty przez Radę
Ministrów dokument, założenia polskiej polityki za-
granicznej. To jest dokument, do którego ważne uwa-
gi zgłosił pan prezydent, większość z nich została
przyjęta. Dokument ten został przyjęty przez Radę
Ministrów w obecności przedstawiciela Kancelarii
Prezydenta. Chciałbym więc państwa zapewnić, że
ze strony rządu jest wola jak najlepszej współpracy.
Pan poseł Pałys pytał o Kosowo, ale z drugiej stro-
ny apelował o ostrożność w sprawie Gruzji. Odnoto-
wuję, to jest kontrowersyjna sprawa.
Pan poseł Maciejewski pytał o sprawy, jak to ujął,
wynaradawiania polskich dzieci w Niemczech. Orzecz-
nictwo sądów rodzinnych w Niemczech jest kwestią
kontrowersyjną nie tylko dla nas. Mogę potwierdzić,
że istnieje polsko-niemiecka grupa kontaktowa mię-
dzy ministerstwami spraw zagranicznych do tych
czasami dramatycznych ludzkich spraw.
O Wieluniu pamiętamy. O ile wiem, parę lat temu
całe narodowe obchody rozpoczęcia drugiej wojny
światowej miały miejsce właśnie w Wieluniu.
Sprawdzę to, mogę też zbadać każdą indywidual-
ną kwestię aplikacji obywateli Wietnamu o wizy w Pol-
sce – o to pytała pani poseł Janowska – ale miejmy
świadomość, że Wietnam jest jednym z krajów, co do
których uznajemy, że są źródłem zagrożenia niele-
galną imigracją. Mamy olbrzymią ilość osób, które
przyjeżdżają w jednym deklarowanym celu, a potem
się „rozpływają” i nie wracają do swojej ojczyzny. Tu-
taj ostatecznych decyzji nie podejmuje MSZ, MSZ jest
przekaźnikiem decyzji Straży Granicznej, ale oczy-
wiście błędy się zdarzają i zawsze możemy zbyt po-
chopne decyzje zrewidować.
O likwidowanych rzekomo szkołach przy placów-
kach już mówiłem.
Tak, potwierdzam, są uwagi Komisji do umowy
z Ukrainą.
Pan poseł Rzymełka podniósł sprawę Lipska.
W tej sprawie odbyłem też naradę z panem mini-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
strem Bartoszewskim i wydaje mi się, że znajdzie-
my dobre rozwiązanie, to znaczy takie, w rezulta-
cie którego koszty administracyjne naszej obecno-
ści w Lipsku radykalnie spadną, ale zachowamy
– jeszcze nie powiem, jaką – jakąś formę obecności
polskiej w Saksonii.
Pan poseł Szczerba pytał o delegowanie obserwa-
torów na wybory w Gruzji, które będą miały miejsce
21 maja. Potwierdzam, będą obserwatorzy. To jest
oczywiście kwestia OBWE głównie, ODIHR, różne
polskie instytucje też delegują obserwatorów na te
wybory.
Gdyby pan poseł Gibała miał jakiś patent na ob-
niżenie deficytu handlowego, który mamy z Chinami,
to nie tylko ja i nie tylko Polska, ale jeszcze parę in-
nych krajów byłoby wdzięcznych, ale obawiam się, że
to ciężka sprawa.
Natomiast panu posłowi Bąkowi mogę powie-
dzieć, że Komisja Europejska udzieliła nam pomocy,
jeśli chodzi o nasze relacje handlowe z Rosją. Pan
poseł zarzucił nam, że nie kontynuowaliśmy polityki
poprzedniego rządu. Akurat w tej sprawie bardzo
proszę, żeby nam przyznać to, iż właśnie kontynu-
owaliśmy politykę poprzedniego rządu, póki to było
wskazane, podtrzymywaliśmy weto, ale gdy embargo
mięsne zostało zniesione, a Komisja Europejska pod-
pisała umowę z Rosją w sprawie pestycydów, zmieni-
ła się sytuacja, zmieniły się fakty, a jak zmieniają się
fakty, to i my możemy zmienić nasze stanowisko.
Sprawa przejść granicznych to domena MSWiA,
ale pan poseł Kopyciński ma oczywiście rację – po-
trzebne są nowe przejścia graniczne między Polską
a Ukrainą. To niekoniecznie dotyczy kwestii Euro
2012, bo sądzę, że z Wrocławia czy z Gdańska kibice
będą się przemieszczali bardziej samolotami niż sa-
mochodami, a umowa o wolnych przestworzach już
weszła w życie i tutaj te przejścia graniczne będą
oczywiście na lotniskach. Ale zbudowanie nowych,
sprawnych, śmiem nawet powiedzieć, cywilizowa-
nych przejść granicznych, żeby odejść od tych „patel-
ni”, od tych wielogodzinnych, a nawet wielodniowych
kolejek, ma być właśnie jednym z praktycznych ele-
mentów europejskiej polityki sąsiedztwa i tej polskiej
specjalności, tej nowości w europejskiej polityki są-
siedztwa, nad którą pracujemy z partnerami europej-
skimi i która będzie przedmiotem dalszych propozy-
cji pana premiera Donalda Tuska.
Panu posłowi Rasiowi już chyba odpowiedziałem.
Co do prezydencji nie ma żadnych opóźnień. Wręcz
przeciwnie, działamy bardzo energicznie.
Pani posłanka Zuba zarzucała nam, jakoby nic się
nie dzieje w sprawach polsko-rosyjskich. Jest odwrot-
nie. Dialog strategiczny polsko-rosyjski jest już
wstępnie umówiony na wrzesień i połączymy to
z forum obywatelskim. Grupa do Spraw Trudnych
po stronie polskiej pod przewodnictwem mojego sza-
nownego poprzednika ministra Rotfelda już pracuje,
91
już spotyka się z rosyjskimi odpowiednikami i są
w niej pewne ciekawe elementy, o których jeszcze za
wcześnie mówić.
Co do polskiej ekspozycji w Muzeum Topografii
Terroru podpowiadają mi współpracownicy, że to jest
na dobrej drodze, ale wolałbym bardziej precyzyjnie
odpowiedzieć na piśmie.
Jeśli chodzi o brak dialogu strategicznego w spra-
wie rurociągu północnego – pan poseł Polak nam to
zarzuca – to zgoda. Ale nie inaczej było za poprzednie-
go rządu. A przecież decyzja podjęta została jeszcze
wcześniej i wszyscy wiemy, że to jest decyzja, z której
nie byliśmy i nie jesteśmy zadowoleni. Nie bardzo jed-
nak mamy instrumenty do jej uniemożliwienia.
Było pytanie pani poseł Hibner o opiekę konsu-
larną w krajach, gdzie nie mamy placówek lub je li-
kwidujemy. To nie jest tak, że dzisiaj mamy placówki
konsularne we wszystkich krajach świata, a za chwi-
lę gdzieś nie będzie placówki. Nie, jest wiele krajów
świata, gdzie placówki konsularnej już dzisiaj nie
mamy. I to jest rozwiązywane na różnoraki sposób.
To znaczy cały świat jest w jakimś okręgu konsular-
nym i te obowiązki po prostu przejmą placówki
z bezpośredniego lub dalszego sąsiedztwa. To czasa-
mi są oczywiście olbrzymie połacie kraju, ale po pro-
stu nie stać nas na bycie wszędzie. Natomiast tutaj
realizacja traktatu lizbońskiego i współpraca konsu-
larna z krajami Unii Europejskiej będzie tworzyła
oszczędności, a jednocześnie dawała obywatelom lep-
szą obsługę, bo nasi obywatele, tak jak obywatele
innych krajów, będą mogli zwrócić się o pomoc kon-
sularną do placówki dowolnego innego kraju Unii
Europejskiej. A więc tutaj jako Unia uzyskamy ol-
brzymie ekonomie skali.
Pan poseł Orzechowski pyta, czy Stany Zjedno-
czone i Federacja Rosyjska zadecydowały między
sobą o przeniesieniu tarczy gdzie indziej. Nic mi
o tym nie wiadomo. No i sądzę, że gdyby zdecydowa-
no, aby tarczę przenieść gdzie indziej, toby chyba nie
przysyłano dzisiaj 20 negocjatorów do Warszawy. Lu-
bię teorie spiskowe, ale wydaje mi się, że ta akurat
jest mało prawdopodobna.
Efektywność wydawania funduszy transgranicz-
nych śledzi Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
i proponowałbym, aby tam szczegółowe pytanie
skierować.
Pan poseł Wojtas pytał o paszporty dyplomatycz-
ne. Weszła nowa ustawa. Ona reguluje, komu można
je przyznać. Ja mam specjalne prawo do podejmowa-
nia jednostkowych decyzji. W uzasadnionych wypad-
kach mogę taką decyzję o przyznaniu paszportu dy-
plomatycznego podjąć. Ustawa na przykład nie prze-
widuje przyznania paszportu dyplomatycznego sze-
fowi Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Taką
decyzję podjąłem.
Pani posłanka Jazłowiecka pyta o likwidację kon-
sulatu w Strasburgu. Zgoda, likwidujemy, ale tam
jest jednocześnie stałe przedstawicielstwo. To jest
piękne miasto, jednak niekoniecznie musi mieć dwie
polskie placówki. Przedstawicielstwo przy Radzie
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
92 Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r.
Minister Spraw Zagranicznych
Radosław Sikorski
Europy po prostu może zacząć wykonywać pewne
funkcje konsularne i będą państwo właściwie obsłu-
żeni, a podatnik skorzysta.
Pan poseł Libicki pytał o to, czy zamierzamy włą-
czyć Ukrainę do prac Grupy Wyszehradzkiej. Panie
pośle, już to zrobiliśmy. W zeszłym tygodniu miało
miejsce spotkanie ministerialne państw Grupy Wy-
szehradzkiej z udziałem ministra spraw zagranicz-
nych Ukrainy. Co nas szczególnie ucieszyło to to, że
Ukraina poparła nasze starania o nową wschodnią
formułę europejskiej polityki sąsiedztwa. Ukraina
rozumie, że to jest instrument przybliżania się do
Unii, że określenie perspektywy europejskiej musi
uzyskać w swojej własnej umowie o stowarzyszeniu,
ale że europejska polityka sąsiedztwa może być prak-
tycznie bardzo pomocna. Tak więc to już się dzieje,
bo myślimy tak samo. I chcę pana zapewnić, że bra-
łem aktywny udział już w kilku spotkaniach Grupy
Przyjaciół Gruzji, które przeważnie mają miejsce na
marginesie spotkań ministerialnych czy to w Unii
Europejskiej, czy to w Sojuszu Północnoatlantyckim.
Natomiast dziwię się, że pyta pan, czy będziemy
wspierać aspiracje europejskie i atlantyckie naszych
wschodnich sąsiadów, bo temu była poświęcona chy-
ba jedna trzecia mojego exposé. Jeżeli więc pana nie
przekonałem, to oznacza to, że poniosłem sromotną
porażkę.
To samo mogę powiedzieć panu posłowi Wziątko-
wi. Jesteśmy atakowani z jednej strony za to, że do-
szło do spotkania wicepremierów, ministrów gospo-
darki w relacjach z Białorusią, a z drugiej pan poseł
Wziątek pyta, dlaczego rząd utrudnia kontakty z Bia-
łorusią. Jedno i drugie nie może być jednocześnie
prawdziwe.
W sumie chciałbym państwu podziękować za rze-
czową debatę. Słowa krytyki przyjmuję na sumienie
i będę próbował jeszcze lepiej zabiegać o nasze sprawy
w przyszłości, a słowa pochwały przyjmuję z wdzięcz-
nością. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
(Poseł Anna Zalewska: Poproszę o odpowiedź na
piśmie na moje pytanie.)
Pani poseł zwróciła się z prośbą, ażeby też na jej
pytanie była odpowiedź pisemna.
(Poseł Mirosława Masłowska: Ja również nie otrzy-
małam odpowiedzi na pytanie.)
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ja też.)
Dobrze.
(Poseł Anna Zalewska: Panie marszałku, może
powiedzmy to głośno, bo to nie zostanie zaprotokoło-
wane.)
Nie, nie, nie. Wystarczy, że ja powiedziałem. To
wystarczy, pani poseł.
(Poseł Anna Zalewska: Ale nie wymienił pan na-
zwiska.)
Już zostało zapisane.
Zgłaszają się posłowie.
Pan poseł Pięta w jakiej sprawie? W jakim trybie?
(Poseł Jarosław Pięta: W trybie sprostowania.)
W trybie sprostowania.
Bardzo proszę, panie pośle.
Przypominam, że sprostowanie dotyczy błędnie
przytoczonej bądź źle zrozumianej pańskiej wypo-
wiedzi...
Poseł Stanisław Pięta:
Otóż to.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
...i proszę, panie pośle, trzymać się regulaminu,
bo jeżeli nie, to będę musiał interweniować.
Bardzo proszę.
Poseł Stanisław Pięta:
Otóż to, panie marszałku.
Panie ministrze, mam wrażenie, że pan minister
nie zrozumiał mojej wypowiedzi. Bo ja mam prawo
do ograniczonego zaufania wobec polityki amerykań-
skiej, wobec polityki niemieckiej. A biorąc pod uwagę
na przykład brak zaangażowania pana ministra
w sprawę likwidacji Wojskowych Służb Informacyj-
nych i zaangażowanie pana ministra w promocję
pewnego generała z tych służb...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle...
Poseł Stanisław Pięta:
...także mam prawo do ograniczonego...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, chwileczkę...
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Informacja ministra spraw zagranicznych o założeniach polskiej polityki zagranicznej w 2008 r. 93

Poseł Stanisław Pięta: Poseł Stanisław Pięta:

...zaufania do pana ministra. ...w sprawie tarczy antyrakietowej...

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle! Musimy się dobrze zrozumieć. Pan
Panie pośle! Otóż to pan powiedział, że będzie nie prostuje wypowiedzi ministra...
pan się trzymał regulaminu.
Poseł Stanisław Pięta:
Poseł Stanisław Pięta: Ja prostuję…

Ja...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:

Nie, nie. Pan może sprostować swoją źle przyto-

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
A otóż to pan się nie trzyma regulaminu.
Poseł Stanisław Pięta:
Ja nie...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
czoną przez ministra wypowiedź. A pan próbuje przy-
taczać to, co mówił pan minister.
(Głos z sali: Panie marszałku, może sprostować
pana posła.)
Spokojnie.
Panie pośle, wiem, że pan wie, co to jest sprosto-
wanie, ale wcześniej pan mówił, że pan chce ad vocem
polemizować. Nie wolno polemizować, tylko można
prostować to, co zostało błędnie przytoczone bądź źle
zrozumiane z pańskiej wypowiedzi. I proszę trzymać
się tej formuły.

Nie prostuje pan ani błędnie zrozumianej przez

pana ministra pańskiej wypowiedzi, ani nie przyta- Poseł Stanisław Pięta:
cza pan błędnie przytoczonych przez pana ministra
Trzymam się.
pańskich słów.

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:

Poseł Stanisław Pięta:
A teraz proszę bardzo.
Ja przepraszam...
Panie marszałku, proszę mi wybaczyć. Nie chcę
nadużywać formuły sprostowania... Poseł Stanisław Pięta:

Panie ministrze, jeżeli jest tak, jak pan mówi, że

Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Jeżeli pan nie chce jej nadużywać, to proszę trzy-
mać się ściśle regulaminu.
Poseł Stanisław Pięta:
Ale pan minister powiedział, że bardzo poważnie
traktuje kwestie negocjacji...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Ale chwileczkę...
bardzo poważnie traktujecie sprawę negocjacji...
(Głos z sali: No nie.)
...to co w Waszyngtonie robiła pani Marta Fitas.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, to nie jest sprostowanie. Dziękuję
panu.
Pan poseł Macierewicz – rozumiem, że też w try-
bie sprostowania?
(Poseł Antoni Macierewicz: Może mnie się lepiej
uda.)
Bardzo proszę.
Nie będę powtarzał, co to jest sprostowanie, bo
przed chwilą mówiłem to trzy razy. Bardzo proszę.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
94 albo importu samochodu osobowego
Poseł Antoni Macierewicz:
Ja, panie marszałku, nie chciałbym nic prosto-
wać, tylko wskazać na źle zrozumiane moje słowa.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę.
Poseł Antoni Macierewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan minister ra-
czył pomylić różne kwestie. Ja odwoływałem się do
sprawy MGIMO i uprzejmie proszę, żeby nie zasła-
niać się oficerami Wojska Polskiego, w tym panem
generałem Pietrzakiem, który MGIMO nie kończył.
W związku z tym traktuję to jako szczególną podłość
ze strony pana ministra. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pani poseł w jakiej sprawie?
(Poseł Anna Zalewska: Ja chciałam prosić pana
ministra o odpowiedź na piśmie na zadane przeze
mnie pytanie.)
Tak będzie, pani poseł.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ja też nie otrzy-
małam odpowiedzi.)
(Poseł Mirosława Masłowska: Ja też nie.)
Bardzo proszę pana ministra, żeby służby prze-
śledziły, którzy posłowie nie otrzymali odpowiedzi,
i ci posłowie, panie i panowie, otrzymają na piśmie
odpowiedź.
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
W związku ze zgłoszonym w dyskusji wnioskiem
o odrzucenie przedstawionej informacji do głosowa-
nia w tej sprawie przystąpimy w bloku głosowań
w piątek.
(Poseł Anna Zalewska: Czy państwo prześledzili
już, komu odpowiedzą na piśmie?)
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi-
nansów Publicznych o rządowym projekcie usta-
wy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym
zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólno-
towego albo importu samochodu osobowego
(druki nr 372 i 448).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Janusza Chwieruta.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Janusz Chwierut:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam przyjem-
ność w imieniu Komisji Finansów Publicznych przed-
stawić sprawozdanie dotyczące projektu ustawy o zwro-
cie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym
z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo im-
portu samochodu osobowego (druk nr 448).
Celem ustawy jest wprowadzenie jednolitych za-
sad zwrotu podatnikom części podatku akcyzowego
zapłaconego od starszych niż dwuletnie samochodów
osobowych nabytych w okresie od 1 maja 2004 r. do
dnia 30 listopada 2006 r.
Konieczność ustalenia jednolitych zasad wynika
z ogłoszonego 18 stycznia 2007 r. orzeczenia Euro-
pejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który uznał
przepisy obowiązujące w Polsce w tym okresie, czyli
od momentu przystąpienia Polski do Unii Europej-
skiej, a dotyczące podatku akcyzowego od sprowadzo-
nych samochodów używanych starszych niż dwulet-
nie za niezgodne z art. 90 traktatu.
Projekt ustawy szczegółowo określa zasady zwro-
tu z uwzględnieniem sposobu obliczania podatku
akcyzowego podlegającego zwrotowi. Po drugie, pro-
jekt ustawy wprowadza zmiany do ustawy o podatku
akcyzowym polegające na możliwości określenia pod-
stawy opodatkowania przez organ podatkowy lub
organ kontroli skarbowej w wysokości wartości ryn-
kowej samochodu osobowego zarejestrowanego na
terytorium kraju.
Projekt ustawy wprowadza także zmiany do usta-
wy Ordynacja podatkowa regulujące tryb postępowa-
nia oraz kwestię zwrotu odsetek wynikających
z nadpłaty.
Sejm na posiedzeniu w dniu 23 kwietnia 2008 r.
skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Fi-
nansów Publicznych, która rozpatrzyła go na swoim
posiedzeniu w dniu 24 kwietnia br. Komisja pozytyw-
nie zaopiniowała uwagi Biura Legislacyjnego do art.
2, 3, 4 oraz 6, które miały wyłącznie charakter re-
dakcyjny.
Należy podkreślić, że dyskusję na posiedzeniu
komisji wzbudził art. 8 powyższej ustawy, do którego
swoje uwagi wniosła Krajowa Rada Doradców Podat-
kowych. Wątpliwości dotyczyły tego, czy proponowa-
ne zapisy nie naruszają zasady niedziałania prawa
wstecz w zakresie oszacowania wartości samochodu
oraz czy w sytuacji, gdy zwrot akcyzy byłby liczbą
ujemną, nie będzie to traktowane jako zaległość po-
datkowa dochodzona przez organ podatkowy od po-
datnika. Po wyjaśnieniach ministra finansów komi-
sja nie podzieliła stanowiska Krajowej Rady Dorad-
ców Podatkowych i przyjęła art. 8 w wersji zapropo-
nowanej przez rząd.
Komisja Finansów Publicznych przyjęła całość
projektu wraz z poprawkami Biura Legislacyjnego
w głosowaniu: 34 za, nikt się nie wstrzymał, nikt nie
głosował przeciw. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
albo importu samochodu osobowego
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłuchamy 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy pan poseł Andrzej Orzechowski,
Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić w imieniu Klubu Parla-
mentarnego Platforma Obywatelska stanowisko wo-
bec sprawozdania Komisji Finansów Publicznych
dotyczącego projektu ustawy o zwrocie nadpłaty
w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia
wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu
osobowego. Chodzi o pojazdy starsze niż dwuletnie,
kupione za granicą w okresie od 1 maja 2004 r. do
30 listopada 2006 r.
Czy ta ustawa jest w ogóle potrzebna? Przecież
blisko 15 tys. podatników wystąpiło już o zwrot ak-
cyzy na podstawie obowiązujących obecnie przepisów
Ordynacji podatkowej. Blisko 7 tys. wniosków rozpa-
trzono i akcyzę zwrócono, ale i tak pozostało jeszcze
ponad 2 mln potencjalnych zainteresowanych. Usta-
wa jest potrzebna. Precyzuje bowiem jednoznacznie
sposób obliczania zwracanych kwot, co pozwoli na
skrócenie prowadzonych postępowań. Brakowało do-
tychczas regulacji dotyczącej obliczania kwot do
zwrotu, co powodowało rozbieżności w określaniu
tych kwot.
Obecny rządowy projekt jest wyraźnie mniej
skomplikowany niż projekt, który rząd przedłożył
jeszcze w poprzedniej kadencji i który nie był rozpa-
trzony, ponieważ skrócono kadencję. Określenie ka-
talogu podatników uprawnionych do zwrotu nadpła-
ty i zasad dotyczących zwrotu jest prostsze.
Przypominam, że do zwrotu jest uprawniony wy-
łącznie ten, kto zapłacił podatek, a nie ten, kto póź-
niej nabył samochód na rynku wtórnym. W aktual-
nym projekcie zmodyfikowano termin, od którego
liczone jest oprocentowanie nadpłaty. Oprocentowa-
nie będzie należne od momentu uiszczenia nadpłaco-
nej kwoty podatku akcyzowego niezależnie od termi-
nu złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty. To jest
dla podatników korzystniejsze.
Warto też przypomnieć, że zwrot akcyzy nastąpi
wyłącznie na wniosek podatnika. Wniosek składa się
w urzędzie celnym. Zwrot dotyczy także nadpłacone-
go podatku VAT oraz odsetek, jednak nie dłużej niż
do 30 dnia od wejścia w życie ustawy. Ustalenie wy-
sokości zwrotu nie powinno nastręczać trudności.
Najpierw trzeba obliczyć, jaka kwota akcyzy zawarta
jest w cenie podobnego samochodu nabytego w Pol-
sce, a następnie kwotę tę należy odjąć od kwoty ak-
95
cyzy, którą podatnik zapłacił przy imporcie. Do tego
celu opracowano prosty wzór matematyczny. Organ
celny będzie odnosił się do wartości rynkowej pojaz-
du. Na zwrot podatku liczyć mogą głównie podatnicy,
którzy w deklaracji podatkowej podali wartość samo-
chodu zbliżoną do rynkowej. W przypadku wątpliwo-
ści, czy zadeklarowana przez podatnika cena pojazdu
odpowiada wartości rynkowej, organ celny może po-
wołać biegłego. Jeśli cena oszacowana przez biegłego
będzie odbiegała o ponad 33% od wartości określonej
przez podatnika, podatnik poniesie koszty eksperty-
zy. Podatnik jednak nie będzie dopłacał do budżetu,
gdyby okazało się, że różnica przypadająca do zwrotu
jest ujemna.
Ustawa z jednej strony zabezpiecza interesy po-
datników. Jest ważna dla ponad dwóch milionów
podatników, którzy zapłacili akcyzę za sprowadzone
pojazdy. Z drugiej strony ustawa zabezpiecza też in-
teresy państwa w przyszłości. Po wejściu w życie
ustawy, która nowelizuje także ustawę o podatku
akcyzowym, wyeliminowana zostanie patologia w po-
staci celowego zaniżania podstawy opodatkowania.
W przeszłości prowadziło to do znacznych uszczupleń
budżetowych.
W pierwszym czytaniu wszystkie kluby poselskie
opowiedziały się za skierowaniem projektu do dal-
szych prac w komisji. Podczas prac w Komisji Finan-
sów Publicznych wprowadzono drobne redakcyjne
poprawki, ale istota ustawy pozostała zachowana – to
oznaka dobrego przygotowania tego przedłożenia.
Posłowie Platformy Obywatelskiej będą głosować
za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! W imieniu Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość przypadł mi w udziale za-
szczyt przedstawienia stanowiska wobec sprawozda-
nia Komisji Finansów Publicznych o rządowym pro-
jekcie ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzo-
wym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspól-
notowego albo importu samochodu osobowego, przed-
łożonego Wysokiej Izbie w druku nr 448.
Podczas prac nad projektem Komisja Finansów
Publicznych wprowadziła pięć poprawek. Większość
z nich, bo cztery, było o charakterze doprecyzowują-
cym i porządkującym zapisy. Dzięki ich wprowadze-
niu wzrasta przejrzystość unormowań, co w prakty-
ce oznacza zwiększenie jednoznacznej interpretacji
przepisów tej ustawy.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
96 albo importu samochodu osobowego
Poseł Maria Zuba
Wprowadzenie do polskiego porządku prawnego
procedowanej ustawy usunie problem, który powstał
po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Pro-
blem ten niejako przestał istnieć za rządów Jarosła-
wa Kaczyńskiego dzięki doprowadzeniu z dniem
1 grudnia 2006 r. do zgodności prawa polskiego
w zakresie podatku akcyzowego z prawem Unii Eu-
ropejskiej. Niestety do chwili obecnej osoby, które
zakupiły samochody w okresie od 1 maja 2004 r. do
30 listopada 2006 r., wciąż zwlekają ze złożeniem
wniosku o zwrot nadpłaconego przez siebie podatku
akcyzowego do czasu wprowadzenia jasnego i stabil-
nego prawa określającego sposób wyliczania wielko-
ści akcyzy do zwrotu oraz tryb i zasady zwrotu. Przy-
pomnę, że Ministerstwo Finansów szacuje, iż w tym
okresie sprowadzono około 2,5 mln samochodów.
Przedmiotowy projekt ma na celu wyłącznie umożli-
wienie prawidłowego zwrotu podatku akcyzowego,
a dokładniej – różnicy między wartością podatku re-
zydualnego zawartego w cenie podobnego samochodu
w Polsce a wartością podatku zapłaconego od samo-
chodu importowanego. Uregulowania zawarte w oma-
wianym dziś projekcie są w całości powtórzeniem
zapisów projektu ustawy przedłożonej przez rząd Ja-
rosława Kaczyńskiego w druku nr 1946, który był
omawiany przez Wysoki Sejm 22 sierpnia 2007 r.
Wówczas niestety rządzących dziś nie było stać na
akceptację tych przepisów. Obecne tempo i tryb prac
nad tą ustawą wskazują, że propozycje przepisów
zawarte w tym druku i w druku nr 1946 odpowiada-
ją nam wszystkim. Czyż nie jest to dowód na to, że
wówczas nie było woli politycznej wśród obecnie rzą-
dzących?
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! W omawianym projekcie ustawy w sys-
temie naliczania kwoty podatku akcyzowego do
zwrotu przyjęto, że jej wartość stanowić będzie róż-
nicę między kwotą podatku akcyzowego zapłaconego
z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo im-
portu samochodu osobowego a średnią wartością
rynkową danego samochodu, określoną w miesiącu
powstania obowiązku podatkowego, a gdy jego usta-
lenie jest niemożliwe – wówczas w miesiącu zapłaty
podatku. Zatem o wysokości zwrotu decydować będą
dwie wielkości: podatek zapłacony, czyli wielkość ła-
twa do udokumentowania, i średnia wartość rynko-
wa danego samochodu, na której wielkość ma wpływ
wiele czynników. Dlatego też podczas prac w komisji
ze szczególną starannością została doprecyzowana
definicja średniej wartości rynkowej samochodu oso-
bowego i jednocześnie jej treść została wprowadzona
do ustawy o podatku akcyzowym.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość po-
zytywnie ocenia przyjęte przez Komisję Finansów
Publicznych poprawki, akceptuje je i będzie głosował
za ich przyjęciem.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Pragnę nadmienić, że Klub Parlamentarny Prawo
i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia fakt, że obecny
rząd zachował w projekcie ustawy rozwiązania praw-
ne zaproponowane przez rząd Jarosława Kaczyńskie-
go, które zapewniają możliwość dokonywania zwrotu
podatku akcyzowego w przypadku podatników, któ-
rzy sprowadzili samochody w okresie od 1 maja 2004 r.
do 30 listopada 2006 r. również z państw spoza Unii.
Dzięki tym regulacjom wprowadzenie przepisów tej
ustawy w życie gwarantuje równe traktowanie po-
datników wobec prawa. Dziękuję bardzo za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Matyjaszczyk,
klub Lewica.
Oklaski odnotowane.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Pa-
nowie Posłowie! Sprawozdanie Komisji Finansów
Publicznych o rządowym projekcie ustawy o zwrocie
nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytu-
łu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu
samochodu osobowego było przyjmowane dnia 24 kwiet-
nia, czyli dzień po dniu, kiedy odbyło się pierwsze
czytanie.
Podczas tego pierwszego czytania zwracałem
uwagę, że nie mamy informacji na temat tego, jakie
były uwagi Krajowej Rady Doradców Podatkowych,
i na dobrą sprawę do momentu zakończenia prac Ko-
misji Finansów Publicznych, która debatowała nad
tym projektem, tej opinii posłowie faktycznie nie mie-
li okazji poznać. Ja dostałem ją dopiero po zakończe-
niu posiedzenia komisji. Dlatego też część uwag,
które będę miał w dniu dzisiejszym, być może mogła-
by zostać rozstrzygnięta na posiedzeniu Komisji Fi-
nansów Publicznych, a niekoniecznie na obradach
plenarnych Sejmu.
Ale wróćmy do meritum. Krajowa Rada Dorad-
ców Podatkowych kwestionowała art. 8 projektu
dotyczącego zwrotu podatku akcyzowego, w którym
to artykule wprowadza się do ustawy o podatku ak-
cyzowym art. 82a. Przepis ten pozwala organom
podatkowym na szacowanie wartości samochodu bę-
dącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego na-
bycia. Zgodnie zresztą z dotychczasową regulacją
podstawą opodatkowania była kwota, która widnia-
ła na umowie sprzedaży lub fakturze dokumentują-
cej tę sprzedaż.
Teraz Krajowa Rada Doradców Podatkowych
stwierdziła, że w sytuacji, kiedy podstawą opodatko-
wania do tej pory była cena, a teraz mówi się o war-
tości wynikającej z warunków rynkowych, jest uza-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
albo importu samochodu osobowego
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk
sadniona obawa, iż tą propozycją ustawy zmierza się
do w istocie zmiany czy wprowadzenia tylnymi drzwia-
mi innego sposobu wyceny samochodu. Nie wyklucza
to również tego, że organy podatkowe będą usiłowa-
ły na podstawie znowelizowanego przepisu udowad-
niać podatnikom nadużycia i zamiast zwrotu podat-
ku będą określały zaległości.
Jakie jest stanowisko klubu Lewicy w tej sprawie?
Prawo, które stanowimy, powinno być jednoznaczne
i skoro doradcy podatkowi, którzy powinni się w tym
najlepiej orientować, którzy powinni później dora-
dzać obywatelom, jak interpretować przepisy prawne,
jak rozliczać się z fiskusem, mają problemy z inter-
pretacją, to w moim przekonaniu powinniśmy dopre-
cyzować przepisy ustawy, którą omawiamy, w taki
sposób, żeby były one jednoznaczne.
Dlatego też Klub Poselski Lewica przygotował
wniosek dotyczący art. 9 omawianego projektu usta-
wy, który idzie w ślad za propozycjami Krajowej Rady
Doradców Podatkowych i stwierdza, że znowelizowa-
ny art. 82a ustawy o podatku akcyzowym będzie
dotyczył wyłącznie stanów faktycznych powstałych
po dniu wejścia w życie omawianej ustawy.
Ja miałbym jeszcze pytanie do przedstawicieli
wnioskodawców, bo być może to już jest w jedno-
znaczny sposób zinterpretowane. Jeżeli jest to w spo-
sób jednoznacznie zinterpretowane i bezpodstawne
są obawy dotyczące tego, że ustawa będzie podstawą
do udowadniania podatnikom nadużyć zamiast do
zwrotu podatku, jeżeli jest w tej ustawie zapis, który
ten temat reguluje, to proszę o wskazanie go. Ja tę
ustawę czytałem i w moim przekonaniu takiego za-
pisu w niej nie ma. Jeżeli to jest niejednoznaczne, to
powinniśmy to doprecyzować, bo jeżeli problemy
z interpretacją mają doradcy podatkowi, to co dopie-
ro zwykli obywatele, którzy niekoniecznie mają taką
wiedzę jak fachowcy w tej dziedzinie.
Dlatego złożenie tej poprawki w imieniu klubu
poprzedzę jeszcze prośbą o wyjaśnienie, w którym
miejscu tej ustawy jest zapis regulujący te niejedno-
znaczności, w stosunku do których mają wątpliwości
przedstawiciele doradców podatkowych. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poprawka jest już zgłoszona, czy będzie zgło-
szona?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Jeszcze nie.)
(Poseł Krzysztof Matyjaszczyk: Będzie zgłoszona.)
Proszę zgłosić do czasu zakończenia tego punktu.
Bardzo proszę, głos zabierze pan poseł Jan Łopa-
ta, Polskie Stronnictwo Ludowe.
97
Poseł Jan Łopata:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego
Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić
stanowisko wobec przedstawionego w druku nr 448
sprawozdania Komisji Finansów Publicznych o rzą-
dowym projekcie ustawy o zwrocie nadpłaty w podat-
ku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia we-
wnątrzwspólnotowego albo importu samochodu oso-
bowego.
Nad projektem ustawy, który, jak wiemy, jest wy-
nikiem ogłoszonego w dniu 18 stycznia 2007 r. orze-
czenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości,
prowadziliśmy dyskusję na poprzednim posiedzeniu
Sejmu, w dniu 23 kwietnia. Wątpliwości, o których
mówił przed chwilą pan poseł, prezentowałem rów-
nież w swoim pytaniu. Mnie i mój klub przekonały
wyjaśnienia pani minister przedstawione na posie-
dzeniu Komisji Finansów Publicznych.
Uwagi w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego
Stronnictwa Ludowego przedstawiłem również w de-
bacie w pierwszym czytaniu. Koncentrowały się one
bardziej wokół tej ustawy, można powiedzieć, a doty-
czyły problemów złomowania, recyklingu czy ochro-
ny środowiska, problemów bardzo ważnych, ale roz-
wiązywanych w innych ustawach.
Komisja Finansów Publicznych na swym posie-
dzeniu w dniu 24 kwietnia – o tym dzisiaj dyskutu-
jemy – nie wniosła istotnych uwag czy zmian mery-
torycznych, wprowadziła jedynie kilka zmian legisla-
cyjnych, o których mówił w swym sprawozdaniu
poseł sprawozdawca Janusz Chwierut. Dlatego też
klub Polskiego Stronnictwa Ludowego jest za przy-
jęciem proponowanej ustawy. Dziękuję za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Przechodzimy do pytań.
Czas – 1 minuta.
Pierwszy poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ustawie o zwro-
cie nadpłaty w podatku akcyzowym określono sposób
ustalania wartości samochodu na podstawie średniej
wartości samochodu na rynku krajowym. W przy-
padku złego stanu technicznego pojazdu podatnik
może próbować udowodnić tę okoliczność i niższą
wartość pojazdu, ale ze względu na upływ czasu – to
jest kilka lat – w moim przekonaniu jest to możliwość
fikcyjna i jest to trudne do zrealizowania. W związku
z tym mam pytanie do posła sprawozdawcy. Czy nie
byłoby celowe zawarcie w treści ustawy rozwiązań
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
98 albo importu samochodu osobowego
Poseł Sławomir Kopyciński
ułatwiających podatnikom udowodnienie stanu tech-
nicznego pojazdu, a tym samym jego wartości w mo-
mencie powstania obowiązku podatkowego? Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Zamykam listę pytających w tym momencie.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! Zgodnie z projektowanym
art. 82a w ustawie o podatku akcyzowym wprowadzi-
liśmy zapis, że jeżeli wysokość podstawy opodatkowa-
nia w przypadku sprzedaży na terytorium kraju albo
nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobo-
wego bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega
od średniej wartości rynkowej tego samochodu oso-
bowego, organ podatkowy lub organ kontroli skarbo-
wej wzywa podatnika do zmiany wysokości podstawy
opodatkowania lub wskazania przyczyny uzasadnia-
jącej podanie jej wysokości w kwocie znacznie odbie-
gającej od średniej wartości rynkowej samochodu
osobowego. Panie ministrze, kto – i na jakiej podsta-
wie – będzie wstępnie, a szczególnie ostatecznie,
uwzględniał lub nie rozbieżność w wysokości podsta-
wy opodatkowania? Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Ryszard Zawadzki, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Ryszard Zawadzki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Art. 8 projektu
wprowadza do ustawy o podatku akcyzowym nowy
przepis art. 82a, w którym przewidziano uprawnie-
nia do określenia przez organ podatkowy i organ
kontroli skarbowej podstawy opodatkowania samo-
chodu osobowego. Zamysł ustanowienia takiej normy
jest jak najbardziej zasadny, jednak zaproponowana
treść budzi szereg wątpliwości natury prawnej. Zapi-
sy umieszczone w proponowanym brzmieniu art. 82a
ust. 1 i 2 zawierają zarówno zbyt szerokie określenia,
np. „bez uzasadnionej przyczyny”, „znacznie odbiega
od”, jak i takie, które mogą zawęzić możliwość dzia-
łania organu, jeśli zostaną uznane za obligatoryjne,
np. „organ podatkowy określi wysokość podstawy
opodatkowania z uwzględnieniem opinii biegłego lub
biegłych”. Zasadne byłoby zrezygnowanie w ust. 3 z
zapisu „z uwzględnieniem opinii biegłego lub bie-
głych”, gdyż przepisy art. 197 Ordynacji podatkowej
jednoznacznie rozstrzygają tę kwestię. Obligatoryjny
obowiązek powołania biegłego będzie prowadził do
patologii, która już w okresie poprzedzającym wstą-
pienie do Unii miała miejsce w przypadku kwestio-
nowania wartości celnej importowanych samochodów
osobowych. (Dzwonek)
Należy zwrócić uwagę, że opinia biegłego nie wią-
że organu administracji, który jest obowiązany pod-
dać ją swojej ocenie, podobnie jak każdy dowód, gdyż
to organ, a nie biegły rozstrzyga sprawę. Organ po-
datkowy nie może bezkrytycznie przyjmować kon-
kluzji zawartych w opiniach biegłych, ponieważ w
tym przypadku, zamiast organu podatkowego, fak-
tycznie władztwo podatkowe w sprawach wymagają-
cych ich wiedzy sprawowaliby biegli. Zasadne jest
powołanie biegłego w sprawach spornych, gdy np. nie
daje się wiary dowodom przedstawionym przez po-
datnika, a nie w każdym przypadku.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
A pytanie?
Poseł Ryszard Zawadzki:
Pytam więc, czy norma określona w art. 8 ust. 3
nie powinna być uznana za zupełnie zbędną i nietraf-
ną. Przywołany już art. 197 Ordynacji podatkowej,
stosowany w obecnym kształcie, w zupełności zabez-
piecza interesy Skarbu Państwa, pozwalając w każ-
dym przypadku niezgodności deklarowanej wartości
samochodu obciążyć podatnika. Pozostawienie tego
zapisu spowoduje niepotrzebne wydatki Skarbu Pań-
stwa. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Przedłużył pan o całą minutę, panie pośle. Lepiej
zaczynać od pytania.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk.
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk:
Tak, ja mam bardzo konkretne pytania.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam właściwie
dwa pytania. Jedno dotyczy tego, że omawiany przez
nas projekt ustawy jest już stosowany przez izby i
urzędy celne. Dlaczego jest tak, że przepisy, które
jeszcze nie weszły w życie, są już stosowane w prak-
tyce? Jako przykład podam Urząd Celny w Łodzi,
gdzie przy określaniu zwrotu akcyzy posługiwano się
już notowaniami i wycenami firmy Info-Ekspert.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
albo importu samochodu osobowego
Poseł Krzysztof Matyjaszczyk
Druga sprawa także dotyczy Łodzi. Co w sytuacji,
kiedy rezydualna wartość podatku została już zapła-
cona w innym kraju Wspólnoty Europejskiej? Ktoś
kupuje samochód, który już był zarejestrowany, użyt-
kowany. Wtedy mamy do czynienia właśnie z taką
sytuacją. Mowa tu o Łodzi i wyroku NSA z 10 stycz-
nia 2008 r., który stwierdza, że dyrektor Izby Celnej
w Łodzi po czterech latach przegrywa kasację. W jaki
sposób omawiany przez nas projekt ustawy odnosi
się do takiej sytuacji? Czy będzie on dotyczył również
tych spraw, które zostały wręcz zakończone w trybie
dochodzenia do rozstrzygnięć? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma
Obywatelska.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Słyszymy w tej dyskusji, że projekt ustawy
jest niezwykle pilny i potrzebny. Niemniej jednak
problem dotyczy średniej wartości rynkowej samo-
chodu i ceny nabycia, o czym dzisiaj również dużo
mówiono przy okazji pytań.
Mam zatem pytanie do pana ministra. Czy w sy-
tuacji, kiedy określenie średniej wartości rynkowej
samochodu będzie trudne do ustalenia bądź będzie
budziło wiele wątpliwości wśród osób, które będą się
zwracały o zwrot podatku akcyzowego przy nabyciu
wewnątrzwspólnotowym samochodu, nie będzie wie-
lu sporów sądowych? Panie ministrze, czy ten prze-
pis będzie po prostu bezpieczny? Może należałoby
wnieść jakieś poprawki, jeżeli pan minister wie, jaki
kierunek powinny mieć zmiany, zastanowić się nad
poprawkami, które można byłoby wprowadzić w Se-
nacie?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, pani poseł.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Jacek Kapica.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie
Posłowie! Ustawa o zwrocie nadpłaty w podatku ak-
99
cyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzw-
spólnotowego albo importu samochodu osobowego
jest, jak chyba wszyscy zgodnie powiedzieli, potrzebna
ze względu na to, że w tej chwili mamy stan nie do
końca określony i w wielu przypadkach konsekwencje
tego niedookreślonego stanu mogą ponosić obywatele
czy podatnicy. Ustawa w dzisiejszym kształcie, w sto-
sunku do projektu z ubiegłego roku, jest uzupełniona
o zmiany w Ordynacji podatkowej, w dzisiejszym jej
art. 7. Ona w tym zakresie odnosi się do stanowiska i
pytania pana posła Krzysztofa Matyjaszka.
(Poseł Krzysztof Matyjaszczyk: Matyjaszczyka.)
Proszę?
Matyjaszczyka, przepraszam bardzo.
W tym zakresie zmieniana jest Ordynacja podat-
kowa i tak, jak było to prezentowane na posiedzeniu
Komisji Finansów Publicznych, zasady legislacji
wskazują, że zmiany wprowadzone w ustawie Ordy-
nacja podatkowa oddziałują na przyszłość, a nie dzia-
łają wstecz. Ministerstwo Finansów przesłało opinię
Krajowej Rady Doradców Podatkowych po posiedze-
niu komisji, na wniosek komisji, do sekretariatu ko-
misji. Przytoczono ją częściowo, pan poseł ma te za-
pisy, gdzie doradcy faktycznie podają to w wątpliwość.
Natomiast myślę, że tutaj ważne jest rozstrzygnięcie
legislatorów w tym zakresie, również Biuro Legisla-
cyjne w trakcie prac komisji potwierdzało taką zasa-
dę. Jedynie przepis szczególny ustawy w art. 1 sta-
nowi, że będą one dotyczyły nabycia wewnątrzwspól-
notowego albo importu samochodów dokonanego w
okresie od 1 maja 2004 r. do 30 listopada w zakresie
dotyczącym zwrotu nadpłaty, a nie ordynacji. W
związku z tym legislatorzy nie mieli wątpliwości co
do tego, że wysokość podstawy opodatkowania będzie
w jakikolwiek sposób weryfikowana na podstawie
ordynacji.
Odpowiadając na pytanie dotyczące wartości i
dowodów, określania tej wartości, zawarte w wypo-
wiedzi pana posła Krzysztofa Kopycińskiego...
(Poseł Sławomir Kopyciński: Sławomira.)
Przepraszam najmocniej.
Dowody księgowe dotyczące napraw, również hi-
storyczne, opinie rzeczoznawców, które były przed-
kładane przy deklarowaniu wartości pojazdów i ob-
liczaniu akcyzy, w końcu zdjęcia, są dowodami w
sprawie, które organ podatkowy będzie w toku pro-
wadzonego postępowania brał pod uwagę i rozstrzy-
gał różnice między wartością pojazdu rynkową a
wartością zgłoszoną przez podatnika.
Przechodzę do odpowiedzi na pytanie pana posła
Gosiewskiego. Tego rodzaju decyzja organu będzie
podejmowana w postępowaniu, które jako postępo-
wanie administracyjne jest poddane kontroli w trybie
odwoławczym administracyjnym i kontroli Sądu Ad-
ministracyjnego. Sformułowania dotyczące uzasad-
nionych przyczyn, takie, powiedziałbym: o charakte-
rze uznania administracyjnego, są powszechnie sto-
sowane w prawie podatkowym, stąd drugoinstancyj-
ność postępowania administracyjnego i dwuinstan-
cyjność postępowania Sądu Administracyjnego.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego
100 albo importu samochodu osobowego
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica
Chciałbym odpowiedzieć na pytanie pana posła
Zawadzkiego. Art. 82a ust. 3 ustawy o podatku ak-
cyzowym w bardzo konkretny sposób określa, kiedy
podatnik jest obarczany kosztami opinii biegłego.
Ten artykuł został wstawiony również po to, aby sy-
tuacja, w której podatnik jest obciążany przez organ
podatkowy kosztami, była jednoznacznie określona,
żeby nie było co do tego żadnych wątpliwości. W tym
przypadku wynikało tak z ustawy, a nie z uznania
organów.
Odpowiadając na pytanie pana posła Matyjaszcz-
ka, chciałbym powiedzieć, że w dzisiejszej sytuacji
bez tej ustawy organy rozstrzygają na podstawie
ogólnych zasad Ordynacji podatkowej odnoszących
się do nadpłaty podatku. Podatek akcyzowy od samo-
chodu nie został wprowadzony w żadnym innym kra-
ju Unii Europejskiej, w związku z czym nie ma czegoś
takiego, jak zapłata tego samego podatku rezydual-
nego w innym kraju. Natomiast organy podatkowe,
rozstrzygając dzisiaj wnioski podatników, biorą pod
uwagę w toku postępowania różnego rodzaju dowody,
które określają wartość pojazdu w momencie zgłosze-
nia na rynku. Jednym z takich elementów mogą być
różnego rodzaju katalogi cen rynkowych pojazdów.
Być może akurat w przypadku urzędu celnego w Ło-
dzi w toku jakiegoś postępowania urząd posłużył się
takim, a nie innym katalogiem, natomiast nie jest to
żadna reguła, stanowi to jeden z dowodów w postę-
powaniu. Dowody zgłaszają podatnicy, przytacza je
również w toku postępowania organ podatkowy.
Jeżeli wartość pojazdu będzie trudna do oszaco-
wania – odpowiadam na pytanie pani poseł Krystyny
Skowrońskiej – a podatnik złoży wniosek o nadpłatę
podatku, to w związku z tym, jak rozumiem, powi-
nien posługiwać się on różnego rodzaju dowodami na
to, że taką nadpłatę wniósł. Dowodami, jak wcześniej
wspomniałem, mogą być zdjęcie, opinia rzeczoznaw-
cy, dowody księgowe dokonania pewnych napraw.
Jeżeli weźmie się pod uwagę wzór zawarty w tej
ustawie, ich wiarygodność będzie w toku postępowa-
nia poddawana ocenie z jednej strony, a z drugiej
strony, jeżeli zostaną uznane, będą obniżały tę war-
tość w odniesieniu do wartości z tego wzoru i w ten
sposób organ będzie decydował o wartości pojazdu
po odjęciu od wartości rynkowej pojazdu sumy kosz-
tów poniesionych na naprawę. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Janusz Chwierut.
Poseł Janusz Chwierut:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak rozumiem,
wniosek klubu Lewica został już złożony formalnie,
tak? Mam taką prośbę, żeby jednak spróbować wspól-
nymi siłami dążyć do tego, żeby ta ustawa została
optymalnie szybko przyjęta. Mam nadzieję, że w pią-
tek będziemy mięli okazję nad tym głosować, a na
posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych w dniu
jutrzejszym ta sprawa zostanie omówiona.
Chciałbym się odnieść tylko do wypowiedzi pani
poseł Zuby, gdyż ten wątek pojawia się już po raz
kolejny. Podczas poprzedniego omawiania tegoż pro-
jektu ustawy pani posłanka Kloc zarzucała Platfor-
mie Obywatelskiej, że torpeduje tę ustawę, że w po-
przedniej kadencji byliśmy jej przeciwnikami. Muszę
w tym miejscu mocno zaprotestować, gdyż byłem
akurat posłem sprawozdawcą w imieniu Platformy
Obywatelskiej, jeżeli chodzi o tę ustawę i byliśmy jak
najbardziej „za”. Zachęcaliśmy rząd do tego, żeby jak
najszybciej tę ustawę przedłożył i przyjął. Z racji
tego, że Sejm podjął decyzję o samorozwiązaniu, nie
została ona przyjęta, tak więc te głosy naprawdę mi-
jają się z prawdą. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
kę, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Finansów Publicznych w celu przed-
stawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i
Leśnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo ochrony środowiska (druki nr
415 i 457).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Henryka Siedlaczka.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca
Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic-
twa o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy
Prawo ochrony środowiska, przedstawionym Wyso-
kiej Izbie odpowiednio w drukach nr 457 i 415.
Wysoka Izbo! Komisja Ochrony Środowiska, Za-
sobów Naturalnych i Leśnictwa na posiedzeniu w
dniu 24 kwietnia 2008 r. rozpatrywała rządowy pro-
jekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środo-
wiska, który wpłynął do komisji 18 kwietnia 2008 r.
W wyniku bardzo drobiazgowej analizy przedłożone-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Sprawozdawca Henryk Siedlaczek
go dokumentu komisja po wprowadzeniu ośmiu po-
prawek, które znajdziecie państwo w druku sejmo-
wym nr 415, przedkłada Wysokiej Izbie do uchwale-
nia rzeczone sprawozdanie.
Propozycja zmiany w ustawie z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska w zakresie dyspo-
nowania środkami narodowego i wojewódzkich fun-
duszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej wy-
nika w szczególności z potrzeby wprowadzenia me-
chanizmów umożliwiających finansowanie z ich
środków organizacji konferencji międzynarodowych.
W związku z powyższym projekt zwiększa katalog
zadań, na jakie mogą być przeznaczone środki naro-
dowego i wojewódzkich funduszy, wprowadza mecha-
nizm rozszerzający możliwości dysponowania środ-
kami zgromadzonymi na tak zwanym subfunduszu
wrakowym. Proponowane zmiany umożliwią między
innymi udział narodowego i wojewódzkich funduszy
w sfinansowaniu organizacji XIV Sesji Konferencji
Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych
w sprawie zmian klimatu, która odbędzie się w grud-
niu 2008 r. w Poznaniu.
Wysoka Izbo, jak już wspomniałem, w bieżącym
roku Polska obejmie przewodnictwo XIV sesji wymie-
nionej konferencji oraz IV Sesji Stron Protokołu z
Kioto. Wymaga to takiego przygotowania zarówno
przewodniczącego sesji, jak i polskiej delegacji, aby
konferencja ta zakończyła się sukcesem. W tym celu
niezbędne jest poznanie poglądów krajów na temat
przedmiotu obrad oraz wypracowania strategii prze-
wodniczenia konferencji. Jest to działanie podejmo-
wane przez Polskę po raz pierwszy i wobec braku
doświadczeń w tym zakresie praca zespołu ma uni-
kalny charakter.
Począwszy od XIII Sesji Konferencji Stron Ramo-
wej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu i III Sesji Stron Protokołu z Kioto,
która odbyła się w grudniu 2007 r. na Bali, prowa-
dzone są prace merytoryczne nad przygotowaniem
Polski do przewodniczenia XIV sesji. W aspekcie me-
rytorycznym konferencja stanowi ważny etap w przy-
gotowaniu ostatecznego pakietu zobowiązań stron
konwencji i protokołu z Kioto po 2012 r. Konferencja
w Poznaniu jest postrzegana jako kamień milowy na
tej drodze, zależy od niej powodzenie konferencji w
Kopenhadze w 2009 r.
Uzasadnieniem zmian dotyczących narodowego i
wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospo-
darki wodnej są braki środków z innych źródeł na
dofinansowanie XIV Konferencji Stron Ramowej
Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu wraz z IV Sesją Stron Protokołu z Kioto,
która odbędzie się w dniach 1–12 grudnia br. w Po-
znaniu. Mimo że wystarczająco wcześnie mieliśmy
informacje o tym, iż Polska będzie organizatorem
tego wydarzenia, aby uwzględnić środki na ten cel w
budżecie państwa na 2008 r., przepis taki nie został
wprowadzony. Powtarzam: przepis taki nie został
101
wprowadzony. Szacunkowe koszty tego przedsięwzię-
cia mogą wynieść kilkadziesiąt milionów złotych. W
przypadku odblokowania środków „subfunduszu
wrakowego” będzie możliwość właściwego wywiąza-
nia się z tego międzynarodowego zobowiązania.
Przy okazji takiej konferencji istotna jest ogólno-
światowa promocja Polski i jej osiągnięć w zakresie
ochrony środowiska. Tej szansy nie wolno zaprzepa-
ścić. Na miejsce konferencji wybrano Polskę jako li-
dera w zakresie redukcji emisji CO2 oraz kraj mający
istotny wkład w propagowanie zagadnień dotyczą-
cych zmian klimatu. Przewidywany jest udział ponad
10 tys. gości z całego świata, przedstawicieli rządów,
organizacji pozarządowych, niezależnych obserwato-
rów oraz mediów.
Umowa dotycząca zorganizowania w Polsce kon-
ferencji klimatycznej została podpisana 17 stycznia
w Bonn, w imieniu rządu Rzeczypospolitej Polskiej
złożył podpis minister środowiska pan prof. Maciej
Nowicki, a z ramienia Sekretariatu Ramowej Kon-
wencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu dokument podpisał sekretarz wykonawczy
Yvo de Boer. Polsce zależy na tym, aby to międzyna-
rodowe spotkanie stanowiło ważny krok w kierunku
określenia konkretnych działań w zakresie zahamo-
wania zmian klimatu i przystosowania się do zmian,
które są nieuniknione. Poznań stanowi też ważny
punkt na drodze do osiągnięcia konsensusu w spra-
wie zobowiązań dotyczących redukcji gazów cieplar-
nianych, jaki powinien być osiągnięty na konferencji
w Kopenhadze w 2009 r.
Szczególny nacisk na konferencji w Poznaniu zo-
stanie położony na wskazanie konkretnych przykła-
dów udanych transferów technologii oraz działań
dotyczących adaptacji do zmian klimatu, aby te dobre
praktyki upowszechnić. Konferencja z udziałem 10
do – jak się przypuszcza – nawet 12 tys. delegatów ze
190 państw w połączeniu z panelami dyskusyjnymi
w ramach konwencji będzie również krokiem w kie-
runku konkretyzacji działań mających na celu ochro-
nę klimatu ziemi.
Podczas niedawnego wystąpienia na forum Zgro-
madzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych mini-
ster środowiska pan prof. Maciej Nowicki zapowie-
dział zorganizowanie w Poznaniu światowej wystawy
pokazującej innowacje, wynalazki i nowatorskie roz-
wiązania organizacyjne służące redukcji emisji ga-
zów cieplarnianych. Jednocześnie za zgodą ministra
środowiska w szerszym niż dotychczas zakresie, w
ramach celów określonych w ustawie Prawo ochrony
środowiska, będą mogły być wykorzystane zgroma-
dzone we wspomnianym już „subfunduszu wrako-
wym” środki, których wydatkowanie do tej pory
przebiegało niezadowalająco. Należy dodać, iż pojęcie
„subfundusz wrakowy” oznacza wydzielony we-
wnątrz głównego funduszu subfundusz, na którym
gromadzone są wpływy, o których mowa w art. 401
ust. 12 ustawy Prawo ochrony środowiska. W myśl
tego przepisu są to wpłaty z opłat, o których mowa
w art. 12 ust. 2, art. 14 ust. 1 oraz art. 17 ust. 1 i 2
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
102 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Sprawozdawca Henryk Siedlaczek
ustawy z dnia 20 stycznia 2005 o recyklingu pojaz-
dów wycofanych z eksploatacji, powiększone o przy-
chody z oprocentowania.
Rok 2007 był pierwszym rokiem obowiązywania
w pełni przepisów wynikających z ustawy z dnia 20
stycznia 2005 o recyklingu pojazdów wycofanych z
eksploatacji oraz z rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie szczegółowych wa-
runków przeznaczania wpływów pochodzących z
opłat w zakresie recyklingu pojazdów wycofanych z
eksploatacji. W roku 2007 do podziału przeznaczono
zebraną w roku 2006 kwotę ponad 384 mln zł. Zgod-
nie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31
maja 2006 r. na poszczególne działania rozdzielone
zostały następujące kwoty: dopłaty dla przedsiębior-
ców prowadzących stacje demontażu – ponad 192 mln,
co stanowi 50%; działania inwestycyjne – ponad 115
mln, co stanowi 30%, oraz dofinansowanie dla gmin
na działania związane z recyklingiem pojazdów – pra-
wie 77 mln, co stanowi 20%. W okresie od stycznia do
czerwca 2007 r. do narodowego funduszu wpłynęło i
zostało poddanych ocenie 425 sprawozdań stanowią-
cych podstawę udzielenia dopłaty dla stacji demontażu
pojazdów oraz 232 wnioski o udzielenie dofinansowa-
nia z subfunduszu opłat wynikających z ustawy o re-
cyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Podpi-
sanych zostało 97 umów z beneficjentami na łączną
kwotę prawie 15 mln zł.
Proponowane zmiany wynikają z potrzeby popra-
wy efektywności gospodarowania środkami Narodo-
wego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej przez umożliwienie wykorzystania środków
z subfunduszu opłat recyklingowych, tzw. subfundu-
szu wrakowego, na inne cele określone w Prawie
ochrony środowiska, w związku z niskim poziomem
ich obecnego wykorzystania.
Ustawa ta ma umożliwić przeznaczanie środków
narodowego funduszu i wojewódzkich funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dofinan-
sowanie przygotowania i obsługi konferencji krajo-
wych i międzynarodowych z zakresu ochrony środo-
wiska i gospodarki wodnej. Wprowadzenie takiej
zmiany wynika głównie z konieczności znalezienia
środków na dofinansowanie w tym roku wspomnia-
nej już XIV Konferencji Stron Ramowej Konwencji
ONZ w sprawie zmian klimatu. Zmiany dotyczą po-
prawienia odwołań do odpowiednich artykułów Pra-
wa ochrony środowiska, z prawidłowym uwzględnie-
niem ustępu, w którym są umieszczone poszczególne
punkty, do których się odwoływano.
Kolejny skutek ustawy to poprawa efektywności
gospodarowania środkami Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Stan
środków zgromadzonych na koniec 2007 r. wyniósł
ponad 1400 mln zł. Z tych środków jedynie około 100
mln zł było dyspozycyjnych, gdyż ponad 1300 mln zł
było zablokowanych w 11 subfunduszach, w tym po-
nad 873 mln zł w tzw. subfunduszu wrakowym, two-
rzonym z opłat recyklingowych.
Wpływy w 2007 r. wyniosły prawie 530 tys. zł,
stan środków na subfunduszu opłat recyklingowych
na dzień 31 grudnia 2007 r. wynosił ponad 856 tys.
zł. Na dzień 28 kwietnia 2008 r. stan tego subfundu-
szu wynosił 856 mln zł. Wydatki w 2007 r. stanowiły
kwotę jedynie 15 mln zł.
W związku z powyższym zasadna wydaje się we-
ryfikacja prawnych unormowań subfunduszu wrako-
wego, w tym stworzenie możliwości, aby za zgodą
ministra środowiska przeznaczać gromadzone środ-
ki na inne, określone ustawą Prawo ochrony środo-
wiska zadania Narodowego Funduszu Ochrony Śro-
dowiska i Gospodarki Wodnej.
Polska stoi obecnie przed wielką szansą, ale i wy-
zwaniem związanym z realizacją największego w
historii Unii Europejskiej Programu Operacyjnego
„Infrastruktura i środowisko”. Uwolnione z subfun-
duszu środki będą mogły być również przeznaczone
na dofinansowanie udziału krajowego w działaniach
realizowanych w ramach tego programu przez jed-
nostki samorządu terytorialnego oraz spółki komu-
nalne i inne podmioty.
Umożliwienie za zgodą ministra środowiska się-
gnięcia po te zablokowane dzisiaj i niewykorzystane
środki subfunduszu wrakowego pozwoliłoby narodo-
wemu funduszowi na realizację zadania wskazanego
w Prawie ochrony środowiska w art. 400 ust. 4. Na-
rodowy fundusz i wojewódzkie fundusze prowadzą
gospodarkę finansową w sposób zapewniający pełne
wykorzystanie środków pochodzących z Unii Euro-
pejskiej niepodlegających zwrotowi, przeznaczonych
na ochronę środowiska i gospodarkę wodną. Ponie-
waż brak realizacji zobowiązań przyjętych traktatem
akcesyjnym skutkować będzie bardzo wysokimi ka-
rami finansowymi płaconymi przez Polskę, istotnym
zadaniem narodowego funduszu jest jak najszybsza
poprawa efektywnego gospodarowania środkami, tak
aby mogły one służyć terminowej realizacji tych zo-
bowiązań. Bez proponowanej zmiany ustawy Prawo
ochrony środowiska narodowy fundusz nie będzie
jednak mógł tego zadania zrealizować.
Oczywiście jako priorytet wydatkowania środków
z subfunduszu wrakowego traktowana będzie reali-
zacja wskazanych w ustawie zadań związanych z
recyklingiem pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Powtarzam, w tej ustawie jest to priorytet, jeśli cho-
dzi o wydatkowanie środków z subfunduszu wrako-
wego. Ta realizacja będzie traktowana w ustawie
jako priorytet.
Uzasadnieniem zmian dotyczących narodowego i
wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospo-
darki wodnej są braki środków z innych źródeł na wspo-
mnianą już XIV Konferencję Stron Ramowej Konwen-
cji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
wraz z XIV sesją spotkania stron protokołu z Kioto,
która odbędzie się w dniach od 1 do 12 grudnia.
Wysoka Izbo! Z uwagi na wagę sprawy i pilną ko-
nieczność uregulowania przedmiotowej kwestii za-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Sprawozdawca Henryk Siedlaczek
proponowano zastosowanie odrębnego trybu prac
nad projektem ustawy. Proponuje się, aby projekto-
wane zmiany weszły w życie z dniem ogłoszenia. Na-
leży podkreślić również, że termin ten nie narusza
w myśl art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o
ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych
aktów prawnych zasad demokratycznego państwa
prawnego. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo dziękuję, panie pośle.
Sądzę, że po tak wnikliwym i szerokim sprawoz-
daniu posłowie niewiele już będą mogli dodać w imie-
niu klubów i kół.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwsza głos zabierze pani poseł Jolanta
Hibner, Platforma Obywatelska.
Oświadczenia w granicach pięciu minut, nieko-
niecznie dokładnie pięciu.
Poseł Jolanta Hibner:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Platformy
Obywatelskiej wobec omawianego dzisiaj rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony
środowiska, w której to propozycji dokonuje się
zmian w zakresie działania Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wo-
jewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospo-
darki wodnej.
Propozycja zmiany wynika w szczególności z po-
trzeby wprowadzenia mechanizmów umożliwiają-
cych lepsze wykorzystanie środków zgromadzonych
w narodowym i wojewódzkich funduszach ochrony
środowiska.
W związku z powyższym projekt, po pierwsze, roz-
szerza katalog zadań, na które mogą być przeznaczo-
ne środki narodowego oraz wojewódzkich funduszy,
o możliwość przeznaczenia części środków na dofi-
nansowanie przygotowania i obsługi konferencji kra-
jowych i międzynarodowych, oczywiście z zakresu
ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Po drugie,
wprowadza zapisy umożliwiające rozszerzenie dyspo-
nowania środkami narodowego funduszu, za zgodą
ministra ochrony środowiska, zgromadzonymi na
subkoncie specjalnie utworzonym dla dofinansowania
zadań związanych z recyklingiem pojazdów wycofa-
nych z eksploatacji. Środki te dotychczas były wyko-
rzystywane w bardzo małym zakresie, tworząc za-
mrożone zasoby pieniężne, które nie mogły być wyko-
rzystane na inne cele związane z zadaniami z zakre-
103
su ochrony środowiska. To m.in. takie ważne zadania,
jak edukacja ekologiczna i propagowanie działań pro-
ekologicznych, wspomaganie realizacji zadań pań-
stwowego monitoringu środowiska, wspomaganie
systemów kontrolno-pomiarowych, a także realizo-
wanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych słu-
żących ochronie środowiska. Nie można było finanso-
wać również przedsięwzięć związanych z ochroną
przyrody, z gospodarką odpadami i ochroną po-
wierzchni ziemi, powietrza czy wód. Nie można było
wspierać działalności, którą sami uważaliśmy za bar-
dzo ważną, tj. zadań związanych z biokomponentami
czy paliwami ciekłymi, biopaliwami, opracowaniem
nowych technik czy technologii, zwiększaniem lesi-
stości kraju, a więc również przeciwdziałaniem skut-
kom powodzi czy likwidacją tych skutków.
W związku z powyższym zachodziła bezwzględna
potrzeba, żeby środki te były wykorzystywane trochę
inaczej, żeby można było rozszerzyć ten katalog. Do-
tychczas były one wykorzystywane w bardzo małym
zakresie.
Celem wprowadzenia tej regulacji jest umożliwie-
nie sprawniejszego, lepszego i dostosowanego do ak-
tualnych potrzeb gospodarowania tymi środkami.
Proponowane zmiany umożliwią także m.in.
udział narodowego funduszu oraz wojewódzkich fun-
duszy w XIV Konferencji Stron Ramowej Konwencji
Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatycz-
nych (tzw. COP 14), która odbędzie się w grudniu
2008 r. w Poznaniu. Według dotychczasowych zapi-
sów ustawy nie byłoby to możliwe. Dlatego klub Plat-
formy Obywatelskiej będzie w pełni popierał propo-
zycje zmian w ustawie Prawo ochrony środowiska i
głosował za ich przyjęciem. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo pani poseł.
Poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przyjemność
przedstawić stanowisko dotyczące sprawozdania ko-
misji zawartego w druku sejmowym nr 457, przed-
stawiającego Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo ochrony środowiska.
W druku sejmowym nr 415, który zawiera pierwot-
ny rządowy projekt ustawy, zaproponowano 3 zmiany
w ustawie Prawo ochrony środowiska, a w sprawoz-
daniu zawartym w druku nr 457 komisja, uwzględ-
niając potrzeby proceduralne, w tejże ustawie propo-
nuje 6 zmian, z czego 2 zmiany w art. 409 oraz po
jednej zmianie w art. 401, 407, 410 i 411. Oprócz tego
w sprawozdaniu komisji w stosunku do przedłożenia
rządowego dokonano zamiany wyrazu „finansowanie”
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
104 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Jerzy Gosiewski
na „dofinansowanie” lub „wspomaganie działalności”.
Zmiana ta jest słuszna, zgodna z zamierzeniem pro-
jektodawcy, albowiem projekt ustawy stworzy możli-
wość wspomożenia lub dofinansowania organizacji
międzynarodowych konferencji.
Celem projektowanej zmiany ustawy Prawo
ochrony środowiska jest umożliwienie sprawniejsze-
go i lepiej dostosowanego do aktualnych potrzeb go-
spodarowania środkami, którymi dysponuje Narodo-
wy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod-
nej oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska
i gospodarki wodnej. Nie przewiduje się natomiast
zmian w zakresie źródeł przychodów ani wielkości
tych przychodów narodowego i wojewódzkich fundu-
szy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W
związku z projektowaną ustawą nie przewiduje się
zwiększenia wydatków z budżetu państwa i budże-
tów jednostek samorządu terytorialnego ani nie
przewiduje się zmniejszenia ich przychodów.
Przedstawiony w sprawozdaniu komisji w druku
nr 457 projekt ustawy rozszerza katalog zadań, na
jakie mogą być przeznaczone środki narodowego fun-
duszu oraz wojewódzkich funduszy oraz wprowadza
mechanizm umożliwiający rozszerzenie możliwości
dysponowania środkami narodowego funduszu zgro-
madzonymi na tzw. subfunduszu wrakowym. Za zgo-
dą ministra środowiska w szerszym niż dotychczas
zakresie, w ramach celów określonych w ustawie Pra-
wo ochrony środowiska, będą mogły być wykorzysta-
ne środki zgromadzone na tzw. subfunduszu wrako-
wym, których wydatkowanie przebiega do tej pory
niezadowalająco. Należy dodać, iż pojęcie „subfun-
dusz wrakowy” oznacza wydzielony wewnątrz głów-
nego funduszu subfundusz, na którym gromadzone
są wpływy z opłat realizujących ustawę o recyklingu
pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Dzięki projektowanej ustawie możliwy będzie
udział narodowego funduszu i wojewódzkich fundu-
szy w sfinansowaniu organizacji XIV Konferencji
Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych
w sprawie zmian klimatu (COP 14), która odbędzie
się w grudniu 2008 r. w Poznaniu, oraz innych kon-
ferencji. Konferencja COP 14 niewątpliwie przyczy-
ni się do poszerzenia świadomości ekologicznej i
zainicjowania szerokiej dyskusji na temat proble-
mów związanych z ochroną środowiska i gospodar-
ką wodną. Dyskusja o tych problemach jest niezbęd-
na do ustalenia kierunków polityki Rzeczypospolitej
Polskiej w zakresie ochrony środowiska oraz może
przyczynić się do uzgodnienia jednolitej polityki
międzynarodowej poszczególnych krajów biorących
udział w przedmiotowych konferencjach. Celowe
wydaje się więc stworzenie możliwości finansowania
przygotowania i obsługi wskazanych powyżej kon-
ferencji ze środków Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódz-
kich funduszy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen-
tarny Prawo i Sprawiedliwość w pełni popiera projekt
ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska,
zawarty w sprawozdaniu Komisji Ochrony Środowi-
ska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (druk sejmo-
wy nr 457). Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Henryk Milcarz, Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Poselskiego Lewica przypadł mi
zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące sprawoz-
dania komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy
Prawo ochrony środowiska (druki nr 451 i 457).
Wysoka Izbo! Funkcjonowanie funduszu wrako-
wego budzi wiele kontrowersji. Środowiska recykle-
rów wyrażają swój niepokój o dalszy los recyklingu
w Polsce. Z drugiej strony wielu beneficjentów reali-
zujących projekty z wykorzystaniem środków unij-
nych nie może zrozumieć, jak to jest, że ogromne
środki finansowe leżą zamrożone na rachunku naro-
dowego funduszu ochrony środowiska, a beneficjen-
tów odsyła się do banków komercyjnych.
Wysoka Izbo! Wielu beneficjentów w Polsce ma
poważne problemy z domknięciem montażu finanso-
wego projektów. W wyniku splotu wielu uwarunko-
wań, takich jak kurs euro, segmentacja rynku,
wzrost kosztów pracy, materiałów budowlanych i in-
nych, występują ogromne różnice między wartością
projektu według studium wykonalności a wartością,
jaką ustala rynek. Komisja Europejska dofinansowu-
je projekty, podając wartości, które w zasadzie nie
podlegają zmianie, zaś różnicę, o której mówiłem,
musi pokryć beneficjent. W narodowym funduszu
ochrony środowiska są środki, które można by było
skierować na ratowanie zagrożonych projektów, ale
prawo na to nie zezwala. Wysoka Izbo, czas ten cho-
choli taniec przerwać. Mamy niepowtarzalną okazję,
aby to uczynić.
Wysoka Izbo! Polska, aby mogła się liczyć wśród
narodów świata, którym bliskie jest myślenie o zrów-
noważonym rozwoju, musi brać aktywny udział we
wszystkich działaniach na rzecz środowiska. Stąd
proponowane zmiany, umożliwiające m.in. udział
narodowego i wojewódzkich funduszy w sfinansowa-
niu organizacji XIV Konferencji Stron Ramowej Kon-
wencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu (COP 14), która odbędzie się w grudniu 2008
r. w Poznaniu; jest to ze wszech miar słuszne.
Wysoka Izbo! Proponowane zmiany wychodzą
naprzeciw oczekiwaniom wielu grup społecznych.
Dokładając należytej staranności, aby uruchomione
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Henryk Milcarz
środki kierowane były tam, gdzie są najbardziej ocze-
kiwane i potrzebne, dobrze przysłużymy się intere-
som Polski. Biorąc powyższe pod uwagę, Klub Posel-
ski Lewica będzie głosował za przyjęciem projektu
ustawy. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze poseł Adam Krzyśków, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Adam Krzyśków:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego pragnę przedstawić stanowisko
klubu w sprawie rządowego projektu ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo ochrony środowiska, zawartego w
druku nr 415, oraz sprawozdania komisji, zawartego
w druku nr 457.
Wysoki Sejmie! Proponowane zmiany mają cha-
rakter porządkujący zapisy ustawy Prawo ochrony
środowiska wraz z rozszerzeniem katalogu zadań
możliwych do wsparcia środkami narodowego i wo-
jewódzkich funduszy ochrony środowiska. Te nowe
zadania to przygotowanie i organizacja krajowych i
międzynarodowych konferencji z zakresu ochrony
środowiska i gospodarki wodnej.
W dniu dzisiejszym z sejmowej trybuny wielokrot-
nie usłyszeliśmy pochwały kierowane do poprzednie-
go rządu za skuteczne działania na rzecz powierzenia
Polsce organizacji XIV Konferencji Stron Ramowej
Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu. Powierzono Polsce tę misję, natomiast go-
rzej z pieniędzmi na jej organizację. Idea szczytna –
powierzenie jej Polsce to wielka sprawa. Tym większa
odpowiedzialność za organizację i wykorzystanie
okazji do podzielenia się dorobkiem Polski w sferze
ochrony klimatu, dorobkiem polskich samorządów,
dorobkiem polskiego leśnictwa w ten sposób, aby uj-
rzał to cały świat. Zadanie polegające na organizacji
tej ważnej konferencji powierzono resortowi środo-
wiska, a środki na to znaleziono w narodowym fun-
duszu w tak zwanym subfunduszu wrakowym, który
zasilany był i jest wpłatami tysięcy Polaków uiszcza-
jących opłatę ekologiczną przy sprowadzaniu do Pol-
ski i rejestracji samochodów w ramach importu in-
dywidualnego. Narodowy fundusz skrzętnie groma-
dził te drobne wpłaty, aż na koncie funduszu wrako-
wego pojawiły się kwoty idące w miliony, ale to w
sposób bardzo szczegółowy pan poseł sprawozdawca
przedstawił w sprawozdaniu.
Dziś potrzeba skłania rząd do uruchomienia środ-
ków zgromadzonych na tym funduszu. Przedłożony
projekt zmian ustawy Prawo ochrony środowiska
105
zawiera doraźne poprawki wynikające z uzasadnio-
nych potrzeb. Stanowić on powinien wstęp do gene-
ralnej regulacji prawa ochrony środowiska oraz
wprowadzenia ustawy o recyklingu pojazdów wyco-
fanych z eksploatacji.
Jako klub PSL będziemy oczekiwać takich zmian,
a doraźnie poprzemy przedłożony projekt nowelizacji.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pani poseł Izabella Sierakowska w
imieniu dwóch kół: SDPL – Nowa Lewica i Demokra-
tycznego Koła Poselskiego.
Bardzo proszę.
Poseł Izabella Sierakowska:
Tak jest. W imieniu SDPL-u i demokratów odno-
szę się do zmiany ustawy Prawo ochrony środowiska
(druki nr 415, 457).
Przedstawiony przez rząd projekt ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo ochrony środowiska jest inicjatywą
niezrozumiałą, szkodliwą, prowadzącą do preceden-
su, który może w przyszłości spowodować lawinę
podobnego typu zmian legislacyjnych przygotowywa-
nych pod bieżące nagłe potrzeby. Jednym szybkim
ruchem legislacyjnym minister środowiska próbuje
zatrzeć nieudolność swoich służb, które nie tylko nie
są w stanie wygospodarować środków na najważniej-
sze wydarzenie w dziedzinie ochrony środowiska w
ostatnich kilkunastu latach, jakie Polska będzie or-
ganizować, ale także nie są w stanie zagospodarować
środków zgromadzonych na subfunduszu narodowe-
go funduszu ochrony środowiska w ściśle określonym
celu. Przygotowanie XIV Konferencji Stron Ramowej
Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian
klimatu to ogromne i na pewno kosztowne wyzwa-
nie, ale czy rząd nie jest w stanie wydać kilkudzie-
sięciu milionów złotych na organizację wydarzenia o
tak ogromnym znaczeniu międzynarodowym? Prze-
cież polityka klimatyczna jest dziś jednym z najważ-
niejszych elementów geopolityki, i nie tylko w Unii
Europejskiej. To dzisiaj pan minister Radosław Si-
korski powiedział: „Oczy całego świata są zwrócone
na Polskę”. Tak, prawda, ale czy opracowując budżet,
rząd, koalicja nie wiedzieli o tym, jakie przedsięwzię-
cie nas czeka? Czy koalicja, głosując nad budżetem
na rok 2008, nie wiedziała o tym, że będziemy orga-
nizować konferencję o takim wymiarze? Czy na or-
ganizację takiego wydarzenia trzeba podkradać pie-
niądze przeznaczone na ściśle określone zadania,
generowane przez specjalne systemy tworzone na
mocy odrębnych ustaw? Przecież pieniądze uzyskane
dzięki ustawie o recyklingu pojazdów wycofanych z
eksploatacji mają na celu rozwiązanie problemu ro-
bienia z Polski złomowiska starych aut sprowadza-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
106 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Izabella Sierakowska
nych masowo z całej Europy. Czy minister środowi-
ska tą inicjatywą zamierza przekonać opinię społecz-
ną, że nie ma w Polsce problemu starych, nieużywa-
nych samochodów? Twierdzenie w uzasadnieniu, że
wykorzystanie środków z subfunduszu wrakowego
przebiegało do tej pory niezadowalająco, nie jest ni-
czym innym, jak tylko potwierdzeniem niewydolno-
ści narodowego funduszu i nieudolności służb mini-
stra środowiska, które nie są w stanie zainicjować
aktywności, przedsiębiorczości w zakresie utylizacji
wraków. Przedsiębiorcy nie wykorzystują środków z
subfunduszu nie dlatego, że nie chcą, ale dlatego że
nie są w stanie przebrnąć przez biurokratyczne pro-
cedury i nierealne wymagania.
Jeżeli pan minister chce wydać pieniądze na kon-
ferencje z narodowego funduszu ochrony środowiska,
to nic nie stoi na przeszkodzie. Art. 410 ust. 1 pkt 4
pozwala finansować z funduszu zadania z zakresu
edukacji ekologicznej. Wystarczy więc, aby konferen-
cja miała charakter edukacyjny, co akurat przyda się
krajowym decydentom, a mam nadzieję, że wezmą w
niej udział. Jeśli jednak rządowi nie uda się tak tego
zorganizować, aby miała ona charakter edukacyjny,
to pkt 6 przywołanego art. 410 ust. 1 pozwala na fi-
nansowanie innych działań służących ochronie śro-
dowiska wynikających z zasady zrównoważonego
rozwoju, ustalonych w planie działalności narodowe-
go funduszu. Taki plan działań uchwala rada nad-
zorcza na wniosek zarządu funduszu, więc chyba pan
minister nie powinien mieć problemu z wpisaniem
do niego odpowiednich zapisów dotyczących organi-
zacji konferencji.
Oba koła, Socjaldemokracji i demokratów, będą
głosować przeciwko tej ustawie. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Przechodzimy do pytań.
Czy ktoś chciałby dopisać się do listy?
Nikt się nie zgłasza.
Zamykam listę posłów zapisanych do zadania py-
tania.
Jako pierwszy poseł Krzysztof Gadowski, Platfor-
ma Obywatelska.
Czas – jedna minuta.
Poseł Krzysztof Gadowski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przed chwilą padły tutaj słowa z tej trybuny, że nie
potrafimy wykorzystać tych środków. Ja chciałbym
pana ministra zapytać, jaka w tej chwili jest wielkość
tego funduszu i jakiej ilości środków co roku nie po-
trafimy wydać?
Następne pytanie: Co jest głównym powodem, że
nie potrafimy tych środków wydać?
I ostatnie pytanie: Jeśli chodzi o ten katalog, któ-
ry dzisiaj dodatkowo został otworzony, kiedy będzie
szansa, by po raz pierwszy skorzystać ze środków
tego subfunduszu? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jednym z celów nowelizacji jest umożliwienie dofi-
nansowania ze środków Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej obsługi i
przygotowania krajowych i międzynarodowych kon-
ferencji z zakresu ochrony środowiska. Dotyczyć to
ma głównie organizacji XIV Konferencji Stron Ra-
mowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie
zmian klimatu, ale przykład idący z góry, w moim
przekonaniu, wkrótce spowoduje zapewne rozkwit w
oparciu o środki funduszu i wojewódzkich funduszy
środowiska bujnej działalności konferencyjnej, bo
okazja do urządzania konferencji zawsze się znajdzie.
Tak więc ze środków służących ochronie środowiska
sponsorowana będzie działalność firm kateringo-
wych, hoteli, centrów konferencyjnych.
W związku z tym mam pytanie do pana ministra:
Jaki będzie koszt organizacji XIV Konferencji Stron
Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w spra-
wie zmian klimatu i jaką konkretną korzyść odniesie
środowisko naturalne z organizacji kolejnych konferen-
cji poświęconych jego ochronie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Najważniejszym celem omawianej ustawy jest umoż-
liwienie udziału narodowego funduszu i wojewódz-
kich funduszów w dofinansowaniu organizacji XIV
Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (COP 14),
która odbędzie się w grudniu 2008 r. w Poznaniu.
W związku z tym chciałbym zapytać: Na jakim
etapie obecnie są przygotowania do tej tak istotnej
konferencji?
Jak liczne przewiduje się delegacje parlamentu i
rządu polskiego?
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Poseł Jerzy Gosiewski
I trzecie pytanie: W jakim stopniu merytorycznie
jesteśmy przygotowani do tej konferencji? Bardzo
dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Henryk Gołębiewski, Lewica.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym zadać pytanie: Czy gdyby nie konferencja
grudniowa, ministerstwo przewidywało nowelizację,
skądinąd bardzo potrzebną, tej ustawy? Chciałbym
wyeliminować wrażenie, a sądzę, że nie jestem od-
osobniony, że właśnie potrzeba uzyskania środków,
gdy zapomniano o ich zaprogramowaniu w budżecie,
była dominującą przesłanką nowelizacji ustawy.
Chciałbym również zapytać, czy wygenerowanie
dzięki nowelizacji środków zaspokoi wszystkie zapo-
trzebowania po stronie polskiej w związku z organi-
zacją tej konferencji. Jeżeli nie, to jakie jeszcze inne
środki z budżetu państwa, z których działów, będą
na konferencję kierowane? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Henryk Milcarz, Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Wysoka Izba w dniu dzisiejszym prowadzi debatę nad
zmianami w ustawie Prawo ochrony środowiska. Te
zmiany są oczekiwane i potrzebne. Między innymi
jeden z zapisów daje ministrowi środowiska delega-
cję, na podstawie której będzie on decydował o tym,
na jakie cele i zadania te pieniądze będą przeznacza-
ne. Chciałbym zapytać pana ministra: Czy są usta-
lone jakieś kryteria, kto z tych środków i na jakich
zasadach będzie mógł korzystać? Od kiedy będzie
można składać wnioski na pożyczki i inne formy
wspierania? Nie ukrywam, że myślę tu głównie o be-
neficjentach, którzy są w bardzo trudnej sytuacji i
dla nich byłyby to bardzo ważne pieniądze, ważna
pomoc udzielona przez państwo. Niektórzy dzięki
temu mogliby w ogóle zrealizować planowane projek-
ty z wykorzystaniem środków unijnych. Chciałbym
uzyskać odpowiedź: Kto, kiedy i na jakich zasadach
będzie mógł z tych środków korzystać? Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
107
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Jan Filip Libicki, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jan Filip Libicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jako poznaniak bardzo się cieszę, że dziś pracujemy
nad ustawą, która umożliwi sfinansowanie konferen-
cji klimatycznej w Poznaniu w grudniu bieżącego
roku. Natomiast chciałbym zapytać pana ministra o
to, czy uzyskane środki będą przeznaczone na wy-
datki związane stricte i bezpośrednio z organizacją
konferencji, czy też np. sfinansują koszty pracy służb
mundurowych, tzn. Policji czy Straży Pożarnej, rów-
nież podczas tej konferencji? Chcę zwrócić uwagę na
to – wielokrotnie to się przewijało podczas spotkań z
przedstawicielami poznańskiej Policji – że w stosun-
ku do projektu budżetu, który przedstawił rząd Pra-
wa i Sprawiedliwości, budżet poznańskiej Policji w
tym roku okrojono o 5 mln zł – z 64 mln zł do 59 mln
zł. W związku z tym pytanie jest następujące: Czy te
środki będą mogły być wykorzystane na ochronę
służb mundurowych właśnie na podstawie tej nowe-
lizacji? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pan poseł Adam Krzyśków, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Adam Krzyśków:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Chciałbym zadać następujące pytania. Czy niski
procent wykorzystania funduszu wrakowego nie
skłania resortu do podjęcia prac związanych z uła-
twieniem w wykorzystaniu zgromadzonych środków
przez przedsiębiorców zajmujących się autorecyklin-
giem? Bo coś jest na rzeczy, skoro tak niski jest pro-
cent wykorzystania tych środków.
No i przewija się tu sprawia COP-u 14 w Poznaniu.
W związku z tym pytanie może niezwiązane ściśle z
projektem ustawy, ale jak wygląda sprawa przygoto-
wań? Ile osób pracuje w zespole organizacyjnym i jaka
jest ranga tego zespołu? Wiemy, że Duńczycy powoła-
li specjalny zespół w randze ministerialnej. A jak wy-
gląda to w naszym przypadku? Czy zdążymy i jak
będziemy przygotowani? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
108 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Środowiska pan Janusz Zaleski.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska
Janusz Zaleski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym
przede wszystkim podziękować wszystkim klubom
– z wyjątkiem klubu reprezentowanego przez panią
poseł Sierakowską – za poparcie projektu zmiany
ustawy Prawo ochrony środowiska.
Przystępuję do odpowiedzi na pytania. Jeśli cho-
dzi o wysokość wykorzystania funduszu wrakowego
czy wysokość środków zgromadzonych w tym fundu-
szu, to w 2007 r. było to 500 mln zł, obecnie, po pierw-
szym kwartale, ta kwota przekroczyła miliard zło-
tych. To jest niezależne od ministra środowiska i od
narodowego funduszu ochrony środowiska, że te
środki nie mogą być w pełni wykorzystane. Sprawa
jest o tyle prosta, że obowiązuje nas dyrektywa mó-
wiąca o pomocy de minimis, która ogranicza wyso-
kość dotacji dla przedsiębiorcy. Trzeba podkreślić z
całą mocą, że wszystkie wnioski składane przez oso-
by zajmujące się recyklingiem, czyli przez recyklerów,
są przyjmowane i wszystkie one są i będą realizowa-
ne do wysokości określonej przepisami unijnymi do-
tyczącymi pomocy de minimis.
Z tego też właśnie wynika konieczność urucho-
mienia środków zgromadzonych na funduszu wrako-
wym i przeznaczenia ich na inne cele. Przy czym fi-
nansowanie konferencji klimatycznej nie jest tutaj
głównym ani jedynym celem, ani nie jest – o co pytał
pan poseł Gołębiewski – jedynym powodem wprowa-
dzenia tych zmian. Chodzi o to – o czym była już
mowa w uzasadnieniu przedstawionym przez pana
posła Siedlaczka – żeby umożliwić wykorzystanie
tych pieniędzy na wszelkiego rodzaju przedsięwzię-
cia, dla których narodowy fundusz i wojewódzkie
fundusze są powołane. I tutaj moja odpowiedź dla
pana posła Milcarza: środki z funduszu wrakowego
będą przeznaczone na te działania, które dotychczas
na podstawie ustawy wspierał narodowy fundusz.
Takie też będą kryteria, takie też będą terminy, ta-
kie będą zasady przyznawania. W odniesieniu do tych
środków minister, posługując się ustawą, posługując
się planem przyjętym przez narodowy fundusz, bę-
dzie wyrażał zgodę na ich przeznaczenie. Nie otworzą
się żadne inne obszary wykorzystania tych środków.
Ochrona środowiska będzie jedynym i głównym ce-
lem przeznaczenia tychże środków.
Jeśli chodzi o same koszty konferencji – jak rozu-
miem, nikt z pań czy panów posłów ani też nikt z
klubów nie kwestionował sensu, celu ani potrzeby
zorganizowania konferencji w Polsce – to konferencje
organizowane przez inne kraje w poprzednich okre-
sach kosztowały ponad 100 mln dolarów. Chcieliby-
śmy zrobić to oczywiście dobrze i oczywiście znacznie
taniej. Z rezerwy budżetowej przeznaczono na ten cel
55 mln zł, a więc dwadzieścia kilka milionów dola-
rów, i jesteśmy świadomi, że ta kwota – z której za-
pewne będzie mogła czerpać policja poznańska i inne
służby mundurowe oraz resorty, których obowiąz-
kiem jest zapewnienie np. bezpieczeństwa uczestni-
kom konferencji – ta kwota z budżetu będzie prze-
znaczona na te służby. Natomiast kwota, którą bę-
dziemy chcieli wykorzystać z Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, będzie
wspierała wysiłki organizacyjne, przede wszystkim
edukacyjne, promocyjne, pokazujące to, z czego Pol-
ska jest dumna, a zatem nasz wkład w ochronę śro-
dowiska. Będzie to jedna z konkretnych korzyści
konferencji, o którą pytał pan poseł Kopyciński.
Inną, niezwykle istotną korzyścią z konferencji – i to
nie tylko dla Polski, ale i dla środowiska – będzie to,
że konferencja będzie kolejnym etapem w ustalaniu
porządku i sposobu postępowania ludzkości w okre-
sie po roku 2012, czyli postkiotowskim, sposobu po-
stępowania ze zmianami klimatycznymi, a raczej
postępowania związanego z zapobieganiem i łagodze-
niem tych zmian. Poznań będzie tutaj milowym ka-
mieniem w osiąganiu tych celów, które społeczność
międzynarodowa wyznaczy sobie na lata po roku
2012, takie będą korzyści dla Polski.
Jeśli chodzi o przygotowania, o które pytał pan
poseł Gosiewski, o które pytał pan poseł Krzyśków,
to w tej chwili są powołane zespoły – jeden do spraw
organizacji konferencji w Ministerstwie Środowiska
złożony z 10 osób, zespół w Instytucie Ochrony Śro-
dowiska zajmujący się merytorycznym przygotowa-
niem konferencji, a jest to również zadanie bardzo
złożone, wymagające przygotowania stosownych do-
kumentów, które później konferencja przyjmie, i po-
zyskiwania sojuszników w przygotowaniu dokumen-
tów, rezolucji czy deklaracji, jakie będą przyjęte na
konferencji. Poza tym nie liczymy już tutaj tych osób,
które bezpośrednio będą zajmowały się organizacją
konferencji w Poznaniu czy na Międzynarodowych
Targach Poznańskich, które będą terenem, na któ-
rym będzie się odbywała konferencja. Nie jest to w
każdym razie liczba osób porównywalna z tymi, któ-
re zajmowały się przygotowywaniem do konferencji
np. w Montrealu czy na Bali, bo tam szacowano to na
setki osób. Tak więc staramy się to zrobić dobrze,
sprawnie, tanio i przy wykorzystaniu jak najmniej-
szej liczby osób.
Myślę, że decyzja o uruchomieniu środków naro-
dowego funduszu na tę konferencję nie spowoduje
lawinowego finansowania innych konferencji, spowo-
duje natomiast, że fundusze będące w dyspozycji Na-
rodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej oraz ministra środowiska pozwolą na
poprawę stanu środowiska. Będzie to przedmiotem
specjalnej troski ministra, zresztą tak mówi o tym
ustawa.
To tyle. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Bardzo proszę, poseł Henryk Siedlaczek, sprawoz-
dawca komisji.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przede wszystkim chcę podziękować zarówno Wyso-
kiej Komisji, jak i państwu posłom, wszystkim za
udział w dyskusji, szczególnie panu ministrowi.
Może jednakże jeszcze dwa słowa do procedowanej
dzisiaj ustawy. Może jeszcze raz przypomnę czy od-
niosę się do pewnych kwestii, które były dzisiaj po-
ruszane w czasie wystąpień klubowych czy zadawa-
nych pytań.
Szanowni Państwo! Zasadna jest weryfikacja
prawnych unormowań subfunduszu wrakowego, w
tym stworzenie możliwości, aby za zgodą ministra
środowiska przeznaczyć gromadzone środki na inne,
określone ustawą Prawo ochrony środowiska zadania
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej. Zresztą podczas dyskusji na posiedze-
niu komisji i podczas dyskusji kuluarowych de facto
w rozmowach ze wszystkimi zainteresowanymi tą
ustawą nie spotkałem się, przynajmniej ja, z jakimi-
kolwiek sprzeciwami czy może nawet daleko idącymi
słowami negującymi zasadność takiego działania.
Nie ukrywam, że z paroma wystąpieniami nie mogę
się zgodzić i jestem trochę zaskoczony.
Te cele, szczególnie określone w przywoływanym
dzisiaj art. 410, pozwolą w szczególności Narodowe-
mu Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej na udzielenie dofinansowania dla zadań re-
alizowanych ze środków Funduszu Spójności w ra-
mach starej perspektywy finansowej Unii Europej-
skiej na lata 2004–2006. Aby w pełni zaabsorbować
bezpowrotne środki unijne, zadania, które mają przy-
znane dofinansowanie, muszą zostać zakończone do
roku 2010. Te daty są święte, nic z tym nie zrobimy,
więc trzeba w jakiś sposób poruszać się w tym obsza-
rze, o którym dzisiaj mówimy.
Może jeszcze dwa zdania. W związku z bardzo
znaczącymi zmianami na rynku usług wykonaw-
czych ogólna kwota przekroczeń na przetargach wy-
niosła dla tych zadań ponad 1 mld euro i planowany
udział narodowego funduszu w dofinansowaniu tego
wzrostu kosztów szacuje się na ponad 340 mln euro.
Dla części kontraktów nie są jeszcze przeprowadzone
przetargi, więc ostateczne koszty tych zadań nie są
na dzisiaj znane.
Nie mówiłem również o tym, iż bez uwolnienia
środków subfunduszu narodowy fundusz nie będzie
miał takich możliwości finansowych w tak krótkim
okresie. Rzeczywiście Polska jako kraj stoi przed
wielką szansą, ale i wyzwaniem związanym z reali-
zacją największego w historii Unii Europejskiej Pro-
gramu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”.
109
Uwolnione z subfunduszu środki będą mogły być
przeznaczone również na dofinansowanie udziału
krajowego dla działań realizowanych w ramach tego
programu przez jednostki samorządu terytorialnego
oraz spółki komunalne i inne podmioty.
Tak się zastanawiałem, ale myślę w ten sposób,
że jednak spróbuję w jakiś taki bardzo uporządkowa-
ny sposób odnieść się do kilku słów czy kilku stano-
wisk, które zostały zaprezentowane z tej mównicy.
Szanowna pani poseł – zwracam się do pani poseł
Sierakowskiej – to nie swoje służby – użyła pani, mó-
wiąc o ministrze, wyrażenia „swoje służby” – były
nieporadne. Przecież jasną sprawą jest, zresztą mó-
wiłem o tym w swoim wystąpieniu, że jest to pewna
forma zastanej sytuacji. De facto przy zgodzie jednej
i drugiej strony podjęto próbę – wydaje się skuteczną
– rozwiązania problemu czy pewnego zaniechania
wobec oczywistego faktu związanego z przyrzecze-
niem organizacji konferencji. My na dzisiaj podjęli-
śmy próbę rozwiązania tego problemu, mam nadzie-
ję, że skuteczną. Z drugiej strony jest jasne, że jest to
wielka szansa dla naszego kraju. Zamrożenie – w
kontekście wizji zwrotu – tak wielkich środków jest,
delikatnie mówiąc, nierozsądne, przynajmniej w
moim rozumieniu. Tak do tego podchodzę, zresztą
moje stanowisko będzie wsparte stanowiskiem komi-
sji czy wystąpieniami koleżanek i kolegów. Jestem o
tym przekonany.
Priorytetem w zakresie wydatkowania środków
z funduszu wrakowego – o czym powiedziałem w
swoim wystąpieniu – będzie oczywiście realizacja
wskazanych w ustawie zadań związanych z recyklin-
giem pojazdów wycofanych z eksploatacji. Nie będę
tego tematu rozwijał, ale jest to priorytet i to jest
święte, nie ma o czym dyskutować. Natomiast to, co
robimy dzisiaj, jest nie tylko dużym wyzwaniem, ale,
tak uważam, prawidłowym działaniem ze strony
ministerstwa, które porządkuje wiele kwestii, które
w jakiś sposób, użyję może banalnego słowa, klin-
czowały się.
Odniosę się do wypowiedzi pana posła Kopyciń-
skiego. Nie ma kolegi posła. Okazja do zorganizowania
konferencji zawsze się znajdzie. Może mu pomacham,
bo być może mnie widzi na monitorze. Drogi kolego,
nie rozumiem ironii i retoryki tego pytania. Aż szko-
da, że w ten sposób rozmawiamy przy tak ukierunko-
wanej dyskusji i dobrze określonym temacie.
Do wypowiedzi panów posłów Henryka Milcarza
i Adama Krzyśków rzeczywiście odnoszę się z dużym
szacunkiem. Waga pytań, które zadali, jest bardzo
istotna. Tak, nam chodzi o to, aby konsekwencją tej
ustawy było również określenie – w kontekście jej
realizacji przez resort oraz jednostki samorządowe
– kryteriów dotyczących tego, od kiedy można skła-
dać wnioski, co z beneficjentami, kto i kiedy może
występować oraz na jakich zasadach, jakie są uła-
twienia w pozyskiwaniu środków. Trzeba rozwiązać
ten problem, i to bardzo szybko. Jestem przekonany,
że jest to podstawowy kierunek myślenia.
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
110 Oświadczenia poselskie
Poseł Henryk Siedlaczek
Za wszystkie krytyczne uwagi i wszystkie pozy-
tywne opinie, które państwo tutaj przedstawiliście,
jeszcze raz komisji, szanownym państwu, panu mi-
nistrowi jako poseł sprawozdawca dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań, w piątek.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów po-
rządku dziennego zaplanowanych na dzień 7 maja br.
Informuję, że zgłosili się posłowie, i to wielu,
w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.
Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze
wygłosić oświadczenie?
Nie ma zgłoszeń.
Zamykam listę.
Bardzo proszę, pierwszy pan poseł Piotr van der
Coghen, Platforma Obywatelska.
Poseł Piotr van der Coghen:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zapalenie znicza
olimpijskiego zawsze było i jest podniosłym i ekscy-
tującym momentem. Jego początki można odnieść do
biegu z pochodniami, które były znane w starożyt-
nych Atenach. Jest to symbol idei olimpijskiej, kon-
tynuacji i trwałości więzi olimpijczyków ery nowożyt-
nej z antycznymi olimpionikami. Tradycja zapalania
znicza olimpijskiego sięga Igrzysk XI Olimpiady
w Berlinie w 1936 r. Wtedy to po raz pierwszy biega-
cze sztafety ponieśli zapalony w Olimpii płomień na
stadion w Berlinie, poprzez Grecję, Bułgarię, Jugo-
sławię, Węgry, Austrię, Czechosłowację i Niemcy.
Ogień olimpijski, zgodnie z tradycją, zawsze głosił
jedno. Oto przerywamy wszelkie lokalne waśnie
i zaciekłe wojny. Teraz najlepsi z nas staną do innej,
zawsze uczciwej, sportowej walki, której trofeum nie
będą bogate łupy ani terytoria, ani władza, lecz rzecz
o umownej, lecz jakże przez wielu wymarzonej war-
tości: zielony laur olimpijski.
Ogień olimpijski od początku był symbolem poko-
ju, a forma inicjowania jego zarzewia często stawała
się też przesłaniem. Dlatego w Meksyku na Igrzy-
skach XIX Olimpiady po raz pierwszy w historii znicz
zapaliła kobieta, Enriqueta Brasilio, demonstrując
równouprawnienie kobiet. Z kolei wyrazem protestu
przeciwko wojnie było zapalenie znicza na Igrzyskach
XVIII Olimpiady w Tokio w 1964 r. przez urodzone-
go w Hiroszimie 6 sierpnia 1945 r. Yoshinori Sakai.
Mimo różnorodności niesionego przesłania olimpijski
ogień zawsze był dla ludzi świętością, gdyż niezależ-
nie od wichrów historii, mimo różnic wiary, narodo-
wości, poglądów politycznych i ras, symbolizował
pokój oraz braterstwo.
Niestety, do sportu zaczęli wkraczać bandyci. Tak,
to nie pomyłka. Bandytą bowiem jest każdy, kto na-
pada na bezbronnego i siłą zmuszą go do oddania
posiadanych przedmiotów, odbiera zdrowie, a czasem
życie. Nie ma żadnych, choćby najszczytniejszych idei
usprawiedliwiających przemoc. Nie ma więc żadnego
usprawiedliwienia dla palestyńskich bandytów, któ-
rzy podczas Igrzysk XX Olimpiady w 1972 r. w Mo-
nachium wtargnęli do wioski olimpijskiej i zamordo-
wali z zimną krwią najpierw dwóch, a potem dziewię-
ciu bezbronnych izraelskich olimpijczyków. Nie jest
ważne, jak bardzo wzniosłej idei służyli, bo każda
przemoc wobec bezbronnych jest zbrodnią.
Tymczasem w 2008 r. demonstrujący w obronie
Tybetu, depcząc międzynarodowe prawo zwyczajowe,
zaatakowali sportowców niosących święty ogień
olimpijski przez świat. W swej zaciekłości i zaślepie-
niu zaatakowali też paraolimpijkę, kalekę jadącą na
wózku inwalidzkim, wyrywając jej pochodnię. To po
prostu skandal. Co chcieli udowodnić młodzi, spraw-
ni ludzie, atakując inwalidkę? Że na świecie prawo
pięści zwycięży? Jeśli rzeczywiście w Tybecie dzieje
się tak źle, to istnieją tysiące sposobów na zwrócenie
na to uwagi publicznej. Natomiast zakłócanie olim-
pijskiego pokoju jest paradoksalnie samobójstwem
dla idei wolnego Tybetu. Wie o tym dobrze Dalajla-
ma, popierając publicznie olimpiadę w Chinach.
Stosując przemoc wobec niepełnosprawnej sport-
smenki, organizatorzy okazali się takimi samymi
bandytami, jak ci w Monachium, bo w sensie moral-
nym bandytyzmu nie mierzy się przecież osiągnięty-
mi skutkami przemocy. Każde wykorzystywanie
olimpiady, matki sportu wyczynowego, do zwrócenia
uwagi publicznej na własne problemy polityczne,
przez zakłócanie jej i chuligańskie ekscesy, jest i bę-
dzie po wieki niewybaczalnym, kryminalnym nad-
użyciem. Są bowiem na ziemi symbole święte, któ-
rych zszarganie stawia sprawców w szeregu bandy-
tów, tak jak „pomysłowych” żołnierzy wojny wyzwo-
leńczej, którzy używając do ataku na wroga oznako-
wanych pojazdów Czerwonego Krzyża czy Czerwone-
go Półksiężyca – symboli ratunku, a nie śmierci – sami
stawali się upiornymi zbrodniarzami.
Od wieków, witając się z przyjacielem czy też
wrogiem, nieświadomi przesłania podajemy dłoń.
Siadając natomiast do stołu, trzymamy obowiązko-
wo obie ręce na obrusie. To wiążący obie strony
symbol, który mówi: nie mam teraz broni, nie zrobię
ci krzywdy.
Ogień olimpijski to dany wzajemnie wszystkim
ludziom świata znak: dziś jest święto sportu, zawie-
ramy teraz rozejm i nieważne, kto ma rację. To sym-
bol czasu pokoju. Czy jednak na pewno wszyscy
mieszkańcy tego globu są w stanie tę prostą prawdę
zrozumieć? Dziękuję. (Oklaski)
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Definicja zawar-
ta w art. 3 ustawy o odpadach określa jako odpad
każdą substancję lub przedmiot należący do jednej
z kategorii określonych w załączniku nr 1 do tej usta-
wy, których posiadacz pozbywa się, zamierza się po-
zbyć lub do ich pozbycia się jest zobowiązany. Niektó-
re z substancji zawartych w wyżej wymienionym
załączniku mogą być używane ponownie jako suro-
wiec wtórny do produkcji wyrobów, wykorzystywa-
nych z zastosowaniem nowatorskich technologii,
zwłaszcza w przemyśle górniczym. Właśnie w inten-
cji tych wszystkich związanych z przemysłem górni-
czym kieruję do Wysokiej Izby to dzisiejsze oświad-
czenie w sprawie nowelizacji ustawy o odpadach.
W myśl drugiej zasady strategii Wspólnoty w dzie-
dzinie gospodarowania odpadami szczególny nacisk
jest kładziony na recykling i powtórne wykorzystanie
odpadów, co oznacza ponowne wprowadzenie odpa-
dów do właściwego obiegu w gospodarce.
Komisja dla Rady i Parlamentu w zakresie stra-
tegii Wspólnoty Unii Europejskiej w dziedzinie go-
spodarowania odpadami stwierdziła, że należy zde-
cydowanie wspierać recykling odpadów i ich powtór-
ne wykorzystywanie m.in. poprzez: prace badawczo-
-rozwojowe prowadzone w dziedzinie technologii
powtórnego wykorzystania i recyklingu, optymali-
zację systemów zbierania i segregowania, tworzenie
rynków zbytu dla produktów wytwarzanych w pro-
cesie powtórnego wykorzystania i recyklingu.
Recykling lub powtórne wykorzystanie odpadów
jest najlepszym sposobem zapobiegania wpływom lub
zmniejszania wszelkich niekorzystnych wpływów na
środowisko wytworzonych odpadów. Jeżeli podmiot
gospodarczy dysponuje właściwą technologią wyko-
rzystania surowca do produkcji oraz posiada stosow-
ny certyfikat potwierdzający przydatność i zgodność
uzyskanego produktu z obowiązującymi normami,
należałoby pominąć długotrwałą i często uznaniową
procedurę wynikającą z ustawy o odpadach. Taki
przykład dały już niektóre państwa Unii Europej-
skiej, m.in. nasz sąsiad, Republika Czeska.
W obowiązującym obecnie systemie prawnym
brakuje bowiem przepisów regulujących jednoznacz-
nie i szczegółowo kwestie procedur formalnopraw-
nych uprawniających do wtórnego wykorzystania
surowców. W związku z brakiem jednolitej regulacji
prawnej w powyższym zakresie dochodzi w praktyce
do sytuacji, w których obok przedsiębiorców wyko-
rzystujących wtórnie odpady w swojej produkcji, co
do których nie wymaga się przeprowadzenia stosow-
nych procedur, jest wielu przedsiębiorców, którym
111
odmawia się możliwości wykorzystywania wytworzo-
nego przez nich produktu, nie honorując posiadanego
przez nich certyfikatu, np. certyfikatu Głównego In-
stytutu Górniczego, i nakazuje się tym przedsiębior-
com zalegalizowanie swojego wyrobu w drodze kon-
cesji, a więc procedury długotrwałej, wymagającej
znacznych nakładów finansowych po stronie podmio-
tu korzystającego z wyrobu. Niektóre z tych procedur
trwają nawet 2, 3 lata.
W związku z podniesionymi wątpliwościami
oświadczam, iż należy określić procedurę, której po-
winna dopełnić firma posiadająca właściwą techno-
logię wytwarzania produktu powstałego na bazie
surowca będącego pozostałością produkcyjną, trak-
towaną do tej pory jako odpad. Oświadczam, iż nale-
ży zastanowić się, czy w sytuacji, w której odpad jest
surowcem wtórnie wykorzystanym w nowym proce-
sie technologicznym, zgodnym z obowiązującym pra-
wem w zakresie produkcji wyrobów, jest konieczne
uzyskanie pozwoleń na odzyskiwanie i unieszkodli-
wianie, transport i magazynowanie odpadów, jeżeli
firma posiada certyfikat zgodności na produkt final-
ny oraz czy możliwe jest wprowadzenie zmiany
w niniejszej ustawie w zakresie definicji pojęcia od-
padu w ten sposób, aby odpady, które są wykorzysta-
ne w certyfikowanym, nowym procesie technologicz-
nym, każdorazowo wyłączyć z katalogu odpadów
stanowiącego załącznik do ustawy o odpadach. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Pani poseł Bożena Kotkowska, SDPL – Nowa
Lewica.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim oświad-
czeniu chciałabym zaprotestować przeciwko skanda-
licznym zaniedbaniom i lekceważeniu przez Mini-
sterstwo Edukacji Narodowej problemu zdrowotnego
młodego pokolenia Polaków, jakim niewątpliwie jest
wada postawy ciała. Już w latach 70. ubiegłego wieku
zjawisko wad postawy ciała dzieci i młodzieży uwa-
żano za problem społeczny przy ocenie skali tego
zjawiska na poziomie 20–30% populacji. Natomiast
w chwili obecnej przyjmuje się, że problem wad po-
stawy dzieci dotyczy ok. 70% populacji, czyli należy
uznać to za sytuację, która wymaga radykalnych roz-
wiązań i decyzji na szczeblu rządowym.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w art. 72
ust. 1 podkreśla, że Rzeczpospolita Polska zapewnia
ochronę praw dziecka. Jednym z tych praw jest nie-
wątpliwie prawo dziecka z wadą postawy ciała do
dodatkowych ćwiczeń korygujących tę wadę, tak aby
nie zagrażała ona jego zdrowiu i sprawności fizycz-
nej. W programie polityki prorodzinnej państwa
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
112 Oświadczenia poselskie
Poseł Bożena Kotkowska
przyjętej na lata 2000–2010 przez Radę Ministrów
w dniu 3 listopada 1999 r. zaznacza się, że dzieci i mło-
dzież zasługują na szczególną uwagę ze względu na
to, że ich kondycja zdrowotna, etyczna i intelektual-
na zadecydują w przyszłości o bycie państwowym
i narodowym oraz podkreśla, że inwestycje w mło-
dych zwracają się wielokrotnie, bowiem pozwalają
zapobiegać wielu niepożądanym zjawiskom i uniknąć
w ten sposób kosztownej walki z ich skutkami.
Nieodpowiedzialną i brzemienną w skutkach była
podjęta w 2000 r. w ustawie o systemie oświaty (art.
22) decyzja o zlikwidowaniu zapisu o możliwości
określania w drodze rozporządzenia przez ministra
edukacji narodowej zasad organizowania gimnastyki
korekcyjnej. Straciło moc prawną obowiązujące od
1996 r. rozporządzenie będące podstawą obligatoryj-
nych działań korekcyjnych w polskiej szkole. Kolejne
akty prawne i ich interpretacje dokonywane przez
Ministerstwo Edukacji Narodowej, vide projekt ostat-
niego rozporządzenia dotyczący ramowych planów
nauczania, który ma obowiązywać od 1 września br.,
świadczą o tym, że problem wad postawy ciała pol-
skich dzieci nie istnieje dla urzędników tego mini-
sterstwa.
Dziecko z wadą postawy ciała jest dzieckiem o spe-
cjalnych potrzebach edukacyjnych, ale w żadnym
przypadku nie powinno być traktowane jak dziecko
niepełnosprawne. Jego sytuacja nie może zależeć od
lokalnych uwarunkowań i dlatego Ministerstwo Edu-
kacji Narodowej powinno opracować systemowe roz-
wiązania, czyli standardy mające na celu stworzenie
szansy na prawidłowy rozwój psychofizyczny dziecka
polskiego i wzorem pierwszego zarządzenia ministra
oświaty z 1973 r. przeznaczyć osobne obowiązkowe
godziny na ćwiczenia korekcyjne, bez względu na
wiek dziecka z wadą postawy ciała. Wprowadzenie
ich w ramach czwartej godziny wychowania fizycz-
nego przeczy równości szans dla wszystkich uczniów.
W mojej opinii Ministerstwo Edukacji Narodowej po-
winno opracować i wydać instrukcję dotyczącą aktu-
alnych zasad organizowania przez szkoły i placówki
publiczne gimnastyki korekcyjnej, a wszystko po to,
aby – uzupełnię w tym miejscu wypowiedź Marcina
Kasprzaka – uczeń wyszedł ze szkoły zdrowszy, niż
do niej przyszedł, wyszedł ze szkoły z lepszą postawą
w porównaniu do tej, z jaką do niej przyszedł.
Proszę państwa, dotyczy to aktualnie opracowa-
nego przez ministerstwo edukacji rozporządzenia,
w którym kosztem gimnastyki korekcyjnej czy go-
dzin pozostających do dyspozycji dyrektora proponu-
je się oczywiście zajęcia z języka angielskiego. W tym
przypadku chodzi przede wszystkim o młodsze klasy.
Nie mam nic przeciwko temu i uważam, że ten język
powinien być nauczany od najmłodszych lat, ale
w ramach godzin dołożonych, a nie kosztem gimna-
styki korekcyjnej. Myślę także, że jest to bulwersują-
ce i mam nadzieję, że ministerstwo wyciągnie z tego
jakieś racjonalne wnioski, bo tragedia jest już blisko.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Poseł Roman Kaczor, Platforma Obywatelska.
Poseł Roman Kaczor:
Moje oświadczenie poselskie dotyczy powiatu
oławskiego, mojego okręgu wyborczego.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim okręgu
wyborczym dzięki pomyślnej koniunkturze w szyb-
kim tempie rozwijają się podstrefy ekonomiczne:
gmina miasto Oława, gmina Oława oraz miasto i gmi-
na Jelcz Laskowice. Można mówić o sukcesie gospo-
darczym tego regionu. Dzięki temu rozwojowi mamy
nowe miejsca pracy, poprawiły się warunki życia oby-
wateli. Z każdym rokiem wpływy do budżetu gminy
się zwiększają, a co za tym idzie, samorządy mogą
przeznaczyć większe środki na poprawę infrastruk-
tury naszych miast i gmin.
Niestety, ten rozwój gospodarczy niesie ze sobą
także negatywne skutki w postaci wzrostu ruchu
transportu ciężarowego. Stan dróg jest fatalny. In-
frastruktura drogowa nie jest przystosowana do tak
dużego nasilenia ruchu i obciążenia nawierzchni
dróg. W naszym regionie jest to szczególnie odczu-
walne. Na domiar tego w 2007 r. prezydent miasta
Wrocławia Rafał Dutkiewicz zdecydował o zakazie
ruchu tirów przez Wrocław w związku z trwającymi
pracami remontowymi w centrum miasta. Kolejna
decyzja pana prezydenta w sprawie budowy kanali-
zacji przy ul. Strachocińskiej, która rozpocznie się
w maju br. i potrwa aż do połowy 2009 r., spowoduje
przekierowanie ruchu tranzytowego do miasta Oła-
wy i ościennych gmin.
Decyzje władz Wrocławia w sprawie przekierowa-
nia ruchu tranzytowego nie były uzgadnianie z wła-
dzami samorządowymi powiatu oławskiego. Tysiące
tirów dziennie przejeżdża tranzytem przez nasze mia-
sta, kierując się z autostrady A4 w kierunku Warsza-
wy. Nasze miasta i wsie z okolicznych gmin nie są
w stanie udźwignąć tego ciężaru. Mosty miejskie są
obciążone do granic wytrzymałości, a stan dróg jest
fatalny. Budynki, z reguły poniemieckie, zlokalizowa-
ne przy trasie krajowej już wykazują uszkodzenia.
Ten wzmożony ruch transportowy przenosi się na
nieprzystosowane do takiego obciążenia i nasilenia
drogi gmin Oława, Domaniów, Jelcz Laskowice.
Mieszkańcy wsi Pałczyce, Brzezimierz i Goszczyna
biją na alarm w obawie o bezpieczeństwo własne
i swoich dzieci. Wybudowane w latach 60. wąskie i nie-
przystosowane do dużego natężenia drogi przebiega-
jące przez środek wiosek stwarzają niebezpieczeń-
stwo dla zamieszkałej tam ludności. Niestety, kierow-
cy tirów nie respektują ograniczeń prędkości. Brak
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Roman Kaczor
odpowiednich poboczy oraz oświetlenia powoduje, że
mieszkańcy wiosek w obawie o bezpieczeństwo prze-
mieszczają się rowami. W takich warunkach nie da
się żyć.
Sołectwa w uzgodnieniu z władzami gmin zwra-
cały się wielokrotnie do zarządcy dróg Dolnośląskiej
Służby Dróg i Kolei o wykonanie niezbędnych prac
remontowych, a przede wszystkim remontu na-
wierzchni dróg, budowy poboczy oraz chodników,
których w tej chwili nie ma. Zarządca dróg odpowia-
da, że na dzień dzisiejszy naprawi ewentualne ubyt-
ki w nawierzchni na wskazanych odcinkach dróg.
Natomiast poważne remonty i budowę chodników
w miejscowościach, gdzie wzmożony ruch zagraża bez-
pieczeństwu mieszkańców, będzie można zrealizować
pod warunkiem umieszczenia tych zadań w wielolet-
nim planie inwestycyjnym woj. dolnośląskiego.
Żenujący jest również fakt, że dopiero po wskaza-
niu przez samorządy lub przedstawicieli mieszkań-
ców sołectwa zarządca dróg odpowiedzialny za ich
stan dowiaduje się o tak złożonym problemie. Osza-
cowany koszt inwestycji w ocenie zarządcy to około
19 mln zł. Dolnośląska Służba Dróg i Kolei zwróciła
się do prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza
o dofinansowanie remontu dróg stanowiących objazd
dla tirów. Kwota 1 mln zł dotacji przekazana przez
prezydenta Wrocławia jest śmiesznie niska i nieade-
kwatna do powstałych zniszczeń nawierzchni dróg.
Troska pana prezydenta Wrocławia objawia się kosz-
tem niszczenia infrastruktury drogowej samorządów
lokalnych i wiąże się z pogorszeniem warunków życia
lokalnej społeczności. Pojawia się pytanie: Czy w in-
stytucjach państwowych odpowiedzialnych statuto-
wo za stan dróg nie obowiązują standardy monito-
ringu podległych im sieci dróg? Czy reagują, i to
w sposób tak nieudolny, dopiero wtedy, gdy pojawi się
problem? Niepokojący jest także fakt, że w ostatnich
latach wzrasta liczba kolizji drogowych. Jak wskazu-
je Komenda Powiatowa Policji w Oławie, główną
przyczyną tego jest fatalny stan dróg.
Wysoka Izbo! Tak wielka aglomeracja, jak Wro-
cław, powinna wspierać finansowo samorządy w roz-
wiązywaniu tego typu problemów, ponieważ przekie-
rowując ruch tirów w kierunku Warszawy, obciążają
Oławę i sąsiadujące gminy. Skutki tak nasilającego
się ruchu będą nie do oszacowania. Władze samorzą-
dowe mają wypracowany plan złagodzenia tego pro-
blemu przez wyprowadzenie tirów z centrum Oławy,
ale koszt wykonania tego przedsięwzięcia przekracza
możliwości budżetu samorządu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie można pozo-
stawić samym sobie miast i wsi powiatu oławskiego,
przez które został wymuszony objazd dla transportu
ciężarowego w interesie tak dużej aglomeracji, jak
Wrocław. Bez wsparcia finansowego ze strony pań-
stwa samorządy nie będą w stanie rozwiązać tego
problemu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
113
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 12 maja będziemy
obchodzić 38. rocznicę śmierci gen. Władysława An-
dersa. Był on jednym z najbardziej zasłużonych do-
wódców w historii polskiego narodu, był dowódcą
Armii Polskiej w ZSRR oraz naczelnym wodzem Pol-
skich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Był także uczest-
nikiem walk na froncie włoskim.
Władysław Anders urodził się 11 sierpnia 1892 r.
w Błoniu koło Krośniewic. Mimo iż młody Anders nie
wiązał swej przyszłości z wojskiem, to zapisał się na
kartach historii jako jeden z najwybitniejszych do-
wódców w Polskich Siłach Zbrojnych. Gen. Anders
uczęszczał do warszawskiego gimnazjum, a następ-
nie studiował na politechnice w Rydze. Ukończył
również Wyższą Szkołę Wojenną w Paryżu. Podczas
I wojny światowej Anders walczył w carskiej armii
na froncie wschodnim. W 1917 r. uczestniczył w for-
mowaniu 1. Korpusu Polskiego na Białorusi. Brał
także udział w wojnie polsko-bolszewickiej, w czasie
której za odwagę na polu walki został odznaczony
krzyżem Virtuti Militari. II wojna światowa to waż-
ny etap w życiu Andersa. W czasie walk z wojskami
sowieckimi został ranny, a ostatecznie 29 września
dostał się do niewoli sowieckiej. Po napaści III Rzeszy
na ZSRR gen. Anders z więźnia przekształcił się
w sojusznika, któremu gen. Sikorski powierzył two-
rzenie Armii Polskiej w ZSRR na mocy układu pol-
sko-radzieckiego. Po krótkim pobycie armii na Bli-
skim Wschodzie w 1944 r. jako dowódca 2. Korpusu
Polskiego brał udział w działaniach na froncie wło-
skim. 2. Korpus Polski wraz ze swym dowódcą
uczestniczył w przełamaniu Linii Gustawa ze szcze-
gólnym uwzględnieniem odcinka na Monte Cassino.
Trudne zadanie zdobycia klasztoru wiązało się z du-
żymi stratami i znacznym wysiłkiem, co ostatecznie
nie wpłynęło negatywnie na wynik starć. 18 maja 12.
Pułk Ułanów Podolskich wkroczył do ruin klasztoru,
zawieszając tam biało-czerwoną flagę jako symbol
zwycięstwa. Za to dokonanie król Jerzy VI odznaczył
gen. Andersa Orderem Łaźni. Podczas odwrotu
2. Korpus Polski stoczył jeszcze bitwę pod Ankoną,
a także wyzwolił Bolonię. Władze komunistyczne
w 1946 r. pozbawiły Władysława Andersa obywatel-
stwa polskiego. Do śmierci, która nastąpiła 12 maja
1970 r., Anders pozostawał na emigracji w Wielkiej
Brytanii. Zgodnie ze swoją wolą pochowany został na
polskim cmentarzu wojennym pod Monte Cassino.
Gen. Anders sprawował godność przewodniczące-
go Głównej Komisji Skarbu Narodowego, przewodni-
czył także Polskiej Fundacji Kulturalnej. Był człon-
kiem Instytutu Historycznego im. gen. Sikorskiego.
Spod jego pióra wyszły pamiętniki „Bez ostatniego
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
114 Oświadczenia poselskie
Poseł Waldemar Andzel
rozdziału. Wspomnienia z lat 1939–1946”. Całe życie
gen. Andersa przebiegało pod znakiem działalności
na rzecz niepodległości Polski, dlatego jest on wzo-
rem godnym naśladowania, a jego życiorys powinien
być znany wszystkim Polakom. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Robert Telus, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Robert Telus:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W dniu 30 kwiet-
nia 1940 r. w lesie koło wsi Anielin w pow. opoczyń-
skim został zabity przez żołnierzy niemieckich major
Wojska Polskiego, kawalerzysta, który nie złożył bro-
ni, Henryk Dobrzański, pseud. Hubal.
Henryk Dobrzański urodził się 22 czerwca 1897 r.
w Jaśle w rodzinie szlacheckiej. W roku 1912 młody
Dobrzański przyłączył się do Polskich Drużyn Strze-
leckich, a po wybuchu I wojny światowej zgłosił się
na ochotnika do Legionów Polskich. Służył w 2. Puł-
ku Ułanów, gdzie wyróżniał się odwagą. Po odzyska-
niu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska
Polskiego. Brał udział w walkach z Ukraińcami,
w 1918 r. i dowodził plutonem kawalerii podczas walk
o Lwów. W latach 1919–1921 brał udział w wojnie
polsko-bolszewickiej. Za odwagę na polu walki został
odznaczony czterokrotnie Krzyżem Walecznych i Krzy-
żem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po wojnie
pozostał w wojsku.
Jako świetny kawalerzysta był członkiem repre-
zentacji Polski w jeździectwie, zdobywając ogółem
22 złote, 3 srebrne i 4 brązowe medale. W roku 1925
zdobył w Londynie nagrodę indywidualną dla najlep-
szego jeźdźca. Był również zawodnikiem rezerwowym
w składzie polskiej ekipy na Igrzyskach Olimpijskich
w Amsterdamie w 1928 r. W roku 1927 Dobrzański
awansował do stopnia majora.
Tuż przed wybuchem wojny obronnej w 1939 r.
otrzymał przydział jako zastępca dowódcy 110. Puł-
ku Rezerwowego Ułanów. 20 września, po dwóch
dniach ciężkich walk z Sowietami, Grodno skapitu-
lowało. 23 września generał Wacław Przeździecki
wydał rozkaz, aby wszystkie podległe mu oddziały
przedostały się na teren neutralnej Litwy. Podpo-
rządkowania się temu rozkazowi odmówił jedynie
110. pułk ułanów, w którym służył Dobrzański. Po
wchłonięciu resztek innych oddziałów oddział podjął
marsz w kierunku broniącej się Warszawy.
Po kapitulacji Warszawy 27 września przed od-
działem Dobrzańskiego stanął wybór: ewakuacja do
Francji przez Węgry lub Rumunię, rozwiązanie lub
kontynuacja walki. Około 50 żołnierzy z Dobrzań-
skim na czele podjęło decyzję marszu na południe
i próbę przedostania się do Francji. Major Dobrzań-
ski przyjął pseudonim Hubal, a jego oddział, teraz
jako Oddział Wydzielony Wojska Polskiego, stał się
pierwszym oddziałem partyzanckim w II wojnie
światowej.
30 marca 1940 r. oddział Hubala zadał poważne
straty batalionowi policji w potyczce pod Huciskiem.
Kilka dni później w walkach pod Szałasem hubalczy-
cy stoczyli kolejny bój, tym razem z oddziałem SS,
również wychodząc zwycięsko z konfrontacji. W celu
zlikwidowania zagrożenia ze strony szalonego majo-
ra Niemcy sformowali liczącą 1000 żołnierzy anty-
partyzancką grupę złożoną z formacji SS, batalionów
Wehrmachtu i jednostki czołgów. Liczebność oddzia-
łu Hubala nigdy nie przekraczała 300 żołnierzy, a do
walki z nimi Niemcy zorganizowali ogółem około
8000 ludzi. 11 kwietnia Niemcy spacyfikowali wsie
Skłoby i Hucisko, zabijając wszystkich mężczyzn.
Wydarzenie to wstrząsnęło Hubalem, który do tej
pory nie zdawał sobie w pełni sprawy z realiów hitle-
rowskiej okupacji.
30 kwietnia 1940 r. poczet majora został zasko-
czony w czasie biwaku przez oddziały 372. dywizji
Wehrmachtu w okolicach Anielina koło wsi Studzian-
na w odległości około 20 km od Opoczna. W gwałtow-
nej walce oddział uległ rozproszeniu, a sam Hubal
poległ z bronią w ręku. Niemcy zmasakrowali jego
ciało i wystawili na widok publiczny, a następnie wy-
wieźli do Tomaszowa Mazowieckiego i spalili lub
pochowali w nieznanym miejscu.
Powiat opoczyński w czasie II wojny światowej
dał świadectwo patriotyzmu i przywiązania do war-
tości i tradycji narodowych. To tu, na tej ziemi wal-
czył i zginął legendarny major Hubal. W odwecie
wielu mieszkańców zostało zamordowanych przez
Niemców, a wiele wsi spalono. Postać majora jest
wciąż żywa w umysłach mieszkańców regionu opo-
czyńskiego, tak wiele znaczy dla świadomości narodu
polskiego. Wierność złożonej przysiędze, wierność
Polsce, poświęcenie własnego życia dla podtrzymania
ducha Polaków trwale zapisała postać Hubala w świa-
domości wielu pokoleń.
Chcąc uczcić postać majora Henryka Dobrzań-
skiego „Hubala” i jego oddanie sprawie ojczyzny,
stawianie honoru i wierności przysiędze ponad
wszystko, starostwo opoczyńskie wraz z Kawalerią
Powietrzną z Tomaszowa Mazowieckiego chce prze-
kazać przesłanie Hubala szczególnie młodemu poko-
leniu i jednocześnie promować obronność i Wojsko
Polskie. Aby te cele osiągnąć, w Poświętnem przy
Bazylice Matki Bożej Świętorodzinnej przeprowadzo-
na zostanie rekonstrukcja historyczna bitwy stoczo-
nej przez żołnierzy Hubala z Niemcami. Po rekon-
strukcji dla młodej publiczności zaprezentują się
wyszkoleni żołnierze 25. Brygady Kawalerii Po-
wietrznej oraz zostanie zaprezentowany sprzęt uży-
wany przez Wojsko Polskie. Tegoroczne obchody 68.
rocznicy śmierci majora Henryka Dobrzańskiego
„Hubala” uświetni swoją obecnością wielki patriota
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Robert Telus
pan Lech Kaczyński, prezydent Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Niech przekaz, jaki popłynie w dniu 11 maja
z regionu opoczyńskiego, wzmocni poczucie narodo-
wej dumy Polaków, kształtowanej przez wielkich
Polaków, do których należy postać legendarnego ma-
jora Hubala.
Wszystkich zainteresowanych tą uroczystością bar-
dzo serdecznie zapraszam – 11 maja, godz. 10 w Po-
świętnem koło Opoczna. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Bardzo proszę o przestrzeganie regulaminowego
czasu.
Głos zabierze pani poseł Bożena Szydłowska,
Platforma Obywatelska.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim oświad-
czeniu poselskim pragnę zwrócić uwagę na Młodzie-
żowy Ruch Miłośników Muzyki Pro Sinfonika w Po-
znaniu. Założycielem tego ruchu jest pan Alojzy
Andrzej Łuczak. Pro Sinfonika powstała w latach
1967–1968 i obchodzi w tym roku swój 40. jubileusz
działalności wśród dzieci i młodzieży.
Dnia 17 kwietnia 2008 r. w malowniczo położo-
nym Gimnazjum nr 1 im. Hipolita Cegielskiego w Mu-
rowanej Goślinie w powiecie poznańskim odbył się
40. turniej Pro Sinfoniki inaugurujący obchody jubi-
leuszowe. Władze samorządowe, na czele z burmi-
strzem Murowanej Gośliny panem Tomaszem Łęc-
kim, aktywnie przyczyniły się do organizacji tego
wydarzenia. Spektakl słowno-muzyczny pt. „Czter-
dzieści lat minęło. Cztery pory roku w Pro Sinfonice”
był jubileuszowym przedstawieniem, który wykona-
li uczniowie Koła Młodych Melomanów „Klasa Mu-
zyczna” ze Szkoły Podstawowej nr 2 im. Henryka
Sienkiewicza, której dyrektorem jest pani Mirosława
Szudera, a także uczniowie Gimnazjum nr 2 im. Jana
Kochanowskiego, którego dyrektorem jest pani Bar-
bara Celichowska.
Scenariuszem i reżyserią spektaklu zajęła się ini-
cjatorka i animatorka wielu przedsięwzięć artystycz-
nych i muzycznych pani Jadwiga Maćkowiak i pani
Barbara Pilarczyk. Pani Maćkowiak to nauczyciel
muzyki i opiekunka Koła Młodych Melomanów, która
od 10 lat kształci młode talenty i pokazuje młodzieży,
jak piękna jest muzyka dawna i współczesna.
Wysoka Izbo! Nie ma na świecie drugiej takiej
asocjacji jak Pro Sinfonika. Pomysł stworzenia
tego młodzieżowego ruchu w 1968 r. upodobali so-
bie i w pełni poparli członkowie honorowi, aktywni
do dzisiaj, dyrektorzy poznańskich liceów pan Hen-
ryk Dalkowski i pan Antoni Zbigniew Wójcicki.
115
Przez 25 lat radą honorową Pro Sinfoniki kierował
wybitny polski kompozytor, pianista i dyrygent
pan Witold Lutosławski, którego zainteresowanie
muzyką miało swoje korzenie w dzieciństwie i tra-
dycji rodzinnego muzykowania.
Pro Sinfonika kształtuje znajomość europejskich
manier muzycznych, uczy umiejętnego przeżywania
wrażeń artystycznych w zbiorowości i odpowiedzial-
ności w przyszłym, dorosłym życiu. To dzięki inicja-
tywie pana Alojzego Łuczaka młodzież ma możli-
wość poznania najbardziej wartościowych dzieł
muzyki klasycznej i współczesnej. Obecnie ruch ten
działa na terenie Wielkopolski, zrzesza ok. 300 tys.
dzieci i młodzieży, tworzy zwyczaje i obrzędowość
w obszarze muzyki.
W tym miejscu warto podkreślić, że w 1968 r. Pro
Sinfonika obejmowała jedynie młodzież szkół śred-
nich. Dopiero później, po 5 latach działalności rozpo-
częto angażowanie młodszych kategorii wiekowych
młodzieży, kierując stopniowo działalność na różne
grupy wiekowe. Powstawały kolejne oddziały Pro
Sinfoniki w szkołach podstawowych i przedszkolach.
Dzięki determinacji i ogromnemu zaangażowaniu
pana prezesa Alojzego Łuczaka Pro Sinfonika syste-
matycznie rozwija się, a my, Wielkopolanie, możemy
być naprawdę dumni.
Pro Sinfonika cieszy się światową renomą. Jest
jedynym na świecie tak wyposażonym ruchem. Świat
z zazdrością patrzy na Polskę, ponieważ próby two-
rzenia podobnych przedsięwzięć w innych krajach nie
powiodły się. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Stanisław Lamczyk, Platforma Obywatelska.
Poseł Stanisław Lamczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliża się 64.
rocznica zwycięskiej bity pod Monte Cassino, będącej
wielką chlubą polskiego oręża. 18 maja, jak pisze
w swoich wojennych wspomnieniach dowódca 2. Kor-
pusu Polskiego gen. Władysław Anders, o godz. 10.20
patrol 12. pułku ułanów wbił biało-czerwony sztan-
dar na gruzach Monte Cassino. Twierdza niemiecka
zagradzająca drogę do Rzymu padła. Zwycięstwo
osiągnięto dzięki męstwu polskich żołnierzy i wspól-
nemu wysiłkowi wojsk sprzymierzonych. Jakże
straszliwy widok przedstawiało pobojowisko. Na-
przód zwały niewystrzelonej amunicji wszelkiego
kalibru i każdej broni. Wzdłuż ścieżki górskiej bun-
kry, schrony, wysunięte punkty opatrunkowe. Białe
taśmy wytyczają rozminowaną drogę. Gdzieniegdzie
stosy min. Trupy żołnierzy polskich i niemieckich,
czasami splecione w ostatnim śmiertelnym zwarciu.
Powietrze przesycone wyziewami rozkładających się
zwłok. Dalej czołgi, niektóre wywrócone, z zerwany-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
116 Oświadczenia poselskie
Poseł Stanisław Lamczyk
mi gąsienicami, inne tak jakby miały ruszyć dalej do
natarcia, polskie i amerykańskie z poprzednich walk,
wszystkie zwrócone lufami ku klasztorowi. Zbocza
wzgórz, zwłaszcza od strony mniejszego natężenia
ognia, tonęły w powodzi czerwonych maków. Z dę-
bowego gaju, tzw. doliny śmierci, zostały tylko oka-
leczone kikuty drzew bez jednego choćby liścia, prze-
ważnie bez gałęzi, gęsto nabite żelazem. Na wzgó-
rzach lej obok leja, krater obok krateru po bombach
i granatach. Wśród nich walające się strzępy mundu-
rów, porozrzucane hełmy sojusznicze i niemieckie,
karabiny ręczne i maszynowe, granaty ręczne, skrzyn-
ki amunicyjne, zwoje drutów kolczastych i pułapki
minowe na każdym kroku. Wszystko świadczy o za-
żartości boju”.
Polakom udało się dokonać tego, z czym przez
4 miesiące nie mogli poradzić sobie żołnierze z jed-
nostek amerykańskich, brytyjskich, francuskich,
nowozelandzkich czy hinduskich. Zdobyli wzgórze
z klasztorem, które blokowało drogę do Wiecznego
Miasta. W tym miejscu podkreślić trzeba tragizm
żołnierzy II Korpusu, w większości wywodzących się
z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Walczyli
oni dzielnie przed i po Monte Cassino, wiernie dotrzy-
mując przysięgi i sojuszniczych zobowiązań, nawet
kiedy wiedzieli, że nie wrócą do swych domów leżą-
cych na ziemiach przyznanych w Jałcie Związkowi
Sowieckiemu. Gen. Anders i jego żołnierze pokazali
całemu światu, czym jest honor polskiego żołnierza
i jego patriotyzm. Król Wielkiej Brytanii Jerzy VI
w liście skierowanym do II Korpusu pisał: „Jeżeliby
mi dano wybierać między żołnierzami, których bym
chciał mieć pod swoim dowództwem, wybrałbym was,
Polaków”.
W zbliżającą się rocznicę bitwy o Monte Cassino
złóżmy hołd żołnierzom i ich dowódcom, przez wiele
lat pomijanym w najnowszej historii Polski. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Jarosław Pięta, Platforma Obywatelska.
Poseł Jarosław Pięta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wró-
cić do debaty, która miała miejsce w trakcie 13. po-
siedzenia Sejmu w dniu 11 kwietnia 2008 r., dotyczą-
cej inicjatywy ustawodawczej odnoszącej się do pro-
jektu zmiany ustawy o emeryturach i rentach z Fun-
duszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych
innych ustaw (druk nr 150). Nie mogłem brać udzia-
łu do końca w tejże debacie z uwagi na prace w ko-
misji, a po moim wyjściu wnioskodawca odniósł się
personalnie do mojej wypowiedzi. Zresztą po prze-
czytaniu tej odpowiedzi stwierdziłem, że ona nie od-
nosi się do mojego pytania, jak i nie odnosi się do
wielu innych pytań, które były zadawane w trakcie
tegoż posiedzenia. Pragnąłbym polecić przedstawi-
cielom komitetu, ale, myślę, również nam wszystkim,
informacje przekazane w informatorze Forum Oby-
watelskiego Rozwoju Towarzystwa Ekonomistów
Polskich pt. „Ile kosztują nas wcześniejsze emerytu-
ry” – powiedziałbym, lektury obowiązkowej dla
wszystkich posłów, dotyczącej rent, emerytur, zasił-
ków i świadczeń przedemerytalnych.
Szczególnie chciałbym zwrócić uwagę na kwe-
stie dotyczące skutków wcześniejszej dezaktywiza-
cji zawodowej w Polsce i wpływu wczesnej dezak-
tywizacji zawodowej na zatrudnienie osób młodych
oraz kosztów z tym związanych dla sektora finan-
sów publicznych. Jesteśmy już po wyborach i obo-
wiązkiem każdego z nas jest myślenie w katego-
riach państwa, myślenie o przyszłości, również,
przede wszystkim, o młodym pokoleniu. Jednocze-
śnie pochylić się należy nad przyszłymi emerytami
i rencistami – myślę przede wszystkim o wyraźnym
wzroście ich rent i emerytur – a nie pogłębiać ich
biedę, do czego zmierza przedstawiony projekt.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Edward Czesak, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Edward Czesak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Już blisko 6 mie-
sięcy trwają rządy pana premiera Tuska, w tym pra-
ce rządu nad opracowaniem nowej strategii energe-
tycznej dla Polski – zgodnie z zapowiedziami w expo-
sé pana premiera oraz innych ministrów odpowie-
dzialnych za politykę energetyczną Polski. Zewsząd
słyszymy o coraz bardziej napiętych budżetach kon-
sumentów, ponieważ drożeją między innymi wszyst-
kie nośniki energii, ale co dziwniejsze, słyszymy
o coraz bardziej napiętych budżetach dostawców –
producentów energii elektrycznej, ciepła czy gazu
ziemnego. Jakby tego nie było dosyć, dodatkowo wy-
rasta przed krajową elektroenergetyką nie mała
przeszkoda, ale prawdziwa ściana ekologiczna. Głów-
ną część tej ściany stanowi radykalnie obniżony pu-
łap emisji CO2 dla kluczowych przedsiębiorstw, w tym
prawie całej elektroenergetyki i ciepłownictwa.
Sytuację tę można podsumować krótko: polska
energetyka zaczyna przypominać kwadraturę koła,
które w żaden sposób nie daje się rządowi premiera
Tuska normalnie toczyć do przodu. Może dlatego, że
nadal rząd Platformy Obywatelskiej nie wskazał ani
celu, ani alternatywnych strategii polskiej energety-
ki służących jego realizacji. Parafrazując realizację
polityki Platformy Obywatelskiej jako polityki miło-
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Edward Czesak
ści, trudno jednak nie zadać sobie pytania, w jaki
sposób ta polityka miłości ma przekładać się na twar-
de negocjacje biznesowe – z jednej strony z realnymi
dostawcami paliw i energii, a z drugiej na twarde
i solidnie przygotowane merytorycznie negocjacje
z Komisją Europejską w sprawach coraz bardziej
kosztownych norm i standardów ekologicznych.
Oświadczam zatem, że oczekuję od rządu premie-
ra Donalda Tuska przedstawienia Wysokiej Izbie celu
i strategii oraz alternatywnych planów działań za-
pewniających bezpieczeństwo energetyczne wielu
milionom obywateli i tysiącom przedsiębiorców. Mam
nadzieję na plany i strategie systemowe, wewnętrz-
nie spójne, co oznacza nie tylko, że znane będą ogól-
ne kierunki czy też programy działania, jak na przy-
kład wielki i kosztowny program badawczy czystego
węgla, ale też będą znane równocześnie koszty i ko-
rzyści każdego z takich programów. Bo przecież ktoś
musi za to zapłacić, aby ktoś inny mógł uzyskać więk-
sze korzyści – zarówno w skali społecznej, jak też
mikroekonomicznej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczam, że
jest naprawdę najwyższa pora, aby rząd pana premie-
ra Tuska nie tylko sygnalizował i epatował opinię
publiczną, ile to czasu traci na zajmowanie się pro-
blemem CO2, tylko na poważnie zajął się opracowa-
niem i przedstawieniem pod narodową debatę Sejmo-
wi i społeczeństwu problematyki bezpieczeństwa
energetycznego. Bezpieczeństwa pojmowanego jako
gwarancja dostaw wymaganej ilości i o określonej
jakości paliw i energii w perspektywie krótko-, śred-
nio- i długookresowej. W innym przypadku możemy
bowiem ponownie znaleźć się w sytuacji generującej
nowy rodzaj kosztów osieroconych, za które trzeba
będzie nadmiernie zapłacić.
Wysoki Sejmie! Uważam, że nie do przyjęcia jest
obecna sytuacja zawieszenia działań w obszarze ce-
lów i strategicznych kierunków rozwoju polskiej
energetyki. Sytuacja taka, mało tego, że wskazuje na
stan niewiedzy rządu, to w dodatku powoduje, prze-
praszam, ale wyszarpywanie po kawałku tortu
wsparcia publicznego na konkurujące ze sobą sekto-
ry. Pierwszym z brzegu tego przykładem są targi
o przydziały limitów CO2 pomiędzy energetykę a sek-
tory technologiczne (stal, cement, szkło, wapno i inne),
zaś kolejnym będą targi o przydział środków na pro-
gramy badawcze dla czystego węgla, w sprawie ener-
getyki jądrowej czy wsparcia dla energetyki odna-
wialnej.
Wobec powyższego oświadczam, że konieczna jest
publiczna informacja rządu, w oparciu o jakie kryte-
ria dokonuje się lub też będzie się dokonywało roz-
działu wielkich środków finansowych na badania
wdrożeniowe, praktycznie nie prowadząc badań o cha-
rakterze badawczo-rozwojowym. Badań, które w wia-
rygodny sposób pozwoliłyby mądrze gospodarować
groszem publicznym – groszem, o który tak bardzo
chodzi premierowi Tuskowi. Niestety jak na razie
tylko w deklaracjach. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
117
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Krzysztof Brejza, Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Brejza:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie dotyczyć będzie kilkudziesięciu miast średniej
wielkości borykających się z dwuwładzą z powodu
nieposiadania statusu powiatów grodzkich.
W dniu dzisiejszym w Inowrocławiu spotkali się
prezydenci 22 miast średniej wielkości. Wystosowali
oni apel do Rady Ministrów o podjęcie działań w celu
usprawnienia zarządzania w swoich samorządach
poprzez wyłączenie z powiatów ziemskich wszystkich
miast prezydenckich. Miasta te podlegają admini-
stracji powiatowej, co prowadzi do szeregu proble-
mów w niemal wszystkich obszarach zarządzania.
Najbardziej negatywnie wpływa to na zarząd droga-
mi. Problemy wynikają z faktu, iż w jednym mieście
jest aż czterech zarządców dróg: miasto, powiat, wo-
jewództwo oraz Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych
i Autostrad. Taka konstrukcja zarządzania prowadzi
do dwojakich problemów. Są to utrudnienia związa-
ne, z jednej strony, z remontami ulic, z drugiej, z bie-
żącym ich utrzymaniem. Czterech zarządców dróg
to cztery przetargi na zimowe i letnie utrzymanie
ulic. W efekcie ulice sprzątane i odśnieżane są w zu-
pełnie różnych przedziałach czasowych z różną czę-
stotliwością. Niestety podobnie ma się kwestia re-
montów. Zdaniem prezydentów obecny system pro-
wadzi do niedoinwestowania, wręcz do degradacji
najważniejszych ulic.
Władze miast ograniczone są w prowadzeniu spój-
nej polityki wobec lokalnej przedsiębiorczości. Nie
mają żadnego wpływu na wysokość opłat za zajęcie
pasa drogowego w najważniejszych punktach miast.
Omawiana grupa miast nie może korzystać z nie-
których kanałów finansowania inwestycji przez Unię
Europejską, albowiem były lub są one nadal przezna-
czone jedynie dla powiatów grodzkich.
Miasta te odcięte są również od niektórych środ-
ków Zintegrowanego Programu Operacyjnego Roz-
woju Regionalnego.
Problemy występują także w sferze edukacji, gdyż
omawiana grupa miast nie ma możliwości prowadze-
nia spójnej polityki oświatowej. Szkoły podstawowe
i gimnazja podlegają miastom, ponadgimnazjalne zaś
powiatom. Problemy uwidaczniają się szczególnie
w przypadku reorganizacji placówek oświatowych.
Utrudnione jest racjonalne gospodarowanie zasobem
nieruchomości, czy też prowadzenie polityki kadro-
wej z powodu braku możliwości przenoszenia nauczy-
cieli z placówki do placówki.
Komplikacje występują w polityce społecznej,
zwłaszcza w walce z bezrobociem. Prezydenci nie
mają wpływu na funkcjonowanie powiatowych urzę-
dów pracy. Nie dysponują innymi środkami w celu
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
118 Oświadczenia poselskie
Poseł Krzysztof Brejza
przeciwdziałania bezrobociu, na przykład pożyczka-
mi z Funduszu Pracy. Administracja miejska nie
może interpretować planów zagospodarowania prze-
strzennego, pomimo że plany te uchwalają rady
miast. Ustawodawca zabronił miastom wydawania
pozwoleń budowlanych, pomimo iż do 2003 r. bez
problemów omawiana grupa miast wydawała takie
pozwolenia. W efekcie nie ma możliwości, aby poten-
cjalny inwestor był kompletnie i w pełni obsłużony
w jednym urzędzie i w jednym miejscu.
Panie Marszałku! Panowie Posłowie! Niech przy-
kładem, jakie skutki wywołuje objęcie miasta admi-
nistracją powiatową, będzie los Wałbrzycha. W 2002 r.
doszło do połączenia miasta powiatu Wałbrzycha
z powiatem ziemskim. W opinii obecnych władz Wał-
brzycha żaden z celów tamtej decyzji nie został osią-
gnięty. Przeciwnie, doprowadziło to dwuwładzy w Wał-
brzychu. Skutkiem jest brak wpływu prezydenta na
główne drogi, niemożność korzystania z niektórych
programów unijnych, czy też ustalania strategii
rozwoju miejskiej edukacji od przedszkoli do szkół
policealnych. Innymi słowy, Wałbrzych boryka się
z tymi samymi problemami co Inowrocław, Ostrów
Wielkopolski i kilkadziesiąt innych miast średniej
wielkości.
Kończąc, chciałbym podkreślić, że w wielu obec-
nych powiatach grodzkich i otaczających je ziemskich
działają wspólne instytucje, takie jak urzędy pracy
oraz komendy miejskie Policji obsługujące również
powiat ziemski. Podobnie wygląda funkcjonowanie
szkół średnich. Do liceów prowadzonych przez powia-
ty grodzkie uczęszcza przecież wysoki odsetek
uczniów z powiatów ziemskich. W wielu powiatach
grodzkich działa jeden szpital obsługujący zarówno
miasto, jak i powiat ziemski. Chcę podkreślić, iż dzia-
łalność tych instytucji nie wywołuje obiekcji czy też
sprzeciwów wśród mieszkańców powiatów ziemskich.
Dlatego możliwym do zastosowania i prostym roz-
wiązaniem byłoby wyłączenie z powiatów ziemskich
wszystkich miast prezydenckich. Uzyskałyby one
status powiatów grodzkich. Nie pociągnęłoby to za
sobą wzrostu liczby radnych powiatowych. Doprowa-
dziłoby do znacznego zmniejszenia liczby radnych,
albowiem kompetencje przejęłyby w niezmienionym
składzie rady miast. Dużą część zadań realizowałyby
urzędy miejskie miast powiatów grodzkich.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Utrzymywanie
obecnego modelu zarządzania publicznego jest wyra-
zem milczącej zgody na istnienie barier rozwojowych
w kilkudziesięciu polskich miastach i na rozwój miast
według dwóch prędkości. Rozwiązaniem tego proble-
mu może być wydzielenie wszystkich miast prezy-
denckich z powiatów ziemskich, tak aby zrealizować
postulat prezydentów 22 miast ogłoszony dziś w Ino-
wrocławiu: jedno miasto – jeden gospodarz. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle
Poseł Marek Krząkała, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 1 maja 2004 r.
Polska stała się członkiem Unii Europejskiej. Wejście
do Unii było w przytłaczającej większości postrzega-
ne przez nas jako wielka szansa rozwoju naszego
kraju, jak również jako wzrost znaczenia na arenie
międzynarodowej. Dołączenie Polski do krajów
Wspólnoty dało także szeroki dostęp do środków
z różnorakich funduszy unijnych, które nie tylko po-
zwalają nadrobić zaległości i zapóźnienia w naszej
gospodarce, ale także niosą ze sobą korzyści społeczne
niepowiązane bezpośrednio z zyskiem ekonomicznym.
Środki pieniężne pozostaną tylko pustym ekwiwalen-
tem, jeżeli wraz z nimi nie pójdą zmiany, które pozwo-
lą na efektywniejsze ich wykorzystanie. Nie mam tu
na myśli budowy jak największej ilości lotnisk czy ki-
lometrów autostrad – najbardziej cenioną, efektywną,
choć z drugiej strony nieprzynoszącą korzyści w bar-
dzo krótkim okresie, jest inwestycja w człowieka. Moż-
na z nią powiązać równie ważną inwestycję na rzecz
rodziny, która determinuje naszą przyszłość mającą
swój wyraz poprzez postęp w dziedzinach gospodarki,
nauki, kultury.
Na przestrzeni minionych lat można zauważyć
niebezpieczny trend przedkładania kariery nad za-
łożenie rodziny. Nie czas i miejsce, by roztrząsać do-
kładnie wszystkie determinanty takiego trendu.
Warto skupić swoją uwagę i działanie na sprawach,
które ten trend byłyby w stanie odmienić. W tej kwe-
stii pole działania jest bardzo szerokie. Wiele mówio-
no i mówi się, że ciężko pogodzić pracę z funkcjami
rodzinnymi. Przeszkody, do których zaliczono nie-
chęć pracodawców do zatrudniania kobiet planują-
cych macierzyństwo w najbliższej przyszłości, brak
kontaktu ze środowiskiem pracy, groźba zdezaktu-
zalizowania się umiejętności i wiele innych były spo-
wodowane także nieelastycznymi normami prawny-
mi bądź brakiem zainteresowania.
Oświadczam, że warto i należy zastanowić się nie
tylko nad zmianą niektórych przepisów czy wprowa-
dzeniem ułatwień dla osób wychowujących dzieci, ale
również zwrócić większą uwagę na promocję i popu-
laryzowanie czy to elastycznych form pracy, czy part-
nerskiego modelu rodziny. Niech osoba pragnąca
założyć rodzinę nie zamartwia się utratą pracy czy
możliwości rozwoju swoich umiejętności poprzez
udział w różnego rodzaju szkoleniach, tylko ma moż-
liwość podpisania tzw. kontraktu opiekuńczego z pra-
codawcą lub niech jej praca odbywa się np. w formie
home sourcingu.
Należy także promować współodpowiedzialność
rodziców za wychowanie dzieci, zwrócić uwagę na to,
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Marek Krząkała
że mężczyzna nie tylko może, ale powinien być obec-
ny przy dziecku w pierwszych miesiącach po jego
urodzeniu, np. poprzez wprowadzenie obligatoryjne-
go urlopu macierzyńskiego.
Oczywiście obszarów dotyczących rozwoju pol-
skiej rodziny jest wiele, w tym także kwestie warun-
ków funkcjonowania instytucjonalnej opieki nad
dziećmi. Chciałbym zwrócić uwagę, by w natłoku
wszelkich aspektów ekonomicznych, politycznych nie
zatracić problematyki społecznej, która w przypadku
rozwiązań dla polskiej rodziny jest inwestycją przy-
szłościową. Dziękuje bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jan Filip Libicki, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jan Filip Libicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 7 maja 2008 r.
mija 89. rocznica formalnego powołania Wszechnicy
Piastowskiej, jak początkowo nazywano późniejszy
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
oraz inauguracji pierwszego roku akademickiego na
tej uczelni.
Historia początków poznańskiego ośrodka akade-
mickiego sięga roku 1611, kiedy to na mocy przywi-
leju króla Zygmunta III Wazy powstało Kolegium
Jezuickie. Przywilej ten został potwierdzony przez
Jana Kazimierza oraz Jana III Sobieskiego, na pod-
stawie czego nadawano tytuły magistra oraz doktora.
Dopiero po 308 latach od momentu formalnego po-
wołania przez króla uniwersytetu 7 maja 1919 r. od-
była się oficjalna inauguracja pierwszego roku aka-
demickiego.
Wszechnica Piastowska, przemianowana na Uni-
wersytet Poznański, była prężnym ośrodkiem nauko-
wym w odrodzonej Rzeczypospolitej. Studenci mogli
kształcić się na pięciu wydziałach. Natomiast kadra
naukowa składała się z wybitnych profesorów pocho-
dzących ze Lwowa, Wilna, Krakowa czy Warszawy.
Niestety działania wojenne rozpoczęte w 1939 r.
przerwały dynamiczny rozwój uczelni. Pomimo cięż-
kich warunków podczas II wojny światowej ponad
dwa tysiące studentów otrzymało dyplom, uczestni-
cząc w konspiracyjnych wykładach. Od listopada
1940 r. Uniwersytet Poznański zaczął funkcjonować
jako konspiracyjny Uniwersytet Ziem Zachodnich.
Swoją aktualną nazwę uniwersytet otrzymał
w roku 1955.
Obecnie Uniwersytet im. Adama Mickiewicza to
jeden z najprężniej rozwijających się ośrodków aka-
demickich w kraju, o silnej i ugruntowanej pozycji
naukowej i dydaktycznej – dziesiątki nadanych dok-
toratów honoris causa, w tym m.in. dla Józef Piłsud-
119
skiego, Ignacego Mościckiego czy Jana Nowaka Jezio-
rańskiego lub też Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.
Jako absolwent tej uczelni, poznaniak i Wielkopo-
lanin, jestem dumny z faktu, że dzisiejszego dnia
w rocznicę inauguracji pierwszego roku akademic-
kiego na poznańskim uniwersytecie mogę wygłosić
powyższe oświadczenie i zaznajomić Wysoką Izbę
z historią tego znakomitego ośrodka uniwersyteckie-
go. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Piotr Cybulski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Piotr Cybulski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rok 2008 jest
rokiem jubileuszowym dla honorowych krwiodaw-
ców, dlatego 23 maja br. będziemy obchodzić szcze-
gólnie uroczyście Międzynarodowy Dzień Honorowe-
go Dawcy Krwi. Z okazji 50-lecia ruchu HDK PCK
pragnę złożyć życzenia wszelkiej pomyślności i satys-
fakcji z pełnionej misji, a także szczęścia rodzinnego
wszystkim honorowym dawcom krwi.
Celem przyświecającym każdemu honorowemu
krwiodawcy jest niesienie pomocy drugiemu człowie-
kowi, a nie ma nic cenniejszego nad uratowanie zdro-
wia lub życia własną krwią.
Krew darem życia – głosi od dawna hasło rekla-
mowe Polskiego Czerwonego Krzyża. W ciągu roku
w Polsce konieczne jest dokonanie około miliona
transfuzji. Krew jest potrzebna nie tylko ofiarom wy-
padków, ale także cierpiącym na szereg poważnych
chorób, przy wielu operacjach, przy przeszczepach
narządów.
Jedynym źródłem krwi są zdrowi ludzie. Tymcza-
sem od kilku lat spada niestety liczba honorowych
dawców krwi. Różne są tego przyczyny. PCK stara
się – i to skutecznie – pozyskiwać nowych krwiodaw-
ców, szczególnie wśród młodzieży. Akcje prowadzone
przez PCK obecnie przyniosą niewątpliwie poprawę
sytuacji już w najbliższej przyszłości.
Z okazji zbliżającego się święta chciałbym złożyć
podziękowania Zarządowi Głównemu PCK – koordy-
natorowi ruchu honorowego krwiodawstwa w Polsce
– za dotychczasową działalność, za skuteczne zachę-
canie młodych ludzi do tego, aby oddali cząstkę siebie
dla ratowania życia innych.
Słowa uznania ślę także do zasłużonych honoro-
wych dawców krwi, którzy przez całe dziesięciolecia,
pracując ciężko zawodowo, regularnie oddawali krew
i działali aktywnie na rzecz propagowania idei hono-
rowego krwiodawstwa.
Składając gratulacje i życząc pomyślności w roz-
woju ruchu honorowego dawstwa krwi, zwracam się
z tego miejsca do Zarządu Głównego PCK o rozpa-
trzenie możliwości nadania jednemu z najbardziej
 15. posiedzenie Sejmu w dniu 7 maja 2008 r.
120 Oświadczenia poselskie

Poseł Piotr Cybulski
zasłużonych krwiodawców zagłębia miedziowego
panu Czesławowi Grzelakowi wyróżnienia „Krysz-
tałowe Serce”. Górnik ten przez ćwierć wieku, ciężko
pracując, oddał 75 litrów swojej krwi, czym przyczy-
nił się do uratowania wielu istnień ludzkich, między
innymi ofiar wypadków w kopalniach. Działał także
aktywnie w strukturach PCK w swoim zakładzie
pracy jako członek zarządu zakładowego PCK. Po-
siada również medale i odznaczenia za swoje poświę-
cenie dla innych. Obecnie, będąc już na emeryturze,
nadal aktywnie działa na rzecz krzewienia idei ho-
norowego krwiodawstwa wśród młodzieży w naszym
regionie.
Sądzę, że w roku jubileuszu honorowego dawstwa
krwi w Polsce nie wolno nam zapomnieć o tych, któ-
rzy przyczynili się do krzewienia tej pięknej idei swo-
ją postawą, przykładem i postępowaniem. O tych,
którzy nadal wspierają PCK w jego działalności.
Jeszcze raz serdecznie dziękuję wszystkim hono-
rowym krwiodawcom za ich piękny dar. Zarządowi
Głównemu PCK życzę dalszych sukcesów w krzewie-
niu tej pięknej idei. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, tj. do
8 maja 2008 r., do godz. 9.
Dziękuję.

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 22 min 07)