Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 18 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 26 czerwca 2008 r.

(drugi dzień obrad)

Wa r s z a w a
2008
 str. str.

TREŚĆ

18. posiedzenia Sejmu

(Obrady w dniu 26 czerwca 2008 r.)
str. str.

Wznowienie posiedzenia Punkt 12. porządku dziennego: Sprawoz-

Komunikaty danie Komisji Finansów Publicznych,
Sekretarz Poseł Jacek Pilch . . . . . . . . . . . . . 119 Komisji Infrastruktury oraz Komisji
Sprawy formalne Spraw Zagranicznych o rządowym pro-
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . 119 jekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu
Poseł Aleksandra Natalli-Świat . . . . . . . . . . 120 z 2003 r. do Międzynarodowej konwen-
cji o utworzeniu Międzynarodowego
(Przerwa w posiedzeniu)
Funduszu Odszkodowań za Szkody
Wznowienie posiedzenia Spowodowane Zanieczyszczeniem
Zmiana porządku dziennego Olejami z 1992 r., sporządzonego w Lon-
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 dynie dnia 16 maja 2003 r. (cd.)
Punkt 3. porządku dziennego: Sprawozda- Głosowanie
nie Komisji Infrastruktury o poselskim Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
projekcie ustawy o zmianie ustawy Punkt 13. porządku dziennego: Sprawoz-
Prawo budowlane (cd.) danie Komisji Gospodarki oraz Komisji
Głosowanie Spraw Zagranicznych o rządowym
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 projekcie ustawy o ratyfikacji Między-
Punkt 4. porządku dziennego: Sprawozda- narodowej Umowy w sprawie Drewna
nie Komisji Infrastruktury oraz Komisji Tropikalnego z 2006 r., sporządzonej
Skarbu Państwa o rządowym projekcie w Genewie dnia 27 stycznia 2006 r. (cd.)
ustawy o komercjalizacji państwowego Głosowanie
przedsiębiorstwa użyteczności publicz- Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
nej „Poczta Polska” (cd.) Punkt 14. porządku dziennego: Sprawoz-
Głosowanie danie Komisji Gospodarki oraz Komisji
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Polityki Społecznej i Rodziny
Punkt 8. porządku dziennego: Sprawozda- o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie Komisji Infrastruktury o rządowym nie niektórych ustaw w związku
projekcie ustawy o zmianie ustawy z wejściem w życie Protokołu do Umo-
o żegludze śródlądowej (cd.) wy między Wspólnotą Europejską i jej
Głosowanie Państwami Członkowskimi, z jednej
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 strony, a Konfederacją Szwajcarską,
Punkt 9. porządku dziennego: Sprawoz- z drugiej strony, w sprawie swobodnego
danie Komisji Administracji i Spraw przepływu osób (cd.)
Wewnętrznych o rządowym projekcie Głosowanie
ustawy o zmianie ustaw w celu ujed- Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
nolicenia terminologii informatycznej Punkt 6. porządku dziennego: Sprawozda-
(cd.) nie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Głosowanie o rządowym projekcie ustawy o zmia-
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 nie ustawy o paszach (cd.)
Punkt 11. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Sprawozdawca Leszek Korzeniowski . .123
danie Komisji Sprawiedliwości i Praw Głosowanie
Człowieka o poselskim oraz rządowym Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
projektach ustaw o zmianie ustawy Punkt 7. porządku dziennego: Sprawoz-
o zastawie rejestrowym i rejestrze danie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
zastawów oraz o zmianie innych ustaw o pilnym rządowym projekcie ustawy
(cd.) o zmianie ustawy o ubezpieczeniach
Głosowanie upraw rolnych i zwierząt gospodar-
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 skich (cd.)
 str.
Poseł Sprawozdawca Henryk Kowalczyk . . . .124
Głosowanie
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Punkt 23. porządku dziennego: Przedsta-
wiony przez Prezydium Sejmu projekt
uchwały w sprawie wydłużenia terminu
prywatyzacji polskich stoczni
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Minister Skarbu Państwa Aleksander Grad. .126
Poseł Jacek Kurski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Punkt 15. porządku dziennego: Pytania
w sprawach bieżących
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . 127
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Beata Bublewicz. . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Poseł Małgorzata Sadurska. . . . . . . . . . . . . . 129
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak . . . . . . . . . . . . 130
Poseł Elżbieta Rafalska . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak . . . . . . . . . . . . 131
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Poseł Ewa Kierzkowska . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . 136
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak . . . . . . . . . . . . 136
Poseł Aldona Młyńczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
Maciej Trzeciak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
Poseł Urszula Augustyn . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska
Maciej Trzeciak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Poseł Wojciech Mojzesowicz . . . . . . . . . . . . . 139
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Poseł Wojciech Mojzesowicz . . . . . . . . . . . . . 140
str.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
Poseł Konstanty Oświęcimski . . . . . . . . . . . . 143
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko . . . 143
Poseł Konstanty Oświęcimski . . . . . . . . . . . . 144
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko . . . 145
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 145
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Grażyna Prawelska-Skrzypek. . . . . . . . . . . . 146
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 147
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Grażyna Prawelska-Skrzypek. . . . . . . . . . . . 148
Poseł Marek Wojtkowski . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa Krzysztof Żuk . . . . . . . . . . 149
Poseł Grzegorz Roszak . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa Krzysztof Żuk . . . . . . . . . . 150
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki Waldemar Pawlak. . . . 151
Poseł Grzegorz Tobiszowski . . . . . . . . . . . . . 152
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki Waldemar Pawlak. . . . 152
Zmiana porządku dziennego
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski . . . . . . 153
Punkt 16. porządku dziennego: Informa-
cja bieżąca
Poseł Janusz Krasoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich. . .154
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
Poseł Janusz Zemke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak . . . . . . . . . 157
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . 158
Poseł Kazimierz Gołojuch . . . . . . . . . . . . . . . 158
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . 158
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk. . . . . . . . . 159
Poseł Dariusz Seliga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Poseł Mariusz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Poseł Dawid Jackiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . 161
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
Poseł Henryk Gołębiewski . . . . . . . . . . . . . . 162
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 162
 str.
Poseł Janusz Krasoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich. . . 164
Punkt 17. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o prokuraturze
Punkt 18. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o prokuraturze oraz
niektórych innych ustaw
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
Poseł Wojciech Wilk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
Poseł Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . 177
Poseł Jarosław Matwiejuk. . . . . . . . . . . . . . . 180
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Poseł Marian Filar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Poseł Damian Raczkowski. . . . . . . . . . . . . . . 185
Poseł Wojciech Szarama . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Poseł Damian Raczkowski. . . . . . . . . . . . . . . 189
Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski. . . . . . . 189
Poseł Witold Pahl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
Poseł Damian Raczkowski. . . . . . . . . . . . . . . 193
Poseł Grzegorz Karpiński . . . . . . . . . . . . . . . 193
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
Poseł Iwona Arent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Poseł Robert Węgrzyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Poseł Krzysztof Maciejewski . . . . . . . . . . . . . 199
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . 200
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 203
Poseł Robert Węgrzyn . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . 205
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . 205
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
Poseł Marzena Dorota Wróbel . . . . . . . . . . . 206
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Poseł Krystyna Grabicka. . . . . . . . . . . . . . . . 207
Poseł Izabela Leszczyna . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Poseł Jacek Falfus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Poseł Renata Butryn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Poseł Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Poseł Jacek Brzezinka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Poseł Beata Mazurek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
Poseł Marek Suski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Poseł Krzysztof Maciejewski . . . . . . . . . . . . . 210
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 210
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk. . . . . . . . . 211
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
Poseł Jacek Zacharewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 212
str.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . 212
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Punkt 19. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o służbie cywilnej
oraz o zmianie niektórych innych
ustaw
Punkt 20. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o służbie cywilnej
oraz o zmianie niektórych innych
ustaw
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski . . . . . . 221
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
Poseł Stanisław Huskowski . . . . . . . . . . . . . 228
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . 231
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski . . . . . . 232
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Poseł Zdzisława Janowska . . . . . . . . . . . . . . 237
Poseł Anna Zielińska-Głębocka. . . . . . . . . . . 238
Poseł Jarosław Zieliński . . . . . . . . . . . . . . . . 240
Poseł Halina Rozpondek . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Poseł Arkadiusz Czartoryski. . . . . . . . . . . . . 243
Poseł Domicela Kopaczewska . . . . . . . . . . . . 245
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . 248
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . 249
Poseł Magdalena Gąsior-Marek . . . . . . . . . . 250
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Poseł Konstanty Oświęcimski . . . . . . . . . . . . 252
Poseł Piotr Cybulski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Poseł Stanisław Huskowski . . . . . . . . . . . . . 253
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Poseł Konstanty Oświęcimski . . . . . . . . . . . . 254
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . 255
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Poseł Piotr Cybulski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . 257
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . 257
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
Zastępca Szefa Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
 str.
Punkt 21. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Infrastruktury
o rządowym projekcie ustawy o ochro-
nie żeglugi i portów morskich
Poseł Sprawozdawca Arkadiusz Litwiński . . .262
Poseł Stanisław Lamczyk . . . . . . . . . . . . . . . 262
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . 264
Poseł Witold Klepacz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Poseł Józef Racki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . 266
Poseł Janusz Zemke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko . . . 267
Poseł Arkadiusz Litwiński . . . . . . . . . . . . . . 267
Poseł Marek Opioła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
Punkt 22. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Obrony Narodowej
o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy Przepisy wprowadza-
jące ustawę o Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służbie Wywiadu
Wojskowego oraz ustawę o służbie
funkcjonariuszy Służby Kontrwywia-
du Wojskowego oraz Służby Wywiadu
Wojskowego
Poseł Sprawozdawca Paweł Graś . . . . . . . . . 268
str.
Poseł Paweł Graś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Poseł Marek Opioła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Poseł Janusz Zemke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak . . . . . . . . . 271
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
Poseł Marek Opioła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
Poseł Paweł Suski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Konstanty Oświęcimski . . . . . . . . . . . . 273
Poseł Antoni Macierewicz . . . . . . . . . . . . . . . 273
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Obrony Narodowej
Stanisław Jerzy Komorowski . . . . . . . . . . . . . 274
Poseł Paweł Graś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Oświadczenia
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . 276
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Poseł Dariusz Seliga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Poseł Jan Rzymełka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . 280
Poseł Paweł Suski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
(Przerwa w posiedzeniu)
 (Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 03)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Jerzy Szmajdziński, Jarosław Kalinowski, Stefan
Niesiołowski i Krzysztof Putra)
Marszałek:
Wznawiam posiedzenie.
Bardzo proszę o zajmowanie miejsc. (Gwar na
sali) Proszę państwa, bardzo proszę o zajmowanie
miejsc.
Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panią
poseł Ewę Kierzkowską oraz panów posłów Jacka
Pilcha, Mirosława Maliszewskiego i Krzysztofa Ma-
tyjaszczyka.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą pano-
wie posłowie Jacek Pilch i Mirosław Maliszewski.
Protokół i listę mówców prowadzić będą panowie
posłowie Jacek Pilch i Krzysztof Matyjaszczyk.
Witam panów posłów sekretarzy.
Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komu-
nikatów.
Sekretarz Poseł Jacek Pilch:
Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po-
siedzenia Komisji:
— do Spraw Służb Specjalnych – o godz. 10;
— Kultury i Środków Przekazu – o godz. 10;
— Sprawiedliwości i Praw Człowieka – o godz. 10;
— Gospodarki – o godz. 11;
— Edukacji, Nauki i Młodzieży – o godz. 11;
— Finansów Publicznych – o godz. 11;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczeniem biurokracji – o godz. 11;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – o godz. 11;
— Ustawodawczej – o godz. 11;
— do Spraw Unii Europejskiej wspólnie z Komisją
Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic-
twa – o godz. 11.30;
— Odpowiedzialności Konstytucyjnej – o godz. 12;
— do Spraw Kontroli Państwowej – o godz. 13;
— Infrastruktury wspólnie z Komisją Gospodar-
ki – o godz. 13;
— Polityki Społecznej i Rodziny – o godz. 13.30;
— Finansów Publicznych – o godz. 13.30;
— Regulaminowej i Spraw Poselskich – o godz.
13.30;
— Kultury Fizycznej i Sportu wspólnie z Komisją
Skarbu Państwa – o godz. 14;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – o godz.
14.30;
— Obrony Narodowej – o godz. 15;
— Administracji i Spraw Wewnętrznych – o godz. 16;
— Infrastruktury wspólnie z Komisją Skarbu
Państwa – o godz. 16;
— Kultury Fizycznej i Sportu – o godz. 17;
— Infrastruktury wspólnie z Komisją Finansów
Publicznych – o godz. 17;
— Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych
i Leśnictwa – o godz. 18.
Ponadto w dniu dzisiejszym odbędą się posiedze-
nia następujących zespołów:
— Parlamentarnej Grupy ds. Autyzmu – o godz.
12, w sali nr 182, w budynku Senatu,
— Parlamentarnego Zespołu ds. Ratownictwa
Górskiego i Wodnego – o godz. 14, w sali nr 243,
w budynku B.
Ponadto dzisiaj o godz. 18 odbędzie się spotkanie
Polsko-Mołdawskiej Grupy Parlamentarnej w salo-
niku nr 105, w budynku K.
W dniu dzisiejszym o godz. 19 odbędzie się inau-
guracyjne posiedzenie Zespołu Poselskiego „Krew-
niacy” w sali nr 23, w budynku G. Dziękuję.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Wziątek, proszę bardzo.
Rozumiem, że wniosek formalny, tak?
(Poseł Stanisław Wziątek: Tak, wniosek formalny.)
Wniosek formalny, proszę bardzo.
Poseł Stanisław Wziątek:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Mam honor w imieniu klubu Lewica zgłosić
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
120 Porządek dzienny
Poseł Stanisław Wziątek
wniosek o ogłoszenie 15-minutowej przerwy (Poru-
szenie na sali), zwołanie nadzwyczajnego posiedzenia
Konwentu Seniorów i wniesienie do porządku obrad
Sejmu nadzwyczajnej uchwały sejmowej, którą wno-
si do Wysokiej Izby mój klub. Jest to, panie marszał-
ku, nadzwyczajna sytuacja i nadzwyczajna uchwała.
W dniu wczorajszym polscy stoczniowcy w Brukseli
dopominali się o wydłużenie terminu prywatyzacji
polskich stoczni. Dzisiaj Komisja Europejska będzie
rozpatrywała plany prywatyzacyjne i restrukturyza-
cyjne.
Myślę, że Wysoka Izba, wszystkie kluby politycz-
ne, zarówno Prawo i Sprawiedliwość, Platforma Oby-
watelska, PIS, jak i mój klub, Lewica, wzniosą się
ponad podziałami politycznymi. Przestaniemy wresz-
cie wzajemnie siebie oskarżać i wspólnym głosem
przemówimy, wzmacniając głos polskich stoczniow-
ców w Brukseli (Oklaski), że jest nam potrzebny czas
na to, aby sprywatyzować polskie stocznie w taki
sposób, aby były one długotrwale rentowne, żeby nie
trzeba było udzielać im pomocy publicznej i żeby
wreszcie ta pomoc publiczna, która została udzielona,
nie musiała być zwracana. To jest głos w imieniu 80
tys. polskich stoczniowców i pracowników firm ko-
operujących ze stoczniami.
Panie marszałku, to jest nadzwyczajna sytuacja.
Umówmy się wszyscy, że będziemy walczyć o to, aby
wielka marka polskiego przemysłu – stocznie polskie
– mogła pokazać na świecie swoją wielką jakość,
a pracownicy stoczni i ich rodziny mogli być spokojni
o swoje miejsca pracy. Dziękuję. (Oklaski)
Marszałek:
Bardzo proszę, pani poseł Natalli-Świat, również
wniosek formalny. (Oklaski, poruszenie na sali)
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Panie Marszałku! Chciałabym przede wszystkim
poprzeć wniosek zgłoszony przez mojego przedmów-
cę. (Oklaski)
(Poseł Elżbieta Łukacijewska: Nowa koalicja.)
Uważamy, że sprawa przyszłości polskich stoczni
powinna być ponad podziałami.
(Poseł Paweł Graś: Trzymają się razem.)
Możecie państwo mówić, że razem. Nie chodzi
o okrzyki tu, na sali, chodzi o przyszłość polskich
stoczni, przyszłość polskich stoczniowców. (Oklaski,
poruszenie na sali)
(Poseł Paweł Graś: Socjaliści trzymają się razem.)
Uważamy, że powinniśmy… (Poruszenie na sali)
(Poseł Paweł Graś: Trzeba było zająć się tą spra-
wą. Mieliście 2 lata.)
(Poseł Grzegorz Dolniak: Gdzie byliście przez
2 lata?)
Uważam, że powinniśmy zająć się tym tematem
w tak ważnym momencie i nie przedkładać swoich par-
tykularnych, partyjnych interesów nad rzeczy ważne
dla mieszkańców naszego kraju. (Gwar na sali)
(Poseł Elżbieta Łukacijewska: Co zrobiliście przez
2 lata?)
Marszałek:
Proszę państwa, bardzo proszę nie przeszkadzać
pani poseł, a panią poseł proszę o wniosek formalny.
Poseł Aleksandra Natalli-Świat:
Chciałabym jeszcze – przy okazji, skoro już tu je-
stem – na podstawie art. 184 ust. 3 pkt 1 złożyć wnio-
sek o przerwę i zwołanie Konwentu Seniorów, aby
rozpatrzył zdjęcie z porządku obrad punktów doty-
czących autopoprawek do trzech projektów ustaw
finansowych. To są te druki, dlatego o to wniosłam.
Wczoraj po południu były one dostępne w Internecie.
Jeszcze o godz. 10.30 sekretariat Komisji Finansów
Publicznych nimi nie dysponował. To jest cały, łącz-
ny materiał, dlatego go przyniosłam. Nie ma możli-
wości, aby posłowie byli w stanie zapoznać się z tym
materiałem i przygotować się do pierwszego czytania
dzisiaj. Pierwsze czytanie dotyczące tego druku, pier-
wotnych zmian, odbyło się 9 stycznia. Teraz pojawia
się autopoprawka rządu, druki są dostępne od wczo-
rajszego popołudnia, dzisiaj mamy nad nimi proce-
dować na sali sejmowej. Szanowni państwo, to nie
jest dobra metoda stanowienia prawa. (Oklaski)
Marszałek:
Proszę państwa, formalność wniosku polega na
tym, że jest wniosek formalny o przerwę. Oczywiście
uszanuję to, za chwilę ogłoszę 10-minutową przerwę
i zaproszę Konwent Seniorów.
Natomiast chciałbym powiedzieć i przypomnieć,
że posiedzenie Konwentu Seniorów odbyło się w dniu
wczorajszym. Problemy stoczni są znane co najmniej
od paru lat, a nie od wczoraj. Chciałbym wyrazić zdzi-
wienie, że dopiero w tej chwili, 5 minut wcześniej,
został zgłoszony projekt uchwały w tej sprawie. Rów-
nie dobrze można to było zrobić wczoraj, przedwczo-
raj, parę miesięcy, a nawet parę lat temu, więc trak-
tuję to raczej jako okazję do zaistnienia w tej chwili,
ale zwołam Konwent Seniorów w tej sprawie.
Natomiast jeśli chodzi o wniosek pani poseł Na-
talli-Świat, chciałbym powiedzieć pani poseł, że w tej
chwili sprawdzam, czy jest możliwość zastosowania
lepszego rozwiązania, jakim byłoby skierowanie tych
trzech autopoprawek bezpośrednio do komisji do
pierwszego czytania, tak aby kluby miały wystarcza-
jąco dużo czasu na zapoznanie się z nimi. W ciągu
godziny będę wiedział, czy jest to możliwe od strony
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Porządek dzienny. Punkty 3. i 4. porządku dziennego – głosowanie
Marszałek
formalnej. Jeśli można, to powiadomię o tym panią
i kluby za godzinę.
W tej chwili ogłaszam 10-minutową przerwę i pro-
szę Konwent Seniorów do ciemnego gabinetu.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 12
do godz. 9 min 24)
Marszałek:
Proszę państwa, wznawiam obrady.
Proszę o zajmowanie miejsc.
Proszę państwa, przed chwilą zakończyło się po-
siedzenie Konwentu Seniorów i jego ustalenia są na-
stępujące. W związku ze zgłoszeniem w ostatniej
chwili, już w dniu dzisiejszym, na 5 minut przed roz-
poczęciem obrad wniosku klubu Lewicy o specjalną
uchwałę Sejmu dotyczącą kwestii związanych z pro-
blemami stoczni polskich i negocjacji z Komisją Eu-
ropejską ustalenie jest następujące: W poczuciu od-
powiedzialności za ewentualne skutki tej uchwały
zwrócę się do rządu z prośbą o opinię, czy uchwała
tej albo zbliżonej treści pomoże lub zaszkodzi w ne-
gocjacjach z Komisją Europejską. Jeżeli okaże się, że
będzie zgodna opinia o tym, że to pomoże, to będę
proponował wprost, aby była to uchwała wspierana
przez całe Prezydium Sejmu, z całą różnorodnością,
i będę proponował przyjęcie jej dzisiaj przez aklama-
cję. Zwołam też w tej kwestii w najbliższym czasie
Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.
Jeśli chodzi o drugą kwestię zgłoszoną przez pa-
nią poseł Natalli-Świat, to – jak mówiłem – też
w ciągu godziny będę miał informację na temat tego,
czy jest możliwość zgodnie z zasadami regulaminu
Sejmu skierowania tych 3 autopoprawek do pierw-
szego czytania w Komisji Finansów Publicznych,
następnie w zależności od tego podejmiemy decyzję
także na posiedzeniu Prezydium Sejmu i Konwentu
Seniorów, które zwołam pewnie za jakieś półtorej
godziny, i przekażę państwu informację. Dziękuję
bardzo.
Proszę państwa, Komisja Infrastruktury przed-
łożyła sprawozdanie o projekcie ustawy o ochronie
żeglugi i portów morskich.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 670.
Na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu podją-
łem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego
o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby Sejm w dyskusji nad dodanym
punktem wysłuchał 10-minutowych oświadczeń
w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń w imie-
niu w kół.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
121
Punkt ten rozpatrzymy dzisiaj po zakończeniu
dyskusji nad projektami ustaw o zmianie ustawy
o służbie cywilnej.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infra-
struktury o poselskim projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy Prawo budowlane.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Arkadiusza Litwińskiego
oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której nie
zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 446.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo
budowlane, w brzmieniu proponowanym przez
Komisję Infrastruktury, zechce podnieść rękę i na-
cisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 398 posłów. Za odda-
no 397 głosów, nikt nie był przeciw, 1 osoba wstrzy-
mała się od głosu.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustawy Prawo budowlane.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 4. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infra-
struktury oraz Komisji Skarbu Państwa o rzą-
dowym projekcie ustawy o komercjalizacji pań-
stwowego przedsiębiorstwa użyteczności pu-
blicznej „Poczta Polska”.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Czesława Mroczka oraz
przeprowadził dyskusję.
W dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przechodzimy zatem do trzeciego czytania.
Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy
zawartego w sprawozdaniu w druku nr 620.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o komercjalizacji państwo-
wego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej
„Poczta Polska”, w brzmieniu proponowanym przez
Komisję Infrastruktury oraz Komisję Skarbu
Państwa, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za odda-
no 267 głosów, przeciw – 1 głos, 134 osoby wstrzyma-
ły się od głosu.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o komercja-
lizacji państwowego przedsiębiorstwa użyteczności
publicznej „Poczta Polska”.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 8. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infra-
struktury o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o żegludze śródlądowej.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Krzysztofa Gadowskiego
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
122 Punkty 8., 9., 11. i 12. porządku dziennego – głosowanie
Marszałek
oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której nie
zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 618.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o żeglu-
dze śródlądowej, w brzmieniu proponowanym przez
Komisję Infrastruktury, zechce podnieść rękę i na-
cisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za od-
dano 403 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustawy o żegludze śródlądowej.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Admi-
nistracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustaw w celu ujed-
nolicenia terminologii informatycznej.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Grzegorza Raniewicza oraz
przeprowadził dyskusję.
W trakcie dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 597.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie ustaw w celu
ujednolicenia terminologii informatycznej, w brzmie-
niu proponowanym przez Komisję Administracji
i Spraw Wewnętrznych, zechce podnieść rękę i naci-
snąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za odda-
no 401 głosów, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustaw w celu ujednolicenia terminologii informa-
tycznej.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 11. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka o poselskim oraz
rządowym projektach ustaw o zmianie ustawy
o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
oraz o zmianie innych ustaw.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Roberta Węgrzyna oraz
przeprowadził dyskusję.
W dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 613.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o zasta-
wie rejestrowym i rejestrze zastawów oraz o zmianie
innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez
Komisję Sprawiedliwości i Praw Człowieka, zechce
podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 405 posłów. Za odda-
no 405 głosów, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
oraz o zmianie innych ustaw.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 12. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi-
nansów Publicznych, Komisji Infrastruktury
oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym
projekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu z 2003 r.
do Międzynarodowej konwencji o utworzeniu
Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań za
Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniem Ole-
jami z 1992 r., sporządzonego w Londynie dnia
16 maja 2003 r.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Krzysztofa Gadowskiego
oraz przeprowadził dyskusję.
W dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy
w brzmieniu przedłożenia zawartego w druk nr 551.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o ratyfikacji Protokołu
z 2003 r. do Międzynarodowej konwencji o utwo-
rzeniu Międzynarodowego Funduszu Odszkodowań
za Szkody Spowodowane Zanieczyszczeniem
Olejami z 1992 r., sporządzonego w Londynie dnia
16 maja 2003 r., w brzmieniu przedłożenia zawar-
tego w druku nr 551, zechce podnieść rękę i naci-
snąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za odda-
no 403 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzy-
mał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfika-
cji Protokołu z 2003 r. do Międzynarodowej konwen-
cji o utworzeniu Międzynarodowego Funduszu Od-
szkodowań za Szkody Spowodowane Zanieczyszcze-
niem Olejami z 1992 r., sporządzonego w Londynie
dnia 16 maja 2003 r.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 13. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Go-
spodarki oraz Komisji Spraw Zagranicznych
o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Mię-
dzynarodowej Umowy w sprawie Drewna Tropi-
kalnego z 2006 r., sporządzonej w Genewie dnia
27 stycznia 2006 r.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Punkty 13., 14., i 6. porządku dziennego – głosowanie
Marszałek
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Marka Zielińskiego oraz
przeprowadził dyskusję.
W dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy
w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 523.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o ratyfikacjiMiędzynarodowej
Umowy w sprawie Drewna Tropikalnego z 2006 r.,
sporządzonej w Genewie dnia 27 stycznia 2006 r.,
w brzmieniu przedłożenia zawartego w druku nr 523,
zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za od-
dano 403 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o ratyfika-
cji Międzynarodowej Umowy w sprawie Drewna Tro-
pikalnego z 2006 r., sporządzonej w Genewie dnia 27
stycznia 2006 r.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 14. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Go-
spodarki oraz Komisji Polityki Społecznej i Ro-
dziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie
niektórych ustaw w związku z wejściem w życie
Protokołu do Umowy między Wspólnotą Euro-
pejską i jej Państwami Członkowskimi, z jednej
strony, a Konfederacją Szwajcarską, z drugiej
strony, w sprawie swobodnego przepływu osób.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Wojciecha Saługę oraz
przeprowadził dyskusję.
W dyskusji nie zgłoszono poprawek.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Komisje wnoszą o uchwalenie projektu ustawy
zawartego w sprawozdaniu w druku nr 622.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie niektórych
ustaw w związku z wejściem w życie Protokołu do
Umowy między Wspólnotą Europejską i jej Państwami
Członkowskimi, z jednej strony, a Konfederacją
Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie swobodne-
go przepływu osób w brzmieniu proponowanym
przez Komisję Gospodarki oraz Komisję Polityki
Społecznej i Rodziny, zachce podnieść rękę i naci-
snąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za odda-
no 403 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie wstrzy-
mał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
niektórych ustaw w związku z wejściem w życie Pro-
tokołu do Umowy między Wspólnotą Europejską i jej
123
Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Kon-
federacją Szwajcarską, z drugiej strony, w sprawie
swobodnego przepływu osób.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o paszach.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez pana posła Leszka Korzeniowskiego
oraz przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgło-
szono poprawki.
W związku z tym Sejm skierował ponownie pro-
jekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia.
Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom
i panom posłom doręczone w druku nr 626-A.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Leszka Korzeniowskiego.
Poseł Sprawozdawca
Leszek Korzeniowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uprzejmie infor-
muję, że na wczorajszym posiedzeniu komisja rolnic-
twa rozpatrzyła trzy poprawki. Pierwszą poprawkę
rozpatrzyła pozytywnie, zaś dwie następne zaopinio-
wała negatywnie. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Marszałek:
Przechodzimy do głosowania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 626.
Komisja przedstawia jednocześnie w dodatkowym
sprawozdaniu poprawki, nad którymi głosować bę-
dziemy w pierwszej kolejności.
Informuję również, że wniosek mniejszości został
wycofany.
Poprawki 1. i 2. zgłoszono do art. 1 projektu usta-
wy nowelizującej, zawierającego zmianę do ustawy
o paszach.
W 1. poprawce wnioskodawcy proponują skreślić
zmianę 1. w art. 1, polegającą na dodaniu pkt 10
w art. 30 ust. 2 ustawy nowelizowanej.
Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1.
poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za odda-
no 260 głosów, przeciw – 133, 8 osób wstrzymało się
od głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.
W 2. poprawce do art. 65 wnioskodawcy proponu-
ją, aby ustawa weszła w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia, z wyjątkiem artykułów wymienio-
nych w tym przepisie, które weszłyby w życie 12 lu-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
124 Punkty 6. i 7. porządku dziennego – głosowanie
Marszałek
tego 2009 r., a nie, jak proponuje komisja, 1 stycznia
2013 r.
Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2.
poprawki, zechce nacisnąć przycisk i podnieść rękę.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 405 posłów. Za odda-
no 147 głosów, przeciw – 255, 3 osoby wstrzymały się
od głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.
W 3. poprawce polegającej na dodaniu art. 1a
w projekcie ustawy nowelizującej wnioskodawcy pro-
ponują, aby w art. 410 ustawy Prawo ochrony środo-
wiska dodać ust. 3 stanowiący, że środki Narodowe-
go Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wod-
nej można przeznaczyć na dofinansowanie stosowa-
nia pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz organi-
zmów genetycznych niezmodyfikowanych przezna-
czonych do użytku paszowego poprzez dopłaty różni-
cy cenowej między nimi.
Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.
Konsekwencją przyjęcia poprawki będzie zmiana
tytułu ustawy.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 3.
poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za odda-
no 174 głosy, przeciw – 226, 4 osoby wstrzymały się
od głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.
Przystępujemy zatem do głosowania nad całością
projektu ustawy.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem
w całości projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach,
w brzmieniu proponowanym przez Komisję Rolnictwa
i Rozwoju Wsi, wraz z przyjętą poprawką, zechce pod-
nieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za odda-
no 267 głosów, przeciw – 129, 8 osób wstrzymało się
od głosu.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustawy o paszach.
Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi o pilnym rządowym pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy o ubezpiecze-
niach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich.
Sejm wysłuchał sprawozdania komisji przedsta-
wionego przez posła Henryka Kowalczyka oraz
przeprowadził dyskusję, w trakcie której zgłoszono
poprawki.
W związku z tym Sejm skierował ponownie pro-
jekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia.
Dodatkowe sprawozdanie komisji zostało paniom
i panom posłom doręczone w druku nr 647-A.
Przystępujemy zatem do trzeciego czytania.
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Henryka Kowalczyka.
Poseł Sprawozdawca
Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym
przedstawić dodatkowe sprawozdanie z wczorajszego
posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, na
którym rozpatrzono 4 zgłoszone poprawki. Poprawka
1. zgłoszona przez klub Prawo i Sprawiedliwość do-
tyczy publikacji co 10 dni obwieszczenia o bilansie
klimatycznym wody. Poprawkę przyjęto, komisja za-
opiniowała ją jednogłośnie pozytywnie. Poprawka 2.
została zgłoszona przez klub Polskiego Stronnictwa
Ludowego. Dotyczy uznawania szkód spowodowa-
nych wiosennymi przymrozkami już od 15 kwietnia,
a nie, jak dotychczas, od 1 maja. Poprawkę zaopinio-
wano pozytywnie jednogłośnie. Poprawka 3. została
zgłoszona przez klub Prawo i Sprawiedliwość. Doty-
czy wprowadzenia dodatkowej grupy ubezpieczeń
upraw owoców, warzyw, chmielu, tytoniu i podniesie-
nia progu ubezpieczeń do 9%. Poprawka została
przez komisję zaopiniowana negatywnie, stosunkiem
głosów 11:10. Poprawka 4. dotycząca składu osobo-
wego komisji, zgłoszona przez klub Prawo i Sprawie-
dliwość, została przyjęta jednogłośnie. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Marszałek:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Proszę państwa, przechodzimy do głosowania.
Jeśli tylko jeszcze można – to potrwa dosłownie mo-
ment – chciałbym w kwestii tej uchwały zamienić dwa
zdania z panem przewodniczącym Olejniczakiem.
(Chwila przerwy)
Proszę państwa, po zakończeniu głosowań popro-
szę Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów do ciem-
nego gabinetu na spotkanie w sprawie uchwały.
Proszę państwa, przechodzimy do głosowania.
Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy za-
wartego w sprawozdaniu w druku nr 647.
Komisja jednocześnie przedstawia poprawki oraz
wnioski mniejszości, nad którymi będziemy głosować
w pierwszej kolejności.
Wszystkie poprawki i wnioski mniejszości zostały
zgłoszone do art. 1 projektu ustawy zawierającego
zmiany do ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych
i zwierząt gospodarskich.
W poprawce 1. do art. 3 ust. 5 wnioskodawcy pro-
ponują, aby minister właściwy ds. rolnictwa ogłaszał
we właściwym dzienniku oraz na właściwej stronie
podmiotowej wskaźniki klimatycznego bilansu wod-
nego dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych
i gleb w terminie do 10 dni po zakończeniu sześcio-
dekadowego okresu.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Punkt 7. porządku dziennego – głosowanie
Marszałek
Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 1.
poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za od-
dano 404 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.
W poprawce 2. do art. 3 ust. 2 pkt 11a wniosko-
dawcy proponują, aby szkody spowodowane przez
przymrozki wiosenne oznaczały szkody spowodowa-
ne przez obniżenie się temperatury poniżej 0°C od
dnia 15 kwietnia.
Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem 2.
poprawki, zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 401 posłów. Za odda-
no 398 głosów, przeciw była 1 osoba, 2 osoby wstrzy-
mały się od głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.
W poprawce 3. do art. 5 ust. 2 pkt 1 lit. b, ust. 2b
i 2c oraz poprzez dodanie nowej litery w ust. 2 pkt 1
wnioskodawcy proponują m.in., aby dopłaty wypła-
cane przez ministra właściwego ds. rolnictwa wyno-
siły 9% sumy ubezpieczenia przy ubezpieczeniu wa-
rzyw gruntowych, chmielu, tytoniu, truskawek,
owoców drzew i krzewów owocowych.
Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem po-
prawki 3., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 405 posłów. Za odda-
no 178 głosów, przeciw było 226 osób, 1 osoba wstrzy-
mała się od głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę odrzucił.
We wnioskach mniejszości 1. do art. 6 ust. 2 pkt 2
oraz 2. do art. 10a ust. 2 wnioskodawca proponuje,
aby w przypadku szkód wywołanych przez suszę za-
kład ubezpieczeń odpowiadał, jeżeli szkody w plonie
głównym wyniosą co najmniej 20%, natomiast dota-
cja z tytułu szkód wywołanych przez suszę przysłu-
giwała w wysokości 75% różnicy pomiędzy łączną
kwotą odszkodowań wypłaconych w danym roku ka-
lendarzowym z tego tytułu, a nie, jak proponuje ko-
misja, odpowiednio 25 i 60%.
Nad tymi wnioskami mniejszości będziemy głoso-
wać łącznie.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem wnio-
sków mniejszości 1. i 2., zechce podnieść rękę i naci-
snąć przycisk.
Kto jest przeciw?
125
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 402 posłów. Za oddano
175, przeciw – 227, nikt się nie wstrzymał od głosu.
Stwierdzam, że Sejm wnioski mniejszości odrzucił.
W poprawce 4. do art. 8 ust. 4 pkt 5 projektu usta-
wy wnioskodawcy proponują pozostawić dotychcza-
sowe jego brzmienie.
Komisja wnosi o przyjęcie tej poprawki.
Przystępujemy do głosowania.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem po-
prawki 4., zechce podnieść rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 404 posłów. Za odda-
no 403 głosy, przeciw – 1, nikt się nie wstrzymał od
głosu.
Stwierdzam, że Sejm poprawkę przyjął.
Przystępujemy do głosowania nad całością pro-
jektu ustawy.
Kto z pań i panów posłów jest za przyjęciem w ca-
łości projektu ustawy o zmianie ustawy o ubezpiecze-
niach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, w brzmie-
niu proponowanym przez Komisję Rolnictwa i Rozwoju
Wsi, wraz z przyjętymi poprawkami, zechce podnieść
rękę i nacisnąć przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał?
W głosowaniu wzięło udział 403 posłów. Za od-
dano 403 głosy, nikt nie był przeciw, nikt się nie
wstrzymał.
Stwierdzam, że Sejm uchwalił ustawę o zmianie
ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich oraz ustawy o krajowym systemie ewi-
dencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych
oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.
Proszę państwa, 10-minutowa przerwa.
Proszę Prezydium Sejmu i Konwent Seniorów.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 52
do godz. 10 min 02)
Marszałek:
Proszę państwa, wznawiam obrady.
Bardzo proszę o zajęcie miejsc.
Chciałbym państwu przekazać informację, że po
uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorów pod-
jąłem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego
o punkt: Przedstawiony przez Prezydium Sejmu pro-
jekt uchwały.
Jest to przedstawiony przez klub Lewicy projekt
uchwały, który został przyjęty w sposób formalny
w wyniku uzgodnienia wszystkich klubów, także
przez Prezydium, by wyrażał stanowisko całego par-
lamentu polskiego, całego Sejmu. (Oklaski)
W związku z tym, proszę państwa, proponuję
przyjęcie projektu uchwały przez aklamację.
Nie ma to charakteru uroczystego, więc możemy
przyjąć go na siedząco, panie pośle… (Wesołość na sali)
Dziękuję uprzejmie.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
126 Projekt uchwały w sprawie wydłużenia terminu prywatyzacji polskich stoczni
Marszałek
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 23.
porządku dziennego: Przedstawiony przez Pre-
zydium Sejmu projekt uchwały w sprawie wy-
dłużenia terminu prywatyzacji polskich stoczni
(druk nr 675).
Odczytam państwu projekt uchwały i poproszę
o przyjęcie przez aklamację.
„Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
26 czerwca 2008 r. w sprawie wydłużenia terminu
prywatyzacji polskich stoczni
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej popiera starania
pracowników polskich stoczni w sprawie wstrzyma-
nia decyzji Komisji Europejskiej o zwrocie pomocy
publicznej.
Sejm RP pragnie podkreślić społeczną wagę tej
decyzji, może ona oznaczać upadłość stoczni, a tym
samym utratę pracy przez 80 tysięcy pracowników
przemysłu stoczniowego i firm kooperujących.
Sejm RP apeluje do Komisji Europejskiej o prze-
dłużenie okresu, w którym rząd przeprowadzi proces
prywatyzacji i restrukturyzacji stoczni, w wyniku
której stocznie odzyskają stałą rentowność”.
Bardzo proszę Sejm o wyrażenie akceptacji. (Oklaski)
Stwierdzam, proszę państwa, że Sejm podjął
uchwałę w sprawie wydłużenia terminu prywatyzacji
polskich stoczni.
Proszę o zabranie głosu, w celu podziękowania,
ministra skarbu państwa pana Aleksandra Grada.
(Oklaski)
Minister Skarbu Państwa
Aleksander Grad:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym po-
dziękować Sejmowi za tę uchwałę. Myślę, że uchwała
ta na pewno nie zaszkodzi, ale pomoże. Mam dzisiaj
dobrą informację i dla Sejmu, i dla polskich stoczni,
dla naszej gospodarki. Po raz pierwszy od 4 lat został
przygotowany program restrukturyzacyjny dla każ-
dej stoczni, ale nie przez urzędników, tylko przez
samych przedsiębiorców, przez inwestorów, którzy
chcą kupić nasze polskie stocznie. W dniu dzisiejszym
zostanie przekazany do Komisji Europejskiej pro-
gram restrukturyzacji Stoczni Szczecińskiej, pro-
gram restrukturyzacji, który zakłada połączenie
Stoczni Gdańskiej i Stoczni Gdynia, i trzeci program
restrukturyzacyjny, który jest przygotowany dla
Stoczni Gdynia.
Wysoka Izbo! To ważny moment. Jestem przeko-
nany i chcę zapewnić, mimo że działamy pod presją
czasu i Komisja Europejska wyznaczyła bardzo krót-
kie terminy, że jeśli chodzi o wysłanie tego programu
restrukturyzacyjnego i negocjacje umów prywatyza-
cyjnych, gdybyśmy nawet nie uzyskali dużo dłuż-
szych terminów na negocjacje, to także w tych krót-
kich terminach rząd zdąży wynegocjować umowy
prywatyzacyjne; oczywiście o ile Komisja Europejska
pozytywnie rozpatrzy, zaakceptuje propozycje inwe-
storów, dotyczące restrukturyzacji i prowadzenia
tych stoczni w ciągu najbliższych lat tak, aby były
one w sposób trwały rentowne, abyśmy nie ponosili
obciążeń jako Skarb Państwa, podatnicy, i nie dokła-
dali do tych stoczni w nieskończoność. To pierwsza
sprawa. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
Chcę jednoznacznie powiedzieć, że mimo że dzi-
siaj jesteśmy wszyscy zgodni co do tej uchwały, to
poproszę Wysoką Izbę i pana marszałka, aby jeszcze
w lipcu odbyła się debata, aby była informacja, której
tematem będzie to, jak prywatyzowano polskie stocz-
nie w ciągu ostatnich 4 lat. (Oklaski) Jestem przeko-
nany, że wiele osób na sali, w tym nieobecny pan
premier Jarosław Kaczyński, będzie czerwony ze
wstydu. Dziękuję. (Oklaski)
Marszałek:
Proszę państwa… (Gwar na sali)
Przepraszam, proszę państwa, przyznam się, że wo-
lałbym, aby było samo podziękowanie, a nie debata.
(Głos z sali: Panie marszałku…)
Jeśli można, panie pośle, chwileczkę.
Jednocześnie chcę państwa poinformować, w związ-
ku z wnioskiem także klubu Prawa i Sprawiedliwo-
ści, że przychylam się do tego wniosku i rozpatrywanie
proponowanych trzech autopoprawek rządu do projek-
tów ustaw o instrumentach finansowych i o fundu-
szach inwestycyjnych przenoszę na następne posie-
dzenie Sejmu, tak by posłowie i kluby mogli się spo-
kojnie zapoznać z bardzo obszernymi propozycjami
zmian. To również jest decyzja, która została przyję-
ta w czasie posiedzenia Konwentu.
Pan poseł Kurski z wnioskiem formalnym, tak?
Proszę, panie pośle.
Poseł Jacek Kurski:
Chciałbym podziękować…
(Poseł Jerzy Feliks Fedorowicz: W jakim trybie?)
…panu marszałkowi za to, że umożliwił podjęcie
tej jednoczącej nas uchwały, ale jednocześnie wyrazić
ubolewanie, że zamiast gestu wsparcia i wspólnego
działania, ponad partyjnymi podziałami, pan minister
Grad wykorzystał tę mównicę do zepsucia efektu tej
uchwały i do walki politycznej w momencie, kiedy trze-
ba się jednoczyć. (Poruszenie na sali, oklaski)
(Poseł Julia Pitera: A co mówił wczoraj Kaczyński?)
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
A ja chciałbym jednak jeszcze na zakończenie podzię-
kować także wnioskodawcom. Dziękuję serdecznie.
Proszę państwa… (Gwar na sali)
Pan poseł z wnioskiem formalnym?
Proszę bardzo, panie pośle.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Poseł Stanisław Wziątek:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Są
sprawy w tym parlamencie, ale także dotyczące
wszystkich mieszkańców naszego kraju, które po-
winny nas łączyć, a nie dzielić. Niech ten przykład
interesu polskich stoczni i polskich stoczniowców
będzie jednym z wielu, który pozwoli podejmować
decyzje wspólnie, w naszym interesie; w interesie
polskiego przemysłu i polskich obywateli. Proponuję,
żebyśmy podejmowali więcej takich inicjatyw, które
pokażą, że polski parlament wznosi się ponad podzia-
ły polityczne, że jesteśmy w stanie walczyć o interesy
mieszkańców naszego kraju. Proszę o wylanie więk-
szej ilości oliwy na wzburzone morze. Nie chodzi
o wzajemne oskarżenia, ale o walkę o interesy miesz-
kańców naszego kraju.
Marszałek:
Panie pośle, jeszcze raz serdecznie dziękuję za
inicjatywę i proszę o trzymanie się formuły wniosku
formalnego.
Proszę państwa, przystąpimy do rozpatrzenia
punktu 15. porządku dziennego: Pytania w sprawach
bieżących, ale proszę pana marszałka Szmajdzińskie-
go, żeby mnie zastąpił.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 15.
porządku dziennego: Pytania w sprawach bie-
żących.
Przypominam, że postawienie pytania nie może
trwać dłużej niż 2 minuty, zaś udzielenie odpowiedzi
nie może trwać dłużej niż 6 minut. Prawo do posta-
wienia pytania dodatkowego przysługuje wyłącznie
posłowi zadającemu pytanie. Dodatkowe pytanie nie
może trwać dłużej niż 1 minutę, a uzupełniająca od-
powiedź nie może trwać dłużej niż 3 minuty. Marsza-
łek Sejmu może wyrazić zgodę na wydłużenie czasu
odpowiedzi na pytanie dodatkowe.
Pierwsze pytanie zadadzą pani poseł Beata Bu-
blewicz i pan poseł Andrzej Orzechowski z Platformy
Obywatelskiej w sprawie bezpieczeństwa na wielkich
jeziorach mazurskich. Pytanie kierowane jest do mi-
nistra spraw wewnętrznych i administracji.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Andrzej
Orzechowski.
Proszę bardzo.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Na Wielkich Jeziorach Mazurskich rozpoczął się i już
127
trwa sezon żeglarski. Średnio pływa tam jednocze-
śnie ok. 6 tys. jachtów. Zeszłoroczna tragedia po
przejściu białego szkwału nakazuje zastanowić się,
czy osoby żeglujące po wielkich jeziorach mazurskich
mają zapewnione bezpieczeństwo. Po ubiegłorocznej
tragedii doszło do konferencji w Mikołajkach z udzia-
łem służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo. Za-
częły one ze sobą współpracować i organizować
wspólne ćwiczenia. W tym sezonie zaczął działać sys-
tem powiadamiania o zagrożeniach pogodowych z sy-
gnalizacją świetlną i tablicami informacyjnymi
umieszczonymi w najważniejszych portach. Mazur-
ski WOPR dostał 8 dodatkowych etatów oraz nową
łódź ratunkową. Na Mazurach nie stacjonuje jednak
śmigłowiec ratowniczy.
Nie możemy jednak zapominać o najsłabszym
ogniwie – o ludziach. Ratownicy zwracali uwagę na
lekkomyślność żeglarzy. Już godzinę przed szkwałem
było widać, na co się zanosi, a mimo to wiele łódek
pozostawało na wodzie. Podczas akcji ratunkowej
tylko jedna wyłowiona przez WOPR osoba miała ka-
mizelkę ratunkową.
Moje pytanie brzmi: Jak administracja zamierza
wpłynąć na zwiększenie bezpieczeństwa na jezio-
rach? Być może należałoby wzmocnić wymagania
dotyczące respektowania obowiązku założenia kami-
zelek ratunkowych? Czy i kiedy na Mazurach zosta-
nie ulokowany śmigłowiec ratowniczy, jak się okazu-
je, niezbędny szczególnie latem?
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji pan
Antoni Podolski.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na
pytanie pana posła, chciałbym zaznaczyć, że kwestia
bezpieczeństwa na jeziorach mazurskich, jak również
kwestia bezpieczeństwa wszystkich osób uprawiają-
cych czynnie turystykę, jest bardzo uważnie monito-
rowana i brana pod uwagę w pracach Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych i Administracji. Pan poseł
wspomniał już w swoim wystąpieniu, że rzeczywiście
w ciągu ostatniego roku zwiększono liczbę etatów,
które finansujemy dla organizacji ochotniczych. Do-
kupiono także dodatkowy sprzęt.
Minister spraw wewnętrznych i administracji zle-
ca zadania dotyczące zapewnienia gotowości ratow-
niczej na jeziorach mazurskich – o tym obszarze
mówimy – Wodnemu Ochotniczemu Pogotowiu Ra-
tunkowemu, Mazurskiemu Wodnemu Ochotniczemu
Pogotowiu Ratunkowemu oraz Mazurskiej Służbie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
128 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych i Administracji Antoni Podolski
Ratowniczej. Na podstawie umów zawartych z tymi
stowarzyszeniami zobowiązały się one do zorganizo-
wania wodnej służby ratowniczej, niesienia pomocy
załogom jachtów, łodzi i innych jednostek pływających
oraz innym użytkownikom wód wielkich jezior.
Na realizację tych zadań przekazaliśmy w tym
roku ponad 3,5 mln zł. Myślę, że rozbicie tych środ-
ków na poszczególne organizacje jest znane. Kwestia
ta była przedstawiana w ramach prac zajmującego
się tym zespołu poselskiego.
Wydatki majątkowe poniesione na te 3 organizacje
wyniosły prawie 2 mln zł. Wydatki bieżące to 1,5 mln.
Związane są one z zapewnieniem gotowości alarmo-
wej, ciągłości służby, wynagrodzeniami, świadczenia-
mi, ubezpieczeniami, szkoleniami. Dotacje na działal-
ność inwestycyjną zostały przeznaczone na zakup
sprzętu, ekwipunku ratowniczego, łodzi, silników, po-
mostów, kombinezonów ratowniczych, środków łącz-
ności, systemów nawigacyjnych oraz na dofinansowa-
nie wyposażenia centrów ratowniczych.
Chciałbym również dodać, że w ramach możliwo-
ści, którymi dysponują minister środowiska i mini-
ster spraw wewnętrznych, jeśli chodzi o współdziała-
nie w zakresie zwalczania zagrożeń dla środowiska,
minister spraw wewnętrznych przekazał wykaz
przedsięwzięć planowanych przez organizacje ratow-
nicze do realizacji w 2008 r. w ramach środków Na-
rodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospo-
darki Wodnej. W związku z tym, że wysokość tej
kwoty przyznanej generalnie na wszystkie służby
i organizacje ratownicze podległe ministrowi spraw
wewnętrznych została w tym roku zredukowana do
2 mln zł, następny krok będzie dotyczył tego, aby ta
kwota uległa zwiększeniu. W pierwszej transzy prze-
znaczone natomiast zostały tylko 2 mln zł. Przedsta-
wiłem więc ministrowi spraw wewnętrznych premie-
rowi Schetynie propozycję – i została ona zarówno
przez niego, jak i ministra środowiska zaakceptowa-
na – aby w ramach tej kwoty w pierwszej kolejności
dofinansować wszystkie organizacje ratownicze,
w związku z czym WOPR otrzyma 880 tys. zł, a MSR
440 tys. zł na dodatkowe zakupy związane z działal-
nością dotyczącą ochrony środowiska.
Jeśli chodzi o zagrożenia związane z rozpoczyna-
jącym się sezonem wakacyjnym, w dniu 19 maja
z upoważnienia ministra spraw wewnętrznych zwró-
ciłem się do komendantów głównych służb podległych
ministrowi spraw wewnętrznych i przez niego nad-
zorowanych o wzmocnienie i tak już funkcjonującej
współpracy z organizacjami ratowniczymi w zakresie
wymiany informacji i udostępniania, co jest bardzo
istotne, informacji o lokalizacji osób zgłoszonych jako
zagubione, narażonych na utratę życia lub zdrowia.
Od 1 maja ratownicy mazurskiego WOPR, we
współpracy z jednym z operatorów komórkowych,
uruchomili system ostrzegania pogodowego. Jest on
skierowany do osób znajdujących się w portach i prze-
pływających przez śluzy. Tablice zostały zainstalo-
wane w 9 punktach na szlaku. Pierwszy sprawdzian
tego systemu miał miejsce 25 czerwca i, w naszym
przekonaniu, system sprawdził się.
Podjęliśmy także działania w zakresie nowelizacji
prawa związanego z bezpieczeństwem nad wodami.
Przygotowywane są zmiany w ustawie o kulturze
fizycznej. Reaktywowaliśmy również Radę do spraw
Ratownictwa Ochotniczego w Ministerstwie Spraw
Wewnętrznych i Administracji, której poważną część
stanowią oczywiście organizacje zajmujące się ratow-
nictwem wodnym. Razem z nimi będziemy wypraco-
wywać optymalny kształt prawa w tym zakresie. Nie
chcemy bowiem narzucać tych uregulowań z punktu
widzenia ministerstwa, ale chcemy przedyskutować
takie rozwiązania, które będą akceptowane przez
praktyków.
Chciałbym również podkreślić, że odbywają się
ćwiczenia, jeśli chodzi o omawianą kwestię. W maju
miały m.in. miejsce ćwiczenia organizowane przez
Centrum Koordynacji Ratownictwa Wodnego w Gi-
życku. Była to próbna ewakuacja pasażerów ze stat-
ku pasażerskiego.
Jeśli chodzi o śmigłowce ratownicze, to Lotnicze
Pogotowie Ratunkowe podległe ministrowi zdrowia
ma je w tej chwili w Olsztynie, Suwałkach i Białym-
stoku. Według informacji, którymi dysponujemy, i oce-
ny LPR-u, wystarczy to z punktu widzenia zapew-
niania pomocy w razie wypadku. Natomiast, jeżeli
zdaniem państwa posłów z tego regionu jest to nie-
wystarczające, to oczywiście bardzo proszę o kontakt
i wyjaśnienie tej kwestii. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Czy jest pytanie dodatkowe?
Pani poseł Beata Bublewicz, proszę bardzo.
Poseł Beata Bublewicz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Klimatolodzy,
wytrawni żeglarze, w tym również ratownicy z Ma-
zurskiej Służby Ratowniczej, którzy od 30 lat niosą
pomoc wszystkim turystom przebywającym na Szla-
ku Wielkich Jezior Mazurskich, przewidują, że po-
dobne do ubiegłorocznego zjawiska pogodowe będą
miały niestety miejsce również w przyszłości. Naj-
większą bolączką jest obecnie brak wystarczających
środków finansowych na zakup paliwa, ponieważ
sprzęt, którym dysponują, jest na dość dobrym pozio-
mie, czasami nawet na bardzo wysokim. Dlatego
chciałabym zapytać: Czy zostały zarezerwowane i prze-
kazane dodatkowe środki finansowe właśnie na za-
kup paliwa dla Mazurskiej Służby Ratowniczej?
Dziękuję bardzo.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na
dodatkowe pytanie.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ramach środ-
ków, które zostały przekazane tym organizacjom na
działalność bieżącą, są m.in. środki na zapewnienie
gotowości alarmowej i ciągłości służby. Natomiast
w takiej sytuacji, kiedy w efekcie zdarzeń, które będą
miały miejsce, te środki zostaną wyczerpane, kiedy
będziemy otrzymywali sygnały, że nie ma już środ-
ków na zakup paliwa, na dalsze akcje, to oczywiście
będziemy interweniować, natomiast w tej chwili ta-
kich sygnałów nie ma. Są środki przeznaczone
w ramach umów, które zaakceptowały te stowarzy-
szenia w celu zapewnienia gotowości. Sytuacje nad-
zwyczajne wymagają oczywiście nadzwyczajnych
kroków, również w zeszłym roku, przypomnę, prze-
znaczyliśmy dodatkowe środki. Nie wyobrażam so-
bie takiej sytuacji i na pewno nie będzie tak, że
jednostki te nie będą mogły udzielać pomocy z po-
wodu braku paliwa.
Chciałbym również przypomnieć, że na tym tere-
nie stacjonują nie tylko jednostki ochotnicze, ale rów-
nież Państwowa Straż Pożarna. Jej 45 jednostek
ratowniczo-gaśniczych dysponuje 39 łodziami moto-
rowodnymi i 24 pontonami, więc to też jest dodatko-
wa siła, która zresztą angażowała się w te akcje.
Policja też jest w razie potrzeby przygotowana do
niesienia pomocy.
Chciałbym również zaznaczyć, że staramy się,
aby środki pozyskane z Funduszu Ochrony Środo-
wiska były większe, np. aby można było dofinanso-
wać służby ministerstwa, które znajdują się na tym
terenie, i zapewnić ich większą gotowość. Nie widzę
w tej chwili takiego zagrożenia, że sprzęt nie zo-
stanie uruchomiony, dlatego że brakuje paliwa.
Trudno przekazywać wyższe środki jakby z góry,
tylko na podstawie prognoz. Natomiast jeżeli taka
sytuacja będzie miała miejsce, to oczywiście bę-
dziemy reagowali na bieżąco i starali się uruchomić
dodatkowe środki.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Panie posłanki Małgorzata Sadurska, Elżbieta
Rafalska i Teresa Wargocka z Prawa i Sprawiedli-
wości przedstawią problem pozbawienia prawa do
emerytur pomostowych różnych grup zawodo-
wych, w szczególności nauczycieli i kolejarzy. Py-
129
tania będą kierowane do ministra pracy i polityki
społecznej.
Pani poseł Małgorzata Sadurska, proszę bardzo.
Poseł Małgorzata Sadurska:
Panie Marszałku! Pani Minister! Panie i Pano-
wie Posłowie! Wszyscy wiemy, że ważnym zada-
niem, które stoi przed rządem, jest dokończenie
reformy emerytalnej, żeby z dniem 1 stycznia 2009 r.
mógł obowiązywać już nowy system. Natomiast
żeby tak się stało, Sejm musi uchwalić pewien pa-
kiet ustaw, których – jak dotąd – jeszcze w Sejmie
nie ma, mimo że już koniec czerwca. Sejm musi
uchwalić ustawy, a Zakład Ubezpieczeń Społecz-
nych musi przygotować swój system informatyczny
do wypłaty świadczeń. Wiemy, że na to potrzeba
kilku miesięcy, więc nie wiem, kiedy – jeżeli ciągle
nie ma projektów tych ustaw w Sejmie – Zakład
Ubezpieczeń Społecznych będzie mógł się do tego
przygotować.
Jednak dzisiejsze moje pytanie chciałabym poświęcić
grupom zawodowym, które zostają wykluczone, pozba-
wione prawa do emerytur pomostowych, że tak się dzie-
je, wiemy przynajmniej z doniesień medialnych.
Chciałabym dzisiaj mówić o nauczycielach i ko-
lejarzach. Dla nas jest to niezrozumiałe, tym bar-
dziej że rząd Jarosława Kaczyńskiego uznał, że
pracujący w tych zawodach powinni mieć prawo do
korzystania z emerytur pomostowych. Z przedsta-
wicielami tych zawodów, związków zawodowych
były prowadzone negocjacje, z kolejarzami zostało
nawet podpisane – bodajże 11 czerwca 2007 r. – sto-
sowne porozumienie, a w przypadku nauczycieli
uznano, że powinni oni mieć 5-letnią zniżkę w przy-
padku nauczycieli pracujących z kredą i 10-letnią
w przypadku nauczycieli pracujących w szkolnic-
twie specjalnym. Nie rozumiem więc, dlaczego teraz
minister Boni zastanawia się, czy w ogóle przyzna-
wać jakieś zniżki, jeśli chodzi o wiek emerytalny.
Dlatego chciałabym zapytać panią minister: Dlacze-
go w czasie prac nad projektami ustaw o emerytu-
rach pomostowych Ministerstwo Pracy i Polityki
Społecznej nie korzysta z dorobku, jaki pozostawił
rząd pana premiera Kaczyńskiego? Czy nie lepiej
teraz z niego skorzystać, niż ciągle negocjować, zaj-
mować się tymi sprawami, rozwiązywać spory?
Mam jeszcze jedno pytanie: Jeżeli pani minister
powie, że będą brane pod uwagę kryteria medycz-
ne, to czy nie uważa pani, że w wypadku akurat
tych zawodów – nauczycieli i kolejarzy – kryterium
medyczne bierze się pod uwagę? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Pracy i Polityki Społecznej pani Agnieszka
Chłoń-Domińczak.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
130 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Pani Poseł!
Po pierwsze, chciałabym powiedzieć: dwie ustawy.
Ustawa, która dotyczy korelacji systemu rent i syste-
mu emerytalnego, a także ustawa o emeryturach
kapitałowych zostały przyjęte przez rząd i skierowa-
ne do Sejmu, oczekują w tym momencie na rozpoczę-
cie prac w Sejmie, tak że mam nadzieję, że jak naj-
szybciej te prace się rozpoczną.
Jeżeli chodzi o ustawę o emeryturach pomosto-
wych, to jest ona na etapie rozmów z partnerami
społecznymi. Tutaj, po pierwsze, chciałabym wyrazić
pewne zdziwienie. Jeżeli państwo uważają, że doro-
bek rządu PiS-u w tym zakresie był na tyle duży, iż
jest to projekt, który powinien być rozpatrywany, to
dlaczego nie został on skierowany jako projekt posel-
ski do laski marszałkowskiej, bo taką metodę pań-
stwo stosują w przypadku innych ustaw, więc w przy-
padku tej ustawy też można by ją zastosować.
Natomiast jeżeli chodzi o tę ustawę, to wiadomo,
że jest to ustawa bardzo trudna ze względów społecz-
nych i wymaga konsultacji i rozmów głównie z part-
nerami społecznymi. Nad projektem, który został
skierowany do konsultacji społecznych, obraduje Ko-
misja Trójstronna. Uwzględniono w nim cały 10-let-
ni dorobek – można powiedzieć, że ustawa dotycząca
emerytur pomostowych ma swoją historię – zarówno
rządu PiS-u i Jarosława Kaczyńskiego, jak i dorobek
rządów SLD i Marka Belki, którego projekt też został
wtedy skierowany, przypomnę, do konsultacji spo-
łecznych. Niestety żaden z poprzednich rządów nie
skierował projektu do laski marszałkowskiej. Także
w przypadku rządu Jarosława Kaczyńskiego projekt
został wysłany do konsultacji, odbywały się rozmowy
w Komisji Trójstronnej, projekt przyjął komitet Rady
Ministrów, ale nie został on skierowany do Rady Mi-
nistrów, pomimo że konsultacje nad nim skończyły
się na tyle wcześnie, iż jeszcze przed decyzją o roz-
wiązaniu parlamentu teoretycznie można było go
skierować.
Należy zaznaczyć, że projekt przygotowany przez
rząd Prawa i Sprawiedliwości miał podstawową
wadę: w ogóle nie miał określonego zakresu podmio-
towego. Tam nie było powiedziane, kto będzie miał
prawo do emerytury pomostowej, w związku z tym
trudno nam się odnieść w tym momencie do stwier-
dzenia, że jakieś grupy były uwzględnione, bo tych
grup po prostu co do zasady nie było. Faktycznie
w tej sprawie zostało podpisane porozumienie z ko-
lejarzami, ale kwestia dotycząca nauczycieli nigdy
nie zakończyła się porozumieniem. Wiceminister
pracy, który brał udział w pracach zespołu Komisji
Trójstronnej, w momencie ustalania definicji nie
miał pełnomocnictwa do podpisania jakiegokolwiek
porozumienia, więc nic w tej sprawie nie zostało
podpisane.
Odnosząc się teraz do meritum, czyli do kwestii
związanych z nauczycielami i kolejarzami, to w swo-
ich pracach staramy się korzystać z dorobku eksper-
tów medycyny pracy, z wszystkich analiz i badań
dotyczących kryteriów medycznych, które zostały
przez cały ten okres, a szczególnie w ostatnich latach
wykonane. Centralny Instytut Ochrony Pracy prze-
prowadził badania poświęcone problemowi psycholo-
gicznego wsparcia dla pracowników dotkniętych
negatywnymi skutkami stresów w pracy, w tym tak-
że nauczycieli. Z przeprowadzonych badań wynika,
że obciążenie nauczycieli związane jest z takimi ce-
chami pracy, jak: wysokie wymagania intelektualne,
etyczne, moralne, emocjonalne, brak równowagi mię-
dzy wkładem pracy a nagrodą w postaci wynagro-
dzenia, znacząca niejasność roli zawodowej, ograni-
czona kontrola w pracy w zakresie długofalowego
planowania, wyboru metod realizacji zadań oraz
tempa pracy, co związane jest z modyfikacjami pro-
gramów, niedofinansowanie szkół, niedostateczne
wsparcie społeczne ze strony zwierzchników oraz
rodziców i wychowawców, niedostateczne wspieranie
rozwoju zawodowego i osobistego.
Z tych badań wynika jednak, że brak jest mery-
torycznych podstaw do kwalifikowania zawodu na-
uczyciela jako uprawniającego do wcześniejszej
emerytury. Raport komisji ekspertów medycy pra-
cy z 2006 r. też jest bardzo niejednoznaczny. Miano-
wicie czytamy w nim, że w odniesieniu do nauczycie-
li, personelu medycznego, pracowników pełniących
służbę, a także kaskaderów, akrobatów i treserów
trudno znaleźć obiektywny i wiarygodny wskaźnik
obniżenia zdolności do wykonywania prac. W tym
przypadku najważniejsze jest osobiste odczucie nie-
możności sprostania wysokim wymaganiom związa-
nym z wykonywaną pracą. Dlatego ci pracownicy
powinni mieć możliwość przejścia na emeryturę 5 lat
wcześniej i podjęcia decyzji o zaprzestaniu kontynu-
acji pracy zawodowej.
Tak że, krótko mówiąc, nie znajdujemy – wspólnie
z ekspertami – na obecnym etapie żadnego uzasad-
nienia, by grupa nauczycieli miała być objęta rozwią-
zaniami dotyczącymi emerytur pomostowych. Oczy-
wiście cały czas rozmawiamy w Komisji Trójstronnej,
konsultujemy się z partnerami społecznymi, wyko-
rzystujemy dorobek ekspertów medycyny pracy. Bio-
rą w tym udział eksperci zarówno z Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy, z instytutów medycyny
pracy, jak i ze związków. Staramy się brać pod uwagę
wszelkie możliwe uzasadnienia i uwzględniać w prze-
pisach dotyczących emerytur pomostowych zawody,
gdzie wykonuje się pracę w szczególnych warunkach
i w szczególnym charakterze.
Ustawa o emeryturach pomostowych obejmuje
kolejarzy, których praca jest związana z ochroną bez-
pieczeństwa publicznego – jest to praca w szczegól-
nym charakterze. Chodzi tu o maszynistów pojazdów
trakcyjnych w transporcie publicznym i pracowni-
ków zatrudnionych bezpośrednio przy ustawianiu
drogi pociągu. Są to takie osoby, jak dyżurni ruchu,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak
maszyniści instruktorzy, maszyniści pojazdów trak-
cyjnych, maszyniści wieloczynnościowych i ciężkich
maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej
sieci trakcyjnej, nastawniczy, pomocnicy maszyni-
stów pojazdów trakcyjnych. Tak że te osoby są objęte
omawianymi przepisami. (Dzwonek) Do prac w szcze-
gólnym charakterze zaliczamy także te wykonywane
przez monterów napowietrznych linii elektroenerge-
tycznych, którzy wykonują zadania bezpośrednio przy
usuwaniu awarii. Pozostałe osoby zatrudnione na ko-
lei, np. przy sprzedaży biletów, zgodnie z przyjętymi
na obecnym etapie definicjami nie będą objęte emery-
turami pomostowymi, chociaż rozmowy się toczą.
Projekt ustawy o emeryturach pomostowych zo-
stanie skierowany do Wysokiej Izby w sierpniu, czyli
zgodnie z harmonogramem. Nie widzimy żadnych
problemów we wdrożeniu tego systemu od 1 stycznia
2009 r., także z perspektywy ZUS. Jesteśmy na bie-
żąco w kontakcie z Zakładem Ubezpieczeń Społecz-
nych, wszystkie prace przygotowawcze będą wyko-
nane w terminie, tak żeby móc to zrealizować.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie dodatkowe, pani poseł Elżbieta Rafalska.
Poseł Elżbieta Rafalska:
Pani minister, niewątpliwie jest to bardzo trudna
ustawa, mamy tego świadomość. 900 tys. osób straci
uprawnienia do wcześniejszej emerytury. To bardzo
poważna regulacja. Prosiłabym o uszczegółowienie
harmonogramu prac nad nią, o podanie, kiedy pań-
stwo przewidujecie przyjęcie jej ustawy przez Radę
Ministrów i skierowanie do parlamentu, oraz o bliższe
informacje, jak przebiegają prace w zespole do spraw
ubezpieczeń społecznych Komisji Trójstronnej.
Proszę też powiedzieć, czy wykaz prac jest już
zamknięty, czy w dalszym ciągu jest uzupełniany.
Myślę, że to jest kluczowe. W naszej ocenie jednak
jest tu zwłoka, bardzo trudno będzie przyjąć tę usta-
wę, przed wakacjami będzie to niemożliwe. (Dzwo-
nek) Proszę powiedzieć, czy rząd bierze pod uwagę
możliwość wydłużenia o rok obowiązywania dotych-
czasowych zasad przechodzenia na wcześniejszą eme-
ryturę. Jest to bardzo ważne dla tych, którzy mogą
stracić te uprawnienia.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę, pani minister, o udzielenie odpowiedzi.
131
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak:
Prace nad ustawą o emeryturach pomostowych
toczą się dwutorowo. To znaczy po dyskusji w Komi-
sji Trójstronnej projekt został ponownie skierowany
do konsultacji społecznych w trybie ustawy o związ-
kach zawodowych. Było to w zeszłym tygodniu, bo-
dajże 19 czerwca, w związku z tym tryb konsultacji
społecznych kończy się 19 lipca. Jednocześnie cały
czas trwają rozmowy w zespole Komisji Trójstronnej.
Do tej pory odbyliśmy pięć spotkań poświęconych
emeryturom pomostowym, kolejne mamy dzisiaj i ju-
tro, mam nadzieję, że się nie spóźnię. Mamy nadzie-
ję zakończyć większość dyskusji, które dotyczą eme-
rytur pomostowych.
Udało nam się uzgodnić wstępnie początek defi-
nicji pracy w szczególnym charakterze, w szczegól-
nych warunkach, przy czym zostaje ona rozszerzona
o katalog czynników ryzyka, które uprawniają do
takiego zakwalifikowania zawodu. W ubiegłym tygo-
dniu obradowali eksperci medycy pracy, którzy ana-
lizowali listę czynników określonych w raporcie ze-
społu ekspertów z 2006 r., a także dodatkową listę
11 czynników ryzyka zgłoszonych w trakcie dyskusji
w zespole Komisji Trójstronnej. Rekomendacja zespo-
łu ekspertów, która została przedstawiona zespołowi
do spraw ubezpieczeń społecznych, uwzględnia kilka
dodatkowych czynników. Jeszcze przed tymi spotka-
niami zostało ustalone, że czynnikiem ryzyka jest
praca w niskich temperaturach. Doszła do tego rów-
nież – według rekomendacji – praca w warunkach
podwyższonego ciśnienia i w ekstremalnej pozycji
ciała, co oznacza rozszerzenie katalogu o osoby, któ-
re pracują w chłodniach, przy suchym lodzie, w ko-
morach hiperbarycznych, personel lotniczy, to znaczy
stewardów i stewardesy, oraz o osoby, które pracują
w rurach, cysternach, podwójnych dnach statku. To
są osoby, które na skutek rekomendacji ekspertów
potencjalnie dojdą do tej grupy. Jeszcze trzeba oczy-
wiście uwzględnić dyskusje, które będziemy odbywać
w zespole i w Komisji Trójstronnej.
To pokazuję pewną filozofię. Staramy się przede
wszystkim opierać na kryteriach medycznych, na
wiedzy eksperckiej, która jest dla nas podstawowym
wyznacznikiem tego, kto powinien, a kto nie powi-
nien mieć prawa do emerytury pomostowej. To jest
także zgodne z tym, co ostatnio orzekł Trybunał
Konstytucyjny, który stwierdził, że po 25 latach, któ-
re minęły od rozporządzenia z 1983 r., trzeba na
nowo zdefiniować pracę w szczególnych warunkach
i w szczególnym charakterze. Bo jednak charakter
pracy, sposób jej wykonywania, warunki i technolo-
gie zmieniły się na tyle mocno, że takie nowe zdefi-
niowanie jest konieczne do tego, by faktycznie eme-
rytury pomostowe obejmowały te osoby, które abso-
lutnie tego potrzebują. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
A przedłużenie na obecnym etapie nie wchodzi
w grę, ponieważ konsultacje kończą się w lipcu, w sierp-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
132 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak
niu rząd przyjmie ustawę, w związku z tym będzie ona
w parlamencie na początku września. Wydaje nam się,
że to jest czas, który pozwoli Wysokiej Izbie pochylić
się nad tą ustawą bez konieczności przedłużania o rok
obowiązywania dotychczasowych przepisów.
Przypomnę, że to jest bardzo kosztowne rozwią-
zanie. Przesunięcie o rok możliwości korzystania
z wcześniejszych emerytur na zasadach określonych
w obecnych przepisach to wydatek rzędu 1,5 mld
w pierwszym roku obowiązywania i ponad 2 mld
w drugim. Potem jeszcze przez wiele, wiele lat bę-
dzie skutek ciągniony. Tak że to też musimy mieć
na uwadze.
Jeżeli mamy rozwiązanie, które, mam nadzieję,
w dużej mierze będzie oparte na porozumieniu spo-
łecznym, to warto je wprowadzić i nie przedłużać
obowiązywania tych rozwiązań, zwłaszcza że od
przyszłego roku wchodzi system emerytur oblicza-
nych według nowych zasad. I to jest dobry moment,
żeby emerytury pomostowe weszły w życie jako ele-
ment tego nowego systemu. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Posłowie Stanisław Stec, Anita Błochowiak i Wa-
cław Martyniuk z klubu Lewica chcą przedstawić
problem przyczyn niepodejmowania decyzji o obniże-
niu stawki podatku akcyzowego na olej napędowy
oraz benzynę. Pytanie kierowane jest do prezesa
Rady Ministrów.
Proszę o zabranie głosu pana posła Stanisława
Steca.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Od kilku tygo-
dni na stacjach benzynowych i w hurtowniach ceny
benzyny i oleju napędowego są bardzo wysokie, się-
gają już 4,99, czyli brakuje 1 gr do przekroczenia
stawki 5 zł za litr. Jest to cena przed dużym zapotrze-
bowaniem na paliwa w związku ze żniwami oraz
w związku z wakacjami; mam na myśli zapotrzebo-
wanie ze strony ludności. Odpowiadając pod koniec
maja na to pytanie, przedstawiciel Ministerstwa Fi-
nansów stwierdził, że nie ma możliwości obniżenia
akcyzy, bo są zaplanowane wpływy do budżetu. Inne
stanowisko przedstawiał wicepremier Pawlak, bar-
dziej zbliżone do realiów, do rzeczywistości. Ponieważ
cena paliw jest znacząco wyższa od przewidywanej
na początku roku, to są wyższe wpływy z tytułu VAT
i można spokojnie obniżyć cenę, uzgadniając z rafi-
neriami – co już potwierdził Lotos – żeby to wpłynę-
ło na obniżenie ceny również w hurtowniach. A za-
tem można spokojnie obniżyć stawkę akcyzy.
Zresztą pan minister Rostowski, gdy przedsta-
wiał założenia budżetu na rok 2009, stwierdził, że
wpływy budżetowe w 2008 r. będą przekroczone o 3
mld zł, więc nie ma obawy o budżet państwa. Poza
tym na koniec roku 2007 zaległości z tytułu wpłat
z akcyzy wynoszą 3,9 mld zł, więc gdyby tutaj trochę
poprawić ściągalność, to można by to wyrównać i jest
pełna podstawa do obniżenia stawek akcyzy. Dlacze-
go państwo tego nie podejmujecie?
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli, z upoważnienia prezesa Rady
Ministrów, podsekretarz stanu w Ministerstwie Fi-
nansów pan Jacek Dominik.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na tej
sali w ciągu ostatnich kilku tygodni już wielokrotnie
podejmowano dyskusję na temat możliwości ewentu-
alnej obniżki akcyzy na paliwa płynne, a tak napraw-
dę dyskusja powinna się toczyć nad tym, w jaki spo-
sób można wpłynąć na cenę paliwa na stacjach ben-
zynowych, bo to jest problem. To nie jest problem
składowych ceny, tylko to jest problem, jak zareago-
wać na rosnące ceny paliw generalnie na świecie. Nie
chcę przywoływać już wcześniej przedstawianych
tutaj argumentów i podawać już wcześniej przedsta-
wianych informacji na temat naszych zobowiązań
unijnych, jeżeli chodzi o traktat akcesyjny czy wyso-
kości stawki akcyzy w Polsce, bo to wszystko pań-
stwu jest znane. Natomiast chciałbym zwrócić uwa-
gę, że obecnie toczy się taka debata na całym świecie,
nie tylko w Polsce, i pewne elementy stają się coraz
bardziej jasne czy jest coraz większa zgoda co do pew-
nych elementów.
Chciałbym przede wszystkim wskazać, że dysku-
sja na temat cen paliw, cen ropy naftowej w ostatnich
kilku tygodniach toczyła się zarówno na posiedzeniu
rady ministrów finansów w Brukseli, jak i parę dni
temu na posiedzeniu Rady Europejskiej, na poziomie
szefów państw i rządów. Oba gremia były w tym za-
kresie zgodne. Otóż w tej chwili należy unikać ru-
chów fiskalnych, które zostały uznane za działania
utrudniające zmiany strukturalne i dostosowanie się
gospodarki do sytuacji, jaka obecnie panuje na ryn-
kach paliw. Uznano je za mało efektywne i przede
wszystkim niedające pożądanych efektów. Wskazano
– i to są konkluzje Rady Europejskiej, pkt 37 – że
w celu przeciwdziałania rosnącym cenom paliw moż-
na zastosować środki krótkoterminowe, które są
bezpośrednio skierowane do najbardziej narażonych
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik
grup społecznych. To jest bardzo istotne. Jeżeli mamy
oddziaływać i osłonić kogoś, to tylko najbiedniejsze
grupy społeczne, najbardziej narażone, dotknięte
wysokimi cenami paliw. Jeśli chodzi o takie działa-
nia, jest zgoda, że coś takiego niektóre państwa
członkowskie mogą zastosować. Ale następne zdanie
od razu mówi, że należy powstrzymać się od działań
fiskalnych, które uznano za działania mające nie-
wielki bądź praktycznie żaden pozytywny wpływ na
ostateczne ceny paliw na stacjach i powodujące tylko
i wyłącznie destabilizację całego sektora. Jednocze-
śnie Rada Europejska zobowiązała przyszłą prezy-
dencję, czyli prezydencję francuską, aby w porozu-
mieniu z Komisją Europejską przeanalizowała moż-
liwości zastosowania różnych rozwiązań, które dłu-
gofalowo będą umożliwiały reagowanie na podwyż-
szone ceny paliw. Taki raport ma być przedstawiony
w październiku.
A zatem w tej chwili jest jednomyślność: żadne
z państw członkowskich Unii Europejskiej, mimo że
mają ten sam problem co Polska, nie zdecydowało się
na ruchy fiskalne. Ministrowie finansów w tym za-
kresie byli praktycznie zgodni, że to nie jest ta droga,
to nam nic nie daje. Jednocześnie w trakcie dyskusji
w Ecofinie większość wskazała, że jeśli chodzi o obec-
ne wpływy do ich budżetów, nie zaobserwowano żad-
nych dodatkowych wpływów związanych z wysoką
ceną paliwa. To się wcale nie przełożyło nikomu na
wyższe wpływy budżetowe. Wypowiadali się w tym
zakresie przedstawiciele państw, które mają bardzo
wysoką ściągalność podatków, typu Holandia, Wiel-
ka Brytania. Oni wszyscy to zauważyli. To samo do-
tyczy Polski. My też, uwzględniając nasze najnowsze
informacje, nie widzimy zwiększonych wpływów ani
w zakresie podatku akcyzowego, ani w zakresie po-
datku VAT z tytułu zwiększonej ceny paliw. W związ-
ku z tym co do możliwości zareagowania poprzez
zmianę stawek podatku bądź akcyzowego, bądź VAT-
-owskiego na ostateczną cenę paliwa na stacjach jest
zgoda, że jest ona znikoma.
Chciałbym państwu również przedstawić pewne
dane, które potwierdzają, że udział stawki akcyzo-
wej i VAT-owskiej w cenie paliwa nie przekłada się
na jego ostateczną cenę. Jest kilka państw człon-
kowskich, które mają zbliżoną strukturę, łącznie ze
zbliżoną zamożnością swoich obywateli bądź nawet
wyższą, i które stosują akcyzy na paliwo wyższe niż
akcyza, którą stosuje Polska, VAT wyższy niż polski
czy zbliżony do polskiego – bo różnica jest rzędu 1%,
więc jest ona niewielka – natomiast mają znacząco
niższe ceny paliw na stacjach. To są oficjalne dane
z Komisji Europejskiej. I to są takie państwa jak
Słowenia, Irlandia, Węgry, już nie mówiąc o paru
innych krajach typu Austria, która ma ceny paliw
bardzo zbliżone do naszych, a ma zasadniczo wyższe
stawki podatkowe. To jest tylko przykład na to, że
ani akcyza, ani VAT nie są decydującymi elementa-
133
mi. O tym, z jakiego powodu cena jest taka, a nie
inna, decyduje jeszcze jakiś inny element. (Dzwonek)
To, o czym państwu mówię, to są dane z połowy
czerwca tego roku, czyli z okresu, kiedy wszystkie
te państwa zaopatrują się na rynkach międzynaro-
dowych w surowiec, a mimo wszystko, mimo stoso-
wania wyższych obciążeń fiskalnych, u nich ceny są
niższe. A zatem teza, że samo obciążenie fiskalne
jest decydującym elementem podnoszącym ceny pa-
liw, jest nieprawdziwa. Jest jeszcze jakiś inny czyn-
nik, pozafiskalny, który decyduje faktycznie o ce-
nach paliw na rynkach.
Tak że minister finansów w tej chwili bardzo
szczegółowo analizuje wzrost cen paliw na rynku
międzynarodowym, sytuację budżetową i wzrost cen
paliw w Polsce, jak również poszukuje instrumentu,
który skutecznie może wpłynąć na cenę paliwa na
stacjach. Natomiast jest pełna zgoda co do tego, że
akcyza nie jest tym instrumentem. I to nie jest tylko
przekonanie naszego, polskiego ministra finansów,
ale to jest powszechne przekonanie w Unii Europej-
skiej. Żaden z 27 ministrów finansów nie zdecydował
się na ten krok. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie dodatkowe – pan poseł Stanisław Stec.
Poseł Stanisław Stec:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie ministrze, muszę powiedzieć, że pan mnie
zaszokował, mówiąc, że są inne czynniki w naszym
kraju, które mają wpływ na cenę ropy naftowej czy
cenę benzyny, poza akcyzą i VAT-em. Przecież VAT
u nas jest jednym z najwyższych. Jeżeli naliczam
VAT od 3,80 i od 4,20, to jest różnica w wielkości.
Natomiast państwo macie do dyspozycji urzędy kon-
troli skarbowej. Dlaczego więc w Lotosie i Orlenie już
nie pracują te urzędy i nie sprawdzają struktury
ceny? Przecież Lotos to jest spółka Skarbu Państwa,
a na Orlen macie wpływ, bo macie ludzi w radzie
nadzorczej. Dlaczego więc się tym od razu nie zajmie-
cie i nie przedstawi pan konkretnej propozycji?
Druga rzecz: Rolnicy mają w tej chwili żniwa i mają
kupować olej po 4,80. Jeżeli nie chcecie obniżyć ak-
cyzy, to podwyższcie cenę zwrotu rolnikom dopłaty
do paliwa, żeby im trochę zrekompensować. Bo in-
aczej będą jeździć na oleju opałowym i to obniży
wasze wpływy w ogóle do budżetu. Zmuszacie rol-
ników do tego, żeby dopuszczali się przestępstwa.
Po co? (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę bardzo, panie ministrze.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
134 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Dominik:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Chciałbym sprostować. Po pierwsze, nie mówiłem,
że u nas tylko to funkcjonuje, są jeszcze inne czynni-
ki wpływające na ostateczną cenę.
(Poseł Romuald Ajchler: Ale niewykorzystane,
panie ministrze.)
W każdym państwie członkowskim struktura fi-
skalna jest taka sama, a mimo że są różne stawki,
ceny na stacjach benzynowych są różne. Wyższa ak-
cyza czy wyższy VAT wcale nie powodują, że cena
paliwa musi być wyższa – wręcz przeciwnie, dane
pokazują, że mimo wyższych obciążeń fiskalnych
można utrzymać dużo niższe ceny paliwa. O cenie
paliwa nie decyduje rząd, tylko sprzedawca. Tutaj
więc należy rozmawiać. Państwo zarzucacie, dlacze-
go rząd nie interweniuje w spółkach prawa handlo-
wego, które rządzą się, na podstawie kodeksu han-
dlowego, swoimi zasadami. W jaki sposób można
zmuszać spółki prawa handlowego, aby prowadziły
taką, a nie inną politykę cenową, jeżeli ona jest zgod-
na z prawem?
(Poseł Henryk Gołębiewski: Kto rady nadzorcze
powołuje?)
Każda rada nadzorcza zobowiązana jest do prze-
strzegania Kodeksu handlowego i ma przede wszyst-
kim działać na korzyść spółki, a generowanie zysku
jest działaniem na korzyść spółki...
(Poseł Stanisław Stec: A urząd antymonopolowy?)
...w związku z tym ja nie widzę możliwości, żeby
w jakikolwiek sposób rząd interweniował, i nie jest
to celowe, żeby rząd interweniował w spółkach prawa
handlowego.
Jeżeli chodzi o rolników i kwestię podwyższenia
zwrotów akcyzy od zakupionego paliwa rolniczego,
to, jak pamiętam dane z zeszłego roku, zaintereso-
wanie rolników tą formą wsparcia było niezbyt duże.
Środki, które były przekazane na ten cel, na ogół
nigdy nie były wykorzystywane, nie było odpowied-
niej ilości wniosków rolników, aby zainteresować się
tym problemem. A więc tutaj jest pytanie, czy rolnicy
oczekują tego typu wsparcia i w jakim zakresie z tego
korzystają. Ale to dotyczy jakby kompletnie innej
dyskusji na temat całej formy wsparcia rolnictwa.
Natomiast...
(Poseł Romuald Ajchler: Bo rolnicy jeżdżą na ole-
ju opałowym, panie ministrze!)
Panie pośle, przepraszam, jeżeli ktoś chce naruszać
prawo, to nie wiem, czy akurat w ten sposób powinni-
śmy go zachęcać do tego, żeby nie naruszał prawa.
(Poseł Romuald Ajchler: Podnieście dopłaty i bę-
dzie wszystko dobrze.)
W każdym układzie jest to naruszenie prawa.
I rząd nie powinien sankcjonować tego poprzez
zwiększanie dopłat tylko dlatego, że ktoś postanowił
naruszać prawo. Tak że w tej chwili ewidentne na
podstawie wszelkich dostępnych danych, międzyna-
rodowych i krajowych, jest to, że ani akcyza, ani VAT
nie jest tym czynnikiem, który jest w stanie wpłynąć
na cenę ostateczną na stacjach benzynowych. Co wię-
cej, nieprawdą jest, że Polska ma najwyższy VAT
w Unii Europejskiej czy jeden z najwyższych – jest to
średnia stawka w tej chwili stosowana przez państwa
członkowskie. Niższe stawki oscylują w granicach
19%, najwyższe stosowane przez kilka państw człon-
kowskich to są stawki rzędu 25%. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Jedno wrażenie na pewno powstało – wrażenie
bezradności... (Oklaski)
(Poseł Romuald Ajchler: Tak jest.)
Poseł Ewa Kierzkowska i Mieczysław Kasprzak
z Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie prac
nad projektem ustawy o emeryturach pomostowych
– do ministra pracy i polityki społecznej.
Pani poseł Kierzkowska.
Poseł Ewa Kierzkowska:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Pani Minister! Rozwiązania
zawarte w projekcie ustawy o emeryturach pomosto-
wych, o których już pani dzisiaj sporo powiedziała,
od wielu miesięcy są przedmiotem zainteresowania
wielu środowisk zawodowych. Niektóre z nich już
protestują, inne zapowiadają protesty przeciw plano-
wanym zmianom w zakresie przechodzenia na wcze-
śniejszą emeryturę. W minionym tygodniu byliśmy
świadkami protestów ulicznych w Warszawie. Spra-
wa jest drażliwa społecznie, gdyż przy nowej regula-
cji prawnej część osób, którym obecne przepisy to
zapewniały, nie będzie mogła skorzystać z wcześniej-
szej emerytury.
Z doniesień medialnych wynika, że 19 czerwca
projekt stosownej ustawy został formalnie skierowa-
ny do konsultacji społecznych. Nie jest to jednak po-
czątek tych konsultacji, bo wiem, że propozycje te
były już dyskutowane w komisji trójstronnej, gdzie
swoje oczekiwania prezentowali przedstawiciele i związ-
ków zawodowych i pracodawców. Nie jest więc tak,
że dopiero teraz partnerzy społeczni dowiedzą się
o proponowanych rozwiązaniach. Trzeba zauważyć,
że materia ujęta w projekcie ustawy jest niełatwa,
czego najlepszym dowodem jest to, o czym pani już
była uprzejma wspomnieć, pani minister, że poprzed-
nie rządy nie potrafiły się z nią uporać.
Ponieważ, jak już mówiłam, projekt ten był przed-
miotem debaty w komisji trójstronnej, ja prosiłabym
panią minister o poinformowanie Wysokiej Izby, jak
przebiegały konsultacje w komisji, oraz o odpowiedź
na pytanie, jakie były oczekiwania partnerów spo-
łecznych i w jakim zakresie dokument skierowany do
konsultacji społecznych uwzględnia zmiany uzgod-
nione w komisji trójstronnej. Dziękuję. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Ponownie odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pani
Agnieszka Chłoń-Domińczak.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Już dużo
dzisiaj o emeryturach pomostowych mówiłam, teraz
powiem trochę o tym, jak wyglądał cały proces kon-
sultacji społecznych.
Projekt ustawy został pierwotnie skierowany 13
maja do uzgodnień międzyresortowych oraz do kon-
sultacji społecznych ze związkami zawodowymi oraz
z organizacjami pracodawców. Jednocześnie założe-
nia projektu w ramach porozumienia w najważniej-
szych sprawach społeczno-gospodarczych, zawarte
w pakiecie „Solidarność pokoleń. Działania na rzecz
zwiększenia aktywizacji zawodowej osób po 50. roku
życia”, zostały wcześniej przedstawione też partne-
rom społecznym i skierowane do konsultacji.
Partnerzy w komisji trójstronnej – głównie strona
związkowa – uznali, iż projekt ustawy o emeryturach
pomostowych powinien być najpierw przedmiotem
dyskusji w komisji trójstronnej, a potem zostać skie-
rowany do konsultacji. 21 maja prezydium komisji
trójstronnej ustaliło, że do dnia 10 czerwca połączone
Zespoły: do Spraw Ubezpieczeń Społecznych oraz do
Spraw Polityki Gospodarczej i Rynku Pracy powinny
zakończyć prace nad projektem ustawy o emerytu-
rach pomostowych i że minister pracy i polityki spo-
łecznej przekaże, nie wcześniej niż 16 czerwca, pro-
jekt ustawy do konsultacji.
Jednocześnie na spotkaniu komisji trójstronnej
2 czerwca strona związkowa przedstawiła stanowi-
sko, iż nawet jeżeli dyskusje w komisji trójstronnej
się nie zakończą do 10 czerwca, to rząd może po 16
czerwca wysłać projekt ustawy do konsultacji i z tej
możliwości skorzystaliśmy. Są to faktycznie bardzo
trudne rozmowy, one się toczą. Do tej pory omawia-
liśmy w komisji trójstronnej głównie kwestie defini-
cji, czyli skupiliśmy się na zakresie podmiotowym
ustawy, definicji prac w szczególnych warunkach,
prac o szczególnym charakterze i również na tym,
jakie osoby ze względu na rok urodzenia powinny być
objęte tymi rozwiązaniami. Udało nam się uzgodnić,
jak już mówiłam, wstępnie początek definicji prac
w szczególnych warunkach, dyskutujemy nad listą
czynników ryzyka, które są integralnym elementem
tej definicji. I to jest jeszcze ten element, nad którym
prace po wstępnej dyskusji, po pracy ekspertów
w dziedzinie medycyny pracy, powinny zostać na ra-
zie zamknięte, ponieważ sposób pracy tych eksper-
tów był przedmiotem dosyć ożywionej dyskusji. Wczo-
raj na spotkaniu Zespołu do Spraw Ubezpieczeń
135
Społecznych, stwierdziliśmy, że chwilkę zastanowi-
my się nad tym, jak dalej tę kwestię rozwiązywać, bo
doszło tu jakby do pata.
Natomiast dzisiaj będziemy omawiać definicję
pracy o szczególnym charakterze, jak również kwe-
stie dotyczące zakresu przedmiotowego ustawy, czy-
li tego, w jaki sposób mają być liczone emerytury,
w jaki sposób ma się odbywać ich finansowanie, oraz
kwestie dotyczące Funduszu Emerytur Pomosto-
wych, czyli te wszystkie kwestie. Spotkanie mamy
także jutro. Na bieżąco ustalamy to, o czym będziemy
mówić, bo to zależy od tego, ile uda nam się omówić
poprzednich kwestii. Tak jak mówiłam, korzystamy
też z ekspertyz ekspertów medycyny pracy. Tutaj na
bieżąco pracujemy z prof. Koradecką z Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy, która bierze udział w spo-
tkaniach zespołów komisji trójstronnej. Brała też
w nich udział i wspomagała nas pani prof. Teresa
Makowiec-Dąbrowska, która była przewodniczącą
zespołu ekspertów medycyny pracy w 2006 r. W pra-
cach bierze udział pani dr Bortkiewicz, która jest
ekspertem strony związkowej i też brała udział
w pracach w 2006 r. Pani dr Bortkiewicz pracuje
w Instytucie Medycyny Pracy w Łodzi. Tak więc sta-
ramy się te czynniki ryzyka w jak najlepszy sposób
dodefiniować.
Projekt ustawy, który 19 czerwca został skiero-
wany ponownie do konsultacji, uwzględnia to, co do-
tychczas udało się wypracować, a także uwagi zgło-
szone w trybie konsultacji międzyresortowych do
projektu, który został przedstawiony 21 maja, oraz
inne uwagi, jakie wpłynęły do tej pory do resortu.
Tak że to jest szereg zmian legislacyjnych, doprecy-
zowujących.
Co jest najważniejsze w porównaniu z wersją z 13
maja? Obecny projekt zawiera zmodyfikowaną defi-
nicję prac w szczególnych warunkach oraz katalog
czynników ryzyka w szczególnych warunkach pracy.
To jest już definicja, co do której zostało osiągnięte
wstępne porozumienie. W związku z tym został tak-
że zmodyfikowany wykaz prac w szczególnych wa-
runkach. W szczególności usunęliśmy tu pewną nie-
zręczność, mianowicie w pracach bezpośrednio przy
przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali lub
ich wzbogacania oraz pracach udostępniających lub
eksploatacyjnych związanych z urabianiem minera-
łów skalnych usunięto stwierdzenie: bez prac wyko-
nywanych w górnictwie, ponieważ to zawężało dodat-
kowo katalog osób objętych emeryturami pomosto-
wymi, np. nie uwzględniając osób, które pracują przy
przeróbce węgla, które powinny mieć prawo do eme-
rytury pomostowej, a nie mają prawa do emerytury
górniczej. Usunęliśmy to, żeby nie było wątpliwości,
że te osoby mogą mieć prawo do emerytury pomosto-
wej. Dodano również nową pozycję – to są prace w po-
mieszczeniach o narzuconej technologii o temperatu-
rze poniżej 0ºC, co wynika ze wstępnego uzgodnie-
nia, że czynnikiem ryzyka jest praca w temperaturze
poniżej zera. Czyli to dotyczy chłodni i osób pracują-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
136 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak
cych przy produkcji suchego lodu. Tak że to jest to,
co na obecnym etapie zostało uzgodnione.
Tak jak powiedziałam, konsultacje społeczne
trwają do 19 lipca w trybie ustawy o związkach za-
wodowych i jednocześnie cały czas intensywnie pra-
cujemy w zespole komisji trójstronnej. Tak że to
przedłożenie, które zostanie skierowane do Wysokiej
Izby przez rząd w sierpniu, będzie uwzględniać te
wszystkie sprawy, nad którymi jeszcze cały czas, po-
wiedziałabym, w dosyć dużym tempie pracujemy.
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Mieczysław Kasprzak.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Chciałbym tu zadać jeszcze kilka dodatkowych py-
tań. Otóż przez 10 lat nie potrafiono sobie poradzić
z tą kwestią i praktycznie ten rząd musiał od zera
zaczynać przygotowywanie nowej ustawy. Przez 10
lat ludzi utrzymywano w niepewności – nie było wia-
domo, jaka będzie emerytura, kiedy będzie można na
nią przejść – to wywołało na rynku pracy totalny
chaos. W moim przekonaniu ludzie chcą pracować,
ludzie nie chcą uciekać na emeryturę. Znam szereg
takich przypadków, że ludzie prosili, żeby ich nie wy-
rzucać, jak to się mówi, na wcześniejszą emeryturę.
Jednak ta sytuacja powodowała, że ludzie czuli się
niepewnie. Brak stabilizacji. W ubiegłym roku 215
tys. ludzi przeszło na wcześniejsze emerytury, dwu-
krotnie więcej niż rok wcześniej. To też świadczy
o tym, że ludzie się bali. W tym roku trzeba dopłacić
35 mld zł do ZUS. Mówiło się wcześniej, że dopłaca
się tylko do KRUS-u. Powtarzam, 35 mld zł w tym
roku trzeba dopłacić, dwukrotnie więcej niż w roku
ubiegłym. Czy gdyby wcześniej przygotowano usta-
wę, byłoby łatwiej wprowadzić te zmiany? Chcę przy-
pomnieć, że w roku ubiegłym jako sukces w świetle
kamer ogłoszono fakt, że można jeszcze o rok to prze-
sunąć – tę niejasną, niepewną sytuację, żeby ten
chaos trwał. Co pani minister sądzi o tym? Gdyby to
można było w czasie rozłożyć przez te 10 lat, obecnie
nie byłoby prawdopodobnie takich przykrych... przy-
krych, no, niepewnych też, i w trybie alarmowym
przygotowywanych rozwiązań. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę bardzo, pani minister.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Agnieszka Chłoń-Domińczak:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Ja z tym
się zgadzam. Gdybyśmy mogli cofnąć czas i powie-
dzieć, że mamy jeszcze 5 lat na przygotowanie pew-
nych rozwiązań, na pewno sytuacja byłaby znacznie
bardziej komfortowa. Niestety poprzednie rządy, po-
wiedziałabym, że właściwie wszystkie trzy, które
były od 1999 r., nie zakończyły tego tematu. Jest to
naprawdę bardzo trudny temat związany z tym, że
szereg osób w Polsce przez wiele lat uzyskiwało pra-
wo do wcześniejszej emerytury. Nie ma już możliwo-
ści odkładania tej kwestii. Nowy system emerytalny
musi wejść w życie, żeby zapobiec przede wszystkim
temu, że kolejne pokolenia będą obciążane coraz
większymi kosztami wypłaty emerytur. Tak jak
słusznie pan poseł zauważył, 33 mld zł dotacji do
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do tego jeszcze
dochodzi prawie 20 mld zł uzupełnienia odpływu
składki z tytułu otwartych funduszy emerytalnych,
to jest ogromne obciążenie dodatkowo dla budżetu
państwa i na pewno to trzeba rozwiązywać. Gdyby-
śmy nie przesunęli o 2 lata terminu dotyczącego moż-
liwości korzystania z wcześniejszych emerytur, obec-
nie Fundusz Ubezpieczeń Społecznych miałby wy-
datki mniejsze o ok. 4–5 mld zł. Tak że to jest mniej
więcej taka skala tego, jak odkładanie w czasie pew-
nych rozwiązań powoduje skutki finansowe.
Faktycznie zauważamy zwiększenie liczby osób
korzystających z wcześniejszych emerytur, chociaż
część tego wzrostu spowodowana jest pewną zmianą
metodologii, jeśli chodzi także o podawanie statystyk
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Mianowicie
od tego roku ZUS wlicza do nowo przyznanych eme-
rytur osoby, które przeszły na emerytury z zasiłków
i świadczeń przedemerytalnych. To jest ok. 68 tys.
osób w tym roku. Jeśli wzięlibyśmy pod uwagę przy-
rost netto, uwzględniając porównywalną metodolo-
gię, to w zeszłym roku o 50 tys. więcej niż w 2006 r.
osób przeszło na emeryturę, znaczna część z nich na
emeryturę wcześniejszą. Powiedziałabym, że same
wcześniejsze emerytury to jest wydatek z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych wynoszący kilkanaście
miliardów złotych rocznie. To jest ten koszt, który
cały czas płacimy.
Co do tego wzrostu, to mogę powiedzieć, że na
przykład w 2007 r. przeszło na emeryturę 26 tys.
nauczycieli, w roku poprzednim – 19 tys. Czyli widać,
że w tych grupach zawodowych, gdzie wcześniejsza
emerytura potencjalnie może w przyszłości nie obo-
wiązywać, faktycznie częstotliwość przechodzenia na
wcześniejszą emeryturę, korzystania z uprawnień,
jest wysoka. Pozwalam sobie stwierdzić na podstawie
wszystkich statystyk, że generalnie co do zasady Po-
lacy bardzo wcześnie przechodzą na emeryturę.
Przeciętny wiek kobiet to jest 55–56 lat, mężczyzn
58–59 lat. Tak że statystyki pokazują, że jednak Po-
lacy przechodzą na emeryturę wtedy, kiedy mogą to
uczynić. Dziękuję. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Panie posłanki Aldona Młyńczak i Urszula Augu-
styn z Platformy Obywatelskiej – pytanie w sprawie
planowanych działań rządu w kwestii żywności mo-
dyfikowanej genetycznie – do ministra środowiska.
Głos zabierze pani poseł Aldona Młyńczak.
Poseł Aldona Młyńczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Państwo! Temat dotyczący stosowania żywności mo-
dyfikowanej genetycznie jest tematem ważnym dla
społeczeństwa, dlatego też powinna się na pewno
odbyć debata, a także powinny być przeprowadzone
konsultacje społeczne, aby znać właśnie stanowisko
społeczeństwa. Dyskusja w tej sprawie m.in. odbyła
się na łamach prasy, jej wyniki są skromne, ale dają
pewien obraz. I jakie są te wyniki dotyczące GMO?
Otóż społeczeństwo uważa, że można się zgodzić na
stosowanie GMO w paszach, czyli aby pasze były wła-
śnie modyfikowane genetycznie przede wszystkim ze
względów ekonomicznych, natomiast raczej nie wy-
raża zgody, aby dotyczyło to upraw otwartych. Jakie
są tego przyczyny? Przede wszystkim takie, że nie
ma rzetelnie prowadzonych badań przez niezależne
firmy, które dotyczyłyby wpływu takich upraw na
zdrowie ludzi i na zdrowie zwierząt. A drugi bardzo
ważny powód dotyczy tego, że Polska jest dużym pro-
ducentem żywności i właściwie nie ma przymusu
ekonomicznego, aby prowadzić tego typu uprawy.
Również wszystkie sejmiki wojewódzkie zadeklaro-
wały chęć tworzenia stref wolnych od GMO i złożyły
odpowiednie deklaracje i dokumenty.
W związku z tym bardzo proszę pana ministra
o udzielenie informacji, czy są już prowadzone bada-
nia oceniające ryzyko stosowania żywności modyfi-
kowanej genetycznie, jeśli chodzi przede wszystkim
o zdrowie ludzi i zwierząt, a także jaki to ma wpływ
na środowisko naturalne? Czy samorządy będą mia-
ły wpływ na to, jakie uprawy będą mogły być prowa-
dzone na ich terenach i czy uprawy GMO nie zagra-
żają uprawom tradycyjnym? Czy to po prostu w jakiś
sposób nie wymknie się spod kontroli?
I ostatnia sprawa. Jak się odnoszą inne kraje eu-
ropejskie do tej kwestii? Szczególnie ważne jest sta-
nowisko Francji, która zmienia zdanie, tak jak dono-
si prasa, i deklaruje wolę znacznego ograniczenia
otwartych upraw GMO na swoich terenach. Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Minister-
stwie Środowiska pan Maciej Trzeciak.
137
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska
Maciej Trzeciak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowna Pani
Poseł! Odpowiadając na pytanie i odnosząc się do
kwestii, którą pani poseł podniosła, chcę powiedzieć
zdecydowanie, że obecny rząd Polski podejmuje takie
działania, które są zgodne z przepisami Unii Euro-
pejskiej. Polska jako odpowiedzialny członek Wspól-
noty powinna je respektować, jest zobowiązana do
tego i taką deklarację wyraża.
Instytut środowiska jest odpowiedzialny również
za tworzenie prawa o GMO, czyli ustawy, która bę-
dzie uwzględniała wszelkie inne aspekty funkcjono-
wania organizmów genetycznie zmodyfikowanych.
Prawo o GMO ma rozwiązywać kluczowe kwestie
związane z zastosowaniem różnych produktów czy
genetycznie modyfikowanych organizmów, bo zasto-
sowania mogą być i paszowe, w odniesieniu do żyw-
ności, i naukowe.
Odpowiadam teraz bezpośrednio na pytania, któ-
re są dość ważne i, jak okazało się ostatnio, dość istot-
ne społecznie. Debata prasowa wykazała, że tak na-
prawdę polskie społeczeństwo nie jest obojętne na to,
jaka może być żywność, jakie mogą być uprawy, w ja-
kim kierunku powinna zmierzać Polska, mając na
uwadze swój ogromny potencjał. Po pierwsze, chodzi
o potencjał w postaci rolnictwa tradycyjnego i rolnic-
twa ekologicznego, po drugie, społeczeństwo polskie
również wyraża wielką troskę o polską przyrodę,
która może dzisiaj jest wielkim skarbem, ale może
być wielkim rozwojowym potencjałem dla przyszło-
ści, dla Europejczyków, którzy mogą tutaj bywać ze
względu na nieskażoną przyrodę i, w związku z tym,
produkowaną dobrą żywność.
Minister środowiska przygotowuje prawo o GMO,
które odpowiada w większości na postulaty właśnie
artykułowane przez sejmiki wojewódzkie. Sejmiki
w sposób jednoznaczny pokazały, że chcą uczestniczyć
w debacie i w rozstrzygnięciach co do upraw GMO.
I w nowym prawie o GMO, które przygotowujemy we
współpracy z ministerstwem rolnictwa, w ramach
swoich kompetencji odpowiedzialnym za pasze i ma-
teriał nasienny, ale również koegzystencję, czyli wspól-
ne niejako występowanie rolnictwa bazującego na
GMO, rolnictwa tradycyjnego czy rolnictwa ekologicz-
nego, zakładamy – już takie zapisy są zaprojektowane
– że sejmik wojewódzki będzie miał pełne prawo do
powoływania aktem prawa miejscowego czy uchwałą
stref wolnych od GMO. Te strefy byłyby oczywiście
tak zaprojektowane, aby mogły uwzględniać lokalne
interesy i aby odzwierciedlały potrzeby i oczekiwania
lokalnych rolników. Oczywiście to jest jedno z działań,
ono będzie dość wyraźnie opisane i we współpracy
z ministerstwem rolnictwa zaprojektowane. Nie jest
to jedyne działanie, kolejne też dotyczą kwestii koeg-
zystencji właśnie tradycyjnego rolnictwa ekologiczne-
go i genetycznie modyfikowanego. Otóż zakłada się,
przewiduje się wprowadzenie stref buforowych w od-
niesieniu do miejsc upraw GMO...
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
138 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Środowiska Maciej Trzeciak
(Poseł Wojciech Mojzesowicz: Absurd.)
...stref buforowych oddzielających w sposób bez-
pieczny wszelkie inne uprawy, czyli tradycyjne, eko-
logiczne, które dla nas są bardzo cenne. Zakłada się
również wnoszenie kaucji przez osoby czy rolników
chcących uprawiać GMO, kaucji, które będą służyły
jako pewien bezpiecznik, pewien bardzo wyraźny
sygnał, że gdyby zdarzyła się sytuacja niekontrolo-
wana, gdyby osoba prowadząca uprawę GMO była
nieodpowiedzialna, to kaucja pozwalałaby na przy-
wrócenie środowiska do stanu pierwotnego przez
instytucje państwowe.
Podejmujemy też równolegle inne działania, we
współpracy m.in. z instytutem rolnictwa, i to stano-
wi o ich odmienności w stosunku do poprzedniego
stanowiska. Wcześniej mówiono o tym, że GMO jest
niedobre, ale nie podejmowano równolegle żadnych
innych działań naukowych. Tak naprawdę dzisiaj
jesteśmy w pełni odpowiedzialni za dostarczenie
dowodów na to, jak rolnictwo GMO może oddziały-
wać na naszą polską przyrodę, na nasze warunki
lokalne. Mamy wiele gatunków rodzimych bardzo
cennych i rzadkich, które mogą być zagrożone przez
organizmy zmodyfikowane, czyli GMO. Te badania
z udziałem ministerstwa rolnictwa, Ministerstwa
Nauki i Szkolnictwa Wyższego już niedługo zostaną
rozpoczęte i będą miały charakter wiążący. To zna-
czy, jeśli okaże się, że w perspektywie wielu lat ba-
dań będzie dowód na to, iż nie ma to żadnego wpły-
wu, nie będzie pozostawiało to żadnych wątpliwości,
to oczywiście będzie to rozstrzygające, ale, patrząc
na sytuację międzynarodową, na to, jakie Francja
w ostatnim czasie podejmuje działania – dostarczy-
ła aż 100 publikacji, źródeł naukowych wskazują-
cych na wątpliwości, zagrożenia co do możliwości
negatywnego oddziaływania upraw GMO na środo-
wisko lokalne – trzeba stwierdzić, że Francja wraz
z Polską i Austrią, która od lat wykazuje istnienie
problemu GMO w krajach Wspólnoty, podejmują na
nowo dyskusję i zabiegają o modyfikację stanowiska
Wspólnoty Europejskiej. Modyfikacja polegałaby na
tym, że kraje Unii wykazywałyby jednak większą
troskę i ostrożność co do zamierzonego uwalniania
organizmów GMO do środowiska. Jednoznacznie
wskazuje to na to, że istnieją wątpliwości, istnieje
zagrożenie i rodzi się nowy nurt w krajach Unii Eu-
ropejskiej, który obejmuje również Polskę, świad-
czący o tym, że zbyt swobodnie uwalniamy, chcemy
uwolnić do naszego środowiska organizmy genetycz-
nie zmodyfikowane. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pytanie dodatkowe, pani poseł Augustyn.
Proszę bardzo.
Poseł Urszula Augustyn:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pan minister
co prawda już poruszył w swojej wypowiedzi wątek,
o którym chciałabym trochę więcej usłyszeć, miano-
wicie chcielibyśmy dopytać o tę żywność, która chyba
jest szansą szczególną na europejskim rynku, szansą
dla Polski. Chodzi mi o markę zbudowaną na bazie
żywności tradycyjnej. Jak pokazują badania Euro-
statu, popyt na żywność tradycyjną zwiększył się
w Unii o 20%. To znaczy, że jest to dla nas naprawdę
ogromna szansa, ogromna szansa dla naszego rolnic-
twa, bo to są potencjalni konsumenci, to jest poten-
cjalny rynek zbytu. Ten rynek, jak wskazują badania,
powinien systematycznie się zwiększać. W związku
z tym chciałabym zapytać: Czy rząd przygotowuje
jakieś rozwiązania w sektorze rolnictwa ekologiczne-
go? Tutaj bardzo ważne jest to, że badania wskazują,
iż rynek ekologiczny będzie dla nas bardzo ważny ze
względów ekonomicznych także, jest to szansa dla
polskiego rolnictwa. I: Czy istnienie otwartych upraw
GMO nie utrudni produkcji tzw. żywności bio, która
może się stać specjalizacją polskiego rolnictwa?
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę pana ministra o udzielenie odpowiedzi na
dodatkowe pytanie.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska
Maciej Trzeciak:
To jest bardzo ważna kwestia. Obecnie głównie
ministerstwo rolnictwa działa w tym zakresie, ale
Ministerstwo Środowiska bardzo wydatnie chce w tym
pomagać i to wykonuje – chodzi o wsparcie dla rol-
nictwa ekologicznego, również poprzez zwiększone
dopłaty. Dzisiaj istnieją instrumenty w postaci pro-
gramów rolno-środowiskowych i pakietów ekologicz-
nych, ale też pakietów przyrodniczych, które w spo-
sób ewidentny wzmacniają pozycję rynkową rolnic-
twa ekologicznego: cały system certyfikacji i kontro-
li, ale też odróżniania produktów, etykiet, promowa-
nia. Staramy się, w ramach wszystkich naszych
działań promocyjnych na rzecz polskiego środowiska
– również istniejące wojewódzkie fundusze czy naro-
dowy fundusz uczestniczą w tym – żeby rolnictwo
ekologiczne jako to, które najbardziej odzwierciedla
potrzeby środowiska, ale też polskiego rolnika, zo-
stało wzmocnione. I już te programy rolno-środowi-
skowe, które są realizowane od 2004, 2005 r., pakie-
ty ekologiczne pokazują dynamikę wzrostu liczby
rolników zainteresowanych tymi kwestiami. Dzisiaj
oczywiście jest tak, że dopłaty do tej produkcji nie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Środowiska Maciej Trzeciak
w pełni jeszcze są takie, jak byśmy tego chcieli, na-
tomiast przy modyfikacji w najbliższym czasie tych
programów w perspektywie lat 2007–2013 na pewno
rolnictwo ekologiczne znajdzie się pod szczególną
opieką. W naszym przekonaniu, również Minister-
stwo Środowiska tak uważa, nie tylko środowisko
i przyroda jest wielkim skarbem i potencjałem w Eu-
ropie, ale właśnie równoległe wsparcie dla żywności
ekologicznej będzie dopełnieniem tego obrazu, że Pol-
ska jest ekologiczna, czysta i zachęca wszystkich tu-
rystów, mieszkańców, ale też konsumentów polskiej
żywności do korzystania z jej dóbr. Chcielibyśmy,
żeby ta zielona marka polska mogła być w Europie
lepiej postrzegana i bardziej wypromowana. I rów-
nież wsparcie dla ekologicznego rolnictwa tradycyj-
nego będzie właśnie z naszej strony szło w tym kie-
runku. Dziękuję. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Przechodzimy do kolejnego pytania.
Posłowie Wojciech Mojzesowicz, Zbigniew Babal-
ski i Zbigniew Dolata z klubu Prawo i Sprawiedliwość
zadadzą pytanie, kierowane do prezesa Rady Mini-
strów, w sprawie działań rządu związanych z pomo-
cą dla obszarów dotkniętych klęską suszy, m.in. wo-
jewództw: kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego,
lubuskiego, zachodniopomorskiego, części pomor-
skiego i łódzkiego oraz warmińsko-mazurskiego.
Bardzo proszę, pan poseł Wojciech Mojzesowicz.
Poseł Wojciech Mojzesowicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chcemy dowiedzieć się, co będzie, w związku z wy-
stąpieniem na sporej części, bo prawie na połowie
Rzeczypospolitej, klęski suszy. Województwa, które
pan marszałek wymienił, od wielu lat nie były tak
doświadczone tą klęską. To są województwa, gdzie są
gospodarstwa wysokotowarowe, tam zainwestowano,
ale są regiony w tych województwach ze słabymi zie-
miami. Tam już nie ma czego zbierać. Są tam też
gospodarstwa nieduże, w których będzie problem
socjalny dotyczący rodzin rolniczych. Rosną ceny pa-
liw, rosną ceny energii, potrzebna będzie pomoc so-
cjalna. Rolnicy zainwestowali, na terenach woje-
wództw, które wymieniliśmy, 60–70% produkcji to
jest trzoda. Tam są gospodarstwa nastawione przede
wszystkim na produkcję zbóż.
139
W związku z tym bardzo bym prosił, żeby pan
minister przedstawił rolnikom, bo czekają na to, inny
bardzo ważny element likwidacji szkód. Wojewodowie
opóźniają to, nie ukrywam. Sygnalizują to rolnicy.
Komisje mają bardzo mało czasu, dlatego że w tych
rejonach żniwa rozpoczną się około piętnastego, dwu-
dziestego najpóźniej. Informowałem już 2 tygodnie
temu wojewodę kujawsko-pomorskiego, żeby to roz-
począć. Bo jeżeli komisje nie wejdą na pola, a jest ich
dużo, jak widzimy – nie jest to oczywiście wina rządu,
że jest klęska suszy, ale to jest nasz wspólny problem,
naszego państwa – w odpowiednim czasie, to nie zli-
kwidują szkód i na polach, gdzie będzie tona, półtorej
tony zboża, rolnicy nie będą mogli tych mizernych
plonów zebrać, bo komisja jeszcze nie oszacuje strat.
Bardzo bym prosił, żeby ten problem rozwiązać. Mó-
wiliśmy dzisiaj o stoczni, i dobrze. Natomiast ta spra-
wa dotyczy wielu tysięcy polskich chłopskich rodzin
i bez tego nie będzie nawet podstawy do tego (Dzwo-
nek), żeby ktoś mógł się zgłosić o jakąkolwiek pomoc,
bo nie będzie protokołu.
Bardzo bym prosił, panie ministrze, o informację,
co dzisiaj rząd może zrobić, jakie podjął działania
i czy wojewodowie zrozumieli sytuację, bo dzisiaj
mam informację, że nie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpowie-
dzi udzieli minister rolnictwa i rozwoju wsi pan Ma-
rek Sawicki.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Posło-
wie! Dzisiaj mamy już kolejne pytanie dotyczące rol-
nictwa. Jako ministra rolnictwa cieszy mnie zainte-
resowanie Wysokiej Izby tą problematyką, dlatego że
w ostatnim czasie przez media przelała się dziwna
fala dezinformacji dotyczącej dochodów i produkcji
w rolnictwie. Nie wiem, skąd się to dokładnie wzięło,
ale nie służy to dobrze ani polskiemu rolnictwu, ani
polskim rolnikom. To dzisiejsze zainteresowanie Wy-
sokiej Izby, przejawiane we wcześniejszych dwóch
pytaniach, ale także w tym i w kolejnym, świadczy
o tym, że Sejmowi sprawy rolnictwa leżą na sercu
i że będą one rozwiązywane zgodnie i z potrzebami
rolników, i z potrzebami społecznymi.
Tak, już drugi komunikat Instytutu Uprawy, Na-
wożenia i Gleboznawstwa stwierdza, że na znacznym
obszarze Polski, tj. w województwach śląskim, mało-
polskim, świętokrzyskim, lubelskim podkarpackim…
Przepraszam, w województwach, które wymieniłem,
nie odnotowano suszy, natomiast w pozostałych wo-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
140 Pytania w sprawach bieżących
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki
jewództwach, praktycznie wszystkich, odnotowano
wystąpienie suszy. Obszar ponad 52% gmin zagrożo-
ny jest suszą stwierdzoną już w drugim protokole czy
w drugiej informacji Instytutu Uprawy, Nawożenia
i Gleboznawstwa.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że w związku z wy-
stępującą suszą należy się spodziewać także spadku
plonów. Generalnie w skali kraju można spodziewać
się spadku plonów pszenicy ozimej o około 3%, rze-
paku o około 8%, natomiast jeśli chodzi o uprawy
jare, to spadki mogą sięgać w skali kraju 14–18%, ale
w regionach, w których wystąpiła susza, straty będą
zdecydowanie przekraczały już poziom 30%, a więc
poziom, na którym istnieje konieczność uruchomie-
nia instrumentów, jakimi dysponuje państwo, głów-
nie dwóch.
Pierwszy to kwestia ubezpieczeń, wypłaty odszko-
dowań z tytułu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt
gospodarskich. I tu chcę przypomnieć, że o ile do tej
pory były problemy z firmami ubezpieczeniowymi,
z odszkodowaniem i jego wypłatą z tytułu strat, to
w tej chwili od 1 lipca 2008 r. te odszkodowania będą
częściowo finansowane z budżetu państwa. Tak że
wydaje mi się, że wprowadzenie tego instrumentu
pozwoli na to, żeby i firmy ubezpieczeniowe, i rolnicy
w większym stopniu mogli z tego instrumentu sko-
rzystać. Na ten cel mamy około 286 mln zł. Tak więc
pula środków na wypłatę odszkodowań dla rolników,
którzy się ubezpieczyli, jest zapewniona.
Natomiast jest jeszcze druga forma pomocy – to
są tzw. kredyty klęskowe po suszy. W miarę jak będą
spływały informacje i protokoły z komisji szacujących
straty, będziemy uruchamiali na to środki. Te środki
także w budżecie państwa na oddziaływanie są za-
bezpieczone.
Chcę poinformować także pana posła, że mam
wiadomość, iż we wszystkich województwach obję-
tych suszą w tej chwili już zostały uruchomione ko-
misje i szacują straty. Osobiście będę jeszcze dopin-
gował wojewodów, żeby te szacunki dotarły do nas
jak najszybciej. Po uzyskaniu pełnej informacji także
wystąpimy po raz pierwszy do Komisji Europejskiej
o uruchomienie w możliwych ramach specjalnego
programu pomocy dla poszkodowanych rolników re-
alizowanego z naszych środków i środków unijnych,
tak żeby w przypadku wystąpienia strat nierekom-
pensowanych w pełni środkami ubezpieczeniowymi
czy środkami z tytułu kredytów klęskowych można
było je wyrównywać. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pytanie dodatkowe – poseł Wojciech Mojzesowicz.
Poseł Wojciech Mojzesowicz:
Chcę powiedzieć, panie ministrze, że to jest kwe-
stia zainteresowania parlamentu i rolników, którzy
są w tym parlamencie i też prowadzą gospodarstwa.
Chcę też zapytać, panie ministrze: Czy na tym ob-
szarze, biorąc pod uwagę złą jakość zboża, będzie
zwiększona dopłata do materiału siewnego? Myślę,
że to by była ważna decyzja, dlatego że rolnicy chcie-
liby ten materiał kupić.
Natomiast jeżeli chodzi o zagrożenie, to nasze
instytuty zawsze ostrożnie podają takie informacje.
Według mojej oceny, jeżeli dzisiaj na prawie połowie
Polski jest klęska suszy – i z dokumentów wynika,
że znaczna, że spadek plonów zbóż będzie w grani-
cach 30–35% – to będzie to już nie tylko problem
rolników, to będzie problem zaopatrzenia w zboża,
to będzie dodatkowo wzrost cen pasz, to będzie pro-
blem na rynku trzody. Te zjawiska będą występo-
wać. Będzie problem gospodarstw towarowych i bę-
dzie problem gospodarstw słabych na słabych zie-
miach, gdzie będzie potrzebna pomoc socjalna. O tym
też nie można zapominać. (Dzwonek) Tam będzie
tragedii ludzkich znacznie więcej, a więc bardzo
proszę, panie ministrze, żeby jak najszybciej tę po-
moc, która może być skierowana do gospodarstw,
pomoc socjalną, uruchomić.
Są gospodarstwa skarbowe (Dzwonek). Chcę jed-
no podpowiedzieć panu ministrowi. W zeszłym roku
było gradobicie w Bartoszycach, wtedy pamiętano
o gospodarstwach skarbowych, które są duże i pro-
wadzą produkcję roślin nasiennych. Chodzi o to, żeby
te gospodarstwa też wykorzystać w tej sprawie. Trze-
ba wykorzystać wszystko, żeby odnowić produkcję,
bo ta susza może doprowadzić do tego, że w tych re-
gionach Polski nie odbudujemy produkcji i na drugi
rok będzie tego brak i będzie to uzupełnione przez
inną tego typu. To są moje spostrzeżenia i bardzo
proszę, panie ministrze, żeby jednak w tych spra-
wach jak najszybciej zacząć działać, bo za 2 tygodnie
będziemy żniwować.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Odpowiedzi udzieli minister rolnictwa i rozwoju
wsi pan Marek Sawicki.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki:
Panie Pośle! Wszystkie możliwe instrumenty będą
uruchomione. Chcę tylko powiedzieć, że jeśli chodzi
o zastosowanie programu unijnego, to niestety nie
możemy tego uczynić przed zakończeniem szacun-
ków strat, natomiast pozostałe instrumenty mogą
być wykorzystywane i kiedy będą pierwsze protokoły
z oszacowania strat, zarówno instrumenty w zakre-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki
sie uruchamiania kredytów klęskowych, jak i wyni-
kające z ustawy o ubezpieczeniach będą wdrażane.
Chcę też powiedzieć, że niezależnie od suszy Sejm
znowelizował ustawę o ubezpieczeniach, wprowadza-
jąc zmiany, które z pewnością przyczynią się do po-
wszechniejszego stosowania przez rolników i przez
zakłady ubezpieczeniowe tej formy przeciwdziałania
skutkom klęsk, dlatego że, jak wiemy, przedtem były
łączone wszystkie te zdarzenia losowe i wrzucane do
jednego worka, a rolnik często dziwił się, dlaczego
w regionie, w którym tradycyjnie nie występują przy-
mrozki czy susze, ma skorzystać z ubezpieczenia od
tych zdarzeń. W tej chwili ma prawo wyboru szkody,
którą chce ubezpieczyć, a jak powiedziałem wcze-
śniej, zakłady ubezpieczeniowe będą miały rekom-
pensaty przy wypłatach odszkodowań.
Chcę wyraźnie podkreślić, że po oszacowaniu
szkód wszędzie tam, gdzie pomoc w zakresie dwóch
wcześniej wymienionych instrumentów nie będzie
wystarczająca, będziemy mogli w odniesieniu do 80%
strat na obszarze całego kraju, a na obszarach o nie-
korzystnych warunkach gospodarowania w odniesie-
niu do 90%, stosować tę pomoc socjalną na mocy
rozporządzenia Komisji Europejskiej z 2006 r. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Przechodzimy do kolejnych pytań.
Posłowie Stanisław Stec i Romuald Ajchler, klub
Lewica, zadadzą pytanie w sprawie braku środków
na dopłaty do oprocentowania kredytów dla rolnic-
twa i przemysłu rolno-spożywczego. Pytanie skiero-
wane jest do prezesa Rady Ministrów.
Bardzo proszę, poseł Stanisław Stec.
Poseł Stanisław Stec:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Ministrze! Ja i kolega Ajchler doceniamy
fakt, że odpowiada pan osobiście na pytania związa-
ne z rolnictwem i problemami rolników. Ostatni spa-
dek – już długo się utrzymujący – cen na żywiec wie-
przowy, drobiowy oraz ostatnio na mleko, przy rady-
kalnym wzroście cen nawozów i później cen energii
i paliw, spowodował większe zainteresowanie rolni-
ków kredytami na inwestycje, gdyż rolnicy nie są
w stanie wygenerować własnych środków. W ban-
kach natomiast już odczuwa się brak wolnych środ-
ków na dopłaty do kredytów. Wczorajsza decyzja
Rady Polityki Pieniężnej, która w tym roku po raz
czwarty podwyższyła stopy oprocentowania kredy-
tów, spowoduje, że pozostałe wolne środki zostaną
zaangażowane w realizację dopłat z lat ubiegłych.
141
Wiem, panie ministrze, że w związku z tym złożył pan
wniosek do ministra finansów o zwiększenie limitu
dopłat, ale minister finansów zbyt długo to przetrzy-
muje. Nadał ostatnio bieg pańskiemu wnioskowi
o zwiększenie kwoty środków na melioracje, ale jeśli
chodzi o wniosek o dopłaty do kredytów – nie.
Dlatego bardzo prosiłbym o podjęcie działań, roz-
mów z ministrem finansów zmierzających do tego,
żeby zdecydował się zrealizować wniosek ministra
rolnictwa i pomóc polskim rolnikom. Komisja Finan-
sów Publicznych jest otwarta na zrealizowanie tego
wniosku. Muszę powiedzieć na marginesie, że wczo-
rajsza decyzja Rady Polityki Pieniężnej jest na nieko-
rzyść polskich kredytobiorców i powoduje duże kło-
poty. (Dzwonek) Sprawia, że przyszli kredytobiorcy
będą bardziej zainteresowani bankami zagraniczny-
mi i walutą obcą niż walutą polską. Przedstawiciel
Rady Polityki Pieniężnej podał dzisiaj w uzasadnie-
niu, że podwyżka wynika z faktu, że nie jest zreali-
zowany cel rady w zakresie poziomu inflacji. Jednak
ten cel: 2,5%, jest absurdalny, niezgodny nawet z za-
łożeniami do projektu budżetu złożonego przez polski
rząd, więc cel ten nie może być zrealizowany, bo Rada
Polityki Pieniężnej nie ma wpływu na ceny ropy i na
ceny żywności. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Z upoważnienia prezesa Rady Ministrów odpo-
wie minister rolnictwa i rozwoju wsi pan Marek
Sawicki.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odnosząc się
do kwestii środków na dopłaty do oprocentowania
kredytów dla rolnictwa i przemysłu rolno-spożywcze-
go, chciałbym na wstępie nadmienić, iż w tegorocz-
nym planie finansowym Agencji Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa zaplanowano blisko 1 mld zł
na dopłaty do oprocentowania kredytów inwestycyj-
nych i klęskowych. Plan agencji na 2008 r., zawarty
w załączniku nr 13 do ustawy budżetowej na rok
2008, przewidywał na dopłaty do oprocentowania
kredytów bankowych inwestycyjnych i klęskowych
łącznie kwotę 850 mln zł, w tym na dopłaty do opro-
centowania kredytów inwestycyjnych 649 mln zł,
natomiast na dopłaty do oprocentowania kredytów
klęskowych około 201 mln zł. Wysokość środków na
dopłaty do oprocentowania wymienionych kredytów
została wyliczona przy stopie redyskonta weksli wy-
noszącej 4,75. Od tamtej pory dokonano już szóstej
podwyżki stopy redyskonta. I stąd biorą się problemy
związane z obsługą i możliwością uruchamiania ko-
lejnych środków.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
142 Pytania w sprawach bieżących
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki
Chcę poinformować – pan poseł o tym wspomniał
– że Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnic-
twa uzyskała zwiększenie kwoty dopłat do oprocen-
towania kredytów o 60 mln zł. Obecnie łączna kwota
tego budżetu wynosi 910 mln zł, ale zdaję sobie spra-
wę, że to nie jest kwota wystarczająca, bo powyż-
sze środki umożliwiły określenie akcji kredytowej
w 2008 r. zaledwie na kwotę 1,2 mld zł. Resztę puli
finansowej zjada obsługa wcześniej zaciągniętych
kredytów, które także nas kosztują, jako że ze wzglę-
du na występowanie różnego rodzaju zjawisk klima-
tycznych i klęsk były prolongowane, przesuwane
w czasie. Praktycznie na ten rok uruchomiono zale-
dwie 3629 kredytów przy wykorzystaniu środków,
którymi dysponowała agencja.
Wystąpiłem – jak pan poinformował – do mini-
stra finansów. Wczoraj późnym popołudniem otrzy-
małem informację, że minister finansów wyrazi
zgodę na uruchomienie rezerwy w wysokości 15 mln zł.
To nie jest wielka pula, ale myślę, że nie jest to na-
sze ostatnie podejście. Mamy jeszcze pewne rezerwy,
jeśli chodzi o środki przewidziane na realizację
dwóch tytułów. Chodzi o paliwo rolnicze i pulę ubez-
pieczeniową, z tym że z tej drugiej rezerwy chciał-
bym korzystać w miarę ostrożnie, bo jeszcze nie
wiemy, jakie będą ostateczne skutki suszy. A więc na
pewno nie będziemy tego ruszali. Chcę natomiast
wyraźnie powiedzieć, że w pierwszym półroczu wy-
dano na paliwo około 230 mln zł, przy planowanych
650 mln zł. Myślę, że będziemy mogli wspólnie za-
walczyć u ministra finansów o przeniesienie jeszcze
kwoty około 100 mln zł i przeznaczyć ją na potrzeby
związane z kredytami. Wystąpiłem także do mini-
stra spraw wewnętrznych i administracji o urucho-
mienie kwoty 10 mln zł – na początek, na start – na
dopłaty do kredytów klęskowych. To dotyczy po-
przedniego pytania, spraw związanych z kredytami
klęskowymi. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Poseł Romuald Ajchler, pytanie dodatkowe.
Poseł Romuald Ajchler:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dostrzegamy
to, że zabiega pan o środki dla rolnictwa. Tego nie da
się ukryć. Odnoszę jednak wrażenie, zresztą nie tylko
ja na tej sali, iż osobną politykę rolną prowadzi mini-
ster finansów. Nasze działania mają przede wszystkim
pana wspomóc. Niejednokrotnie na tej sali, a także
w sejmowej komisji rolnictwa, prosiłem, i proszę w dal-
szym ciągu, panie marszałku, aby odbyła się w Sejmie
debata na tematy rolnictwa, która nie załatwiałaby
spraw tak jak w chwili obecnej: na zasadzie, że zajmu-
jemy się poszczególnymi wycinkami.
Kolega, minister Mojzesowicz mówi o suszy. Do-
łączam się do tego. Mówimy o kredytach, w następ-
nym tygodniu będziemy mówili o paliwie. Dyskusja
jest rozproszona. Aby można było ująć to wszystko
całościowo, panie marszałku, konieczna jest debata
na tematy rolnictwa. Jest wniosek prezydium sejmo-
wej komisji rolnictwa o to, aby zająć się tymi sprawa-
mi. Wtedy obalilibyśmy, być może, w tej Izbie mit
o nadzwyczajnych dochodach – nie wiadomo, jakich
– w rolnictwie. To jest pierwsza sprawa. (Dzwonek)
I ostatnie pytanie. Panie ministrze, z przykrością
muszę stwierdzić, i współczuję panu, że nie ma tak
naprawdę kredytów na preferencyjne finansowanie
rolnictwa, z wyjątkiem tych, które były udzielone
w przeszłości. W związku z powyższym mam pytanie.
Jeżeli pan zada kłam temu, co przed chwilą powie-
działem, to proszę wskazać chociaż jeden bank, któ-
ry na przykład obsługuje dzisiaj młodego rolnika,
gdyż ja mam informacje, że takowych nie ma i rolnik
nie może skorzystać z usług bankowych. To jest tylko
wycinek, panie marszałku, i konkluzja, że niewiele
można w ciągu minuty powiedzieć, w związku z po-
wyższym potrzeba debaty, o którą apelowałem, jest
w dalszym ciągu przeze mnie i przez moich kolegów
podtrzymywana. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Minister Marek Sawicki, bardzo proszę.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki:
Chcę jeszcze raz podziękować Wysokiej Izbie i po-
słom komisji rolnictwa za jednomyślność, zgodę
w wielu sprawach, które dotyczą problemów rolnic-
twa, a także problemów związanych z dochodami
w rolnictwie. Na początku odpowiedzi na pytanie
o klęskę suszy mówiłem o tym, że w mojej ocenie
w mediach pojawiały się w ostatnim czasie nieuzasad-
nione informacje o rzekomych ogromnych dochodach
rolników, jak również o wzroście tych dochodów. Jeśli
miesięczne, dysponowalne dochody rolnika rosną
z 600 do 800 zł, to rzeczywiście jest to wzrost o 20%,
ale nadal są one na poziomie 1/3 dochodów osób za-
trudnionych poza rolnictwem. Jest to więc jakby rzecz
oczywista i myślę, że dobrze, że w tej sprawie przy-
najmniej w Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi mówimy
wszyscy jednym głosem.
Chciałbym także podkreślić, że ta debata dotyczą-
ca spraw rolnych powinna się odbyć. W mojej ocenie
powinna się ona odbyć wtedy, kiedy będziemy jeszcze
pracować nad założeniami, nad ustawą budżetową
na przyszły rok. Trudno mi w tej chwili powiedzieć,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Marek Sawicki
czy jeszcze przed wakacjami, i sugerować marszał-
kowi, ale z pewnością najpóźniej we wrześniu powin-
na się ta debata odbyć, dlatego że od wielu lat, jeśli
chodzi o budżetowanie rolnictwa, pewne ważne pro-
blemy spychane są do tzw. szuflad rezerwowych. Są
to także sprawy związane z melioracjami, z małą
i dużą retencją, gdzie praktycznie środki na te cele
mają charakter marginalny i nie wystarczają na
utrzymanie urządzeń, nie mówiąc już o tym, że po-
trzebna jest ich rozbudowa czy rozwój.
Jeśli chodzi o możliwości kredytowe, to mówi-
łem, że ze względu na rosnące oprocentowanie suma
tych środków, która była planowana w budżecie na
bieżący rok, rzeczywiście nie wystarcza. Tak jak
powiedziałem, będę jeszcze występował o dodatko-
we środki. Natomiast trzeba sobie wyraźnie powie-
dzieć, że kiedy już zostaną uruchomione działania
w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich,
związane z modernizacją gospodarstw, a także po-
zostałe działania dotyczące m.in. różnicowania
w kierunku działalności nierolniczej, bo wnioski są
już przyjmowane, to presja na kredyty, na korzysta-
nie tylko i wyłącznie ze wsparcia w postaci kredytu
preferencyjnego będzie zdecydowanie mniejsza.
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Przechodzimy do kolejnego pytania.
Zadadzą je posłowie Konstanty Oświęcimski, Ar-
kadiusz Litwiński i Sebastian Karpiniuk, klub Plat-
forma Obywatelska.
Pytanie w sprawie ochrony brzegu morskiego na
terenie działania szczecińskiego i słupskiego urzędu
morskiego oraz możliwości przekazania dodatkowych
środków z budżetu na poprawę i zabezpieczenie klifu
kierowane jest do ministra infrastruktury.
Bardzo proszę, pan poseł Konstanty Oświę-
cimski.
Poseł Konstanty Oświęcimski:
Panie Marszałku! Pani Minister! W kwietniu tego
roku obfite opady śniegu i deszczu spowodowały wiel-
kie zniszczenia na klifowych odcinkach brzegu mor-
skiego na terenie woj. zachodniopomorskiego, a więc
w obszarze działania dwóch urzędów: Urzędu Mor-
skiego w Szczecinie i Urzędu Morskiego w Słupsku.
Zjawisko osuwisk przybrało skalę dotychczas nieob-
serwowaną w tym rejonie Morza Bałtyckiego. Można
powiedzieć, że klify straciły stateczność na pewnych
odcinkach brzegu. Taka sytuacja uwidoczniła się
szczególnie na obszarze gminy Rewal, gdzie połowa
143
brzegu morskiego w okolicach Rewala i Trzęsacza to
wybrzeże klifowe.
Chciałbym dodać, że tamtejszy samorząd walczy
od kilku lat z postępującym, można powiedzieć, dzia-
łaniem morza. Wydatkował już znaczne środki finan-
sowe na ochronę brzegu morskiego. W ostatnim cza-
sie było to ponad 6 mln zł. Dodam, że gdyby nie de-
terminacja samorządu w Rewalu, to dzisiaj nie było-
by już sławnych ruin kościoła w Trzęsaczu, przeszły-
by do historii, podobnie jak wiele innych zabytków
na terenie Polski.
Jednak samorządy lokalne dysponują ograniczo-
nymi środkami finansowymi na wsparcie, ponieważ
mają wiele innych zadań. Do realizacji zadań zwią-
zanych z ochroną brzegu morskiego zobowiązane są
urzędy morskie. Do ich kompetencji należy przecież
budowa, utrzymywanie i ochrona umocnień brzego-
wych, wydm, zalesień. W tym miejscu chciałbym
podkreślić naprawdę bardzo dobrą współpracę po-
między samorządami a urzędami morskimi, szcze-
gólnie w przypadku Urzędu Morskiego w Szczecinie,
który na bieżąco, można powiedzieć, w sposób szybki
reaguje na te gwałtowne zjawiska przyrody, których
nie da się w jakiś sposób określić. Natomiast skala
zniszczeń jest naprawdę bardzo duża, są potrzebne
spore środki finansowe. (Dzwonek) Podam tylko
przybliżone wyliczenia dla obszaru gminy Rewal na
ten rok. Aby zahamować postęp morza, który zagra-
ża przecież terenom zurbanizowanym, bo w najbliż-
szym sąsiedztwie brzegu klifowego jest wiele domów,
potrzeba ok. 10–12 mln zł. Są to wysokie kwoty, na-
wet jak na możliwości dwóch urzędów morskich.
W związku z powyższym ze strony Ministerstwa
Infrastruktury potrzeba bezwzględnego wsparcia
działań Urzędu Morskiego w Szczecinie i Urzędu
Morskiego w Słupsku właśnie na rzecz ochrony brze-
gu morskiego, zwłaszcza z uwzględnieniem ostatnich
gwałtownych ruchów morskich, które w poprzednich
latach nie dotknęły tak mocno brzegu.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Infrastruktury pani Anna Wypych-Na-
miotko.
Bardzo proszę panią minister.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Anna Wypych-Namiotko:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dzięku-
ję za głos w sprawie ochrony brzegów, programu,
za który odpowiada nasz minister. Chciałabym Wy-
sokiej Izbie przytoczyć kilka informacji dotyczą-
cych ochrony brzegów w pewien bardzo obrazowy
sposób.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
144 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Infrastruktury Anna Wypych-Namiotko
Klify na polskim wybrzeżu stanowią ok. 100 km,
czyli jakieś 20%. Klify polskiego wybrzeża, ze wzglę-
du na swoją warstwową budowę geologiczną, przy
niesprzyjających warunkach, np. silnych sztormach
czy obfitych opadach, z powodu nieuporządkowanej
do tej pory struktury gruntowo-ściekowej, mają ten-
dencję do cyklicznego uruchamiania się na katastro-
falną skalę, co zdarzyło się już wcześniej w Jastrzę-
biej Górze, Rewalu i Trzęsaczu w latach 2005–2006.
Ostatnie zdarzenia z kwietnia br. nie były związane
ze szkodami sztormowymi, ale dziś trudno nam za-
kwalifikować takie nadmierne opady.
Administracja morska generalnie pracuje nad
tymi wypadkami zgodnie z 20-letnim programem
dotyczącym ochrony brzegów, który pozwala nam
zabezpieczać środki w budżecie. Jednakże planowa-
nie budżetowe, jak Wysoka Izba zdaje sobie sprawę,
obejmuje mniej więcej rok i trudno przewidywać wy-
datkowanie bez konkretnego planu i uzasadnienia.
Trudno też ministrowi wyasygnować jakąś rezerwę
w tym konkretnym budżecie. Nie mniej jednak, ze
względu na skalę tzw. szkód sztormowych, mamy
szansę pozyskiwać jeszcze fundusze z rezerwy celo-
wej ministra spraw wewnętrznych i administracji.
W roku 2007 wystąpiła taka sytuacja, kiedy szkody
sztormowe z roku 2006 i z zimy 2006/2007 były ol-
brzymie, skalkulowane prawie na 50 mln. Uzyskali-
śmy wówczas dotację w wysokości 14 mln właśnie
z funduszu rezerwowego na usuwanie skutków klęsk
żywiołowych.
Obecnie w resorcie staramy się pracować w taki
sposób, tak elastycznie, aby w sytuacji, jaka zdarzy-
ła się z klifami w gminie Rewal, zadziałać jak najle-
piej w ramach posiadanych środków i oczywiście
uwzględnić tę sytuację w pracach nad budżetem na
rok 2009.
W związku z sytuacją w gminie Rewal w bieżą-
cym roku zostały już podjęte działania zmieniające
plan dotyczący ochrony brzegu morskiego na ten rok.
Zamierzamy przesunąć pewne kwoty między po-
szczególnymi zadaniami. W tym celu oczywiście
Urząd Morski w Szczecinie, odpowiedzialny za tam-
te tereny, dokonuje odpowiednich prac i procedur.
Rozważamy również przesunięcie pewnych kwot
między urzędami morskimi na korzyść Urzędu Mor-
skiego w Szczecinie, czyli kwot przyznanych poszcze-
gólnym urzędom, tak aby zabezpieczyć te obszary
szkód na naszym wybrzeżu, które będą, powiedzmy,
najbardziej priorytetowe.
W roku 2008 zostanie wykonane zabezpieczenie
dolnej części osuwającego się zbocza klifu pod budo-
wanym zejściem na plażę i tarasem widokowym
w Trzęsaczu, z zastosowaniem technologii green ter-
ramesh. To jest jedna inwestycja. Drugą inwestycją
będzie opaska brzegowa w Rewalu na długości ok.
350 m, koszty tej opaski to ok. 2800 tys. zł. Obejmu-
je ona newralgiczny odcinek osuwającego się w Re-
walu klifu.
Planujemy oczywiście na rok 2009 wykonanie
opaski zabezpieczającej odcinek podstawy niszczone-
go klifu na wschód od zjazdu na plażę. W tym mo-
mencie to jest 250 m i koszt również ok. 2 mln zł.
Wykonanie sztucznego zasilania plaży, co ma stano-
wić dodatkową osłonę wykonanych inwestycji, to
kwota 3 mln zł. Po przeanalizowaniu sytuacji na kli-
fach na zachodnim odcinku wybrzeża wskazane by-
łyby również dodatkowe pieniądze na zrealizowanie
górnej części zabezpieczenia klifu pod tarasem i scho-
dami w Trzęsaczu, tj. ok. 740 tys. zł, oraz wykonanie
opaski zabezpieczającej klif – 1200 tys. zł.
Mamy również plany zabezpieczenia na rok 2009.
Ogółem szacunkowa wielkość dodatkowych środków,
które powinny pomóc opanować sytuację w Rewalu,
to kwota ok. 8 mln zł. Na pewno w pracach nad bu-
dżetem na rok 2009 będziemy uwzględniali w planie
ochrony brzegów wszystkie te zadania. Jednocze-
śnie… (Dzwonek)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę, pani minister.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Anna Wypych-Namiotko:
Bardzo dziękuję. Właściwie chciałabym jeszcze
powiedzieć o innych klifach w Polsce, ale może w tym
momencie…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Za chwilę będzie okazja, pani minister, w odpo-
wiedzi uzupełniającej.
Bardzo proszę, poseł Konstanty Oświęcimski.
Poseł Konstanty Oświęcimski:
Dziękuję serdecznie, pani minister, za tak wyczer-
pującą i – można powiedzieć – dobrą wiadomość dla
samorządów lokalnych, w szczególności dla gminy
Rewal. Mam jeszcze tylko takie pytanie: Czy te 8 mln zł
to jest z tego roku, czy to jest na 2008/2009?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani minister Anna Wypych-Namiotko.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Anna Wypych-Namiotko:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle, pla-
ny na rok 2009 jeszcze są w realizacji. Na rok 2008
budżet jest już zastany i w tym budżecie nie mamy
tych pieniędzy. To, co nazwałam kwotą dodatkowych
8 mln zł, to są szacunkowe koszty niezbędne na sfi-
nansowanie najważniejszych inwestycji i właściwie
na zamknięcie zabezpieczeń klifów w gminie Rewal.
Te pieniądze muszą się rozkładać oczywiście na lata.
Proszę jednocześnie pamiętać o tym, że wszystkie
tego typu inwestycje wymagają prawie rocznego
przygotowania. Samo zaplanowanie, oszacowanie,
przeprowadzenie przetargów, które pozwolą wyłonić
wykonawcę – wszystko to są sprawy, których nieste-
ty nie da się zrobić z dnia na dzień, dlatego też myślę,
że roczne plany inwestycyjne są w zasadzie tym, do
czego się dostosujemy, na pewno zaś będziemy bardzo
starannie planowali zadania, ze szczególnym uwzględ-
nieniem najpiękniejszych fragmentów polskiego wy-
brzeża, a do takich należą klify, które szczególnie
przyciągają. Oprócz bowiem pięknych piaszczystych
plaż, które stosunkowo łatwo jest refulować i narzu-
cać na nie piasek, to o klify musimy dbać w taki spo-
sób, żeby stanowiły taką atrakcję widokową. Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Przechodzimy do kolejnych pytań.
Posłowie Marzena Dorota Wróbel, Beata Szydło
i Ryszard Terlecki, klub Prawo i Sprawiedliwość, za-
dadzą pytanie w sprawie sytuacji w szkolnictwie
wyższym, w szczególności odmowy powołania w Ra-
domiu wyższej szkoły zawodowej, skierowane do mi-
nistra nauki i szkolnictwa wyższego.
Pierwsza zabierze głos pani poseł Marzena Doro-
ta Wróbel, bardzo proszę.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie Marszałku! Pani Minister! Projekty zmian
zaproponowane przez Ministerstwo Nauki i Szkol-
nictwa Wyższego budzą wiele dyskusji i kontrowersji.
Szczególnie bulwersująca jest próba osłabienia pań-
stwowych wyższych szkół zawodowych poprzez prze-
niesienie ich pod nadzór samorządów wojewódzkich
i zmniejszenie wymogów kadrowych. W tej sytuacji
utrzymanie autonomii tych uczelni stanie się fikcją.
Jednocześnie ministerstwo chce wyodrębnić tzw.
uczelnie flagowe – ciekawe, według jakich kryteriów
– oraz wprowadzić dofinansowanie studiów na uczel-
niach niepublicznych. Dzisiaj państwowym wyższym
145
szkołom zawodowym grozi unicestwienie, mają one
ustąpić miejsca wielkim, skostniałym uczelniom pań-
stwowym i szkołom prywatnym.
Pierwszą ofiarą proponowanych zmiany stało się
miasto Radom. W kwietniu społeczeństwo Radomia
zostało poinformowane przez prezydenta miasta o od-
mownej decyzji minister nauki i szkolnictwa wyższe-
go, pani Barbary Kudryckiej, dotyczącej powołania
w tym mieście Państwowej Wyższej Szkoły Zawodo-
wej. Z informacji uzyskanych w ministerstwie wyni-
ka, że pani minister nie widzi potrzeby powołania
w Radomiu nowej uczelni państwowej, gdyż istnieje
już Politechnika Radomska; można również studio-
wać w innych ośrodkach akademickich umiejscowio-
nych wokół Radomia, czyli w Kielcach, Lublinie i w War-
szawie. Przez wielu mieszkańców miasta, pani mini-
ster, odpowiedź ta została odebrana jako wyjątkowo
lekceważąca. Poza tym ministerstwo mówi o niżu
demograficznym, braku rezerwy celowej na tworze-
nie i prowadzenie PWSZ.
Informuję więc ministerstwo, że w Politechnice
Radomskiej nie ma kierunków, które zostały zapro-
ponowane przez inicjatorów Państwowej Wyższej
Szkoły Zawodowej w Radomiu. Zwracali oni uwagę
na to, by oferta nowej szkoły nie dublowała propozy-
cji innych wyższych uczelni państwowych. Nie chcie-
li również kształcić bezrobotnych, dlatego zaofero-
wali kierunki, na które jest zapotrzebowanie ze stro-
ny pracodawców. Propozycje te były konsultowane
z powiatowym urzędem pracy i wynikały z ankiety
przeprowadzonej wśród 7 tys maturzystów. Argu-
ment dotyczący niżu demograficznego również nie
jest trafny. Radom pod tym względem ma olbrzymi
w porównaniu z innymi miastami tej wielkości po-
tencjał demograficzny. Są młodzi ludzie, którzy chcą
studiować, a nie ma oferty edukacyjnej, która w peł-
ni odpowiadałaby na potrzeby młodzieży i rynku
pracy. Wielu radomskich rodzin nie stać na to, by
– jak sugeruje pani minister – kształcić dzieci w in-
nych ośrodkach znacznie oddalonych od miejsca za-
mieszkania. Ministerstwo operuje również argumen-
tem, że w budżecie…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, jest już minutę po czasie.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
...od 2007 r. nie ma rezerwy celowej na tworzenie
i prowadzenie PWSZ. To, że nie ma rezerwy celowej,
pani minister, nie oznacza, że nie ma funduszy na
ten cel. Są, tylko w innych częściach budżetu. W tym
kontekście rodzą się niestety wątpliwości natury po-
litycznej…
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
146 Pytania w sprawach bieżących
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł…
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Już zadaję pytanie, panie marszałku.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, bardzo proszę zmierzać do konkluzji,
bo jest już półtorej minuty po czasie.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Czy to, że w Radomiu PiS zwyciężył w wyborach
zarówno parlamentarnych, jak i samorządowych, nie
miało wpływu na decyzję pani minister Kudryckiej?
Chciałabym wierzyć, że nie, ale proszę o odpowiedź
na to pytanie. Jaka jest procedura odwoławcza w od-
niesieniu do tej decyzji? Jakimi realnymi kryteriami
posługuje się ministerstwo, oceniając wnioski doty-
czące utworzenia PWSZ? Dlaczego projekt radomski
nie został w ogóle rozpatrzony przez Państwową Ko-
misję Akredytacyjną? Proszę o odpowiedź na te py-
tania, bo odpowiedź, którą uzyskaliśmy z minister-
stwa, wydaje się nam pozorna.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł…
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Już ostatnie zdanie.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, naprawdę reguły dla wszystkich po-
słów zadających pytania są takie same, a zgodnie
z regulaminem są to 2 minuty. W tej chwili zadaje
już pani pytanie 4 minuty. Naprawdę z szacunku dla
pań, ale i dla wszystkich pozostałych posłów muszę
zwrócić pani uwagę i przywoływać do porządku. Bar-
dzo proszę.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Miasto Radom boleśnie doświadczone w 1976 r.
i defaworyzowane w latach późniejszych, często na-
zywane miastem z wyrokiem, zasługuje na pomoc
rządu i państwa. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego pani Graży-
na Prawelska-Skrzypek, bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Grażyna Prawelska-Skrzypek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proszę pozwolić,
że ustosunkuję się bezpośrednio do wyodrębnionych
pytań, nie zaś do pytań, które dotyczą reformy, bo na
ten temat będziemy mówić przy innych okazjach.
Przede wszystkim, rozważając kwestię możliwości
podejmowania przez młodzież Radomia studiów
w uczelniach publicznych, chcę podkreślić, że Poli-
technika Radomska, która od wielu lat funkcjonuje
w Radomiu, to jest duża uczelnia publiczna, która
kształci specjalistów w różnych dziedzinach nauko-
wych: technicznej, ekonomicznej i pedagogicznej,
prowadzi kształcenie na 6 wydziałach: 3 technicz-
nych i 3 nietechnicznych, tj. na Wydziale Ekonomicz-
nym, Wydziale Nauczycielskim i Wydziale Sztuki.
Studia są prowadzone na 15 kierunkach studiów,
w tym na 7 kierunkach na poziomie magisterskim
i 8 na poziomie zawodowym.
Z tego wynika, że Politechnika Radomska jest
uczelnią o znacznie szerszym profilu kształcenia, niż
wskazuje na to jej nazwa. Wniosek prezydenta miasta
Radomia dotyczący utworzenia Państwowej Wyższej
Szkoły Zawodowej w Radomiu zawierał wnioski
o utworzenie 3 kierunków studiów: kosmetologia,
filologia i architektura wnętrz.
Prawdą jest, że Politechnika Radomska nie pro-
wadzi tych kierunków, ale prowadzi kształcenie na
kierunkach o podobnym profilu, gdyż w swojej struk-
turze posiada Wydział Nauczycielski i Wydział Sztu-
ki. Oznacza to, że w przypadku stosownych uzgod-
nień Politechnika Radomska może w każdej chwili
wystąpić z wnioskiem o utworzenie kierunku filolo-
gia na Wydziale Nauczycielskim i kierunku architek-
tura wnętrz na Wydziale Sztuki. Problemem może
być usytuowanie w uczelni kierunku kosmetologia,
ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby w przypadku
braku obecnie stosownego wydziału do prowadzenia
tego kierunku został utworzony nowy wydział.
Wieloprofilowość Politechniki Radomskiej pozwa-
la wnioskować, że uczelnia posiada nie tylko odpo-
wiednią bazę dydaktyczną, ale także kadrę nauczy-
cieli akademickich, którzy mogą być wykorzystani
także do prowadzenia kształcenia na nowo projekto-
wanych kierunkach. Takie rozwiązanie jest nie tylko
o wiele prostsze organizacyjne, ale także bardziej
ekonomiczne, co ma oczywiście duże znaczenie.
Jeżeli chodzi o kierunek filologia, to pojawiają się
dodatkowe wątpliwości, ponieważ w Radomiu działa
pod opieką Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersy-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Grażyna Prawelska-Skrzypek
tetu Rzeszowskiego i Uniwersytetu Marii Curie-
-Skłodowskiej 5 nauczycielskich kolegiów języko-
wych, w tym 4 języków obcych i 1 języka polskiego,
nauczania początkowego oraz specjalistycznych pe-
dagogik. W założeniach reformy szkolnictwa wyższe-
go wyraźnie zapisaliśmy zamiar przekształcenia
nauczycielskich kolegiów językowych w PWSZ lub
szkoły policealne. Państwo proponujecie jednak
utworzenie filologii w PWSZ obok istniejących już
5 kolegiów językowych.
Wniosek prezydenta Radomia przypadł na okres,
w którym wszystkie działające w Polsce uczelnie no-
tują spadek liczby rekrutowanych studentów. Z pro-
gnoz demograficznych wynika, że niż demograficzny
w szkołach wyższych będzie zauważalny do 2022 r.
W tym zakresie oczywiście każda decyzja, o której
mówimy, wymaga w tej chwili naprawdę bardzo
gruntownego przemyślenia i udokumentowania za-
sadności.
Dodatkowo w 2007 r. nastąpiła na poziomie usta-
wy budżetowej zmiana struktury budżetu, którym
dysponuje Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyż-
szego. W latach 1997–2006 powoływanie kolejnych,
nowych PWSZ było finansowane z ujmowanych co-
rocznie w ustawach budżetowych rezerw celowych
na tworzenie i funkcjonowanie wyższych szkół zawo-
dowych. Począwszy od 2007 r., tego rodzaju rezerwa
nie jest tworzona. A zatem utworzenie każdej publicz-
nej szkoły wyższej, nie tylko w Radomiu, może odbyć
się w drodze uszczuplenia dotacji stacjonarnej z bu-
dżetu państwa przeznaczonej ustawowo dla funkcjo-
nujących uczelni. Dotacja stacjonarna w naszym
budżecie jest dzielona na części dla nadzorowanych
uczelni akademickich i publicznych uczelni zawodo-
wych oraz na część uzupełniającą, tj. do wysokości
1,9% dotacji stacjonarnej, na rzecz podziałów uzupeł-
niających i korygujących.
Jak wynika z powyższego, środki na utworzenie
nowych publicznych uczelni zawodowych mogą być
zapewnione z tej wydzielonej części dotacji stacjonar-
nej z tytułu podziałów uzupełniających i korygują-
cych bądź w trybie wystąpienia o środki z rezerwy
ogólnej budżetu państwa. Przypuszczenie państwa
posłów, że fundusze na tworzenie nowych PWSZ są
zawarte w innych częściach budżetu, jest niepraw-
dziwe. Jeśli państwo posłowie potrafią wskazać ist-
nienie takich środków w budżecie, chętnie z nich
skorzystamy.
Aby wyczerpać pytania sformułowane w tym za-
kresie, pragnę wyjaśnić, że 35 funkcjonujących PWSZ
jest finansowanych z budżetowej dotacji stacjonarnej
przeznaczonej ustawowo dla już działających uczelni
publicznych i niepublicznych.
Odnosząc się do wątpliwości natury politycznej
w związku z tymi pytaniami, które zostały sformu-
łowane w zakończeniu wypowiedzi pani poseł, odpo-
147
wiadam. Po pierwsze, tworzenie PWSZ w czasie ka-
dencji sprawowanej przez Platformę Obywatelską
w koalicji z PSL nie opiera się na przesłankach poli-
tycznych, ale jedynie na merytorycznej analizie two-
rzenia tego typu szkół. Pragnę poinformować, że
w czasie tej kadencji nie została utworzona żadna
nowa PWSZ, gdyż nie ma w tym kierunku wystar-
czająco przekonywujących argumentów, a także moż-
liwości budżetowych.
Odnośnie do drugiego pytania: w sprawie rozpo-
częcia procedury rozpatrywania wniosków o utwo-
rzenie nowych PWSZ złożonych w ministerstwie nie
przysługuje procedura odwoławcza. Minister, kie-
rując się interesem państwa, może odmówić wszczę-
cia procedury, biorąc pod uwagę zasadność ekono-
miczną i merytoryczną rozwiązań zaproponowanych
we wniosku.
Trzecie pytanie: kryteria, którymi posługuje się
ministerstwo przy ocenie wniosków, zostały sformu-
łowane w piśmie skierowanym do prezydenta miasta.
Chodzi o fakt istnienia w mieście dużej uczelni pu-
blicznej, zasadność społeczno-ekonomiczną przedsię-
wzięcia, a także posiadanie przez ministerstwo środ-
ków budżetowych na ten cel.
I wreszcie ostatnie pytanie. Ze względu na fakt
odmówienia przez ministra nauki i szkolnictwa wyż-
szego wszczęcia procedury w sprawie utworzenia
PWSZ w Radomiu wniosek nie mógł być skierowany
do merytorycznej oceny Państwowej Komisji Akre-
dytacyjnej, gdyż ocena ta jest elementem procedury
tworzenia szkoły wyższej. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Pytanie dodatkowe?
Pani poseł Marzena Dorota Wróbel.
Bardzo proszę.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Pani Minister! Politechnika, gdyby chciała, już
dawno mogłaby otworzyć kierunki, o których pani
wspomniała. Mowa tutaj o szczególnej filologii, czyli
o filologii angielskiej, ale także o innych kierunkach.
Wspomina pani o 5 kolegiach językowych. Proszę
powiedzieć, ile z tych kolegiów to są kolegia publicz-
ne, ile to są kolegia prywatne.
To, co pani powiedziała o zasadach finansowania
tych szkół, oznacza, że w Polsce praktycznie nie będą
otwierane nowe państwowe wyższe szkoły zawodowe.
Proszę mi w takim razie powiedzieć, czy możliwość
zakładania państwowych wyższych szkół zawodo-
wych zostanie w ogóle wykreślona z ustawy o szkol-
nictwie wyższym, bo w tej chwili taka możliwość jest
i te szkoły mogą być zakładane. Jeśli nie są zakłada-
ne, to oznacza to, że nie jest realizowana ustawa.
(Dzwonek)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
148 Pytania w sprawach bieżących
Poseł Marzena Dorota Wróbel
Poza tym, pani minister, ja jednak jako mieszkan-
ka Radomia część pani odpowiedzi uznałam za lek-
ceważące. Pani mówi o Lublinie, Kielcach. Proszę
pamiętać o tym, że w Lublinie, Kielcach, Warszawie
funkcjonuje nie jedna duża państwowa wyższa uczel-
nia, ale kilka bardzo poważnych wyższych uczelni.
Zarówno w Lublinie, jak i w Kielcach, jak i w War-
szawie. Miasto Radom jest porównywalne pod wzglę-
dem potencjału demograficznego do tych ośrodków
miejskich.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł...
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Dlaczego akurat temu miastu państwo udzielili-
ście odmowy?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego pani Graży-
na Prawelska-Skrzypek.
Bardzo proszę, pani minister.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Nauki i Szkolnictwa Wyższego
Grażyna Prawelska-Skrzypek:
Dziękuję.
Ja, rozumiejąc to rozgoryczenie pani, chcę jednak
powiedzieć, że państwowe wyższe szkoły zawodowe
zaczęły powstawać w 1998 r. Jeżeli rzeczywiście ist-
niałaby bardzo duża presja środowiska na stworzenie
tej szkoły, to przez 10 lat samorząd Radomia napraw-
dę mógł wystąpić z takim wnioskiem.
W ciągu pierwszych kilku lat powstały 23 pań-
stwowe wyższe szkoły zawodowe w miastach woje-
wódzkich, które utraciły prawa miast wojewódzkich.
Wtedy, kiedy był ogromny napór demograficzny na
szkolnictwo wyższe, społeczności widziały potrzebę
tworzenia tych szkół. Radom nie był wówczas w ogó-
le tym zainteresowany. Teraz, po 10 latach, nawet
wierząc w specjalną prężność demograficzną rado-
mian, chcę powiedzieć, że Radom jest w Polsce. Cała
Polska podlega pewnemu cyklowi demograficznemu,
który jest związany z pewną kompensacją po II woj-
nie światowej. Ta fala przechodzi przez całą Polskę
równomiernie. Niż demograficzny jest w całej Polsce,
więc jest także w Radomiu. Dlaczego teraz, po 10 la-
tach, kiedy właśnie już mocno wpadliśmy w ten dołek
od 2005 r., Radom uważa, że jest specjalnie dyskry-
minowany, podczas gdy, jeśli wystartowałby w tych
kilku pierwszych latach, nie byłoby żadnych podstaw
odmówienia tej decyzji? Po to były tworzone te szko-
ły, żeby powstawały właśnie w tych miastach woje-
wódzkich. Miasto nie było zainteresowane.
Kolejna sprawa. Jeżeli chodzi o kolegia językowe,
2 kolegia językowe języków obcych i 1 języka pol-
skiego są prowadzone przez samorząd woj. mazo-
wieckiego, 1 przez Towarzystwo Wiedzy Powszech-
nej, Oddział Regionalny w Kielcach, 1 przez Wyższą
Szkołę Biznesu w Radomiu i 1 przez Instytut Wie-
dzy Powszechnej w Radomiu. Czyli jak państwo
widzicie, dwie są szkołami w pełni publicznymi,
a jedna jest prowadzona przez Towarzystwo Wiedzy
Powszechnej.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Nie prowadzimy już dalej dyskusji na ten temat.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Czy w Polsce nie
będą już otwierane państwowe szkoły?)
Pani minister udzieliła odpowiedzi, natomiast
zrozumiałe jest to, że bardzo często posłowie odpo-
wiedziami usatysfakcjonowani nie są.
Dziękuję, pani minister.
Przechodzimy do kolejnych pytań.
Posłowie Marek Wojtkowski i Grzegorz Roszak
z klubu Platforma Obywatelska zadadzą pytanie
skierowane do ministra skarbu państwa w sprawie
zagospodarowania majątku wyłączonych z produkcji
cukrowni.
Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Marek
Wojtkowski.
Bardzo proszę.
Poseł Marek Wojtkowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze!
Z dniem 1 lipca 2006 r. w Unii Europejskiej wdrożo-
na została reforma rynku cukru. Jej głównym celem
było zlikwidowanie nadprodukcji cukru na rynku
europejskim. Jeden z jej elementów to restruktury-
zacja branży. Ci producenci cukru, którzy nie czują
się konkurencyjni z różnych powodów, mogą zrezy-
gnować z części produkcji w zamian za pomoc re-
strukturyzacyjną. Krajowa Spółka Cukrowa uczest-
niczy w programie restrukturyzacyjnym rynku cu-
kru. W ostatnich miesiącach KSC podjęła decyzję
o likwidacji i demontażu urządzeń w cukrowniach
w Lublinie, Łapach i Brześciu Kujawskim. Zdajemy
sobie sprawę z konieczności podejmowania takich
decyzji, jednak wątpliwości budzi sposób restruktu-
ryzowania spółki oraz przede wszystkim fatalna kon-
dycja finansowa Krajowej Spółki Cukrowej. Wysto-
sowałem zresztą w tej sprawie do Najwyższej Izby
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Poseł Marek Wojtkowski
Kontroli wniosek o przeprowadzenie kontroli działal-
ności poprzednich zarządów KSC w kwestii właśnie
permanentnie złej kondycji finansowej. Chciałbym
zadać panu ministrowi następujące pytanie: W jaki
sposób będzie kontynuowana restrukturyzacja Krajo-
wej Spółki Cukrowej? Czy przygotowano jakiś kon-
kretny projekt, który pozwoliłby zagospodarować
mienie i grunty cukrowni już wygaszonych? Chciał-
bym w tym miejscu dodać, że obecnie odbywa się de-
montaż cukrowni w Brześciu Kujawskim i proces ten
został zaprojektowany bodajże do 2010 r. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Mini-
sterstwie Skarbu Państwa pan Krzysztof Żuk.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Skarbu Państwa
Krzysztof Żuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W strukturze
Krajowej Spółki Cukrowej wskutek procesów inkor-
poracji, które się dokonały w minionych latach, funk-
cjonuje obecnie 14 oddziałów, które zostały wyłączo-
ne z prowadzenia podstawowej działalności. Pytanie
pana posła dotyczy właściwie tej części Krajowej
Spółki Cukrowej, pozostałe oddziały kontynuują pro-
dukcję cukru białego.
Ważne jest to, ponieważ pokazuje zaniedbania,
o których wspominał pan poseł, i z tego też powodu
warto zwrócić na to uwagę, że okresy wyłączenia
z produkcji cukru poszczególnych jednostek organi-
zacyjnych przedstawiają się następująco:
— kampania 2003–2004: Pruszcz, Rejowiec,
Szczecin;
— kampania 2004–2005: Borowiczki, Klemen-
sów, Sokołów, Żnin;
— kampania 2005–2006: Janikowo, Opole Lu-
belskie;
— kampania 2006–2007: Częstocice, Mała Wieś,
Ostrowy, Tuczno, Wożuczyn;
— kampania 2007–2008: Gryfice, Nowy Staw.
Wiemy o tym, że wyłączeniu podlegają kolejne
cukrownie wymienione przez pana posła.
W tym przypadku dokonuje się również pewnego
rodzaju restrukturyzacja – te wyłączone oddziały
zarząd Krajowej Spółki Cukrowej w 2007 r. zlikwi-
dował w części. Jeżeli zaś chodzi o ich odrębność or-
ganizacyjną, włączono je do ościennych oddziałów.
Dotyczyło to 5 takich oddziałów. Kolejne 3 w 2007 r.
utraciły status oddziału i takie też plany są odnośnie
do obecnej kampanii.
149
Wynik analizy uwarunkowań formalnych, chodzi
właśnie o tę wspomnianą reformę rynku cukru, oraz
biznesowych spowodował wyłączenie z produkcji cu-
kru Lublina, Łap i Brześcia Kujawskiego. W tym
przypadku te procesy są na etapie wdrażania poro-
zumień społecznych dotyczących spraw pracowni-
czych oraz planów restrukturyzacji majątkowych,
dzieje się to jak gdyby w odrębnym trybie, pod nad-
zorem Agencji Rynku Rolnego. W tych oddziałach,
które zostały wyłączone, prowadzona jest dosyć zróż-
nicowana działalność gospodarcza, od magazynowa-
nia cukru poprzez paczkowanie i konfekcjonowanie
cukru aż po prowadzenie alternatywnej działalności
gospodarczej na potrzeby własne lub kontrahentów
zewnętrznych. We wszystkich tych wyłączonych od-
działach prowadzono procesy dotyczące przemiesz-
czania składników majątkowych, jeżeli chodzi o po-
trzeby jednostek prowadzących produkcję cukru,
sprzedaży zbędnych środków trwałych oraz likwida-
cji zbędnych środków trwałych i sprzedaży materia-
łów odpadowych. W minionej kampanii zapewniło to
blisko 17 mln zł przychodów. Zakłada się, iż nowa
kampania 2008–2009 zapewni przychody powyżej 30
mln zł.
Istotne wydaje się być to, że w ramach pracy nad
planem strategicznym Krajowej Spółki Cukrowej na
lata 2008–2013 prowadzone są analizy związane
z wydzieleniem aktywów nieprodukcyjnych do odręb-
nego podmiotu prawa handlowego jako alternatywy
wobec kontynuowania procesu restrukturyzacji
w ramach obecnej struktury organizacyjnej spółki.
Taki scenariusz będzie uwzględniał również wspo-
mnianą likwidację czy właściwie uwarunkowania
związane z likwidacją tych 3 cukrowni: Łapy, Lublin
i Brześć Kujawski, ponieważ podlegają one odrębnym
procesom restrukturyzacyjnym opartym na regula-
cjach unijnej reformy rynku rolnego. Część aktywów
związanych z działalnościami alternatywnymi już
jest przygotowanych do zbycia jako zorganizowana
część przedsiębiorstwa, ale w większości przypadków
te przygotowania dopiero trwają. Warto wspomnieć,
iż minister skarbu państwa zobowiązał zarząd Kra-
jowej Spółki Cukrowej SA do niezwłocznego przygo-
towania programu restrukturyzacji majątkowej
uwzględniającego zagospodarowanie aktywów zwią-
zanych z wyłączonymi cukrowniami. Realizacja tego
programu będzie regularnie monitorowana przez
radę nadzorczą.
Założeniem zarządu Krajowej Spółki Cukrowej
SA jest osiągnięcie już w kampanii 2008–2009 nad-
wyżki gotówkowej pomiędzy kosztami utrzymania
jednostek wyłączonych a przychodami z gospodarki
środkami trwałymi, co jest zadaniem niezwykle am-
bitnym. Można powiedzieć, że dzisiaj możliwości
znalezienia nabywców na całość majątków wyłączo-
nych cukrowni są dosyć ograniczone, ale zakładamy,
że ten cel zostanie zrealizowany.
Dla KSC z racji kłopotów z płynnością niewątpli-
wie szybkie zagospodarowanie majątku wyłączonych
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
150 Pytania w sprawach bieżących
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa Krzysztof Żuk
cukrowni jest celem niemalże strategicznym, jeżeli
chodzi o działania, ponieważ te środki z funduszu
restrukturyzacji powinny być przeznaczone na mo-
dernizację techniczno-technologiczną, budowanie
potencjału konkurencyjności, a nie na utrzymanie
wyłączonych zasobów.
Jeden z członków zarządu Krajowej Spółki Cukro-
wej SA jest umocowany w zakresie koordynowania
działań związanych z restrukturyzacją majątkową.
Na zakończenie chciałbym jeszcze wspomnieć, że
w odniesieniu do 2 cukrowni – cukrowni w Tomaszo-
wie Lubelskim i cukrowni Łapy – przygotowywane
są w tej chwili studia wykonalności. Poinformowano
mnie, że w Tomaszowie te studia wykonalności zo-
stały już zakończone, natomiast jeżeli chodzi o cu-
krownię Łapy, wykonanie studium przewiduje się
w sierpniu. Studium dotyczące cukrowni w Tomaszo-
wie Lubelskim obejmuje przerób buraków cukro-
wych, instalacje bioetanolu, tłoczenia oleju z rzepa-
ku, produkcji biogazu, energii elektrycznej, cieplnej
w skojarzeniu. Jest to m.in. jakiś zakres tej alterna-
tywnej możliwości wykorzystywania aktywów, ale
tak naprawdę jednym z głównych kierunków re-
strukturyzacji będzie zbywanie majątku w rozumie-
niu zorganizowanej części tych cukrowni. Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Pytanie dodatkowe zada pan poseł Grzegorz Ro-
szek, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Grzegorz Roszak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wspomniał
pan o kosztach, jakie generują wygaszone cukrownie
pozostające w dyspozycji Krajowej Spółki Cukrowej.
W związku z powyższym chciałbym zauważyć, że
niektóre z tych cukrowni posiadają dość atrakcyjne
dla podmiotów lokalnych, samorządów lokalnych
obiekty. Myślę o np. świetlicach, boiskach sporto-
wych. Taka sytuacja panuje np. w gminie Złotniki
Kujawskie, jeżeli chodzi o cukrownię Tuczno. W związ-
ku z powyższym chciałbym zadać pytanie: Czy ist-
nieją prawne możliwości przekazania tych nierucho-
mości samorządom lokalnym?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Odpowiada podsekretarz stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa pan Krzysztof Żuk.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Skarbu Państwa
Krzysztof Żuk:
Panie marszałku, analizujemy ten problem. Wspól-
nie z zarządem będziemy chcieli zbudować mapę
składników majątkowych, która jest istotna z punktu
widzenia polityki, jaką prowadzą samorządy lokalne,
ale oczywiście jest to problem formalnoprawny. To
znaczy mówimy o ograniczeniach możliwości nieod-
płatnego przekazywania tych aktywów samorządom.
Szukamy rozwiązań, które rzeczywiście będą mogły
służyć tym celom, którym już dzisiaj służą – mówimy
o działalności sportowej, kulturalnej, bo to są najczę-
ściej obiekty związane z infrastrukturą socjalną,
wykorzystywaną praktycznie w wykonywaniu zadań
samorządów.
Znam ten temat i można powiedzieć, że jestem
zaangażowany w tej chwili w budowanie takiej szyb-
kiej ścieżki rozwiązywania tych problemów, już
w wymiarze lokalnym. Przyjeżdżają do Ministerstwa
Skarbu Państwa samorządowcy i wspólnie z posłami,
reprezentującymi te społeczności, próbujemy znaleźć
rozwiązanie, żeby te aktywa rzeczywiście trafiły do
samorządów. Tyle mogę dziś zadeklarować.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Przechodzimy do kolejnych pytań.
Posłowie Izabela Kloc, Krzysztof Tchórzewski
i Grzegorz Tobiszowski, klub Prawo i Sprawiedli-
wość, zadadzą pytanie skierowane do ministra go-
spodarki w sprawie braku decyzyjności w sektorze
górnictwa i działań zapewniających środki finansowe
na inwestycje początkowe w kopalniach węgla ka-
miennego.
Bardzo proszę, pani poseł Izabela Kloc.
Poseł Izabela Kloc:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Chciałam na
początek zacytować tytuły, które są zamieszczone na
stronie internetowej Wirtualny Nowy Przemysł:
„Istny horror w górnictwie”, „Górnictwo potrzebuje
decyzji” – to zdanie prezesa Górniczej Izby Przemy-
słowo-Handlowej, „Górnicza »Solidarność« chce
pilnych rozmów z rządem”, „Bez inwestycji do 2020 r.
zasoby węgla zmaleją o 1/3”. W związku z tymi nie-
pokojącymi informacjami dotyczącymi braku decyzyj-
ności i działań w sektorze górnictwa węgla kamienne-
go, a co za tym idzie – zapewnienia bezpieczeństwa
energetycznego naszego kraju, chciałabym zadać kilka
pytań i prosić o szczegółowe odpowiedzi.
Po pierwsze: Jaki jest stan przygotowań do inwe-
stycji w górnictwie? Jaką kwotę przeznaczy rząd
z budżetu państwa na inwestycje początkowe w ko-
palniach, szczególnie w Kompanii Węglowej? Pragnę
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Pytania w sprawach bieżących
Poseł Izabela Kloc
przypomnieć, że zgoda Komisji Europejskiej na po-
moc publiczną w górnictwie węgla kamiennego obo-
wiązuje tylko do końca 2010 r., i to na warunkach
ściśle określonych, czyli do 30% wartości inwestycji,
musi być ona także rentowna, a więc kwota, którą
rząd przeznaczy na inwestycje początkowe dla spółek
węglowych, musi zostać wcześniej określona.
Kolejne pytanie: Jak przebiega proces tworzenia
grupy kapitałowo-koksowej na bazie Jastrzębskiej
Spółki Węglowej? Jest to zawarte w strategii rozwo-
ju górnictwa, prosimy więc o dokładny harmonogram
tych działań.
Kiedy ostatecznie kopalnia Bolesław Śmiały znaj-
dzie się w strukturach Południowego Koncernu Wę-
glowego? Na jakim etapie jest ten proces i dlaczego
są tak duże opóźnienia w porównaniu z wcześniej-
szym harmonogramem?
Wreszcie mam pytanie o dalszy los kopalni Sile-
sia. Dochodzą do nas niepokojące informacje. Wiemy,
że na pana biurku leży przygotowana informacja do-
tycząca podjęcia decyzji o ewentualnej sprzedaży,
a jeżeli nie, to trzeba jasno powiedzieć o ewentualnej
likwidacji tej kopalni. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Odpowiada minister gospodarki pan Waldemar
Pawlak.
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki
Waldemar Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani
Poseł! Jeśli chodzi o sprawy dotyczące inwestycji, to
pragnę zwrócić uwagę, że czasy socjalistyczne, kiedy
rząd odpowiadał za inwestycje, skończyły się i w tej
chwili inwestycje podejmują spółki. Chcę zwrócić
uwagę pani poseł i przekazać tę informację opinii
publicznej, że w tym roku co miesiąc spółki węglowe
wydają więcej niż 50 mln zł na inwestycje, to świad-
czy o tym, że spółki funkcjonują w tym zakresie bar-
dzo dynamicznie i sprawnie.
Jeśli chodzi o pierwsze pytanie, dotyczące plano-
wanych dotacji z budżetu państwa na inwestycje po-
czątkowe w kopalniach, zostały przeprowadzone
postępowania przed Komisją Europejską, aby na lata
2009–2010 dopuszczalna była pomoc publiczna. Wy-
stąpiliśmy także o to, żeby przedłużyć ten okres do
2015 r. Trzeba zaznaczyć, że podstawą inwestycji są
środki własne spółek, dofinansowanie do inwestycji,
dotyczące obiektów infrastruktury, instalacji w za-
kresie wydobycia, nie może przekraczać 30% warto-
ści inwestycji. W tym zakresie na wniosek ministra
gospodarki spółki przeanalizowały plany inwestycyj-
151
ne na lata 2009–2010 i zaproponowały inwestycje
na łączną kwotę 850 mln zł. Dotyczy to kilkunastu
zadań inwestycyjnych w 20 kopalniach węgla ka-
miennego. W związku z tym w planach i wnioskach
do budżetu na 2009 r. została zamieszczona kwota
400 mln zł, jeżeli chodzi o pozostałe dopłaty, część tej
kwoty planujemy w budżecie na rok 2010. Łączna
wartość nakładów w tych okolicznościach wyniosła-
by 2800 mln zł.
Kolejna sprawa dotyczy tworzenia grupy kapita-
łowo-węglowej na bazie Jastrzębskiej Spółki Węglo-
wej. Chcę zaznaczyć, że jeszcze w grudniu ubiegłego
roku do tej spółki została włączona Kopalnia Węgla
Kamiennego Budryk. Znane były perypetie związane
z tą kopalnią. Jeden z argumentów strajkowych do-
tyczył włączenia, były propozycje, żeby ten proces
odłożyć w czasie. Ta sprawa od strony organizacyjnej
i biznesowej została już zakończona. Jeżeli chodzi
o plany dotyczące koksowni Zabrze i Victoria, wyda-
je się, że w tej chwili co do koksowni Zabrze, z oczy-
wistych względów na bliskość do Jastrzębskiej Spół-
ki Węglowej, nie ma żadnych wątpliwości, natomiast
co do koksowni Victoria toczą się dyskusje. Minister
skarbu państwa przedstawił wniosek, aby koksownię
Victoria wyłączyć z tego planu. Ta sprawa nie zosta-
ła jeszcze ostatecznie zakończona i są prowadzone
analizy, natomiast ta główna, podstawowa część gru-
py węglowo-koksowej już sprawnie funkcjonuje.
Jeżeli chodzi o następne pytanie, dotyczące kopal-
ni Bolesław Śmiały i włączenia jej do Południowego
Koncernu Węglowego, to już w styczniu 2007 r. zo-
stało podpisane porozumienie między Kompanią
Węglową, Węglokoksem i Południowym Koncernem
Węglowym w sprawie wniesienia aportem do Połu-
dniowego Koncernu Węglowego kopalni Bolesław
Śmiały. Projekt realizują spółki w oparciu o odpo-
wiednie porozumienie i to one są zobowiązane do
zrealizowania tego porozumienia. Natomiast w spra-
wie kopalni Silesia chcę państwa poinformować, że
parę dni temu wpłynęła informacja od potencjalnego
inwestora – grupy Gibson Group – że nie przygotował
on jeszcze spółki w kraju ani nie uzyskał zezwolenia
na zakup od ministra spraw wewnętrznych. W tych
okolicznościach, po przesłaniu przez Kompanię Wę-
glową informacji dotyczącej stanu tej transakcji, do
końca czerwca niewątpliwie ta decyzja, jak to wyni-
kało z harmonogramu, zostanie podjęta. Chcę pod-
kreślić, że na początku roku przesunięto termin,
związane to było z pewnymi kłopotami potencjalne-
go inwestora dotyczącymi bodajże, jeżeli dobrze pa-
miętam, wniesienia odpowiedniej gwarancji banko-
wej, pokazującej możliwości finansowe dokonania
zakupu. Teraz pojawiły się dodatkowe wątpliwości po
stronie tego inwestora i wniosek o przedłużenie ter-
minu podjęcia decyzji do 30 września. Tak że pani
poseł być może została błędnie poinformowana co do
okoliczności związanych z tą sprawą. W tej sytuacji
fakty wyraźnie wskazują na kłopoty potencjalnego
inwestora z odpowiednim przygotowaniem wniosków
i zabezpieczeniem ich od strony finansowej, gwaran-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
152 Pytania w sprawach bieżących
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki Waldemar Pawlak
cji bankowych, a także od strony organizacyjnej, tzn.
powołania odpowiedniej spółki, co sprawia, że poja-
wiają się wątpliwości, jeżeli chodzi o możliwość sku-
tecznego zagospodarowania tej kopalni przez inwe-
stora, który ma kłopoty z dość prostymi w sumie
sprawami.
Natomiast jeżeli chodzi o wydawnictwo, o którym
pani wspomniała – „Nowy Przemysł” – to nie jest to
autorytet i nie jest to dobre źródło informacji. Radził-
bym pani poseł opierać się na innych źródłach, bo to
wydawnictwo jest w mojej ocenie jednak mało wia-
rygodne, jeśli chodzi o informacje dotyczące sytuacji
w górnictwie, i bardziej się zajmuje ocenami i inter-
pretacjami niż informacjami. Myślę więc, że w tej
sprawie warto opierać się na informacjach z różnych
źródeł, wtedy nie będzie takich wątpliwości. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie premierze.
Pytanie dodatkowe, pan poseł Grzegorz Tobi-
szowski.
Bardzo proszę.
Poseł Grzegorz Tobiszowski:
Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Pa-
nowie Posłowie! Panie premierze, rozumiem, że su-
gestia, iż to zarządy realizują założenia inwestycyjne
nie jest spowodowana tym, że de facto mamy trwają-
cą już przez 2 miesiące absencję w Ministerstwie
Gospodarki, jeśli chodzi o wiceministra odpowie-
dzialnego za sprawy górnictwa i energetyki. W aktu-
alnej strategii, którą przyjął rząd, mamy m.in. zało-
żenia, pytała o to moja przedmówczyni, związane
z holdingiem koksowo-węglowym i Jastrzębską Spół-
ką Węglową. Minister Grad zapowiedział, że będzie
upublicznienie czy wypuszczenie na giełdę koksowni
Wałbrzych i koksowni Zabrze, a więc jest to już kwe-
stia określonych rozstrzygnięć, które trafiły do pu-
blicznej wiadomości.
Dalej. Jeśli chodzi o decyzje związane z bezpie-
czeństwem energetycznym, nie ma co ukrywać, że
ten niepokój związany z absencją jest również zwią-
zany z tym, że nie ma kto podejmować decyzji na
poziomie rządu. Jeśli nie ma od 2 miesięcy rozstrzy-
gnięcia, kto decyduje o tej branży, to trudno oczeki-
wać również stosownych decyzji.
Z tym związane jest kolejne pytanie dotyczące
Katowickiego Holdingu Węglowego. (Dzwonek)
Chciałbym, jeśli mogę, panie marszałku, powie-
dzieć tylko jeszcze dwa zdania.
W grudniu mieliśmy bardzo pozytywną sytuację.
Rzadko się zdarza, że w referendum pracownicy wy-
rażają zgodę na upublicznienie akcji, na giełdę.
Powstał pewien plan debiutu giełdowego Katowic-
kiego Holdingu Węglowego. Mamy 26 czerwca i de
facto nie wiemy, jaki będzie harmonogram upubli-
czenienia tych akcji i jakie są gwarancje socjalne
w związku z tymi decyzjami w strategii górniczej,
jak również decyzjami podjętymi w wyniku dialogu
społecznego.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Odpowiedzi udzieli wiceprezes Rady Ministrów
minister gospodarki pan Waldemar Pawlak.
Bardzo proszę.
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki
Waldemar Pawlak:
Szanowny Panie Pośle! Jeszcze raz zwrócę uwagę,
że socjalizm upadł prawie 20 lat temu i naprawdę
inwestycjami zajmują się spółki i zarządy spółek,
a nie wiceminister do spraw górnictwa czy energety-
ki. Natomiast jeżeli chodzi o decyzyjność i rozstrzy-
gnięcia, to zgodnie z obowiązującym stanem praw-
nym za te rozstrzygnięcia odpowiada minister gospo-
darki. Jeżeli pan poseł ma konkretne uwagi dotyczą-
ce decyzji, prosiłbym o to, żeby się pan bezpośrednio
ze mną skontaktował, bo z tego, co wiem, wynika, że
nie ma żadnych problemów, jeśli chodzi o rozstrzy-
gnięcia, które są niezbędne na poziomie ministra
gospodarki w zakresie regulacyjnym.
Jak pan poseł słusznie zauważył, minister Grad
zapowiedział pewne sprawy i przedstawił swoje za-
miary, jako ministra skarbu, dotyczące koksowni
Victoria i Zabrze. Jest to istotnie sfera zapowiedzi,
bo jak pan poseł doskonale wie, zapisy w strategii
dotyczące węgla kamiennego wymagałyby stosownej
zmiany, więc minister skarbu przedstawia te sprawy.
Jeśli chodzi o to, co mogę powiedzieć o aktualnym
stanie uzgodnień, jeszcze raz powtórzę: Co do kok-
sowni Zabrze, nie ma wątpliwości, że będzie ona
w grupie Jastrzębskiej Spółki Węglowej, natomiast
co do koksowni Victoria, sprawa jest otwarta z uwa-
gi także na lokalizację i sporą odległość od głównego
centrum, tzn. od Jastrzębia Zdroju.
Jeśli chodzi o Katowicki Holding Węglowy, postę-
powanie toczy się zgodnie z przyjętym harmonogra-
mem, bo oprócz spraw związanych z prywatyzacją,
o ile dobrze pamiętam, trzeba zauważyć, że katowic-
ki holding węglowy dokonał wyboru doradcy praw-
nego, który będzie przygotowywał potem stosowne
dalsze postępowanie. Z tym wiążą się także sprawy
dotyczące umów i gwarancji socjalnych dla związków
zawodowych, tak że nie ma w tej sprawie zagrożeń.
Chciałbym podziękować panu posłowi za troskę
o proces prywatyzacji w Katowickim Holdingu Wę-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Gospodarki Waldemar Pawlak
glowym. Pan prezes Gajos prowadzi te sprawy w spo-
sób bardzo odpowiedzialny i profesjonalny. Wszelkie
wsparcie jest tu naprawdę bardzo potrzebne. Będzie
to niewątpliwie sytuacja przełomowa, ponieważ
w ubiegłym roku, w grudniu, górnicy w Katowickim
Holdingu Węglowym zaakceptowali plan upublicz-
nienia spółki. Z tego punktu widzenia, jeżeli porów-
nujemy sytuację w górnictwie, przy całej złożoności
różnych doświadczeń, wielu problemów i czasami
wielu kontrowersji, na tle sytuacji, która jest związa-
na ze stoczniami, widać wyraźnie, że w tych przed-
siębiorstwach menedżerowie zachowują dużą odpo-
wiedzialność i potrafią dobrze, skutecznie zarządzać
tymi firmami w bardzo trudnych i złożonych warun-
kach. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie premierze.
Wszystkie pytania włączone do porządku dzien-
nego zostały rozpatrzone.
Kończymy więc rozpatrywanie tego punktu po-
rządku dziennego.
Wysoka Izbo! Komisja Obrony Narodowej przed-
łożyła sprawozdanie o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę
o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie
Wywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjo-
nariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz
Służby Wywiadu Wojskowego.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 663.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję
o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmu-
jący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził
zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sej-
mu oraz aby w dyskusji nad dodanym punktem wy-
słuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Punkt ten rozpatrzymy dzisiaj po zakończeniu
dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projekcie usta-
wy o ochronie żeglugi i portów morskich.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 16.
porządku dziennego: Informacja bieżąca.
Przypominam, że Sejm w głosowaniu podjął de-
cyzję o rozpatrzeniu na bieżącym posiedzeniu infor-
macji w sprawie przyszłej polityki polskiego rządu
w zakresie zaangażowania polskich misji wojskowych
i policyjnych poza granicami kraju, o której przed-
stawienie wnosił Klub Poselski Lewica.
153
Przypominam również, że przedstawienie uza-
sadnienia wniosku przez posła przedstawiciela
wnioskodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut,
a udzielenie odpowiedzi przez przedstawiciela Rady
Ministrów – dłużej niż 10 minut. Wystąpienia po-
słów w dyskusji nie mogą trwać dłużej niż 2 minuty.
Na zakończenie dyskusji głos zabierają kolejno
przedstawiciel wnioskodawców oraz przedstawiciel
Rady Ministrów. Wystąpienie przedstawiciela wnio-
skodawców nie może trwać dłużej niż 5 minut,
a wystąpienie przedstawiciela Rady Ministrów – dłu-
żej niż 10 minut.
Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko-
dawców pana posła Janusza Krasonia.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Janusz Krasoń:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przeprowadzone
miesiąc temu przez Centrum Badania Opinii Spo-
łecznej badania wykazały, że 77% Polaków nie popie-
ra naszego udziału w operacji NATO w Afganistanie
oraz nie akceptuje naszego udziału w misji Unii Eu-
ropejskiej w Czadzie. Polacy nie wierzą, że misje
przynoszą efekty, że są potrzebne, nie rozumieją ce-
lów i interesu Polski w tych misjach.
Wywołujemy dziś, panie ministrze, debatę na ten
temat, albowiem jednym z fundamentalnych zadań
współczesnych polskich sił zbrojnych jest gotowość
do udziału w wojskowych misjach pokojowych i udział
w tych misjach. Stąd też wydaje nam się, że debata
na temat przyszłości i perspektywy udziału polskich
żołnierzy jest niezwykle ważna, by Polacy głębiej mo-
gli zapoznać się z intencjami, celami, możliwościami
i kierunkami działań w tym zakresie.
Niewątpliwe jest jednak to, że w ostatnim czasie
Rzeczpospolita zwiększyła swoją aktywność w zagra-
nicznych misjach wojskowych. Rząd, którego jest pan
członkiem, panie ministrze, podjął decyzję o zwięk-
szeniu polskiego kontyngentu w Afganistanie z 1200
żołnierzy do 1600 żołnierzy, w ostatnim czasie pod-
jęliśmy także decyzję o zaangażowaniu polskich woj-
skowych i żandarmów w ochronę uchodźców z Dar-
furu w Czadzie.
W praktyce w chwili obecnej uczestniczymy we
wszystkich możliwych rodzajach misji realizowanych
współcześnie na świecie, albowiem uczestniczymy
w misjach pod sztandarem NATO, w ramach misji
Unii Europejskiej, misji Organizacji Narodów Zjed-
noczonych. Oczywiście uczestniczymy także w tej
najbardziej bolesnej, trudnej misji w Iraku, podjętej
niejako z własnej inicjatywy. Na szczęście kończy się
ona w tym roku. Z 2,5 tys. żołnierzy do wyprowadze-
nia pozostało jedynie 900. Przypomnę, że i tak jeste-
śmy tam o dwa lata za długo. Nasze zobowiązania
sojusznicze wypełnione zostały w grudniu 2005 r.,
kiedy to odbyły się w Iraku pierwsze demokratyczne
wybory. W styczniu rząd Marka Belki zapowiedział
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
154 Informacja bieżąca
Poseł Janusz Krasoń
wyprowadzenie wojsk. Dlatego akcentujemy tutaj, że
jesteśmy tam i tak o wiele za długo.
Obecne misje mają zdecydowanie inny charakter
niż te realizowane przez Rzeczpospolitą przed laty.
Przede wszystkim są one bardziej niebezpieczne.
Podczas współczesnych misji wojskowych polscy żoł-
nierze ponoszą największą ofiarę – ofiarę życia. Mamy
dzisiaj 140 rannych żołnierzy. Pojawiają się również
nowe zjawiska, które wcześniej nie występowały,
związane z psychiką żołnierzy powracających z trud-
nych misji. Mamy też nowe zjawiska dotyczące trud-
nych sytuacji prawnych i moralnych, przykładem jest
chociażby sytuacja związana z ostrzelaniem przez
żołnierzy wioski Nangar Khel i toczące się postępo-
wanie w tej sprawie, niespotykane wcześniej.
Po drugie, misje te są zdecydowanie bardziej kosz-
towne niż kiedyś. Wyliczyłem, że w tym roku mogą
one kosztować budżet państwa 1 mld zł. Są one
w końcu bardzo trudne logistycznie. Stąd też pytanie
zasadnicze.
Panie ministrze, jaki będzie priorytet rządu pana
Donalda Tuska? W które misje będziemy się angażo-
wać? Czy te pod szyldem Unii Europejskiej, czy te
głównie, które wynikają ze zobowiązań NATO-
-wskich, czy we wszystkie misje realizowane przez
Organizację Narodów Zjednoczonych?
Chcę zwrócić również uwagę na fakt, że Polska
ma malejącą armię. To jest zjawisko obiektywne.
W związku z uzawodowieniem armii ławka potencjal-
nych dobrze wyszkolonych żołnierzy, którzy mogą
brać udział w misjach zagranicznych, jest krótka.
Zwracam uwagę, że już dzisiaj mamy sytuację, w któ-
rej niektórzy żołnierze uczestniczą w misji po raz
piąty czy szósty. Nie jest to dobry standard.
W związku z tym mam pytanie, jakie są personal-
ne możliwości naszej armii. Czy przewidujemy zwięk-
szenie możliwej liczby żołnierzy, którzy w przyszłości
będą mogli brać udział w misjach?
Na koniec poruszę ostatni wątek. Jest już mowa
o tym, to jest w zasadzie realna perspektywa, że za
chwilę będziemy mieli do czynienia z siłami zbrojny-
mi Unii Europejskiej. Staje się to realne po zapowie-
dziach Francji i Niemiec. Jakie jest wobec tego nasze
stanowisko wobec tej kwestii? Czy Polska przewidu-
je swoją aktywność w możliwych siłach zbrojnych
Unii Europejskiej? (Dzwonek) Jeśli tak, to jaki będzie
przewidywalny udział polskich żołnierzy, jak będzie
się to miało do naszych możliwości finansowych,
ludzkich i personalnych?
Konkludując, sądzę, że taka debata jest potrzeb-
na, jak powiedziałem na wstępie, w Wysokiej Izbie,
ale także potrzebuje jej opinia publiczna, albowiem
to fundamentalne zadanie, którego realizacja bez
wątpienia jest konieczna, czyli udział naszej Rzeczy-
pospolitej w pokojowych misjach, nie jest w pełni
akceptowane przez Polaków. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Proszę o udzielenie odpowiedzi ministra obrony
narodowej pana Bogdana Klicha.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Minister Obrony Narodowej
Bogdan Klich:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym zu-
pełnie szczerze podziękować wnioskodawcom za po-
ruszenie tego tematu i za odbycie tej debaty. W naj-
bliższych dniach wywieszona zostanie przecież pol-
ska flaga na obozie w Iribie w Czadzie. To również
tak naprawdę półmetek, jeśli chodzi o wycofywanie
naszych Sił Zbrojnych, naszego kontyngentu bojowe-
go z Iraku. Gdy mówię o półmetku, mam na myśli
uroczystość, która odbędzie się za kilka dni, w czasie
której w imieniu rządu RP będę przekazywał odpo-
wiedzialność za bezpieczeństwo prowincji Kadisija
w ręce gospodarzy irackich. To ważne wydarzenie,
tak naprawdę przygotowujące do tego, co ma się wy-
darzyć w październiku, czyli zakończenia naszej wie-
loletniej misji irackiej.
Cieszę się, że taka debata odbywa się w tej chwili
i spieszę z informacjami na temat naszego aktualne-
go i przyszłego zaangażowania w misje.
W tej chwili, proszę państwa, nasze zaangażowa-
nie kształtuje się na poziomie ponad 3600 żołnierzy
we wszystkich misjach, przypomnę, że jest ich 8,
w których uczestniczą polskie Siły Zbrojne. To jest
dokładnie 3652 żołnierzy, którzy uczestniczą w 8 mi-
sjach wojskowych. To zaangażowanie zwiększy się
przejściowo, zaznaczam, we wrześniu do poziomu
4144 żołnierzy. Podkreślam przejściowość tego zwięk-
szonego zaangażowania, ponieważ będziemy wtedy
w trakcie wycofywania naszego kontyngentu wojsko-
wego z Iraku – chociaż nie wycofamy go jeszcze we
wrześniu do końca, ponieważ ten moment nastąpi
dopiero w październiku – a już będziemy zwiększać
naszą obecność wojskową w Afganistanie oraz kom-
pletować całość naszej misji w Czadzie.
Z początkiem przyszłego roku, a właściwie już pod
koniec tego roku, nasze zaangażowanie, jeśli chodzi
o misje wojskowe, spadnie do właściwego poziomu, to
znaczy do ok. 3274 żołnierzy. Mówię tu o właściwym
poziomie dlatego, ponieważ uważam, że nasze Siły
Zbrojne są w stanie w tej chwili wydzielać do wszyst-
kich misji, i powinny to robić, od 3000 do 3500 żoł-
nierzy. Taki poziom naszego zaangażowania w misje
wojskowe sprawia, że możemy osiągać cele polityczne
i wojskowe, a jednocześnie nie stanowi on zbyt wiel-
kiego obciążenia w stosunku do liczebności, możli-
wości finansowych i wyposażenia technicznego na-
szych Sił Zbrojnych.
Oczywiście najbardziej znana w Rzeczypospolitej
Polskiej – w opinii publicznej Polski – jest misja
w Iraku, którą zamykamy. Pozwoliła ona nam na
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich
zgromadzenie niezbędnych doświadczeń wojskowych.
Jestem przekonany, że ułatwiła nam również trans-
formację Sił Zbrojnych. Dzięki niej i zgromadzonym
tam przez co najmniej 15 tys. żołnierzy doświadcze-
niom – bo około 15 tys. żołnierzy przeszło przez
wszystkie 10 zmian misji irackiej – udało nam się pod
względem wojskowym przyspieszyć i zracjonalizować
transformację naszych Sił Zbrojnych. To naprawdę
niezwykłe doświadczenie wojskowe. Równocześnie,
jeśli chodzi o kwestie polityczne, trzeba powiedzieć,
że dzięki uczestniczeniu w misji irackiej Polska we-
szła do pierwszej ligi państw rozgrywających między-
narodowe sprawy wojskowe i w tej chwili jest tak
postrzegana na forum międzynarodowym, również
w NATO i Unii Europejskiej. To jest ważne osiągnię-
cie polityczne.
Równocześnie rząd pana premiera Tuska podjął
decyzję o zakończeniu naszej obecności w Iraku, po-
nieważ te cele zostały zrealizowane. Został osiągnię-
ty zarówno cel polityczny, jak i cel wojskowy. Nie ma
zatem żadnego powodu, aby być w Iraku dłużej niż
do końca października tego roku.
Pan poseł poświęcił trochę uwagi rzeczywiście
trudnej misji w Afganistanie oraz rozpoczynającej się
misji w Czadzie. Zwracam uwagę na te dwie misje,
dlatego że stanowią one wyraz pewnej filozofii, jeśli
chodzi o podejście rządu premiera Tuska do naszego
zaangażowania w misje wojskowo-polityczne. Są one
również odzwierciedleniem przekonania, że w pierw-
szej kolejności winniśmy się angażować w te misje,
które są prowadzone przez organizacje takie jak
NATO i Unia Europejska. Ponieważ od siły i spójno-
ści NATO i Unii Europejskiej zależy nasza pozycja
polityczna w Europie i na świecie, w związku z tym
powinniśmy wspierać te misje wojskowe, które są
prowadzone przez obie organizacje. Szczególnie do-
tyczy to misji NATO w Afganistanie, gdyż jest ona
swoistym testem na spójność i skuteczność Sojuszu
Północnoatlantyckiego. Dlatego właśnie jesteśmy
w Afganistanie i dlatego zdecydowaliśmy się na kon-
tynuację obecności w tym kraju, mimo iż, przypo-
mnę, decyzję o wysłaniu tam naszych żołnierzy pod-
jął nie rząd Donalda Tuska, tylko poprzedni rząd.
Nasza obecność w Afganistanie jest zatem wyrazem
solidarności sojuszniczej wobec innych krajów człon-
kowskich NATO. Jest to również wyraz solidarności
z narodem afgańskim. W pierwszej kolejności, zazna-
czam, jest to jednak wzmocnienie naszej pozycji po-
litycznej w Sojuszu Północnoatlantyckim, tak aby
łatwiej nam było osiągać cele, które są ważne z punk-
tu widzenia naszego bezpieczeństwa narodowego.
Dzisiaj wydarzenia dotyczące bezpieczeństwa naro-
dowego rozgrywają się wiele tysięcy kilometrów od
granic Rzeczypospolitej i dlatego winniśmy być tam
w Afganistanie. Aby zwiększyć bezpieczeństwo na-
szych żołnierzy, podjęliśmy decyzję o zwiększeniu
naszego kontyngentu o 400 osób, o wyposażeniu go
w dodatkowe środki bojowe, w szczególności helikop-
155
tery – będziemy mieć 8 śmigłowców dyslokowanych
na jesieni tego roku – jak również o koncentracji
wszystkich naszych sił w jednej prowincji, w Ghazni.
Jeżeli kontyngent jest skupiony na mniejszej po-
wierzchni, łatwiej jest zapewnić mu bezpieczeństwo
przy pomocy tej samej liczby żołnierzy. Zdecydowali-
śmy się również na to, że niektórzy nasi żołnierze
będą pracować w amerykańskim, prowincjonalnym
zespole odbudowy, tak aby w wyniku zaangażowania
w odbudowę zyskiwać zaufanie lokalnej społeczności
i zwiększać bezpieczeństwo naszego kontyngentu.
Oczywiście jeśli chodzi o Afrykę, to Polska nigdy
nie prowadziła interesów politycznych ani gospo-
darczych w Czadzie i w Republice Środkowoafry-
kańskiej. Dlatego tak trudno jest przekonać polską
opinię publiczną do zaangażowania naszych Sił
Zbrojnych w tych egzotycznych krajach, ale jeżeli
chcemy, aby Unia Europejska była silna, a warto być
tylko w silnym klubie, i jeżeli chcemy, aby poprzez
Unię Europejską Polska lepiej dbała o własne inte-
resy narodowe, to w tej misji powinniśmy uczestni-
czyć. I taka jest racja, dla której rząd premiera Tu-
ska postanowił zaakceptować i respektować decyzję
poprzedniego rządu o kierunku zaangażowania na-
szych Sił Zbrojnych, czyli udział w operacji Unii
Europejskiej w Czadzie. W tej chwili jest tam ponad
stu naszych żołnierzy, którzy przygotowali bazę.
Jak mówiłem, nad bazą zostanie w weekend, w tym
tygodniu wywieszona biało-czerwona flaga. Osta-
teczne rozmieszczenie naszego kontyngentu bojowe-
go nastąpi dopiero we wrześniu tego roku i wtedy
też ogłosimy ostateczną, pełną gotowość operacyj-
ną. Pomiędzy czerwcem a wrześniem jest trochę
czasu, ale nie zdecydowałem się na wysłanie żołnie-
rzy z grupy bojowej w lipcu bądź w sierpniu ze
względu na porę deszczową, ponieważ nie chciałem,
aby polskie wojsko ugrzęzło w błocie. Ale mogę za-
gwarantować Wysokiej Izbie, że we wrześniu tego
roku operacja rozmieszczenia naszego kontyngentu
bojowego w Czadzie zostanie zakończona.
Pan poseł pytał o to, jakie są priorytety co do
naszego udziału w misjach wojskowo-politycznych
za granicą. Wydaje mi się, że zarysowałem te prio-
rytety w sposób jednoznaczny: w pierwszej kolejno-
ści będziemy uczestniczyli w tych misjach, które są
realizowane przez Sojusz Północnoatlantycki oraz
Unię Europejską, ze względu na to, że z tymi orga-
nizacjami łączymy swoje interesy narodowe, a w na-
szym interesie leży, aby zarówno NATO, jak i Unia
Europejska były organizacjami silnymi i stabilnymi.
Równocześnie będziemy kontynuować nasze zobo-
wiązania w stosunku do Organizacji Narodów Zjed-
noczonych, stąd obecność naszych niewielkich kon-
tyngentów zarówno w Libanie, jak i na Wzgórzach
Golan. Ale najważniejsze są misje NATO oraz Unii
Europejskiej. Takie też priorytety zostaną wymie-
nione w strategii udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospo-
litej Polskiej w operacjach międzynarodowych, nad
którą w tej chwili kończymy prace w Ministerstwie
Obrony Narodowej. Mogę złożyć Wysokiej Izbie de-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
156 Informacja bieżąca
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich
klarację, że w przyszłym tygodniu strategia naszego
udziału w misjach uzyska mój podpis i zostanie skie-
rowana do uzgodnień międzyresortowych, tak aby
już po wakacjach sejmowych rząd mógł się nad nią
pochylić i aby stała się dokumentem rządowym.
W strategii mówimy o czterech celach politycz-
nych: o tym, że likwidowanie źródeł kryzysów oraz
wygaszanie konfliktów powinno być jednym z zasad-
niczych priorytetów naszej polityki bezpieczeństwa;
o tym, że budowa stabilnego środowiska bezpieczeń-
stwa jest zobowiązaniem władz RP; o tym, że umac-
nianie instytucji organizacji bezpieczeństwa między-
narodowego, głównie NATO i Unii Europejskiej, jest
naszym priorytetem; wreszcie o tym, że ważne jest
wypełnianie naszych zobowiązań sojuszniczych oraz
partnerskich. (Dzwonek)
Na zakończenie chciałbym powiedzieć, że w stra-
tegii mówimy również o tym, że – jeśli chodzi o opty-
malny poziom zaangażowania Wojska Polskiego
w misje zagraniczne – nasz kontyngent powinien li-
czyć od 3 tys. do 3500 żołnierzy w tym samym czasie.
Dziękuję bardzo, panie marszałku. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Otwieram dyskusję.
Do dyskusji zostało zapisanych 17 posłów.
Czy są jeszcze chętni?
W takim razie zamykam listę.
Przypominam, czas zadania pytania – 2 minuty.
Jako pierwszy zabierze głos pan poseł Jan Kulas,
Platforma Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Panie ministrze, chciałbym wpierw podzięko-
wać panu za osobisty udział w debacie, bo to świadczy
o wadze i znaczeniu, jakie nasz rząd przykłada do
kwestii bezpieczeństwa, do kwestii polskich misji
wojskowych. Myślę, panie ministrze, że zgadzamy
się, jeśli chodzi o bogate tradycje Wojska Polskiego;
od kilkudziesięciu lat polskie misje wojskowe odgry-
wają ważną rolę, czyli nie mówimy tu o nowym zja-
wisku, ale o zjawisku, które ma utrwaloną tradycję
i jest dobrze odbierane publicznie.
Panie ministrze, myślę, że warto by nawiązać do
kwestii, którą pan również podniósł, w kontekście
Organizacji Narodów Zjednoczonych i NATO, zobo-
wiązań międzynarodowych Polski. Pytanie jest krót-
kie i w zasadzie proste: Jak opinia międzynarodowa,
nasi sojusznicy, sprzymierzeńcy, jak świat odbiera
zaangażowanie Polski w misjach międzynarodo-
wych? Myślę, że w kontekście tego pytania, sposobu
zadania tego pytania warto to tutaj wyraźnie i moc-
no podkreślić.
Panie ministrze, chciałbym również zapytać o do-
tychczasowe misje. Wiem, że były w różnych czę-
ściach świata, jedna z nich była w Libanie, pan mi-
nister wspominał o ośmiu. Warto by też pewnie po-
wiedzieć, że to jest pewien dorobek, wkład Polski
w pokój, jak mówił nasz wielki rodak: Nie można
tylko wolności posiadać. Nie można tylko posiadać
pokoju i demokracji, trzeba je rozwijać, trzeba chro-
nić – patrzę tak także na nasze misje wojskowe.
I ostatnie pytanie. Oczywiście troszczymy się
o naszych żołnierzy, którzy tam przebywają, bo cele
są ważne i uzasadnione, powiedziałbym, szlachetne.
Jaki jest poziom opieki nad żołnierzami w tychże mi-
sjach, myślę tutaj o opiece społecznej, ale bardziej
o opiece medycznej, o kontaktach z rodzinami, także
o regularności odwiedzin, o tym wszystkim, co skła-
da się na dobry wizerunek, taki prospołeczny, proro-
dzinny, co pomaga pełnić bardzo trudne misje, pew-
nie z narażeniem zdrowia, a czasami nawet życia,
misje ważne, potrzebne i uzasadnione. Dziękuję za
uwagę.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Marek Polak, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Nie słyszałem całej wypowiedzi pana
ministra, za co bardzo przepraszam, ale uczestniczy-
łem w posiedzeniu komisji. Jest dla mnie rzeczą zu-
pełnie oczywistą, że nasze Siły Zbrojne – poza reali-
zacją podstawowego zadania, jakim jest zapewnienie
pokoju i bezpieczeństwa, obrona terytorium naszego
państwa – muszą też brać udział w misjach budowa-
nia i utrwalania pokoju nie tylko w Europie, ale i na
innych kontynentach, likwidując tym samym zagro-
żenie z dala od naszych granic. Jestem też głęboko
przekonany, że nasz kraj, chcąc budować pozycję god-
nego zaufania uczestnika Wspólnoty Europejskiej
oraz wiarygodnego członka NATO, musi i powinien
brać udział w różnego rodzaju misjach ratowniczych
i humanitarnych prowadzonych przez takie organi-
zacje międzynarodowe, jak: ONZ, NATO, Unia Eu-
ropejska i koalicja państw.
Mam jednak pytanie dotyczące misji naszych
wojsk w Iraku. Pomimo że stoję na stanowisku, że
udział polskich żołnierzy w zagranicznych misjach
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Poseł Marek Polak
jest konieczny, to – jeżeli chodzi o Irak – uważam, że
nasze Siły Zbrojne nie powinny być tam ani o jeden
dzień dłużej, aniżeli wynika to z rzeczywistych po-
trzeb. Chcę zatem zapytać pana ministra: Jakie są
najnowsze koncepcje dotyczące wycofania polskich
wojsk z Iraku i kiedy nasi żołnierze ostatecznie
opuszczą ten kraj? A jeszcze przy okazji: Jaki procent
sprzętu, który został tam dostarczony, zostanie z po-
wrotem przywieziony do kraju, chodzi mi oczywiście
o przybliżone dane szacunkowe, oraz czy koszty jego
transportu, które są – jak wiadomo – niezwykle duże,
nie przekroczą jego rzeczywistej wartości? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Janusz Zemke, Klub Po-
selski Lewica.
Poseł Janusz Zemke:
Jeśli można, panie marszałku i panie ministrze,
to najpierw chciałbym się odnieść do informacji, któ-
rą pan minister nam przekazał. Otóż uważam, że
jeśli chodzi o pewne podstawowe kierunki aktywno-
ści naszego wojska poza terytorium Polski, to to,
o czym pan minister mówił, jeśli chodzi o interes Pol-
ski, wydaje mi się trafne. Nie chciałbym zatem o tym
mówić, bo taka linia postępowania, żeby były to
przede wszystkim misje wynikające z naszej obecno-
ści w NATO i w Unii Europejskiej, wydaje mi się
trafna. Chcę natomiast dotknąć innego problemu.
Pan minister o tym mówi mniej, ale jest to, nieste-
ty, prawda – są to także inne misje. Jeśli chodzi
o obecne misje, ryzyko utraty życia, zdrowia i róż-
nych zaburzeń jest z różnych względów znacznie
wyższe niż w przeszłości. Obawiam się, że w związ-
ku z tym mamy poważny problem, bo to na pań-
stwie ciąży obowiązek udzielania pomocy poszko-
dowanym w czasie misji.
Oceniam, że mamy tu do czynienia z pewnym po-
wolnym postępem. Przykładowo jeśli chodzi o roz-
wiązania dotyczące rent, to wydaje mi się, że one już
są nienajgorsze. Pan minister podejmuje także wiele
indywidualnych decyzji, i są one słuszne. Nie chcę
dyskutować na ten temat. Jednak, panie ministrze,
problem w tym, że nasz parlament powinien przyjąć
całościową ustawę o świadczeniach państwa dla osób
poszkodowanych na misjach.
W związku z tym pytanie jest takie: Kiedy do Sej-
mu – bo mamy tutaj ciągłe zapowiedzi – wpłynie pro-
jekt ustawy o świadczeniach państwa dla osób po-
szkodowanych na misjach? (Dzwonek) Mogę zadekla-
rować, że jeśli taki projekt wpłynie, to – jak mi się
157
wydaje – Komisja Obrony Narodowej bardzo szybko
podjęłaby prace i byłaby duża szansa na to, by ów
projekt przeszedł szybko przez parlament. Czyli py-
tanie brzmi: Kiedy taki projekt wpłynie do Sejmu?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Mieczysław Marcin Łu-
czak, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Proszę bardzo.
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jeszcze niedawno byliśmy dwunastym policjantem
świata, dziś jesteśmy dwudziestym czwartym, może
na szczęście. Inny to czas, panie ministrze, służby
żołnierza na misjach niż w przypadku tamtych po-
przednich. Do 2007 r. uczestniczyliśmy w 58 misjach,
wzięło w nich udział 63 759 żołnierzy. Jest to armia
ludzi. Ale to inny czas pracy, służby żołnierza, i pod
względem psychologicznym, i wymagań technicz-
nych. Wiadomo, że świat oczekuje od każdego pań-
stwa udziału w wypadku konfliktu, terroryzmu,
walki z terroryzmem. Nasze misje funkcjonują pod
różnymi auspicjami, trudno jest określić, która jest
bardziej trafna, która mniej, i adekwatnie do tych
stwierdzeń można zadawać pytania.
Jest misja w Iraku. Tu pytania będą się powta-
rzały, mój przedmówca zadał podobne. W jakim cza-
sie? Czy dotrzymamy terminu? I co się stanie ze
sprzętem, który tam jest, a dla nas staje się bezuży-
teczny? Czy i w jakim wymiarze – bo przecież na
dzień dzisiejszy mamy 9 kontyngentów – może nie
finansowym, przynoszą one wymierne korzyści armii
lub Polsce?
Panie ministrze jesteśmy bardziej doświadczeni
po tylu misjach, po tylu zajściach. Zginęło i zostało
okaleczonych kilkaset osób. Jesteśmy bogatsi o do-
świadczenia. (Dzwonek) Czy w wypadku dalszej eska-
lacji konfliktu i wzrostu terroryzmu na świecie Pol-
ska nadal będzie angażować się w takim samym
stopniu? I czym to będzie uwarunkowane?
I ostatnie pytanie, panie ministrze, bardziej z na-
szego podwórka. Jaki wpływ mają opóźnienia w pra-
cy komisji weryfikacyjnej na funkcjonowanie naszych
służb SKW i SWW w działalności misyjnej żołnierzy?
Dziękuje.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Sławomir Neuman, Plat-
forma Obywatelska.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
158 Informacja bieżąca
Poseł Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z zadowoleniem przyjąłem to, że pan minister przed-
stawił takie priorytety, ponieważ nasze miejsce jest
głównie w NATO i głównie w Unii Europejskiej, więc
te misje są dla nas z punktu widzenia politycznego i
militarnego najważniejsze. Ale mam pytanie, które
dotyczy armii zawodowej, bo w tym kierunku zmie-
rzamy, i zapowiedzi pana ministra, że poboru w przy-
szłym roku już nie będzie. Ile osób, ilu żołnierzy
przewinęło się – czy przewinie łącznie z Afganista-
nem, biorąc pod uwagę horyzont czasowy i kontyn-
genty, które chcemy tam wysłać – przez misje bojowe?
Nie ma jednak lepszego szkolenia niż takie misje. To
jest najtrudniejsza, może najbardziej ofiarna z form,
ale najwięcej dająca zawodowym żołnierzom, a oni od
tego są. Gdy ktoś idzie do wojska na żołnierza zawo-
dowego, wie, jaki zawód wybiera i czego oczekuje od
niego państwo. Ma bronić granic, a nigdy nie zdobę-
dzie doświadczenia, chyba że właśnie na misjach bo-
jowych. Więc pytanie: Ile osób się przewinęło i ile
zostaje potem w armii zawodowej w Polsce i dalej
służy? Czy to są osoby, które wracają po misjach i idą
do cywila? Bo to byłaby ewidentna strata dla armii.
I drugie pytanie. Czy wyciągnięto wnioski z tych
wydarzeń, incydentów przy Nangar Khel? Chodzi mi
głównie o to, czy są procedury, które w sposób jasny
i czytelny określają pomoc dla żołnierzy w przypad-
kach, kiedy w różnych momentach swojej służby sta-
ną w obliczu oskarżeń o złamanie prawa. Nie prze-
sądzam o winie czy niewinności tych żołnierzy, mó-
wię też o innych przypadkach, jakie mogą się zdarzyć
w przyszłości, w warunkach bojowych różne incyden-
ty są możliwe i będzie oskarżenie. Czy armia daje
możliwość pomocy prawnej tym żołnierzom? (Dzwo-
nek) Czy opiekuje się nadal tymi żołnierzami? Nie
przesądzając oczywiście o ich winie czy niewinności.
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Kazimierz Gołojuch, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gołojuch:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Polskie misje wojskowe to przedsięwzięcia podejmo-
wane w celu utrzymania lub przywrócenia pokoju w
niektórych rejonach świata, gdzie pojawiają się kon-
flikty. Cześć społeczeństwa polskiego uważa, że obec-
ność polskich sił zbrojnych w Afganistanie, a zwłasz-
cza w Iraku jest nielegalna, to znaczy że decyzja o
wysłaniu tam żołnierzy została podjęta niezgodnie z
obowiązującym prawem. W związku z powyższym
proszę o odpowiedzi na następujące pytania.
Pierwsze pytanie: Na podstawie jakich przepisów
prawa polskiego i międzynarodowego zostały podjęte
decyzje o wysłaniu wojsk polskich do Iraku? Drugie
pytanie: Proszę przytoczyć konkretne przepisy praw-
ne, zarówno polskie, jak i międzynarodowe, które
decydują o zaangażowaniu w misje wojskowe poza
granicami kraju. I trzecie pytanie: Czy rząd polski
dysponuje badaniami, jak społeczeństwa krajów, na
terenie których znajdują się polskie wojska, odbiera-
ją naszą obecność? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Sławomir Kopyciński,
Klub Poselski Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Panie Ministrze! Polska polityka zagraniczna w za-
kresie angażowania się w misje wojskowe i policyjne
poza granicami kraju w ciągu ostatnich lat przynio-
sła chyba więcej szkód niż korzyści. Wbrew opinii
społeczeństwa braliśmy nadal udział w operacji
„Iracka wolność”, wątpliwej pod względem prawnym
i przynoszącej gigantyczne straty dla polskich firm
od wielu dziesięcioleci współpracujących z kontra-
hentami w krajach arabskich. Nie tylko nie popra-
wiono bezpieczeństwa, ale narażono nasz kraj i jego
obywateli na odwet ze strony integrystów islamskich.
Również misja w Afganistanie nie przynosi – poza
stratami ludzkimi i rozlicznymi wydatkami z budże-
tu – widocznych efektów i korzyści. Dlatego też ko-
nieczne jest w przyszłości podejmowanie decyzji z
uwzględnieniem zasad prawa międzynarodowego, a
przede wszystkim w oparciu o realne interesy i ko-
rzyści dla naszego kraju. Nie może być miejsca na
wielkomocarstwowe zadęcie i angażowanie sił w eg-
zotyczne misje prowadzone w oparciu o wątpliwe, a
jak pokazały ostatnie lata i przykład misji irackiej,
także nieprawdziwe przesłanki. W związku z tym
chciałbym zapytać: Czy rząd polski zamierza w przy-
szłości angażować się w operacje wojskowe nieposia-
dające autoryzacji ONZ? Jak rząd polski widzi rolę
Organizacji Narodów Zjednoczonych w rozwiązywa-
niu sytuacji kryzysowych na świecie i czy będzie
wspierał wysiłki w kierunku przywrócenia ONZ na-
leżnej jej roli w utrzymaniu bezpieczeństwa świato-
wego? Czy podejmowanie decyzji o udziale Polski w
misjach wojskowych i policyjnych poprzedzone będzie
szeroką debatą społeczną? (Dzwonek) Czy tak jak
dotychczas będzie to stawianie społeczeństwa przed
faktami dokonanymi?
Panie marszałku, ostatnie dwa pytania.
Jakie środki finansowe zabezpieczone zostały
w budżecie państwa na ewentualne misje wojskowe
i policyjne za granicą oraz jakie wydatki pociąga za
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Poseł Sławomir Kopyciński
sobą roczne kontynuowanie misji już dzisiaj trwają-
cych? Jakie działania podejmie rząd polski w celu
poprawy fatalnego wizerunku Polski w krajach arab-
skich i jak rząd będzie wspierać polskie firmy w po-
wrocie na rynki w tychże krajach? Dziękuję bardzo.
Przepraszam, panie marszałku.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Franciszek Stefaniuk,
Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pytanie i temat
dzisiejszy dotyczą przyszłej polityki rządu w sprawie
zaangażowania polskich misji wojskowych i policyj-
nych. Powiadam: przyszłej polityki. Polityka długofa-
lowa powinna być planowana z wielkim rozsądkiem.
Pan minister powiedział, że wojska z Iraku będą wy-
cofywane, bo termin został określony i osiągnęliśmy
cel. Ja sobie zadaję pytanie: Jaki cel? Pamiętamy, że
przed laty, kiedy wysyłano wojska do Iraku, mówiło
się o zasadniczym celu – o walce z terroryzmem. Czy
zmalała liczba ataków terrorystycznych? Media dono-
szą, że w Afganistanie w ciągu 5 miesięcy tego roku
liczba ataków al Kaidy wzrosła o 40%.
Pan minister powiedział również – nie chcę chwy-
tać za słowa, tylko myślę, że wszyscy powinniśmy
wyrażać swój pogląd na temat kształtowania przy-
szłej polityki, w szczególności tam, gdzie chodzi o
kwestię pokoju – że Polska staje się krajem rozgry-
wającym w opinii światowej. Chcę przypomnieć, że
Jan Paweł II przez cały czas swego pontyfikatu głosił
pokój i przez to stał się silny, stał się siłą intelektu-
alną. Wszędzie, gdzie mówimy o misjach pokojowych,
gdzieś kryje się życie ludzkie i kryje się niebezpie-
czeństwo i zagrożenie dla życia ludzkiego. Czy te
wszystkie wartości bierzemy pod uwagę, kreując
przyszłą politykę dotyczącą udziału naszego państwa
w misjach pokojowych? Bo przede wszystkim tu za-
wsze hasłem jest misja pokojowa. (Dzwonek) Czy rze-
czywiście za tymi działaniami kryje się pokój?
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Dariusz Seliga, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Dariusz Seliga:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowny Panie
Ministrze! Wszyscy, jak tu siedzimy, jesteśmy prze-
159
konani, że mamy najlepszych żołnierzy na świecie,
dzięki Bogu. Wiemy, że na misje wyjeżdżają tylko
zawodowcy. Czy profesjonalizacja armii w pana opinii
nie wpłynie na to, że nie będziemy mieli skąd brać
kadry? Czy nie ma takiego zagrożenia, że nam tych
żołnierzy w pewnym momencie zacznie brakować?
To jedno z pytań.
Koledzy, moi przedmówcy mówili o tym, że głów-
nie misje wiążą się z walką. Ja ze swojego doświad-
czenia i z kontaktów z dowódcami wiem, że mają oni
bardzo wiele wyróżnień, odznaczeń i podziękowań
od społeczności lokalnych za niesioną pomoc. Budują
ośrodki, szkoły, niosą pomoc medyczną. Może warto
by było kiedyś zrobić taki materiał i przedstawić po-
słom, jak to wygląda też z tej drugiej strony, typowo
pokojowej.
Następne pytanie: Czy nie ma zagrożenia, jeśli
chodzi o kadrę medyczną? Wiemy, że jest jednak pro-
blem z lekarzami na misje. Ten kłopot według naszej
opinii chyba narasta. Ostatnio pojawił się też, jak
wynika z tego, co czytaliśmy, problem z pilotami na
misji w Afganistanie. Wiadomo, że sektor prywatny
płaci dużo lepiej niż armia, i dobrze wyszkoleni pilo-
ci zaczynają nam troszkę uciekać.
Może warto też, panie ministrze, pomyśleć – bo
wiemy, że jest szykowany przegląd tych jednostek,
które zostały zlikwidowane – żeby nie było takiej sy-
tuacji jak w moich rodzinnych Skierniewicach, gdzie
niektórzy żołnierze wracający z misji dowiedzieli się,
że jednostki w zasadzie już nie będzie. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Stanisław Stec, Klub Po-
selski Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Ministrze! Gdy Sejm poprzednich kadencji
podejmował decyzje o tym, żeby na obronę narodową
wydać 1,95% produktu krajowego brutto, miał na
myśli głównie wydatki związane z modernizacją pol-
skiej armii i poprawę uposażenia żołnierzy zawodo-
wych oraz osób cywilnych pracujących w wojsku.
Natomiast z treści odpowiedzi, jaką pan był uprzejmy
przesłać na moją interpelację, wynika, że w Afgani-
stanie wydaliśmy już 568 mln zł. Czy te środki nie
byłyby panu bardziej potrzebne w kraju? Czy miałby
pan je na co wydać? I to są środki dotychczas wydane,
a jeszcze będą potrzebne dalsze, bo nie określił pan,
kiedy będzie wycofane wojsko z Afganistanu. Co
prawda wspomina pan o tym, że rezolucja Rady Bez-
pieczeństwa obowiązuje do 13 października 2008 r.,
ale pisze pan o możliwości jej przedłużenia. Jeżeli w
Afganistanie działa legalny rząd, wybrany demokra-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
160 Informacja bieżąca
Poseł Stanisław Stec
tycznie, to dlaczego nie można przyjąć założenia, że
ten rząd powinien sobie poradzić, a nie być wspiera-
ny przez armie z kilkunastu krajów świata?
I bardzo bym prosił o odpowiedź na piśmie, bo może
pan tego nie pamiętać: Ile krajów Europy – interesują
mnie kraje europejskie – jest zaangażowanych w Afga-
nistanie i w jakiej ilości? Czy my znowu jesteśmy pre-
kursorem (Dzwonek) i znowu walczymy na poligonie,
który przynosi polskiemu wojsku same straty?
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Mariusz Kamiński, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Mariusz Kamiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Z tego miejsca, panie ministrze, powiedział pan dzisiaj
trzykrotnie – co należy traktować bardzo poważnie
– iż optymalne zaangażowanie polskich sił zbrojnych
w misjach zagranicznych to od 3 tys. do 3,5 tys. na-
szych żołnierzy. Jednak zgodnie z celami Robertsona,
co do których Polska w 2006 r. również zdecydowała
się, że będzie dążyć do ich realizacji, każdy kraj na-
towski powinien zapewnić 8% sił lądowych, które
mogą uczestniczyć w misjach zagranicznych organi-
zowanych przez NATO. Jednak trzeba pamiętać, że
część z tych ośmiu misji, które pan wymienił, nie jest
misjami natowskimi, m.in. misja w Iraku. W związku
z tym mam pytanie. Otóż 8% to jednak ok. 6 tys. na-
szych żołnierzy. Kiedy nasze siły zbrojne pana zda-
niem będą gotowe do tego, aby ten cel zrealizować, i
w jaki sposób będzie to zapisane w strategii, którą
przygotowuje Ministerstwo Obrony Narodowej?
Druga kwestia. W budżecie Ministerstwa Obrony
Narodowej, jeżeli się nie mylę, na misje zagraniczne
jest zagwarantowane na 2008 r. ok. 679 mln zł. Ale
ponieważ nasz kontyngent w Afganistanie zwiększy
się o 400 żołnierzy, czy ta suma jest wystarczająca?
Czy nie trzeba będzie zrobić pewnej korekty? I w
związku z tym, iż w 2009 r. Polska przystąpi do Eu-
ropejskich Sił Szybkiego Reagowania oraz będą re-
alizowane kolejne misje zagraniczne, jaki pana zda-
niem powinien być budżet Ministerstwa Obrony
Narodowej, jakie środki powinny być zapewnione w
tym budżecie, aby nasi żołnierze byli bezpieczni i aby
te misje były realizowane w sposób optymalny? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Romuald Ajchler, Klub
Poselski Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze1 Powiedział
pan – zresztą to wiadomo już od dłuższego czasu – iż
wracamy z Iraku w trzecim kwartale bieżącego roku,
konkretnie wymienił pan październik. Moje pytanie
jest następujące. Jak pamiętamy, wtedy kiedy misja
w Iraku się rozpoczynała, zawieźli nas tam Amery-
kanie. Czy dzisiaj powrót naszych wojsk będzie na
nasz koszt, czy Amerykanie nas przywiozą z powro-
tem i wtedy będziemy mogli zabrać tę część sprzętu,
która jest panu potrzebna na doposażenie armii?
Zresztą było pytanie dotyczące właśnie uzbrojenia i
tę kwestię chciałbym podrążyć dalej. Z tych informa-
cji, które przekazują media i które tutaj na tej sali
podawano, wiem, iż część uzbrojenia ma zostać w
Iraku, ponieważ jednak mamy wracać na własny ra-
chunek. Stąd moje pytanie: Czy prowadzicie państwo
negocjacje z rządem irackim, bo być może można by
było to spieniężyć i uzyskać jakieś środki za ten
sprzęt, np. ropę?
Powiedział pan również, iż w Iraku osiągnęliśmy
cele wojskowe. A ja się pytam: Co z celami gospodar-
czymi? W pewnym okresie zakładaliśmy, iż z tego
tytułu, iż bierzemy udział w misji w Iraku, będziemy
mogli odnieść korzyści gospodarcze. Z tego, co wiem,
w ostatnich dniach czy miesiącach odbywają przetar-
gi na dzierżawę pól naftowych. Jak donoszą nasze
media, polskie przedsiębiorstwa nie biorą w nich
udziału z uwagi na obawę o bezpieczeństwo firm,
które ewentualnie mogłyby się zająć wydobyciem w
perspektywie czasu ropy naftowej, a biorą udział w
tych przetargach państwa, także europejskie, które
nie brały udziału w misji w Iraku. Stąd to pytanie i
prosiłbym, żeby pan minister odpowiedział.
Kolejne pytanie: Wie pan doskonale, że została
rozbita WSI, wiemy, że weryfikatorzy (Dzwonek) bar-
dzo dbają o swoją pracę, szanują ją, chcą bardzo dłu-
go weryfikować tę służbę, i dlatego chciałbym zapy-
tać, czy rozpoznanie wywiadowcze np. w Afganista-
nie jest dziełem własnych służb, naszego wywiadu,
czy wiedzę uzyskujemy tutaj od wywiadów obcych.
Ostatnie pytanie dotyczy rosomaków i hummerów.
Czy pana zdaniem opancerzenie tych wozów jest wy-
starczające, biorąc pod uwagę ostatni wypadek pana
porucznika Marczewskiego? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabiera pan poseł Dawid Jackiewicz, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Dawid Jackiewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Od pewnego czasu, panie ministrze,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Poseł Dawid Jackiewicz
toczy się dyskusja w mediach, na łamach prasy doty-
cząca planów Ministerstwa Obrony Narodowej zwią-
zanych z objęciem jednego z prowincjonalnych zespo-
łów odbudowy w Afganistanie (z angielskiego PRT
– Provincial Reconstruction Teams). Chciałbym za-
dać pytanie: Jakie jest ostatecznie stanowisko pana
ministra, kierowanego przez pana resortu w tej spra-
wie, ponieważ ta debata nie ma końca – ja ją przy-
najmniej rejestruję od roku – a wiemy, że stworzenie
bądź objęcie takiego PRT miałoby bardzo dobry wy-
dźwięk, jeśli chodzi o polskich żołnierzy, polską jed-
nostkę stacjonującą w Afganistanie ze względu na to,
iż właściwie kontyngenty już wszystkich krajów ta-
kie zespoły odbudowy i wsparcia utworzyły. Paniom
i panom posłom, którzy nie słyszeli o PRT, powiem,
że jest to bardzo efektywny sposób wspierania afgań-
skiego rządu w rozszerzaniu jego wpływów w po-
szczególnych regionach. To są takie wojskowo-cywil-
ne miasteczka, obozy, których zadaniem jest pomoc
w odbudowie infrastruktury, w mediacjach pomiędzy
zwaśnionymi stronami. Te zespoły przyczyniają się
do rozbrajania bojowników afgańskich, pomagają w
rozmieszczaniu krajowej policji, afgańskiej armii na-
rodowej, ogólnie mówiąc – pomagają poprawić wa-
runki bezpieczeństwa poprzez kontakty z miejscowy-
mi władzami i ludnością.
Moje pytanie konkretne jest takie: Panie mini-
strze, czy rzeczywiście jest już decyzja w tej sprawie?
Jeśli tak, czy macie państwo oszacowane koszty po-
wstania takiego PRT? Jeśli jest taka decyzja, czy
analizowaliście już lokalizację dla polskiego Prowin-
cjonalnego Zespołu Odbudowy? Jeśli tak, to gdzie
miałby być zlokalizowany? Interesuje mnie również
to, czy pański resort myśli o stworzeniu od podstaw
takiego zespołu, czy też o przejęciu go – tak spekulu-
ją media – od Amerykanów?
I w końcu, czy udało się panu, jeśli planujecie
otwarcie, stworzenie takiego PRT, zaangażować do
tego inne resorty, bo wiemy, że bez współpracy z in-
nymi resortami nie będzie miało to szansy powodze-
nia? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Zbigniew Matuszczak,
Klub Poselski Lewica.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Od wielu lat kraj nasz uczestniczy w międzynarodo-
wych misjach militarnych. Polscy żołnierze działają,
walczą i niestety giną w byłej Jugosławii, Iraku i
Afganistanie. W najbliższym czasie mają pojawić się
161
także w Czadzie. Od dawna powszechnie znane są
problemy naszej armii z wyszkoleniem, wyposaże-
niem, stanem uzbrojenia, a także brakiem nowocze-
snych i bezpiecznych środków transportu. Kolejni
młodzi Polacy oddają życie w imię bliżej niesprecyzo-
wanych celów i interesów.
W związku z tym mam do pana ministra kilka py-
tań. Czy nasze wojsko, będące w trakcie dość powolne-
go procesu modernizacji, jest przygotowane do uczest-
niczenia w aż takiej ilości misji, w tak bardzo zróżnico-
wanych częściach świata pod względem klimatyczno-
-terenowym i kulturowym? Czy udział Polski w tych
misjach nie przekracza naszych realnych możliwości i
czy jest istotnie powiązany z naszymi interesami, za-
równo politycznymi jak i gospodarczymi?
Chciałbym również spytać pana ministra, czy
rząd podtrzymuje swoją wyborczą deklarację o nie-
podejmowaniu decyzji o przedłużeniu polskiej obec-
ności wojskowej w Iraku o kolejny rok i kiedy osta-
teczna decyzja w tym zakresie zapadnie.
Czy i w jakiej mierze nasze zaangażowanie woj-
skowe zostało zdyskontowane wymiernymi korzy-
ściami gospodarczymi, gdyż takie były wielokrotnie
zapowiedzi związane z naszymi misjami?
I ostatnie pytanie: Jakie wnioski wyciągnęło kie-
rownictwo Ministerstwa Obrony Narodowej z do-
świadczeń związanych z incydentem w Nangar Khel
co do sposobu traktowania własnych żołnierzy w
trakcie nieuniknionych w warunkach wojny przy-
padków zdarzeń będących następnie przedmiotem
postępowań dyscyplinarnych i karnych? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabiera pan poseł Waldemar Andzel, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Udział w misjach wojskowych i pokojowych jest te-
matem ważnym i nośnym, ponieważ interesuje to
wielu obywateli naszego kraju. Chociaż ciekawe, że
dzisiaj to pytanie zadają akurat posłowie wywodzący
się z Sojuszu Lewicy Demokratycznej, choć to oni
zainicjowali nasz udział w największej misji w Iraku,
a dzisiaj tak krytycznie na to spoglądają i powołują
się na te sondaże. No ale było bardzo wiele krytycz-
nych akurat ocen w tym względzie.
Przechodząc do tematu – czy ministerstwo nie ma
obaw, że w przyszłości będzie brak żołnierzy i, jak tu
też podkreślano, lekarzy, którzy mieliby uczestniczyć
w misjach wojskowych, bo już pojawiają się takie in-
formacje. Misje wojskowe są trudne, żołnierze mają
duże problemy z aklimatyzacją po powrocie do kraju
– czy ci żołnierze, którzy doznali uszczerbku na zdro-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
162 Informacja bieżąca
Poseł Waldemar Andzel
wiu, mogą liczyć na właściwą pomoc ze strony pań-
stwa, ponieważ koszty leczenia, jak wiemy, są olbrzy-
mie i może to być niewystarczające?
Czy uczestnictwo w tych misjach nie powoduje
uszczerbku w modernizacji naszych Sił Zbrojnych, a
takie informacje prasowe także się pojawiały? Pro-
siłbym o wyjaśnienie tego.
Czy nasi żołnierze są dobrze uzbrojeni, tak aby
byli bezpieczni? Między innymi mamy informacje o
użytkowaniu starych typów hummerów.
Czy uczestnictwo w misjach w Iraku miało jakieś
wymierne efekty gospodarcze dla kraju? Kiedyś bo-
wiem rząd Sojuszu Lewicy Demokratycznej silnie
lansował to uczestnictwo, mówiąc, że będziemy mie-
li wymierne wyniki gospodarcze.
Jaki sprzęt wojskowy pozostanie w Iraku, jakie
będą koszty transportu sprzętu z Iraku i na ile będzie
on jeszcze użyteczny w naszym kraju? Czy po prostu
jest warto go transportować z powrotem do kraju,
czy nie należy rozważyć na przykład sprzedaży ja-
kiejś jego części? (Dzwonek)
I ostatnie pytanie: Jakie będą graniczne terminy
uczestnictwa w misjach w Czadzie i w Afganistanie,
czy w ogóle takie plany na przyszłość są? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Henryk Gołębiewski,
Klub Poselski Lewica.
Poseł Henryk Gołębiewski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Był pan uprzejmy w swojej wypowiedzi podkreślić, że
już nieodległy jest czas, gdy flaga polska załopocze w
obozie w Czadzie. Stąd chciałbym zapytać, z powodu
istotnych wiadomości budzących troskę: Czy przygo-
towania logistyczne do utworzenia obozu w Czadzie
są właściwie realizowane? Czy prawdą jest, że zobo-
wiązania w tym względzie wojsk francuskich zostały
zrealizowane zgodnie z ustaleniami?
Obóz będzie spełniać bardzo istotną rolę w tym
niebezpiecznym miejscu i ważną kwestią jest zabez-
pieczenie – poprzez użytkowanie helikopterów. Od-
ległość od obozu do bazy jest dość znaczna, ponad 200
km. Czy te problemy są właściwie rozwiązane?
Chciałbym, panie ministrze, wykorzystując spo-
sobność czy możliwość zwrócenia się do pana bezpo-
średnio, przekazać panu wyrazy szczególnego sza-
cunku za to, że w tych trudnych chwilach związanych
z tragedią w Nangar Khel wypowiadał się pan z tro-
ską z powodu tego nieszczęścia, a pana wypowiedź w
sposób szalenie kontrastujący odnosiła się do wypo-
wiedzi pana poprzednika. Proszę zatem przyjąć wy-
razy szacunku w związku z tą formą pana oddziały-
wań. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rząd koalicyjny Platformy Obywatelskiej i PSL podjął
na początku kadencji decyzję o wycofaniu polskiej mi-
sji z Iraku. W związku z tym mam kilka pytań: Jaki
jest stan przygotowań logistycznych, organizacyjnych
i finansowych związanych z niełatwym procesem
przemieszczenia sprzętu wojskowego, gospodarczego,
medycznego oraz personelu wojskowego i pomocnicze-
go do Polski? Czy jest prowadzona koordynacja waż-
nych decyzji związanych z powrotem polskiego kon-
tyngentu do kraju z prezydentem RP oraz jego kance-
larią? Na jaką kwotę są oszacowane koszty całego
przedsięwzięcia powrotu kontyngentu do Polski i czy
są zabezpieczone odpowiednie środki w budżecie pań-
stwa w tym roku? Czy nasz strategiczny partner w
Iraku – Stany Zjednoczone – będzie partycypował w
kosztach operacji powrotu polskiego kontyngentu do
kraju? Czy przewiduje się pozostawienie części sprzę-
tu w Iraku i na jakich zasadach? To już moi poprzed-
nicy zadawali podobne pytanie. Czy polskie przedsię-
biorstwa, instytucje finansowe czy inne podmioty
podjęły w ostatnich latach w czasie trwania naszej
misji wojskowej w Iraku działalność gospodarczą, tak
jak to było planowane na początku misji?
Panie ministrze, pan w swoim dzisiejszym wystą-
pieniu mocno zaznaczył, że to poprzedni rząd podjął
decyzję o wysłaniu polskiego wojska do Afganistanu.
Czy według pana ministra ta decyzja była dobra czy
zła? Bo w tej retrospekcji w pana wystąpieniu można
było wyczuć akcent pejoratywny, że to nie my, tylko
poprzednicy wysłali polskich żołnierzy do Afganista-
nu. Dlatego proszę pana ministra o jednoznaczną
ocenę tej decyzji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Tomaszewski,
Klub Poselski Lewica.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Sądzę, że udział Polski w misjach pokojowych
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Poseł Tadeusz Tomaszewski
jest istotnym elementem naszej polityki międzyna-
rodowej, ale także polityki w zakresie obronności, i
to nie musi być przedmiotem sporów politycznych w
polskim parlamencie, ale raczej powinniśmy dążyć
do konsensusu, tak jak w tych obszarach, o których
mówiłem wcześniej. Misje pokojowe są elementem
naszej strategii międzynarodowej, o czym wspomniał
pan minister, mówiąc o tym, iż koncentrujemy się na
misjach podejmowanych przez NATO i Unię Europej-
ską. Polska jednak ma olbrzymie tradycje, jeśli cho-
dzi o misje pokojowe Organizacji Narodów Zjedno-
czonych. Czy to oznacza, z uwagi na nasze możliwo-
ści, które pan dzisiaj określił w granicach 3–3,5 tys.
żołnierzy, że jeśli pojawią się potrzeby związane z
misjami pokojowymi Organizacji Narodów Zjedno-
czonych, to Polska ze względu na te ograniczone moż-
liwości nie będzie w nich uczestniczyła, czy będzie
nadal partnerem znaczącym również w misjach po-
kojowych Organizacji Narodów Zjednoczonych?
Druga kwestia, o której pan wspomniał, dotyczy
tego, że jest przygotowywany dokument „Priorytety
misji wojskowych na najbliższe lata”. Ta grupa ludzi
musi być dyspozycyjna – 3–6 tys. żołnierzy, jak tu w
dyskusji podawano – i powinna przechodzić stosowne
przygotowania. A te przygotowania to nie tylko dba-
łość o wyszkolenie, o właściwe uzbrojenie, ale ze
względu na specyfikę misji również kwestia znajomo-
ści języka, kultury, funkcjonowania danych państw.
Czy w tej strategii przewiduje się jakby specjalny tor
dla żołnierzy, którzy będąc w naszym korpusie kra-
jowym będą gotowi do udziału w misjach pokojo-
wych? Czy resort ma tu przewidziany swój system
szkolenia i przygotowywania żołnierzy?
I ostatnia kwestia. Gdyby pan minister chciał po-
wiedzieć, czy obecnie obowiązujący system – system
prawny – w sposób właściwy daje szansę oddziaływania
państwa czy pomocy państwa rodzinom osób poległych
na misjach? Czy to jest wystarczający katalog świad-
czeń, czy trzeba jednak w znacznym stopniu jeszcze
niektóre obszary wzmocnić? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko-
dawców pana posła Janusza Krasonia.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Janusz Krasoń:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Bardzo dziękuję panom posłom za debatę.
Dziwi mnie zdziwienie pana posła Andzela tym
bardziej, że jest pan, panie pośle, członkiem Komisji
Obrony Narodowej – zdziwienie, że klub Lewicy wno-
sił o tę debatę. Ja właśnie dlatego, że 77% Polaków
163
nie akceptuje zaangażowania Polski w misję w Cza-
dzie i w misję w Afganistanie, uważam, że taka de-
bata jest potrzebna, aby wyjaśniać interes Polski, aby
rozmawiać o tym publicznie, aby przedstawić nasze
opinie zainteresowanym.
I druga sprawa. Jeśli chodzi o Irak, też powiedzia-
łem to, kiedy w pierwszym wystąpieniu wnosiłem o
tę debatę, że według naszej opinii Polska wywiązała
się z zobowiązań sojuszniczych w stosunku do Sta-
nów Zjednoczonych w grudniu 2005 r.
I teraz kilka uwag, panie ministrze, z prośbą o
uzupełnienie informacji. Po pierwsze, nie odniósł się
pan, panie ministrze, być może z braku czasu do kwe-
stii związanej z potencjalną możliwością powstania
europejskich sił zbrojnych. Chciałbym, aby pan mi-
nister powiedział, jakie jest nasze stanowisko, czyli
rządu Rzeczypospolitej w tej sprawie, czy będziemy
tym zainteresowani, czy będziemy aktywni w two-
rzeniu tych sił zbrojnych i jaka będzie relacja między
grupą żołnierzy, którzy potencjalnie przewidywani
są do aktywności czy udziału w misjach zagranicz-
nych, a tymi siłami, które będą ewentualnie w skła-
dzie europejskich sił zbrojnych? To po pierwsze.
Po drugie, chciałbym, żeby pan minister także
odpowiedział, jeśli chodzi o dylemat, o którym mówi-
łem, że niektórzy z żołnierzy w krótkim okresie swo-
jej służby już pięcio-, sześciokrotnie wyjeżdżali na
misje: Czy przewiduje się rozszerzenie kręgu jedno-
stek, które obecnie są brane pod uwagę? W zasadzie
to są jedyne jednostki, z których mogą rekrutować
się żołnierze do misji zagranicznych. Czy ten krąg
jednostek się zwiększy? Jest ich dzisiaj w Polsce kil-
kanaście. Czy są one w jakiś sposób szczególny doin-
westowywane, czy mają zwiększaną liczbę etatów?
Czy w dalszym ciągu przez najbliższe lata grozi nam
sytuacja, że po 5, 6, 7 razy ten sam żołnierz będzie
wysyłany na misje europejskie?
Chciałbym także, aby padło jednak kilka słów do-
tyczących granic zaangażowania finansowego Rzeczy-
pospolitej. Ja powiedziałem, tak to oceniam, że w tym
roku kosztuje to budżet państwa 1 mld zł. Zdecydowa-
nie akceptujemy ten kierunek, o którym pan minister
powiedział – czyli kierunek Unii Europejskiej i kieru-
nek NATO, bez dwóch zdań. Prawdą jest także, że ta
nauka, którą zdobyły Polskie Siły Zbrojne podczas
pełnienia misji, jest niewspółmiernie bardziej efektyw-
na niż ta, którą zdobywa się na ćwiczeniach i poligo-
nach, ale prawda jest też taka, że okupiona została
ogromną ofiarą – 30 zabitych i 140 rannych.
Chciałbym także, kończąc tę debatę, zwrócić uwa-
gę na to, co powiedziałem na wstępie, że występują
tu pewne nowe zjawiska – mam nadzieję, że zostanie
to uwzględnione w tej strategii – zjawiska, z którymi
wcześniej nie mieliśmy do czynienia, na przykład
związane z psychiką żołnierzy powracających z misji.
To jest jednak nowe zjawisko, z którym nie mieliśmy
do czynienia.
I druga sprawa – nowe sytuacje prawne. Powta-
rzam, nowe sytuacje prawne. Chociażby – jeszcze raz
przypomnę – sytuacja związana z ostrzelaniem wio-
ski Nangar Khel i zachowaniem żołnierzy. Ich odpo-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
164 Informacja bieżąca
Poseł Janusz Krasoń
wiedzialność prawna – sytuacja, z którą nie mieliśmy
wcześniej do czynienia, a nad którą warto by było się
zastanowić.
I jeszcze raz wzmocnię ten wątek, wniosek, który
przedstawił poseł Zemke, przewodniczący Komisji
Obrony Narodowej, dotyczący tego mianowicie, że jak
najszybciej trzeba rozpocząć prace nad ustawą o od-
szkodowaniach dla poszkodowanych uczestników
misji europejskich.
Jeszcze raz dziękuję za debatę. Myślę, że ona była
potrzebna i ważna dla Izby, a także dla Polaków, któ-
rzy tą problematyką są zainteresowani. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
(Poseł Waldemar Andzel: Sprostowanie.)
Sekundę, w jakim trybie? Sprostowanie? Pana
nazwisko nie zostało wymienione.
(Poseł Waldemar Andzel: Wymienił moje nazwi-
sko.)
Wymienił nazwisko?
(Poseł Jan Kulas: Wymienił.)
To przepraszam. Proszę bardzo.
Sekundeczkę, panie ministrze.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie!
Przepraszam bardzo, ja w celu sprostowania. Nie cho-
dziło mi tu o atakowanie, bo debata w tej sprawie jest
ważna, ważne jest, żeby społeczeństwo miało jak naj-
szerszą informację, i to dobrze, chociaż my, klub Pra-
wo i Sprawiedliwość, wnosiliśmy, żeby informacja
bieżąca dotyczyła drożyzny. Ja tylko mówiłem o tym,
że część posłów Sojuszu Lewicy Demokratycznej bar-
dzo krytykuje udział właśnie w zagranicznych misjach
wojskowych. Jedynie o to mi chodziło, nie piłem aku-
rat tutaj do pana, a debata w tym względzie oczywiście
jest bardzo ważna. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Proszę o zabranie głosu ministra obrony narodo-
wej pana Bogdana Klicha.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Minister Obrony Narodowej
Bogdan Klich:
Dziękuję, panie marszałku, tylko mam problem,
dlatego że chyba się nie zmieszczę w 10 minutach.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Może pan mówić dłużej, nie szkodzi.
Minister Obrony Narodowej
Bogdan Klich:
Nie będę mówił tak długo jak Fidel Castro, ale
bardzo proszę o przedłużenie tego czasu...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Ani tak jak poseł Goryszewski kiedyś mówił, tyl-
ko krócej.
Minister Obrony Narodowej
Bogdan Klich:
…żeby usatysfakcjonować wszystkie panie po-
słanki i panów posłów.
Jesteśmy chyba zgodni co do tego, że ta debata
jest potrzebna. Ona była potrzebna. Ja bym sobie też
życzył, żeby była ona kontynuowana, ponieważ dla
Ministerstwa Obrony Narodowej każda taka debata
jest szansą na dotarcie do opinii publicznej z tym za-
sadniczym przekazem – dlaczego uczestniczymy w
misjach i dlaczego uczestniczymy w takich właśnie
misjach, a nie w innych misjach wojskowych. Zgła-
szam niniejszym na ręce pana marszałka gotowość
uczestnictwa, cyklicznego wręcz, w debacie na temat
naszego zaangażowania w misje wojskowe.
Teraz co do pytań i uwag państwa posłów. Pan po-
seł Krasoń wymienia kwotę około miliarda złotych,
która miałyby być przeznaczona w tym roku na misje.
Ta kwota jest zdecydowanie mniejsza. Myśmy zagwa-
rantowali w budżecie obronnym kwotę 720 mln zł
maksymalnie, ale ta kwota będzie pomniejszona do
około 675 mln faktycznie, przy czym na koniec roku,
jestem przekonany, wydamy jeszcze mniej ze względu
na różne świadczenia, które otrzymujemy od różnych
instytucji, od różnych sojuszników i partnerów. Proszę
mi pozwolić ich nie wymieniać. Wymienię tylko Ame-
rykanów, ale proszę mi pozwolić nie określać skali tej
pomocy finansowej ze strony amerykańskiej szczegó-
łowo. Tak że zaplanowaliśmy 720 mln, planujemy
możliwy poziom wydatków na 675 mln, faktycznie to
powinno być jeszcze mniej. Stanowi to niewiele ponad
3% budżetu obronnego, tego budżetu obronnego liczo-
nego kwotą 1,95% produktu krajowego brutto. Chcę
powiedzieć z całą mocą, że to są niewielkie wydatki w
stosunku do wszystkich innych wydatków, np. w sto-
sunku do wydatków emerytalno-rentowych, które
pochłaniają prawie 5 mld zł, i w stosunku do wydat-
ków modernizacyjnych, które pochłaniają w tym roku
ponad 4900 mln zł. I jest to niewielki odsetek budżetu
obronnego w stosunku do tego, co inne kraje, czy to w
NATO, czy w Unii Europejskiej, wydają na misje. Te
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich
3,2% budżetu obronnego na ten rok to jest naprawdę
niewielki odsetek naszego budżetu obronnego.
Czy armia podoła takiemu zaangażowaniu w mi-
sje, skoro się kurczy, skoro zmniejszamy stan etatowy
żołnierzy służby czynnej do 120 tys. Tak, zdecydowa-
nie tak. Na tym poziomie, który uważam za optymal-
ny, 3 tys. do 3500 żołnierzy zaangażowanych w misje,
zdecydowanie tak, dlatego że mniej wojska oznacza
równocześnie, przy jego profesjonalizacji, że to będzie
lepiej przygotowane wojsko.
Czy przewidujemy udział w siłach zbrojnych Unii
Europejskiej. No, tak. Złożyliśmy deklaracje co do
uczestnictwa Polski w grupach bojowych, zarówno w
Grupie Wyszehradzkiej, jak i w tej grupie bałtyckiej.
W odpowiednim czasie będzie osiągana zdolność bo-
jowa tych grup. Będziemy uczestniczyć w trzech gru-
pach bojowych Unii Europejskiej, ale oprócz tego,
poza strukturami Unii Europejskiej, zgłosiłem, jak
państwo wiedzą, także gotowość – więcej niż goto-
wość, zgłosiłem nasze uczestnictwo w Eurokorpusie,
czyli instytucji, która jest poza Unią Europejską,
poza NATO, ale może być wykorzystywana zarówno
przez jedną, jak i drugą organizację międzynarodową
do operacji wojskowych i ma ewidentnie charakter
wojskowej integracji w odniesieniu do przynajmniej
niektórych krajów Europy, a więc wpisuje się w ten
proces integracji europejskiej, choć, podkreślam raz
jeszcze, jest poza Unią Europejską.
Czy rozszerzymy krąg jednostek wyjeżdżających
na misje. Tak, jestem głęboko przekonany, że w mi-
sjach powinna uczestniczyć jak największa liczba żoł-
nierzy z jak największej liczby jednostek i z niepoko-
jem, powiem szczerze, odnotowuję to, że są takie jed-
nostki, jak wczoraj przeze mnie odwiedzana 2. bryga-
da w Złocieńcu, jak 7. Brygada Obrony Wybrzeża, też
wczoraj odwiedzana w Słupsku, jak wreszcie 36. bry-
gada w Trzebiatowie, których zakres uczestnictwa w
misjach jest zdecydowanie mniejszy aniżeli tych jed-
nostek, które są naszymi sztandarowymi, tradycyjny-
mi towarami eksportowymi – 18. batalionu z Bielska-
-Białej czy 16. batalionu z Krakowa. Tutaj musi być
wprowadzona zasada równomiernego uczestnictwa
żołnierzy z różnych jednostek, bo, jak to powiedzieli-
śmy sobie – i państwo posłowie to uznali – jest to naj-
lepsza szkoła wojskowa dla naszych żołnierzy.
Pan poseł Neumann zwraca uwagę na problem
żołnierzy z Nangar Khel. Pytali też o to i zwracali na
to uwagę także inni posłowie. Ruch należy w tej chwi-
li do Sejmu, dlatego że rząd półtora tygodnia temu,
dokładnie we wtorek w ubiegłym tygodniu, przyjął
na swoim posiedzeniu małą nowelizację ustawy prag-
matycznej, a w tej małej nowelizacji ustawy pragma-
tycznej jest zawarty główny wniosek wypływający dla
Ministerstwa Obrony Narodowej ze sprawy w Nangar
Khel, mianowicie taki, że musi być wprowadzona re-
gulacja prawna, która pozwoli na objęcie wsparciem
prawnym wszystkich naszych żołnierzy, którzy są
podejrzani bądź oskarżeni o popełnienie przestępstwa
165
w trakcie wykonywania obowiązków służbowych – i
tych w kraju, i tych za granicą. To jest to główne roz-
wiązanie, które wnosimy w tej małej nowelizacji usta-
wy pragmatycznej. Ja bardzo proszę Wysoką Izbę, aby
się pochyliła nad tą ustawą jak najszybciej. W zeszłym
tygodniu, jak powiadam, we wtorek w ubiegłym ty-
godniu rząd przyjął ten projekt ustawy i skierował go
do laski marszałkowskiej. Mam nadzieję, że pan poseł
Zemke, który też podnosił tę sprawę, zechce rozpo-
cząć szybko prace nad tym projektem w Komisji Obro-
ny Narodowej.
Pan poseł Gołojuch pyta, na jakiej podstawie zo-
stały wysłane nasze kontyngenty na misje. Na takiej,
jak zwykle, to znaczy, obowiązuje ustawa z 1998 r. o
zasadach użycia lub pobytu sił zbrojnych Rzeczypo-
spolitej Polskiej poza granicami państwa. Na tej pod-
stawie każdorazowo Ministerstwo Obrony Narodowej
przygotowuje, a Rada Ministrów rozpatruje oraz
przyjmuje projekt postanowienia prezydenta o użyciu
naszych sił w zagranicznych misjach wojskowych.
Ostateczna decyzja należy oczywiście do pana prezy-
denta i to on swoim postanowieniem taką decyzję
podejmuje. Ale, jak powiadam, zawsze odbywa się to
na wniosek Rady Ministrów. Ten system prawny,
który obowiązuje w Polsce, w moim przekonaniu jest
systemem właściwym, systemem, który od lat funk-
cjonując, daje nam gwarancję stabilności, tego, że na
każdym poziomie procesu decyzyjnego zostaną
uwzględnione różne racje – i racje wojskowe w MON-
-ie, i racje polityczne w Radzie Ministrów, i wreszcie
racje strategiczne na poziomie urzędu prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej.
Poseł Kopyciński zwraca uwagę, że Irak nie przy-
niósł żadnych rezultatów i że wątpliwe i nieprawdzi-
we były przesłanki, które stanowiły podstawę do
udziału w tej misji. Podzielam tę opinię. Jako poseł
uczestniczyłem w posiedzeniu Komisji Spraw Zagra-
nicznych, gdzie ówczesny minister spraw zagranicz-
nych pan Cimoszewicz i ówczesny minister obrony
narodowej pan Szmajdziński oznajmili nam, posłom,
że właśnie wracają z Waszyngtonu i dostali – już nie
pamiętam terminów, słów, które były używane – za-
trważający materiał, który przedstawili im Collin
Powel i Donald Rumsfeld, nie podając żadnych in-
nych wyjaśnień, na podstawie których nakłaniają
nas, posłów, do wsparcia udziału polskich żołnierzy
w misji irackiej. Potem się okazało, że te przesłanki
rzeczywiście były – jeszcze raz to zacytuję – wątpliwe
i nieprawdziwe. Ale ówczesna opozycja, to znaczy
Platforma Obywatelska, z jednej strony, Prawo i
Sprawiedliwość, z drugiej strony, co warto przypo-
mnieć, pomimo że miała wątpliwości co do zapewnień
obu panów ministrów, jednak poparła nasz udział w
misji irackiej, ponieważ uznała, że jest to nasz obo-
wiązek sojuszniczy w stosunku do Stanów Zjednoczo-
nych. Ale nigdy nie podejrzewaliśmy, że ówczesny
rząd SLD tak źle wykorzysta nasz wysiłek wojskowy
na rzecz udziału w tej misji dla osiągnięcia celów
gospodarczych. Mówię to z pełną odpowiedzialnością,
ponieważ śledziłem jako poseł wiceprzewodniczący
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
166 Informacja bieżąca
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich
Komisji Spraw Zagranicznych ze zgrozą, jak niestety
przez lewicę nie została wykorzystana nasza obec-
ność w tej misji (Oklaski) w owym czasie, kiedy moż-
na to było zrobić.
Jakie będą wydatki na misje w 2008 r.? Takie jak
powiedziałem wcześniej. Jak świat odbiera nasze za-
angażowanie w misję? – pyta – proszę wybaczyć, za-
pomniałem nazwiska – któryś z posłów. Muszę po-
wiedzieć, że…
(Poseł Jan Kulas: Ja pytałem.)
Pan poseł pytał o to jako pierwszy pytający. Mu-
szę powiedzieć, że zupełnie inaczej wyglądały moje
rozmowy podczas pierwszego pobytu w Afganistanie
(Dzwonek) w grudniu ubiegłego roku, a zupełnie in-
aczej podczas kwietniowego pobytu, bo nasza decyzja
o zwiększeniu zaangażowania wojskowego w tym
kraju, o wyposażeniu naszych żołnierzy w śmigłowce
oraz wzięciu odpowiedzialności za prowincję zdecy-
dowanie ułatwia nam prowadzenie polityki w NATO.
Zdecydowanie ułatwia nam to prowadzenie polityki
w NATO, i to widać gołym okiem – podczas sesji Rady
Północnoatlantyckiej, w kontaktach z takimi znaczą-
cymi politykami, jak sekretarz generalny NATO, czy
także w moich rozmowach z sekretarzem obrony Ro-
bertem Gatesem. List z 17 czerwca, który otrzyma-
łem od sekretarza Gatesa i z którym dzisiaj miałem
okazję się zapoznać, podnosi bardzo mocno znaczenie
naszej obecności i zaangażowania w Afganistanie. To
ułatwia załatwianie innych spraw – nie wszystkich,
żeby była pełna jasność, ale wielu innych spraw.
Sejm zadecyduje, jaka będzie opieka nad żołnie-
rzami poszkodowanymi i rodzinami tych żołnierzy,
którzy zginęli podczas wykonywania obowiązków
służbowych w misjach. To jest drugi znaczący ele-
ment małej nowelizacji ustawy pragmatycznej. Jesz-
cze raz wyrażam nadzieję, że prace nad tą noweliza-
cją rozpoczną się w Sejmie jak najszybciej.
Jakie są nasze najnowsze koncepcje wycofania się
z Iraku? Dokładnie takie jak wcześniej. To znaczy nic
nie zmieniło się od marca–lutego tego roku. Do 31
października nasze wojsko zostanie stamtąd wycofa-
ne. Planujemy, że odbędzie się to w połowie paździer-
nika. Zostawiamy sobie dwutygodniowy margines na
wszelki wypadek. Planujemy też, że po 31 paździer-
nika w Iraku pozostanie tylko misja szkoleniowa. Ale
o tym też wielokrotnie informowaliśmy, że do 30 żoł-
nierzy, oficerów naszych Sił Zbrojnych, będzie uczest-
niczyło w NATO-wskiej – zaznaczam: NATO-wskiej
– misji szkoleniowej.
Pan poseł Zemke – cieszę się z jego pozytywnej
opinii odnośnie do założeń strategii, które przedsta-
wiałem – mówi o konieczności zapewnienia naszym
żołnierzom i ich rodzinom opieki socjalnej. Jeszcze
raz odsyłam do projektu ustawy pragmatycznej, któ-
ry, jak powiadam, półtora tygodnia temu został przy-
jęty przez rząd i przedłożony Wysokiemu Sejmowi.
Chcę powiedzieć z całą odpowiedzialnością, że je-
żeli chodzi o koszty wycofania z Iraku i o sprzęt, to
zasadniczy sprzęt wojskowy wycofujemy w 100% –
jeszcze raz: zasadniczy sprzęt wojskowy wycofujemy
w 100% – inne wyposażenie, takie jak wyposażenie
kwaterunkowe, sanitarne – w około 90%. I jeszcze raz,
jeśli chodzi o koszty transportu, w 100% koszty tego
transportu ponosi nasz partner amerykański. To jest
bardzo ważna deklaracja. Uzgadniałem to w styczniu
z sekretarzem Gatesem. Ostateczne potwierdzenie
tego przyszło kilka czy kilkanaście tygodni później, a
zatem od wiosny tego roku wiemy o tym, że za trans-
port do kraju będzie płaciła strona amerykańska.
Pan poseł Łuczak pytał m.in. o to, jaki jest wpływ
opóźnień w pracy komisji weryfikacyjnej na Służbę
Kontrwywiadu Wojskowego i Służbę Wywiadu Woj-
skowego w misjach. Robimy, co się da, żeby był jak
najmniejszy. Ale muszę powiedzieć z pełną odpowie-
dzialnością, że też około 250 żołnierzy kontrwywiadu
wojskowego i wywiadu wojskowego w dalszym ciągu
nie ma wyznaczeń, a wykonują oni swoje obowiązki
na rzecz jednej i drugiej struktury. Część spośród tych
250 osób to te, które pełnią swoje obowiązki i wyko-
nują zadania w ramach misji, między innymi najtrud-
niejszej misji afgańskiej, a zatem od tego, jak szybko
zostanie zakończony proces legislacyjny nad projek-
tem nowelizacji ustawy o obu służbach, który, jak
wiem, Wysoka Izba podda pod głosowanie jutro rano,
a dzisiaj w nocy będzie rozpatrywała, zależy to, jaki
będzie stopień, skala tych trudności. Im szybciej zo-
stanie ten projekt przyjęty przez Sejm i Senat i zaapro-
bowany, mam nadzieję, przez pana prezydenta, tym
mniejsze będą problemy ze służbą naszych żołnierzy
SKW i SWW w Afganistanie i w innych misjach.
Pan poseł Stefaniuk pytał o to, czy za działaniami
w misjach kryje się rzeczywiście pragnienie pokoju.
Powiedziałbym tak: Odwoływałem się, prezentując
państwu założenia naszej strategii udziału w misjach
wojskowych, do pojęcia interesu narodowego. To po-
jęcie jest mi ogromnie bliskie. Ale trzeba też pamię-
tać, że za tym wszystkim się kryje też poczucie soli-
darności. To z kolei pojęcie jest w polskiej tradycji
ugruntowane. Nie tylko ze względu na nasz interes
narodowy, ale także ze względu na solidarność so-
juszniczą w NATO, solidarność partnerską w Unii
Europejskiej i solidarność na przykład z narodem
afgańskim czy z tymi, którzy cierpią w obozach dla
uchodźców w Czadzie, jesteśmy w Afganistanie i
idziemy do Czadu.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Ja bym prosił, panie ministrze, powoli finalizo-
wać, jeśli można.
Minister Obrony Narodowej
Bogdan Klich:
Pan poseł Szeliga pytał, czy profesjonalizacja
wpłynie na misje. Tak, to wojsko, które wraca z misji,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Informacja bieżąca
Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich
jest już znacznie bardziej zawodowe. Szkolenia pilo-
tów odbyliśmy w RFN w Alpach. Będziemy podpisy-
wać długoterminową umowę na ten temat z partne-
rami niemieckimi i prawdopodobnie partnerami
słowackimi.
Poseł Stec pytał o to, czy środków wydawanych
na misje nie należy lepiej spożytkować. Uważam, że
właściwie wydajemy środki na misje, a ponieważ je-
steśmy jednym z 57 krajów, które uczestniczą w misji
afgańskiej, nasze zaangażowanie w tej misji jest uza-
sadnione.
Poseł Kamiński precyzyjnie pytał, czy spełniamy
cele Robertsona. Spełniamy, ale tylko w części – w
4,5% zamiast 8, w 27% zamiast 40, ale też traktuje-
my cele Robertsona jako drogowskaz, jako punkt
odniesienia, a nie jako dyrektywę.
Co z rosomakami i LOSP-ami, muszę, panie mar-
szałku, jeszcze powiedzieć, żeby rozwiać wszelkie
wątpliwości. Dwudziestoma dodatkowymi rosomaka-
mi wyposażamy w tej chwili kontyngent w Afgani-
stanie, tak aby był on lepiej przygotowany do prze-
ciwdziałania zagrożeniom. Wszystkie rosomaki po-
winny znaleźć się w Afganistanie do końca przegru-
powania naszych sił, to znaczy do września–paź-
dziernika tego roku. Równocześnie toczymy w tej
chwili postępowanie w trybie pilnej potrzeby opera-
cyjnej w celu pozyskania nowych samochodów opan-
cerzonych do zadań patrolowych, tak zwanych LOSP-
-ów. 40 zostanie zakupionych z początkiem przyszłe-
go roku, 140 kolejnych w przyszłym roku.
Czy wojsko jest przygotowane do udziału w mi-
sjach? Tak, to widać gołym okiem. Czy rząd planuje
przedłużenie misji w Iraku? Nie. O tym już mówi-
łem.
Pan poseł Andzel pytał o to, czy udział w misjach
nie powoduje uszczerbku w procesie modernizacji.
Nie powoduje, dlatego że na fundusz modernizacyjny
są przeznaczone równoległe środki. Te 3,2% naszego
budżetu nie wpływa na ponad 20% środków przezna-
czanych na modernizację.
I wreszcie ostatnie trzy pytania.
Czy jesteśmy logistycznie przygotowani, czy zo-
stały właściwie przeprowadzone, wspólnie z Francu-
zami, przygotowania logistyczne naszej bazy w Iri-
bie? Tak, pomimo początkowych wątpliwości, które
mieliśmy i które można było mieć. Francuzi wywią-
zali się z deklaracji politycznych złożonych panu pre-
zydentowi, ministrowi spraw zagranicznych i mnie
osobiście i, wspólnie z naszymi żołnierzami, przygo-
towali nasze zaplecze logistyczne.
Jaki jest stan przygotowań do powrotu do Polski
kontyngentu z Iraku, pyta poseł Szlachta. Idzie do-
brze, budżet jest zapewniony.
Czy decyzja poprzedniego rządu w sprawie udziału
w Afganistanie była dobra, czy zła? Nie oceniałem pe-
joratywnie tej decyzji. Respektujemy decyzję poprzed-
niego rządu, choć powiem szczerze, że gdybym był na
miejscu mojego poprzednika, to raczej zawalczyłbym
167
o naszą odpowiedzialność w jednej z północnych pro-
wincji, a nie w trzech wschodnich prowincjach.
Czy będziemy kontynuować misję ONZ? Tak, bę-
dziemy, aczkolwiek udział w misjach uzależniamy w
pierwszej kolejności od decyzji NATO oraz Unii Eu-
ropejskiej, a NATO, jak państwo pamiętają, rezerwu-
je sobie prawo prowadzenia misji wojskowych poza
obszarem traktatowym także wtedy, kiedy nie ma
mandatu ONZ. Musimy być autonomiczni. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu ministrowi.
Wypowiedź pana ministra kończy rozpatrywanie
tego punktu porządku dziennego.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 17.
i 18. porządku dziennego:
17. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze (druk
nr 131).
18. Pierwsze czytanie rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze oraz
niektórych innych ustaw (druk nr 617).
Proszę o zabranie głosu pana posła Jana Widac-
kiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu
ustawy zawartego w druku nr 131.
Proszę bardzo, panie profesorze.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Projekt nowelizacji ustawy o prokuraturze wniosła
grupa posłów centrolewicy, ówcześnie zrzeszonych w
klubie Lewicy i Demokratów. Projekt nadal popiera-
ją posłowie klubu SLD oraz Demokratycznego Koła
Poselskiego i koła SDPL – Nowa Lewica.
Projekt realizuje postulaty zgłaszane od lat przez
różne środowiska polityczne tak na prawicy, jak i na
lewicy, ale przede wszystkim przez różne środowiska
prawnicze zarówno zawodowe, jak i naukowe. Pro-
jekt nowelizacji, który przedkładamy, w zamierze-
niach autorów realizuje 4 podstawowe cele: po pierw-
sze, wzmacnia apolityczność prokuratury i jej nieza-
leżność od bieżącej polityki, po drugie, wzmacnia
niezależność, ale też zarazem odpowiedzialność pro-
kuratorów za podejmowane przez nich decyzje, po
trzecie, upraszcza i racjonalizuje strukturę prokura-
tury, przez co daje podstawy do jej skuteczniejszego
i bardziej sprawnego działania, po czwarte wreszcie,
ogranicza możliwość rozpowszechniania i wykorzy-
stywania informacji ze śledztw w celach innych niż
ściganie karne, w szczególności w celach politycznych
czy propagandowych.
Pierwszy z tych celów, a więc wzmocnienie apoli-
tyczności prokuratury i niezależności od bieżącej
polityki, projekt realizuje, m.in. dokonując rozdziału
funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora gene-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
168 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
ralnego i statuując specjalny tryb powoływania pro-
kuratora generalnego, który wedle projektu ma być
powoływany przez prezydenta spośród kandydatów
wskazanych przez pierwszego prezesa Sądu Najwyż-
szego. Prokurator generalny ma być obdarzony dłu-
gą, bo, zgodnie z naszym projektem, 7-letnią, kaden-
cją, która jest niepowtarzalna. To dobre doświadcze-
nie naszej demokracji – długa i niepowtarzalna ka-
dencja – zapewnia niezależność.
Jednym z czynników wzmacniających niezależ-
ność prokuratury od bieżącej polityki, a tym bardziej
od walki politycznej, jest, zgodnie z naszą propozycją,
to, aby pierwszym prokuratorem generalnym była
osoba z zewnątrz, spoza prokuratury, sędzia Izby
Karnej Sądu Najwyższego lub sędzia Wydziału Kar-
nego Sądu Apelacyjnego. Taki kandydat obdarzony
byłby dużym doświadczeniem zawodowym i, co bar-
dzo ważne, nawykiem niezawisłości. Uważamy, że w
obecnej sytuacji taka osoba na czele prokuratury jest
szczególnie potrzebna.
Autorzy projektu podzielają opinię środowisk
prawniczych oraz środowisk politycznych, że stwo-
rzony u nas na początku lat 90. model, polegający na
fuzji stanowisk ministra sprawiedliwości i prokura-
tora generalnego, nie sprawdził się, a ostatnie 2 lata
z całą jaskrawością ukazały, jak niebezpieczny to
może być system dla demokracji. We współczesnych
państwach demokratycznych usytuowania prokura-
tury w strukturze organów państwa bywają różne.
Bywa ona podporządkowana parlamentom, ale jest
to specyfika raczej krajów Europy Środkowowschod-
niej. Tak jest w Macedonii, Rosji, na Słowacji, w Sło-
wenii, na Ukrainie czy na Węgrzech. Prokuratura
bywa podporządkowana głowie państwa – królowi
bądź prezydentowi. Tak jest na przykład w Belgii,
Bułgarii, Grecji, Hiszpanii, Norwegii i tak było, war-
to przypomnieć, w PRL, prokurator generalny był
podporządkowany głowie państwa – kolegialnej gło-
wie państwa, jaką była Rada Państwa.
Chciałbym przy okazji przypomnieć, dlaczego na
początku lat 90. wprowadzono model, który dziś kry-
tykujemy. To był czas, kiedy prezydentem był gen.
Jaruzelski. Prokuratura Generalna była nadzorowa-
na przez prezydenta, podlegała prezydentowi, który
dziedziczył kompetencje po Radzie Państwa. Chodzi-
ło, krótko mówiąc, o to, aby prokuraturę odebrać
prezydentowi Jaruzelskiemu, taka była motywacja
polityczna, choć to oczywiście różnie argumentowa-
no. I wybrano taki model – jeden z możliwych – któ-
ry po latach praktyki, możemy powiedzieć, nie spraw-
dził się.
Ale prokuratura bywa usytuowana jeszcze ina-
czej. W wielu krajach Europy jest ona podporządko-
wana władzy wykonawczej, praktycznie ministrowi
sprawiedliwości, albo stanowi wręcz część władzy
wykonawczej. A zupełnie wyjątkowe jest takie usy-
tuowanie jak we Włoszech, gdzie prokuratura, przy-
najmniej nominalnie, jest niezawisła, przy czym zno-
wu ta zależność prokuratury, głowy państwa czy
organów władzy wykonawczej jest w różnych krajach
różna. To są różne unormowania prawne. Wynikają
one z różnych doświadczeń, z tradycji, być może tak-
że z pewnej kultury prawnej i kultury, praktyki de-
mokratycznego państwa.
W tej chwili w Polsce prokuratura nie tylko jest
zależna od władzy wykonawczej, ale jest jej częścią.
I to jest raczej wyjątkiem niż zasadą w krajach euro-
pejskich. Rozdzielając stanowiska prokuratora gene-
ralnego i ministra sprawiedliwości, projekt noweliza-
cji nie pozbawia rządu, wbrew zgłaszanym czasem
zastrzeżeniom, możliwości realizacji zadań wynika-
jących z przepisu art. 146 ust. 2 pkt 7 konstytucji,
który stanowi, że Rada Ministrów zapewnia bezpie-
czeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek pu-
bliczny.
Otóż, Wysoka Izbo, trzeba pamiętać, że te zada-
nia, które wynikają z art. 146 ust. 2 pkt 7 konstytu-
cji, Rada Ministrów realizuje nie tylko – a nawet nie
przede wszystkim – przez ministra sprawiedliwości.
Utrzymywanie porządku i bezpieczeństwa jest przede
wszystkim zadaniem ministra właściwego w spra-
wach wewnętrznych i zadaniem nadzorowanych
przez niego urzędów: komendanta głównego Policji,
komendanta głównego Straży Granicznej, BOR.
Ochrona porządku, bezpieczeństwa w szczególności,
należy do zadań Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz-
nego, także Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Wreszcie ochrona bezpieczeństwa i porządku w okre-
ślonym zakresie należy do ministra obrony narodo-
wej, który to wykonuje poprzez Żandarmerię Wojsko-
wą, i do różnych ministrów, którzy nadzorują rozlicz-
ne służby, takie straże, jak: Straż Ochrony Kolei,
straże leśna, rybacka, łowiecka, parkowa. To są in-
strumenty rządu służące zapewnieniu porządku i
bezpieczeństwa.
Jednak zgodnie z naszym projektem minister
sprawiedliwości, nie będąc prokuratorem general-
nym, i tak zachowuje w stosunku do prokuratora
generalnego i prokuratury szereg uprawnień. Wedle
naszego projektu to minister sprawiedliwości określa
zasady i kierunki realizacji polityki kryminalnej
państwa, ustala ogólne wytyczne dotyczące pracy
prokuratury, opiniuje sprawozdania prokuratora ge-
neralnego dla Sejmu. Minister sprawiedliwości ma
prawo żądać w każdym czasie od prokuratora gene-
ralnego sprawozdania lub informacji, w tym infor-
macji na temat zagrożeń przestępczością i zjawiska-
mi patologii społecznej. Minister sprawiedliwości
opiniuje kandydata na stanowisko prokuratora gene-
ralnego, na wniosek prokuratora generalnego mia-
nuje i odwołuje jego zastępców. W uzgodnieniu z
prokuratorem generalnym tworzy i znosi prokuratu-
ry, ustala ich siedziby i obszary właściwości. W poro-
zumieniu z prokuratorem generalnym, w drodze
zarządzenia, określa szczegółowe zasady i tryb mia-
nowania i wynagradzania prokuratorów. W porozu-
mieniu z prokuratorem generalnym organizuje także
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
Prokuraturę Generalną i nadaje jej statut w formie
zarządzenia.
Krótko mówiąc, minister sprawiedliwości tworzy
całą tę infrastrukturę, w której ma się poruszać pro-
kuratura i prokurator generalny, ale minister spra-
wiedliwości nie miałby żadnych instrumentów do
bieżącego oddziaływania na prokuraturę w konkret-
nych sprawach.
Wychodząc naprzeciw postulatom samych proku-
ratorów, wyrażanych w różnej formie, nowelizacja
wzmacnia niezależność prokuratorów prowadzących
sprawy, formalizuje i ogranicza ingerencję prokura-
torów przełożonych i wreszcie zwiększa odpowie-
dzialność prokuratorów za podjęte decyzje.
Nasz projekt przewiduje likwidację prokuratur
apelacyjnych oraz Prokuratury Krajowej i utworze-
nie w ich miejsce Prokuratury Generalnej, a więc
nastąpiłoby spłaszczenie struktury prokuratury.
Przypomnę, że dzisiaj ta struktura praktycznie jest
pięcioszczeblowa. Na samym dole mamy prokuratury
rejonowe, później okręgowe, apelacyjne, Prokuraturę
Krajową i nad tym wszystkim jeszcze prokuratora
generalnego, ministra sprawiedliwości z dwoma za-
stępcami. Na gruncie teorii zarządzania taka struk-
tura jest czymś absurdalnym, kosztownym i nieefek-
tywnym. Ta wieloinstancyjność, naszym zdaniem,
jest nieuzasadniona, tym bardziej że większość istot-
nych decyzji prokuratorskich podlega nie nadzorowi
instancyjnemu, ale kontroli sądowej. Przy tyloszcze-
blowej strukturze organizacyjnej znaczny procent
prokuratorów zamiast prowadzić śledztwa, nadzoru-
je innych prokuratorów i zaczyna zajmować się sobą,
co zbliża dzisiejszą prokuraturę do ideału – do Mini-
sterstwa Kolonii z dobrze znanej książki Parkinsona.
Dezorganizuje to pracę, rozmywa odpowiedzialność
za decyzje, ułatwia ingerencję z zewnątrz w prace
prokuratury. Prokuratura pozbawiona w swej struk-
turze jednego, zupełnie zbędnego szczebla, po prze-
sunięciu znacznej liczby prokuratorów z nadzoru
bezpośrednio do wykonywania, do prowadzenia
śledztw, może działać sprawniej, może lepiej wykony-
wać swoje ustawowe zadania. Równocześnie nasz
projekt przewiduje, że ustawa będzie określała liczbę
stanowisk prokuratorskich w Prokuraturze General-
nej. Ma to zapobiec ciągłemu rozrastaniu się kadro-
wemu tej jednostki, która tak jak Prokuratura Kra-
jowa pęczniała i pęczniała, była zasilana przez nomi-
natów ostatniego dnia, a czasem ostatniej nocy urzę-
dowania odchodzącego ministra.
Praktyka ostatnich lat, choć uczciwie trzeba po-
wiedzieć, że nie tylko ostatnich dwóch lat, pokazała,
że widowiskowe zatrzymania, konferencje prasowe,
na których prezentowane były ustalenia śledztwa, a
czasem tylko podejrzenia śledczych, służyły celom
propagandowym i politycznym. Dla takich potrzeb,
dla celów propagandowych i politycznych, nieraz
świadomie łamano podstawowe zasady cywilizowa-
nego państwa, takie jak zasada domniemania nie-
169
winności czy zasada in dubio pro reo. Ferowano wy-
roki przed kamerami, linczowano ludzi przed wyro-
kiem sądowym w świetle kamer telewizyjnych. W tej
chwili prokurator ma praktycznie niczym nieskrępo-
wane prawo ujawniania i upubliczniania dowolnych
ustaleń śledztwa i ich dowolnego, publicznego komen-
towania. Wobec takiej postawy organu państwowego
obywatel i jego obrońca są bezbronni. Gdy ujawnią
jakiś korzystny dla siebie szczegół śledztwa, mogą
stanąć pod dodatkowym zarzutem upubliczniania
tajemnic śledztwa. W związku z tym projekt noweli-
zacji przewiduje, że publiczne rozpowszechnianie
wiadomości z postępowania przygotowawczego, in-
nych niż podstawowe informacje o wszczęciu bądź
zamknięciu postępowania, o przedstawieniu zarzu-
tów, o fakcie ujęcia podejrzanego, o wystąpieniu do
sądu z wnioskiem o tymczasowe aresztowanie lub
skierowanie do sądu aktu oskarżenia, wymaga zgody
prokuratora generalnego.
Na zakończenie kilka słów o różnicach między
projektem rządowym a projektem poselskim. Wysoka
Izbo, te dwa projekty wyszły z bardzo podobnych za-
łożeń. Początkowo projekt rządowy był bliźniaczo
podobny do projektu poselskiego. Dopiero w trakcie
prac legislacyjnych, w trakcie prac nad ustawą, pro-
jekt rządowy w kilku punktach zdecydowanie oddalił
się od projektu poselskiego. W szczególności w projek-
cie rządowym zrezygnowano z likwidacji prokuratur
apelacyjnych. Stało się to pod naciskiem środowiska
prokuratorów Prokuratury Krajowej i prokuratur
apelacyjnych. W uzasadnieniu projektu rządowego
można przeczytać, że przeciwko likwidacji prokura-
tur apelacyjnych zaprotestowały wszystkie prokura-
tury apelacyjne – łatwo było się domyślić – ale już
tylko 16 spośród 46 prokuratur okręgowych. Argu-
ment, że struktura prokuratury musi być dostosowa-
na do struktury sądów, jest nieprzekonujący, wszak
prokuratorzy prokuratur okręgowych mogą oskarżać,
występować w sądach apelacyjnych, prokuratorzy
prokuratur rejonowych mogą oskarżać w sądach
okręgowych i jest to dziś praktykowane, choć ta
struktura jest dopasowana. Krótko mówiąc, nie ma
żadnych racjonalnych argumentów za utrzymaniem
tego szczebla prokuratury, a za jego likwidacją prze-
mawiają liczne argumenty, o których wspominałem.
Druga istotna różnica pomiędzy naszymi projek-
tami jest taka, że wedle projektu rządowego proku-
ratorem generalnym może być prokurator lub sędzia.
Wedle naszego projektu pierwszym prokuratorem
generalnym musi być sędzia Izby Karnej Sądu Naj-
wyższego lub sędzia wydziału karnego sądu apela-
cyjnego. Kwalifikacje zawodowe sędziego sądu apela-
cyjnego czy sędziego Sądu Najwyższego są wielokrot-
nie sprawdzone i nie mogą być kwestionowane. Na-
tomiast sędzia ma to, czego prokurator mieć nie
może. Sędzia ma nawyk niezawisłości. Ktoś, kto
przez kilkanaście ostatnich lat orzekał, ma ten na-
wyk, musi go mieć, czyli jego reakcją na trudny pro-
blem nie jest dzwonienie do szefa i pytanie, uzgad-
nianie decyzji. On wie, że decyzję musi podjąć sam i
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
170 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
że za nią odpowiada. Wydaje się, że to rozwiązanie
jest w prokuraturze niezwykle potrzebne.
Projekt, który przedkładamy Wysokiej Izbie, uzy-
skał pozytywne opinie z Ministerstwa Sprawiedliwo-
ści, pozytywną opinię pierwszego prezesa Sądu Naj-
wyższego, a także szereg pozytywnych opinii od
pracowników naukowych, do których jeszcze klub
LiD-u zwrócił się o opinię.
Chciałbym z tego miejsca zaapelować do posłów
Platformy Obywatelskiej. Chociaż wasz rząd przed-
stawił projekt niejako konkurencyjny dla naszego –
będzie on za chwilę prezentowany – apelujemy, aby
Sejm zechciał skierować obydwa projekty do komisji
i dał jej możliwość ich twórczej kompilacji. Daje to
szansę na to, że ustawa, którą ostatecznie Wysoka
Izba przyjmie, będzie dobrą ustawą o prokuraturze.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Proszę o zabranie głosu ministra sprawiedliwości
pana Zbigniewa Ćwiąkalskiego w celu przedstawie-
nia uzasadnienia projektu ustawy zawartego w dru-
ku nr 617.
Proszę bardzo, panie profesorze.
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wy-
pełniając deklarację rządu pana premiera Donalda
Tuska oraz wypełniając swoje zobowiązanie jako mi-
nistra sprawiedliwości, przedstawiam rządowy pro-
jekt ustawy stanowiący wstęp do kompleksowej re-
formy prokuratury w polskim systemie prawnym.
Podkreślić należy, że prace nad projektem prowadzo-
ne były bardzo intensywnie, a jego ostateczna wersja
w dużej mierze uwzględnia wyjątkowo liczne uwagi,
które zostały zgłoszone zarówno w toku uzgodnień
międzyresortowych, jak też szerokich konsultacji
społecznych, które prowadzono z udziałem wszyst-
kich podmiotów zainteresowanych problematyką
prokuratury.
Podstawowym celem projektowanej ustawy jest
rozdzielenie urzędu prokuratora generalnego i mini-
stra sprawiedliwości.
Chciałbym przypomnieć, że w Europie nie ma ta-
kiego kraju, w którym minister sprawiedliwości był-
by jednocześnie prokuratorem generalnym. Powoły-
wany tutaj przykład francuski jest jedyny w Europie,
gdzie minister sprawiedliwości ma nadzór nad pro-
kuraturą, ale nie nosi tytułu prokuratora generalne-
go. Pragnę też przypomnieć, że w ramach oceny
spełniania przez Polskę tzw. kryteriów politycznych
członkostwa, oceniających przygotowanie Polski do
członkostwa w Unii Europejskiej, pojawiała się kry-
tyka ze strony Komisji Europejskiej związana z
uprawnieniami procesowymi prokuratora generalne-
go. Komisja postulowała rozważenie rozdzielenia
funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawie-
dliwości. Warto sięgnąć do raportów z misji monito-
rujących z 24–27 marca 2003 r. i 18 grudnia 2003 r.
Jak powiedziałem, jedynie we Francji prokuratu-
rą kieruje bezpośrednio minister sprawiedliwości.
Ministrowie sprawiedliwości nie łączą swojego urzędu
ze sprawowaniem urzędu prokuratora generalnego.
W zdecydowanej większości państw – w 21 na 28 ba-
danych – kierownictwo prokuratury należy do proku-
ratora generalnego, który jest organem samodziel-
nym. Przyjęta w projekcie koncepcja rozdzielenia tych
urzędów oparta jest na założeniu, że powiązanie pro-
kuratora generalnego z Radą Ministrów i ministrem
sprawiedliwości nie powinno polegać ani na hierar-
chicznym podporządkowaniu, ani na unii personal-
nej. Jednakże założeniem projektu jest również za-
chowanie możliwości skutecznego kontrolowania
przez organy władzy wykonawczej sposobu wykony-
wania przez prokuratora generalnego swoich ustawo-
wych zadań oraz stworzenie niezbędnych instrumen-
tów nadzoru ze strony organów władzy publicznej.
Po raz pierwszy w polskim ustawodawstwie po-
wojennym zdefiniowano prokuraturę poprzez ustro-
jowe określenie jej jako organu ochrony prawnej.
Natomiast prokurator generalny jest naczelnym or-
ganem prokuratury.
Zabezpieczeniem niezależności prokuratora gene-
ralnego od czynników politycznych jest rozwiązanie
wprowadzające kadencyjność tego urzędu i zakłada-
jące brak możliwości powtórzenia kadencji. Należy w
tym kontekście zwrócić uwagę również na projekto-
wany art. 10b ust. 2 ustawy o prokuraturze, który
zakazuje prokuratorowi generalnemu przynależności
do partii politycznej, związku zawodowego jak rów-
nież prowadzenia działalności publicznej niedającej
się pogodzić z godnością piastowanego przez niego
urzędu. Oczywiste jest, że prokurator generalny nie
będzie mógł zajmować innego stanowiska, z wyjąt-
kiem stanowiska dydaktycznego, naukowo-dydak-
tycznego lub naukowego w szkole wyższej, w Polskiej
Akademii Nauk, instytucie naukowo-badawczym lub
innej placówce naukowej.
Wysoki Sejmie! Proponowane zmiany uwzględ-
niają konieczność określenia instrumentów kontroli
i nadzoru organów władzy publicznej nad działalno-
ścią prokuratury w sposób umożliwiający dokonanie
oceny sposobu wywiązywania się przez prokuratora
generalnego ze swoich ustawowych zadań oraz za-
pewniający możliwość podjęcia stosownych działań
w przypadku dokonania oceny negatywnej. Do usta-
nowienia tego rodzaju instrumentów zobowiązują
zalecenia Komisji Ministrów dla państw członkow-
skich dotyczące roli prokuratury w odniesieniu do
spraw karnych, przyjęte przez Komisję Ministrów
Rady Europy w dniu 6 października 2000 r.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
Prokurator jest instytucją publiczną, która w
imieniu społeczeństwa i w interesie publicznym za-
pewnia stosowanie prawa w przypadkach, gdy łama-
nie prawa pociąga za sobą sankcje karne, uwzględ-
niając zarówno prawa jednostki, jak i niezbędną
skuteczność wymiaru sprawiedliwości w odniesieniu
do spraw karnych (pkt 1 zalecenia).
W odniesieniu do stosunków prokuratury z wła-
dzą wykonawczą i ustawodawczą z zaleceń wynika,
że państwa powinny zapewnić prokuratorom możli-
wość wykonywania przez nich zawodowych obowiąz-
ków bez nieuzasadnionej ingerencji lub nieuzasad-
nionego narażania ich na odpowiedzialność cywilną,
karną lub inną. Niemniej jednak prokuratora powin-
na okresowo i publicznie rozliczać się ze swoich dzia-
łań w ogóle, a w szczególności ze sposobu wywiązy-
wania się ze swoich zadań priorytetowych (pkt 11
zalecenia).
Prokuratorzy nie powinni ingerować w kompe-
tencje władzy ustawodawczej i wykonawczej (pkt 12
zalecenia).
Z zaleceń wynika również, że charakter prokura-
tury oraz zakres jej niezależności jak i zakres władzy,
jaką rząd posiada nad prokuraturą, powinny być ści-
śle określone i gwarantowane ustawowo. Projekto-
wane rozwiązania o charakterze funkcjonalnym
określają pozycję prokuratora generalnego w syste-
mie organów państwa poprzez określenie instytucji
mających na celu zachowanie niezbędnego stopnia
zależności prokuratora generalnego od organów wła-
dzy wykonawczej, jak też ustanowienie instrumen-
tów zmierzających do skutecznego poddania go ko-
niecznemu nadzorowi i kontroli.
Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej przysłu-
guje prawo powołania prokuratora generalnego oraz
prawo odwołania go w ściśle określonych przypad-
kach. Wśród środków przysługujących prezesowi
Rady Ministrów wymienić należy w szczególności:
— składanie przez prokuratora generalnego rocz-
nego sprawozdania z działalności prokuratury pre-
zesowi Rady Ministrów oraz uprawnienie prezesa
Rady Ministrów do wystąpienia z wnioskiem o odwo-
łanie prokuratora generalnego przed upływem okre-
su, na jaki został powołany, w przypadku odrzucenia
rocznego sprawozdania, ze względu na niewłaściwą
realizację przez prokuratora generalnego zadań w
zakresie strzeżenia praworządności oraz czuwania
nad ściganiem przestępstw,
— uprawnienie prezesa Rady Ministrów do wystą-
pienia do Sejmu z wnioskiem o odwołanie prokuratora
generalnego, w przypadku gdy prokurator generalny
sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu,
— uprawnienie prezesa Rady Ministrów do żąda-
nia w każdym czasie od prokuratora generalnego
przedstawienia informacji na temat związany ze
strzeżeniem praworządności oraz czuwaniem nad
ściganiem przestępstw,
171
— kontrasygnatę prezesa Rady Ministrów na ak-
cie powołania i odwołania prokuratora generalnego,
zgodnie z art. 144 ust. 2 Konstytucji RP,
— uprawnienie prezesa Rady Ministrów do wy-
stąpienia do prezydenta RP z wnioskiem o odwołanie
prokuratora generalnego, w przypadku gdy prokura-
tor generalny stał się trwale niezdolny do pełnienia
swoich obowiązków.
Minister sprawiedliwości dysponuje następujący-
mi instrumentami kontrolnymi nad działalnością
prokuratury:
— uprawnienie ministra sprawiedliwości jako
członka Krajowej Rady Sądownictwa i Krajowej Rady
Prokuratorów do aktywnego udziału w procedurze
wyłaniania kandydatów na prokuratora generalnego
(zgłaszanie własnych kandydatów, zajmowanie sta-
nowiska wobec innych kandydatów, udział w głoso-
waniu),
— uprawnienia ministra sprawiedliwości jako
członka Krajowej Rady Prokuratorów przewidziane w
procedurze odwoływania prokuratora generalnego,
— przedstawianie przez ministra sprawiedliwości
prezydentowi RP kandydatów na prokuratora gene-
ralnego,
— uprawnienie ministra sprawiedliwości do zaję-
cia pisemnego stanowiska wobec rocznego sprawoz-
dania prokuratora generalnego z działalności proku-
ratury, co przesądza jego dalszy udział w debacie
poświęconej temuż sprawozdaniu,
— kompetencje ministra sprawiedliwości do wnio-
skowania o zezwolenie sądu dyscyplinarnego na po-
ciągnięcie prokuratora generalnego do odpowiedzial-
ności karnej lub o pociągnięcie go do odpowiedzial-
ności dyscyplinarnej,
— uprawnienie ministra sprawiedliwości do wy-
dawania aktów wykonawczych w zakresie działania
prokuratury, w szczególności rozporządzenia w spra-
wie regulaminu urzędowania powszechnych jedno-
stek organizacyjnych prokuratury.
Radzie Ministrów przysługują ponadto uprawnie-
nia związane z tworzeniem budżetu prokuratury.
Głównym dysponentem części budżetowej odpowia-
dającej prokuraturze będzie prokurator generalny,
przy czym wydatki na szkolenie i doskonalenie za-
wodowe kadr powszechnych jednostek organizacyj-
nych prokuratury, realizowane przez Krajowe Cen-
trum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Proku-
ratury, pokrywane będą z budżetu państwa z części,
której dysponentem jest minister sprawiedliwości.
Projekt budżetu prokuratury – w przeciwieństwie
do budżetu sądów powszechnych sporządzanego na
zasadzie autonomii przez sądy i włączanego przez
ministra finansów do projektu ustawy budżetowej,
zgodnie z treścią art. 121 ust. 2 ustawy z dnia 30
czerwca 2005 r. o finansach publicznych – będzie
opracowywany przez prokuratora generalnego na
zasadach ogólnych wynikających z ustawy o finan-
sach publicznych, tj. w szczególności w ramach limi-
tów wydatków wyznaczanych dla poszczególnych
części budżetowych przez ministra finansów, a na-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
172 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
stępnie przyjmowany przez Radę Ministrów. Bez
zmian pozostają zasady finansowania wojskowych
jednostek organizacyjnych prokuratury oraz Insty-
tutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu.
W tym miejscu należy podkreślić, że niezależnie
od wspomnianych uprawnień nadzorczo-kontrolnych,
mających charakter ustrojowy, nad działalnością
prokuratury sprawowana jest kontrola procesowa,
przede wszystkim przez niezawisłe sądy, określona
w przepisach Kodeksu postępowania karnego.
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Wysoka Izbo!
W celu zagwarantowania niezależnego sprawowania
urzędów przez osoby pełniące kierownicze funkcje w
prokuraturze projekt przewiduje wprowadzenie ka-
dencyjności nie tylko dla prokuratora generalnego,
ale także dla prokuratorów apelacyjnych, okręgo-
wych i rejonowych.
Kadencja prokuratora generalnego będzie trwała
6 lat. Po zakończeniu kadencji prokurator generalny
nie może być ponownie powołany na to stanowisko.
Kadencja prokuratora apelacyjnego, prokuratora
okręgowego i ich zastępców będzie trwała 6 lat bez
możliwości powołania ich bezpośrednio po zakończe-
niu kadencji ponownie do pełnienia tych samych
funkcji. Z kolei prokurator rejonowy i jego zastępca
powoływani będą na okres 4 lat, przy czym ich ka-
dencja może zostać odnowiona poprzez ponowne po-
wołanie w trybie przewidzianym w ustawie.
Nie przewiduje się natomiast kadencyjności dla
stanowisk zastępców prokuratora generalnego, któ-
rych dzisiaj, nawiasem mówiąc, jest w obecnym sys-
temie funkcjonowania aż 5. W celu zapewnienia cią-
głości funkcjonowania prokuratury prokurator gene-
ralny powinien mieć wpływ na dobór swoich współ-
pracowników, jak również posiadać możliwość korzy-
stania z doświadczeń najbliższych współpracowników
swoich poprzedników.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedłożony pro-
jekt zmierza również do umocnienia pozycji proku-
ratora jako organu procesowego. Zmiany prowadzą
do zwiększenia odpowiedzialności prokuratora podej-
mującego indywidualne decyzje w konkretnych spra-
wach przy zachowaniu możliwości uchylania lub
zmiany tych decyzji jedynie przez prokuratora bez-
pośrednio przełożonego. Obecnie uprawnienie takie
ma prokurator przełożony. Celowi wzmocnienia nie-
zależności i bezstronności prokuratorów w aspekcie
procesowym służy m.in. nowelizacja art. 8 i 8a usta-
wy o prokuraturze.
Przewiduje się, że polecenia prokuratora przeło-
żonego wydane prokuratorowi podległemu nie będą
mogły ingerować w treść poszczególnych czynności
procesowych, w tym dotyczyć sposobu zakończenia
postępowania. W efekcie projektowanej zmiany
wszystkie decyzje w jednostkowych sprawach proku-
rator prowadzący lub nadzorujący postępowanie bę-
dzie podejmował samodzielnie. W przypadku zmiany
lub uchylenia decyzji prokuratora jego bezpośredni
przełożony może wydać prokuratorowi polecenie
przygotowania projektu nowej decyzji według swoich
wytycznych. Tak przygotowany projekt decyzji po
podpisaniu przez prokuratora bezpośrednio przeło-
żonego staje się decyzją tegoż prokuratora.
Wysoki Sejmie! Projekt określa również tryb po-
woływania i odwoływania prokuratora generalnego
oraz jego relacje wobec Sejmu, prezydenta RP i pre-
zesa Rady Ministrów. Prokuratora generalnego bę-
dzie powoływał prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.
6-letnia kadencja, o której mówiłem wcześniej, będzie
liczona od dnia złożenia ślubowania.
Prokurator generalny będzie powoływany spo-
śród dwóch kandydatów wskazanych przez Krajową
Radę Sądownictwa i Krajową Radę Prokuratorów, a
przedstawionych prezydentowi Rzeczypospolitej Pol-
skiej przez ministra sprawiedliwości. Pierwszego
powołania prokuratora generalnego dokona prezy-
dent Rzeczypospolitej Polskiej w terminie dwóch
miesięcy od dnia złożenia wniosku przez ministra
sprawiedliwości spośród dwóch kandydatów przed-
stawionych w tym wniosku. Kandydaci zostaną
wskazani ministrowi sprawiedliwości przez Krajową
Radę Sądownictwa.
Uzasadnieniem dla przyjętego rozwiązania jest
nie tylko fakt, że powołanie Krajowej Rady Prokura-
torów wymaga czasu, a oczekiwanie na jej ukonsty-
tuowanie się znacznie opóźniłoby wejście w życie
projektowanych zmian. Podkreślić trzeba, że w kon-
tekście konstytucyjnej kompetencji stania na straży
niezależności sądów i niezawisłości sędziów dokona-
nie wyboru prokuratora generalnego powinno pozo-
stawać w zainteresowaniu Krajowej Rady Sądownic-
twa. Sposób działania prokuratury w systemie wy-
miaru sprawiedliwości ma istotny wpływ na realiza-
cję prawa do sądu, a w konsekwencji na niezależność
samych sądów. W innych krajach nie jest żadnym
zaskoczeniem, że funkcję prokuratora generalnego
pełni sędzia. Tak jest np. w Portugalii.
Grono, z którego dobierani będą kandydaci na
urząd prokuratora generalnego, a więc prokuratorzy
w stanie czynnym powszechnej lub wojskowej jed-
nostki organizacyjnej prokuratury, Instytutu Pamię-
ci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu o co najmniej 10-letnim stażu
na stanowisku prokuratora, sędziowie Izby Karnej
lub Izby Wojskowej Sądu Najwyższego w stanie czyn-
nym, sędziowie sądu powszechnego lub wojskowego
sądu okręgowego w stanie czynnym o co najmniej
10-letnim stażu sędziowskim w sprawach karnych,
ma w założeniu gwarantować, że prokuratorem ge-
neralnym może zostać wyłącznie osoba o najwyż-
szych kwalifikacjach zawodowych, intelektualnych i
moralnych.
Symbolicznym aktem, który ma uniezależnić pro-
kuratora generalnego od czynników politycznych w
trakcie zajmowania stanowiska, jest złożenie przez
niego uroczystego ślubowania przed prezydentem
RP. Szczególnym uprawnieniem prokuratora gene-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
ralnego różniącym go w tym zakresie od sędziów i
prokuratorów, z grona których jest wybierany, jest
projektowana możliwość przejścia w stan spoczynku
bezpośrednio po zakończeniu kadencji niezależnie od
osiągniętego wieku i stażu na stanowisku prokura-
tora lub sędziego. Przepis ten ma na celu uniezależ-
nienie prokuratora generalnego od wpływów poli-
tycznych, jak również uniknięcie sytuacji, w której
po zakończeniu kadencji prokurator generalny byłby
prokuratorem podwładnych prokuratorów, w stosun-
ku do których był najwyższym przełożonym.
Jednocześnie do projektu ustawy wprowadzono
przepis jednoznacznie wskazujący, że osiągnięcie
przez prokuratora generalnego wieku uprawniające-
go do przejścia w stan spoczynku w toku kadencji nie
skutkuje jej zakończeniem. Zgodnie z projektowany-
mi przepisami art. 10d ust. 2 oraz art. 10f ustawy
odwołanie ze stanowiska prokuratora generalnego
przed upływem kadencji będzie możliwe w ściśle
określonych przypadkach i przy zastosowaniu okre-
ślonego trybu.
Przede wszystkim możliwość odwołania prokura-
tora generalnego będzie wynikała z negatywnej oce-
ny sposobu realizacji zadań w zakresie strzeżenia
praworządności oraz czuwania nad ściganiem prze-
stępstw. Jest to jedna z form sprawowania kontroli
nad działalnością prokuratury, która także kształtu-
je pozycję ustrojową prokuratora generalnego w sys-
temie organów państwa. Możliwość zainicjowania tej
procedury będzie posiadał prezes Rady Ministrów.
Związana jest ona z wprowadzonym w art. 10e usta-
wy o prokuraturze obowiązkiem składania przez
prokuratora generalnego corocznych sprawozdań z
działalności prokuratury.
Sprawozdanie takie prokurator generalny przed-
stawia prezesowi Rady Ministrów nie później niż do
końca I kwartału każdego roku. Prezes Rady Mini-
strów przyjmuje albo odrzuca sprawozdanie, mając
na względzie realizację zadań przez prokuratora ge-
neralnego w zakresie strzeżenia praworządności oraz
czuwania nad ściganiem przestępstw.
Projektowana regulacja przewiduje szczególny
tryb odwołania prokuratora generalnego ze stanowi-
ska przed upływem kadencji, stanowiący z jednej stro-
ny gwarancję niezależności, z drugiej zaś wprowadza-
jący dodatkowy element kontroli organów władzy
publicznej nad działalnością prokuratora generalnego.
W przypadku bowiem odrzucenia przez prezesa Rady
Ministrów sprawozdania prokuratora generalnego z
działalności prokuratury Sejm na wniosek premiera
może odwołać prokuratora generalnego uchwałą pod-
jętą większością 3/5 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów.
Dodatkowo projekt przewiduje, że prezes Rady
Ministrów może wystąpić do Sejmu z wnioskiem o
odwołanie prokuratora generalnego przed upływem
okresu, na jaki został on powołany, w przypadku, gdy
prokurator generalny sprzeniewierzył się złożonemu
173
ślubowaniu. W tym przypadku procedura postępo-
wania w Sejmie jest analogiczna do wskazanej wcze-
śniej. Wniosek prezesa Rady Ministrów o odwołanie
prokuratora generalnego przed upływem kadencji
będzie opiniowany przez Krajową Radę Prokurato-
rów, która została zobowiązana do wyrażenia swoje-
go stanowiska w tym przedmiocie w terminie dwóch
miesięcy. Opinia Krajowej Rady Prokuratorów nie
jest wiążąca i jest załączana do wniosku.
Niezależnie od możliwości odwołania prokuratora
generalnego w efekcie niewłaściwego wywiązywania
się ze swoich obowiązków projekt przewiduje rów-
nież, że kompetencje do odwołania prokuratora ge-
neralnego przed upływem kadencji w ściśle określo-
nych przypadkach będzie posiadał prezydent RP.
I tak prokuratora generalnego odwołuje prezy-
dent RP na wniosek Krajowej Rady Prokuratorów
lub prezesa Rady Ministrów w przypadku, gdy pro-
kurator generalny stał się trwale niezdolny do peł-
nienia swoich obowiązków na skutek choroby lub
utraty sił. Prezydent RP odwołuje prokuratora gene-
ralnego przed upływem kadencji bez konieczności
złożenia w tej mierze stosownego wniosku przez Kra-
jową Radę Prokuratorów lub prezesa Rady Ministrów
w przypadkach, gdy prokurator generalny zrzekł się
stanowiska, został skazany prawomocnym wyrokiem
sądu za popełnienie przestępstwa lub przestępstwa
skarbowego, złożył niezgodne z prawdą oświadczenie
lustracyjne stwierdzone prawomocnym orzeczeniem
sądu bądź został prawomocnie ukarany karą dyscy-
plinarną, o której mowa w art. 67 ust. 1 pkt 2–5 usta-
wy: nagana, usunięcie z zajmowanej funkcji, przenie-
sienie na inne miejsce służbowe lub wydalenie ze
służby prokuratorskiej.
Wysoka Izbo! W związku z projektowanymi zmia-
nami konieczne jest także określenie nowego trybu
dotyczącego powoływania i odwoływania zastępców
prokuratora generalnego, prokuratora apelacyjnego,
prokuratora okręgowego i prokuratora rejonowego.
Wspomniałem już, że prokurator generalny będzie
miał wpływ na dobór najbliższych współpracowni-
ków, tj. ustalanie liczby swoich zastępców, a także
powoływanie ich i odwoływanie z pełnionych funkcji.
Prezydent RP będzie powoływał i odwoływał zastęp-
ców prokuratora generalnego na wniosek prokurato-
ra generalnego, z tym że odnośnie do naczelnego
prokuratora wojskowego wniosek ten musi zostać
zgłoszony w porozumieniu z ministrem obrony naro-
dowej, zaś w wypadku dyrektora Głównej Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
wniosek prokuratora generalnego musi zostać zgło-
szony w porozumieniu z prezesem Instytutu Pamię-
ci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu.
Projekt przewiduje zwiększenie uprawnień zgro-
madzeń prokuratorów w prokuraturze apelacyjnej,
które opiniują przedstawionych przez prokuratora
generalnego kandydatów na prokuratorów apelacyj-
nych, okręgowych oraz rejonowych. W razie wydania
negatywnej opinii o kandydacie zgromadzenie pro-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
174 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
kuratorów będzie mogło przedstawić prokuratorowi
generalnemu własnego kandydata.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Proponuje się
wprowadzenie nowej struktury organizacyjnej po-
wszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury
poprzez likwidację Prokuratury Krajowej i utworze-
nie w jej miejsce prokuratury generalnej. Względy
racjonalne zadecydowały o rezygnacji z możliwości
tworzenia przez komórki organizacyjne przyszłej pro-
kuratury generalnej wydziałów zamiejscowych. Znie-
siona zatem zostanie podstawa prawna do dalszego
funkcjonowania obecnych struktur terenowych Biu-
ra do Spraw Przestępczości Zorganizowanej Proku-
ratury Krajowej, tj. wydziałów zamiejscowych tego
biura. Prowadzenie postępowań przygotowawczych
na poziomie centralnym uznać należy za nieuzasad-
nione, stwarza to bowiem niebezpieczeństwo niewła-
ściwego postrzegania roli nowotworzonej prokuratu-
ry generalnej w systemie organów wewnętrznych
prokuratury i, co ważne, uniemożliwia prawidłowe
funkcjonowanie kontroli instancyjnej. Dotychczaso-
we wydziały zamiejscowe Biura do Spraw Przestęp-
czości Zorganizowanej Prokuratury Krajowej zosta-
ną przekształcone w wydziały ds. przestępczości
zorganizowanej i korupcji prokuratur apelacyjnych i
na tym właśnie poziomie prowadzone będą najpoważ-
niejsze postępowania przygotowawcze.
Wysoki Sejmie! Projekt przewiduje powołanie no-
wego organu: Krajowej Rady Prokuratorów. Obowią-
zujące dotychczas regulacje dawały możliwość mar-
ginalizacji roli Rady Prokuratorów przy prokuratorze
generalnym jako organu kolegialnego wypowiadają-
cego się w sprawach ważnych dla prokuratury. Kra-
jowa Rada Prokuratorów będzie zapewniała prze-
strzeganie w prokuraturze przepisów prawa i stan-
dardów etycznych, a jej podstawowym zadaniem
będzie strzeżenie niezależności prokuratorów. Reali-
zację tego celu zapewnia zarówno określony zmienio-
nymi przepisami skład rady, jak i ustalony zakres jej
kompetencji. W skład 25-osobowej Krajowej Rady
Prokuratorów, poza wybieranymi przedstawicielami
prokuratorów powszechnych jednostek organizacyj-
nych prokuratury, wojskowych jednostek organiza-
cyjnych prokuratury i pionu Instytutu Pamięci Na-
rodowej, wchodzić będą również minister sprawiedli-
wości, prokurator generalny, przedstawiciel prezy-
denta RP oraz 4 posłów i 2 senatorów. Krajowa Rada
Prokuratorów uzyska kompetencje pozwalające na
realizację celu, w jakim została powołana. Do kom-
petencji tych należy zajmowanie stanowiska w spra-
wie wyrażenia zgody na odwołanie w trakcie trwania
kadencji prokuratora apelacyjnego, prokuratora
okręgowego i prokuratora rejonowego oraz ich za-
stępców z powodu nienależytego wypełniania obo-
wiązków służbowych oraz wyrażanie opinii o przed-
stawionych jej przez prokuratora generalnego kan-
dydatach na stanowiska prokuratorów prokuratury
generalnej. Jednym z uprawnień Krajowej Rady Pro-
kuratorów będzie ponadto możliwość wysłuchania
informacji prokuratora generalnego o działalności
prokuratury oraz wyrażenie własnej opinii w tym
zakresie. Krajowa Rada Prokuratorów będzie rów-
nież wyrażała opinię w przedmiocie wniosku prezesa
Rady Ministrów o odwołanie prokuratora generalne-
go przed upływem kadencji. Krajowa Rada Prokura-
torów będzie też sprawowała kontrolę nad działalno-
ścią rzecznika dyscyplinarnego prokuratora general-
nego poprzez rozpatrywanie corocznych sprawozdań
z jego działalności.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ważnym elemen-
tem zmian ustawy o prokuraturze jest wprowadzenie
do niej rozdziału 6b zawierającego przepisy dotyczą-
ce budżetu i gospodarki finansowej powszechnych
jednostek organizacyjnych. Projektowane w tym za-
kresie przepisy umożliwią prawidłowe funkcjonowa-
nie prokuratury w aspekcie gospodarowania przy-
znanymi jej środkami finansowymi, przy zachowaniu
prerogatyw władczych Rady Ministrów przy tworze-
niu projektu ustawy budżetowej.
Na końcu warto wspomnieć o nowelizacji art. 3
ustawy o prokuraturze, który w projektowanym
brzmieniu będzie stanowił podstawę do współpracy
prokuratury z Instytutem Wymiaru Sprawiedliwości
w zakresie prowadzenia badań dotyczących proble-
matyki przestępczości, jej zwalczania i zapobiegania
oraz podstawę działalności prokuratury we współ-
pracy z organizacjami międzynarodowymi, ponadna-
rodowymi oraz instytucjami Unii Europejskiej.
Proponuje się, żeby projektowane zmiany weszły
w życie z dniem 1 stycznia 2010 r., za wyjątkiem prze-
pisów stanowiących podstawę uruchomienia trybu
powołania prokuratora generalnego, upoważnień do
wydania aktów wykonawczych niezbędnych dla pra-
widłowego funkcjonowania prokuratury w nowym
kształcie, które wejdą w życie z dniem 1 lipca 2009 r.
Projektowany okres vacatio legis zapewni możliwość
podjęcia w tym zakresie działań mających na celu
sprawne i skuteczne przeprowadzenie zaplanowa-
nych zmian. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punkta-
mi porządku dziennego podział czasu pomiędzy klu-
by i koła, w zależności od ich wielkości, w granicach
od 76 do 5 minut, tj. debatę krótką przedłużoną.
Otwieram dyskusję.
Głos zabierze pan poseł Wojciech Wilk, Platforma
Obywatelska.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Wojciech Wilk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przedmiotem naszych dzisiejszych obrad są 2 projek-
ty ustaw: rządowy i poselski. Dotyczą one tego samego
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Wilk
zagadnienia: konieczności odpolitycznienia prokura-
tury i jej działań. Głównymi środkami do realizacji
tego celu, jakie proponują zarówno posłowie wniosko-
dawcy, jak i rząd, mają być przede wszystkim: roz-
dzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra
sprawiedliwości, zwiększenie niezależności prokura-
torów prowadzących sprawy i zmiany w strukturze
organizacyjnej prokuratury prowadzące do uspraw-
nienia jej pracy.
Postulaty dokonania takich zmian pojawiają się
już od dłuższego czasu i płyną z wielu stron. Problem
upolitycznienia prokuratury istnieje. Niestety każdy
z nas mógłby przytoczyć chociaż jeden, jeśli nie kilka,
przykład z niedalekiej przeszłości pokazujący niezbi-
cie, że w konkretnych sprawach prokuraturę wyko-
rzystywano do realizacji określonych celów politycz-
nych i partykularnych interesów: widowiskowe,
często w świetle telewizyjnych kamer, zatrzymania
podejrzanych, lekceważenie zasady domniemania
niewinności, kontrolowane przecieki informacji ze
śledztw wykorzystywane do działań propagando-
wych. Takie przypadki wielokrotnie miały miejsce do
tej pory, a chcielibyśmy ich uniknąć w przyszłości.
Sprawy te badają powołane przez Wysoką Izbę komi-
sje śledcze, a przecież prokuratura musi być wiary-
godna i poza wszelkimi podejrzeniami.
Naszym zdaniem, zdaniem Klubu Parlamentarne-
go Platformy Obywatelskiej, przywrócić tę wiarygod-
ność mogą zmiany w ustawie o prokuraturze propo-
nowane przez rząd. Bardzo trafnym wydaje się być
stwierdzenie prof. Andrzeja Zolla wygłoszone podczas
jednej z sesji naukowych zorganizowanych przez Sto-
warzyszenie Prokuratorów Rzeczypospolitej Polskiej,
że instytucja połączenia funkcji ministra sprawiedli-
wości i prokuratora generalnego od początku została
wadliwie skonstruowana. Prof. Zoll stwierdził, że
w niektórych państwach łączenie funkcji sprawdziło
się, ale u nas nie zdaje egzaminu. Powstaje pytanie,
dlaczego nie zdaje egzaminu. Dlatego, że minister
sprawiedliwości – polityk może w źle pojętym interesie
ingerować w konkretne postępowania.
Jednoczesne sprawowanie funkcji ministra spra-
wiedliwości i prokuratora generalnego prowadzi czę-
sto do konfliktu interesów. Znakomity przykład
w tym zakresie podał kiedyś pan minister Ćwiąkal-
ski, kiedy mówił o sytuacji, w której prezydent kie-
ruje do Trybunału Konstytucyjnego ustawę przygo-
towaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. W ta-
kim przypadku szef resortu sprawiedliwości jest
jednocześnie autorem nowego prawa i osobą, która z
racji sprawowanej funkcji prokuratorskiej zobowią-
zana jest do oceny tego prawa przed Trybunałem.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Europejskie systemy prawne – była już o tym dzisiaj
mowa – przewidują różne modele relacji pomiędzy
ministerstwem sprawiedliwości a prokuraturą. Jed-
nakże ogólnie przyjętą w Europie zasadą jest, że pro-
kuratura jest organem niezależnym. W 20 państwach
175
europejskich, tytułem przykładu wskażę tylko Au-
strię, Belgię, Czechy, Francję, Hiszpanię czy Wielką
Brytanię, minister sprawiedliwości nie łączy funkcji
prokuratura generalnego jako szefa prokuratury.
W Stanach Zjednoczonych prokurator generalny stoi
na czele resortu sprawiedliwości, ale nie posiada ty-
tułu ministra sprawiedliwości. Należy w tym miejscu
zaznaczyć, że Komisja Ministrów Rady Europy
w jednym z zaleceń przygotowanych przez komisję
ekspertów ds. roli prokuratury w wymiarze sprawie-
dliwości w odniesieniu do spraw karnych określiła
wymagania dotyczące niezależności i bezstronności
prokuratora. Projekt przygotowany przez rząd w peł-
ni te wymagania realizuje.
Rządowy projekt ustawy wychodzi również na-
przeciw wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia
6 marca 2007 r., w którym to trybunał stwierdził
m.in., że w postępowaniu przygotowawczym w pro-
cesie karnym prokuratorzy pełnią rolę quasi-jurys-
dykcyjną i w związku z tym muszą korzystać z atry-
butu niezależności. W cytowanym orzeczeniu Trybu-
nał Konstytucyjny stwierdził również, że dążenie do
kształtowania pozytywnego obrazu organów ochrony
prawnej w społeczeństwie prowadzi do wzmocnienia
zaufania społecznego do tych organów oraz stwarza
gwarancje utrzymywania pewnych standardów za-
chowań istotnych z punktu widzenia obrazu sądów
oraz prokuratury w społeczeństwie.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Zaproponowane w rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych
ustaw zmiany mają na celu rozdzielenie urzędu mi-
nistra sprawiedliwości i urzędu prokuratora general-
nego, stworzenie warunków do wzmocnienia nieza-
leżności prokuratury poprzez wyeliminowanie poza-
procesowych możliwości kierowania biegiem kon-
kretnych spraw dla bieżących celów politycznych.
W rozwiązaniu o charakterze fundamentalnym sta-
nowisko prokuratora generalnego będącego naczel-
nym organem prokuratury nie byłoby powiązane
z Radą Ministrów i ministrem sprawiedliwości w spo-
sób personalny ani hierarchicznie podporządkowane.
Nie oznacza to, że tak usytuowany prokurator gene-
ralny nie będzie podlegał, podkreślam: koniecznemu
nadzorowi i kontroli oraz że nie przewiduje się me-
chanizmów umożliwiających jego publiczne, w cudzy-
słowie, rozliczenie z całokształtu wykonywanych
zadań. Zgodnie z projektem rządowym zachowaniu
niezbędnego stopnia zależności prokuratora general-
nego wobec organów władzy wykonawczej ma służyć
w szczególności tryb jego powoływania i odwoływa-
nia, wprowadzenie obowiązku sprawozdawczego wo-
bec prezesa Rady Ministrów i środki nadzoru mini-
stra sprawiedliwości i prezesa Rady Ministrów nad
działalnością prokuratora generalnego.
W skrócie wskażę tylko kilka z nich. Uprawnienie
ministra sprawiedliwości, członka Krajowej Rady
Sądownictwa i Krajowej Rady Prokuratorów do
udziału w procesie wyłaniania kandydatów na pro-
kuratora generalnego i w procesie jego ewentualnego
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
176 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Wilk
odwoływania, przedstawianie przez ministra spra-
wiedliwości prezydentowi RP kandydatów na proku-
ratora generalnego, kontrasygnata premiera na akcie
powoływania i odwoływania prokuratora generalne-
go, uprawnienie ministra sprawiedliwości do zajęcia
pisemnego stanowiska wobec corocznego sprawozda-
nia prokuratora generalnego, uprawnienie prezesa
Rady Ministrów do żądania w każdym czasie od pro-
kuratora generalnego informacji na temat dotyczący
przestrzegania praworządności i czuwania nad ści-
ganiem przestępstw, uprawnienie premiera do wy-
stępowania do prezydenta RP z wnioskiem o odwo-
łanie prokuratora generalnego, w przypadku gdyby
stał się trwale niezdolny do pełnienia swoich obo-
wiązków, kompetencja ministra sprawiedliwości do
wnioskowania o zezwolenie sądu dyscyplinarnego na
pociągnięcie prokuratora generalnego do odpowie-
dzialności karnej lub dyscyplinarnej oraz do wyda-
wania aktów wykonawczych w zakresie działania
prokuratury, uprawnienie Rady Ministrów w zakre-
sie tworzenia budżetu prokuratury.
Rozwiązania te powinny uwolnić prokuratora ge-
neralnego, a co za tym idzie – prokuraturę, od podej-
rzeń o uleganie politycznym naciskom i wynikają-
cych stąd zarzutów, zapewnić prokuratorom większą
niezależność, a organom władzy wykonawczej dać
oręż do niezbędnej kontroli.
Bardzo ważną rolę, związaną z zagwarantowa-
niem niezależności prokuratury od czynników, na-
zwijmy to, zewnętrznych, przy jednoczesnym zagwa-
rantowaniu niezbędnych instrumentów kontroli i nad-
zoru ze strony organów władzy publicznej, ma wpro-
wadzenie zasady kadencyjności stanowiska prokura-
tora generalnego, a także prokuratorów i ich zastęp-
ców apelacyjnych, okręgowych i rejonowych. Zasada
kadencyjności w przypadku prokuratora generalnego
oznacza również brak możliwości jej powtórzenia.
W myśl proponowanych zmian prokurator generalny
nie mógł być oczywiście członkiem partii politycz-
nych, związku zawodowego, jak również prowadzić
działalności publicznej niedającej się pogodzić z god-
nością piastowanego urzędu. Jednym z elementów
gwarantującym apolityczność i bezstronność jest
uprawnienie prokuratora generalnego do przejścia
w stan spoczynku bezpośrednio po zakończeniu ka-
dencji, niezależnie od osiągniętego wieku. Zgodnie
z założeniami rządowymi odwołanie ze stanowiska
prokuratora przed upływem kadencji byłoby możliwe
tylko wyjątkowo, w ściśle określonych przypadkach
i przy zastosowaniu określonego trybu. Szczególny
tryb odwołania prokuratora generalnego, co stanowi
jeden z elementów kontroli władzy publicznej nad
działalnością prokuratora generalnego, będzie pole-
gał na możliwości odrzucenia przez prezesa Rady
Ministrów corocznego sprawozdania z działalności
prokuratury. Wówczas Sejm na wniosek premiera
mógłby odwołać prokuratura generalnego większo-
ścią 3/5 głosów. Dodatkowo w projekcie rządowym
przewiduje się, że prezes Rady Ministrów może wy-
stąpić z wnioskiem o odwołanie prokuratora general-
nego przed upływem kadencji, gdyby sprzeniewierzył
się on złożonemu ślubowaniu.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jak powiedziałem na wstępie, obok projektu rządo-
wego przedmiotem naszych dzisiejszych obrad jest
również projekt poselski, przygotowany przez posłów
Lewicy. On również zakłada rozdzielenie funkcji pro-
kuratora generalnego i ministra sprawiedliwości
oraz wzmacnia niezależność prokuratora prowadzą-
cego postępowanie przygotowawcze. W jego uzasad-
nieniu posłowie wnioskodawcy również wskazują na
konieczność odpolitycznienia prokuratury.
Oczywiście projekty te różnią się w szczegółowych
rozwiązaniach. Dyskusyjna np. wydaje się propozy-
cja, aby kandydatów na prokuratora generalnego
wskazywał pierwszy prezes Sądu Najwyższego, gdyż
pozbawiamy prokuratorów możliwości wybierania
kandydata ze swego grona. Naszym zdaniem niewła-
ściwa jest propozycja, aby zastępcy prokuratora ge-
neralnego byli powoływani i odwoływani przez mini-
stra sprawiedliwości. Sytuacja taka, wydaje się, by-
łaby sprzeczna z samą ideą rozdzielenia funkcji mi-
nistra sprawiedliwości i prokuratora generalnego.
(Gwar na sali)
Kontrowersyjna wydaje nam się również, może to
bowiem…
(Poseł Beata Kempa: Nie ta kartka.)
Pani poseł, bardzo proszę nie przeszkadzać.
(Poseł Beata Kempa: Pan powtarza uzasadnienie,
my je znamy.)
Kontrowersyjna wydaje się nam również, bo może
to prowadzić do pewnego rodzaju nadużyć, propozy-
cja, aby o kandydatach do objęcia prokuratorskiego
stanowiska zasięgać opinii, informacji w Agencji Bez-
pieczeństwa Wewnętrznego. Nie wydaje się również,
aby najlepszym rozwiązaniem była konieczność uzy-
skania każdorazowo zgody prokuratora generalnego
na przekazanie informacji z postępowania przygoto-
wawczego.
(Poseł Beata Kempa: Przykład.)
Jak powiedziałem, są różnice.
Wskazałem tytułem przykładu tylko niektóre róż-
nice, ale naszym zdaniem deklarowane przez projek-
todawców założenia projektowanej nowelizacji zasłu-
gują na uznanie i pochylenie się nad nimi w toku
dalszych prac parlamentarnych.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przygotowane projekty ustaw nowelizujące ustawę o
prokuratorze starają się zmierzyć z problemem upo-
litycznienia i ręcznego sterowania prokuraturą.
(Poseł Beata Kempa: Przykład.)
A że można sterować prokuraturą, mogliśmy się
przekonać całkiem niedawno. Najlepiej pokazały to
rządy PiS.
(Poseł Beata Mazurek: Konkrety.)
Również to, jak posłowie zachowują się chociażby
na tej sali, przeszkadzając w wygłoszeniu oświadcze-
nia w imieniu klubu Platformy Obywatelskiej.
(Poseł Beata Kempa: Wy nam też przeszkadzacie.)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Wilk
Szanowni państwo, jestem przekonany, że propo-
nowane zmiany przyczynią się do wzmocnienia nieza-
leżności prokuratury i prokuratorów. Dlatego w imie-
niu mojego klubu, klubu Platformy Obywatelskiej,
wnoszę o skierowanie obu projektów do dalszych prac
parlamentarnych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Arkadiusz Mularczyk,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Arkadiusz Mularczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość do rządowego i poselskiego
projektów ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
(druki nr 131 i 617).
Otóż przeczytam dwa pierwsze zdania uzasadnie-
nia do tego projektu, grubego projektu...
(Poseł Damian Raczkowski: Solidnego.)
...mam on kilkadziesiąt stron, to kilkadziesiąt
zmienianych artykułów. Uzasadnienie rozpoczyna
się następująco: Podstawowymi celami projektu
ustawy są: rozdzielenie urzędu ministra sprawiedli-
wości i urzędu prokuratora generalnego oraz stwo-
rzenie warunków do wzmocnienia niezależności pro-
kuratury przez wyeliminowanie pozaprocesowych
możliwości kierowania biegiem konkretnych spraw
dla doraźnych celów politycznych. Przeprowadzenie
projektowanych zmian jest pierwszym krokiem do
dalszych reform prokuratury i funkcjonalnie rozu-
mianego wymiaru sprawiedliwości w sprawach kar-
nych, uwzględniających potrzebę unowocześnienie-
nia organów prokuratury i dostosowania ich do or-
ganów współczesnego państwa.
Otóż projektodawcy twierdzą, zarówno projekto-
dawcy projektu poselskiego, jak i projektu rządowe-
go, iż to upolitycznienie prokuratury i wiele patolo-
gicznych działań rzekomo za rządów Prawa i Sprawie-
dliwości jest podstawą do rozdzielenia funkcji proku-
ratora generalnego i ministra sprawiedliwości. Te
niewątpliwie polityczne projekty, rządowy i poselski,
muszą mieć również polityczne uzasadnienie, rozpocz-
nę od niego. Później oczywiście odniosę się w sposób
formalnoprawny do poszczególnych rozwiązań.
Projekty te mają być remedium na rzekome nie-
prawidłowości, jakich miał się dopuścić rząd Prawa
i Sprawiedliwości w poprzedniej kadencji, a w szcze-
gólności minister sprawiedliwości prokurator gene-
ralny Zbigniew Ziobro. Otóż stwierdzono, że podczas
rządów PiS dochodziło do wielu nielegalnych działań
podejmowanych przez członków Rady Ministrów, mi-
nistra sprawiedliwości, prokuratora generalnego,
177
szefa ABW, szefa CBA, prokuratorów, funkcjonariu-
szy Policji, ABW itd., a wszystko to funkcjonowało
w państwie, które zmierzało w kierunku państwa
totalitarnego, gdzie łamane są prawa człowieka,
gdzie narusza się demokrację. Powstawały nawet
stowarzyszenia obrońców na rzecz zagrożonej demo-
kracji, uczestniczyli w tym i pan profesor Widacki,
i pan profesor Ćwiąkalski, którzy krytykowali rze-
kome nadużycia rządów Prawa i Sprawiedliwości.
Wszyscy pamiętamy, jak po obradach Komisji do
Spraw Służb Specjalnych, po przesłuchaniach pana
Kaczmarka i pana Kornatowskiego, posłowie Plat-
formy wychodzili i mówili: Stasi, Securitate, państwo
totalitarne. IV RP ma krew na rękach – grzmiał z tej
trybuny poseł Cezary Grabarczyk.
A tak à propos, panie ministrze, co się dzieje ze
sprawą pana Kaczmarka i pana Kornatowskiego?
(Oklaski) Bo słyszymy, że na wolność wychodzą ci,
którzy byli podejrzewani o wręczenie łapówki, a ta
sprawa jakoś dziwnie się ślimaczy. Nie widać efektów
działań pana prokuratora.
W tych twierdzeniach o powstawaniu państwa
totalitarnego parlamentarzystów Platformy wspie-
rały tzw. autorytety oraz niezależni publicyści. Jakoś
pomijano to, że w tamtym czasie dochodziło do twar-
dej walki z przestępczością, do zwalczania korupcji
w piłce nożnej, do bezwzględnego ścigania przestęp-
ców w sprawach dotyczących mafii węglowej, mafii
paliwowej, korupcji na szczytach władzy. Dlatego
rządząca większość powołała w obecnej kadencji dwie
komisje śledcze, których celem jest zbadanie samo-
bójczej śmierci Barbary Blidy oraz tzw. nacisków,
które minister Ziobro, premier Kaczyński oraz szef
CBA i szef ABW mieli wywierać na swoich podwład-
nych, na prokuratorów, funkcjonariuszy Policji, służb
specjalnych itd. Ta komisja nazywana jest przez pu-
blicystów komisją do spraw zbrodni PiS przeciwko
narodowi polskiemu, a przez innych komisją do spraw
nacisków na prokuratorów.
Obie komisje funkcjonują już od kilku miesięcy
i prokuratorzy zgodnie twierdzą: Nie było żadnych
nacisków, nikt na nas nie naciskał. A posłowie Plat-
formy dopominają się: Panowie, powiedzcie, że byli-
ście naciskani. Nacisków tych jednak nie ma i PO ma
problem.
(Poseł Damian Raczkowski: Nie, nie mamy żad-
nego problemu.)
Tak naprawdę z tego napompowanego balonu,
państwa totalitarnego, jedyną sprawą o przekrocze-
nie uprawnień czy niedopełnienie obowiązków jest
sprawa przeddyscyplinarna wobec pani prokurator
Janickiej, która toczy się już od wielu miesięcy i jest
po raz kolejny przedłużana. Zapytamy na posiedze-
niu Komisji Śledczej, co jest powodem tak długiego
postępowania w tej sprawie. Gdzie są inne postępo-
wania o przekroczenie uprawnień, o niedopełnienie
obowiązków czy inne sprawy dyscyplinarne wobec
prokuratorów, funkcjonariuszy CBA, ABW itd.?
Niestety w związku z powyższym dochodzi do de-
precjacji – powtarzam: deprecjacji – instytucji bardzo
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
178 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Arkadiusz Mularczyk
wartościowej, sejmowej komisji śledczej. Ta instytu-
cja jest deprecjonowana, niszczona jest jej wartość,
żeby w sposób polityczny udowadniać, że dochodziło
do jakichś nieprawidłowości. W tych komisjach po-
słowie Platformy stają na głowie, żeby wykreować
jakieś tezy i zdarzenia, ale niestety im to nie wycho-
dzi i opinia publiczna to widzi. Być może także z tego
powodu traci się poparcie, panowie z Platformy.
(Poseł Wojciech Wilk: Chcielibyście mieć takie po-
parcie.)
Po wielu miesiącach przesłuchań okazuje się, że
nie było żadnych bezprawnych działań, nielegalnych
podsłuchów, nielegalnych interwencji ministra spra-
wiedliwości, szefa ABW czy szefa CBA.
Z tego napompowanego do granic możliwości ba-
lonu, obrazu państwa policyjnego, totalitarnego, pań-
stwa podsłuchów, wyłania się obraz fałszywie wykre-
owanej przez Platformę Obywatelską i część mediów
rzeczywistości za rządów PiS. Niestety projekt ten
jest więc wynikiem zbiorowej histerii, jaką państwo
i część tzw. niezależnych mediów wytworzyliście
w ciągu ostatnich dwóch lat.
A teraz argumenty natury już stricte merytorycz-
ne. Otóż, drodzy państwo, rzeczywiście jest tak, że
w państwach europejskich, ale również na świecie nie
ma jednego modelu funkcjonowania prokuratury.
Istnieje kilka różnych modeli, które uzależniają pro-
kuraturę od różnych organów. Posłużę się tutaj przy-
kładami z opinii. Jedynie niezawisła prokuratura jest
we Włoszech, gdzie konstytucja zapewnia prokura-
turze takie gwarancje, jak prawo zapewniania ustro-
jowi sądów oraz taką niezawisłość, z jakiej korzysta-
ją sędziowie. Ale czegóż się dowiadujemy? Tego, że
we Włoszech jest podobno najbardziej upolityczniona
prokuratura, że tam po zniesieniu immunitetów pro-
kuratura wobec tych parlamentarzystów prowadzi
szereg postępowań, nawet ministra sprawiedliwości
oskarżono ponoć o wiele spraw. Istnieją również inne
rodzaje uzależnienia czy podporządkowania, np. par-
lamentowi, który wybiera prokuratora generalnego,
Tak jest np. w Macedonii, Rosji, Słowenii, na Biało-
rusi, Słowacji, Ukrainie i na Węgrzech, gdzie proku-
rator generalny przedkłada parlamentowi sprawoz-
danie z działalności prokuratury. Są też takie syste-
my, gdzie prokuratura podlega głowie państwa:
w Belgii, Bułgarii, Grecji, Hiszpanii, Norwegii – tam
np. podlega królowi. Wreszcie jest też taki system,
jak w Polsce, gdzie prokuratura podporządkowana
jest ministrowi sprawiedliwości, czyli władzy wyko-
nawczej, w różnych zakresach. Tak jest w Austrii,
Belgii, Czechach, Hiszpanii, Holandii, Rumunii i we
Francji. Oczywiście prokuratura podporządkowana
jest władzy wykonawczej w różnych zakresach.
Tak więc należy podkreślić, że nie ma jednolitego
systemu w państwach Unii Europejskiej ani na świe-
cie, który mówiłby, że system podległości władzy
wykonawczej jest zły, a inny jest dobry. To zależy tak
naprawdę od pewnych uwarunkowań historycznych,
od rozwoju prawodawstwa, od sytuacji politycznej.
Nieprawdą jest więc to, że tylko w Polsce jest podle-
głość prokuratury ministrowi sprawiedliwości, wła-
dzy wykonawczej.
Panie Prokuratorze! Czy pan uważa, że na Biało-
rusi i w Rosji prokuratura jest niezależna od władzy
wykonawczej, bo i na Białorusi, i w Rosji jest przecież
rozdzielona? Chcę postawić pytanie: Czy fakt roz-
dzielenia prokuratury powoduje jej niezależność od
władzy wykonawczej? Aresztowania wielu biznesme-
nów w Rosji mogą wskazywać na coś zupełnie innego.
Są głośnie sprawy, przyjeżdżają do nas obrońcy praw
człowieka i alarmują.
Kwestia zgodności tego projektu z konstytucją.
Otóż, drodzy państwo, nasza konstytucja w art. 146
w ust. 4 w pkt 7 stanowi, że Rada Ministrów prowa-
dzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP, a do poli-
tyki wewnętrznej należy zapewnienie bezpieczeństwa
wewnętrznego państwa oraz dbałość o porządek pu-
bliczny. Ta kompetencja przysługuje Radzie Mini-
strów, czyli rządowi wybranemu przez społeczeństwo.
A państwo chcecie społeczeństwu odebrać władzę
nad prokuraturą. Chcecie stworzyć kolejną korpora-
cję, która przez 6 lat, bo na tyle czasu chcecie pań-
stwo oddać władzę nad prokuraturą wybranemu
przez was prokuratorowi…
(Poseł Beata Kempa: Dokładnie.)
(Głos z sali: Który awansuje.)
Zaraz odniosę się do tego, kto i w jakim trybie
wybiera prokuratora generalnego.
Nasza konstytucja gwarantuje więc, iż to Rada
Ministrów ponosi odpowiedzialność za zapewnienie
bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz porząd-
ku publicznego. Rozdzielenie zatem, podkreślam,
powoduje, iż społeczeństwo oraz oczywiście Rada
Ministrów faktycznie tracą wpływ na działanie pro-
kuratury jako instytucji.
Projektodawca chce zatem uczynić ze stanowi-
ska prokuratora generalnego funkcję samodzielną,
co oznacza oderwanie go od władzy, którą w społe-
czeństwie demokratycznym sprawuje parlament
poprzez demokratyczne wybory. Rodzi to wątpliwo-
ści natury konstytucyjnej. Który organ w tej sytu-
acji będzie ponosił odpowiedzialność za działalność
samodzielnego prokuratora generalnego? Kto bę-
dzie odpowiadał za działalność prokuratury w tym
czasie? Prokurator generalny, który jest powoływa-
ny na 6 lat? Powiecie państwo: tak, ale będzie pod-
legał kontroli parlamentarnej. Jaka jednak będzie
ta kontrola parlamentarna? Będzie ona czysto ilu-
zoryczna, dlatego że przez parlament będą przyjmo-
wane sprawozdania, ale tylko 3/5 posłów będzie
mogło odwołać prokuratora generalnego. Co to
oznacza? Jak dobrze wiemy, w ciągu ostatnich kilku
kadencji nie udało się zgromadzić większości 3/5 do
przeprowadzenia takich ustaw, które by tego wyma-
gały. To oznacza, że przez 6 lat prokurator general-
ny będzie poza kontrolą. Ta kontrola będzie stricte
iluzoryczna.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Arkadiusz Mularczyk
W konsekwencji w projekcie rządowym przepla-
tają się kompetencje Sejmu, Senatu, prezydenta,
marszałka Sejmu, Krajowej Rady Sądownictwa,
Krajowej Rady Prokuratorów. Pomieszanie z poplą-
taniem. Tak naprawdę nie wiadomo, kto będzie za
co odpowiadał.
Projekt stanowi, że to Krajowa Rada Sądownic-
twa i Krajowa Rada Prokuratorów będą wskazy-
wały panu prezydentowi kandydatów do nomino-
wania na funkcję prokuratora generalnego. Co to
oznacza w praktyce? To oznacza, że środowisko
sędziów i prokuratorów dostanie możliwość wska-
zania panu prezydentowi tylko 2 kandydatów. Py-
tam się jednak, dlaczego sędziowie mogą wskazy-
wać kandydata na prokuratora generalnego, a nie
mogą tego robić np. adwokaci. (Oklaski) Panie mi-
nistrze, dlaczego Naczelna Rada Adwokacka nie
może wskazać kandydata na prokuratora general-
nego? W czym adwokaci są gorsi od sędziów? Dla-
czego np. Krajowa Izba Radców Prawnych nie może
wskazać kandydata na prokuratora generalnego?
W czym radcowie są gorsi od sędziów? Dlaczego
wprowadzacie przywilej dla Krajowej Rady Sądow-
nictwa czy Krajowej Rady Prokuratorów, która
dopiero powstanie? Te uprawnienia powinny po-
nadto wynikać z konstytucji. Krajowa Rada Są-
downictwa jest do niej wpisana, ale nie ma tam
uprawnień do wskazywania kandydata na proku-
ratora generalnego. Co więcej, skoro Krajowej Ra-
dzie Sądownictwa dajemy możliwość nominowania
kandydata na szefa prokuratury, to przecież musi-
my pamiętać, że tak samo Krajowa Rada Prokura-
torów, skoro również ma takie uprawnienia, po-
winna być umieszczona w konstytucji. Panie mini-
strze, przecież Krajowa Rada Prokuratorów nie
jest umieszczona w konstytucji. Dlaczego w takim
razie chce pan różnicować te uprawnienia? One
powinny wynikać wprost z konstytucji.
Można odnieść wrażenie, że tak naprawdę to,
co obecnie wyczynia Platforma, jest czystą dema-
gogią, dlatego że obecna ustawa o prokuraturze
daje prokuratorom, podkreślam jednak, odważnym
prokuratorom pełną możliwość uniknięcia naci-
sków politycznych. W ustawie o prokuraturze jest
art. 8, który stanowi, że prokurator, który nie zga-
dza się z decyzją swojego szefa w prokuraturze,
powiedzmy, rejonowej czy okręgowej, może zażądać
wydania polecenia na piśmie. Co więcej, może wy-
łączyć się z danej czynności lub też wyłączyć się
z udziału w sprawie. Tak więc każdy z prokurato-
rów, który, podkreślam, w sposób godny reprezen-
tuje prokuraturę, który w sposób zgodny z etyką
funkcjonuje jako prokurator, ma możliwość unik-
nięcia tzw. nacisków politycznych, które państwo
obecnie tropicie.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że
projektodawca błędnie utożsamił zasadę niezależ-
ności prokuratorów w wykonywaniu czynności
179
służbowych z ustrojowo-organizacyjną zasadą nie-
zależności prokuratury. Niezależność ta jest bo-
wiem realizowana przez szereg innych instytucji,
takich jak na przykład nieusuwalność ze stanowi-
ska, immunitety prokuratorskie, brak możliwości
swobodnego przenoszenia prokuratora na inne
miejsce służbowe. Od tych tzw. słynnych nacisków
politycznych odważni i prawi prokuratorzy mogą
się na gruncie tej ustawy skutecznie uchylać. Daje
ona im takie możliwości. Jednak państwo wprowa-
dzacie w błąd opinię publiczną, szermując argu-
mentami o odpolitycznieniu prokuratury i twier-
dząc, że prokuratorzy nie mają możliwości uchyla-
nia się od nacisków politycznych. Państwo w tej
kadencji nie wykazaliście jednak na żadnym przy-
kładzie, że takie naciski były. W tamtej kadencji
głośno krzyczeliście, że sprawy waszych kolegów
z Platformy, m.in. waszego wiceprzewodniczącego
i innych posłów PO, również posłów LiD-u, były
polityczne. Dziś w komisji śledczej do spraw naci-
sków nie chcecie badać tych spraw. Pytam, dlacze-
go, skoro twierdziliście, że to były sprawy politycz-
ne. Dzisiaj zgłaszam się na posiedzeniu każdej
komisji w sprawie waszych kolegów, iż nie chcecie
tego badać. Czyli co? Wtedy to były sprawy poli-
tyczne, a dzisiaj już nie są? Dzisiaj wolicie badać
sprawę, nie wiem, Lipca? Udowodnijcie więc w związ-
ku ze sprawami waszych kolegów, że one były po-
lityczne. Wiecie, że to nieprawda. (Oklaski)
Drodzy państwo, ten projekt zawiera również sze-
reg innych mankamentów. Przeczytałem w uzasad-
nieniu, co mnie bardzo zdumiło, że jest to dopiero
początek reformy prokuratury. Przepraszam, czy ten
obszerny projekt to dopiero początek reformy proku-
ratury? Ustawa o prokuraturze nowelizowana jest
już 42. raz. Były już 4 teksty jednolite. Oznacza to,
że ta ustawa będzie nowelizowana po raz 43., jeśli
chodzi o kilkadziesiąt artykułów. Czy ktoś się jeszcze
w ogóle połapie w tej ustawie? Jeśli to jest dopiero
początek reformy prokuratury, to ile jeszcze będzie
tych zmian i w którym kierunku będą one zmierzały,
panie ministrze? Brak jest też w tej ustawie rozpo-
rządzeń.
Należy podkreślić, że taki tryb procedowania,
zmieniania prawa pozostaje w sposób ewidentny
w sprzeczności z zasadami prawidłowej techniki le-
gislacyjnej. Wskazano to państwu w wielu opiniach.
Wiemy o tym.
Dlatego, szanowni państwo, Wysoki Sejmie, Klub
Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość wnosi o od-
rzucenie w pierwszym czytaniu obu projektów usta-
wy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Jarosław Matwiejuk,
Klub Poselski Lewica.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
180 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jarosław Matwiejuk:
Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Mi-
nistrze! Wysoki Sejmie! Powszechnie wiadomo, ze
prokuratura jest specyficznym organem państwo-
wym powołanym do stania na straży praworządności
i ścigania przestępstw. W polskiej tradycji ustrojowej
prokuratura ma bardzo bogatą tradycję sięgającą
w zasadzie początków państwowości polskiej, chociaż
oczywiście nie występowała pod tą nazwą.
Panie i panowie posłowie, w tym miejscu przypo-
mnę, że w ramach pamiętnej transformacji ustrojo-
wej z przełomu lat 80. i 90. ubiegłego stulecia, tysiąc-
lecia zdecydowaliśmy się na stworzenie systemu,
który obowiązuje do dziś, ówczesne uwarunkowania
konstytucyjne zostały natomiast zmienione. W efek-
cie prokurator generalny od początku lat 90. jest po-
woływany w trybie obecnym, a nie przez dotychcza-
sowy tryb kolegialnej głowy państwa, czyli Radę
Państwa.
Zasada dzisiejszego automatycznego połączenia
funkcji ministra sprawiedliwości z funkcją prokura-
tora generalnego od początku wywoływała krytykę.
Najpierw krytykę w środowiskach naukowych, praw-
niczych, zresztą nie tylko prawniczych. Pod wpły-
wem tej krytyki – z czasem wzbogaconej o krytykę
społeczeństwa, środków masowego przekazu, a także
najczęściej opozycji parlamentarnej – doszliśmy do
takiej sytuacji, że prokuraturę uważa się za organ
upolityczniony, bardziej albo mniej; niektóre środo-
wiska oczywiście twierdzą, że w ogóle nie jest upo-
lityczniona. Niemniej jednak jest coś na rzeczy,
skoro zdecydowaliśmy się na to, by ten system zmie-
nić, tym bardziej że do dzisiaj nikt nie potrafi logicz-
nie i przekonywująco wyjaśnić takiej oto sytuacji.
Jak to jest i jaki wpływ na prokuratora generalnego
ma fakt, że minister sprawiedliwości, który jest
członkiem Rady Ministrów, organu władzy wyko-
nawczej o wybitnie politycznym charakterze, będąc
tym ministrem i członkiem Rady Ministrów w jed-
nej osobie, jednocześnie jest prokuratorem general-
nym, czyli osobą apolityczną? Oczywiście taka sy-
tuacja budzi wiele wątpliwości i pytań oraz wywo-
łuje krytykę, spotkałem się nawet z takim argumen-
tem, że zadaję pytanie: Jak to się ma do demokra-
tycznej zasady państwa prawnego?
W programie większości partii politycznych od
początku lat 90. – nie wszystkich, ale większości – po-
jawiał się bardziej lub słabiej akcentowany postulat
rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości od pro-
kuratora generalnego. Jednak po dojściu do władzy
partie polityczne albo koalicje najczęściej rezygnowa-
ły z tego zamiaru, traciły zapał do tej koniecznej re-
formy ustrojowej. I tak było do tej chwili.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie i Pano-
wie Posłowie! Panie Ministrze! Tak naprawdę impul-
sem do zmian w tej materii stał się projekt – jeszcze
wtedy klubu Lewicy i Demokratów, dzisiaj klubu Le-
wicy – który został złożony do laski marszałkowskiej,
przypomnijmy, 23 listopada ub. roku. Projekt ten de
facto wymusił rozpoczęcie i przyspieszenie prac rzą-
dowych nad projektem zmiany ustawy o prokuratu-
rze, przerwał swoiste milczenie w tej sprawie. Projekt
Lewicy jest projektem bez wątpienia dobrym, ale jed-
nocześnie lepszym od projektu rządowego, albowiem
idzie dalej – dokonuje systemowej reformy, jeśli cho-
dzi o pozycję prawną prokuratury w Rzeczypospoli-
tej, a w szczególności opiera się na następującej kon-
strukcji.
Po pierwsze, prokuratora generalnego powołuje
się na rekordowo długą – najdłuższą po kadencji sę-
dziego Trybunału Konstytucyjnego – siedmioletnią
kadencję, przy czym prokuratorem można być tylko
jedną kadencję. Chyba nie muszę państwu tłuma-
czyć, jak – teoretycznie – dobrze powinno to wpłynąć
na niezależność prokuratora. Wyrażam nadzieję, że
doktrynalnie wpłynie to oczywiście znakomicie.
Zwracam uwagę na to, że wzmacnia to także pozycję
Sejmu, ponieważ to on będzie uprawniony do odwo-
ływania prokuratora generalnego większością kwa-
lifikowaną – zresztą bardzo wysoką – trzech piątych
głosów.
Proponujemy w projekcie zmianę struktury pro-
kuratury, dzisiaj padało takie ładne określenie:
spłaszczenie, czyli dostosowanie jej jednak do pew-
nych realiów. Przy okazji stworzy to możliwość prze-
sunięcia prokuratorów na pierwszą linię frontu wal-
ki z przestępczością, a uwolni ich od funkcji nadzor-
czych, które notabene i tak będą zachowane.
Nasz projekt w sposób znaczący różni się od pro-
jektu rządowego także tym, że inaczej jest ukształ-
towane słynne vacatio legis. Proponujemy, aby usta-
wa weszła w życie w ciągu miesiąca. Tymczasem
bardzo się zdziwiłem, kiedy w projekcie rządowym
znalazłem formułę, że vacatio legis będzie trwało aż
do 1 stycznia 2010 r. To zastanawia i rodzi oczywiste
pytania: Czy odpolitycznienie prokuratury od 1 stycz-
nia 2010 r. to jest zabieg przypadkowy, czy świadomy?
Komu tak naprawdę ma to służyć, czy przyszłym
rządom w naszym kraju?
Jednak – mówię w imieniu klubu – z dużą satys-
fakcją zauważam, że projekt rządowy jest projektem
w swej istocie dosyć zbieżnym z naszym projektem,
przypomnę, projektem szybszym. Oczywiście mógł-
bym w tym momencie odczuwać satysfakcję, że te
dwa projekty są produktami krakowskiej szkoły pra-
wa, niemniej jednak są wątpliwości, na które zwró-
ciłem uwagę i które będą wymagały wyjaśnienia
podczas dalszych prac w komisji.
W imieniu klubu chciałbym państwa poinformo-
wać, że warto pochylić się nad tymi dwoma projekta-
mi podczas prac w komisji. Namawiam do gorącej,
rzetelnej, merytorycznej pracy na rzecz apolityczno-
ści prokuratury dla dobra naszego państwa, dla do-
bra funkcjonowania systemu prawnego i Rzeczypo-
spolitej. Wyrażam nadzieję, że te projekty – oczywi-
ście pełne pewnych niedoskonałości, które być może
ujawnią się w praktyce – będą przedmiotem skutecz-
nych prac i już niedługo nowe prawo wejdzie w życie.
Mam nadzieję, że nie będzie to 1 stycznia 2010 r.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Józef Zych, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Proszę bardzo, panie marszałku.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Istotą pierwszego czytania projektów w Sejmie
jest odniesienie się przede wszystkim do prezentowa-
nych w projekcie zagadnień ogólnych i dlatego w tym
duchu chciałbym nieco szerzej mówić o problemach
związanych z prokuraturą, a nie tylko o problemie
dotyczącym rozdzielenia funkcji ministra sprawiedli-
wości i prokuratora generalnego.
Pierwsze czytanie projektów – rządowego i posel-
skiego – ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze
i niektórych innych ustaw jest okazją do szerszego
spojrzenia na zadania i działalność prokuratury jako
jednej z najważniejszych instytucji w państwie, po-
wołanej do zwalczania przestępczości oraz – jak to
proponuje projekt rządowy – ochrony prawnej. Zwal-
czanie przestępczości, a zwłaszcza prowadzenie
śledztw czy nadzorowanie przez prokuraturę postę-
powań przygotowawczych, prowadzonych przez inne
powołane do tego organy, wymaga nie tylko głębokiej
wiedzy prawniczej, ale także bezwzględnego obiek-
tywizmu i ścisłego przestrzegania prawa zarówno
w dziedzinie prawa materialnego, jak i procesowego.
Zresztą nie może być inaczej, jeśli prokuratura ma
być organem ochrony prawnej. Taką zasadę wyzna-
wano w teorii także wcześniej. Dziś, w świetle wielu
zdarzeń, które miały miejsce w przeszłości – nie wią-
żę tego z żadnym okresem dwóch, pięciu, dziesięciu
lat, ale z przeszłością – wiadomo, że nie wszyscy pro-
kuratorzy w należyty sposób wywiązywali się z tego
zadania.
Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego wyraża pogląd, że znakomita większość pro-
kuratorów wykonuje swoje obowiązki w sposób rze-
telny i zgodny z zasadami państwa demokratycznego.
Występują jednak zjawiska, które muszą budzić nie-
pokój, chodzi w tym miejscu o problemy związane
z interpretowaniem przez niektórych prokuratorów
przepisów prawnych, które w organach prokuratury
nie są poddawane pogłębionej analizie. Zarówno
z informacji składanych w Sejmie przez prezesa Naj-
wyższej Izby Kontroli, jak i ze sprawozdań głównego
inspektora pracy wynika, że jest wiele przykładów,
iż organy te kierują do prokuratury zawiadomienia
o podejrzeniu popełnienia przestępstw lub wykro-
czeń, ale w efekcie w większości tych przypadków
prokuratury odmawiają podjęcia postępowania lub
umarzają sprawy.
Nie można stawiać prokuratorom generalnych
zarzutów, że ich podejście do oceny określonych sta-
nów faktycznych jest inne niż np. NIK-u, który bada
181
sprawy pod innym kątem, ale istnieją przykłady, że
w sposób ewidentnie błędny kwalifikuje się np. odpo-
wiedzialność za wypadki przy pracy czy wypadki
drogowe, oczywiście w aspekcie odpowiedzialności
karnej. Niektóre sądy, np. łódzkie, uniewinniając
oskarżonych w procesach, nazwijmy to, gospodar-
czych, w sposób druzgocący wykazywały, że proku-
ratorzy prowadzący sprawy nie znali przepisów i zasad
obowiązujących w prawie gospodarczym. W skrajnych
przypadkach prowadziło to do bezzasadnych tym-
czasowych aresztowań i postępowań o odszkodowa-
nia. W takich sprawach uniewinnieni zwracali się
o pomoc do komisji sejmowej, stąd dysponujemy
tymi danymi. Podobnie jak w innych dziedzinach
w stosunku do urzędników państwowych, tak i w pro-
kuraturze powinna obowiązywać zasada, że w każ-
dym przypadku zakończenia postępowania wyro-
kiem uniewinniającym analizuje się przyczyny tego
stanu rzeczy, a zwłaszcza to, czy prokurator prowa-
dzący sprawę rzetelnie wywiązywał się ze swoich
obowiązków. Niedopełnienie obowiązków na tym
odcinku powinno prowadzić do postępowania dys-
cyplinarnego.
Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Polskiego
Stronnictwa Ludowego z najwyższą uwagą zapoznał
się z obydwoma projektami ustaw o zmianie ustawy
o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw. Uzna-
jemy je za ważne, szczególnie jeśli chodzi o główną
ideę rozdzielenia funkcji ministra sprawiedliwości
i prokuratora generalnego. W uzasadnieniu do rzą-
dowego projektu czytamy m.in., iż przyjęcie odpo-
wiednich rozwiązań ustrojowo-organizacyjnych po-
winno uwolnić prokuraturę od podejrzeń o podatność
na polityczne oddziaływanie władzy wykonawczej
i wynikających stąd zarzutów, a prokuratorom za-
pewnić większą niż dotychczas niezależność w kon-
kretnych sprawach i umocnić ich apolityczność.
(Poseł Beata Kempa: Radosna twórczość.)
Należy zdawać sobie sprawę z tego, że samo roz-
dzielenie urzędu ministra sprawiedliwości i prokura-
tora generalnego – za czym klub się opowiada – nie
przyniesie automatycznie spodziewanych efektów.
Oprócz proponowanych rozwiązań o charakterze
ustrojowym, w samej prokuraturze niezbędne będą
inne działania, począwszy od naboru na aplikację
prokuratorską, poprzez sposób jej prowadzenia, po
ciągłe czuwanie, czy apolityczność prokuratury jest
przestrzegana, bez względu na to, skąd pochodziłyby
ciągotki, aby ją osłabiać.
Wprowadzenie rozwiązania o charakterze funda-
mentalnym, jakim jest rozdzielenie urzędu ministra
sprawiedliwości i prokuratora generalnego, jak to
podniesiono w Komisji Odpowiedzialności Konstytu-
cyjnej, może rodzić problemy konstytucyjne. Chodzi
tu o to, czy prokurator generalny ma odpowiadać
przed Trybunałem Stanu, czy też nie. Jeśli tak, to
wymagana będzie zmiana konstytucji.
Przechodzę do szczegółowych kwestii proponowa-
nych w projekcie rządowym. Klub Parlamentarny
Polskiego Stronnictwa Ludowego zwraca uwagę na
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
182 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Józef Zych
trafność propozycji zawartej w art. 3 ust. 1, dotyczą-
cej rozszerzenia zadań prokuratury w dziedzinie
współpracy z instytutem wymiaru sprawiedliwości
i określonymi organami Unii Europejskiej. Poważne
wątpliwości budzi zawarta w art. 4c1 zasada, zgodnie
z którą za nadużycie wolności słowa przy wykonywa-
niu obowiązków służbowych, stanowiącego ściganą
z oskarżenia prywatnego zniewagę, oraz za wykro-
czenie prokurator generalny odpowiada tylko dyscy-
plinarnie.
Jeśli chodzi o poselski projekt ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze, na uwagę zasługuje propo-
zycja zawarta w art. 2a, mianowicie chodzi o działal-
ność prokuratury i problemy wynikające z realizacji
polityki kryminalnej państwa. Określając w art. 14a,
kto ma być powołany na stanowisko prokuratora
Prokuratury Generalnej, trafnie przewiduje się, że
może to być także radca prawny, adwokat lub nota-
riusz, jeżeli przed powołaniem co najmniej przez 12
lat wykonywał jeden z tych zawodów.
Wysoki Sejmie, proszę pozwolić, że w tym miejscu
odniosę się także do wystąpienia pana posła Mular-
czyka. Podzielam pogląd, że skoro dążenia środowisk
prawniczych zmierzają w kierunku wspólnej aplika-
cji, łączenia ich i takiego sposobu szkolenia, aby mógł
być swobodny przepływ osób, jest niezrozumiałe, dla-
czego adwokaci i radcowie prawni, ich samorządy są
wyłączone z możliwości wskazywania kandydata na
prokuratora generalnego, co więcej, dlaczego pozba-
wia się możliwości kandydowania na to stanowisko
adwokata lub radcę prawnego.
Panie ministrze, rozumiem, pan wykonywał przez
wiele lat zawód adwokata, ja radcy prawnego, i mo-
glibyśmy się zastanawiać, czy nie padnie przeciwko
nam zarzut, że próbujemy promować takie rozwiąza-
nia. Ale jest to absolutnie nieuzasadnione. Klub Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego będzie domagać się
tego w drugim czytaniu i zgłosi stosowne poprawki.
Jeżeli mówimy o równości, o wiedzy na wysokim po-
ziomie, to w żadnym wypadku to nie uzasadnia po-
zbawienia tego uprawnienia samorządów, a adwoka-
tów i radców prawnych – możliwości kandydowania
na określone stanowiska.
Pan poseł Mularczyk przy okazji podniósł jeszcze
jeden problem, bardzo istotny, o którym mówiliśmy
przy okazji projektu ustawy o zniesieniu immunitetu,
powołując się na prokuraturę włoską. Tak się złoży-
ło, że prowadziłem rozmowy w parlamencie włoskim
na temat odpowiedzialności – tak jak u nas jest przed
Trybunałem Stanu – i okazało się, że zniesienie im-
munitetu formalnego spowodowało we Włoszech
w skrajnym przypadku wytoczenie 68 postępowań
przeciwko jednemu z posłów. Złośliwych, nieuzasad-
nionych, nękających postępowań. I dziś Włosi rozwa-
żają przywrócenie immunitetu formalnego.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mówiąc zmia-
nach w ustawie o prokuraturze, należy także pamię-
tać o tym, iż jakiekolwiek formalne rozstrzyganie
z góry, że prokuratura będzie niezależna tylko z mocy
samych przepisów, to lekki romantyzm. Wiemy, jak
sprawy się mają praktycznie w życiu, stąd też troską
wszystkich powinno być to, by rzeczywiście prokura-
torzy mieli zapewnione warunki do realizowania
w sposób należyty zadań określonych w ustawie. Je-
żeli chodzi o partie polityczne, administrację rządo-
wą, to powinny przede wszystkim przestrzegać zasa-
dy, że nie wolno się w to włączać poza jedną sytuacją:
bezwzględnie żądać wyjaśnień. A minister sprawie-
dliwości powinien mieć faktyczną możliwość ustala-
nia kierunków polityki kryminalnej. Już mieliśmy
w różnych okresach teorie, że nie należy się włączać,
że sama prokuratura i sądy sobie poradzą. Ustalanie
kierunków walki z przestępczością musi być zada-
niem rządu, zwłaszcza ministra sprawiedliwości, tym
bardziej że wiemy, iż problematyka związana ze zwal-
czaniem przestępczości, różnych rodzajów przestęp-
czości zmienia się, jest różne nasilenie.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamen-
tarny Polskiego Stronnictwa Ludowego uznaje, że
propozycje zawarte zarówno w jednym, jak i w drugim
projekcie są warte rozważenia, głębokiego przeana-
lizowania, stąd też wnosi o skierowanie tych projek-
tów do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w ko-
dyfikacjach, a także do procedowania – jeżeli chodzi
o samą ustawę o prokuraturze – w komisji sprawie-
dliwości. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
W imieniu połączonych kół SDPL – Nowa Lewica
i Demokratyczne Koło Poselskie głos zabierze pan
poseł Marian Filar.
Proszę bardzo, panie profesorze.
Poseł Marian Filar:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Panie i Pa-
nowie… Zaraz, to by było źle gramatycznie. Panie
Posłanki i Panowie Posłowie! Dużo dzisiaj na sali
mówiono o różnych systemach organizacji prokura-
tury. W naszej strefie geograficzno-kulturowej tak na
dobrą sprawę istnieją dwa modele organizacji proku-
ratury i ideologii prokuratury.
Pierwszy z nich, historycznie starszy, to jest mo-
del – tu się państwo zdziwicie – Piotra I. To on był
prekursorem prokuratury i wprowadził ją do Rosji
w ramach swoich reform. Piotr I nie ukrywał swoich
oczekiwań wobec prokuratury. Piotr I mówił: pano-
wie, prokuratura ma być oczyma i uszami władcy.
Oczy i uszy władcy – do tego się sprowadza cała filo-
zofia prokuratury à la Piotr I. Później ta idea była
twórczo, że tak powiem, zmodyfikowana przez inne-
go obywatela także zamieszkałego w tamtych regio-
nach, mianowicie niejakiego Wyszyńskiego. Oczywi-
ście domyślamy się, że nie chodzi o kardynała, tylko
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Marian Filar
chodzi o ugołownowo prokurora Sowietskowo Sojuza
z czasów stalinowskich, który wypowiedział słynne
zdanie: Dajcie mi człowieka, a ja na niego paragraf
już znajdę. Taki jest pierwszy model – Piotr I i ugo-
łownyj prokuror Wyszyński.
Drugi model to jest model demokratycznych
państw europejskich – mimo różnych różnic tech-
nicznych i nie tylko. O jednej różnicy, o której tu dzi-
siaj słowa nie było, chciałbym króciutko powiedzieć.
Drodzy państwo, faktyczny model funkcjonowania
prokuratury w demokratycznych państwach europej-
skich zależy od tego, czy istnieje instytucja sędziego
śledczego, czy jej nie ma. Jeżeli istnieje, to wtedy pro-
kuratura jest skierowana bardziej na działania ściśle
inwestygacyjne, a działania prawno-procesowe po-
dejmuje sędzia śledczy. U nas sędziego śledczego nie
ma, stąd prokuratura pełni także te funkcje czysto
jurydyczne w zakresie prowadzenia postępowań
przygotowawczych; choć nie tylko, bo prokuratura
ma także inne zadania. Co jest cechą charaktery-
styczną tego drugiego modelu, tego europejskiego
modelu? Ano to, że prokuratura, niezależnie od tego,
czy działa w ramach modelu współpracy z sędzią
śledczym, czy sama pełni te funkcje jurydyczne, jest
istotnym organem systemu wymiaru sprawiedliwo-
ści, można dodać: w sprawach karnych, choć nie tyl-
ko – tego, co Anglicy nazywają criminal justice sys-
tem. I to jest istotny element tego systemu. On nie
pełni żadnych roli służebnych. Obdarzony dużą sferą
niezależności, niezawisłości, odgrywa istotną, ważną
rolę w tym całym systemie.
Szanowni Państwo! Nasza dzisiejsza debata, wła-
ściwie taka wstępna, sprowadza się do pytania – re-
torycznego, jestem o tym głęboko przekonany – któ-
ry model wybieramy. Odpowiedź chyba jest prosta.
I nie chcę tu przedstawiać żadnych łatwych analogii.
Można by powiedzieć, że przeszłość dalsza i bliższa
nam wskazywała, do czego prowadzą takie ciągotki
w stylu Piotra I. Oczywiście nie będę tym bardziej
przywoływał pana Wyszyńskiego, bo to by było nie-
lojalne. Chcę tu powiedzieć otwarcie, że porównanie
na przykład pana ministra Ziobry do pana prokurora
Wyszyńskiego byłoby śmiesznym nieporozumieniem
i nie myślę, z różnych przyczyn notabene, takiej de-
magogii tutaj uprawiać. Nie o to chodzi. Ale doświad-
czenia nas uczą, drodzy państwo.
Oczywiście stuprocentową rację ma pan poseł
Mularczyk, że żadne rozdzielenie żadnych funkcji nie
powoduje niezależności tak z poniedziałku na wto-
rek. Mam, panie pośle, dla pana jeszcze bardziej pe-
symistyczną informację. Mianowicie aż strach na tej
sali to mówić, ale powiedzmy to sobie: Żaden przepis
prawa nie powoduje niczego na zasadzie takiego pro-
stego związku przyczynowego, że dziś jest przepis
wprowadzony, a w poniedziałek, najpóźniej we wto-
rek wszystko będzie dobrze. Przepis ma jedynie stwo-
rzyć lepsze warunki do tego, żeby było lepiej. I taki
cel mają także przedstawione tu Wysokiej Izbie pro-
183
jekty ustaw. My nie mamy (Dzwonek) żadnych złu-
dzeń, że te przepisy coś spowodują, one tylko stworzą
lepsze warunki.
O szczegółach, drodzy państwo, nie będę mówił,
bo przecież szeroko o tym była mowa. Oba te projek-
ty bazują właściwie na wspólnej podstawie składają-
cej się z trzech elementów. Te elementy to: rozdziele-
nie funkcji prokuratora i ministra, spłaszczenie i opty-
malizacja organizacji prokuratury (nie może być tak
jak dzisiaj, że prokuratorów frontowych jest o wiele
mniej niż tych nadzorujących, nie może być wodzów
więcej niż Indian, a tak jest, więc trzeba to zrobić,
i namawiam kolegów z Platformy na rewizję tego
pomysłu, żeby jednak uratować prokuratury apela-
cyjne, bo to nie o to chodzi), a przede wszystkim
wzmocnienie niezależności prokuratora prowadzące-
go sprawę i uczynienie go odpowiedzialnym za podej-
mowane decyzje procesowe, skoro nie ma sędziego
śledczego. Jeśli chodzi o mechanizmy zawarte w obu
projektach ustaw, oba projekty instytucjonalnie się
od siebie nie różnią. One mają pewne różne, odrębne
technologie, projekt rządowy jest może nieco bardziej
rozbudowany, ale sądzę, że geneza filozoficzna obu
projektów jest identyczna.
Dlatego też w imieniu dwóch kół, które mam tu
zaszczyt reprezentować, chciałbym poinformować
Wysoką Izbę, że koła te będą głosowały za przekaza-
niem obu projektów do dalszych prac parlamentar-
nych. Jestem głęboko przekonany, że w ramach har-
monijnej współpracy wszystkich – podkreślam: wszyst-
kich – ugrupowań sejmowych osiągniemy taki stan
rzeczy w ramach komisji, że w niedalekiej przyszłości
będziemy mogli przedstawić Wysokiej Izbie gotowy
wspólny projekt, który będzie odpowiadał potrzebom
pierwszej i drugiej połowy XXI w. i nie będzie miał
nic wspólnego z tradycją Piotra I. Żadnych oczu
i uszu władzy, tylko stanie na straży prawa, prawo-
rządności, po prostu to, żeby przestępczość utrzymać
maksymalnie w ryzach. Dziękuję państwu za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
O głos poprosił pan minister sprawiedliwości pro-
fesor Zbigniew Ćwiąkalski.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym się
odnieść do poselskiego projektu ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze, druk nr 131.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pro-
kuraturze przewiduje rozdzielenie funkcji prokura-
tora generalnego i ministra sprawiedliwości, spłasz-
czenie struktury organizacyjnej prokuratury poprzez
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
184 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
likwidację Prokuratury Krajowej i prokuratur ape-
lacyjnych, regulację mającą na celu uniemożliwienie
przekazywania do mediów informacji z postępowania
przygotowawczego oraz wzmocnienie niezależności
prokuratora prowadzącego postępowanie przygoto-
wawcze. Jak wynika ze skromnego uzasadnienia
projektu, przyjęcie tych kierunków zmian podykto-
wane było doświadczeniami wskazującymi na to, że
łączenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokura-
tora generalnego prowadzi do upolitycznienia proku-
ratury.
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Deklarowane
przez projektodawców założenia projektowanej no-
welizacji zasługują na poparcie. Zastrzeżenia budzi
natomiast przewidziany w projekcie sposób realizacji
tych założeń. Pozwolę sobie omówić jedynie najważ-
niejsze uwagi dotyczące poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy o prokuraturze.
Wątpliwości budzi projektowany art. 2 ust. 2 usta-
wy o prokuraturze, stanowiący o uprawnieniach mi-
nistra sprawiedliwości co do określania zasad i kie-
runków realizacji polityki kryminalnej państwa oraz
przedstawiania prokuratorowi generalnemu ogól-
nych wytycznych dotyczących pracy prokuratury
w tym zakresie. Zapewnienie bezpieczeństwa we-
wnętrznego państwa i porządku publicznego należy
do zadań Rady Ministrów, jest realizowane na zasa-
dach określonych w konstytucji i w ustawach. Zwra-
cają na to uwagę projektodawcy w uzasadnieniu pro-
jektu ustawy. Jednakże projektowany przepis art. 2
ust. 2 nie określa charakteru prawnego opracowywa-
nych przez ministra sprawiedliwości zasad i kierun-
ków realizacji polityki karnej oraz wytycznych dla
prokuratora generalnego. W związku z tym zasady
i kierunki realizacji polityki kryminalnej państwa
oraz wytyczne nie będą stanowiły źródeł prawa po-
wszechnie obowiązującego.
Problematyczna wydaje się propozycja, aby kan-
dydatów na prokuratora generalnego wskazywał
pierwszy prezes Sądu Najwyższego (projektowany
art. 10a). Projektodawcy nie uzasadniają kompeten-
cji pierwszego prezesa Sądu Najwyższego do wskazy-
wania kandydatów na prokuratora generalnego.
Kompetencji tych nie uzasadnia wszakże propozycja,
aby grono, z którego będą dobierani kandydaci na
stanowisko prokuratora generalnego, było zawężone
jedynie do sędziów Izby Karnej Sądu Najwyższego
i sędziów wydziałów karnych sądów apelacyjnych. Na
straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów
stoi Krajowa Rada Sądownictwa. Prokuratura współ-
uczestniczy w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwo-
ści i z punktu widzenia dobra wymiaru sprawiedli-
wości istotne znaczenie ma, kto będzie prokuratorem
generalnym. Zatem to Krajowa Rada Sądownictwa,
ze względu na swoje konstytucyjne uprawnienia, jest
organem właściwym do wyłaniania i wskazywania
kandydata na prokuratora generalnego. Jeżeli pro-
kuratura ma być ciałem o dużej niezależności, to
również prokuratorzy powinni mieć możliwość kan-
dydowania na stanowisko prokuratora generalnego,
a kolegialny organ prokuratury – możliwość wskazy-
wania kandydata. Rządowy projekt ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze przewiduje taką możliwość.
W myśl tego projektu kandydatów na prokuratora
generalnego wskazywałaby – jak już mówiłem – po
jednym Krajowa Rada Sądownictwa i nowo utworzo-
na Krajowa Rada Prokuratorów. Zresztą pragnę
przypomnieć, że w konstytucji w ogóle nie ma mowy
o prokuraturze, raz przy okazji Trybunału Konsty-
tucyjnego wymienia się prokuratora generalnego,
niemniej prokuratura funkcjonuje i nikt tego nie
kwestionuje.
Projekt ustawy w dodanym art. 10b przewiduje
kadencyjność funkcji prokuratora generalnego. Wy-
daje się, że konsekwencją wprowadzenia kadencyjno-
ści stanowiska prokuratora generalnego powinno być
wprowadzenie również kadencyjności funkcji proku-
ratora okręgowego i prokuratora rejonowego. Nie
można zgodzić się z propozycją (art. 10e ust. 1), aby
zastępcy prokuratora generalnego byli powoływani
i odwoływani przez ministra sprawiedliwości. Sytu-
acja taka jest, jak się wydaje, sprzeczna z założenia-
mi projektu i rozdziałem funkcji ministra sprawie-
dliwości i prokuratora generalnego. Zastępcy proku-
ratora generalnego powinni być również powoływani
przez podmiot wskazany w art. 10a projektu ustawy,
to jest przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o pro-
kuraturze nie przewiduje należytych instrumentów
sprawowania kontroli i nadzoru nad działalnością
prokuratora generalnego przez inne organy państwa.
Jedyne zaprojektowane w tym zakresie rozwiązania
to niedoskonała – jak wskazałem wcześniej – regula-
cja w art. 2 ust. 2 o uprawnieniu ministra sprawie-
dliwości do przedstawiania prokuratorowi general-
nemu ogólnych wytycznych dotyczących pracy pro-
kuratury i przewidziany w projektowanym art. 10c
ust. 2 tryb odwołania prokuratora generalnego
w razie odrzucenia przez Sejm corocznego sprawoz-
dania z działalności prokuratury. Nie negując zasad-
ności drugiego z tych rozwiązań, zauważyć należy,
że nie stanowi ono wystarczającej formy nadzoru nad
działalnością prokuratury w sytuacji, gdy zapewnie-
nie bezpieczeństwa wewnętrznego państwa oraz po-
rządku publicznego należy do konstytucyjnych zadań
Rady Ministrów. Rządowy projekt ustawy o zmianie
ustawy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw
zawiera rozwiązania o charakterze funkcjonalnym,
które określają pozycję prokuratora generalnego
w systemie organów państwa poprzez ustanowienie
szeregu instytucji w celu zachowania niezbędnego
stopnia zależności prokuratora generalnego od orga-
nów władzy wykonawczej i skutecznego poddania go
koniecznemu nadzorowi i kontroli.
Zastrzeżenia budzi również projektowany art. 11
ust. 3, ściśle określający liczbę stanowisk prokurato-
rów Prokuratury Generalnej w stanie czynnym.
W projekcie ustawy zabrakło bowiem przesłanek,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
w oparciu o które można ustalić strukturę przyszłej
Prokuratury Generalnej, a tym samym zapotrzebo-
wanie na obsadę etatową tej jednostki.
Kolejnym budzącym wątpliwości rozwiązaniem
jest przepis art. 28a projektu. Przepis ten dotyczy
publicznego rozpowszechniania wiadomości z postę-
powania przygotowawczego. Z treści ust. 1 wynika,
że na każdorazowe przekazanie informacji z postę-
powania przygotowawczego, na przykład mediom,
konieczna jest zgoda prokuratora generalnego. Takie
rozwiązanie oznacza praktycznie paraliż pracy rzecz-
ników prasowych, a także paraliż pracy prokuratora
generalnego, albowiem biorąc pod uwagę liczbę prze-
stępstw popełnianych każdego dnia w całym kraju,
praca prokuratora generalnego mogłaby polegać wy-
łącznie na wyrażaniu zgody na przekazanie mediom
na przykład kilkudziesięciu informacji z prowadzo-
nych aktualnie postępowań.
Projektodawcy w uzasadnieniu projektu nie przed-
stawili analizy skutków finansowych związanych
z wejściem w życie projektowanej regulacji. Tymcza-
sem wejście w życie projektowanej ustawy w terminie
określonym w art. 10 może spowodować wydatki dla
budżetu państwa już w roku 2008, które nie są
uwzględnione w budżecie. Należy mieć bowiem na
uwadze zwiększenie wydatków związanych z likwi-
dacją Prokuratury Krajowej i prokuratur apelacyj-
nych – na przykład odprawy dla zwalnianych pracow-
ników likwidowanych jednostek prokuratury. W tej
sytuacji zawarta w uzasadnieniu projektu teza, że
projektowana ustawa nie powoduje dodatkowych ob-
ciążeń dla budżetu państwa, wydaje się wątpliwa.
Projektowana ustawa nie odnosi się do obowiązu-
jących ustaw, które przewidują określone kompeten-
cje dla ministra sprawiedliwości sprawującego jedno-
cześnie funkcję prokuratora generalnego. Rozdziele-
nie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora
generalnego wymaga nowelizacji na przykład ustawy
z 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykro-
czenia, ustawy z 1997 r. o świadku koronnym, usta-
wy z 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i sena-
tora i przyznania prokuratorowi generalnemu prze-
widzianych tam kompetencji ministra sprawiedliwo-
ści i prokuratora generalnego.
Dalszych zmian w obowiązującym porządku praw-
nym wymaga projektowana likwidacja Prokuratury
Krajowej i prokuratur apelacyjnych. Wyodrębnienie
prokuratury ze struktury władzy wykonawczej wy-
maga utworzenia podstaw finansowych do jej funk-
cjonowania i zapewnienia kadry urzędniczej. Stąd
odpowiednie regulacje prawne powinny znaleźć się
we właściwych ustawach.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając na wzglę-
dzie pilną potrzebę reformy polskiej prokuratury,
rząd podjął prace nad nowelizacją ustawy o prokura-
turze. Przedstawiłem efekty tych prac, są one zawar-
te w druku sejmowym nr 617, którego pierwsze czy-
tanie jest objęte dzisiejszym porządkiem obrad Wy-
185
sokiej Izby. Rządowy projekt ustawy o zmianie usta-
wy o prokuraturze oraz niektórych innych ustaw co
do koncepcji i kierunku zmian w strukturze proku-
ratury jest zbliżony do projektu poselskiego, jednak
propozycje legislacyjne w nim zawarte mają charak-
ter bardziej kompleksowy i spójny z obowiązującym
porządkiem prawnym.
Biorąc powyższe pod uwagę, rząd postuluje skie-
rowanie projektu do dalszych prac parlamentarnych
prowadzonych łącznie nad tym projektem i projek-
tem rządowym, w toku których będzie można wypra-
cować najbardziej optymalne rozwiązania w zakresie
ustroju i funkcjonowania prokuratury, jako że oba
projekty pokazują cały szereg zbieżnych rozwiązań.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Proszę o zabranie głosu pana posła Damiana
Raczkowskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Damian Raczkowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jednym z podstawowych priorytetów bieżącej polity-
ki jest zapewnienie prawidłowego ładu publicznego
w naszym kraju. Prokuratura, o której jest dzisiaj
mowa, jako organ ochrony prawnej jest w szczególny
sposób narażona na naciski zewnętrzne. Doświad-
czenia ostatnich dwóch lat pokazały, że prokuraturę
często wykorzystywano do osiągania określonych
celów politycznych, a osobami, które wywierały
wpływ i największą presję, były osoby ze środowiska
politycznego. Można odnieść wrażenie, że w ostat-
nich latach była również ograniczana niezależność
prokuratorów, a ingerencja prokuratorów nadrzęd-
nych w prowadzone sprawy była nagminna. Dlatego
też konieczna jest zmiana ustawy o prokuraturze.
Reforma jej struktur jest niezbędna dla osiągnięcia
przede wszystkim lepszej skuteczności działania pro-
kuratury, a także po to, by mogła ona na nowo cie-
szyć się ogólnym szacunkiem i zaufaniem Polaków,
które teraz jest co najmniej wątpliwe.
Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Stoimy dzisiaj
przed niebywałą szansą stworzenia silnej, efektyw-
nej, a przede wszystkim apolitycznej i apartyjnej pro-
kuratury. Podstawowym celem ustawy, nad którą
debatujemy w dniu dzisiejszym, jest rozdzielenie
funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora gene-
ralnego. Jest to zmiana niezbędna i konieczna. Obec-
na unia personalna polegająca na dzierżeniu stano-
wisk ministra sprawiedliwości i prokuratora general-
nego w jednej osobie nie jest regulowana w konsty-
tucji. Ową materię reguluje natomiast ustawa o pro-
kuraturze, która w art. 1 ust. 2 mówi, że urząd pro-
kuratora generalnego sprawuje minister sprawiedli-
wości. Jest to jednak rozwiązanie przestarzałe, jak
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
186 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Damian Raczkowski
pokazała praktyka, często niefunkcjonalne. Nato-
miast rozdział obu tych urzędów da prokuraturze
niezależność i szansę na jej odpolitycznienie.
Obecni tu dziś na sali posłowie, posłanki Prawa
i Sprawiedliwości wielokrotnie podnosili w mediach,
że poprzez rozdzielenie funkcji prokuratora gene-
ralnego od ministra sprawiedliwości rząd pozbawi
się istotnych instrumentów skutecznej walki z prze-
stępczością. Otóż, szanowni państwo, jest to nie-
prawda. Kompetencją ministra sprawiedliwości,
zgodnie z przedstawionym przez Ministerstwo Spra-
wiedliwości projektem, pozostanie nadal kształto-
wanie oraz określanie zasad i kierunków realizacji
polityki kryminalnej państwa. To minister sprawie-
dliwości będzie określał regulaminy wewnętrznego
funkcjonowania powszechnych jednostek organiza-
cyjnych prokuratur, ze szczególnym uwzględnie-
niem potrzeby zapewnienia konkretnej skuteczności
i racjonalności działań prowadzonych z udziałem
prokuratora. Minister sprawiedliwości zachowa
również funkcję kontrolną w stosunku do działal-
ności prokuratury.
W gestii prokuratora generalnego zaś leżeć będzie
nadzór nad właściwym funkcjonowaniem poszczegól-
nych prokuratur, czuwanie nad ich niezależnością,
konstruowanie organizacji wewnętrznej.
Rozdział obu omawianych funkcji pozwoli na eli-
minację występujących do tej pory patologicznych
zachowań, gdzie poszczególne sprawy i postępowania
inicjowano często ze względu na chwilowe zapotrze-
bowanie politycznej grupy rządzącej.
Do tej pory również samo działanie poszczegól-
nych prokuratur było często niejasne i rozmyte.
Przedkładany projekt ustawy zakłada przejrzystą
i konkretną hierarchizację organizacyjną wewnątrz
prokuratur. Szefem ma być bowiem prokurator ge-
neralny, powoływany przez prezydenta Rzeczypospo-
litej Polskiej na 6-letnią kadencję spośród 2 kandy-
datów wskazanych przez Krajową Radę Sądownictwa
i nowo powołaną Krajową Radę Prokuratorów. Kan-
dydaci będą musieli spełniać również szereg stawia-
nych im nowelizacją ustawy wymogów.
Po pierwsze, muszą być prokuratorami lub sędzia-
mi w stanie czynnym z 10-letnim stażem, specjalizu-
jącymi się w sprawach karnych. Gwarantuje to tym
samym, że urząd prokuratora generalnego obejmie
osoba o najwyższych kwalifikacjach zarówno zawo-
dowych, jak i etycznych.
Po drugie, nowelizacja ustawy zakłada brak moż-
liwości powtórnego wyboru na stanowisko prokura-
tora generalnego, zakazuje mu przynależności do
partii politycznych i związków zawodowych, jak rów-
nież prowadzenia działalności publicznej, która nie
dałaby się pogodzić z godnością piastowanego urzę-
du. Taka regulacja daje prokuratorowi generalnemu
pełną suwerenność działania, wolną od politycznych
nacisków.
Po trzecie, nowelizacja ustawy wprowadza jasne
podstawy odpowiedzialności prokuratora generalne-
go oraz wskazuje instrumenty kontroli i nadzoru nad
jego pracą. Wyraźne są procedury odwołania proku-
ratora generalnego, którego będzie można usunąć ze
stanowiska w ściśle określonych ustawą przypad-
kach. I tak, w przypadku gdy prokurator generalny
stał się trwale niezdolny do piastowania zajmowane-
go przez siebie urzędu, będzie mógł go odwołać pre-
zydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Krajo-
wej Rady Prokuratorów lub na wniosek premiera.
Przed upływem kadencji prezydent będzie mógł od-
wołać prokuratora generalnego również w przypad-
ku, gdy ten: zrzeknie się stanowiska, zostanie skaza-
ny prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie
przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, złoży
niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne stwier-
dzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub gdy zo-
stanie prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną.
Ponadto na prokuratorze generalnym ciążyć bę-
dzie obowiązek składania corocznego sprawozdania
przedkładanego prezesowi Rady Ministrów, dotyczą-
cego działalności prokuratury, a w szczególności co
do realizacji zadań ciążących na prokuratorze gene-
ralnym w zakresie czuwania nad ściganiem prze-
stępstw i strzeżenia praworządności. W przypadku
odrzucenia tego sprawozdania premier ma prawo
wystąpić z wnioskiem do Sejmu o odwołanie proku-
ratora generalnego. Uchwałę o odwołaniu Sejm po-
dejmuje większością 3/5 głosów w obecności co naj-
mniej połowy ustawowej liczby posłów. Podobna
procedura odwołania prokuratora generalnego bę-
dzie miała miejsce, gdy ten sprzeniewierzy się złożo-
nemu ślubowaniu.
Przytoczone przeze mnie rozwiązania stanowić
mają niezaprzeczalną gwarancję autonomii urzędu
prokuratora generalnego, oczywiście przy niezbęd-
nym stopniu zależności i kontroli ze strony organów
władzy wykonawczej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Platforma Oby-
watelska nie jest pierwszym ugrupowaniem, które
próbuje przeforsować w parlamencie zmiany dotyczą-
ce funkcjonowania prokuratury. Projekt taki w po-
przednim roku wystosowali także przedstawiciele
Lewicy i Demokratów. Część z proponowanych przez
nich rozwiązań znalazła miejsce i w naszym projek-
cie. Poróżniła nas sprawa likwidacji prokuratur ape-
lacyjnych.
Jedynym ugrupowaniem, które obecnie tak silnie
wzbrania się przed wprowadzeniem koniecznych na-
szym zdaniem zmian, jest Prawo i Sprawiedliwość.
Jednak, panie posłanki i panowie posłowie z PiS-u,
pora w końcu przyjąć do wiadomości, że czas IV Rze-
czypospolitej już się skończył.
(Poseł Iwona Arent: Dopiero się zaczyna.)
Czasy, w których prokuratura nierzadko działała
na zlecenie władzy i była narzędziem do osobistych
rozrachunków, zwłaszcza z przeciwnikami politycz-
nymi, pani poseł.
Koniec z konstruowaniem na potrzeby rządzących
prowokacji i afer z prokuraturą w tle. A takie przy-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Damian Raczkowski
padki, które miały miejsce za rządów poprzedniej
ekipy, można byłoby mnożyć.
(Poseł Beata Kempa: Konkretnie.)
Słynna chociażby sprawa kardiochirurga, którego
minister sprawiedliwości przed wydaniem wyroku
przez sąd oskarżył.
(Głos z sali: 40 zarzutów.)
(Głos z sali: To jest hańba?)
(Głos z sali: Bardzo dobry przykład...)
Jak wiemy, śledztwo w tej sprawie jest prowadzo-
ne nadal, ale prokuratura…
(Głos z sali: Zły przykład...)
…pani poseł, oddaliła czy umorzyła kwestię do-
mniemanego zabójstwa.
(Poseł Grzegorz Karpiński: A jaki przykład będzie
dobry? Powiedzcie.)
Abstrahując jednak od samego domniemania nie-
winności, nasuwa się w związku z tym pytanie, a mia-
nowicie: Jak zachowywać się mają w takiej sytuacji
poszczególni prokuratorzy? Ich najwyższy stopniem
przełożony wysuwa tezę, że podejrzany jest winny.
W takim razie albo należy szukać dowodów potwier-
dzających jego winę po to, żeby się nikomu nie nara-
zić, albo…
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Prokuratura usta-
wowo niezależna.)
...najlepiej zrezygnować od razu z pracy.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Trzeba znać usta-
wę o prokuraturze.)
Proszę mi wybaczyć, ale do czasu ujawnienia czy
wykorzystywania przez państwa organów prokura-
tury do celów politycznych miałem przekonanie, że
jest to organizacja czy jest to struktura, która fak-
tycznie zbiera dowody przemawiające zarówno na
korzyść, jak i niekorzyść podejrzanego w sposób pra-
worządny. Jednak jak widać, życie weryfikuje pewne
sytuacje w sposób dosyć zaskakujący.
Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Dosyć już
o przeszłości. Podkreślę jeszcze raz: w polskim wy-
miarze sprawiedliwości, w polskiej prokuraturze nie-
zbędne są reformy. Proponowana dzisiaj państwu
nowelizacja jest pierwszym ważnym krokiem ku po-
zytywnym przemianom. Omawiane rozwiązania nie
są, patrząc przez pryzmat doświadczeń innych kra-
jów europejskich, czymś nowym. Przykładowo funk-
cja samodzielnego urzędu prokuratora generalnego
występuje w wielu krajach. Można by nawet pokusić
się o stwierdzenie, że rozdzielność funkcji ministra
sprawiedliwości od prokuratora generalnego, jako
szefa prokuratury, jest przynajmniej w Europie za-
sadą. Takie rozwiązania zastosowały m.in. następu-
jące kraje: Niemcy, Wielka Brytania, Belgia, Litwa,
Francja, Norwegia czy Holandia.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nadszedł już mo-
ment na dokonanie konkretnych zmian i pora na
przywrócenie prokuraturze jej dobrego imienia i na
jej odpolitycznienie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
187
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Wojciech Szarama, Prawo
i Sprawiedliwość. (Oklaski)
Poseł Wojciech Szarama:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziwię się, że
pan minister Ćwiąkalski nie poprosił w tym mo-
mencie o głos, po zakończeniu wypowiedzi pana
posła Raczkowskiego, tylko wykorzystał te ostat-
nie 15 minut telewizyjne na polemikę z projektem
SLD-owskim.
Panie Ministrze! Co pan powie na to ostatnie zda-
nie pana posła, że już najwyższy czas, żeby polskiej
prokuraturze przywrócić…
Jak się pan wyraził, panie pośle, może pan powtó-
rzyć?
(Poseł Beata Kempa: Dobre imię.)
Jak?
(Poseł Damian Raczkowski: Dobre imię przywró-
cić.)
...dobre imię. Czy prokuratura polska zarządzana
przez pana jako prokuratora generalnego nie ma do-
brego imienia? (Oklaski)
(Poseł Damian Raczkowski: Mówiłem o jednym
fakcie.)
Czy zostawicie to państwo bez reakcji? Jak się
poczuli ci prokuratorzy, którzy pracują na co dzień
w rejonówkach, w okręgach, w apelacji, ścigają ban-
dziorów, mają po kilkanaście, po kilkadziesiąt spraw,
i dzisiaj się dowiadują, że kim oni są? Może pan jesz-
cze to dopowie, kim są ci prokuratorzy polscy teraz?
Czy oni może też mają jakieś związki z przestępcami,
że trzeba przywracać dobre imię polskiej prokuratu-
rze poprzez zmianę w ustawie? Było to wyjątkowo
niezręczne, niepotrzebne sformułowanie i mam na-
dzieję, że przedstawiciele ministerstwa do tego w jakiś
sposób się odniosą.
Powracam teraz do tych dwóch projektów ustaw.
Pytanie podstawowe: Po co te ustawy mają wejść
w życie? Dlaczego się nad nimi pracuje? Założenie, że
polska prokuratura źle działa, jest założeniem całko-
wicie błędnym. Ostatnie dwa lata to był właśnie ten
okres, kiedy bardzo dobrze zaczęło się dziać w pol-
skiej prokuraturze, w organach ścigania. Pod wpły-
wem przemyślanej polityki państwa, przemyślanej
polityki rządu, która mogła być skutecznie realizo-
wana dzięki temu, że minister sprawiedliwości jest
prokuratorem generalnym, zaczęto prowadzić sku-
teczną walkę z przestępczością. I skutki tej walki już
widać, bo przestępczość w Polsce spada. Tak jest
dzięki poprzednim ministrom sprawiedliwości, dzię-
ki poprzednim komendantom Policji, którzy obecnie
są hurtowo wymieniani. Dzięki temu przestępcy
w Polsce poczuli, że nie są bezkarni, poczuli, że mu-
szą często zakończyć swój niecny proceder. (Oklaski)
I to jest właśnie wynik pracy polskiej prokuratury,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
188 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Szarama
poprzedniego prokuratora generalnego. Mam nadzie-
ję, panie ministrze, że pan tę politykę skutecznej
walki z przestępczością zamierza kontynuować. I na
tym trzeba się skupić, na tym muszą się skupić dzia-
łania Ministerstwa Sprawiedliwości, a nie na wymy-
ślaniu nowych aktów prawnych, które nikomu do
niczego nie są potrzebne – nikomu nie są do niczego
potrzebne.
Pytanie: Jakie będą koszty wprowadzenia tych
zmian? Ile milionów złotych będzie kosztowało pol-
skich podatników tworzenie nowego, nikomu niepo-
trzebnego urzędu? Czy te pieniądze nie mogą pójść
na walkę z przestępczością? Czy nie można dzięki
temu doposażyć prokuratur, doposażyć policji, aby
były one jeszcze bardziej skuteczne? To są pytania
retoryczne i tutaj odpowiedzi nasuwają się same.
Jeśli chodzi o projekty, które zostały tutaj przed-
stawione, cel jest tylko i wyłącznie jeden – doprowa-
dzić do takiej sytuacji, żeby po następnych wyborach,
po zmianie władzy prokurator generalny mógł tor-
pedować politykę nowego rządu. W pewnej mierze ta
data 1 stycznia 2010 r. dla Prawa i Sprawiedliwości
jest datą dosyć dobrą, bo pokazuje, że obecna grupa
rządząca liczy się nawet z przedterminowymi prze-
granymi wyborami, a więc to jest taka dosyć ciekawa
perspektywa. Natomiast pytanie, które tutaj zadali
posłowie Sojuszu Lewicy Demokratycznej, jest jak
najbardziej zasadne. Dlaczego od 1 stycznia 2010 r.
to ma się stać, dlaczego nie wcześniej, skoro to jest
niezbędne? Bo jeśli mamy przywracać dobre imię
polskiej prokuraturze, zacznijmy to robić już od jutra.
Jeśli jest taka tragiczna sytuacja, że prokuratorzy
ulegają naciskom, są nierzetelni, niesumienni, to
trzeba zacząć działać już od zaraz.
Jest tu jednak pewien szkopuł. W wystąpieniach
sejmowych, w wystąpieniach przed kamerami tele-
wizyjnymi w komisjach cały czas się mówi o naci-
skach na prokuratorów, o tym, że prokuratura źle
działa, ale nie ma konkretów. Jest zero konkretów,
a każdy przykład, choćby ten ostatni podany z mów-
nicy, będzie... cóż, trudno się obronić przed faktami.
Człowiek, w którego obronie pan stanął, ma 40 za-
rzutów korupcyjnych, ten człowiek wyciągał od cięż-
ko chorych ludzi pieniądze. Takie ma zarzuty stawia-
ne przez prokuraturę i z tego, co się orientuję, w tej
sprawie nic się nie zmienia. To upolitycznienie pro-
kuratury nie znajduje żadnego potwierdzenia w fak-
tach. Mało tego, fakty świadczą o czymś wręcz prze-
ciwnym. Była posłanka, której sprawę pokazywano
jako modelowy przykład nacisku i wykorzystywania
w polityce działań prokuratury czy też służb specjal-
nych – tej osobie postawiono zarzuty, a więc to pro-
kuratura pod obecnym kierownictwem zdecydowała,
że te materiały, które zostały zebrane przeciwko niej,
są mocne, są wystarczające do tego, żeby te zarzuty
postawić i żeby skierować akt oskarżenia do sądu. To
kolejny przykład świadczący o tym, że prokuratura
polska nie działa źle, ale właśnie działa dobrze, dzia-
ła w sposób skuteczny, w sposób bezkompromisowy
i stawia zarzuty wszystkim, niezależnie od tego,
z jakiej opcji politycznej się wywodzą.
Jest utopią mówienie, że powstanie urząd apoli-
tyczny, niezależny od nikogo. To nie jest Polsce do
niczego potrzebne. Prokurator generalny musi reali-
zować politykę państwa, politykę rządu. Ta polityka
jest również formułowana właśnie w dziedzinie wal-
ki z przestępczością. A więc to nie są tylko sprawy
finansów, polityki zagranicznej, ale też sprawa walka
z przestępczością. To musi być przedmiotem każdej
kampanii wyborczej, każdy obywatel Polski musi
wiedzieć, jakie poglądy w tej sprawie ma dana partia
polityczna, co chce zrobić, aby poprawić bezpieczeń-
stwo obywateli. I potem ta polityka musi być realizo-
wana. Czemu służyć ma przepis mówiący o tym, że
prokuratora generalnego można odwołać większością
3/5 głosów? Przecież państwo doskonale wiecie, że
3/5 nie miała żadna koalicja w tym Sejmie. Ten pro-
kurator w polskim systemie parlamentarnym, w tym
układzie, jaki jest, koniec końców jest nie do odwoła-
nia. Tak to wygląda.
Już abstrahuję od tej rzucającej się w oczy niekon-
sekwencji, że prokuratora generalnego ma powoły-
wać prezydent, a odwoływać Sejm; przy okazji są
jeszcze kompetencje premiera. Jest to sytuacja nie-
dobra, rzuca się w oczy brak konsekwencji.
Jeśli chodzi o projekt przedstawiony przez Lewicę
i Demokratów – 7-letnia, bardzo długa kadencja,
z wyraźnym wskazaniem na to, że bardzo dobrze by
było, gdyby prokuratorami generalnymi byli sędzio-
wie. Jest to kolejny przykład tego, że pracy polskich
prokuratorów się nie szanuje, ciężkiej pracy. To, że
pierwszy prokurator generalny musi się wywodzić ze
środowiska sędziowskiego, które jest przyzwyczajone
do niezależności – jak to może być przez prokurato-
rów odebrane?
Panie pośle, czy wśród polskich prokuratorów nie
znalazłby pan ani jednego, który jest przyzwyczajony
do tego, żeby postępować w sposób bezstronny, nie-
zawisły i niezależny? Musi pan całej grupie zawodo-
wej odbierać prawo do kandydowania na ten najwyż-
szy w niej urząd? Wydaje mi się, że takie stawianie
sprawy jest grubym nieporozumieniem. Już zupełnie
abstrahuję od tego, że takie postawienie sprawy, ta-
kie rozwiązanie, również w takim oto przypadku, że
tego prokuratora ma wskazać Krajowa Rada Sądow-
nictwa – i, w domyśle, że to również powinien być
sędzia – nie wiem, czy jest zgodne z art. 32 konsty-
tucji. Jakie ważkie przyczyny powodują, że takie roz-
wiązanie jest niezbędne, że zabrania się prokurato-
rom kandydowania na urząd prokuratora generalne-
go, do tej najważniejszej godności? To rozwiązanie
moim zdaniem w oczywisty sposób jest niezgodne
z art. 32 konstytucji. Nie ma potrzeby, aby dokony-
wać takich ograniczeń.
Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Po-
słowie! Panie Ministrze! Uważam więc, że polska
prokuratura powinna skupić się na tym, do czego
została powołana, a więc na walce z przestępczością.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Wojciech Szarama
To powinien być cel najważniejszy. Nie widzę żadne-
go związku przyczynowego między tymi zmianami,
które państwo proponują, a skuteczniejszą walką
z przestępczością. O tym się w ogóle nie mówi. Mówi
się o jakichś iluzorycznych naciskach, które nie znaj-
dują żadnego potwierdzenia, i to ma być główny po-
wód tych zmian. W swoich uzasadnieniach nie odnie-
śliście się państwo ani jednym słowem do tego, w jaki
sposób ta reorganizacja wpłynie na to, że przestęp-
czość w Polsce będzie spadała. A to jest najważniejsza
rzecz, bo to jest główny cel działania prokuratury
i to powinno być głównym celem działania ministra
sprawiedliwości. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
W trybie sprostowania, tak?
Proszę bardzo.
Poseł Damian Raczkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z wypowiedzi
pana posła Szaramy wynika, że najwyraźniej nie
zrozumiał tego, co chciałem przekazać, a na pewno
nie było moją intencją to, aby obrazić czy postawić
w złym świetle polskich prokuratorów. Doskonale pan
wie i państwo wiecie, że chodziło mi o poprzednie lata
funkcjonowania prokuratury, funkcjonowania proku-
ratury pod przewodnictwem pana ministra Ziobry.
Jeżeli chciał pan to usłyszeć, to proszę bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Wojciech Szarama: Ja panu bardzo dziękuję
za to sprostowanie odnoszące się do prokuratorów.)
Przepraszam, panie pośle, przepraszam bardzo.
Głos zabierze pan poseł Kazimierz Michał Ujaz-
dowski, niezrzeszony.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja w ostatnich
latach nie zajmowałem się wymiarem sprawiedliwo-
ści i chcę mówić z pozycji pewnego dystansu. Nieste-
ty w żadnym wypadku nie mogę udzielić poparcia
projektowi pana ministra Ćwiąkalskiego i projektowi
Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Otóż istota ich pro-
jektu nie polega na oddzieleniu funkcji prokuratora
generalnego od funkcji ministra sprawiedliwości.
Istotą ich projektu jest stworzenie sytuacji, w której
prokuratura będzie poza strukturą demokratycznego
189
rządu w państwie prawa. To jest istota tego projektu.
Chcę młodszym kolegom parlamentarzystom przy-
pomnieć, że to w żadnym wypadku nie odpowiada
ani doświadczeniu historycznemu, ani wyzwaniom
europejskim. Pan minister Ćwiąkalski pewnie pa-
mięta, jak brzmiał postulat „Solidarności” w 1981 r.
w sprawie ustroju prokuratury. „Solidarność” w 1981 r.
i przez lata osiemdziesiąte domagała się podporząd-
kowania prokuratury Ministerstwu Sprawiedliwości.
Bo był taki czas, kiedy prokuratura była całkowicie
odrębnym organem czy całkowicie odrębną instytu-
cją ustrojową. Był taki czas, kiedy prokurator gene-
ralny był silniejszy od ministra sprawiedliwości. To
był czas PRL-u. I to nie jest żadna norma europejska.
W Europie są bardzo różne rozwiązania, ale bardzo
rzadko jest tak, że prokuratura jest usytuowana cał-
kowicie poza rządem.
Gdyby pan minister Ćwiąkalski złożył projekt,
który oddziela funkcję ministra sprawiedliwości od
prokuratora generalnego, ale pozostawia prokuratu-
rę w obrębie rządu, a zatem w obrębie odpowiedzial-
ności demokratycznej władzy, to byłaby zupełnie
inna dyskusja, zupełnie inna rozmowa.
Z czego to wynika? Opozycja może sądzić, że wy-
nika to z próby rewanżu, a mnie się wydaje, że przy-
czyna jest głębsza. To jest ta szkoła myślenia o pań-
stwie, która traktuje te instytucje i te funkcje pań-
stwa, które związane są z ochroną bezpieczeństwa,
z pewną dozą nieufności. Gdyby cudzoziemiec czytał
uzasadnienie tego dokumentu, to zadałby jedno py-
tanie: Dlaczego obawiacie się własnego państwa?
Dlaczego obawiacie się ministra sprawiedliwości? To
jest ta szkoła, która prowadzi do autonomizacji insty-
tucji państwowych, do parcelacji państwa i do słabo-
ści państwa w działaniu. Zresztą wybitny karnista,
którego w ogóle nie można posądzić o sympatię do
Prawa i Sprawiedliwości, pan prof. Hołda powiada:
To jest nieistotny projekt, to nie dotyka żadnego
istotnego problemu. On nie odpowiada na żadne istot-
ne wyzwanie w zakresie unowocześniania i uspraw-
niania prokuratury. Dlatego że jeśli naciski politycz-
ne się zdarzają, to są komisje parlamentarne, które
mogą to wyjawić bądź nie wyjawić, i przez wzgląd na
rzetelność należy poczekać na bilans ich prac. To jest
ponadto niewielki fragment rzeczywistości podległej
prokuraturze. To jest niewielki fragment – powiada
pan prof. Hołda. – To jest nieistotny projekt. Wydaje
mi się, że warto tego głosu wysłuchać, bo to na pew-
no nie jest to głos przeciwnika Platformy Obywatel-
skiej czy człowieka, który się kieruje motywacją in-
teresowną.
Jest jeszcze jeden mechanizm, który na pewno nie
jest normą europejską. To są silne prawa korporacyj-
ne i usamorządowienie prokuratury. To wywołałoby
w kimś, kto zna politykę i ustrój Francji i Niemiec,
we Francuzie i Niemcu, którzy orientują się w spra-
wach publicznych, wielkie zdziwienie, że można zbu-
dować ustrój prokuratury na silnych uprawnieniach
samorządowych – na nieufności do własnego pań-
stwa i na silnych uprawnieniach samorządowych.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
190 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Kazimierz Michał Ujazdowski
A jaki będzie tego skutek? Skutek będzie taki, że
władza demokratyczna nie będzie odpowiedzialna za
część swoich powinności, że minister sprawiedliwości
nie będzie za tę część powinności publicznych odpo-
wiedzialny. Po prostu taki będzie skutek. Nie będę
wymieniał nazwy tego miasta – znam takich miast
kilka – gdzie burmistrz narusza prawo, żyje w zgo-
dzie z prokuratorem, a osoby, które są krzywdzone,
bardzo długo dochodzą swoich praw, prokuratura nie
działa. W pewnym momencie ten człowiek dociera do
ministra sprawiedliwości – nie mówię o przypadkach
dramatycznych – i co się dzieje po wprowadzeniu tego
systemu prawnego? Minister sprawiedliwości powie:
To nie moja sprawa. Mogę wydać zarządzenie, mogę
wszcząć postępowanie dyscyplinarne, określam bu-
dżet, ale to to nie jest moja sprawa, to jest sprawa
prokuratora generalnego. To nie jest sprawa demo-
kratycznej władzy, to jest jedno wielkie uchylenie się
od powinności demokratycznej władzy. I proszę nie
mylić Piotra I z powinnościami demokratycznej wła-
dzy, bo to jest wielki fałsz.
Rozumiem, że ta tendencja, ta silna tendencja,
w której własne państwo traktuje się z nieufnością,
własne państwo – nie państwo komunistyczne, tylko
własne państwo, bo coś się w 1989 r. zmieniło – zde-
rza się z potrzebami polityczno-marketingowymi
obozu rządzącego polegające generalnie na uchylaniu
się od sprawowania władzy. Ale efekt tego będzie bar-
dzo niekorzystny dla państwa i dla (Dzwonek) zwy-
kłych obywateli, którzy w ministrze sprawiedliwości
i w demokratycznej władzy widzą w sposób zasadny
opiekuna, opiekuna, a nie osobę uchylającą się od
powinności. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Witold Pahl, Platforma
Obywatelska.
Poseł Witold Pahl:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska pragnę zabrać głos w sprawie rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze
oraz niektórych innych ustaw, a także poselskiego
projektu ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze
złożonego uprzednio przez LiD.
Zgadzam się z opiniami moich przedmówców, że
proponowane zmiany ustawy o prokuraturze stworzą
warunki do umocnienia jej niezależności. Zapobie-
gnie to upolitycznieniu prokuratury, a także jest wy-
korzystywaniu do doraźnych celów politycznych,
a nawet walki politycznej.
Odnosząc się do projektu rządowego, należy
uznać, że dla zapewnienia silnej poprzez swoją nie-
zależność prokuratury jest więc konieczne wprowa-
dzenie kadencyjności na stanowisku prokuratora
generalnego, prokuratorów apelacyjnych, okręgo-
wych i rejonowych. Konieczne też jest określenie
trybu powoływania i odwoływania prokuratora ge-
neralnego, jego zastępców, a także prokuratora ape-
lacyjnego, okręgowego i rejonowego. Ważna jest też
w tej sprawie proponowana zmiana polegająca na
powołaniu Krajowej Rady Prokuratorów w miejsce
dotychczasowej rady przy prokuratorze generalnym.
Zakres i charakter zmian został też dostosowany do
zaleceń przyjętych przez Komisję Ministrów Rady
Europy przygotowanych przez Komisję Ekspertów
do spraw Roli Prokuratury w Wymiarze Sprawie-
dliwości.
Zgodny z określonymi w wyżej wymienionym ak-
cie wymogami jest znowelizowany przepis art. 13
oraz treść dodanych art. 13a–13c ustawy o prokura-
turze. Przepisy te przewidują bowiem znaczne zwięk-
szenie uprawnień zgromadzeń prokuratorów w pro-
kuraturze apelacyjnej. Zgromadzenia te opiniują
przedstawionych przez prokuratora generalnego
kandydatów na prokuratorów apelacyjnych, okręgo-
wych i rejonowych. W tym przypadku w razie nega-
tywnej opinii o kandydacie zgromadzenie to może
przedstawić prokuratorowi generalnemu własnego
kandydata.
Istotne więc dla zapewnienia bezstronności i nie-
zależności prokuratorów jest wprowadzenie zasady
kadencyjności. Jest to nowe rozwiązanie i dotyczy
funkcji prokuratora apelacyjnego, prokuratora okrę-
gowego i rejonowego oraz ich zastępców. Okres ka-
dencji w przypadku prokuratury apelacyjnej i okrę-
gowej wynosić będzie lat 6 i nie będzie możliwości
ponownego powołania tych samych osób do pełnienia
tej funkcji bezpośrednio po zakończeniu kadencji.
W przypadku prokuratur rejonowych kadencja trwać
będzie 4 lata, z możliwością ponownego powołania.
Ważna jest również możliwość odwołania szefów pro-
kuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz
ich zastępców w ściśle określonych przypadkach.
Należy także zwrócić uwagę na fakt, że w przy-
padku podstawy odwołania, jaką może być zarzut
nienależytego wypełniania obowiązków służbowych,
konieczna jest zgoda Krajowej Rady Prokuratorów,
i to wyrażona w formie uchwały.
Kolejnym nowym rozwiązaniem jest propozycja
trybu wyborów członków kolegium prokuratury
okręgowej, którzy w 2/3 są wybierani przez zebranie
prokuratorów prokuratury okręgowej i delegatów
prokuratur rejonowych.
Następnym elementem wzmacniającym gwaran-
cję niezależności prokuratury od wpływów politycz-
nych jest także proponowana zmiana w części doty-
czącej art. 23 i 24 ustawy o prokuraturze oraz doda-
nie nowych przepisów, to jest art. 23a i 23b, a także
art. 24a i 24b. W oparciu o proponowaną zmianę two-
rzy się bowiem Krajową Radę Prokuratorów w miej-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Witold Pahl
sce Rady Prokuratorów przy prokuratorze general-
nym. Skład 25-osobowej Krajowej Rady Prokuratorów,
moim zdaniem, stanowić będzie o dodatkowych gwa-
rancjach zachowania apolityczności prokuratury.
Należy zwrócić również uwagę na fakt wyposaże-
nia Krajowej Rady Prokuratorów w dodatkowe kom-
petencje, w tym m.in. wspomniane już zajmowanie
stanowiska wiążącego dla prokuratora generalnego
w sprawie wyrażenia zgody na odwołanie w trakcie
trwania kadencji prokuratora apelacyjnego, proku-
ratora okręgowego i rejonowego oraz ich zastępców
z powodu nienależytego wypełniania obowiązków
służbowych oraz wyrażanie opinii o przedstawionych
przez prokuratora generalnego kandydatach na sta-
nowiska prokuratorów Prokuratury Generalnej.
Istotną kompetencją rady jest też sprawowanie kon-
troli nad działalnością rzecznika dyscyplinarnego
prokuratora generalnego. Te oraz pozostałe wymie-
nione w projekcie ustawy kompetencje Krajowej
Rady Prokuratorów są więc właściwą gwarancją
wzmocnienia samorządu prokuratorskiego w waż-
nych dla prokuratury sprawach, a także wystarcza-
jącą ochroną niezależności prokuratury od politycz-
nych wpływów.
Kolejną ważną przesłanką potwierdzającą tezę
o zwiększeniu niezależności prokuratorów jest prze-
widziane w projekcie uchylenie przepisu art. 50 ust. 1a.
Przepis ten zezwala prokuratorowi generalnemu na
oddelegowanie prokuratora powszechnej jednostki
organizacyjnej, bez jego zgody, na okres 12 miesięcy
w roku z możliwością ponownego delegowania po
okresie dotychczasowej delegacji. Zgodnie z propo-
nowaną treścią art. 16a ustawy przeniesienie pro-
kuratora na inne miejsce służbowe może odbyć się
tylko za jego zgodą. Wyjątkiem jest tutaj jedynie
zniesienie jednostki organizacyjnej, stanowiska lub
fakt ukarania dyscyplinarnego. Taka regulacja po-
zwala na kolejne ograniczenie wpływu na niezależ-
ność prokuratora.
Analizując poselski projekt ustawy, należy uznać,
że jego założenia w znacznej części są zbieżne z zało-
żeniami projektu rządowego. Na uwagę zasługują
rozwiązania dotyczące zwiększenia zakresu nieza-
leżności prokuratora oraz odpolitycznienia prokura-
tury. Jeśli chodzi o szczegółową ocenę poselskiego
projektu ustawy o prokuraturze, wyrażam podobny
pogląd, jak zawarty w stanowisku rządu załączonym
do druku nr 131.
Jeśli chodzi o zarzuty dotyczące zbyt długiego
okresu vacatio legis, pragnę wyjaśnić, że w tym okre-
sie możliwe jest wprowadzenie instytucji sędziego
śledczego, co stanowić będzie o komplementarności
reformy wymiaru sprawiedliwości. Jest to też odpo-
wiedź na pytanie, dlaczego te projekty są pierwszym
etapem reformy.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Wyrażam przekonanie, że przyjęcie
projektowanych zmian stanowić będzie o unowocze-
191
śnieniu organów prokuratury i przyczyni się do re-
formy prokuratury w interesie nowoczesnego pań-
stwa. Z tych względów proszę o skierowanie obydwu
projektów do dalszych prac we właściwych komisjach.
Dziękuję. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę panią poseł Beatę Kempę,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Beata Kempa:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Wnio-
skodawcy z Lewicy! Panie Ministrze Ćwiąkalski!
Zacznę tak: Jeżeli rzeczywiście to odpolitycznienie
prokuratury w wersji Platformy Obywatelskiej ma
wyglądać tak, jak odpolitycznienie w spółkach Skar-
bu Państwa, które teraz obserwujemy, to gratuluję.
Na pewno będzie to odpolitycznienie. Na razie tylko
epatujecie polskie społeczeństwo zapewnieniami, że
tak będzie. Tymczasem to, co państwo stworzyliście,
co stworzył pan minister Ćwiąkalski, to powołanie
zespołu. Słyszałam, że szefem tego zespołu był pan
prof. Zoll. Chylę czoła, panie ministrze, tylko mam
pytanie. Czy pan przeczytał opinię Rady Legislacyj-
nej? Mało tego, czy pan się w tę opinię Rady Legisla-
cyjnej wczytał? Ta opinia jest druzgocąca dla projek-
tu Platformy Obywatelskiej, a ludzie, profesorowie,
którzy zasiadają w Radzie Legislacyjnej przy obec-
nym premierze, to naprawdę są nazwiska.
Szanowni państwo, po lekturze waszych projek-
tów ustaw tak naprawdę chciałabym zaapelować,
żebyście rzeczywiście już nic więcej nie robili. (Okla-
ski) Dotrwajcie do końca tej kadencji. My wam na-
prawdę na to pozwolimy. Tylko nie próbujcie w ten
sposób, za pomocą takich projektów ustaw, reformo-
wać państwa polskiego. Jest to chyba jeden z najgor-
szych projektów z tych, które widziałam, jeśli chodzi
o kwestie legislacyjne. Może jest jeszcze jeden gorszy:
uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy
o zakładach opieki zdrowotnej. To uzasadnienie jest
rzeczywiście zdecydowanie gorsze od tego, które dzi-
siaj zostało nam przedłożone.
Panie ministrze, prokuratorze generalny, mówił
pan o rozwiązaniach europejskich. Mówił pan, że
nigdzie nie jest tak, jak u nas w tej chwili. Chciała-
bym powiedzieć, że nie dopowiedział pan jednego.
Mamy takie skromne, ale dość syntetyczne opraco-
wanie Biura Analiz Sejmowych. Proszę się również
w to wczytać, bo odnoszę takie wrażenie, że pan chy-
ba nie do końca przeczytał swoją własną ustawę.
Odczytał pan tutaj to, co panu skrzętnie przygotowa-
no. Później, gdy mówił pan o rozwiązaniach europej-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
192 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Beata Kempa
skich, nie powiedział pan, gdzie w tych krajach, któ-
re zostały tutaj przywołane, takich jak Holandia,
Hiszpania, Portugalia, Grecja, Szwecja, umocowany
jest prokurator generalny. Otóż w konstytucjach tych
krajów. Zatem rzeczywiście funkcje państwa, o któ-
rych tutaj mówili moi przedmówcy, są tam silnie
umocowane, państwo nie jest osłabione w walce z prze-
stępczością. Dlaczego? Dlatego że prokurator jest
odpowiedzialny, bo w konstytucji są przewidziane
mechanizmy odpowiedzialności. Każdy minister jest
odpowiedzialny konstytucyjnie. Dlaczego prokurator
generalny w tej ustawie, którą proponujecie, tak na-
prawdę ma odpowiedzialność iluzoryczną? (Oklaski)
Nie ponosi żadnej odpowiedzialności. Będzie odpo-
wiedzialny przed Bogiem i historią. Jestem w par-
lamencie drugą kadencję i wiem – państwo też wie-
cie – jak wygląda odpowiedzialność przed Sejmem.
Trudno, przykro mi to stwierdzić, ale jest to jedno-
znaczne.
W każdym z programów, w których się spotyka-
my, szanuję swoich rozmówców i proszę posłów Plat-
formy Obywatelskiej, a także posłów Lewicy, aby
podali chociaż jedną – już nie trzy, ale jedną – realną
korzyść z tego rozwiązania w zakresie poczucia bez-
pieczeństwa przeciętnego obywatela w naszym kraju.
Nie ma żadnej. Nie ma, panie pośle Węgrzyn. Wie
pan, dlaczego. Powiem panu. Ten projekt po prostu
jest napisany na zamówienie polityczne. Ma być pięk-
nie sprzedany medialnie. Rozdzielenie funkcji mini-
stra sprawiedliwości i prokuratora generalnego – tyl-
ko jaki to będzie miało skutek dla przeciętnego oby-
watela? Odpowiem wam: prosty, będą potężne koszty.
Proszę mi pokazać wyliczenie tych kosztów. Nie ma.
Odpowiadałam za budżet wymiaru sprawiedliwości.
Wiem, jakie są potrzeby polskich prokuratur. W wie-
lu miejscach mieszczą się one kątem w sądach. Sądy
także pękają w szwach. Ten rozwód będzie naprawdę
kosztował. Rzeczywiście postulat skupienia się na
dobrych rozwiązaniach organizacyjnych jest zdecy-
dowanie lepszy niż szumne i dumne wprowadzanie
tego i odczytywanie tu po raz trzeci czy czwarty tego
samego uzasadnienia. Powtarzam, zostało to przez
Radę Legislacyjną ocenione bardzo, bardzo negatyw-
nie. Jest tam bardzo dużo błędów, bardzo dużo nie-
ścisłości. Zasady techniki legislacyjnej, jeżeli chodzi
o to uzasadnienie, przepraszam za wyrażenie, leżą
i kwiczą.
Następna kwestia. Przed chwilą powiedzieliście
państwo – nie wiem, czy zapomnieliście powiedzieć
o tej ważnej kwestii, czy to jest zwykły wybieg, do
którego od pewnego czasu jesteśmy już przyzwycza-
jeni – że prokuratora generalnego będzie powoływał
pan prezydent, na wniosek ministra sprawiedliwości,
spośród kandydatów, których będzie wyłaniać Kra-
jowa Rada Sądownictwa i Krajowa Rada Prokurato-
rów. Może nie doczytaliście, pierwszego powołania
prokuratora generalnego, i to jest w art. 18, dokona
prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spośród kandy-
datów, których wybierze, uwaga: już tylko Krajowa
Rada Sądownictwa. Jednak jak Krajowa Rada Są-
downictwa ma wybrać kandydata, skoro nie ma ta-
kiego konstytucyjnego uprawnienia? Wy go po pro-
stu, w myśl tego bubla legislacyjnego, nie powołacie.
Miałam wam tego, szczerze powiedziawszy, nie pod-
powiadać, ale chcę, szanowni państwo, wykazać, ja-
kie akty prawne tworzycie.
(Poseł Marek Suski: Trzeba było nie mówić.)
Wiedząc o tym, że dojdziecie do władzy, będziecie
mieli cały aparat urzędniczy, myślałam, że będziecie
tworzyć lepsze ustawy niż te, które wcześniej być
może pisały wam różnego rodzaju firmy. Przypomi-
nam sobie taką ustawę, którą wprowadziliście do
porządku obrad w ubiegłej kadencji, w myśl której
– nagle połapaliście się, to była, pamiętam, nowela
do Kodeksu postępowania karnego, nie wiem, co by
było, gdyby ta ustawa, nie daj Bóg, weszła w życie, na
szczęście nie weszła, została odrzucona w pierwszym
czytaniu – areszty miały orzekać tylko sądy okręgo-
we. Sędziowie byli przerażeni, stanowiłoby to swoisty
paraliż wymiaru sprawiedliwości. Dzisiaj mamy do
czynienia z bardzo podobnym aktem. Macie wielkie
chęci i zapędy mszczenia się na Prawie i Sprawiedli-
wości za to, co Prawo i Sprawiedliwość zrobiło dobre-
go w walce z przestępczością zorganizowaną. (Okla-
ski) Dzisiaj, szanowni państwo, chcę powiedzieć jed-
no. Panie ministrze, wciąż nie mogę zrozumieć, nie
zaglądam do pańskiej kieszeni, ale nie mieści mi się
to w głowie, że pan, przychodząc z korporacji, mając
olbrzymie dochody, niebotyczne dochody, bo wiem,
jakie dochody ma minister sprawiedliwości, ten do-
chód znam jako sekretarz stanu, może piętro niżej,
ale one są mniej więcej porównywalne... Dzisiaj za-
stanawiałam się, gdy pan referował ten projekt usta-
wy, dlaczego tak się stało, bo to, jak rozmawiamy,
dyskutujemy, wielu osobom nie mieści się w głowie.
Owszem, można powiedzieć, że rezygnuje się z takich
apanaży tylko z pobudek ideowych. Czy to są takie
pobudki ideowe, panie ministrze? Napisał pan pro-
jekt na polityczne zamówienie, w mojej ocenie, prze-
ciwko, wie pan, czemu? Dzisiaj się uzasadnia, że pro-
kuratura była upolityczniona. Notabene naprawdę
wielu prokuratorów błaga, żebyście przestali mówić,
że oni są upolitycznieni, prosi o to, swoją pracą za-
świadcza, że nigdy nie byli upolitycznieni.
Panie pośle Raczkowski, pan mówił o tym, że
trzeba przywrócić dobre imię prokuraturze, bo kiedy
była ona pod rządami pana Ziobry, działała źle, a wcze-
śniej działała bardzo dobrze. Działała bardzo dobrze?
A chociażby sprawa afery węglowej. W taki sposób
działali co poniektórzy, panie pośle, że przedawniło
się bardzo dużo przestępstw? Nie ma odpowiedzial-
nych za okropną kradzież, jaka została dokonana na
Śląsku. Zdążyliśmy zgromadzić w ciągu tych dwóch
lat 40 tomów. Zdążyli je zgromadzić polscy prokura-
torzy, którzy dzisiaj pod odpowiedzialnością karną
mówią całej Polsce, że nie były na nich wywierane
żadne naciski. To też była zła prokuratura? Dzisiaj,
w świetle tej ustawy, przy połączeniu obu funkcji, jest
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Beata Kempa
prokuratorem pan prokurator Ćwiąkalski. To według
was zły prokurator? To samo do lewicy. To Kurczuk
też był zły? Prokurator Bentkowski też był zły?
Wracając, panie ministrze, do tych ideowych po-
budek, powiem o tym wielkim uderzeniu w Prawo
i Sprawiedliwość, bo naprawdę tylko taki jest cel. Ale
ta mściwość, szanowni państwo, nie zaprowadzi nas
do niczego dobrego. Do jednego – do niebotycznych
kosztów. Panie ministrze, proszę, żebym jako poseł
na Sejm, jako wiceprzewodnicząca Komisji Sprawie-
dliwości i Praw Człowieka, otrzymała na piśmie do-
kładne wyliczenie kosztów tego zabiegu, który chce-
cie przeprowadzić w tej ustawie.
Myślę, że te argumenty, o których mówię, są
bardzo poważne, przemawiają przeciwko takim
marketingowym zabiegom. Nie pokazaliście pań-
stwo, do tej pory nie udowodniliście, chociaż to, co
mówiliście, moglibyśmy śmiało uznać dzisiaj za
pomówienia, w świetle chociażby pierwszych ze-
znań prokuratorów pod przysięgą. Jeżeli prosimy
o przykłady, to o przykłady bardzo konkretne.
Gdzie jest akt oskarżenia przeciwko nam? Siedem,
osiem miesięcy, i to jest dowód, to byłby dowód na
upolitycznienie prokuratury, to byłby dowód na to
lakoniczne uzasadnienie, jak mówi Rada Legisla-
cyjna, w tej kwestii. Rada Legislacyjna też niemal-
że prosi, apeluje o to, żeby dalej nad tym projektem
nie procedować, bo on jest nawet w kilku miejscach
niekonstytucyjny. Nikt sobie nie zadał trudu, żeby
ten akt przeczytać.
Jeszcze do projektu LiD-u – likwidacja proku-
ratur apelacyjnych. Nawet to, że nie zgadza się to
z procedurą karną, nikogo nie interesuje. To, że
obywatel nie będzie miał możliwości się odwołać,
nie ma mowy o dewolutywności orzeczeń, też niko-
go nie obchodzi. To jest klasyczny powrót. Wiecie,
kiedy zlikwidowano prokuratury apelacyjne? W 1950 r.
Kto wtedy był u władzy w Związku Radzieckim?
Stalin. Do takich standardów wracamy. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Poseł Damian Raczkowski: Panie marszałku,
w trybie sprostowania. Wymieniono moje nazwisko.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę bardzo, w trybie sprostowania, wyłącznie
w trybie sprostowania.
Poseł Damian Raczkowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Pani poseł, po raz kolejny wypraszam sobie. Są-
dzę, że znowu, tym razem pani nie zrozumiała treści
mojej wypowiedzi. A chciałem powiedzieć, że w moim
przekonaniu czasy nacisków i poleceń wydawanych
193
telefonicznie już się skończyły. O tyle jest normalnie
i będzie jeszcze normalniej.
Pani, dopingując swojego kolegę, posła Mularczy-
ka, do wystąpienia, użyła sformułowania: Arek, daj
czadu. Pan poseł Mularczyk nie dał czadu, za to pani
dała. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Beata Kempa: Dziękuję bardzo.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
O zabranie głosu proszę pana posła Grzegorza
Karpińskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Karpiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zanim przejdę do
meritum mojego wystąpienia, chciałbym odpowie-
dzieć pani poseł Kempie, co prawda do odpowiedzi
był wywołany pan minister, ale ponieważ sprawa jest
dość oczywista, pozwolę sobie odpowiedzieć, tym bar-
dziej że padł zarzut, że nie czytamy dokumentów,
które są kierowane do Sejmu. Otóż szczegółowo na
str. 28–31 uzasadnienia minister wylicza koszty
wprowadzenia tej ustawy. Jest to tak szczegółowo
zapisane (Oklaski), że mamy nawet informacje, jaki
będzie koszt wynajęcia powierzchni biurowej w bu-
dynkach przy ul. Barskiej i Złotej w Warszawie. Stąd,
jak sądzę, odpowiedź na zadane przez panią pytanie
znajduje się w druku nr 617.
(Poseł Beata Kempa: One nie są do końca wyliczo-
ne, jestem w stanie to wykazać.)
Druga rzecz. W programie wyborczym Prawa
i Sprawiedliwości z 2005 r. był zapis, że będzie pań-
stwo likwidować prokuratury apelacyjne...
(Głos z sali: Powrót.)
...a dzisiaj słyszę, że to jest powrót do czasów sta-
linowskich. Prosiłbym, żebyście państwo byli bar-
dziej konsekwentni.
Szanowni państwo, chciałem w swoim wystąpie-
niu skupić się na tym, co było już podnoszone, m.in.
w wypowiedzi pana posła Ujazdowskiego oraz pani
poseł Kempy. Jednym z podstawowych zarzutów
w debacie dotyczącej idei rozdzielania funkcji mini-
stra sprawiedliwości i prokuratora generalnego jest
zarzut pozbawienia Rady Ministrów skutecznych
narzędzi związanych z dbaniem o poziom bezpieczeń-
stwa. W tej sprawie wypowiedział się również prezy-
dent RP: „Każdy, kto rozumie nasze państwo, musi
wiedzieć, że to jest rozwiązanie, po którym rząd nie
będzie mógł powiedzieć, że odpowiada za bezpieczeń-
stwo wewnętrzne”. Chciałbym zatem, Wysoka Izbo,
zwrócić uwagę na propozycje zawarte w rządowym
projekcie ustawy, utrzymujące wpływ Rady Mini-
strów na funkcjonowanie prokuratury, ale nie w jej
działalności procesowej, bo odpowiedzią na niepra-
widłowości w tym aspekcie jest niniejszy projekt. Dla
pełnego wyjaśnienia proponowanych zmian chciał-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
194 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Grzegorz Karpiński
bym przedstawić obecne uprawnienia prokuratora
generalnego, których odebranie ministrowi sprawie-
dliwości, jak twierdzą krytycy projektu, pogorszy
stan bezpieczeństwa państwa. Obowiązująca obec-
nie ustawa o prokuraturze w art. 2 stanowi, że za-
daniem prokuratury jest strzeżenie praworządności
oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw. Zadania
te szczegółowo zostały określone w art. 3 i należą
do nich m.in. – wymienię tylko kilka – prowadzenie
lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego
w sprawach karnych, wytaczanie powództw, spra-
wowanie nadzoru nad wykonywaniem postanowień
o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji
o pozbawieniu wolności, gromadzenie danych z pro-
wadzonych lub nadzorowanych na podstawie usta-
wy postępowań, koordynowanie działalności w za-
kresie ścigania przestępstw. Czy zatem, jak twierdzą
krytycy projektu, dla utrzymania w kraju bezpie-
czeństwa niezbędne jest wykonywanie wskazanych
wyżej zadań przez członka Rady Ministrów? Czy dla
zapewnienia bezpieczeństwa państwa członek Rady
Ministrów musi mieć możliwość nadzorowania po-
stępowań przygotowawczych, wytaczania powództw,
sprawowania nadzoru nad tymczasowym areszto-
waniem, gromadzenia danych wrażliwych o obywa-
telach? Odpowiedź nasuwa się sama. Żadne z reali-
zowanych przez prokuraturę zadań nie wymaga dla
zapewnienia w Polsce bezpieczeństwa przyznania
uprawnień prokuratora ministrowi. O tym bowiem
w istocie mówimy.
Obecny stan prawny dopuszcza – co nie ma na
szczęście miejsca w koalicyjnym rządzie – aby mini-
ster, a więc polityk, a więc osoba będąca najczęściej
członkiem partii politycznej, a więc osoba, która
z natury rzeczy nie jest w swoich działaniach poli-
tycznie bezstronna, była prokuratorem. Nie można
ot, tak przechodzić nad tym do porządku dziennego.
Ustawa wyraźnie bowiem stanowi, że prokurator jest
obowiązany do podejmowania działań określonych
w ustawach, kierując się zasadą bezstronności i rów-
nego traktowania wszystkich obywateli. I powtórzę
raz jeszcze: taka sytuacja ma miejsce w obecnym rzą-
dzie. Ale trzeba pamiętać o tym, że prokurator jest
organem związanym stricte z wymiarem sprawiedli-
wości, a nie z administracją rządową. Występuje
przede wszystkim jako organ prowadzący lub nadzo-
rujący postępowanie w sprawach karnych oraz dzia-
łający jako oskarżyciel publiczny przed sądami. Ścisła
więź łącząca prokuraturę z sądami i trybunałami po-
woduje, że ich położenie ustrojowe powinno być podob-
ne. I do tego właśnie zmierza projekt nowelizacji.
Czy zatem w istocie krytyka projektu nie sprowa-
dza się do nowelizowanego przepisu art. 8 ustawy?
Przypomnijmy jego istotę. Zgodnie z tym przepisem
prokurator jest obowiązany wykonywać zarządzenia,
wytyczne i polecenia przełożonego prokuratora, rów-
nież dotyczące czynności procesowych. Nowelizowa-
ny zaś przepis art. 8 jest źródłem wszystkich patolo-
gii w zakresie wpływu partii politycznych na działa-
nia prokuratury i z poziomem bezpieczeństwa nie ma
nic wspólnego.
Pozwolę sobie, Wysoka Izbo, w tym miejscu przy-
toczyć za „Tygodnikiem Powszechnym” opinię jed-
nego z pracowników Katedry Prawa Karnego Uni-
wersytetu Jagiellońskiego, dra hab. Włodzimierza
Wróbla, którego zdanie podzielam: Niewątpliwie za-
branie politykom możliwości decydowania o wszczy-
naniu konkretnych postępowań karnych czy stoso-
waniu aresztu wobec konkretnych osób osłabia moż-
liwość zdobywania popularności. Nie można jednak
mylić polityki karnej z polityką partyjną. W przeci-
wieństwie do tej ostatniej polityka karna nie służy
do zdobywania i utrzymywania władzy. Polityka kar-
na to zestaw racjonalnych działań nakierowanych na
ograniczenie i kontrolę przestępczości. Rząd ma re-
alizować politykę karną poprzez wnoszenie projek-
tów ustaw i finansowanie infrastruktury służącej
ściganiu przestępstw. Ma też do dyspozycji Policję
i inne służby, których zadaniem jest ochrona obywa-
teli. Natomiast partyjny rząd nie może przypisywać
sobie uprawnień prokuratorskich. Jeżeli zdaniem
rządu sądy orzekają zbyt niskie lub zbyt wysokie
kary albo stosują zbyt krótki lub zbyt długi areszt,
to pozostaje mu przekonanie większości parlamen-
tarnej do zmiany stosownych regulacji prawnych,
a nie załatwianie rękami prokuratorów konkretnych
spraw.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wbrew twierdze-
niom przeciwników proponowanych zmian koalicyj-
ny rząd Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stron-
nictwa Ludowego, a w tym przypadku również klub
Lewicy nie chcą pozbawić Rady Ministrów jakiego-
kolwiek wpływu na funkcjonowanie istotnego z punk-
tu widzenia interesów państwa i obywateli organu
ochrony prawnej, jakim jest zgodnie z nowelizacją
prokuratura. Takie bowiem rozwiązanie – w tym
miejscu muszę się zgodzić z panem prezydentem – by-
łoby po prostu szaleńcze w naszym systemie.
Moi przedmówcy omawiali szczegółowo zakres
uprawnień prezesa Rady Ministrów oraz ministra
sprawiedliwości wobec prokuratora generalnego, któ-
re będą zapewniać kontrolną funkcję Rady Ministrów
w stosunku do działalności prokuratury. Pozwolę
sobie przypomnieć tylko kilka z nich: wpływ prezesa
Rady Ministrów i ministra sprawiedliwości na wybór
osoby, która tę funkcję będzie pełniła, wpływ preze-
sa Rady Ministrów na odwołanie prokuratora gene-
ralnego przez fakt odrzucenia sprawozdania czy też
w końcu wpływ Sejmu na wnioski, które w zakresie
odwołania prokuratora generalnego prezes Rady Mi-
nistrów będzie kierował do Sejmu. Nie sposób zatem
zgodzić się z tym, że wraz z przyjęciem nowelizacji
Rada Ministrów zostaje pozbawiona narzędzi zwią-
zanych z kształtowaniem odpowiedniej polityki pań-
stwa w tym zakresie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na zakończenie
swojego wystąpienia chciałbym przedstawić Wysokiej
Izbie wybrane tematy posiedzeń Komisji Sprawiedli-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Grzegorz Karpiński
wości i Praw Człowieka w tej kadencji, komisji, której
też jestem członkiem: informacja ministra sprawie-
dliwości – prokuratora generalnego na temat zasad-
ności doniesień w sprawie decyzji personalnych
w Prokuraturze Apelacyjnej w Katowicach w kontek-
ście odsunięcia prokuratorów od dotychczas prowa-
dzonych spraw; informacja ministra sprawiedliwości
– prokuratora generalnego w sprawie odwołania pro-
kuratora apelacyjnego w Białymstoku Sławomira
Luksa oraz ewentualnego wpływu na tę decyzję obec-
nego szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
Krzysztofa Bondaryka; informacja ministra sprawie-
dliwości – prokuratora generalnego na temat okolicz-
ności podjęcia czynności procesowych wobec pana
Piotra Bączka.
Posiedzenia Komisji Sprawiedliwości i Praw Czło-
wieka były zwoływane w tych sprawach na wniosek
posłów Prawa i Sprawiedliwości.
(Poseł Beata Mazurek: Nie tylko tych.)
W tych sprawach, które wymieniłem, na wniosek
posłów Prawa i Sprawiedliwości.
(Poseł Beata Mazurek: Ale nie tylko tych.)
W tych sprawach, które wymieniłem, na wniosek
posłów Prawa i Sprawiedliwości.
(Poseł Beata Mazurek: Bardzo dobrze.)
Z uzasadnienia każdej z nich jasno wynikało, że
u podstaw takiej decyzji leżał brak zaufania do dzia-
łań prokuratury, na czele której stoi minister spra-
wiedliwości.
(Głos z sali: Konkretnej osoby.)
I oto dzisiaj większość Sejmu mówi wyraźnie: po-
dejmijmy wysiłek przywracający zaufanie obywateli,
a w konsekwencji też państwa do jednej z najważniej-
szych instytucji w Polsce.
(Poseł Paweł Suski: Pozbawimy Sejm możliwości
kontroli.)
Większość... O tym mówiłem wcześniej. Właśnie
ustawa wzmacnia możliwość kontroli Sejmu nad pro-
kuratorem generalnym. Większość tworząca rząd
proponuje zmiany, których celem jest ograniczenie
choćby cienia zarzutów, że prokuratura stara się
przypodobać panującej władzy. Na to wszystko zaś
posłowie Prawa i Sprawiedliwości mówią: niech po-
zostanie tak, jak jest. Prezydent kwestionujący po-
wołanie ministra Ćwiąkalskiego zapowiada weto
wobec ustawy.
(Poseł Beata Mazurek: Dobrze, wreszcie.)
Czy zatem jedynym powodem, dla którego po-
słowie…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Przepraszam bardzo, czy pani powiedziała:
wreszcie?
(Poseł Izabela Kloc: Tak. )
(Poseł Marek Suski: Wreszcie.)
195
Proszę, żeby nie polemizować w taki sposób. Jest
dużo czasu dla klubu i można to wszystko powiedzieć
z mównicy, będzie właściwie zarejestrowane.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Grzegorz Karpiński:
Czy zatem jedynym powodem, dla którego posło-
wie Prawa i Sprawiedliwości chcą utrzymania obec-
nego stanu rzeczy, jest to, że umożliwia im on stawia-
nie zarzutów o upolitycznienie działań prokuratury?
Wykażcie państwo odwagę i przywróćmy wspólnie
elementarne poczucie zaufania; chyba że jedynym
waszym celem jest wykorzystywanie działań proku-
ratury – czy to wtedy, gdy jesteście u władzy, czy
wtedy, gdy jesteście w opozycji – do potrzeb politycz-
nych, a o zaufaniu do organów państwa potraficie
mówić tylko wtedy, gdy na kierowniczych stanowi-
skach zasiadają osoby związane z waszą partią. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
(Poseł Beata Kempa: Panie marszałku...)
Co się stało, pani poseł? Coś się stało? (Wesołość
na sali)
(Poseł Beata Kempa: Pan poseł przytoczył moje
nazwisko.)
To, że przytoczył nazwisko, to jeszcze mało, mu-
siał coś źle zrozumieć.
(Głos z sali: Źle zrozumiał.)
(Poseł Iwona Arent: Właściwie to nic nie zrozu-
miał.)
Źle została zrozumiana pani wypowiedź, proszę
bardzo.
Poseł Beata Kempa:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie pośle, oczywiście, że doskonale wiem o tym,
iż każdy projekt rządowy – w przeciwieństwie do po-
selskiego, który nie wymaga OSR, czyli oceny skut-
ków regulacji – musi spełniać to wymaganie. Dosko-
nale wiedziałam o tym, że jest ta ocena. Jak też po-
wiedziałam, krytykując to uzasadnienie, musiałam
również zajrzeć do uzasadnienia w części dotyczącej
OSR. Jest to daleko niewystarczające, by nie powie-
dzieć skandaliczne. Nie ujmuje się w całej swojej roz-
ciągłości wszystkich kosztów. Dlatego też chcę wyli-
czenia, ale wszystkich kosztów właśnie tego rozwodu,
łącznie z podziałem majątku, panie pośle. To jest
pierwsza kwestia. Tak naprawdę bowiem właśnie
z tego uzasadnienia wynika w tym OSR, że będzie to
kosztem też prokuratorów. Proszę się wczytać. Będą
obniżki dla tych, którzy byli w biurach przestępczości
zorganizowanej. Ci będą mieli mniej za karę, że wal-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
196 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Beata Kempa
czyli z przestępcami. Taki jest właśnie wasz OSR i dla-
tego chcę, żeby wszystko było na piśmie. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dobrze, dziękuję bardzo.
Zwracam uwagę, że była to w połowie polemika,
a w połowie sprostowanie.
(Poseł Beata Kempa: Przepraszam, panie mar-
szałku.)
Głos ma pani poseł Iwona Arent, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Proszę uprzejmie.
Poseł Iwona Arent:
Dziękuję bardzo.
Panie marszałku, może ja trochę spokojniej.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Analizowane projekty ustaw wprowadzają szereg
zmian w ustroju prokuratury, ale przede wszystkim
proponują rozdzielenie funkcji prokuratora general-
nego i ministra sprawiedliwości.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość stoi
na stanowisku, iż nie należy rozdzielać tych funkcji.
Złym doświadczeniem było wyodrębnienie prokuratu-
ry w osobny od Ministerstwa Sprawiedliwości organ
ustawą z 20 lipca 1950 r. o prokuraturze Rzeczypospo-
litej Polskiej. Sprawność funkcjonowania prokuratury
była osiągana kosztem wymuszenia na prokuratorach
udziału w realizacji zadań totalitarnego państwa.
Dlatego te negatywne doświadczenia z czasów
PRL były podstawą zmiany polegającej właśnie na
włączeniu prokuratury do resortu sprawiedliwości.
Na mocy ustawy z 29 grudnia 1989 r. o zmianie kon-
stytucji oraz ustawy z 22 marca 1990 r. o zmianie
ustawy o prokuraturze funkcję prokuratora general-
nego objął minister sprawiedliwości.
Należy wspomnieć, że system powiązania z wła-
dzą wykonawczą reprezentują m.in. Francja, Szwe-
cja, Finlandia, a wymiar sprawiedliwości funkcjonu-
je w tych krajach na wysokim poziomie, są one spraw-
ne w tym zakresie.
W doktrynie prawa od lat toczą się dyskusje i spo-
ry o najwłaściwszy model polskiej prokuratury. Pro-
kuratura zgodnie z art. 10 konstytucji jest organem
władzy wykonawczej i dlatego podlega rządowi, a Rada
Ministrów jest organem odpowiedzialnym za zapew-
nienie bezpieczeństwa wewnętrznego i zwalczanie
przestępczości. Rząd powinien mieć możliwości okre-
ślenia polityki ścigania i kształtowania praktyki
w zakresie walki z patologią społeczną, która przeja-
wia się w popełnianiu czynów sprzecznych z obowią-
zującym prawem. Dlatego potrzebny jest nadzór nad
prokuratorami ministra sprawiedliwości i dlatego
jest potrzebna odpowiedzialność ministra.
Jako przykład nieprawidłowości można wspo-
mnieć chociażby sprawę uprowadzenia i zabójstwa
Krzysztofa Olewnika. Jak wykazano, było wiele
uchybień, nieprawidłowości, zaniedbań w prowadze-
niu śledztw przez kilka prokuratur. Jak donosiły
środki masowego przekazu, w tej sprawie miało miej-
sce utrudnianie śledztwa przez funkcjonariuszy Po-
licji i prokuratorów prowadzących śledztwa. Jak
podawały media, w maju 2007 r. powstała analiza
mówiąca, jakie zarzuty karne należy postawić pro-
kuratorom i policjantom odpowiedzialnym za nie-
udolne śledztwo w sprawie porwania i zamordowania
Krzysztofa Olewnika. W analizie tej zawarto tezę, że
zaniedbania mogły mieć charakter działania celowe-
go i zamierzonego. Sprawa Olewnika mogłaby zna-
leźć swój szczęśliwy finał, gdyby wszystkie służby
zwalczające przestępczość funkcjonowały w pełnej
harmonii.
Państwo, które jest zagrożone zorganizowaną
przestępczością, która rodzi się na naszym terenie
i poza granicami Polski, musi zmobilizować wszyst-
kie siły, aby zapewnić obywatelom bezpieczeństwo.
W sprawie Olewnika ten system niestety nie zagrał.
Postępowanie Policji, prokuratury i służb specjal-
nych nie było zsynchronizowane.
W naszej sytuacji musimy zrobić wszystko, żeby
przestępców ścigać szybko i skutecznie. Aby system
sprawiedliwości sprzyjał Polakom, przepisy muszą
być spójne. Prokuratura, Policja i służby specjalne
muszą współdziałać ze sobą. Niezawisłe sądy powin-
ny wydawać wyroki szybko i zgodnie z obowiązującą
literą prawa.
Rząd Jarosława Kaczyńskiego podjął to wyzwa-
nie. Prokuratura zaczęła działać szybciej, skutecz-
niej. Przestępcy poczuli, że zbliża się kres ich dzia-
łalności przestępczej. Coraz częściej policja wkracza-
ła do bandyckich melin i nietykalnych gabinetów.
Młodzi prokuratorzy stawiali zarzuty i przygotowy-
wali akty oskarżenia. System sprawiedliwości działał
coraz lepiej. Pozwólmy naszym sędziom i prokurato-
rom działać w ramach obowiązującego obecnie pra-
wa. To prawo pozwala na skuteczną walkę z prze-
stępczością. Niech polski parlament, polski rząd będą
podstawą działania dla tych, co chcą walczyć z ban-
dytami, niech chronią tych, którzy zostali skrzyw-
dzeni i którzy oczekują od Polski sprawiedliwości.
Systemy, w których prokuratura nie jest podpo-
rządkowana rządowi, dostarczają wielu przykładów
nieprawidłowości, ale jest za mało czasu, żeby o tym
wspominać.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powyższe projek-
ty nie zawierają takich istotnych nowych uregulo-
wań, które miałyby praktyczne znaczenie dla popra-
wy funkcjonowania prokuratury, a w szczególności
czuwania nad ściganiem przestępców.
Jako klub Prawa i Sprawiedliwości uważamy, że
obecny model polskiej prokuratury sprawnie funkcjo-
nuje. W tej chwili nadzór nad prokuraturą sprawuje
minister sprawiedliwości i nie widzimy jakichkolwiek
potrzeb, aby dokonywać zmiany w tym zakresie.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Iwona Arent
Jeszcze tak na koniec powiem, iż jeżeli doprowa-
dzicie do tego rozwodu i jeżeli przestępczość wzro-
śnie, to przyjdzie czas, że wytkniemy to wam i was
rozliczymy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Robert Węgrzyn, Platforma
Obywatelska.
Poseł Robert Węgrzyn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja myślę, że pominę i przemilczę część spraw ze swo-
jego wystąpienia, dlatego że już dzisiaj wielokrotnie
ten nasz wniosek i ten projekt rządowy był uzasad-
niany, ale wykorzystując czas, pewnie będę chciał
odnieść się do pewnych stwierdzeń, które dzisiaj
w trakcie tej debaty padły z tej mównicy, choć nie tyl-
ko z tej mównicy, bo również do pewnych stwierdzeń,
które padły na konferencji prasowej Prawa i Sprawie-
dliwości przed tą debatą, zanim ją rozpoczęliśmy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od początku
VI kadencji Sejmu Platforma Obywatelska jest ata-
kowana za zbyt małą liczbę proponowanych ustaw,
co systematycznie jest nam przypominane zarówno
na posiedzeniach plenarnych, jak i na posiedzeniach
Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.
Pragnę przypomnieć, że zarówno rząd Donalda
Tuska, jak i Klub Parlamentarny Platforma Obywa-
telska konsekwentnie realizują politykę zgłaszania
projektów tylko tych ustaw, które są absolutnie ko-
nieczne i w swojej istocie mają w przyszłości ułatwić
i usprawnić życie zwykłym obywatelom naszego kra-
ju oraz instytucjom.
W tym miejscu chciałbym na chwilkę się zatrzy-
mać, ponieważ w trakcie debaty pani poseł Kempa
poprosiła, żebyśmy podali chociażby jeden argument,
który przemawiałby za proponowanym projektem
ustawy.
Pani poseł, była pani wiceministrem sprawiedli-
wości i pani doskonale wie, jak wygląda wydawanie
decyzji w prokuraturach. Pan poseł Mularczyk mówi
tak: wystarczy troszkę odwagi prokuratorów w od-
niesieniu do wydawanych im decyzji, to ci prokura-
torzy będą działać prawidłowo. O jakiej odwadze my
dzisiaj możemy mówić? Czy my mamy stopniować
odwagę poszczególnych prokuratorów, oceniać, czy
jeden prokurator jest mniej odważny, drugi jest śred-
nio odważny, a trzeci jest bardzo odważny? Nie wiem,
oczywiście pozostawiam to państwu do oceny. Roz-
wiązanie, które mówi o tym, że prokuratorowi może
wydać polecenie tylko i wyłącznie prokurator bezpo-
średnio przełożony, jest rozwiązaniem w naszej oce-
nie bardzo dobrym.
197
Celem Platformy Obywatelskiej jest upraszczanie
regulacji prawnych, czego sztandarowym przykła-
dem jest proponowana przez nas ustawa o prokura-
turze. Instytucja prokuratury jest szczególną dzie-
dziną życia publicznego, w której zasady, procedury
oraz podejmowanie decyzji powinny być nad wyraz
przejrzyste, niebudzące żadnych, nawet w najmniej-
szym stopniu, wątpliwości.
Chcielibyśmy zaznaczyć, że nie upieramy się i nie
stoimy na stanowisku zakładającym, że tylko i wy-
łącznie projekty ustaw koalicji rządzącej są absolut-
nie słuszne. Zdarza się, że jeżeli w merytorycznej
debacie zostaniemy przez was przekonani…
(Poseł Izabela Kloc: O nie, to się nie zdarza.)
…do pewnych rozwiązań, to jesteśmy je w stanie
poprzeć.
(Poseł Izabela Kloc: To się nie zdarzy.)
Jako przykład podam wczorajszą ustawę o zasta-
wie rejestrowym i rejestrze zastawów.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Mało ważne.)
Panie pośle, mało ważne? Ustawa ta w…
(Głos z sali: Czasami tak być musi.)
…toku prac podkomisji została uzgodniona jedno-
myślnie. Rzadko się to zdarza, ale się zdarza.
(Poseł Izabela Kloc: To się zdarza w każdej sytu-
acji.)
Jednak w tym przypadku mamy do czynienia
z kompromisem obopólnym. Ani jedno głosowanie
w toku prac podkomisji…
(Poseł Izabela Kloc: Bo przyjmujecie...)
…ani jedno głosowanie…
(Poseł Izabela Kloc: Bo przyjmujecie i składacie
jako rządowe. Taka jest prawda.)
Pani poseł...
(Poseł Izabela Kloc: Tak to jest. Niech pan nie
zaprzecza.)
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze,
jak już na wstępie mówiłem, jest absolutnie koniecz-
ny. Niesie on rozwiązania dotyczące samego mecha-
nizmu funkcjonowania prokuratur. Chciałbym dzi-
siaj z tej mównicy wygłosić apel, abyśmy zarówno
z prawej, jak i z lewej strony nie oceniali generalnie
prokuratorów i ich pracy, szczególnie na szczeblach
prokuratur rejonowych, okręgowych i apelacyjnych.
Dzisiaj stwierdzanie i porównywanie, czy lepsi byli
prokuratorzy za czasów SLD, czy za czasów Prawa
i Sprawiedliwości, czy za czasów pana ministra Ćwią-
kalskiego wydaje się być nie na miejscu, dlatego że
proponujemy wprowadzenie pewnych mechanizmów,
a jak państwo wiecie, dobrze funkcjonujący mecha-
nizm sam oczyści się z nieprawidłowości.
(Poseł Izabela Kloc: A jak nie?)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł, czy pani jest zapisana do głosu?
Chętnie panią dopiszę do listy, ponieważ macie
jeszcze dużo czasu i byłoby to bardzo ciekawe wystą-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
198 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
pienie. Już z tych czterech sformułowań dałoby się
zbudować dobre przemówienie.
(Poseł Izabela Kloc: Taka grzeczna jestem.)
Pani jest grzeczna, ale…
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Niech pan mar-
szałek dołoży trochę czasu.)
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Robert Węgrzyn:
Projekt ustawy ma niewątpliwy wpływ na trudne
i kontrowersyjne postępowania dotyczące najcięż-
szych przestępstw, ale także postępowania, które
w naturalny sposób zostaną uwolnione w wyniku tej
ustawy od nacisków politycznych, które były widocz-
ne szczególnie podczas rządów Prawa i Sprawiedli-
wości.
(Poseł Beata Kempa: Przykład, panie pośle.)
Już podaję.
(Poseł Beata Kempa: Ale niech pan uważa, to
musi być udokumentowane.) (Wesołość na sali)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Przepraszam bardzo, czy…
(Poseł Beata Kempa: Prosimy o konkrety.)
Poseł Robert Węgrzyn:
Pani minister, jak pani oceni zastawianie sideł na
waszego wicepremiera?
(Poseł Beata Mazurek: Jakich sideł?)
Na wicepremiera Leppera. Jak pani to wytłuma-
czy? Proszę, spierajmy się na argumenty. Minister
sprawiedliwości...
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Jakiego naszego?)
Przecież był w waszym rządzie. Pan premier Ja-
rosław Kaczyński powołał go na swojego wicepremie-
ra, po czym z ministrem Ziobro skutecznie przygoto-
wali krok po kroku…
(Poseł Beata Kempa: Niech pan uważa!)
...Krok po kroku...
(Poseł Marek Suski: To CBA robiło tę akcję, a nie
Ziobro.)
Panie pośle, panie pośle...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Panie pośle, niech pan nie uważa, tylko mówi, co
uważa za stosowne.
(Głos z sali: Niech pan nie podżega, panie mar-
szałku. Niech pan nie pomaga.)
Proszę bardzo.
Poseł Robert Węgrzyn:
Choć nie jest to przedmiotem dzisiejszej debaty,
mógłbym w tym przypadku przytoczyć poszczególne
sprawy...
(Poseł Beata Kempa: Jak nie.)
...ograniczę się jednak do wymienienia jeszcze
jednego przykładu.
Pani minister, jak ocenia pani sprawę ojca pana
prokuratora, pana ministra sprawiedliwości?
(Poseł Beata Kempa: Ale pytania są do pana
Ćwiąkalskiego, nie do mnie.)
Nie, nie, nie. Pani minister, pani prosiła o przy-
kłady, więc ja te przykłady teraz przytaczam.
(Poseł Beata Kempa: Ja już 7 miesięcy nie rządzę.)
Wicepremier Lepper i ojciec pana Zbigniewa
Ziobry.
(Poseł Beata Kempa: Proszę pana, to, co pan zrobił,
to jest chwyt poniżej pasa. To trzeba udowodnić.)
Przytoczyłem przykłady. Prosiła pani.
(Poseł Beata Kempa: Komisja Etyki Poselskiej się
kłania.)
Przytoczyłem przykłady.
(Poseł Beata Kempa: W jakim kontekście? Komi-
sja etyki się kłania.)
(Poseł Iwona Arent: Jaki poseł, takie słowa.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Proszę państwa, nie ma transmisji, więc nie ma
powodów do tego, żeby się tak angażować. Nie zwra-
całem uwagi podczas wystąpienia, które miało
w części charakter personalnie insynuacyjny i pro-
siłbym, aby również z ław sejmowych nie grozić Ko-
misją Etyki Poselskiej.
Proszę bardzo.
Poseł Robert Węgrzyn:
Fundamenty demokratycznego państwa, na któ-
rych mają spoczywać zasady sprawiedliwości społecz-
nej i które mają być ich odzwierciedleniem, muszą
być fundamentami nienaruszalnymi, a proponowana
przez nas ustawa jest gwarantem ich stabilności.
Prokuratura w żadnym stopniu nie może być podat-
na na wpływy i manipulację zarówno wewnętrzną,
jak i zewnętrzną. Jednym z podstawowych celów pro-
ponowanej ustawy jest rozdzielenie urzędu ministra
sprawiedliwości i prokuratora generalnego. Do tej
pory połączenie tych urzędów skutkowało tym, że
każda wypowiedź prokuratora generalnego mogła
być interpretowana jako wypowiedź polityczna, gdyż
powodowało to konflikt interesów w przypadku tej
samej osoby.
(Głos z sali: Jest projekt, a gdzie Platforma?)
Niezależność polityczna prokuratora generalnego
jest absolutnym priorytetem, gdyż w przeciwnym
przypadku będzie powodowało to przenoszenie się tej
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Robert Węgrzyn
zależności na poszczególne szczeble, tym samym sa-
morządność i niezależność zawsze będzie przedmio-
tem dyskusji i spekulacji.
Pominę część wystąpienia, które również stano-
wiłoby uzasadnienie tego projektu ustawy, natomiast
chciałbym powiedzieć jeszcze dwa słowa na temat
segmentu zmian ustawy o prokuraturze. W tym
przypadku chodzi o wprowadzenie osobnego rozdzia-
łu zawierającego przepisy dotyczące budżetu i gospo-
darki finansowej powszechnych jednostek organiza-
cyjnych. Projektowane w tym zakresie przepisy umoż-
liwiają prawidłowe funkcjonowanie prokuratury
w aspekcie gospodarowania przyznanymi jej środka-
mi finansowymi, przy zachowaniu prerogatyw wład-
czych Rady Ministrów przy tworzeniu projektu usta-
wy budżetowej. Potrzeba wyeliminowania pozapro-
cesowego i politycznego oddziaływania na zadania
i decyzje procesowe prokuratorów zdecydowała o uchy-
leniu art. 59 ustawy o prokuraturze, który przewidywał
system uzyskiwania nagród i wyróżnień.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim dzisiej-
szym klubowym wystąpieniu dotyczącym projektu
ustawy o prokuraturze nietrudno dostrzec założenie,
że proponowane fundamentalne zmiany, które na-
szym zdaniem zdecydowanie usprawnią, uproszczą
działanie prokuratury i doprowadzą do tego, że ten
ważny segment życia publicznego stanie się bardziej
przejrzysty, czytelny i niebudzący żadnych wątpliwo-
ści, jeśli chodzi o system skutecznych mechanizmów.
Kwestia, nad którą dzisiaj debatujemy, dotyczy funk-
cji ministra sprawiedliwości i prokuratora general-
nego. W tej kwestii nie powinny pojawiać się niepra-
widłowości. Wiemy jednak z doświadczenia, że wszę-
dzie tam, gdzie w grę wchodzi czynnik ludzki, wyeli-
minowanie błędów jest niemożliwe w 100%. Jednak
naszym zadaniem jest opracowanie takich mechani-
zmów, które w przypadku wystąpienia błędu ludzkie-
go zadziałają i sprawią, że przed podjęciem jakiejkol-
wiek decyzji świadomość tych mechanizmów będzie
brała górę. Nie ma dzisiaj alternatywy, nie ma lepszej
opcji, jeżeli chodzi o uzdrowienie tego systemu, niż
rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i pro-
kuratora generalnego, a tym samym odpolitycznienie
całej prokuratury. Proponowana ustawa jest absolut-
nie konieczna i niezbędna, dlatego proszę o przeka-
zanie jej do dalszych prac legislacyjnych. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Maciejewski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę uprzejmie.
199
Poseł Krzysztof Maciejewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym zacząć w nieco lżejszym tonie. Jest mi
niezmiernie miło, że mogę dzisiaj brać udział w tej
dyskusji na temat, który jest bardzo ważny, głównie
ze społecznego punktu widzenia, temat organizacji
pracy prokuratury w Polsce. Z pewnością na dzień
dzisiejszy ten sektor wymiaru sprawiedliwości nie
cieszy się dużym uznaniem Polaków i powyższy fakt
również podkreśla wagę obecnej dyskusji, którą wy-
wołały dwa obecnie omawiane projekty ustaw.
Przygotowując się do dzisiejszego wystąpienia,
chcąc wyrobić sobie pełniejszy pogląd na porusza-
ną kwestię, postanowiłem przeczytać kilka wcze-
śniej opracowanych opinii na temat przedstawionych
w projektach ustaw rozwiązań. Ciekawy jest fakt, że
prawie we wszystkich znanych mi opiniach jako przy-
czynę nieprawidłowego funkcjonowania wymiaru
sprawiedliwości wymieniono jego upolitycznienie. Do-
kładnie taki sam powód przytoczony został w uza-
sadnieniach obydwu omawianych projektów ustaw.
Sądzę, że takie uzasadnienie jest niewystarczającym
argumentem do przeprowadzenia tak ważnych zmian
w polskim systemie wymiaru sprawiedliwości. Prze-
cież w niezbyt odległej historii mogliśmy w Polsce
doświadczyć funkcjonowania różnych systemów. Nie-
stety wcześniejsze testowe wyodrębnienie prokura-
tury i utworzenie z niej osobnego względem Minister-
stwa Sprawiedliwości organu zaowocowało złymi
doświadczeniami. Właśnie wnioski płynące z tych
doświadczeń na mocy ustawy z dnia 29 grudnia 1989 r.
o zmianie konstytucji oraz ustawy z dnia 22 marca
1990 r. o zmianie ustawy o prokuraturze doprowa-
dziły do włączenia prokuratury do resortu wymiaru
sprawiedliwości i przejęcia funkcji prokuratora gene-
ralnego przez ministra sprawiedliwości.
(Poseł Beata Kempa: Właśnie.)
Dobrze jest w tym momencie dodać, że powyższe
rozwiązanie, czyli powiązanie prokuratury z Mini-
sterstwem Sprawiedliwości, występowało już w Pol-
sce w okresie międzywojennym. W znanych mi opi-
niach można wyczytać, że towarzyszący reformom
prokuratury z lat 1989–1990 odwrót od negatywnych
doświadczeń poprzedniego systemu organizacyjnego
prokuratury był – w zakresie głównych rozwiązań
ustrojowych – recepcją rozwiązań okresu międzywo-
jennego, które z reguły brane są poważnie pod uwa-
gę w różnych współczesnych przedsięwzięciach refor-
matorskich.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dyskutujemy dzi-
siaj nad ponownym rozdzieleniem urzędu ministra
sprawiedliwości i urzędu prokuratora generalnego.
Przykry jest fakt, że głównym bodźcem zmian jest
powód polityczny, a nie ogólnospołeczny.
Przecież wiemy, że w poszczególnych krajach eu-
ropejskich są reprezentowane oba podstawowe mo-
dele organizacji prokuratury. Jest to najlepszym do-
wodem na to, że nie występuje jeden idealny model
ustroju prokuratury, gdyż z pewnością stałby się
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
200 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Krzysztof Maciejewski
przedmiotem generalnej recepcji albo w dobie postę-
pującej europeizacji prawa byłby objęty nakazem
wdrożenia w państwach Unii Europejskiej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z doświadczeń
wynikających z osobistych przeżyć, jak i z rozmów
przeprowadzonych w moim biurze poselskim z ludź-
mi pokrzywdzonymi wynika, że istota sprawy nie
tkwi w sposobie organizacji prokuratury, lecz w de-
generacji pewnych wykonawczych mechanizmów, co
jest przecież kwestią niezależną od obowiązującego
modelu. W opracowanych opiniach można przeczy-
tać, że systemy, w których prokuratura nie jest pod-
porządkowana rządowi, również dostarczają wielu
przykładów nieprawidłowości.
Rząd, przedstawiając dzisiaj w druku nr 617 swo-
ją propozycję, uważa ją za najlepsze lekarstwo ma-
jące na celu uzdrowienie prokuratury. Tymczasem
wszyscy wiemy, że żaden zapis ustawowy nie zagwa-
rantuje całkowitej niezależności i apolityczności
prokuratora. Każdy z nas, w tym również prokura-
tor, ma swoje poglądy i będzie je miał później. Moim
zdaniem od samej prokuratury zależy, czy ta insty-
tucja potrafi się bronić przed naciskami i czy chce
się bronić. To prokuratura musi najpierw pokazać,
że potrafi walczyć z patologią we własnym środowi-
sku, że daje gwarancje, iż nie nadużyje uprawnień,
w jakie jest wyposażona, i w ten sposób zasłuży so-
bie na szacunek i zaufanie społeczne. Tylko wtedy
można zrobić krok w kierunku proponowanym przez
ministerstwo.
Dzisiaj bardzo ważną społecznie bolączką jest to,
że jeśli jest skarga na działania prokuratora rejono-
wego do prokuratora krajowego, ten, w dobrej wierze
wyjaśnienia sprawy, szybko kieruje ją do prokurato-
ra, którego skarga dotyczy. Nasuwa się pytanie, dla-
czego, i łatwo można sobie odpowiedzieć: żeby sprawę
załatwił. Czy nowy projekt reaguje na ten absurd?
Otóż nie. Praktycznie problem ten pozostaje bez
zmian. Odpolitycznienie również będzie iluzoryczne.
Przecież minister sprawiedliwości, a więc polityk,
będzie budował radę prokuratorów, której skład
w 1/3 to politycy. (Oklaski) Oni właśnie m.in. będą
decydowali, kto zostanie prokuratorem generalnym.
To oni będą opiniowali pracę szefów prokuratury
apelacyjnej, okręgowej czy rejonowej, posiadając
uprawnienia wnioskowania o ich odwołanie. Rozsąd-
nie rzecz ujmując, obsada tych stanowisk będzie więc
zależeć od czynnika politycznego. (Oklaski)
(Poseł Beata Kempa: Tak jest.)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wobec powyższe-
go należy mieć świadomość, że najlepsze rozwiązania
nie uzdrowią polskiego wymiaru sprawiedliwości,
którego bodaj najważniejszą częścią jest prokuratu-
ra, niestety nieposiadająca dobrej opinii w społeczeń-
stwie. Taka pozycja prokuratury nie zwiększa poczu-
cia bezpieczeństwa obywateli, a przecież o to powin-
no nam chodzić przy każdej regulacji prawnej. Śmiem
twierdzić, że najbardziej potrzebne są zmiany w men-
talności prokuratorów, których dewizą powinno być
służenie społeczeństwu i głębokie przekonanie, że
prawo ma służyć dobru – sprawiedliwej odpłacie, ade-
kwatnej do stopnia winy, przestępstwa, ma umożli-
wiać naprawienie wyrządzonych krzywd. Dlatego
bardzo ważny jest przede wszystkim dobór kompe-
tentnych kadr według kryteriów kwalifikacji zawo-
dowych, moralnych, autorytetu posiadanego w śro-
dowisku zawodowym, a nie wśród tzw. swoich ludzi.
Jeśli taki stan rzeczy uda się nam uzyskać, wów-
czas nie trzeba będzie się spieszyć z żadną regulacją
prawną dotyczącą wymiaru sprawiedliwości, a jeśli
już, to każdy projekt będzie miał zdecydowanie głęb-
sze i bardziej merytoryczne uzasadnienie. Dziękuję
za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pani poseł Bożena Szydłowska,
Platforma Obywatelska.
Proszę bardzo.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Bio-
rąc pod uwagę treść obowiązującej ustawy o proku-
raturze, jednoznacznie należy stwierdzić, iż jej no-
welizacja jest konieczna. W niniejszej sprawie nale-
ży z całą stanowczością poprzeć rozwiązanie rządu
w kwestii rozdziału urzędu ministra sprawiedliwo-
ści i urzędu prokuratora generalnego oraz wyelimi-
nowania pozaprocesowych możliwości kierowania
biegiem konkretnych spraw dla doraźnych celów
politycznych.
Jak podkreśla znany uczony, konstytucjonalista,
prof. Piotr Winczorek, prokuratura powinna być od-
dzielona od rządu, bo każdy minister sprawiedliwości
jest nie tylko politykiem, ale także reprezentantem
swojej partii. Podkreślenia wymaga fakt, iż przepisy
konstytucji z 1997 r. nie przesądzają, czy urzędy mi-
nistra sprawiedliwości i prokuratora generalnego
muszą być połączone, czy też dopuszczalne jest ich
rozdzielenie.
Z argumentacją przeciwników rozdziału stanowi-
ska ministra sprawiedliwości i stanowiska prokura-
tora generalnego nie sposób się zgodzić. Obecne roz-
wiązanie, tj. połączenie tych funkcji, wywodzi się
jeszcze z okresu PRL, kiedy instytucja prokuratury
wraz z jej najwyższym szefem, prokuratorem gene-
ralnym, stanowiła oddzielny człon organów władzy
państwowej, była wykorzystywana do walki z opozy-
cją. Wskazać należy, że w tamtych czasach prokura-
tura była ściśle podporządkowana nadzorowi partii
rządzącej. W związku z powyższym, co również pod-
kreśla prof. Winczorek, prokuratura w tamtych cza-
sach w żaden sposób nie była organem instytucjonal-
nie i funkcjonalnie niezależnym.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Bożena Szydłowska
Przeciwnicy proponowanego rozdziału argumen-
tują, że rozdział taki sprawi, że rząd nie będzie miał
możliwości skutecznej realizacji jednej z konstytucyj-
nych powinności wynikających z art. 146 ust. 4 pkt 7
konstytucji z 1997 r., jaką jest zapewnienie bezpie-
czeństwa wewnętrznego państwa oraz porządku pu-
blicznego.
Przechodząc do kontrargumentów obalających
tezę przeciwników propozycji, wskazać należy iż
w obecnym stanie prawnym minister sprawiedliwo-
ści, będąc jednocześnie prokuratorem generalnym,
jest politykiem, zwolennikiem partii rządzącej, a tym
samym realizatorem pewnej linii rządzenia. Mogą
w związku z tym w określonych sytuacjach powstać
wątpliwości co do jego bezstronności. Aktualny stan
prawny jest sprzeczny z etosem zawodu prokuratora,
albowiem prokurator w swojej pracy powinien się
kierować zasadą bezstronności i nie wyrażać swoich
preferencji politycznych.
Ostatnie lata pokazały, że połączenie obu stano-
wisk jest szkodliwe dla demokratycznego państwa
prawa. Nie do zaprzeczenia jest fakt, że w ostatnich
latach prokuratura była zabawką w rękach polityków
partii rządzącej, która służyła do osiągnięcia wyłącz-
nie partykularnych celów. Codziennością w zakresie
działalności prokuratury było to, że awanse dosta-
wali prokuratorzy, którzy prowadzili sprawy po linii
partii rządzącej, natomiast w odniesieniu do proku-
ratorów, którzy postępowali zgodnie z etosem proku-
ratora, były niejednokrotnie wszczynane postępowa-
nia dyscyplinarne lub byli oni przenoszeni do mniej-
szych jednostek.
Do kanonu wiedzy prawniczej weszły takie termi-
ny, jak „dyspozycyjny prokurator” czy „czystki
w prokuraturze”. Organizowane z wielkim rozma-
chem konferencje prasowe z udziałem prokuratorów
oraz ministrów sprawiedliwości nie miały służyć pro-
pagowaniu idei demokratycznego państwa prawa czy
też zwiększaniu świadomości prawnej obywateli. Po-
lityka karna była ściśle podporządkowana realizacji
populistycznych celów rządu. Tak można bowiem
ocenić takie fakty, jak ujawnianie informacji na te-
mat prowadzonych postępowań karnych, medialne
zatrzymania osób podejrzanych, czy też aprioryczne
rozstrzyganie o czyjejś winie.
W związku z powyższym konieczne jest rozdzie-
lenie funkcji ministra sprawiedliwości z funkcją pro-
kuratora generalnego. Takie rozwiązania obowiązu-
ją w innych państwach, w Niemczech, Wielkiej Bry-
tanii, Irlandii, Belgii, Bułgarii czy na Litwie.
Głównym celem rządowego projektu jest zapew-
nienie niezależności prokuratora w aspekcie jego
działalności procesowej jako gwarancji prawidłowego
funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.
Jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyro-
ku z 6 marca 2007 r., sygn. akt SK 54/06 (OTK-A
z 2007 r., Nr 3, poz. 23), mimo że prokuratura nie jest
organem władzy sądowniczej, to wchodzi w skład
201
organów ochrony prawnej. W postępowaniu przygo-
towawczym w procesie karnym prokuratorzy pełnią
rolę quasi-jurysdykcyjną i w związku z tym korzystać
muszą z atrybutu niezależności. Wymagania doty-
czące niezależności i bezstronności prokuratora za-
lecane są również przez Unię Europejską.
Projekt rządowy zawiera następujące rozwiąza-
nia prawne, które popieram, aczkolwiek co do niektó-
rych mam kilka drobnych uwag. W pierwszej kolej-
ności należy wskazać, że proponowany przepis art. 8
ust. 2 ustawy o prokuraturze w przeciwieństwie do
obowiązującego obecnie art. 8 ust. 2, który nakłada
na prokuratora obowiązek wykonywania wytycz-
nych, poleceń czy zarządzeń prokuratora, przewidu-
je, że polecenie prokuratora przełożonego wydane
prokuratorowi podległemu nie może dotyczyć czyn-
ności procesowej. W efekcie wszystkie decyzje w jed-
nostkowych sprawach prokurator prowadzący lub
nadzorujący postępowanie będzie podejmował samo-
dzielnie.
Projektowane brzmienie art. 8a ust. 1 ustawy
przewiduje, że do zmiany lub uchylenia decyzji pro-
kuratora podległego jest uprawniony tylko prokura-
tor bezpośrednio przełożony. Obecnie takie upraw-
nienie ma prokurator przełożony. W nowym kształcie
przepisów art. 8 i art. 8a prokurator bezpośrednio
przełożony nie będzie mógł wydawać prokuratorowi
podległemu polecenia wydania lub zaniechania wy-
dania określonego postanowienia albo zarządzenia
w postępowaniu przygotowawczym, w tym polecenia
zakończenia tego postępowania w określony sposób.
Będzie mógł natomiast zmienić lub uchylić decyzję
podległego w tym zakresie. Zmianę lub uchylenie
decyzji prokurator bezpośrednio przełożony musi
wyrazić na piśmie, co ma na celu udokumentowanie
procesu decyzyjnego w postępowaniu prowadzonym
na podstawie ustawy. W razie zmiany lub uchylenia
decyzji prokurator bezpośrednio przełożony może
wydać prokuratorowi podległemu polecenie przygo-
towania projektu nowej decyzji według swoich wy-
tycznych. Tak przygotowany projekt decyzji po pod-
pisaniu przez prokuratora bezpośrednio przełożone-
go staje się jednak decyzją tegoż prokuratora. Pole-
cenie przygotowania projektu decyzji, wydane pro-
kuratorowi podległemu, nie jest poleceniem dotyczą-
cym treści czynności procesowej, bo czynność ta
staje się czynnością prokuratora faktycznie zarzą-
dzającego jej wykonanie lub zaniechanie.
Projekt ten różni się od projektu posłów LiD-u,
który pozostawia w dotychczasowym brzmieniu prze-
pis art. 8 ust. 5, a co za tym idzie, daje możliwość
wydawania poleceń przez prokuratorów przełożo-
nych. Natomiast kwestia zaproponowana przez klub
LiD dotycząca przejmowania przez prokuratorów
przełożonych spraw prowadzonych przez prokurato-
rów podległych i wykonywania ich czynności nie róż-
ni się pod względem merytorycznym od projektu
rządowego.
Istotną zmianą w funkcjonowaniu prokuratury
w założeniu nowej ustawy jest kadencyjność. Zgodnie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
202 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Bożena Szydłowska
z proponowanymi przepisami w art. 10a ust. 6–9 ka-
dencja prokuratora generalnego, liczona od daty ślu-
bowania, trwałaby 6 lat. Prokurator mógłby być
wybrany tylko na jedną kadencję. Po upływie kaden-
cji miałby możliwość przejścia w stan spoczynku nie-
zależnie od wieku. Przepis ten ma na celu uniknięcie
sytuacji, w której po zakończeniu kadencji prokura-
tor generalny będzie prokuratorem podwładnym
prokuratorów, w stosunku do których był najwyż-
szym przełożonym.
Powoływanie prokuratora generalnego odbywa-
łoby się na mocy art. 10a ust. 1–5 przez prezydenta
Rzeczypospolitej spośród 2 kandydatów wskazanych
przez Krajową Radę Prokuratorów (1 kandydat)
i Krajową Radę Sądownictwa (1 kandydat), a przed-
stawionych prezydentowi Rzeczypospolitej przez mi-
nistra sprawiedliwości.
Na stanowisko prokuratora generalnego, zgod-
nie z zawartym w projekcie rządowym art. 10a
ust. 4, może być powołana osoba będąca: prokura-
torem w stanie czynnym powszechnej lub wojskowej
jednostki organizacyjnej prokuratury, Instytutu
Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu, o co najmniej 10-
-letnim stażu na stanowisku prokuratora; sędzią
Izby Karnej lub Izby Wojskowej Sądu Najwyższego
w stanie czynnym; sędzią sądu powszechnego lub
sędzią sądu wojskowego w stanie czynnym, również
z co najmniej 10-letnim stażem sędziowskim w spra-
wach karnych.
Natomiast na stanowisko prokuratora Prokura-
tury Generalnej, według założeń rządowych, może
być powołana osoba spełniająca warunki do objęcia
stanowiska prokuratora prokuratury powszechnej,
mająca co najmniej 10-letni staż na stanowisku pro-
kuratora lub sędziego, w tym nie mniej niż 6-letni
okres pracy na stanowisku prokuratora Prokuratury
Krajowej, prokuratury apelacyjnej lub okręgowej,
Naczelnej Prokuratury Wojskowej, prokuratora woj-
skowej prokuratury okręgowej lub prokuratora In-
stytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrod-
ni przeciwko Narodowi Polskiemu, sędziego sądu
apelacyjnego lub okręgowego bądź wojskowego sądu
okręgowego albo co najmniej przez okres 12 lat przed
powołaniem wykonująca zawód adwokata, radcy
prawnego lub notariusza. Mówi o tym art. 14a ust. 1
projektu rządowego.
Ponadto projekt rządowy zawiera: możliwość do-
puszczenia na stanowisko prokuratora prokuratury
apelacyjnej adwokata, radcy prawnego lub notariu-
sza, który wykonywał swój zawód przez okres co naj-
mniej 8 lat przed powołaniem (art. 14a ust. 2 projek-
tu rządowego); możliwość dopuszczenia na stanowi-
sko prokuratora prokuratury okręgowej adwokata,
radcy prawnego lub notariusza, który wykonywał
swój zawód przez okres co najmniej 6 lat przed powo-
łaniem (art. 14a ust. 3 projektu rządowego).
Należy podkreślić, że projekt ustawy przewiduje
również istotną formę sprawowania kontroli nad
działalnością prokuratury, która także kształtuje
pozycję ustrojową prokuratora generalnego w syste-
mie organów państwa. Projekt rządowy zawiera w tej
kwestii następujące rozwiązania: rozliczanie proku-
ratora generalnego z działalności poprzez nałożony
obowiązek składania prezesowi Rady Ministrów co-
rocznych sprawozdań z działalności prokuratury,
a także przedstawienia informacji na określony te-
mat związany ze strzeżeniem praworządności oraz
czuwaniem nad ściganiem przestępstw. Żądanie to
nie może dotyczyć przedstawienia informacji o biegu
postępowania w konkretnej sprawie. Mówi o tym
art. 10e ust. 1–3. W przypadku odrzucenia sprawoz-
dania przez premiera, Sejm na wniosek szefa rządu,
po zaopiniowaniu wniosku przez Radę Prokuratorów,
będzie mógł odwołać prokuratora generalnego
uchwałą podjętą większością 3/5 głosów, w obecności
co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Premier
będzie mógł również zwrócić się do Sejmu o odwoła-
nie prokuratora generalnego przed upływem kaden-
cji w sytuacji, gdy prokurator sprzeniewierzy się
złożonemu ślubowaniu, wynika to z art. 10f ust. 1
projektu rządowego; premier będzie miał prawo wy-
stąpić do prezydenta Rzeczypospolitej o odwołanie
prokuratora generalnego, jeśli stanie się on trwale
niezdolny do pełnienia obowiązków.
Jak wcześniej wspomniałam, kadencyjność doty-
czyłaby również funkcji prokuratora apelacyjnego
(6 lat, zgodnie z art. 13 ust. 7), prokuratora okręgo-
wego (również 6 lat, zgodnie z art. 13a ust. 7) i ich
zastępców bez możliwości ich ponownego powołania.
Jedyny wyjątek, jeśli chodzi o kadencyjność, dotyczy
sprawowania funkcji prokuratora rejonowego (4 lata,
zgodnie z art. 13b ust. 7), przy czym jego kadencja
oczywiście może zostać przedłużona przez ponowne
powołanie w trybie przewidzianym w ustawie.
Ponadto podkreślenia wymaga fakt, że odwołanie
szefów prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejo-
nowych oraz ich zastępców może nastąpić tylko
w ściśle określonych wypadkach, a w sytuacjach, gdy
podstawą odwołania ma być nienależyte wypełnianie
przez nich obowiązków służbowych, do ich odwołania
konieczna jest zgoda Krajowej Rady Prokuratorów
wyrażona oczywiście w formie uchwały; jest o tym
mowa w art. 13c ust. 3.
Kolejnym, istotnym elementem reformy prokura-
tury jest likwidacja Prokuratury Krajowej i utworze-
nie na jej miejsce Prokuratury Generalnej. Stanowi-
sko takie prezentuje również LiD. Zamiejscowe biura
do spraw przestępczości zorganizowanej Prokuratu-
ry Krajowej zostaną przekształcone w wydziały do
spraw przestępczości zorganizowanej i korupcji pro-
kuratur apelacyjnych.
W projekcie rządowym, w przeciwieństwie do pro-
jektu LiD-u, postanowiono pozostawić prokuratury
apelacyjne, które mają prowadzić najpoważniejsze
postępowania przygotowawcze dotyczące m.in. prze-
stępczości zorganizowanej i korupcji, ale sądzę, że
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Bożena Szydłowska
sprawa ewentualnego spłaszczenia struktur winna
być przedmiotem debaty.
Zastrzeżenia, według mojej oceny, budzi zawarty
w projekcie rządowym art. 54, zgodnie z którym pro-
kurator nie może być pociągnięty do odpowiedzial-
ności karnej ani tymczasowo aresztowany bez zezwo-
lenia sądu dyscyplinarnego, ani zatrzymany bez
zgody przełożonego dyscyplinarnego. Z uwagi na
fakt, że zawody sędziego i prokuratora są zawodami
zaufania publicznego, kwestie dotyczące immunite-
tów oraz pociągnięcia do odpowiedzialności karnej
powinny być uregulowane w identyczny sposób jak
w ustawie o ustroju sądów powszechnych.
W projekcie przywrócono obowiązujący obecnie
warunek dyskrecjonalnej zgody przełożonego dyscy-
plinarnego bez racjonalnych powodów różnicujący
immunitet sędziowski i prokuratorski oraz stwarza-
jący możliwość instrumentalnego wykorzystywania
jej przeciwko prokuratorom.
W mojej ocenie zastrzeżenia budzi fakt pozosta-
wienia bez zmian art. 77 dotyczącego możliwości
zastosowania wobec prokuratora – w toku postępo-
wania wyjaśniającego prowadzonego przez rzecznika
dyscyplinarnego, przed złożeniem wniosku o wszczę-
cie postępowania dyscyplinarnego – środków tech-
nicznych mających na celu kontrolę nieświadomych
reakcji organizmu.
Zastrzeżenia budzi również pozostawienie w usta-
wie o prokuraturze: instytucji kontroli, z inicjatywy
prokuratora przełożonego, wykorzystywania zwol-
nień lekarskich udzielonych prokuratorom, mówi się
o tym w art. 51b; uzależnienie możliwości dalszego
zajmowania stanowiska przez prokuratora, który
osiągnął wiek uprawniający do przejścia w stan spo-
czynku, od zgody prokuratora generalnego; dokona-
nie, zgodnie z art. 18 ust. 1 i 2 projektu rządowego,
pierwszego powołania prokuratora generalnego przez
prezydenta Rzeczypospolitej, w terminie dwóch mie-
sięcy, spośród dwóch kandydatów wskazanych wy-
łącznie przez Krajową Radę Sądownictwa, nie będzie
– o czym już wcześniej mówiliśmy – Rady Prokura-
torów; ponadto niepokoi mnie trochę zbyt długi czas
oczekiwania na wejście nowelizacji w życie, bo ma to
być dopiero 1 stycznia 2010 r., w związku z czym
może się okazać, że zostaną zaprzepaszczone cele re-
formy prokuratury.
Moje zastrzeżenia budzi projekt LiD-u w kwestii
dotyczącej powoływania prokuratorów na stanowi-
ska prokuratorów Prokuratury Generalnej. Będą oni
powoływani spośród prokuratorów znajdujących się
w dyspozycji prokuratora generalnego (czyli będą to
prokuratorzy Prokuratury Krajowej i prokurator
apelacyjnych), a także spośród prokuratorów proku-
ratur okręgowych. Prokuratorzy byłej Prokuratury
Krajowej i byłych prokuratur apelacyjnych, którzy
nie zostaną powołani na stanowiska prokuratorów
Prokuratury Generalnej, mogą ubiegać się o powoła-
nie na stanowisko prokuratora prokuratury okręgo-
203
wej, zachowując w razie powołania dotychczasowe
uposażenie lub przejść w stan spoczynku, o ile mają
do tego uprawnienia. Pozostali zostaną zwolnieni ze
służby, co oczywiście nie zamknie im drogi do innych
zawodów prawniczych, takich jak zawód adwokata
czy radcy prawnego.
Rozwiązanie to nie jest w pełni trafne z tego
powodu, iż dostęp do zawodu prokuratora i tak jest
w dużym stopniu utrudniony z uwagi na fakt, że
dużo osób przystępujących do egzaminu kończącego
aplikację prokuratorską nie znajduje zatrudnienia
na stanowisku asesora prokuratorskiego. Skoro
zgodnie z projektem ustawy autorstwa posłów LiD
ma nastąpić zwolnienie dotychczasowych prokura-
torów ze służby, należy się zastanowić, jaki sens
miałby wówczas nabór na aplikację prokuratorską
i kształcenie nieposiadających jeszcze doświadcze-
nia śledczego – wymaganego w tym zawodzie – ab-
solwentów prawa.
Podsumowując, należy jednoznacznie stwierdzić,
iż potrzeba rozdziału funkcji ministra sprawiedliwo-
ści i prokuratora generalnego jest konieczna ze
względu na zwiększenie zaufania obywateli do wy-
miaru sprawiedliwości, a tym samym będzie rękoj-
mią bezstronności, jeśli chodzi o funkcjonowanie
organów ścigania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
O zabranie głosu proszę panią poseł Marzenę Do-
rotę Wróbel, Prawo i Sprawiedliwość.
Została minuta i 55 sekund.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Apeluję do Platformy, żeby zmieniła sposób pro-
wadzenia dyskusji i nie stosowała tej onirycznej tech-
niki. Prawie usnęłam, wysłuchując po raz kolejny
całego uzasadnienia waszego projektu. (Poruszenie
na sali)
(Poseł Grzegorz Karpiński: Pan marszałek prowa-
dzi dyskusję a nie Platforma.)
Czytacie go po prostu kolejny raz i apeluję, żeby
trochę ożywić tę dyskusję. Mam mało czasu, więc
postaram się jedynie podsumować to, co zostało po-
wiedziane.
(Głos z sali: Ożywimy, ożywimy.)
Śmiem twierdzić, że obydwa projekty nowelizacji,
które zostały nam przedstawione, jeśli miałyby być
wprowadzone w życie, mogłyby doprowadzić jedynie
do ścisłego upolitycznienia prokuratury, co więcej,
mogłyby doprowadzić do tego, że zmiana tego stanu
rzeczy nie byłaby możliwa przez wiele lat. Prokurator
generalny w dużym stopniu będzie zależał od swoich
podwładnych. Postaram się to uzasadnić już w pyta-
niu, bo zabraknie mi czasu.
Fuzja stanowisk: prokuratora generalnego i mi-
nistra sprawiedliwości, czyli takie rozwiązanie, jakie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
204 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Marzena Dorota Wróbel
mamy obecnie, jest rozwiązaniem bezpiecznym, bo-
wiem istnieje ścisła korelacja pomiędzy sprawowa-
niem władzy w państwie i odpowiedzialnością za
politykę karną tegoż państwa. W przypadku rozdzie-
lenia tych stanowisk prokurator generalny praktycz-
nie nie będzie ponosił odpowiedzialności za swoje
działania. Rząd, minister sprawiedliwości, prezydent
będą w oczach opinii publicznej odpowiadać za decy-
zje podejmowane przez prokuratora generalnego,
który nie został wybrany w wyborach powszechnych.
Przypomnę, że prezydent jest wybierany w wyborach
powszechnych, a rząd i minister sprawiedliwości są
emanacją sił wybieranych w wyborach powszech-
nych. (Dzwonek) Prokurator generalny będzie tak
naprawdę kandydatem prawniczego establishmentu,
bo to zakładają obydwa projekty. Te projekty są dla
państwa po prostu katastrofalne. (Oklaski) Państwo
– Platforma i Lewica – będziecie musieli wytłuma-
czyć to obywatelom, bo obywatel może znieść bardzo
wiele, ale nie zniesie niesprawiedliwości. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Ponownie zabierze głos pan poseł Robert Wę-
grzyn.
Zostały 4 minuty 23 sekundy.
Poseł Robert Węgrzyn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Czasu mam nie-
wiele, więc króciutko, w punktach, w imieniu klubu
Platformy Obywatelskiej chciałbym podsumować
dzisiejsze wystąpienia posłów mojego klubu i zwrócić
się do Prawa i Sprawiedliwości, że chcemy z wami
rozmawiać i spierać się na argumenty.
(Głos z sali: Na argumenty.)
Na argumenty, dokładnie tak. To jest nasza wola,
aby rozmawiać z wami na argumenty. Nie chcemy
krytykować – dzisiaj to dwukrotnie zostało powie-
dziane – prac prokuratorów na jakimkolwiek szcze-
blu, żeby była jasna sprawa. Proponujemy mechani-
zmy, a nie chcemy oceniać ludzi.
(Poseł Beata Kempa: Zrobiliście to.)
Szanowni państwo, wprowadzacie opinię publicz-
ną w błąd. Pan poseł Dera na konferencji prasowej
powiedział, że prokurator...
(Poseł Beata Mazurek: Nie ma posła Dery.)
Ale powiedział to na konferencji prasowej.
(Głos z sali: Ale co?)
Powiedział, że prokurator generalny będzie skła-
dał sprawozdanie przed parlamentem. Otóż proszę
doczytać w uzasadnieniu: sprawozdanie prokurator
generalny przedkłada prezesowi Rady Ministrów.
(Gwar na sali)
(Poseł Grzegorz Karpiński: Jest w ustawie, trzeba
czytać.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł, to nie jest sesja pytań do...
Poseł Robert Węgrzyn:
Szanowni państwo, wasze dzisiejsze wystąpienia
jeszcze bardziej nas zmobilizowały do tego, aby po-
pierać ten projekt ustawy, jesteśmy zdeterminowani.
(Oklaski) Porównanie do Białorusi i ZSRR było kom-
pletnie nie na miejscu. Myślę, że społeczeństwo...
(Poseł Iwona Arent: Rosji.)
Nie, padło porównanie do Stalina. Pani poseł, Ro-
sja uchwaliła pierwszą demokratyczną konstytucję
w 1993 r. To były zupełnie inne czasy.
Co do IV Rzeczypospolitej, ktoś dzisiaj powiedział,
że się zakończyła. Chcę powiedzieć, że się nie zakoń-
czyła, bo w ogóle nie istniała. Nie było IV Rzeczypo-
spolitej. (Oklaski) Pani poseł, II Rzeczpospolita...
(Głos z sali: Ale będzie.)
II Rzeczpospolita nie została oceniona ani tak
nazwana przez marszałka Piłsudskiego, oceniła ją
historia. I historia oceni dzisiejsze czasy. I nie wam
ani nam oceniać, w której Rzeczypospolitej żyjemy.
(Poseł Beata Kempa: Tak, tak.)
Co do komisji śledczych i wystąpień pana posła
Mularczyka, to chciałbym powiedzieć, i mam nadzie-
ję, że pan poseł Mularczyk to obserwuje, że oczywi-
ście, wyraża swoje poglądy, ale posiedzenia komisji
są również zamknięte. Tak że mam nadzieję, że pan
poseł Mularczyk ma tego świadomość, iż niektóre
wystąpienia prokuratorów na posiedzeniach komisji
śledczych, zarówno do spraw Barbary Blidy, jak i na-
cisków, mają charakter tajny. Tak że w ogóle nie ma
o czym rozmawiać jeśli chodzi o ten argument. Myślę,
że polityczne działania waszego rządu, narady pana
premiera Kaczyńskiego, ministra Ziobry i pana Kacz-
marka właśnie w sprawie pani Barbary Blidy były
koronnym przykładem politycznej zależności proku-
ratora generalnego.
(Poseł Marzena Wróbel: Do rzeczy, prosimy.)
(Poseł Beata Kempa: Co to ma do rzeczy?)
(Głos z sali: Bardzo ciekawe.)
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, to były wystąpienia w imieniu
klubów i wystąpienia indywidualne.
Teraz przejdziemy do pytań.
Pytających jest sporo, bo 25 osób.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
Czy jeszcze ktoś chciałby się wypowiedzieć w tej
sprawie?
(Poseł Marzena Wróbel: Podwójne można mieć?)
Podwójnego nie można mieć. Można mieć tylko
pojedyncze.
Zgłoszeń nie widzę.
Listę zamykam.
Wydawałoby się, że sprawa nadaje się na 1-minu-
towe pytania, ale odnoszę wrażenie, że będzie kłopot.
Będzie półtorej minuty z prośbą, żeby zaczynać od
pytania, a później rozwijać temat. Czyli najpierw py-
tamy, później rozwijamy i wtedy na pewno zdążymy,
pytanie zostanie postawione. Bo przecież chodzi
o pytanie, cała reszta ma mniejsze znaczenie.
Pierwszy Zbigniew Matuszczak, Lewica. Półtorej
minuty. Czas start.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam dwa merytoryczne pytania do projektu rządo-
wego. Chciałbym zapytać: Czym państwo uzasadnia-
cie dwutorowy system odwoływania prokuratora
generalnego? Z jednej bowiem strony prokuratora
generalnego powołuje i odwołuje prezydent Rzeczy-
pospolitej, przy czym wskazany w art. 10d katalog
przyczyn odwołania ma charakter zamknięty, z dru-
giej zaś strony prokurator generalny może być, zgod-
nie z art. 10e i 10f, odwołany przez Sejm na wniosek
prezesa Rady Ministrów z powodu nieprzyjęcia spra-
wozdania z rocznej działalności lub sprzeniewierze-
nia się złożonemu ślubowaniu. Rozwiązanie takie,
według mnie, podporządkowuje w istocie prokurato-
ra generalnego prezesowi Rady Ministrów w zakresie
oceny jego działalności merytorycznej i wierności
ślubowaniu. Czy nie byłoby bardziej konsekwentne,
aby prokurator składał sprawozdanie Sejmowi i był
odwoływany przez prezydenta Rzeczypospolitej na
podstawie uchwały Sejmu z powodu nieprzyjęcia
sprawozdania z działalności lub sprzeniewierzenia
się ślubowaniu?
I pytanie drugie. Czy według pana ministra 6-let-
ni staż pracy w charakterze radcy prawnego lub nota-
riusza, co z reguły jest niezwiązane z prawem karnym,
zapewnia istotne kwalifikacje i umiejętności niezbęd-
ne do pełnienia funkcji prokuratora? Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Henryk Milcarz, Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ja również mam dwa pytania.
205
Pytanie pierwsze: Czy można mówić o rozdziele-
niu funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora
generalnego, skoro to minister sprawiedliwości,
zgodnie z przedłożonym projektem rządowym, będzie
wnosił o powołanie i odwołanie prokuratora general-
nego, a także wydawał rozporządzenia w sprawie
tworzenia i znoszenia prokuratur oraz określania ich
właściwości miejscowej? Minister sprawiedliwości
ma też tworzyć i znosić ośrodki zamiejscowe proku-
ratury, ustalać regulaminy wewnętrzne ich funkcjo-
nowania, a tym samym w dalszym ciągu funkcje
władcze wobec prokuratury będą w gestii ministra
sprawiedliwości.
I pytanie drugie: Czy są istotne powody meryto-
ryczne przemawiające za utrzymaniem prokuratur
apelacyjnych, a tym samym 4-stopniowego modelu
prokuratury? Czy system trójstopniowy: rejonowa,
okręgowa, generalna – mówię tu oczywiście o proku-
raturach – nie byłby wystarczający? Dziękuję za uwa-
gę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Jeśli teraz też będzie poniżej półtorej minuty, to
panowie pokażą, jak można...
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie Pośle Wnioskodawco! Projekt nowelizacji usta-
wy o prokuraturze, zawarty w druku nr 131, zakłada
spłaszczenie struktury organizacyjnej prokuratury
i rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i mi-
nistra sprawiedliwości. Obecnie istniejący stan praw-
ny wręcz prowokuje do wykorzystywania prokuratu-
ry do celów politycznych. A kiedy na stanowisko
ministra sprawiedliwości trafia osoba niedojrzała,
którą bardziej od zwalczania przestępczości pasjonu-
je urządzanie kolejnych konferencji, gdzie szeroko
i z zapałem opowiada się o swoich mniemanych suk-
cesach, to prokuratura staje się polityczną spółdziel-
nią poszukiwania haków, w której kierunki śledztw
są wskazywane nie rezultatami czynności proceso-
wych, a dyrektywami centrali partyjnej. Dlatego jak
najbardziej konieczne jest radykalne odcięcie proku-
ratur od wpływów politycznych i zmniejszenie liczby
szczebli nadzorujących na rzecz merytorycznych
w strukturze prokuratury.
W związku z powyższym chciałbym zapytać pana
posła wnioskodawcę: W jaki sposób planuje się w pro-
jekcie ustawy ograniczyć wpływ czynników pozapro-
cesowych i nacisków ze strony przełożonych na treść
decyzji prokuratorów prowadzących postępowania?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
206 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! W rządowym projekcie usta-
wy proponuje się m.in. wprowadzenie nowej struktu-
ry organizacyjnej powszechnych jednostek prokura-
tury przez likwidację Prokuratury Krajowej i utwo-
rzenie Prokuratury Generalnej oraz powołanie Kra-
jowej Rady Prokuratorów w miejsce dotychczasowej
Rady Prokuratorów przy prokuratorze generalnym.
Zgodnie z uzasadnieniem działalność Krajowej Rady
Prokuratorów będzie pozytywnie oddziaływać na
przestrzeganie w prokuraturze przepisów prawa
i standardów etycznych, a jej podstawowym zada-
niem będzie strzeżenie niezależności prokuratorów.
Realizację tego celu zapewnia zarówno określony
zmienionymi przepisami skład Krajowej Rady Pro-
kuratorów, jak i rozszerzony zakres jej kompetencji.
Panie ministrze, z uzasadnienia wynika, że zmia-
ny te mają służyć wymianom kadrowym. Reszta uza-
sadnienia nie ma znaczenia, ponieważ zmiany nazw
na pewno nie spowodują pozytywnego oddziaływania
na przestrzeganie prawa i standardów etycznych.
Czy jest więc sens dokonywać zmian instytucji tylko
w celu umożliwienia zmian kadrowych? Bardzo dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pani poseł Marzena Wróbel, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pytanie: Jak
wnioskodawcy wyobrażają sobie niezależność proku-
ratora generalnego, skoro w dużym stopniu będzie
on zależał od swoich podwładnych, czyli od Krajowej
Rady Prokuratorów? Proszę sięgnąć do tekstu zapro-
ponowanego przez państwa. Art. 10c ust. 1: Proku-
rator generalny nie może być bez uprzedniej zgody
sądu dyscyplinarnego pociągnięty do odpowiedzial-
ności karnej ani pozbawiony wolności. Ust. 3 w tym
samym artykule: Z wnioskiem do sądu dyscyplinar-
nego o zezwolenie na pociągnięcie prokuratora gene-
ralnego do odpowiedzialności karnej albo do odpo-
wiedzialności dyscyplinarnej może wystąpić Krajowa
Rada Prokuratorów lub minister sprawiedliwości.
I art. 23 ust. 1: Skład Krajowej Rady Prokuratorów
– minister sprawiedliwości, prokurator generalny,
1 przedstawiciel prezydenta, 4 posłów, 2 senatorów,
a następnie 1 prokurator wybierany przez Naczelną
Prokuraturę Wojskową, 1 prokurator z IPN, 3 pro-
kuratorów z Prokuratury Generalnej, 11 prokurato-
rów wybranych przez zgromadzenia prokuratorów
w prokuraturach apelacyjnych. (Dzwonek) Prokura-
torzy podwładni prokuratora generalnego to jest
16 osób w tymże składzie plus prokurator generalny,
który, jak się należy domyślać, nie będzie głosował
przeciwko sobie – to jest 17 osób z grona samej pro-
kuratury przeciwko ewentualnie 8 osobom z ze-
wnątrz. A więc ja się pytam: Jakim gwarantem nie-
zależności prokuratury będzie Krajowa Rada Proku-
ratorów, skoro ona będzie się składała przede wszyst-
kim z samych prokuratorów? W jaki sposób ktokol-
wiek z zewnątrz będzie mógł zmienić prokuratora
generalnego czy w stosunku do niego wszcząć postę-
powanie dyscyplinarne? Jest to po prostu niemożli-
we. Odwołanie prokuratora generalnego…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł…
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
… ma według państwa projektu...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł…
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
… nastąpić tak naprawdę większością konstytu-
cyjną.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł, to jest 2,5 minuty. I tak…
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
Odwołanie prokuratora generalnego…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł…
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Marzena Dorota Wróbel:
… to fikcja.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł, to było 2,5 minuty. Jeśli będę miał
okazję prowadzić kolejne spotkanie, na którym pani
będzie przekraczała czas, wyłączę mikrofon. Uprze-
dzałem, prosiłem, pani nie słucha, nie stosuje się do
reguł, które wszystkich obowiązują, bo wszyscy
mamy ten sam czas.
Tadeusz Arkit, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam pytania dotyczące projektu poselskiego.
W art. 8a ust. 1 czytamy: W szczególnie uzasad-
nionych przypadkach prokurator przełożony upraw-
niony jest do zmiany lub uchylenia decyzji prokura-
tora podległego, o czym niezwłocznie informuje pro-
kuratora generalnego. Czy wnioskodawcy nie uwa-
żają, że należałoby enumeratywnie wskazać te przy-
padki, na przykład: bo decyzja została podjęta z ra-
żącym naruszeniem norm prawa lub prokurator ją
wydający niewłaściwie ocenił materiał dowodowy?
Czy nie powinien się pojawić zapis obligujący przeło-
żonego do pisemnego uzasadnienia takiej decyzji, co
pozwalałoby prokuratorowi generalnemu zapoznać
się ze stanowiskami obydwu prokuratorów?
Jeśli chodzi o art. 10a, który dotyczy powołania
prokuratora generalnego, czy wnioskodawcy nie wi-
dzą potrzeby, aby umożliwić środowisku prokurato-
rów wskazanie czy też rekomendowanie kandydata
na ten urząd?
I ostatnie pytanie. W art. 11 dodaje się ust. 3a
w brzmieniu: W stosunku do kandydatów, o których
mowa w ust. 2, mogą zostać przeprowadzone badania
psychologiczne; o skierowaniu na nie decyduje pro-
kurator generalny. No, wydaje się, że albo wszyscy są
kierowani na badania psychologiczne, albo też są
określone kryteria – nie wiem za bardzo, w jaki spo-
sób i jakie – które pozwalają na podjęcie takiej decy-
zji i skierowanie określonego kandydata na takie
badania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pani poseł Krystyna Grabicka, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Czy rząd, a także lewica, zamierzając rozdzielić
207
funkcję ministra sprawiedliwości od funkcji proku-
ratora generalnego, nie przypominają sobie, w jaki
sposób ten model działał już w czasach komunizmu,
gdy rządziła PZPR, do 1990 r., i dlaczego od niego
odstąpiono?
Drugie pytanie. Według projektu rządowego pro-
kuratora generalnego powołuje prezydent na wnio-
sek ministra sprawiedliwości, spośród dwóch kan-
dydatów, których wskazuje – po jednym – Krajowa
Rada Sądownictwa i Krajowa Rada Prokuratorów,
na 6 lat. Czy to rozwiązanie nie upolityczni jeszcze
bardziej funkcji prokuratora generalnego? Moim
zdaniem Platforma dąży do pozostawienia następ-
nej ekipie rządzącej swojego człowieka, który będzie
stał na czele prokuratury i będzie nieusuwalny dla
przyszłej ekipy rządzącej.
Następna kwestia. Dlaczego Platforma za pomo-
cą tej ustawy tworzy nową korporację zawodową,
dając jej bardzo duże kompetencje, łącznie z wpły-
wem na wybór prokuratora generalnego? Czy rząd
nie pomylił pojęcia niezależności prokuratora z nie-
zawisłością?
I już ostatnie pytanie. Czy te projekty nie są
sprzeczne z art. 10 konstytucji, w którym są wymie-
nione w sposób enumeratywny wszystkie rodzaje
władzy i na pewno nie ma tam prokuratury? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Izabela Leszczyna, Platforma
Obywatelska.
Poseł Izabela Leszczyna:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Zacznę od pytania, bo pan marszałek o to pro-
sił. Jeden z zapisów ustawy, panie ministrze, mówi
o tym, że Sejm będzie mógł w szczególnych sytu-
acjach odwołać prokuratora generalnego większością
3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy posłów.
Wcześniejsza wersja mówiła o 2/3. Chciałabym zapy-
tać: Dlaczego rząd uznał, że 3/5 są lepsze od 2/3,
i jakimi argumentami się kierował?
I drugie pytanie, dotyczące także procedury od-
wołania prokuratora generalnego. To może nastąpić
w dwóch przypadkach: gdy premier złoży wniosek,
po pierwsze, jeśli nie zostanie przyjęte sprawozdanie,
po drugie, jeśli premier uzna, że prokurator sprze-
niewierzył się ślubowaniu. Chciałabym zapytać: Czy
te dwie sytuacje, te dwa przypadki wyczerpują kom-
petencje Sejmu w zakresie odwoływania prokuratora
generalnego?
Ponieważ mam jeszcze parę sekund, to chciała-
bym powiedzieć, że o to, iż ta ustawa wniesie normal-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
208 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Izabela Leszczyna
ność do polskiego wymiaru sprawiedliwości, której
brakowało nam w ostatnich dwóch latach, jestem
spokojna. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Jacek Falfus, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jacek Falfus:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W projekcie rządowym przewiduje się, że pre-
zydent Rzeczypospolitej będzie powoływał prokura-
tora generalnego. Pytam zatem: Dlaczego w ustawie
założono, że prokuratora generalnego ma odwoływać
Sejm? W tej konstrukcji brak jest logiki i konsekwen-
cji. Dlaczego za skutecznym odwołaniem prokurato-
ra generalnego musi opowiedzieć się 3/5 posłów?
Przecież wiemy w praktyce, że będzie to oznaczało,
iż prokurator generalny będzie nie do odwołania
przez okres 6 lat. Co jest zatem istotą przedłożonego
projektu rządowego, skoro nie odpowiada on na ża-
den z szeregu istotnych problemów poprawy bezpie-
czeństwa obywateli? Bo odpolitycznienie to niczym
nieuzasadniony i iluzoryczny pretekst. Niestety, wy-
gląda na to, że może być dla państwa nie tylko
w sensie materialnym bardzo kosztowny. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Renata Butryn, Platforma
Obywatelska.
Poseł Renata Butryn:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rzeczywiście – nawiązując do wypowiedzi pana mar-
szałka Zycha – wierzyć, że sama ustawa spowoduje,
iż prokuratura będzie absolutnie wolna, autonomicz-
na, to lekki romantyzm. Przecież to oczywiste, że
ostatecznie decyduje człowiek, decyduje jego wrażli-
wość moralna, kręgosłup moralny. I te słowa dedy-
kuję właśnie posłom z PiS-u. Nie prawo ostatecznie
przesądza o tym, ale postawa człowieka, jego odpor-
ność moralna na różnego typu naciski. I w najciem-
niejszych czasach komunizmu byli porządni proku-
ratorzy. O tym wiemy. Wobec tego należy zrobić
wszystko, żeby umożliwić człowiekowi normalne
funkcjonowanie, stworzyć mu warunki do tego, aby
zgodnie ze standardami państwa demokratycznego,
z własnym sumieniem, według swojej najlepszej wie-
dzy mógł wykonywać swój zawód i żeby czuł się w pełni
odpowiedzialny za swoje decyzje, żeby jako prokurator
stał na straży prawdy i praworządności. I do tego zmie-
rza właśnie ustawa Platformy Obywatelskiej.
Ja mam pytanie: Czy polecenie zmiany lub uchy-
lenia decyzji prokuratora przełożony może wydać ust-
nie prokuratorowi podległemu? W jaki sposób ustawa
zabezpiecza dokumentowanie procesu decyzyjnego
w prowadzonym przez prokuratora postępowaniu
przygotowawczym? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
O zabranie głosu proszę pana posła Piotra To-
mańskiego, Platforma Obywatelska.
Nieobecny.
Pan poseł Cezary Tomczyk, Platforma Obywatel-
ska, proszę bardzo.
Poseł Cezary Tomczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wielokrotnie
w mediach oraz podczas konferencji prasowych
przedstawicieli PiS-u pojawiał się zarzut, że rozdzie-
lenie funkcji ministra sprawiedliwości oraz prokura-
tora generalnego doprowadzi do utraty jakiejkolwiek
kontroli nad prokuratorem generalnym oraz że brak
wpływu władzy wykonawczej na prokuraturę dopro-
wadzi do powstania jakiejś kliki, jakiegoś państwa
w państwie. Niestety, podczas swych dwuletnich rzą-
dów PiS tak naprawdę nie był w stanie przeprowa-
dzić zmian, które sam zapowiadał w programie wy-
borczym, o czym już dzisiaj mówiliśmy, to jest pro-
gramu IV Rzeczypospolitej, który na szczęście nigdy
nie został i nie zostanie zrealizowany. I tu cytuję:
„Zniesiemy prokuratury apelacyjne oraz bardzo po-
ważnie okroimy Prokuraturę Krajową. 1/4 ogółu
prokuratorów rzucimy na pierwszą linię do bezpo-
średniej walki z przestępczością” – tylko chyba taką
specjalną, rozumianą troszeczkę inaczej niż przez
miliony Polaków. Dzisiaj nawet pani poseł Kempa
porównała wasz program wyborczy do metod stali-
nowskich. To rzeczywiście ironia losu.
(Poseł Beata Mazurek: Nie, to mówiła o waszej
propozycji.)
W związku z tym chciałbym zapytać pana mini-
stra, jakie uprawnienia posiadać będzie Rada Mini-
strów oraz minister sprawiedliwości w kwestii kon-
troli prokuratora generalnego. Jakie będą również
elementy kontroli, jeżeli chodzi o Wysoką Izbę? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Jacek Brzezinka, Platfor-
ma Obywatelska.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jacek Brzezinka:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ja mam pytanie do pana ministra, a jest ono związa-
ne z wypowiedziami różnych przeciwników rozdzie-
lenia urzędów ministra sprawiedliwości i prokurato-
ra generalnego, które pojawiały się w mediach,
a które dotyczyły następującej kwestii: Konstytucja
Rzeczypospolitej stanowi, iż jednym z zadań rządu
jest zapewnienie bezpieczeństwa wewnętrznego pań-
stwa oraz porządku publicznego. W tych wypowie-
dziach było podnoszone, że przyjęcie tego systemo-
wego rozwiązania, które zostało zaproponowane
w ustawie, w istotny sposób ograniczy skuteczność
realizacji tej konstytucyjnej powinności rządu.
Mając świadomość, że bezpieczeństwo wewnętrz-
ne i porządek publiczny to są sprawy, które dotykają
wszystkich Polaków, zwracam się do pana ministra
z następującymi pytaniami:
Po pierwsze, takie pytanie ogólne: Czy te obawy
są w ogóle w jakikolwiek sposób uzasadnione?
Po drugie: Czy systemowe rozdzielenie tych urzę-
dów będzie miało wpływ na realizację przez rząd
zadania, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa we-
wnętrznego i porządku publicznego?
I trzecia sprawa: Przecież rząd posiada różne
inne, że tak to określę, środki, które, w mojej ocenie,
są czy będą wystarczające do realizacji tego zadania,
i stąd pytanie: Czy pan minister może to potwier-
dzić? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Jacek Zacharewicz, Platforma
Obywatelska.
Nie ma pana posła.
To może pan poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawie-
dliwość...
Albo Jan Kulas, obecny zawsze.
(Poseł Jan Kulas: Tak jest, panie marszałku.)
Proszę bardzo.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Przygotowując się, panie ministrze, do tej deba-
ty, odbyłem takie solidne, dobre konsultacje we wła-
snej Prokuraturze Rejonowej w Tczewie, materiał
szczegółowy przedłożę, ale tylko zacytuję jedną uwa-
gę: „Generalnie uznano za zasadne dokonanie zmian
w proponowanym kierunku”. Prokuratura Rejonowa
w Tczewie – myślę, że każdy poseł może takich kon-
sultacji dokonać, to będzie z pożytkiem – ma pewne
uwagi szczegółowe, które przekażę panu ministrowi,
do właściwej komisji.
Panie Ministrze! Z uwagi na to, że jedna pani po-
seł, która pełniła ważne stanowisko państwowe, po-
209
zwoliła sobie przyrównać te zmiany nawet do roku
1950, przywołała Stalina – co prawda nie wiedziała,
kto wtedy w Polsce rządził, że to była też ekipa sta-
linowska na czele z Bierutem – dlatego ważne jest
pytanie o konsultacje społeczne w sprawie tego pro-
jektu rządowego. Uważam, że tutaj jest potrzebna
jasna, profesjonalna odpowiedź. Jestem jej pewien,
ale z uwagi na tego typu argumenty, na tego rodzaju
chwyty poniżej pasa, bo inaczej to trudno określić,
takie pytanie jest tutaj zasadne.
Drugie pytanie: Panie ministrze, myślę, że dla
obywateli, dla Polaków bardzo cenne, ważne są roz-
wiązania dotyczące kadencyjności. To są te obywa-
telskie rozwiązania: kadencyjność w Prokuraturze
Generalnej, w prokuraturze apelacyjnej, okręgowej
i oczywiście w prokuraturze rejonowej. Cenne, ważne
rozwiązania ze względu na to, do jakich wzorów naj-
lepszych, doświadczeń się odwołujemy. Może warto
też te argumenty w tej debacie, panie ministrze,
przywołać?
Czy nie można terminu wprowadzenia tej ustawy,
panie ministrze, generalnie przewidzianego na rok
2010, skrócić – czy chodzi o staranne, rzetelne, moż-
liwie dobre przygotowanie się do tej praktyki? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pani poseł Beata Mazurek, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Beata Mazurek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Panie ministrze, ja mam nadzieję, że widział pan
billboard pana premiera „Człowiek z zasadami”. Wi-
dział pan? Jak nie, to może pan premier panu poka-
że. I w związku z tymi zasadami ja chciałabym zapy-
tać o taką rzecz: W rządowej propozycji ustawy,
o której dzisiaj dyskutujemy, mówi się o tym, aby pro-
kurator generalny po skończonej kadencji, czyli po
sześciu latach, bez względu na wiek, mógł przejść
w stan spoczynku, czyli mógł nie pracować. Sześć lat,
za niezłe pieniądze. Może to dotyczyć osoby, która jest
w wieku, powiedzmy, 45 lat. Jak te rozwiązania mają
się do tych zasad w kontekście toczącej się dyskusji
o tym, że rząd zabiera wcześniejsze emerytury cho-
ciażby nauczycielom i pielęgniarkom?
(Poseł Stanisław Chmielewski: Nie zabiera prze-
cież.)
Kolejne pytanie: Dlaczego prokuratora general-
nego ma powoływać prezydent, a odwoływać Sejm
w przypadku odrzucenia sprawozdania prokuratora
generalnego? Dlaczego adwokaci nie mogą wskazać
kandydata na prokuratora generalnego, czym sobie
na to w ocenie rządu zasłużyli? Czy prawdą jest, że
ulegnie – i o ile – zmniejszeniu wynagrodzenie pra-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
210 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Beata Mazurek
cowników Biura do Spraw Przestępczości Zorganizo-
wanej Prokuratury Krajowej, a wzrasta – i o ile – wy-
nagrodzenie urzędników i pracowników Prokuratu-
ry Generalnej? Tak przynajmniej wynika z uzasad-
nienia.
I do posłów Lewicy: Dlaczego ograniczono możli-
wość wyboru pierwszego prokuratora generalnego
spośród sędziów Sądu Najwyższego? Dlaczego proku-
ratorem generalnym nie może zostać prokurator
– przecież to ci ludzie najlepiej znają pracę prokura-
tury i jej specyfikę? Taki projekt sprawia wrażenie,
że Lewica nie do końca ufa prokuratorom. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
(Poseł Grzegorz Karpiński: Dzisiaj minister jest
prokuratorem.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Marek Suski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Suski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja chciałbym zadać w zasadzie jedno podstawowe
pytanie. Zdaje się, że wszyscy tutaj w parlamencie,
kiedy przychodzimy do Sejmu Rzeczypospolitej,
a niektórzy idąc też do rządu, mamy za cel służenie
obywatelom, czyli wszystkie nasze działania powin-
ny być podporządkowane skuteczności służby pań-
stwu. Chciałbym zapytać, czemu ta zmiana ma słu-
żyć, w jaki sposób ona ma pomagać wesprzeć uczci-
wych obywateli w ściganiu przestępczości. W jaki
sposób to rozwiązanie, oddzielające prokuratora ge-
neralnego od instytucji ministra sprawiedliwości
i nadzoru rządu, wpłynie na skuteczność walki
z przestępczością?
Tu te wszystkie uwagi o tym, że to będą krótsze,
dłuższe kadencje, że nastąpią zmiany, że będzie dro-
żej, są nieważne, bo może być drożej, ale najważniej-
sze jest to, żeby wymiar sprawiedliwości był sku-
teczny w ściganiu przestępczości, żeby uczciwi oby-
watele czuli, że państwo stoi po ich stronie. A dla-
czego o to pytam? Otóż na Węgrzech też rozdzielono
funkcję prokuratora generalnego od funkcji mini-
stra sprawiedliwości. Kiedy byliśmy z wizytą u na-
szych węgierskich przyjaciół, pytaliśmy, w jakim
stopniu podniosło to skuteczność walki z przestęp-
czością i okazało się, że tam wydajność pracy pro-
kuratury zmalała, i to w sposób zasadniczy. Czy jest
pan w stanie nam zagwarantować, że po wprowa-
dzeniu tej zmiany uczciwi obywatele poczują, że
państwo polskie poprawiło swoją działalność w ich
interesie? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos zabierze pan poseł Krzysztof Maciejewski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Maciejewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiejsza debata nad projektami ustaw mającymi na
celu rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego
i ministra sprawiedliwości dowodzi, że obecny system
wymiaru sprawiedliwości państwa polskiego nieste-
ty nie spełnia oczekiwań naszego społeczeństwa, ale
nie w wyniku jego złej konstrukcji administracyjnej,
lecz moim zdaniem z zupełnie innych powodów. Wie-
le spraw jest umarzanych w wyniku nierzetelnego
podejścia do zbierania materiału dowodowego, roz-
patrywane sprawy często przeciągane są w czasie,
a skargi na prokuratora prowadzącego prawie zawsze
są oddalane, potwierdzając w ten sposób rację proku-
ratora, a nie skarżącego się. Taki stan rzeczy jest nie
do przyjęcia, gdyż prokurator powinien reprezento-
wać ofiarę i dążyć do rzetelnego wyjaśnienia wszel-
kich zdarzeń.
Ja w swoim wystąpieniu wspomniałem, że skargę
na prokuratora rozpatruje ten, na którego skarga jest
złożona. To jest absurd i jednocześnie konieczność
wyeliminowania go z systemu funkcjonującego dziś
w Polsce prawa. Niestety tym problemem nie zajmu-
je się żaden z prezentowanych dziś projektów, dlate-
go proszę odpowiedzieć: Czy i w jaki sposób spróbuje
pan ten dla mnie niezrozumiały błąd wyeliminować?
Jakimi metodami będzie pan chciał przywrócić za-
ufanie ludzi do prokuratorów, do których obecnie
czują wielką niechęć? W jaki sposób zamierza pan
i czy zamierza wyeliminować dzisiaj występujące zja-
wiska polegające na tym, że jeden prokurator, posia-
dając wystarczające dowody przestępczej działalności
w stosunku do drugiego, nie może postawić go przed
sąd, dając szansę obrony obwinionemu z uwagi na
nieuchylenie mu immunitetu przez sąd dyscyplinar-
ny? Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Henryk Siedlaczek, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Projekt ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze to
propozycja rozdzielenia w konsekwencji funkcji pro-
kuratora generalnego i ministra sprawiedliwości, to
spłaszczenie struktury organizacyjnej prokuratury,
to regulacja mająca na celu uniemożliwienie przeka-
zywania mediom informacji z postępowania przygo-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Henryk Siedlaczek
towawczego, i w końcu, jak mi się wydaje, wzmocnie-
nie niezależności prokuratora prowadzącego postę-
powanie przygotowawcze.
Jestem przekonany, iż przyjęcie tych kierunków
zmian podyktowane jest doświadczeniem ostatnich
dwóch lat, z którego wynika jasno, że łączenie funk-
cji ministra sprawiedliwości i prokuratora general-
nego prowadzi do upolitycznienia prokuratury. Nasza
demokracja jeszcze nie okrzepła, zresztą to widać,
jaka jest atmosfera sporu. W związku z tym moje
pytanie formułuję zgodnie ze starą zasadą nieotwie-
rania otwartych drzwi.
Panie ministrze, w państwach Europy obowiązu-
je zasada rozdzielności funkcji ministra sprawiedli-
wości i prokuratora generalnego. W związku z tym
proszę o potwierdzenie: tak lub nie, czy rozwiązania
zawarte w projekcie Platformy Obywatelskiej nawią-
zują do sprawdzonych już rozwiązań europejskich?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Franciszek Jerzy Stefa-
niuk, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Franciszek Jerzy Stefaniuk:
Panie Marszałku! Pan zalecał, żeby najpierw za-
dać pytanie, a potem uzasadniać, zatem zadaję pyta-
nie: Jak lepiej? Rządowy projekt mówi, że sprawoz-
danie prokurator generalny składa prezesowi Rady
Ministrów, poselski projekt natomiast mówi, że przed
Sejmem, a kiedyś sprawozdania były przedstawiane
na konferencjach prasowych. Wobec tego jak lepiej?
Były zarzuty o polityczności prokuratora general-
nego w myśl projektów ustaw. Chciałbym zapytać:
Czy minister sprawiedliwości i prokurator generalny
w jednej osobie, który był jeszcze w dodatku posłem,
startował z listy partyjnej, jest osobą apolityczną?
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Polityczną.)
Jest osobą polityczną. A mówi się, że teraz dopie-
ro będzie upolitycznienie. Nawet minister Ćwiąkal-
ski jest obecnie osobą w mniejszym stopniu politycz-
ną, ponieważ nie opowiadał się po żadnej stronie
sceny politycznej przed wyborami.
I jeszcze jedno gwoli zaspokojenia mojej dociekli-
wości, ponieważ całe życie starałem się kierować
sprawiedliwością, a słyszałem dzisiaj w dyskusji, że
ten projekt ustawy jest to zamach na prawo i spra-
wiedliwość. Przeraziłem się.
Panie ministrze, w którym miejscu jest ten zapis
o zamachu na prawo i sprawiedliwość? (Oklaski) Bo
jeżeli jest taki zapis, to ja będę przeciw tej ustawie, po-
mimo że jestem koalicjantem. Ponieważ – jeszcze raz
to mówię – chcę się kierować sprawiedliwością, a tu
jeszcze w dodatku na prawo jest zamach. (Oklaski)
211
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Witold Namyślak, Platforma
Obywatelska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W poselskim projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o prokuraturze na stanowisko prokuratora pro-
kuratury okręgowej może być powołany ten, kto
spełnia warunki do objęcia stanowiska prokuratora
prokuratury powszechnej, ma co najmniej 8-letni
staż na stanowisku prokuratora lub sędziego, w tym
nie mniej niż 4-letni okres pracy na stanowisku pro-
kuratura rejonowego. Czy przepis ten jest właściwie
skonstruowany? Pomija się przypadek prokuratora
delegowanego do wykonywania obowiązków służbo-
wych w prokuraturze okręgowej przed upływem
4-letniego zatrudnienia w prokuraturze rejonowej.
Czy 8-letni staż pracy uprawniający do awansu nie
jest zbyt długi? Jeśli dodać do tego okres aplikacji
i asesury, to jest to ponad 14-letni okres pracy w tej
instytucji.
Panie ministrze, czy przewiduje pan możliwość
dopuszczenia do pracy na stanowiskach prokurato-
rów osoby, które wykonywały inny zawód prawniczy,
na przykład adwokata lub radcy prawnego? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Co z tej debaty będzie miał zwykły obywatel? To
podstawowe pytanie, które pragnę skierować do pana
ministra. Byłem tutaj uczestnikiem dosyć ciekawego
sporu, można by było rzec, establishmentu prawni-
czego, gdzie pięknie się spierano. Natomiast w tym
wszystkim pominięto rzecz najistotniejszą, kontynu-
ując to na początku zadane pytanie: Co zwykłemu
obywatelowi to przyniesie, że minister sprawiedliwo-
ści przestanie być prokuratorem generalnym? Czy to
spowoduje, że dostęp zwykłego obywatela do proku-
ratora generalnego będzie lepszy niż do tej pory?
A ludzie mają sporu interesów. Najlepszy dostęp
obecnie – i oby taki był, jestem przekonany, że prze-
cież koalicja rządząca wszystko zrobi, gdyż dysponu-
je większością, ale pytanie nadal jest zasadne – do tej
pory najlepszy dostęp do prokuratora generalnego
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
212 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Krzysztof Lipiec
był poprzez parlamentarzystę, wtedy prokurator ge-
neralny działał. Czy tego typu wsparcie dla zwykłych
obywateli poprzez parlamentarzystów… Jeśli propo-
nujecie powołać kolejną niezawisłą, niezależną insty-
tucję w wymiarze sprawiedliwości, to jestem przeko-
nany, że pan marszałek Stefaniuk będzie chyba mu-
siał złamać dyscyplinę partyjną podczas tych głoso-
wań, bo pewnie nie wierzy w to, co tutaj dzisiaj zo-
stało powiedziane. Zero dobrych spraw dla zwykłego
obywatela. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pytam: Skoro zakłada się kompleksową, generalną,
reorganizację prokuratury, to jaki jest sens pozosta-
wiania prokuratur apelacyjnych, szczególnie w sytu-
acji, gdy w zamyśle rządu jest omal całkowite unie-
zależnienie prokuratora prowadzącego lub nadzoru-
jącego postępowanie karne? Co w przypadku odrzu-
cenia sprawozdania przez prezesa Rady Ministrów?
Mam na myśli przepis, o którym mowa w propono-
wanym art. 10e ust. 5. I pytanie trzecie: Jakich kon-
kretnych kwestii dotyczyły uwagi przekazane przez
dyrektora Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości oraz
czy podnoszona była kwestia naruszenia koncepcji
aplikacji sądowo-prokuratorskiej? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Jacek Zacharewicz, który
się pojawił.
Poseł Jacek Zacharewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja mam jedno krótkie pytanie: Jak będzie się kształ-
tował status ekonomiczny prokuratorów po rozdzie-
leniu funkcji prokuratora generalnego i ministra
sprawiedliwości? Czy wpłynie to w jakiś istotny spo-
sób na ich sytuację ekonomiczną, czy dalej będą trak-
towani tak, jak obecnie, tzn. jak sędziowie? Czy po
tym jak gdyby wydzieleniu Prokuratury Generalnej
i usamodzielnieniu będą traktowani podobnie jak
sędziowie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
I nie tylko lista została wyczerpana...
(Poseł Wiesław Woda: Zastąpimy pana marszał-
ka.) (Wesołość na sali)
Nie, ze mną jest wszystko w porządku.
(Poseł Jan Kulas: To jesteśmy spokojniejsi.)
Proszę o zabranie głosu ministra sprawiedli-
wości.
(Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski:
Najpierw podsekretarz stanu pan Zbigniew Wrona,
później ja.)
Proszę bardzo, głos zabierze podsekretarz sta-
nu w Ministerstwie Sprawiedliwości pan Zbigniew
Wrona.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Ilość pytań jest rzeczywiście spora,
postaram się odpowiedzieć w kolejności, w jakiej były
zadawane.
Niektóre z pytań dotyczyły tych samych kwestii,
parę, poczynając od pana posła Matuszczaka, doty-
czyło kwestii dwutorowości w systemie odwoływania
prokuratora generalnego. Pytano, dlaczego to ma być
tak, że w pewnych przypadkach decyduje Sejm na
wniosek prezesa Rady Ministrów, a w innych prezy-
dent. Otóż odpowiedź jest jasna i logiczna. W tych
dwóch przypadkach, kiedy robi to Sejm, jest to zwią-
zane z kompetencjami rządu i prezesa Rady Mini-
strów w zakresie odpowiedzialności za bezpieczeń-
stwo i porządek publiczny. Te dwa przypadki wyni-
kają z negatywnej oceny sposobu, w jaki prokurator
generalny wykonuje swoje podstawowe obowiązki
w zakresie ścigania przestępczości, i jest w pełni uza-
sadnione, żeby to robił prezes Rady Ministrów jako
organ rządowy, który właśnie za te kwestie odpowia-
da. Poddanie tego debacie sejmowej tworzy taką sy-
tuację, że jeżeli opozycja nie zgadzałaby się z taką
oceną – oczywiście ma do tego pełne prawo – to wte-
dy bierze odpowiedzialność za to, że np. pozostaje
nadal prokuratorem generalnym osoba, która źle
wypełnia swoje funkcje. Czyli to jest mechanizm,
który gwarantuje współodpowiedzialność wszystkich
stron sceny politycznej za to, kto pełni tę funkcję.
Premier ocenia, odrzuca sprawozdanie, wnosi wnio-
sek o odwołanie, a jeżeli opozycja chce bronić proku-
ratora, to musi udowodnić, że jest to dobry prokura-
tor generalny. Natomiast pozostałe przypadki są
przypadkami, można powiedzieć, „zero-jedynkowy-
mi” – nie ma tu wątpliwości, czy zachodzą przesłan-
ki odwołania przed upływem kadencji, czy nie. Ska-
zany karnie, skazany dyscyplinarnie, zrzekł się sta-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
nowiska, trwale niezdolny do wypełniania swoich
funkcji – w tych przypadkach nie ma potrzeby uru-
chamiania debaty politycznej w Sejmie i jest w pełni
naturalne, że taki organ, jak prezydent, powinien
zareagować i podjąć stosowną decyzję. Czyli taki to
jest klucz odnośnie do tego rozwiązania, tak można
byłoby to wyjaśnić.
Było też pytanie pana posła Matuszczaka, czy
6-letni staż notariusza i radcy zapewnia kwalifikacje,
czy nie można byłoby również ich włączyć w krąg
kandydatów do objęcia funkcji prokuratora general-
nego. Otóż świadomym zamysłem projektodawców
było ograniczenie kręgu tych kandydatów wyłącznie
do prokuratorów i sędziów, i to nie wszystkich, ale
tych tylko, którzy są czynni. Tutaj się trochę różni-
my, jeśli chodzi o projekt LiD, projekt Lewicy, ponie-
waż zakładamy, że musi to być czynny, czyli oderwa-
ny od bieżącego pełnienia swoich funkcji prokurator
lub sędzia, i to nie każdy sędzia, ale wyłącznie sędzia
karny, mający doświadczenie w sprawach karnych
i dysponujący co najmniej 10-letnim stażem pracy
– chyba że jest to sędzia Sądu Najwyższego, ale wte-
dy siłą rzeczy musi ten staż również posiadać. To ma
być rozwiązanie gwarancyjne, chodzi o to, aby osoby
niedoświadczone, o naturze i duszy polityka, a nie
fachowego prawnika, nie mogły wchodzić w krąg
kandydatów do objęcia funkcji prokuratora general-
nego. Właśnie to jest jedna z tych gwarancji apoli-
tyczności prokuratury.
Pytanie posła Milcarza, czy nie koliduje z rozdzie-
leniem wnioskowanie przez ministra sprawiedliwości
o powołanie prokuratora generalnego i wydawanie
różnego rodzaju aktów przez ministra czy generalnie
organy rządowe – rozporządzeń, aktów wykonaw-
czych – tworzenie prokuratur, zmiana zakresu ich
właściwości miejscowej, znoszenie, czyli chodzi o te
wszystkie uprawnienia władzy wykonawczej. Uwa-
żamy, że nie koliduje, a jednocześnie umożliwia za-
chowanie niezbędnego stopnia kontroli i zależności
prokuratury od władzy wykonawczej, czyli od rządu.
Poza tym to wnioskowanie nie odnosi się do nieogra-
niczonej liczby kandydatów, tylko minister sprawie-
dliwości przedstawia te kandydatury, które zostały
wskazane przez Krajową Radę Sądownictwa lub Kra-
jową Radę Prokuratorów. I sam w tym uczestniczy,
uczestniczy również przedstawiciel prezydenta; mają
pełne prawo zgłaszać kandydatów, opiniować, wypo-
wiadać się, zajmować stanowisko, protestować, jeże-
li im się nie podoba ten kandydat – może to czynić
zarówno premier, jak i prezydent. Natomiast mini-
ster sprawiedliwości do prezydenta zwraca się wła-
śnie z tymi kandydaturami, które w tym trybie zo-
stały wyłonione. Wydawanie aktów wykonawczych
natomiast to jest właśnie tworzenie ram polityki kar-
nej w zakresie, w jakim władza wykonawcza – rząd
– jest do tego uprawniona. Nie przez ingerowanie
w tok czynności w konkretnych sprawach, nie przez
213
ferowanie ocen prawnych, do których są powołani nie
politycy, tylko stosowne organy, a właśnie przez two-
rzenie ram prawnych, a więc wydawanie aktów wy-
konawczych, tworzenie również infrastruktury orga-
nizacyjnej – tworzenie, znoszenie prokuratur, zmianę
zakresu właściwości. Do tego właśnie rząd jest powo-
łany i dlatego te uprawnienia są tutaj dla niego prze-
widziane.
Pytanie pana posła Kopycińskiego, w jaki sposób
ograniczy ten projekt wpływ nacisków. Ano w taki
sposób, że dojdzie do rozdzielenia funkcji polityka
i fachowca, który jest odpowiedzialny za zwalczanie
przestępczości. Właśnie to ograniczy te naciski. Ka-
pitalne były tutaj przykłady podane przez jednego
z posłów Platformy Obywatelskiej, pana Karpiń-
skiego, który wskazywał tematy posiedzeń komisji.
One wskazują jednoznacznie na to, że nie ma tego
uwolnienia od nacisków, ponieważ polityk, jednocze-
śnie najwyższy zwierzchnik prokuratury, bez prze-
rwy jest pytany o konkretne, bardzo szczegółowe
sprawy. Natomiast rozdzielenie umożliwi prowadze-
nie prac bez tych nacisków przez organ fachowy,
jakim jest prokurator podlegający ocenie ministra
sprawiedliwości, podlegający ocenie premiera i pod-
legający ocenie, w określonych przypadkach, Wyso-
kiej Izby, a przede wszystkim podlegający ocenie
mediów, bo przecież żadnej sprawy, która będzie
miała szerszy zasięg społeczny, media oczywiście
nie przepuszczą i prokurator generalny, niezależnie
od tego, jak będzie usytuowany i jaki będzie miał
stopień niezależności, będzie musiał się spowiadać
i tłumaczyć przed mediami.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale będą nieodwo-
ływalni praktycznie, panie ministrze.)
No, nie, już o tym mówiłem, ale zaraz do tego
jeszcze wrócę.
Pan poseł Gosiewski pyta, czy Krajowa Rada Pro-
kuratorów ma służyć zmianom kadrowym w proku-
raturze. Krajowa Rada Prokuratorów w zamyśle
projektodawców ma pełnić analogiczną funkcję, jak
Krajowa Rada Sądownictwa w systemie władzy są-
dowej, jeżeli chodzi o sądy, i ma służyć wyrażaniu
stanowisk i opinii w istotnych dla pełnienia funkcji
i wykonywania zawodu prokuratora kwestiach – nie
ma znaczących uprawnień decyzyjnych, tylko opinio-
dawcze. Najistotniejszym jej uprawnieniem, też
w pewnym sensie decyzyjnym, chociaż niekończącym
procesu, jest wskazywanie tych kandydatów na pro-
kuratora generalnego.
Poza tym kwestia opiniowania. Art. 24 ustawy
o prokuraturze reguluje zakres uprawnień Krajowej
Rady Prokuratorów. Na str. 30 projektu jest 19 punk-
tów i nie zostały tu wskazane znaczące uprawnienia
decyzyjne. A więc to nie Krajowa Rada Prokuratorów
zmienia prokuratorów pełniących funkcje kierowni-
cze, lecz zmienia ich minister, względnie – w przy-
padku prokuratora generalnego – Sejm.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Też jest ważna.)
Pytanie pani poseł Wróbel. Jak ma wyglądać nie-
zależność prokuratury generalnej, skoro w art. 10c
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
214 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
w ust. 4 tego projektu przewiduje się, że Krajowa
Rada Prokuratorów może wnosić o pociągnięcie do
odpowiedzialności dyscyplinarnej. Z wnioskiem do
sądu dyscyplinarnego o zezwolenie na pociągnięcie
prokuratora generalnego do odpowiedzialności kar-
nej albo do odpowiedzialności dyscyplinarnej może
wystąpić Krajowa Rada Prokuratorów lub minister
sprawiedliwości. Chcę zwrócić uwagę przede wszyst-
kim na to, że sprawa dotyczy prokuratora generalne-
go. Trudno, żeby jakiś organ niskiej rangi miał wy-
stępować z tak poważnym wnioskiem. Przede wszyst-
kim jednak ważne jest to, że decyduje o tym sąd
dyscyplinarny, tak jak w odniesieniu do innych pro-
kuratorów.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: To po co opinia
rady prokuratorów? A co ze składem rady prokura-
torów?)
Tak jak w przypadku innych prokuratorów, pro-
kurator generalny nie będzie zależał od krajowej
rady, lecz będzie zależał od sądu dyscyplinarnego.
Jeżeli tego nie zagwarantowalibyśmy, to moglibyście
państwo postawić wówczas zarzut, że prawo takie ma
tylko aspekt polityczny, bo można z jakichś względów
przymykać oczy na pewne delikty dyscyplinarne i nie
występować z wnioskiem. Chodzi właśnie o to, żeby
kontrolę sprawował nie tylko czynnik polityczny, ale
taki czynnik, który będzie strzegł niezależności
i standardów – również standardów etycznych – wy-
konywania zawodu prokuratora, w tym prokuratora
generalnego.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Co ze składem
rady?)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł Wróbel…
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Skład jest dokładnie określony w przepisach…
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Pan minister nie
odpowiada na pytania.)
Nie wiem, czy pani poseł chce się dowiedzieć, dla-
czego są tu posłowie, senatorowie, przedstawiciel
prezydenta, przedstawiciel premiera. Ano dlatego,
żeby wszystkie organy, które są współodpowiedzialne
za funkcjonowanie prokuratury, miały swoich przed-
stawicieli w tym ciele. Podobnie jest kształtowany
skład Krajowej Rady Sądownictwa. Współpraca z nią
układa się bardzo dobrze, nic złego się nie dzieje, mi-
nister sprawiedliwości uczestniczy w tych pracach,
uczestniczą przedstawiciele sędziów. To ciało konsty-
tucyjne i ustawowe jak najbardziej wykonuje zada-
nia, które zostały przed nim postawione. To jest ana-
logiczna regulacja. A ponieważ Krajowa Rada Sądow-
nictwa dobrze się przysłużyła wymiarowi sprawiedli-
wości, sądzimy, że tak samo będzie w przypadku
Krajowej Rady Prokuratorów.
Padło pytanie, czy prokuratorzy mogą przedsta-
wić własnego kandydata. Oczywiście mogą, ale tylko
ci prokuratorzy, którzy są członkami Krajowej Rady
Prokuratorów. To musi być formalny wniosek i musi
on podlegać takiej samej procedurze jak wniosek
przedstawiciela prezydenta czy ministra sprawiedli-
wości, jako członków Krajowej Rady Prokuratorów.
A więc mogą występować z wnioskami tylko poprzez
członków Krajowej Rady Prokuratorów, ale minister
sprawiedliwości i przedstawiciel prezydenta do tego
wniosku się odnoszą i mogą protestować oraz przed-
stawiać odmienne oceny dotyczące poszczególnych
kandydatów.
Pani poseł Grabicka zapytała, jak działał taki
model w czasach komunizmu. Myślę, że w czasach
komunizmu przede wszystkim centrum polityczne,
które było jedno i niepodzielne, decydowało nie tylko
o pracy prokuratury, ale i wielu innych instytucji
państwa. W ogóle porównywanie do tego modelu jest
zupełnie nieadekwatne i nieuzasadnione. Ten mecha-
nizm, o których mówiłem – a więc kontrola przez
ministra sprawiedliwości, prezesa Rady Ministrów,
opiniowanie przez Krajową Radę Prokuratorów pew-
nych decyzji, ale tylko z głosem opiniodawczym, opi-
nie nie są wiążące – świadczy o tym, że nie tworzymy
nowej korporacji, bo Krajowa Rada Prokuratorów nie
ma uprawnień decyzyjnych, lecz ma tylko uprawnie-
nia opiniodawcze, natomiast władza wykonawcza ma
bardzo istotne uprawnienia kontrolne. Wymienię,
jakie, bo kilka pytań dotyczyło tej kwestii. Projekto-
wane rozwiązania o charakterze funkcjonalnym
określają pozycję prokuratora generalnego w syste-
mie organów państwa poprzez wskazanie instytucji
mających na celu zachowanie niezbędnego stopnia
zależności prokuratora generalnego od organów wła-
dzy wykonawczej. I tak, prezydentowi Rzeczypospo-
litej Polskiej przysługuje prawo powołania prokura-
tora generalnego oraz odwołania go w ściśle określo-
nych przypadkach. Mówiłem, jakie to są przypadki,
i uzasadniałem na początku, dlaczego właśnie prezy-
dentowi przysługuje to prawo, a nie komu innemu.
Wśród środków przysługujących prezesowi Rady
Ministrów wymienić należy składanie przez proku-
ratora generalnego rocznego sprawozdania z działal-
ności prokuratury prezesowi Rady Ministrów i prawo
prezesa Rady Ministrów do odrzucenia tego sprawoz-
dania i wystąpienia z wnioskiem do Sejmu o odwoła-
nie prokuratora generalnego ze względu na niewła-
ściwą realizację przez niego zadań w zakresie strze-
żenia praworządności oraz czuwania nad ściganiem
przestępstw. Kolejnym uprawnieniem prezesa Rady
Ministrów jest uprawnienie do wystąpienia do Sejmu
z wnioskiem o odwołanie prokuratora generalnego
w przypadku, gdy prokurator generalny sprzeniewie-
rzył się złożonemu ślubowaniu.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
Jedno z pytań dotyczyło tego, czy te sytuacje róż-
nią się. Oczywiście, że się różnią. Przypadek sprze-
niewierzenia się złożonemu ślubowaniu jest chyba
czymś najbardziej dramatycznym, co mogłoby się
stać. To jest działanie w złej wierze, wbrew temu, co
się ślubowało. Oczywiście nie możemy pominąć ta-
kich przypadków, ale to ma niewiele wspólnego z tym
drugim przypadkiem, że premier ocenia negatywnie
z najróżniejszych przyczyn, takich jak: nieudolność,
zaniechania, błędy, nieumyślne zaniedbania, ale pro-
wadzące do wniosku, że sposób, w jaki prokurator
generalny wypełnia swoją funkcję, nie zasługuje na
ocenę dostateczną. I wtedy ma miejsce ta druga sy-
tuacja. A więc to są dwie różne sytuacje, niemniej
każda z nich wymaga pewnej oceny i dlatego projek-
todawcy planują, aby dokonywał jej Sejm, bo, jak już
powiedziałem, to uruchamia również współodpowie-
dzialność opozycji za sposób, w jaki prokurator gene-
ralny wypełnia swoje funkcje.
Są również inne uprawnienia. Pan minister to
wszystko przedstawił: kontrasygnata prezesa Rady
Ministrów na akcie powołania i odwołania prokura-
tora generalnego, uprawnienie prezesa Rady Mini-
strów do żądania w każdym czasie, czyli niezależnie
od tegorocznego sprawozdania, przedstawienia infor-
macji na temat związany ze strzeżeniem praworząd-
ności oraz czuwaniem nad ściganiem przestępstw.
Wszystko to sprawia, że nie można powiedzieć, tak
jak tu niektórzy z państwa sugerowali czy imputo-
wali, że prezes Rady Ministrów może stwierdzić, że
to go nie interesuje, bo to jest prokurator generalny
czy minister sprawiedliwości, a on mu nie podlega.
Właśnie te przepisy sprawiają, że tak nie będzie. Nie
będzie mógł tak stwierdzić, bo ma instrumenty praw-
ne, aby się interesować, w jaki sposób wypełniana
jest funkcja prokuratury w państwie. Nie będzie miał
natomiast jednego prawa – nie będzie mógł wydawać
poleceń i ingerować z pozycji polityki w tok czynno-
ści, w treść czynności w konkretnych sprawach i nie
będzie mógł ferować ocen prawnych, ponieważ nie
jest prokuratorem, nie prowadzi sprawy i nie może
jej prowadzić bezpośrednio.
Dalszy ciąg pytań pani poseł Grabickiej. Czy te
uregulowania nie są sprzeczne z wyrażoną w art. 10
konstytucji zasadą trójpodziału władzy? Zastanawia-
liśmy się nad tym i mamy na ten temat opinie praw-
ne. Otóż art. 10 mówi o trzech rodzajach władzy:
ustawodawczej, wykonawczej i sądowej. Regulacje,
o których mówiłem, wiążą – zakotwiczają – prokura-
tora generalnego i całą prokuraturę z władzą wyko-
nawczą. Wiążą z władzą wykonawczą, niemniej jed-
nak – i to chcę z całym naciskiem podkreślić, to jest
niekwestionowany pogląd w doktrynie prawa konsty-
tucyjnego – wymienione w art. 10 władze nie wyczer-
pują wszystkich funkcji państwa i wszystkich rodza-
jów władzy, ponieważ można, opierając się na analizie
innych przepisów konstytucyjnych, wyodrębnić or-
215
gany tak zwanej władzy kontrolnej, które nie są wy-
mienione w art. 10. I prokurator, chociażby przez to,
że jest ustanowiony w tym projekcie jako organ
ochrony prawnej, w jakimś stopniu również pełni
funkcję tej władzy, władzy kontrolno-nadzorczej. Ja-
kie są to organy? Rzecznik praw obywatelskich, ge-
neralny inspektor ochrony danych osobowych, rzecz-
nik praw dziecka, Najwyższa Izba Kontroli. Można
by jeszcze kilka takich organów wymienić, np. in-
spekcję pracy, które nie mieszczą się w tym trójpo-
dziale z art. 10. I o ile prokuratura jest zakotwiczona
we władzy wykonawczej, to również wypełnia pewne
funkcje władzy kontrolnej, dlatego uregulowanie to
nie jest sprzeczne z konstytucją.
Poseł Leszczyna pytał, czy…
(Poseł Renata Butryn: Pytała. )
Przepraszam bardzo. Pani poseł Leszczyna pyta-
ła, dlaczego wymagane jest w projekcie te 3/5, a nie
np. 2/3. Jeszcze raz bardzo przepraszam. Otóż dlate-
go, że chcieliśmy zapewnić pewną spójność z przepi-
sami dotyczącymi odrzucania weta. To był powód.
Początkowo nawet przewidywaliśmy 2/3, ale uznali-
śmy, że nie ma sensu wprowadzać jakiejś kolejnej
kwalifikowanej większości, skoro jedna już w przepi-
sach funkcjonuje.
Pan poseł Falfus pytał – już właściwie na to od-
powiedziałem – dlaczego ma go odwoływać Sejm.
Mówiłem o mechanizmie współodpowiedzialności
opozycji, który się wtedy uruchamia, i możliwości
przeprowadzenia publicznej debaty, co nie jest bez
znaczenia dla społecznej kontroli nad tym, w jaki
sposób funkcjonuje prokurator generalny. To da rów-
nież możliwość przeprowadzenia publicznej debaty
nad tym, w jaki sposób prokurator strzeże prawo-
rządności i ściga przestępczość.
Czy przełożony polecenie zmiany – pani poseł Bu-
tryn o tym mówiła – może wydać ustnie? Nie. Wyraź-
ny przepis w projekcie, nie pamiętam w tej chwili
który, przewiduje tutaj wymóg formy pisemnej. Były
postulaty, żeby to dalej regulować, np. tryb, ale uzna-
liśmy, że byłaby to już nadregulacja. Jeżeli jest wy-
móg formy pisemnej, to cóż decyduje o niej? Złożenie
pod oświadczeniem woli własnoręcznego podpisu.
I to załatwia sprawę. Nie przewidujemy więc jakichś
szczególnych form, protokołów, wzorów, formularzy.
To byłaby nadregulacja.
Pan poseł Tomański: Jakie są uprawnienia Rady
Ministrów i Sejmu? Myślę, że już na to pytanie udzie-
liłem odpowiedzi.
Pan poseł Brzezinka miał obawy co do tego, czy
będzie miała wpływ Rada Ministrów na porządek
i bezpieczeństwo publiczne. Już chyba na to pytanie
też odpowiedziałem. Ta myśl się przewijała w kilku
wystąpieniach. Będzie, poprzez cały ten system in-
strumentów prawnych nie zwalniających rządu z in-
teresowania się tym, co się dzieje w prokuraturze,
z interweniowania, z wnioskowania o odwołanie
i z występowania w związku z tym przed mediami,
ale wręcz zobowiązujących go do tego. Również
prokurator czy minister sprawiedliwości i prezes
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
216 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
Rady Ministrów będą mogli być pytani o to, w jaki
sposób funkcjonuje wymiar sprawiedliwości. Nato-
miast nie będą oni wszyscy, przynajmniej jeżeli cho-
dzi o ministra sprawiedliwości, rozstrzygać kon-
kretnych postępowań i podejmować konkretnych
decyzji w sprawach.
Pan poseł Kulas pytał o konsultacje społeczne.
Były one bardzo obszerne, uczestniczyły w nich
wszystkie sądy apelacyjne, wszystkie sądy okręgowe,
Krajowa Rada Sądownictwa, Rada Prokuratorów
przy ministrze sprawiedliwości, Instytut Wymiaru
Sprawiedliwości, Stowarzyszenie Sędziów Iustitia
i wiele, wiele jeszcze innych podmiotów. Zebraliśmy
bardzo bogaty materiał, który jest z natury rzeczy
syntetycznie omówiony w ocenie skutków regulacji
i w uzasadnieniu tego projektu.
Do jakich wzorów się odwołujemy? O tych wzo-
rach pan minister mówił. Są różnorodne modele
funkcjonowania prokuratury. Odwołujemy się oczy-
wiście do tych modeli, które są w zdecydowanej prze-
wadze, gdzie są wyraźne gwarancje jednak niezależ-
ności prokuratora generalnego. Takiego rozwiązania
polegającego na unii personalnej, żeby stuprocento-
wy, pierwszoliniowy polityk był jednocześnie najwyż-
szym prokuratorem, nie ma nigdzie. Owszem, są
mniej lub bardziej ścisłe powiązania z ministrem
sprawiedliwości, ale takiego rozwiązania, takiej unii,
żeby pierwszoliniowy polityk był najwyższym proku-
ratorem, nigdzie nie ma.
Czy nie można skrócić okresu wejścia w życie?
Pewnie i można byłoby, ale chcemy zachować jednak
spokój i przy tworzeniu nowych struktur mieć trochę
czasu na to. Kwestie finansowe są oczywiście też istot-
ne. Przygotowanie tego będzie więc troszkę trwało.
I stąd taki bezpieczny termin zaproponowaliśmy.
Pan poseł Mazurek: Dlaczego odwołuje Sejm?
O tym też już mówiłem. Czy nie obniża się wyna-
grodzeń prokuratorów wydziałów do spraw zwalcza-
nia przestępczości zorganizowanej? Ten system,
w którym najwyższy szczebel prokuratury prowadzi
konkretne śledztwa, prowadzi pracę liniową, jest
bardzo dziwaczny. W administracji jest podział na
jednostki liniowe i jednostki sztabowe. Raczej od-
dziela się te dwie funkcje. To jest dziwna sytuacja,
że komórka sztabowa ma jednocześnie najbardziej
odpowiedzialne zadania liniowe. To jest pomiesza-
nie funkcji, niezgodne z teorią budowy struktur
w administracji, a do tego prowadzące do paradok-
sów procesowych, bo nie ma instancji odwoławczej
od decyzji wydawanych przez prokuratorów Proku-
ratury Krajowej. I dlatego, uwzględniając artykuły,
które się ukazywały w prasie prawniczej wskazują-
ce na tę wadliwość regulacji, uwzględniając postu-
laty samych prokuratorów, również z Biura do
Spraw Przestępczości Zorganizowanej, doprowadzi-
liśmy w projekcie do przesunięcia tych wydziałów
na szczebel prokuratur apelacyjnych.
Jeżeli chodzi o wynagrodzenie, to rzeczywiście
ono się może zmniejszyć nieznacznie przez to, że nie
będzie wypłacany dodatek z tytułu delegowania do
Prokuratury Krajowej. Tak może być, ale mimo to
przeważająca liczba głosów prokuratorów z Biura do
Spraw Przestępczości Zorganizowanej była za taką
zmianą. Chcę jeszcze tylko powiedzieć, że ten obecny
dziwaczny system funkcjonuje dopiero od paździer-
nika, że to nie są jakieś zaszłości historyczne, które
nagle chcemy likwidować, tylko że jest to nowiutki
system wprowadzony w październiku, system, jak
państwu powiedziałem, wadliwy zarówno z proceso-
wego, jak i z administracyjnego punktu widzenia.
W jaki sposób te regulacje mają wpłynąć na sku-
teczność walki z przestępczością? Ano w taki, że
prokurator generalny nie będzie miał obowiązków
polityka i będzie się mógł poświęcić spokojnie walce
z przestępczością. Nie będzie on politykiem, który ma
określone cele polityczne i je realizuje, a przy tym
jednocześnie wypełnia funkcję prokuratora. Dadzą
te regulacje tę sposobność przy zachowaniu kontroli
władzy wykonawczej, i nie tylko, nad działalnością
prokuratora. Jestem przekonany, że każda sprawa
nośna społecznie, głośna będzie przedmiotem debaty
w mediach. I niezależnie od tego, jeszcze raz powta-
rzam, jak będzie usytuowany prokurator generalny,
będzie musiał się wytłumaczyć z tego, co robi, bo
czwarta władza go do tego zmusi. A władza rządu jest
cały czas sprawowana poprzez kontrolę i możliwość
odwołania przed upływem kadencji.
Pan poseł Stefaniuk: Czy minister sprawiedliwo-
ści i prokurator generalny jest osobą polityczną? Sta-
rałem się wykazać, że nie. Nie wiem, czy mi się to
udało. Chciałem pokazać ten kontrapunkt, że nie
będzie prokurator generalny osobą polityczną i nie
ma co do tego obaw. Przynajmniej mamy tutaj pewne
gwarancje, bo system zawsze funkcjonuje w pewnej
rzeczywistości – o tym zresztą mówiono dzisiaj
w debacie – i nie ma tak, że przepis coś automatycznie
czyni od razu z poniedziałku na wtorek. Pan poseł
Filar o tym mówił. Ustawa jednak musi stworzyć
pewną infrastrukturę, pewne gwarancje. A to, jak
one są potem wykorzystywane, oczywiście zależy od
innych pozaprawnych czynników.
Czy można dopuścić adwokatów i radców? Mówi-
łem, że tutaj jest świadome zawężenie tego kręgu do
tych, którzy uczestniczą w sprawowaniu wymiaru
sprawiedliwości jako sędziowie i prokuratorzy, i to
jeszcze czynni.
I ostatnie pytanie: Co z tej debaty będzie miał
zwykły obywatel?
(Poseł Renata Butryn: Jeszcze pytanie, czy to jest
zamach na prawo i sprawiedliwość.)
Czy to jest zamach? Myślę, że to raczej pytanie
retoryczne, więc nie będę na nie odpowiadał.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
Natomiast jeżeli ktoś chciał słuchać, to myślę, że
zarówno państwo w debacie, jak i rząd ze swej strony
przedyskutowali zagadnienia o fundamentalnym
znaczeniu dla bezpieczeństwa, dla zwalczania prze-
stępczości i to jest chyba zysk z tej debaty. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
A pani w jakiej sprawie?
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ja chyba nie zo-
stałam zrozumiana.)
To trudno. Przykro mi, że pani...
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Bo pan minister
niestety nie odpowiedział na moje pytanie.)
Też cierpię, kiedy...
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Może jeszcze raz
je zadam.)
Nie, nie ma już takiej formuły. Postara się pani
odrzucić odrzucenie tego projektu w pierwszym czy-
taniu i w debacie na posiedzeniach komisji damy sobie
radę, uzyskamy odpowiedzi na wszystkie pytania.
(Poseł Marzena Dorota Wróbel: Ale nie dostałam
odpowiedzi, panie marszałku. Nie dostałam.)
Odpowiedzi udzieli jeszcze, po pierwsze, pan mi-
nister Ćwiąkalski, a po drugie, pan prof. Widacki,
więc proszę nie tracić nadziei.
A teraz, proszę bardzo, minister sprawiedliwości
pan Zbigniew Ćwiąkalski.
Minister Sprawiedliwości
Zbigniew Ćwiąkalski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Jedno z pytań
pani posłanki Grabickiej dotyczyło tego, że pozosta-
nie swój człowiek, nieusuwalny przez kolejną ekipę,
chodzi o prokuratora generalnego. Właśnie dokład-
nie o to chodzi, żeby nie było swojego człowieka, żeby
nie było tak, że polityk zajmuje się zwalczaniem prze-
stępczości, a traktuje to jako ważny oręż i instrument
w rękach partii, której jest członkiem. Chodzi o to,
że kadencja Sejmu będzie się różnić z kadencją pro-
kuratora generalnego. Prokurator generalny będzie
fachowcem. Poza tym będzie człowiekiem z doświad-
czeniem. Nie będzie tak, że prokuratorem general-
nym będzie człowiek, który ani jednego dnia nie
przepracował w charakterze prokuratora. Będzie to
bowiem ktoś, kto ma za sobą długoletni staż pracy
jako sędzia bądź jako prokurator, który nie jest zwią-
zany z żadną partią polityczną. Co z tego będzie miał
normalny obywatel? Właśnie to, że będzie miał na
czele fachowca, rzetelnego, sprawnego, który będzie
mógł oddać się całkowicie sprawom związanym ze
zwalczaniem przestępczości.
217
Pani poseł Beata Mazurek pytała o to, dlaczego
prokurator generalny będzie mógł przejść na emery-
turę, i tutaj przeciwstawiała tego prokuratora gene-
ralnego emerytom i rencistom. Muszę powiedzieć, że
jest to dość populistyczne, dlatego że, po pierwsze, nie
na emeryturę, tylko w stan spoczynku, po drugie, cho-
dzi o jedną osobę i chodzi dokładnie o to, żeby ta osoba
nie musiała być zależna od swoich podwładnych, jeże-
li chodzi o jej losy zawodowe. Jest to świadomie zapla-
nowane, w sposób cywilizowany, tak jak się tego typu
sprawy załatwia w innych krajach europejskich.
Pan poseł Maciejewski zwrócił uwagę – bardzo
słusznie zresztą – na kwestie związane ze skargą na
prokuratora, która dociera do tego, którego dotyczy.
Dostrzegłem ten problem. Miałem wiele sygnałów, że
tak się dzieje od wielu lat, dlatego też poprosiłem
prokuratora krajowego, żeby w tej sprawie wystąpił
ze stosownym pismem do prokuratur. Dlatego że za-
łatwianie spraw skargowych... Choć z drugiej strony
powiem państwu, że mnóstwo jest spraw typowo pie-
niaczych, czyli ktoś, kto jest niezadowolony z roz-
strzygnięcia prokuratury, oczywiści od razu pisze
skargę na prokuratora albo żąda jego zmiany. Tak
więc trzeba być tutaj bardzo ostrożnym. Z drugiej
jednak strony rzeczywiście nie może być tak, że skar-
ga, schodząc z góry, powiedzmy, od prokuratora kra-
jowego czy prokuratora generalnego, przechodzi
przez wszystkie szczeble i w końcu ląduje u prokura-
tora bezpośrednio zajmującego się sprawą, którego
skarga dotyczy. Jak powiadam, podjąłem odpowied-
nie działania w tym kierunku, żeby tego typu sytu-
acje wyeliminować.
Było pytanie pana posła z PSL o aplikacje sądo-
wo-prokuratorskie. Muszę państwu powiedzieć w
związku z tym, że Polska ma najwyższy w Europie
współczynnik liczby sędziów na 100 tys. mieszkań-
ców, podobnie jest z prokuratorami; ponad 10 tys.
sędziów, ponad 5,5 tys. prokuratorów, w związku z
tym liczba sędziów i prokuratorów nie będzie rosła,
lecz będzie się zmniejszała. Nie chciałbym w tym mo-
mencie mówić, bo to nie jest przedmiotem tej debaty,
niemniej jednak już od przyszłego roku aplikacja są-
dowo-prokuratorska przez pewien okres będzie
wspólna. Nie będzie też tak, jak jest dzisiaj, że są
aplikacje pozaetatowe prokuratorskie, w związku z
tym dostaje później etat mniej więcej co czwarty.
Trzy czwarte wykształconych przez państwo odcho-
dzi, zajmuje inne stanowiska, a państwo kosztuje to
w okresie trzyletnim ok. 90 mln zł.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Ja prowadziłem ten
projekt.)
Tak, że z całą pewnością... Projekt jest akurat
nasz, dotyczy dostępu do zawodów prawniczych, nie-
długo zresztą trafi do Sejmu. Jest to projekt rządowy.
Natomiast popieram, oczekuję oczywiście współpra-
cy w tym zakresie, z naszej strony będzie ona bardzo
mile widziana. Chodzi o to, żeby zarówno sędziowie,
jak i prokuratorzy byli dobrze wykształceni, ale licz-
ba miejsc na aplikacji sądowo-prokuratorskiej będzie
się zmniejszać, dlatego że nie można kształcić mło-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
218 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
dych ludzi wtedy, kiedy z góry wiadomo, że oni i tak
nie dostaną etatów, bo nie ma takiej potrzeby.
Było pytanie pana posła Zacharewicza o status
ekonomiczny prokuratorów. Czy oni będą traktowa-
ni jak sędziowie? W tym przypadku nic się nie zmie-
ni. Powiem państwu, że dzisiaj rozwiązania, które
są, nie są dobre. Dlaczego? Dlatego że zarówno sę-
dziowie, jak i prokuratorzy zwracają uwagę na to, że
przede wszystkim sędziowie sądów rejonowych oraz
prokuratorzy prokuratur rejonowych powinni więcej
zarabiać. W prokuraturach rejonowych załatwia się
prawie 99% spraw, w sądach rejonowych załatwia się
prawie 85% spraw. W związku z tym ci młodzi ludzie
na najniższych szczeblach są najbardziej obciążeni
pracą, poza tym ta praca jest też najbardziej zróżni-
cowana. Na wokandzie sędziego sądu rejonowego jest
bowiem 8–10 spraw o różnym charakterze, różnie
kwalifikowanych. W przypadku sądu okręgowego czy
sądu apelacyjnego na wokandzie są już pojedyncze
sprawy i zupełnie inny, bardziej może komfortowy
jest charakter pracy. Dzisiaj podwyżka dla sędziego
sądu rejonowego, powiedzmy, o 1000 zł powoduje pod-
wyżkę na odpowiednio wyższym szczeblu dla sędzie-
go o 3,5 tys. zł, a zatem te nożyce de facto się rozwie-
rają, a nie zwierają. Projekt, który przygotowujemy,
dotyczący zmian w zakresie systemu wynagrodzeń,
będzie te proporcje zmniejszał, czyli relatywnie wię-
cej dostaną sędziowie na tych najniższych szczeblach,
ci najmłodsi.
Wcześniej jeszcze w ramach debaty było pytanie
pana posła Mularczyka o to, co to znaczy, że jest to
dopiero początek zmian ustrojowych prokuratury.
Tak jest, dlatego że przecież toczą się prace nad pro-
jektem ustawy dotyczącym instytucji sędziego śled-
czego. Zwróćcie państwo uwagę, że nasz projekt,
rządowy projekt, zresztą także projekt poselski, do-
tyczy zmian w ustawie o prokuraturze, a nie zmian
w ustawie Kodeks postępowania karnego. Natomiast
instytucja sędziego śledczego to jest rewolucja w Ko-
deksie postępowania karnego. O tym, czy ostatecznie
ten projekt – i w jakim zakresie – zostanie skierowa-
ny do Sejmu, decyzja zapadnie dopiero po szerokiej
konsultacji i dyskusji.
Pan minister Wrona mówił już o tym, dlaczego
jest długi okres vacatio legis. Chciałbym tylko dodać,
że pan prezydent – jak państwo posłowie wiedzą – za-
nim jeszcze projekt został w ogóle ogłoszony, już za-
powiedział wobec niego weto. Tym samym, jeżeli
uwzględnimy i tę okoliczność, to cały ten proces le-
gislacyjny może się wydłużyć. W związku z tym chce-
my być realistami. Nie chcemy obiecywać jakichś
zmian w momencie, w którym nie wiadomo – nawet
biorąc pod uwagę tę procedurę legislacyjną – czy te
zmiany dałoby się wprowadzić.
Pani poseł Kempa zabierała głos w sposób bardzo
ekspresyjny i muszę powiedzieć, że niestety nie do
końca rzetelny.
(Poseł Renata Butryn: Jak zawsze.)
Jeżeli bowiem mówiła o bublu prawnym, jeżeli
mówiła o tym, że to Rada Legislacyjna przy prezesie
Rady Ministrów zdyskwalifikowała projekt...
(Poseł Bożena Szydłowska: Populistka.)
...to wszystko jest jak u Tischnera: półprawda,
ćwierćprawda itd. Rzecz jednak w tym, że po pierw-
sze, komisja opiniowała wstępny projekt z 7 lutego,
ale od tego czasu tych projektów było jeszcze co naj-
mniej kilka, a w piśmie z 26 kwietnia do pana prze-
wodniczącego Rady Legislacyjnej wyjaśniamy jako
Ministerstwo Sprawiedliwości, że po konsultacjach
społecznych 90% sugerowanych zmian zostało do
projektu wprowadzonych. Były to zmiany dotyczące
np. – takie były wątpliwości – likwidacji prokuratur
apelacyjnych.
Generalnie Rada Legislacyjna poparła projekt,
jest za tym, żeby rozdzielić te dwa stanowiska. Tego
niestety w wypowiedzi pani poseł Kempy zabrakło.
Tak więc, gdyby wgłębić się w ten projekt, okazałoby
się, że oczywiście nie jest tak, jak pani poseł mówiła.
Ja już nie chcę być złośliwy i przypominać, jaka była
opinia Rady Legislacyjnej o projekcie ustawy PiS o
licencjach prawniczych. W tamtym przypadku może-
my mówić o druzgocącej opinii.
Była również mowa o tym, że prokuratury są w
konstytucji, i chyba też pani poseł Kempa wymienia-
ła wiele krajów, mówiła, że u nas to tak nie może być.
Chciałbym w takim razie powiedzieć, że na 28 bada-
nych przez nas krajów prokuratura jest w konstytu-
cjach 17 krajów, a konstytucje 11 państw nie zawie-
rają przepisów regulujących zasady działalności
prokuratury i nic z tego powodu się nie dzieje, nikt
nie mówi o niekonstytucyjności. Ja już oczywiście
pomijam Wielką Brytanię, gdzie nie ma konstytucji
pisemnej, ale jeżeli wskazać takie kraje jak np. Niem-
cy, Finlandia, Dania, Norwegia, Słowacja, Słowenia,
to w nich prokuratury nie ma w konstytucji, a oczy-
wiście prokuratura funkcjonuje i bynajmniej nic złe-
go się nie dzieje.
Jeszcze patrzę, czy zostały pominięte jakieś pyta-
nia, które sobie...
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Tak.)
Tak? Bardzo proszę przypomnieć, czego dotyczy-
ło pytanie pana posła.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Chodziło o ukaranie
prokuratora, którego oskarża kolega, a sąd dyscypli-
narny zabronił karania kolegów.)
Nie, to nie sąd dyscyplinarny zabronił karania
kolegów, tylko tego typu rozwiązania dotyczące są-
dów dyscyplinarnych są w różnych ustawach i w róż-
nych grupach zawodowych.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Rozumiem.)
Jest także komisja dyscyplinarna dotycząca na-
uczycieli akademickich, jest również w przypadku
prokuratorów, również w przypadku sędziów. Jest to
rozwiązanie ogólnie przyjęte. Nie ma żadnej możli-
wości ingerencji w tym zakresie ani prokuratora ge-
neralnego, ani ministra sprawiedliwości. Poza tym
jest droga instancyjna. To nie jest postępowanie jed-
noinstancyjne, tylko postępowanie dwuinstancyjne.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ćwiąkalski
Ja nie potrafię ustosunkować się tak ogólnie do
tego, że gdzieś nie uchylono immunitetu, mogę co
najwyżej przypomnieć, że kiedyś mój poprzednik po
katastrofie hali na Śląsku, prezentując bodajże brył-
kę lodu na konferencji prasowej, jednocześnie powie-
dział coś negatywnego o sędzim, który w tej sprawie
orzekał, twierdząc, że sędziowie nie są wolni od ro-
zumu. Później rzeczywiście śledziłem w dwóch in-
stancjach drogę, jeżeli chodzi o skierowanie wniosku
o uchylenie immunitetu temu sędziemu, ale immu-
nitetu mu nie uchylono. Oczywiście nie potrafię od-
powiedzieć na pytanie, jakie było uzasadnienie tej
decyzji sądu.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Panie ministrze,
przepraszam, jeśli grupa prokuratorów...)
(Poseł Renata Butryn: Jakich?)
(Poseł Krzysztof Maciejewski: To jest nieistotne.
To nie jest jakiś przypadkowy człowiek, tylko grupa
fachowców. Jeśli ta grupa zdecydowała, że dowody są
wystarczające, żeby postawić przed wymiarem spra-
wiedliwości prokuratora rejonowego, to coś tu nie
gra. Albo ta grupa niewłaściwie pracuje, albo ten,
który jest obwiniony, za dużo ma ludzi, kolegów w
sądzie dyscyplinarnym.)
Szanowni Państwo Posłowie! Otóż ja ze swej stro-
ny oczywiście mogę powiedzieć tylko tyle, że jestem
generalnie przeciwny wszelkim sytuacjom, w których
chroni się kolegów wbrew oczywistym faktom. Je-
stem temu przeciwny, ale nie mam wpływu na orzecz-
nictwo sądu dyscyplinarnego. Ja oczywiście mogę
oddziaływać na rzeczników dyscyplinarnych, bo
rzecznik dyscyplinarny jest organem, który działa z
upoważnienia prokuratora kierującego daną proku-
raturą, ale nie jest tak, że mogę decydować o tym, jak
ma orzec komisja dyscyplinarna w konkretnej sytu-
acji, także w przypadku prokuratorów.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Jeszcze jedno słowo.
Ja wierzę, że sąd postąpił słusznie, ale w takim razie
ci prokuratorzy, którzy badali całą sprawę, powinni
iść na portiernię.)
Trudno mi ustosunkowywać się do tego konkret-
nego przypadku na poziomie abstrakcji. Jeżeli pan
poseł zechce przekazać jakieś bliższe informacje, na
pewno będzie okazja sprawdzenia tego.
(Poseł Krzysztof Maciejewski: Sprawa była znana
na całą Polskę.)
Było pytanie – częściowo odpowiadał już na to
pytanie pan minister Wrona – o ile zmniejszy się wy-
nagrodzenie prokuratorów z biur do spraw zwalcza-
nia przestępczości zorganizowanej. Chciałbym zwró-
cić uwagę jeszcze na jedno: to są prokuratorzy dele-
gowani. Takich prokuratorów, takich sędziów w
ministerstwie czy w Prokuraturze Krajowej jest spo-
ro i jest normalną rzeczą, że po okresie, na który
zostali delegowani, oni wracają do swoich jednostek
macierzystych. W tym przypadku nie ma żadnej in-
nej sytuacji. Nie bardzo wiem, dlaczego prokuratorzy
delegowani do Biura ds. Przestępczości Zorganizo-
219
wanej mieliby być uprzywilejowani w stosunku do
innych prokuratorów czy do innych sędziów.
Chciałbym też podkreślić, że delegacje do Minister-
stwa Sprawiedliwości czy delegacje do biur ds. prze-
stępczości zorganizowanej, które są lepiej płatne czy
w przypadku których osoby są lepiej wynagradzane
niż te pracujące na niższych szczeblach, są dość moc-
no krytykowane przez tych właśnie prokuratorów czy
sędziów, którzy pozostają w terenie. Tak więc nie są
to rozwiązania, które dają uprawnienie do twierdze-
nia, że ma się w tym zakresie jakieś prawa nabyte.
Myślę, że są to odpowiedzi na już chyba wszystkie
pytania, przynajmniej te, które zdołałem sobie zapi-
sać. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Ostatni w tej debacie pan poseł Jan Widacki.
Proszę bardzo.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pan poseł Mular-
czyk sugerował, że rozdział funkcji prokuratora ge-
neralnego i ministra sprawiedliwości jest celem tej
nowelizacji. Otóż nie, to nie jest celem, celem jest coś
zupełnie innego. Celem jest wzmocnienie apolitycz-
ności prokuratury i wzmocnienie niezależności pro-
kuratury od bieżącej polityki.
Nawet gdyby przyjąć punkt widzenia PiS, że w
czasach rządu Prawa i Sprawiedliwości znakomicie
funkcjonował model apolitycznej prokuratury, na
czele której stał polityczny minister sprawiedliwości,
to jeżeli istnieje możliwość dania większej gwarancji
tej niezależności prokuratora, apolityczności, trzeba
tę gwarancję dać, bo a nuż przyjdzie ktoś gorszy od
pana ministra Ziobry.
(Głos z sali: To jest niemożliwe.)
A więc w tym kierunku idzie nasz projekt, a tak-
że projekt rządowy. Poza tym oddali to na przyszłość
podejrzenia, słuszne albo niesłuszne, o upolitycznia-
nie prokuratury.
Pan poseł Mularczyk mówił też, co mnie zdziwiło,
bo rozumiem, że mówił jako członek Komisji Śledczej,
iż nie było żadnych nacisków na prokuraturę. Komisja
dopiero to bada i ja dziwię się, że członek komisji przed
zakończeniem prac komisji już wie, jaki jest efekt prac.
W takiej sytuacji powinien chyba się wyłączyć.
Poza tym kilku posłów powoływało się na przepis
art. 8 obecnie obowiązującej ustawy, który mówi o
możliwości zwrócenia się przez prokuratora do prze-
łożonego o wydanie polecenia na piśmie. Otóż, Wy-
soka Izbo, prawie wszystkich prokuratorów, których
Komisja Śledcza słuchała, pytaliśmy, czy zdarzyło się
w ich praktyce skorzystać z tego uprawnienia albo
czy w ogóle słyszeli o czymś takim. Zapewniam, że
jest to przepis martwy. W obecnej strukturze proku-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
220 Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
ratury prokuratorzy z różnych względów – jest to
problem do badania dla socjologów – nie chcą korzy-
stać z tej możliwości. Widocznie to się nie opłaca.
Pan minister sprawiedliwości, odnosząc się do
naszego projektu, krytykował to, że my proponujemy
podać w ustawie limit liczby prokuratorów Prokura-
tury Generalnej, że liczba, którą myśmy podali, a
myśmy podali 100 prokuratorów, jest niczym nieuza-
sadniona. Zgadzam się, że rzeczywiście trzeba to
jakoś wyliczyć, ale upierałbym się przy tym, że usta-
wa powinna określać limit, ilu prokuratorów może
być zatrudnionych w Prokuraturze Generalnej. Pro-
szę zestawić dane, ilu było prokuratorów w Prokura-
turze Krajowej wtedy, kiedy ona powstawała. Spraw-
dzałem wczoraj. W Prokuraturze Krajowej mamy 59
prokuratorów Prokuratury Krajowej, 71 prokurato-
rów delegowanych do Prokuratury Krajowej i jeszcze
132 prokuratorów Prokuratury Krajowej, którzy są
w terenie. Rozrosło się to ponad wszelkie potrzeby.
Wiemy zresztą, że dotyczy to nie tylko ostatnich
dwóch lat. Prokuratura Krajowa zawsze była zasila-
na nominatami ostatniego dnia urzędowania. Jeżeli
ustawa określi limit, to ta z całą pewnością zła prak-
tyka się skończy.
Pan poseł Szarama bardzo przekonująco mówił
tutaj, jak to w ostatnich latach dobrze się działo, jak
prokuratura dobrze pracowała i jak spadała prze-
stępczość Nie śmiałbym zarzucić panu posłowi Sza-
ramie kłamstwa, bo prawdopodobnie wierzy on w to,
co mówi. Posłowie Prawa i Sprawiedliwości tak czę-
sto o tym mówią, że chyba w to wierzą. Proszę pań-
stwa, są pewne dane statystyczne. Polecam wszyst-
kim, którzy chcieliby wypowiadać się na ten temat,
żeby sobie te dane sprawdzili. Przestępczość w Pol-
sce spada od roku 2003, więc wtedy jeszcze Prawo i
Sprawiedliwość nie rządziło, chyba że przestępcy już
się przestraszyli przyszłych rządów Prawa i Sprawie-
dliwości.
(Poseł Marek Suski: A to możliwe.)
Proszę państwa, to jest wysoce prawdopodobne,
jest to bardzo ciekawa teoria. Proszę państwa, kry-
minologia bada przestępczość od 200 lat. Przestęp-
czość naprawdę w niewielkim stopniu zależy od tego,
co mówi minister sprawiedliwości na konferencji pra-
sowej, w Sejmie. Przestępczość jest determinowana
generalnie przez zupełnie inne czynniki. Od roku
2003 przestępczość w Polsce spada, co nie jest zasłu-
gą ani rządu Millera, ani Belki, tylko generalnie
dwóch rzeczy. Po pierwsze, niżu demograficznego, bo
liczebność roczników młodych mężczyzn maleje. Po
drugie, około 2 mln Polaków w wieku produkcyjnym
wyjechało z Polski. Jeżeli popełniają przestępstwa,
to obciążają statystyki innych krajów. To są główne
czynniki, więc to nie tak, nie stąd to wszystko. Po-
słowie Prawa i Sprawiedliwości, nie bądźcie tacy za-
dowoleni. To nie z waszego powodu spadła przestęp-
czość, bo zaczęła spadać, jak mówię, już w 2003 r.
Pani poseł Kempa i pan poseł Lipiec zapytali chy-
ba retorycznie, więc właściwie nie wiem, czy trzeba
odpowiadać, co zwykły obywatel będzie miał z tej
debaty. Proszę państwa, to jest dobre pytanie. Weźmy
porządek dzisiejszego posiedzenia Sejmu i zadajmy
pytanie, co zwykły obywatel ma ze zmiany ustawy o
ujednoliceniu terminologii informatycznej, co prosty
człowiek ma z ratyfikacji umowy w sprawie drewna
tropikalnego. Przecież to jest czysta demagogia. Moż-
na jednak powiedzieć coś więcej. Właśnie z tej deba-
ty, myślę, zrodzi się dobra ustawa i będzie służyć
obywatelom, bo będą mieli dobre państwo, które bu-
dzi zaufanie i którego organów prosty, uczciwy oby-
watel nie będzie się musiał bać.
(Poseł Bożena Szydłowska: Szczególnie rano.)
(Wesołość na sali)
Pani poseł Arent mówiła, że rząd powinien mieć
możliwość kreowania polityki kryminalnej. Chciał-
bym podziękować, bo to wspiera nasz projekt. Tak
właśnie mówimy. W naszym projekcie tak jest, a w
projekcie rządowym nie ma tego, że to minister spra-
wiedliwości kreuje politykę kryminalną, tak że dzię-
kuję pani poseł za to, że wspiera nasz projekt. Szko-
da, że jej nie ma.
(Głos z sali: Ona nie wiedziała.)
Aha, no tak. Było jeszcze jedno pytanie. Dotyczy-
ło już tylko naszego projektu, bo to my proponujemy
likwidację prokuratur apelacyjnych. Chciałbym za-
pewnić, że ten pomysł nie powstał z inspiracji Józefa
Stalina, nawet nie był inspirowany programem
PiS-u. (Wesołość na sali) Po prostu uważamy, że ta
struktura jest zbyt rozbudowana. Przy tak rozbudo-
wanej strukturze rozmywa się odpowiedzialność, a
poza tym – było to kiedyś napisane w programie
PiS-u, i słusznie – trzeba skierować więcej prokura-
torów do prowadzenia śledztw. W tej chwili w proku-
raturze – można to policzyć – pewnie więcej proku-
ratorów kontroluje innych prokuratorów, niż prowa-
dzi śledztwa. Mówimy więc tak, jak wy mówiliście
dwa lata temu. Trzeba właśnie tak zrobić, trzeba
zmniejszyć, spłaszczyć tę strukturę, skierować więcej
prokuratorów bezpośrednio do prowadzenia śledztw
i wtedy prokuratura będzie sprawniejsza, bardziej
funkcjonalna, a odpowiedzialność nie będzie się roz-
mywać, bo ona się w tej chwili rozmywa. Właściwie
nigdy nie wiadomo, którą decyzję prokurator prowa-
dzący sprawę podjął samodzielnie, bo prawie żadnej
nie podejmuje samodzielnie, tylko się konsultuje. Im
sprawa jest bardziej poważna, tym konsultuje się na
większej liczbie szczebli, przez telefon, a potem odpo-
wiada ten biedak na dole. Każdy zna takie sprawy z
praktyki. Porównywanie, że tak było w PRL, to zno-
wu demagogia. W PRL było trochę inaczej, dlatego
że Prokuratura Generalna, prokurator generalny
podlegali Radzie Państwa. Rady Państwa nie ma,
prezydenta nie ma i takich pomysłów – z tego, co
wiem – nikt nie zgłasza, a mówienie o okresie mię-
dzywojennym to…
(Poseł Marek Suski: Prezydent jeszcze jest.)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o prokuraturze
Poseł Jan Widacki
Generał Jaruzelski, jego miałem na myśli. Wtedy
zabierano Prokuraturę Generalną prezydentowi Ja-
ruzelskiemu, o to chodziło.
Jeszcze jedna rzecz, porównanie do okresu mię-
dzywojennego. Proszę nie udawać, że to, co jest w tej
chwili, stanowi odwzorowanie modelu międzywojen-
nego. Przed wojną prokuratorzy w ogóle działali przy
sądach, przy sądach grodzkich, okręgowych, apela-
cyjnych i przy Sądzie Najwyższym. Jednak w sumie
w Polsce było ich niewiele więcej, niż dzisiaj jest w
prokuraturach apelacyjnych i Prokuraturze Krajo-
wej łącznie. O tym też warto pamiętać.
Chciałbym jeszcze wrócić do tych odniesień histo-
rycznych: czy to Stalin, czy to PiS, kto to inspiruje.
Jeżeli argumentem za utrzymaniem prokuratur ape-
lacyjnych ma być to, że zostały one zniesione w cza-
sach stalinowskich, to trzeba powiedzieć, że argu-
mentem za ich zniesieniem jest to, że prokuratury
apelacyjne, prokuratorzy apelacyjni, tak jak sądy
apelacyjne, pojawili się na ziemiach polskich w pra-
wie zaborczym. Są to więc argumenty demagogiczne
i proponowałbym ich nie używać.
Pan poseł Arkit pytał o trzy rzeczy. Jak to jest z
tym zmienianiem decyzji prokuratora? W naszym
projekcie zakładamy – i z praktyki wiadomo – że cza-
sem prokurator nadrzędny musi, i to pilnie, zmienić
decyzję prokuratora prowadzącego sprawę, bo np.
jest ona głupia.
(Poseł Renata Butryn: Ale niech to robi na piśmie.)
To jest wtórna kwestia. My mówimy, że jeżeli
zmieni decyzję, to o takim fakcie powinien być po-
wiadomiony prokurator generalny. Trzeba to notyfi-
kować, bo czasem trzeba to zrobić szybko. Trudno
sobie wyobrazić, że to będzie jakaś tam koresponden-
cja, ktoś będzie to rozstrzygał. Czasem trzeba rzeczy-
wiście jakąś decyzję szybko skorygować.
(Poseł Bożena Szydłowska: Ale nie przez tele-
fon.)
(Poseł Renata Butryn: Chodzi o odpowiedzial-
ność.)
Właśnie o to chodzi, żeby nie było tak, że się ko-
muś zmienia decyzję, a ten ktoś ją dalej firmuje. My
mówimy, że każdą zmianę decyzji trzeba co najmniej
notyfikować.
Była tutaj poruszona kwestia badań psychologicz-
nych, czy powinny być przeprowadzane. Osobiście uwa-
żam, że powinny być one powszechne. Podobnie jak się
bada kandydatów do służby w Policji, powinno się też
badać kandydatów do służby w prokuraturze. To jest
zawód, który rzeczywiście wymaga pewnych predyspo-
zycji. Powinno się jednak eliminować osoby, które mają
kłopoty z własną osobowością. Jeśli nie dopuszcza się
ich do służby w Policji, w Straży Granicznej, to tym
bardziej do pracy w prokuraturze. Były dyskusje, czy
mają to być badania powszechne. Zgadzam się z tym,
jesteśmy gotowi ustąpić. Powinny być powszechne ba-
dania psychologiczne. Zresztą w innej ustawie propo-
nujemy, żeby kandydaci na najwyższe stanowiska w
służbach specjalnych spełniali wymogi, które są prze-
221
widziane w ustawie o pozwoleniu na broń, tak żeby
osoby z zaburzeniami, względnie mające zaburzoną
osobowość, nie mogły takich stanowisk piastować.
(Poseł Renata Butryn: Zgadzamy się.)
Aha, jeszcze jedno. Był tutaj powtórzony taki za-
rzut – modne słowo „establishment” – że prokurator
będzie emanacją establishmentu prawniczego. Tę
złotą myśl sobie zapisałem. Wywód był taki, że coś
jest z wyboru, a jak nie jest z wyboru, to jest emana-
cją jakiegoś establishmentu. W takim razie wszyscy
sędziowie w Polsce są emanacją establishmentu, nie
wiem, prawniczego. I to łaska boska, że tak jest, że
nie pochodzą z wyborów. Role organów wybieranych
demokratycznie są jednak inne niż rygory, jakie musi
spełniać nominacja sędziego czy prokuratora. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie obu
projektów ustaw w pierwszym czytaniu.
Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy
jutro w bloku głosowań.
Zgłoszony w dyskusji wniosek o skierowanie obu
projektów ustaw do Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach został wycofany.
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Dziękuję państwu za debatę dotyczącą tego
punktu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 19.
i 20. porządku dziennego:
19. Pierwsze czytanie poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (druki nr 125
i 125-A).
20. Pierwsze czytanie rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz
o zmianie niektórych innych ustaw (druk nr 595).
O zabranie głosu proszę pana posła Witolda Gin-
towt-Dziewałtowskiego w celu przedstawienia uza-
sadnienia projektu ustawy zawartego w drukach nr
125 i 125-A.
Proszę bardzo.
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posłów
wnioskodawców, posłów klubu Lewicy i Demokratów
– klubu już nieistniejącego, ale żaden z posłów nie
wycofał swojego poparcia dla projektu ustawy, jak
również dla autopoprawki zgłoszonej nieco później
– przedstawiam projekt ustawy o zmianie ustawy o
służbie cywilnej oraz zmianie niektórych innych
ustaw zawarty w drukach nr 125 i 125-A.
Przedstawiam go z satysfakcją, albowiem jestem
przekonany, że propozycje zawarte w tym krótkim
projekcie zostaną potraktowane z najwyższą uwagą
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
222 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski
i znajdą swe odzwierciedlenie w tekście ustawy, któ-
ra zostanie przez Wysoki Sejm przyjęta, ale też i z
pewnym żalem. Otóż projekt ustawy został złożony
przez posłów, w ich imieniu – przeze mnie, do laski
marszałkowskiej bardzo wcześnie, na początku ka-
dencji. Data druku to 15 listopada. Norma, którą
sobie przyjęliśmy w Wysokiej Izbie, jeżeli chodzi o
pierwsze czytanie, to jest 6 miesięcy. Pan marszałek
naruszył prawo wewnętrzne Sejmu, przekraczając
ten termin. Mówię o tym z przykrością, ale też nie
jest to jedyny przypadek, który dotyczy projektów
ustaw, zwłaszcza tych składanych przez opozycję.
Mam nadzieję, że te przypadki będą coraz rzadsze.
Niemniej przedkładaliśmy ten projekt Wysokiej Izbie,
biorąc pod uwagę pewien rachunek. Na początku ka-
dencji liczyliśmy się z tym, iż obejmując rząd, nowa
koalicja dokona pewnych zmian personalnych, które
moim zdaniem były też konieczne i nieuniknione.
Dlatego chcielibyśmy doprowadzić do tego, żeby
nowe, proponowane przez nas przepisy, które
uwzględniono by w ustawie o służbie cywilnej, w
zmienionej albo uchylonej ustawie o państwowym
zasobie kadrowym, obowiązywały przy wykonywa-
niu decyzji o obsadach personalnych. Generalnie
chodziło nam o powiększenie korpusu służby cywil-
nej o nowe stanowiska, ale również i metody, które
miały zostać zastosowane.
W tym miejscu wypadałoby wrócić do ustawy z
dnia 10 marca 2006 r. o zmianie ustawy o pracowni-
kach samorządowych, ustawy o Najwyższej Izbie Kon-
troli oraz ustawy o służbie cywilnej, która została
uchwalona w poprzedniej kadencji. Ustawa została
uchwalona w nieco skandalicznych, jak pamiętamy,
warunkach. Pamiętają to przynajmniej ci, którzy
wówczas byli posłami lub senatorami. Ustawa ta zo-
stała wkrótce potem, bo już 17 maja 2006 r., zaskar-
żona do Trybunału Konstytucyjnego. Niestety z przy-
krością muszę także powiedzieć, że przez ponad pół-
tora roku Trybunał Konstytucyjny nie miał czasu, aby
zająć się tą ważną ustawą, tym bardziej że przecież
dzień później, po złożeniu wniosku przez klub Sojuszu
Lewicy Demokratycznej podobnej treści skargę złoży-
li również posłowie Klubu Parlamentarnego Platfor-
my Obywatelskiej. W obu wystąpieniach posłowie
wnioskodawcy zwracali uwagę, że naruszono proce-
dury legislacyjne i dobre obyczaje, które w Sejmie do
tej pory obowiązywały, że podjęto prawdopodobnie
działania niezgodne z wyrażoną w art. 2 konstytucji
zasadą demokratycznego państwa prawnego, że naru-
szono zasady legalizmu, a więc obowiązku działania
organów władzy publicznej na podstawie i w granicach
prawa, o czym mówi art. 7 konstytucji, że w konse-
kwencji również podjęto działania niezgodne z art. 83
konstytucji, który mówi, że obowiązkiem każdego,
także, a może nawet przede wszystkim, Wysokiego
Sejmu, jest przestrzeganie prawa Rzeczypospolitej.
Zwrócono także uwagę na szereg tych rozwiązań, któ-
re dewastując ideę służby cywilnej, mogą doprowadzić
do likwidacji zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i
politycznie neutralnego korpusu służby cywilnej.
Zresztą praktyka później wykazała, że w dużym stop-
niu tak zaczęło się dziać.
Mając na uwadze powyższe, posłowie wniosko-
dawcy proponują dzisiaj Wysokiej Izbie przyjęcie na-
stępujących rozwiązań. Po pierwsze, proponują przy-
wrócenie i zachowanie otwartego i konkurencyjnego
dostępu do służby cywilnej, jawnego i równego dla
każdego z zainteresowanych – takiego, który będzie
spełniał warunki i kryteria określone w ustawie.
Jednocześnie mamy nadzieję, że wprowadzenie zmia-
ny eliminującej możliwość pozakonkurencyjnego do-
stępu do służby cywilnej pracowników samorządo-
wych i pracowników Najwyższej Izby Kontroli ogra-
niczy te apetyty, z którymi mieliśmy do czynienia w
poprzedniej kadencji. Nie ma co ukrywać, ten przepis,
wprowadzony wówczas przez koalicję Prawa i Spra-
wiedliwości i pozostałe dwa kluby, miał służyć temu,
żeby do służby cywilnej mogli dostać się ludzie, którzy
wcześniej byli podwładnymi wówczas już prezydenta
Rzeczypospolitej. Należy zaznaczyć, że to rozwiąza-
nie, które proponujemy, jest zgodne z orzeczeniem
Trybunału Konstytucyjnego z 12 grudnia 2002 r.
Po drugie, proponujemy wprowadzenie powszech-
ności odbywania służby przygotowawczej przez oso-
by, które po raz pierwszy podejmują pracę w służbie
cywilnej. Od tej zasady uznajemy jedyne odstępstwo
– zatrudnianie pracowników pochodzących z Krajo-
wej Szkoły Administracji Publicznej bądź też skró-
cenie okresu służby przygotowawczej w stosunku do
tych pracowników, którzy wykazują się szczególną
wiedzą, wysokimi umiejętnościami określonymi wła-
śnie przez program służby przygotowawczej, którą
mają przechodzić.
Po trzecie, proponujemy wprowadzenie do ustawy
o służbie cywilnej przepisów regulujących kompeten-
cje, powoływanie i cele działania Rady Służby Pu-
blicznej – w toku dalszych prac legislacyjnych będzie-
my proponowali, żeby przywrócono starą nazwę tego
organu: Rada Służby Cywilnej, zostało to zresztą
zawarte w projekcie rządowym – jako organu opinio-
dawczo-doradczego prezesa Rady Ministrów, ale tak-
że jako organu, który ma kontrolować, sprawdzać i
nadzorować prawidłowość przebiegu postępowań
kwalifikacyjnych, również uczestnicząc w tych postę-
powaniach, postępowań konkursowych oraz przebie-
gu wszelkiego innego naboru do korpusu służby cy-
wilnej, który będzie prowadzony przez administrację
rządową.
Po czwarte, proponujemy przywrócenie do zbioru
stanowisk właściwych dla służby cywilnej praktycz-
nie wszystkich wyższych stanowisk w administracji
rządowej szczebla centralnego i w terenie. Dotyczyć
to ma dyrektorów generalnych, dyrektorów departa-
mentów, ich zastępców, kierowników, samodzielnych
stanowisk itp. Uważamy bowiem, iż nie można mówić
o istnieniu i działaniu służby cywilnej po wyelimino-
waniu z korpusu służby cywilnej tychże stanowisk.
De facto spowodowało to, że w pewnym momencie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski
załamał się proces niejako automatycznego postępo-
wania w ścieżkach awansowych, zabrano zachętę i
motywację do tego, żeby podnosić kwalifikacje i po-
zostawać w służbie cywilnej. Później, po wprowadze-
niu tych przepisów okazało się, że wielokrotnie mie-
liśmy do czynienia z sytuacją, w której ograniczenie
rangi i znaczenia służby cywilnej, ograniczenie szans
awansowych, ale także i samorealizacji każdego z
urzędników służby cywilnej spowodowały drama-
tyczny spadek ilości kandydatów ubiegających się o
przyjęcie do korpusu służby cywilnej, mianowanie na
urzędników służby cywilnej. Jeszcze parę lat temu
limit przyjęć wynosił 3 tys. urzędników, a liczba chęt-
nych do objęcia tych stanowisk zawsze była większa.
Dzisiaj limit przyjęć wynosi 1 tys. i problemem jest
to, żeby ten tysiąc…
(Poseł Artur Górski: Dwa.)
Mamy mieć dwa. Problemem jest to, żeby ten li-
mit wyczerpać, ponieważ do postępowań kwalifika-
cyjnych zgłasza się duża mniejsza liczba kandydatów.
Druga kwestia, która temu towarzyszy, to masowa
ucieczka urzędników, którzy już się czegoś nauczyli,
posiedli odpowiednią wiedzę, więc mogliby dobrze
służyć państwu i społeczeństwu, ale uciekają poza
struktury administracji rządowej, co w końcu musi
powodować gorszą pracę urzędów administracji rzą-
dowej i to, że perspektywy funkcjonowania tych urzę-
dów wcale nie muszą być lepsze.
Nie jest prawdą, że głównym i jedynym czynni-
kiem ograniczającym chęć pracy w administracji
rządowej, chęć działalności w korpusie służby cywil-
nej są niezbyt atrakcyjne wynagrodzenia. Likwidacja
wyraźnie określonej szansy awansu, szansy kariery,
ale także i apolitycznego, neutralnego wykonywania
swoich obowiązków spowodowały, że stopień zainte-
resowania pracą w korpusie służby cywilnej, trakto-
wanie tego jako zatrudnienia docelowego na kilka,
kilkanaście lat tak naprawdę bardzo zmalały.
W przekonaniu posłów wnioskodawców Polski po
prostu nie stać na to marnotrawstwo, nie stać nas na
to, żeby ci, którzy są najlepszymi urzędnikami służ-
by cywilnej, odchodzili z tej służby zanim tak na-
prawdę będą w stanie dobrze wykonywać te wszyst-
kie zadania, które stawiamy przed administracją
rządową. Dlatego, mając na uwadze to, o czym przed
chwilą mówiłem, proponujemy, żeby przywrócić re-
gulacje stanowiące, że obsada wyższych stanowisk w
służbie cywilnej będzie mogła mieć miejsce wyłącznie
w drodze rozstrzygnięć konkursowych, tutaj jest
sprzeczność z rządowym projektem ustawy, a stają-
cymi do konkursu, poza wyjątkami, które określamy
w projekcie naszego przedłożenia, byliby tylko urzęd-
nicy służby cywilnej. Te wyjątki to byłyby, po pierw-
sze, osoby, które mogłyby zostać urzędnikami służby
cywilnej w przypadku braku rozstrzygnięcia dwóch
kolejnych konkursów, jeżeli mówimy o wyższych sta-
nowiskach kierowniczych, gdzie mamy do czynienia
z dopuszczeniem do trzeciego konkursu osób niebę-
223
dących urzędnikami służby cywilnej, a po drugie,
dopuszczenie do konkursu wymagającego na kon-
kretnym stanowisku osoby o szczególnych i niezbęd-
nych kwalifikacjach, doświadczeniach, umiejętno-
ściach zawodowych, które też nie zawsze muszą być
urzędnikami służby cywilnej.
Proponuje się, aby przygotowania do konkursu,
jego przebieg, zgłoszenia uczestników, wyniki kon-
kursu, decyzje w sprawie naboru były w pełni trans-
parentne, publikowane w odpowiednich biuletynach
informacji publicznej. Proponujemy również, żeby
wszystkie procedury podlegały obserwacji i ocenie
przedstawicieli Rady Służby Cywilnej. Wprowadza-
my także rozwiązania umożliwiające zaskarżanie
rozstrzygnięć konkursowych, a także, w przypadku
stwierdzenia istotnych nieprawidłowości, możliwość
czy konieczność powtórzenia postępowania konkur-
sowego bądź kwalifikacyjnego.
Po piąte, proponujemy uchylenie w całości ustawy
o państwowym zasobie kadrowym. W zamyśle auto-
rów obowiązującej od ponad 2 lat ustawy, miała ona
dawać podstawę do tworzenia z jednej strony pewne-
go rodzaju zasobu rezerwy kadrowej, składającego
się, niestety, z bardzo niejednolitego materiału ludz-
kiego. Pierwszy skład zasobu kadrowego, zresztą na
mocy ustawy podlegający systematycznemu odna-
wianiu, to mianowani urzędnicy służby cywilnej,
osoby kwalifikowane na podstawie postępowań kon-
kursowych, ale także osoby, być może, bez żadnych
kwalifikacji, które w tym czasie zostały zatrudnione
na czasowo wyłączonych ze służby cywilnej wysokich
stanowiskach państwowych oraz od połowy 2007 r.,
bez względu na kwalifikacje, osoby posiadające tytuł
naukowy doktora. Po drugie, utworzenie państwo-
wego zasobu kadrowego miało na celu umożliwienie
obsady wysokich stanowisk państwowych, z pomi-
nięciem jakichkolwiek postępowań konkursowych.
Uważamy to za wadę, której nie da się naprawić.
Tryb obsadzania wysokich stanowisk państwowych
pomijał także jawność i otwartość dostępu do służby
publicznej, w pełni natomiast umożliwiał upolitycz-
nienie i upartyjnienie obsady personalnej najwyż-
szych stanowisk, i to poza kontrolą publiczną.
Przedmiot proponowanej regulacji nie jest objęty
prawem Unii Europejskiej, natomiast w naszym
przekonaniu wejście w życie ustawy nie powinno spo-
wodować dodatkowych obciążeń dla budżetu pań-
stwa, dla budżetu jednostek państwowych, może
natomiast przynieść oszczędności wynikające cho-
ciażby z tego, że budżet państwa nie będzie obciążo-
ny kosztami prowadzenia ewidencji i zarządzania
państwowym zasobem kadrowym, który w naszym
przekonaniu powinien ulec likwidacji.
Wnoszę o przekazanie projektu ustawy do dal-
szych prac legislacyjnych do właściwych komisji sej-
mowych. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
224 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu szefa Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów pana Tomasza Arabskiego
w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy
zawartego w druku nr 595.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Chcę poinformować Wysoką Izbę, że mamy 2,5
godz. opóźnienia, tak więc prosiłbym o dużą koncen-
trację.
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! W
imieniu pana premiera oraz Rady Ministrów mam
zaszczyt, dla mnie podwójny, bo robię to po raz pierw-
szy, po raz pierwszy jestem w tym miejscu, przedsta-
wić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy
o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych innych
ustaw.
Projekt ten jest realizacją uchwały Rady Mini-
strów z dnia 22 stycznia 2008 r. w sprawie dokończe-
nia reformy administracji publicznej, która zakłada
przywrócenie właściwej roli służby cywilnej i wpro-
wadzenie skutecznych mechanizmów zarządzania
kadrami urzędniczymi. Dla pana premiera jako kon-
stytucyjnego zwierzchnika korpusu służby cywilnej
ma to szczególnie istotne i ważne znaczenie.
Wychodząc naprzeciw tym założeniom, sformuło-
wanym w uchwale Rady Ministrów, oraz biorąc pod
uwagę konstytucyjne zasady zawodowego, rzetelne-
go, bezstronnego i politycznie neutralnego wykony-
wania zadań państwa przez korpus służby cywilnej,
przygotowano zmiany zarówno o charakterze syste-
mowym, jak i zmiany mające na celu usprawnienie
jakości zarządzania zasobami ludzkimi w służbie
cywilnej. Świadomie nie przedstawiamy całej nowej
ustawy, aby nie tworzyć precedensu, że każda nowa
kadencja oznacza nową ustawę o służbie cywilnej.
Chcemy doskonalić system, w oparciu o który funk-
cjonuje w Polsce służba cywilna.
Nasz projekt stanowi reakcję na głosy przedsta-
wicieli korpusu służby cywilnej, którzy posiadając
blisko 1,5-roczne doświadczenie w stosowaniu prze-
pisów obecnej ustawy, wskazywali na potrzebę doko-
nania istotnych zmian co do zasad organizacji służby.
Jest to także odpowiedź na głosy wielu znakomitych
ekspertów, projekt ten powstał pod kierownictwem
prof. Kuleszy.
Wysoka Izbo! Mając na uwadze, że władza pań-
stwowa jest władzą służebną, a praca w służbie cy-
wilnej jest traktowana jako służba publiczna, projek-
towane zmiany mają również na celu odbudowę nad-
szarpniętego zaufania obywateli do państwa i jego
organów, przyczyniając się do zadowolenia obywate-
li z usług świadczonych przez administrację. Jest to
również próba odpowiedzi na wyzwania współczesno-
ści, zarówno te o charakterze wewnętrznych, jak i te
o charakterze międzynarodowym. Proponowane
zmiany w systemie służby cywilnej mają przyczynić
się do podniesienia prestiżu tej służby, zwiększenia
zainteresowania podjęciem pracy w służbie cywilnej,
w tym przez ludzi młodych, rozpoczynających karie-
rę zawodową, oraz związania tych ludzi ze służbą
publiczną na dłużej. Służba cywilna to jedno z naj-
istotniejszych narzędzi państwa, służące efektywnej
realizacji zadań, jakie stoją przed państwem. Ich ja-
kość jest ściśle związana z jakością działalności
członków korpusu służby cywilnej.
Panie i Panowie Posłowie! Prezentowany dzisiaj
przeze mnie projekt jest kolejną rządową propozycją
przedkładaną parlamentowi niepodległej Rzeczypo-
spolitej Polskiej. Ze względu na wagę zadania stwo-
rzenia nowoczesnej i sprawnej administracji publicz-
nej, przypomnę, już w pierwszym okresie po 1989 r.
rozpoczęto działania w tym kierunku.
Krótkie przypomnienie. W 1990 r. decyzją rządu
Tadeusza Mazowieckiego została utworzona Krajo-
wa Szkoła Administracji Publicznej. W tym samym
roku rozpoczęto prace nad ustawą, która miała do-
tyczyć pracowników urzędów administracji rządowej.
Jednakże kolejne zmiany rządów oraz różne interesy
poszczególnych partii opóźniły uchwalenie ustawy
regulującej status urzędników rządowych.
Tak naprawdę dopiero w 1996 r. doczekaliśmy się
uchwalenia pierwszej ustawy o służbie cywilnej. W
założeniach ustawa ta miała na celu przede wszyst-
kim rozwiązanie problemu upolitycznienia admini-
stracji rządowej poprzez rozdzielenie sfery politycznej
od sfery stricte administracyjnej. Założenie to udało
się zrealizować, ale tylko połowicznie.
Przyjęta w 1997 r. w drodze referendum konsty-
tucja w art. 153 określiła ramy tworzenia i funkcjo-
nowania korpusu służby cywilnej, który w sposób
zawodowy, rzetelny, bezstronny i politycznie neutral-
ny wykonuje, a w każdym razie zawsze powinien
wykonywać, zadania państwa. Zwierzchnikiem tego
korpusu ustanowiono prezesa Rady Ministrów. Kie-
rując się tymi wytycznymi, rząd, wówczas Jerzego
Buzka, przygotował nową ustawę o służbie cywilnej,
uchwaloną w grudniu 1998 r. Szczególny nacisk po-
łożono w niej na kwestie nowoczesnego zarządzania
kadrami służby cywilnej. Ustawa ta nie była jednak
pozbawiona pewnych wad i błędów. Najwięcej kryty-
ki, szczególnie w okresie zmian rządów, budziły prze-
pisy dotyczące obsadzania wyższych stanowisk w
służbie cywilnej. Jedni zarzucali odchodzącemu rzą-
dowi, że obsadza te stanowiska swoimi ludźmi, inni
argumentowali, że zastani urzędnicy i przepisy wią-
żą im ręce w realizacji skutecznej polityki. Istniały
ciągłe próby zmian tych przepisów i obchodzenie ich
przez kolejne rządy. Bezsprzecznie pamiętają pań-
stwo doskonale tamte czasy.
Ostatecznie uchylono dotychczas obowiązujące
przepisy, uchwalając w ich miejsce nową ustawę o
służbie cywilnej oraz ustawę o państwowym zasobie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych,
które weszły w życie w październiku 2006 r.
Zanim jednak tak się stało, już na etapie prac
legislacyjnych zawarte w nich rozwiązania budziły
wątpliwości i zastrzeżenia konstytucjonalistów oraz
ekspertów z innych dziedzin prawa. Dotyczyły one
zwłaszcza zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej
Polskiej, w tym z zasadami tworzenia i funkcjono-
wania korpusu służby cywilnej, ustanowionymi w
art. 153, zgodnie z którym w celu zapewnienia za-
wodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie
neutralnego wykonywania zadań państwa w urzę-
dach administracji rządowej działa korpus służby
cywilnej, oraz z zasadą równego dostępu do służby
publicznej, wynikającą z art. 60 ustawy zasadniczej.
Efektem tych wątpliwości było złożenie przez kluby
parlamentarne Platformy Obywatelskiej oraz Soju-
szu Lewicy Demokratycznej wniosków do Trybuna-
łu Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności
wspomnianych przeze mnie ustaw z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej.
Biorąc pod uwagę opinie ekspertów oraz wnioski
skierowane do Trybunału Konstytucyjnego, należy
naszym zdaniem wskazać trzy główne zastrzeżenia
do rozwiązań zastosowanych w ustawie o służbie cy-
wilnej oraz ustawie o państwowym zasobie kadro-
wym i wysokich urzędnikach państwowych. Są to:
likwidacja centralnego organu administracji rządo-
wej właściwego w sprawach służby cywilnej, tj. szefa
służby cywilnej, wyłączenie wyższych stanowisk ze
służby cywilnej oraz umożliwienie przenoszenia do
korpusu służby cywilnej z wyłączeniem otwartego
oraz konkurencyjnego naboru pracowników urzędów
państwowych, Najwyższej Izby Kontroli i pracowni-
ków samorządowych. Niezależnie od powyższych
kwestii konstytucyjno-ustrojowych w ustawach przy-
jętych w 2006 r. odnotowano również wiele innych
błędnych rozwiązań, a zapowiadane usprawnienia
działania administracji, w tym przybliżenie jej do
standardów obowiązujących w sektorze prywatnym,
okazały się nietrafne.
Myślę, że szczególnie wiele problemów interpreta-
cyjnych nastręczają przepisy ustawy o państwowym
zasobie kadrowym, w tym fundamentalny dla całego
systemu problem z ustaleniem precyzyjnego zakresu
podmiotowego ustawy. W tym miejscu trzeba również
wspomnieć o braku regulacji wprowadzających in-
strumenty nadzoru lub kontroli stosowania przepisów
ustawy, co pozbawiło niemal zupełnie szans podjęcia
skutecznych prób naprawy w tym obszarze. Ustawa
ponadto nie wprowadziła żadnego mechanizmu wy-
kluczenia z państwowego zasobu kadrowego, a więc z
kręgu kandydatów do powołania na wysokie stanowi-
sko państwowe. Powoduje to taką sytuację, że np.
osoby skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne
przestępstwo po odwołaniu ze stanowiska nadal pozo-
stają w tym zasobie. Nasuwa się zatem pytanie, czemu
225
służyć ma dalsza obecność takiej osoby w państwo-
wym zasobie kadrowym. Na marginesie chciałbym
zaznaczyć, że w przepisach ustawy w stosunku do
osób, które zajmują wysokie stanowiska państwowe,
nie uregulowano wielu ważnych kwestii, jak np. odpo-
wiedzialność dyscyplinarna, dodatkowe zatrudnienie,
ocena pracownicza, szkolenie i rozwój zawodowy oraz
prawdziwa neutralność polityczna.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Warto w tym miej-
scu przypomnieć, że jednym z postulatów uchwalenia
ustawy o państwowym zasobie kadrowym była ko-
nieczność dostosowania stosunku pracy na kierowni-
czych stanowiskach w administracji rządowej do po-
trzeb realizacji polityki rządu, która wymaga podej-
mowania szybkich decyzji kadrowych w krótkim
czasie oraz w sposób elastyczny, uwzględniający wy-
sokie kwalifikacje kandydatów, którzy mogą reprezen-
tować inne niż administracja państwowa dziedziny
życia gospodarczego i społecznego. Zamierzeniem
ustawodawcy było to, aby osoby, które złożyły z wyni-
kiem pozytywnym egzamin do tego zasobu, były pod-
stawową grupą tworzącą państwowy zasób kadrowy.
Należy zatem odwołać się do liczb, które pokazu-
ją, jak w praktyce wyglądała realizacja tych postula-
tów. Otóż w ciągu półtorarocznego okresu funkcjo-
nowania tej ustawy zorganizowano 7 egzaminów do
państwowego zasobu kadrowego, do których przystą-
piły 432 osoby, a zaledwie 255 osób zdało egzamin.
Do obsadzenia wysokich stanowisk państwowych
taka liczba osób jest absolutnie niewystarczająca. Z
praktyki wiadomo ponadto, że część osób przystępu-
jących do egzaminu czyniła to, mając w perspektywie
obietnicę lub bardzo dużą szansę powołania na kon-
kretne stanowisko. Należy jeszcze zauważyć, że oso-
by, które zdały egzamin, stanowią zaledwie 0,21%
członków państwowego zasobu kadrowego, którego
lwią część stanowią osoby ze stopniem naukowym
doktora, praktycznie automatycznie zaliczane do
tego zasobu (ok. 95% całego zasobu kadrowego). Tak-
że zasadniczą częścią zasobu stały się osoby, które w
momencie wejścia w życie ustawy zajmowały stano-
wiska kierownicze (ok. 1800 osób).
Pozostanę jeszcze przez chwilę przy liczbach.
Warto zauważyć, że w wyniku wprowadzonych zmian
do ustawy o służbie cywilnej liczba osób, które przy-
stąpiły do postępowania kwalifikacyjnego w służbie
cywilnej, w ubiegłym roku drastycznie zmalała w
stosunku do roku poprzedniego. W 2006 r. było 3500
kandydatów, podczas gdy rok później niewiele ponad
700 osób, co oznacza prawie 5-krotny spadek. Dodat-
kowo sformułowanie bardzo wysokich warunków
osiągnięcia miejsca uprawniającego do mianowania
(konieczność uzyskania z każdej z trzech części po-
stępowania ponad 60% możliwych do uzyskania
punktów) spowodowało, że odsetek osób, które zdały
to postępowanie, był bardzo mały, na poziomie 22%.
Taki sposób ustalania wyników postępowania budził
kontrowersje i był określany jako krzywdzący.
Ponadto obowiązująca ustawa o służbie cywilnej
zlikwidowała część uprawnień przysługujących
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
226 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
urzędnikom służby cywilnej na mocy uchylonej usta-
wy z 1998 r. (m.in. prawo do dodatkowego urlopu
wypoczynkowego, do płatnego urlopu dla poratowa-
nia zdrowia). Niewątpliwie obniżyło to zainteresowa-
nie uzyskaniem mianowania i mogło naruszyć obec-
ną w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego za-
sadę proporcjonalności praw i obowiązków oraz
ograniczeń praw obywatelskich. O wszystkich tych
problemach rząd szczegółowo informował państwa
poprzez przekazanie w kwietniu br. stosownej infor-
macji podczas posiedzenia Komisji Administracji i
Spraw Wewnętrznych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedstawiając
państwu projekt nowelizacji ustawy o służbie cywil-
nej, pragnę podkreślić, że obecny rząd nie zamierza
burzyć dotychczasowego dorobku swoich poprzedni-
ków w budowie służby cywilnej. Omawiana materia
jest bardzo istotnym elementem współczesnego pań-
stwa i bardziej potrzebuje stabilizacji i kontynuacji
niż ciągłego zaczynania wszystkiego od początku.
W czasie wielu dyskusji nad koncepcją nowego
systemu służby cywilnej, w których brali udział eks-
perci, zarówno teoretycy, jak i praktycy, zdecydowa-
no, że zmiany w służbie cywilnej powinny mieć dwo-
jaki charakter. Pierwszy rodzaj zmian to zmiany
mające charakter ustrojowy, porządkujący obecne
przepisy pod względem ich zgodności z Konstytucją
Rzeczypospolitej Polskiej. Drugi rodzaj zmian doty-
czy sfery zarządzania kadrami w służbie cywilnej.
Proszę mi pozwolić przejść teraz do szczegółowe-
go omówienia zasadniczych założeń rządowego pro-
jektu. Chciałbym zwrócić uwagę, że proponowane
zmiany nie zostały stworzone pod wpływem chwili i
na żadne doraźne potrzeby, natomiast wychodzą na-
przeciw współczesnym oczekiwaniom i standardom
obowiązujących w tej materii na świecie. Prace nad
tym projektem zostały rozpoczęte jeszcze w grudniu
ub. r., w ich efekcie 20 lutego projekt został skiero-
wany do konsultacji międzyresortowych, a także do
konsultacji społecznych.
Wysoka Izbo! Jedną z najistotniejszych zmian w
zakresie organizacji i funkcjonowania służby cywil-
nej jest ustanowienie szefa służby cywilnej jako cen-
tralnego organu administracji rządowej właściwego
w sprawach służby cywilnej, podlegającego prezesowi
Rady Ministrów. Utworzenie wyspecjalizowanego
organu, który będzie powoływany przez premiera,
ma na celu dostosowanie obecnie obowiązujących
przepisów, doprowadzenie do ich zgodności z konsty-
tucją oraz usprawnienie realizacji zadań z zakresu
służby cywilnej. Profesjonalizm wykonywania zadań
przez szefa służby cywilnej mają zapewnić przede
wszystkim wysokie wymagania przy jego powoływa-
niu. Musi on m.in. posiadać co najmniej 5-letnie do-
świadczenie na stanowisku kierowniczym w admini-
stracji rządowej lub co najmniej 7-letnie doświadcze-
nie na stanowisku kierowniczym w jednostkach
sektora finansów publicznych, nie może być też w
okresie ostatnich 5 lat członkiem żadnej partii poli-
tycznej.
W projekcie rządowym utrzymuje się słuszną za-
sadę, że sprawy służby cywilnej obsługiwane są w
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Jest ona słuszna
ze względu na zdolność egzekwowania z tej pozycji
zasad służby cywilnej oraz na konieczne ogranicze-
nia, m.in. ze względu na koszty rozbudowy admini-
stracji rządowej.
Kolejnym istotnym elementem wprowadzanych
zmian jest przywrócenie do służby cywilnej stano-
wisk: dyrektora generalnego urzędu, dyrektora ko-
mórki organizacyjnej oraz jego zastępców w urzędach
administracji rządowej, wojewódzkich lekarzy wete-
rynarii i ich zastępców.
Pragnę podkreślić, że osoby zajmujące wyższe
stanowiska w służbie cywilnej będą zobowiązane do
zachowania neutralności politycznej. Nie będą mogły
publicznie manifestować swoich poglądów politycz-
nych, będą również objęte zakazem tworzenia partii
politycznych oraz zakazem uczestniczenia w nich.
Projekt ustawy przywraca również Radę Służby
Cywilnej w kształcie zbliżonym do rozwiązań usta-
wowych z 1998 r., które lepiej gwarantują ugrupowa-
niom reprezentowanym w parlamencie wgląd w spra-
wy służby cywilnej oraz zapewniają udział ekspertów
w pracach rady. W projektowanych przepisach wpro-
wadzono sztywno określoną liczbę członków rady –
15. Zmieniono również sposób powoływania człon-
ków reprezentujących wszystkie kluby parlamentar-
ne. Proponuje się, aby na wniosek klubów parlamen-
tarnych prezes Rady Ministrów powoływał 7 człon-
ków spośród osób reprezentujących wszystkie kluby
parlamentarne lub osób niebędących parlamentarzy-
stami, czyli ekspertów. Rozwiązanie to ma na celu
profesjonalizację działań Rady Służby Cywilnej.
Wysoka Izbo, w celu zapewnienia przejrzystej po-
lityki personalnej na stanowiskach urzędniczych w
projekcie przyjęto mechanizm otwartego i konkuren-
cyjnego naboru jako sposobu obsadzania stanowisk
w służbie cywilnej. Dotyczy to również wszystkich
wyższych stanowisk w służbie cywilnej, które od mo-
mentu wejścia w życie projektowanych przepisów
będą obejmowane w sposób jawny i przejrzysty, a do-
bór kandydatów będzie w pełni otwarty i konkuren-
cyjny. Podkreślając wagę, jaką ten rząd przykłada do
przejrzystości procedur i przepisów, pragnę zauwa-
żyć, że w przypadku najwyższych stanowisk w służ-
bie cywilnej, czyli stanowisk dyrektorów generalnych
urzędów, obsadzenie ich będzie możliwe tylko w dro-
dze otwartego i konkurencyjnego naboru. W pozo-
stałych przypadkach projekt przewiduje możliwość
obsadzenia stanowisk także w drodze tzw. awansu
wewnętrznego albo oddelegowania osób do wykony-
wania pracy poza jednostką, w której są one zatrud-
nione. W obu przypadkach osoby te będą musiały
spełniać wymagania określone na to stanowisko, a
informacja o ich przeniesieniu lub oddelegowaniu
będzie publikowana w Biuletynie Informacji Publicz-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
nej. W ramach zapewnienia rzetelnego i profesjonal-
nego naboru do służby cywilnej jej szef będzie miał
obowiązek kierowania przedstawiciela do obserwo-
wania przebiegu procesu naboru na stanowisko dy-
rektora generalnego urzędu, a na pozostałe wyższe
stanowiska uzyska uprawnienie do kierowania swo-
jego przedstawiciela.
Pragnę również podkreślić, że projekt wyraźnie
zabrania powierzenia pełnienia obowiązków na wyż-
szych stanowiskach w służbie cywilnej. Nie jest to
więc w żadnym razie prosty powrót do rozwiązań
ustawy z 1998 r.
W związku z budowaniem jednolitego i spójnego
systemu zarządzania zasobami ludzkimi w admini-
stracji publicznej zrezygnowano z możliwości prze-
noszenia na stanowiska w służbie cywilnej pracow-
ników w rozumieniu ustawy o pracownikach samo-
rządowych, ustawy o pracownikach urzędów pań-
stwowych i ustawy o Najwyższej Izbie Kontroli.
Wysoka Izbo, obserwując zachodzące w świecie
procesy i zmiany, nietrudno dostrzec przeobrażenia
na rynku pracy. Aby administracja publiczna stała
się atrakcyjnym pracodawcą, niezbędna jest modyfi-
kacja już istniejących, a także wprowadzenie nowych
rozwiązań w zakresie rekrutacji i selekcji pracowni-
ków. W związku z tym rządowy projekt zakłada:
wprowadzenie obowiązku upowszechnienia informa-
cji o wyniku naboru poprzez opublikowanie jej w BIP
KPRM oraz BIP właściwego urzędu – przyczyni się
to do zwiększenia przejrzystości procesu naboru; do-
precyzowanie zasad zawierania umów o pracę na
czas określony i na czas nieokreślony; doprecyzowa-
nie zasad odbywania i organizacji służby przygoto-
wawczej; wprowadzenie pierwszej oceny w służbie
cywilnej mającej na celu przede wszystkim zapew-
nienie, że z pracą w służbie cywilnej związane będą
najlepsze osoby tworzące jej profesjonalne kadry;
uwzględnianie uprawnień nabytych w związku z
mianowaniem w służbie cywilnej w sytuacji ponow-
nego podejmowania zatrudnienia w służbie cywilnej
przez byłych urzędników służby oraz wprowadzenie
dodatkowego urlopu wypoczynkowego dla urzędni-
ków służby cywilnej; objęcie systemem ocen okreso-
wych wszystkich członków korpusu służby cywilnej;
rozszerzenie obowiązku ustalania indywidualnego
programu rozwoju zawodowego również na pracow-
ników służby cywilnej oraz dookreślenie warunków
będących podstawą do ustalania ścieżki kariery za-
wodowej członka korpusu służby cywilnej.
Wśród wymienionych w projekcie ustawy zadań
szefa służby cywilnej podkreślić należy zupełnie
nowe: opracowanie projektu strategii zarządzania
zasobami ludzkimi w służbie cywilnej zawierającej
diagnozę służby cywilnej, określenie celów strate-
gicznych, systemu realizacji oraz ram finansowych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Powszechnie wia-
domo, że jednym z najważniejszych czynników mo-
227
tywujących pracowników do lepszej pracy jest czyn-
nik finansowy. Z drugiej strony wiadomo również, że
budżet państwa ma ograniczone możliwości, a po-
wszechnie uważa się, że pieniądze na administrację
wydawane są w sposób niegospodarny. Zatem projekt
ustawy wprowadza uproszczenie planowania środ-
ków na wynagrodzenia w służbie cywilnej, co ułatwi
proces planowania środków budżetowych oraz uela-
styczni zarządzanie środkami na wynagrodzenia w
ramach poszczególnych urzędów. Nowe rozwiązania
przewidują rezygnację z określenia limitów zatrud-
nienia w służbie cywilnej, przy zachowaniu limitów
wynagrodzeń.
Dostosowując polskie prawodawstwo do prawa
wspólnotowego, dopuszczono możliwość zatrudnia-
nia w służbie cywilnej osób nieposiadających obywa-
telstwa polskiego. Możliwość ta ma być jednak ogra-
niczona do tych stanowisk, na których wykonywana
praca nie polega na bezpośrednim lub pośrednim
udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji
mających na celu ochronę generalnych interesów
państwa.
Zrezygnowano ze sprawdzania w trakcie postępo-
wania kwalifikacyjnego predyspozycji kierowniczych
kandydatów. W proponowanym systemie uzyskanie
statusu urzędnika służby cywilnej nie wiąże się bez-
pośrednio z możliwością zajmowania wyższych sta-
nowisk w służbie cywilnej, dlatego też odstąpiono od
tego badania w ramach postępowania kwalifikacyj-
nego. Wprowadzono także nowy sposób ustalania
wyników postępowania kwalifikacyjnego. Zmiany te
mają na celu uproszczenie i wyeliminowanie wątpli-
wości dotyczących sposobu ich ustalania.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zbliżając się ku
końcowi swojego wystąpienia, chciałbym jeszcze
przypomnieć, że w odniesieniu do stanowisk, do któ-
rych miały zastosowanie przepisy ustawy o państwo-
wym zasobie kadrowym i wysokich stanowiskach
państwowych, a które nie są włączane do grupy wyż-
szych stanowisk w służbie cywilnej, proponuje się
dokonanie stosownych zmian w przepisach, w któ-
rych są one umocowane. Przepisy te dotyczą w szcze-
gólności sposobu obsady tych stanowisk. W ustawach
wprowadzono jednolity katalog wymogów stawia-
nych osobom mogącym zajmować dane stanowiska.
Warunki te są zbliżone do wymogów stawianych oso-
bom, które mogą zajmować stanowisko dyrektora
generalnego. W zakresie dotyczącym wymogu posia-
dania specjalistycznego wykształcenia i uprawnień
zawodowych zasadniczo nowelizacja zachowuje obec-
nie obowiązujące wymagania, a w ustawach, w któ-
rych tego rodzaju wymóg nie był sformułowany – od-
nosi się to do głównego inspektora sanitarnego, pre-
zesa Rządowego Centrum Legislacji, głównego in-
spektora farmaceutycznego, dyrektora Polskiego
Centrum Akredytacji, głównego lekarza weterynarii,
prezesa Prokuratorii Generalnej – wprowadza ob-
ostrzenia. Zmiany te dotyczą również sposobu prze-
prowadzania naboru oraz publikacji ogłoszenia o
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
228 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
naborze i jego wyniku. Zawsze będzie to jednak na-
bór otwarty i w pełni konkurencyjny.
Należy podkreślić, że łącznie projekt wkracza w
materię 48 ustaw szczególnych, dokonując zmian w
sposobie wyboru kandydatów na co najmniej 122 sta-
nowiska.
Na koniec pragnę zwrócić państwu uwagę na
fakt, iż projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie
cywilnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
przedstawiony przez stronę rządową, jest w wielu
kwestiach zbieżny z projektem poselskim (druki sej-
mowe nr 125 oraz 125-A). Przede wszystkim obydwa
projekty kładą nacisk na zasadę otwartości i konku-
rencyjności dostępu do służby cywilnej, a tym samym
likwidują możliwość przenoszenia na stanowiska w
służbie cywilnej pracowników w rozumieniu ustawy
o pracownikach samorządowych, ustawy o pracow-
nikach urzędów państwowych oraz ustawy o Najwyż-
szej Izbie Kontroli. Warto również podkreślić, iż w
obydwu projektach w miejsce likwidowanej Rady
Służby Publicznej przywrócona zostaje Rada Służby
Cywilnej jako organ opiniodawczo-doradczy prezesa
Rady Ministrów. Co najważniejsze, zarówno projekt
poselski, jak i rządowy zakładają uchylenie ustawy o
państwowym zasobie kadrowym i wysokich stanowi-
skach państwowych, a tym samym powrót wyższych
stanowisk do korpusu służby cywilnej, kończąc w ten
sposób z upolitycznieniem obsadzania kierowniczych
stanowisk w służbie cywilnej.
Pragnę również podkreślić, że przedstawiony
przeze mnie projekt nowelizacji ustawy o służbie cy-
wilnej był przedmiotem szerokich konsultacji spo-
łecznych i eksperckich. Projekt został skierowany
m.in. do władz statutowych związków zawodowych
NSZZ „Solidarność”, OPZZ i Forum Związków Za-
wodowych. Ponadto projekt był rozesłany w celu wy-
rażenia opinii do reprezentatywnych organizacji
pracodawców. Projekt był także prezentowany po-
słom i ekspertom na posiedzeniu Rady Służby Pu-
blicznej, a także członkom Rady Krajowej Szkoły
Administracji Publicznej. Ponadto o projekcie dysku-
towano podczas prac Zespołu ds. Administracji Pu-
blicznej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Tery-
torialnego, a następnie zaopiniowano go podczas
plenum komisji. Jakkolwiek nie wynika to z obowiąz-
ku prawnego, projekt był przedmiotem trzech debat,
jakie miały miejsce na posiedzeniach w Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów z dziewięcioma związkami
zawodowymi działającymi w służbie cywilnej, oraz
był przedmiotem panelu dyskusyjnego z udziałem
ekspertów, znawców dziedziny prawa administracyj-
nego i urzędniczego, wykazujących zainteresowanie
tematyką służby cywilnej. W związku z tym, iż no-
welizacja ustawy o służbie cywilnej zawiera istotne
zmiany związane z dostosowaniem jej przepisów do
wymogów konstytucyjnych oraz zmiany usprawnia-
jące zarządzanie zasobami ludzkimi, jak również
wpływające na zwiększenie profesjonalizmu człon-
ków korpusu służby cywilnej, ważne jest, aby weszła
ona w życie jak najprędzej. Niemniej w celu właści-
wego przygotowania zaproponowaliśmy 3-miesięczne
vacatio legis.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jestem przekona-
ny, że wprowadzane zmiany przyczynią się nie tylko
do poprawy jakości funkcjonowania administracji rzą-
dowej i podniesienia standardów jej działania, ale tak-
że wpłyną na wzrost satysfakcji z przynależności do
korpusu służby cywilnej, a także zadowolenia obywa-
teli z funkcjonowania aparatu administracyjnego.
Bardzo serdecznie dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Sejm ustalił w łącznej dyskusji nad tymi punktami
porządku dziennego podział czasu pomiędzy kluby i
koła, w zależności od ich wielkości, w granicach od 76
do 5 minut, to jest debatę krótką przedłużoną.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Huskowskiego w imieniu klubu Platforma
Obywatelska.
Poseł Stanisław Huskowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowne Pa-
nie Posłanki i Panowie Posłowie! Mam zaszczyt za-
brać głos w imieniu Klubu Parlamentarnego Platfor-
ma Obywatelska. Przedmiotem naszej dzisiejszej de-
baty jest nowelizacja ustawy o służbie cywilnej, która
– wraz ze swoimi poprzedniczkami – ma już kilkuna-
stoletnią historię. W tym czasie parlament RP na
wniosek kolejnych rządów kilkakrotnie nowelizował
prawo dotyczące organizacji korpusu służby cywilnej,
będącego istotą administracji państwowej.
Administracja publiczna jest kośćcem każdego
państwa, a tylko właściwie zorganizowana, rzetelna,
fachowa i politycznie neutralna jest w stanie dobrze
wykonywać zadania państwa. Obywatele mają prawo
czuć się bezpiecznie w swoim kraju, oczekiwać kom-
petentnego załatwiania ich spraw. Apolityczny kor-
pus służby cywilnej, odpowiednio umocowany w
strukturach państwa, do którego ma dostęp każdy
obywatel, na równych zasadach, jest zagwarantowa-
ny w konstytucji. Niestety dwa lata temu koalicja
PiS-u, Samoobrony i LPR uchwaliła projekty ustaw
autorstwa rządu Prawa i Sprawiedliwości przeczące,
zdaniem wielu ekspertów, zasadom zawartym w kon-
stytucji, cofające prace nad doskonaleniem służby
cywilnej o wiele lat.
Tropienie układów i szukanie wszędzie reliktów
pełnej spisków III Rzeczypospolitej, a także skrajna
podejrzliwość i wynikająca z niej niepohamowana
chęć obsadzania wszystkich stanowisk swoimi ludźmi
spowodowały uchwalenie złej ustawy o państwowym
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Stanisław Huskowski
zasobie kadrowym i wyrwanie serca ustawie o służbie
cywilnej. Obie te ustawy, zaskarżone zresztą do Try-
bunału Konstytucyjnego przez Platformę Obywatel-
ską i LiD, nie tylko mają tę samą wadę niekonstytu-
cyjności, ale uzależniły administrację rządową od
bieżącej polityki Prawa i Sprawiedliwości. Wprowa-
dzając je w życie, rząd PiS mógł bez problemu dokonać
w urzędach wymiany kadry kierowniczej na wielką
skalę. Wykluczenie dyrektorów generalnych i dyrek-
torów departamentów z korpusu służby cywilnej spo-
wodowało, że – jak ktoś powiedział – wymaganym
rygorom podlegali jedynie portierzy, kierowcy i sprzą-
taczki. A prof. prawa Hubert Izdebski napisał w swo-
jej opinii, że to tak, jakby korpus sił zbrojnych składał
się z samych szeregowców, podoficerów i niższych ofi-
cerów. Przecież wyższe stanowiska w służbie cywilnej
winny stanowić jej elitę, wzorce do naśladowania, co
więcej, możliwość zajęcia tych stanowisk winna być
drogą awansu dla najlepszych urzędników.
Efekt deprecjacji pozycji urzędnika pod rządami
PiS-owskich ustaw jest porażający, mówił o tym
zresztą pan minister Arabski. W 2007 r. liczba osób,
które przystąpiły do postępowania kwalifikacyjnego
w służbie cywilnej, spadła w stosunku do roku po-
przedniego pięciokrotnie. Ludzie trafnie ocenili za-
fundowane przez was partyjno-serwilistyczne drogi
awansu, nie chcieli i nie chcą na nie wstępować.
Proponowany przez rząd Platformy Obywatelskiej
i PSL projekt ma na celu odwrócenie tej tendencji,
przestawienie spraw postawionych na głowie z powro-
tem na nogi. Wielkie to zadanie, bo ustawa nowelizu-
jąca liczy ponad 230 stron, uchyla jedną ustawę i zmie-
nia 48 innych. Podstawowe założenie nowelizacji to
odtworzenie służby cywilnej oraz wprowadzenie zmian
zapewniających stabilizację personalną kadr admini-
stracyjnych. Projekt ustawy zakłada więc przede
wszystkim uchylenie ustawy o państwowym zasobie
kadrowym oraz włączenie stanowisk dyrektorów ge-
neralnych urzędów i dyrektorów departamentów i
równorzędnych komórek organizacyjnych do korpusu
służby cywilnej. Konstytucja bowiem w art. 153 za-
wiera pojęcie „korpus”, wskazuje tym samym na jego
organizacyjne wyodrębnienie i wewnętrzną kategory-
zację poszczególnych grup pracowników, co z kolei
implikuje konieczność istnienia stanowisk kierowni-
czych różnego szczebla czy stopnia oraz stanowisk
wykonawczych. Jest to tym bardziej istotne, że naj-
większa rola w merytorycznym określaniu i wykony-
waniu zadań państwa, jest przypisana właśnie stano-
wiskom kierowniczym i na nich spoczywa realna od-
powiedzialność za realizację tych zadań.
Nowelizacja ustawy zakłada tworzenie spójnego
systemu zarządzania zasobami ludzkimi w służbie
cywilnej. Jest to podstawowy kierunek zmian w sys-
temie służby cywilnej oraz w całej administracji pu-
blicznej. Jest ona również odpowiedzią na zmiany
zachodzące na rynku pracy związane z wdrażaniem
nowych, efektywnych metod w procesie rekrutacyj-
229
nym czy w dziedzinie zarządzania zasobami ludzki-
mi. Projekt ma na celu przekształcenie instytucji
oraz procedur istniejących w służbie publicznej w
taki sposób, aby były konkurencyjne w stosunku do
sektora prywatnego.
Projekt jest także reakcją na głosy przedstawicie-
li samego korpusu służby cywilnej, którzy posiadając
blisko półtoraroczne doświadczenie w stosowaniu
przepisów obecnej ustawy o służbie cywilnej, wska-
zywali na potrzebę dokonania istotnych zmian w
organizacji służby.
Przedkładane zmiany uwzględniają także postu-
laty ekspertów związanych z administracją publiczną,
wskazujące na konieczność przywrócenia korpusowi
służby cywilnej kształtu odpowiadającego standardom
konstytucyjnym. Proponowane w nowelizacji wzmoc-
nienie systemu służby cywilnej oraz wprowadzenie
skutecznych mechanizmów zarządzania jej kadrami
stanowi priorytet programowy koalicji Platformy
Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Podstawę proponowanych zmian stanowią nastę-
pujące założenia: uporządkowanie obecnych zapisów,
ze szczególnym uwzględnieniem ich spójności z kon-
stytucją; uchylenie ustawy o państwowym zasobie
kadrowym i wysokich stanowiskach państwowych,
przy jednoczesnym podjęciu próby jednolitego uregu-
lowania statusu i zasad obsadzania i wynagradzania
obecnych wysokich stanowisk państwowych; ponow-
ne włączenie wyższych stanowisk do służby cywilnej;
budowanie jednolitego i spójnego systemu zarządza-
nia zasobami ludzkimi w administracji rządowej;
wzmocnienie roli dyrektorów generalnych jako gwa-
rantów ciągłości i jakości pracy urzędów; wprowa-
dzenie otwartego i konkurencyjnego naboru jako
powszechnego sposobu wyłaniania kandydatów do
pracy w administracji publicznej; konieczność stan-
daryzacji rozwiązań w administracji publicznej; wy-
odrębnienie organu właściwego ds. służby cywilnej.
Ze względu na szeroki zakres planowanych zmian
w systemie służby cywilnej wykonanie całości podzie-
lono na etapy. Przedkładana nowelizacja uwzględnia
elementy przewidziane do realizacji pierwszego etapu
zmian, z których najważniejsze to: ustanowienie sze-
fa służby cywilnej będącego centralnym organem
administracji rządowej właściwym w sprawach służ-
by cywilnej w zakresie określonym ustawą; likwida-
cja państwowego zasobu kadrowego; włączenie do
służby cywilnej stanowisk dyrektorów generalnych,
dyrektorów departamentów i zastępców dyrektorów
departamentów czy komórek równorzędnych; wpro-
wadzenie nowych regulacji dotyczących pierwszego
zatrudnienia w służbie cywilnej; stały 12-miesięczny
okres umowy o pracę, służba przygotowawcza o zin-
dywidualizowanym charakterze i pierwsza ocena w
służbie cywilnej; stworzenie możliwości obejmowania
wyższych stanowisk – z wyjątkiem stanowiska dy-
rektora generalnego urzędu – w drodze awansu we-
wnętrznego przez członków korpusu służby cywilnej
posiadających odpowiednie kwalifikacje i przygoto-
wanie zawodowe, bez zachowania procedury naboru;
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
230 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Stanisław Huskowski
objęcie wszystkich członków korpusu służby cywilnej
oceną okresową i indywidualnym programem rozwo-
ju zawodowego. Jeśli chodzi o indywidualny program
rozwoju zawodowego, jedyny wyjątek uczyniono dla
dyrektorów generalnych.
Projektowana nowelizacja wprowadza w części
dotyczącej ogólnych zasad organizacji i funkcjonowa-
nia służby cywilnej zmiany, z których najważniejsze
są następujące. Po pierwsze, ustanowienie szefa służ-
by cywilnej. Centralny organ właściwy w sprawach
służby cywilnej z jednej strony powinien być gwaran-
tem przestrzegania konstytucyjnych zasad tej służby,
z drugiej zaś realizować politykę rządu w ramach
określonych przepisami prawa. Biorąc pod uwagę
obie te funkcje, proponuje się, aby centralnym orga-
nem administracji rządowej właściwym w sprawach
służby cywilnej był szef służby cywilnej podległy bez-
pośrednio prezesowi Rady Ministrów jako konstytu-
cyjnemu zwierzchnikowi tej służby. Zgodnie z propo-
zycją przewidziane w ustawie zadania szef służby
cywilnej realizuje z pomocą dyrektorów generalnych
urzędów. Obsługę szefa służby cywilnej zapewniała-
by Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
Po drugie, wymagania stawiane kandydatowi na
szefa służby cywilnej. Biorąc pod uwagę przepisy
Konstytucji RP, osoba powołana przez prezesa Rady
Ministrów na szefa służby cywilnej winna gwaran-
tować wykonywanie zadań państwa w sposób zawo-
dowy, rzetelny, bezstronny i politycznie neutralny. Z
kolei prezes Rady Ministrów ponosi odpowiedzial-
ność za zapewnienie, aby zadania państwa były wy-
konywane w sposób wskazany w konstytucji. O szcze-
gółowych rozwiązaniach mówił pan minister Arab-
ski, więc może już je pominę.
Powiem natomiast o odwołaniu szefa służby cy-
wilnej – to trzecia ważna zmiana. Zgodnie z propozy-
cją prezes Rady Ministrów będzie zobowiązany do
odwołania szefa służby cywilnej z zajmowanego sta-
nowiska w sytuacjach enumeratywnie wymienionych
w ustawie, np. w przypadku złożenia przez niego re-
zygnacji czy niewypełnienia obowiązków na skutek
długotrwałej choroby stwierdzonej orzeczeniem lekar-
skim. Ponadto prezes Rady Ministrów będzie mógł
odwołać szefa służby cywilnej, po zasięgnięciu opinii
Rady Służby Cywilnej, w trzech przypadkach: odrzu-
cenia sprawozdania, sprzeniewierzenia się złożonemu
ślubowaniu, utraty nieposzlakowanej opinii. Prezes
Rady Ministrów będzie zobowiązany do wskazania
przyczyn odwołania szefa służby cywilnej w momen-
cie zwrócenia się do Rady Służby Cywilnej o opinię.
Proponuje się, aby zarówno przyczyny odwołania, jak
i opinia rady stanowiły informację publiczną.
Po czwarte, utworzenie Rady Służby Cywilnej.
Wprowadzono sztywno określoną liczbę członków rady
– 15. O tym też była mowa w wystąpieniu pana mini-
stra. 8 powołuje prezes Rady Ministrów spośród osób
spełniających wymagania określone w tejże ustawie,
a 7 – spośród parlamentarzystów lub ekspertów zgło-
szonych przez wszystkie kluby parlamentarne.
Po piąte, rezygnacja z możliwości przenoszenia na
stanowiska w służbie cywilnej pracowników w rozu-
mieniu ustawy o pracownikach samorządowych,
ustawy o pracownikach urzędów państwowych i
ustawy o NIK. W opinii ekspertów możliwość prze-
noszenia na stanowiska w służbie cywilnej pracow-
ników niespełniających warunków zatrudnienia
określonych w ustawie o służbie cywilnej z 2006 r.
nie ma charakteru otwartego, co czyni ją niezgodną
z wyrażoną w art. 153 ust. 1 konstytucji zasadą za-
wodowego i rzetelnego wykonywania zadań państwa
przez służbę cywilną, jak również z zasadą równości
obywateli zapisaną w art. 32 konstytucji i zasadą
równego dostępu obywateli do służby publicznej, co
tworzy różne możliwości – art. 60. W związku ze sta-
nowiskiem NIK przeniesienie członka korpusu służ-
by cywilnej nie będzie mogło nastąpić do NIK, tylko
w drugą stronę, na podstawie art. 68a ustawy o Naj-
wyższej Izbie Kontroli.
I po szóste, dopuszczenie możliwości zatrudnienia
w służbie cywilnej osób nieposiadających obywatel-
stwa polskiego. Dyrektor generalny urzędu, upo-
wszechniając informacje o wolnych stanowiskach
pracy w służbie cywilnej, będzie mógł wskazać – za
zgodą szefa służby cywilnej – stanowiska, na których
nie jest wymagane obywatelstwo polskie, ale jest wy-
magane obywatelstwo państwa należącego do Unii
Europejskiej lub innego, którego obywatelom przy-
sługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na teryto-
rium Polski na podstawie umów międzynarodowych
lub przepisów prawa wspólnotowego. Zgodnie z pro-
pozycją osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego
może zostać zatrudniona na stanowisku urzędni-
czym, na którym praca nie polega na bezpośrednim
lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy pu-
blicznej i pełnieniu funkcji mających na celu ochronę
generalnych interesów państwa. Propozycja ta
uwzględnia orzecznictwo Europejskiego Trybunału
Sprawiedliwości dotyczące art. 39 ust. 4 Traktatu
ustanawiającego Wspólnotę Europejską w zakresie
wyjątków od zasady swobodnego przepływu pracow-
ników na terenie Wspólnoty.
W projekcie zrezygnowano z wymagania formal-
nego potwierdzenia znajomości języka polskiego, jako
że jest to w Rzeczypospolitej Polskiej język urzędowy,
w którym są dokonywane wszelkie czynności urzę-
dowe. Umiejętność posługiwania się kandydata po-
prawną polszczyzną niezależnie od jego obywatelstwa
jest niezbędna do wykonywania pracy w służbie cy-
wilnej i będzie sprawdzana w roku procedury naboru
jako element kwalifikacji wymaganych na danym
stanowisku urzędniczym.
Na koniec parę słów o projekcie poselskim Lewicy
zawartym w druku nr 125 i 125-A. Większość propo-
zycji jest zbieżna z tymi zawartymi w projekcie rzą-
dowym. Najkrócej mówiąc, Lewica proponuje przy-
wrócić zapisy starej ustawy z roku 1998, rząd zaś,
choć również nawiązuje do tej samej ustawy, w wielu
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Stanisław Huskowski
miejscach uwzględnia doświadczenia ostatnich lat i
proponuje modyfikacje. Poszerza np. kompetencje
rady, dyrektora generalnego, nakłada też nowe obo-
wiązki. Istotniejsze różnice między projektami są w
zakresie spraw obsady wyższych stanowisk w służbie
cywilnej. Projekt rządowy zakłada otwarty i konku-
rencyjny nabór pod kontrolą szefa służby cywilnej i
Rady Służby Cywilnej w miejsce dawnych, a nie naj-
lepiej kojarzących się konkursów. Projekt poselski
obstaje przy konkursach. Niemniej jednak różne po-
dejście do tych spraw nie zmienia faktu, że w komi-
sjach trzeba poszukiwać najlepszych rozwiązań. Klub
Platforma Obywatelska opowiada się za przekaza-
niem obu projektów z autopoprawką do dalszego pro-
cedowania w komisji. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Ma-
riusza Błaszczaka w imieniu klubu Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Przedsta-
wiciele Kancelarii Prezesa Rady Ministrów! Wysoka
Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawa i
Sprawiedliwości mam zaszczyt przedstawić nasze
stanowisko wobec dwóch projektów ustaw zmienia-
jących obowiązujące ustawy z dnia 26 sierpnia 2006
r. o służbie cywilnej oraz o państwowym zasobie ka-
drowym i wysokich stanowiskach państwowych.
Proponowane rozwiązania zarówno rządowe, jak
i klubu SLD, w sposób znaczący zmieniają obowiązu-
jące dziś przepisy. Propozycje te oceniamy negatyw-
nie. Opowiadamy się za utrzymaniem dotychczas
obowiązujących rozwiązań, które otworzyły korpus
służby cywilnej na ludzi młodych, dobrze wykształ-
conych. W miejsce uprzednio obowiązujących kon-
kursów punktowych wprowadzony został konkurs
generalny polegający na sprawdzeniu przygotowania
do objęcia urzędu przez egzamin przeprowadzany
przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej. Na-
leży podkreślić, że egzamin zdało średnio 58% spo-
śród przystępujących w sześciu dotychczasowych
edycjach, co świadczy o wysokich wymaganiach sta-
wianych osobom ubiegającym się o przystąpienie do
państwowego zasobu kadrowego. Postawiliśmy na
umocnienie jakości instytucji, którą współtworzą
bardzo dobrze przygotowani pracownicy.
Otwarcie korpusu służby cywilnej sprowadzało
się do utworzenia 4 ścieżek prowadzących do pań-
stwowego zasobu kadrowego. Są więc następujące
możliwości objęcia wyższego stanowiska, np. dyrek-
231
torskiego: po pierwsze, przez wspomniany wcześniej
egzamin, po drugie, przez uzyskanie statusu urzęd-
nika mianowanego, po trzecie, przez konkurs, tak
jak stanowiła ustawa z 1998 r., a także w wyniku
zgłoszenia pod warunkiem posiadania tytułu na-
ukowego doktora. Należy podkreślić, że wzrosły
wymagania także w stosunku do osób przystępują-
cych do postępowania kwalifikacyjnego w służbie
cywilnej, a więc osób ubiegających się o status urzęd-
nika mianowanego. Uprzednio dochodziło do sytu-
acji, gdy limit mianowań był zbyt mały ze względu
na obniżenie wymagań poprzez dopuszczenie egza-
minu z języka rosyjskiego, sprawdzającego jedynie
podstawową wiedzę.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prawo i Sprawie-
dliwość doprowadziło także do znaczącego uelastycz-
nienia w prowadzeniu polityki kadrowej i płacowej w
administracji. W przygotowanej ustawie o finansach
publicznych przewidziano zniesienie limitów etatów
w danym urzędzie. W obowiązującej zaś ustawie o
służbie cywilnej przewidziano rozwiązania umożli-
wiające przenoszenie pracowników spoza korpusu
służby cywilnej. Przyjęta przez rząd Platformy i PSL
nowelizacja ogranicza pożądaną elastyczność w za-
trudnieniu.
Ustawa znosi państwowy zasób kadrowy. W od-
różnieniu od propozycji SLD nie odtwarza konkur-
sów w takim kształcie, jaki obowiązywał według
ustawy z 1998 r. Daje możliwość podejmowania arbi-
tralnych decyzji przy zatrudnianiu. W efekcie przy-
jęcia projektu rządowego grozi nam powielanie prak-
tyk mających miejsce obecnie w niektórych samorzą-
dach, na przykład w Urzędzie Miasta Stołecznego
Warszawy (praktyk szeroko opisywanych w prasie,
polegających na tym, że konkursy na wyższe stano-
wiska wygrywają osoby wcześniej pełniące obowiąz-
ki, bliscy współpracownicy pani prezydent), zaś w
efekcie przyjęcia propozycji SLD – powrót do hipo-
kryzji, z którą mieliśmy do czynienia do czasu wejścia
w życie obecnie obowiązujących przepisów. Prawo i
Sprawiedliwość zerwało z hipokryzją, której przeja-
wem było na przykład niepowoływanie zarówno
przez rząd AWS, jak i SLD legalnie wyłonionych zwy-
cięzców konkursów, na przykład na stanowisko dy-
rektora generalnego Kancelarii Prezesa Rady Mini-
strów, dyrektora generalnego w Urzędzie Komitetu
Integracji Europejskiej czy dwukrotnie dyrektora
generalnego w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
i Administracji.
Rozwiązania z 1998 r. miały jednak tę przewagę
nad obecną propozycją rządową, że zawierały mecha-
nizm przeprowadzania konkursów w sposób zobiek-
tywizowany przez Urząd Służby Cywilnej. Na straży
przestrzegania reguł stał wówczas szef służby cywil-
nej, często bezsilny wobec polityków, jednak przy
większej determinacji władny do stosownej reakcji.
W propozycji PO i PSL decyzja o wynikach naboru,
który zastępuje konkurs, będzie podejmowana przez
poszczególnych ministrów lub powołanych przez nich
wcześniej dyrektorów generalnych zupełnie swobod-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
232 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Mariusz Błaszczak
nie, wymagała będzie jedynie upowszechnienia. Zre-
zygnowano przede wszystkim z wprowadzonej za
rządów PiS weryfikacji merytorycznej, jaką był
obiektywny egzamin do państwowego zasobu kadro-
wego przeprowadzany przez Krajową Szkołę Admi-
nistracji Publicznej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zasadniczym wy-
zwaniem, przed którym stoi polska administracja,
jest radykalna sanacja systemu wynagrodzeń. Jedy-
nie w ten sposób możemy przywrócić atrakcyjność
tego zawodu i zatrzymać proces bardzo dużej rotacji
wykwalifikowanej kadry, spowodowany brakiem
konkurencyjności wynagrodzeń w porównaniu z
ofertami spoza administracji. Rząd premiera Jaro-
sława Kaczyńskiego podjął w tej dziedzinie prace.
Przygotowany został proces wartościowania stano-
wisk pracy w służbie cywilnej, podjęte zostały także
działania służące jego realizacji. Obecny rząd wydłu-
żył te działania, koncentrując się na zmianie syste-
mu, a nie sanacji wynagrodzeń. W budżecie na rok
obecny zapisana została także rezerwa w wysokości
pół miliarda złotych, utrzymana przez obecną koali-
cję, której wykorzystanie zaplanowano jako efekt
zakończenia procesu wartościowania stanowisk. Re-
zultatem powinna być podwyżka sięgająca kilkuna-
stu procent. To są dziś działania najważniejsze. W
wyniku uchwalenia czy to przedłożenia rządowego,
czy to przedłożenia klubu SLD chętnych do pracy w
administracji nie przybędzie, kryzys będzie się po-
głębiał. A przypominam, że czekają Polskę ważne
wyzwania, chociażby związane z modernizacją na-
szego kraju poprzez absorpcję funduszy unijnych.
Zapewniam Wysoką Izbę, że źle opłacana admini-
stracja temu wyzwaniu nie podoła, a konsekwencje
poniesiemy my wszyscy.
Dlatego w imieniu Klubu Parlamentarnego Pra-
wa i Sprawiedliwości wnoszę o odrzucenie obu pro-
jektów w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Witol-
da Gintowt-Dziewałtowskiego w imieniu klubu Le-
wica.
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Poselskiego Lewica przedstawiam naszą opinię doty-
czącą rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy
o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych innych
ustaw.
Zacznę może od cytatów z konstytucji. Art. 153.
„W celu zapewnienia zawodowego, rzetelnego, bez-
stronnego i politycznie neutralnego wykonywania
zadań państwa, w urzędach administracji rządowej
działa korpus służby cywilnej”. Dzisiaj parokrotnie
było to cytowane. Co to jednak oznacza? To oznacza,
że w sytuacji gdy mamy w kraju przeciętnie co cztery
lata wybory, zdarza się, że i częściej, gdy najwyższe
stanowiska w administracji rządowej, jeśli chodzi o
władzę wykonawczą, obejmują po raz kolejny polity-
cy – wybierani w sposób demokratyczny, ale jednak
politycy – obok nich ma działać profesjonalny, spraw-
ny i niepodlegający politycznym zawirowaniom ze-
spół ludzi, którzy pilnują pewnego porządku w pań-
stwie, wykonują te zadania, które są niezbędne dla
normalnego funkcjonowania państwa, i starają się,
żeby przeciętny człowiek nawet specjalnie nie zauwa-
żył, że oto zmieniła się władza, że nie rządzi PO,
rządzi PiS, że nie rządzi lewica, rządzi prawica, itd.
Jest to pewien ideał i mamy świadomość, że do ideału
dojść zawsze będzie nam bardzo trudno. Niemniej
my, Sejm, Senat, prezydent, mamy obowiązek czynić
wszystko, żeby były spełnione te warunki, które
umożliwią jak największe zbliżenie do tego ideału. A
zatem powinniśmy w taki sposób kształtować korpus
służby cywilnej, żeby był najbliżej tych zadań, takie
warunki stwarzać dla jego funkcjonowania, żeby
mógł łatwiej i sprawniej osiągać cele wyznaczone w
interesie publicznym.
I drugi przepis z konstytucji. Art. 60. „Obywatele
polscy korzystający z pełni praw publicznych mają
prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych
zasadach”. Co to oznacza? To oznacza, że każdy ze
spełniających podstawowe kryteria mieszkańców
Rzeczypospolitej mających obywatelstwo polskie ma
prawo ubiegać się o pracę w administracji rządowej,
ma prawo liczyć na to, że przy ocenie jego szans na
objęcie stanowiska rządowego brane będą pod uwagę
jego kwalifikacje i formalne, i rzeczywiste, że podsta-
wą decyzji o obsadzie, o naborze, o zatrudnieniu na
mniej lub bardziej ważnym stanowisku państwowym
nie będzie jego przynależność partyjna, jego poglądy,
jego status majątkowy, płeć, wiek czy którekolwiek z
tych kryteriów, które generalnie uznajemy za mało
demokratyczne i sprawiedliwe, ale będzie wybierany
ten, który jest po prostu najlepszym kandydatem na
dane miejsce, który będzie dawał największe szanse
najlepszego wykonywania obowiązków właśnie w
tym miejscu. Stąd też wydaje się, że ustawa o służbie
cywilnej, prawo o służbie cywilnej powinno gwaran-
tować osiąganie tych pośrednich celów w sposób naj-
pełniejszy.
Ja przed paroma minutami przedstawiłem projekt
posłów Lewicy i Demokratów. On nie był projektem
pełnym, mieliśmy tego świadomość. Ten projekt,
prawdę mówiąc, zawierał naszym zdaniem najważ-
niejsze rozwiązania, niezbędne do zastosowania już
wtedy. Tak się złożyło, że ten projekt nie został przez
Wysoką Izbę w tym czasie rozpatrzony. Dzisiaj – po
pewnym czasie – będziemy rozpatrywali dwa projek-
ty. Dlatego ustosunkuję się raczej wyłącznie do pro-
jektu ustawy rządowej.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski
Ustawa jest bardzo obszerną nowelizacją. Gdyby
spojrzeć na ilość zawartych tam przepisów, ilość
zmian, a nawet i jej grubość, to jest to dużo obszer-
niejsze przedłożenie niż ustawa zmieniana; dziś obo-
wiązująca ustawa o służbie cywilnej po prostu jest
mniejsza. W ustawie jest zawartych bardzo wiele
przepisów, które są pożądane, są potrzebne, i to te
mniej ważne, i te ważniejsze. Ale są też i pewne wąt-
pliwości, moim zdaniem dosyć zasadnicze, i w tym
zakresie zaraz swoje zastrzeżenia zgłoszę.
Oczywiście uważamy za w pełni uzasadniony po-
mysł likwidacji państwowego zasobu kadrowego. To
również w naszym projekcie się znalazło. Uważamy,
że istnienie zasobu kadrowego zawsze będzie pokusą
do korzystania z pozakonkurencyjnego naboru i ob-
sadzania czasem również znajomych na ważnych
stanowiskach publicznych. Obok państwowego zaso-
bu kadrowego może istnieć dużo lepsza metoda wy-
szukiwania najlepszych kandydatów do pracy w ad-
ministracji rządowej.
Również uważamy, że rozbudowa korpusu służby
cywilnej o wyższe stanowiska w służbie cywilnej jest
konieczna i niezbędna. Bez tego tak naprawdę nie
ma korpusu służby cywilnej, nie ma odpowiedniej
motywacji dla urzędników i pracowników służby cy-
wilnej, nie ma również szansy na to, aby korpus sta-
nowił pewną całość sam w sobie.
W projekcie ustawy wprowadza się obowiązek
konkurencyjnego naboru na wyższe stanowiska w
służbie cywilnej. Tu jest pierwsza sprzeczność mię-
dzy projektem przeze mnie prezentowanym a tym,
który omawiamy. Otóż otwarty, choćby i konkuren-
cyjny, nabór nie gwarantuje wyboru najlepszych kan-
dydatów – z paru powodów. Po pierwsze, zespół, któ-
ry ma dokonywać naboru, powoływany jest przez
kierownika zakładu pracy – przez ministra, przez
szefa agencji, przez niestety politycznego nominata.
Wszyscy, którzy znajdą się w zespole, do końca pracy
w tym zespole będą pamiętali, że zostali przez tego
oto szefa powołani do wyboru człowieka, który ma
pracować razem z tym ministrem i razem z nimi rów-
nież. To jest po pierwsze. Po drugie, zespół nie będzie
wyłaniał najlepszego, zespół ma bowiem wyłonić
trzech kandydatów. Spośród tej trójki dopiero kie-
rownik ma sobie wybrać kandydata do obsadzenia
stanowiska. Jest to zaprzeczeniem idei konkurencyj-
nej i właściwej obsady stanowiska. W moim przeko-
naniu jest to metoda nie do przyjęcia.
Z przykrością muszę powiedzieć i przypomnieć
historię: w roku 2001, zaraz po objęciu władzy, mój
klub i klub będący wówczas z nami w koalicji, klub
PSL-u, zgodziliśmy się błędnie na to, żeby zmienić
art. 144a umożliwiający obsadę wyższych stanowisk
kierowniczych w służbie cywilnej osobami nomino-
wanymi w trybie bezkonkursowym. Decyzja została
podjęta, Sejm ją uchwalił, decyzje personalne były
podejmowane potem szybko. Ale, co ważne, wówczas
nie było to tak odważnie zrobione, bo te osoby miały
233
pracować tylko przez pewien czas – tam był wskaza-
ny termin bodajże 6 miesięcy, w którym można je
było zatrudniać na tych stanowiskach. Oczywiście po
złożonej skardze konstytucyjnej tym razem Trybu-
nał Konstytucyjny bardzo szybko orzekł niezgodność
z konstytucją wprowadzonego przepisu.
Prawo i Sprawiedliwość poszło dokładnie tą samą
ścieżką, zmieniło w tym samym miejscu przepis pra-
wa o służbie cywilnej, który dawał możliwość wyrzu-
cenia jednych i zatrudnienia swoich. Przepraszam,
że tak to trywialnie oceniam, ale tak to w rzeczywi-
stości było. Też oczywiście była skarga konstytucyj-
na i sprzeciw opozycji podczas debat sejmowych.
Trybunał Konstytucyjny w ciągu półtora roku nie
miał czasu rozpatrzyć skargi, stąd też mój klub na
początku tej kadencji szybko złożył projekt ustawy,
który by uniemożliwiał wykorzystanie tego mecha-
nizmu przez następną ekipę rządzących. Z przykro-
ścią jednak stwierdzam, że Platforma Obywatelska
zrobiła doskonale i dokładnie to samo, co zrobiło Pra-
wo i Sprawiedliwość – wykorzystała ten wadliwy
mechanizm i szybciutko wyrzuciła ludzi z PiS-u i
zatrudniła ludzi z PO. Oczywiście nie wszyscy byli
członkami partii zarówno Prawa i Sprawiedliwości,
jak i Platformy Obywatelskiej, ale wyrzucono nie
swoich, zatrudniono swoich. Jest to metoda niedo-
puszczalna, jest to metoda w sposób jawny narusza-
jąca podstawowe idee zarówno zawarte w konstytu-
cji, jak i wynikające z dobrych obyczajów.
Pomimo wszystko będziemy proponowali, żeby
projekt rządowy skierować do Komisji Administracji
i Spraw Wewnętrznych i na tym projekcie bazując,
pracować nad najlepszym z możliwych projektów
ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej. Będzie-
my proponowali, żeby tych wszystkich, którzy w tym
czasie zostali zatrudnieni w drodze bezkonkursowej
na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej, objąć
obowiązkiem uczestniczenia w konkursie na to sta-
nowisko. Ja już się zgodzę, niech ci, którzy dzisiaj są
tymi nominatami, kandydują, niech udowodnią, że
rzeczywiście są najlepsi. Jeżeli są – zwyciężą. Nato-
miast jest rzeczą niedopuszczalną doprowadzenie do
tego, co się proponuje w ustawie, że w momencie kie-
dy ta ustawa wejdzie w życie, to ci panowie automa-
tycznie stają się urzędnikami służby cywilnej. Na to
zgody być nie może. Oczywiście temu będzie również
towarzyszyła propozycja bezwzględnego zarządzania
konkursów na wszystkie wyższe stanowiska w służ-
bie cywilnej. Jeżeli chcemy mieć przynajmniej część
pewności, że wyłoniono najlepszych kandydatów, ob-
sadzono nimi te najważniejsze stanowiska, nie ma
póki co lepszej drogi niż droga konkursowa.
I jeszcze jedna rzecz: sądu konkursowego nie
może powoływać bezpośredni przełożony, choćby to
byli ludzie najuczciwsi, najrzetelniejsi, najbardziej
godni zaufania i szacunku.
W następnych przepisach mówimy o przywróce-
niu urzędu szefa służby cywilnej. Myśmy tego nie
zaproponowali, zakładając, że jest to sprawa, którą
w drugiej kolejności można rozpatrywać. Natomiast
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
234 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Witold Gintowt-Dziewałtowski
również mówi się o tym, że szef służby cywilnej ma
zarządzać korpusem służby cywilnej. Niestety, w
moim przekonaniu w ustawie rządowej szef służby
cywilnej pozbawiony jest jakichkolwiek autentycz-
nych, realnych narzędzi, które umożliwią mu zarzą-
dzanie korpusem służby cywilnej. Jest tylko jeden
mechanizm, który może stosować – to jest mecha-
nizm pozwalający mu na zgłoszenie zastrzeżeń co do
prawidłowości przeprowadzonego konkursu bądź po-
stępowania kwalifikacyjnego i zarządzenie ponowie-
nia konkursu. To jest zbyt mało. Nie ma możliwości
wpływu na wysokość uposażenia, na warunki za-
trudnienia, również na warunki podnoszenia kwali-
fikacji. Nie ma możliwości nadzorowania konkursów,
jeden konkurs może nadzorować – konkurs na dyrek-
tora generalnego, pozostałych nie bardzo.
I po kolejne… O, w tej chwili mi właśnie uciekło
z pamięci. W każdym razie wydaje się, że jeżeli decy-
dujemy się na odtworzenie funkcji szefa służby cywil-
nej, musimy mieć pewność, że będzie to rzeczywiście
w miarę niezależny, suwerenny, podporządkowany
tylko premierowi urzędnik państwowy. I nie może
być tak, jak proponuje się w ustawie rządowej, że cały
aparat wykonawczy, urzędniczy szefa służby cywilnej
będzie uzależniony od szefa Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów. To jest automatyczne podporządkowanie
szefowi kancelarii i szef służby cywilnej w tym mo-
mencie albo będzie trwał w nieustannym konflikcie
z szefem kancelarii – nie wierzę, że dojdzie tam do
pełnego porozumiewania się w każdej sytuacji – albo
nie będzie podporządkowany prezesowi Rady Mini-
strów, podporządkuje się szefowi kancelarii. Innej
możliwości nie ma.
Są, szanowni państwo, i drobne kwestie, co do
których można mieć wątpliwości. Ustawa dopuszcza
możliwość zatrudnienia w służbie cywilnej także ko-
goś, kto nie będzie obywatelem Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Pomimo wszystko wydaje się, że jest to sprzecz-
ne przynajmniej z art. 27 konstytucji, w którym mówi
się, że w Rzeczypospolitej Polskiej językiem urzędo-
wym jest język polski, a zakłada się, że tenże obywa-
tel, który nie będzie obywatelem polskim, nie musi
przedkładać dokumentów potwierdzających znajo-
mość języka polskiego. To jest również nierówność
przed prawem, albowiem każdy obywatel polski, któ-
ry ubiega się o pracę w służbie cywilnej, musi się
wykazać certyfikatem dowodzącym, że zna w stopniu
doskonałym przynajmniej jeden obcy język, język
państw Unii Europejskiej. Tego żądania nie formu-
łujemy pod adresem kandydata, który nie jest oby-
watelem Rzeczypospolitej. Przyznam się, że nie bar-
dzo rozumiem, na jakiej to ma być zasadzie.
Po kolejne, szefa służby cywilnej powołuje premier
po zasięgnięciu opinii Rady Służby Cywilnej. Ustawa
przewiduje możliwość, a nawet konieczność wyzna-
czenia przez szefa służby cywilnej swego zastępcy, na
różne okoliczności zresztą, ale tutaj już, co ciekawe,
Rada Służby Cywilnej nie musi wyrażać żadnej opi-
nii, a parę przepisów niżej jest napisane, że zastępca
czy pełniący obowiązki szefa służby cywilnej tak na-
prawdę nie wiadomo jak długo te swoje obowiązki ma
wykonywać, termin nie jest wskazany. Może być rok?
– Teoretycznie tak. No więc w takim razie jaka tu
jest rola Rady Służby Cywilnej?
Szef służby cywilnej nie może być członkiem par-
tii, zrozumiałe, i nie może być członkiem partii w
ciągu ostatnich 5 lat przed objęciem funkcji. Przy-
puszczam, że jest to jednak za daleko idące rozwią-
zanie. Poza tym, proszę państwa, prawdą też jest, iż
wcale nie trzeba być członkiem partii, żeby w sposób
doskonały reprezentować interesy partii, zajmując
jakiekolwiek stanowisko. Tego rodzaju praktyki mie-
liśmy aż za wiele w ostatnich latach.
Kwestia mianowania i odwoływania szefa służby
cywilnej. Premier na bazie tych przepisów, które pro-
ponuje ustawa rządowa, może w każdej chwili odwo-
łać szefa służby cywilnej, w niektórych przypadkach
po zasięgnięciu opinii Rady Służby Cywilnej, ale w
czterech przypadkach bez pytania Rady Służby Cy-
wilnej o zdanie. Mówią o tym art. 8c i 8d.
I jest jeszcze parę innych regulacji, które, przy-
puszczam, najłatwiej, najprościej będzie nam omawiać
w toku prac legislacyjnych. Mimo tych wad i mimo
tych zastrzeżeń, które przedstawiłem, mam nadzieję,
że one zostaną z najwyższą powagą potraktowane
przez autorów, przez obecnych przedstawicieli rządu,
zresztą zakładam, że będziemy konsultowali rozwią-
zania szczegółowe, uważam, że przepisy zapropono-
wane w ustawie rządowej plus propozycja przedłożona
przez posłów, członków Lewicy i Demokratów, to pro-
jekty, które mogą się stać podstawą do prac legislacyj-
nych, które dadzą nam szansę na opracowanie i przy-
jęcie dobrego prawa o służbie cywilnej.
Jestem przekonany również, iż tu znajdziemy po-
rozumienie wszyscy, liczę także na to, że posłowie
Prawa i Sprawiedliwości w sposób twórczy przyłączą
się do pracy nad tym projektem. Też mają swoje do-
świadczenia: i lepsze, i gorsze. Dziękuję za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wie-
sława Wodę w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Mam zaszczyt zaprezentować stanowisko Klubu
Polskiego Stronnictwa Ludowego w sprawie posel-
skiego i rządowego projektów ustawy o zmianie usta-
wy o służbie cywilnej. Wydawać by się mogło, że
wszystkie ugrupowania rozumieją potrzebę zbudo-
wania apolitycznego i stabilnego korpusu urzędni-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Wiesław Woda
ków pracujących dla państwa. Doświadczenia ostat-
nich lat pokazują jednak, że kolejne ugrupowania
dochodzące do władzy pod hasłem poprawiania usta-
wy starały się podporządkować jej regulacje własnym
potrzebom.
Nie inaczej też stało się 24 sierpnia 2006 r., kiedy to
zmieniono ustawę o służbie cywilnej i uchwalono usta-
wę o państwowym zasobie kadrowym. Po upływie nie-
całych dwóch lat okazało się, że obie ustawy wprowa-
dziły spore zamieszanie. Najlepiej o tym może świad-
czyć następujący przykład. Na 2007 r. zaplanowano
nabór 3 tys. osób do służby cywilnej, zgłosiło się 700
osób, z dobrym wynikiem sprawdzian zaliczyło 200
osób. Chyba nie o taki nabór chodziło ustawodawcy.
W opinii do poselskiego projektu ustawy pan pre-
mier napisał, że: „należy wyraźnie odnotować wi-
doczną zbieżność projektu poselskiego z intencjami
rządu co do zasad profesjonalnego dokonywania na-
boru na stanowiska służby cywilnej.” I dalej: „Rząd
zgadza się z propozycją przywrócenia do służby cy-
wilnej wyższych stanowisk w służbie cywilnej.” W
ocenie rządu mianowanie pozostanie podstawą na-
wiązania stosunku pracy urzędników służby cywil-
nej i istotnym elementem systemu służby cywilnej.
Obydwa projekty zakładają likwidację państwo-
wego zasobu kadrowego, czyli uchylenie w całości
ustawy z 24 sierpnia. Wymienione wyżej stanowiska
kierownicze odgrywają największą rolę w meryto-
rycznym określaniu i wykonywaniu zadań państwa.
Na tych stanowiskach spoczywa odpowiedzialność za
realizację zadań państwa. Z uwagi na powyższe na-
bór na te stanowiska powinien być otwarty, konku-
rencyjny, pozwalający na obsadzenie ich osobami
spełniającymi odpowiednie dla danego stanowiska
wymagania, dające gwarancję prawidłowej realizacji
zadań przypisanych dla danego stanowiska.
W państwowym zasobie kadrowym znalazło się
wiele osób, które nie dawały i nie dają gwarancji pra-
widłowej realizacji zadań państwa, ponieważ są to
osoby, które zostały obsadzone na tych stanowiskach
na kilka dni lub tygodni przed wejściem w życie usta-
wy z 24 sierpnia o państwowym zasobie kadrowym i
dzięki temu w myśl zapisów tej ustawy otrzymały
prawo do piastowania wysokich stanowisk. W sto-
sunku do tych osób nie przeprowadzono żadnego
postępowania sprawdzającego ich kwalifikacje, przy-
gotowanie merytoryczne czy umiejętności kierowni-
cze. To samo dotyczy możliwości wejścia do państwo-
wego zasobu kadrowego osób z tytułem doktora,
także nie objętych żadnym postępowaniem kwalifi-
kacyjnym.
Wspomniana ustawa o państwowym zasobie ka-
drowym umożliwiała obsadę wysokich stanowisk
państwowych z pominięciem jakichkolwiek postępo-
wań konkursowych. Tryb ich obsadzania pomijał
jawność i otwartość dostępu do służby publicznej,
tym samym umożliwił upolitycznienie obsady perso-
nalnej wysokich stanowisk w państwie.
235
Ponadto ustawa ta zlikwidowała szansę awansu i
kariery zawodowej osób zatrudnionych w admini-
stracji rządowej. Efektem tego jest spadek ilości kan-
dydatów ubiegających się o mianowanie na urzędni-
ków służby cywilnej oraz masowa ucieczka pracow-
ników administracji do pracy poza struktury admi-
nistracji.
Likwidacja państwowego zasobu kadrowego i przy-
wrócenie wyższych stanowisk służby cywilnej to tak-
że realizacja zapisu art. 153 konstytucji, o czym mówił
mój przedmówca. Zatem likwidacja państwowego za-
sobu kadrowego jest jak najbardziej zasadna.
Obydwa projekty określają tryb obsadzania wyż-
szych stanowisk. Projekt poselski przewiduje dostęp
do takich stanowisk tylko dla urzędników służby
cywilnej i tylko w drodze konkursu przeprowadzo-
nego przez dyrektora Krajowej Szkoły Administracji
Publicznej. Określa też terminy niezbędne do złoże-
nia dokumentów przez kandydatów, ogłoszenia wy-
ników itp.
Projekt rządowy przewiduje wyłanianie kandyda-
tów na wyższe stanowisko w drodze otwartego, jaw-
nego konkursu, do którego mogą aplikować zarówno
urzędnicy służby cywilnej, jak i pracownicy korpusu
służby cywilne, spełniający wymagania określone dla
danego stanowiska i posiadający predyspozycje kie-
rownicze. Konkurs przeprowadza zespół powołany
przez kierownika lub dyrektora generalnego danego
urzędu. Jest to słuszne rozwiązanie, ponieważ tak
powołany zespół posiada wiedzę i kompetencje oraz
znajomość realiów i specyfiki danego urzędu. W toku
naboru na wyższe stanowiska ocenie podlega w
szczególności doświadczenie zawodowe kandydata,
wiedza niezbędna na danym stanowisku oraz kom-
petencje kierownicze. Projekt dopuszcza też możli-
wość obejmowania wyższych stanowisk w drodze
awansu wewnętrznego przez członków korpusu służ-
by cywilnej.
Zasady naboru na wyższe stanowiska w służbie
cywilnej określone w projekcie rządowym umożliwia-
ją szybsze i sprawniejsze przeprowadzenie naboru na
wyższe stanowisko, niż propozycja zawarta w projek-
cie poselskim. Zatem zapisy projektu rządowego
uznać należy za słuszne, gdyż gwarantują większą
otwartość w doborze kandydatów na wyższe stano-
wiska w służbie cywilnej, tym samym dają możliwość
dokonania wyboru spośród wielu kandydatów, a jed-
nocześnie procedury naboru uwzględniają koniecz-
ność profesjonalizacji tych stanowisk oraz przewidu-
ją sprawniejszy tryb ich obsadzania.
Art. 30b pkt 5 projektu rządowego zawiera wyma-
gania dotyczące stażu pracy i doświadczenia na stano-
wisku kierowniczym kandydatów ubiegających się o
wyższe stanowiska w służbie cywilnej. Zapis tego arty-
kułu mówi o tym, że osoba taka winna posiadać co
najmniej 3-letni staż pracy, w tym co najmniej rok na
stanowisku kierowniczym. Wydaje się, iż okresy te są
zbyt krótkie, by osoba taka mogła objąć wyższe, czyli
kluczowe stanowisko w służbie cywilnej i żeby dawała
gwarancję należytego wykonania zadań państwa.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
236 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Wiesław Woda
Proponuję następującą zmianę tego zapisu, który
brzmiałby: „posiada co najmniej 5-letni staż pracy,
w tym co najmniej 2-letni na stanowisku kierowni-
czym lub 3-letni na stanowisku samodzielnym w jed-
nostkach sektora finansów publicznych”.
Obydwa projekty przewidują istnienie centralne-
go organu właściwego w sprawach służby cywilnej.
Według projektu poselskiego jest nim szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów. Natomiast projekt rządowy
przewiduje ustanowienie szefa służby cywilnej jako
organu centralnego właściwego w sprawach służby
cywilnej obsługiwanego przez Kancelarię Prezesa
Rady Ministrów. Wydaje się, że jest to nienajlepsze
rozwiązanie, ponieważ powołujemy generała bez ad-
iutantów i bez podległej mu służby. Wydaje się zasad-
ne utworzenie urzędu służby cywilnej, który realizo-
wałby jego zadania.
Obydwa projekty przewidują utworzenie organu
opiniodawczo-doradczego prezesa Rady Ministrów:
Rady Służby Cywilnej – 15-osobowej według projek-
tu rządowego, a zgodnie z projektem poselskim liczą-
cej 15–25 członków. Skład i powoływanie członków
rady są podobne, z tym że projekt rządowy zakłada
możliwość powołania członków rady nie tylko spo-
śród parlamentarzystów. Muszę powiedzieć, że złym
rozwiązaniem jest propozycja podziału członków
Rady Służby Cywilnej na dwie kategorie: dobrych
i lepszych. A w trakcie pytań powiem, co to znaczy
dobrzy i lepsi. Proponuję wobec tego, żeby nikomu
nie przyznawać żadnych diet, a jedynie zwrot kosz-
tów podróży.
Obydwa projekty przewidują dla osób podejmują-
cych po raz pierwszy pracę w służbie cywilnej odbycie
służby przygotowawczej. Projekt rządowy jest bardziej
elastyczny, ponieważ daje możliwość decydowania
o potrzebie odbycia służby przygotowawczej i o okresie
jej trwania kierującemu komórką organizacyjną.
Proponowane rozwiązanie ma istotne znaczenie,
gdyż potrzeba odbycia służby przygotowawczej, czas
jej trwania powinny mieć charakter indywidualny,
zależny od wiedzy, umiejętności i predyspozycji danej
osoby. Istotnym elementem projektu rządowego jest
możliwość zatrudnienia osób podejmujących po raz
pierwszy pracę w służbie cywilnej na okres 12 mie-
sięcy i, po uzyskaniu pozytywnej pierwszej oceny
w służbie cywilnej, zatrudnienia takiej osoby na czas
nieokreślony.
Projekt poselski dopuszcza do ubiegania się o mia-
nowanie w służbie cywilnej osoby, które m.in. wyka-
żą się znajomością jednego języka obcego, nie ogra-
niczając katalogu języków obcych do języków robo-
czych Unii Europejskiej. Natomiast rządowy projekt
honoruje w tym zakresie zapisy art. 19 ust. 4 ustawy
z 24 sierpnia 2006 r. o służbie cywilnej, czyli kandy-
dat ma wykazać się znajomością języka roboczego
Unii Europejskiej. Takie ograniczenie jest niesłuszne
i nieuzasadnione. Polska jest krajem otwartym na
współpracę także z państwami spoza Unii Europej-
skiej, w tym z naszym sąsiadem Federacją Rosyjską.
W polskich urzędach załatwiają swoje sprawy obywa-
tele państw Unii i spoza Unii, i stąd też znajomość
każdego języka obcego może być przydatna i należy
to honorować. Proponuję więc zrezygnować z takiego
ograniczenia, które uniemożliwia ubieganie się o mia-
nowanie wielu wartościowym pracownikom korpusu
służby cywilnej i tym samym powoduje ich odejście
z pracy w służbie cywilnej.
Projekt rządowy zakłada sporządzanie okreso-
wych ocen członków korpusu służby cywilnej zatrud-
nionych na czas nieokreślony. Ocena taka ma być
sporządzana co 24 miesiące przez bezpośredniego
przełożonego i ma zawierać wnioski dotyczące indy-
widualnego programu rozwoju zawodowego ocenia-
nego. Objęcie obligatoryjną oceną wszystkich człon-
ków korpusu służby cywilnej, a nie, jak dotychczas,
tylko urzędników mianowanych, należy uznać za
słuszne. Każda ocena działa mobilizująco na pracow-
ników, pozwala też dokonywać przeglądu kadry pra-
cowniczej. Ale bardzo ważną kwestią jest stworzenie
możliwości realizacji zawartych w arkuszu oceny
wniosków dotyczących indywidualnego programu
rozwoju zawodowego. Umożliwienie pracownikowi
realizacji indywidualnej ścieżki zawodowej, udziału
w profesjonalnych szkoleniach ma ogromną rolę mo-
tywującą, zachęca pracownika do doskonalenia się
i pozostawania w służbie cywilnej.
Odstąpienie od badania predyspozycji kierowni-
czych w trakcie sprawdzianu przeprowadzanego
w ramach postępowania kwalifikacyjnego dla pra-
cowników służby cywilnej ubiegających się o miano-
wanie jest zasadne, gdyż takie kompetencje będą
sprawdzane podczas naboru na wyższe stanowiska
w służbie cywilnej. Według projektu rządowego
urzędnik służby cywilnej, który otrzymał dwie kolej-
ne oceny pozytywne, otrzyma też kolejny stopień
służbowy w ciągu 30 dni od dnia zapoznania urzęd-
nika służby cywilnej z oceną okresową. Dotychcza-
sowa praktyka dowiodła, że brak takiego zapisu spra-
wiał, iż urzędnicy służby cywilnej otrzymywali wy-
sokie oceny i mimo to przez wiele lat nie przyznawa-
no im kolejnego stopnia służbowego.
Ponowne zatrudnienie osoby, która utraciła mia-
nowanie w służbie cywilnej – zapis ten zakłada
uwzględnienie uprawnień nabytych w związku z mia-
nowaniem w służbie cywilnej przez byłych urzędni-
ków służby cywilnej. Znane są przypadki urzędników
mianowanych służby cywilnej, którzy zmuszeni byli
zrezygnować z pracy w służbie cywilnej, a wcześniej
przeszli wszystkie procedury niezbędne do uzyskania
mianowania, toteż zasadne jest uwzględnienie posia-
danych przez nich uprawnień, a nie rozpoczynanie
całej kariery od początku.
Wprowadzenie dziesięcioletniego okresu przej-
ściowego w odniesieniu do uznawalności spełnienia
warunku posiadania kompetencji kierowniczych wy-
maganych do zajmowania wyższych stanowisk w służ-
bie cywilnej przez osoby, które uzyskały świadectwo
potwierdzające kwalifikacje do pracy na wysokim
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Wiesław Woda
stanowisku państwowym oraz które w wyniku po-
stępowania kwalifikacyjnego uzyskały miejsce
uprawniające do mianowania, jest zasadne. Powyż-
sza propozycja uwzględnia prawa nabyte osób, które
pod rządami ustawy z 1998 r. o służbie cywilnej pod-
dane zostały procedurze konkursowej, tym bardziej
że rządowy projekt ustawy uwzględnia prawa nabyte
osób obsadzonych na wysokich stanowiskach pań-
stwowych według przepisów ustawy z 24 sierpnia
2006 r. o państwowym zasobie kadrowym i wysokich
stanowiskach państwowych, czyli bez żadnego postę-
powania sprawdzającego posiadanie jakichkolwiek
kwalifikacji i predyspozycji kierowniczych.
Wprowadzenie obowiązku obsadzania stanowisk
kierowników urzędów centralnych w drodze otwar-
tego, konkurencyjnego i jawnego naboru to bardzo
istotny zapis, który ujednolica sposób obsady wyż-
szych stanowisk w służbie cywilnej. Tryb naboru na
te stanowiska pozwoli wyłonić najlepszych kandyda-
tów i spowoduje odpolitycznienie takich stanowisk.
Odejście od określania limitów zatrudnienia w służ-
bie cywilnej jest również zasadne, bowiem okazuje
się, że fundusz płac wykorzystywany jest w 100%,
a zatrudnienie sięga niejednokrotnie 90%. Natomiast
konieczne jest wyrównanie ogromnych dysproporcji
w sferze funduszu płac między urzędami. Dla przy-
kładu, panie ministrze, podam – mam nadzieję, że to
są prawdziwe wartości, że te różnice są takie, jakie
podaję – że w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim
średnia płaca wynosi 1800 zł na etat, zaś w Śląskim
Urzędzie Wojewódzkim średnia płaca to 3200 zł na
etat. I mógłbym wymieniać podobne dysproporcje
w centralnych urzędach, w ministerstwach – nie wia-
domo, z czego, poza tradycją i mnożeniem przez jakiś
wskaźnik z roku na rok, te różnice wynikają. Taka
sytuacja wywołuje poczucie niesprawiedliwości i dość
powszechne odchodzenie z pracy w urzędzie doświad-
czonych pracowników.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kończąc, wno-
szę o skierowanie obu projektów do Komisji Admini-
stracji i Spraw Wewnętrznych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Zdzi-
sławę Janowską w imieniu SDPL–Nowej Lewicy i De-
mokratycznego Koła Poselskiego.
Poseł Zdzisława Janowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Mam przyjemność w imieniu obydwu
kół wyrazić opinię na temat projektowanych zmian
ustaw.
237
Otóż tak się składa, że sprawa tworzenia ustawy
o służbie cywilnej jest mi niezwykle bliska; sięga to
lat 1996–1998, kiedy to po raz pierwszy w Polsce była
tworzona ustawa o służbie cywilnej. Tu chcę powie-
dzieć – było to za czasów premiera Cimoszewicza – że
czynione były wszelkie starania, ażeby według naj-
lepszych wzorów krajów europejskich – kraje skan-
dynawskie, Francja – stworzyć ustawę, która gwa-
rantowałaby niezawisłość, obiektywizm, niezależność
urzędnika służby cywilnej. Biedziliśmy się w Sejmie
i w Senacie nad tą ustawą. Wreszcie, pod koniec ka-
dencji niestety, po raz pierwszy w 1997 r. ustawa
weszła w życie i właściwie funkcjonowała bardzo
krótko. Ja miałam tę przyjemność, że z racji swojego
przygotowania zawodowego byłam wiceprzewodni-
czącą komisji kwalifikacyjnej, a nasza komisja kwa-
lifikacyjna (była rada, dzisiaj też się proponuje po-
wrót do niej) przeprowadzała postępowanie kwalifi-
kacyjne. Tworzyliśmy narzędzia, tworzyliśmy proce-
dury, przeprowadzaliśmy konkursy, ale niestety
trwało to bardzo niedługo.
Chcę poprzeć tutaj wystąpienie mojego kolegi
z klubu Lewicy – właściwie każda władza robi ogrom-
ne spustoszenie w korpusie służby cywilnej i każda
władza ciągle chce mieć swoich urzędników. Żadna
władza nie może zrozumieć, że inne kraje, które mają
lepsze doświadczenia, potrafią wytworzyć taką at-
mosferę, iż rzeczywiście urzędnik, który startuje do
konkursu, jest dobry, kompetentny, widzi przed sobą
możliwość bycia tam przez dłuższy czas i służenia
państwu, a nie określonej partii politycznej, która
przecież na cztery lata obejmuje rządy, może to reali-
zować. I to jest nasze nieszczęście, po prostu nie-
szczęście. Tak się działo przez wszystkie kolejne lata.
I przyznaję – kiedy nastał pan premier Buzek, to był
1997 r., właściwie wyrzucił, przekreślił to wszystko,
co zostało ustalone. Zaczął natomiast funkcjonować
Urząd Służby Cywilnej, który myśmy wówczas two-
rzyli, i chcę powiedzieć, że ten Urząd Służby Cywil-
nej, z szefem służby cywilnej, który był mianowany
na dłuższy okres, naprawdę wypełniał swoje zadania.
Były konkursy, choć oczywiście trzeba było odsunąć
ludzi, którzy byli przyjęci – bez względu na to, czy
była pewność, że oni są z zupełnie innej opcji poli-
tycznej, na nowo byli przyjmowani inni. Niemniej to
wszystko do określonego momentu, sprzed dwóch lat,
funkcjonowało nie najgorzej. Przyznaję również, że
były takie momenty, w latach 2001–2004, kiedy znów
kolejna ekipa, ekipa pana premiera Millera, starała
się poszukiwać możliwości opierania się na tzw. swo-
ich ludziach. Tak to trwa i tak to idzie cały czas.
I dzisiaj mamy taką sytuację w doborze ludzi do służ-
by cywilnej. Przyglądając się obydwu propozycjom,
znajduję pewne podobieństwa, znajduję pewne różni-
ce. Wspólne jest to, co trzeba przyjąć z uznaniem, że
odchodzimy od zasobu kadrowego – to bardzo dobrze
– odchodzimy od nominacji na niewiadomych zasa-
dach ludzi, którzy obejmowali stanowiska w służbie
cywilnej, kiedy nie było żadnych konkursów, kiedy
urzędnicy samorządowi i przedstawiciele Najwyższej
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
238 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Zdzisława Janowska
Izby Kontroli mieli od razu zapewnione wejście do
korpusu służby cywilnej. Tak więc jest to odejście od
tego i powrót do normalnych konkursów, choć oczy-
wiście nigdy one nie będą konkursami obiektywny-
mi, nigdy. Choćbyśmy starali się maksymalnie do-
brze to zorganizować, one nie będą obiektywne. To
tym gorzej dla rządu, skoro proponuje, by te konkur-
sy odbywały się w majestacie prawa w ramach mini-
sterstw, instytucji, które będą chciały zatrudniać
swoich urzędników. Jasne, że one nie będą konkur-
sami w 100% obiektywnymi. Czy szczęśliwsze jest
rozwiązanie drugie, zgodnie z którym konkursy bę-
dzie przeprowadzała Krajowa Szkoła Administracji
Publicznej? Myślę, że tak. Krajowa Szkoła Admini-
stracji Publicznej od lat zajmuje się tym zagadnie-
niem i ma większe przygotowanie, przede wszystkim
fachowe, merytoryczne, gwarantuje obiektywność.
I do czego wracamy? Wracamy do pewnych roz-
wiązań, które były, mianowicie do roli szefa służby
cywilnej. On kiedyś w świetle poprzedniej ustawy
miał daleko większe możliwości, daleko większe
uprawnienia. Ale on funkcjonuje. Funkcjonuje bez
oparcia w urzędzie, co być może jest ze szkodą dla
pracy. Wracamy do Rady Służby Cywilnej. W projek-
cie poselskim jest przewidziana rada, która ma więk-
sze kompetencje i która grupuje ludzi gwarantują-
cych w większym stopniu niezależność, bo również
tam będą osoby nominowane z racji przygotowania
zawodowego, nie tylko przedstawiciele klubów parla-
mentarnych, a przecież wiadomo, że wśród tych
przedstawicieli mogą się znaleźć nie osoby przygoto-
wane fachowo, tylko reprezentujące jakąś opcję poli-
tyczną. Można w związku z tym mieć nadzieję, że ta
rada dzięki zwiększeniu w składzie liczby osób kom-
petentnych, merytorycznie przygotowanych będzie
sprawowała swoją funkcję, będzie wkraczała w po-
stępowania kwalifikacyjne, będzie ich obserwatorem.
I to jest bardzo cenne. Wracamy do bardziej bezpiecz-
nego bycia w służbie cywilnej. Wracamy do całej stra-
tegii związanej z zarządzaniem korpusem służby cy-
wilnej, robienia wszystkiego, aby ci ludzie czuli się tam
potrzebni, bezpieczni, umotywowani, ażeby mogli pod-
nosić swoje kwalifikacje, żeby byli właściwie oceniani.
Tutaj te procedury są niezbędne. Wracamy również
do procedury awansów w służbie cywilnej. Nie można
sobie pozwolić na to… (Dzwonek) Kiedyś prowadziłam
określone statystyki, co się dzieje z kadrami co cztery
lata. Zbliżają się wybory i wiadomo, że kadra urzęd-
ników zostaje wymieciona. Należałoby mieć nadzieję
– myślę, że prace w komisji jeszcze będą trwały, a wy-
rażam taką nadzieję w imieniu obydwu kół – że ta
ustawa przywróci dobre imię urzędnikowi, przywróci
nadzieję, przywróci szanse na to, że będzie można
młodzieży, chociażby tej, z którą mamy do czynienia,
akademickiej, powiedzieć, że pracę w Polsce, nawet w
wysokim urzędzie, można zdobyć na podstawie swoich
kwalifikacji i kompetencji. To jest bardzo ważne ży-
czenie i przesłanie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Annę
Zielińską-Głębocką, Platforma Obywatelska.
Poseł Anna Zielińska-Głębocka:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Debatujemy nad dwoma projektami, które dotyczą
ustawy o służbie cywilnej i zmian niektórych innych
ustaw. Mamy projekt poselski i projekt rządowy. Oba
przewidują likwidację państwowego zasobu kadrowe-
go wprowadzonego ustawą z 2006 r. na mocy przepi-
su zaskarżonego, jak tutaj mówiono, przez oba kluby,
czyli klub SLD i klub Platformy Obywatelskiej, do
Trybunału Konstytucyjnego jako niezgodny z kon-
stytucją. Wracamy do idei korpusu służby cywilnej
jako idei odtworzenia zawodowego, bezstronnego i po-
litycznie neutralnego korpusu, a więc wracamy do
konstytucyjnej idei służby dla społeczeństwa, dla
państwa, zasobu, który nie będzie powiązany z par-
tiami politycznymi.
Co łączy oba projekty, które w pewnych elemen-
tach się różnią? Myślę, że intencja jest podobna, ale
będzie to dyskutowane i w pracach w komisji zosta-
nie wypracowane jakieś dobre rozwiązanie. Co łączy
te projekty? Po pierwsze, przywrócenie otwartego
i konkurencyjnego naboru do służby cywilnej na za-
sadach jawnego i równego dostępu i na podstawie
ściśle określonych i przejrzystych warunków i kryte-
riów. Tutaj są dwie koncepcje. Jedna to jest nabór
konkursowy przeprowadzany w ramach urzędów.
Druga to są konkursy przeprowadzane przez Krajo-
wą Szkołę Administracji Publicznej. Myślę, że debata
w komisji doprowadzi do jakiegoś dobrego rozwiąza-
nia. My się opowiadamy za projektem przygotowa-
nym przez rząd Platformy Obywatelskiej i PSL. Dru-
gi element to jest wprowadzenie zasady odbywania
służby przygotowawczej przez osoby, które po raz
pierwszy podejmują pracę w służbie cywilnej. Po trze-
cie, jest to przywrócenie wyższych stanowisk w ad-
ministracji publicznej, co jest niezwykle ważnym
elementem, w tym stanowiska dyrektora generalne-
go, i wprowadzenie jasnych przepisów dotyczących
Rady Służby Cywilnej, czy Rady Służby Publicznej,
jak to nazwano w projekcie Lewicy i Demokratów.
Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej
uważa, że oba projekty powinny być przedmiotem
dalszych prac legislacyjnych w odpowiednich komi-
sjach i że na tej podstawie posłowie powinni wypra-
cować optymalne rozwiązanie, a więc znaleźć najlep-
szy wariant.
Proszę państwa, jeszcze parę słów chciałabym
powiedzieć o niektórych postanowieniach projektu
rządowego, zwłaszcza w części, która dotyczy tzw.
wyższych stanowisk w służbie cywilnej. Otóż jakby
intencją tego projektu rządowego jest wpisanie go do
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Anna Zielińska-Głębocka
procesu dokończenia reformy administracji publicz-
nej przez odtworzenie służby cywilnej, zapewnienie
zmian, które zagwarantują stabilizację personalną
kadr administracyjnych. To jest bardzo ważny ele-
ment. Dalej, chodzi o stworzenie spójnego systemu
zarządzania zasobami służby cywilnej i uwzględnia-
nia zmian na rynku pracy, a więc dostosowanie do
dynamiki, która rynek pracy charakteryzuje, gdzie
bardzo silna jest konkurencja ze strony sektora pry-
watnego. Była już też mowa o tym, że wykwalifiko-
wani pracownicy administracji rządowej często od-
chodzą do sektora prywatnego z różnych powodów,
ale również z braku m ożliwości awansu, rozwoju,
szkolenia itd., co oferuje im sektor prywatny czy inne
instytucje, w tym także publiczne.
Jako zasadę w projekcie przyjęto wprowadzenie
otwartego i konkurencyjnego naboru jako powszech-
nego sposobu wyłaniania kandydatów do pracy w ad-
ministracji publicznej. Jednocześnie projekt zakłada,
że ta ustawa będzie uzupełniona o kolejne rozwiąza-
nia dotyczące pracowników samorządowych. Wiem, że
rząd już pracuje nad ustawą o pracownikach samorzą-
dowych i ustawą o pracownikach urzędów państwo-
wych. To ma być cały pakiet ustaw, który będzie doty-
czył całej administracji publicznej, całej służby publicz-
nej. Tak więc czekamy na kolejne opracowania.
Co jest wartościowego w tym spójnym systemie
zarządzania kadrami? Jest to włączenie do korpusu
służby cywilnej wyższych stanowisk – to jest bardzo
ważny element – a więc stanowiska dyrektora gene-
ralnego, który kieruje departamentami czy komórką
równorzędną, i zastępców dyrektorów generalnych.
Wymienione są w projekcie ustawy wszystkie prak-
tycznie instytucje, w których sprawujący funkcję
będzie pochodził z otwartego konkurencyjnego na-
boru. Określono też szczegółowo urzędy, w których
nie tworzy się stanowiska dyrektora generalnego. Są
to: Komenda Główna Policji, Komenda Główna Stra-
ży Granicznej i Komenda Główna Państwowej Stra-
ży Pożarnej. Projekt gwarantuje szeroko rozumianą
apolityczność całego korpusu, w tym osób zajmują-
cych wyższe stanowiska w służbie cywilnej – ta
apolityczność jest zapisana, o czym tu już mówiono
– a więc osoby te nie mogą łączyć pracy z funkcją
radnego, nie mogą być członkami partii politycznych
i nie mogą pełnić funkcji w związkach zawodowych.
Zostało wyraźnie określone, jak należy rozumieć
brak kierowania się interesem indywidualnym czy
grupowym.
W projekcie zakłada się, że dyrektor generalny
podlega kierownikowi urzędu. Wyraźnie zostały
określone kompetencje dyrektora. Są one jasne, przej-
rzyste, wyraźnie wzmocnione. Ale też została przy-
pisana bardzo duża odpowiedzialność do stanowiska
dyrektora generalnego, a więc jest to bardzo ważna
funkcja w grupie tych wysokich stanowisk. Można
by powiedzieć, że podniesiono rangę i zwiększono
rolę dyrektora generalnego, a więc w korpusie służby
239
cywilnej będzie to ważne stanowisko. Stąd taki
otwarty, konkurencyjny nabór na to stanowisko jest
niezwykle istotny.
Bardzo ważnym elementem, pozytywnym, jest
zasada tzw. awansu wewnętrznego wobec pozosta-
łych wyższych stanowisk, co tworzy motywację do
dobrej pracy, chęci zdobywania kariery. Nie dotyczy
to oczywiście dyrektorów generalnych, bo nie ma już
wyższego stanowiska. Bardzo ważne jest też to –
i ma to ograniczyć polityczne sterowanie – że nie
będzie funkcji pełniącego obowiązki (p.o.), co często
było formułą omijania apolityczności, a więc natych-
miast będzie dokonywany nabór.
Ważnym rozwiązaniem zawartym w projekcie,
które powinno usprawnić system funkcjonowania
korpusu, jest zasada przenoszenia osób zajmujących
wyższe stanowiska, jeśli przemawiają za tym uzasad-
nione potrzeby urzędu lub interes służby cywilnej.
Jednak bardzo wyraźnie zostały określone zasady,
które tym przenoszeniem rządzą. A więc na przykład
przenoszenia można dokonywać tylko na obszarze tej
samej miejscowości i tylko na stanowisko co najmniej
równorzędne. Łączy się tutaj interesy pracownika z
interesem administracji publicznej, co ma usprawnić
funkcjonowanie tego korpusu.
Wszyscy urzędnicy korpusu służby cywilnej będą
objęci okresową oceną. Chodzi zwłaszcza o pierwszą
ocenę, a więc to jest element bardzo ważny, popra-
wiający jakość tej służby. Na podkreślenie zasługuje
również nowoczesne podejście do służby przygoto-
wawczej, a więc szkolenia i przygotowania do pracy.
Bardzo nam się podoba w tym projekcie rządowym
to, że szkolenie ma być oparte na zasadach indywi-
dualnego podejścia. A więc okres i zakres przygoto-
wania powinny mieć charakter indywidualny, uza-
leżniony od umiejętności i predyspozycji danej osoby.
To jest novum, które powinno dawać szanse rozwoju
zwłaszcza osobom młodszym, które powinny stano-
wić ważną część naszego korpusu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ponieważ się
spieszymy, jako że jest opóźnienie, więc kończę. Pro-
szę państwa, chciałabym zakończyć stwierdzeniem,
że oba przedstawione projekty, w tym projekt rządo-
wy, zawierają wartościowe rozwiązania, które dają
szanse na efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi
zatrudnionymi w administracji publicznej. Dlatego
klub parlamentarny popiera dalsze procedowanie
nad tymi projektami w komisjach sejmowych, w tym
głównie w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrz-
nych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jaro-
sława Zielińskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
240 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Jarosław Zieliński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Źle się dzieje,
że rozmawiamy o tak ważnej sprawie nocą. Dzisiaj
będzie omawiana jeszcze jedna ustawa jeszcze póź-
niejszą nocą, gdy będą wracali pod osłoną nocy funk-
cjonariusze WSI. Do administracji państwowej też
chcą wracać pewni ludzie i dlatego zapewne taka
pora jest dla nich właściwa. Proszę, panie marszałku,
aby zgłosił pan do marszałka Sejmu na posiedzeniu
Prezydium Sejmu bądź Konwentu Seniorów nasz
sprzeciw, sprzeciw Prawa i Sprawiedliwości, wobec
takiej organizacji pracy. Sejm najpierw nie ma co ro-
bić, bo nie ma projektów ustaw, a później nagle waż-
ne ustawy są omawiane w nocy. Na pewno obywate-
le chcieliby posłuchać takiej dyskusji. To jest pierw-
sza sprawa.
Wysoki Sejmie! Mam przed sobą druki. Pokażę je,
chociaż wszyscy je znamy. Druk rządowy jest bardzo
gruby, ciężki, ma 236 stron. Jest to nowelizacja ustawy
o służbie cywilnej. Sama ustawa o służbie cywilnej
wygląda tak i liczy 25 stron. Druga ustawa, którą pań-
stwo chcecie znieść tą nowelizacją, tak wygląda. Jest
to ustawa o państwowym zasobie kadrowym i wyso-
kich stanowiskach państwowych. Liczy 21 stron.
Mówicie państwo – myślę o Platformie Obywatel-
skiej i do tego klubu się zwracam, a także do rządu,
który jest jej emanacją – o konieczności deregulacji,
uważając, że jest nadregulacja w różnych dziedzinach
życia publicznego. Ale to jest właśnie ewidentny przy-
kład takiej nadregulacji, gdy tworzy się obszerne
przepisy, niespójne, skądinąd bardzo kontrowersyjne.
Kiedy porównamy to, co w sposób czytelny my zapro-
ponowaliśmy, jako Prawo i Sprawiedliwość, to obie
ustawy liczą 46 stron. Państwo przygotowaliście 236
stron nowelizacji, a przecież zostaje też ta nowelizo-
wana ustawa o służbie cywilnej. Dajecie do lektury
wszystkim, którzy będą zainteresowani tą dziedziną,
260 stron.
Kolejne sprawy. Nasuwa się pytanie, proszę pań-
stwa, dlaczego z takim zapałem i z taką energią – bo
ten zapał jest zauważalny, bardzo wyraźny – koalicja
PO-PSL, wspierana przez trzeciego koalicjanta, SLD
czy Lewicę, nie wiem, jak to się teraz nazywa, chce
znieść dorobek, który pozostał po ostatnim okresie
rządów Prawa i Sprawiedliwości. Z powodu uprzedzeń,
to na pewno, ale sądzę, że także z innych powodów,
które były już tu wymieniane, a które ja w swoim dal-
szym wystąpieniu także zechcę przywołać.
Czy były prowadzone – to jest pytanie do rządu,
skupię się w swoim wystąpieniu głównie na druku nr
595, czyli na projekcie rządowym – jakieś badania,
analizy i czy były dokonywane merytoryczne oceny
obecnych rozwiązań prawnych oraz tego, jak one
funkcjonują, jakie przynoszą skutki? W miarę upły-
wu czasu wydaje się, że nasze rozwiązania pokazują
coraz lepiej dobre strony. W imię jakich racji obecny
rząd – i jego zaplecze polityczne, PO, PSL, SLD – po-
wraca do starych rozwiązań, rozwiązań z poprzed-
niego okresu, które się nie sprawdziły? W uzasadnie-
niu do projektu ustawy powołano się na jakieś enig-
matyczne i tajemnicze, cytuję, głosy przedstawicieli
korpusu służby cywilnej, wskazujące na potrzebę
istotnych zmian. Proszę ujawnić te głosy, pokazać
dokumenty. Czy to są ci, którzy czekają po prostu na
stanowiska, a którzy są z wami związani? Powiedz-
my to wprost.
Rząd ma co robić w sferze administracji publicznej,
jest dużo zadań. Przede wszystkim powinien skupić
się na podnoszeniu jakości administracji publicznej
poprzez profesjonalizację kadr urzędniczych, poprawę
i unowocześnienie warunków i narzędzi pracy, infor-
matyzację, elektroniczne usługi dla obywateli oraz
zdecydowane podwyższenie płac w sferze publicznej,
a także jej stabilizację. A kiedy mowa o stabilizacji, to
wbrew deklaracji zawartej już w pierwszym akapicie
i drugim zdaniu uzasadnienia do ustawy wprowadza-
cie państwo kolejną destabilizację, bo niewątpliwie ta
zmiana taką destabilizację przyniesie.
Ponadto już w pierwszym akapicie pierwszej czę-
ści uzasadnienia podajecie państwo nieuczciwą infor-
mację. Mówicie o odtworzeniu służby cywilnej. Panie
ministrze, to do pana głównie, ale także do Platformy
Obywatelskiej, oczywiście, służba cywilna istnieje –
chciałbym to panu ministrowi przypomnieć, i pań-
stwu – i funkcjonuje na podstawie ustawy z 24 sierp-
nia 2006 r. o służbie cywilnej. Chciałbym państwu
uświadomić, że tej ustawy nikt nie zniósł i nikt nie
zniósł też korpusu służby cywilnej. To nadal funk-
cjonuje, więc proszę nie mówić czegoś, co jest nie-
prawdziwe. Powoływanie się na postulaty: ekspertów
związanych z administracją publiczną, wskazujące
na konieczność przywrócenia korpusowi służby cy-
wilnej kształtu odpowiadającego standardom kon-
stytucyjnym, wymagałoby, po pierwsze, ujawnienia
tych ekspertów i ich postulatów, po drugie, oznacza
niedopuszczalne nadużycie, albowiem organ do tego
uprawniony, czyli Trybunał Konstytucyjny, jak
wszyscy wiemy, nie orzekł niezgodności obowiązu-
jących obecnie przepisów z konstytucją. Proszę ra-
czej nie wyrokować w tej sprawie, bo to jest także
nieuprawnione.
Gdy się słucha takich wystąpień, które miały tu
miejsce, zwłaszcza mówiących o trosce o apolitycz-
ność administracji publicznej, służby cywilnej, o jej
kompetencje, to można by w to uwierzyć, gdyby nie
żyło się w Polsce przez ostatnich 20 lat. Jeżeli pamię-
tamy to, co było czynione za czasów rządów SLD, za
czasów rządów tych formacji, w których byli ludzie
obecnej Platformy Obywatelskiej – a powinniśmy
doskonale pamiętać – to wiemy, o co tu chodzi.
(Poseł Halina Rozpondek: Za rządów PiS.)
Wiemy, o co tu naprawdę chodzi. Proszę raczej
obniżyć poziom obłudy, którą państwo stosujecie, po-
ziom hipokryzji, bo inaczej tę ustawę trzeba będzie
nazwać – może będzie to poprawka, którą warto prze-
myśleć – ustawą o hipokryzji rządu i Platformy Oby-
watelskiej w administracji rządowej czy państwowej.
(Poruszenie na sali) Proszę państwa, przepraszam,
ale jednak nasuwa się takie skojarzenie. Po prostu
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Jarosław Zieliński
rozmawiajmy poważnie o sprawach, które są bardzo
istotne dla państwa polskiego i dla administracji rzą-
dowej, administracji państwowej, dla ludzi tam pra-
cujących, a nie używajmy fałszywych argumentów.
Projekt ustawy znosi państwowy zasób kadrowy.
Państwo bardzo znienawidziliście ten państwowy
zasób kadrowy, bardzo wam przeszkadza, nie wiem,
dlaczego. Obecnie z tego zasobu kadrowego powoły-
wane są osoby na wyższe stanowiska państwowe.
Jedną z dróg, nie jedyną, umożliwiającą obecnie wej-
ście do państwowego zasobu kadrowego jest złożenie
z wynikiem pozytywnym egzaminu przeprowadzone-
go przez Krajową Szkołę Administracji Publicznej,
bardzo zacną instytucję, której dorobku chyba pań-
stwo nie kwestionujecie. Jest to szkoła rządowa i my-
ślę, panie ministrze, że również pan ma dla niej uzna-
nie. Inną drogą jest wygranie konkursu ogłoszonego
przez prezesa Rady Ministrów, który przeprowadza
również Krajowa Szkoła Administracji Publicznej. Nie
ministrowie, tylko Krajowa Szkoła Administracji Pu-
blicznej. Chciałbym zwrócić na to państwa uwagę, bo
w wystąpieniach niektórych moich szanownych przed-
mówców brzmiało to niejasno.
Wprowadzone przez Prawo i Sprawiedliwość roz-
wiązania, o czym już mówił mój szanowny przed-
mówca, pan poseł Mariusz Błaszczak, otworzyły
młodym, kompetentnym osobom zainteresowanym
pracą w administracji – a takich jest coraz mniej,
niestety, przede wszystkim z uwagi na wynagrodze-
nie – drogę do służby państwu na wyższych stanowi-
skach państwowych. W dotychczasowych edycjach
egzaminu organizowanych przez KSAP, o czym tak-
że już pan poseł Błaszczak wspominał, wyniki pozy-
tywne uzyskała nieco więcej niż połowa przystępu-
jących, co na pewno świadczy o rzetelnym, profesjo-
nalnym przygotowaniu kandydatów do pracy na
wyższych stanowiskach państwowych w administra-
cji, ale także o wymaganiach, które nie były niskie.
Proszę więc nie mówić, że nie było żadnego, przepra-
szam za kolokwializm, sita. Nie był to konkurs, ale
egzamin. Taki egzamin może mieć niemałą wartość,
nawet większą niż to, co państwo proponujecie w ra-
mach tzw. otwartego i konkurencyjnego naboru, do
którego jeszcze wrócę.
Proszę państwa, chciałbym zacytować obowiązu-
jący obecnie art. 15 ustawy o państwowym zasobie
kadrowym. Trzeba go przypomnieć, bo państwo mó-
wicie, że wprowadzacie zakaz manifestowania poglą-
dów politycznych. Osobom powołanym na wysokie
stanowiska państwowe nie wolno, po pierwsze, pu-
blicznie manifestować swoich poglądów politycznych,
po drugie, przy wykonywaniu swoich obowiązków
kierować się interesem jednostkowym lub grupo-
wym, po trzecie, uczestniczyć w strajkach lub akcjach
protestacyjnych zakłócających normalne funkcjono-
wanie urzędu, po czwarte, łączyć pracy z mandatem
radnego. To wyraźny zapis, który obowiązuje. Nic
nowego państwo tutaj nie proponujecie, przynajmniej
241
jeżeli chodzi o intencje. Wykonanie w państwa wyda-
niu to jest inna sprawa, będziemy to obserwować.
Co tak naprawdę proponuje projekt rządowy po-
pierany, jak słyszeliśmy, przez wszystkie, poza Pra-
wem i Sprawiedliwością, kluby parlamentarne? Po
pierwsze, przywrócenie instytucji szefa służby cywil-
nej powoływanego przez prezesa Rady Ministrów,
a prezes Rady Ministrów nie jest urzędnikiem apoli-
tycznym. Chyba nikt nie chce tak twierdzić. Prezes
Rady Ministrów, premier, będzie więc powoływał sze-
fa służby cywilnej bez żadnych obwarowań i ograni-
czeń. Ta decyzja będzie miała wymiar polityczny, to
jest zupełnie oczywiste. Po drugie, ustanowienie kon-
trolowanej także przez premiera – będzie on powoły-
wał 8 na 15 członków – Rady Służby Cywilnej. Moż-
na sobie wyobrazić, czyje intencje będzie odzwiercie-
dlała taka rada. Politycznie powoływani dyrektorzy
generalni urzędów, którzy uzyskują większe niż do-
tąd uprawnienia, będą podlegać bezpośrednio poli-
tycznym przecież ministrom i innym kierownikom
urzędów. Wyższe stanowiska w służbie cywilnej mają
być obsadzane przede wszystkim w drodze tzw.
otwartego i konkurencyjnego naboru. Nawet wnio-
skodawcy nie używają terminu „konkurs”, bo oczy-
wiście nie są to konkursy. Konkurs mają przeprowa-
dzać zespoły powoływane przez ministrów, kierow-
ników urzędów centralnych, wojewodów, dyrektorów
generalnych i inne organy. Wspominał już o tym je-
den z moich przedmówców. Co to oznacza? Jest to
oczywiście dalekie od apolityczności. W toku naboru
zespoły mają wyłaniać nie więcej niż trzech najlep-
szych kandydatów i przedstawiać osobom powołują-
cym te zespoły, aby podjęły decyzję. W jakim charak-
terze? Proszę państwa, proszę to rozważyć, spojrzeć
na to normalnie i przyznać się do tego, że jest to po
prostu przykrywka dla działań, które ze swojej na-
tury jako żywo apolityczne nie będą.
Można więc zapytać, gdzie w tym procesie jest
apolityczność w decyzjach kadrowych, bo państwo
używacie tego argumentu, atakując nasze rozwiąza-
nia. Muszę to mocno podkreślić. Służba cywilna,
a zwłaszcza nominacja na wyższe stanowiska w ad-
ministracji państwowej, nie była wolna od wpływów
politycznych w okresie, gdy funkcjonowały przywra-
cane obecnie rozwiązania. Tak też będzie potem, po
ich przywróceniu, jeśli państwo zdołacie to przepro-
wadzić, a macie większość, więc zachodzi, niestety,
obawa, że to uczynicie.
Proszę nie wmawiać nam tego, w co już dzisiaj
nikt normalnie myślący nie uwierzy. Koalicji PO–
–PSL, a także SLD, które na coś tam liczy, chodzi
przede wszystkim o obsadzenie stanowisk w admini-
stracji swoimi ludźmi. Przyznajcie się państwo do
tego, powiedzcie to wprost i wtedy będziemy normal-
nie rozmawiać. Wszystkie inne państwa zaklęcia to
hipokryzja, tak dobrze znana cecha dystynktywna
obecnego rządu i Platformy Obywatelskiej.
Szanowni Państwo! Panie Marszałku! Wysoki
Sejmie! Istnieją również wątpliwości natury konsty-
tucyjnej. Mamy je wobec waszych propozycji. Za
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
242 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Jarosław Zieliński
chwilę będzie o nich mówił pan poseł Artur Górski
w imieniu naszego klubu, Prawa i Sprawiedliwości,
i warto się w to wsłuchać.
Na zakończenie chciałbym wyraźnie oświadczyć
w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość, że jeśli ten
projekt rządowy, wspierany projektem Lewicy, przej-
dzie, zostanie przyjęty przez parlament, a w toku
prac legislacyjnych nie zostanie poddany daleko idą-
cym, powtarzam: daleko idącym, korektom i obecna
większość parlamentarna tę ustawę w tym kształcie
uchwali, to Prawo i Sprawiedliwość, chcę powiedzieć
jasno i wyraźnie, w zmienionym po kolejnych wybo-
rach układzie sił w parlamencie podejmie zdecydo-
wane działania zmierzające do szybkiego zniesienia
tych anachronicznych i fałszywych rozwiązań. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Halina Rozpondek: Za sto lat.)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Hali-
nę Rozpondek, Platforma Obywatelska.
Poseł Halina Rozpondek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Prezentowany dziś projekt ustawy o zmianie
ustawy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych
innych ustaw jest odpowiedzią rządu koalicji PO–
–PSL na protesty – podkreślam: protesty – i postu-
laty środowisk związanych z administracją publicz-
ną, w tym pracowników korpusu służby cywilnej,
spowodowane nieprawidłowościami w jej funkcjono-
waniu powstałymi w wyniku przyjęcia przez Sejm
w sierpniu 2006 r. ustawy o państwowym zasobie
kadrowym oraz znowelizowanej ustawy o służbie cy-
wilnej. Projekt ustawy – ten przedstawiony przez
rząd – jest realizacją uchwały Rady Ministrów ze
stycznia br. w sprawie dokończenia reformy admini-
stracyjnej kraju. Zakłada on odtworzenie – powta-
rzam to za panem ministrem – służby cywilnej oraz
zapewnienie stabilizacji personalnej kadr admini-
stracyjnych.
Prawidłowy rozwój służby cywilnej jest gwaran-
cją skuteczności działania państwa zarówno we-
wnątrz, jak i na zewnątrz, gwarancją spójności pracy
urzędów i gwarancją podwyższenia jakości ich usług.
Budowa nowoczesnego państwa, wzrost efektywności
działania jego organów i przede wszystkim zadowo-
lenie społeczeństwa to najważniejsze cele i zadania,
które mają zrealizować urzędnicy służby cywilnej.
Wiemy wszyscy, że najważniejszym przesłaniem
służby cywilnej miało być zapewnienie sprawnego
funkcjonowania i zarządzania państwem, niezależ-
nie od sytuacji politycznej i zmian rządu. Sprawność
taką mieli zapewnić kompetentni urzędnicy, profe-
sjonaliści, którzy rzetelnie wykonują swoje obowiąz-
ki. W zamian za odpowiednią stabilizację zawodową,
finansową, za możliwości rozwoju i kariery powinni
spełniać określone obowiązki wobec państwa, kieru-
jąc się zasadami neutralności politycznej. Służba
cywilna powinna także przyczyniać się do zbudowa-
nia pozytywnego wizerunku urzędnika administra-
cji publicznej. W trakcie procedury kwalifikacyjnej
powinny być wyłaniane osoby o określonych cechach,
wiedzy i umiejętnościach, co miałoby na celu podnie-
sienie efektywności i sprawności działania korpusu
służby cywilnej. Przynależność do niej jest bowiem
sprawą prestiżową, jest to wyróżnienie, a status
prawny i finansowy urzędnika powinien być gwaran-
cją jego bezstronności i przestrzegania prawa. Admi-
nistracja publiczna, w tym służba cywilna, ma bo-
wiem służyć nie poszczególnym rządom, ale państwu.
Stan służby cywilnej jest też ważnym przykładem
tego, w jakim stopniu instytucjonalne i prawne kon-
strukcje są uznane, zrozumiałe i postrzegane jako
oczywistość, a w jakiej mierze traktowane są jako
obce i zbędne nie tylko przez obywateli, ale także
przez polityków.
Niestety w znaczącej swej części ustawa o służbie
cywilnej była zmieniana przez kolejne ekipy rządzą-
ce w taki sposób, aby zapewnić im bezpośredni wpływ
polityczny na decyzje urzędnicze.
Nie ma pani poseł Janowskiej, ale warto podkre-
ślić, że najlepszą mimo wszystko z tych proponowa-
nych ustaw była ustawa przyjęta za rządów pana
premiera Buzka. Zresztą do tej ustawy jak gdyby
w tej chwili wracamy, uzupełniając ją oczywiście
o nowe zapisy wymagające uwzględnienia pewnych
zmian w administracji publicznej.
Można powiedzieć, że pomysły na to, jak obejść
przepisy o służbie cywilnej, były naprawdę „twórcze”,
w tym najczęściej stosowane w odniesieniu do pełnie-
nia obowiązków dyrektora, prezesa itp. Dla zaufa-
nych polityków są miejsca w gabinetach politycznych,
nie powinno się ich zatrudniać w służbie cywilnej, bo
zakłóca to zasadę neutralności. Przy każdej zmianie
władzy gabinety polityczne odchodzą, a służba cywil-
na zostaje. Jeżeli są tam zatrudnieni urzędnicy
z klucza partyjnego, najczęściej nowy gabinet próbu-
je się ich pozbyć, wówczas albo omija prawo, albo
proponuje wygodną zmianę prawną. Z tym należy
skończyć.
Dzisiaj ustawa o służbie cywilnej dotyczy wyłącz-
nie pracowników średniego szczebla i nie obejmuje
wyższych stanowisk. Nie ma, jak wiemy, stanowiska
szefa służby cywilnej, a korpus służby cywilnej pod-
lega bezpośrednio szefowi kancelarii premiera.
Zmiany zaproponowane przez rząd w odniesieniu
do służby cywilnej są bardzo obszerne – jak to wyni-
ka z druku nr 595 – dotyczą bowiem zasad organiza-
cji i funkcjonowania służby cywilnej, naboru i mia-
nowania pracowników, wyższych stanowisk w służbie
cywilnej, postępowania dyscyplinarnego i innych
ważnych kwestii. Druk jest ciężki i gruby, bo zawie-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Halina Rozpondek
ra oprócz zapisów zmieniających dotychczasową usta-
wę także inne dokumenty niezbędne do procedowa-
nia w Sejmie, zawiera rozporządzenia i oceny, jest
pełny i kompletny. Pamiętam natomiast proces pro-
cedowania nad tymi ustawami w 2006 r. – były one
czyste. Dopominaliśmy się w komisjach oraz podczas
debaty sejmowej o dodatkowe rozporządzenia premie-
ra, które są niezwykle ważne, niestety nie mogliśmy
się ich doczekać, dlatego ten druk był taki cienki
i łatwy do procedowania.
Najważniejsza propozycja rządowa to uchylenie
ustawy o państwowym zasobie kadrowym, włączenie
stanowisk generalnych dyrektorów urzędów i dyrek-
torów komórek organizacyjnych do korpusu służby
cywilnej. Jest to rzeczywiste oddzielenie sfery poli-
tycznej w administracji publicznej od sfery admini-
stracyjnej. Kierownicy urzędów administracyjnych
powinni być odpowiedzialni przed rządzącymi tylko
za profesjonalizm urzędników, ich wysoki poziom
kompetencyjny i etyczny, a nie za meldowanie wyko-
nania zadania politycznego.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W projekcie
ustawy wprowadzono między innymi zmiany zwią-
zane z naborem i nawiązywaniem stosunku pracy
w służbie cywilnej. Przede wszystkim oznacza to nie-
zwłoczną publikację ogłoszeń o naborze na wolne
stanowiska pracy, co jest ważne ze względu na zacho-
wanie ciągłości pracy na określonym stanowisku.
Uproszczono procedurę naboru, rezygnując z obo-
wiązku upowszechniania listy osób, które spełniają
wymagania formalne, natomiast wprowadzono abso-
lutny obowiązek upowszechniania informacji o wy-
niku naboru, określając jednocześnie zakres tej in-
formacji. Protokół przeprowadzonego naboru będzie
bardziej przejrzysty i uzupełniony o informację na
temat liczby nadesłanych ofert, w tym ofert niespeł-
niających wymogów formalnych.
Ważnym elementem zmian jest sprecyzowanie
zasad zawierania umów o pracę. Stosunek pracy
w służbie cywilnej będzie zawierany na podstawie
umowy o pracę na czas określony bądź nieokreślony,
przy czym dla pracownika podejmującego pracę po
raz pierwszy zawiera się umowę na czas określony 12
miesięcy z możliwością wcześniejszego rozwiązania
stosunku pracy.
Wprowadza się jako nowy zapis pierwszą ocenę
w służbie cywilnej, której dokonuje bezpośredni prze-
łożony pracownika zatrudnionego po raz pierwszy
w służbie cywilnej, po upływie 8 miesięcy od zatrud-
nienia. Pozytywna ocena będzie dla dyrektora gene-
ralnego urzędu podstawą do zatrudnienia na podsta-
wie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Skonkretyzowano zasady organizowania służby
przygotowawczej, do której będą kierowani pracow-
nicy, którzy według bezpośredniego przełożonego są
najlepiej predestynowani do pracy w służbie cywilnej.
Nie jest już obowiązkowa. Nie określono też czasu
odbywania służby przygotowawczej, dostosowując
243
decyzję o jej trwaniu do indywidualnych możliwości
kandydatów. Służba przygotowawcza kończyć się bę-
dzie egzaminem.
Projekt ustawy zmienia ponad 50 innych ustaw,
w tym także ustawę z dnia 22 marca 1990 r. o pra-
cownikach samorządowych. Zmiana ta zakłada, że
pracownika samorządowego mianowanego można
przenieść do pracy tylko do innego pracodawcy sa-
morządowego, podobnie jak pracownika samorządo-
wego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. To
na razie niewielka zmiana, natomiast w drugim eta-
pie prac legislacyjnych związanych z reformą admi-
nistracji publicznej zostaną zaproponowane komplek-
sowe zmiany w ustawie o pracownikach samorządo-
wych, zgodnie z postulatami środowisk samorządo-
wych. Podobna zmiana będzie dotyczyć ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych. Pozwoli to zbudo-
wać wreszcie spójny system zarządzania w admini-
stracji publicznej.
Przyjęcie przez Wysoką Izbę przygotowanego
przez rząd projektu ustawy o zmianie ustawy o służ-
bie cywilnej będzie miało na celu nie tylko odbudo-
wanie profesjonalnej kadry urzędniczej, ale także
sprawne zarządzanie państwem, dostosowane do cią-
gle zachodzących zmian w gospodarce i w admini-
stracji.
Klub Platformy Obywatelskiej popiera rządowy
projekt ustawy i wnosi o skierowanie go w celu dal-
szych prac do komisji. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Arka-
diusza Czartoryskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Arkadiusz Czartoryski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Również zabrałem ze sobą ten dokument. Rze-
czywiście, pani poseł, jest to ciężka, gruba cegła,
wydawałoby się, że poważny dokument. Tymczasem
upłynęło już ponad pół roku rządów Platformy Oby-
watelskiej i daje się zauważyć szereg zaniechań, uda-
wania, że w Polsce nie ma pilnych problemów do
rozwiązywania. Istotne dla Polaków problemy zby-
wane są milczeniem zgodnie z zasadą, iż skoro się
o nich nie mówi, to ich nie ma. Tymczasem już od
grudnia, jak się dzisiaj dowiedziałem, tworzy się po-
ważny dokument, który oczywiście rząd uznał za
bardzo ważny. W tej jednej sferze rząd pana Donalda
Tuska jest nader aktywny. Dokonuje się gwałtownej
wymiany kadr, członków zarządów spółek, rad nad-
zorczych, różnego rodzaju pracownicy administracji
terenowej systematycznie są wymieniani.
Skierowany przez pana premiera Donalda Tuska
przedmiotowy projekt ustawy z druku nr 595 o zmia-
nie ustawy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektó-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
244 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Arkadiusz Czartoryski
rych innych ustaw zakłada likwidację m.in. pań-
stwowego zasobu kadrowego. Państwowy zasób
kadrowy jako zbiór kandydatów na wysokie stano-
wiska państwowe stoi oczywiście na drodze rządu
PO do budowy własnej armii kierowników.
Przypomnijmy, że do państwowego zasobu kadro-
wego weszły osoby, które złożyły z wynikiem pozy-
tywnym egzamin do państwowego zasobu kadrowego
i otrzymały świadectwo potwierdzające kwalifikację
do pełnienia wysokich stanowisk państwowych. Dzi-
siaj wiele słyszeliśmy o tym, że nie było żadnych me-
rytorycznych przesłanek, żeby te osoby znalazły się
w państwowym zasobie kadrowym. Weszli również
urzędnicy służby cywilnej po uzyskaniu mianowa-
nia, jak również osoby, które wygrały konkurs ogło-
szony przez ministra na wysokie stanowiska, kon-
kurs, który prowadził KSAP, poza tym absolwenci
Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, którzy
zdali wszystkie egzaminy i wystąpili o mianowanie,
oraz osoby z tytułem naukowym doktora.
Szybko stało się jasne, że wysokie i zobiektywizo-
wane kryteria wejścia do państwowego zasobu ka-
drowego spowodowały, iż po wyborach w 2007 r. nie
nastąpiła w zasadzie żadna poważna rewolucja ka-
drowa w ministerstwach. Wydaje się, że albo Platfor-
mie zabrakło przygotowanych osób, które mogłyby
spełnić kryteria państwowego zasobu kadrowego,
albo rząd uznał, że rzeczywiście te osoby, które wcho-
dzą w skład państwowego zasobu kadrowego, są
przygotowane i kompetentne.
Dzisiejszy tak potężny projekt nowelizacji, projekt
ustawy jest w moim odczuciu skierowany po to, aże-
by usunąć jedyną istotną przeszkodę, czyli państwo-
wy zasób kadrowy, do szerokiej wymiany kadr. To
jest prawdziwa intencja, która kierowała panem pre-
mierem.
Rządu nic nie obchodzi faktyczna degradacja po-
zycji zawodowej absolwentów KSAP, których każde-
go roku jest kilkudziesięciu i po zdaniu egzaminów,
po ubieganiu się o mianowanie, zatrudnieniu się
w administracji państwowej wchodzili do państwo-
wego zasobu kadrowego. Dzisiaj kończenie tej szkoły
w zasadzie jest porównywalne z wolnym naborem,
który za chwileczkę zaproponuje przeprowadzona,
jak sądzę, przez Platformę Obywatelską ustawa.
Rządu nic nie obchodzi również to, że już dzisiaj
w krajowym zasobie kadrowym znalazły się osoby,
które musiały w historii, rzeczywiście trudnej – wie-
lu posłów mówiło o tym – spełnić bardzo wysokie
wymagania i dzisiaj tak na dobrą sprawę, jak nie
mają dobrych znajomych, którzy znajdą się w tych
trójkach naborowych, to nie wiadomo, czy w ogóle
zostaną powołani na wysokie stanowiska.
Co proponuje się w zamian? Oczywiście nabór.
Zgodnie z rządową nowelizacją nabór będą przepro-
wadzać 3-osobowe zespoły. Wyłonią one 3 kandyda-
tów spośród osób spełniających wymagania o nabo-
rze, a następnie premier, minister czy dyrektor bę-
dzie mógł zatrudnić jednego z nich, czyli nawet ten
nabór, który wyłoni 3 osoby, nie będzie jeszcze roz-
strzygający. Będzie to decyzja np. ministra czy dyrek-
tora, która z tych osób znajdzie się na stanowisku,
która przejdzie procedurę naboru. Oczywiście preze-
si, szefowie urzędów centralnych, np. KRUS, ZUS
i innych, nie będą już powoływani spośród państwo-
wego zasobu kadrowego, ale w drodze naboru. Gra-
tuluję pełnej determinacji.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chcę podnieść
jeszcze jeden bardzo ważny element tejże nowelizacji.
Przedmiotowy projekt proponowanej ustawy nie
wprowadza zmian w ustawie o Najwyższej Izbie Kon-
troli, jednakże zaproponowane zmiany w art. 2 ust. 3
i 4, art. 5 i art. 34 ustawy o służbie cywilnej wywie-
rają bezpośredni wpływ na możliwości stosowania
art. 68a ust. 3 i art. 77a ustawy o Najwyższej Izbie
Kontroli, które regulują instytucję przeniesienia pra-
cownika NIK do pracy na stanowisku urzędniczym
w służbie cywilnej.
Chcę podkreślić, że proponowane zmiany, o któ-
rych mowa, polegają na ograniczeniu możliwości
przenoszenia na stanowiska urzędnicze w służbie
cywilnej tylko do pracowników samorządowych w ro-
zumieniu ustawy o pracownikach samorządowych,
pozbawiają zaś takiej możliwości pracowników w ro-
zumieniu ustawy o NIK.
Wprowadzenie wymienionych zmian w ustawie
o służbie cywilnej spowoduje niespójność systemu
prawnego. Pracownicy Najwyższej Izby Kontroli po-
mimo istnienia art. 68a ust. 3 i art. 77a ustawy o NIK
nie będą mogli być przenoszeni na stanowiska urzęd-
nicze w służbie cywilnej, gdyż na gruncie ustawy
o służbie cywilnej nie będzie przepisów, które pozwa-
lałyby na zajmowanie przez nich stanowisk urzędni-
czych i regulowałyby ich status prawny po przenie-
sieniu.
Z kolei art. 68a ust. 1 i 2 ustawy o NIK nadal
będzie umożliwiał przeniesienie członka korpusu
służby cywilnej na stanowisko pracownika nadzoru-
jącego lub wykonującego czynności kontrolne, i to
z możliwością mianowania go, bez uprzedniego za-
wierania umowy o pracę, a także bez zachowania
wymogu odbycia aplikacji kontrolerskiej.
W ten oto sposób, proszę państwa, powstaje nie-
równość jednej grupy pracowników Najwyższej Izby
Kontroli w stosunku do drugiej grupy pracowników
– członków korpusu służby cywilnej, w zakresie do-
stępu do zatrudnienia. Zostaną oczywiście naruszo-
ne: konstytucyjna zasada równości obywateli wobec
prawa wyrażona w art. 32 Konstytucji Rzeczypospo-
litej Polskiej oraz zasada równego dostępu obywateli
do służby publicznej wynikająca z art. 60 Konstytu-
cji RP.
Dodam, że Najwyższa Izba Kontroli stoi oczywi-
ście na gruncie otwartego, konkurencyjnego i jawne-
go naboru kandydatów na wolne stanowiska pracy
w izbie, który jest wymieniany w przedmiotowej no-
welizacji jako zasada tzw. naboru. A więc z jednej
strony do jednych oczywiście stosuje się zasady na-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Arkadiusz Czartoryski
boru, ale już do innych uważa się, że ta zasada nie
może być zastosowana.
Nabór o wymienionych w proponowanej ustawie
cechach jest obecnie realizowany na podstawie za-
rządzeń prezesa Najwyższej Izby Kontroli. To jednak
oczywiście nie przekonuje premiera do pracowników
Najwyższej Izby Kontroli.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam nadzie-
ję, że analiza projektu skierowanego do parlamentu
przez premiera Donalda Tuska potwierdzi w toku
dyskusji w komisjach, że projekt ustawy o zmianie
ustawy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych
innych ustaw zostanie przez rząd wycofany. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Do-
micelę Kopaczewską, Platforma Obywatelska.
Poseł Domicela Kopaczewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Nie ma pana posła Zielińskiego. Tak narzekał, że
musimy procedować o tak późnej godzinie. Ja tylko
chcę przypomnieć, że najważniejsze ustawy w po-
przedniej kadencji były uchwalane właśnie nocą,
więc mam nadzieję, że pan poseł Zieliński jest do tego
przyzwyczajony i przygotowany na to. Poza tym
z tego, co wiem, dzisiejsza debata miała odbywać się
jutro w godzinach popołudniowych, ale ponoć na
wniosek klubu PiS odbywa się dzisiaj. To w kwestii
wyjaśnienia.
Po drugie, słuchając moich kolegów z klubu PiS,
przypomniało mi się stare przysłowie: sądzę ciebie
według siebie. Niestety muszę państwa również
zmartwić, że będę używać sformułowań, do których
państwo się odnosiliście, z całą konsekwencją tych
zdań.
Projekt ustawy o służbie cywilnej to sprawne do-
kończenie reformy administracji publicznej, która
przez ostatnie 2 lata była psuta, i otworzenie służby
cywilnej oraz wprowadzenie czytelnych zasad zapew-
niających stabilizację personalną kadr administra-
cyjnych.
Nowelizacja ustawy zakłada tworzenie spójnego
systemu zarządzania zasobami w służbie cywilnej.
Jest również odpowiedzią na zmiany zachodzące na
rynku pracy związane z wdrożeniem nowych, efek-
tywnych metod w procesie rekrutacji czy w dziedzi-
nie zarządzania zasobami ludzkimi i próbą zaadap-
towania instytucji oraz procedur istniejących w służ-
bie publicznej w taki sposób, aby była ona konkuren-
cyjna w stosunku m.in. do sektora prywatnego.
245
Proponowane w nowelizacji wzmocnienie systemu
służby cywilnej oraz wprowadzenie skutecznych me-
chanizmów zarządzania jej kadrami to priorytet pro-
gramowy koalicji PO–PSL. Podstawowe proponowa-
ne zmiany to założenie budowania jednolitego, spój-
nego zarządzania zasobami ludzkimi w administracji
rządowej, wprowadzenie otwartego i konkurencyjne-
go naboru jako powszechnego sposobu wyłaniania
kandydatów do pracy w administracji publicznej. Co-
kolwiek będziecie państwo posłowie PiS mówić, my
będziemy bezwzględnie to powtarzać.
Projektowana nowelizacja ustawy wprowadza
m.in. zmiany w części dotyczącej naboru do służby
cywilnej i nawiązania stosunku pracy w służbie cy-
wilnej. Doprecyzowuje zasady odbywania i organiza-
cji służby przygotowawczej. Istotną rolę w skierowa-
niu pracownika na służbę przygotowawczą przypisa-
no kierującemu komórką organizacyjną, w której jest
zatrudniony pracownik, jako osobie posiadającej naj-
pełniejszą wiedzę na temat jego kwalifikacji. Przesą-
dzono ponadto o sposobie zakończenia służby przy-
gotowawczej w formie egzaminu jako integralnym
i obligatoryjnym jej elemencie. Zrezygnowano z re-
gulacji określającej czas trwania służby przygoto-
wawczej, który powinien mieć charakter indywidu-
alny i być uzależniony od umiejętności i predyspozy-
cji danej osoby, a w konsekwencji – od potrzebnego
do realizacji programu szkolenia. Decyzję o skiero-
waniu na służbę przygotowawczą oraz jej zakresie
podejmuje dyrektor generalny urzędu na podstawie
opinii kierującego komórką organizacyjną, w której
jest zatrudniony pracownik.
Ustanowienie pierwszej oceny w służbie cywilnej
ma na celu przede wszystkim zapewnienie, że z pra-
cą w służbie cywilnej będą związane najlepsze osoby,
które będą tworzyły jej profesjonalne kadry. Ocena
będzie dokonywana przez bezpośredniego przełożo-
nego pracownika, który podjął po raz pierwszy pracę
w służbie cywilnej, w porozumieniu z kierownikiem
komórki, w której pracuje pracownik. Pozytywny
wynik tej oceny będzie podstawą do podjęcia przez
dyrektora generalnego decyzji o zatrudnieniu na pod-
stawie umowy na czas nieokreślony. Szczegółowe
zasady i sposób dokonywania pierwszej oceny określi
rozporządzenie prezesa Rady Ministrów.
Jeżeli chodzi o zmiany w części dotyczącej uzy-
skania mianowania w służbie cywilnej oraz stosunku
pracy urzędników w służbie cywilnej, proponuje się
m.in. zrezygnowanie ze sprawdzania predyspozycji
kierowniczych w trakcie postępowania kwalifikacyj-
nego oraz wprowadzenie nowego sposobu ustalania
wyników postępowania kwalifikacyjnego. W przeci-
wieństwie do aktualnych oraz wcześniejszych regu-
lacji w proponowanym systemie uzyskanie statusu
urzędnika służby cywilnej nie wiąże się bezpośrednio
z możliwością zajmowania wyższych stanowisk w służ-
bie cywilnej. Zgodnie z projektem w trakcie naboru
na wyższe stanowiska będą sprawdzane kompetencje
kierownicze kandydatów. Dlatego też odstąpienie
od badania predyspozycji kierowniczych w trakcie
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
246 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Domicela Kopaczewska
sprawdzianu organizowanego w ramach postępowa-
nia kwalifikacyjnego jest zasadne.
W odniesieniu do wyników postępowania propono-
wane zmiany mają na celu ich upowszechnienie, uprosz-
czenie i wyeliminowanie wątpliwości dotyczących spo-
sobu ich ustalania. Dlatego proponuje się wprowadzenie
wyraźnego podziału sprawdzianu dla uczestników po-
stępowania kwalifikacyjnego na dwie części, w trakcie
których sprawdza się wiedzę i umiejętności niezbędne
do wypełniania zadań służby cywilnej.
Zmiany proponowane w projekcie rządowym
określają również zasady ponownego zatrudnienia
osoby, która utraciła mianowanie w służbie cywilnej.
Uwzględniają uprawnienia nabyte w związku z mia-
nowaniem w służbie cywilnej w sytuacji ponownego
podejmowania zatrudnienia. Jednak z regulacji tej
nie będą mogły skorzystać osoby, z którymi ustał
stosunek pracy w związku z odmową złożenia ślubo-
wania, dwukrotną negatywną oceną pracy, utratą
nieposzlakowanej opinii lub orzeczeniem kary dyscy-
plinarnej.
Projekt nowelizacji ustawy o służbie cywilnej, o któ-
rej mówił pan minister, był przedmiotem szerokich
konsultacji społecznych i eksperckich. Znaczna część
tych opinii mających charakter merytoryczny i sys-
temowy została uwzględniona w przedłożonym pro-
jekcie. Nowa ustawa to także wyraz dążenia do peł-
niejszego dostosowania służby publicznej w Polsce do
standardów obowiązujących w innych krajach euro-
pejskich i – jeszcze raz powtórzę – dążenia do zapew-
nienia jawności procedur rekrutacyjnych oraz rów-
nego dostępu do stanowisk publicznych.
Kończąc, chciałabym posłużyć się słowami Andrze-
ja Frycza-Modrzewskiego z „Traktatu o naprawie
Rzeczypospolitej”: Podstawowym elementem ładu spo-
łecznego jest funkcjonowanie urzędów. Urzędnik pań-
stwowy kierować się musi dobrem społecznym, ale
powinien być niezależny. Taka refleksja na koniec.
Kilka dni temu członkowie pewnego związku zawodo-
wego, bardzo przyjaznego Prawu i Sprawiedliwości,
skierowali na moje ręce protest w sprawie tego, że jako
poseł Rzeczypospolitej nie wpływałam na urzędników
służby cywilnej, którzy byli członkami komisji kon-
kursowej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Artu-
ra Górskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec rzą-
dowego projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie
cywilnej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Z uwagą zapoznałem się z przygotowaną przez rząd
nowelizacją ustawy o służbie cywilnej, choć jest ona
kilka razy grubsza niż sama ustawa. Rodzi ona wie-
le pytań i wątpliwości. Nie wszystkie pytania dziś
padną ze względu na ograniczony czas debaty. Jed-
nak jedno najważniejsze pytanie, pytanie fundamen-
talne, musi już dzisiaj zostać postawione: Czy propo-
nowane zmiany spełniają konstytucyjne wymogi
stawiane korpusowi służby cywilnej? Jeżeli odpo-
wiedź na to pytanie odnoszące się do zaproponowanej
pozycji szefa służby cywilnej i zasad naboru na wyż-
sze stanowiska w służbie cywilnej będzie negatywna,
to projekt ten jak najszybciej powinien trafić do kosza
na śmieci.
Jak twierdzą autorzy projektu w uzasadnieniu,
istotną przesłanką opracowanej nowelizacji była ko-
nieczność doprowadzenia do zgodności rozwiązań
dotyczących służby cywilnej z przepisami Konstytu-
cji RP, przy czym należy zaznaczyć, że Trybunał
Konstytucyjny nie wypowiedział się w kwestii kon-
stytucyjności lub jej braku w odniesieniu do obecnie
obowiązujących przepisów pragmatyki służbowej,
a inicjatorzy nowelizacji opierają się wyłącznie na
przypuszczeniach.
Otóż ja również podejrzewam, a za moim przy-
puszczeniem stoi dotychczasowe orzecznictwo Try-
bunału Konstytucyjnego, że procedowany obecnie
projekt nowelizacji ustawy o służbie cywilnej jest nie-
zgodny z Konstytucją Rzeczypospolitej. Punktem
wyjścia do wszelkiej oceny zgodności aktu prawnego
regulującego kwestię służby cywilnej z konstytucją
jest przepis art. 153 § 1 Konstytucji RP, zgodnie
z którym w celu zapewnienia zawodowego, rzetelne-
go, bezstronnego i politycznie neutralnego wykony-
wania zadań państwa w urzędach administracji rzą-
dowej działa korpus służby cywilnej. Konstytucja nie
wskazuje wprawdzie zasad naboru do służby cywil-
nej, jej funkcjonowania czy też kwalifikacji osobi-
stych i predyspozycji fachowych osób wchodzących
w skład korpusu służby cywilnej, jednak precyzyjnie
określa cztery podstawowe cele, dla których służba
ta jest tworzona. To ogranicza swobodę ustawodawcy
w zakresie ustalania zasad rekrutacji, funkcjonowa-
nia organizacji i statusu służby cywilnej. Jak wynika
z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12
grudnia 2002 r.: realizacja tych celów jest bowiem
możliwa jedynie przez stworzenie określonych stan-
dardów oraz odpowiednich mechanizmów ustawo-
wych. Konstytucja, mimo że nie przesądza o szcze-
gółowych rozwiązaniach w tym zakresie, tworzy
ograniczone ramy dla instytucjonalnych rozwiązań
na poziomie ustawowym.
W doktrynie szczególną wagę przywiązuje się do
zapewnienia stabilności zawodowej i stworzenia
przejrzystych reguł naboru do korpusu służby cywil-
nej. Jak jednoznacznie wskazał Trybunał Konstytu-
cyjny w przywołanym wyroku: Zapatrywanie zakła-
dające możliwość swobody w zakresie reguł decydo-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Artur Górski
wania o zatrudnieniu bądź mianowaniu poprzez
niepodlegające weryfikacji uznanie profesjonalizmu
określonego kandydata prowadziłoby do stworzenia
nieprzejrzystych zasad funkcjonowania służby. Ozna-
czałoby to w konsekwencji możliwość praktycznej
eliminacji trybu konkursowego, a w konsekwencji
otwierałoby drogę do pozamerytorycznego decydowa-
nia o kryteriach wyboru, a tym samym praktycznej
negacji potrzeby istnienia obiektywnych i czytelnych
reguł. Oznaczałoby to zatem również otwarcie moż-
liwości wpływu kolejnych układów politycznych albo
grup nacisku na obsadę różnych stanowisk obsadza-
nych zgodnie z ustawą przez członków korpusu służ-
by cywilnej.
Przedmiotem odrębnej analizy Trybunału Kon-
stytucyjnego była również kwestia apolityczności
służby cywilnej. Neutralność polityczna to przede
wszystkim, jak wskazywano, brak możliwości wpły-
wu świata polityki na działalność korpusu służby
cywilnej. W wyroku z 28 kwietnia 1999 r. wyjaśnio-
no, że chodzi o nakaz politycznej neutralności w wy-
konywaniu zadań państwa, przede wszystkim neu-
tralności wobec interesów ugrupowań politycznych
i sporów toczonych przez te ugrupowania czy po-
szczególnych polityków, nakaz adresowany do kor-
pusu służby cywilnej. Natomiast w wyroku z dnia
12 grudnia 2002 r. Trybunał Konstytucyjny stwier-
dził: Podstawowym i koniecznym elementem słu-
żącym realizacji tego celu jest takie ustawowe
ukształtowanie mechanizmu powoływania i funk-
cjonowania służby cywilnej, które zagwarantuje
brak jakichkolwiek, choćby przejściowych, możli-
wości ingerencji w tym zakresie ze strony polity-
ków sprawujących władzę. Mechanizm ten powi-
nien być zatem wolny od możliwości jakiejkolwiek
ingerencji polityki czy prób narzucania konkret-
nych rozstrzygnięć.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Regulacja za-
proponowana przez rząd jest całkowicie sprzeczna
z dotychczasową linią orzeczniczą Trybunału Kon-
stytucyjnego. W świetle projektowanych zmian szef
służby cywilnej nie pełni swojej funkcji kadencyjnie
i może być w każdej chwili odwołany. Wystarczy, że
w ocenie premiera przestanie cieszyć się nieposzla-
kowaną opinią. A zatem mamy do czynienia nie tylko
z podległością, ale wręcz z całkowitą zależnością sze-
fa służby cywilnej od czynnika politycznego, a przede
wszystkim od szefa Kancelarii Prezesa Rady Mini-
strów. Zwracano na tę nieostrą regulację uwagę pod-
czas posiedzeń Rady Służby Publicznej, a jeden
z członków rady, uznany profesor, stwierdził, z czym
należy się całkowicie zgodzić, że pozycja szefa służby
cywilnej powinna być mocniejsza w stosunku do tej,
o której mowa w projekcie, i że szef służby cywilnej
powinien być powoływany w sposób porównywalny
do rzecznika praw obywatelskich czy nawet prezesa
NIK, co dopiero zagwarantuje mu pełną niezależność
polityczną. Natomiast zaproponowane rozwiązanie,
247
mimo zachowania pozorów, ma znamiona niekonsty-
tucyjności, co należy poważnie wziąć pod uwagę.
Zresztą muszę zaznaczyć, że członkowie Rady Służby
Publicznej mieli bardzo wiele zastrzeżeń do tego pro-
jektu.
Kwestia obsadzania wyższych stanowisk w służ-
bie cywilnej jest uregulowana w nowym rozdziale 3a,
dopisywanym do ustawy nowelizowanej. Warto za-
znaczyć, że projektodawcy świadomie nie użyli okre-
ślenia „konkurs”. Nabór na wyższe stanowiska w służ-
bie cywilnej, w tym na stanowiska dyrektorów gene-
ralnych, przeprowadza zespół liczący co najmniej
trzy osoby i w rzeczywistości nie ma to nic wspólne-
go z konkursem. W przypadku naboru na stanowisko
dyrektora generalnego urzędu członkowie zespołu są
powoływani przez: właściwego ministra, przewodni-
czącego komitetu wchodzącego w skład Rady Mini-
strów, kierownika urzędu centralnego, organ admi-
nistracji rządowej, wojewodę, szefa Kancelarii Pre-
zesa Rady Ministrów. Natomiast w przypadku obsa-
dzania innych wyższych stanowisk zespół jest powo-
ływany przez dyrektora generalnego danego urzędu
spośród podległych mu pracowników. W toku naboru
zespół wyłania nie więcej niż trzech kandydatów,
których przedstawia następnie odpowiednio osobom
powołującym zespół. Osoby te z kolei podejmują dys-
krecjonalną decyzję o zatrudnieniu jednej z tych
osób. Zatem decyzja o wynikach naboru jest zupełnie
swobodna i może kończyć się wskazaniem wcale nie
najlepszego kandydata, przy czym projekt nie prze-
widuje żadnej drogi odwoławczej od decyzji zespołu
i osoby powołującej. Zatem nabór staje się wewnętrz-
ną sprawą urzędu, a właściwie jego politycznego sze-
fa. Ponadto obsadzanie wyższych stanowisk w służ-
bie cywilnej może nastąpić w drodze oddelegowania
lub przeniesienia. Od osoby przenoszonej w ramach
administracji rządowej nie wymaga się, by posiadała
status urzędnika mianowanego, bowiem skoro w pro-
jekcie jest mowa o przeniesieniu na wyższe stanowi-
sko członka korpusu służby cywilnej, może nim być
zwykły pracownik służby cywilnej, co oznacza cof-
nięcie się nawet dalej niż do reguł ustalonych za cza-
sów premiera Jerzego Buzka. Stwarza to możliwość
łatwego pominięcia przez szefa danego urzędu ja-
kichkolwiek procedur naboru, a także nie daje moż-
liwości prawidłowej oceny kwalifikacji i doświadcze-
nia zawodowego osoby przenoszonej.
Oceniając powyższe regulacje, należy stwierdzić,
że zmiany te dają możliwość podejmowania arbitral-
nej decyzji, także o charakterze politycznym, przy
zatrudnianiu członków korpusu służby cywilnej,
a tym samym stoją w sprzeczności z wyrażoną w art.
153 § 1 Konstytucji RP zasadą bezstronnego i poli-
tycznie neutralnego wykonywania zadań państwa
przez korpus służby cywilnej oraz naruszają zasadę
zawodowego i rzetelnego wykonywania zadań pań-
stwa przez służbę cywilną, jak również zasadę o rów-
ności obywateli, zawartą w art. 30 Konstytucji RP,
oraz zasadę równego dostępu obywateli do służby
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
248 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Artur Górski
publicznej, zapisaną w art. 60, o czym zresztą już
dzisiaj była mowa.
Reasumując, przedłożonemu projektowi można
postawić mocno uzasadniony zarzut niekonstytucyj-
ności. Dlatego, pomimo że zawiera on także pozytyw-
ne rozwiązania, w tym kształcie nie może zostać
przyjęte przez Wysoką Izbę, gdyż naraziłoby to Sejm
na kompromitację.
Co się zaś tyczy projektu zgłoszonego przez po-
słów Lewicy i Demokratów, nie będę się nad nim
rozwodził, gdyż proponuje on dość proste odwrócenie
zmian legislacyjnych w obszarze służby cywilnej,
które zostały przeprowadzone w Sejmie poprzedniej
kadencji. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysz-
tofa Tyszkiewicza, Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt przedstawić
stanowisko do rządowego oraz poselskiego projektów
ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw. W swoim wystąpieniu
chciałbym skoncentrować się na przepisach dotyczą-
cych zarządzania zasobami ludzkimi w służbie cy-
wilnej, zawartych w projekcie rządowym.
Wysoka Izbo! Polska przeżywa renesans gospo-
darczy, minione 18 lat, począwszy od pierwszych wy-
borów z 4 czerwca 1989 r., to okres, w którym nowo-
czesna gospodarka wolnorynkowa wyparła siermięż-
ną gospodarkę centralnie sterowaną. Zmiany objęły
każdą z dziedzin powiązanych z gospodarką, w tym
istotny również z punktu widzenia naszej debaty ry-
nek pracy. Dawne pojęcia zostały zastąpione nowymi:
kadrowych zastąpili specjaliści od zasobów ludzkich,
a skierowania do pracy – serwisy internetowe, a tak-
że firmy headhunterskie. Dziś kapitał ludzki jest dla
nowoczesnych gospodarek narodowych jednym z naj-
cenniejszych kapitałów. Żyjemy w jeszcze do niedaw-
na ledwo przepowiadanej przez małżeństwo Toffle-
rów epoce gospodarki opartej na wiedzy i usługach.
W jej realiach żaden prywatny przedsiębiorca nie
może pozwolić sobie na to, by potencjał intelektualny
jego pracowników był marnowany czy też niedosta-
tecznie wykorzystywany. Na tego typu marnotraw-
stwo szczególnie nie stać tak istotnego pracodawcy,
jakim jest państwo, dlatego też czas, aby administra-
cja publiczna Polski roku 2008 doczekała się regula-
cji ustawowych, które zezwolą na daleko idącą mo-
dernizację aparatu administracyjnego, aparatu, któ-
rego profesjonalizm może być gwarancją szybkiego
i równomiernego rozwoju gospodarki, a w efekcie –
wzrostu poziomu życia przeciętnego Polaka.
Doprawdy nie można przecenić znaczenia profe-
sjonalnej służby cywilnej w państwach demokratycz-
nych. Mając to na względzie, Klub Parlamentarny
PO popiera rządowy projekt ustawy o zmianie usta-
wy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw, zawarty w druku nr 595.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wciąż obowiązu-
jąca ustawa o służbie cywilnej z 24 sierpnia 2006 r.
w praktyce zdejmuje ze zwierzchnika służby, a przy-
pomnijmy, że jest nim prezes Rady Ministrów, obo-
wiązek perspektywicznego planowania rozwoju służ-
by cywilnej, nakładając na szefa Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów jedynie obowiązek kierowania pro-
cesem zarządzania kadrami w służbie cywilnej. Rzą-
dowy projekt ustawy zawiera po raz pierwszy kom-
pletny projekt strategii zarządzania zasobami ludz-
kimi w służbie cywilnej. Jak czytamy w projekcie
ustawy, twórcą projektu strategii zarządzania ma
być szef służby cywilnej. To jego zadaniem ma być
zarówno diagnozowanie, określanie celów stojących
przed służbą cywilną, jak i nakreślanie systemu re-
alizacji, wraz ze stosownymi ramami finansowymi
dla tejże realizacji. Stosowne środki, niezbędne do
jego realizacji, mają znaleźć się w gestii szefa Kance-
larii Prezesa Rady Ministrów na wniosek szefa służ-
by cywilnej. Aby podkreślić jej rolę i, co więcej, zwią-
zać nią wszystkich odpowiedzialnych na zarządzanie
zasobami ludzkimi w organizacji, strategia ta ma być
przyjmowana w drodze uchwały przez Radę Mini-
strów.
Klub Parlamentarny Platformy Obywatelskiej
pozytywnie odnosi się do tak nakreślonego zadania
dla szefa służba cywilnej w rozumieniu omawianego
projektu. Projekt ustawy zawiera również rozwiąza-
nia istotnie rozszerzające katalog osób objętych obo-
wiązkiem sporządzania ocen okresowych ich pracy.
Przypomnijmy, dziś takiemu obowiązkowi podlegają
jedynie urzędnicy służby cywilnej. W proponowanym
nowym brzmieniu art. 52 ów obowiązek sporządze-
nia oceny okresowej spoczywałby również na bezpo-
średnich przełożonych pracowników służby cywilnej,
zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas
nieokreślony. Rozwiązanie to, w połączeniu z wpro-
wadzeniem obowiązku ustalania indywidualnego
programu rozwoju zawodowego dla wszystkich człon-
ków korpusu służby cywilnej, stanowi istotny krok
w rozwoju nowoczesnej służby cywilnej w Polsce.
W opinii Klubu Parlamentarnego Platformy Obywa-
telskiej obydwa przytoczone rozwiązania istotnie
modyfikują dotychczasową ustawę, w zgodzie z pod-
stawowymi założeniami programu właśnie Platfor-
my Obywatelskiej. Ostatnią z istotnych zmian zawar-
tych w części dotyczącej zarządzania zasobami ludz-
kimi w organizacji służby cywilnej, czyli wyposażenie
szefa służby cywilnej w prawo przetwarzania infor-
macji, w tym danych osobowych oraz danych o stanie
zatrudnienia i wynagrodzeniach członków korpusu
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz
służby cywilnej, traktujemy jako zmianę jedynie po-
rządkującą obecny stan prawny.
W części dotyczącej postępowania dyscyplinarne-
go dostrzegamy wiele nie tylko porządkujących, ale
również uzupełniających zmian. Mówię o decentra-
lizacji procesu tworzeniu komisji dyscyplinarnych
urzędów, której ma służyć wyposażenie dyrektorów
generalnych urzędów w prawo do powoływania w ich
urzędach komisji dyscyplinarnych, a także przyzwo-
lenie na tworzenie tychże komisji dla więcej niż jed-
nego zakładu, w wyniku porozumienia. Innymi sło-
wy, regulacje te dają właściwą swobodę poszczegól-
nym urzędom.
Inne zmiany to wydłużenie kadencji poszczegól-
nych komisji dyscyplinarnych z trzech do czterech
lat, zachowanie prawa do wynagrodzenia członków
komisji zwolnionych od pracy zawodowej na czas wy-
konywania zadań komisji czy też oczekiwana rezy-
gnacja z obowiązku powoływania w skład komisji
urzędnika służby cywilnej posiadającego wykształ-
cenie prawnicze. Każdą z wymienionych zmian trak-
tujemy jako próbę znaczącego uelastycznienia zapi-
sów ustawy, pożądanego przez samych zainteresowa-
nych – członków korpusu służby cywilnej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen-
tarny Platformy Obywatelskiej popiera rządowy pro-
jekt ustawy zawarty w druku nr 595, który jest zgod-
ny z zapowiedziami rządu oraz exposé premiera
Donalda Tuska, a także z programem Platformy
Obywatelskiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Woj-
ciecha Żukowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Panie Ministrze! Propozycje zawarte w oma-
wianych dzisiaj projektach ustaw łączy jeden podsta-
wowy element: chęć zemsty na twórcach propaństwo-
wego państwowego zasobu kadrowego, czego najdo-
bitniejszym przykładem jest wnioskowanie o jego
likwidację. Jest to również oczywiste pogwałcenie
zasad budowania administracji państwowej jako
służby zdyscyplinowanej, fachowej i lojalnie realizu-
jącej zadania państwa, w tym również kompetencje
władcze państwa. Kadry pozostające w stosunku
służby wobec państwa powinny gwarantować trwałe,
sprawne i właściwe wypełnianie funkcji, które są
postawione przed państwem. W zamian za fachowość
i zdyscyplinowanie aparat administracyjny z założe-
nia powinien opierać się na trwałości stosunku pracy
i godnym wynagrodzeniu. Zapewniałoby to urzędni-
249
kom stałe podnoszenie własnych kwalifikacji, a jed-
nocześnie przeciwdziałałoby odchodzeniu ze służby
w aparacie państwowym osób o wysokich kwalifika-
cjach do innych, w domyśle: lepiej płatnych, zawo-
dów.
Podstawowa znajomość realiów i doświadczeń
w sferze służby cywilnej, a co się z tym wiąże prag-
matyki administracyjnej pozwala stwierdzić, że re-
cepcja rozwiązań z 1998 r., do których autorzy pro-
jektów ustaw wracają, nie jest możliwa do prostego
przeniesienia. Może jednak intencją wnioskodawców
jest przywrócenie mechanizmów pozwalających zaj-
mować wysokie stanowiska w służbie cywilnej oso-
bom takim jak były dyrektor Lubelskiego Urzędu
Wojewódzkiego, który na początku 2006 r. uznał
nowy rząd i wojewodę za twór tymczasowy, a dyrek-
torów wydziałów wezwał do nieposłuszeństwa. Takie
określenia zawarł w pismach, które rozesłał do dy-
rektorów wydziałów, posługując się w sposób nie-
uprawniony pieczęciami urzędowymi. Podjęte przez
prokuraturę postępowanie wyjaśniające nie mogło
jednak być prowadzone, ponieważ dyrektor na wiele
miesięcy zapadł się pod ziemię. Wraz ze sobą zabrał
służbowego laptopa i 9 telefonów komórkowych.
Sprawa czeka na finał w sądzie, ale czy tacy urzęd-
nicy gwarantują stabilność służb? Czy na stanowisko
dyrektora wydziału bezpieczeństwa i zarządzania
kryzysowego ponownie mają wrócić osoby, które nie
mogą uzyskać certyfikatu upoważniającego do dostę-
pu do informacji niejawnych? To także karta z nie-
dawnej historii Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Czy to na nich ma spoczywać realna odpowiedzial-
ność za realizację zadań? Czy w imię interesu poli-
tycznego warto likwidować wprowadzone zasady
naboru do państwowego zasobu kadrowego, które
gwarantują rzeczywistą selekcję oddzielającą ziarno
od plew?
A jak prezentuje się projekt nowej ustawy o służ-
bie cywilnej proponowany przez rząd? Widocznym
elementem, sprzecznym z głównymi, generalnymi
zasadami służby cywilnej, a mianowicie z trwało-
ścią stosunku służbowego, są zapowiadane zmiany
wynikające z zapisów projektu, tym samym pogar-
szające status osób znajdujących się w państwowym
zasobie kadrowym; zapowiadana likwidacja zasobu,
bez zabezpieczenia pozycji służbowej wszystkich
pracowników.
Kwestia ta różni projekt Prawa i Sprawiedliwości
wprowadzający państwowy zasób kadrowy od tego
projektu. Prawo i Sprawiedliwość przyjmowało
wszystkich urzędników mianowanych. Tutaj, nieste-
ty, ich los zależy od widzimisię dyrektora generalne-
go danego urzędu. Jest to sprzeczne z ogólnie przy-
jętą zasadą stabilizacji statusu urzędnika służby
publicznej.
Zawarte w pierwszym zdaniu uzasadnienia do
projektu sformułowanie o dokończeniu reformy ad-
ministracji publicznej oraz zasad prowadzenia prac
w tym zakresie jest określeniem nie tyle generalnym
i ogólnym – bo tak należy formułować zasady prawne
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
250 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Wojciech Żukowski
– ile pustym. Należy wspomnieć, że określenie „do-
kończenie reformy” jest wytrychem słownym mają-
cym umożliwić usunięcie osób nieprawomyślnych,
tj. takich, którzy byli powołani przez poprzedników,
i zastąpienie ich takimi, którzy nie sypią piachu
w tryby administracji rządowej koalicji Platformy
i PSL (to cytat z debaty publicznej w Polskim Radiu
z marca br.). Tak pojęte dokończenie reformy łamie
podstawową zasadę trwałości i pewności stosunku
pracy.
Obrazowym przykładem decyzji kadrowych obec-
nej ekipy rządowej jest odwołanie lubelskiego kura-
tora oświaty. Oświata jest obszarem, który powinien
być jak najdalej od wpływów politycznych. Urzędnik,
który nie był i nie jest członkiem partii politycznej,
cieszący się powszechnym uznaniem środowisk
oświatowych, w tym, co trzeba podkreślić, wszyst-
kich związków oświatowych działających w szkołach,
został odwołany, ponieważ rząd chce mieć swojego,
jeszcze lepszego, szefa kuratorium. Takie uzasadnie-
nie przedstawiła wnosząca o odwołanie wojewoda.
Zasadność argumentacji uznała również minister
edukacji narodowej. Dzisiaj powołano nowego kura-
tora, o którym wcześniej już było głośno, bo w prze-
szłości prokuratura zarzuciła mu m.in. poświadcze-
nie nieprawdy. Sąd sprawę umorzył ze względu za
znikomą szkodliwość czynu. Pieniądze zwrócił. Jest
prominentnym działaczem Platformy Obywatelskiej.
Od dzisiaj jest lubelskim kuratorem oświaty.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Projekt ustawy
o służbie cywilnej wbrew deklaracjom nie jest aktem
nowatorskim ani w treści, ani w formie. Pomimo za-
powiedzi głównym celem jego wprowadzenia nie jest
reforma instytucjonalna, lecz jedynie ułatwienie
przejęcia tej służby przez obecnie rządzących.
Rezygnacja z obowiązku upowszechniania listy
osób spełniających wymagania formalne jest bezza-
sadna, ponieważ osoby ubiegające się o pracę w służ-
bie cywilnej winny spełniać określone wymogi.
Twierdzenie, że upowszechnienie listy osób spełnia-
jących wymagania może stanowić barierę dla zain-
teresowanych pracą, jest co najmniej nieporozumie-
niem; może jednak stanowić wstępny element wery-
fikacji według jedynej słusznej partyjnej linii. Rów-
nież niezrozumiały jest wymóg uzyskania co najmniej
1/3 maksymalnej liczby punktów i co najmniej 3/5
punktów w sumie. Brakuje tu spójności z zapowie-
dziami, że priorytetem programowym koalicji PO–
–PSL jest wzmocnienie systemu służby cywilnej jako
skutecznego mechanizmu zarządzania jej kadrami.
Wszak w szkole przekroczenie progu 1/3 wymagań
to tylko ocena dopuszczająca, czyli mierna, a chyba
nie miernoty są priorytetem tej koalicji.
Nie jest to jedyny złowróżbny element tego pro-
jektu. Poza przeniesieniem znacznej części przepisów
można dostrzec również zmiany wręcz gwałtowne,
jak chociażby wymieniona rezygnacja z obowiązku
upowszechniania listy osób spełniających warunki
formalne, które najwidoczniej są również nieprzemyśla-
ne. Innym tego przykładem jest pozostająca w sprzecz-
ności z zasadą fachowości funkcjonariusza państwo-
wego rezygnacja z obowiązku powoływania w skład
komisji urzędnika służby cywilnej posiadającego wy-
kształcenie prawnicze. Jest to propozycja nonsensow-
na. Z zapisu tego wynika, że nasze państwo nie stać
na prawników, więc należałoby na to po prostu spuścić
zasłonę milczenia. Może jednak można powiedzieć, że
jest to propozycja, która popycha nas do skorzystania
z zasobów samorealizujących się pionierów, inteligen-
tów rodem z ZSMP czy ZSMW.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podnoszone
w uzasadnieniu wzmocnienie systemu służby cywil-
nej oraz wprowadzenie skutecznych mechanizmów
zarządzania jej kadrami nie znajduje potwierdzenia
w proponowanych przepisach zawartych w projekcie
ustawy. Jak wskazano, nie ma mowy o wzmocnieniu
służby cywilnej bez stosownych zabezpieczeń stosun-
ków pracy jego funkcjonariuszy, a jednocześnie bez
unowocześnienia bazy technicznej. Widocznie projek-
todawca nie zna sytuacji, jeśli chodzi o biura w admi-
nistracji publicznej, gdyż obecna infrastruktura
techniczna znacznie odbiega od powszechnie przyję-
tego standardu.
Warunkiem skutecznej koncepcji budowania po-
tencjału administracyjnego, a więc i służby publicz-
nej, jest cierpliwość i długofalowe przewidywanie. Nie
służy temu ani stosowanie przestarzałych metod ma-
jących niewiele wspólnego z obecnie obowiązującymi
wzorcami, ani tym bardziej stosowanie rewolucyj-
nych rozwiązań. A taki mezalians regulacji funduje
nam prawodawca, który wbrew zasadzie racjonalno-
ści jest w tym projekcie niekonsekwentny. Można
wręcz rzec, że w tym projekcie ustawy mamy do czy-
nienia z pomieszaniem, przysłowiowym grochem
z kapustą. Niestety, niełatwo w tej sprawie zachować
optymizm i wierzyć, że obecnym koalicjantom zależy
na sprawnej i fachowej służbie cywilnej. Widać, że
brakuje im cierpliwości w przyglądaniu się mozolne-
mu budowaniu potencjału służby publicznej. Jedy-
nym elementem, który liczy się w obecnym projekcie,
jest lojalność. Należy się obawiać, że nie jest to lojal-
ność w rozumieniu tradycji służby państwowej, to
jest wobec państwa, a wobec koalicji sprawującej wła-
dzę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Mag-
dalenę Gąsior-Marek, Platforma Obywatelska.
Poseł Magdalena Gąsior-Marek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swojej wypo-
wiedzi pragnę skoncentrować się głównie na części
odnoszącej się do wynagrodzeń korpusu służby cy-
wilnej.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Magdalena Gąsior-Marek
Proponowane w projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw wraz z projektami aktów wykonawczych
zmiany mają przyczynić się do wzrostu zaintereso-
wania podjęciem pracy w służbie cywilnej oraz pod-
niesienia prestiżu służby cywilnej. Aby administracja
publiczna stała się atrakcyjnym pracodawcą, konku-
rencyjnym w stosunku do sektora prywatnego, ko-
nieczne jest wprowadzenie nowych rozwiązań. Słu-
żyć temu mają zmiany proponowane w zakresie:
przyspieszenia procedur związanych z naborem do
służby cywilnej; stworzenia kierunków rozwoju za-
wodowego oraz systemu motywującego do dalszego
doskonalenia; stworzenia precyzyjnych, czytelnych
zasad zawierania umów o pracę na czas określony
i nieokreślony; doprecyzowania zasad odbywania i or-
ganizacji służby przygotowawczej; wprowadzenia
dodatkowego urlopu wypoczynkowego dla urzędni-
ków służby cywilnej; wprowadzenia obowiązku upo-
wszechniania informacji o wynikach naboru poprzez
publikowanie jej w Biuletynie Informacji Publicznej
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie cywil-
nej oraz o zmianie niektórych innych ustaw wraz
z projektami aktów wykonawczych wprowadza trzy
zasadnicze zmiany w części odnoszącej się do wyna-
grodzeń członków korpusu służby cywilnej.
Pierwsza zmiana dotyczy zniesienia obowiązku
planowania środków na wynagrodzenia w służbie
cywilnej w rozbiciu na składniki wynagrodzenia.
Przepis ten zagwarantuje uelastycznienie w zarzą-
dzaniu środkami na wynagrodzenia oraz uprości
proces planowania środków budżetowych.
Przedstawiony projekt ustawy umożliwia preze-
sowi Rady Ministrów określenie szczególnych upraw-
nień, innych niż te, które były dotychczas przewi-
dziane w przepisach obowiązujących w dniu wejścia
w życie ustawy. Określone świadczenia i dodatki oraz
warunki i tryb ich przyznawania będą podyktowane
uzasadnioną potrzebą wzrostu efektywności wyko-
nywanych przez członków korpusu służby cywilnej
zadań. Przepis ten ma za zadanie unowocześnienie
obecnie funkcjonujących uprawnień szczególnych,
m.in. w odniesieniu do planów reformy wynagrodzeń
prowizyjnych egzekutorów skarbowych.
Projekt ustawy przewiduje rezygnację z określa-
nia limitów zatrudnienia w służbie cywilnej. W trak-
cie realizacji budżetu trudno jest osiągnąć wcześniej
zapisane limity zatrudnienia. Jedną z przyczyn ta-
kiego stanu rzeczy jest przekazywanie części fundu-
szu wynagrodzeń na sfinansowanie jednorazowych
wypłat w postaci odpraw emerytalnych, nagród jubi-
leuszowych czy dodatków za wysługę lat. Poprzez
przeznaczenie części funduszu na wyżej wymienione
cele tworzą się wakaty, które nie mają pokrycia fi-
nansowego. W praktyce wygląda to tak, że mamy
pełne wykorzystanie funduszu wynagrodzeń bez re-
alizacji określonej wielkości limitu zatrudnienia.
251
Ponadto limitowanie zatrudnienia dotyczące człon-
ków korpusu służby cywilnej powiela wypracowany
dotychczas niejednorodny system wynagrodzeń w po-
szczególnych jednostkach organizacyjnych. Utrzy-
manie dwóch wielkości, jakimi są limity zatrudnienia
oraz środki na wynagrodzenia, utrudnia elastycz-
ność i racjonalizację prowadzonej polityki płacowej
korpusu służby cywilnej. Rozwiązania przewidziane
w projekcie ustawy przewidują zatem likwidację li-
mitów zatrudnienia w służbie cywilnej przy zacho-
waniu limitów wynagrodzeń oraz umożliwiają dosto-
sowanie struktury zatrudnienia i poziomu wynagro-
dzeń do efektów pracy, realizowanych zadań oraz
kwalifikacji członków korpusu służby cywilnej. Na-
leży również podkreślić, że zniesienie limitów za-
trudnienia nie spowoduje wzrostu wydatków budże-
tu państwa na wynagrodzenia w państwowej sferze
budżetowej.
Klub Platformy Obywatelskiej popiera projekt
ustawy przedłożony w druku nr 595. Dziękuję ser-
decznie. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzennę Drab, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marzenna Drab:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiejsza debata poświęcona projektowi ustawy o zmia-
nie ustawy o służbie cywilnej oraz o zmianie niektó-
rych innych ustaw jest bardzo ważna.
Nie trzeba nikogo przekonywać o tym, że odpo-
wiednio przygotowane kadry w jakimkolwiek pod-
miocie gospodarczym stanowią o jego sukcesie.
Sprawne państwo to sprawne urzędy, a te mogą być
nimi pod warunkiem zatrudnienia najwyższej jako-
ści specjalistów. Aby pozyskać wysokiej jakości ka-
dry, należy stworzyć im właściwe, a także konkuren-
cyjne w stosunku do innych sektorów warunki za-
trudnienia. Obowiązująca ustawa o służbie cywilnej
precyzyjnie określa sposób organizowania i przepro-
wadzania przez Krajową Szkołę Administracji Pań-
stwowej egzaminów oraz konkursów wyłaniających
kandydatów do zatrudnienia w administracji publicz-
nej. Zaletą przeprowadzanych konkursów i egzami-
nów, zgodnie z obowiązującą ustawą, jest niewątpli-
wie to, że wszyscy, którzy do nich przystępują, muszą
zdać egzamin lub wziąć udział w konkursie stawia-
jącym dla wszystkich wysokie, jednakowe, meryto-
ryczne wymagania. Zweryfikowane w ten sposób
pozytywnie osoby gwarantują właściwe wykonywa-
nie powierzonych obowiązków realizowanych w ad-
ministracji publicznej. Z kolei osoby umieszczone
w państwowym zasobie kadrowym to bardzo dobrze
przygotowani kandydaci do podjęcia zatrudnienia
w administracji publicznej. Tak jest obecnie.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
252 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Marzenna Drab
Rozwiązania proponowane w omawianych projek-
tach, czyli wprost odejście od przeprowadzania jed-
nolitych postępowań konkursowych, stosowania
jednorodnych kryteriów konkursowych na rzecz
możliwości stosowania różnorodności i subiektywnej
oceny w pracach konkursowych, spowodują nato-
miast obniżenie standardu merytorycznego. Dlatego
trudno jest dostrzec w projektowanych zmianach
chęć stworzenia spójnego systemu zarządzania zaso-
bami w służbie cywilnej.
Jakość kadr administracji publicznej będzie się
obniżała. Jeżeli do tego dodamy niskie uposażenia
i brak gwarancji ciągłości zatrudnienia – a tego, nie-
stety, państwo nie zapewniacie, ponownie proponując
zmiany – spowoduje to, że duża rzesza osób nie będzie
zainteresowana podejmowaniem zatrudnienia, a służ-
ba publiczna nie będzie konkurencyjna w stosunku
do sektora prywatnego i samorządu terytorialnego.
Samorządy terytorialne oraz firmy prywatne
otrzymały bardzo duże środki finansowe z Unii Eu-
ropejskiej i oczywiste jest, że poszukują na rynku
wysokiej jakości specjalistów gwarantujących właści-
we i terminowe ich wykorzystanie, oferując im dużo
wyższe uposażenia. Niestety, przestawione projekty
nie uwzględniają zmian zachodzących na rynku pra-
cy i nie gwarantują konkurencyjności administracji
publicznej w stosunku do sektora prywatnego i sa-
morządu terytorialnego.
Obserwujemy dzisiaj niepokojące zjawisko odcho-
dzenia przygotowanych pracowników z urzędów wo-
jewódzkich, realizujących zadania przede wszystkim
w ramach środków finansowych z Unii Europejskiej,
właśnie do samorządów i podmiotów prywatnych.
Duże różnice, jeśli chodzi o płace w urzędach woje-
wódzkich, pomiędzy pracownikami realizującymi
zadania z zakresu administracji publicznej a realizu-
jącymi zadania finansowane z funduszy Unii Euro-
pejskiej rodzą frustracje i konflikty pomiędzy pra-
cownikami tego samego urzędu. Brak przejrzystych,
jednolitych kryteriów naboru do pracy, jak również
zasad wynagradzania osób tworzących korpus służby
cywilnej, spowodują, że służba ta nie będzie konku-
rencyjna w stosunku do sektora prywatnego i samo-
rządowego oraz pozostanie poza zainteresowaniem
osób z wysokimi kwalifikacjami.
Jedna z opinii dotycząca projektu zmiany ustawy
o służbie cywilnej i innych ustaw wprost uznaje pro-
ponowane zmiany za szkodliwe, biorąc pod uwagę
budowę apolitycznego korpusu służby cywilnej. Pro-
ponowane zmiany prowadzą do likwidacji państwo-
wego zasobu kadrowego i tak naprawdę chyba o to
właśnie chodzi. W zamian proponuje się tryb bezkon-
kursowy prowadzący do subiektywnego decydowania
o kryteriach wyboru, a tym samym do praktycznego
zaprzeczenia potrzebie istnienia obiektywnych i czy-
telnych reguł. Działania takie spowodują pozbywanie
się merytorycznych kadr, a w zamian pozyskiwanie
przeciętności, ale swojej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kon-
stantego Oświęcimskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Konstanty Oświęcimski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dzisiejsza debata jest dobrą okazją do oceny poszcze-
gólnych artykułów, zarówno jeśli chodzi o wcześniej-
sze, jak i obecne rozwiązania. Skupię się tutaj na
art. 49 rządowego projektu ustawy o służbie cywil-
nej, ale wrócę do rozwiązań z roku 2006, ponieważ
wtedy ten artykuł został tak zmieniony, że część –
można powiedzieć – pracowników, urzędników służ-
by cywilnej została pozbawiona biernego prawa
wyborczego. Jacy to byli pracownicy? Nie byli to
żadni dyrektorzy wysokiego szczebla, mogę podać
na przykładzie Urzędu Morskiego, np.: nadzorca
ochrony wybrzeża, starszy informatyk. Wiem, że
wtedy w samorządach toczyły się dość zażarte dys-
kusje, których skutkiem były uchwały w sprawach
wygaszania mandatów podejmowane przez poszcze-
gólne rady. Często dotyczyły one osób w swoich śro-
dowiskach bardzo aktywnych, kreatywnych, które
przyjmowały je z dużym żalem, a więc odczuły to jako
zamach na swoje podstawowe prawa konstytucyjne.
Do dzisiejszego art. 49 zostały wprowadzone pewne
poprawki, ale może warto, panie ministrze, zasta-
nowić się nad przywróceniem tym ludziom pewnych
praw, ponieważ zapisano tu nowe brzmienie ust. 6,
że członek korpusu służby cywilnej zajmujący wyż-
sze stanowisko w służbie cywilnej nie może pełnić
funkcji w związkach zawodowych. Podobnie doda-
je się ust. 7, a przepis ust. 5 odnosi się do pracow-
nika służby cywilnej zajmującego wyższe stanowi-
sko w służbie cywilnej. Czy nie można byłoby w jakiś
sposób powrócić do tego określenia, że członek kor-
pusu służby cywilnej zajmujący wyższe stanowisko
w służbie cywilnej nie może łączyć go z mandatem
radnego? W ostatnim czasie dużo na ten temat dys-
kutowałem, zwracali się do mnie właśnie ci poszcze-
gólni pracownicy, to jest szereg urzędów, którzy
w jakiś sposób odczuwali to jako degradację ich sta-
nowisk, ich konstytucyjnych praw. Nie chodzi tu
o duże miasta, ale o małe jednostki samorządowe,
tego typu urzędy, które – powiedzmy – na tych niż-
szych szczeblach są kuźnią kadr. Jeżeli taki czło-
wiek w powszechnych, demokratycznych wyborach
uzyskuje mandat wyborczy, a więc zaufanie społecz-
ne, to dlaczego mu tego administracyjnie, ustawowo
zabraniamy? W ten sposób kurczy się kolejna grupa
osób, która nie może pełnić pewnych funkcji spo-
łecznych w swoim środowisku. Jeżeli będziemy tak
wykluczać, to niedługo w tych samorządach na-
prawdę nie będzie spośród kogo tworzyć odpowied-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Konstanty Oświęcimski
nich rad, nie będzie osób kreatywnych, przedsiębior-
czych, ponieważ jest dużo ograniczeń.
W związku z powyższym mam prośbę do pana
ministra, żeby zastanowił się, czy nie przeprowadzić
nad tym artykułem dyskusji, może wprowadzić po-
prawkę rządową, czy też komisyjną, ponieważ toczy
się na ten temat dyskusja właśnie wśród byłych sa-
morządowców, wśród tych grup. Jest tu załącznik
do ustawy, który jest naprawdę bardzo obszerny
i w którym enumeratywnie wymienione są stano-
wiska w służbie cywilnej, pracownicy. Nieraz są to
osoby, które przez tę ustawę nie mogą pełnić funkcji
w samorządach i które zostały pozbawione biernego
prawa wyborczego.
To tyle, jeżeli chodzi o art. 49, ale szczególnie le-
żało mi to na sercu, ponieważ to moje wystąpienie
jest oparte też na wystąpieniach osób, które zwraca-
ły się do mnie, ponieważ wiedziały, że w tej chwili
ustawa jest nowelizowana, i w związku z powyższym
prosiły, aby w jakiś sposób uwzględnić te grupy pra-
cowników, aby zrobić coś, żeby te osoby miały czynne
prawo wyborcze. To byłoby wszystko. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Piotra
Cybulskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
To będzie ostatni mówca.
Poseł Piotr Cybulski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie usta-
wy o służbie cywilnej uważam, że nie ma ona nic
wspólnego z zagospodarowaniem zasobów potencjału
intelektualnego, który jak nigdy dotąd jest nam po-
trzebny do rozwoju naszego państwa. Bo czymże jest
otwarty i konkurencyjny nabór? Czy jest to konkurs?
Czy Platforma Obywatelska i PSL chcą poznać najlep-
szych z najlepszych? Nie. Mówię zdecydowanie nie, bo
wiem, kogo powołaliście państwo na dyrektora gene-
ralnego Lasów Państwowych. Człowiek może wszyst-
ko, ale nie wszystko mu wypada, niestety postępujecie
państwo według zasady, że wszystko wam wolno
i wszystko wam wypada. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo.
W ramach limitu czasu głos zabierze jeszcze pan
poseł Stanisław Huskowski, Platforma Obywatelska.
253
Poseł Stanisław Huskowski:
Panie Marszałku! Panowie Ministrowie! Szanow-
ni Państwo! Pozostało nam trochę czasu, w związku
z czym chciałbym jego część wykorzystać. Po dysku-
sji, która się odbyła, nie sposób nie odnieść się do
niektórych głosów. Część głosów, które padły zarów-
no ze strony Prawa i Sprawiedliwości, jak i Lewicy,
uważam za ciekawe i konstruktywne. Sądzę, że wła-
śnie podczas prac w komisji będzie szansa na popra-
wienie tego projektu, jeżeli – jak państwo twierdzicie
– nie jest on doskonały, będzie szansa na wymianę
argumentów.
Zabolały mnie tylko sformułowania typu: obłuda,
hipokryzja. Padły one z ust jednego z posłów Prawa
i Sprawiedliwości w stosunku do autorów tej ustawy
czy do Platformy Obywatelskiej. To nie są właściwe
słowa, tym bardziej że i posłowie Prawa i Sprawiedli-
wości, i posłowie Lewicy – w tej chwili nieobecni na
sali – również mieli okazję współtworzyć prawo o służ-
bie cywilnej. Wiemy, jak wyglądała praktyka, pisały
o tym media, mówiło się w tej Izbie wielokrotnie
o tym, jak dalekie od ideału były zarówno rozstrzy-
gnięcia zaproponowane dwa lata temu przez PiS, jak
i wcześniejsze zmiany proponowane przez rząd Mil-
lera. Tutaj pan poseł Gintowt-Dziewałtowski mówił
o tym, jak to należy dążyć do doskonałości, jak to
urzędnik powinien być apolityczny, a procedura taka,
że urzędnika powinno się wyłaniać w sposób wręcz
doskonały bez żadnych nacisków politycznych, bez
żadnego wywierania wpływów przez polityków. Oczy-
wiście na pewno wszyscy byśmy tego chcieli, ale jakie
są realia, pokazał to, z jednej strony, rząd Leszka
Millera i próba odejścia od konkursów, ale pokazało
to też faktyczne obchodzenie konkursów w czasie
ostatnich dwóch lat, czy półtora roku rządów Prawa
i Sprawiedliwości. Mówicie o tym, że były konkursy
– tak, w waszej ustawie przewidywano możliwość
przeprowadzania konkursów na wyższe stanowiska
państwowe, organizowanych przez Krajową Szkołę
Administracji Publicznej. Tylko czy ktoś z państwa
wie, ile było tych konkursów? Jeden. I to nierozstrzy-
gnięty. W związku z czym może, waszym zdaniem,
ustawa była pod tym względem otwarta i apolityczna.
Ale jaka była praktyka? Praktyka była taka, że mia-
nowania odbywały się w zupełnie w inny sposób.
Popatrzcie na realia i nie zarzucajcie nam obłudy,
tak jak to zrobił pan poseł Zieliński. Nie mówiąc
o tym, że – jak zauważyła moja koleżanka klubowa – ta
właśnie debata odbywa się w godzinach wieczornych,
a z tego co wiem, kolejna debata, a właściwie następu-
jąca po niej o zmianie ustawy o służbach specjalnych
będzie się odbywała jeszcze później, w nocy, na wnio-
sek klubu Prawa i Sprawiedliwości. Ta debata miała
się odbyć jutro o godz. 13, ale na wniosek klubu PiS-u
– złożony podczas posiedzenia Konwentu – odbywa się
dzisiaj w godzinach wieczornych, a debata o służbach
specjalnych odbędzie się zupełnie w nocy.
W związku z tym nie używajcie słowa „obłuda”,
kiedy mówicie o naszym projekcie ustawy. Dziękuję
bardzo.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
254 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Mariusz Błaszczak, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Do zabrania gło-
su sprowokował mnie mój przedmówca. Jeżeli pan
poseł pamięta, to w pana wystąpieniu było wiele za-
rzutów, ostrych, nieprawdziwych słów, które depre-
cjonowały dorobek związany z ustawą o państwowym
zasobie kadrowym. Myślę, że tego typu sformułowa-
nia są niepotrzebne.
Jeżeli chodzi o konkursy, to pragnę zauważyć,
panie pośle, że chyba nie przeczytał pan projektu
rządowego. W nim nie ma mowy o konkursach. Trze-
ba zwrócić uwagę na to, że to SLD je przywraca, czy-
li przyjmuje system stworzony w 1998 r. Zagrożenie,
jakie się pojawia w projekcie rządowym, jest takie, że
przy tych rozwiązaniach jest bardzo duże prawdopo-
dobieństwo pojawienia się kumoterstwa. Jeżeli bę-
dzie tak – a tak zakłada projekt rządowy – że komisję
powołuje minister i to on decyduje o tym, który
z trzech kandydatów zostanie wybrany na stanowi-
sko dyrektora generalnego, to, panie pośle, może być
tak –mówiłem o tym zresztą w swoim wystąpieniu
– jak jest w kilku samorządach, w tym w Urzędzie
Miasta Stołecznego Warszawy, gdzie, jak pisze wie-
le o tym prasa, wygrywają ci, którzy mają wygrać.
Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze jeszcze pan poseł Artur Górski.
Cały czas poruszamy się w limicie czasu przeznaczo-
nego dla klubów.
Bardzo proszę.
Poseł Artur Górski:
Tak, rezygnując tym samym z pytania.
Mam pytanie do strony rządowej. Mianowicie
trzymam w ręku zarządzenie prezesa Rady Mini-
strów sprzed kilku lat dotyczące kodeksu etyki służ-
by cywilnej. Jak wiemy, Rada Służby Cywilnej ma
między innymi wyrażać opinię w sprawach etyki kor-
pusu służby cywilnej. To zarządzenie jest bardzo
ciekawe, mówi się w nim między innymi, że członek
korpusu służby cywilnej postępuje tak, aby jego dzia-
łanie mogło być wzorem praworządności i prowadzi-
ło do pogłębienia zaufania obywateli do państwa i jego
organów, że powinien pamiętać o służebnym charak-
terze własnej pracy, wykonywać ją z poszanowaniem
godności innych i poczuciem godności własnej, że
przedkłada dobro publiczne nad interesy własne i swo-
jego środowiska. Zacytuję jeszcze dwa bardzo ważne
zapisy: jest lojalny wobec urzędu i zwierzchników,
gotów do wykonywania służbowych poleceń, mając
przy tym na względzie, aby nie zostało naruszone
prawo lub popełniona pomyłka, a także wykazuje
powściągliwość w publicznym wypowiadaniu poglą-
dów na temat pracy swojego urzędu oraz innych
urzędów i organów państwa, wreszcie nie przyjmuje
żadnej formy zapłaty za publiczne wystąpienia, gdy
mają one związek z zajmowanym stanowiskiem lub
wykonywaną pracą służebną, lojalnie i rzetelnie re-
alizuje strategię i program rządu Rzeczypospolitej
Polskiej bez względu na własne przekonania i poglą-
dy polityczne. I ostatnie: dystansuje się otwarcie od
wszelkich wpływów i nacisków politycznych, które
mogą prowadzić do działań stronniczych, i nie anga-
żuje się w nic, co mogłyby służyć celom partyjnym.
Mam zatem takie pytania. Po pierwsze, czy obo-
wiązuje obecnie jakiś kodeks etyki służby cywilnej?
Czy jest jakieś zarządzenie, choćby to, które mam
sprzed kilku lat? Pytanie następne: Czy rząd chce
przyjąć własny kodeks etyki służby cywilnej? I wresz-
cie: Jakie rząd podejmuje lub ma zamiar podjąć dzia-
łania, aby zasady etyki służby cywilnej wśród człon-
ków korpusu były przestrzegane i zostały upowszech-
nione? Proszę państwa, cóż z tego, że Rada Służby
Cywilnej będzie opiniowała o zasadach etyki korpu-
su, jeżeli urzędnicy przez was powołani nie będą
znali tych zasad i nie będą ich przestrzegali. Będę
wdzięczny za odpowiedź na te pytania. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Wyczerpaliśmy listę mówców, którzy przemawia-
li w ramach limitu czasu klubowego.
Przystępujemy do pytań.
Do zadania pytania zapisało się 12 posłów.
Ustalam czas na pytanie – 1 minuta.
Po pierwszym zabierającym głos zamknę listę. Je-
śli ktoś z państwa chce się zapisać, to bardzo proszę.
Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Je-
rzego Gosiewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie zdążył pewnie z meczu.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jacka
Falfusa.
Bardzo proszę, pan poseł Konstanty Oświęcimski
zada pytanie.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Konstanty Oświęcimski:
Krótko, panie marszałku, ponieważ nie wiedzia-
łem, czy uda mi się wystąpić w debacie.
Moje pytanie praktycznie ogranicza się do tezy,
którą postawiłem: Czy w zakresie art. 49 strona
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Konstanty Oświęcimski
rządowa proponuje jakieś rozwiązanie w kontekście
problemów, o których mówiłem? Czy byłaby jakimś
rozwiązaniem zmiana wykazu stanowisk w służbie
cywilnej? Jest to załącznik do tej ustawy. To tak krót-
ko. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Sławo-
mira Kopycińskiego, Lewica.
Nie ma.
Bardzo proszę o zadanie pytania pana posła Woj-
ciecha Żukowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Panie Ministrze! Chciałbym zapytać o jeszcze
jedną rzecz, która może budzić wątpliwości co do
zgodności z konstytucją, poza tymi, o których wspo-
minał mój kolega Artur Górski. Chodzi o procedurę
uchwalania tej ustawy. To było podnoszone też na
posiedzeniu Rady Służby Publicznej. Otóż chciałbym
poinformować Wysoką Izbę i pana ministra – myślę,
że pan minister o tym wie – że omawiane dzisiaj pro-
jekty ustaw zostały uchwalone przez Radę Ministrów
niezgodnie z przepisami ustawy o państwowym za-
sobie kadrowym określającymi kompetencje i zada-
nia Rady Służby Publicznej. Otóż Rada Służby Pu-
blicznej nie wyraziła opinii przed uchwaleniem przez
Radę Ministrów projektu ustawy. Pragnę zaznaczyć,
że Trybunał Konstytucyjny, badając konstytucyjność
ustawy (Dzwonek), odnosi się nie tylko do treści
w niej zawartych, ale również do trybu procedowa-
nia, do tego, czy regulacja została wydana zgodnie
z obowiązującymi przepisami. Prosiłbym pana mini-
stra o odniesienie się do tego, czy aby nie ma obawy
o niezgodność tego trybu procedowania z konstytu-
cją. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam listę mówców.
Bardzo proszę o zabranie głosu i zadanie pytania
pana posła Witolda Namyślaka, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Rządowy projekt nowelizacji ustawy o służbie
cywilnej zakłada, że wyższe stanowiska będą obsa-
dzane w drodze otwartego naboru. Kandydaci speł-
255
niający wymogi określone w ustawie i w ogłoszeniu
o naborze będą oceniani przez odpowiednie zespoły.
Czy opisane zasady dają szansę na zatrudnienie
specjalistów spoza administracji? Czy wolne wyższe
stanowisko może być obsadzone w drodze awansu
wewnętrznego bez prowadzenia naboru? Kogo ewen-
tualnie taka procedura nie będzie dotyczyła? Czy szef
urzędu będzie miał większą możliwość wyboru ewen-
tualnego kandydata spośród osób spełniających wy-
mogi niż w przypadku konkursu, gdzie często zda-
rzało się, że odmawiano zatrudnienia osobie wskaza-
nej przez komisję? Czy przewiduje się w przyszłości
zmianę mianowania na umowę o pracę na czas nie-
oznaczony? (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysz-
tofa Lipca, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Debata o służbie cywilnej w polskim Sejmie jest bar-
dzo ważna. Nie ukrywam, że boleję nad tym, iż przez
kilkanaście lat transformacji ustrojowej nie dopraco-
waliśmy się w naszym państwie stabilnej regulacji
prawnej, która by gwarantowała status prawny
urzędnika państwowego, urzędnika administracji
rządowej. I tak się dzieje, że w zasadzie z kadencji na
kadencję ci, którzy dochodzą do władzy, próbują czy-
nić zmiany w tejże materii, w tym pragmatyku za-
wodowym. Ja wiem o tym, że na tę nowelizację usta-
wy o służbie cywilnej w kolejce czeka ogromna rzesza
działaczy partii koalicji rządzącej. Mam pytanie,
a zwracam się do Platformy Obywatelskiej, która
niejednokrotnie deklarowała (Dzwonek) – w exposé
również pan premier o tym mówił – stabilność służby
cywilnej: Dlaczego chcecie zlikwidować to, co zostało
w pewnym sensie już ugruntowane, i dlaczego idzie-
cie na taką łatwiznę, aby do służby cywilnej dosta-
wali się urzędnicy po najmniejszej linii oporu? Nie
chcecie zadbać o to, aby tę kadrę stanowili najlepsi.
A na najlepszych oczekują właśnie ci, którzy spoty-
kają się z administracją na co dzień. Na administra-
cję nasi obywatele narzekają. Boję się, że ta ustawa
spowoduje obniżenie jakości służby cywilnej. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Proszę nie przekraczać limitu czasu.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Miro-
sława Pawlaka, Polskie Stronnictwo Ludowe.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
256 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam pytania w odniesieniu do rządowego pro-
jektu ustawy o służbie cywilnej.
Czy zapis art. 8f ust. 9 dotyczący standardów za-
rządzania zasobami ludzkimi w służbie cywilnej nie
wskazuje poprzez brak ostrości zapisu na swą enig-
matyczność? Przecież sam fakt tworzenia służby
cywilnej winien z urzędu zakładać obowiązek wyko-
rzystania tego potencjału urzędniczego.
Pytanie drugie. Czy przepis art. 67 ust. 6 nie sta-
nowi powielenia zapisu kodeksowego oraz zapisu
z ustawy o pracownikach urzędów państwowych
z 1982 r.?
Trzecie pytanie. Czy użycie w uzasadnieniu pro-
jektu ustawy terminu „profesjonalizacja zarządzania
kadrami” (Dzwonek) jest w pełni trafne, zważywszy
na okrzyczaną ostatnio „profesjonalizację Sił Zbroj-
nych Rzeczypospolitej Polskiej”, a te pojęcia odnoszą
się do zupełnie różnych sytuacji? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wie-
sława Wodę, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Ministrze! Mam trzy pytania dotyczące
rządowego projektu ustawy.
Po pierwsze, dlaczego nie przewiduje się, nie pla-
nuje się utworzenia urzędu szefa służby cywilnej?
Szef służby cywilnej będzie – tak jak powiedziałem
w wystąpieniu – generałem bez wojska, bo kto inny
będzie dokonywał naboru, kto inny będzie obsługi-
wał szefa itd. To powoduje, że ten szef będzie miał
mało warunków do realizacji zadań.
Po drugie, chciałbym zapytać: Dlaczego szef
kancelarii, a nie minister spraw wewnętrznych i ad-
ministracji, zajmuje się projektem i ma nadzorować
służbę cywilną, skoro sama nazwa ministra spraw
wewnętrznych i administracji wskazywałaby, że
ten minister jest właściwy w sprawach, o których
mówimy?
Trzecie pytanie, nawiązujące również do mojej
wypowiedzi. Rada Służby Cywilnej dzieli się na lep-
szych i gorszych, jedni są wynagradzani, a inni nie.
Czym to jest spowodowane i czy pan się nie obawia,
że to będzie zniechęcać niektórych do wielkiego za-
angażowania? Może wobec tego wszystkich zwolnić
z pobierania jakiejś diety? (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Piotra
Cybulskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Piotr Cybulski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Projektodawca dopuszcza możliwość zatrudnienia
w służbie cywilnej osób nieposiadających obywatel-
stwa polskiego. Zgodnie z propozycją osoba nieposia-
dająca obywatelstwa polskiego może zostać zatrud-
niona na stanowisku urzędniczym, na którym wyko-
nywana praca nie polega na bezpośrednim lub po-
średnim udziale w wykonywaniu władzy publicznej
i funkcji mających na celu ochronę generalnych inte-
resów państwa. Kto będzie decydować o tym, czy
dana praca nie polega na udziale w wykonywaniu
władzy publicznej, czy też nie? Czy obywatele polscy
w Polsce nie będą gorzej traktowani niż cudzoziem-
cy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Ma-
riusza Błaszczaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym spytać: Czy rząd zamierza dokonać regu-
lacji wynagrodzeń w administracji publicznej? Jeże-
li tak, to czy ta regulacja będzie następstwem zapo-
czątkowanego za rządu Prawa i Sprawiedliwości
procesu wartościowania stanowisk pracy?
I w tym kontekście jeszcze pytanie odnośnie do
zapisanej w budżecie państwa rezerwy przeznaczonej
uprzednio na ten cel: W jaki sposób i kiedy ta rezer-
wa zostanie podzielona? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Arkita, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Pytanie będzie dotyczyło limitów zatrudnienia
i związanych z tym wynagrodzeń. Aktualnie ustawa
budżetowa co roku określa limit etatów dla mini-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Tadeusz Arkit
sterstw i urzędów i zgodnie z tym przyznaje odpo-
wiednie środki na wynagrodzenia. Często nawet
zdarza się, że dyrektorzy ministerstw i urzędów cen-
tralnych zawyżają zapotrzebowanie na etaty urzędo-
we, a następnie wykorzystują je nie w całości, a wol-
ne środki, które z tego tytułu się pojawiają, przezna-
czają na podwyżki. Projekt ustawy zakłada zniesienie
limitów zatrudnienia. Oznacza to, że wysokość środ-
ków przyznanych na wynagrodzenia nie będzie zale-
żała od tzw. limitu etatów ustalonego w ustawie bu-
dżetowej. Na jakiej zatem podstawie będzie ustalana
wysokość środków na wynagrodzenia? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysz-
tofa Tyszkiewicza, Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dwa pytania.
Pierwsze pytanie do pana ministra. Czy są już
jakieś pisemne opinie dotyczące projektu ustawy
i zawartych w niej rozwiązań – opinie ekspertów, au-
torytetów, ewentualnie jakichś ciał zbiorowych?
Drugie pytanie. Czy to nie jest chichot historii, że
w imieniu klubu PiS w sprawie ustawy o służbie cy-
wilnej wypowiada się zarówno Jarosław Zieliński,
jak i pan poseł Błaszczak, mówiący o Warszawie
i o profesjonalizacji administracji publicznej w aspek-
cie profesjonalizacji administracji samorządowej?
Czy przejawem tej profesjonalizacji było powołanie
radnego Suwałk Jarosława Zielińskiego na burmi-
strza dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego War-
szawy? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ma-
rzennę Drab, Prawo i Sprawiedliwość. (Dzwonek)
(Głosy z sali: Czas minął.) (Wesołość na sali)
Poseł Marzenna Drab:
Ja poproszę o czas, panie marszałku.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Bardzo proszę. To jest zwykła usterka tech-
niczna.
257
Poseł Marzenna Drab:
Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Nie było tu żadnej złośliwości.
Poseł Marzenna Drab:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam trzy pytania.
Jaką ofertę zatrudnienia ma rząd dla osób, które
zdały pozytywnie bardzo trudny egzamin Krajowej
Szkoły Administracji Publicznej i są w tej chwili
w państwowym zasobie kadrowym?
Następne pytanie. Czy pomimo tego będą mu-
siały ponownie sprawdzać się, tym razem przy na-
borach?
Trzeci problem wiąże się z ISO. Proszę państwa,
jest część urzędów, które otrzymały certyfikaty jako-
ści ISO. Jest to bardzo trudna praca wykonana, są to
procedury, które składają się między innymi właśnie
na system jakości ISO, oprócz ciężkiej pracy to są
również koszty. Czy rząd, przygotowując zmianę tej
ustawy, która rzeczywiście się przyjęła i w mojej opi-
nii jest bardzo dobra, brał pod uwagę fakt, że sporo
urzędów ma certyfikat ISO po to, żeby być partnerem
(Dzwonek) do rozmów, podejmowania różnych trud-
nych decyzji w zakresie inwestycji, również z urzę-
dami z zagranicy? Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Sławo-
mira Kopycińskiego, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję, panie marszałku, za umożliwienie mi
zadania pytania, choć się spóźniłem. Wynik meczu
co prawda nie był zadowalający, ale przechodzę do
pytania.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Od kiedy tylko pojawiła się służba cywilna, pojawi-
ły się również problemy jakby złagodzenia i roz-
miękczenia wymogów, jakie nakłada się na urzęd-
ników służby cywilnej. Przez całe lata omijano
i blokowano pełne wdrożenie zapisów ustawy o służ-
bie cywilnej. Wszystko po to, aby zapewnić możli-
wość obsadzania kluczowych i najlepiej płatnych
stanowisk w administracji publicznej osobom pocho-
dzącym z nadania politycznego, bliskich aktualne-
mu układowi rządowemu.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
258 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Poseł Sławomir Kopyciński
W związku z proponowanym przywróceniem wy-
mogu konkursowego obsadzania wysokich stanowisk
państwowych chciałbym zapytać:
Czy nowe uregulowania umożliwią również ukró-
cenie procederu wielomiesięcznego utrzymywania na
stanowiskach z pominięciem trybu konkursowego
oraz wymogów dotyczących kompetencji osób pełnią-
cych obowiązki? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do zabrania głosu zosta-
ła wyczerpana.
Bardzo proszę o zabranie głosu szefa Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów pana Tomasza Arabskiego.
Zapraszam, panie ministrze.
O tej porze w zasadzie służba cywilna powinna
odpoczywać, żeby dobrze pracować następnego dnia.
(Głos z sali: Jak służba, to trzeba pracować za-
wsze.)
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
Jeśli mogę pozwolić sobie na jedną uwagę na po-
czątek, to jest właśnie dowód tego, że urzędnicy służ-
by cywilnej traktują swoją pracę jako służbę, dlatego
teraz są tutaj z nami.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Niewątpliwie to prawda, panie ministrze.
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
Postaram się, jeśli państwo pozwolą, panie mar-
szałku, Wysoki Sejmie, odnieść się do uwag oraz py-
tań, które się pojawiały. Zacznę od jednej uwagi ge-
neralnej, ponieważ pytano kilkakrotnie o intencje,
które nam przyświecały. Myśmy już o tym mówili,
ale przypomnę jeszcze raz. Naprawdę celem projek-
towanych zmian jest doprowadzenie do sytuacji,
w której prezes Rady Ministrów realnie przestanie
wykonywać zadania organu właściwego w sprawach
służby cywilnej, będzie natomiast pełnił swoją kon-
stytucyjną rolę zwierzchnika korpusu służby cywil-
nej. Będzie powoływał i odwoływał szefa służby cy-
wilnej oraz członków Rady Służby Cywilnej, wydawał
akty wykonawcze, nie będzie natomiast, tak jak dziś,
na bieżąco zarządzał tym organem, nawet jeśli robi
to za pomocą swoich szefów kancelarii. Proszę wie-
rzyć, że naprawdę zależy nam na tym, aby uporząd-
kować te przepisy tak, aby były zgodne z konstytucją,
bo naszym zdaniem, tak domniemywamy, obecne
przepisy zgodne z konstytucją nie są.
Pojawiła się część uwag i pytań sugerujących, iż
właśnie nasza projektowana ustawa jest niezgodna
z konstytucją. Nie zgadzam się z tą tezą. Jesteśmy
o tym przekonani, mówimy to na podstawie także eks-
pertyz osób, które z nami pracowały, iż ustawa jest
zgodna z konstytucją. Myślę, że podczas dalszych prac
sejmowych być może komisje będą korzystały z eks-
pertów i państwa wątpliwością zostaną rozwiane.
Dużo padło słów dotyczących ewentualnego upo-
litycznienia korpusu służby cywilnej, będę unikał
wypowiedzi dotyczących ocen, takich jak pewna ob-
łuda czy hipokryzja w obecnym projekcie czy w po-
przednim, tak jak się pojawiały te oceny. Prawda
jest natomiast taka, że kwintesencją projektu budo-
wy służby cywilnej i jego główną ideą – i tu musimy
być naprawdę wzajemnie wobec siebie szczerzy – jest
próba realnego doprowadzenia do tego balansu po-
między odpowiedzialnością prezesa Rady Ministrów,
który jest konstytucyjnym organem i zwierzchni-
kiem służby cywilnej, który pełni rolę polityczną,
a strukturą, jaką jest apolityczna służby cywilna.
Gdzieś na koniec dnia zawsze to nieustawowe roz-
wiązanie będzie do końca gwarantem tego, że apo-
lityczna służba cywilna jest apolityczna; gwarantem
tego będzie kultura polityczna osób, które z jednej
strony pełnią funkcje polityczne, z drugiej strony są
urzędnikami, którzy rozumieją swoją rolę. I myślę,
że tak może być.
Ja pozwolę sobie na jedną uwagę natury osobistej
w tym kontekście. Pan minister Błaszczak oraz pani
dyrektor, która jest tutaj w ławach rządowych, która
jest członkiem korpusu służby cywilnej, oboje pań-
stwo skończyli Krajową Szkołę Administracji Pu-
blicznej, chyba w tym samym roku. Pan jest polity-
kiem – nie wiem, czy kiedy pan szedł do szkoły, był
pan już wtedy politykiem, czy nie – natomiast myślę,
że pani dyrektor jest po prostu urzędnikiem służby
cywilnej. Jest to więc też zawsze później kwestia in-
dywidualnych losów.
Mam jedną uwagę dotyczącą konkursów – kilka
razy pojawiała się informacja, że rezygnujemy z kon-
kursów na wyższe stanowiska państwowe, które to
konkursy dzisiaj służą wyłanianiu wysokich urzęd-
ników. Konkursy prowadzone są przez KSAP. Do-
kładnie było tak, że był zaproponowany według tej
procedury jeden konkurs na stanowisko głównego
lekarza weterynarii, ale chyba się nie odbył ze wzglę-
du na to, że nie było kandydatów, więc troszeczkę ta
struktura jest martwa. Był jeden konkurs, który się
odbył, trochę z innego powodu, na prezesa Polskiego
Komitetu Normalizacyjnego.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
Inne pytania, pan poseł Wojciech Żukowski – ku-
rator oświaty nie jest członkiem korpusu służby cy-
wilnej, ta ustawa więc go nie dotyczy.
Pojawiły się dwa pytania dotyczące obcokrajow-
ców. Osoby niebędące obywatelami polskimi będą
mogły być pracownikami służby cywilnej, decyzje
o tym, jakie mogą objąć stanowisko, będzie na wnio-
sek dyrektora generalnego danego urzędu podejmo-
wał szef służby cywilnej. Szef służby cywilnej będzie
podejmował tę decyzję, więc on będzie stosował kry-
teria, o których pan mówił, będzie za to odpowie-
dzialny. To jest jedna rzecz.
I druga – w projekcie tej ustawy w istocie nie jest
zapisane, że ta osoba ma posługiwać się językiem
polskim, dlatego że jest rzeczą oczywistą, iż w ra-
mach otwartego i konkurencyjnego naboru, kiedy
będzie kilka osób kandydowało, ten zespół kwalifi-
kacyjny będzie sprawdzał kwalifikacje danej osoby.
Wiemy, iż językiem urzędowym jest język polski, stąd
nieposiadanie kwalifikacji komunikowania się w spo-
sób właściwy językiem polskim będzie powodowało,
że taka osoba nie będzie miała szansy zostać wybra-
na w takim naborze. Uwaga dodatkowa: nie, ten za-
pis nie dyskryminuje polskich obywateli, więcej
mamy polskich obywateli, którzy nie mówią językiem
polskim. Jeden z nich całkiem niedawno był na
ustach wszystkich – piłkarz. Będą być może w ciągu
najbliższych lat – a już w perspektywie kilkunastu
lat na pewno – zdarzały się sytuacje, że dzieci oby-
wateli polskich mieszkających za granicą, które mają
obywatelstwo polskie, mimo że będą obywatelami
polskimi, wobec których nie ma wymogu zdawania
egzaminu z języka polskiego, będą brały udział
w konkursie i być może będą miały kłopoty, jeśli cho-
dzi o umiejętność właściwego wypowiadania się
w języku polskim. Zostawmy takie rzeczy komisjom
kwalifikacyjnym. Jeśli nie potrafiłyby rozstrzygnąć
tak prostej sprawy jak to, czy ktoś potrafi polskim
językiem urzędowym władać, czy nie, nie miałoby
sensu rzeczywiście robić konkursów.
Inne sprawy: Czy badaliśmy, ocenialiśmy obecne
rozwiązania prawne? Była przedstawiona informa-
cja bodajże w kwietniu w Komisji Administracji
i Spraw Wewnętrznych, była to ocena funkcjonowa-
nia ustaw o służbie cywilnej oraz państwowym za-
sobie kadrowym.
Inne pytanie dotyczyło tego, kim są przedstawi-
ciele służby cywilnej, kto to jest, kto wypowiadał się
negatywnie o obecnie funkcjonujących uregulowa-
niach prawnych – m.in. dyrektorzy generalni pracu-
jący obecnie w ministerstwach, omijając nazwiska,
choćby tacy jak do niedawna dyrektor generalny Mi-
nisterstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji,
który obecnie jest dyrektorem generalnym w Mini-
sterstwie Edukacji Narodowej, czy dyrektor general-
259
ny Ministerstwa Sprawiedliwości, który przeszedł
z Ministerstwa Gospodarki w czasie, kiedy był dy-
rektorem generalnym za rządów Prawa i Sprawiedli-
wości oraz LPR i Samoobrony.
Było jeszcze jedno pytanie czy uwaga, iż nadal jest
służby cywilna, więc dlaczego mówimy, że ją odtwa-
rzamy. Dziś służba cywilna jest, jak ktoś tutaj zauwa-
żył, armią bez wyższych oficerów. Właśnie ze służby
cywilnej wycięto bardzo duży fragment, a mianowi-
cie wszystkie wyższe stanowiska, objęto je zasobem
PZK, co powoduje, abstrahując od wielu innych rze-
czy, też z tej perspektywy możemy spojrzeć na urzęd-
ników służby cywilnej, iż tracą oni motywację, jeśli
chodzi o ich pracę, ponieważ widzą, że ścieżka karie-
ry jest obecnie ograniczona.
Odpowiadam na zarzuty upolitycznienia w na-
szym projekcie służby cywilnej, zwłaszcza wyższych
stanowisk. Przecież żeby startować w otwartym na-
borze na dyrektora, trzeba będzie spełniać pewne
wymagania, w tym mieć co najmniej trzyletni staż
pracy, rok na stanowisku kierowniczym lub dwa lata
na samodzielnym w jednostkach sektora finansów
publicznych. To nie będą koledzy polityków. Ludzie,
którzy mają takie doświadczenia.
Jest jedna bardzo ważna teza. Pani poseł pytała
o to, jaka będzie oferta pracy dla tych osób, które są
obecnie w PZK, które zdały egzamin, co im zostało
zagwarantowane. Znaczy zwracam uwagę – pani po-
seł Marzenna Drab pytała, jaką ofertę zatrudnienia
mają ludzie z PZK – że fakt bycia w zasobie kadro-
wym nie gwarantuje zatrudnienia na stanowisku
urzędniczym. W zasobie kadrowym mamy ok. 120
tys. osób, w PZK, jeśli policzymy wszystkich dokto-
rów oraz te osoby, które zdały egzaminy. A egzaminy
zdało chyba 255 osób. Proszę zwrócić uwagę na to,
że zasób PZK czy ten zbiór jest w pewnym sensie
zbiorem pustym, jeśli będziemy próbowali odpowie-
dzieć sobie na pytanie, czy kwalifikacje osób, które
są objęte projektem PZK, zostały zweryfikowane.
Mówienie o egzaminach w KSAP-ie to jest mówienie
o egzaminach, które zdało 255 osób. A w zasobie ka-
drowym, w PZK, jest ok. 120 tys. czy prawie 130 tys.
osób. Tak że fakt bycia w zasobie nie oznacza w żaden
sposób gwarancji zatrudnienia, ale, więcej, likwida-
cja PZK w tym momencie w ogóle niczego nie zmie-
nia, gdyż osoby, które są obecnie w PZK praktycznie
nadal mają te same uprawnienia, z jedną różnicą – te-
raz one są zatrudniane na wyższych stanowiskach
w służbie cywilnej na zasadzie absolutnej dowolności.
Wkrótce te osoby, jak i inni urzędnicy, będą musiały
wziąć udział w otwartym i bardzo transparentnym
konkursie czy konkurencyjnym naborze. Dlatego nie
mitologizowałbym roli PZK.
Było kilka pytań dotyczących wynagrodzeń. Tu
poproszę pana marszałka, żeby się zgodził na to,
aby minister Leszkiewicz, który w dużej mierze
pracował nad tą ustawą, udzielił wyjaśnień, jeśli
to jest możliwe.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
260 Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski
Chciałbym jeszcze wspomnieć o kwestii kodeksu
etyki urzędników służby cywilnej. Tu też mamy pa-
radoks, że stary kodeks, o którym pan wspominał
i który funkcjonuje, nie obejmuje tych urzędników,
którzy zostali wyjęci spod rygorów ustawy o służbie
cywilnej. Czyli ci wszyscy dyrektorzy, zastępcy dy-
rektorów, dyrektorzy generalni, którzy obecnie są
w PZK i na czas pełnienia funkcji dyrektorskiej mu-
sieli zrezygnować ze swoich przywilejów, ale i obo-
wiązków urzędnika służby cywilnej, nie są objęci
żadnym kodeksem etycznym. Natomiast jeśli chodzi
o ewentualne zmiany, nasz projekt przewiduje moż-
liwość pracy nad kodeksem szefa służby cywilnej
oraz wydania kodeksu przez premiera wprost.
Nie sądzę, żeby fakt, iż Rada Służby Publicznej,
tak jak pan mówi, panie pośle, nie zaopiniowała pro-
jektu, oznaczał, iż projekt ma charakter niekonsty-
tucyjny. Rada Służby Publicznej jest organem dorad-
czym i nie może powstrzymywać działania organu
konstytucyjnego, jakim jest Rada Ministrów. A Rada
Służby Publicznej zbierała się czterokrotnie, ale nie-
stety nie obradowała, gdyż nie udało się osiągnąć
wymaganego kworum. W efekcie nie wydała opinii,
ale pomimo tego zbieraliśmy opinie poszczególnych
członków rady i one były brane pod uwagę.
Jeśli państwo pozwolą, chciałbym teraz oddać
głos...
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Bardzo proszę.
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
...za zgodą pana marszałka ministrowi Leszkie-
wiczowi. Wydaje mi się, że na większość pytań udało
nam się odpowiedzieć.
(Poseł Marzenna Drab: Co z ISO?)
Certyfikacja ISO nie ma żadnego związku z tą
ustawą. Mówiąc inaczej, ustawa o służbie cywilnej
w żaden sposób nie odnosi się do certyfikacji ISO.
Tak jestem w stanie pani na ten temat odpowiedzieć.
Jeśli moja odpowiedź nie jest satysfakcjonująca, to
proszę mi pozwolić, jeśli się pani zgodzi, napiszemy
dłuższą i prześlę ją pocztą.
(Poseł Marzenna Drab: Dziękuję.)
Tak, tu nie mam, panie marszałku…
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
Bardzo serdecznie dziękuję. Nie dość, że po raz
pierwszy przedstawiałem projekt ustawy, to także po
raz pierwszy odpowiadałem na pytania panów posłów.
Było mi bardzo miło. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo jeszcze raz panu ministrowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu zastępcę szefa
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów pana Adama
Leszkiewicza.
Rozumiem, że chodzi o pytania dotyczące wyna-
grodzeń.
Zastępca Szefa Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Adam Leszkiewicz:
Tak, wynagrodzeń.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie pośle, jeże-
li chodzi o wynagrodzenia, to mówimy o dwóch spra-
wach, czyli o zasadach dotyczących wynagrodzeń
w korpusie służby cywilnej i o poziomie tych wyna-
grodzeń. My analizujemy dosyć dogłębnie te tematy.
Zorganizowaliśmy już seminarium eksperckie, przy-
gotowujemy ekspertyzy, konsultujemy się na bieżąco
ze związkami zawodowymi, i tymi, które są repre-
zentowane w komisji trójstronnej, i ze wszystkimi
działającymi w korpusie służby cywilnej, i tego nam
wynika, że – patrząc w przyszłość – mówimy o trzech
etapach działań.
Pierwszy etap dotyczy roku 2008. Tu od razu od-
powiadam na drugie pytanie, że głównie skupiamy
się na podziale rezerwy nr 60. Przypomnę, że ponad
500 mln zł jest przeznaczonych na modernizację wy-
nagrodzeń w administracji publicznej. Ta rezerwa
została podzielona na trzy części. Pierwsza część
– 30%, została przeznaczona uchwałą Rady Mini-
strów sprzed dwóch tygodni na dodatki specjalne.
Wykonujemy w ten sposób upoważnienie ustawowe
z ustawy o służbie cywilnej. Po ogłoszeniu uchwały
pieniądze będą przekazywane do urzędów. Druga
część – 50%, największa, przeznaczona jest na sfinan-
sowanie skutków wartościowania. Ten proces zakoń-
czył się z końcem maja, zebraliśmy już oświadczenia
ze wszystkich urzędów. To pozwala nam wystąpić do
ministra finansów o uruchomienie środków na po-
szczególne urzędy. I ostatnią część – 20%, to jest
pewne nowum, głównie to jest wynik dyskusji i debat
ze związkami zawodowymi – chcemy przeznaczyć,
powtarzam, 20% tej rezerwy, czyli około 100 mln zł,
na wyrównywanie różnic płacowych w urzędach,
w których średnie pensje są najniższe. Przyjęliśmy
tutaj takie kryterium, że dotyczyć to będzie urzędów,
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekty ustaw o zmianie ustawy o służbie cywilnej
Zastępca Szefa Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów Adam Leszkiewicz
w których średnia wynagrodzeń nie przekracza 2500 zł
brutto. Te pieniądze trafią mniej więcej do jednej
czwartej członków korpusu. To stanie się również
niedługo, czekamy teraz na ostateczną opinię mini-
stra finansów w tej sprawie. Mam nadzieję, że te
środki, i w odniesieniu do części wynoszącej 50%,
i w odniesieniu do części liczącej 20%, na pewno do
końca lipca zostaną przekazane do urzędów.
Drugi etap – to jest rok 2009 i tu chodzi o wskaź-
niki makroekonomiczne, które dotyczą wzrostu wy-
nagrodzeń w całej sferze budżetowej, w tym w kor-
pusie służby cywilnej. Do tego chcemy, żeby w przy-
szłym roku pozostała rezerwa na wypłatę dodatków
specjalnych. Chcemy również utrzymać rezerwę na
wyrównywanie mniej więcej w wielkości zbliżonej do
roku 2008.
Czy uda nam się zagwarantować dodatkowe środ-
ki finansowe dla korpusu –to będzie zależało od dys-
kusji także w parlamencie nad projektem budżetu na
rok 2009.
Ostatni etap to jest sprawa bardziej długofalowa
i związana z modernizacją po prostu systemu wyna-
grodzeń. I tutaj, najkrócej rzecz biorąc, powiedział-
bym tak: system wynagrodzeń w korpusie służby
cywilnej dzisiaj jest jednym z najbardziej nieprzejrzy-
stych. Składa się z 10 składników, są wynagrodzenia
zasadnicze, są dodatki różnego typu. My chcemy bu-
dować nowy system, idąc w takim kierunku, żeby
eliminować elementy stałe typu właśnie dodatki spe-
cjalne, które należą się wszystkim bez względu na ich
wkład pracy i osiągnięcia, i próbować zastępować te
stałe elementy elementami związanymi z efektami
pracy, proefektywnościowymi. Mam tutaj na myśli
premie i nagrody. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Mariusz Błaszczak: Panie marszałku, czy
można w formie sprostowania?)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Te 120 tys. to
są potencjalni członkowie państwowego zasobu ka-
drowego, bo faktycznie to jest tak, że liczba osób
z tytułem doktorskim zgłoszonych do państwowego
zasobu jest pewnie zdecydowanie mniejsza. Tak że
chciałbym, żebyśmy byli precyzyjni.
Natomiast jeszcze dwa słowa do pana posła Tysz-
kiewicza. Pan Jarosław Zieliński był burmistrzem
261
dzielnicy, a więc objął stanowisko polityczne, a ja
w swoim wystąpieniu mówiłem o stanowiskach
urzędniczych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Przemawiał pan poseł Błaszczak.
W tej chwili proszę o zabranie głosu szefa Kance-
larii Prezesa Rady Ministrów pana Tomasza Arab-
skiego.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Szef Kancelarii
Prezesa Rady Ministrów
Tomasz Arabski:
Bardzo dziękuję.
Muszę dwie rzeczy jeszcze uzupełnić, stąd pozwo-
liłem sobie wrócić, bo nie odpowiedziałem na pytania
pana posła Wiesława Wody, a to było kilka pytań.
I jedna uwaga: użyłem słów, że są potencjalnie
objęci, dlatego że te 128 tys. to są osoby, które są
w państwowym zasobie kadrowym, ale nie są wpisa-
ne do państwowego zasobu kadrowego. A więc z ra-
dością doprecyzowuję pańskie sprostowanie, panie
pośle, niemniej serdecznie dziękuję. Tak że 128 tys.
osób jest w państwowym zasobie kadrowym, ale nie
są one wpisane.
(Poseł Artur Górski: Potencjalnie.)
Są w państwowym zasobie kadrowym, są objęte,
natomiast nie są wpisane, muszą się zgłosić. Taka
jest moja teza.
(Poseł Mariusz Błaszczak: To jest dyskusyjne.)
Chętnie – tu będzie okazja do drugiego pisma – do
tej dyskusji wrócimy na papierze. Przyślę dokładny
list, powołując się na kilka argumentów natury
prawnej.
Zapomniałem o bardzo ważnej rzeczy. Kilka osób
stawiało zarzut, było też pytanie, dlaczego szef służ-
by cywilnej nie jest obsługiwany przez oddzielny
urząd, dlaczego funkcjonuje w ramach kancelarii
premiera. Chciałbym zauważyć, że najzwyczajniej
w świecie powołanie nowego urzędu generuje dodat-
kowe koszty, zarówno osobowe, jak i materialne,
a funkcjonowanie szefa służby cywilnej w bliskim
otoczeniu konstytucyjnego zwierzchnika służby cy-
wilnej, jakim jest premier, na pewno wyeliminuje
problemy komunikacyjne i wzmocni pozycję szefa
służby cywilnej. KPRM jest przygotowany, by pomóc
tutaj szefowi służby cywilnej. Nie ma najmniejszego
sensu tworzyć nowego organu. Takie rozwiązania,
które proponujemy, są stosowane choćby w Wielkiej
Brytanii. To jedna uwaga.
I druga – dlaczego nie zajmuje się tą ustawą, jak
i dlaczego nie podlega szef służby cywilnej ministro-
wi spraw wewnętrznych i administracji. Ano dlatego,
że zwierzchnikiem służby cywilnej, jak mówiliśmy,
jest prezes Rady Ministrów. Stąd szef nie jest
w MSWiA, tylko bezpośrednio podlega premierowi.
Serdecznie dziękuję. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
262 Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie ministrze.
Głos zabierze zastępca szefa kancelarii…
(Poseł Mariusz Błaszczak: Już było.)
Nie? Już nie. Dziękuję bardzo.
W takim razie zamykam dyskusję.
W dyskusji zgłoszono wnioski o odrzucenie
w pierwszym czytaniu obu projektów ustaw.
Do głosowania nad tymi wnioskami przystąpimy
w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 21.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy
o ochronie żeglugi i portów morskich (druki
nr 472 i 670).
Proszą o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Arkadiusza Litwińskiego.
Poseł Sprawozdawca
Arkadiusz Litwiński:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji
Infrastruktury o rządowym projekcie ustawy o ochro-
nie żeglugi i portów morskich, opublikowanym
w druku nr 472.
Przypominając w niezbędnym zakresie uzasad-
nienie projektu, należy powiedzieć, że celem projek-
towanej ustawy jest stworzenie systemu ochrony
żeglugi i portów morskich, a w szczególności ochrony
życia i zdrowia ludzi oraz ochrony portów, obiektów
portowych i statków na wypadek zagrożeń wynika-
jących z ataków natury kryminalnej, w tym ataków
terrorystycznych, które wymagają podjęcia szczegól-
nych działań ze strony organów administracji rządo-
wej i organów samorządu terytorialnego. Przygoto-
wanie projektu ustawy o ochronie żeglugi i portów
morskich jest rezultatem działań podejmowanych
przez Międzynarodową Organizację Morską oraz
Unię Europejską, których celem jest wzmocnienie
ochrony żeglugi i portów.
Przepisy projektowanej ustawy będą się odnosić
do statków odbywających podróże międzynarodowe
(czyli statków pasażerskich, statków towarowych
oraz ruchomych platform wiertniczych), statków pa-
sażerskich klasy A odbywających podróże krajowe
oraz portów morskich obsługujących takie statki,
a w szczególności obiektów portowych znajdujących
się na obszarze portów morskich. Przepisy ustawy
będą miały także zastosowanie do obszarów przysta-
ni morskich, kotwicowisk położonych poza obszarem
portów oraz torów wodnych łączących te kotwicowi-
ska z wodami. W projekcie ustawy przyjęto koncepcję
ochrony żeglugi i portów w oparciu o organy admini-
stracji morskiej. Całość koordynacji zadań i nadzoru
na szczeblu centralnym spoczywa na ministrze wła-
ściwym do spraw gospodarki morskiej, natomiast na
szczeblu regionalnym za sprawy ochrony w głównej
mierze odpowiadają dyrektorzy urzędów morskich.
Sprawozdanie komisji zawarte zostało w druku
nr 670 i jest wynikiem prac przeprowadzonych na
posiedzeniach komisji w pełnym składzie, jakie od-
były się w dniach 30 maja i 25 czerwca br. Na pierw-
szym z tych posiedzeń Komisja Infrastruktury dla
usprawnienia procesu legislacyjnego powołała nad-
zwyczajną podkomisję do spraw omawianego projek-
tu, która odbyła posiedzenia w dniach 30 maja, 11
i 12 czerwca. W ramach wymienionych prac wysłu-
chano przedstawicieli ministra infrastruktury, mi-
nistra obrony narodowej, ministra finansów, a także
administracji morskiej i przedstawicieli Marynarki
Wojennej, Straży Granicznej, zarządów portów mor-
skich, jakie funkcjonują na terenie naszego kraju,
a także Związku Armatorów Polskich. W trakcie prac
nie zgłoszono poprawek wzbudzających istotne spory.
Dokonano kilkudziesięciu zmian, które zostały po-
dyktowane głównie względami poprawnej techniki
legislacyjnej. Projekt w wersji przedłożonej przez ko-
misję nie odbiega co do istoty, co do meritum od pier-
wotnego przedłożenia rządowego.
W tym stanie rzeczy Komisja Infrastruktury
wnosi, by Wysoki Sejm raczył uchwalić załączony do
sprawozdania projekt. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół, co oczywiście nie znaczy, że ten czas
musi być w całości wykorzystany.
Otwieram dyskusję.
Pierwszy głos zabierze pan poseł Stanisław Lam-
czyk, Platforma Obywatelska.
Poseł Stanisław Lamczyk:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Platformy Obywatelskiej wobec rządo-
wego projektu ustawy o ochronie żeglugi i portów
morskich (druki 472 i 670).
Przygotowanie ustawy o ochronie żeglugi i por-
tów morskich wynika z obowiązków państwa w za-
kresie postanowień przyjętych przez Międzynarodo-
wą Organizację Morską oraz Unię Europejską.
Celem jest wzmocnienie ochrony żeglugi i portów
przed wszystkimi aktami mającymi znamiona ata-
ku terrorystycznego, a także atakami natury kry-
minalnej.
Międzynarodowe przepisy przyjęte w tej sprawie
są konkretną reakcją międzynarodowej społeczności
morskiej na wydarzenia, jakie miały miejsce w No-
wym Jorku 11 września 2001 r. Międzynarodowa Or-
ganizacja Morska, w której zasiadają przedstawiciele
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Poseł Stanisław Lamczyk
167 państw członkowskich zainteresowanych eksplo-
atacją morza, podjęła prace mające na celu wzmocnie-
nie ochrony żeglugi i obiektów portowych, statków
jako potencjalnie narażonych na akty terroru.
W trybie tzw. poprawek, czyli mocno przyspieszo-
nym, do międzynarodowej konwencji o bezpieczeń-
stwie życia na morzu (SOLAS) z roku 1974 wprowa-
dzony został Międzynarodowy Kodeks Ochrony Stat-
ku i Obiektu Portowego, ISPS – Code (International
Ship and Port Facility Security), z obowiązkiem
wdrożenia do dnia 1 lipca 2004 r. Polska ratyfikowa-
ła kodeks w roku 2004.
W ślad za działaniami Międzynarodowej Organi-
zacji Morskiej, Unia Europejska podjęła inicjatywę
w tej sprawie. Parlament Europejski i Rada przyjęły
najpierw w trybie przyspieszonym rozporządzenie
w sprawie wzmocnienia ochrony obiektów portowych
i statków, a następnie dyrektywę 2005/65 w sprawie
wzmocnienia ochrony portów, która wskazywała
ramy rozwoju polityki w zakresie ochrony obiektów
morskich, zarówno portów, terminali, jak i statków.
W Polsce te sprawy zostały uregulowane na sa-
mym początku, również w trybie przyspieszonym,
poprzez zarządzenia dyrektorów urzędów morskich,
którzy stanowią, zgodnie z ustawą o obszarach mor-
skich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji mor-
skiej, organy administracji morskiej. Oznacza to, że
problematyka ochrony żeglugi i portów morskich nie
doczekała się dotychczas kompleksowej regulacji
ustawowej. Zasadnicze kwestie dotyczące ochrony
znalazły rozwiązania w aktach niższego rzędu. Usta-
wowe rozwiązanie jest naszym bardzo pilnym obo-
wiązkiem, zwłaszcza w aspekcie prawa europejskie-
go, które staje się obowiązujące dla państw członkow-
skich Unii.
Dyrektywa dotycząca ochrony obiektów porto-
wych i statków weszła w życie w roku 2007. Celem
projektowanej ustawy jest stworzenie systemu wspól-
nych standardów dla ochrony żeglugi i portów mor-
skich, a w szczególności ochrony życia, zdrowia,
ochrony portów, obiektów portowych i statków na
wypadek zagrożeń wynikających z ataków natury
kryminalnej, a także aktów terrorystycznych, które
wymagają zarówno podjęcia bardzo szybkich, spraw-
nych, wspólnych działań ze strony administracji rzą-
dowej oraz organów samorządu terytorialnego, jak
i właściwej, szybkiej i skutecznej współpracy z zain-
teresowanymi podmiotami.
Ustawa o ochronie żeglugi i portów morskich do-
tyczy przede wszystkim organów administracji mor-
skiej, armatorów oraz podmiotów zarządzających
obiektami portowymi. Jej postanowienia regulują
przede wszystkim standardy gotowości, jeśli chodzi
o ochronę na statku i w porcie.
Przepisy projektowanej ustawy odnoszą się do
statków odbywających podróże międzynarodowe,
statków pasażerskich, towarowych oraz ruchomych
263
platform wiertniczych, a także statków pasażerskich
klasy A w żegludze krajowej oraz portów morskich
obsługujących takie statki, a w szczególności obiek-
tów portowych, czyli poszczególnych terminali por-
towych, w których te statki cumują. Przepisy dotyczą
także obszarów przystani morskich, kotwicowisk po-
łożonych poza obszarem portów oraz torów wodnych
łączących te kotwicowiska z wodami portowymi.
Za całokształt działań, jeśli chodzi o ochronę stat-
ków i obiektów portowych oraz portów, odpowiadają
organy administracji morskiej, a więc minister wła-
ściwy do spraw gospodarki morskiej oraz dyrektorzy
urzędów morskich. Jednocześnie w sprawy ochrony
żeglugi i portów zaangażowani są: minister właściwy
do spraw wewnętrznych, minister obrony narodowej,
minister finansów publicznych, minister spraw za-
granicznych, prezes Państwowej Agencji Atomistyki,
właściwi wojewodowie zarządzający obiektami por-
towymi.
Ustawa porządkuje system ochrony żeglugi i por-
tów morskich, który w głównej mierze opierać się
będzie na zadaniach administracji morskiej. Koniecz-
na jest jednak na tym polu współpraca z innymi pod-
miotami zaangażowanymi w działalność w całym
sektorze gospodarki morskiej. Całość koordynacji
zadań i nadzoru na szczeblu centralnym spoczywa
na ministrze właściwym do spraw gospodarki mor-
skiej. Na szczeblu regionalnym funkcję tę pełnią dy-
rektorzy urzędów morskich.
System ochrony żeglugi i portów morskich opiera
się na ochronie portu jako całości, na ochronie po-
szczególnych terminali portowych oraz na indywidu-
alnej ochronie statków zawijających do tych portów.
Nasze porty muszą spełniać te same standardy
ochrony, które przewidywane są w prawie międzyna-
rodowym i które są reprezentowane przez statki ob-
cych bander zawijające do portów polskich. Zadania
systemu ochrony mają przede wszystkim charakter
działań prewencyjnych, czyli mają zapobiegać wystą-
pieniu zdarzeń, które naruszałyby bezpieczeństwo
któregokolwiek z wyżej wymienionych obiektów. Pod-
stawą takiej prewencji jest obowiązkowe opracowanie
i sporządzenie planów ochrony. Są one sporządzane
na podstawie indywidualnej oceny każdego obiektu
chronionego, która jest zasadniczą częścią procesu
zatwierdzania planu ochrony.
W ustawie znajdują się też załączniki, jest ich 5:
załącznik nr 1, który określa elementy oceny stanu
ochrony portu, załącznik nr 2 – elementy planu
ochrony portu, załącznik nr 3 – opłaty, załącznik
nr 4 – kryteria, które powinna spełniać organizacja
ubiegająca się o upoważnienie, załącznik nr 5 – do-
kumenty, które powinny przedstawiać organizacje
ubiegające się o upoważnienia.
Klub Platformy Obywatelskiej jednogłośnie opo-
wiada się za zatwierdzeniem rządowego projektu
ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
264 Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Andrzej Bętkowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani
Minister! W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość
mam zaszczyt przedstawić nasze stanowisko wobec
projektu ustawy o ochronie żeglugi i portów mor-
skich.
Przedkładany projekt ustawy jest kontynuacją
prac Ministerstwa Gospodarki Morskiej, powołanego
za czasów rządu PiS. Projekt ustawy implementuje
postanowienia rozporządzenia Parlamentu Europej-
skiego w sprawie wzmocnienia ochrony statków
i obiektów portowych oraz postanowienia dyrektywy
w sprawie wzmocnienia ochrony portów. Projekt
ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich, zgodnie
z dyrektywą unijną, porządkuje sprawy związane
z bezpieczeństwem morskim.
Rząd Jarosława Kaczyńskiego, w oparciu o pro-
pozycje Ministerstwa Gospodarki Morskiej, przygo-
tował podstawy merytoryczne dla obecnego projektu,
a prace podkomisji nadzwyczajnej i głosowania nad
poprawkami w Komisji Infrastruktury wykazały peł-
ną zgodność posłów wszystkich ugrupowań obecnego
Sejmu w sprawie niezwłocznego uchwalenia tejże
ustawy przez Wysoką Izbę.
Omawiana ustawa nadaje odpowiednią rangę
urzędom morskim, czyniąc je odpowiedzialnymi za
przygotowanie i realizację planów ochrony portów.
Projekt ustawy w odniesieniu do infrastruktury mor-
skiej określa powinności wobec takich elementów, jak
ochrona portu. Organ ochrony portu oraz oficer
ochrony portu współdziałają w zakresie ochrony
z podmiotem zarządzającym portem w sposób okre-
ślony w ustawie oraz planie ochrony portu. Zgodnie
z przepisami projektowanej ustawy dla każdego por-
tu organ ochrony przygotowuje ocenę stanu ochrony
portu i plan ochrony portu. Ocena stanu ochrony
portu powinna w należytym stopniu uwzględniać
specyfikę różnych części portu. Na podstawie przy-
gotowanej oceny stanu ochrony organ ochrony portu
przygotowuje plan ochrony portu. Plan ochrony, po-
dobnie jak ocena stanu ochrony, jest zatwierdzany
przez ministra właściwego do spraw gospodarki mor-
skiej w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw wewnętrznych. Przedtem jednak plan ochrony
portu powinien zostać uzgodniony z właściwym te-
rytorialnie wojewodą. Jeżeli port graniczy również
z portem wojennym, plan ochrony portu wymaga
ponadto uzgodnienia z dowódcą Marynarki Wojennej
Rzeczypospolitej Polskiej. Natomiast w przypadku,
gdy na obszarze portu został określony terytorialnie
zasięg morskiego przejścia granicznego, plan ochrony
portu wymaga także uzgodnienia z właściwym teryto-
rialnie komendantem oddziału Straży Granicznej.
Kolejnym elementem, który reguluje ustawa, jest
ochrona obiektu portowego. Ochrona ta spoczywa na
zarządzającym obiektem portowym. Podmiot ten ma
obowiązek wyznaczyć oficera ochrony obiektu porto-
wego oraz współdziałać z organami administracji
morskiej, w szczególności z dyrektorem właściwego
urzędu morskiego, Strażą Graniczną, Policją oraz
Państwową Strażą Pożarną, a także ze Służbą Celną
w celu realizacji ochrony w obiekcie portowym. Pod-
miot zarządzający obiektem portowym jest również
zobowiązany do zapewnienia technicznych i finanso-
wych środków związanych z realizacją ochrony kon-
kretnego obiektu portowego.
Dokumentem stwierdzającym, że dany obiekt por-
towy spełnia wszystkie niezbędne wymogi, jest po-
twierdzenie zgodności obiektu portowego. Podobnie
jak w przypadku oceny stanu ochrony i planów ochro-
ny również potwierdzenie zgodności jest wydawana
na dwa sposoby: przez dyrektora urzędu morskiego
oraz przez ministra właściwego do spraw gospodarki
morskiej – jeśli plan był sporządzony przez dyrektora
urzędu morskiego – oraz przez ministra właściwego
do spraw gospodarki morskiej – jeśli plan był sporzą-
dzony przez dyrektorów urzędów morskich.
Następnym elementem ustawy są kwestie ochrony
statku. Realizacja zadań związanych z ochroną statku
spoczywa na organach administracji morskiej oraz
armatorze. Realizując swoje zadania, armator współ-
działa z organami administracji morskiej, a w szcze-
gólności z dyrektorem właściwego urzędu morskiego,
a także Strażą Graniczną, Policją, Państwową Strażą
Pożarną oraz Służbą Celną. Armator zapewnia także
techniczne i finansowe środki do realizacji zadań
ochrony statku.
Projektowane zapisy ustawy określają także, że
właściwy minister do spraw gospodarki morskiej
może upoważnić uznaną organizację ochrony do
przeprowadzenia działalności w zakresie oceny i we-
ryfikacji, zatwierdzenia lub certyfikacji, zgodnie
z wymaganiami określonymi w kodeksie oraz rozpo-
rządzeniu Wspólnoty Europejskiej nr 725/2004.
W ślad za obowiązującym prawodawstwem mię-
dzynarodowym i europejskim projektowana ustawa
przyjmuje koncepcję trzech poziomów ochrony w od-
niesieniu do statków, obiektów portowych i portów.
Precyzuje też, kiedy minister obrony narodowej może
wydać decyzję o zastosowaniu na polskich obszarach
morskich niezbędnych środków, łącznie z zatopie-
niem lub zniszczeniem statku lub innego obiektu
pływającego, jeżeli stanowi on zagrożenie dla portów,
obiektów portowych i statków oraz związanej z nimi
infrastruktury, powstałe na skutek użycia statku lub
innego obiektu pływającego do działań sprzecznych
z prawem.
Aby zapewnić bezpieczeństwo wykonywanych
operacji, przedstawiciele statków i obiektów porto-
wych mogą podpisać deklarację ochrony. Deklaracja
ochrony to porozumienie zawarte między statkiem
a obiektem portowym lub innym statkiem, z którym
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Poseł Andrzej Bętkowski
statek wejdzie w relację. Przepisy ustawy określają
formę deklaracji oraz termin jej ważności. Zgodnie
z treścią projektowanej ustawy dla celów ochrony
żeglugi i portów morskich powoływani są: oficer
ochrony armatora, oficer ochrony statku oraz oficer
ochrony obiektu portowego. Osoby wyznaczone do
pełnienia tych funkcji powinny posiadać odpowied-
nią wiedzę i odbyć szkolenie. Projekt ustawy przewi-
duje również obowiązek organizowania ćwiczeń
w zakresie ochrony statku, obiektu portowego i por-
tu. Także kontrola osób, bagażu i ładunku w zakresie
ochrony portów i żeglugi została szczegółowo okre-
ślona w projektowanej ustawie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Zważywszy na charakter przedłożonego projektu
ustawy oraz specyfikę zagadnienia stanowiącego
istotny element światowej walki z terroryzmem, klub
Prawa i Sprawiedliwości postuluje podjęcie zdecydo-
wanych działań w kierunku prac nad przygotowa-
niem stosownych do ustawy i wynikających z niej
rozporządzeń.
Jednocześnie Klub Parlamentarny Prawo i Spra-
wiedliwość zwraca uwagę na pomijanie przez rząd
Donalda Tuska kwestii uposażeń administracji
morskiej. Z uwagi na obowiązki nakładane na pra-
cowników administracji morskiej, wynikające rów-
nież z zapisów projektowanej ustawy oraz szeregu
zadań nałożonych na urzędy morskie, minister wła-
ściwy do spraw gospodarki morskiej powinien to
zagadnienie traktować jako jeden z priorytetów swej
działalności. Przyjęcie dezyderatu nr 4 do prezesa
Rady Ministrów przez Komisję Infrastruktury
w dniu wczorajszym potwierdza wagę podnoszonego
przez nasz klub problemu.
Na zakończenie niech mi będzie wolno przywołać
myśl Eugeniusza Kwiatkowskiego, wicepremiera
i ministra skarbu rządu II Rzeczypospolitej, autora
koncepcji rozwoju handlu morskiego, budowniczego
Gdyni. Powiedział on: Chcemy się trzymać morza!
Jest to potrzebą i koniecznością niezłomną całego
państwa i całego społeczeństwa.
Kierując się powyższym wskazaniem, Klub Par-
lamentarny Prawo i Sprawiedliwość poprze ustawę
o ochronie żeglugi i portów morskich wraz z załącz-
nikami. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Witold Klepacz, Klub Po-
selski Lewica.
Poseł Witold Klepacz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Poselskiego Lewica pragnę pozy-
tywnie odnieść się do merytorycznej pracy podkomi-
265
sji powołanej przez Komisję Infrastruktury nad usta-
wą o ochronie żeglugi i portów morskich, pracy bez
emocji politycznych i większych kontrowersji, dlatego
sprawnej.
Komisja chociaż częściowo starała się nadrobić
czas stracony wcześniej przez rządy obecny i poprzed-
ni w pracach nad tą ważną ustawą, która zwiększy
ochronę i możliwości przeciwdziałania zaistnieniu
ataków terrorystycznych oraz innych czynów natury
kryminalnej, jednocześnie przyniesie wymierne ko-
rzyści dla całej gospodarki morskiej i firm z nią po-
wiązanych.
Ustawa wprowadza standardy międzynarodowe
i europejskie w zakresie ochrony żeglugi i portów
morskich, spowoduje podniesienie ogólnego poziomu
bezpieczeństwa. Jej szybkie uchwalenie jest obowiąz-
kiem wszystkich sił politycznych reprezentowanych
w Sejmie.
Klub Poselski Lewica będzie głosował za przyję-
ciem tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Józef Racki, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Józef Racki:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoki Sejmie!
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego mam zaszczyt i przyjemność zaprezento-
wać stanowisko wobec rządowego projektu ustawy
o ochronie żeglugi i portów morskich, druk nr 472.
Przygotowanie projektu ustawy jest wynikiem
działań podejmowanych przez Międzynarodową Or-
ganizację Morską oraz Unię Europejską, która zwró-
ciła uwagę na nienależyte zabezpieczenie portów, jak
i miejsc styku portu z jego zapleczem.
Problematyka ochrony żeglugi i portów mor-
skich oraz kwestie związane z tym zagadnieniem
są ujęte w wielu aktach prawnych. Implementacja
prawa unijnego do prawa polskiego, aby zapewnić
zgodność z Kodeksem ISPS, powinna nastąpić do
15 czerwca 2007 r. W obecnej chwili, jak wynika
z uzasadnienia do ustawy, nie istnieje system ochro-
ny żeglugi i portów morskich, który zapewniłby
kierowanie i koordynowanie działaniami w przy-
padkach zagrożeń występujących zarówno w por-
tach, jak i na statkach.
Przedłożony projekt ustawy nakłada na organy
administracji morskiej, armatorów oraz podmioty
zarządzające obiektami portowymi zadania i obo-
wiązki wynikające z systemu obrony. Przepisy pro-
jektu ustawy odnoszą się do statków odbywających
podróże międzynarodowe, podróże krajowe, portów
morskich obsługujących statki oraz obiektów porto-
wych znajdujących się na obszarze portów morskich.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
266 Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Poseł Józef Racki
Przepisy tej ustawy mają także zastosowanie do
obszarów przystani morskich, kotwicowisk oraz
torów wodnych łączących je z wodami portowymi.
Ustawa ustala, że za całokształt działań odnoszą-
cych się do ochrony statku, obiektu portowego oraz
portu odpowiada minister właściwy do spraw go-
spodarki morskiej.
Ustawa określa sposób sporządzania planów ochro-
ny obiektu portowego, ochrony statku oraz wskazuje
osoby odpowiedzialne za sporządzenie tych planów
i ich realizację. Aby plan ochrony mógł być realizowa-
ny, wymaga zatwierdzenia przez ministra właściwego
do spraw gospodarki morskiej w porozumieniu z mi-
nistrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz wła-
ściwym terytorialnie wojewodą, dowódcą Marynarki
Wojennej RP czy Straży Granicznej.
W ślad za obowiązującym prawem międzynarodo-
wym projekt ustawy przyjmuje koncepcję 3 poziomów
ochrony w odniesieniu do statków, obiektów porto-
wych i portów.
Mając na uwadze implementację prawa Unii Eu-
ropejskiej, którego realizacja zapewni ochronę żeglu-
gi portów morskich, oraz dokonane zmiany przez
Komisję Infrastruktury, Klub Poselski Polskiego
Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyję-
ciem projektu ustawy. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pani posłanka Bożena Kotkowska
w imieniu dwóch kół: SDPL-Nowej Lewicy i Demo-
kratycznego Koła Poselskiego.
Proszę bardzo.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu posłów
z koła Socjaldemokracji Polskiej i Demokratycznego
Koła Poselskiego pragnę zadeklarować poparcie dla
projektu ustawy o ochronie żeglugi i portów mor-
skich. Jak to już wcześniej, w trakcie pierwszego czy-
tania projektu tej ustawy, oświadczył mój kolega
klubowy poseł Grzegorz Pisalski, uważamy, że pań-
stwo musi dysponować regulacjami prawnymi, które
w jednoznaczny sposób określają kwestię działań
mających na celu przeciwdziałanie różnym niebez-
piecznym sytuacjom, jak też kwestię działań w przy-
padku jakichś zagrożeń. Tymczasem, jak dotąd, nie
zbudowaliśmy systemu ochrony żeglugi i portów
morskich; systemu, który zapewniłby kierowanie
działaniami i ich koordynowanie w przypadku róż-
norakich zagrożeń występujących zarówno w por-
tach, jak i na statkach. Dziś odpowiada za to kilka-
naście podmiotów. Doświadczenie podpowiada, że
taka odpowiedzialność może obowiązywać tylko na
papierze, ponieważ przy takiej wielości instytucji nie
sposób wyobrazić sobie prawidłowej koordynacji nie-
zbędnych działań. Ta ustawa jest więc po prostu nie-
zbędna.
Wysoka Izbo! Tę niebezpieczną lukę wypełniamy
przy okazji dostosowania naszego prawa do obowią-
zujących Polskę regulacji prawnomiędzynarodowych.
Czy jednak nie warto, by pod kątem bezpieczeństwa
państwa rząd dokonał przeglądu regulacji obowiązu-
jących w innych sferach? Przykład sfery bezpieczeń-
stwa żeglugi i portów morskich pokazuje bowiem, że
nasze prawo może nie nadążać za potencjalnymi za-
grożeniami. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Do zadania pytania zapisał się jeden poseł.
Czy są jeszcze chętni?
Nie ma.
Zatem zamykam listę.
Ustalam czas zadania pytania na 1,5 minuty.
O zadanie pytania bardzo proszę pana posła Ja-
nusza Zemke, Sojusz Lewicy Demokratycznej.
Poseł Janusz Zemke:
Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Moje pytanie
wynika z pewnego niepokoju, którym tutaj chciał-
bym się podzielić. Otóż jak się uważnie przeczyta tę
ustawę, przeanalizuje to, o czym mówił pan poseł
sprawozdawca, oraz wystąpienia klubowe, to wyraź-
nie widać, że ta ustawa kładzie silny nacisk na dzia-
łania o charakterze prewencyjnym. Jest to słuszne
i co do tego wątpliwości żadnych nie mam. Trzeba
jednak przewidywać różne sytuacje, w tym i te gor-
sze. W porcie może zostać dokonany zamach terrory-
styczny, ktoś może porwać statek, może podejmować
próby, żeby za pomocą tego statku taranować różne
obiekty. W związku z tym chciałbym zadać bardzo
wyraźne pytanie i poprosić o jednoznaczną odpo-
wiedź: Gdyby doszło do zamachu terrorystycznego,
kto będzie dowodził akcją? Proszę o krótką odpo-
wiedź – w takiej sytuacji nie może być kilku dowód-
ców. Kto konkretnie będzie dowodził całym, że tak
powiem, frontem i różnymi instytucjami, które
wówczas powinny zostać uruchomione? Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Infrastruktury pani Anna Wypych-Namiotko.
Proszę bardzo, pani minister.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o ochronie żeglugi i portów morskich
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Infrastruktury
Anna Wypych-Namiotko:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję
za udzielenie mi głosu. Dziękuję również panu posło-
wi Zemke za to pytanie, które w pewnym sensie sta-
nowi kwintesencję naszej ustawy.
Zanim odpowiem, chciałabym jeszcze raz pod-
kreślić, że przyjęcie ustawy o ochronie żeglugi
i portów uporządkuje nasze międzynarodowe zobo-
wiązania i ureguluje wewnętrzne, wcześniej już
wydane, akty prawne, które od 1 lipca 2004 r. skut-
kują tym, że stworzyliśmy i tworzymy pewne syste-
my spełniające międzynarodowe standardy ochrony
portów i statków.
Rzeczywiście kodeks ISPS stanowi międzynaro-
dowy standard, który przede wszystkim ustanawia
prewencję, czyli przygotowuje wszystkie strony zain-
teresowane eksploatacją morza, zarówno załogi stat-
ków, statki, armatorów, a także zarządy portów zaj-
mujące się sprawami przeładunkowymi, ochroną czy
transportem, przygotowuje wszystkie służby do speł-
nienia pewnych oczekiwań na wypadek zagrożenia
czy choćby podejrzenia zagrożenia. Stąd te trzy po-
ziomy przygotowania, trzy poziomy ochrony, przy
czym poziom pierwszy to jest standard codzienny,
standard prewencyjny.
W przypadku podwyższonego poziomu ochrony...
Na poziomie pierwszym, prewencyjnym, rzeczywiście
najwięcej spraw, obowiązków ma administracja mor-
ska, która dokonuje oceny stanu ochrony, zatwierdza
plany ochrony, wydaje odpowiednie certyfikaty, prze-
widziane odpowiednimi przepisami międzynarodo-
wymi, mianuje odpowiednie osoby, które pełnią
funkcje oficerów ochrony obiektu portowego, portu,
wydaje kwalifikacje dla oficerów ochrony na stat-
kach. Dopiero w sytuacjach podwyższonego poziomu
ochrony i konkretnych akcji czy w sytuacjach zagro-
żenia włącza się do akcji inne służby państwowe,
takie jak Straż Graniczna, Marynarka Wojenna,
straż pożarna, policja. W tym miejscu odpowiedzia-
łabym na pytanie pana posła: każda sytuacja zagro-
żenia terrorystycznego ma własny scenariusz, nie
możemy dzisiaj przewidzieć, jakie siły w ostateczno-
ści rozstrzygną tę historię. Niemniej jednak przepisy
ustawy pozwalają skoordynować współpracę między
poszczególnymi służbami państwa. Jeśli będzie to
rozstrzygane przy pomocy Straży Granicznej, oczy-
wiście może to być dowódca Straży Granicznej. Jeśli
do akcji zostanie włączona Marynarka Wojenna, bę-
dzie to dowódca Marynarki Wojennej. Mogą to być
takie sytuacje, w których dowódcą i prowadzącym
całą akcję będą premier czy prezydent. W takich sy-
tuacjach nie można przewidzieć scenariusza, tak jak
dzisiaj nie można powiedzieć, że do ostatecznej ak-
cji... Wszystko zależy od tego, jaki będzie obszar za-
grożenia. Dzisiaj nie ma możliwości, żeby przewi-
dzieć, kto w ostateczności będzie dowodził akcją.
Może być tak, że to straż pożarna zakończy działania
267
i rozstrzygnie sytuację. Niemniej jednak koordyna-
torem tych akcji będą właściwi dyrektorzy urzędów
morskich. Oni będą wiedzieli, w którą stronę... Cza-
sami oczywiście może zakończyć się to na poziomie
wojewody, to są dynamiczne sytuacje. Mam nadzieję,
że wszystkie służby państwowe są odpowiednio przy-
gotowane do tego, aby rozpoznać swoje kompetencje
i przenosić zobowiązania wynikające z danego zagro-
żenia wyżej.
Mam nadzieję, że taka odpowiedź jest dla pań-
stwa do zaakceptowania, ponieważ nie można dzisiaj
powiedzieć, że na przykład minister obrony narodo-
wej, odpowiadający za armię, będzie tą ostateczną
osobą dowodzącą akcją, bo nie zawsze do takiej akcji
będą włączone siły wojskowe.
Korzystając z tego, że jestem na mównicy, chcia-
łabym podziękować za bardzo konkretną, sprawną
i owocną współpracę w podkomisji nadzwyczajnej,
w Komisji Infrastruktury, a także wszystkim klu-
bom za poparcie naszego projektu. Bardzo dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani minister.
Czy pan poseł sprawozdawca komisji prosi o głos?
Pan poseł Arkadiusz Litwiński.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Arkadiusz Litwiński:
Oczywiście ja również przede wszystkim chcę po-
dziękować za atmosferę współpracy. W zasadzie nie
będę próbował uzupełniać wypowiedzi pani minister,
aczkolwiek powiem panu, odpowiadając po części na
to pytanie, że kwestie te były m.in. przedmiotem za-
interesowania na posiedzeniach komisji, a odpowie-
dzi, nazwijmy to, wyspecjalizowanych służb, mam na
myśli zarówno marynarkę, jak i przedstawicieli Stra-
ży Granicznej, dokładnie powielały informacje udzie-
lone przez panią minister. Pamiętajmy przy tym
o wspomnianym tu art. 27. Wskazuje się w nim głów-
nie na Straż Graniczną, ze wsparciem Marynarki
Wojennej, do realizacji tych zadań, a więc, co za tym
idzie, zapewne też i do nadzorowania czy zarządzania
w sytuacji kryzysowej, kiedy występują zagrożenia,
o których mówił pan poseł, czyli kiedy mamy do czy-
nienia nie z zagrożeniem wywołanym przez pożar,
tylko z faktycznym zagrożeniem terrorystycznym
albo próbą wykorzystania obiektu pływającego do
ataku na inne obiekty. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
268 oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Wniosek formalny zapowiedział pan poseł Marek
Opioła.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Marek Opioła:
Panie Marszałku! Chciałbym złożyć wniosek na
ręce pana marszałka w imieniu klubu Prawo i Spra-
wiedliwość, na podstawie art. 44 ust. 1 pkt 2 Regu-
laminu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. W związku
z uzasadnionymi, licznymi wątpliwości dotyczącymi
zgodności z konstytucją zapisów projektu ustawy,
nad którą będziemy procedować, ustawy o zmianie
ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu
Wojskowego oraz ustawie o służbie funkcjonariuszy
Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wy-
wiadu Wojskowego (druki nr 571 i 663), wnoszę
o skierowanie niniejszego projektu do Komisji Usta-
wodawczej celem wyrażenia stosownej opinii we
wskazanym zakresie.
(Głos z sali: Coś tu się pomyliło, nie nad tą ustawą
procedujemy.)
(Poseł Paweł Graś: To nie ta ustawa.)
Ale już to zakończyliśmy, pan marszałek prze-
szedł do trzeciego czytania.
Wniosek jest teraz, przed rozpatrywaniem tej
ustawy.
W załączeniu przedkładam opinię prawną pani dr
hab. Krystyny Pawłowicz, profesor Uniwersytetu
Warszawskiego, wyrażającą negatywną ocenę projek-
tu pod względem jego konstytucyjności.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Czy to jest wniosek o przerwanie debaty w tym
miejscu?
Poseł Marek Opioła:
Tak.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Odrzucam ten wniosek, dlatego że Sejm przyjął
porządek dzienny i w tej chwili nie możemy już tego
zmienić.
Poseł Marek Opioła:
Jest to oczywiście kompetencja pana marszałka…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Jak mówiłem, oddalam więc ten wniosek.
Poseł Marek Opioła:
Jest wniosek, jest opinia prawna, która nie była
znana…
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, oddalam ten wniosek, ponieważ Izba
przyjęła porządek dzienny.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 22.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Obrony Narodowej o rządowym projekcie usta-
wy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające
ustawę o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz ustawę
o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywia-
du Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowe-
go (druki nr 571 i 663).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Pawła Grasia.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Paweł Graś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Obrony Narodowej mam zaszczyt przedstawić
sprawozdanie z prac komisji nad projektem zawar-
tym w druku nr 571, czyli projektem ustawy o zmia-
nie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu
Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy
Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wy-
wiadu Wojskowego.
Pragnę poinformować, że do prac nad tą ustawą
w Komisji Obrony Narodowej została powołana spe-
cjalna podkomisja. Ponieważ w czasie pierwszego
czytania w komisji pojawiały się zarzuty dotyczące
niekonstytucyjności tego projektu, podkomisja przed
przystąpieniem do pracy zwróciła się do Biura Analiz
Sejmowych z prośbą o opinię w tej sprawie. Opinia
taka wpłynęła do podkomisji 23 czerwca 2008 r. Ze
względu na późną porę nie będę czytał całej opinii,
przytoczę tylko ostatnie zdanie. Konkluzją opinii jest
pogląd, że projekt jest zgodny z konstytucją.
W trakcie prac podkomisji wprowadzono 3 popraw-
ki legislacyjno-porządkowe, jak również poprawkę
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Poseł Sprawozdawca Paweł Graś
dotyczącą terminu wejścia w życie ustawy, co zostało
odzwierciedlone w sprawozdaniu w druku nr 663.
W trakcie prac nad projektem w Komisji Obrony
Narodowej nie zgłoszono żadnych poprawek.
Grupa posłów wniosła o odrzucenie projektu tej
ustawy. Komisja nie zaakceptowała tego wniosku,
został on przegłosowany negatywnie. W związku
z tym proszę o przyjęcie rzeczonego projektu przez
Wysoką Izbę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Paweł Graś,
Platforma Obywatelska.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Paweł Graś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Platformy Obywatelskiej mam zaszczyt odnieść się
do projektu ustawy zawartej w druku nr 663.
Ustawa ta dotyczy niezwykle ważnego problemu,
mianowicie decyduje ona o losach oficerów Wojska
Polskiego, byłych oficerów Wojskowych Służb Infor-
macyjnych, w stosunku do których komisja weryfi-
kacyjna nie uporała się na czas z dokonaniem wery-
fikacji. Przypomnę, że termin prac komisji weryfika-
cyjnej wyznaczony przez premiera Jarosława Ka-
czyńskiego mija 30 czerwca tego roku. Gdyby nie ten
projekt ustawy, stanęlibyśmy przed bardzo trudną
sytuacją. Termin oddelegowania, czy przebywania
tych żołnierzy w rezerwie kadrowej ministra obrony
narodowej upływa 30 września tego roku. Gdyby ich
sytuacja nie została uregulowana, narażałoby to za-
równo Ministerstwo Obrony Narodowej, jak i Skarb
Państwa na straty wynikające z roszczeń tych żoł-
nierzy, którzy wypełnili swoje obowiązki, złożyli
w terminie oświadczenia przed komisją weryfikacyjną,
a ona dokładnie przez dwa lata swojego urzędowania
nie znalazła tyle czasu, żeby te wnioski rozpatrzyć.
Wydaje się, że te opóźnienia biorą się z trzech po-
wodów. Pierwszy – zupełnie do dzisiaj niezrozumiały
– to decyzja przewodniczącego komisji weryfikacyjnej
o przeniesieniu zasobów tej komisji do Biura Bezpie-
czeństwa Narodowego. Wprowadziło to perturbacje
i opóźnienia w pracach nad weryfikacją. Być może
innym, kto wie, czy nie głównym powodem jest to, że
większość członków komisji weryfikacyjnej nigdy
wcześniej nie miała żadnego kontaktu ani żadnego
związku z problematyką służb specjalnych. Specjali-
zowali się oni raczej w pracy w różnego rodzaju wy-
269
dawnictwach, gazetach, tygodnikach i czasopismach.
Być może powodem było również to, że wielu człon-
ków komisji zasiadało jednocześnie na stanowiskach
w spółkach Skarbu Państwa i w ten sposób zarabia-
ło na życie. W każdym razie wszystko wskazuje na
to, że ta weryfikacja nie zostanie przez komisję w tym
kształcie zakończona do 30 czerwca.
Należy podkreślić, że rząd pana premiera Tuska
zapowiedział – czego dowodem jest również ten
przedłożony projekt ustawy oraz przedłożone projek-
ty rozporządzeń ministra obrony narodowej – że we-
ryfikacja będzie kontynuowana i zostanie dokończo-
na. Nie ma mowy o tym, żeby był tutaj, czym próbu-
je nas straszyć opozycja, nawrót i powrót do WSI.
Odpowiedzialność za kadry, za ich kształt, za osta-
teczny dobór kadr do służb będzie brała na siebie
komisja kwalifikacyjna oraz szefowie służb, którzy
ostatecznie będą decydowali o tym, kto w tej służbie
będzie miał zaszczyt służyć.
Cieszę się, że prace nad weryfikacją – mam na-
dzieję, że dzięki tym nowelizacjom, dzięki tym zmia-
nom – dobiegną wkrótce końca. To jest niezwykle
istotne dla bezpieczeństwa państwa. Trzeba pamię-
tać, że ci żołnierze pełnią bardzo odpowiedzialną
i bardzo niebezpieczną służbę, osłaniają nasze kon-
tyngenty w Afganistanie i w Iraku, i byłoby dobrze,
żeby ci ludzie mieli uregulowaną sytuację służbową.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Marek Opioła, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Opioła:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Na
wstępie chciałbym wyrazić stanowczy sprzeciw, że
tak ważną sprawę jak zmiana stanowiska Platformy
Obywatelskiej w sprawie powrotu Wojskowych Służb
Informacyjnych rozpatrujemy dzisiaj po północy.
(Poseł Paweł Graś: Na wniosek klubu Prawa
i Sprawiedliwości, panie posle. Proszę to dodać, żeby
pan nie zapomniał.)
Widać żołnierze byłych Wojskowych Służb Infor-
macyjnych lubią wracać nocną porą.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość
stanowisko klubu w sprawie zmiany ustawy Przepi-
sy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwywiadu
Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego oraz
ustaw o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwy-
wiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowe-
go, druki nr 571 i 663.
Projekt ustawy przedstawiony przez rząd jest nie-
konstytucyjny. Według opinii konstytucjonalisty,
pani prof. Krystyny Pawłowicz: Projekty rozwiązań
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
270 oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Poseł Marek Opioła
ograniczają konstytucyjne funkcje i rolę prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie ochrony bezpie-
czeństwa państwa oraz ograniczają w porównaniu z
obecnym stanem jego wpływ na jakość nowych kadr
służb specjalnych. Projekty niweczą główny cel usta-
wy wprowadzającej, która miała stworzyć gwarancję
ochrony żywotnych interesów Rzeczypospolitej Pol-
skiej w obszarze służb specjalnych.
Zmiana art. 65 wprowadza nierówność wobec pra-
wa i zmienia ratio legis całej ustawy. Żołnierze, któ-
rzy służyli w Wojskowych Służbach Informacyjnych,
mogli być mianowani w nowych służbach tylko po
weryfikacji, której dokonywała komisja weryfikacyj-
na powołana przez prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej i premiera Rzeczypospolitej Polskiej.
Dziś weryfikacja ma charakter obligatoryjny. Nie-
zweryfikowani byli żołnierze Wojskowych Służb In-
formacyjnych mogą zostać wyznaczeni na inne sta-
nowiska służbowe, jednak nie dotyczy to stanowisk
w sądach wojskowych, w prokuraturze wojskowej, w
jednostkach Żandarmerii Wojskowej, a także stano-
wisk służbowych w jednostkach rozpoznania oraz
jednostkach zwiadowczych. Niezweryfikowani żoł-
nierze WSI nie mogą służyć w SKW i SWW.
Wyżej wymienione zapisy chronią bezpieczeństwo
państwa w ramach funkcjonowania nowych służb.
Uchylenie w art. 65 ust. 3 powoduje nierówność pra-
wa. W uzasadnieniu rządowym czytamy: Brak sta-
nowiska komisji weryfikacyjnej nie będzie miał wpły-
wu na mianowanie, wyznaczenie lub zatrudnienie w
Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz w Służbie
Wywiadu Wojskowego.
Wprowadzenie art. 65 ust. 3a otwiera drogę do
służby byłym żołnierzom WSI w sądach wojskowych,
prokuraturze wojskowej, jednostkach Żandarmerii
Wojskowej, a także umożliwia zajmowanie stanowisk
służbowych w jednostkach rozpoznania oraz jednost-
kach zwiadowczych, zaś art. 66a likwiduje proces
weryfikacji. Jest to sprzeczne z duchem ustawy.
Komu w rządzącej Platformie Obywatelskiej i Pol-
skim Stronnictwie Ludowym zależy na odbudowie
Wojskowych Służb Informacyjnych?
Z jedną poprawką, jaką jest przedłużenie rezerwy
kadrowej, można się zgodzić, ale można by było
oszczędzić sobie dzisiejszej debaty, gdyby minister
obrony narodowej i podlegli mu szefowie służb współ-
pracowali z szefem komisji weryfikacyjnej, a nie tyl-
ko utrudniali proces weryfikacji.
Można byłoby uniknąć obecnej sytuacji, gdyby
premier Donald Tusk zechciał zmienić zarządzenie
nr 130/2007 prezesa Rady Ministrów o zakończeniu
działania komisji weryfikacyjnej 30 czerwca. Nieste-
ty, nie ma takiej woli politycznej. Dziś chodzi o to,
żeby WSI wróciło, a co najważniejsze, żeby dokumen-
ty z kancelarii tajnej mogli przejrzeć politycy Platfor-
my Obywatelskiej i PSL.
(Poseł Paweł Graś: To jest skandal, co pan mówi.
To jest absolutny skandal. Pan przeprosi za te słowa
z trybuny albo komisja etyki.)
Na koniec chciałbym zacytować opinię pani pro-
fesor: Ze wszystkich wyżej wymienionych przyczyn
projekty zmian ustaw cytowane na wstępie narusza-
ją przepisy konstytucji, a także jej aksjologię – zasadę
równości i bezpieczeństwa państwa, zasadę współ-
działania władz i inne, naruszają też zasady prawo-
twórstwa wykształcone w orzecznictwie Trybunału
Konstytucyjnego.
W imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość skła-
dam na ręce pana marszałka poprawki, które w na-
szym przekonaniu przywrócą pierwotny kształt usta-
wy i będą zgodne z konstytucją. Dziękuję. Proszę
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Głos zabierze pan poseł Janusz Zemke, Klub Po-
selski Lewica.
Poseł Janusz Zemke:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chcę na sa-
mym wstępie wyraźnie stwierdzić, że klub Lewicy
poprze tę ustawę, ale robimy to bez żadnego entuzja-
zmu. Robimy to bez entuzjazmu, dlatego że jesteśmy
w sytuacji przymusowej i jeżeli chcemy się zachować
odpowiedzialnie, to moim zdaniem inaczej postąpić
nie można.
Obecna sytuacja jest następująca. W rezerwie ka-
drowej ministra obrony narodowej wczoraj – bo dzi-
siaj już mamy nowy dzień – znajdowało się 640 osób,
o ile uzyskałem prawidłowe dane z MON. W te grupie
360 osób to oficerowie, którzy nie nabyli nawet mi-
nimalnych praw emerytalnych, chcę to wyraźnie
stwierdzić. Co to oznacza? Że nie mają 15 lat służby,
a ponieważ do wysługi wlicza się także okres studiów,
przykładowo WAT, to mamy 360 osób, które na pew-
no jeszcze nie ukończyły 35 lat. Gdyby zatem parla-
ment nie podjął stosownej decyzji, to 1 października
te osoby – ponieważ nie mogą być w rezerwie kadro-
wej ministra dłużej niż dwa lata – automatycznie z
dnia na dzień znalazłyby się poza wojskiem.
Pada czasami taka teza, mój przedmówca o niej
mówił, że trzeba dać komisji weryfikacyjnej jeszcze
3 miesiące, to na pewno zakończy swoją pracę. Szcze-
rze mówiąc, traktuję to jako dowcip. Na wczorajszym
posiedzeniu Komisji do Spraw Służb Specjalnych py-
taliśmy szefów służb, ile osób po weryfikacji w ostat-
nim kwartale, w ciągu ostatnich 3 miesięcy trafiło
do Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wy-
wiadu Wojskowego. Oczywiście z różnych względów
nie mogę podać precyzyjnych liczb, ale powiem, że w
tym czasie do służby wywiadu trafiło po weryfikacji
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Poseł Janusz Zemke
kilkanaście osób. Więc jeżeli mamy takie tempo dzia-
łania – nie chcę wnikać w przyczyny, bo one są w tym
momencie nie tak ważne – to mniej więcej można
zakładać, co by się stało za 3 miesiące.
A teraz powiem, dlaczego traktujemy to jako pe-
wien przymus. Otóż uważamy, że cały proces wery-
fikacji oficerów WSI jest niekonstytucyjny. Chcę to
wyraźnie stwierdzić. Oni są traktowani gorzej od
bandytów i morderców, bo jeżeli ktoś kogoś zamor-
dował, to mu trzeba udowodnić winę, może się odwo-
łać do instancji wyższej, trzeba uzasadnić decyzję.
Tutaj jest ciało, komisja, której składu nikt do końca
nie zna. Komisja podejmuje decyzje, mówi tak lub nie,
ktoś, kto otrzymuje tę decyzję, nie bardzo wie, co ma
z tym dalej robić. To był powód, że grupa kilkudzie-
sięciu posłów skierowała całą sprawę do Trybunału
Konstytucyjnego. Właśnie dzisiaj o godz. 9 rano bę-
dzie pierwsza sprawa, o godz. 13 druga. Myślę, że
orzeczenie trybunału może mieć duży wpływ na to,
co się będzie dalej działo w tym obszarze. Ja oczywi-
ście nie wiem, jakie to orzeczenie będzie, ale opinie
prawne, jakie mamy, wyraźnie pokazują, że ta cała
procedura weryfikacyjna w istotny sposób narusza
kilka artykułów konstytucji.
Na zakończenie powiem zatem jeszcze raz w na-
stępujący sposób. Klub mój poprze tę ustawę, pomi-
mo że uważamy, iż cała procedura weryfikacyjna
przypomina w większym stopniu sąd kapturowy niż
to, co się powinno dziać. No ale tak niestety jest.
Uważamy, że nie ma dzisiaj innego wyjścia i że nale-
ży przede wszystkim chronić tych ludzi młodych,
którzy – jak nam się wydaje – jeszcze mogą służyć
dalej naszemu państwu i naszemu wojsku. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Głos zabierze pan poseł Mieczysław Marcin Łu-
czak, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Polskie-
go Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić
stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie
ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu
Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy
Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wy-
wiadu Wojskowego.
Pan poseł Opioła przedstawił pogląd – czy może
ogląd – mijając się z prawdą ze względu na brak zro-
zumienia przedmiotu sprawy, a jedynie ukierunko-
271
wanie polityczne. Ale cóż, każdy ma do tego prawo.
Były faktycznie dwie opinie, tak jak mówili poprzed-
nicy, i to jest dziwne, że jedno Biuro Analiz Sejmo-
wych wydaje dwie różne opinie.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy
ma na celu poprawę sytuacji prawnej żołnierzy zawo-
dowych zlikwidowanych Wojskowych Służb Informa-
cyjnych, którzy do chwili obecnej nie zostali zwery-
fikowani przez komisję weryfikacyjną powołaną na
mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. (art. 63).
Proponowane zmiany w art. 65 i art. 66, ich mo-
dyfikacja oraz dodanie art. 65a, 65b, 66a oraz ust. 3
w art. 65 dają żołnierzom i funkcjonariuszom Woj-
skowych Służb Informacyjnych możliwość podjęcia
czynnej działalności zawodowej na rzecz i dla dobra
obronności kraju. Należy nie dopuścić do tego, by
zaniedbania i opóźnienia w pracy komisji weryfika-
cyjnej przyczyniły się do utraty zaufania byłych żoł-
nierzy i funkcjonariuszy WSI do ministra obrony
narodowej, rządu, a przede wszystkim do parlamen-
tu, czyli nas samych, na których spoczywa obowiązek
czuwania nad prawodawstwem, a przede wszystkim
nałożony jest na nas obowiązek dbania o unitarność
i bezpieczeństwo międzynarodowe państwa, a dziś
ochronę misji wojskowych, a tym samym bezpieczeń-
stwo żołnierzy.
Wszyscy wszem i wobec z troską mówimy o
ucieczce z wojska czy służb wykwalifikowanych
kadr, mając pretensje do resortu, z drugiej zaś stro-
ny utrudniamy powrót właśnie tej doświadczonej,
dobrze wykwalifikowanej kadry. Przecież ludzie ich
znają i mówią o nich dobrze. Jeżeli są oni fachowca-
mi, to są zawsze przydatni. Unikniemy tym samym
jednocześnie kilku procesów o odszkodowania. Cza-
sem bowiem, panie i panowie posłowie, zdarza się,
że trzeba poprawić coś, czego się wcześniej nie do-
pracowało bądź co się politycznie ustawiło. A więc
trzeba mieć odwagę, panie pośle Opioła, przyznać się
do błędu i go naprawić. Panie i panowie posłowie,
jest takie powiedzenie, aforyzm: Nasza mądrość wy-
wodzi się z naszego doświadczenia, a nasze doświad-
czenie z naszych błędów, tylko trzeba umieć się do
tych błędów przyznać.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Klub
Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego będzie
głosował za uchwaleniem proponowanego projektu
zmiany ustawy. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Przystępujemy do pytań.
Proszę bardzo.
(Poseł Paweł Graś: Czy mogę jako sprawozdawca?
Jako sprawozdawca chciałbym się odnieść...)
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
272 oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Jeszcze pan na końcu zabiera głos, oczywiście.
Teraz będą pytania, a na końcu udzielę panu posłowi
głosu.
Przystępujemy do pytań.
Siedem osób się zapisało do zadania pytania.
Czy są jeszcze chętni?
Nie ma.
Zamykam listę.
Ustalam czas pytania na 1 minutę.
Jako pierwszy pan poseł Marek Polak, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Obecnie niezbędnym warunkiem do
wyznaczania do służb wywiadu i kontrwywiadu by-
łych żołnierzy zniesionych Wojskowych Służb Infor-
macyjnych jest zapoznanie się ze stanowiskiem ko-
misji weryfikacyjnej, która, jak wiadomo, miała za-
kończyć swoją pracę 30 czerwca br. W art. 66a oma-
wianego projektu ustawy widnieje niepokojący zapis,
który, jak informuje uzasadnienie – i tu pozwolę sobie
zacytować fragment tego uzasadnienia – „Projekto-
wane przepisy generalnie otworzą drogę żołnierzom
zawodowym zniesionych Wojskowych Służb Informa-
cyjnych do zagospodarowania ich niezależnie od fak-
tu, czy komisja weryfikacyjna wyda, czy też nie swo-
je stanowisko”.
Mam zatem proste pytanie do pana ministra: Czy
zamiast dopuszczać do pracy w tak ważnych służbach
oficerów bez zapoznania się ze stanowiskiem komisji,
nie lepiej przedłużyć czas pracy tej komisji o kilka
miesięcy, co zapobiegłoby zniweczeniu wszystkich
dotychczasowych działań i pracy komisji? Chyba że
właśnie o to chodzi i to jest prawdziwym motywem
tego projektu, a chciałbym wierzyć, że tak nie jest.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Marek Opioła, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Marek Opioła:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam pytanie
już teraz merytoryczne, żeby Platforma się nie de-
nerwowała. Czy w budżecie ministerstwa obrony są
zapewnione środki na utrzymanie rezerwy kadrowej
po 30 września? To jest pierwsze pytanie.
Drugie pytanie: Co się stanie, kiedy były żołnierz
Wojskowych Służb Informacyjnych złożył oświadcze-
nie w myśl art. 67, a podjął już pracę gdzie indziej,
ale chce otrzymać stanowisko komisji weryfikacyjnej,
a ona właśnie została zniesiona? Co wtedy zrobi Mi-
nisterstwo Obrony Narodowej? Czy ministerstwo
wie, ile może być takich przypadków? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Paweł Suski, Platforma
Obywatelska.
Poseł Paweł Suski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
To, co rząd PiS zrobił w sprawie Wojskowych Służb
Informacyjnych, śmiało można nazwać wielką impro-
wizacją...
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: To tylko w środku
nocy takie głupoty można gadać.)
...i o ile ta zapisała się na trwałe w kanonie lite-
ratury polskiej, to improwizacja w wydaniu PiS za-
pisała się również, tyle że jako wielka kompromita-
cja. Opublikowanie raportu z weryfikacji tych służb
było wyśmiewane na całym świecie, właściwie po-
zbawiło nas wywiadu i kontrwywiadu wojskowego.
Naraziło na realne niebezpieczeństwo wielu czyn-
nych agentów, pozwoliło na poznanie metod pracy
polskiego wywiadu. Minister Macierewicz przeszedł
być może do historii światowego wywiadu jako ten,
który pozbawił własną armię oczu i uszu. Bałagan
związany z weryfikacją pracowników WSI trwa do
dzisiaj. Komisja weryfikacyjna z powodów nieuza-
sadnionego przeniesienia do Biura Bezpieczeństwa
Narodowego nie jest w stanie przeprowadzić termi-
nowej weryfikacji.
Platforma Obywatelska stara się tę sytuację upo-
rządkować. Należy odpowiedzieć na szereg pytań.
Skąd ta zwłoka w pracach komisji i czy nie jest to
celowe działanie? (Dzwonek) Nowelizacja proponowa-
na przez Platformę Obywatelską pozwala na wyko-
rzystanie doświadczeń wielu doskonałych fachowców,
choćby w wielu instytucjach niekoniecznie związa-
nych bezpośrednio z informacją wojskową. Czy stać
nas na to, aby zrezygnować z doświadczeń byłych
pracowników WSI? Przede wszystkim czy mamy ich
kim zastąpić?
Te pytania są niezwykle...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie pośle, proszę kończyć.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Poseł Paweł Suski:
...zasadne w sytuacji, kiedy nasze wojska uczest-
niczą przede wszystkim w misjach w Iraku i Afgani-
stanie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pan poseł Marek Krząkała, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przedmiotowy projekt zmiany ustawy nie jest by-
najmniej wynikiem zamachu na prace komisji wery-
fikacyjnej, jak to przedstawiają posłowie PiS-u, lecz
koniecznością rozwiązania swoistego pata, w jakim
znaleźli się żołnierze, którzy nie z własnej winy nie
zostali zweryfikowani w wyznaczonym ustawowo
terminie.
Pytanie mam następujące: Jakie są przyczyny
opóźnień pracy komisji weryfikacyjnej? Kiedy planu-
je się zakończenie prac komisji? Na jakiej podstawie
prawnej przewieziono akta komisji do pałacu prezy-
denckiego, tworząc prawdziwą wersję nocnej zmiany?
Kto podjął taką decyzję, czym ją uzasadnił i jakie
poniósł konsekwencje?
Czy prawdą jest, że pomieszczenia w pałacu nie
spełniały warunków wymaganych do przechowywa-
nia dokumentów objętych klauzulą tajności? Czy w
przyszłości przewiduje się stworzenie mechanizmu
zapobiegającego podobnym ekscesom?
W wypowiedziach niektórych posłów słyszymy
stwierdzenia mające swoje źródło w swoistej filozofii
podejrzenia, której, jak słyszymy, są zagorzałymi
zwolennikami. Proponuję więc, byśmy mieli więcej
zaufania do żołnierzy, którzy złożyli wniosek, mając
pełną świadomość, że będą poddani procedurze we-
ryfikacyjnej i w kontekście zmian ustawy kierowali
się zasadą domniemania niewinności zamiast szuka-
nia na każdym kroku spiskowej teorii dziejów. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Mam pytania natury następującej.
273
Pierwsze pytanie. Ile konkretnie wynoszą koszty
wypłacanych świadczeń żołnierzom dotychczas nie-
zweryfikowanym, a niepełniącym czynnej służby
wojskowej w związku z przeniesieniem na przykład
do dyspozycji lub rezerwy kadrowej?
Pytanie drugie. Co legło u podstaw nierozpoznania
w terminie ustawowym wniosków żołnierzy zawodo-
wych przez Komisję Weryfikacyjną pomimo złożenia
przez te osoby w terminie rzeczonych wniosków?
I ostatnie pytanie. Ile Komisja Weryfikacyjna roz-
poznała wniosków żołnierzy służby wywiadu wojsko-
wego pełniących do chwili obecnej służbę poza gra-
nicami Rzeczypospolitej Polskiej oraz czy zdarzają
się przypadki utrudnionych kontaktów komisji z
tymi żołnierzami, a jeśli tak, to jaka jest to skala
wielkości? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Konstanty Oświęcimski,
Platforma Obywatelska.
Poseł Konstanty Oświęcimski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Dziś już wie-
my, że wyznaczony przez prezesa Rady Ministrów
termin przewidziany do zakończenia postępowań
weryfikacyjnych na dzień 30 czerwca 2008 r. nie zo-
stanie dotrzymany.
(Poseł Waldemar Andzel: Z winy Platformy.)
Obecnie około 600 osób nie zostało jeszcze zwery-
fikowanych przez Komisję Weryfikacyjną, i chyba nie
z winy Platformy. Co powoduje, że po upływie okre-
su pozostawania w rezerwie kadrowej żołnierze mu-
sieliby odejść ze służby? Panie ministrze, czy w myśl
przepisów proponowanej ustawy proces weryfikacji
zostanie przeprowadzony sprawnie i skutecznie? Czy
sytuacja żołnierzy znajdujących się niejako w zawie-
szeniu unormuje się? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pytanie zadaje pan poseł Antoni Macierewicz,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Antoni Macierewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam kilka py-
tań, przede wszystkim do pana posła sprawozdawcy,
ale także do pana ministra. Najprostsze pytanie, ja-
kie się nasuwa, panie pośle – kieruję to do pana posła
sprawozdawcy – jest takie: Dlaczego tak kłamiecie i
po co tak kłamiecie? Wszystkie te tezy, które formu-
łujecie, są nieprawdziwe. Świetnie panowie wiecie, że
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
274 oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Poseł Antoni Macierewicz
jeżeli zostali jeszcze niezweryfikowani jacyś żołnie-
rze, to tylko dlatego, że przez ostatnie pół roku Plat-
forma Obywatelska systematycznie uniemożliwia
komisji jakiekolwiek działania. (Oklaski) To jest ba-
nalna prawda.
(Poseł Paweł Graś: To jest bzdura, a nie banalna
prawda.)
Chciałbym wiedzieć, dlaczego rzuca się tyle
kłamstw, jeśli chodzi o prace Komisji Weryfikacyjnej.
Jaki jest tego cel? Czyżby, panie pośle – i jest to py-
tanie także do pana ministra, jeśli mogę wiedzieć –
chodziło wyłącznie, jak tutaj mówił słusznie pan
poseł Opioła, o powrót ludzi z WSI obecnie do tego
aparatu? Czyżbyście chcieli odbudować WSI, a jeżeli
tak, to dlaczego? Dzisiaj oglądamy prawdę o dawnych
ubekach. Widzimy twarz Maleszki. Czy chcecie, żeby
Platforma na zawsze miała twarz Maleszki? Dzięku-
ję. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo!)
(Poseł Paweł Graś: Wystarczy popatrzeć w lu-
stro.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Obrony Narodowej pan Stanisław Komorowski.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Obrony Narodowej
Stanisław Jerzy Komorowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym bar-
dzo jednoznacznie podkreślić, że dążeniem rządu
pana Donalda Tuska nie jest wycofanie się z procesu
weryfikacji. Celem jest jedynie usprawnienie tego
procesu, tak aby, jak powiedział pan premier Donald
Tusk w exposé w dniu 23 listopada 2007 r., podjęte
działania w tym względzie były zgodne z prawem
i efektywne.
(Głos z sali: Efektowne.)
Nie przejęzyczyłem się. Równocześnie chciałbym
podkreślić, że rząd jest za pociągnięciem do odpowie-
dzialności winnych nadużyć, ale jednocześnie do-
strzega znaczenie pracy poszczególnych żołnierzy,
którzy strzegli i strzegą bezpieczeństwa naszych żoł-
nierzy w misjach poza granicami kraju.
Propozycja zmiany ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r.
Przepisy wprowadzające ustawę o Służbie Kontrwy-
wiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego
oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontr-
wywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojsko-
wego podyktowana jest koniecznością podjęcia prac
pozwalających rozwiązać sytuację żołnierzy zawodo-
wych zniesionych Wojskowych Służb Informacyjnych,
którzy do chwili obecnej nie zostali zweryfikowani
przez komisję weryfikacyjną, powołaną na mocy art.
63 tej ustawy. Żołnierze ci wyrazili chęć pełnienia
służby w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub w
Służbie Wywiadu Wojskowego, dopełnili postanowień
ustawy, która nakazywała im, w terminie 30 dni od
dnia jej wejścia w życie, złożenie wniosków wraz z
oświadczeniami lustracyjnymi, i nie ze swojej winy do
dnia dzisiejszego nie doczekali się weryfikacji. Dziś
jest już jasne i wszystko wskazuje na to, że wyznaczo-
ny przez prezesa Rady Ministrów termin 30 czerwca
2008 r., przewidziany jako termin zakończenia postę-
powań weryfikacyjnych wobec tych żołnierzy, nie zo-
stanie dotrzymany. Prawidłowa jest też informacja, że
jest ponad 600 takich żołnierzy.
Nowelizacja przedmiotowej ustawy pozwoli ure-
gulować sytuację żołnierzy, którzy znaleźli się w re-
zerwie kadrowej, a którzy, pomimo dopełnienia
wszystkich nałożonych przez ustawę wymagań, nie
zostali zweryfikowani. Pozwoli ona zapewnić dalsze
wykorzystanie tych, których doświadczenie i wiedza
mogą jeszcze być użyteczne w przyszłości.
Projektowana ustawa ma unormować kwestię
weryfikacji żołnierzy zawodowych zniesionych Woj-
skowych Służb Informacyjnych, gdyż utrzymywanie
w niepewności żołnierzy realizujących zadania na
rzecz Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służ-
by Wywiadu Wojskowego jest niezgodne ze standar-
dami państwa prawa. Zadaniem tej ustawy jest
sprawniejsze i szybsze przeprowadzenie weryfikacji
oraz unormowanie sytuacji żołnierzy znajdujących
się w stanie zawieszenia, a nie rezygnacja, pragnę to
podkreślić, z rozpoczętego procesu, czy też jego za-
negowanie. Nowelizacja przepisów nie jest próbą
stworzenia możliwości ponownego weryfikowania
oświadczeń, które zostały zweryfikowane negatyw-
nie, a jedynie ma normować kwestie oświadczeń zło-
żonych i nierozpatrzonych.
Pan poseł Opioła zadał konkretne pytanie, czy są w
budżecie środki dla tych, którzy pozostaną w rezerwie.
Tak, oczywiście są przewidziane na to środki. Co z tymi
oficerami, którzy przeszli do cywila? Jeśli przeszli do
cywila, to są już poza jurysdykcją komisji weryfikacyj-
nej. Notabene, komisja weryfikacyjna nigdy nie była
pod nadzorem MON, jest niezależnym ciałem.
(Poseł Antoni Macierewicz: To jest nieprawda,
panie ministrze. Pan nie zna ustawy.)
Co do warunków, w jakich przyszło pracować...
(Poseł Antoni Macierewicz: Nieprawda, słowo
daję.)
Tak sobie napisałem.
(Poseł Antoni Macierewicz: Ale to jest nieprawda.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Panie ministrze, proszę kontynuować i nie reago-
wać na zaczepki z sali.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawy dotyczące Służby Kontrwywiadu Wojskowego
oraz Służby Wywiadu Wojskowego
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Obrony Narodowej
Stanisław Jerzy Komorowski:
Warunków pracy kancelarii tajnej, niestety, do
maja nie można było sprawdzić. Nikt nie miał tam
dostępu. Dopiero wtedy... (Gwar na sali)
Myślę, że takimi wypowiedziami sami o sobie da-
jemy świadectwo.
Na zakończenie odpowiadam na pytanie pana po-
sła Macierewicza, krótko mówiąc, czy chodzi o po-
wrót do WSI. Nie, nie chodzi o powrót do WSI. Chodzi
o przyspieszenie i uczynienie procesu weryfikacji ta-
kim procesem, który umożliwi zakończenie w naj-
krótszym możliwie czasie prac komisji weryfikującej
byłych żołnierzy WSI. Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Antoni Macierewicz: To się nazywa prawo-
rządność socjalistyczna.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Ostatni głos zabierze sprawozdawca komisji pan
poseł Paweł Graś.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Paweł Graś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Odpowiadając na pytanie pana ministra Macierewi-
cza, dlaczego kłamiemy, muszę odpowiedzieć, że nie
kłamiemy. Powody, dla których Komisja Weryfika-
cyjna nie zakończyła pracy w terminie, według mnie
są następujące. Powtórzę je. Po pierwsze, nieuzasad-
niona i przez nikogo niewytłumaczona do dzisiaj de-
cyzja o przeniesieniu akt do BBN, nie wiem, czego się
baliście. Rząd, który tam siedzi, to nie są najeźdźcy,
to nie są reprezentanci obcych wywiadów, to jest
rząd, który został wybrany w Polsce przez obywateli
polskich w demokratycznych wyborach. Nie wiem
zatem, dlaczego tego rządu się tak obawiacie. Dru-
gim powodem, o którym mówiłem, jest to, że znaczna
część członków Komisji Weryfikacyjnej oprócz tego,
że zasiadała w komisji – o czym pan przewodniczący
doskonale wie – żyła i pracowała, niektórzy nawet w
kilku spółkach Skarbu Państwa, więc widocznie nie
mieli wystarczającej ilości czasu, żeby rzetelnie zająć
się weryfikacją. I to są prawdziwe powody opóźnienia
prac komisji. Proszę nam zatem kłamstwa w tej ma-
terii nie zarzucać.
Odnosząc się do pana posła Opioły i do jego stwier-
dzenia, że prawdziwym powodem zmiany ustawy jest
chęć dostępu polityków PO i PSL do akt zgromadzo-
nych w BBN, pragnę poinformować, że jedynym po-
litykiem na tej sali, którego pobudza dostęp do akt
WSI, permanentnie jest pan minister Macierewicz.
A jeśli dobrze pamiętam, to również pan, panie pośle
275
Opioła, był przez jakiś czas pobudzony dostępem do
akt Komisji Weryfikacyjnej.
W przeciwieństwie do posłów i polityków Prawa i
Sprawiedliwości Platforma Obywatelska oddała wła-
dzę w służbach i nad służbami nie amatorom, polity-
kom, tylko profesjonalistom, którzy się znają na służ-
bach, a proces weryfikacji będzie kontynuowany nie
przez polityków, bo my się nie palimy specjalnie do
tego, by mieć dostęp do akt, lecz przez fachowców i
profesjonalistów. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Antoni Macierewicz: Czy mogę, panie mar-
szałku?)
Nie, nie udzielam głosu. Nie cytował pana wypo-
wiedzi...
(Poseł Antoni Macierewicz: Ale sprostowanie źle
zrozumianych słów.)
...i w związku z tym nie udzielam panu głosu.
(Poseł Antoni Macierewicz: Panie marszałku, czy
ma pan problem z uszami?)
Zamykam dyskusję. (Poruszenie na sali)
Odpowiedziałem panu, że pana wypowiedzi nie
cytował i zamykam dyskusję. (Gwar na sali)
(Głosy z sali: Cytował.)
Proszę nie krzyczeć.
W związku z tym...
Panie pośle, ja wiem, że pan jest krynicą prawdy i
prawości (Wesołość na sali), ale pan będzie uprzejmy...
(Poseł Jadwiga Wiśniewska: Ale pan pozwala so-
bie na niestosowne komentarze.)
...nie szafować tym słowem „prawda” zbyt często.
Nie udzielam panu głosu.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Obrony Narodowej w celu przedsta-
wienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
(Poseł Antoni Macierewicz: Sprzeciw.)
Jest sprzeciw.
W takim razie ten sprzeciw rozstrzygniemy w
dniu dzisiejszym w głosowaniu.
Na tym zakończyliśmy... Sekundę.
(Poseł Marek Opioła: To jak? Dzisiaj głosujemy?)
Dzisiaj o 9 rano. Ale o co chodzi, przepraszam? W
czym jest problem? Dzisiaj o godz. 9 rano rozstrzy-
gniemy, bo chyba nie ma innego wyjścia. Trudno
teraz rozstrzygać, panowie.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 26
czerwca br.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich. To jest dwunastu po-
słów. (Wesołość na sali)
Czy ktoś się jeszcze zgłasza?
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
276 Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski
Jeżeli nie, to zamykam listę.
Pierwsza zabierze głos pani posłanka Jadwiga
Wiśniewska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę wygłosić
oświadczenie w sprawie nieuwzględnienia Częstocho-
wy w projekcie ustawy o metropoliach.
W obecnej fazie konsultacji rządowy projekt usta-
wy o rozwoju miast i obszarów metropolitalnych za-
kłada powołanie 12 aglomeracji, obszarów, które
będą mogły skorzystać z dobrodziejstw ustawy me-
tropolitalnej.
Kryteria określające, jakie miasta czy powiaty
mogą mieć status obszaru zespołu metropolitalnego,
są tak szerokie, że mieści się w nich zarówno War-
szawa, Wrocław, jak i Rzeszów czy Białystok. Dlacze-
go więc w projektowanej ustawie nie uwzględniono
Częstochowy?
W imieniu własnym, władz samorządowych oraz
mieszkańców okręgu częstochowskiego apeluję do
rządu Donalda Tuska o włączenie Częstochowy wraz
z przylegającymi do niej powiatami do listy obszarów
metropolitalnych. Ćwierćmilionowa Częstochowa to
miasto pełniące ważną rolę w kraju i Europie. Jest
ośrodkiem pielgrzymkowym o znaczeniu międzyna-
rodowym, duchową stolicą Polski, którą rokrocznie
odwiedza ok. 4 mln pielgrzymów i turystów. Z całym
regionem łączą ją związki historyczne, społeczno-go-
spodarcze, kulturowe i demograficzne.
Częstochowa posiada rozwinięte przemysły hut-
niczy, włókienniczy, spożywczy. Znajdują się w niej
liczne zakłady m.in. branży papierniczej, poligraficz-
nej, prężnie rozwijający się segment obuwniczy. Jest
dużym ośrodkiem kulturalno-naukowym. Sama Czę-
stochowa jest siedzibą wielu wyższych uczelni, m.in.
Akademii im. Jana Długosza, Politechniki Często-
chowskiej, Akademii Polonijnej i Wyższego Semina-
rium Duchownego oraz licznych instytucji nauko-
wych. Położenie miasta na Jurze Krakowsko-Często-
chowskiej czyni z niej ważne centrum turystyczne.
Częstochowa już dziś silnie współpracuje z oko-
licznymi powiatami w zakresie m.in. wspólnych wo-
dociągów i kanalizacji, transportu zbiorowego i skła-
dowiska odpadów oraz wspólnej realizacji zadań in-
westycyjnych z wykorzystaniem środków Unii Euro-
pejskiej.
Częstochowski obszar metropolitalny byłby po-
równywalny ze wskazanymi w projekcie ustawy ob-
szarami związanymi z Białymstokiem czy Rzeszo-
wem. Pominięcie Częstochowy w dokumencie od-
zwierciedlającym politykę rządu wobec dużych miast
przyjmowane jest z obawami przed dalszą degradacją
miasta, które utraciło status stolicy województwa i
jest marginalizowane w woj. śląskim.
Dlatego wzywam autorów projektu ustawy do jego
zmiany oraz równego traktowania obszarów preten-
dujących do uzyskania statusu metropolii. Apeluję do
rządu Donalda Tuska o włączenie Częstochowy wraz
z przylegającymi do niej powiatami do listy obszarów
metropolitalnych.
Panie posłanki i panów posłów uprzejmie proszę o
wsparcie moich działań. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Oświadczenie wygłosi pan poseł Artur Górski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dziś socjaliści
w polskim Sejmie, podobnie jak w parlamencie wie-
deńskim przełomu wieków XIX i XX czy w parlamen-
cie II Rzeczypospolitej, stanowią mało znaczącą, ale
krzykliwą mniejszość. I jak Polskie Stronnictwo Lu-
dowe odwołuje się do tradycji Wincentego Witosa, tak
ideowi socjaldemokraci polscy podpierają się autory-
tetem Ignacego Daszyńskiego, którego dumne popier-
sie, nie wiedzieć dlaczego, wciąż stoi w jednej z sal
naszego Sejmu. Zapewne nie wyniosą tego spiżowego
oblicza do piwnicy, gdzie jego miejsce, choć sam socja-
lista Daszyński swego czasu został wyniesiony przez
policję z sali obrad austriackiej Rady Państwa na po-
lecenie prezydenta izby Dawida Abrahamowicza,
twardego konserwatysty wschodniogalicyjskiego.
Dawid Abrahamowicz herbu Burczak, Polak ob-
rządku ormiańskiego, urodził się 30 czerwca 1839 r.
w rodzinnym majątku w pow. horodelskim. Skończył
gimnazjum stanisławowskie, a później kształcił się
prywatnie, ale na żaden uniwersytet nie uczęszczał,
jednak współcześni zgodnie przyznają, że miał dużą
wiedzę. Odznaczał się świetną znajomością szczegól-
nie spraw rolniczo-gospodarczych i podatkowych. Do
wszystkiego w życiu doszedł uporem i własną ciężką
pracą. W wieku 30 lat objął mandat do Sejmu Krajo-
wego we Lwowie, zaś do austriackiej Rady Państwa
został wybrany po raz pierwszy w 1875 r. i w obu tych
ciałach ustawodawczych zasiadał do 1918 r. Był nie-
zwykle czynnym, pracowitym posłem i odegrał w
pracach parlamentarnych bardzo pożyteczną, a na-
wet wybitną rolę. Należał do ścisłego sztabu politycz-
nego ziemiańsko-konserwatywnej większości Sejmu
galicyjskiego, a także w Kole Polskim w Wiedniu,
dzięki czemu obejmował różne funkcje i stanowiska.
Był m.in. wiceprezydentem, a za rządów gabinetu
Kazimierza Badeniego prezydentem Izby Poselskiej
w austriackiej Radzie Państwa. W 1906 r. został pre-
zesem Koła Polskiego, zaś pod koniec 1907 r. cesarz
Franciszek Józef powołał go na stanowisko ministra
dla Galicji, na którym pozostał do 1909 r. Jemu przy-
pisuje się główną rolę w działaniach Podolaków, któ-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Artur Górski
re udaremniły demokratyczną reformę wyborczą w
Galicji. Abrahamowicz stał na czele Subkomitetu
Reformy Wyborczej i zrobił wszystko, aby zapewnić
w Sejmie Krajowym reprezentację wolną od zabiegów
demagogicznych.
W pamiętnym 1897 r. wykazał się prawdziwym
hartem ducha i determinacją w poskromieniu socja-
listycznej bandy poselskich rozrabiaków. Stanisław
Grodzicki tak opisuje tamte wydarzenia: Podolak,
Dawid Abrahamowicz, który wówczas przewodni-
czył Izbie, dla spacyfikowania awanturujących się
posłów wprowadził do niej policję. Socjaliści, prote-
stując przeciwko aktowi gwałtu władzy policyjnej
na parlamencie, postanowili zastosować sui generis
strajk okupacyjny: opanowali trybunę prezydialną
i nie dopuszczali do dalszych obrad. Wtedy właśnie
wkroczyła do akcji policja. Krzepcy funkcjonariusze
brali po kolei każdego z posłów socjalistycznych za
ręce i nogi, po czym głośno krzyczącego wynosili z
sali, uniemożliwiając powrót do niej. Tak też wynie-
siono i Daszyńskiego.
Opis ten nie oddaje dramatyzmu sytuacji i nie
pokazuje dokładnych przyczyn tak stanowczej reak-
cji Abrahamowicza. Jak wynika z relacji świadków
ówczesnych wydarzeń, przez wiele kolejnych listopa-
dowych dni lewica okupowała izbę obrad, paraliżo-
wała jej pracę i wręcz fizycznie atakowała prawicę.
Posłowie policzkowali się, przepychali, szarpali za
ubrania i włosy, w ruch poszły nawet scyzoryki so-
cjalistów.
26 listopada awantura była jak co dzień. Głośno
krzyczano, walono w pulpity i strzelano papierowymi
kulami z proc. Znów była szarpanina, a w szpicy ob-
strukcji, jak w poprzednich dniach, znaleźli się socja-
liści. Daszyński usadzony na swoim miejscu przez
policjantów chwycił mosiężny przycisk i, wywijając
nim, krzyczał, że się nie podda. Inny socjalista rzucił
w stronę Abrahamowicza ciężki kałamarz, który
przeleciał obok głowy prezydenta Izby. Wtedy Abra-
hamowicz polecił wyprowadzić posłów socjalistycz-
nych, a że wyprowadzić się nie dali, wyniesiono ich
jednego po drugim. Gdy wynoszono Daszyńskiego,
krzyczał w stronę Abrahamowicza obelżywe słowa,
a inny socjalista, tym razem niemiecki, wznosił
okrzyki na cześć rewolucji. Jak pisze Waldemar Ła-
zuga: Po drodze, gdy obstrukcjonistów transporto-
wano do drzwi – pogróżki, wymyślania i akty soli-
darności ze strony pozostałych w izbie towarzyszy.
Oklaski na prawicy dla Abrahamowicza i policji i in-
wektywy na lewicy dla całej reszty. Tak Podolak
sprawnie i odważnie spacyfikował obstrukcję parla-
mentu wiedeńskiego.
Nasz bohater po odzyskaniu przez Polskę niepod-
ległości był także posłem do Sejmu Ustawodawczego.
Mimo podeszłego wieku nie uchylał się od obowiąz-
ków poselskich. Zakończył życie 24 grudnia 1926 r.
we Lwowie. Jak pisał o nim Stanisław Starzyński:
Zostawił po sobie pamięć bardzo zasłużonego obywa-
277
tela. Pamięć tę umocnił jeszcze przez fundację inter-
natową (Dzwonek) i stypendialną dla niezamożnej
młodzieży oraz na zakup obrazów dla Wawelu, na
które poświęcił, będąc bezdzietny, cały znaczny ma-
jątek. Niech ta dobra pamięć o Abrahamowiczu, po-
gromcy socjalistów w parlamencie wiedeńskim, trwa
przez kolejne pokolenia polskiej prawicy. Dziękuję.
(Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi,
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wal-
demara Andzela, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 29 czerwca bę-
dziemy obchodzić 67. rocznicę śmierci znanego i ce-
nionego pianisty i kompozytora, a zarazem wybitne-
go polityka, wielkiego męża stanu oraz hojnego filan-
tropa Ignacego Jana Paderewskiego. Ten wybitny
twórca swoją działalnością artystyczną oraz aktyw-
nością polityczną wyróżniał się spośród grona naj-
większych osobowości świata kultury i polityki
pierwszej połowy ubiegłego wieku nie tylko w Polsce,
ale i na świecie.
Ignacy Paderewski urodził się 18 listopada 1860 r.
w Kuryłówce na Podolu i tam również spędził pierw-
sze lata młodości. Szlifując warsztat muzyczny, mło-
dy artysta równie mocno pielęgnował w sobie uczucia
patriotyczne, które trwale naznaczyły jego późniejszą
działalność polityczną.
Pierwszy większy sukces Ignacy Jan Paderewski
odniósł, debiutując jako pianista w 1887 r. Od tego
momentu muzyk rozpoczął spektakularną karierę,
koncertując w stolicach europejskich państw. Wiel-
kim sukcesem okazało się jego pierwsze tournée po
Stanach Zjednoczonych w latach 1891–1892.
Wykorzystując swoją popularność na Zachodzie,
Paderewski zaczął prowadzić szeroko zakrojoną
działalność dyplomatyczną na rzecz odrodzenia
państwa polskiego. Poklask i uznanie towarzyszące
karierze artystycznej skłoniły Paderewskiego do
rozpoczęcia aktywnej działalności politycznej, któ-
ra, podobnie jak twórczość muzyczna, została
uwieńczona licznymi sukcesami, wzbudzając ogrom-
ny szacunek zarówno wśród rodaków, jak i elit po-
litycznych Europy oraz świata.
To z inicjatywy Paderewskiego powstał w 1910 r.
w Krakowie pomnik grunwaldzki. Po wybuchu I woj-
ny światowej starał się on pozyskiwać fundusze na
pomoc ofiarom wojny. Ponadto w latach 1917–1919
był aktywnym członkiem Komitetu Narodowego Pol-
ski. Dzięki jego zaangażowaniu na rzecz postulowa-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
278 Oświadczenia poselskie
Poseł Waldemar Andzel
nej niepodległości ojczystego kraju prezydent Stanów
Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson umieścił
sprawę polską w 13 punkcie swego orędzia dotyczą-
cego pokoju po zakończeniu I wojny światowej.
Rok 1918 przyniósł Polsce upragnioną i wyczeki-
waną od 123 lat wolność. Niezwykle entuzjastycznie
przyjęte przez rodaków przybycie Ignacego Jana Pa-
derewskiego do Poznania stało się impulsem do wy-
buchu powstania wielkopolskiego, zakończonego
sukcesem. Liczne zasługi, które zaowocowały ogrom-
nym zaufaniem narodu do osoby Ignacego Jana Pa-
derewskiego, sprawiły, że został on mianowany w
styczniu 1919 r. premierem Rady Ministrów Rzeczy-
pospolitej Polskiej. Sprawowanie tego urzędu łączył
Paderewski z pełnieniem funkcji ministra spraw za-
granicznych i delegata Polski na konferencję pokojo-
wą. W czerwcu 1919 r. podpisał on w imieniu Polski
traktat wersalski. W latach 1920–1921 Ignacy Jan
Paderewski był stałym przedstawicielem Polski w
Lidze Narodów. W obliczu tragicznej izolacji niepod-
ległej Polski na arenie międzynarodowej znów zaan-
gażował swój autorytet, aby przypomnieć Zachodowi
żywotne potrzeby swojego umiłowanego narodu.
Po wybuchu II wojny światowej Paderewski został
przewodniczącym Rady Narodowej Rzeczypospolitej
Polskiej w Londynie, która stanowiła namiastkę emi-
gracyjnego parlamentu. W roku 1940, mimo podupa-
dającego zdrowia, udał się jeszcze raz do USA, by
podjąć kolejne działania na rzecz Polski. Ignacy Jan
Paderewski został pochowany na cmentarzu zasłu-
żonych Arlington w Waszyngtonie. W 1922 r. prochy
Paderewskiego, zgodnie z jego ostatnią wolą, zostały
sprowadzone do niepodległej Polski i złożone w kryp-
cie katedry warszawskiej.
Dla nas Paderewski stanowi wzorcowy przykład
człowieka czynu, któremu działalność kulturalna,
choć niezwykle ważna, nigdy nie przysłaniała zaan-
gażowania w rozwiązywanie problemów, z jakimi
borykała się umiłowana ojczyzna. Co więcej, działal-
ność artystyczna Paderewskiego stała się jego orę-
żem w walce o niepodległość kraju. Biografia artysty
patrioty uzmysławia nam wielkie znaczenie kultury,
która w swoim zamyśle sprzyja budowaniu i utrzy-
maniu tożsamości narodowej wśród rodaków, a tak-
że kształtuje pozytywny obraz kraju na świecie. Suk-
cesy, jakie można odnieść poprzez połączenie działań
sfery kulturalnej oraz politycznej na rzecz służby oj-
czyźnie, mają ogromną moc oddziaływania, gdyż
niezwykle korzystnie wpływają na promocję kraju
ojczystego, a jednocześnie zwraca się uwagę na bie-
żące problemy narodu. Wielotorowa działalność
Ignacego Jana Paderewskiego, przynosząca tak wie-
le dobra w trudnych losach Polski, do dnia dzisiejsze-
go stanowi świadectwo aktualności powyższych słów.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Marię
Zubę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 17 maja br. media
poinformowały polskie społeczeństwo, że ukaże się
książka, której autorzy w oparciu o przeprowadzony
z obecnym premierem wywiad pokazują kulisy jego
prywatnego i politycznego życia. Z książki możemy
się dowiedzieć, że o poziomie rozwoju gospodarczego
naszego kraju i o warunkach życia 38 mln Polaków
decyduje dziś człowiek, który za młodu popalał ma-
rihuanę i czerpał przyjemności z picia alkoholu. Ta
informacja wywołuje gorzką i smutną refleksję wśród
rodziców, wychowawców i opiekunów chroniących
młode pokolenie Polaków przed sięganiem po narko-
tyki i alkohol.
(Poseł Tadeusz Woźniak: To hańba.)
W związku z tą wiadomością nasuwa się pytanie,
jak wspierać szeroką rzeszę wolontariuszy i członków
organizacji pozarządowych, aby nie utracili wiary w
potrzebę działań na rzecz osób uzależnionych od nar-
kotyków, jak wreszcie przekonać młodzież, że narko-
tyki, alkohol nie są sposobem na dochodzenie do
władzy. Nauka i doświadczenie społeczne potwier-
dza, że osoby eksperymentujące z narkotykami to
osoby o słabej odporności psychicznej, z ambicjami
nakierowanymi na łatwe uzyskanie przyjemności
bądź sukcesu. Jakimi zatem wartościami kieruje się
i jaką ma postawę wobec życia osoba publiczna, któ-
ra swoją postawą wyraźnie wpisuje się w zmianę wi-
zerunku narkomana?
Fiodor Dostojewski zauważył: Anioł nigdy nie
upada. Diabeł upada tak nisko, że nigdy się nie pod-
niesie. Człowiek upada i powstaje.
Łatwo jest upaść, ale podnieść się z upadku wsku-
tek zażywania narkotyków nie jest łatwo, wszak za-
żywanie substancji psychoaktywnych nie jest obojęt-
ne dla organizmu, powoduje w nim diametralne
zmiany, często prowadzi do dramatycznych, nieod-
wracalnych zmian organicznych. Narkomania jest
ucieczką donikąd. Jest wielce niepokojące, że mimo
to, zwłaszcza w świetle danych statystycznych, skala
tego zjawiska w naszym kraju stale rośnie. Naduży-
wanie środków odurzających jest poważnym proble-
mem zarówno dla poszczególnych osób, jak i dla ca-
łego społeczeństwa. Nie powinniśmy pozwolić mło-
dzieży na używanie narkotyków i alkoholu. Wszak
one narażają ich na trudności towarzyskie, prawne,
szkolne i rodzinne, zakłócają ich rozwój w sferze fi-
zycznej, intelektualnej, emocjonalnej i duchowej. Ge-
nerują w ich życiu niepowetowane straty.
Czy osoba zażywająca narkotyki jest w stanie
sama powstać? Narkomani pozostawieni bez pomocy
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Maria Zuba
nie są w stanie samodzielnie kierować swoim życiem
tak, aby uniknąć zagrożeń zdrowotnych, długo doj-
rzewają do decyzji o podjęciu leczenia. Ostatecznie
leczeniu poddają się dopiero dzięki cichej i wytrwałej
pracy z nimi psychoterapeutów. Pozostawieni bez
pomocy, źle traktowani przez służby porządkowe, a
nawet przez niektóre środowiska medyczne, napięt-
nowani przez opinię społeczną, odrzucani przez wła-
sne rodziny, nierzadko umierają z przedawkowania
narkotyków lub w wyniku chorób. Cywilizowane spo-
łeczeństwo XXI w. powinno znać rzeczywisty obraz
zjawiska narkomanii i wynikające z niego ryzyko, ale
jednocześnie w tym społeczeństwie żaden człowiek
nie powinien być dziś pozostawiony bez pomocy.
Współczesne pokolenie młodych Polaków na dro-
dze realizacji swoich marzeń i urzeczywistnienia
swoich pragnień potrzebuje autorytetów, wzorców,
dobrych przykładów. Osoby angażujące się w działa-
nia organizacji pozarządowych podejmujących pracę
z osobami eksperymentującymi ze środkami psycho-
aktywnymi i młodzieżą uzależnioną od tych substan-
cji szukają zaś, bo potrzebują, partnerów i współpra-
cy ze wszystkimi środowiskami zatroskanymi o wła-
ściwy i komplementarny rozwój młodego człowieka i
jego integrację z domem rodzinnym i środowiskiem
rówieśniczym.
Nasuwa się więc pytanie: W jakim miejscu i po
której stronie tego bolesnego dla wielu polskich ro-
dzin, niepokojącego i niebezpiecznego zjawiska spo-
łecznego, jakim jest narkomania – szczerze, bez fał-
szywych PR-owskich gestów – jest obecny premier?
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Czy jest pani poseł Bożena Kotkowska?
Nie ma.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Dariu-
sza Seligę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Dariusz Seliga:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym poru-
szyć niezwykle ważną sprawę, dotyczącą budowy
międzynarodowego portu lotniczego w centrum Pol-
ski, między Łodzią a Warszawą, na styku powiatów
skierniewickiego i rawskiego, dokładnie na granicy
gmin Nowy Kawęczyn i Biała Rawska. Tak usytu-
owane lotnisko może być głównym ogniwem łączą-
cym obie aglomeracje i ich regiony, które zamieszku-
je w sumie ok. 7 mln ludzi. Realizacja tego projektu
może wytworzyć ogromny potencjał gospodarczy,
wpływając znacząco na rozwój centralnej Polski, a w
konsekwencji całego kraju.
279
Wskazany teren charakteryzuje się następujący-
mi atutami. Utworzenie na tym terenie międzyna-
rodowego lotniska pasażerskiego stanowiłoby zna-
czący impuls rozwojowy dla przyspieszenia proce-
sów kształtujących powstanie warszawsko-łódzkiej
aglomeracji. Konieczność ukształtowania się w pol-
skiej przestrzeni takiej aglomeracji jest sformułowa-
na w „Koncepcji polityki przestrzennego zagospo-
darowania kraju”, rządowym dokumencie z 2001 r.
Uzasadnia się w nim konieczność powstania takiego
układu osadniczego, upatrując w nim szansę na roz-
wój gospodarczy całego kraju, jak również możli-
wość przeciwstawiania się przez Polskę konkuren-
cyjnym wyzwaniom wynikającym z globalizacji
gospodarki integrującej się Europy. Ludnościowy,
intelektualny i gospodarczy potencjał tej aglomera-
cji, jak również jej centralne położenie w kraju przy
dogodnych połączeniach infrastrukturalnych i na
skrzyżowaniu najważniejszych międzynarodowych
szlaków komunikacyjnych, sprzyjać będzie pozy-
tywnemu oddziaływaniu tego układu osadniczego
na polską gospodarkę.
Drugim argumentem o charakterze strategicz-
nym jest fakt, iż za wyborem lokalizacji przemawia
także analiza czynników lokalizacyjnych wynikająca
z miejscowych uwarunkowań przestrzennych i tech-
nicznych. Wykazuje ona szereg atutów tej lokalizacji,
które sprawiają, że teren ten jest relatywnie łatwo
dostępny, a nakłady związane z wykupem terenu
oraz z włączeniem go do istniejącej sieci infrastruk-
tury technicznej i komunikacyjnej będą stosunkowo
niskie. Wynika to z następujących względów. Jeśli
chodzi o tereny, są one niezabudowane i niezamiesz-
kałe, a klasa gleby jest słaba i średnia, należą one
również do niewielkiej liczby właścicieli, a większość
terenów jest w posiadaniu instytucji reprezentują-
cych Skarb Państwa. W pobliżu projektowanego lot-
niska leżą ważne szlaki komunikacyjne: w bezpo-
średnim sąsiedztwie jest droga nr 8 Warszawa–Śląsk,
w odległości 5 km jest CMK, w odległości 17 km szlak
kolejowy Łódź–Warszawa, a w odległości 25 km prze-
biegać będzie planowana autostrada A2. Do tego do-
chodzi jeszcze niskie zalesienie.
W imieniu władz lokalnych zwracam się do rzą-
du Rzeczypospolitej Polskiej o przyspieszenie prac
studialnych i pilne podjęcie ostatecznej decyzji do-
tyczącej lokalizacji centralnego portu lotniczego
pomiędzy Łodzią a Warszawą. Dziękuję bardzo, pa-
nie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Rzymełkę, Platforma Obywatelska.
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
280 Oświadczenia poselskie
Poseł Jan Rzymełka:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie poselskie dotyczyć będzie wdzięczności dla służ-
by krwi i dla Regionalnego Centrum Krwiodawstwa
i Krwiolecznictwa w Katowicach, największej w Pol-
sce placówki, która obchodziła kilka dni temu swo-
je 60-lecie.
Placówka ta powstała jako pierwsza na Śląsku i
pierwotnie przeznaczona była do przetaczania krwi.
Przez cały okres jej funkcjonowania od ponad 4,5 mln
osób pobranych zostało ponad 2 mln litrów krwi. Je-
żeli weźmiemy również pod uwagę, że co najmniej tyle
samo osób mogło uzyskać dar krwi i dzięki temu prze-
żyło, jest zdrowszych, to wykonana w ciągu tych 60
lat praca jest bezprecedensowa. Warto więc podzięko-
wać tym wszystkim ludziom za ten wielki trud.
W ciągu tych 60 lat placówka stała się bardzo du-
żym i nowoczesnym centrum, bowiem zapotrzebowa-
nie na krew z roku na rok rośnie. Ma to związek z
tym, że lekarze wykonują coraz bardziej skompliko-
wane zabiegi i do każdego z nich musi być przezna-
czona odpowiednia ilość krwi. Aby sprostać zapotrze-
bowaniu na krew, w regionalnym centrum otwarto
trzy dni temu nowoczesny dział preparatyki krwi,
gdzie pobrana krew będzie przetwarzana.
Centrum notuje około 100 tys. oddań krwi, co sta-
nowi ponad 10% poborów krwi w skali kraju. Dostar-
cza ono krew i jej składniki do ponad 120 szpitali i
klinik województwa śląskiego.
Warto zauważyć, że publiczna służba krwi jest w
Polsce zorganizowana w ten sposób, że naczelną in-
stytucją kierującą krwiodawstwem jest Narodowe
Centrum Krwi. Podlega mu merytorycznie 21 regio-
nalnych centrów krwiodawstwa i krwiolecznictwa, 2
centra resortowe: MON-u i MSWiA. Są to jedyne in-
stytucje uprawnione do pobierania krwi od dawców.
Warto powiedzieć, że instytucja ta ma bardzo wie-
le osiągnięć. Praktycznie to regionalne centrum jest
również instytutem badawczym, gdyż na bazie osią-
gnięć naukowych otrzymało bardzo wiele odznaczeń
światowej rangi. Na bazie tych osiągnięć zostało na-
pisanych kilka poważnych doktoratów. Od 1999 r.
placówka ta otrzymała: złoty medal na Brussels Eu-
reka za opatrunek biologiczny, później za ambulans,
a mistrzostwo Europy czy świata otrzymała za stan-
daryzowane krwinki wzorcowe, za które ostatnio
otrzymała też kilka najwyższych nagród, w tym – co
wywarło na mnie ogromne wrażenie – duży pierścień
króla Tajlandii z brylantami i rubinami za światowe
osiągnięcie w zakresie nowoczesnych preparatów
krwi.
Właśnie w związku z tym bardzo serdecznie pra-
gnę podziękować wszystkim pracownikom, całej za-
łodze tej jednostki w imieniu nie tylko posłów woj.
śląskiego, ale szczególnie wszystkich ludzi, którzy
dzięki pracy tej placówki są zdrowsi, żyją. Szczególne
podziękowania należą się panu dr. n. med. Stanisła-
wowi Dylągowi, naczelnemu dyrektorowi, który pla-
cówkę znajdującą się gdzieś tam w środku stawki
wyprowadził na czołówkę w kraju, oraz inż. Świer-
czyńskiemu, czy też pani dyrektor Bożenie Drybań-
skiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ga-
brielę Masłowską, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję, panie marszałku.
10 stycznia 2007 r. na stanowisko prezesa Naro-
dowego Banku Polskiego został wybrany pan Sławo-
mir Skrzypek, ja również głosowałam za jego wybo-
rem. W przeszłości wielokrotnie broniłam pana pre-
zesa przed niesprawiedliwymi, moim zdaniem, ata-
kami, czyniłam to zarówno w trakcie swych wystą-
pień sejmowych, jak i w prasie oraz w trakcie obrad
Komisji Finansów Publicznych. Nie będę ukrywać,
że szczególnie pozytywnie oceniałam deklaracje pana
prezesa, kiedy mówił o potrzebie zachowania neutral-
ności przez Narodowy Bank Polski w sprawie ewen-
tualnego pełnego uczestnictwa naszego kraju w III
etapie Unii Gospodarczej i Walutowej. Z dużą rado-
ścią przyjęłam fakt publikacji na stronie polskiego
banku centralnego raportu dr. Eryka Łona z Katedry
Bankowości Akademii Ekonomicznej w Poznaniu
zatytułowanego „Dlaczego Polska nie powinna wcho-
dzić do strefy euro?” Organizowane przez Narodowy
Bank Polski seminaria poświęcone, mówiąc ogólnie,
różnym aspektom integracji walutowej dają nadzieję
na to, że w ich trakcie prezentowane mogą być także
głosy zwolenników utrzymania prawa Polski do pro-
wadzenia własnej polityki pieniężnej. Cieszy nas to, że
w trakcie sympozjum naukowego organizowanego
przez Wyższą Szkołę Kultury Społecznej i Medialnej
w Toruniu zabrał głos dr Cezary Wójcik z departa-
mentu ds. integracji Polski ze strefą euro Narodowego
Banku Polskiego, który – co bardzo ważne – wskazał
na potrzebę otwartej debaty w sprawie ewentualnej
likwidacji polskiego złotego. Doceniając zasługi preze-
sa Skrzypka, muszę jednak powiedzieć, że 25 czerwca
tego roku pan prezes wydał oświadczenie, którego
treścią jestem bardzo zaskoczona. Pan prezes wezwał
oto rząd Donalda Tuska do, cytuję: sporządzenia rzą-
dowego programu wejścia do strefy euro.
Panie Prezesie! Bardzo mnie pan treścią tego
oświadczenia zawiódł, niestety taka jest prawda. Pa-
nie prezesie, z pańskiego oświadczenia wynika bo-
wiem, że pogodził się pan już z utratą naszej suwe-
renności monetarnej. Być może się mylę i za tym
stwierdzeniem nie kryją się aż tak złowrogie inten-
cje, ale w takim razie, jeżeli moja interpretacja jest
błędna, to proszę pana prezesa, aby wyprowadził
mnie z błędu. Proszę pana o odpowiedź na dwa pyta-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Gabriela Masłowska
nia. Po pierwsze: Czy opowiada się pan za przepro-
wadzeniem referendum w sprawie wejścia Polski do
strefy euro? I po drugie, czy opowiada się pan prze-
ciwko zapowiadanym przez ministra finansów Jacka
Rostowskiego zmianom w Konstytucji Rzeczypospo-
litej Polskiej, mającym z prawnego punktu widzenia
umożliwić wejście Polski do strefy euro?
Ponieważ nie jestem osobą panu wrogą, a wręcz
przeciwnie, zaufałam panu i doceniam to, co dobre w
pańskiej działalności, oczekuję, że potraktuje pan
moje pytanie z najwyższą powagą, gdyż zadaję je nie
tylko w swoim imieniu, ale też w imieniu tych wszyst-
kich osób, dla których suwerenność Polski jest war-
tością ogromnie ważną. W końcu lipca prezes Naro-
dowego Banku Polskiego przedstawi na forum Sejmu
sprawozdanie z działalności NBP w 2007 r. Mam na-
dzieję, że w trakcie tego wystąpienia pan prezes usto-
sunkuje się do moich dwóch pytań.
Na koniec apeluję do wszystkich przedstawicieli
Wysokiej Izby: nie zgadzajmy się na likwidację naszej
waluty narodowej, polskiego złotego, i nie odbierajmy
przyszłym pokoleniom prawa do prowadzenia własnej,
polskiej polityki pieniężnej. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Pawła
Suskiego, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Paweł Suski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie to,
przyznam szczerze, miało wyglądać inaczej. Wyda-
rzenia, które miały miejsce w ciągu ostatnich tygo-
dni, pozwoliły mi nieco inaczej spojrzeć na temat
sportu. Miałem w ostatnim czasie wątpliwą przyjem-
ność zetknięcia się z niektórymi tzw. działaczami
piłkarskimi i ich wyczynami na gruncie piłki dzie-
cięcej. Nie dziwi mnie przez to katastrofalny występ
polskiej reprezentacji na mistrzostwach Europy. To,
czego dzieciaki uczą się w zetknięciu ze sportem,
choćby na poziomie lokalnym, skutkuje w przyszłości
tym, co znamy z pierwszych stron gazet. Wyprowa-
dzani w kajdankach trenerzy, sędziowie i działacze.
Kantów uczą nauczyciele, trenerzy i działacze.
Teoretycznie sport to same plusy, ale niestety,
gdzieś po drodze gubione są ideały przyświecające ry-
walizacji sportowej. „Wyżej, szybciej, silniej” – zasady
olimpijskie, jak się wydaje, przegrywają ze „sprytniej,
za wszelką cenę, nieuczciwie”. Dzieci uczestniczące w
różnego rodzaju rozgrywkach dość szybko dostrzega-
ją, że sport rządzi się swoimi prawami. Uczą się przede
wszystkim jednego: liczy się tylko wynik. Wynik to
281
prestiż dla szkoły, punkty dla klubu, a od pewnego
poziomu najsilniejszy z bodźców – pieniądze. Z pozoru
nic nieznaczące zawody sportowe zorganizowane po-
między szkołami miejskimi czy gminnymi to już po-
wód do zawziętej rywalizacji.
Nie jako anegdoty, ale smutne fakty opowiadane
są historie o podstawianiu zawodników z innych
szkół czy ze starszych roczników. Sędziowie wyraź-
nie faworyzują niektóre drużyny czy zawodników.
Dlaczego nauczyciele na to nie reagują? Może głupio
im donosić na swoich kolegów? Może jednak uznają,
że tak po prostu musi być. Najgorszy jest widok pła-
czących dzieciaków, które przegrały nie dlatego, że
były gorsze, tylko dlatego, że ktoś był nieuczciwy.
Jaki jest tego skutek? Na kolejnych zawodach i one
do zespołu pożyczają zawodników z innych klubów
czy też szkół, i one starają się znaleźć dojście do sę-
dziów czy organizatorów. Bo przecież często widać,
że regulamin rozgrywek ustalany jest pod konkret-
ną, „swoją” drużynę.
Podobnie wygląda to w przypadku rozgrywek klu-
bowych. Niezależnie od dyscypliny wyniki osiągane
na odpowiednich szczeblach skutkują przydziałem
punktów, każdy punkt przekłada się zaś na pieniądze
uzyskiwane przez klub. Te z kolei są „być albo nie
być” dla klubu, a więc pokusa jest ogromna. Ale czy
usprawiedliwiająca wszystko?
Proszę zobaczyć, jak wyglądają rozgrywki piłkar-
skie, choćby na poziomie gminy czy powiatu: zawod-
nicy grający na legitymacje szkolne czy dowody oso-
biste kolegów, pożyczanie zawodników z innych klu-
bów na ważne mecze. Niektóre kończą się zresztą
spektakularnymi wpadkami skutkującymi walkowe-
rem i karą dla klubu. Nikt nie wmówi mi, że prezesi
klubów, trenerzy czy kibice nie znają swoich zawod-
ników, że nie widzą, iż wśród nich biegają gracze z
innych klubów czy roczników. Widzą to również sa-
morządowcy licznie pojawiający się na meczach.
Wszak kibice to również elektorat.
Jeśli ktoś powie, że to, co mówię, jest mocno prze-
sadzone, niech zastanowi się nad prostym faktem:
Dlaczego planowane jest wprowadzenie już na pozio-
mie młodzików elektronicznych kart zawodniczych?
Czy działacze nigdy nie ustawiali meczów? Czy nie
wypożyczali zawodników do innych klubów po to, aby
dzięki wynikowi uchronić jakąś zaprzyjaźnioną dru-
żynę przed spadkiem czy też odebrać punkty rywa-
lowi? Przykładów można podać wiele, ale czy o to
chodzi? Chodzi chyba o to, aby sport wreszcie opierał
się na rywalizacji na boisku, bieżni czy hali, nie zaś
w szatni czy przy stoliku. Chodzi o to, aby kibice okla-
skiwali zwycięstwo drużyny po uczciwie stoczonej
walce, aby nie mieli kaca moralnego, widząc, jak ich
zespół przegrywa w sprzedanym meczu, czy też że
ewidentnie zostali „skręceni” przez sędziego. Nie jest
normalne, że o wynikach pierwszoligowych spotkań
decydował jakiś „fryzjer” i grupa skorumpowanych
sędziów, trenerów i działaczy. Kolejno wyprowadzani
w kajdankach, zapełniają kolejne polskie areszty. Nie
jest wcale wykluczone, że jak tak dalej pójdzie, w Pol-
 18. posiedzenie Sejmu w dniu 26 czerwca 2008 r.
282 Oświadczenia poselskie
Poseł Paweł Suski
sce pojawi się całkiem niezła liga więzienna, tyle że
nie ręczę za jej uczciwość. Być może i naczelnicy wię-
zień zechcą być lepszymi od swoich kolegów i zacznie
się załatwianie przenoszenia więźniów do innych za-
kładów penitencjarnych i premie w postaci przepust-
ki za strzelenie bramki.
Mówiąc jednak całkiem poważnie: to, co się dzie-
je na najwyższych szczeblach sportowych, jest skut-
kiem tego, co dzieciaki przyswajają sobie, widząc
przekręty na swoich zawodach. Może warto o tym
pomyśleć. Być może wychowa się zawodników, którzy
chcą walczyć, a wyników upatrywać w uczciwej ry-
walizacji. Może wówczas nie będziemy musieli prze-
żywać takich chwil jak po ostatnich meczach Euro,
gdzie na boisku jedynie kilku piłkarzy wykazywało
jakąś chęć do gry.
Chyba nikogo nie muszę przekonywać do tego, jak
ważny dla rozwoju każdego dziecka jest sport. Gdy
się przegląda raporty z badań dzieci w wieku szkol-
nym, wyłania się wręcz katastrofalny obraz stanu
zdrowia najmłodszych obywateli Polski. Ponad poło-
wa dzieci ma mniejsze lub większe wady postawy.
Dzieci są słabo rozwinięte ruchowo. Tu pojawia się
niestety specyfika naszych czasów. Rower, skakanka,
piłka przegrywają z komputerem, Internetem i tele-
wizją. Dzieci coraz rzadziej spotykają się przy przy-
słowiowym trzepaku, a coraz częściej w kafejkach
internetowych. (Dzwonek) Dzieci po prostu specjal-
nie sportem się nie interesują.
Mam dla koleżanek i kolegów propozycję. Niech
każdy obejmie patronatem i sponsoringiem jakąś
drużynę na swoim terenie. Niech będą to piłkarze,
koszykarze, siatkarze czy też przedstawiciele innych
dyscyplin. Pożytek z tego będzie ogromny. Być może
też będzie można w przyszłości zorganizować turnie-
je tych drużyn. Może powstanie coś w rodzaju ligi
sejmowej. Sam daję przykład takiej działalności, bę-
dąc sponsorem strategicznym drużyny WTP Suski-
-Lasocki, i zapewniam wszystkich, że jest to źródło
olbrzymiej satysfakcji. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Woźniaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Trzy lata
temu, w dniu 26 czerwca 2005 r., na skutek ciężkich
(Przerwa w posiedzeniu o godz. 1 min 34)
obrażeń poniesionych w wypadku samochodowym,
do którego doszło 18 czerwca 2005 r. w okolicach
Grójca, zmarł poseł do Parlamentu Europejskiego
śp. doktor Filip Adwent – wielki Polak, patriota,
człowiek o ogromnych zasługach dla ojczyzny i ro-
daków zarówno w kraju, jak i poza jego granicami.
W wypadku tym zginęli też jego rodzice i najstarsza
córka Marysia.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Śp.
poseł Filip Adwent z wykształcenia był lekarzem
anestezjologiem. W 2004 r. dodatkowo ukończył stu-
dia podyplomowe w Szkole Głównej Gospodarstwa
Wiejskiego w zakresie ochrony środowiska. Biegle
znał język francuski, język angielski, język niemiec-
ki i język rosyjski. Był autorem kilku książek. Od
wprowadzenia w Polsce stanu wojennego przez 15 lat
organizował pomoc humanitarną, która trafiała do
Jarosławia, Rzeszowa i Przemyśla. W 1995 r. mini-
ster zdrowia przyznał mu za to odznaczenie „Za Za-
sługi dla Ochrony Zdrowia”. W 1996 r. Filip Adwent
przeniósł się na stałe z Francji do Polski. Zamieszkał
w Grodzisku Mazowieckim, ale zawsze sentymental-
nie powracał na Podkarpacie, skąd pochodziła jego
rodzina. W czerwcu 2004 r. został wybrany na posła
do Parlamentu Europejskiego, w którym należał do
frakcji Niepodległość i Demokracja.
W dniu 26 czerwca 2005 r. straciliśmy wielkiego
Polaka. Ludzie tacy jak śp. Filip Adwent są niezastą-
pieni, stanowią też godny wzór do naśladowania na-
wet dla tych, którzy mają odmienne poglądy politycz-
ne. O osobie śp. Filipa Adwenta można mówić wiele,
choć słowa nigdy nie oddadzą wielkości tej pięknej
postaci współczesnego życia politycznego. Był to po
prostu człowiek dobrego serca, mądry i niezwykle
szlachetny, oddany swoim ideałom i Polsce, gorący
patriota, obrońca życia poczętego i ojczystej ziemi, w
Parlamencie Europejskim orędownik spraw polskich
i wartości chrześcijańskich.
Śp. poseł Filip Adwent był człowiekiem głębokiej
wiary, z której czerpał miłość do ojczyzny i dobroć
skierowaną do drugiego człowieka.
Dziś, w trzecią rocznicę śmierci wybitnego Pola-
ka, posła do Parlamentu Europejskiego śp. Filipa
Adwenta, oddajmy cześć jego pamięci i jego wybitnym
zasługom. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, w
zasadzie nie do jutra, tylko do dzisiaj, to jest do dnia
27 czerwca, do godz. 9.
O godz. 9 będą głosowania. Dobranoc państwu.