Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 23 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 1 października 2008 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2008
 str.
TREŚĆ
23. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 1 października 2008 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Poseł Paweł Poncyljusz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Komunikaty
Sekretarz Poseł Jan Dziedziczak . . . . . . . . . . . 8
Punkt 1. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o jakości handlowej artyku-
łów rolno-spożywczych oraz niektórych
innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Michał Szczerba . . . . . . . 8
Poseł Artur Dunin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Zbigniew Dolata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Radosław Witkowski . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Andrzej Kania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Paweł Suski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Józef Piotr Klim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Agnieszka Hanajczyk. . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Kazimierz Moskal . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk . . . . . . . . . . . . . 17
Poseł Jan Religa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Zdzisław Czucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Krzysztof Jurgiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Poseł Dariusz Bąk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Artur Ławniczak . . . . . . . . . . . 19
Poseł Michał Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Punkt 2. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o rejestracji i ochronie
nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o pro-
duktach tradycyjnych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw
str.
str.
Poseł Sprawozdawca Mariusz Grad . . . . . . . . 22
Poseł Czesław Czechyra . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . . 24
Poseł Wojciech Pomajda. . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Szymon Stanisław Giżyński . . . . . . . . . 27
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Artur Ławniczak . . . . . . . . . . . 28
Poseł Mariusz Grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Punkt 3. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Obrony Narodowej
o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o służbie wojskowej
żołnierzy zawodowych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Jadwiga Zakrzewska . . 29
Poseł Paweł Suski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Poseł Janusz Zemke. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak . . . . . . . . . . 33
Poseł Izabella Sierakowska . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Marek Krząkała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Cezary Tomczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Radosław Witkowski . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Danuta Olejniczak . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Agnieszka Hanajczyk. . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Michał Wojtkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Artur Dunin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Poseł Zdzisław Czucha . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony
Narodowej Czesław Piątas . . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Jadwiga Zakrzewska . . . . . . . . . . . . . . . 40
Punkt 4. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Skarbu Państwa o rządo-
wym projekcie ustawy o zmianie ustawy
o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości
poza obecnymi granicami Rzeczypospo-
litej Polskiej
 str.
Poseł Sprawozdawca Grzegorz Raniewicz . . . 41
Poseł Michał Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Jan Kochanowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Eugeniusz Kłopotek . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Marzenna Drab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Janusz Cichoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Eugeniusz Kłopotek. . . . . . . . . . . . . . . . 46
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Skarbu
Państwa Krzysztof Hubert Łaszkiewicz. . . . . 48
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Punkt 5. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Spraw Zagranicznych
o rządowym projekcie ustawy o ratyfi-
kacji Układu o Stabilizacji i Stowarzy-
szeniu między Wspólnotami Europejski-
mi i ich państwami członkowskimi,
z jednej strony, a Republiką Czarno-
góry, z drugiej strony, sporządzonego
w Luksemburgu dnia 15 października
2007 r.
Poseł Sprawozdawca Tomasz Lenz. . . . . . . . . 50
Poseł Andrzej Ćwierz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz . . . . . . . . . . . 52
Poseł Stanisław Witaszczyk . . . . . . . . . . . . . . 52
Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks karny, usta-
wy Kodeks karny skarbowy, ustawy
Kodeks postępowania karnego, ustawy
Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy
Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Poseł Wojciech Wilk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Adam Rogacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Józef Zych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Poseł Jan Widacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Krystyna Grabicka. . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Adam Rogacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Joanna Skrzydlewska . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Antoni Błądek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 68
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Poseł Jarosław Pięta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Mariusz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
str.
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Poseł Zbigniew Chmielowiec . . . . . . . . . . . . . . 71
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 72
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Beata Kempa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Punkt 7. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy Ordynacja podatko-
wa oraz niektórych innych ustaw
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Poseł Michał Jaros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . . 87
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Zmiana porządku dziennego
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński . . . . . . . . 88
(Przerwa w posiedzeniu)
Wznowienie posiedzenia
Punkt 9. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie autopoprawki do rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Ko-
deks pracy
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Jarosław Duda. . . . . . . . 88
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . 89
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka . . . . . . . . . . . . 90
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Poseł Stanisław Szwed . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka . . . . . . . . . . . . 93
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 93
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Jarosław Duda. . . . . . . . 93
Punkt 10. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych oraz Komisji Gospodar-
ki o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania
i obrotu materiałami wybuchowymi,
bronią, amunicją oraz wyrobami i tech-
nologią o przeznaczeniu wojskowym
lub policyjnym oraz ustawy o materia-
 str.
łach wybuchowych przeznaczonych do
użytku cywilnego
Poseł Sprawozdawca Janusz Cichoń. . . . . . . . 94
Poseł Janusz Dzięcioł . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Poseł Stanisław Wziątek . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Jan Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Ewa Kierzkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki
Dariusz Bogdan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Punkt 11. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych o stanowisku Senatu
w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ochronie granicy państwowej oraz
niektórych innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Wiesław Woda . . . . . . . 100
Poseł Piotr van der Coghen. . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Wojciech Żukowski. . . . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Punkt 12. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych o stanowisku Senatu
w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ewidencji ludności i dowodach osobi-
stych oraz niektórych innych ustaw
Poseł Sprawozdawca
Aleksander Marek Skorupa . . . . . . . . . . . . . 102
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . 102
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Punkt 13. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
o stanowisku Senatu w sprawie ustawy
o zmianie ustawy o Inspekcji Weteryna-
ryjnej
Poseł Sprawozdawca Krzysztof Jurgiel . . . . 104
Poseł Adam Krupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Jarosław Żaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Izabela Kloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke. . . . . . . . . . 105
Poseł Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke. . . . . . . . . . 106
Poseł Krzysztof Jurgiel . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
(Przerwa w posiedzeniu)
Punkt 14. porządku dziennego: Rządowe
sprawozdanie z realizacji ustawy o wy-
str.
chowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi w okresie
1 stycznia – 31 grudnia 2005 roku wraz
ze stanowiskiem Komisji Zdrowia
Punkt 15. porządku dziennego: Rządowe
sprawozdanie z realizacji ustawy o wy-
chowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi w okresie
1 stycznia – 31 grudnia 2006 roku wraz
ze stanowiskiem Komisji Zdrowia
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Poseł Tadeusz Naguszewski . . . . . . . . . . . . . 114
Poseł Alicja Dąbrowska . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
Poseł Tadeusz Cymański . . . . . . . . . . . . . . . . 119
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . 121
Poseł Stanisław Rakoczy . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Poseł Anna Sobecka. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Ryszard Zawadzki . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Witold Kochan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . 124
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Poseł Iwona Guzowska . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Wiesław Janczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Zbigniew Matuszczak . . . . . . . . . . . . . 125
Poseł Wiesław Woda. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Maria Nowak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Poseł Tomasz Piotr Nowak . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Teresa Wargocka . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Jacek Osuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
Poseł Anna Zalewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . 128
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
Punkt 8. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie komisyjnego projektu ustawy
o zmianie ustawy o podatku od towa-
rów i usług
Poseł Paweł Poncyljusz . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Poseł Mirosław Sekuła . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
Poseł Henryk Kowalczyk. . . . . . . . . . . . . . . . 134
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Maria Nowak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . 136
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Poseł Paweł Poncyljusz . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Punkt 35. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Finansów Publicznych
 str.
o poselskim projekcie ustawy o zmianie
ustawy o Bankowym Funduszu Gwa-
rancyjnym
Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska . . . 138
Poseł Zbigniew Konwiński . . . . . . . . . . . . . . 139
Poseł Stanisław Ożóg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . 140
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Katarzyna Zajdel-Kurowska . . . . . . . . . . . . . 141
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . 141
Oświadczenia
Poseł Waldemar Wrona . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 142
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . 144
str.
Poseł Józef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Poseł Jarosław Rusiecki . . . . . . . . . . . . . . . . 145
Poseł Krzysztof Lipiec . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Poseł Roman Kaczor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Poseł Jadwiga Wiśniewska . . . . . . . . . . . . . . 149
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
Poseł Lech Kołakowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . 151
Poseł Tadeusz Sławecki. . . . . . . . . . . . . . . . . 152
Poseł Jacek Osuch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
Poseł Maria Zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
(Przerwa w posiedzeniu)
 (Początek posiedzenia o godz. 9 min 01)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Krzysztof Putra, Stefan Niesiołowski, Jerzy Szmajdziński
i Jarosław Kalinowski)
Marszałek:
Otwieram posiedzenie.
Proszę o zajmowanie miejsc w ławach poselskich.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Informuję, że na sekretarzy dzisiejszych obrad
powołuję panie i panów posłów: Katarzynę Matusik-
-Lipiec, Monikę Wielichowską, Jana Dziedziczaka
i Dariusza Kaczanowskiego.
W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani
poseł Katarzyna Matusik-Lipiec i pan poseł Jan Dzie-
dziczak.
Protokół i listę mówców prowadzić będą pani po-
seł Katarzyna Matusik-Lipiec i pan poseł Dariusz
Kaczanowski.
Proszę wyznaczonych posłów sekretarzy o zajęcie
miejsc przy stole prezydialnym.
Witam pana posła Dziedziczaka, który przybył
przed rozpoczęciem posiedzenia.
Pan poseł w jakiej sprawie?
(Poseł Paweł Poncyljusz: Porządku obrad.)
To momencik, za chwilę, dobrze?
Proszę państwa, protokół 22. posiedzenia Sejmu
uważam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.
Proszę państwa, Komisja Rolnictwa i Rozwoju
Wsi przedłożyła sprawozdania o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o jakości handlowej artyku-
łów rolno-spożywczych oraz niektórych innych ustaw
oraz
— o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw
i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych
oraz o produktach tradycyjnych oraz o zmianie nie-
których innych ustaw.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 968 i 974.
Na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu marsza-
łek Sejmu podjął decyzję o uzupełnieniu porządku
dziennego o punkty obejmujące rozpatrzenie tych
sprawozdań.
Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania o pro-
jektach ustaw:
— o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności
gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu mate-
riałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyro-
bami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub
policyjnym oraz ustawy o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego,
— o nadaniu nowej nazwy Akademii Pedagogicz-
nej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie,
— o ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowarzy-
szeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich pań-
stwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką
Czarnogóry, z drugiej strony, sporządzonego w Luk-
semburgu dnia 15 października 2007 r.,
— o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych oraz o zmianie niektórych innych
ustaw.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 967, 966, 986
i 1008.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Proponuję, aby w przypadku sprawozdania za-
wartego w druku nr 967 Sejm wyraził zgodę na za-
stosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu, nato-
miast w przypadku sprawozdania z druku nr 1008
na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Rada Ministrów przedłożyła projekt ustawy o zmia-
nie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych in-
nych ustaw.
Projekt ten został paniom i panom posłom dorę-
czony w druku nr 951.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze
czytanie tego projektu.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
Rada Ministrów przedłożyła autopoprawkę do
rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks
pracy.
Autopoprawka ta została paniom i panom posłom
doręczona w druku nr 430-A.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący pierwsze
czytanie tej autopoprawki.
Na poprzednim posiedzeniu Sejm nie przeprowa-
dził pierwszego czytania komisyjnego projektu usta-
wy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług,
zawartego w druku nr 908.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnieniu
porządku dziennego bieżącego posiedzenia Sejmu
o punkt obejmujący pierwsze czytanie tego projektu.
Na poprzednim posiedzeniu Sejm nie przeprowa-
dził głosowania nad wnioskiem o odrzucenie w pierw-
szym czytaniu obywatelskiego projektu ustawy o przy-
wróceniu Święta Trzech Króli, zawartego w druku
nr 826.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego bieżącego posiedzenia Sejmu
o punkt obejmujący to głosowanie.
Grupy posłów przedłożyły projekty uchwał:
— w sprawie odwołania posła Bronisława Komo-
rowskiego z urzędu Marszałka Sejmu Rzeczypospo-
litej Polskiej oraz
— w sprawie odwołania posła Stefana Niesiołow-
skiego z funkcji Wicemarszałka Sejmu Rzeczypospo-
litej Polskiej.
Projekty te zostały paniom i panom posłom dorę-
czone odpowiednio w drukach nr 992 i 993.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych projektów.
Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził zgo-
dę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych
przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu
w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie gra-
nicy państwowej oraz niektórych innych ustaw.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 999.
Na podstawie art. 95f regulaminu Sejmu podją-
łem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego
o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych
przedłożyła sprawozdanie o stanowisku Senatu
w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji lud-
ności i dowodach osobistych oraz niektórych innych
ustaw.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1000.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący rozpa-
trzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził zgo-
dę na zastosowanie art. 54 ust. 5 regulaminu Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Na podstawie art. 194 ust. 1 regulaminu Sejmu
uprawnione podmioty zgłosiły propozycje tematów
informacji bieżących do rozpatrzenia na 23. posiedze-
niu Sejmu.
Lista obejmująca tematy i numery informacji zo-
stała paniom i panom posłom wyłożona na ławy.
Informacja bieżąca nr 3, wybrana przez Prezydium
Sejmu, nie uzyskała jednolitej opinii Konwentu Senio-
rów i w związku z tym, na podstawie art. 194 ust. 4
regulaminu Sejmu, Sejm podejmie decyzję w głosowa-
niu, wykorzystując funkcję urządzenia do głosowania
umożliwiającą dokonanie wyboru z listy.
W związku z tym, że podtrzymano jeszcze jedną
propozycję, wyboru dokonamy zwykłą większością
głosów.
Po rozpoczęciu głosowania w czytniku urządzenia
do liczenia głosów pojawi się lista informacji w na-
stępującej kolejności: numery 2 i 3. (Gwar na sali)
Panie pośle, pan się zgłasza, ale jeśli można, do-
kończymy sprawy porządku i potem pan będzie mógł
zabrać głos.
Przypominam zasady głosowania przy użyciu
urządzenia do liczenia głosów z wykorzystaniem
funkcji umożliwiającej dokonanie wyboru z listy.
Panowie, wszyscy chyba znamy te zasady, pan
poseł nie zna?
(Poseł Stanisław Wziątek: Nie, nie, nie.)
(Poseł Stanisław Żelichowski: Ja go przeszkolę.)
Mamy głosować, panie pośle. Słucham?
(Poseł Stanisław Wziątek: W sprawie formalnej,
panie marszałku.)
To za chwileczkę, skończmy ten punkt, dobrze?
Rozumiem, że wszyscy znają zasady głosowania.
Zanim rozpoczniemy głosowanie, przypominam pa-
niom i panom posłom, że naciśnięcie białego przycisku
jest równoznaczne z ostatecznym podjęciem decyzji.
Zatem proszę, aby przycisk ten użyć jako ostatni.
Proszę państwa, rozpoczynamy głosowanie.
Proszę panie i panów posłów o podejmowanie de-
cyzji. (Gwar na sali)
Jeszcze 5 osób nie oddało głosu, bardzo proszę.
Proszę pamiętać o białym przycisku.
Proszę państwa, zamykam głosowanie.
Dziękuję. (Gwar na sali)
Proszę państwa, w głosowaniu wzięło udział 384
posłów. Informacja nr 3 uzyskała 224 głosy, informa-
cja nr 2 – 141.
W związku z tym informuję Wysoką Izbę, że w ra-
mach punktu: Informacja w sprawach bieżących,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Porządek dzienny
Marszałek
będzie omówione pytanie w sprawie planów i działań
rządu zmierzających do zabezpieczenia narodowej
gospodarki i polskich obywateli przed skutkami na-
rastającego na światowych rynkach finansowych
kryzysu.
Odpowiedź będzie jutro, około godz. 9.15 rano,
z udziałem ministra finansów.
Dziękuję. Proszę państwa, Prezydium Sejmu pro-
ponuje, aby Sejm wysłuchał 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół w dyskusjach:
— w pierwszych czytaniach projektów ustaw: po-
selskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks
karny, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy Ko-
deks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny
wykonawczy oraz ustawy Prawo prasowe; rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępo-
wania cywilnego oraz niektórych innych ustaw,
a także w dyskusjach:
— nad projektem uchwały w sprawie odwołania
posła Bronisława Komorowskiego z urzędu Marszał-
ka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,
— nad projektem uchwały w sprawie odwołania
posła Stefana Niesiołowskiego z funkcji Wicemar-
szałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,
— nad informacją o działalności Sądu Najwyższe-
go w roku 2007,
— nad informacją rządu w sprawie postępów prac
w realizacji zadań związanych z zakończeniem refor-
my emerytalnej
— oraz w łącznej dyskusji nad rządowymi spra-
wozdaniami z realizacji ustawy o wychowaniu
w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okre-
sie 1 stycznia – 31 grudnia 2005 r. oraz w okresie
1 stycznia – 31 grudnia 2006 r.
Prezydium Sejmu proponuje także, aby Sejm wy-
słuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół w dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projek-
cie ustawy o ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowa-
rzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich
państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republi-
ką Czarnogóry oraz w dyskusjach nad sprawozdania-
mi komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:
— o zmianie ustawy o ochronie granicy państwo-
wej oraz niektórych innych ustaw oraz
— o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowo-
dach osobistych oraz niektórych innych ustaw.
Prezydium Sejmu proponuje również, aby Sejm
wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klu-
bów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punktami
porządku dziennego.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycje przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę. (Gwar na sali)
Za chwilę rozpatrzymy…
Panie pośle, za moment, rozumiem, że pan z wnio-
skiem formalnym, tak?
(Poseł Paweł Poncyljusz: Do porządku obrad.)
5
Pan wie, na czym polega wniosek formalny, tak?
(Wesołość na sali)
(Poseł Paweł Poncyljusz: Tak.)
Na pewno, panie pośle?
(Poseł Paweł Poncyljusz: Tak, wiem.)
Proszę bardzo. Widzę, że niesie pan gazetę, co
raczej jest zapowiedzią mało formalnego wniosku, ale
proszę bardzo.
(Poseł Ryszard Kalisz: Chce poczytać na mównicy.)
Poseł Paweł Poncyljusz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie jest nam dzi-
siaj do śmiechu po doniesieniach, co prawda, na razie
prasowych, odnośnie do decyzji, jakiej spodziewamy
się w sprawie polskich stoczni. Wczoraj wieczorem,
jak donosiły media, wyglądało na to, że komisarz
Kroes zdecyduje się na wydanie negatywnej decyzji
odnośnie do polskich stoczni.
W związku z tym, panie marszałku, chciałbym
postawić wniosek o dołączenie do porządku obrad
obecnego posiedzenia punktu: Informacja ministra
skarbu o rozmowach przeprowadzonych w Komisji
Europejskiej, tych, które wczoraj osobiście pan mini-
ster Grad przeprowadził, jak również tych, które były
przeprowadzane przez urzędników Ministerstwa
Skarbu Państwa. W ramach uzasadnienia chciałbym
powiedzieć, panie marszałku, że ta Izba, nasz Sejm,
w lipcu przyjęła wspólną uchwałę dotyczącą polskich
stoczni, popierającą polski rząd. To była uchwała ca-
łego rządu. Niezależnie od tego, że różnimy się w pew-
nych kwestiach tu, w tej Izbie, to jednak w tym przy-
padku mieliśmy wspólne zdanie. Dziś sytuacja jest
znowu krytyczna, w związku z tym wydaje się, że
dwie rzeczy powinny paść z tej mównicy, na tym po-
siedzeniu, ze strony ministra skarbu. Po pierwsze,
to, jak przebiegały rozmowy, mamy dzisiaj tylko frag-
mentaryczne informacje na ten temat. Po drugie,
jakie rząd ma w tej chwili pomysły na ratowanie sy-
tuacji w polskich stoczniach. Przypomnę, że w pol-
skich stoczniach bezpośrednio pracuje ponad 10 tys.
osób, a to są…
Marszałek:
Panie pośle, bardzo proszę…
Poseł Paweł Poncyljusz:
…rodziny, a to są zakłady współpracujące. Wyda-
je się, że jest to dzisiaj najważniejsza sprawa i dobrze
by było, aby pojawił się w Sejmie minister skarbu
i opowiedział nam, jak te rozmowy przebiegały. Mó-
wił tylko o złej woli pani komisarz, jestem w stanie
w to uwierzyć…
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
6 Porządek dzienny
Marszałek:
Panie pośle…
Poseł Paweł Poncyljusz:
…ale myślę, że Wysoka Izba…
Marszałek:
…przywołuję pana do umiaru.
Poseł Paweł Poncyljusz:
…ma pewną powinność, aby wspólnie zająć sta-
nowisko, szczególnie jeśli ci sami urzędnicy, którzy
decydują o losach polskich stoczni, wychodzą ze spo-
tkania i ratują za chwilę prywatne banki, byle…
Marszałek:
Panie pośle, bardzo pana przepraszam…
Poseł Paweł Poncyljusz:
Dziękuję bardzo.
Marszałek:
Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Oczywiście, panie pośle, wniosek nawet w zniko-
mym procencie nie miał charakteru wniosku formal-
nego…
(Poseł Paweł Poncyljusz: Uzupełnienie porządku
obrad.)
…to po pierwsze, po drugie, informuję pana posła
i Wysoką Izbę, że przed chwilą zakończyło się posie-
dzenie Konwentu Seniorów, czyli przedstawicieli
wszystkich klubów, i na tym posiedzeniu żaden z klu-
bów, także pański, panie pośle, nie zgłosił tego ro-
dzaju propozycji. (Gwar na sali) Nie było żadnej pro-
pozycji związanej z omówieniem tej kwestii. Mam
więc gorącą prośbę do wszystkich, aby państwo wy-
chodzili z inicjatywami w odpowiednim czasie, w od-
powiednim momencie i w odpowiedni sposób, w zgo-
dzie z regulaminem i w zgodzie z logiką prac parla-
mentarnych. Można było tę sprawę postawić 15 mi-
nut temu, różnica byłaby taka, że nie byłoby przy
tym kamer.
Proszę bardzo, pan poseł też wniosek formalny?
(Oklaski)
Poseł Stanisław Wziątek:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Regulamin – ważna sprawa, ale jesteśmy
w momencie krytycznym. Polskie stocznie są zagro-
żone w swoim istnieniu. Dziesiątki tysięcy miejsc
pracy jest zagrożonych. Nie możemy mówić w związ-
ku z tym, że ważny jest tylko regulamin. Ja, panie
marszałku, wbrew pozorom chcę złożyć wniosek for-
malny; wniosek formalny o to, aby pan marszałek
ogłosił 10 minut przerwy i w ciągu tej przerwy zwo-
łał nadzwyczajne posiedzenie Konwentu Seniorów,
spotkał się także z liderami wszystkich partii poli-
tycznych i zechciał ponadpartyjnie doprowadzić do
sytuacji, w której określony zostanie sposób dalszego
postępowania. Nie chodzi nam wyłącznie o to, jaki
był postęp rozmów, o czym mówiono. Interesuje nas
jedynie, co robić dalej. Teraz jesteśmy w fazie osta-
tecznej (Oklaski), w fazie krytycznej. Jeżeli nie do-
prowadzimy do sytuacji, w której cały Sejm, cały
rząd, wszystkie związki zawodowe będą mówiły jed-
nym głosem, nie uda się uratować polskich stoczni.
W związku z tym, panie marszałku, proszę pana
marszałka o to, aby wniosek Konwentu Seniorów
sprowadzał się do tego, by w tej sytuacji wziął na
siebie odpowiedzialność bezpośrednio premier rządu,
pan Donald Tusk, minister spraw zagranicznych
i pan minister Grad, który powinien przeprowadzić
wszelkie rozmowy konsultacyjne z każdym komisa-
rzem Unii Europejskiej, przedstawić zagrożenia, jakie
dla nas taka decyzja może stworzyć, pokazać także, że
możemy doprowadzić do tego, iż mówimy jednym gło-
sem w ważnych dla kraju sprawach. Panie marszałku,
proszę przyjąć to jako wniosek formalny i potraktować
jako polską rację stanu. Dziękuję. (Oklaski)
(Głos z sali: Brawo.)
Marszałek:
Dziękuję.
Wniosek ma charakter wniosku formalnego, acz-
kolwiek chciałbym przypomnieć panu posłowi, że
przed chwilą odbyło się posiedzenie Konwentu Senio-
rów i pański klub nie zgłosił takiej propozycji. Rozu-
miem zatem, że są jakieś inne…
Ogłaszam głosowanie, proszę państwa, co do
przerwy, bo wniosek formalny może dotyczyć i doty-
czył ogłoszenia przerwy.
Proszę państwa, przystępujemy do głosowania.
Kto z państwa jest za przyjęciem wniosku o ogło-
szenie przerwy, zechce podnieść rękę i nacisnąć
przycisk.
Kto jest przeciw?
Kto się wstrzymał od głosu?
W głosowaniu wzięło udział 385 posłów. Za odda-
no 189 głosów, przeciw 193 głosy, 3 osoby wstrzyma-
ły się od głosu.
Wniosek nie uzyskał większości. Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, za chwilę rozpatrzymy sprawoz-
danie komisji o projekcie ustawy o zmianie ustawy
o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
oraz niektórych innych ustaw.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Porządek dzienny
Marszałek
Następnie przeprowadzimy drugie czytania pro-
jektów ustaw:
— o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw
i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych
oraz o produktach tradycyjnych oraz o zmianie nie-
których innych ustaw,
— o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych oraz o zmianie niektórych innych
ustaw,
— o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekom-
pensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza
obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
— o ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowarzy-
szeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich pań-
stwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką
Czarnogóry, z drugiej strony, sporządzonego w Luk-
semburgu dnia 15 października 2007 r.
W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze
czytania projektów ustaw:
— o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Ko-
deks karny skarbowy, ustawy Kodeks postępowania
karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz
ustawy Prawo prasowe,
— o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa oraz
niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
oraz
— pierwsze czytanie autopoprawki do rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy.
Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie spra-
wozdanie komisji o projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o wykonywaniu działalności gospodarczej w za-
kresie wytwarzania i obrotu materiałami wybucho-
wymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią
o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz
ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych
do użytku cywilnego.
W dalszej kolejności rozpatrzymy sprawozdania
komisji o stanowiskach Senatu w sprawie ustaw:
— o zmianie ustawy o ochronie granicy państwo-
wej oraz niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowo-
dach osobistych oraz niektórych innych ustaw.
Planowane jest także rozpatrzenie sprawozdania
komisji o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmia-
nie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej.
Ostatnimi rozpatrywanymi dzisiaj punktami po-
rządku dziennego będą rządowe sprawozdania z re-
alizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciw-
działaniu alkoholizmowi w 2005 i 2006 roku.
Jutro rano rozpoczniemy obrady o godz. 9.15, co
chciałbym podkreślić. Na godz. 9 – przypominam –
zapraszam na wspólne przeżycie wystawy związanej
z działalnością Jana Pawła II.
Po informacji bieżącej rozstrzygniemy uzupełnie-
nie porządku dziennego o punkt sporny oraz przepro-
wadzimy głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie w
pierwszym czytaniu obywatelskiego projektu ustawy o
przywróceniu Święta Trzech Króli.
7
Po głosowaniach rozpatrzymy pytania w sprawach
bieżących.
Następnie rozpatrzymy kolejno:
— informację rządu w sprawie postępów prac
w realizacji zadań związanych z zakończeniem refor-
my emerytalnej wraz ze stanowiskiem komisji oraz
— informację o działalności Sądu Najwyższego
w roku 2007 wraz ze stanowiskiem komisji.
Kolejnymi punktami porządku dziennego rozpa-
trywanymi w czwartek będą sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o finansowaniu Katolickiego
Uniwersytetu Lubelskiego z budżetu państwa oraz
— o nadaniu nowej nazwy Akademii Pedagogicz-
nej im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
Następnie przeprowadzimy pierwsze czytania
projektów ustaw:
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania kar-
nego oraz
— o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywil-
nego oraz niektórych innych ustaw.
Ostatnimi planowanymi jutro punktami będą
sprawozdania komisji o stanowiskach Senatu w spra-
wie ustaw:
— o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz
niektórych innych ustaw,
— o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowi-
ska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko,
— o zmianie ustawy o kulturze fizycznej.
W piątek rano rozpatrzymy kolejno projekty
uchwał dotyczące odwołania członków Prezydium
Sejmu.
Bezpośrednio po zakończeniu dyskusji nad tymi
punktami, nie wcześniej niż o godz. 12, przeprowa-
dzimy głosowania nad tymi projektami uchwał.
Po zakończeniu głosowań ogłoszona zostanie pół-
godzinna przerwa.
Po przerwie rozpoczniemy blok głosowań.
W bloku głosowań przeprowadzimy trzecie czyta-
nie projektu ustawy o zmianie ustawy o rzeczniku
praw dziecka.
Planowane jest także przeprowadzenie trzeciego
czytania projektu ustawy o zmianie ustawy o Karcie
Polaka oraz dokonanie zmian w składach osobowych
komisji sejmowych.
Po głosowaniach rozpatrzymy sprawozdania ko-
misji o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych oraz niektórych innych ustaw oraz
— o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz
niektórych innych ustaw.
Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawy:
— o zmianie ustawy Prawo o aktach stanu cywil-
nego oraz ustawy o opłacie skarbowej,
— o zmianie ustawy Prawo bankowe,
— o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
— o zmianie ustawy o pomocy publicznej i restruk-
turyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
— o zmianie ustawy o izbach morskich,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
8 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Marszałek
— o zmianie ustawy o zasadach przekazywania
zakładowych budynków mieszkalnych przez przed-
siębiorstwa państwowe.
Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komu-
nikatów.
Sekretarz Poseł Jan Dziedziczak:
Uprzejmie informuję, że odbędą się dzisiaj nastę-
pujące posiedzenia Komisji:
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – o godz. 9.30;
— Etyki Poselskiej – o godz. 9.30;
— Infrastruktury – o godz. 10;
— Finansów Publicznych – o godz. 10;
— Śledczej do zbadania sprawy zarzutu nielegal-
nego wywierania wpływu (...) – o godz. 10;
— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie
z Komisją Samorządu Terytorialnego i Polityki Re-
gionalnej – o godz. 11;
— do Spraw Unii Europejskiej – o godz. 11;
— Kultury Fizycznej i Sportu – o godz. 12;
— Łączności z Polakami za Granicą – o godz. 13;
— Polityki Społecznej i Rodziny – o godz. 13;
— Infrastruktury – o godz. 13.30;
— Regulaminowej i Spraw Poselskich – o godz.
13.30;
— Zdrowia – o godz. 14;
— Samorządu Terytorialnego i Polityki Regional-
nej – o godz. 15;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – o godz. 15;
— do Spraw Kontroli Państwowej – o godz. 15;
— Skarbu Państwa – o godz. 15;
— Polityki Społecznej i Rodziny – o godz. 16;
— Ustawodawczej – o godz. 16;
— Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfika-
cjach – o godz. 18;
— Infrastruktury – o godz. 18.
I jeszcze komunikat: Marszałek Sejmu zaprasza na
otwarcie wystawy pt.: „Jan Paweł II na drogach świa-
ta” w dniu 2 października o godz. 9 – w holu głównym
gmachu Sejmu, na parterze. Dziękuję uprzejmie.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych
innych ustaw (druki nr 891 i 968).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Michała Szczerbę.
Poseł Sprawozdawca
Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Premierze! Panie Ministrze! W imieniu Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi mam zaszczyt przedstawić
Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o rządowym
projekcie o zmianie ustawy o jakości handlowej arty-
kułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych
ustaw, zawarte w drukach sejmowych nr 891 oraz
968.
Projekt ustawy przewiduje zmiany w następujących
aktach prawnych: ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r.
o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych,
ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlo-
wej, ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach
pochodzenia zwierzęcego i ustawa z dnia 25 sierpnia
2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Główne cele proponowanych rozwiązań to ulep-
szenie systemu kontroli jakości handlowej artykułów
rolno-spożywczych, zwiększenie poziomu ochrony
konsumentów, dostosowanie przepisów krajowych do
ostatnich zmian regulacji wspólnotowych oraz za-
pewnienie spójności przepisów krajowych.
Zanim przejdę do szczegółowej analiza projektu
ustawy, chciałbym przedstawić Wysokiej Izbie pe-
wien obraz, fragment polskiej rzeczywistości, który
doprowadził do tego, że rząd pana premiera Donalda
Tuska zdecydował się w interesie polskich konsu-
mentów przedstawić omawiany dziś projekt ustawy.
Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
-Spożywczych funkcjonuje od 1 stycznia 2003 r.
i wykonuje wiele zadań związanych z nadzorem i kon-
trolą nad jakością handlową artykułów rolno-spo-
żywczych w Polsce. Codzienna, nieraz żmudna, ale
jakże ważna praca Inspekcji Jakości Handlowej Ar-
tykułów Rolno-Spożywczych wymaga dodatkowych
narzędzi prawnych, aby jeszcze lepiej, a przede wszyst-
kim skuteczniej, móc wykonywać powierzone zadania.
W obrocie żywnością w Polsce można spotkać wie-
le produktów, których oznakowanie składu i dekla-
racja producenta nie pokrywają się z faktycznym
składem produktu. Czasami jest to związane z nie-
znajomością przepisów, działaniem marketingowym,
które poprzez eksponowanie pewnych informacji
może wprowadzać konsumenta w błąd, sugerując mu
w ten sposób wybitny charakter produktu. Coraz
częściej zdarzają się jednak producenci, którzy celowo
podają w oznakowaniu sprzedawanego produktu
inny skład niż faktyczny, podnosząc przy tym cenę
i uzyskując w ten sposób często znaczne zyski niena-
leżne. Takie celowe działanie jest jednoznacznym
fałszowaniem. Bardzo szczegółowo określa to defini-
cja zaproponowana w projekcie ustawy.
Najbardziej widocznym procederem fałszowania,
prowadzonym przez niektórych nieuczciwych produ-
centów od kilku lat, jest fałszowanie w odniesieniu
do produktów mlecznych, w szczególności masła
i sera żółtego. Oprócz tego na rynku inne najczęściej
stwierdzane zafałszowania dotyczą soków, miodu,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Sprawozdawca Michał Szczerba
produktów mięsnych, kawy, oliwy z oliwek, ryb mro-
żonych czy koncentratu pomidorowego.
Nazwy takie, jak serwatka, śmietanka, masło, ser,
maślanka, jogurt czy kefir, zarezerwowane są wyłącz-
nie dla produktów pochodzenia mlecznego. W związ-
ku z tym dla wyrobów występujących na rynku, sta-
nowiących tańsze produkty ekwiwalentne w stosun-
ku do wyrobów mlecznych, a produkowanych na bazie
składników mlecznych oraz tłuszczów niemlecznych,
stosowane nazewnictwo nie może sugerować, że są
to produkty mleczne. W tym obszarze do najczęstszych
zafałszowań należy oznakowanie produktu nazwą:
masło, podczas gdy faktycznie produkt ten zawiera
oprócz masła domieszkę innych tłuszczów – roślin-
nych czy nawet smalcu. Tłuszcze niemleczne są tań-
sze, więc często różnica w zysku nienależnym na jed-
nej kostce produktu zafałszowanego w stosunku do
masła może sięgać nawet 2–3 zł.
Inni nieuczciwi producenci stosują natomiast me-
todę podawania niższej ceny za swoje pseudomasło
w stosunku do prawdziwego masła, co powoduje au-
tomatycznie szybszy obrót produktem zafałszowa-
nym i ograniczenie zbytu masła produkowanego
przez uczciwych producentów.
Nagminnym procederem stało się podawanie
w sklepach nazw serów żółtych dla produktów, w któ-
rych obok tłuszczu mlecznego zastosowano tłuszcze
roślinne. Takie produkty różnią się znacznie smako-
wo, jak i cenowo od serów żółtych i powinny nosić
nazwę seropodobnych.
Coraz częściej pojawiają się zafałszowania mleka
w proszku, do którego był dodawany tłuszcz roślinny.
Jeśli chodzi o inne przykłady zafałszowania żyw-
ności ujawnione w toku kontroli inspekcji, to posta-
ram się przytoczyć państwu kilka przykładów.
Wśród artykułów mlecznych: zawyżanie zawarto-
ści wody i zaniżanie wartości tłuszczów w śmieta-
nach i serach twarogowych, co powoduje istotne
zmiany w zawartości poszczególnych składników od-
żywczych.
Przetwory z mięsa czerwonego: stosowanie nazwy
wprowadzającej konsumenta w błąd – parówki cielę-
ce, pomimo że podczas badań laboratoryjnych w pa-
rówkach mięsa cielęcego nie stwierdzono. Mięso cie-
lęce było zastępowane innym mięsem – tańszym.
Przetwory rybne: wprowadzenie konsumenta
w błąd poprzez oferowanie innego gatunku ryby w pro-
dukcie, niż to zostało zadeklarowane na opakowaniu.
Np. w konserwach rybnych zamiast mięsa z łososia
stosowano mięso z makreli, które jest tańszym skład-
nikiem.
Wyroby winiarskie: umieszczanie znaku graficz-
nego winogron na winie owocowym, sugerującego, że
jest to wino gronowe, czy też brak informacji o skład-
nikach alergennych – siarczanach.
Miód: oznakowanie miodu sztucznego sugerujące
konsumentowi, że produkt jest miodem pszczelim,
9
np. poprzez umieszczanie na opakowaniu w formie
graficznej plastra miodu lub pszczoły.
Soki i nektary: nie podano informacji, że np. wy-
produkowano je z soku zagęszczonego.
Jaja: brak informacji o klasie wagowej lub podanie
klasy wagowej niezgodnej z rzeczywistością.
Inne zafałszowania dotyczą bezprawnego oznako-
wania w sposób sugerujący, że artykuł jest produk-
tem rolnictwa ekologicznego. Określenia „ekologicz-
ne” i „ekologiczny” w opisie produktu oraz ich zwy-
czajowe pochodne takie jak „eko-” i „bio-” są zarezer-
wowane dla certyfikowanych produktów rolnictwa
ekologicznego. Zafałszowania i nieprzestrzeganie do-
tyczą także produktów posiadających chronione na-
zwy pochodzenia lub chronione oznaczenia geogra-
ficzne, np. feta czy oscypek.
W zależności od charakteru stwierdzonych nie-
prawidłowości organy Inspekcji Handlowej oraz In-
spekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożyw-
czych w toku postępowania kontrolnego i pokontrol-
nego mogą m.in. żądać usunięcia stwierdzonych
nieprawidłowości, wydawać decyzje do natychmia-
stowego wykonania ograniczające wprowadzenie do
obrotu produktów, nakładać grzywnę w drodze man-
datów karnych w wysokości do 500 zł oraz kierować
sprawy do właściwych sądów rejonowych i organów
ścigania.
Dotychczasowe wyniki kontroli wykazują, że
obecny system kar nakładanych na przedsiębiorców
wprowadzających do obrotu żywność o niewłaściwej
jakości handlowej, w tym zafałszowaną jakościowo,
jest nieskuteczny. Umarzanie przez prokuraturę
spraw z uwagi na brak znamion czynu zabronionego
stwarza sytuację, w której nieuczciwy przedsiębiorca
czuje się bezkarny i zwolniony z przestrzegania obo-
wiązujących przepisów.
W bieżącym roku Inspekcja Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych skierowała do proku-
ratorów rejonowych 46 zawiadomień o popełnieniu
przestępstwa dotyczących zafałszowań przetworów
mlecznych i mięsnych. Spośród 44 wszczętych postę-
powań umorzone zostały już 42.
Wydaje się również zasadne podawanie do wiado-
mości publicznej notorycznie fałszujących przedsię-
biorców, gdyż z kolei taka informacja przekazana
konsumentom daje im sygnał do omijania produktów
takich firm i stanowi dodatkową karę dla przedsię-
biorcy.
Szanowni Państwo! Najwyższy czas, aby także
w Polsce stworzyć jeszcze skuteczniejsze warunki
ochrony konsumentów. Przejdźmy zatem do samego
projektu ustawy.
Projekt ustawy w największym stopniu zmienia
ustawę o jakości handlowej artykułów rolno-spożyw-
czych. Zgodnie z projektem w miejsce definicji arty-
kułu rolno-spożywczego w opakowaniu jednostko-
wym ma być wprowadzona definicja opakowanego
środka spożywczego, odpowiadająca definicji zawar-
tej w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
Dzięki takiemu rozwiązaniu zostanie zapewniona
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
10 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Sprawozdawca Michał Szczerba
spójność pojęć stosowanych w tych aktach prawnych.
Kładziony będzie także silniejszy nacisk na koniecz-
ność respektowania potrzeb konsumenta przy stoso-
waniu opakowań żywności.
Projekt przewiduje dość szczegółowe zdefiniowa-
nie i wprowadzenie pojęcia artykułu rolno-spożyw-
czego zafałszowanego. Obecnie w ustawie brak jest
takiej definicji. Z uwagi na występujące na rynku
oszustwa w dziedzinie produktów żywnościowych
wprowadzenie powyższego określenia wydaje się ko-
nieczne. Ułatwi to bowiem walkę z nieuczciwymi
producentami lub handlowcami, którzy świadomie
wprowadzają konsumenta w błąd, oferując de facto
produkt inny, niż sugerują to np. nazwa, wygląd,
oznakowanie dotyczące składu, pochodzenia, daty
przydatności do spożycia itd.
Na uwagę zasługują także nowe rozwiązanie za-
kładające zmiany brzmienia art. 6 i 7. Zgodnie
z tymi regulacjami do znakowania artykułów rolno-
-spożywczych stosowane będą odpowiednie wyma-
gania zawarte w ustawie o bezpieczeństwie żywno-
ści i żywienia. Osiągnięta dzięki temu zostanie
spójność przepisów obu ustaw. W projekcie za ko-
rzystne należy także uznać wskazanie, że również
przepisy dotyczące reklamy oraz prezentacji arty-
kułów rolno-spożywczych powinny być spójne z od-
powiednimi regulacjami ustawy o bezpieczeństwie
żywności.
W projekcie przewidziano także wprowadzenie
zmian służących poprawie przeprowadzania kontro-
li artykułów rolno-spożywczych. W tym celu zapro-
ponowano uzupełnienie, zgodnie z którym w przy-
padku stwierdzenia nieprawidłowości w toku kontro-
li wojewódzki inspektor przekazuje kontrolowanemu
podmiotowi zalecenia pokontrolne. Obecnie brak jest
takiego wymogu. Zaproponowano także: ujednolice-
nie postępowań w związku z przygotowaniem decyzji
dotyczących kontroli jakości handlowej zarówno ogól-
nie pojmowanych artykułów rolno-spożywczych, w pro-
dukcji i w obrocie, jak i produktów regionalnych
i tradycyjnych; możliwość wydawania przed zakoń-
czeniem kontroli niektórych decyzji dotyczących dal-
szego postępowania z artykułem, co do którego stwier-
dzono określone nieprawidłowości; umożliwienie
podania do publicznej wiadomości informacji zawar-
tych w przewidzianych w art. 29 ustawy decyzjach
podjętych w wyniku kontroli.
W projekcie przewidziano także wprowadzenie
korekt przepisów odnoszących się do rzeczoznawców,
czyli osób prowadzących badania artykułów rolno-
-spożywczych, ustalających klasy jakości handlowej.
Zmiany te polegają na doprecyzowaniu zasad wpisy-
wania rzeczoznawców do rejestru i skreślania z listy
rzeczoznawców.
Na uwagę zasługują również następujące propo-
zycje zmian dostosowujących tekst ustawy do regu-
lacji wspólnotowych. Chodzi o zmianę brzmienia
art. 10 ust. 1 w jednoznaczny sposób wskazującą, że
artykuły rolno-spożywcze przywożone z państw
członkowskich Unii Europejskiej lub EFTA są wyłą-
czone z poddawania kontroli jakości handlowej. Rów-
nolegle zamieszczono jasne wskazanie na koniecz-
ność przeprowadzania przez inspekcję jakości han-
dlowej kontroli takich produktów przywożonych z kra-
jów trzecich. Uchyla się także art. 11 stanowiący, że
artykuły rolno-spożywcze przeznaczone do wywozu
za granicę mogą nie spełniać wymagań w zakresie
jakości handlowej określonych w ustawie.
Kolejny etap zmian to zmiany w przepisach kar-
nych. Chodzi o uporządkowanie i uaktualnienie prze-
pisów dotyczących sankcji za nieprawidłowy obrót
jajami, czyli wprowadzenie kary grzywny za m.in.:
brak prowadzenia klasyfikacji, pakowania i znako-
wania jaj zgodnie z przepisami wspólnotowymi, wpro-
wadzenie do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej jaj nieoznakowanych zgodnie z przepisami
Unii Europejskiej, brak znakowania jaj kodem produ-
centa zgodnie z wymogami Unii Europejskiej. W przy-
padku producenta, osoby prowadzącej punktu odbioru
lub osoby prowadzącej zakład pakowania wprowadzo-
no karę grzywny za brak prowadzenia wymaganej
przez przepisy wspólnotowe ewidencji jaj. W powyż-
szym zakresie proponowany przepis zawiera odwoła-
nia do najnowszych przepisów wspólnotowych.
Inne zmiany w przepisach karnych dotyczą: wpro-
wadzenia kar pieniężnych zamiast obecnie stosowa-
nych kar grzywny w przypadku utrudniania inspek-
cji jakości handlowej lub, co dodano w projekcie, In-
spekcji Handlowej przeprowadzenia kontroli oraz
wprowadzania do obrotu artykułów nieodpowiadają-
cych przepisowej jakości handlowej lub deklarowanej
przez producenta.
Poza tym projekt wprowadza nowe rozwiązania,
zgodnie z którymi kary pieniężne byłyby przewidzia-
ne w przypadku: uniemożliwienia organom inspekcji
przeprowadzania kontroli, wprowadzania do obrotu
artykułów rolno-spożywczych zafałszowanych, nie-
usunięcia nieprawidłowości w terminie określonym
w zaleceniach pokontrolnych, ponownego wprowa-
dzenia do obrotu produktu tego samego rodzaju z tą
samą wadą. Powyższe zaostrzenie restrykcji zasłu-
guje na pozytywną ocenę. Kary pieniężne wydają się
bardziej dolegliwe od kar grzywny, ponieważ są okre-
ślone w projekcie ustawy w konkretnej, dość znacznej
wysokości.
Następne zmiany dotyczą art. 18 ustawy o In-
spekcji Handlowej. Zgodnie z ustawą o jakości han-
dlowej nadzór nad jakością takich artykułów w ob-
rocie detalicznym sprawuje Inspekcja Handlowa.
Omawiany projekt przewiduje zatem stosowne zmia-
ny w ustawie o Inspekcji Handlowej wynikające ze
zmian w ustawie o jakości handlowej i polegające
m.in. na umożliwieniu inspektorowi inspekcji wyda-
wania nakazów wycofania z obrotu lub wstrzymania
wprowadzenia do obrotu całej partii zafałszowanego
artykułu rolno-spożywczego.
Kolejne zmiany zawarte są w art. 22 ustawy o pro-
duktach pochodzenia zwierzęcego. Zmiany te polega-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Sprawozdawca Michał Szczerba
ją na zobowiązaniu głównego lekarza weterynarii do
przekazywania Komisji Europejskiej danych o miej-
scach produkcji jaj. Jest to uwzględnienie wymogu
wspólnotowego. Następnie zaproponowano zmianę
w art. 48 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywie-
nia. Jest to korekta porządkowa przewidująca rezy-
gnację z obowiązku oznakowania w języku polskim
środków spożywczych przeznaczonych do wywozu
poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wysoka Izbo, komisja w toku prac nad projektem
zaproponowała kilka zmian merytorycznych i redak-
cyjnych, m.in. na wniosek środowiska producentów
żywności komisja zaproponowała nowe brzmienie
art. 40a ust. 6 ustawy o jakości handlowej polegające
na wydłużeniu terminu zapłaty kary pieniężnej
z 14 do 30 dni, licząc od dnia, w którym decyzja o wy-
mierzeniu kary stała się ostateczna.
Omawiany projekt zawiera wiele korzystnych roz-
wiązań kładących większy nacisk na ochronę konsu-
menta artykułów rolno-spożywczych. Zamieszczone
w projekcie propozycje przepisów silniej dyscyplinują
producentów i dostawców żywności do przestrzega-
nia przepisów ustawy o jakości handlowej, niż wyni-
ka to z aktualnie stosowanych regulacji. Projekt
uwzględnia także uaktualnione regulacje wspólno-
towe dotyczące bezpieczeństwa dystrybucji artyku-
łów rolno-spożywczych.
Pragnę podziękować panu ministrowi wraz z ze-
społem, głównemu inspektorowi jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych, partnerom społecz-
nym i wszystkim posłom Komisji Rolnictwa i Rozwo-
ju Wsi za wzorową współpracę w procedowaniu nad
projektem ustawy.
Proszę Wysoką Izbę o przyjęcie przedstawionego
projektu ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Artura
Dunina w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Artur Dunin:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platformy Oby-
watelskiej chciałbym państwu zarekomendować
przedłożony projekt ustawy o zmianie ustawy o jako-
ści handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz
niektórych innych ustaw, który zawiera szereg regu-
lacji porządkujących dotychczasowe przepisy w od-
niesieniu do zasad prowadzenia kontroli w państwach
11
członkowskich Unii Europejskiej i Europejskiego Po-
rozumienia o Wolnym Handlu oraz uzgadnia zmiany
dokonane w prawie krajowym i unijnym.
Panie i panowie posłowie, zasadnicze zmiany za-
warte w przedłożonym projekcie ustawy dotyczą
przede wszystkim wprowadzenia pojęcia zafałszowa-
nego artykułu rolno-spożywczego. Chodzi tu o przed-
siębiorców wprowadzających na rynek produkty o od-
miennej od deklarowanej jakości handlowej lub myl-
nym oznakowaniu, w tym zwłaszcza produkty zafał-
szowane, szczególnie naruszające interesy konsu-
mentów. W przypadku tych produktów ich rzeczywi-
sty skład nie odpowiada podanej w oznakowaniu nazwie,
a często również i informacji o składnikach. Produk-
ty takie w zamierzony przez producenta sposób czę-
sto sugerują lepsze walory smakowe lub inne pocho-
dzenie. Proponowane zmiany precyzyjnie określą wy-
magania w zakresie znakowania i zawartości składni-
ków żywności oraz wprowadzą wyższe niż do tej pory
kary dla nieuczciwych producentów, tym samym za-
pewniając konsumentom pewność co do jakości kupo-
wanych przez nich produktów.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projektowane
zmiany w stosunku do ustawy z dnia 21 grudnia
2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożyw-
czych oraz niektórych innych ustaw uwzględniają
postulaty zgłoszone przez samych producentów żyw-
ności. Dotyczą one wprowadzenia przepisów zwięk-
szających ciężar sankcji za nieprzestrzeganie wyma-
gań jakości handlowej, ze szczególnym uwzględnie-
niem celowego działania skierowanego na osiągnięcie
nienależnych zysków. Uwzględniony został także
wniosek o wydłużenie terminu zapłaty kary pienięż-
nej przez podmioty, które dopuściły się nieuczciwych
praktyk handlowych, z 14 do 30 dni od dnia, w którym
decyzja o wymierzeniu kary stała się ostateczna.
Szanowni państwo, ważną zmianę wśród projek-
towanych poprawek stanowi art. 10. Dotyczy objęcia
kontrolą jakości handlowej artykułów rolno-spożyw-
czych przywożonych z krajów spoza państw człon-
kowskich Wspólnoty Europejskiej. Natomiast pro-
dukty pochodzące z państw Unii Europejskiej oraz
Europejskiego Porozumienia o Wspólnym Handlu
zostały wyłączone spod kontroli.
Art. 35 ust. 2 i 3 omawianej ustawy określa także
przepisy dotyczące uznawalności zawodu rzeczo-
znawcy w stosunku do osób posiadających odpowied-
nie kwalifikacje. Ponadto wprowadza się przepisy
mające na celu wdrożenie wymagań Unii Europej-
skiej, rozszerzając katalog spraw objętych nadzorem
Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spo-
żywczych o mięso pochodzące z bydła w wieku do
12 miesięcy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kolejne zasadni-
cze zmiany przedłożonego projektu ustawy dotyczą
funkcjonowania Inspekcji Jakości Handlowej Arty-
kułów Rolno-Spożywczych i Inspekcji Handlowej,
sprawności działania i zwiększenia spodziewanych
efektów kontroli poprzez zdyscyplinowanie części
przedsiębiorców, jeśli chodzi o przestrzeganie wymo-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
12 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Artur Dunin
gów prawa w zakresie jakości handlowej. Dotychczas
organem odpowiedzialnym za wydanie decyzji w wy-
niku kontroli był wojewódzki inspektor, na którego
terenie działania przedsiębiorca posiadał swoją sie-
dzibę lub zamieszkiwał. W wyniku projektowanych
zmian do ustawy prowadzone postępowanie będzie
odbywać się w miejscu przeprowadzenia kontroli ar-
tykułów rolno-spożywczych, dzięki czemu wojewódz-
cy inspektorzy będą mogli skrócić czas potrzebny do
wydania odpowiedniej decyzji.
W projekcie ustawy wprowadzono również nowy,
istotny z punktu widzenia prowadzenia kontroli
przepis, zgodnie z którym wojewódzki inspektor ja-
kości, w przypadku stwierdzenia w trakcie kontroli
nieprawidłowości, przekazuje kontrolowanemu zale-
cenia pokontrolne z terminem ich usunięcia. Dla
przedsiębiorców, którzy nie usuną nieprawidłowości,
przewidziane zostały dodatkowe kary pieniężne na-
liczone w sposób narastający. Dodatkową karą dla
nieuczciwych przedsiębiorców będzie możliwość upu-
blicznienia decyzji wojewódzkich inspektorów, doty-
czących nieuczciwych praktyk handlowych. Ponadto,
według nowych przepisów, Inspekcja Handlowa bę-
dzie mogła wydać przedsiębiorcy nakaz niewprowa-
dzania do obrotu lub wycofania z obrotu w jego pla-
cówkach całej partii zafałszowanego produktu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Aby projekt zmia-
ny ustawy był pełny, w imieniu Klubu Parlamentar-
nego Platforma Obywatelska chciałbym zgłosić do-
datkową poprawkę do art. 12 ust. 2 pkt 1, która ma
na celu zmniejszenie nadmiernej biurokracji dla pod-
miotów wyrabiających wino gronowe i moszcz grono-
wy z krajowych upraw winorośli. (Dzwonek)
Panie marszałku, mogę dokończyć? Dziękuję
bardzo.
Natomiast poprawki do art. 17c ust. 1–4 i art. 40
ust. 4a wynikają ze zmian przepisów wspólnotowych
w zakresie kontroli ex post. W tych artykułach nie
wprowadza się zmian merytorycznych, a jedynie
zmiany o charakterze formalnoprawnym, które mają
na celu dostosowanie do aktualnych przepisów Unii
Europejskiej i związanego z tym nazewnictwa.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ujednolicenie
przepisów krajowych ze standardami obowiązujący-
mi w Unii Europejskiej przyczyni się do zwiększenia
konkurencyjności krajowego przemysłu spożywczego
na rynku rodzimym i europejskim. Wszystkie zapro-
ponowane działania zmierzają do uszczelnienia ryn-
ku przed produktami o niewłaściwej jakości.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Klub Platforma Obywatelska w pełni popiera zapro-
ponowane rozwiązania zmierzające do zmiany usta-
wy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
oraz niektórych innych ustaw. Dlatego też będziemy
głosować za przyjęciem tych poprawek. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Dolatę w imieniu klubu Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie no-
welizacji ustawy o jakości handlowej artykułów rol-
no-spożywczych oraz niektórych innych ustaw, za-
wartej w druku sejmowym nr 891.
Temat jest niezwykle aktualny po doniesieniach
mediów o skażonych melaminą mleku i przetworach
mlecznych importowanych z Chin. Niestety, problem
ten dotyczy również żywności produkowanej w kra-
jach Unii Europejskiej, a także, niestety, w Polsce.
Co 12 piekarnia dodaje do chleba niedozwolony barw-
nik, który może powodować zmiany w obrazie krwi
prowadzące do białaczki, a połowa pieczywa produ-
kowanego w Polsce jest źle oznakowana. Takie są
wyniki kontroli przeprowadzonej przez Inspekcję Ja-
kości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
Jakość pieczywa z roku na rok się pogarsza, bo więk-
szość piekarzy dodaje do swoich wyrobów polepsza-
cze, czyli substancje, które, mówiąc obrazowo, polep-
szają wygląd, ale pogarszają jakość pieczywa. Podob-
nie jest z przetworami mięsnymi. Dzisiaj z kilograma
mięsa wytwarza się ok. 2 kg szynki, o jakości paró-
wek lepiej nie mówić, ale nie polecałbym podawania
ich dzieciom. Podobnie jest, niestety, również z arty-
kułami nabiałowymi czy napojami.
Wysoki Sejmie! Przechodząc do omówienia pro-
jektu nowelizacji, skoncentruję się na najważniej-
szych punktach. Pierwsza ważna zmiana polega na
wprowadzeniu definicji artykułu rolno-spożywczego
zafałszowanego, czyli produktu, którego skład jest
niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości poszcze-
gólnych artykułów rolno-spożywczych. Przepis ten
uniemożliwia stosowanie powszechnych dzisiaj prak-
tyk wprowadzających w błąd konsumentów, dotyczą-
cych np. używania nazwy „masło” w przypadku pro-
duktów, w których składzie użyto innych tłuszczów
niż mleczne, czy używania barwników do napojów
i kiełbas bez podawania tej informacji w wykazie
składników, aby zasugerować wyższą jakość takich
produktów. Za artykuł rolno-spożywczych zafałszo-
wany zostanie uznany również produkt, w oznako-
waniu którego podano niezgodne z prawdą dane do-
tyczące terminu przydatności do spożycia lub daty
minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy ja-
kości handlowej.
Pozytywnie należy również ocenić zapisy dotyczą-
ce oznakowania artykułów rolno-spożywczych, pre-
cyzują one bowiem, jakimi informacjami musi dyspo-
nować konsument żywności. W art. 10 ust. 1 wpro-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Zbigniew Dolata
wadzono zmiany wyłączające z poddawania kontroli
artykuły rolno-spożywcze przywożone z krajów
członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu. Zmiana ta może
budzić pewne zaniepokojenie konsumentów w związ-
ku z pojawiającymi się informacjami o dopuszczeniu
w tych krajach do obrotu artykułów szkodliwych dla
zdrowia. Uniemożliwia bowiem działania polskiej
Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spo-
żywczych.
Wysoko natomiast należy ocenić zapisy dotyczące
wykonywania kontroli oraz zwiększanie kar wobec
przedsiębiorców nieprzestrzegających przepisów.
Oprócz kar pieniężnych nowelizacja przewiduje moż-
liwość wstrzymywania wprowadzania do obrotu lub
wycofanie z obrotu całej partii artykułów rolno-spo-
żywczych, a nie tylko tej części, z której pobierano
próbkę do badań, a tak było do tej pory. Koszty takiej
operacji powinny prewencyjnie wpłynąć na nieuczci-
wych przedsiębiorców. Podobnie działać będzie zapis
dający możliwość upublicznienia decyzji i protokołów
kontroli. Szkoda tylko, że nie wprowadzono obligato-
ryjności upubliczniania w przypadku fałszowania
żywności, bo tej kary nieuczciwi producenci boją się
najbardziej. Dlatego też w imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Prawo i Sprawiedliwość składam na ręce
pana marszałka poprawkę, która wprowadza obowią-
zek upubliczniania informacji o przedsiębiorcach
fałszujących żywność.
Nowelizacja ustawy umożliwi również stosowanie
wyższych kar pieniężnych w przypadku utrudniania
lub uniemożliwiania organom inspekcji przeprowa-
dzania kontroli. Obecnie wielu nieuczciwych produ-
centów żywności skutecznie unika kontroli i osiąga
nienależne zyski kosztem konsumentów.
Wysoka Izbo! Omawiana nowelizacja nie rozwią-
zuje wszystkich problemów związanych z jakością
spożywanych przez Polaków artykułów żywnościo-
wych. Brakuje zwłaszcza przepisów dotyczących ja-
kości handlowej poszczególnych artykułów rolno-
-spożywczych. Jest jednak krokiem we właściwym
kierunku, zwiększa poczucie, że żywność spożywana
w Polsce jest bezpieczna. Będzie służyła zarówno
konsumentom, którzy zyskają lepsze jakościowo pro-
dukty, jak również rolnikom i przetwórcom, ponie-
waż wzrośnie zapotrzebowanie na polską żywność
w kraju i za granicą. Dlatego Klub Parlamentarny
Prawo i Sprawiedliwość będzie głosował za jej przy-
jęciem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Romu-
alda Ajchlera w imieniu klubu Lewica.
13
Poseł Romuald Ajchler:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Debatujemy nad
sprawozdaniem Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi
o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ja-
kości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz
niektórych innych ustaw, zawartym w druku nr 891.
Dyrektywa nr 1234 z października 2007 r. oraz
rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 589 z 23
czerwca 2008 r., ustanawiające szczegółowe zasady
wykonania rozporządzenia i normy handlowe, stano-
wią główną przyczynę zmiany ustawy o jakości han-
dlowej artykułów rolno-spożywczych oraz innych
ustaw, w tym ustawy o produktach pochodzenia zwie-
rzęcego z grudnia 2005 r. Wysoka Izbo, tym projektem
ustawy zmieniamy także dalsze dwie ustawy, myślę
tutaj również o ustawie o Inspekcji Handlowej.
Wysoki Sejmie! Chciałoby się, żeby to była inicja-
tywa rządu pana premiera Tuska, panie pośle, ale
jak powiedziałem na wstępie, zostało to wymuszone
poprzez zmianę rozporządzeń Unii Europejskiej.
Szkoda, że rząd premiera Tuska wcześniej nie wpadł
na ten pomysł, aby chociaż raz wyprzedzić Komisję
Europejską, gdyż ustawa zmierza w dobrym kierun-
ku, ponieważ przede wszystkim sprawia, że żywność
spożywana w Polsce będzie bardziej bezpieczna dla
klientów.
Klub Lewicy popiera proponowane zmiany, gdyż
dotyczą one bezpieczeństwa żywnościowego, a także
wymuszają elementarną uczciwość producentów ar-
tykułów spożywczych i paszowych. Ustawa ma na
celu ukrócenie procederu wprowadzania w błąd kon-
sumentów. Przemysł rolno-spożywczy stosuje wiele
forteli, aby zachęcić konsumentów do wyboru okre-
ślonych produktów czy artykułów. Są one podrabiane
poprzez podbarwianie czy stosowanie sztucznych
zagęszczaczy – zresztą z uzasadnienia projektu usta-
wy wynika, że ten proceder był jednym z powodów,
aby ta ustawa została wprowadzona. Wymusza się
wtedy na konsumentach określone zachowania, prze-
konuje się, że dany produkt, poprzez zabarwienie czy
zastosowanie innych chemicznych substancji, jest
produktem o lepszej jakości. Produkt taki rzuca się
więc w oczy i chętnie jest kupowany. Poseł sprawoz-
dawca mówił o tych kwestiach, podawał wiele przy-
kładów, także posłowie, którzy występowali przede
mną, również poruszali te sprawy. W związku z po-
wyższym Lewica popiera ten projekt ustawy.
Przykładem nieuczciwości jest także stosowanie
nazewnictwa; również była o tym mowa, ale z uwagi
na wagę sprawy powtórzę. W uzasadnieniu rządowe-
go projektu ustawy podaje się przykład biomleka.
Oczywiście każdy z nas, jeżeli na półce sklepowej zo-
baczy biomleko, a obok niego mleko naturalne, kupi
biomleko, nie mając świadomości, iż jest to ten sam
produkt, tylko droższy ze względu na stosowanie od-
powiedniej nazwy. A przecież w przypadku biomleka
nasuwa się skojarzenie, iż produkt ten został wypro-
dukowany w warunkach rolnictwa ekologicznego.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
14 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Romuald Ajchler
Nic bardziej mylnego. Podobna kwestia dotyczy ma-
sła, mleka i serów, o których również była mowa.
Wysoka Izbo! Aby ustawa była skuteczna, aby nie
była omijana przez producentów, ale stosowana, mu-
szą być instrumenty, które do tego przymuszają. Ta
ustawa zmierza w dobrym kierunku, zostały w niej
przewidziane określone mechanizmy, inspekcja han-
dlowa także została uzbrojona w odpowiednie instru-
menty, w tym karne, gdyż w przeciwnym wypadku
nie byłoby możliwości realizacji, wyegzekwowania
przepisów ustawy. W dalszym ciągu byłby to doku-
ment, który niczego by nie wnosił. A w przeszłości,
Wysoka Izbo, mieliśmy wiele negatywnych przykła-
dów. Chociażby w przemyśle mięsnym wycofywano
produkty, co do których upłynął już termin ważności,
przepakowywano je, przerabiano i zużywano do pro-
dukcji innych wyrobów, więc przeterminowane pro-
dukty z powrotem wracały na rynek. Słynna zresztą
była sprawa, że pewne zakłady mięsne zbankrutowa-
ły z tego powodu. Ta ustawa ma przeciwdziałać ta-
kiemu procederowi.
Dlatego też Lewica z zadowoleniem przyjmuje po-
prawkę, którą zgłosił przedmówca, odnośnie do upu-
bliczniania informacji o producentach, którzy fałszu-
ją produkty. (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku.
Poprzemy, panie pośle, tę poprawkę, idzie ona
w dobrym kierunku. Nie może być tak, że ktoś, kto
zalega z czynszem za mieszkanie przez miesiąc czy
dwa, jest natychmiast uwidaczniany w spisie dłużni-
ków, a gigant produkujący żywność, który nie zabez-
piecza elementarnych potrzeb konsumenta, który
jest nieuczciwy, miałby być w tym przypadku potrak-
towany tylko mandatem karnym.
Lewica popiera ten projekt ustawy i podczas de-
baty w komisji poprzemy poprawkę zgłoszoną w Sej-
mie odnośnie do upubliczniania informacji o produ-
centach fałszujących artykuły rolno-spożywcze, i nie
tylko. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Pałysa w imieniu Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego wobec rządowego pro-
jektu ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej
artykułów rolno-spożywczych oraz niektórych in-
nych ustaw. Moi przedmówcy z lewa, prawa czy środ-
ka zgłosili już właściwe poprawki i uwzględnili wy-
stępujące mankamenty. W związku z tym w swoim
wystąpieniu odniosę się tylko do spraw formalnych.
Chodzi o rozporządzenie Rady Wspólnoty Europej-
skiej z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające
wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy
szczegółowe dotyczące niektórych produktów rol-
nych, o rozporządzenie Komisji z dnia 23 czerwca
2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykony-
wania rozporządzenia Rady nr 1234/2007 r. w spra-
wie norm handlowych, w tym wypadku w odniesie-
niu do jaj, oraz o wprowadzenie kilku zmian w prze-
pisach aktualizujących ustawę.
W związku z tym, że jesteśmy państwem człon-
kowskim Wspólnoty, jesteśmy obowiązani do wpro-
wadzenia stosownych przepisów. W tym celu zmie-
niona musi zostać ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r.
o produktach pochodzenia zwierzęcego.
Zmiany w ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o ja-
kości handlowej artykułów rolno-spożywczych są po-
trzebne przede wszystkim po to, aby wyeliminować
stosowanie złych praktyk handlowych, narażających
interesy konsumentów. Spotykane w obrocie rynko-
wym niezgodności cech jakości handlowej środków
spożywczych z deklarowanymi w oznakowaniu przez
producentów w dużej części wykraczają poza zakres
zwykłych niedociągnięć. Wprowadza się konsumenta
w błąd i nie nadaje produktowi cech sugerujących
wyższe walory organoleptyczne czy określone pocho-
dzenie. Występuje też wiele drobnych niedociągnięć
w oznakowaniach, które choć mniej ważne, również
powinny być skorygowane. W związku z powyższym
słusznie rząd proponuje jasne zdefiniowanie artyku-
łu rolno-spożywczego zafałszowanego.
Projekt przewiduje również wiele regulacji i wy-
tycznych dotyczących procedur kontrolnych, koniecz-
ność ich wprowadzenia pojawia się na szczeblu Unii
Europejskiej. Niezbędne jest naszym zdaniem także
uregulowanie przepisów związanych z wykonywa-
niem zawodu rzeczoznawcy; konkretne propozycje
usłyszeliśmy w sprawozdaniu.
Biorąc wszystkie powyższe argumenty pod uwa-
gę, oświadczam, że Klub Poselski Polskiego Stron-
nictwa Ludowego po rozpatrzeniu i pozytywnym
ustosunkowaniu się do poprawek poprze projekt
ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej arty-
kułów rolno-spożywczych oraz niektórych innych
ustaw. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Przystępujemy do zadawania pytań.
Ustalam czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Po pierwszym wystąpieniu lista zostanie za-
mknięta.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wal-
demara Wronę, Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę o przestrzeganie limitu czasu.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym zadać pytanie dotyczące żywności i zaba-
wek sprowadzanych z Chin, ponieważ w doniesie-
niach prasowych ukazały się informacje, że bardzo
duża część i żywności, i zabawek dla dzieci zawiera
substancje szkodliwe. Moje pytanie brzmi: Jak duży
odsetek żywności i zabawek dla dzieci jest badany
pod kątem tego, czy produkty te nie zawierają sub-
stancji szkodliwych? I czy nie należałoby na produ-
centów nałożyć obowiązku, aby każdą partię produk-
tów sprowadzanych z Chin musieli poddawać bada-
niom na to, czy są tam środki szkodliwe dla zdrowia?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Siedlaczka, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ostatnie tygodnie – a zwłaszcza sprawa zatrutego
mleka w Chinach – pokazują, jakie znaczenie ma od-
powiednia kontrola artykułów rolno-spożywczych.
Życie i zdrowie obywateli bezdyskusyjnie nie da się
przeliczyć na pieniądze. Proponowane w nowelizacji
zmiany niewątpliwie pomogą wojewódzkim inspek-
torom chronić zdrowie obywateli. Co do tego nie mam
wątpliwości. Jednakże chciałbym zapytać pana mi-
nistra: Jakie środki rząd przeznaczył na wsparcie
kontroli w zakresie dopuszczenia do obrotu artyku-
łów rolno-spożywczych? Nie możemy bowiem zapo-
minać, że samo instrumentarium prawne bez odpo-
wiednich środków finansowych niewątpliwie nie
wystarczy do realizowania skutecznej ochrony zdro-
wia obywateli. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Steca, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam takie pytanie: Czy inspekcja jakości han-
dlowej badała temat produkcji w naszych mleczar-
niach mleka UHT? We wrześniu w TVN w programie
„Uwaga” bardzo skrytykowano – na podstawie jed-
nego zakładu mleczarskiego – dopuszczenie do sprze-
daży tego mleka, to, że się nie przestrzega procedur.
15
Efekt jest taki, że w szkołach są wątpliwości, czy re-
alizować program „Pij szklankę mleka”. W związku
z tym bardzo proszę o odpowiedź, jeżeli nie dzisiaj,
to na piśmie, czy inspekcja jakości handlowej badała
ten temat, czy nie był to program konkurencyjny,
żeby w szkole sprzedawać Pepsi i inne napoje, a nie
mleko. Spółdzielnie mleczarskie bardzo negatywnie
odczuły tę sytuację, bo jest to wpływ na konsumen-
tów, a szczególnie na picie mleka w szkołach. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ga-
brielę Masłowską, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W tym roku przez
Polskę przetoczyła się fala protestów producentów
jabłek, nie wygasły zresztą one do końca, domagają-
cych się… krótko mówiąc, przeciw zaniżeniu cen ja-
błek przez zakłady przetwórcze. Na jednym z takich
spotkań, w Opolu Lubelskim, rolnicy podkreślali wy-
raźnie, że jedną z przyczyn tej sytuacji jest niekon-
trolowany import z Chin koncentratów do produkcji
soków, których ceny są porównywalne z cenami pol-
skich koncentratów, ale jest wiele wątpliwości co do
ich jakości. Do nas, do posłów także docierają infor-
macje, że one po prostu świecą.
Na jednym ze spotkań w Sejmie, kiedy zadawali-
śmy pytania panu ministrowi, padła odpowiedź ze
strony pana ministra Ławniczaka, że ministerstwo
rolnictwa zleciło kontrolę 38 zakładów przetwórczych
pod tym kątem i że jeżeli potwierdzą się te zarzuty,
(Dzwonek) to wspomniane produkty, soki i koncen-
traty zostaną wycofane z rynku. Proszę nam krótko
przedstawić wyniki tej kontroli. Czy potwierdzają się
informacje o tak daleko idącym zafałszowaniu tych
produktów? Czy rzeczywiście zostały one wycofane
z rynku? W jaki sposób ta ustawa zabezpiecza rów-
nież te kwestie? Bo mówimy o zagęszczonym koncen-
tracie pomidorowym, o mleku, mięsie, natomiast nie
ma mowy o koncentratach owocowych. W jaki sposób
ustawa, nad którą dzisiaj procedujemy, poprawi
w najbliższym czasie sytuację producentów jabłek?
Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zbi-
gniewa Dolatę, Prawo i Sprawiedliwość.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
16 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Zbigniew Dolata:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałem za-
pytać, czy rząd planuje wprowadzenie przepisów
określających jakość handlową poszczególnych arty-
kułów rolno-spożywczych. Obecnie takie przepisy, na
przykład Polskie Normy, dotyczą bardzo niewielkiej
ilości grup towarowych i to pozwala, niestety, nie-
uczciwym producentom, chociażby wyrobów wędli-
niarskich, na używanie nazw „szynka”, „kiełbasa
krakowska” czy „śląska” na określenie produktów,
które nie mają z oryginałami nic wspólnego. Szynka,
w której jest 50% mięsa, kiełbasa krakowska o zde-
cydowanie zaniżonej wartości itd., itd. Tak że bardzo
bym prosił, aby pan minister odpowiedział na to py-
tanie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Rado-
sława Witkowskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Radosław Witkowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! W propono-
wanym projekcie ustawy zmienia się zasada funkcjo-
nowania inspekcji jakości handlowej i Inspekcji Han-
dlowej. Stąd, panie ministrze, moje pytanie: Czy te
zmiany pociągną za sobą jakieś skutki finansowe dla
budżetu? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Pawła
Suskiego, Platforma Obywatelska...
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Kowalczyka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Nowa ustawa precyzuje i czyni bardzo odpowiedzial-
ną Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-
-Spożywczych. Poseł sprawozdawca nawet wymieniał
bardzo długą listę zafałszowań produktów rolno-spo-
żywczych: produkty mleczne, mięsne, ryby, chyba
prawie wszystkie rodzaje produktów zostały wymie-
nione. A więc wniosek jest taki, że nasze życie i zdro-
wie jest w rękach inspekcji, do której chcemy mieć
wielkie zaufanie, ale od której wymagana jest rów-
nież ogromna wiedza. Tymczasem wynagrodzenia
inspektorów IJHARS są bardzo niskie, można okre-
ślić je nawet jako żenujące. Bo cóż można w dzisiej-
szych czasach powiedzieć o zarobkach rzędu 1300 czy
1500 zł brutto, kiedy wymagana jest ogromna wiedza
i wyższe wykształcenie? W ustawie nie są przewidy-
wane skutki finansowe wprowadzenia nowych zadań,
ale mam nadzieję, że rząd przewiduje zmianę tego
stanu rzeczy. (Dzwonek) Wobec tego pytanie: Jak
w budżecie, przynajmniej na 2009 r., rząd przewidu-
je rozwiązać ten problem? O ile powinny wzrosnąć
wydatki budżetowe na wynagrodzenia inspektorów
IJHARS w 2009 r.? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Kanię, Platforma Obywatelska.
Poseł Andrzej Kania:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Z doświadczenia inspekcji sanitarnej – a wiem to tak-
że z osobistego doświadczenia, gdyż swego czasu mia-
łem przyjemność pracować w tej inspekcji – wynika,
że dodatkową, ale często skuteczną karą dla nieuczci-
wych przedsiębiorców jest groźba upublicznienia in-
formacji o ich nieuczciwych praktykach. I to jest jak
najbardziej dobre i skuteczne. Art. 29 ust. 5 procedo-
wanej ustawy umożliwia podawanie do publicznej
wiadomości informacji zawartych w decyzjach woje-
wódzkich inspektorów sanitarnych, dotyczących ja-
kości handlowej artykułów rolno-spożywczych, jeże-
li byłyby one istotne z punktu widzenia ochrony in-
teresów konsumenta.
W tym przepisie, proszę państwa, jest groźba, bo
nie jest precyzyjnie i szczegółowo określone, co to
znaczy „z punktu widzenia znaczących interesów
konsumenta”. Wiem, że trzeba bronić interesów kon-
sumenta, ale spójrzmy na to z pozycji przedsiębior-
ców. Czasami jedna nieopatrzna informacja publicz-
na może bardzo, bardzo zaszkodzić przedsiębiorcy.
Dlatego też chciałbym spytać o konkretne przepisy,
czy gdzieś one są w tej ustawie. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Pawła
Suskiego.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Paweł Suski:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Dziś zajmujemy się dość długo ocze-
kiwanym aktem prawnym, niezwykle ważnym dla
całego społeczeństwa, dla wszystkich konsumentów.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Paweł Suski
Bardzo często sprzedawane artykuły rolno-spożyw-
cze daleko odbiegają jakościowo od deklarowanych
na etykietach opisów. Dlatego też niezwykle istotne
jest egzekwowanie od nieuczciwych producentów
przestrzegania podstawowych standardów produkcji.
W kontekście zaostrzenia rygorów nakładanych kar
i sankcji mam pytanie: Czy 30-dniowy termin zapła-
ty kary dla potencjalnego nieuczciwego producenta
nie jest zbyt krótki, biorąc pod uwagę fakt drastycz-
nego podwyższenia wartości nakładanych kar? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Józefa
Piotra Klima, Platforma Obywatelska.
Poseł Józef Piotr Klim:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Ta ustawa tak naprawdę ma chronić interesy
konsumentów i uczciwych producentów, natomiast
przeciwdziałać nieuczciwym praktykom.
Jednym z segmentów, obszarów w gospodarce jest
rolnictwo ekologiczne, zdrowa żywność. Mam pyta-
nie, jak często w swojej pracy spotykacie się państwo
z nadużyciami w tym segmencie. Jest to bowiem ob-
szar, który wymaga wiele pracy, jeśli chodzi o rolnic-
two, i nieraz, czasami spotykamy się właśnie z taki-
mi nadużyciami. Jak państwo to oceniają w odniesie-
niu do swojej działalności?
Po drugie, w jaki sposób i jakie problemy widzą
państwo, jeśli chodzi o kontrole wszelkiego typu pro-
duktów, które nie są opakowane, czyli tych, które
czasami może jednak trudno, nie wiem, zmierzyć,
zważyć, właściwie ocenić?
I jeszcze jedna rzecz. Polecam to i zwracam uwa-
gę na kwestię marki. Otóż, warto jednak interesować
się tym, żeby dana marka była produkowana według
właściwych receptur. W związku z tym, czy macie
państwo metody i sposoby ochrony takich właśnie
marek? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł
Agnieszkę Hanajczyk, Platforma Obywatelska.
Poseł Agnieszka Hanajczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy
dzisiaj o sprawach niezwykle istotnych, powiedziała-
bym, wręcz rewolucyjnych dla konsumentów.
17
W związku z tym chciałabym zapytać, co może,
a raczej co powinien zrobić indywidualny klient, kon-
sument, który stwierdzi, że zakupiony produkt jest
w istocie artykułem zafałszowanym? Czy po wpro-
wadzeniu pojęcia zafałszowanego artykułu rolno-
-spożywczego konsument będzie rzeczywiście pewny
tego, co kupuje? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kazi-
mierza Moskala, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Moskal:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W art. 29 ust. 1 pkt 4 ustawy o zmianie ustawy o ja-
kości handlowej artykułów rolno-spożywczych zna-
lazł się przepis, który upoważnia wojewódzkiego in-
spektora jakości handlowej artykułów rolno-spożyw-
czych do wydania decyzji administracyjnej o przekla-
syfikowaniu artykułu niespełniającego wymagań
jakościowych do niższej klasy.
W związku z powyższym proszę pana ministra
o odpowiedź na następujące dwa pytania. Po pierw-
sze, jakie będą, jakie mogą być skutki takiej decyzji
inspektora dla nieuczciwego producenta? Po drugie,
czy może się tak zdarzyć, że przeklasyfikowany to-
war może kosztować tyle samo, co produkt tego sa-
mego rodzaju, ale wyższej klasy? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Irenę
Tomaszak-Zesiuk, Platforma Obywatelska.
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk:
Panie Marszałku! Koleżanki i Koledzy Posłowie!
Dostosowanie przepisów krajowych do standardów
obowiązujących w Unii Europejskiej przyczyni się do
zwiększenia zdrowej konkurencji. Dobrze, że dopre-
cyzowany został art. 35 ust. 2 i 3 mówiący o kwalifi-
kacjach rzeczoznawców.
Chcę zapytać, czy Ministerstwo Rolnictwa i Roz-
woju Wsi posiada rozeznanie, ile osób już teraz speł-
nia wymagania i może być wpisanych do rejestru
rzeczoznawców, a ile jeszcze musi podnieść swoje
kwalifikacje, bo to ich wiedza i kompetencje mają
pomagać uczciwym producentom, a eliminować nie-
uczciwe praktyki. Dziękuję. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
18 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Religę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jan Religa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Żeby uporządkować rynek wewnętrzny, jeśli chodzi
o jakość artykułów spożywczych i rolno-spożywczych,
trzeba przede wszystkim wprowadzić rzetelne bada-
nia i oznakowania towarów czysto ekologicznych,
produktów zawierających GMO i tych towarów, któ-
re np. utraciły okres ważności albo które są zatrute
przez sam produkt i przez opakowanie, bo szkodli-
wość może wynikać i z samego opakowania, i z sa-
mego produktu.
Uważam, że jest to niezwykle ważne. Unia Euro-
pejska też ma u siebie bajzel, bo nie mamy na rynku
towarów posiadających atesty, ściśle, rzetelne ozna-
kowanych. Aby móc to uporządkować, PIH musi po-
siadać laboratorium badawcze, powtarzam, również
akredytowane, posiadające odpowiednie uprawnie-
nia. Te badania muszą być rzetelne. Tu nie może być
żadnego lobbingu. Tego, który już fałszował towar,
należy raz ujawnić i on zejdzie z rynku.
Mam pytanie, kiedy minister rolnictwa wprowa-
dzi to u nas w kraju. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Milcarza, Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Art. 3 pkt 10 wprowadza definicję artykułu rolno-
-spożywczego zafałszowanego. W podpunkcie d za-
warte są regulacje mówiące o zastosowaniu substan-
cji zagęszczającej w koncentracie pomidorowym.
Wprawdzie takie postępowanie producenta nie powo-
duje zagrożenia zdrowia i życia konsumenta, ale
przez zagęszczenie produktu oraz mylne oznakowa-
nie można sugerować wyższą niż faktyczna zawar-
tość pomidorów w koncentracie. To dobrze, że próbu-
jemy dbać o polskich konsumentów. To dobrze.
Chciałbym zapytać, co z polskimi rolnikami, co
z polskimi producentami. W województwie święto-
krzyskim, które mam zaszczyt reprezentować, San-
domierszczyzna to zagłębie pomidora. Rolnicy pytają
mnie: Panie pośle, jak to jest, że tonę koncentratu
pomidorowego z Chin można kupić za 1200 euro. My,
aby móc konkurować na tym rynku, musielibyśmy
za tonę koncentratu brać 700 euro. (Dzwonek)
Proszę państwa, panie ministrze, chciałbym za-
pytać, co rząd zamierza robić, aby chronić polskich
rolników, polskich producentów przed nieuczciwą
konkurencją. Co rząd zamierza robić, jak wspierać
polskich rolników, producentów, aby mogli na tym
trudnym rynku światowym funkcjonować i konku-
rować? Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zdzi-
sława Czuchę, Platforma Obywatelska.
Poseł Zdzisław Czucha:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Z satysfakcją należy przyjąć projekt tej
ustawy mający za główny cel ochronę polskich kon-
sumentów, ale także mający być narzędziem do wal-
ki z nieuczciwymi producentami wprowadzającymi
na rynek zafałszowane produkty.
Szanowny panie ministrze, nowo planowany
art. 40a w ust.1 pkt 4 mówi, że kto wprowadza do
obrotu artykuły rolno-spożywcze zafałszowane, pod-
lega karze pieniężnej w wysokości nie wyższej niż
10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym
poprzedzającym rok nałożenia kary, nie niższej jed-
nak niż 1000 zł.
Szanowny panie ministrze, mam krótkie pytania.
Co z podmiotami rozpoczynającymi działalność?
Może się zdarzyć, że celowo uruchomiony zostanie
podmiot, który wprowadzi ogromną ilość produktu
na rynek, i okaże się, że kara może wynosić najwyżej
1000 zł, bo w poprzednim roku nie prowadził on dzia-
łalności. To jest moja jedna uwaga.
Co należy rozumieć pod pojęciem: przychody? Czy
oznacza to przychody tylko ze sprzedaży zafałszowa-
nego artykułu, czy też przychody całej firmy? Może
się bowiem zdarzyć, że firma ma ogromne przychody
z innej działalności, a ta dotycząca produktu jest ni-
szowa i okaże się, że kara będzie niewspółmierna do
wykroczenia, jeżeli tak to można nazwać. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Krzysz-
tofa Jurgiela, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krzysztof Jurgiel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Panie Ministrze! Również mam pytanie do rozdziału
5 mówiącego o przepisach karnych i karach pienięż-
nych. Wiemy bowiem, że aby przepisy były egzekwo-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Poseł Krzysztof Jurgiel
wane, to kary muszą być skuteczne i nieuchronne.
Stąd prośba o wyjaśnienie pewnych sformułowań,
które są zawarte w przepisach, by później jednak
była jednolitość w stosowaniu prawa.
Pierwsze pytanie zadał już pan poseł z Platformy
występujący przede mną, który również chciał uzy-
skać odpowiedź na to pytanie. Jednak w tym samym
dodanym art. 40a ust. 1 w pkt 3 mówi się o wpro-
wadzeniu do obrotu: kto wprowadza do obrotu ar-
tykuły rolno-spożywcze nieodpowiadające jakości
handlowej (...) podlega karze pieniężnej w wysoko-
ści do pięciokrotnej wartości korzyści majątkowej
uzyskanej lub która mogłaby zostać uzyskana przez
wprowadzenie tych artykułów rolno-spożywczych
do obrotu.
Chciałbym zapytać pana ministra, czy to pojęcie
korzyści majątkowej jest jednoznaczne. Czy w ra-
chunkowości przedsiębiorstw taka pozycja występu-
je? Czy da się do decyzji przyjąć jakąś wartość? Na
jakich zasadach właśnie ta korzyść majątkowa będzie
ustalana? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Romu-
alda Ajchlera, Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
ministrze, wrócę do sprawy zafałszowanych produk-
tów. W uzasadnieniu projektu ustawy jest zapis,
w którym państwo twierdzicie, iż wydanie decyzji
przez inspektora o wycofaniu z obrotu zafałszowa-
nych artykułów rolno-spożywczych stanowi dużą
karę, i to jest prawda, że to jest duża kara. Ale ja
bym poszedł dalej, bo jeżeli wycofamy tylko produk-
ty z rynku, to chciałbym wiedzieć, co dalej z tymi
produktami się będzie działo. Czy one po przeróbce,
np. po zmianie daty ważności do spożycia, nie wró-
cą na rynek? Czy w takim przypadku, nie mając
gwarancji, że nie będzie kombinacji ze strony pro-
ducentów, nie należałoby, szczególnie produktów
wrażliwych, decyzją inspektora przeznaczyć do uty-
lizacji? Byłaby to radykalna sytuacja, ale w moim
przekonaniu skuteczna i zmuszałaby producentów
żywności do niestosowania tego typu procederów.
Przykład: Constar. Tej firmy już nie ma z uwagi na
kombinacje. Państwo pamiętacie, jakie one były:
zmiana, przeróbka, przepakowywanie itd., itd. Pa-
nie ministrze, czy nie należałoby pójść w tym kie-
runku i na koszt producenta, jeśli sfałszował pro-
dukt, nie utylizować go? Dziękuję bardzo.
19
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Dariu-
sza Bąka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Dariusz Bąk:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Żyjemy w cza-
sach, kiedy wszyscy chcą się zdrowo odżywiać, i to
na całym świecie. W Polsce mamy wielkie szanse na
to, żeby produkować zdrową żywność. Mamy roz-
drobnione gospodarstwa ekologiczne i dużo z nich ma
już certyfikaty gospodarstw ekologicznych. W tej
ustawie, którą dzisiaj omawiamy, jest taki termin:
zafałszowanie produktów.
Chciałbym zapytać pana ministra: Czy w tym za-
fałszowaniu jest uwzględniona również produkcja
żywności przy użyciu organizmów genetycznie mo-
dyfikowanych? Wiemy, że dzięki decyzji koalicji rzą-
dzącej Platformy Obywatelskiej i PSL-u jest w Polsce
możliwość stosowania pasz do 2012 r. Czy będzie
oznakowanie na produktach, że są one wyproduko-
wane przy użyciu GMO? To jest jedno pytanie.
I drugie. Czy rząd perspektywicznie widzi pro-
blem zaśmiecania żywności w Polsce organizmami
genetycznie modyfikowanymi i czy ma środki, aby
temu przeciwdziałać, bo to godzi w interesy polskich
producentów? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza
stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana
Artura Ławniczaka.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Artur Ławniczak:
Panie Marszałku! Szanowny Panie Marszałku!
Na samym początku chciałbym gorąco podziękować
przede wszystkim posłowi sprawozdawcy, wszystkim
klubom za poparcie tego projektu bardzo ważnego
dla nas wszystkich, dla konsumentów, projektu, któ-
ry reguluje w sposób jednoznaczny jakość handlową
produktów. Myślę, że długo oczekiwana ustawa po
analizie tego, co się działo do tej pory na rynku, po
wielu nieskutecznych próbach karania nieuczciwych
przedsiębiorców, po tym jak niektórzy w sposób cią-
gły, bezustanny nadużywali zaufania konsumentów,
jakości poszczególnych, dobrych produktów i wyko-
rzystywali to do nieuczciwej konkurencji.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
20 Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Artur Ławniczak
Szanowni państwo, sprawa jest ważna, dlatego
uwag, pytań było bardzo dużo. Część z nich odnosi się
do bardzo podobnych spraw, do bardzo podobnych ob-
szarów. Chciałbym od razu przejść do odpowiedzi.
Odnośnie do produktów genetycznie modyfikowa-
nych: jest certyfikowane laboratorium, które bada
zawartość organizmów genetycznie modyfikowanych.
Rząd prowadzi prace, aby w sposób ciągły monitoro-
wać, badać jakość tych towarów. Na pewno będziemy
prowadzili również prace nad tym, aby te produkty
w perspektywie czasu znakować, aby konsument mógł
wybrać produkty z GMO i bez GMO. Chciałbym rów-
nież poinformować panie i panów posłów o tym, że
jeśli chodzi o znaki jakości, to jest już jeden znak, któ-
ry przechodzi bardzo zaawansowaną procedurę: QMP.
Chodzi o użycie do produkcji wołowiny tylko pasz na-
turalnych, bez produktów genetycznie modyfikowa-
nych. Myślę, że konsumenci będą mieli lepszy wybór,
będzie bardziej precyzyjne oznakowanie towarów.
Jeśli chodzi o to, co się dzieje po wycofaniu towa-
ru, to myślę, że jest bardzo ważna rzecz, która może
decydować o tym, czy ten towar nie powróci znowu
na półkę. Jest pełen monitoring prowadzony przez
inspekcję jakości handlowej. Warto dodać, że ta ja-
kość handlowa nie decyduje o zdrowiu i życiu, jest to
jakby zaniżenie klasy i nie we wszystkich przypad-
kach istnieje konieczność zniszczenia, utylizacji, bo
byłoby to marnotrawstwo. Natomiast jeśli produkt
jest drugiej czy trzeciej klasy, a jest napisane, że
pierwszej, to wystarczy samo przeklasyfikowanie go
i może być wprowadzony do obrotu.
Jeśli chodzi o karę, tę korzyść majątkową, to jej
pięciokrotność – mamy to precyzyjnie na myśli – jest
to wartość, którą można uzyskać ze sprzedaży tego
asortymentu towaru. Myślę, że jest to określane dosyć
precyzyjnie i nie będzie z tym żadnego problemu.
Co do wartości kary nakładanej na nieuczciwego
przedsiębiorcę, jest to 10% przychodu z całej działal-
ności firmy. Za rok ubiegły nakładamy więc niezależ-
nie od tego, jakie firma ma dodatkowe działalności,
karę 10% przychodu całej firmy. Jest to kara bardzo
dotkliwa, do 10%, ale wydaje się, że tylko przez takie
dotkliwe kary można wymuszać na nieuczciwych fir-
mach stosowanie się do wszystkich zaleceń.
Myślę, że jeśli chodzi o walkę z nieuczciwą kon-
kurencją, to ustawa tę kwestię reguluje. Jest kon-
kretne działanie rządu: walka z nieuczciwą konku-
rencją przez wprowadzenie ustawy i regulacji, które
wykluczają produkty, również koncentraty i soki po-
midorowe. Korzystając z okazji, chcę powiedzieć, że
jeśli chodzi o soki, koncentraty, to na pewno nasi pro-
ducenci będą mogli sprzedawać więcej. Jeśli ktoś kupi
sok, który nie powinien nazywać się sokiem, będzie
wiedział, że pije 5% soku, a reszta to woda plus inne
dodatki.
Mamy w tej chwili, szanowni państwo, 11 akre-
dytowanych laboratoriów z pełną analizą wszystkich
czynników, czyli jest baza do tego, aby precyzyjnie
badać, precyzyjnie określać jakość handlową wszyst-
kich artykułów. Do tego mamy na dzień dzisiejszy
około 550 osób, które posiadają kwalifikacje rzeczo-
znawców, w różnych oczywiście obszarach. Ta lista
jest cały czas otwarta. Inspekcja jakości handlowej
i inne instytucje prowadzą szkolenia zakończone eg-
zaminem państwowym, aby rzeczoznawca był nieza-
leżny i dobrze przygotowany. Nie ma więc problemu,
że zabraknie nam wykwalifikowanej kadry. Tak że
pod kątem badania, przygotowania zespół jest do-
brze, na dzisiaj wystarczająco przygotowany.
Co się dzieje po przeklasyfikowaniu do niższej
klasy, jakie są tego skutki? Oczywiście konsument
sam będzie wybierał, mając do dyspozycji produkt
klasy pierwszej, drugiej czy trzeciej. Cena powinna
być niższa. Nie ma ustawowego obowiązku, aby cena
była niższa automatycznie, ale producent musi pre-
cyzyjnie określić, która to jest klasa. Konsument
decyduje, ile zapłaci, czy zapłaci i czy zapłaci więcej
za produkt gorszej jakości.
Co może zrobić konsument, który na bieżąco
stwierdzi u siebie po zakupie, że produkt jest zafał-
szowany? Nie ma z tym problemu, może zgłosić taką
skargę w każdym oddziale inspekcji jakości handlo-
wej, inspekcji wojewódzkiej, w głównym inspektora-
cie i praktycznie każda taka skarga jest badana. Ten
mechanizm działa dosyć skutecznie.
Jeśli chodzi o rolnictwo ekologiczne, to jest to bar-
dzo ważna sprawa. Mamy kilka jednostek certyfiku-
jących i proces badania, certyfikacji, począwszy od
produkcji do przetworzenia, przebiega całkiem
sprawnie, natomiast jest istotnie dużo problemów,
jeśli chodzi o nadużywanie przez niektórych produ-
centów określenia „ekologiczny” czy „bio”. Niestety
wiele produktów pochodzenia roślinnego, zwierzęce-
go jest określanych jako ekologiczne i też inspekcja
i jednostki certyfikujące na bieżąco to sygnalizują.
Staramy się z tym walczyć, bo jest to nadużycie,
wprowadzanie klientów w błąd. Ustawa też będzie to
piętnowała, ale tego używa się w różnych dziedzi-
nach, nawet w wypadku produkcji nawozów. Mówi
się, że nawozy są „eko”, a przecież z „eko” nie mają
nic wspólnego. To ważny problem i myślę, że ta usta-
wa również pomoże w precyzyjnej walce z nieuczciwą
konkurencją.
Jeśli chodzi o termin zapłaty – 30 dni, to wstępnie
proponowaliśmy 14 dni, ale na wniosek przedsiębior-
ców, posłów wydłużyliśmy go do 30 dni. Kiedyś tę
karę trzeba zapłacić, jeśli termin byłby wydłużany
w nieskończoność, kara byłaby po prostu nieskutecz-
na. W naszym przekonaniu bariera 30 dni godzi rów-
nież w interesy przedsiębiorców.
Co do wynagrodzeń w Inspekcji Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych, to oczywiście płace
w sektorze finansów publicznych są niskie, nie należą
do najwyższych. Dostałem dokładne informacje, że
w przyszłym roku realnie zwiększymy, o kilka pro-
cent, środki na wynagrodzenia, z tym że te środki już
później będą dzielić bezpośrednio wojewodowie.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Artur Ławniczak
Trzeba tutaj dodać, że inspekcja działa sprawnie,
z tytułu wprowadzenia tej ustawy nie będzie żadnych
dodatkowych obciążeń dla budżetu państwa. Inspek-
torzy będą przeprowadzali wszystkie badania w ra-
mach obowiązków, które wykonują do tej pory. Będą
większe wpływy do budżetu z tytułu kar i myślę, że
resort finansów uwzględni to, jeśli chodzi o zwiększa-
nie środków, o przenoszenie ich później do inspekcji.
Szczegółowe przepisy dotyczące jakości handlowej
poszczególnych grup towarów. W resorcie rolnictwa
trwają bardzo intensywne prace nad określeniem
jakości wszystkich wyrobów wędliniarskich, bo tego
faktycznie brakowało. Nie wiadomo, czy to jest kieł-
basa krakowska, czy jakaś śląska, w różnych regio-
nach mają one różne parametry skrajnie odbiegające
od tego, co zostało powszechnie przyjęte. Szczegóło-
we wymagania zostały już określone dla miodu,
kawy, cukru, soków, dżemów i podobnych produktów.
Pozostała największa grupa wyrobów wędliniar-
skich. Trwają prace, więc myślę, że w najbliższym
czasie będziemy mieli przyjemność paniom i panom
posłom przedstawić wyniki tych prac z prośbą o ak-
ceptację.
Jeśli chodzi o badanie jakości handlowej soków,
koncentratów, które faktycznie zostały skontrolowa-
ne. Badaliśmy wszystkie koncentraty składowane
przez naszych przetwórców i chcę tutaj przekazać, że
tylko w jednym przypadku mieliśmy wątpliwości co
do deklarowanej jakości. Nie potwierdziły się też sy-
gnały pochodzące od producentów, od rolników, że
ten produkt w skrajny sposób odbiega od deklarowa-
nej jakości. I trzeba powiedzieć, że wcale nie było
takich dużych ilości koncentratu importowanego,
większość to był nasz krajowy koncentrat. Skontro-
lowaliśmy praktycznie wszystkie istotne firmy w tym
obszarze. Myślę, że jeśli chodzi o koncentraty, sytu-
acja jest lepsza, nie jest idealna, ale jest lepsza, za-
kłady płacą dzisiaj realnie więcej niż w pierwszych
tygodniach. Resort aktywnie włączał się w negocja-
cje, w mediacje, bo nie możemy niestety wpływać
wprost na cenę jabłek, na cenę koncentratu.
Jeśli chodzi o artykuły czy materiały prasowe,
telewizyjne dotyczące jakości handlowej produktów
mlecznych, to w tej chwili sprawdzamy wszystkie
sygnały, na bieżąco są kontrolowane produkty mlecz-
ne i wcale tak źle to nie wygląda. Myślę, że większość
mleczarni to uczciwe zakłady, produkujące wyroby
bardzo dobrej jakości, choć w niektórych były lekkie
zafałszowania, ale było to zafałszowanie wodą, które
w żaden sposób nie wpływa na jakość, bezpośrednio
na zdrowie...
(Poseł Zbigniew Dolata: A sery żółte?)
...konsumentów. Ale to naprawdę nie jest wielka
grupa, nie jest to powszechny proceder, to jest nie-
wielki ułamek, niewielki procent.
Natomiast jeśli chodzi o sery żółte czy sery białe,
to o tym właśnie mówi ustawa. Część zakładów nie
21
produkuje serów, tylko produkty seropodobne czy też
sery tylko z nazwy. Natomiast większość zakładów,
mleczarni produkuje zgodnie z deklarowaną jako-
ścią. Jest to badane na bieżąco i ustawa pozwoli lepiej
to badać, lepiej oceniać.
Jakie są środki na badanie tych artykułów? Tak
jak powiedziałem wcześniej, dysponujemy środkami
w ramach zadań, obowiązków poszczególnych in-
spekcji, jest to badane na bieżąco. Nie ma potrzeby
zwiększania, czy nie ma potrzeby badania 100% to-
warów, bo nigdzie na świecie się tego nie robi.
Jeśli chodzi o towary importowane, to praktycz-
nie każda partia towaru jest badana i nie mamy żad-
nego potwierdzenia, aby było w Polsce mleko z tego
kraju, o którym wielokrotnie była mowa, o wymie-
nianej nazwie. Nie stwierdzono, aby to mleko było
w Polsce, choć bada to tak naprawdę inspekcja bez-
pieczeństwa żywności.
Jeśli chodzi o zabawki, to też bada to Inspekcja
Handlowa, trudno jest mi się do tego odnieść, po pro-
stu nie znam ustaleń związanych z zabawkami czy
z innymi produktami przemysłowymi.
Chciałbym jeszcze raz to podkreślić i prosić panie
i panów posłów o przyjęcie tego projektu ustawy. My-
ślę, że po poprawkach, nad którymi się pochylamy,
bo idea jest słuszna, poprosimy jeszcze o szczegółową
analizę, aby w którymś momencie nie zaszkodzić też
przedsiębiorcom, bo jeśli produkt jest zafałszowany,
to trzeba z tym walczyć, jest to intencją ustawy.
W kwestii przekwalifikowania, jeśli chodzi o kla-
sy, w moim przekonaniu od razu nie publikowałbym
tych danych, bo bałbym się, że byłaby ich ogromna
liczba i mogłoby to nawet zniszczyć małe, lokalne
firmy, które produkują metodami tradycyjnymi.
Jeśli chodzi o zafałszowanie – tak, pełna publika-
cja, jesteśmy o tym w 100% przekonani. Natomiast
co do przekwalifikowania, to skala i ciężar tego prze-
winienia nie są tak ogromne, warto by się troszkę
zastanowić i może dać możliwość wyboru, jeśli chodzi
o publikację.
Jeszcze proszę uprzejmie panie i panów posłów o ana-
lizę, myślę, że w komisji rolnictwa wrócimy do popra-
wek, których kierunek generalnie popieramy, ale pro-
simy o chwilkę czasu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Micha-
ła Szczerbę, sprawozdawcę komisji.
Poseł Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Pani Minister! Dziękuję za tak konstruk-
tywną i dobrą dyskusję o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o jakości handlowej artykułów rol-
no-spożywczych oraz niektórych innych ustaw.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
22 i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Michał Szczerba
Chciałbym odnieść się do dwóch wypowiedzi.
Pierwsza to wypowiedź pana posła Ajchlera. Otóż
wnikliwa analiza projektu prowadzi do wniosku, że
znaczna część proponowanych zmian nie wynika je-
dynie z rozporządzeń Unii Europejskiej, ale ma na
celu poprawę i usprawnienie aktualnej regulacji oraz
jej korelację z przepisami ustawy. Tak więc tym bar-
dziej dziękujemy za inicjatywę rządową. Być może
zwrócenie uwagi w uzasadnieniu na dostosowania
wspólnotowe było zbyt szerokie.
Druga sprawa. Rzeczywiście zgadzam się z pa-
nem posłem Dolatą, że ten projekt ustawy jest,
w odniesieniu do kwestii ochrony konsumentów
żywności, projektem przełomowym, natomiast
nie kończy on prac resortu, inspekcji dotyczących
dalszego przygotowywania wymagań w zakresie
jakości handlowej poszczególnych produktów, bo
to jest jeszcze przed nami i ta praca musi być
wykonana.
Cóż jeszcze… Aha, przede wszystkim dziękuję
także bardzo dwóm klubom parlamentarnym, klubo-
wi Platformy Obywatelskiej i klubowi Prawa i Spra-
wiedliwości, za zgłoszone poprawki. One będą przed-
miotem pracy komisji rolnictwa.
Szanowni Państwo! Być może wzbudziliśmy dzi-
siaj trochę zaniepokojenia wśród konsumentów, choć
rzeczywiście niektóre dane nie są pocieszające. W wy-
niku kontroli przeprowadzonej w IV kwartale 2007 r.
na terenie całego kraju w odniesieniu do produktów
mlecznych Inspekcja Handlowa stwierdziła, że wy-
magań jakościowych nie spełniało ok. 26% zbada-
nych produktów. Nie są to dane optymistyczne.
Natomiast chciałbym zakończyć może trochę
z uśmiechem, bo ta ustawa daje pewną nadzieję na
przyszłość. Jest lepiej i będzie jeszcze lepiej niż jest.
Unia Europejska już czuje nasz gorący oddech na
swoich zamożnych plecach. Nasze jedzenie już dawno
przegoniło ich jedzenie. Nadszedł czas, żeby powie-
dzieć dumnie: jedzmy polską żywność, kupujmy pol-
skie produkty. Dzięki tej ustawie będziemy mieć
gwarancję, że spożywamy pełnowartościowe i bez-
pieczne produkty, a zafałszowane artykuły zostaną
wyeliminowane z obrotu handlowego. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten pro-
jekt do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu
przedstawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie
nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków
spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druki
nr 892 i 974).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Mariusza Grada.
Poseł Sprawozdawca Mariusz Grad:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałbym przedstawić sprawozdanie Komisji Rol-
nictwa i Rozwoju Wsi o projekcie ustawy o zmianie
ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń pro-
duktów rolnych i środków spożywczych oraz o pro-
duktach tradycyjnych oraz o zmianie niektórych
innych ustaw.
Zmiany w ustawie o rejestracji i ochronie nazw
i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych
oraz o produktach tradycyjnych wynikają z koniecz-
ności dostosowania obowiązującej ustawy do prawa
wspólnotowego, a także z dwuletnich doświadczeń
funkcjonowania listy produktów tradycyjnych i jej
obsługi przez właściwego ministra do spraw rynków
rolnych. Dostosowanie do prawa unijnego wynika ze
zmian we wspólnotowym systemie rejestracji i ochro-
ny nazw pochodzenia oraz oznaczeń geograficznych
produktów rolnych i środków spożywczych oraz pro-
duktów będących gwarantowanymi tradycyjnymi
specjalnościami.
Do najważniejszych zmian w ustawie należy zali-
czyć, w zakresie terminologii, zastąpienie terminu
„świadectwa specyficznego charakteru” terminem
„gwarantowana tradycyjna specjalność”. Pozostałe
zmiany w zakresie terminologii również wynikają
z reformy wspólnotowej polityki jakości żywności.
Ustawa wprowadza art. 22a, na mocy którego mi-
nister właściwy do spraw rynków rolnych może przy-
znawać zainteresowanemu podmiotowi, który złożył
zastrzeżenie do wniosku o rejestrację nazwy jako
chronionej nazwy pochodzenia lub chronionego ozna-
czenia geograficznego, okres dostosowawczy na uży-
wanie tej nazwy, pod warunkiem że podmiot ten
wprowadzał do obrotu produkty zgodnie z prawem,
nieprzerwanie używając danej nazwy przez okres co
najmniej 5 lat.
Kolejne zmiany zawarte w projekcie mają m.in.
na celu oddzielenie w przypadku głównego inspekto-
ra jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
funkcji organu kontrolującego zgodność procesu pro-
dukcji produktów rolnych i środków spożywczych ze
specyfikacją od funkcji organu nadzorującego jed-
nostki certyfikujące. Zgodnie z projektowaną ustawą
główny inspektor jakości handlowej artykułów rolno-
-spożywczych ma być wyłącznie organem nadzorują-
cym podmioty odpowiedzialne za przeprowadzanie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Sprawozdawca Mariusz Grad
kontroli zgodności procesu produkcji ze specyfikacją.
Natomiast bezpośrednio za kontrolę zgodności proce-
su produkcji ze specyfikacją odpowiedzialne mają być
jednostki certyfikujące oraz wojewódzcy inspektorzy
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych.
W celu dostosowania wzoru świadectwa jakości
handlowej wydawanego przez wojewódzkich inspek-
torów jakości handlowej artykułów rolno-spożyw-
czych do wymagań systemu chronionych nazw po-
chodzenia, chronionych oznaczeń geograficznych i gwa-
rantowanych tradycyjnych specjalności, czyli po-
twierdzenia zgodności procesu produkcji ze specyfi-
kacją, w projekcie ustawy zamieszczono upoważnie-
nie dla ministra właściwego do spraw rynków rolnych
do określenia, w drodze rozporządzenia, wzoru świa-
dectwa jakości handlowej potwierdzającego zgodność
procesu produkcji produktów rolnych i środków spo-
żywczych ze specyfikacją.
Dla celów uznawania produktów za tradycyjne
doprecyzowano, że produkty wpisywane na listę pro-
duktów tradycyjnych powinny stanowić element
dziedzictwa kulturowego regionu, w którym są wy-
twarzane, oraz być elementem tożsamości społeczno-
ści lokalnej. Zmiana ta ma chronić listę produktów
tradycyjnych przed wpisywaniem na nią produktów,
które, choć są wytwarzane co najmniej od 25 lat, to
jednak nie mają związków z kulturą i tradycją ziem
polskich i zamieszkujących je społeczności.
Wprowadzono także obowiązek dołączania do
wniosku o wpis na listę produktów tradycyjnych
streszczenia najważniejszych informacji dotyczących
produktu, to jest przedstawienia na jednej stronie
informacji dotyczących nazwy produktu rolnego,
środka spożywczego lub napoju spirytusowego, jego
rodzaju, charakterystyki, a także informacji o jego
tradycji, pochodzeniu oraz historii. Ponadto uściślo-
no, że w dzienniku urzędowym minister rolnictwa
publikuje coroczny wykaz tych produktów tradycyj-
nych, które zostały wpisane na listę do końca lutego
tego roku.
Termin wejścia w życie projektowanej ustawy
określono na 30 dni od dnia ogłoszenia w celu umoż-
liwienia zapoznania się z nowymi przepisami wszyst-
kim zainteresowanym podmiotom.
Projektowana ustawa nie podlega obowiązkowi
notyfikacji, ponieważ nie zawiera norm krajowych,
przepisów technicznych ani przepisów dotyczących
usług w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funk-
cjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i ak-
tów prawnych. Chciałbym również poinformować
Wysoką Izbę, że projekt ustawy jest zgodny z prawem
Unii Europejskiej. Dlatego zwracam się z prośbą do
Wysokiej Izby o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję bar-
dzo, panie marszałku. (Oklaski)
23
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Cze-
sława Czechyrę w imieniu klubu Platforma Obywa-
telska.
Poseł Czesław Czechyra:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentar-
nego Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko
dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o reje-
stracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyj-
nych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk
nr 892).
Projektowane zmiany w ustawie z 17 grudnia
2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń pro-
duktów rolnych i środków spożywczych oraz o pro-
duktach tradycyjnych wynikają z konieczności dosto-
sowania obowiązującej ustawy do prawa wspólnoto-
wego. Podstawą proponowanych zmian jest rozpo-
rządzenie Rady Europy nr 510/2006 w sprawie
ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodze-
nia produktów rolnych i środków spożywczych oraz
rozporządzenie Rady Europy nr 509 z 2006 r. w spra-
wie gwarantowanych tradycyjnych specjalności pro-
duktów rolnych i środków spożywczych. Wynikają
one również z ponaddwuletnich doświadczeń funk-
cjonowania listy produktów tradycyjnych oraz jej
analizy przez ministra rolnictwa. Powyższe zmiany
prawne regulują obecnie politykę jakości w Unii Eu-
ropejskiej.
Jak już pan poseł sprawozdawca powiedział, naj-
ważniejszą zmianą w terminologii jest zastąpienie
terminu „świadectwo specyficznego charakteru”
terminem „gwarantowana tradycyjna specjalność”.
Z reformy wspólnotowej polityki jakości żywności
wynikają także pozostałe zmiany w tym zakresie.
Dobrym rozwiązaniem dla producentów jest możli-
wość uzupełnienia wniosku niespełniającego wymo-
gów formalnych, jak również wpisania wniosku do
rejestru wewnętrznego wniosków.
Warto podkreślić, że minister właściwy do spraw
rynków rolnych może przyznać zainteresowanemu
podmiotowi, który złożył zastrzeżenie do wniosku
o rejestrację nazwy jako chronionej, okres dostoso-
wawczy na używanie tej nazwy, jeśli podmiot ten
wprowadzał na rynek produkty zgodnie z prawem
oraz używał danej nazwy przez okres przynajmniej
pięciu lat.
Nowelizacja ustawy przewiduje również rozdzie-
lenie funkcji kontroli i nadzoru. Główny inspektor
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
24 i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Czesław Czechyra
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych bę-
dzie sprawował wyłącznie funkcje nadzorcze wobec
podmiotów odpowiedzialnych za przeprowadzanie
kontroli zgodności procesu produkcji ze specyfikacją.
W systemie kontroli udział wojewódzkich inspekto-
rów jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych
oraz prywatnych jednostek certyfikujących ma na
celu ułatwienie producentom dostępu do jak najwięk-
szej liczby podmiotów mogących przeprowadzać kon-
trole. Obecnie bowiem na terytorium Polski funkcjo-
nują tylko cztery jednostki certyfikujące. Takie roz-
wiązanie, przyjęte w rozporządzeniach Rady Europy,
ma na celu zagwarantowanie producentom niewygó-
rowanych cen za usługi kontrolne, ponieważ zgodnie
z prawem wspólnotowym koszty kontroli ponoszone
są przez podmioty podlegające takiej kontroli.
Konieczne jest określenie przez ministra rolnic-
twa nowego wzoru świadectwa jakości handlowej,
bowiem przedmiotem kontroli w przypadku produk-
tów zarejestrowanych jako chroniona nazwa pocho-
dzenia, chronione oznaczenie geograficzne lub gwa-
rantowana tradycyjna specjalność jest zarówno pro-
ces produkcji, jak i gotowy wyrób, a nie, jak dotych-
czas, jedynie partia gotowych produktów.
Warte podkreślenia jest przyjęcie w projektowa-
nej ustawie rozwiązań przyjaznych zainteresowanym
podmiotom, polegających chociażby na możliwości
wyjaśnienia informacji zawartych we wniosku o wpis
oraz uzupełnienia ewentualnych braków. Także za-
kończenie wpisów do końca lutego, a nie do 31 grud-
nia, nastąpiło na wniosek producentów produktów
tradycyjnych, ponieważ okres świąteczny jest dla
nich czasem wzmożonej pracy.
Przepisy ustawy z dnia 18 października 2006 r.
o wyrobie napojów spirytusowych oraz rejestracji
i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytu-
sowych spełniają wymagania rozporządzenia Parla-
mentu Europejskiego i Rady Europy nr 110 z dnia
15 stycznia z 2008 r. w sprawie definicji, opisu, pre-
zentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geogra-
ficznych napojów spirytusowych, a nowelizacja pole-
ga na zmianie odwołań do przepisów Unii Europej-
skiej. Z podobnych względów dokonano również
zmian w przepisach ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r.
Prawo własności przemysłowej.
Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska jest
za przyjęciem proponowanych zmian w procedowanej
ustawie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Szy-
mona Stanisława Giżyńskiego w imieniu klubu Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Nowelizacja ustawy z 17 grudnia 2004 r. o re-
jestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rol-
nych i środków spożywczych oraz o produktach tra-
dycyjnych jest częścią wielkiego dzieła mimetyczno-
-translatorskiego rządowych ekspertów, a zwłaszcza
tłumaczy, trudzących się na naszych oczach i na co
dzień nad dostosowaniem ponad stu dotychczas re-
komendowanych Sejmowi ustaw do prawa wspólno-
towego. Ponieważ Unia zmieniła wspólnotowy sys-
tem rejestracji i ochrony nazw pochodzenia i ozna-
czeń geograficznych produktów rolnych i środków
spożywczych, robimy to i my. Tak przynajmniej głosi
oficjalne rządowe uzasadnienie.
Spośród zmian terminologicznych najważniejszą
jest zastąpienie określenia „świadectwo specyficzne-
go charakteru” określeniem „gwarantowana trady-
cyjna specjalność”. To chyba szczęśliwsze rozwiąza-
nie, skoro „specyficzny charakter” produktu jako
żywo przypomina pewną scenkę z „Lotu nad kukuł-
czym gniazdem” Milosza Formana, gdy jeden z bo-
haterów filmu, pytany, jak się dzisiaj czuje, odpowia-
da, że specyficznie. Zatem określenie „gwarantowana
tradycyjna specjalność” znosi ową dwuznaczność
przywoływanej specyficzności.
Przejdźmy do innych proponowanych zmian, już
o stricte merytorycznym charakterze. Można je po-
dzielić na dwie grupy: takich, które nie budzą więk-
szych kontrowersji, i takich, w odniesieniu do których
wypada przedstawić, w różnej zresztą skali, zastrze-
żenia i wątpliwości.
Zacznijmy od grupy pierwszej – zmian zgoła nie-
kontrowersyjnych. Nie budzi oporów precyzacja orze-
kająca, iż produkty wpisywane na listę produktów
tradycyjnych powinny stanowić element dziedzictwa
kulturowego regionu, w którym są wytwarzane, oraz
być elementem tożsamości społeczności lokalnej.
Zmiana ta ma chronić listę produktów tradycyjnych
przed wpisywaniem na nią produktów, które choć są
wytwarzane co najmniej od 25 lat, to jednak nie mają
związku z kulturą i tradycją ziem polskich i zamiesz-
kujących je społeczności.
Równie zasadny zdaje się być obowiązek dołącza-
nia do wniosku o wpis na listę produktów tradycyj-
nych streszczenia najważniejszych informacji doty-
czących nazwy produktu rolnego, środka spożywcze-
go lub napoju spirytusowego, jego rodzaju, charakte-
rystyki, informacji o jego tradycji, pochodzeniu i hi-
storii. Niepodważalna jest zasadność takiego stresz-
czenia, ponieważ minister właściwy do spraw rynków
rolnych musi, zgodnie z obowiązującą ustawą, za-
mieszczać na stronie internetowej ministerstwa in-
formacje na temat produktów wpisanych na listę.
Skoro przedmiotem kontroli w przypadku pro-
duktów zarejestrowanych jako chroniona nazwa po-
chodzenia, chronione oznaczenie geograficzne lub
gwarantowana tradycyjna specjalność jest zarówno
proces produkcji, jak i gotowy wyrób, a nie jedynie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Szymon Stanisław Giżyński
partia gotowych produktów rolnych lub środków spo-
żywczych, to zabezpieczeniem efektywności tych nie-
kwestionowanych działań musi być projektowana
kodyfikacja ministerialnych procedur i druków. Nikt
też nie będzie kwestionować zapisu, iż tylko firmy
wytwarzające lub wprowadzające do obrotu produk-
ty odpowiadające warunkom zawartym w specyfika-
cji są uprawnione do używania chronionej nazwy.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Choć-
by nawet pobieżny wgląd w materię nowelizowanej
ustawy nie daje nam jednakowoż zapomnieć także
o innych projektowanych zmianach, tych mianowicie,
przy których mnożą się znaki zapytania i wątpliwości.
Te budzą przede wszystkim rozwiązania sankcjonu-
jące i rozszerzające obecność na rynku usług kontro-
lnych przewidzianych procedowaną ustawą firm
prywatnych, de facto kosztem prestiżu i możliwej
puli czynności służbowych ze strony organów pań-
stwowych – wojewódzkich inspektorów jakości han-
dlowej artykułów rolno-spożywczych. Trzeba będzie
czujnie obserwować to rozwiązanie w praktyce i trak-
tować z najwyższą podejrzliwością jako żyzną glebę
dla rozkwitu korupcji.
Ale przecież mamy tutaj do czynienia z kolejną
ilustracją znacznie szerszego zjawiska, o zasadniczej
ustrojowej randze, tak charakterystycznego dla obec-
nego rządu, a zwłaszcza dla jego mentalno-politycz-
nej macierzy – Platformy Obywatelskiej, czyli wielo-
kierunkowego dążenia do zaniku albo przynajm-
niej atrofii struktur państwa polskiego. Ten proces
rząd PO–PSL prowadzi w dwu kierunkach: usamo-
rządowienia i prywatyzacji państwa. To mocą tych
złych zamiarów i dążeń przygotowuje się de facto
likwidację urzędów wojewody i urzędów wojewódz-
kich z przekazaniem kompetencji marszałkom woje-
wództw, likwidację kuratoriów i kuratorów z przeka-
zaniem kontrolnych czynności i kompetencji firmom
prywatnym, prywatyzację ODR-ów, pozostawioną
resztką obdarowując marszałków, etc. Nieodległym
refleksem tych działań jest również, w odniesieniu
do procedowanej ustawy, zaanektowanie znacznego
spektrum kontrolnych czynności administracyjnych
– kosztem wojewódzkich inspektorów jakości handlo-
wej artykułów rolno-spożywczych – przez prywatne
firmy certyfikujące.
Z pozostałych uwag... (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku.
Rząd zwrócił się o opinię w sprawie nowelizacji
procedowanej ustawy aż do 53 opiniodawców – od
NSZZ „Solidarność” RI i 16 marszałków województw
aż po Lokalną Grupę Producencką Karpia Zatorskie-
go, Stowarzyszenie Producentów Miodu Drahimskie-
go, Konsorcjum Producentów Kiełbasy Lisieckiej,
Stowarzyszenie Producentów Fasoli Tycznej „Piękny
Jaś” we Wrzawach czy – noszące szczególnie obiecu-
jąco brzmiącą nazwę – Stowarzyszenie Łącka Droga
Owocowa. Przyznać trzeba, iż rząd wysłuchał nie-
25
licznych uwag swych respondentów z dużą wyrozu-
miałością i pobłażliwością.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parla-
mentarny Prawo i Sprawiedliwość oddaje nowelizo-
waną ustawę pod dalsze procedowanie z intencją
poparcia jej, przedstawiając jednakże krytyczne uwa-
gi i zastrzeżenia, które starałem się uzasadnić, pre-
zentując stanowisko klubu. Dziękuję uprzejmie.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Woj-
ciecha Pomajdę w imieniu klubu Lewica.
Poseł Wojciech Pomajda:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Mam przyjemność w imieniu Klubu
Poselskiego Lewica odnieść się do sprawozdania ko-
misji rolnictwa o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń
produktów rolnych, środków spożywczych oraz o pro-
duktach tradycyjnych oraz o zmianie niektórych in-
nych ustaw. Te dwa punkty, które dzisiaj omawiamy,
sprawiają, że mamy poranek poświęcony rolnictwu,
a rzadko się zdarza w naszym parlamencie, że w tak
ważnych godzinach obrad Sejmu możemy debatować
o sprawach rolnictwa i wsi, przeważnie rozmawiamy
o tym po godz. 22, stąd też się biorą takie obszerne
wypowiedzi kolegów posłów, i bardzo dobrze. Pan
poseł Giżyński nawet zatroszczył się przy okazji tej
ustawy o likwidację delegatur urzędów wojewódzkich,
co nie ma bezpośredniego związku z rolnictwem, ale
być może świadczy o tym, że niektóre z ustaw, na te-
mat których debatujemy, mają charakter czysto tech-
niczny. Tak jest w przypadku tej ustawy, bo ona od-
powiada ściśle zmianom, które są wprowadzane
w ramach realizacji rozporządzeń, prawa Unii Euro-
pejskiej. Dostosowujemy do nich naszą krajową usta-
wę, uwzględniając pewne zmiany będące wynikiem
doświadczeń z dwuletniego funkcjonowania ustawy,
która została przyjęta poprzednio.
Już nie wracając do całości zmian, które zawiera
ta ustawa, chciałbym podkreślić elementy, które są
najistotniejsze, a więc przede wszystkim rozgrani-
czenie instytucji głównego inspektora jakości han-
dlowej artykułów rolno-spożywczych od wojewódz-
kich delegatur i umożliwienie tym delegaturom
prowadzenia kontroli łącznie z instytucjami, z fir-
mami, które wykonują te funkcje czysto komercyj-
nie, co daje gwarancje, pewność producentom, któ-
rzy będą składali wnioski, co do zachowania więk-
szej konkurencyjności na tym rynku, a także zabez-
pieczenia niższych cen.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
26 i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Wojciech Pomajda
Mam osobiście jedną wątpliwość co do zapisu
związanego ze zmianą art. 47 ust. 1, który ma na celu
uznawanie za tradycyjne produktów wpisywanych na
listę, wytwarzanych co najmniej od 25 lat. Tak nie
może być. Jest to zawężenie kompetencji urzędów
marszałkowskich, marszałków do kwalifikowania
tych produktów. I nie mam przekonania w tej chwili
co do tego, jakiego rodzaju produktów może to doty-
czyć. Pewnie życie zweryfikuje, czy to jest słuszna
decyzja i czy słuszne jest ograniczenie możliwości
wprowadzania takiego zakazu. Prosiłbym jednocze-
śnie pana ministra o odpowiedź na pytanie: Czy pań-
stwo dokładnie zidentyfikowaliście, jakiego rodzaju
produkty mogą wchodzić w grę i czego, jakiej skali
zadań, ograniczeń tak naprawdę ta regulacja może
dotyczyć?
Dzisiaj też dosyć szeroko omawialiśmy w poprzed-
nim punkcie kwestię jakości naszej żywności. Chciał-
bym przypomnieć Wysokiej Izbie, nam wszystkim,
że żywność z założenia powinna być zdrowa. Nie
powinniśmy podejmować polemiki, dyskusji, czy
żywność jest mniej czy bardziej zdrowa, czy ona była
wyprodukowana zgodnie z elementarnymi zasada-
mi. Żywność z założenia powinna być zdrowa. Mamy
tylko pewne elementy, które dzisiaj są dyskutowane,
a więc kwestię doprowadzenia do weryfikacji, kon-
troli w pełnym zakresie na różnych szczeblach pro-
dukcji, ale także przetwórstwa, w poszczególnych
ich ogniwach, od producenta do konsumenta, co
może przyczynić się do tego, że będziemy pewni, co
spożywamy, a niekoniecznie musimy uzyskiwać
uwiarygodnienie tego, że żywność jest zdrowa, bo
ona jest zdrowa. Dziękuję.
Panie Marszałku! W imieniu Klubu Poselskiego
Lewicy oświadczam, że nasz klub poprze przedłoże-
nie rządowe zawierające ustawę, o której debatujemy.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Lesz-
ka Deptułę w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludo-
wego.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego po-
piera rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o re-
jestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rol-
nych i środków spożywczych oraz o produktach tra-
dycyjnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Jego wprowadzenie, tak jak już moi poprzednicy mó-
wili, wynika z konieczności dostosowania obowiązu-
jącej ustawy do prawa wspólnotowego. Ponadto już
dwuletnie doświadczenie stosowania listy produktów
tradycyjnych i jej obsługi przez ministra właściwego
do spraw rynków rolnych wskazuje na potrzebę
wprowadzenia zmian, które mają na celu ujednolice-
nie i uściślenie kryteriów oceny wniosków o wpis na
listę produktów tradycyjnych przez marszałków wo-
jewództw. Ponadto nowe regulacje konkretyzują
przebieg formalności związanych z tym procesem,
zakres i liczbę załączników do wniosków oraz nie-
zbędne do spełnienia wytyczne. Projekt ujednolica
także wymagania dotyczące struktur kontrolnych,
jakie mogą przewidywać państwa członkowskie. Aby
wprowadzić konkretną definicję produktów uznawa-
nych za tradycyjne, słusznie naszym zdaniem dopre-
cyzowano, że produkty wpisywane na listę produk-
tów tradycyjnych powinny stanowić element dzie-
dzictwa kulturowego regionu, w którym są wytwa-
rzane, oraz być elementem tożsamości społeczności
lokalnej. Zmiana ta ma chronić listę produktów tra-
dycyjnych przed wpisaniem na nią produktów, które
choć są wytwarzane co najmniej od 25 lat, to jednak
nie mają związku z kulturą i tradycją ziem polskich
i zamieszkujących je społeczności.
Należy zauważyć, że projektowana zmiana była
bardzo szeroko konsultowana z organizacjami spo-
łeczno-zawodowymi oraz marszałkami województw,
których uwagi zostały rozważone i przynajmniej czę-
ściowo uwzględnione w projekcie. Chciałbym tu się
odnieść do wypowiedzi mojego kolegi z Prawa i Spra-
wiedliwości. Chodzi o to, że ta ustawa tak naprawdę
nie powoduje niszczenia struktur państwa, bo nie
możemy przy tej okazji mówić o likwidacji kurato-
riów, przekazania kompetencji…
(Poseł Szymon Stanisław Giżyński: Możemy, mo-
żemy.)
Ale nie przy tej ustawie. W każdym razie myślę,
że ta ustawa idzie w dobrym kierunku. Biorąc pod
uwagę wszystkie powyższe argumenty, a w szczegól-
ności konieczność dostosowania polskiego prawa do
przepisów wspólnotowych, jeszcze raz powtórzę na
koniec, że Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego poprze proponowany przez rząd projekt usta-
wy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw
i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych
oraz o produktach tradycyjnych oraz o zmianie nie-
których innych ustaw. Bardzo serdecznie dziękuję,
panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Przystępujemy do zadawania pytań. Po pierw-
szym wystąpieniu zamykam listę.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Szy-
mona Giżyńskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Czas na zadanie pytania dla każdego z pytających
to 1 minuta.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Poseł Szymon Stanisław Giżyński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W uzasadnieniu nowelizowanej ustawy rząd
napisał: Wejście w życie projektowanej ustawy nie
wpłynie na rozwój regionalny. Wejście w życie pro-
jektowanej ustawy nie wpłynie na konkurencyjność
gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjono-
wanie przedsiębiorstw. Wejście w życie projektowanej
ustawy nie wpłynie na rynek pracy. Czy nie jest to,
panie ministrze, konkluzja podana zbyt pochopnie
i rutynowo, skoro wydaje się po lekturze innych frag-
mentów uzasadnienia i samej nowelizowanej ustawy,
iż jednym z jej celów jest zdynamizowanie rynku pro-
duktów rolnych i środków spożywczych posiadają-
cych wspólną właściwość gwarantowanej, tradycyjnej
specjalności.
Pytanie drugie. Proszę pana ministra o rozwikła-
nie takiego zapisu z rządowego uzasadnienia nowe-
lizacji ustawy z części: Ocena skutków regulacji,
wiersze 2–4, tekst zapisu podaję literalnie: „Projek-
towana ustawa dotyczy osób fizycznych i prawnych
ubiegających się o wpis produktu rolnego, środka
spożywczego lub napoju spirytusowego na listę pro-
duktów tradycyjnych, marszałków (także marszał-
ków województw)”. Kropka. O jakie listy chodzi?
Czyżby być może marszałków Sejmu i Senatu? Pro-
szę pana ministra o wyjaśnienie i ewentualne usen-
sowienie wskazanego kuriozalnego passusu. Dzięku-
ję uprzejmie. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wal-
demara Wronę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym zadać pytanie: Czy rząd polski będzie sta-
rał się o zmianę definicji wytwarzania alkoholu wy-
sokoprocentowego, szczególnie chodzi tutaj o alkohol
popularnie zwany wódką, gdyż obecnie Unia Euro-
pejska przyjęła projekt, że alkohol wysokoprocento-
wy może być wytwarzany, nie tak, jak chciała Polska
i kraje skandynawskie, tylko z pszenicy i ziemnia-
ków, lecz i z innych produktów, m.in. z bananów? Ten
projekt uderza w polskich producentów alkoholi. Po-
wtórzę: Czy rząd polski będzie starał się zmienić ten
przepis, aby pod pojęciem alkoholu wysokoprocento-
wego rozumiano tylko alkohol wytwarzany z ziem-
niaków i pszenicy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
27
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Adama
Gawędę... Przepraszam, pana posła Henryka Sie-
dlaczka, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Od trzydziestu
lat jako nauczyciel raciborski oprócz działalności po-
litycznej zajmuję się działalnością podstawową, któ-
rej przedmiot stanowią kwestie edukacji regionalnej,
regionalizmu. Stąd też formułuję do pana ministra
pytanie, oczywiście na wskroś merytoryczne, acz
chyba trochę przekorne w swej treści.
W nowelizacji ustawy dla celów uznawania pro-
duktów za tradycyjne doprecyzowano, że produkty
wpisywane na listę produktów tradycyjnych, powin-
ny stanowić element dziedzictwa kulturowego regio-
nu, w którym są wytwarzane, oraz być elementem
tożsamości społeczności lokalnej. Zmianę wprowa-
dzono, by chronić listę produktów tradycyjnych przed
wpisywaniem na nią produktów, które choć są wy-
twarzane co najmniej od 25 lat, to jednak nie mają
związku z kulturą i tradycją ziem polskich i zamiesz-
kujących je społeczności. Dlatego też pytam: Skoro
tożsamość kulturowa nie jest czymś niezmiennym
i podlega zmianom, to czy w ten sposób nie spowodu-
jemy, że wiele produktów, które mają szansę stać się
tradycyjnymi, w dłuższej perspektywie nie będzie
przez tę zmianę właściwie chronionych? Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Adama
Gawędę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Wprowadzane zmiany do omawianej ustawy są ko-
nieczne, mam jednak wątpliwości co do niektórych
jej zapisów.
Czy zaproponowany w projekcie ustawy kształt
systemu kontroli, umożliwiający przekazanie tych
funkcji kontrolnych firmom prywatnym, jest wła-
ściwy?
Czy funkcjonowanie na rynku podmiotów z jednej
strony państwowych i prywatnych jednostek certyfi-
kujących nie doprowadzi do pewnego zachwiania
równowagi i czy zamierzenie, skądinąd bardzo słusz-
ne, zapewnienia producentom niewygórowanych cen
nie powinno być realizowane jednak przez jednostki
kontrolne państwowe? Dziękuję bardzo.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
28 i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Romu-
alda Ajchlera, Lewica.
Poseł Romuald Ajchler:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dobrze się stało,
że jeśli chodzi o listy produktów tradycyjnie produ-
kowanych, wreszcie nadajemy im trochę ważniejszy
charakter. Bo nie może być tak jak do tej pory, iż np.
oscypek produkowany jest w województwie mazo-
wieckim. Zresztą temat ten omawialiśmy podczas
prac nad poprzednią ustawą. Stąd też, panie mini-
strze, dobrze, że tak się składa, iż próbujemy to po-
rządkować, chociaż drugi raz muszę powiedzieć, że
jest to przede wszystkim wynik nie inicjatywy rządu,
a zmiany dwóch dyrektyw, a te zmiany wymusza
Unia Europejska. Zresztą nic takiego nie powiedzia-
łem, pan minister w uzasadnieniu do projektu usta-
wy sam to przywołuje, stąd tego typu uwagi.
Ale, panie ministrze, do tej pory mamy już spre-
cyzowaną listę produktów tradycyjnych. Chciałbym
wiedzieć, jak dzisiaj wygląda ta kwestia. (Dzwonek)
Ile mamy zarejestrowanych tych produktów trady-
cyjnych? Jakie widzi pan, po uchwaleniu tej ustawy,
możliwości zwiększenia tej listy? Ile spodziewacie się
państwo tego typu nazw produktów i w ogóle produk-
tów, które miałyby być chronione ustawowo? Dzięku-
ję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza
stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pana
Artura Ławniczaka.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Artur Ławniczak:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Z wielką przyjemnością na te pytania odpowiem, po-
nieważ produkty regionalne, lokalne, to jest to, na co
rząd stawia, ponieważ jest to rozwój nie tylko gospo-
darstw rodzinnych, ale i rozwój małej przedsiębior-
czości, rozwój naszych polskich zakładów. Chcę po-
wiedzieć, że na dzień dzisiejszy mamy wpisanych na
listę produktów tradycyjnych 546 takich produktów.
Myślę, że to już jest całkiem pokaźna, przyzwoita
liczba.
(Poseł Romuald Ajchler: Po ustawie...)
Po ustawie – myślę, że po dokładnej, dokonanej
przez marszałków województw, którzy prowadzą
taką listę, analizie, czy ten produkt spełnia kryteria
– bo można sobie wyobrazić takie pytanie, czy na
przykład kebab jest produktem tradycyjnym, bo
sprzedawany od dwudziestu...
(Poseł Tomasz Kulesza: W Turcji.)
W Turcji tak, ale w Polsce nie. Ale dlatego jest ta
zmiana ustawy, aby wykluczać takie produkty, które
nie są związane z polską tradycją, nie są związane
z naszym obszarem. Chodzi o to, aby pokazywać,
promować te produkty, które mają tradycję. Myślę,
że mamy jeszcze wiele takich produktów. Marszałko-
wie bezpośrednio będą to oceniali, bo jako gospoda-
rze terenu mają doskonałe rozeznanie.
Poza zmianą ustawową będzie tu konkretne
wsparcie finansowe, a tego do tej pory brakowało.
Przekazujemy środki w wysokości 3200 zł za każdy
produkt, za uczestnictwo rolników w systemach ja-
kości, wspieramy działania informacyjne, promocyj-
ne do wysokości 70% poniesionych kosztów, oczywi-
ście w pewnych widełkach, i – co ważne – wspieramy
sam proces przygotowania wniosku środkami do wy-
sokości 15 tys. zł. Przedwczoraj pan minister Marek
Sawicki podpisał stosowne rozporządzenie w tej spra-
wie. To pozwoli w przypadku tych trudnych produk-
tów, gdzie trzeba zbierać materiały o tym, jak prze-
biegał proces produkcji, jaka była technologia przed
wieloma laty, zrobić to dobrze i dobrze również wy-
promować dany produkt.
Jeśli chodzi, panie i panowie posłowie, o ocenę
skutków regulacji, to mieliśmy na myśli to, że nie
ma żadnego skutku negatywnego, jest pozytywny.
Natomiast dzisiaj trudno oszacować, o ile więcej bę-
dzie tych produktów, o ile wzrośnie wartość sprze-
daży w tych małych firmach, o ile wzrośnie sprzedaż
produktów w gospodarstwach rolnych. Myślę, że
teraz byłoby to dużym nadużyciem przekazanie, ile
to będzie realnie. Myślę, że po roku, po pół roku
będziemy mogli to ocenić i poinformować Wysoką
Izbę o wynikach.
Bardzo istotną sprawą jest to, aby też było to od
początku do końca robione w sposób normalny, odpo-
wiedzialny. Nadzór, certyfikacje mogą prowadzić
wojewódzkie inspektoraty i prywatne jednostki cer-
tyfikujące. I tu chcę powiedzieć, że nie zrozumiałem
do końca jednej uwagi, bo partnerzy społeczni naci-
skali, aby tylko i wyłącznie jednostki prywatne pro-
wadziły certyfikację. My uznaliśmy, że prywatne
jednostki certyfikujące muszą spełnić określone wy-
magania, aby prowadzić taką działalność. I dla rów-
nowagi, ze względu na gwarancje przejrzystości, są
tu włączeni inspektorzy wojewódzcy, a główny in-
spektor nadzoruje i prywatne, i wojewódzkie jednost-
ki certyfikujące. Czyli nie obawiałbym się, że tu będą
jakieś nadużycia. Jeśli chodzi o rolnictwo ekologicz-
ne, to bardzo sprawnie to funkcjonuje. Większość
tych jednostek jakby powtarza się i w jednym, i w dru-
gim systemie.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych
i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Artur Ławniczak
Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o produkty alko-
holowe, to chcę podkreślić bardzo ważną rzecz, była
o tym mowa, że polska wódka może być produkowa-
na tylko i wyłącznie ze zboża i ziemniaków. To jest
nasza nazwa, oznaczenie geograficznie chronione.
(Poseł Tomasz Kulesza: A śliwowica?)
Chcę powiedzieć, że w przypadku alkoholi produ-
kowanych z innych produktów, na przykład z bana-
nów, musi być pokazane, że nie jest to polska wódka,
że nie jest to wódka inna...
(Poseł Tomasz Kulesza: A śliwowica, panie mini-
strze?)
Jeśli chodzi o produkty lokalne czy regionalne, to
zostały podjęte prace wspólnie z resortem finansów
mające na celu to, aby rolnicy, aby nasi producenci
mogli przerabiać swoje produkty: śliwki, jabłka, gru-
sze, w mającej odpowiedni certyfikat minigorzelni,
żeby płacili akcyzę, czyli byłby wpływ środków do
budżetu państwa, i sprzedawać do tysiąca litrów
w swoim gospodarstwie ze swoim oznaczeniem. My-
ślę, że to uregulowanie wzmocni pozycję tych pro-
duktów i zlikwiduje szarą strefę. Prace trwają, bę-
dziemy na bieżąco informowali panie i panów posłów
o ich wynikach.
Dziękuję za zaangażowanie. Myślę, że wszystkim
nam powinno zależeć na tym, aby wzmacniać pozycję
polskich produktów lokalnych, regionalnych, gdyż to
jest szansa dla naszej gospodarki, a szczególnie dla
tych najmniejszych firm, które nie mają kapitału, ale
mają tradycję, a ich produkty mają najwyższą jakość.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Mariusza Grada.
Poseł Mariusz Grad:
Panie Marszałku! Chciałbym bardzo serdecznie
podziękować posłom z Komisji Rolnictwa i Rozwoju
Wsi za udział w pracach przygotowawczych nad tą
ustawą. Chciałbym również podziękować panu mini-
strowi. Praca na tym projektem przebiegała bardzo
sprawnie. Również dziękuję serdecznie za poparcie
tej ustawy klubom, mimo że zostały zgłoszone jakieś
drobne, szczegółowe uwagi, ale myślę, że później bę-
dzie można to doprecyzować.
Chciałbym również bardzo serdecznie podzięko-
wać organizacjom społeczno-zawodowym za udział
w konsultacjach. Była to bardzo duża grupa osób,
29
również przedstawiciele samorządów wojewódzkich.
Tak że bardzo serdecznie dziękuję i proszę Wysoką
Izbę o poparcie tej ustawy. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Obro-
ny Narodowej o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych oraz o zmianie niektórych innych
ustaw (druki nr 712 i 1008).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
panią poseł Jadwigę Zakrzewską.
Bardzo proszę, pani poseł.
Poseł Sprawozdawca
Jadwiga Zakrzewska:
Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Mi-
nistrze! Szanowni Koledzy! Panie Posłanki! Panowie
Posłowie! W imieniu Komisji Obrony Narodowej
mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie, zawarte
w druku nr 1008, z dnia 30 września 2008 r. doty-
czące rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy
o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmia-
nie niektórych ustaw z druku nr 712.
Przedstawiony projekt ustawy zawiera propozycje
kompleksowych rozwiązań w zakresie pomocy dla
rannych i poszkodowanych żołnierzy oraz rodzin żoł-
nierzy zaginionych podczas wykonywania zadań
służbowych, również tych żołnierzy, którzy ponieśli
śmierć. W projekcie wprowadza się także regulację
umożliwiającą finansowanie przez budżet państwa
pomocy prawnej dla żołnierzy zawodowych i nieza-
wodowych, którzy w związku z czynami popełniony-
mi podczas bezpośredniego wykonywania zadań
służbowych znaleźli się w sytuacji zagrożenia odpo-
wiedzialnością karną. W związku z tym że żołnierze
występują w misjach poza granicami państwa pol-
skiego, należy uznać, że koszty pomocy prawnej na
ich rzecz powinny być pokrywane z budżetu państwa.
Kwestia pomocy państwa dla swoich obywateli, któ-
rzy narażają życie i zdrowie, powinna być jednym
z priorytetów. Wiąże się to z zasadą solidaryzmu spo-
łecznego.
Kilka słów dotyczących historii. W 1921 r. została
uchwalona ustawa o zaopatrzeniu inwalidów wojen-
nych i zaopatrzeniu rodzin po poległych i zmarłych
żołnierzach II Rzeczypospolitej i dawała ona podsta-
wę do otrzymywania dużych świadczeń. Obecnie, po
wielu latach, państwo polskie nie może zapominać
o tych żołnierzach i ich rodzinach, o żołnierzach, któ-
rzy służyli i służą poza granicami kraju w związku
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
30 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Sprawozdawca Jadwiga Zakrzewska
z coraz częstszym i większym zaangażowaniem Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w działania
związane z zażegnywaniem konfliktów zbrojnych
w różnych regionach świata. Tak więc obecnie istnie-
je konieczność wprowadzenia wielu zmian do obowią-
zującego stanu prawnego.
Wysoka Izbo! Komisja Obrony Narodowej nie jest
obojętna wobec tych spraw. Jest bardzo dużo proble-
mów do rozwiązania, które pojawiły się w ostatnim
okresie, w szczególności w związku z doznaniem
poważnego uszczerbku na zdrowiu przez żołnierzy.
Niech o tym świadczy fakt, że w czasie wyjazdowe-
go posiedzenia naszej podkomisji do spraw społecz-
nych w Wojsku Polskim, którą mam zaszczyt kiero-
wać, byliśmy w klinice stresu bojowego w Wojsko-
wym Instytucie Medycznym w Warszawie przy
ul. Szaserów i tam zetknęliśmy się z ludzką trage-
dią, bólem i traumą, a jednocześnie z nadzieją, że
ojczyzna nie zostawi swoich żołnierzy samych sobie.
Ojczyznę można kochać wszędzie, ale musi to być
miłość z wzajemnością.
Mamy stały kontakt ze Stowarzyszeniem Ran-
nych i Poszkodowanych w Misjach poza Granicami
Kraju. Służą oni nam pomocą w pracach podkomisji
i komisji. Dziękujemy im za to. Solidaryzujemy się
z żołnierzami i ich rodzinami, a w szczególności
z żołnierzami mającymi status nadterminowych, któ-
rzy mimo wielu ich słusznych postulatów nie zostali
objęci tym projektem ustawy, ponieważ dotyczy on
żołnierzy zawodowych.
Dlatego też zwróciliśmy się do Ministerstwa
Obrony Narodowej, ponieważ ten problem jest bardzo
ważny, o szybkie rozpoczęcie prac ustawowych doty-
czących weteranów wojskowych misji pokojowych
i stabilizacyjnych. Otrzymaliśmy informację na pi-
śmie, że Ministerstwo Obrony Narodowej podjęło
intensywne działania w tym zakresie. Postulujemy
również uporządkowanie przepisów regulujących
świadczenia z zakresu zakwaterowania poszczegól-
nych kategorii żołnierzy.
Zdajemy sobie sprawę, Wysoka Izbo, że nikt i nic
nie zrekompensuje żołnierzom i ich rodzinom strat
moralnych i materialnych, niemniej naszą powinno-
ścią jest uczynić wszystko, aby poświęcenie dla ojczy-
zny było doceniane przez nas wszystkich, gdyż miłość
ojczyzny jest naszym prawem.
Panie Marszałku! W imieniu Komisji Obrony
Narodowej wnoszę o to, aby Wysoki Sejm raczył
uchwalić przedłożony projekt nowelizujący aż sie-
dem ustaw na obecnym posiedzeniu Sejmu bez po-
prawek, gdyż czas nagli, a te uregulowania, które
są zawarte w projekcie, uwzględniają oczekiwania
żołnierzy, w szczególności tych, którzy pełnią służ-
bę poza granicami państwa polskiego w ramach
misji wojskowych w rejonach konfliktów zbrojnych.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Pawła
Suskiego w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Paweł Suski:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Mam za-
szczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentar-
nego Platformy Obywatelskiej wobec rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy o służbie wojsko-
wej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektó-
rych innych ustaw. Wspomniana ustawa jest kolej-
nym niezbędnym krokiem legislacyjnym zbliżają-
cym nas do niezwykle poważnego zadania, jakim
jest profesjonalizacja Sił Zbrojnych RP i utworzenie
armii zawodowej.
Każdy żołnierz zdaje sobie sprawę z ryzyka, jakie
na co dzień podejmuje. „Za sprawę mojej Ojczyzny
w potrzebie krwi własnej ani życia nie szczędź” – tak
brzmią słowa roty przysięgi wojskowej. Wielu – na
pewno zbyt wielu – przyszło się z tego zobowiązania
wywiązać za cenę często najwyższą – własnego życia.
Jest czymś naturalnym i oczywistym, że ojczyzna nie
powinna o nich zapominać, a także nie powinna za-
pominać o ich bliskich.
Z zupełnie niezrozumiałych powodów kolejne rzą-
dy zapominały o stworzeniu regulacji prawnych za-
bezpieczających zarówno żołnierzy, którzy utracili
zdrowie, pełniąc służbę w Wojsku Polskim, jak i wy-
starczająco zabezpieczających rodziny żołnierzy, któ-
rzy zaginęli lub ponieśli śmierć. Brak czy też niedo-
skonałość tych regulacji skutkowały tym, co dosko-
nale znamy z przekazów medialnych: w świetle ka-
mer składane były przez dostojników państwowych
różnej rangi deklaracje dotyczące pomocy, a kiedy
szum medialny przycichał, rodziny tak naprawdę
pozostawione były samym sobie. Opłakując stratę
najbliższych osób, jednocześnie borykały się z proza-
icznymi sprawami, dotyczącymi mieszkania, pracy,
pieniędzy na kształcenie dzieci.
Platforma Obywatelska chce, jako pierwsza,
wprowadzić jasne i precyzyjne zasady pomocy żoł-
nierzom i ich rodzinom. Zgodnie z proponowanymi
zmianami pomocą objęci będą nie tylko żołnierze
zawodowi i ich rodziny, jako że dotychczas jedynie
ich obejmowały szczątkowe uprawnienia, ale także
żołnierze służby nadterminowej i kontraktowej
oraz ich rodziny, a także byli żołnierze zawodowi
i niezawodowi.
Mamy jednakże świadomość, że przedstawiona
Wysokiej Izbie nowelizacja w niewystarczającym
stopniu zabezpiecza szczególnie potrzeby poszkodo-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Paweł Suski
wanych w misjach żołnierzy służby nadterminowej,
którzy w obecnym stanie prawnym nie mają w zakre-
sie świadczeń i opieki równego statusu z żołnierzami
zawodowymi. Ten aspekt zostanie uregulowany
w przygotowywanej przez ministra obrony narodowej
ustawie o weteranach wojskowych misji pokojowych
i stabilizacyjnych.
Proponowana ustawa zawiera kompleksowe roz-
wiązania w zakresie pomocy dla rannych i poszkodo-
wanych żołnierzy oraz rodzin żołnierzy, którzy zagi-
nęli lub ponieśli śmierć podczas wykonywania zadań
służbowych. Obecne regulacje prawne dalekie są od
doskonałości. Zmiana jest konieczna i nabiera ogrom-
nego znaczenia w związku z coraz większym zaan-
gażowaniem Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej
w misjach poza granicami kraju.
Proponowane zmiany regulują pomoc finansową
dla rodzin. Przewiduje się, że w przypadku zaginięcia
żołnierza lub jego śmierci podczas wykonywania za-
dań służbowych minister obrony narodowej będzie
mógł przyznać rodzinie żołnierza zapomogę. Podobne
rozwiązanie będzie możliwe w szczególnych przypad-
kach byłych żołnierzy, którzy zostali zwolnieni ze
służby czynnej ze względu na stan zdrowia spowodo-
wany ranami, kontuzjami lub chorobami związany-
mi z pełnieniem czynnej służby wojskowej.
W proponowanym projekcie podwyższony zostaje
próg dochodowy uprawniający do przyznania pomocy
socjalnej. Niezależnie od tego przewidywana jest po-
moc dla dzieci na dalsze kontynuowanie nauki od
16 do 25 roku życia. Katalog świadczeń socjalnych
zawarty w projekcie ustawy zakłada również przy-
dzielenie lokalu mieszkalnego w zamian za odprawę
mieszkaniową żołnierzom zwalnianym ze służby
czynnej w związku z nabyciem praw do wojskowej
renty inwalidzkiej, o ile inwalidztwo nastąpiło na
skutek wypadku czy choroby związanej z pełnieniem
służby.
W przypadku śmierci żołnierzy zawodowych peł-
niących służbę kandydacką lub nadterminową za-
mieszkałym z nimi ich małżonkom oraz członkom
najbliższej rodziny przysługiwałyby: odprawa miesz-
kaniowa albo zajmowany lokal, lokal zamienny
w przypadku, kiedy zajmowana była kwatera, lub
lokal mieszkalny odpowiadający uprawnieniom żoł-
nierza w dniu jego śmierci. Co istotne, uprawnienia
wymienionych wyżej osób będą realizowane, na ich
wniosek, w dowolnie przez nich wybranej miejscowo-
ści, w której Wojskowa Agencja Mieszkaniowa dyspo-
nuje zasobem nieruchomości.
Dla członków rodzin żołnierzy, którzy zaginęli lub
ponieśli śmierć w związku z pełnioną służbą, prze-
widuje się pomoc rekonwersyjną. Uprawnieni do tej
pomocy mieliby możliwość korzystania z doradztwa
zawodowego, kursów podwyższających kwalifikacje
lub umożliwiających przekwalifikowanie. Dotychczas
taka pomoc przysługiwała jedynie żołnierzom zawo-
dowym, a projekt znacznie poszerza listę uprawnio-
31
nych do pomocy, umożliwiając tym samym dostoso-
wanie się większej grupy do warunków cywilnego
rynku pracy.
Równie istotną zmianą jest wprowadzenie możli-
wości finansowania z budżetu państwa pomocy praw-
nej dla żołnierzy zawodowych i niezawodowych, któ-
rzy w związku z czynami popełnionymi podczas
wykonywania zadań służbowych znaleźli się w sytu-
acji zagrożenia odpowiedzialnością karną. Zwrot
kosztów za pomoc prawną przysługiwać będzie jed-
nak tylko w przypadku, kiedy postępowanie karne
zakończy się umorzeniem wobec braku znamion czy-
nu zabronionego lub niepopełnienia przestępstwa
albo prawomocnym wyrokiem uniewinniającym.
Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Platforma
Obywatelska w pełni akceptuje przedstawiony pro-
jekt nowelizacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę pana posła Marka Polaka o zabra-
nie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Panie i Panowie Posłowie! W imieniu Klubu Parla-
mentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt
zabrać głos w dyskusji nad rządowym projektem
ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnie-
rzy zawodowych i niektórych innych ustaw wraz
z projektami aktów wykonawczych, druk nr 712.
Zapisy tej nowelizacji wprowadzają propozycje
kompleksowych rozwiązań w zakresie pomocy dla
rannych i poszkodowanych żołnierzy oraz rodzin żoł-
nierzy zaginionych lub żołnierzy, którzy podczas wy-
konywania zadań ponieśli śmierć. Dają też upraw-
nienia członkom najbliższych rodzin żołnierzy, którzy
zaginęli lub ponieśli śmierć, do korzystania z pomocy
rekonwersyjnej w zakresie podnoszenia kwalifikacji,
doradztwa lub pośrednictwa pracy oraz gwarantują
pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki dla osie-
roconych dzieci. Poszerzają również uprawnienia
ministra obrony narodowej do udzielania zapomóg
dla żołnierzy trwale bądź czasowo niezdolnych do
służby w następstwie obrażeń lub chorób związanych
z realizacją powierzonych zadań, obligując go jedno-
cześnie do udzielenia takiej zapomogi w przypadku
zaginięcia bądź śmierci żołnierza w związku z wy-
pełnianiem zadań służbowych.
Istotne znaczenie ma również propozycja finan-
sowania z budżetu państwa pomocy prawnej dla żoł-
nierzy zawodowych i niezawodowych, którzy podczas
wykonywania zadań służbowych znaleźli się w sytu-
acji zagrożenia odpowiedzialnością karną, oczywiście
tylko wówczas, gdy postępowanie zostanie zakończo-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
32 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Marek Polak
ne umorzeniem bądź prawomocnym wyrokiem unie-
winniającym.
Proponowane zmiany są pokłosiem oczekiwań
żołnierzy, szczególnie tych, którzy pełnią służbę poza
granicami kraju w ramach różnego rodzaju misji ra-
towniczych i humanitarnych prowadzonych przez
organizacje międzynarodowe: ONZ, NATO, Unię Eu-
ropejską i koalicję państw.
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość,
mając na uwadze doświadczenia ostatnich lat wska-
zujące na systematyczny wzrost udziału militarnego
Rzeczypospolitej Polskiej w działaniach poza grani-
cami kraju, popiera przedstawione w projekcie pro-
pozycje rozwiązań w zakresie pomocy dla poszkodo-
wanych żołnierzy, jednak w znacznie szerszym za-
kresie, niż przewiduje omawiany projekt. Otóż na-
szym zdaniem proponowane wsparcie pomocowe dla
poszkodowanych żołnierzy oraz ich rodzin powinno
dotyczyć w równym stopniu żołnierzy zawodowych,
jak i nadterminowych, którzy pełniąc służbę nierzad-
ko po 5, 7 lat, biorą czynny udział w misjach zapew-
niających bezpieczeństwo i utrzymanie pokoju na
świecie i w równym stopniu narażają swoje zdrowie
i życie.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając
nadzieję, że rząd będzie rozważał potrzeby zabezpie-
czenia pomocowego żołnierzy nadterminowych – ta-
kie obietnice już padły w komisji – Klub Parlamen-
tarny Prawo i Sprawiedliwość, doceniając trud, wy-
siłek i męstwo polskich żołnierzy, w pełni popiera
przedłożony projekt ustawy i będzie głosował za jego
przyjęciem. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę pana posła Janusza Zemke o za-
branie głosu w imieniu klubu Lewica.
Poseł Janusz Zemke:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym, po-
dobnie jak przedstawiciele innych klubów, zacząć od
tego, że także mój klub poprze tę ustawę. Jest duża
szansa na to, że cały parlament będzie glosował za
tą ważną i potrzebną ustawą. Ustawa bez wątpienia
zmierza w dobrym kierunku i, co najważniejsze, sta-
ra się rozwiązywać w bardzo konkretny sposób różne
realne problemy, które pojawiały się w ostatnim cza-
sie. Co do tego nie ma żadnej dyskusji.
Chciałbym natomiast zwrócić uwagę na fakt, że
byłoby źle, gdyby w wyniku tej ustawy czy dyskusji
między nami powstało wrażenie, że ta ustawa regu-
luje wyłącznie problemy tych żołnierzy, którzy prze-
bywają na różnych misjach. Tak nie jest. Sprawy
misji i polskich strat, jakie w tych misjach ponosimy,
niestety, na pewno odegrały istotną rolę w stosunko-
wo szybkim przygotowaniu tego aktu prawnego, ale
chcę z całą mocą podkreślić, że ta ustawa odnosi się
w równym stopniu do żołnierzy uczestniczących
w misjach, którzy stanowią kilka procent naszego
wojska, jak i do innych żołnierzy, którzy wykonują
na terytorium Polski różne zadania, w wyniku któ-
rych czasami dochodzi do różnych nieszczęść. Warto
tutaj chociażby przypomnieć katastrofę, która wyda-
rzyła się rok temu, myślę tutaj o pilotach. Czasami
jest tak, że jedna straszna katastrofa – bo to była
straszna katastrofa – w lotnictwie powoduje także
duże straty.
Ustawa ta rozwiązuje zatem problemy na misjach,
co jest bardzo ważne, ale także – gdyby były jakieś
straty w ludziach w wyniku wykonywania zadań
służbowych na terytorium Polski – obejmuje zdarze-
nia na terytorium Polski. Myślę, że ta uwaga jest
istotna.
Co jest moim zdaniem dobre w tej ustawie? Usta-
wa dokonuje zmian w siedmiu różnych aktach praw-
nych i obejmuje stosunkowo szeroki wachlarz spraw,
bo obejmuje z jednej strony konieczną pomoc prawną
– bo taka pomoc prawna jest potrzebna – a z drugiej
strony pomoc przewidzianą chociażby dla dzieci, któ-
re pozostają po żołnierzu, dla dzieci, którym trzeba
pomóc. I to nie budzi żadnych wątpliwości.
Natomiast chciałbym zasygnalizować na kanwie
tej ustawy trzy problemy, które moim zdaniem się
pojawiają, trzy problemy, nad którymi powinniśmy
nadal pracować w parlamencie; w ogóle trzy proble-
my, o których – sądzę – powinniśmy myśleć w skali
państwa. Może kolejno powiem o tych problemach.
Problem pierwszy: ustawa ta nie rozwiązuje
wszystkich problemów żołnierzy nadterminowych,
choć nie jest też prawdą, że ona w ogóle nie traktu-
je o żołnierzach nadterminowych. Bardzo często
bowiem – chociażby wtedy kiedy mówimy o prawie
do lokalu – traktuje ona żołnierza nadterminowego
i zawodowego w taki sam sposób, co chciałbym pod-
kreślić. Jednak są pewne sfery i w tym przypadku
wszystkich świadczeń należnych żołnierzom nadter-
minowym nie udało się umieścić w ustawie, taka
jest prawda. Podstawowym naszym obowiązkiem
powinno być jak najszybsze przygotowanie innych
zmian w ustawie o powszechnym obowiązku, które
objęłyby także w pełni wszystkich żołnierzy nadter-
minowych.
Problem drugi: otóż problem – jak mówią żołnie-
rze poszkodowani – często z ich punktu widzenia
zaczyna się wtedy, kiedy żołnierz odchodzi z wojska
i ma status rencisty. Dopóki był w wojsku, dopóty
mógł liczyć na pomoc wojska, pomagał mu często do-
wódca, pomagali koledzy, pomagało ministerstwo.
Potem jest zaś tak, że żołnierz zostaje sam, mimo że
jest chory, mimo że musi wydawać kilkaset złotych
na leki. Myślę, że mamy w związku z tym drugi istot-
ny problem – to jest problem różnych świadczeń me-
dycznych i socjalnych po odejściu z wojska. Powinna
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Janusz Zemke
to uregulować ustawa, o której pani poseł tutaj wspo-
minała.
Ministerstwo ciągle nam mówi o tym, że trwają
prace nad ustawą o świadczeniach dla żołnierzy po-
szkodowanych na misjach, ale prace trwają. Nasze
pytanie brzmi: Kiedy się owe prace zakończą? Odno-
szę bowiem wrażenie, że niestety te konsultacje mię-
dzyresortowe – domyślam się, że utknęło to, że tak
powiem, w konsultacjach międzyresortowych – trwa-
ją zbyt długo i że trzeba w tym przypadku podjąć
pracę i wysiłek na rzecz tego, by żołnierz, który od-
chodzi z wojska i ma status rencisty, mógł liczyć na
pewną pomoc do końca życia.
Na zakończenie chciałbym podjąć sprawę szer-
szą, sprawę patrzenia na te świadczenia z perspek-
tywy całego państwa. Nie możemy bowiem myśleć
li tylko o żołnierzach, chociaż mamy taki obowią-
zek, musimy także myśleć o policjantach, o straża-
kach, o funkcjonariuszach BOR-u, bo nie tak dawno
w Iraku zginął funkcjonariusz BOR-u. W związku
z tym namawiałbym przedstawicieli innych resor-
tów, żeby także wzięli przykład z tych rozstrzygnięć
dotyczących wojska, i chciałbym, żebyśmy w skali
państwa starali się myśleć – chodzi o przypadki,
kiedy ginie żołnierz czy funkcjonariusz na służbie,
wykonując zadania państwa – o rozwiązaniach, któ-
re byłyby takie same dla wszystkich. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Iza-
bellę Sierakowską w imieniu SDPL – Nowa Lewica.
(Poseł Jadwiga Zakrzewska: Najpierw pan Łu-
czak.)
Bardzo przepraszam, jeszcze pan poseł Mieczy-
sław Marcin Łuczak w imieniu Polskiego Stronnic-
twa Ludowego.
Poseł Mieczysław Marcin Łuczak:
Panie marszałku, jeszcze nie zmieniłem płci na
szczęście, ale do meritum.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! W imieniu Klubu Poselskiego Polskie-
go Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić
stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmia-
nie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Panie i Panowie Posłowie! Nie sposób się nie zgo-
dzić z wypowiedziami moich przedmówców, szczegól-
nie przewodniczącego pana Janusza Zemke. Można
by określać kompleksowość tych rozwiązań, ale ze
znakiem zapytania. Te regulacje są bardzo dobre na
dziś, ale w perspektywie czasu, na przyszłość – nie
33
do końca, nie rozwiązują bowiem kompleksowo – jak
to ktoś określił – całości problematyki.
Nie jesteśmy w stanie powiedzieć na 100%, że nie
będzie czynnej służby wojskowej i że nie będzie żoł-
nierzy z poboru. Tych nie obejmujemy i mamy pro-
blem. Już dwukrotnie, panie ministrze, zwracałem
się z tym do resortu, bo są przykłady żołnierzy, któ-
rzy odbyli czynną służbę zawodową, zachorowali
w wojsku i niestety zostali pozostawieni sami sobie.
To jest też problem, wobec którego nie możemy być
obojętni, należy go również podejmować.
Jeśli chodzi o rekompensaty – jak powiedziała
pani poseł sprawozdawca, pani wiceprzewodnicząca
Jadwiga Zakrzewska – w związku z utratą zdrowia
czy życia przewidziane dla rodziny i dla poszkodo-
wanych to jest to bardzo dobre rozwiązanie. Nie
będę powtarzał po koleżankach i kolegach i mówił
o żołnierzach nadterminowych czy innych kwe-
stiach. Te regulacje są na dziś, moim zdaniem, wy-
starczające, choć dotyczą tylko tej grupy zawodowej;
powinny obejmować szerszą grupę zawodową. Nie-
mniej Polacy ze swojej armii, ze swojego wojska są
bardzo dumni. Wydaje się, że choćby w takim kon-
tekście należałoby zrekompensować im tę pracę,
działalność wojska.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy bez
poprawek. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Iza-
bellę Sierakowską w imieniu SDPL – Nowej Lewicy
i Demokratycznego Koła Poselskiego.
Poseł Izabella Sierakowska:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Sza-
nowny Panie Ministrze! Po wypowiedzi pana Janu-
sza Zemke można powiedzieć tak: ustawa dotyczy
szczególnie żołnierzy na misjach jak też na teryto-
rium Polski, natomiast impulsem do powstania tej
ustawy i takiego szybkiego obrotu spraw były jednak
wydarzenia w Afganistanie i w Iraku. Dobrze, że ta
ustawa powstaje. Skoro już z różnych względów Pol-
ska powinna uczestniczyć w zaangażowaniu militar-
nym poza granicami kraju, politycznie akceptowa-
nym, a częściej nieakceptowanym przez społeczeń-
stwo, to powinniśmy zapewnić opiekę prawną naszym
żołnierzom w związku z czynami popełnionymi
w trakcie bezpośredniego wykonywania zadań służ-
bowych – niektórzy z nich znaleźli się w niezwykle
trudnej sytuacji i grozi im odpowiedzialność karna
– zapewnić opiekę ich rodzinom w przypadku zagi-
nięcia czy śmierci, pomoc pieniężną na kontynuowa-
nie nauki, wszelkiego rodzaju zapomogi członkom
rodziny itd. Dobrze, że ta pomoc będzie zagwaranto-
wana.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
34 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Izabella Sierakowska
Szanowni Państwo! W Afganistanie w tej chwili
dobiega końca siódmy rok walki; jeśli będziemy tam
jeszcze przez dwa lata, to będzie tyle, ile kiedyś były
tam wojska rosyjskie. Pozwolę sobie przypomnieć, że
w roku 2008 zostało zabitych najwięcej żołnierzy
amerykańskich i NATO-wskich oraz że w roku 2008
zginęła największa liczba cywilów; coraz częściej to
właśnie oni giną, są ofiarami uderzeń sił Stanów
Zjednoczonych i NATO.
Wczoraj, zupełnie przypadkowo – chciałabym resz-
tę swojego czasu poświęcić temu tematowi – wpadł mi
w ręce artykuł napisany przez pana Romana Kuź-
niara, szefa Zakładu Studiów Strategicznych w In-
stytucie Stosunków Międzynarodowych, który mówi
tak: Czas pomyśleć o pokojowym rozwiązywaniu
konfliktów. Dotychczasowy sposób wymuszania po-
koju, który polega na stałym zwiększaniu sił NATO
oraz Stanów Zjednoczonych, nie przynosi pożąda-
nych rezultatów, coraz więcej ludzi ginie, coraz wię-
cej ludności cywilnej ginie. Nasze sukcesy nie mogą
polegać na coraz większej liczbie zabitych przeciwni-
ków, czyli przede wszystkim talibów. Talibowie,
z którymi walczymy, to Afgańczycy. Mamy powody,
aby ich nie lubić, ale oni są u siebie, to jest ich kraj.
Może zatem potrzebny jest czas – czas na myślenie.
Kuźniar występuje z bardzo ciekawą propozycją. My-
ślę, że warto, aby została ona rozpatrzona zarówno
przez resort obrony narodowej, resort spraw zagra-
nicznych, jak i przez Wysoką Izbę. Nie ma bowiem
gotowej recepty na to, jak przywrócić pokój w Afga-
nistanie ani w jaki sposób zapewnić stabilność, ani
jak ma wyglądać ustrój w tym kraju. Jedno jest pew-
ne: obecne recepty zawiodły. Może zatem po 7 latach
potrzebna jest przerwa? Mogłaby zaproponować to
Polska, która wzmocniwszy znacząco swój kontyn-
gent oraz wziąwszy odpowiedzialność za bezpieczeń-
stwo w trudnej prowincji, zyskuje na politycznym
znaczeniu w obecnej tam koalicji. Niech z Warszawy
wyjdzie propozycja przerwy i rozmów. Może warto
sięgnąć do doświadczeń „okrągłego stołu”? Trzeba
zacząć rozmawiać i wtedy może uda się osiągnąć ja-
kieś wartościowe porozumienie.
A więc to jest szansa. Ja myślę, że to jest szansa
zarówno dla tych ludzi, którzy żyją w Afganistanie,
w Iraku, ale to jest także szansa na to, żeby nasi
żołnierze, Wysoka Izbo, uczestniczyli tylko i wyłącz-
nie w misjach pokojowych.
Przedstawiony projekt zostanie poparty przez oba
koła. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Przystępujemy do zadawania pytań.
Czas na zadanie jednego pytania – jedna mi-
nuta.
Po pierwszym wystąpieniu zamykam listę.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Marka
Krząkałę, Platforma Obywatelska.
Poseł Marek Krząkała:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z zadowoleniem należy przyjąć projekt ustawy
o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy za-
wodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Przedstawione rozwiązania ułatwiają udzielanie
pomocy dla rannych i poszkodowanych żołnierzy czy
ich rodzin w przypadku, gdy żołnierz zaginął lub po-
niósł śmierć. Jest to o tyle istotne, że siły zbrojne
uczestniczą bez przerwy w różnych misjach zagra-
nicznych, w których udział obarczony jest bardzo
dużym ryzykiem.
Chciałbym więc zapytać, dlaczego projekt ustawy
nie zapewnia w wystarczającym stopniu dostępu do
wszystkich świadczeń żołnierzom nadterminowym,
o czym wspominał przewodniczący komisji pan poseł
Zemke. Wspomnę art. 84. Brzmi on: W razie zaginię-
cia lub śmierci żołnierza zawodowego. Brak tu jest
określenia: „nadterminowego”. Jak MON zamierza
rozwiązać ten problem?
Pytanie w odniesieniu do art. 133a: Czy mini-
sterstwo zapewni pracę w administracji lub w in-
nych komórkach tym żołnierzom, którzy w wyniku
doznanych obrażeń nie są zdolni do dalszego pełnie-
nia służby? Czy zdaniem ministerstwa opieka me-
dyczna w przypadku długotrwałego leczenia żołnie-
rzy będzie na wystarczającym poziomie? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Bętkowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panowie Oficerowie! Propozycje zawarte w nowym
przepisie art. 120 nowelizowanej ustawy o służbie
wojskowej żołnierzy zawodowych, druki nr 712 i 1008,
mają, jak rozumiem, uprawnić członków najbliższej
rodziny żołnierzy, którzy zaginęli lub ponieśli śmierć
w związku z wykonywaniem zadań służbowym, do
korzystania z pomocy rekonwersyjnej.
Zważywszy na to, że idea pomocy rekonwersyjnej
polegała na ułatwieniu przechodzenia ze środowiska
wojskowego do cywilnego, a formy tej pomocy odno-
siły się dotychczas wyłącznie do żołnierzy zawodo-
wych, mam pytanie do pana ministra: Jak pomoc
rekonwersyjna będzie przejawiać się w stosunku do
małżonka oraz dzieci pozostających na utrzymaniu
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Andrzej Bętkowski
żołnierza zawodowego, który zaginął lub poniósł
śmierć? Pytam, bo przecież w przypadku małżonka
czy dzieci nie zachodzi sytuacja powrotu lub przysto-
sowania się do funkcjonowania w środowisku cywil-
nym, chyba że pomoc rekonwersyjna ma stracić swój
dotychczasowy charakter i ma być następnym ele-
mentem systemu zapomogowego.
Proszę o bardziej szczegółowe wyjaśnienie tej
kwestii, którą normujemy w art. 120 nowelizowanej
ustawy, i może przybliżyć, co ma się znaleźć w przy-
gotowywanym rozporządzeniu ministra obrony na-
rodowej dotyczącym tej kwestii. Dziękuję za uwagę.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Ceza-
rego Tomczyka, Platforma Obywatelska.
Poseł Cezary Tomczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ja chciałbym poruszyć dwie kwestie. Pierwsza doty-
czy oczywiście społecznej roli armii, a druga doświad-
czenia armii.
Doskonale wiemy, że przez Irak w ciągu całej tej
misji przetoczyło się aż 16 tys. żołnierzy. Jest to bar-
dzo duże doświadczenie dla całego wojska i podejrze-
wam, że wszyscy doskonale zdajemy sobie z tego
sprawę, ale moje pytanie dotyczy pewnej instytucjo-
nalizacji zbierania tego doświadczenia, co dla kolej-
nych misji na pewno będzie bezcenne, żeby przy two-
rzeniu takich poradników polowych, które często są
opracowywane w sztabach, wykorzystać doświadcze-
nie żołnierzy, którzy są na misjach.
Druga kwestia dotyczy oczywiście społecznej roli
armii. Mam pytanie, czy Ministerstwo Obrony Na-
rodowej prowadzi stały monitoring żołnierzy, którzy
pełnili i pełnią misję poza granicami kraju, tj. jak np.
radzą sobie po powrocie do kraju, w jakim są stanie
zdrowia, jaki jest ich stan, ogólnie rzecz biorąc, psy-
chofizyczny, jak wygląda ich sytuacja rodzinna i za-
wodowa. (Dzwonek)
Panie marszałku, mogę tylko dokończyć?
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Proszę.
Poseł Cezary Tomczyk:
I druga kwestia. Czy Ministerstwo Obrony Naro-
dowej pomaga dostosować się żołnierzom do nowych
warunków? Czy jest komórka, która zajmuje się tym,
35
a jeśli tak, to czy współpracuje, bo to też ważne,
z innymi resortami, np. z Ministerstwem Zdrowia
czy z Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej? Czy
jest opracowywany program pomocy dla żołnierzy,
ale nie tylko dla tych żołnierzy, którzy są na misjach,
lecz także dla tych żołnierzy, którzy z tych misji wra-
cają? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Rado-
sława Witkowskiego, Platforma Obywatelska.
Poseł Radosław Witkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Proponowana ustawa tak naprawdę po raz pierwszy
w historii wprowadza tak jasne i klarowne zasady
pomocy poszkodowanym żołnierzom i ich rodzinom,
co jest szczególnie ważne i istotne w kontekście
przede wszystkim coraz większego zaangażowania
polskich Sił Zbrojnych w misjach zagranicznych, w mi-
sjach bojowych. Wspominana jest często niebezpiecz-
na misja w Afganistanie. To bardzo dobrze, ale naj-
ważniejsze, jak wiadomo, są szczegóły.
Stąd pytanie, panie ministrze: Czy jest i jak wy-
gląda katalog uprawnień do otrzymywania świad-
czeń, które przysługują członkom rodzin żołnierzy,
którzy pozostają bądź pozostawali w formalnym kon-
kubinacie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Sławo-
mira Kopycińskiego, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rozszerzenie zakresu pomocy dla żołnierzy, którzy
zginęli bądź zaginęli w związku z wykonywaniem
obowiązków służbowych, oraz – co bardzo ważne
– również dla ich bliskich to działania, które oczywi-
ście zasługują na pełne poparcie, jednak przepisy,
które określają właśnie krąg osób bliskich żołnierzo-
wi, pozostawiają pewne wątpliwości – mam nadzieję,
że wątpliwości niesłuszne – co do ich zakresu. Chodzi
mi o pojęcie „dzieci pozostające na utrzymaniu żoł-
nierza”.
Chciałbym zapytać pana ministra, czy ustawowe
określenie „dzieci pozostające na utrzymaniu” obej-
muje również dzieci, co do których ciąży na żołnierzu
obowiązek płacenia alimentów – takich przypadków
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
36 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Poseł Sławomir Kopyciński
przecież jest wiele – czy wyłącznie tylko te dzieci,
które pozostają we wspólnym gospodarstwie domo-
wym z żołnierzem. Wszystkie dzieci są nasze i myślę,
że warto by rozstrzygnąć tę sprawę i rozwiać moje
wątpliwości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Wal-
demara Wronę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panowie Oficerowie! Od wydarzeń w Nangar Khel
minęło wiele miesięcy i do tej pory Ministerstwo
Obrony Narodowej nie wyciągnęło konstruktywnych
wniosków.
Moje pytanie dotyczy tego, czy nie byłoby wska-
zane zatrudnienie przez Wojsko Polskie prawników,
którzy nieśliby pomoc prawną żołnierzom oskarżo-
nym o popełnienie przestępstw w związku z wykony-
waniem obowiązków służbowych, tak żeby to nie
żołnierze musieli szukać prawników, tylko żeby pol-
ska armia miała pomoc prawną dla tych żołnierzy.
W tej chwili bowiem żołnierze są pozostawieni sa-
mym sobie, natomiast polska armia powinna brać
odpowiedzialność za swoich żołnierzy.
Podobne instytucje istnieją w wielu armiach świa-
ta i nadal nie są likwidowane, tylko wręcz wzmac-
niane, ponieważ przynoszą pożądany skutek, bo żoł-
nierze czują się bezpiecznie z powodu tego, że będą
mieli bezpłatną pomoc prawną, zagwarantowaną
przez ministra. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Da-
nutę Olejniczak, Prawo...
Przepraszam, Platforma Obywatelska.
Poseł Danuta Olejniczak:
Z Platformy.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Pano-
wie Posłowie! Mam pytanie do pani poseł sprawoz-
dawcy i do ministra obrony narodowej. W rządowym
projekcie ustawy nie znalazł się zapis dotyczący prze-
kazywania świadczeń do spółdzielczej kasy oszczęd-
nościowo-kredytowej. Natomiast w czasie procedo-
wania na posiedzeniach komisji zapis ten został
uwzględniony na wniosek pana posła Waldemara
Andzela z PiS. Moje pytanie brzmi: Jakiego rodzaju
przesłanki przemawiały za tym, aby Komisja Obrony
Narodowej przyjęła tę propozycję w swoim sprawoz-
daniu? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł
Agnieszkę Hanajczyk, Platforma Obywatelska.
Poseł Agnieszka Hanajczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W trakcie debaty na posiedzeniu podkomisji pojawi-
ły się wątpliwości dotyczące charakteru katalogu
żołnierzy uprawnionych do świadczeń. Stąd wynika
moje pytanie, bo niewątpliwie ten katalog nie jest
wyczerpujący. Czy w sytuacji, kiedy żołnierze trafią
do niewoli, ewentualnie na skutek wypełniania obo-
wiązków służbowych dotknie ich taki dramat, jak
np. zapadnięcie w śpiączkę, rodziny tych żołnierzy
mogą liczyć na jakieś świadczenia? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Siedlaczka, Platforma Obywatelska.
(Poseł Jadwiga Zakrzewska: Fachowe pytania.)
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W świetle nowe-
lizacji ustawy żołnierzowi zawodowemu przysługuje
zwrot kosztów poniesionych na pomoc prawną, jeże-
li postępowanie karne wszczęte przeciwko niemu
o przestępstwo popełnione w związku z wykonywa-
niem obowiązków służbowych zostanie zakończone
prawomocnym orzeczeniem o umorzeniu wobec bra-
ku ustawowych znamion czynu zabronionego lub
niepopełnienia przestępstwa albo wyrokiem unie-
winniającym. Chciałbym zatem zapytać, czy system,
w którym każdy żołnierz z urzędu miałby zapewnio-
ną bezpłatną pomoc prawną, nie byłby systemem
sprawiedliwszym. Wydaje mi się, że musimy przecież
pamiętać, iż żołnierze służący w misjach muszą mieć
pewność, że państwo, w imię którego tam się znajdu-
ją, będzie ich chronić nie tylko na polu walki. Dzię-
kuję. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Micha-
ła Wojtkiewicza, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Michał Wojtkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panowie Oficerowie! Coraz częściej Wojsko Polskie
uczestniczy w różnego rodzaju misjach. Te misje są
bardziej lub mniej niebezpieczne, niemniej jednak
wypadki zawsze się zdarzają. Można powiedzieć, że
zawód żołnierza jest porównywalny z zawodem gór-
nika, chociaż statystyki dzisiaj mówią, że w tym roku
zginęło podobno 25 górników, a we wszystkich mi-
sjach 22 żołnierzy. Tak więc można powiedzieć, że to
bezpieczeństwo znacznie się poprawia, Wojsko Pol-
skie jest coraz lepiej uzbrojone i wyszkolone. W związ-
ku z tym chciałbym zapytać o następującą sprawę.
W misjach biorą udział zarówno żołnierze zawodowi,
żołnierze nadterminowi, jak również żołnierze z po-
boru powszechnego. Mogą doznać wypadku, większe-
go, mniejszego, zaginąć, ponieść śmierć. Czy rodziny
tych żołnierzy dostają jednakowe odszkodowania,
rekompensaty tych nieszczęść? Czy dotyczy to rów-
nież w jednakowym stopniu dzieci tych wszystkich
żołnierzy? (Dzwonek) Ponieważ nieszczęście jest ta-
kie samo, a ci żołnierze pełnią służbę albo zawodowo,
albo w wyniku ogólnego poboru. Czy jest prawdą to,
że oni otrzymują różnego rodzaju świadczenia? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Marię
Zubę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Genera-
łowie! Mam pytanie: Dlaczego ta ustawa różnicuje
żołnierzy w prawach i ogranicza nadterminowych
żołnierzy służb wojskowych w prawach do świad-
czeń? W swoim biurze spotykam się z dramatami
rodzin tych żołnierzy. To nie jest liczna grupa i myślę,
że skutki finansowe, jakie spowodowałoby włączenie
jej do regulacji ujętych w tej ustawie, nie byłyby wiel-
kim obciążeniem budżetu państwa, natomiast w spo-
sób zdecydowany dałoby to sygnał rodzinom polskich
żołnierzy, że polski żołnierz, bez względu na to, gdzie
służy, w którym miejscu, na którym stanowisku, jest
dla nas, Polaków, osobą ważną i że szanujemy jego
prawa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
37
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Piotra
Polaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panowie Oficerowie! Omawiana dzisiaj ustawa i pro-
ponowane zmiany wychodzą naprzeciw oczekiwa-
niom żołnierzy. Wszystkie kluby parlamentarne, co
dzisiaj słyszymy, są zgodne i popierają przedstawione
propozycje. Moje pytanie, panie ministrze, odbiega
od dzisiaj omawianej tematyki projektu ustawy. Wy-
nika ono stąd, że spotykałem się dość często w ra-
mach pełnienia obowiązków posła w biurach posel-
skich z kombatantami. Sygnalizują oni wiele spraw,
które są dla nich bardzo ważne, istotne. Nie będę
mówił tutaj o szczegółach, te sygnały na pewno do-
cierają do ministerstwa również poprzez związek
kombatantów. Czy rząd i ministerstwo w najbliższej
przyszłości planują zająć się wieloma sprawami, któ-
re są ważne dla kombatantów, a które nie zostały
uregulowane w sposób należyty, spełniający oczeki-
wania właśnie byłych żołnierzy, którzy już dawno są
kombatantami? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Artu-
ra Dunina, Platforma Obywatelska.
Poseł Artur Dunin:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jeszcze raz dziękuję za to, że do laski marszałkow-
skiej wpływają kolejne zmiany ustawy, które przygo-
towują do prawidłowego działania armii zawodowej
w Polsce.
Zmieniamy art. 23 ust. 3 lit. c odnośnie do lokali
mieszkalnych. Chciałbym się zapytać – bo nasuwa
się refleksja o potrzebie uporządkowania przepisów
odnoszących się do zakwaterowania żołnierzy zarów-
no zawodowych, jak i tych pełniących służbę nadter-
minową – czy ze strony Ministerstwa Obrony Naro-
dowej podejmowane są działania mające na celu
uporządkowanie przepisów regulujących te świadcze-
nia z zakresu zakwaterowania poszczególnych kate-
gorii żołnierzy.
Dodatkowe pytanie: Czy agencja jest w stanie za-
bezpieczyć lokale mieszkalne dla zainteresowanych?
Czy mamy informacje dotyczące tego, iloma lokalami
agencja faktycznie dysponuje? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
38 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Zdzi-
sława Czuchę, Platforma Obywatelska.
Poseł Zdzisław Czucha:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Z satysfakcją trzeba przyjąć fakt, że
zmieniamy ustawę o służbie zawodowej żołnierzy.
Chciałbym panu ministrowi zadać pytanie, ponie-
waż powszechnie wiadomo, że w przypadku konflik-
tu kule nie rozróżniają tego, czy chodzi o żołnierza
zawodowego, żołnierza służby zasadniczej, czy żoł-
nierza nadterminowego. Z projektu ustawy wynika,
że w przypadku konfliktu i, nie daj Boże, jakichś
nieszczęść kategorie osób, które uczestniczyły
w tym samym zdarzeniu, jednak będą różne. Nie daj
Boże, jeżeli będzie chodziło o śmierć lub jakieś dłu-
gotrwałe czy wręcz trwałe kalectwo. Chciałbym
zapytać pana ministra, czy to nie jest też zły znak
nie tylko dla żołnierzy służby zasadniczej, ale też
żołnierzy nadterminowych, sygnalizyjący, że oni są
dzisiaj żołnierzami, można powiedzieć, drugiej ka-
tegorii. Czy nie udałoby się wprowadzić takich roz-
wiązań, aby tych dysproporcji nie było? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Bardzo proszę o zabranie głosu sekretarza stanu
w Ministerstwie Obrony Narodowej pana Czesława
Piątasa.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Obrony Narodowej
Czesław Piątas:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę na po-
czątku na ręce pani posłanki Jadwigi Zakrzewskiej
oraz pana przewodniczącego Janusza Zemke złożyć
serdeczne podziękowania za bardzo sprawne przepro-
wadzenie procedury w sejmowej Komisji Obrony Na-
rodowej. Chodzi o tak ważną dla Sił Zbrojnych RP
i oczekiwaną przez żołnierzy zawodowych i nadter-
minowych ustawę, która zapewni lepsze warunki
zabezpieczenia socjalnego, będzie lepszą gwarancją
i pozwoli żołnierzom bardziej oddać się służbie i re-
alizacji zadań, a nie obawiać się o to, co może się stać
z nimi lub z ich rodzinami w przypadku jakiegoś nie-
szczęścia związanego z wykonywaniem zadań. Bar-
dzo serdecznie dziękuję także paniom posłankom
i panom posłom z innych klubów, także niebędącym
członkami Komisji Obrony Narodowej, którzy popie-
rają tę inicjatywę rządu i Ministerstwa Obrony Na-
rodowej.
Pragnę podkreślić – dziękuję tutaj panu przewod-
niczącemu Januszowi Zemke za to, że także to pod-
kreślił – że ta ustawa dotyczy wszystkich żołnierzy,
a więc i nadterminowych, i zawodowych. Cała paleta
pomocy i zabezpieczenia socjalnego jest kierowana
właśnie do nich. Różnica jest taka, że żołnierz służby
nadterminowej, który w wyniku odniesionych obra-
żeń otrzymuje rentę, nie będzie jej otrzymywał z woj-
skowych biur emerytalnych, tylko na podstawie usta-
wy o weteranach, a więc będzie płacił ZUS. Nato-
miast ta ustawa daje ministrowi obrony narodowej
– i to pragnę bardzo mocno podkreślić – możliwość
udzielenia zapomogi każdemu byłemu żołnierzowi.
Nie klasyfikuje, czy to jest żołnierz zawodowy, czy
nadterminowy, czy służby zasadniczej. Nie mówi też
o liczbie tych zapomóg, a więc minister obrony naro-
dowej będzie mógł w myśl tej ustawy udzielić zapo-
mogi żołnierzowi nadterminowemu, który znalazł się
w trudnej sytuacji w wyniku tego, że koszty jego le-
czenia lub też sytuacja życiowa uległy zmianie.
Pragnę podkreślić, że ustawa ta przygotowuje
warunki do pełnego uzawodowienia wojska. Niedłu-
go do Wysokiej Izby trafi ustawa o służbie żołnierzy
zawodowych. Jest już ustawa o powszechnym obo-
wiązku obrony, która mówi o tym, że niedługo bę-
dziemy mieć w wojsku tylko żołnierzy zawodowych
i kandydatów na żołnierzy zawodowych, a więc znik-
nie kategoria żołnierz nadterminowy. Dzisiaj przy-
gotowaliśmy dla nich ofertę: wstąp i zostań żołnie-
rzem zawodowym, albo w korpusie szeregowych za-
wodowych, albo w korpusie podoficerów. Te różnice
zostaną więc automatycznie zlikwidowane. Bardzo
zależy nam także na tym, żeby żołnierze służby nad-
terminowej, którzy posiadają doświadczenie i wiedzę,
zasilili korpus szeregowych zawodowych lub też kor-
pus podoficerów zawodowych.
Odpowiadając na pytania, które Wysoka Izba
zadała, pragnę podkreślić, że w sprawie pomocy
prawnej czynimy wszystko – myślę, że ten zapis jest
dobry – aby udzielić pomocy zarówno na początku,
jak i w końcowej fazie postępowania, a także zwró-
cić koszty, kiedy sprawa zostaje umorzona lub żoł-
nierz zostaje uznany za niewinnego. Niezależnie od
tego, czy jest podejrzenie popełnienia przestępstwa
w kraju, czy w czasie misji, w trakcie służby np.
w dowództwach lub w sztabach NATO lub gdzie in-
dziej, zawsze mówimy o służbie.
Chciałbym powiedzieć, że nie możemy na stałe
zatrudnić w wojsku prawników, ponieważ prawnik
to wolny zawód. Prawo stanowi, że nie mogą być oni
zatrudnieni na etacie i przeznaczeni do ochrony. To
postępowanie jest zgodne z tym, co dzisiaj obowiązu-
je nas w kraju w obszarze prawa.
Chciałbym wrócić do pomocy, jaka będzie udzie-
lana. Wysoka Izbo, w przypadku gdyby żołnierz zgi-
nął, wykonując obowiązki służbowe – obojętnie czy
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Obrony Narodowej Czesław Piątas
to będzie kandydat na żołnierza, czy żołnierz zawo-
dowy służby stałej lub kontraktowej – należy się
mieszkanie dla rodziny lub odprawa. Rodzina decy-
duje, a więc jest możliwość wyboru. Należą się wszel-
kiego rodzaju odszkodowania, pomoc rekonwersyjna
dla żony lub dzieci, także związana z przeszkoleniem,
przygotowaniem się do nowego zawodu. Dzisiaj jest
to kwota 3300 zł, która może być wykorzystana
w ciągu dwóch lat. Będzie się także należało stypen-
dium dla dzieci uczących się w szkołach ponadpod-
stawowych w wieku 15–25 lat. To są dodatkowe za-
bezpieczenia, które mają dać gwarancję, gdyby oczy-
wiście wydarzyło się nieszczęście. Mówimy tutaj
także o rencie, która po żołnierzu zawodowym nale-
ży się żonie lub dzieciom.
Przy okazji odpowiadam, że w sytuacji, w której
żołnierz jest opiekunem prawnym i płaci alimenty na
dzieci, które nie są przy nim, one także mają te same
uprawnienia, co dzieci z małżeństwa, w którym żoł-
nierz aktualnie pozostaje. Nie rozgraniczamy tutaj,
nie dzielimy na dwie czy więcej grup. Chodzi o wszyst-
kie dzieci, w stosunku do których żołnierz jest opie-
kunem prawnym.
Sprawa mieszkań. Panie przewodniczący, jak Wy-
soka Izba wie, mieszkania w wojsku są kwaterami
służbowymi i należą się głównie żołnierzom pełnią-
cym służbę. Jednak czynimy tutaj odstępstwo. Kwa-
tera służbowa może być przeznaczona do zamieszka-
nia przez rodzinę żołnierza, który zginął, lub też
agencja mieszkaniowa, której prezes jest dzisiaj obec-
ny na sali, będzie szukać innego lokalu zastępczego.
Rodzina ma więc możliwość wyboru.
Jeżeli chodzi o liczbę mieszkań, które oferujemy,
to w tej chwili w uzgodnieniach międzyresortowych
jest ustawa o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych RP, któ-
ra gwarantuje równe prawa mieszkaniowe wszyst-
kim żołnierzom zawodowym. Przewidujemy kwatery
służbowe, bezpłatny internat, możliwość pobierania
comiesięcznego ekwiwalentu mieszkaniowego w przy-
padku niekorzystania z tego mieszkania i wynajęcia
sobie kwatery na rynku deweloperskim, a także, na
wniosek żołnierza, zakwaterowanie na terenie ko-
szar lub też, na wniosek marynarza, na okręcie. To
daje większą swobodę, większą elastyczność w zabez-
pieczeniu potrzeb mieszkaniowych. Jednocześnie
agencja mieszkaniowa podjęła działania, żeby zwięk-
szyć liczbę miejsc w internatach oraz kwater służbo-
wych. Na dziś jest to ponad 43 tys. kwater i ponad
10 tys. mieszkań internatowych i liczba ta będzie
zwiększana. Decyzją ministra w projekcie budżetu
na przyszły rok zostały przeznaczone dodatkowe
środki finansowe na ten cel i ufamy, że Wysoka Izba
będzie sprzyjać temu rozwiązaniu.
Jeśli chodzi o kombatantów, którzy byli żołnierza-
mi nadterminowymi i dzisiaj są już w rezerwie, po-
bierają rentę, to w nowej ustawie o kombatantach
misji pokojowych, o których była uprzejma tutaj
39
wspomnieć pani posłanka Jadwiga Zakrzewska,
przewidujemy rozszerzenie wachlarza pomocy mini-
stra czy też rządu dla tych osób, które zostały poszko-
dowane w misjach poza granicami kraju, doceniając
ich poświęcenie i zaangażowanie w obronę interesów
naszego państwa, bo przecież z takim właśnie zada-
niem są oni na te misje kierowani.
Czy zbieramy doświadczenia z misji? Tak, zbiera-
my. Zbiera je Sztab Generalny Wojska Polskiego,
Dowództwo Operacyjne Sił Zbrojnych, zbiera je tak-
że Akademia Obrony Narodowej. Te doświadczenia
materializują się w kilku obszarach. Pierwszy doty-
czy wyposażenia w sprzęt oraz inne elementy, które
decydują o sprawnym funkcjonowaniu wojska. Cho-
dzi o sprzęt bojowy, zabezpieczający, ale także o bu-
dowę baz, tworzenie żołnierzom warunków do odpo-
czynku, a także sposób przygotowania żołnierzy do
misji w obszarze badania ich stanu zdrowotnego, wy-
szkolenia, odporności psychicznej na trudy, a także
kontroli stanu zdrowia w pełnym zakresie po powro-
cie z misji.
Informuję Wysoką Izbę, że przy szpitalach woj-
skowych powstały ośrodki odstresowania bojowego,
w których żołnierze będą mogli otrzymać fachową
pomoc w sytuacji, gdy na psychice pozostałby jakiś
ślad lub uszczerbek po trudach tych misji. Przewidu-
jemy w przyszłości rozszerzenie wachlarza tej pomo-
cy. Zastanawiamy się nad tym, czy nie należałoby
wszystkich żołnierzy po powrocie z misji kierować do
sanatorium, po to by odpoczęli, byli dokładnie zba-
dani, żeby przy okazji także, bardzo dyskretnie, bo
nie każdy na to pozwala, oceniono stan psychiki czy
odporności, a później zaproponowano określone kro-
ki, tak by można było przeciwdziałać temu zjawisku.
Chcę powiedzieć wyraźnie, że Ministerstwo Obrony
Narodowej przestrzega zasady, żeby żołnierz nie był
na misji dłużej niż sześć miesięcy, a później miał
przynajmniej rok przerwy na pobyt w kraju, na ewen-
tualne przygotowanie się do kolejnego wyjazdu, dla-
tego że dłuższe przebywanie tam może być czynni-
kiem, który będzie powodował trwały uszczerbek na
zdrowiu, szczególnie na psychice.
Czy prowadzimy stały nadzór nad ludźmi, którzy
byli w misjach? Nad tymi, którzy służą w wojsku,
stale go prowadzimy, a co do tych, którzy odeszli,
posiadamy o nich wiedzę na podstawie informacji
z komisji lekarskiej, która dokładnie badała ich po
powrocie z misji. Staramy się utrzymywać kontakt
z ludźmi, którzy byli na misjach, i zbierać o nich
dane przez organizacje, przez stowarzyszenia, które
są obecnie tworzone. Myślę, że znajdzie to odzwier-
ciedlenie w projekcie nowej ustawy o weteranach
misji pokojowych. Przystąpiliśmy już do przygoto-
wania jej założeń i pewnych zapisów, które zostaną
w niej zawarte.
Odpowiadam na inne pytania. Kwestia, czy jest
zapis o SKOK-ach, czy go nie ma. Według mojej wie-
dzy w art. 5 pkt 2 SKOK-i są wpisane. Chcę potwier-
dzić, że nie chcemy tu robić jakiejś różnicy w tej
sprawie.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
40 Projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Obrony Narodowej Czesław Piątas
Chciałbym powrócić jeszcze raz do kwestii rekon-
wersji, która była przez panie posłanki i panów po-
słów kilkakrotnie podnoszona. Wychodzimy z propo-
zycją, aby w stosunku do żołnierzy, którzy zostali
ranni, których leczenie jest długotrwałe, rekonwersja
nie była tak określana, że musi być zrealizowana
w ciągu dwóch lat. A więc kwestia początku tej re-
konwersji ma być oddana do dyspozycji żołnierza, to
on ma decydować, czy po roku, czy po dwóch, czy
nawet po pięciu latach od zakończenia służby będzie
korzystał z pomocy rekonwersyjnej. Spotykaliśmy się
bowiem z sytuacjami, że żołnierz był jeszcze w trak-
cie leczenia rehabilitacyjnego, a już niejako admini-
stracyjnie powinien przystąpić do procesu rekonwer-
sji. Kwestię tę więc rozszerzamy i zmieniamy to.
Dlaczego istnieje różnica w traktowaniu żołnierzy
zawodowych, nadterminowych i służby zasadniczej
na misjach? Pragnę poinformować Wysoką Izbę, że
żołnierzy zasadniczej służby wojskowej na misjach
nie mamy, to po pierwsze. Po drugie, do misji kieru-
jemy tylko ochotników, także spośród żołnierzy za-
wodowych, pytamy, czy chcą jechać. I trzecia sprawa.
Ta różnica w aspekcie wachlarza zabezpieczeń, które
przewiduje procedowana dzisiaj ustawa, będzie doty-
czyć tylko tego, że żołnierze nadterminowi będą
otrzymywać rentę z ZUS, a nie będą jej otrzymywać
z wojskowych biur emerytalnych. Ale podkreślam, że
ta kategoria żołnierzy w najbliższym czasie natural-
nie zaniknie, ponieważ przejdą oni do służby zawo-
dowej kontraktowej bądź też służby stałej.
Chcę także podkreślić, że troską naszą jest to, aby
wiedza o pomocy, jaka jest oferowana przez Minister-
stwo Obrony Narodowej, dotarła w szerokim zakresie
do zainteresowanych, zarówno poprzez działalność
służbową, przez dowódców jednostek i szczeble dowo-
dzenia, jak i poprzez sztaby wojskowe, wojskowe ko-
mendy uzupełnień oraz wojskowe biura emerytalne,
które są podstawową jednostką organizacyjną Mini-
sterstwa Obrony Narodowej, która współpracuje
i współdziała z byłymi żołnierzami zawodowymi.
Pragnę tylko podkreślić, że ta ustawa pozwala mini-
strowi obrony narodowej także zwiększyć fundusz na
pomoc socjalną dla emerytów i rencistów wojsko-
wych, a więc będzie większa możliwość reagowania,
w tym i wyższą kwota, na sytuacje, które są trudne,
jeśli chodzi o byłych żołnierzy zawodowych.
Wyrażając przekonanie, że udzieliłem odpowiedzi
na wszystkie pytania, chociaż niektóre pogrupowa-
łem w problemy, pozostaję w przeświadczeniu, że
ustawa ta jest już dzisiaj, a w przyszłości także będzie
bardzo dobrze przyjęta przez zainteresowanych żoł-
nierzy. Dziękuję bardzo serdecznie. Panie marszałku,
skończyłem, dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Ja-
dwigę Zakrzewską, sprawozdawcę komisji.
Poseł Jadwiga Zakrzewska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Państwo! Koleżanki i Koledzy! Bardzo serdecznie
dziękuję w imieniu Komisji Obrony Narodowej – my-
ślę, że również pan przewodniczący – za wszystkie
uwagi, sugestie i postulaty zgłoszone przez koleżan-
ki i kolegów, nie tylko z komisji Obrony Narodowej,
ale również z innych komisji. Jestem przekonana, że
będą one bardzo cenne w pracach naszej komisji,
w dalszym procesie legislacji dotyczącej rozwiązania
podniesionych dzisiaj problemów. Pragnę państwa
zapewnić, że Komisja Obrony Narodowej jest forum,
na którym sprawy z zakresu obronności, bezpieczeń-
stwa państwa czy służby wojskowej są przedmiotem
konsensusu politycznego, co jest oczywiście cennym
zjawiskiem, z uwagi na to, że posłanki i posłowie,
członkowie komisji, bardzo dobrze rozumieją, że są
to sprawy z zakresu racji stanu.
Dziękujemy Ministerstwu Obrony Narodowej za
współpracę w ramach komisji i podkomisji, z nadzie-
ją na dalszą merytoryczną dyskusję, na wyjaśnienie
wielu wątpliwości, które się pojawiają, które rodzą
w naszych głowach w trakcie procedowania. Znaczy
to, że jesteśmy bardzo dociekliwi i chcemy tworzyć
dobre prawo. Oczywiście nie da się przewidzieć wie-
lu rzeczy, ale na posiedzeniach Komisji Obrony Na-
rodowej, pytamy, dociekamy, jest burza mózgów.
Myślę, że ta współpraca będzie nadal owocna. Bar-
dzo dziękuję.
Dziękuję, panie marszałku, dziękuję wszystkim
kolegom.
Wszystkie inne sprawy, które były dzisiaj podnie-
sione, będziemy jeszcze wyjaśniać. Serdecznie dzię-
kuję za pomoc. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Skar-
bu Państwa o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza
obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej
(druki nr 788 i 971).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Grzegorza Raniewicza.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Poseł Sprawozdawca
Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensa-
ty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obec-
nymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (druk
nr 788) odbyło się 17 września 2008 r. Projekt prze-
widuje wskazanie wojewody jako właściwego organu
administracji publicznej do weryfikowania zaświad-
czeń i decyzji dotyczących mienia zabużańskiego oraz
ustanowienia wyjątków w przypadku postępowań
zakończonych wydaniem decyzji lub zaświadczeń po-
twierdzających prawo do rekompensaty.
Podczas posiedzenia komisji podsekretarz stanu
w ministerstwie Krzysztof Łaszkiewicz przedstawił
stanowisko rządu, uzasadniając projekt. Wskazał na
konieczność likwidacji spornej kompetencyjnie kwe-
stii związanej z nie do końca w ustawie rozpoznanym
problemem dotyczącym zaświadczeń.
Stara ustawa o gospodarowaniu nieruchomościa-
mi (z 1985 r.) wskazuje, że zaświadczenia o pozosta-
wieniu mienia na ziemiach niewchodzących obecnie
w skład państwa polskiego, na Kresach, wydawał
kierownik urzędu rejonowego. Dokument wydawano
w formie zaświadczenia. Po zmianach w administra-
cji publicznej uprawnienia kierownika urzędu rejo-
nowego przeszły na starostę. Jednocześnie nastąpiła
nowelizacja ustawy. Przyjęto, że nie będą wydawane
zaświadczenia, lecz decyzje administracyjne. Uznano
dawne zaświadczenia wydawane przez kierowników
urzędów rejonowych za mające moc decyzji admini-
stracyjnej.
Ustawa z 2005 r. dała uprawnienia do weryfikacji
tych zaświadczeń i decyzji administracyjnych. W nie-
których przypadkach organ mógł podważyć wydane
już wcześniej prawomocnie obowiązujące zaświadcze-
nie czy prawomocnie wydaną po reformie admini-
stracyjnej decyzję administracyjną. Pojawiły się takie
przypadki, w których wydane decyzje administracyj-
ne przestawały być podstawą do wypłacenia rekom-
pensaty wskutek decyzji wojewody, który uznał, że
mają wady. Następnie przesyłał je do ministra skar-
bu państwa uznając, że jest on tym organem, który
jest uprawniony do ich weryfikowania. Miało to miej-
sce głównie na przełomie lat 2006 i 2007. Minister
skarbu państwa twierdził, że nie jest organem upraw-
nionym do weryfikacji, ponieważ organem uprawnio-
nym jest wojewoda, który jest drugą instancją
w stosunku do starosty, a dawniej kierownika urzędu
rejonowego. Oba organy, zarówno minister skarbu
państwa, jak i wojewodowie, utrzymywały, że nie są
tym, który jest uprawniony do weryfikacji tych za-
świadczeń i decyzji administracyjnych.
W niektórych przypadkach zaświadczenia te i de-
cyzje wydawane były w oparciu o wyrok sądu. Takie
zaświadczenia i decyzje administracyjne można było
wydać na podstawie zgromadzonych dokumentów,
41
które w trybie postępowania administracyjnego pod-
legały ocenie organu, który wydawał wcześniej za-
świadczenie lub później decyzję administracyjną. Moż-
na było je również wydawać na podstawie wyroku
sądu. Osoba, która uważała się za spełniającą kryte-
ria, występowała do sądu z powództwem przeciwko
skarbowi państwa ustalenia mienia pozostawionego.
Sąd wydawał orzeczenie stanowiące o tym, jakie mie-
nie osoba pozostawiła, jakiej wartości jest to mienie.
Organ administracji mógł takie zaświadczenie wyda-
ne na podstawie wyroku sądu podważyć.
Środowiska zabużan wielokrotnie zwracały uwa-
gę na to, że nie jest to zgodne z literą prawa. Wska-
zały na to, że przez 15 lat te zaświadczenia, decyzje
funkcjonowały, a pod rządami nowej ustawy nie jest
jasne, który organ ma być uprawniony do ich wery-
fikowania.
W tej sytuacji Ministerstwo Skarbu Państwa na
początku 2008 r. wystąpiło do prezesa Rady Mini-
strów, który jest organem rozstrzygającym spory
kompetencyjne. Minister skarbu państwa przedsta-
wił argumenty, które przemawiają za tym, że nie
ministerstwo jest organem uprawnionym do weryfi-
kacji zaświadczeń i decyzji administracyjnych, lecz
wojewodowie. Prezes Rady Ministrów podjął decyzję,
że to wojewodowie mają weryfikować te zaświadcze-
nia i decyzje administracyjne.
Żeby nie nastąpiły już zmiany w tej materii, rząd
podjął decyzję w sprawie nowelizacji ustawy tak, by
zapisać, że wojewoda jest organem, który ma obowią-
zek weryfikacji zaświadczeń i decyzji administracyj-
nych, jeżeli je podważa. To jest najważniejsza zmiana,
która legła u podstaw nowelizacji ustawy przedsta-
wionej przez wnioskodawcę. Ponadto zaproponowano
zmienione brzmienie art. 20 ustawy z tego względu,
aby dać organowi administracji czas na dokładne
sprawdzenie tych dokumentów i ich dowodów, na
podstawie których zaświadczenia i decyzje admini-
stracyjne były wydawane. Dowody trzeba często ścią-
gać z zagranicy, z archiwów białoruskich, litewskich
czy ukraińskich, Jest to bardzo czasochłonne. Na tę
kwestię wskazywała również Najwyższa Izba Kon-
troli, która kontrolowała zarówno wojewodów, jak
i Ministerstwo Skarbu Państwa. Zmiana realizuje
postulaty NIK.
W trakcie rozpatrywania projektu pojawiły się
pytania o skalę problemu niepodważalności wyroków
sądów o pozostawionym mieniu. Wnioskodawca po-
twierdził, że w przypadku wyroków sądów, wydawa-
nych w związku z pozwami o ustalenie pozostawio-
nego mienia, nic się nie zmienia, bo te wyroki są
wiążące, natomiast skala problemu zaświadczeń do-
tyczy obecnie kilkuset wniosków.
Komisja wnosi, żeby uchwalić projekt ustawy bez
poprawek. Dziękuję bardzo.
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
42 z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Michała
Szczerbę, Platforma Obywatelska.
Poseł Michał Szczerba:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sza-
nowny Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Platforma Obywatelska mam zaszczyt wy-
głosić oświadczenie na temat rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do re-
kompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości
poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej,
zawartego w druku nr 788, oraz sprawozdania Ko-
misji Skarbu Państwa, zawartego w druku nr 971.
Klub Platformy Obywatelskiej z satysfakcją od-
notował fakt, że Rada Ministrów na wniosek mini-
stra skarbu państwa przyjęła omawiany projekt usta-
wy na swoim posiedzeniu w dniu 1 lipca 2008 r. Pan
premier Donald Tusk przesłał projekt do marszałka
Sejmu w dniu 10 lipca 2008 r.
Ustawa z dnia 8 lipca 2005 r. jest pierwszym ak-
tem prawnym dotyczącym mienia zabużańskiego,
umożliwiającym osobom uprawnionym realizację re-
kompensaty w formie świadczenia pieniężnego. Wy-
sokość rekompensaty stanowi kompromis pomiędzy
oczekiwaniami zabużan a realnymi możliwościami
finansowymi państwa. Prawo do rekompensaty jest
świadczeniem ex gratia uwzględniającym możliwości
płatnicze państwa polskiego oraz zasady demokra-
tycznego państwa prawa będącego dobrem wspólnym
wszystkich obywateli. Uchwalenie ustawy z dnia
8 lipca 2005 r. poprzedzały wyroki Trybunału Kon-
stytucyjnego oraz wyrok Europejskiego Trybunału
Praw Człowieka w Strasburgu stwierdzające niere-
spektowanie przez organy administracji państwowej
praw przysługujących zabużanom, wynikających
z obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej porząd-
ku prawnego.
Według danych, na podstawie odrębnych przepi-
sów starostowie i kierownicy urzędów rejonowych
wydali około 6500 zaświadczeń i decyzji potwierdza-
jących uprawnienia zabużańskie. Wojewodowie prze-
kazali ministrowi skarbu państwa w 2007 r. łącznie
dane dotyczące 8406 osób uprawnionych, posiadają-
cych potwierdzone prawo do rekompensaty w wyniku
wydania 3910 decyzji i zaświadczeń.
W sytuacji braku jednoznacznego wskazania
w ustawie właściwego organu administracji publicz-
nej do weryfikowania zaświadczeń i decyzji dotyczą-
cych mienia zabużańskiego, wydanych na podstawie
przepisów odrębnych oraz określenia przypadków,
w jakich jest to możliwe, część wojewodów, o czym
wspominał poseł sprawozdawca, rozpatrywała spra-
wy, o których mowa, uznając się za właściwy organ.
W 2007 r. część wojewodów zaczęła przekazywać
ww. sprawy do rozpatrzenia ministrowi skarbu pań-
stwa. Powyższe było podstawą wszczęcia negatyw-
nych sporów kompetencyjnych dotyczących wskaza-
nia właściwego organu do weryfikowania zaświad-
czeń i decyzji dotyczących mienia zabużańskiego.
Zgodnie z rozstrzygnięciami prezesa Rady Ministrów
z 2008 r. właściwymi w ww. sprawach są poszczegól-
ni wojewodowie. Ministerstwo Skarbu Państwa prze-
kazało ww. sprawy do załatwienia właściwym woje-
wodom. Jednocześnie Ministerstwo Skarbu Państwa
podjęło działania dotyczące nowelizacji ustawy z dnia
8 lipca 2005 r.
Przedłożenie rządowe zakłada nowelizację 2 ar-
tykułów ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. Zmiana art. 7
polega na dodaniu ust. 3a przewidującego, że orga-
nem właściwym w sprawach zmiany, stwierdzenia
nieważności lub wznowienia postępowania w spra-
wach zaświadczeń i decyzji potwierdzających prawo
do rekompensaty wydanych na podstawie odrębnych
przepisów jest wojewoda. Ponadto zaproponowano
nowe brzmienie art. 20.
Ze względu na ustalenia kontroli NIK oraz ochro-
nę interesów państwa niezbędne jest wyłączenie
art. 146 § 1 K.p.a. umożliwiające bez ograniczeń cza-
sowych weryfikację zaświadczeń i decyzji wydanych
na podstawie przepisów odrębnych.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o re-
alizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawie-
nia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczy-
pospolitej Polskiej należy ocenić pozytywnie zarówno
na płaszczyźnie konstytucyjnej, systemowej, jak i le-
gislacyjnej.
Dziękuję panu ministrowi Krzysztofowi Huberto-
wi Łaszkiewiczowi wraz z zespołem za wzorową
współpracę z Komisją Skarbu Państwa w procedowa-
niu nad projektem ustawy.
W imieniu klubu Platforma Obywatelska pragnę
poinformować, że zgodnie z wnioskiem zawartym
w sprawozdaniu Komisji Skarbu Państwa nasz klub
będzie głosował za przyjęciem projektu ustawy bez
poprawek. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Maria Zuba, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo, panie marszałku.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić państwu
stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość wobec projektu ustawy o zmianie ustawy
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Poseł Maria Zuba
o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozosta-
wienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rze-
czypospolitej Polskiej, przedłożonego w druku nr 788.
Przepisy zawarte w projekcie, nad którym dziś
procedujemy nowelizują ustawę przyjętą przez Sejm
8 lipca 2005 r., która w odpowiedzi na wyrok Euro-
pejskiego Trybunału Praw Człowieka miała ostatecz-
nie rozstrzygnąć o sposobie wywiązania się państwa
polskiego z obowiązków dotyczących zaspokajania
roszczeń zgłaszanych z tytułu nacjonalizacji nieru-
chomości w latach 1944–1962. W kilku słowach od-
niosę się do historii funkcjonowania systemu wypłat
roszczeń, co pozwoli ocenić adekwatność nowych re-
gulacji i ich skutki społeczne.
W latach 1944–1953 około 1240 tys. Polaków zo-
stało repatriowanych na mocy decyzji podjętych przez
przedstawicieli mocarstw rozstrzygających o powo-
jennym porządku politycznym Europy. Choć państwo
polskie, w oparciu o zawarte przez Polski Komitet
Wyzwolenia Narodowego oraz rządy dawnych repu-
blik radzieckich: Litwy, Białorusi i Ukrainy tzw.
umowy republikańskie, wzięło na siebie zobowiąza-
nie do wyrównania strat tym, którzy zostali repatrio-
wani z ziem zabużańskich i zmuszeni do pozostawie-
nia swojej własności, nadal w polskim porządku
prawnym istnieją defekty, wskutek których cała gru-
pa obywateli, póki co, została pozbawiona i w dal-
szym ciągu jest pozbawiana prawa do poszanowania
ich własności. Ujawnione pod rządami ustawy z 2005 r.
wady systemowe prawa krajowego oraz praktyki sto-
sowane w indywidualnych sprawach powodują lawi-
nowe wstrzymywanie realizacji wniosków o rekom-
pensaty, mimo zapewnienia na ten cel środków finan-
sowych w budżecie państwa.
Od 1946 r. polskie prawo stanowiło, że osoby re-
patriowane w powyższych okolicznościach otrzymają
odszkodowania w naturze, to znaczy że będą upraw-
nione do nabycia nieruchomości od państwa i będą
miały prawo zaliczenia wartości pozostawionej wła-
sności na poczet ceny kupna prawa własności lub
prawa wieczystego użytkowania nieruchomości na-
bywanej od państwa.
Znaczne ograniczenie możliwości wywiązywania
się Skarbu Państwa ze swoich zobowiązań nastąpiło
po wejściu w życie ustawy z dnia 10 maja 1990 r.
Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie tery-
torialnym i ustawę o pracownikach samorządowych
oraz późniejszych ustaw, zmniejszających zasoby nie-
ruchomości przeznaczonych na zaspokojenie roszczeń
zabużan, a w szczególności ustaw wyłączających
możliwość zaspokojenia ich roszczeń z państwowych
nieruchomości rolnych i wojskowych. Przepisy wyni-
kające z tych ustaw kolejno zawężały zasób nierucho-
mości, który mógłby być zadysponowany na zaspoko-
jenie tych roszczeń. Według danych na 2004 r., przed-
stawionych przez rząd, liczba uprawnionych do re-
kompensat wynosiła około 80 tys. osób. Mam pytanie
do rządu: ile osób na dzień dzisiejszy liczy ta grupa?
43
Regulacje przyjęte w ustawie z roku 2005 o reali-
zacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia
nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypo-
spolitej Polskiej miały gwarantować skuteczną
i szybką realizację roszczeń pozostałym uprawnio-
nym do ekwiwalentu za mienie zabużańskie albo
przyznać im w to miejsce równorzędne zadośćuczy-
nienie poprzez stosowne środki prawne oraz prakty-
ki administracyjne. Choć wprowadzone wówczas
regulacje znacząco uporządkowały system przyzna-
wania odszkodowań za pozostawione mienie, to kon-
trole przeprowadzone przez Najwyższą Izbę Kontro-
li, mające na celu zbadanie prawidłowości funkcjono-
wania pod rządami przepisów tej ustawy systemu
wypłacania odszkodowań za pozostawione mienie,
potwierdziły, że dla usprawnienia działań w tym ob-
szarze konieczne jest jednoznaczne określenie orga-
nu właściwego do rozstrzygnięcia w zakresie: zmia-
ny, stwierdzenia nieważności lub wznowienia postę-
powania zaświadczeń i decyzji potwierdzających
prawo do rekompensaty, wydanych na podstawie
przepisów wynikających z innych norm prawnych.
Brak w dotychczasowych uregulowaniach przej-
rzystych unormowań, przy jednoczesnym uprawnie-
niu do weryfikacji (Dzwonek) zaświadczeń mówią-
cych o tym, że dana osoba pozostawiła mienie na
ziemiach niewchodzących obecnie w skład państwa
polskiego, czyli na Kresach, oraz weryfikacji decyzji
administracyjnych wydanych przez starostę, stwo-
rzył podłoże do generowania rosnących zatorów w
wypłacie rekompensat.
Proponowany w nowelizacji ustawy zapis jedno-
znacznie wskazuje wojewodę jako organ właściwy
do weryfikacji zaświadczeń i decyzji administracyj-
nych, tym samym eliminuje przyczynę zbędnej ko-
respondencji prowadzonej między wojewodą a mini-
strem skarbu państwa, przez co usuwa powód nie-
potrzebnego przedłużania procesu wypłat należnych
roszczeń.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Posłowie Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli-
wość będą głosować za przyjęciem projektu ustawy
o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi
granicami Rzeczypospolitej Polskiej, przedłożonego
w druku nr 971. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Jan Kochanowski, Lewica.
Poseł Jan Kochanowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Lewicy
w sprawie projektu ustawy zawartej w drukach
nr 788 i 971.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
44 z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Poseł Jan Kochanowski
Przedstawiony projekt o zmianie ustawy o reali-
zacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia
nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypo-
spolitej Polskiej sprowadza się właściwie do zmiany
dwóch artykułów. Można zastanowić się tylko, czy
rozwiązuje ten problem kompleksowo, czy w niedłu-
gim czasie będziemy mieli do czynienia z nowelizacją
tej ustawy. Faktem jest, że ustawa z lipca 2005 r. w
pewnym zakresie rozwiązała problem zabużański,
osób, które pozostawiły majątek poza granicami Pol-
ski, niemniej, jak zresztą mówili moi przedmówcy,
w tej ustawie pojawiły się niejednoznaczne zapisy co
do weryfikacji zaświadczeń. W trakcie realizacji tej
ustawy weryfikacja ta miała się odbywać między
wojewodą a ministrem skarbu, co spowodowało, że
kilkaset wniosków zalegało w organach administra-
cji publicznej. Należy więc zapytać, jak funkcjonuje
państwo, skoro obywatel przez ileś lat nie może do-
prosić się, czy nie ma możliwości odwołania się od
decyzji administracyjnej, bo ani wojewoda, ani mi-
nister skarbu nie chce przyznać się, że jest organem
właściwym do rozstrzygania tej sprawy. Przecież od
2005 r. do dzisiaj można było coś zrobić, żeby te kil-
kaset wniosków zostało rozpatrzonych. Kto jest naj-
bardziej poszkodowany w związku z tymi nieprawi-
dłowościami? Obywatel, który traci zaufanie do
państwa, do organów państwa, które w jego imieniu
wydają te decyzje. Stąd też ta inicjatywa jest wska-
zana i na miejscu, i tutaj nie ma wątpliwości, że trze-
ba to rozstrzygnąć. Natomiast pozostaje sprawa
osób, które, co prawda, pan minister mówił, przeszły
drogę sądową i dzisiaj te pełnomocnictwa czy orze-
czenia sądu są, że tak powiem, wiarygodne. Myślę,
że każde prawomocne orzeczenie sądu powinno być
natychmiast realizowane przez organy państwa. Nie
powinno w ogóle być wątpliwości co do tego, czy na-
leży te zaświadczenia uznawać, czy nie, powinno się
tym obywatelom przyznać te rekompensaty i zadość-
uczynienia.
Nie do końca rozwiązana jest sprawa tych rekom-
pensat czy waloryzacji, o której zresztą mówili tu
przedstawiciele Związku Wysiedlonych Wierzycieli
Skarbu Państwa. Zgłosili oni tę sprawę do rzeczni-
ka praw obywatelskich, który z kolei zgłosił ją do
trybunału. Myślę, że nad tym również należałoby
się pochylić i rozwiązać ten problem raz na zawsze,
bo to trwa zbyt długo. Natomiast jeszcze raz powta-
rzam, te decyzje nadużywają zaufania obywateli do
państwa.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mając jednak na
uwadze to, że te zapisy ułatwią uzyskanie rekompen-
sat przez osoby uprawnione, bo ustawodawca jedno-
znacznie tutaj określa, że to wojewoda powinien na-
tychmiast rozstrzygać i wydawać decyzje, klub Lewi-
cy poprze te zmiany, będzie głosował za przyjęciem
proponowanych zmian w projekcie ustawy w druku
nr 788. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Eugeniusz Kłopotek, Pol-
skie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Eugeniusz Kłopotek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sejmie!
Chciałoby się rzec na wstępie: Lepiej późno niż wcale.
Rzeczywiście trzeba się bowiem zgodzić z tymi zarzu-
tami, dlaczego tak długo trwało rozstrzygnięcie kom-
petencyjne. Dobrze, że nasz rząd, rząd koalicyjny
Platforma Obywatelska – Polskie Stronnictwo Ludo-
we, dostrzegając wagę tego problemu – bo niepotrzeb-
nie właśnie takie niedoprecyzowanie irytuje obywate-
li – przygotował projekt ustawy, który, z czego się
cieszę, nie wzbudza w parlamencie żadnych większych
emocji. Wszyscy popierają to krótkie rozwiązanie pro-
ponowane w tym projekcie.
Oczywiście, gdybyśmy rozszerzyli to o problem
mienia, wartości, rekompensat, to najprawdopodob-
niej rozgorzałaby tutaj wielka dyskusja. Będzie ona
z pewnością miała miejsce przy omawianiu projekto-
wanej ustawy reprywatyzacyjnej. Jednak na dzień
dzisiejszy to dobrze, i to było naturalne, że to woje-
woda, który był już organem wiodącym w tych spra-
wach, został wskazany jako ten, który ewentualnie
ma rozstrzygać te dalsze kwestie.
Bardzo ważne jest również to, zresztą Najwyższa
Izba Kontroli zwróciła na to uwagę, aby właśnie do-
precyzować, jakie artykuły Kodeksu postępowania
administracyjnego należy stosować chociażby w za-
kresie zaświadczeń. Na ogół w kodeksie mówi się
o decyzjach administracyjnych, ale również chodzi o
zaświadczenia. Bardzo dobrze, że nikt nie pokusił się
czasami wyłączyć art. 146 § 1, czyli, inaczej mówiąc,
nadal, nawet po 10 latach, jeśli stwierdzi się, czy wo-
jewoda stwierdzi, że albo dowody zostały sfałszowa-
ne, albo wydano to zaświadczenie, to postanowienie
na podstawie dokonanego oszustwa, przestępstwa,
wówczas zawsze będzie można wzruszyć tę decyzję.
Przy okazji warto również przypomnieć osobom,
dzisiaj najczęściej już spadkobiercom tych osób, że 31
grudnia 2008 r. mija termin składania wniosków o
potwierdzenie prawa do rekompensat. Ci, którzy jesz-
cze tego nie uczynili, powinni to jak najszybciej zro-
bić. Oczywiście chciałoby się również przypomnieć,
kto to prawo ma i kto je nabywa. Myślę, że większość
tych osób o tym wie. Mianowicie 1 września 1939 r.
trzeba było być obywatelem polskim i, uwaga, dzisiaj
nadal trzeba nim być. Dotyczy to również ewentual-
nych spadkobierców. Spadkobierca, który będzie miał
prawo do tej rekompensaty, musi być dzisiaj obywa-
telem polskim.
Oczywiście, zawsze najwięcej emocji wzbudza,
wzbudzała i będzie wzbudzać kwestia wysokości tej
rekompensaty. Państwo polskie – mówiąc szczerze, nie
za własne winy – chce w jakiś sposób zadośćuczynić
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Poseł Eugeniusz Kłopotek
tej krzywdzie, którą wyrządzono wówczas obywatelom
polskim. Póki co nasze państwo stać na to, aby utrzy-
mywać poziom rekompensaty na poziomie 20%.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski
Polskiego Stronnictwa Ludowego w całości poprze pro-
ponowany projekt ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Przystępujemy do pytań.
Zapisało się 9 posłów.
Czy są jeszcze zgłoszenia?
Nie ma.
Zamykam listę.
Ustalam czas na 1 minutę.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Sławomir
Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o
zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
w art. 20 odsyła do szeregu przepisów ustawy Kodeks
postępowania administracyjnego, jeżeli chodzi o po-
stępowania zakończone wydaniem decyzji lub za-
świadczeniem potwierdzającym prawo do rekompen-
saty. Jednocześnie wyłączono tu zastosowanie art.
146 § 1 ustawy Kodeks postępowania administracyj-
nego z powołaniem się na ochronę interesu Skarbu
Państwa. Dzieje się tak ze względu na nadużycia,
jakie miały miejsce w przeszłości w związku z opie-
raniem rozstrzygnięć na fałszywych dokumentach
lub wydawaniem ich w wyniku przestępstwa. Zosta-
ły one wykazane w informacji o wynikach kontroli
NIK-u dotyczącej realizacji prawa do rekompensaty,
dokładnie informacji NIK o wynikach kontroli zaspo-
kojenia przez Skarb Państwa roszczeń z tytułu po-
zostawienia mienia zabużańskiego z lipca 2004 r.
Chciałbym zapytać, nawiązując do tego raportu
czy informacji NIK, czy podjęto jakiekolwiek działa-
nia w celu odzyskania tych nienależnych świadczeń,
które zostały jednak wypłacone przez Skarb Pań-
stwa. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Waldemar Wrona, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panowie Mini-
strowie! Prawo do rekompensaty z tytułu pozosta-
45
wienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rze-
czypospolitej Polskiej przysługuje obywatelom, któ-
rzy 1 września 1939 r. posiadali obywatelstwo polskie
i obecnie są obywatelami Polski.
Moje pytanie dotyczy tego, dlaczego z tej grupy
wyłączono osoby, które w 1939 r. miały obywatelstwo
polskie i posiadały majątki na wschodzie Polski, a
obecnie z różnych przyczyn mogą nie być obywatela-
mi Polski, natomiast to prawo im się należy.
Drugie pytanie. Amerykański Kongres, senatoro-
wie, organizacje żydowskie i powiernictwo niemiec-
kie skarżą polski rząd o wypłatę odszkodowań dla
obywateli niemieckich, dla obywateli państwa żydow-
skiego za mienie pozostawione w Polsce. Mam pyta-
nie, czy polski rząd przeprowadził rozmowy z rząda-
mi Białorusi, Ukrainy i Rosji o częściową wypłatę
przez te kraje rekompensaty polskim obywatelom za
mienie, które pozostawili w tych krajach. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Po raz kolejny Wysoka Izba zajmuje się problemem
mienia zabużańskiego. Wyrażam tu opinię zabużan,
chociażby tych mieszkających na terenie powiatów
raciborskiego, rybnickiego czy wodzisławskiego, iż
niewątpliwie jest rzeczą smutną, iż niemal 19 lat od
odzyskania niepodległości, a 63 lata od zakończenia
wojny kwestia mienia zabużańskiego dalej nie jest do
końca załatwiona. W związku z powyższym chciał-
bym zapytać, jak ogólnie, powtarzam, ogólnie wyglą-
da stan wypłacania rekompensat za mienie zostawio-
ne w małych ojczyznach za Bugiem.
Jestem przekonany, że nie można zwlekać z roz-
wiązaniem kwestii mienia zabużańskiego zbyt długo.
To moralny i historyczny obowiązek państwa pol-
skiego. Nie ulega jednak wątpliwości, iż ustawa ta
zmaksymalizuje ochronę praw nabytych. Jednakże
zabużanie niejednokrotnie dysponują nie do końca
kompletnymi dokumentami, co jest zrozumiałe, ale
co stanowi niejednokrotnie podstawę swego rodzaju
drogi krzyżowej tych ludzi.
Jakie uchybienia w przedstawianych dokumen-
tach, na dzisiaj, występują najczęściej i jakie, ogól-
nie rzecz biorąc, obejmują one obszary? Jaka powin-
na być droga tych ludzi zmierzająca chociażby do
wznowienia postępowań w ich sprawie? Dziękuję.
(Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
46 z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Marzenna Drab, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Marzenna Drab:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałabym zadać kilka pytań. Przede wszystkim
mam pytanie podstawowe, jaka ilość wniosków na
dzień dzisiejszy oczekuje na jakiekolwiek rozpatrze-
nie, pozytywne bądź negatywne. To po pierwsze.
Po drugie, we wcześniejszych wystąpieniach pa-
dała liczba sprzed kilku lat – 80 tys. wniosków ocze-
kujących na decyzję. W związku z tym mam pytanie.
Czy służby wojewodów są przygotowane do obsługi
tych wniosków?
Kolejne pytanie. W jaki sposób będzie wyglądała
kontrola wojewody, jeśli chodzi o czas rozpatrywania
złożonych wniosków o rekompensaty? Czy będą wy-
ciągane konsekwencje za zaniechanie lub opieszałość
organu administracji państwowej?
Następne pytanie. Czy jest określony ostateczny
termin załatwienia wszystkich wniosków o rekom-
pensaty za mienie pozostawione poza granicami Rze-
czypospolitej?
Chcę zapytać o jeszcze jedną rzecz. Wypłacane
jest zaledwie 20% wartości nieruchomości. W związ-
ku z tym muszą być wykonywane operaty szacunko-
we. One mają swoją określoną ważność i przez długie
postępowanie administracyjne tracą ją, przez co star-
si ludzie – bo to są starsi ludzie – lub spadkobiercy
narażani są na wykonywanie nowych operatów. To z
kolei wiąże się oczywiście z dodatkowymi pieniędzmi.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję pani posłance.
Pan poseł Janusz Cichoń, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Janusz Cichoń:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Chciałbym odnieść się do kwestii zwią-
zanej z waloryzacją właśnie, bo zwracają się do mnie
zabużanie, którzy mieli majątki oszacowane na po-
ziomie cen na przykład z roku 1998, i oni dzisiaj
otrzymują realnie nie 20% wartości tych nierucho-
mości, ale zaledwie 4–5%. To się wiąże ze wzrostem
cen nieruchomości w ostatnich latach. Mógłbym tu
podawać przykłady. Hektar ziemi w Agencji Nieru-
chomości Rolnych w roku 1998 kosztował mniej niż
1700 zł, a dzisiaj ok. 10 tys. zł, m2 mieszkania w 1998 r.
kosztował 1500–1800 zł, a dzisiaj to jest grubo ponad
5 tys. zł. To jest oczywiście krzywdzące dla tych osób.
Chciałbym wobec tego zadać pytanie: Dlaczego
wbrew przepisom ustawy, nawiasem mówiąc, walo-
ryzacja wykonywana jest w oparciu o wskaźnik in-
flacji, a nie o wskaźnik wzrostu cen nieruchomości?
I uzupełniająca w zasadzie podpowiedź w tym pyta-
niu: Kiedy wreszcie Główny Urząd Statystyczny wy-
kona postanowienia ustawy i zacznie ogłaszać wskaź-
nik wzrostu cen nieruchomości? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! To niewątpliwie ważna i potrzebna inicjatywa
rządowa. Pytanie do posła sprawozdawcy: Czy to jest
ta kwestia, bo tak być powinno, która łączy różnych
posłów z klubu? Czy panował klimat zgody, harmo-
nii, jeżeli chodzi o pracę w Komisji Skarbu Państwa,
panie pośle sprawozdawco?
Do pana ministra tylko dwa krótkie pytania. Pa-
nie ministrze, czy pan pamięta ustawę o reprywaty-
zacji, którą w swoim czasie zawetował ówczesny pre-
zydent Aleksander Kwaśniewski?
I bardziej szczegółowe pytanie: Jaki jest rejestr
osób oczekujących obecnie na wypłatę rekompensat?
W jakim stopniu jest zabezpieczona kwestia finanso-
wa, bo jestem przekonany, że to jest tak ważna, uza-
sadniona potrzeba, że niewątpliwie warto zainwesto-
wać środki i przeznaczyć je na rzecz osób tak długo
oczekujących. To niewątpliwie jest także kwestia
sprawiedliwości społecznej. Jestem też przekonany,
panie ministrze, że urzędy wojewódzkie z tą noweli-
zacją, z ich kompetencjami i zadaniami dobrze sobie
poradzą. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Eugeniusz Kłopotek, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Eugeniusz Kłopotek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Na mocy ustawy z 2005 r. został utworzony
Fundusz Rekompensacyjny, z którego miały i powin-
ny być realizowane świadczenia rekompensaty w
formie pieniężnej. Stąd dwa moje pytania.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Poseł Eugeniusz Kłopotek
Pierwsze pytanie: Od momentu powstania fundu-
szu do, powiedzmy, dzisiejszej daty, ile osób upraw-
nionych otrzymało taką rekompensatę pieniężną i
łącznie w jakiej wysokości?
I drugie pytanie: Jaki obecnie jest stan środków
w tym Funduszu Rekompensacyjnym? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Krzysztof Tyszkiewicz, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oprócz rekom-
pensat, o których mamy możliwość dziś debatować,
właściciele pozostawionego na Wschodzie majątku
starają się odzyskać swoje mienie również w naturze.
Jest to niezwykle trudne, ale chciałbym przy tej oka-
zji zadać pytanie panu ministrowi.
Prawo do ubiegania się o odzyskanie znacjonali-
zowanego mienia przysługuje w myśl litewskiego
prawa jedynie obywatelom litewskim. Właściciele,
którzy zostali deportowani przez Sowietów, zostali
wywiezieni przez Niemców, opuścili Litwę, uciekając
do Polski przed Armią Czerwoną, na przykład utra-
cili szansę na odzyskanie mienia na zawsze. Przykła-
dem może tu być historia hrabiego Dominika Platera,
przyrodniego wnuka Emilii Platerówny, czy hrabiego
Alfreda Tyszkiewicza, potomka właścicieli pałacu w
Połądze, który mimo uzyskania obywatelstwa litew-
skiego majątku nie odzyskał i napotyka ogromne
trudności, jak wielu innych Polaków ubiegających się
o zwrot przynajmniej części majątku.
W związku z tym chciałbym panu ministrowi za-
dać pytanie: Czy rząd monitoruje problemy, które
Polacy posiadający obywatelstwo litewskie napoty-
kają podczas starań o odzyskanie swoich majątków?
Czy rząd ma możliwość wsparcia Polaków, obywate-
li Litwy, którzy upominają się o należne im mienie?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Henryk Kowalczyk, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rekompensata dla zabużan dzięki tej nowelizacji ma
47
być sprawniej realizowana. To dobrze. Mam jednak
pytanie dotyczące gromadzenia środków finanso-
wych na owe rekompensaty. Ich źródłem finansowa-
nia są środki pochodzące ze sprzedaży gruntów,
sprzedaży prowadzonej przez Agencję Nieruchomości
Rolnych. Przy obecnej sytuacji finansowej rolników,
dramatycznym spadku dochodów w rolnictwie w
roku 2008 zakupywanie ziemi przez rolników za go-
tówkę jest praktycznie niemożliwe. Kredyty komer-
cyjne są bardzo kosztowne, natomiast funkcjonująca
linia kredytowa na zakup ziemi w postaci kredytu
preferencyjnego jest w tym roku praktycznie martwa
ze względów prozaicznych: brak środków finanso-
wych na te kredyty. Przez takie zaniechania rządu
nie tylko rolnicy nie mogą zakupić ziemi, ale również
zagrożony jest fundusz, z którego wypłacane będą
rekompensaty. Jak pan minister ocenia, w jakim
stopniu fundusz nie zrealizuje planowanych docho-
dów z powodu braku kredytów na zakup ziemi? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pytanie zadaje pani posłanka Maria Zuba, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Moje pytanie również dotyczy waloryzacji wartości
majątku pozostawionego za granicami kraju. Według
dotychczasowego prawa waloryzacji dokonuje wnio-
skodawca, on ponosi koszty tego operatu. Jak wynika
z dyskusji, ten proces się wydłuża, są sytuacje, kiedy
przygotowany operat traci na aktualności.
W związku z tym mam pytanie: Czy rząd przewi-
duje, aby, po pierwsze, waloryzacja wartości tego
majątku następowała nie według wskaźnika wzrostu
inflacji, ale według wskaźnika wzrostu cen nierucho-
mości? Teraz na rynku ceny nieruchomości ogromnie
rosną i chodzi o to, żeby również ta niewielka grupa
ludzi mogła w tym wzroście gospodarczym w jakiś
sposób uczestniczyć. Czy rząd przewiduje, że ten ope-
rat będzie sporządzany na koszt rządu, czyli Skarbu
Państwa? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Skarbu Państwa pana ministra
Krzysztofa Huberta Łaszkiewicza.
Proszę bardzo, panie ministrze.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
48 z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Skarbu Państwa
Krzysztof Hubert Łaszkiewicz:
Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Po-
słowie! Dzisiaj pan poseł sprawozdawca i przedstawi-
ciele klubów w sposób wyczerpujący podali genezę i
to wszystko, co wokół kwestii związanej z zadość-
uczynieniem tej grupie obywateli polskich działo się
chyba już przez ponad 60 lat. Dlatego przejdę może
bezpośrednio do państwa pytań, ponieważ pewne
rzeczy przewijały się już we wcześniejszych państwa
wystąpieniach.
Szanowni państwo, co do kwestii tego, ile osób jest
uprawnionych, tego nikt dzisiaj nie jest w stanie
określić. W badaniach statystycznych prowadzonych
kiedyś przez urzędników urzędów rejonowych, a dzi-
siaj starostów określono tę liczbę na 60–80 tys. osób.
Ale proszę pamiętać, że tak naprawdę uprawnionym
staje się obywatel wówczas, kiedy ma wydane za-
świadczenie jeszcze z okresu, w którym były one wy-
dawane przez kierownika urzędu rejonowego, bądź
też decyzję wydawaną później przez kierownika
urzędu rejonowego. Łącznie takich zaświadczeń i
decyzji wydano ok. 6,5 tys. Co to znaczy? To znaczy,
że dla tej grupy ludzi zakończyło się postępowanie
administracyjne i skutkowało ono wydaniem prawo-
mocnego zaświadczenia i prawomocnej decyzji.
Natomiast wnioski dużej grupy osób, które je zło-
żyły, często były całkowicie niekompletne, nie zosta-
ły rozpatrzone w trybie poprzednich dwóch ustaw. Z
kolei dzisiaj na podstawie ustawy, którą Wysoka Izba
była łaskawa uchwalić w 2005 r., takie decyzje wyda-
je wojewoda. Również wojewoda ma prawo zweryfi-
kować decyzje i zaświadczenia wydane już wcześniej,
a więc ponad 6 tys. już uprawomocnionych zaświad-
czeń i decyzji. Dlatego na dzień dzisiejszy trudno jest
w sposób jednoznaczny powiedzieć, ile wpłynęło
wniosków. Będzie można to określić 1 stycznia 2009 r.,
dlatego że ustawa zawity termin złożenia wniosku
określiła na 31 grudnia 2008 r. Natomiast ile z tych
wniosków będzie skutkowało ostateczną prawomoc-
ną decyzją, to okaże się dopiero po przeprowadzeniu
postępowania administracyjnego.
Było pytanie, dlaczego właściwie nic nie zrobiono
w tym zakresie. No, odpowiem tak. Mogę powiedzieć,
co zrobiono od momentu, kiedy ja – jak również sto-
sowny departament w ministerstwie – zająłem się tą
kwestią. Otóż faktycznie ustawa z 2005 r. nie do koń-
ca precyzowała to, co należało. Był spór kompeten-
cyjny, którego ostatecznie kolejne rządy nie rozstrzy-
gnęły. Chciałbym przypomnieć, że organem, który
rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami
administracji rządowej, jest premier. Na wniosek mi-
nistra skarbu premier, bodajże chyba w marcu czy
kwietniu, rozstrzygnął, że organem właściwym jest
wojewoda, ale – zdaniem rządu – trzeba to uregulo-
wać, doprecyzować w ustawie, dlatego też przedsta-
wiliśmy, przedłożyliśmy tę nowelizację Wysokiej Izbie
do akceptacji.
Jeśli chodzi o kwestię tzw. rejestru centralnego,
to on od początku funkcjonowania ustawy nie został
utworzony. Mogę powiedzieć, że przetarg rozpisany
na początku bieżącego roku zostanie teraz, w paź-
dzierniku, sfinalizowany, a więc zostanie wdrożony
centralny system obejmujący bezpośrednią łączność
między serwerami wojewodów i ministra skarbu pań-
stwa, który będzie organem odwoławczym, na razie
zgodnie z decyzją premiera, a jeżeli Wysoka Izba tę
nowelizację przyjmie – a mniemam, że tak będzie – to
wówczas będzie to już zapis ustawowy.
Proszę państwa, następna kwestia, która tutaj się
w jakiś sposób kilkakrotnie przewijała, dotyczy walo-
ryzacji. Ale proszę pamiętać, że państwo mówiliście o
dwóch waloryzacjach. Otóż ustawa określa – i mówię
teraz o tej pierwszej waloryzacji – że uprawnienie win-
no być waloryzowane poprzez wskaźnik wzrostu cen
nieruchomości, ale okazało się, że w Polsce takiego
wskaźnika nie ma. Wysoka Izba to zapisała, natomiast
takiego wskaźnika w Polsce nie ma. Do jego wydania
został zobowiązany prezes Głównego Urzędu Staty-
stycznego, a minister skarbu już dwukrotnie wystę-
pował o przyspieszenie prac. Otrzymaliśmy zapewnie-
nie, że prace trwają. Natomiast jest to faktycznie
trudna kwestia, ponieważ w Polsce takiego wskaźnika
nie ma. Inny wskaźnik będzie obowiązywał dla ziemi
rolnej, inny dla ziemi miejskiej, a trzeba jeszcze
uwzględnić miejsce, w którym nieruchomość się znaj-
duje. Jest to, okazuje się, sprawa bardziej skompliko-
wana, niż wydawało się na początku.
Jednocześnie ustawodawca zabezpieczył się, że
jeśli takiego wskaźnika nie ma, to wówczas stosuje
się wskaźnik wzrostu cen artykułów konsumpcyj-
nych podawany przez prezesa GUS. I tak to się dzie-
je. Oczywiście, jeśli patrzymy na ruchy na rynku,
gdzie inflacja i wzrost cen są stosunkowo niewielkie,
natomiast wzrost cen nieruchomości, szczególnie po
boomie z lat 2006–2007, jest znaczny, to negatywne
stanowisko uprawnionych nastręcza problemów.
Mam nadzieję, że Główny Urząd Statystyczny w koń-
cu upora się z tym problemem, który nie jest, powta-
rzam, łatwy, ponieważ w Polsce nie mamy takich
doświadczeń i nie ma takiego wskaźnika.
Następna sprawa. Dlaczego nie są to tylko i wy-
łącznie obywatele polscy? Otóż, proszę państwa, taką
decyzję podjęła Wysoka Izba, uchwalono taką ustawę.
Wynika to również z trzech umów, tzw. republikań-
skich, i późniejszej umowy zawartej już z federacją,
ówczesnym Związkiem Radzieckim. Dotyczy to oby-
wateli polskich. Ustawy wydawane w oparciu o usta-
lenia wynikające z umów międzynarodowych nadal
trzymają się, powiedzmy, takiego rozwiązania. Tak
uznała Wysoka Izba. Czy z republikami prowadzone
były rozmowy o częściowej wypłacie? Otóż, proszę
państwa, takie rozmowy nie mogą być prowadzone
w sytuacji kiedy obowiązują te umowy; one zostały
zawarte. I może bardziej ta cała operacja w jakiś spo-
sób została zatwierdzona poprzez umowy poczdam-
skie. Tak naprawdę to przecież, jeśli chodzi o te oso-
by, głównym argumentem na konferencji poczdam-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa Krzysztof Hubert Łaszkiewicz
skiej w kwestii przyłączenia do nas Ziem Zachodnich
i Północnych za ziemie wschodnie była właśnie repa-
triacja tych ludzi i konieczność udzielenia im słusz-
nego odszkodowania za mienie pozostawione na
Wschodzie. Na ten cel Polska otrzymała Ziemie Za-
chodnie. Tak się stało, że od 1945 r. Polska Ludowa
niezbyt kochała zabużan i tych roszczeń tak napraw-
dę właściwie prawie nie realizowano. Bardzo niewie-
le. Natomiast po roku 1990 – jedna z pań posłanek
słusznie tu wskazała, że była to pewna cezura czaso-
wa – mienie Skarbu Państwa, które mogłoby być
wykorzystane na rekompensaty, zostało przekazane
w dużej mierze samorządom, które są już innym niż
Skarb Państwa, chronionym konstytucyjnie, organi-
zmem prawnym. I stąd te późniejsze zawirowania,
poprzez kolejne ustawy, począwszy od ustawy z 1997
r., poprzez orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,
aż po Strasburg, po ten wyrok, o którym tutaj też
była mowa.
Jaki jest ogólnie stan, jeśli chodzi o wypłaty, to
może powiem na końcu. Jakie były uchybienia? Pro-
szę państwa, generalnie procent tych tak często pod-
noszonych oszustw – bo to jest dosyć medialne – jest
niewielki. Oczywiście tam rozpoczęto postępowania.
Stosowne organy, czy to starostowie, czy to wojewo-
dowie, czy wcześniej jeszcze kierownicy urzędów re-
jonowych kierowali określone wnioski. Natomiast
tak naprawdę generalnie NIK podkreślał, że te de-
cyzje mają w sobie wadę z tego tytułu, że są wydawa-
ne w oparciu o nieaktualne operaty.
I tu jest druga kwestia, jakby druga część walory-
zacji, o której państwo mówicie, a więc operaty. Otóż
Wysoka Izba zapisała w tej ustawie, że operat jest wy-
konywany na koszt uprawnionego. Jeżeli uprawniony
przedłoży operat obowiązujący, to taka jest kwota bra-
na do wyliczenia stosownej rekompensaty. Natomiast
jeżeli operat jest, powiedzmy, sprzed kilku lat, a ceny
poszły w górę, to, z tego, co wiem, były zwracane takie
operaty do ewentualnego uzupełnienia, ale nie wszy-
scy z tego korzystali. Za operaty trzeba zapłacić. Taka
jest prawda, tego nikt nie zrobi za darmo. Natomiast
jest to jakby druga część tego, o czym państwo mówi-
liście w kwestii waloryzacji.
Kwestia tego, czy służby u wojewodów są przygo-
towane, kwestia wojewodów i ewentualnej opieszało-
ści wojewodów. Proszę państwa, to wszystko odbywa
się w trybie Kodeksu postępowania administracyjne-
go. Nie ma innego wyjścia – jeżeliby okazało się, że
organ wykazuje tutaj bezczynność, jest cały tryb
skargi na bezczynność organu w trybie Kodeksu po-
stępowania administracyjnego. Oczywiście według
naszego, ministerstwa skarbu, oglądu sprawy woje-
wodowie, tak jak tu pan poseł Kulas powiedział, będą
w stanie, o ile będą jasne przepisy, to zrealizować. Ale
proszę zauważyć – i tu jest pewna kwestia, która ob-
ciąża wojewodów, czyni ich winnymi, a często nawet
ministra skarbu – że bywa tak, iż wojewoda przesyła
49
dokumenty do ministra skarbu, a one są zwracane,
ponieważ są niekompletne i nie odpowiadają tej for-
mule, jaką określiło rozporządzenie ministra skarbu
w zakresie wymogów dotyczących dokumentów. I to
jest również jedna z przyczyn tego, że mogą być tutaj
opóźnienia.
Czy określono termin wypłaty. Nie, ustawodawca
nie określił terminu wypłaty z tego względu, że chy-
ba nawet ciężko by było go określić, nie znając skali,
nie wiedząc, ile wniosków będzie faktycznie rozpo-
znanych pozytywnie, ale też, z drugiej strony, ile
postępowań trzeba będzie zawiesić choćby ze wzglę-
du na inne postępowania bądź sądowe ustalanie mie-
nia pozostawionego na dawnych ziemiach wschod-
nich II RP, bądź też, prozaicznie, ze względu na po-
stępowania spadkowe, które się również toczą.
Była tutaj mowa, pan poseł o tym wspomniał, o
ustawie o reprywatyzacji zawetowanej przez prezy-
denta Kwaśniewskiego. Tak, ta ustawa i weto były w
2001 r., czyli to już jest 7 lat od weta. Tamta ustawa
obejmowała kompleksowo rozwiązanie problemu za-
bużan. Ona nie była ustawą finansową, tak jak dzi-
siaj, ale ustawą majątkową. Tam dopuszczano tylko
i wyłącznie rekompensowanie poprzez mienie, mie-
nie polikwidacyjne, mienie będące w agencjach, mie-
nie będące u starostów, bądź też poprzez specjalny
fundusz, który był przygotowany – dopiero po sprze-
daży akcji, udziałów Skarbu Państwa, które są prze-
kazywane na ten cel przy każdej prywatyzacji, bony
byłyby wykupywane. Ale jest to już historia, ja o tym
teraz mówić nie będę, natomiast to fakt, że wtedy
tamta ustawa tym się zajmowała. Natomiast ustawa,
która jest teraz przygotowywana, o której tutaj też
ktoś z państwa wspomniał, oczywiście zabużan już
nie uwzględnia, tylko tych, którzy tutaj w trybie na-
cjonalizacji utracili swą własność.
Czy jest zabezpieczenie finansowe. Jest zabezpie-
czenie finansowe. Na funduszu jest w tej chwili 1 mld
zł. Oczywiście cały czas pieniądze napływają, rozli-
czane są kwartalnie – później następuje ostateczne
rozliczenie roczne. Na koniec września wypłacono
230 mln zł dla 6 tys. osób. Obecnie po tej decyzji
premiera i, mam nadzieję, zmianie tej ustawy przez
Wysoką Izbę będzie jeszcze oczekiwało ok. 10 tys.
osób, dla których pieniądze są zabezpieczone. To po-
stępuje. Natomiast pozostają wnioski u wojewodów,
które są składane i będą składane jeszcze prawdopo-
dobnie 31 grudnia do godz. 24, bo tak określiło to
prawo – jak mówiłem, jest to termin zawity. Ile tych
wniosków będzie zakończonych pozytywną decyzją,
tego nie umiemy w tej chwili przewidzieć. Natomiast
ustawodawca dostrzegł element niebezpieczeństwa,
to, że może nie starczyć środków zgromadzonych w
funduszu, i przewidział ewentualną pożyczkę z bu-
dżetu. Nie ma dzisiaj takiej potrzeby. Jest to ewentu-
alnie ścieżka, która być może będzie kiedyś wykorzy-
stana, ale sądzę, że nie będzie to potrzebne.
Kwestia litewska. Otóż cały czas jest to podnoszo-
ne w rozmowach MSZ. Rząd w rozmowach ze stroną
litewską ciągle wskazuje na problem przekazywania,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o realizacji prawa do rekompensaty
50 z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami RP
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Skarbu Państwa Krzysztof Hubert Łaszkiewicz
oddawania tym obywatelom polskim, którzy dzisiaj
mają również obywatelstwo litewskie, tych nierucho-
mości. Jest to stały element rozmów dwustronnych.
Natomiast proszę nie utożsamiać tego z kwestią za-
bużańską, ponieważ nie ma to nic wspólnego z kwe-
stią zabużańską, to jest całkowicie inna sprawa nie-
związana z tą ustawą i z roszczeniami. Na mocy tych
republikańskich umów i tej jednej z całą federacją
strona polska wzięła na siebie cały ciężar rekompen-
sowania strat przesiedlonych stamtąd osób i na to,
zgodnie, tak jak powiedziałem, z decyzją konferencji
poczdamskiej otrzymała stosowny majątek. Mogę
powiedzieć, że kiedyś wyliczono, iż Polska straciła na
ziemiach wschodnich majątek wartości ok. 4,5 mld
USD według siły nabywczej z 1945 r., a z kolei na
ziemiach zachodnich otrzymała majątek wartości
bodajże 8,5 mld zł według siły nabywczej z tego sa-
mego okresu. Jest natomiast kwestia tego, że ten
majątek nie przeszedł w ręce uprawnionych osób pry-
watnych przez lat 50, tylko tak naprawdę roszczenia
zabużańskie zaczęto realizować po roku 1989. I m.in.
również tak się nieszczęśliwie stało, że wyprzedzono
realizację tych roszczeń ustawami wyposażającymi
samorządy w majątek Skarbu Państwa, oczywiście
w sposób, tak jak powiedziałem, nieszczęśliwy z
punktu widzenia uprawnionych dawnych właścicieli
na Kresach Wschodnich.
Pan poseł podnosił kwestię powiązania funduszu
z kredytem na zakup ziemi. Taki problem do tej pory
nie wystąpił. Agencja Nieruchomości Rolnych sprze-
daje i fundusz jest zaopatrywany we właściwe środki
zgodnie z planem zatwierdzonym przez ministra rol-
nictwa. Jeżeli jednak jest taki problem, wystąpimy
do ministra rolnictwa, który jest właściwy po tej stro-
nie. Wtedy być może coś się otworzy w kwestii kre-
dytów. Ale nie ma to w tej chwili znaczenia, ponieważ
środki są, dopływają zgodnie z planami, nie ma opóź-
nień, agencja sprzedaje.
I ostatnia kwestia: Dlaczego te operaty szacunko-
we nie są robione na koszt Skarbu Państwa? Dlatego
że taka była wola Wysokiej Izby, tak zapisano w usta-
wie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Który to rząd był?)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, panie ministrze.
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Grzegorza Raniewicza.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dziękuję za to wyjaśnienie pana ministra.
Odnośnie do pytań państwa posłów, szczególnie
pana Jana Kulasa, informuję, że tak jak pokazały
wystąpienia przedstawicieli klubów, które jednogło-
śnie poparły projekt ustawy głosami swoich przed-
stawicieli – za które dziękuję – również w komisji
panowała zgoda i harmonia. Pan poseł zawsze dba o
to, żeby taka była praca w Sejmie.
Myślę, że projekt ustawy usprawnia działania ad-
ministracji, reguluje porządek prawny, i liczę na
szybkie jej przyjęcie, czego wszystkim, jak również
sobie życzę. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spraw
Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o
ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowarzysze-
niu między Wspólnotami Europejskimi i ich pań-
stwami członkowskimi, z jednej strony, a Repu-
bliką Czarnogóry, z drugiej strony, sporządzone-
go w Luksemburgu dnia 15 października 2007 r.
(druki nr 905 i 986).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Tomasza Lenza.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Tomasz Lenz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Spraw Zagranicznych mam zaszczyt przedstawić
Wysokiej Izbie sprawozdanie komisji o rządowym
projekcie ustawy o ratyfikacji układu o stabilizacji i
stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i
ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a
Czarnogórą, z drugiej strony, podpisanego w Luk-
semburgu dnia 15 października 2007 r.
Szanowni Państwo! Większość z osób siedzących
na tej sali pamięta zapewne grudzień 1991 r., kiedy to
Rzeczpospolita, już jako kraj demokratyczny, podpisa-
ła układ stowarzyszeniowy. Był to krok milowy w na-
szych stosunkach ze Wspólnotami Europejskimi. Dziś
przed swoją szansą stoi niespełna 2,5-letnia Czarno-
góra. Jest to czwarty kraj bałkański, który podpisał
taką umowę, i warto zwrócić uwagę na fakt, że Mace-
donia i Chorwacja, które uczyniły to w 2001 r., mają
status oficjalnego kandydata do Unii Europejskiej.
Układ taki definiuje warunki dialogu polityczne-
go, warunki wzmocnienia współpracy regionalnej
łącznie z perspektywą tworzenia strefy wolnego han-
dlu w terminie 5 lat od podpisania umowy oraz wa-
runki przepływu osób i wymiany handlowej między
krajami Unii Europejskiej a Czarnogórą. Zobowiązu-
je on również Czarnogórę do zbliżania jej prawa do
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi
i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony
Poseł Sprawozdawca Tomasz Lenz
prawa unijnego. Jako najważniejsze wymienia on
kwestie wolności i reguł demokracji. Do realizacji
celów umowa stowarzyszeniowa zakłada stworzenie
organu nadzorczego, jakim będzie Rada Stabilizacji
i Stowarzyszenia. Co więcej, istnieć będą platformy
dialogu, jakimi mają być Komitet Stabilizacji i Sto-
warzyszenia oraz Komitet Parlamentarny Stabiliza-
cji i Stowarzyszenia.
Wysoka Izbo! Według badań większość z ponad
650 tys. obywateli Czarnogóry jest zdecydowanie
euroentuzjastycznie nastawiona, a dyskutowane po-
rozumienie to pierwszy etap w staraniach o człon-
kostwo w Unii Europejskiej. Jako Sejm Rzeczypo-
spolitej Polskiej powinniśmy wspierać starania
państw, które wybrały orientację proeuropejską, tak
jak czyniły to w przeszłości państwa Europy Zachod-
niej w stosunku do naszego kraju. Właściwym try-
bem uchwalenia omawianej umowy międzynarodo-
wej, zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 1 i 3 Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, jest jej ratyfikacja za
uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie. Dlatego w
imieniu Komisji Spraw Zagranicznych zwracam się
do Wysokiej Izby o wyrażenie zgody na tę ratyfika-
cję. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Głos zabierze pan poseł Dariusz Lipiński, Platfor-
ma Obywatelska.
Jeżeli nie ma pana posła, to pan poseł Andrzej
Ćwierz, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Ćwierz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi za-
szczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i
Sprawiedliwość omówić projekt ustawy o ratyfikacji
układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspól-
notami Europejskimi i ich państwami członkowski-
mi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z dru-
giej strony, sporządzonego w Luksemburgu w dniu
15 października 2007 r.
Czarnogóra po drugiej wojnie światowej wchodzi-
ła w skład Jugosławii. Część z nas pamięta ten okres,
wie o tym, że Jugosławia była państwem socjalistycz-
nym niezależnym od bloku radzieckiego. W tym cza-
sie Zachód wspierał gospodarczo Jugosławię i w
związku z tym Jugosłowianie mieli poziom gospodar-
czy taki, że Polacy im tego zazdrościli. Część z nas
miała okazję jeździć wtedy do Jugosławii i pamięta,
że w Jugosławii są nie tylko piękne plaże, ale i poziom
51
życia był dużo wyższy od poziomu, który był wtedy
w Polsce. Czarnogórcy pamiętają to. Z chwilą uzy-
skania niepodległości, która została ogłoszona 3
czerwca 2006 r., Czarnogóra po referendum postano-
wiła iść drogą demokratyczną. Czarnogóra chce
wstąpić do Unii Europejskiej i Unia Europejska taką
szansę stwarza jej poprzez rozpoczęcie procesu sta-
bilizacji i stowarzyszenia, który jest przedstawiony
w układzie, o którym dzisiaj dyskutujemy.
Układ ten określa cele, które powinny być reali-
zowane przez obie umawiające się strony. Może nie
będę wymieniał tych wszystkich celów, których jest
osiem, ale powiem tylko i wyłącznie, że Unii Euro-
pejskiej zależy na tym, aby w Czarnogórze były re-
spektowane zasady demokracji, aby było poszanowa-
nie praw człowieka, aby Czarnogóra się rozwijała
jako państwo demokratyczne, ale tak samo się roz-
wijała jako państwo silne gospodarczo. Aby uzyskać
ten efekt, zostały w traktacie zawarte szczegółowe
zapisy, które mówią, jak do tego można dojść. Zapisy
te są zawarte w dziesięciu rozdziałach, których tytu-
ły przytoczę: rozdz. 1 „Zasady ogólne”, rozdz. 2 „Dia-
log polityczny”, rozdz. 3 „Współpraca regionalna”,
rozdz. 4 „Swobodny przepływ towarów”, rozdz. 5
„Przepływ pracowników, prawo przedsiębiorczości,
świadczenie usług, kapitał”, rozdz. 6 „Zbliżanie usta-
wodawstwa, egzekwowanie prawa i reguły konkuren-
cji”, rozdz. 7 „Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeń-
stwo”, rozdz. 8 „Zasady współpracy”, rozdz. 9 „Współ-
praca finansowa”, rozdz. 10 „Postanowienia instytu-
cjonalne, ogólne i końcowe”.
Dla nas, Polaków, bardzo ważną rzeczą jest to, że
będziemy mieć przypuszczalnie wkrótce, w najbliż-
szej przyszłości, następne państwo, które będzie
państwem należącym do Unii Europejskiej. Unia
Europejska rozwija się. Unia Europejska – taka jest
opinia większości państw członków Unii – powinna
obejmować wszystkie państwa bałkańskie. Nawet
Serbia, która była najbardziej sceptycznie (Dzwonek)
ustosunkowana do Unii, ma tak samo aspiracje, żeby
do Unii wejść. Polska popiera te dążenia Republiki
Czarnogóry. Polska oprócz tego uważa, że nie tylko
państwa bałkańskie powinny znaleźć się w Unii Eu-
ropejskiej, ale również, tak sądzimy, za kilka lat po-
winny się znaleźć tam Ukraina i Gruzja. Dlatego też
sądzę, że z tego miejsca usłyszymy w ciągu najbliż-
szych kilku lat takie same sformułowania, które
będą dotyczyły dyskusji nad traktatem o ratyfikacji
układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspól-
notami Europejskimi a Ukrainą. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Jolanta Szymanek-
-Deresz, Lewica.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o ratyfikacji Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi
52 i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarnogóry, z drugiej strony
Poseł Jolanta Szymanek-Deresz:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo! Ja
również kojarzę dzisiejszą debatę, tak jak pan poseł
sprawozdawca, z grudniem roku 1991, kiedy to układ
stowarzyszeniowy został sporządzony dla Polski. Ale
chyba ważniejszą datą był rok 1994, styczeń, kiedy
to ten układ wszedł w życie.
Dziś po 14 latach naszego dążenia do wstąpienia
do Unii Europejskiej i kilku członkostwa w niej cie-
szymy się z tego, że przeważająca większość naszego
społeczeństwa popiera nasze członkostwo w Unii Eu-
ropejskiej, a tym samym potwierdza słuszność decy-
zji podjętych w tamtym czasie, decyzji, które przy-
niosły korzyść zarówno naszemu krajowi, jak i na-
szemu społeczeństwu. To daje nam bardzo silny tytuł
do tego, wręcz obowiązek, ażeby popierać i wspierać
inne kraje, które wybrały tę drogę. Tym krajem wła-
śnie jest dzisiaj Czarnogóra.
Czarnogóra, jak to już powiedziano, ogłosiła swo-
ją deklarację niepodległości, w czerwcu 2006 r., zre-
zygnowała z udziału w federacji z Serbią i dzisiaj jako
kraj samodzielnie funkcjonujący, członek Organizacji
Narodów Zjednoczonych staje przed szansą i perspek-
tywą integracji z Unią Europejską. Ażeby to się po-
wiodło, ażeby to mogło być realizowane, niezbędna
jest podstawa prawna, akt prawny, który wytycza
kierunki współpracy gospodarczej, współpracy han-
dlowej i kierunki dialogu politycznego. I właśnie tym
aktem prawnym jest układ stowarzyszeniowy, umo-
wa międzynarodowa, dla ratyfikacji której niezbędna
jest zgoda naszego parlamentu.
Sojusz Lewicy Demokratycznej opowiada się oczy-
wiście za udzieleniem zgody na ratyfikację tej umowy
międzynarodowej z tego względu, że popieramy aspi-
racje Czarnogóry, i wyrażamy nadzieję, że do tego
dojdzie, a także życzymy powodzenia w realizacji ce-
lów stowarzyszenia, tych najważniejszych, a warto je
przytoczyć. Są to umacnianie demokracji, przekształ-
canie gospodarki w gospodarkę wolnorynkową, a
także utrwalanie procesu stabilizacji politycznej na
Bałkanach.
Sojusz Lewicy Demokratycznej popiera ratyfika-
cję tego układu również z tego względu, że obroty w
handlu między Polską a Czarnogórą wykazują ten-
dencję wzrostową oraz rośnie zainteresowanie pod-
miotów gospodarczych inwestycjami w Czarnogórze
i kontaktami gospodarczymi z tym krajem.
Tak więc, żywiąc nadzieję, że 5-letni okres przej-
ściowy zakreślony w układzie będzie owocny dla
Czarnogóry, wyrażamy zgodę na ratyfikację umowy
międzynarodowej, układu stowarzyszeniowego. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Stanisław Witaszczyk,
Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Stanisław Witaszczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego chciał-
bym przedstawić Wysokiej Izbie nasze stanowisko
odnośnie do ustawy o ratyfikacji układu o stabilizacji
i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi
i ich państwami członkowskimi a Republiką Czarno-
góry, sporządzonego w Luksemburgu dnia 15 paź-
dziernika 2007 r. Komisja Europejska w kwietniu
2005 r. ogłosiła raport wykonalności w sprawie ukła-
du o stabilizacji i stowarzyszeniu z Republiką Serbii
i Czarnogóry. Raport ten stał się podstawą rozpoczę-
cia negocjacji 10 października 2005 r. Parafowanie
tekstu układu nastąpiło 15 marca 2007 r. po wcze-
śniejszych konsultacjach z państwami członkowski-
mi Unii Europejskiej.
Naszym zdaniem zawarcie wymienionego wyżej
układu daje podstawy do wielopłaszczyznowej współ-
pracy między Wspólnotą Europejską a Republiką
Czarnogóry. Współpraca ta określi zarówno warunki
dialogu politycznego, jak i inne aspekty wspólnego
działania, takie jak: współdziałanie regionalne z per-
spektywą utworzenia strefy wolnego handlu, stwo-
rzenie możliwości swobodnego przepływu osób, uła-
twienie zakładania przedsiębiorstw, płatności bieżą-
cych, przepływu kapitału.
Jako istotne, warte podkreślenia są możliwości
zbliżenia stanowisk w kwestiach międzynarodowych
i wspólne działania w sprawach bezpieczeństwa i sta-
bilności w Europie. W sprawie współpracy gospodar-
czej szczególny nacisk położono na wzmocnienie
współpracy regionalnej. Istotne jest umożliwienie
legalnego zatrudniania obywateli Czarnogóry na te-
rytorium państw członkowskich i określenie ich praw
pracowniczych na równi z obywatelami państw Unii
Europejskiej. Układ zawiera również zobowiązanie
Czarnogóry do zbliżenia jej prawa do prawa unijnego
w kluczowych kwestiach rynku wewnętrznego, a tak-
że określa warunki szerokiej współpracy w kwestiach
sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa.
Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską przed-
miotowego układu nie spowoduje konieczności zmia-
ny polskiego ustawodawstwa oraz nie spowoduje
kosztów finansowych. Nie istnieją żadne zagrożenia
w zakresie negatywnych skutków społecznych i go-
spodarczych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego wnoszę
o podjęcie stosownych działań zmierzających do ra-
tyfikacji układu o stabilizacji i stowarzyszeniu mię-
dzy Wspólnotami Europejskimi i ich państwami
członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Czarno-
góry, z drugiej strony, sporządzonego w Luksembur-
gu dnia 15 października 2007 r. To powinno w efek-
cie spowodować dalszą integrację Republiki Czarno-
góry ze wspólnotą państw demokratycznych i stop-
niowe zbliżanie jej z Unią Europejską. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Czy są pytania?
Nie ma.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Przedstawiciele rządu nie prosili o głos i poseł
wnioskodawca też nie.
W takim razie zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskie-
go projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks
karny, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy
Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks
karny wykonawczy oraz ustawy Prawo prasowe
(druk nr 640).
Proszę o zabranie głosu panią poseł Beatę Kempę
w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.
Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Beata Kempa:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie widzę przed-
stawiciela rządu, pewnie dojdzie. W imieniu Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam przy-
jemność przedstawić podstawowe założenia projektu
ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Ko-
deks karny skarbowy, ustawy Kodeks postępowania
karnego, ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz
ustawy Prawo prasowe.
Jeśli idzie o koncepcję, jaką przedstawiliśmy w
tymże projekcie, to należy stwierdzić jednoznacznie,
i to zawarliśmy w naszym uzasadnieniu, iż podsta-
wową trudnością, na którą napotyka wymiar spra-
wiedliwości przy orzekaniu przepadku korzyści ma-
jątkowej, jest dowiedzenie, że wskazany składnik
majątkowy pochodzi z określonego przestępstwa, za
które oskarżony ponosi odpowiedzialność karną.
Problem ten ujawnia się w sposób szczególny w przy-
padku członków zorganizowanych grup przestęp-
czych. W dotychczasowej praktyce procesowej zacho-
dziło niejednokrotnie uzasadnione przypuszczenie,
że oprócz czynów przypisanych skazanym w konkret-
nym wyroku skazującym dopuścili się oni wielu in-
nych przestępstw, które pozostały nieujawnione lub
którym sprawstwa im nie dowiedziono. Narzucone
ograniczenia prawne co do zakresu orzekanego prze-
padku stają się wówczas bardzo istotnym manka-
mentem utrudniającym możliwość likwidacji pod-
staw finansowych funkcjonowania zorganizowanych
struktur przestępczych.
Podobne trudności mogą dotyczyć dostępnych na-
rzędzi zwalczania terroryzmu. Wzrost zagrożenia ze
strony tego typu przestępczości w połączeniu z do-
tkliwością jej następstw, co ma miejsce, myślę, w
dobie obecnej, patrząc na bolesne przypadki i do-
53
świadczenia w innych krajach, każe podjąć nowe
środki pozwalające skutecznie pozbawić ich spraw-
ców zaplecza finansowego.
Konieczność intensyfikacji działań służących
zwalczaniu tak przestępczości zorganizowanej, jak i
terroryzmu spowodowała zainteresowanie instytucją
przepadku korzyści pochodzących z przestępstwa
jako środkiem o charakterze nie tylko represyjnym,
ale przede wszystkim prewencyjnym. Pozbawienie
sprawców tych przestępstw środków finansowych
stanowiących czasami podstawową bazę ekonomicz-
ną ich dalszej aktywności kryminalnej stanowić
może znacznie bardziej efektywne narzędzie do ich
zwalczania niż nawet długoletnia kara pozbawienia
wolności. Stąd nieodzowna okazała się zmiana tra-
dycyjnego podejścia do niektórych instytucji prawa
karnego. Wyrazem tego nowego podejścia jest wypra-
cowanie konstrukcji tzw. konfiskaty rozszerzonej, czy
też rozszerzonego przepadku mienia.
Podstawą powyższej instytucji jest zastosowanie
zespołu domniemań prawnych, których skutkiem
jest przerzucenie ciężaru dowodu. Przesłanką zasto-
sowania domniemań jest np. udowodnienie sprawcy
popełnienia czynów zabronionych w ramach zorga-
nizowanej grupy przestępczej. Wnioskiem domnie-
mania jest najczęściej przestępne pochodzenie całego
lub części mienia znajdującego się we władaniu
sprawcy. Dodatkowo konstrukcja ta często jest uzu-
pełniana o rozwiązania pozwalające orzec przepadek
mienia w stosunku do osób trzecich, którym sprawca
np. mienie zbył. Rozszerzonemu przepadkowi mienia
podlega mienie, co do którego domniemywa się jego
pochodzenie z przestępstwa. Skutkiem zastosowania
konstrukcji domniemania prawnego jest możliwość
jego obalenia. Konfiskata w rozumieniu poprzedniej
ustawy karnej miała natomiast charakter bezwzględ-
ny. Zakres przedmiotowy stosowania rozszerzonego
przepadku mienia jest znacznie węższy niż zakres
podmiotowy stosowania przepisów o konfiskacie z
rozwiązań z 1969 r. W zasadzie ogranicza się on do
przestępstw o charakterze terrorystycznym oraz po-
ważniejszych przestępstw popełnionych w zorgani-
zowanych grupach. Mimo pozornych podobieństw,
zwłaszcza w sferze nazewnictwa, mamy do czynienia
z dwiema zupełnie różnymi instytucjami. Jest to
warte podkreślenia, ponieważ krytycy tego projektu
zarzucają, że nasz projekt sięga do rozwiązań z 1969 r.
W uzasadnieniu jest wyraźnie powiedziane, że to są
dwa zupełnie różne rozwiązania.
W ocenie projektodawcy realizacja koncepcji roz-
szerzonego przepadku mienia nie narusza zasady
proporcjonalności wyrażonej w art. 31 ust. 3 Konsty-
tucji Rzeczypospolitej Polskiej – bo również ta nie-
zgodność była zarzucana. W naszej ocenie jest to teza
chybiona.
Celem proponowanych rozwiązań jest przede
wszystkim – i będę to podkreślać – pozbawienie
sprawców określonej kategorii przestępstw środków
finansowych stanowiących bazę ekonomiczną dla ich
działalności kryminalnej. Działanie takie zmierza do
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
54 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
potwierdzenia wobec sprawcy tezy o nieopłacalności
przestępstwa. Dotychczasowe środki karne służące
temu celowi okazały się nieskuteczne.
Niewątpliwie też w interesie społecznym leży, aby
odpowiedzialność sprawców określonego rodzaju bar-
dzo groźnych przestępstw nie ograniczała się do od-
bycia kary, ale aby nie mogli oni również korzystać z
majątku zdobytego w drodze przestępczej, a tym sa-
mym aby pozbawieni byli podstaw finansowych do
kontynuowania często jeszcze bardziej brutalnej
działalności przestępczej.
Wysoka Izbo! Nie ma wątpliwości, że ścisłe wyka-
zanie w procesie karnym związków między popełnio-
nymi przestępstwami a stanem majątkowym spraw-
cy i jego najbliższych oraz kontrahentów w obrocie
mieniem pochodzącym z przestępstwa nie jest w peł-
ni możliwe. Stąd adekwatne dla tego wskazanego
celu jest posłużenie się proponowanym instrumenta-
rium dowodowym, które wszak nie pozbawia ani
sprawcy przestępstwa, ani osób, co do których zacho-
dzi domniemanie, że uczestniczą w korzystaniu z
owoców przestępstw, wystarczających środków obro-
ny, polegających na wykazaniu legalności nabytego
mienia, powodując wyłączenie ze skutków orzekania
środka karnego tych składników majątkowych, któ-
re zostały nabyte w legalny sposób i nie miały żad-
nego związku z przypisaną sprawcy działalnością
przestępczą. Takie ułożenie domniemań i przeciw-
stawnych im środków obrony nie tworzy dla osób
nimi dotkniętych nadmiernych trudności dowodo-
wych, a zatem nie godzą w zasadę proporcjonalności
sensu stricto.
Wysoka Izbo! Zadajmy sobie pytanie, jakie roz-
wiązania zostały przyjęte w innych krajach, w tym
w krajach Unii Europejskiej. To jest niezwykle waż-
ne, ponieważ na tym tle można łatwo wykazać, że
zostajemy w tej materii w tyle.
Rozszerzony przepadek mienia nie jest instytucją
nową w systemach prawnych państw demokratycz-
nych. Wprost przeciwnie, założenia projektowanej
ustawy zostały zaczerpnięte z ugruntowanych wzor-
ców stosowanych w szeregu państw członkowskich
Unii Europejskiej. Przeprowadzona analiza prawno-
porównawcza pozwoliła zidentyfikować instytucję
rozszerzonego przepadku w co najmniej 13 pań-
stwach – tu je wymienię: w Wielkiej Brytanii, Irlan-
dii, we Włoszech – o tym przypadku jeszcze wspo-
mnę – w Finlandii, Portugalii, Holandii, Francji,
Niemczech, Belgii, Luksemburgu, na Węgrzech, jak
również m.in. w Stanach Zjednoczonych i Szwajcarii.
Prace nad nowelizacją prawa karnego zmierzające
do wprowadzenia instytucji rozszerzonego przepad-
ku są prowadzone również w innych państwach. Na
tym tle należy stwierdzić, że dopiero dążymy do
ustanowienia coraz bardziej powszechnych standar-
dów zwalczania najpoważniejszej przestępczości w
tej sferze.
Choć przyjmowane w poszczególnych państwach
rozwiązania mają w zależności od miejscowych tra-
dycji prawnych niejednolity charakter, wszystkie
opierają się na rozszerzeniu klasycznego modelu
przepadku. Polega to w szczególności na zastosowa-
niu wymienionego przeze mnie wcześniej domniema-
nia prawnego nielegalnego pochodzenia mienia.
Wysoka Izbo! Orzecznictwo Europejskiego Try-
bunału Praw Człowieka – dlaczego chcę się skupić na
tym punkcie? Dlatego że to jest niezwykle ważne ze
względu na zarzuty, jakie przedstawiła strona rządo-
wa co do tego projektu, a w mojej ocenie ta część
uzasadnienia obala częściowo te zarzuty, jak również
jest to odpowiedź na stanowisko Krajowej Rady Są-
downictwa. Zatem jeśli idzie o Europejski Trybunał
Praw Człowieka, to ze względu na szczególny charak-
ter rozszerzonego przepadku mienia w toku rozwoju
tej instytucji w poszczególnych państwach było nie-
uniknione zmierzenie się z wątpliwościami, jakie
mogły powstać na tle jej zgodności z gwarancjami
praw jednostki w postępowaniu karnym, w szczegól-
ności z zasadą domniemania niewinności, bo bardzo
często krytycy podnosili właśnie tę zasadę. Problem
ten był przedmiotem orzecznictwa Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka i Trybunał konsekwent-
nie stwierdzał brak naruszenia tak art. 6 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolno-
ści, czyli prawa do rzetelnego procesu, bo o tym sta-
nowi ten artykuł, jak i art. 1 protokołu nr 1 do kon-
wencji – chodzi tutaj o ochronę własności. Za repre-
zentatywne w tym zakresie można uznać dictum
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie
Philips przeciwko Wielkiej Brytanii.
Trybunał stwierdzał konsekwentnie, również w in-
nych sprawach – np. Raimondo przeciwko Włochom czy
Welch przeciwko Wielkiej Brytanii – że przeniesienie
ciężaru dowodu nie stanowi samo w sobie naruszenia
konwencji tak długo, jak długo zapewnione są gwaran-
cje rzetelnego procesu, a w szczególności jeśli oskarżo-
ny ma sposobność wykazania w toku procesu legalności
pochodzenia mienia. Myślę, że na gruncie naszego pra-
wa nie ma zastrzeżeń również co do tej konstrukcji.
Stosowanie tego rodzaju środków karnych może być w
tej sytuacji proporcjonalnym narzędziem służącym
szczególnemu celowi, jakim jest zwalczanie najpoważ-
niejszej przestępczości.
W tym świetle trzeba podkreślić, że przeniesienie
ciężaru dowodu dotyczy wyłącznie kwestii przepadku
mienia i w żaden sposób nie dotyczy innych elemen-
tów postępowania karnego, w szczególności ustalenia
i udowodnienia winy oskarżonego. Nie dochodzi za-
tem do ograniczenia gwarancji procesowych i funda-
mentalnych praw osoby, przeciwko której toczy się
postępowanie karne. Co więcej, rozszerzony przepa-
dek mienia nie dotyczy wszystkich sprawców i wszyst-
kich czynów zabronionych, jest on traktowany jako
wyjątek od reguły odnoszący się wyłącznie do najpo-
ważniejszych przestępstw. Ponadto przepadek taki
jest ograniczony tylko do tych rzeczy i praw mająt-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
kowych, których legalnego pochodzenia sprawca nie
dowiedzie w trakcie postępowania karnego.
Warto też zwrócić uwagę na fakt, że instytucja
przeniesienia ciężaru dowodowego funkcjonuje rów-
nież obecnie w polskim prawie karnym, a mianowi-
cie w art. 45 § 2 Kodeksu karnego. Pragnę tutaj
podkreślić, że przepis ten nigdy nie był przedmiotem
skargi konstytucyjnej ani skargi do Trybunału Praw
Człowieka.
Na marginesie chciałabym jeszcze podkreślić, że
odpowiedzialność osób trzecich z tytułu przepadku
ustanawia obowiązujący obecnie przepis art. 45 § 3
Kodeksu karnego oraz art. 33 § 3 Kodeksu karnego
skarbowego, zatem nie są to w swoim założeniu in-
stytucje zupełnie nowe.
Reasumując, należy zauważyć, że orzecznictwo
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nie daje
żadnych podstaw do stwierdzenia niezgodności orze-
kania przepadku mienia należącego do osób, prze-
ciwko którym nie toczy się postępowanie karne, czy-
li tu mówię o tych osobach trzecich, wobec których
był zastosowany ten środek, ani też z art. 6 powoła-
nej konwencji, a tym samym pośrednio z art. 6 trak-
tatu o Unii Europejskiej. Zważywszy na przewidzia-
ne przez projekt w art. 45 § 9 Kodeksu karnego i art.
33 § 9 Kodeksu karnego skarbowego czasowe ogra-
niczenie odpowiedzialności osób trzecich, a ponadto
na pozostałe uwzględnione w nim gwarancje proce-
sowe, należy stwierdzić, że proponowane zmiany są
zgodne z powołanym art. 6 Europejskiej Konwencji
Praw Człowieka.
Jeśli chodzi o umowy międzynarodowe, gdyż one
również stanowią o pewnych kwestiach, to przyjmo-
wane w poszczególnych państwach rozwiązania
prawne w zakresie przepadku rozszerzonego, a jak
wspomniałam, są one stosowane w wielu krajach,
szczególnie w krajach Unii Europejskiej i w Stanach
Zjednoczonych, doprowadziły do tego, że konstrukcja
ta stała się przedmiotem zainteresowania organizacji
międzynarodowych. W efekcie rozszerzone formy in-
stytucji przepadku zostały zawarte w kilku najnow-
szych konwencjach przewidujących możliwość prze-
niesienia na sprawcę ciężaru dowodów w zakresie
legalnego pochodzenia domniemanych dochodów z
przestępstwa lub innego mienia podlegającego prze-
padkowi na rzecz państwa.
Powyższe znajduje odzwierciedlenie m.in. w art.
12 ust. 7 Konwencji Narodów Zjednoczonych z 12
grudnia 2000 r. przeciwko międzynarodowej prze-
stępczości zorganizowanej czy, bardziej stanowczo, w
art. 3 ust. 4 Konwencji Rady Europy z 16 maja 2005 r.
o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie do-
chodów pochodzących z przestępstwa oraz o finanso-
waniu terroryzmu. Dla porządku przypomnę, że
przepis ten zobowiązuje strony konwencji, w tym
również Polskę, do przyjęcia środków ustawodaw-
czych i innych, koniecznych do wymagania, aby w
przypadku poważnego przestępstwa lub przestępstw,
55
zgodnie z przepisami prawa krajowego, sprawca wy-
kazywał źródło pochodzenia zakwestionowanych
dochodów lub innego mienia podlegającego konfiska-
cie w zakresie, w jakim wymóg ten jest zgodny z za-
sadami prawa krajowego. Zatem jesteśmy zobowią-
zani do tego, aby taką propozycję, aby taką konstruk-
cję po prostu uchwalić.
Najdalej idące zobowiązania do zbliżenia przepi-
sów w przedmiocie przepadku przyjęte zostały w
ramach Unii Europejskiej i przypomnę tu decyzję
ramową Rady z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie kon-
fiskaty korzyści, narzędzi i mienia pochodzącego z
przestępstwa. W preambule tego aktu podkreśla się,
że: „Główny bodziec dla transgranicznej przestęp-
czości zorganizowanej stanowi korzyść finansowa – a
na taką transgraniczną przestępczość zorganizowa-
ną jesteśmy narażeni – Aby działać skutecznie, każ-
da próba zapobieżenia takiej przestępczości i jej zwal-
czania musi koncentrować się na wykryciu, zamro-
żeniu, ujęciu i konfiskacie korzyści pochodzących z
przestępstwa. Jest to jednak utrudnione m.in. na
skutek różnic między ustawodawstwem państw
członkowskich w tej dziedzinie”.
Zatem wskazany akt prawny nakłada w art. 3 na
Polskę, jako państwo członkowskie Unii Europej-
skiej, obowiązek zapewnienia konfiskaty nie tylko
mienia pochodzącego z przestępstwa, przedmiotów
lub narzędzi służących lub przeznaczonych do jego
popełnienia oraz korzyści pochodzących z przestęp-
stwa, ale również obowiązek wprowadzenia regulacji
umożliwiających dokonanie tzw. konfiskaty rozsze-
rzonej, która jest czymś więcej niż przewidziany
obecnie w prawie polskim, m.in. w art. 44 i 45 Ko-
deksu karnego, przepadek.
Projektowana ustawa stanowi zatem realizację
zobowiązań Polski wynikających z omawianej decyzji
ramowej. Decyzja ta jest dla państw członkowskich
Unii Europejskiej wiążąca, a do jej wdrożenia Polska
oraz pozostałe państwa są zobowiązane z samego
tytułu członkostwa w Unii Europejskiej.
Ważne jest również to, żeby podnieść jeszcze jed-
ną kwestię w tej materii. Decyzja ramowa określa
przesłanki stosowania konfiskaty rozszerzonej, jed-
nakże ramy, w których powinien poruszać się legi-
slator krajowy, nie zostały określone w sposób bez-
względny. Prawodawca unijny zezwala na przyjęcie
dalej idących rozwiązań, wskazując wyraźnie w art.
3.1 wskazanej decyzji ramowej, że każde państwo
członkowskie jest zobowiązane do przyjęcia środków
służących konfiskacie co najmniej w zakresie usta-
nowionym w art. 3.2. Zatem również argument prze-
ciwników tej regulacji mówiący o tym, że wychodzi-
my poza zakres decyzji ramowej jest zdecydowanie
argumentem chybionym.
Wysoka Izbo! Przejdźmy zatem do kilku kwestii
związanych ze szczegółowymi rozwiązaniami zapro-
ponowanymi w projekcie. Niniejszy projekt zawiera
rozwiązania modyfikujące przepisy prawa karnego
materialnego oraz procedury karnej. W zakresie pra-
wa materialnego zmiany obejmują Kodeks karny
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
56 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
oraz Kodeks karny skarbowy. Nowelizacja procedury
dotyczy zarówno Kodeksu postępowania karnego,
jak również części procesowej Kodeksu karnego skar-
bowego. Konsekwencją zmian jest nowelizacja Ko-
deksu karnego wykonawczego. W projekcie proponu-
je się również zmianę ustawy Prawo prasowe.
W toku prac legislacyjnych zostały poddane prze-
glądowi wszystkie uregulowania dotyczące proble-
matyki przepadku w prawie polskim. I podczas tego
przeglądu uznano, że zawierają one szereg manka-
mentów, które można usunąć za pomocą nowelizacji.
Jak pokazuje praktyka, przepisy Kodeksu karnego,
Kodeksu karnego skarbowego czy Kodeksu karnego
wykonawczego traktujące o przepadku nie zapewnia-
ją w wystarczającym stopniu realizacji celu, dla któ-
rego zostały powołane do życia, czyli skutecznego
pozbawienia sprawców przestępstw mienia znajdują-
cego się w ich posiadaniu bądź też mienia przekaza-
nego przez sprawcę osobom trzecim. Przepadek mie-
nia znajdującego się w posiadaniu sprawców ma cel
dwojaki: represyjny, poprzez wzmożenie dolegliwości
sankcji, oraz prewencyjny, poprzez pozbawienie
sprawców zasobów materialnych umożliwiających im
dalszą przestępczą działalność.
W obrębie Kodeksu karnego proponujemy nowe-
lizację art. 45 § 1, która ma na celu wyeliminowanie
wątpliwości interpretacyjnych, co jest niezwykle
ważne, jeśli chodzi o stosowanie tego artykułu przez
sądy polskie. Dla porządku powiem, że obecne
brzmienie art. 45 § 1 Kodeksu karnego wywołało
spory co do tego, czy zasadą przy orzekaniu przepad-
ku jest przepadek uzyskanej korzyści, czy też można
orzec przepadek równowartości takiej korzyści, cho-
ciażby orzeczenie przepadku było również możliwe.
To była podstawowa trudność, jaką zgłaszali sędzio-
wie przy orzekaniu.
W doktrynie – bo tą podstawą można było się kie-
rować – wskazywano na brak dyrektywy co do kolej-
ności orzekania przepadku korzyści lub jej równo-
wartości. Jednocześnie stwierdzano, że co do zasady
orzekać się powinno przede wszystkim przepadek
korzyści, a dopiero gdy to nie będzie możliwe, prze-
padek równowartości korzyści majątkowej. Propono-
wana zmiana jednoznacznie przesądza, że w pierwszej
kolejności orzeka się przepadek korzyści, a dopiero w
dalszej – przepadek jej równowartości. Zatem czynimy,
że ten przepis staje się czytelny, jednoznaczny i jest
dobrą podstawą do jego stosowania. Przede wszystkim
wyeliminuje istniejące wątpliwości, wreszcie przesą-
dzi, że takie rozwiązanie jest dopuszczalne.
W zakresie art. 45 § 2 zmiana treści jest konse-
kwencją zmian wprowadzonych do art. 45 § 3 i użytej
w tym paragrafie terminologii. Jej celem jest przyję-
cie takich samych przesłanek wzruszenia domniema-
nia, jakie zostały przewidziane w kolejnym projekto-
wanym paragrafie. Jednocześnie trzeba zważyć, że
obowiązujące obecnie brzmienie klauzuli, cytuję:
chyba że sprawca lub inna zainteresowana osoba
przedstawi dowód przeciwny, jest niepoprawne, gdyż
obalenie domniemania nie może polegać wyłącznie
na przedstawieniu dowodu, lecz musi polegać na wy-
kazaniu istnienia pewnych okoliczności. Z tych
względów przepis ten należało poprawić, a jednocze-
śnie przyjąć analogiczne brzmienie klauzuli jak w
projektowanym art. 45 § 3.
Jeśli chodzi o art. 45 § 3 Kodeksu karnego, to
istotną zmianą jest wprowadzenie w tym artykule
nowego środka karnego przepadku mienia pochodzą-
cego ze źródeł nielegalnych lub nabytego za nielegal-
nie zdobyte środki. Przepis ten przewiduje samo-
dzielną podstawę orzeczenia przepadku. Realizując
wskazania powołanej na wstępie decyzji ramowej,
przewidziano ograniczenie stosowania przepisu § 3
w art. 45 Kodeksu karnego do przestępstw o charak-
terze terrorystycznym oraz poważniejszych prze-
stępstw, to jest zagrożonych karą pozbawienia wol-
ności, której górna granica nie jest niższa niż 5 lat,
popełnionych w zorganizowanej grupie albo związku
mającym na celu popełnienie przestępstwa.
Zakres przestępstw popełnionych w zorganizowa-
nej grupie przestępczej nie został ograniczony do
wskazanych w decyzji ramowej. Decyzja ramowa od-
nosi się generalnie do przestępstw zharmonizowa-
nych na poziomie unijnym, to znaczy takich, które
zostały objęte dotychczasowym prawodawstwem eu-
ropejskim. Z punktu widzenia legislatora krajowego
dokonywanie podziału na czyny zabronione objęte
istniejącymi decyzjami ramowymi i czyny zabronione
niezharmonizowane nie ma żadnego uzasadnienia.
Podział taki, w naszej ocenie, byłby sztuczny i wy-
łącznie formalny, za jego kryterium przyjmowano by
bowiem wyłącznie okoliczność, czy prawodawca eu-
ropejski wypowiedział się, jak dotąd, w kwestii okre-
ślonych przestępstw, czy też nie.
Co więcej, rozszerzony przepadek mienia powi-
nien mieć zastosowanie do możliwie szerokiego za-
kresu poważnych przestępstw. Z tego względu zrezy-
gnowano z enumeratywnego wyliczenia w treści
projektu przestępstw, których on dotyczy. W miejsce
tejże enumeracji zastosowano technikę wskazania
kryteriów, które muszą być spełnione dla zastosowa-
nia rozszerzonego przepadku mienia. Technika ta,
poza zaletą elastyczności i wszechstronności, posiada
również tę cechę, że eliminuje ryzyko pominięcia któ-
regoś z istotnych czynów zabronionych, co byłoby
możliwe w przypadku próby ich wyliczenia w przepi-
sie, a także nie powoduje konieczności nowelizacji
przepisów w razie powstania nowych typów prze-
stępstw. Zaproponowany przepis nie wykracza jed-
nak poza ramy aktu unijnego, który pozwala na ob-
jęcie przepadkiem rozszerzonym także czynów spoza
zawartej w nim listy.
W myśl projektowanego przepisu art. 45 § 3 Ko-
deksu karnego rozszerzony przepadek mienia stosu-
je się wyłącznie wobec sprawców skazanych za prze-
stępstwo o charakterze terrorystycznym albo prze-
stępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności,
której górna granica nie jest niższa niż 5 lat, i popeł-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
nione w zorganizowanej grupie albo związku mają-
cym na celu popełnienie przestępstwa. Jeszcze raz
przypominam, że środek karny, o którym mowa, za-
kłada przeniesienie ciężaru dowodu legalności pocho-
dzenia mienia znajdującego się w posiadaniu spraw-
cy i środków, za które sprawca je nabył. Rozwiązanie
to w pełni odpowiada art. 3 i 4 decyzji ramowej.
Kolejną zmianą względem obowiązującego obec-
nie domniemania z dość słabego, jak wykazałam, art.
45 § 2 Kodeksu karnego jest odmienne uregulowanie
kwestii okresu, do którego odnosi się przeniesienie
ciężaru dowodu. W proponowanym przepisie wska-
zano mianowicie, że przepadek dotyczy mienia, które
sprawca objął we władanie lub do którego uzyskał
jakikolwiek tytuł w jakimkolwiek czasie „do chwili
wydania chociażby nieprawomocnego wyroku”. Sfor-
mułowanie to pozwala więc w praktyce na objęcie
przepadkiem całego mienia sprawcy niezależnie od
czasu jego nabycia.
Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest okolicz-
ność, że sprawcy działający w ramach grup zorgani-
zowanych czy wręcz żyjący z przestępstwa nabywają
do swojego majątku poszczególne składniki mienia w
różnym czasie i niezmiernie trudne jest ustalenie
dokładnego okresu ich nabycia, więc wprowadzamy
domniemanie, że wszystko, co sprawca nabył do
chwili wydania wyroku, pochodzi z nielegalnych źró-
deł i podlega przepadkowi. Domniemanie to może
zostać obalone przez sprawcę lub inną osobę zainte-
resowaną przez wykazanie legalności pochodzenia
mienia i środków służących do jego nabycia.
Projektowany § 3 w art. 45 Kodeksu karnego nie
zawiera wprost odniesienia do przestępczego źródła
pochodzenia mienia. Uzasadnieniem powyższego
zabiegu legislacyjnego jest konieczność pozbawiania
mienia sprawców przestępstw niezależnie od tego,
czy dane przestępstwo z definicji przynosi określoną
korzyść majątkową, czy też nie. Celem omawianego
przepisu jest w tym kontekście nie tyle przejęcie
przez państwo mienia i korzyści pochodzących z
określonego przestępstwa, ile raczej podcięcie eko-
nomicznych korzeni działalności najgroźniejszych
przestępców.
Art. 45 § 3 zakłada, że przepadkowi podlega mie-
nie, którego legalnego pochodzenia sprawca nie do-
wiódł w trakcie postępowania karnego. Tym samym
każdy składnik mienia sprawcy, którego legalnego
pochodzenia nie jest on w stanie wykazać, powinien
podlegać przepadkowi bez konieczności dowiedzenia,
że pochodzi on z przestępstwa. Nie oznacza to jednak
w żadnym razie, że osobom, których mienie podlega
przepadkowi, nie przysługują żadne środki umożli-
wiające dochodzenie ich słusznych praw.
Sprawcy lub innej zainteresowanej osobie przy-
sługuje środek prawny umożliwiający wyłączenie
części lub całości mienia spod przepadku. Środek ten
polega na możliwości wykazania – w postępowaniu
karnym lub odrębnym postępowaniu cywilnym, w
57
tym postępowaniu przeciwegzekucyjnym – po pierw-
sze, że określony składnik mienia został uzyskany
legalnie, a więc nie w drodze przestępstwa, a po dru-
gie, że również środki przeznaczone do jego nabycia
były uzyskane z legalnych źródeł.
Wskazać należy, że przeniesienie ciężaru dowodu,
o którym mowa w przepisach art. 45 § 2 i 3, jest
ograniczone do wskazanych okoliczności. Na spraw-
cy ciążyć będzie więc obowiązek udowodnienia legal-
ności posiadanego mienia wtedy, gdy z przestępstwa
osiągnął on korzyść majątkową znacznej wartości,
a także wtedy, gdy sprawca popełnił przestępstwo o
charakterze terrorystycznym albo popełnił poważ-
niejsze przestępstwo w ramach zorganizowanej gru-
py przestępczej lub związku mającego na celu popeł-
nienie przestępstwa. Projektowany mechanizm
przeniesienia ciężaru dowodu nie znajdzie natomiast
zastosowania do sprawców pozostałych prze-
stępstw.
Jeśli chodzi o arat. 45 § 4, to w celu skuteczniej-
szego pozbawienia sprawców przestępstw mienia,
które wnieśli oni do wspólności małżeńskiej – to jest
kolejny element – w nowym art. 45 § 4 zaproponowa-
no stosowanie do tego mienia domniemań z § 2 oraz
przepadku przewidzianego w nowym art. 45 § 3.
Proponowany art. 45 § 5 Kodeksu karnego stano-
wi zmodyfikowaną wersję aktualnie obowiązującego
art. 45 § 3. Przepis ten statuuje domniemanie, że
mienie znajdujące się w samoistnym posiadaniu in-
nych podmiotów należy w istocie do sprawcy, o ile
istnieje duże prawdopodobieństwo, że mienie, które
podlegałoby przepadkowi, gdyby znajdowało się u
sprawcy, zostało przeniesione, chociażby wielokrot-
nie, na inne podmioty. Celem tego przepisu jest więc
przeciwdziałanie pozornym transferom majątku uzy-
skanego w drodze przestępczej na inne podmioty, z
oczywistym celem uniknięcia przepadku korzyści lub
mienia. Naszym zdaniem jest to niezwykle ważna
propozycja. Uzasadnieniem tej zmiany jest fakt, że
pozorny transfer majątku na osoby trzecie nie zasłu-
guje na ochronę prawną, niezależnie od tego, czy
uzyskana korzyść z przestępstwa ma wartość prze-
kraczającą określony próg, czy też jest od tej wartości
niższa. Należy jednak zwrócić uwagę na istotne róż-
nice w zakresie stosowania domniemania przewi-
dzianego w tym przepisie. Mienie podlegające prze-
padkowi zgodnie z § 2 obejmuje całe mienie sprawcy
nabyte w czasie popełnienia przestępstwa lub póź-
niej, do chwili wydania chociażby nieprawomocnego
wyroku. Domniemanie, o którym mowa w § 5, będzie
stosować się zatem do każdego składnika tego mie-
nia, które zostało przeniesione na osobę trzecią. W
odniesieniu natomiast do przepadku korzyści, o któ-
rej mowa w § 1, zakres przedmiotowy tego przepisu
ogranicza się wyłącznie do tych składników mienia,
które stanowią korzyść uzyskaną z przestępstwa i
jako takie podlegają przepadkowi.
W projektowanym przepisie modyfikuje się prze-
słanki przeprowadzenia dowodu obalającego domnie-
manie. W obecnym stanie prawnym art. 45 § 3 Ko-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
58 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
deksu karnego posługuje się określeniem „przedsta-
wi dowód zgodnego z prawem ich uzyskania”. W
naszej ocenie termin ten jest niewłaściwy, gdyż lite-
ralne brzmienie tej klauzuli wskazuje na to, że na-
bywca ma wykazać przede wszystkim ważność formy
czynności prawnej, podczas gdy cel istnienia tej in-
stytucji jest oczywiście inny. Ponadto klauzula ta nie
obejmuje sytuacji, w których osoba trzecia uzyskała
korzyść co prawda w sposób formalnie skuteczny, lecz
niezasługujący na ochronę. Tytułem przykładu moż-
na podać darowiznę poczynioną przez sprawcę na
rzecz osoby trzeciej. Formalnie jest akt darowizny,
ale podstawa dokonania tej czynności prawnej jest
taka, że nie zasługuje na ochronę.
Klauzula zawarta w § 5 składa się z dwóch ele-
mentów: po pierwsze, wprowadza się wymóg, aby
nabywca nie wiedział o przestępczym pochodzeniu
mienia, a po drugie, wprowadza się wymóg dochowa-
nia należytej staranności. Przy czym oba te warunki
muszą być spełnione łącznie dla skutecznego obale-
nia domniemania. Jest oczywiste, że wiedza o tym,
że nabywane mienie stanowi korzyść z przestępstwa,
powinna wyłączać ochronę nabywcy i decydować o
nieskuteczności przeniesienia mienia. Ponadto na-
bywca musi wykazać, że nawet przy dołożeniu nale-
żytej staranności nie mógł dowiedzieć się o przestęp-
czym pochodzeniu nabywanego mienia.
Uznaliśmy również za celowe wprowadzenie do-
datkowego domniemania, w jakich okolicznościach w
szczególności należy przyjąć, że osoba fizyczna, praw-
na lub jednostka organizacyjna niemająca osobowo-
ści prawnej, która nabyła mienie stanowiące korzyść
majątkową podlegającą przepadkowi, zwana dalej
nabywcą, wie o przestępczym pochodzeniu nabywa-
nego mienia. Przepis § 8, mający zastosowanie za-
równo do § 5, jak i § 6, stanowi więc, że w każdym
przypadku zakłada się świadomość przestępnego na-
bycia mienia po stronie nabywcy, w przypadku gdy
jest on osobą najbliższą sprawcy. Ze względu na to,
że nabywcą może być także osoba prawna lub jed-
nostka organizacyjna nieposiadająca osobowości
prawnej, przyjmuje się także, że osoba prawna ma
świadomość pochodzenia mienia, jeśli w skład jej or-
ganów wchodzi sprawca lub osoba mu najbliższa, a w
odniesieniu do jednostki organizacyjnej nieposiada-
jącej osobowości prawnej – gdy sprawca lub osoba mu
najbliższa jest uprawniona do kierowania taką jed-
nostką lub do jej reprezentowania. W opisanych sy-
tuacjach należy przyjąć, że transakcja ma również
charakter pozorny, służący wyłącznie ukryciu mie-
nia podlegającego przepadkowi.
W treści art. 45 § 5 poprawiamy błędne sformu-
łowanie ujęte w aktualnym art. 45 § 3, który przy
literalnym jego odczytaniu obejmuje domniemaniem
nie składnik mienia przeniesionego na osobę trzecią,
lecz całe mienie tego podmiotu. Uważa się – tu cytu-
ję – że rzeczy będące w samoistnym posiadaniu tej
osoby lub jednostki oraz przysługujące jej prawa ma-
jątkowe należą do sprawcy. Domniemanie to powinno
oczywiście obejmować wyłącznie mienie przeniesione
na osobę trzecią, a nie całe mienie będące w posiada-
niu tej osoby, co zostało osiągnięte naszym zdaniem
przez wprowadzenie w § 5 zwrotu „uważa się, że mie-
nie to”. Wobec zastąpienia terminu „rzeczy” termi-
nem „mienie” zbędne natomiast staje się osobne
wymienianie praw majątkowych, gdyż prawa mająt-
kowe stanowią element mienia.
Projektowany art. 45 § 5, podobnie jak obecnie
obowiązujący art. 45 § 3, stanowi ułatwienie dowo-
dowe w sytuacji, w której sprawca przeniósł korzyść
majątkową na osobę trzecią. Domniemanie to w obec-
nej postaci nie znajdzie już jednak zastosowania,
kiedy ta osoba trzecia przeniesie uzyskaną korzyść
dalej. Obecnie obowiązujący przepis uniemożliwia
bowiem orzeczenie przepadku korzyści majątkowej,
będącej przedmiotem kilku rozporządzeń mieniem.
Tym samym sprawca może teraz z łatwością zapobiec
przepadkowi korzyści majątkowej, przenosząc swój
majątek na podstawione osoby lub też podmioty od
siebie zależne, byleby to przeniesienie nastąpiło wię-
cej niż jeden raz. Proponowana redakcja art. 45 § 5
eliminuje błędne ujęcie łączące możliwość orzeczenia
przepadku z wymogiem, aby sprawca stanowił stronę
czynności prawnej przenoszącej korzyść majątkową
na osobę trzecią. Jednocześnie przyjęto rozwiązanie
chroniące nabywców w dobrej wierze.
Art. 45 § 6 wprowadza samoistną podstawę odpo-
wiedzialności solidarnej. Oprócz sprawcy podlegać jej
mają podmioty, co do których należy domniemywać,
że działały w celu udaremnienia przepadku korzyści,
jakie sprawca osiągnął z popełnienia przestępstwa.
Odpowiedzialność ta nie jest ograniczona wyłącznie
do aktualnego samoistnego posiadacza tego mienia,
lecz rozciąga się na wszystkich nabywców, którzy
brali udział w przenoszeniu uzyskanej przez sprawcę
korzyści majątkowej. Podmioty, które brały udział w
transferze mienia stanowiącego korzyść z przestęp-
stwa, odpowiadają całym swoim majątkiem za zwrot
korzyści majątkowej, jednak ich odpowiedzialność
jest ograniczona do wartości nabytego mienia. Istotą
odpowiedzialności jest bowiem w tym przypadku nie
odpowiedzialność solidarna ze sprawcą za zwrot
wszystkich korzyści, jakie sprawca mógł z działalno-
ści przestępczej uzyskać, lecz wyłącznie odpowie-
dzialność za zwrot tej korzyści, w której ukrywaniu
dana osoba brała udział.
Należy wspomnieć, że konstrukcja odpowiedzial-
ności osób trzecich nie jest nieznana systemowi pol-
skiego prawa. Na gruncie prawa karnego odpowie-
dzialność taka już istnieje, przede wszystkim na
podstawie art. 52 Kodeksu karnego. Wedle tego prze-
pisu za zwrot korzyści majątkowej odpowiada osoba
fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, która
uzyskała korzyść z przestępstwa popełnionego przez
sprawcę, o ile ten działał w jej imieniu lub na jej rzecz.
Przepis ten jest jednak ograniczony do odpowiedzial-
ności podmiotów, które uzyskały korzyść z prze-
stępstw osób będących na przykład pełnomocnikami
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
czy członkami organów osób prawnych, natomiast
nie znajdzie zastosowania do podmiotów, które
współpracowały ze sprawcą w ukrywaniu korzyści
majątkowej już po popełnieniu przestępstwa.
Odpowiedzialność posiłkowa – przypomnę jeszcze
dla porządku – za grzywnę oraz ściągnięcie równo-
wartości pieniężnej przepadku przedmiotów istnieje
również i jest znana na gruncie Kodeksu karnego
skarbowego. Ponadto wskazać można, że odpowie-
dzialność solidarna istnieje na przykład na gruncie
ordynacji podatkowej w rozdziale 15 tej ustawy. Trze-
ba podkreślić, że odpowiedzialność przewidziana w
art. 45 § 6 ma charakter wyłącznie majątkowy i w
żadnej mierze nie oznacza, aby nabywcy ponosili od-
powiedzialność karną.
Art. 45 § 6 przewiduje, że solidarnie będą odpowia-
dać wszyscy kolejni nabywcy korzyści majątkowej po-
chodzącej z przestępstwa, o ile wiedzieli lub przy do-
łożeniu należytej staranności mogli się dowiedzieć, że
nabywają mienie stanowiące korzyść z przestępstwa.
Jednakże jeżeli jeden z nabywców – i to jest niezwykle
istotne – nabył mienie w dobrej wierze, należy przyjąć,
że wszyscy kolejni również powinni korzystać z do-
mniemania istnienia dobrej wiary, gdyż okoliczności
nabycia nie mogły wskazywać, że nabywają mienie
stanowiące korzyść z przestępstwa.
Powództwo o zwrot korzyści lub jej równowarto-
ści względem podmiotów trzecich ponoszących odpo-
wiedzialność solidarną będzie wytaczane przez pro-
kuratora w drodze procesu. Odpowiedzialność osób
trzecich na gruncie prawa karnego oczywiście nie
wyklucza możliwości dochodzenia przez nabywcę ob-
ciążonego obowiązkiem zwrotu odpowiedniego od-
szkodowania od zbywcy z tytułu rękojmi, czyli chodzi
o znany w prawie tzw. regres.
Z kolei art. 45 § 7 stanowi gwarancję, że zasady
odpowiedzialności solidarnej, określone w § 6 art. 45,
będą stosowane także w przypadku, gdy korzyść ma-
jątkową lub jej równowartość należy zwrócić pokrzyw-
dzonemu lub innemu uprawnionemu podmiotowi.
Wysoka Izbo! Art. 45 § 11 modyfikuje aktualny
przepis art. 45 § 5 Kodeksu karnego. Zgodnie z obec-
nie obowiązującym rozwiązaniem w razie współwła-
sności małżeńskiej orzeka się przepadek udziału
należącego do sprawcy lub przepadek równowartości
tego udziału. Z regulacji tej wynika, że orzekając
przepadek mienia lub korzyści z przestępstwa, sąd
może sięgnąć jedynie do części ułamkowej, należącej
do sprawcy, nie zaś do udziału jego małżonka w tej
korzyści lub mieniu. Utrzymanie tego przepisu umoż-
liwiałoby w rzeczywistości pozostawienie w faktycz-
nym władaniu sprawcy znacznej części mienia wyłą-
czonej z przepadku.
Wysoka Izbo! Są to zmiany zasadnicze i fundamen-
talne, zamieszczone w Kodeksie karnym. Oczywiste
jest, że w ślad za tymi zapisami trzeba było również
znowelizować odpowiednie przepisy Kodeksu postępo-
wania karnego. I tak w art. 291 § 3 K.p.k. intencją
59
projektodawcy było uniemożliwienie ukrycia mienia
przez osoby ponoszące odpowiedzialność na podstawie
powołanego przepisu, co byłoby możliwe, gdyby odpo-
wiedzialność tych osób mogła zostać zabezpieczona
dopiero po wydaniu prawomocnego wyroku skazują-
cego. Tylko dokonanie zabezpieczenia w trakcie pro-
cesu karnego, przed wydaniem wyroku umożliwi sku-
teczną realizację roszczeń, o których mowa.
W art. 291a K.p.k. przewiduje się możliwość zabez-
pieczenia i zajmowania mienia podlegającego przepad-
kowi w myśl proponowanych regulacji prawa mate-
rialnego, w szczególności art. 45 § 3, o którym dość
szeroko mówiłam. Dla dokonania zabezpieczenia ko-
nieczne jest uprawdopodobnienie, że mienie podlega-
jące zajęciu może zostać objęte przepadkiem.
Wysoka Izbo! Naturalną konsekwencją zabezpie-
czenia jest rozstrzygnięcie o zajętym mieniu w wyro-
ku skazującym bądź jego upadek w wyniku uniewin-
nienia oskarżonego lub umorzenia postępowania z
powodu niepopełnienia czynu zabronionego, braku
znamion czynu zabronionego, jego znikomej szkodli-
wości społecznej lub wystąpienia innych ujemnych
przesłanek procesowych, w szczególności wynikają-
cych z art. 17 § 1 K.p.k.
Na szczególną uwagę zasługuje rozwiązanie wyłą-
czające upadek zabezpieczenia w przypadku niewy-
krycia sprawcy. Dotychczasowe przepisy Kodeksu
postępowania karnego przewidywały bowiem możli-
wość zabezpieczenia wyłącznie na mieniu oskarżone-
go lub podejrzanego. Tym samym zabezpieczenie było
możliwe dopiero po przedstawieniu osobie podejrzanej
zarzutów. Zabezpieczenie przepadku mienia, o którym
mowa w art. 291 § 3 K.p.k., może natomiast nastąpić
także w fazie in rem, z uwagi na brak w tym przepisie
bezpośredniego odniesienia do osoby oskarżonego.
Przepis ten przewiduje takie sytuacje, w których
w trakcie czynności śledczych dochodzi do zabezpie-
czenia mienia, którego właściciel pozostaje nieusta-
lony, np. znacznej ilości gotówki znalezionej w miej-
scu przeszukania albo przelewu znacznej sumy pie-
niędzy między nieistniejącymi w rzeczywistości
podmiotami, zarejestrowanymi przy użyciu fałszy-
wych danych i dokumentów, a okoliczności sprawy
wskazują na popełnienie przez posiadacza czy dyspo-
nenta tego mienia przestępstwa, o którym mowa w
projektowanym art. 45 § 3.
Jest to możliwe zwłaszcza z uwagi na fakt, że
przepisy projektu będą w pierwszym rzędzie dotyczyć
wieloosobowych grup przestępczych, których nie
wszyscy członkowie mogą zostać wykryci. Praktyka
bowiem wskazuje, że w takich przypadkach osoby
ustalone jako sprawcy wypierają się jakichkolwiek
związków z zabezpieczonym mieniem, starając się
przenieść odpowiedzialność na inne osoby. Projekto-
wany przepis stanowi rozwiązanie tego problemu, nie
pozbawiając jednak rzeczywistego posiadacza mienia
możliwości jego odzyskania przez wykazanie w ter-
minie 3 lat legalności jego pochodzenia.
Kontynuacja tego zabezpieczenia jest przewidziana
również w przypadku przedawnienia karalności czy-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
60 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
nu. Zabezpieczenie nie jest ani karą, ani środkiem
karnym, których orzeczenie po upływie terminu
przedawnienia jest niemożliwe. Ma ono zapobiegać
wykorzystaniu zgromadzonych przez sprawcę środ-
ków na potrzeby jego działalności przestępczej. Co
więcej, sprawca może bez trudu odzyskać zabezpieczo-
ne mienie, dowodząc legalności jego pochodzenia.
Model ten znajduje analogię w obecnie obowiązu-
jącym art. 100 Kodeksu karnego, zgodnie z którym
przedawnienie karalności nie stoi na przeszkodzie
orzeczenia przepadku przewidzianego w art. 39 § 4.
Podobne rozwiązanie jest przewidziane również w
przypadku zawieszenia postępowania wskutek nie-
możności ujęcia oskarżonego.
Jeśli idzie o zmiany w Kodeksie karnym skarbo-
wym, są to w części materialnej odpowiedniki propo-
nowanych zmian w Kodeksie karnym, a w części
procesowej odpowiadają one zmianom Kodeksu po-
stępowania karnego.
Jeśli idzie o Kodeks karny wykonawczy, zmiany
mają charakter dostosowawczy i są konsekwencją
zmian dokonanych w systematyce art. 45 Kodeksu
karnego i art. 33 Kodeksu karnego skarbowego.
Jeśli idzie o zmiany w Prawie prasowym, to pro-
jektowany przepis art. 37a rozszerza zakres przepad-
ku przewidziany w dotychczasowym art. 37a Prawa
prasowego o przedmioty stanowiące nośnik informa-
cji służący do wytworzenia materiału prasowego.
Będą to więc nie tylko matryce, ale również dysk
twardy i każdy inny przedmiot zawierający zapis ma-
teriału w formie umożliwiającej jego rozpowszech-
nianie.
Wejście w życie projektowanej ustawy będzie mia-
ło pozytywne skutki społeczne m.in. poprzez wzrost
świadomości braku bezkarności przestępców, w
szczególności przestępców, którzy dokonują prze-
stępstw w dużych, zorganizowanych grupach prze-
stępczych i dopuszczają się aktów terroryzmu.
Wstępna analiza wprowadzonego mechanizmu
wskazuje na pozytywne skutki finansowe ustawy dla
budżetu państwa. Ich wysokość w chwili obecnej
oczywiście nie jest możliwa do oszacowania. Będą one
uzależnione od liczby spraw, w których środek karny
w postaci tzw. konfiskaty rozszerzonej zostanie za-
stosowany przez sądy.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem europej-
skim, a w szczególności z decyzją ramową Rady
2005/212/WSiSW z dnia 24 lutego 2005 r. w sprawie
konfiskaty korzyści, narzędzi i mienia pochodzących
z przestępstwa.
Z opinii zamówionych przez pana marszałka w
Biurze Analiz Sejmowych również wynika, że projekt
jest zgodny z decyzją ramową, a także że jest to pro-
jekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.
Co do stanowiska Krajowej Rady Sądownictwa,
starałam się w tej materii również w uzasadnieniu
ten wątek i te zarzuty, choć może nie tyle zarzuty, co
uwagi, które Krajowa Rada Sądownictwa podniosła...
One oczywiście są do rozpatrzenia w toku prac legi-
slacyjnych. Z kolei do innych kwestii, do pozostałej
części ustawy Krajowa Rada Sądownictwa nie zgło-
siła uwag.
Wysoka Izbo! Obok faktu, że projekt tej ustawy
jest wykonaniem prawa Unii Europejskiej – przypo-
mnę, że termin do wykonania już minął – jest to pro-
pozycja do dyskusji i do pracy w komisji, to również
przede wszystkim jest to propozycja Prawa i Spra-
wiedliwości realna, ale przede wszystkim skuteczna
w walce z tymi najgroźniejszymi przestępcami po-
przez to, że odetniemy im bazę ekonomiczną do dal-
szego rozwijania przestępnej działalności.
Dziękuję bardzo i oczywiście proszę o to, aby pro-
jekt został skierowany do komisji do odpowiednich
dalszych prac. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i 5-minutowych oświadczeń
w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Wojciecha Wil-
ka, Platforma Obywatelska. (Oklaski)
(Poseł Romuald Ajchler: Jeszcze nic nie powie-
dział.)
(Poseł Tomasz Kulesza: Nie szkodzi.)
Poseł Wojciech Wilk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska chciałbym przedstawić stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy Ko-
deks karny, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy
Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks kar-
ny wykonawczy oraz ustawy Prawo prasowe, zawar-
tego w druku nr 640. Skupię się na najważniejszych
zagadnieniach, bowiem sam projekt został bardzo
szczegółowo omówiony przez panią poseł reprezentu-
jącą wnioskodawców.
Zmiany zaproponowane przez wnioskodawców
dotyczą stosowania instytucji przepadku mienia w
związku z popełnieniem przestępstwa i zmierzają do
podmiotowego i przedmiotowego jej rozszerzenia. Z
uzasadnienia projektu wynika, że ma on na celu im-
plementację do polskiego prawa zobowiązań wynika-
jących z decyzji ramowej Rady z dnia 24 lutego 2005 r.
w sprawie konfiskaty korzyści, narzędzi i mienia po-
chodzących z przestępstwa. Należy jednak wskazać,
że projekt ustawy, nad którym debatujemy, wykracza
poza zobowiązania wynikające z decyzji ramowej, o
której powiedziałem przed chwilą. Wnioskodawcy
proponują zmianę, która polega na nadaniu nowego
brzmienia art. 45 § 3 Kodeksu karnego. Miałaby ona
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Wojciech Wilk
polegać na ustanowieniu domniemania, w myśl któ-
rego całe mienie sprawcy przestępstwa o charakte-
rze terrorystycznym albo też przestępstwa zagrożo-
nego karą co najmniej 5 lat pozbawienia wolności i
popełnionego w zorganizowanej grupie lub związku
stanowi korzyść majątkową z działalności przestęp-
czej, o ile weszło do jego majątku przed wydaniem
nieprawomocnego wyroku. Taka regulacja, jak po-
wiedziałem, wychodzi poza zakres przewidziany w
decyzji ramowej Rady z lutego 2005 r. i wykracza
poza granice konieczności wynikające z racjonalnej
polityki karnej.
Należy również wskazać, że w lutym 2008 r. Ko-
misja Europejska opublikowała sprawozdanie wyda-
ne na podstawie art. 6 powołanej decyzji ramowej,
oceniając w nim stopień jej transpozycji do prawa
krajowego państw członkowskich. Ze sprawozdania
tego wynika, że obecnie obowiązujące przepisy prawa
polskiego w pełni implementują przewidziane w niej
instrumenty prawne. Tak więc Polska z punktu wi-
dzenia prawa europejskiego nie jest zobowiązana do
wprowadzenia dodatkowych zmian w obowiązującym
systemie prawnym. W związku z powyższym nie jest
zasadny argument, że proponowane zmiany są uza-
sadnione koniecznością implementacji do polskiego
systemu prawnego zobowiązań wynikających z decy-
zji ramowej Rady.
Na niekorzyść projektu przedstawionego przez
wnioskodawców przemawiają również zastrzeżenia
natury konstytucyjnej. Wątpliwości co do zgodności
z konstytucją może budzić projektowany art. 45 § 3
Kodeksu karnego. Obligatoryjne wprowadzenie prze-
padku mienia w bardzo szerokim zakresie w sytuacji
zaistnienia tylko jednej przesłanki formalnej może
zostać uznane za nieproporcjonalne, a tym samym
za niekonstytucyjne ograniczenie prawa własności.
Ten sam zarzut niekonstytucyjności można po-
stawić projektowanym przepisom art. 45 § 5 i art. 45
§ 8 Kodeksu karnego. Przepisy te ingerują w prawo
do własności osób trzecich ze względu na wprowadze-
nie domniemania przestępnego pochodzenia rzeczy
podlegających przepadkowi i złej wiary przy ich na-
byciu. Bardzo duże wątpliwości budzi także propono-
wane brzmienie art. 45 § 6 i 7 Kodeksu karnego.
Przeniesienie ciężaru dowodzenia na osoby niebędą-
ce stronami postępowania mogłoby uniemożliwić
tym osobom skuteczną obronę ich praw podmioto-
wych. Należy zgodzić się z poglądem, że w praktyce
mogą wystąpić sytuacje, w których podmiot w na-
stępstwie orzeczenia przepadku zostanie w sposób
nieuzasadniony pozbawiony określonych składników
majątkowych, gdy tymczasem brak odpowiedniej do-
kumentacji może wynikać z praktyki życia codzien-
nego. Ponadto wnioskodawcy nie sprecyzowali trybu,
w jakim miałoby nastąpić obalenie tego domniema-
nia. Odpowiedzialność osób trzecich może również
budzić wątpliwości w kontekście art. 42 ust. 1 Kon-
stytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W jednym ze swo-
61
ich orzeczeń Trybunał Konstytucyjny wyraźnie wy-
prowadził zasadę winy z art. 42 ust. 1 konstytucji,
odnosząc ją do całego prawa karnego.
Należy również przypomnieć art. 46 Konstytucji
RP, który stanowi, że przepadek rzeczy może nastą-
pić tylko w przypadkach określonych w ustawie
i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.
Jak wiemy, przepis ten jest umieszczony w rozdziale
konstytucji dotyczącym praw i wolności obywatel-
skich i jest interpretowany przez Trybunał Konsty-
tucyjny jako bezwzględny nakaz określania przypad-
ków dopuszczalności przepadku w ustawie i orzeka-
nia o przepadku rzeczy wyłącznie przez sądy.
Panie marszałku, panie ministrze, Wysoka Izbo,
również Krajowa Rada Sądownictwa w swej opinii z
dnia 9 kwietnia 2008 r. negatywnie zaopiniowała
projekt, nad którym debatujemy, w zakresie art. 1 i
art. 2 zakładających zmianę w art. 45 Kodeksu kar-
nego i w art. 33 Kodeksu karnego skarbowego. W
opinii Krajowej Rady Sądownictwa możemy przeczy-
tać, że podstawą wszelkich rozstrzygnięć w procesie
karnym powinny być wyłącznie ustalenia faktyczne,
a nie – zastępujące te ustalenia – domniemania.
Ponadto niedających się usunąć wątpliwości nie
można rozstrzygnąć na niekorzyść oskarżonego. Zgod-
nie z art. 74 § 1 K.p.k. nie ma on obowiązku dowodze-
nia swojej niewinności i ta gwarancja procesu obejmu-
je również brak konieczności dowodzenia legalności
posiadanych dochodów i majątku. Swe negatywne sta-
nowisko odnośnie do przedmiotowego projektu wyra-
ziła również Krajowa Rada Radców Prawnych.
Panie marszałku, panie ministrze, Wysoka Izbo,
kończąc i podsumowując, chciałbym powiedzieć, że z
przyczyn, o których w imieniu mojego klubu powie-
działem przed chwilą, składam wniosek o odrzucenie
tego projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Adam Rogacki, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Rogacki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość chcę wyrazić poparcie dla przedstawionego
przez moją koleżankę projektu ustawy wprowadzają-
cego instytucję rozszerzonego przepadku mienia.
Polacy to uczciwi ludzie, którzy ciężko pracują,
kształcą się, żyją z niewielkich rent i emerytur. Mimo
że ich dochody są często niewysokie, to nieraz odmawia-
ją sobie wielu rzeczy, żyją bardzo oszczędnie i starają
się odłożyć pieniądze na czarną godzinę, na studia dla
dzieci, samochód, mieszkanie. Ci właśnie uczciwi lu-
dzie, Polacy zadłużający się niekiedy na kilkadziesiąt
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
62 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Adam Rogacki
lat w bankach, by kupić wymarzony własny kąt, pa-
trzą jak nagle na tym samym osiedlu powstają pięk-
ne wille, luksusowe apartamenty, wielkie posiadłości.
Przed tymi domami bardzo często stoją piękne samo-
chody, nieraz warte kilkaset tysięcy złotych. Zwykła
ludzka ciekawość powoduje, że ci ludzie próbują do-
wiedzieć się czegoś więcej o swoich nowych sąsiadach.
Wtedy okazuje się, że o tych nowych sąsiadach moż-
na dowiedzieć się niewiele. Nie są oni prezesami spół-
ek, przedsiębiorcami, nigdzie nie pracują, nie utrzy-
mują kontaktu z sąsiedztwem, a wejścia do ich pose-
sji często pilnują dobrze zbudowani mężczyźni.
Ci normalni, uczciwi Polacy domyślają się tak na-
prawdę, kogo mają za sąsiadów. Te podejrzenia po-
twierdzają się, gdy dochodzi do aresztowań, o sąsia-
dach można wtedy przeczytać na pierwszych stro-
nach gazet. Dochodzi do procesów sądowych zakoń-
czonych wyrokami skazującymi i wtedy całe osiedle
mówi o tym, że ów nieznany mieszkaniec okazał się
być groźnym gangsterem i kilka najbliższych lat spę-
dzi za kratkami.
Mijają miesiące i ludzie widzą, jak pod ten piękny,
luksusowy dom podjeżdżają tak samo piękne, te same
samochody warte setki tysięcy złotych, a gdy sąsiad
wraca z więzienia, to wraca również do tych willi
z basenem, do tych samochodów. W ludziach burzy się
krew i zadają sobie pytanie, dlaczego gangster, prze-
stępca, człowiek, którego nigdy nie widzieli w normal-
nej pracy, posiada cały swój majątek. Odpowiedź na
pytanie nasuwa się sama, a na potrzebę powstałą
w związku z tym pytaniem odpowiedzią jest dzisiaj
przedstawiony projekt ustawy. Czas z tym skończyć.
Dlatego Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedli-
wość przedłożył projekt wprowadzający konfiskatę
majątku pochodzącego z przestępstw. Instytucja
przepadku mienia w związku z popełnionym prze-
stępstwem nie jest instytucją nową. W różnych for-
mach stosowana jest w wielu krajach, z których wy-
mienię chociażby Wielką Brytanię, Włochy, Węgry,
Belgię. Prawodawcy w tych krajach dawno zrozumie-
li już, że majątki gangsterów nie powinny być przed-
miotem szczególnej ochrony ze strony państwa. Obo-
wiązek wprowadzenia rozszerzonej konfiskaty mie-
nia pochodzącego z przestępstwa nakłada na nas
również Unia Europejska. Art. 3 decyzji ramowej
Rady z 2005 r. wyraźnie nakłada obowiązek zapew-
nienia konfiskaty nie tylko mienia pochodzącego
z przestępstwa, przedmiotów czy narzędzi służących
lub przeznaczonych do jego popełnienia oraz korzyści
pochodzących z przestępstwa, ale również obowiązek
wprowadzenia regulacji umożliwiających dokonanie
tzw. konfiskaty rozszerzonej, która jest czymś więcej
niż przewidziany obecnie w prawie polskim przepa-
dek. Każde państwo członkowskie, w tym również
Polska, jest zatem zobowiązane do przyjęcia przepi-
sów co najmniej tak restrykcyjnych, jak te przewi-
dziane w decyzji ramowej.
W świetle powyższego trzeba stwierdzić, że wła-
śnie ta przedstawiona przez panią poseł Beatę Kem-
pę ustawa stanowi z jednej strony wyraz realizacji
zobowiązań międzynarodowych Polski, natomiast
z drugiej strony w swoich założeniach nawiązuje do
już sprawdzonych konstrukcji prawnych o ugrunto-
wanej tradycji, stosowanych w wielu państwach. Oma-
wiany projekt zawiera modyfikację prawa karnego
materialnego i procedury karnej. Celem ustawy jest
skuteczne pozbawienie sprawców przestępstw mienia
znajdującego się w ich posiadaniu bądź też mienia
przekazanego przez sprawcę osobom trzecim.
Jak już wspomniała pani poseł Kempa, przepadek
mienia znajdującego się w posiadaniu sprawców ma
dwojaki cel. Przede wszystkim represyjny, czyli
wzmożenie dolegliwości sankcji, ale także prewencyj-
ny, czyli pozbawienie sprawcy zasobów materialnych
umożliwiających mu dalszą przestępczą działalność.
Przepadek dotyczyć będzie mienia, które sprawca
objął we władanie lub co do którego uzyskał jakikol-
wiek tytuł w jakimkolwiek czasie do chwili wydania
chociażby nieprawomocnego wyroku. To sformuło-
wanie pozwala więc w praktyce na objęcie przepad-
kiem całego mienia sprawcy, niezależnie od czasu
jego nabycia. Uzasadnieniem tego rozwiązania jest
okoliczność, że sprawcy działający w ramach grup zor-
ganizowanych czy wręcz żyjący z przestępstw naby-
wają tak naprawdę mienie w różnym czasie i nie-
zmiernie trudne jest ustalenie dokładnego okresu ich
nabycia. Wprowadza się więc domniemanie, że wszyst-
ko, co sprawca nabył do chwili wydania wyroku, po-
chodzi z nielegalnych źródeł i podlega przepadkowi.
Chciałbym przypomnieć, że rozwiązania te dotyczą
prawomocnie skazanych przestępców, a domniema-
nie to może zostać obalone przez sprawcę lub inną
osobę zainteresowaną przez wykazanie legalności
pochodzenia mienia i środków służących do jego
nabycia.
Przepisy dzisiaj omawiane nie zawierają wprost
odniesienia do przestępczego źródła pochodzenia
mienia. Uzasadnieniem takiego rozwiązania jest ko-
nieczność pozbawienia mienia sprawców przestępstw
niezależnie od tego, czy dane przestępstwo z definicji
przynosi określoną korzyść, czy też nie. Celem oma-
wianego przepisu jest w tym kontekście nie tyle prze-
jęcie przez państwo mienia i korzyści pochodzących
z określonego przestępstwa, co raczej podcięcie eko-
nomicznych korzeni działalności najgroźniejszych
przestępców. Chodzi tu zwłaszcza o przestępstwa
o charakterze terrorystycznym, do znamion których
nie należy osiągnięcie jakiejkolwiek korzyści mająt-
kowej, a korzyść taka co do zasady nie zostaje fak-
tycznie uzyskana. Niemniej jednak z analizy projek-
towanego przepisu wynika domniemanie nielegalne-
go, nie zawsze oczywiście przestępczego, pochodzenia
mienia podlegającego przepadkowi lub środków słu-
żących do jego nabycia. Tym samym każdy składnik
mienia sprawcy, w przypadku którego nie można wy-
kazać legalności pochodzenia, powinien podlegać
przepadkowi bez konieczności dowiedzenia, że pocho-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Adam Rogacki
dzi on z przestępstwa. Nie oznacza to jednak w żad-
nym razie, że osobom, których mienie podlega prze-
padkowi, nie przysługują żadne środki umożliwiające
dochodzenie swoich słusznych praw. Sprawcy lub innej
zainteresowanej osobie przysługuje środek prawny
umożliwiający wyłączenie części lub całości mienia
z przepadku. Środek ten polega na możliwości wyka-
zania w postępowaniu karnym lub odrębnym postę-
powaniu cywilnym, w każdym postępowaniu przeciw-
egzekucyjnym, po pierwsze, że określony składnik
mienia został uzyskany legalnie, a więc nie w drodze
przestępstwa, a po drugie, że również środki przezna-
czone na jego nabycie były uzyskane z legalnych źró-
deł. Wskazać należy, że przeniesienie ciężaru dowodu,
o którym mowa we wspomnianych przepisach, jest
ograniczone do wskazanych okoliczności.
Bardzo często na spotkaniach, czy to otwartych,
czy z ludźmi, którzy przychodzą do naszych biur, sły-
szę, że osoba skazana prawomocnym wyrokiem jeź-
dzi samochodem za 200 tys., a nigdzie nie pracuje,
nie ma żadnych dochodów. Sądy i prokuratura są
często bezradne, bo gdy przychodzi do sprawdzenia,
to okazuje się, że samochód jest przepisany na szwa-
gra, na babcię, na kogoś z rodziny. Dlatego przedsta-
wiony dzisiaj projekt wprowadza samoistną podstawę
odpowiedzialności solidarnej. Oprócz sprawcy podle-
gać jej mają podmioty, co do których należy domnie-
mywać, że działały w celu udaremnienia przepadku
korzyści, jakie sprawca osiągnął z popełnienia prze-
stępstwa. Odpowiedzialność ta nie jest ograniczona
wyłącznie do aktualnego samoistnego posiadacza
tego mienia, lecz rozciąga się na wszystkich nabyw-
ców, którzy brali udział w przenoszeniu uzyskanej
przez sprawcę korzyści majątkowej. Dotychczas czę-
sto było tak, że jedna osoba sprzedawała czy darowa-
ła mienie, jak wspomniała pani poseł, jednej osobie,
a ta z kolei drugiej i trzeciej. Wtedy nie było już moż-
liwości odebrania tego mienia.
Podmioty, które brały udział w transferze mienia
stanowiącego korzyść z przestępstwa, odpowiadają ca-
łym swoim majątkiem za zwrot korzyści majątkowej,
jednak ich odpowiedzialność jest ograniczona do war-
tości mienia nabytego. Istotą odpowiedzialności jest
bowiem w tym przypadku nie odpowiedzialność soli-
darna ze sprawcą, ale zwrot wszystkich korzyści, jakie
sprawca mógł z działalności przestępczej uzyskać, lecz
wyłącznie odpowiedzialność za zwrot tej korzyści,
w której ukrywaniu dana osoba wzięła udział.
Proponowanych dzisiaj rozwiązań nie obawiają
się ludzie uczciwi. Celem tej ustawy jest odebranie
mienia prawomocnie skazanym gangsterom. Z tego
miejsca chciałbym zwrócić się do przedstawicieli
wszystkich klubów i kół parlamentarnych. Nie rozu-
miem obaw wyrażonych przez przedstawiciela Plat-
formy Obywatelskiej i uzasadnienia, że ta ustawa jest
niezgodna z konstytucją, ponieważ konstytucja daje
możliwość odebrania majątku tylko prawomocną
ustawą. Taką ustawę właśnie chcemy uchwalić. Nie
63
jest to także sprawa polityczna, ale kwestia zwykłej,
elementarnej ludzkiej uczciwości. Odrzucając ten
projekt, Wysoka Izba da sygnał, że mogą spokojnie
spać ci wszyscy, którzy twierdzą, że pierwszy milion
trzeba ukraść. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Stanisław Rydzoń, Lewica.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica przedsta-
wiam stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy
o zmianie ustawy Kodeks karny, ustawy Kodeks kar-
ny skarbowy, ustawy Kodeks postępowania karnego,
ustawy Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy Pra-
wo prasowe, druk nr 640.
Zdaniem autorów projektu ustawy podstawową
trudnością, na którą napotyka wymiar sprawiedli-
wości przy orzekaniu przepadku korzyści majątko-
wej, jest dowiedzenie, że wskazany składnik mająt-
kowy pochodzi z określonego przestępstwa, za które
oskarżony ponosi odpowiedzialność karną. Z taką
sytuacją mamy do czynienia szczególnie w przypad-
ku członków zorganizowanych grup przestępczych,
którym oprócz czynów, za które zostali skazani, moż-
na zarzucić prawdopodobieństwo popełnienia także
innych przestępstw. Taka sytuacja wobec ograniczeń
prawnych prowadzi do ograniczenia możliwości li-
kwidacji podstaw finansowania zorganizowanych
struktur przestępczych. Stąd zainteresowanie grupy
posłów projektodawców instytucją przepadku korzy-
ści pochodzących z przestępstwa, jako środkiem nie
tylko represyjnym, ale i prewencyjnym, zwaną przez
prawników rozszerzonym przepadkiem mienia.
Podstawą tej instytucji jest zastosowanie zespołu
domniemań prawnych, których skutkiem jest przerzu-
cenie ciężaru dowodu z wymiaru sprawiedliwości na
sprawcę czynu zabronionego, działającego w ramach
wymienionej zorganizowanej grupy. Autorzy projektu
nie mają wątpliwości, że wykazanie w procesie kar-
nym związków pomiędzy popełnionymi przestępstwa-
mi a stanem majątkowym sprawcy i jego najbliższych
oraz kontrahentów w obrocie mieniem pochodzącym
z przestępstwa nie jest w pełni możliwe. Dlatego pro-
ponują wprowadzenie środków obrony dla sprawcy
przestępstwa, polegających na wykazaniu legalności
nabytego mienia, co nie powinno być dla sprawcy, ich
zdaniem, nadmiernie trudne.
Uzasadniając swoją propozycję, autorzy projektu
stwierdzają, że wzorce zaczerpnęli z prawodawstwa
trzynastu państw Unii Europejskiej, w szczególności
instytucję domniemania prawnego nielegalnego po-
chodzenia mienia. Posłowie powołują się nadto na
orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Czło-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
64 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Stanisław Rydzoń
wieka, z którego nie wynika, by przeniesienie cięża-
ru dowodu legalności nabycia mienia na sprawcę
stanowiło samo w sobie naruszenie Konwencji o ochro-
nie praw człowieka i podstawowych wolności tak
długo, jak zapewnione są gwarancje rzetelnego pro-
cesu, a w szczególności, jeżeli oskarżony ma sposob-
ność wykazania w toku procesu wymienionego do-
wodu legalności.
Z uzasadnienia projektu wynika także, że jego
autorzy kierowali się tezami Konwencji Narodów
Zjednoczonych z dnia 12 grudnia 2000 r. przeciwko
międzynarodowej przestępczości zorganizowanej
oraz decyzji ramowej nr 2005/212 w sprawie konfi-
skaty korzyści, narzędzi i mienia pochodzących z prze-
stępstwa. Na marginesie należy podnieść, że decyzja
ta winna być przyjęta przez Polskę do 15 marca 2007 r.
Do projektu dołączono nadto dwie pozytywne dla
projektu opinie Biura Analiz Sejmowych o zgodności
z prawem Unii Europejskiej.
Tak w skrócie wygląda uzasadnienie projektu
ustawy. Brzmi ono przekonująco, ale nie wszyscy zga-
dzają się z projektem ustawy oraz jego uzasadnie-
niem. Do druku nr 640 nie załączono opinii Rady
Ministrów, która jest dokumentem podstawowym,
gdyż rząd jest emanacją większości sejmowej, co może
decydować o losie projektu. Podobno rząd opiniuje
projekt negatywnie. Szkoda, że przed dzisiejszym
wystąpieniem nie dysponowałem taką opinią, gdyż
poznałbym argumenty koalicji rządzącej.
Po drugie, 11 kwietnia 2008 r. Krajowa Rada Są-
downictwa przesłała do Sejmu opinię w sprawie po-
selskiego projektu ustawy będącego przedmiotem
dzisiejszej debaty. Opinia tego konstytucyjnego orga-
nu jest druzgocąca. Cytuję niektóre części opinii:
Wskazane zapisy projektu wykraczają poza unormo-
wania zawarte w art. 3 ust. 2 pkt a i b i ust. 3 decyzji
ramowej Rady Unii Europejskiej nr 2000/212. Prze-
pisy te wskazują jednoznacznie, że konfiskata może
nastąpić jedynie wówczas, gdy sąd krajowy na pod-
stawie określonych faktów jest w pełni przekonany
o pochodzeniu mienia z przestępstwa. Tym samym
decyzja ramowa nie przewiduje zastąpienia postępo-
wania dowodowego ustawowym domniemaniem. Da-
lej: Proponowane rozwiązanie jest nadto sprzeczne
z podstawowymi zasadami postępowania karnego
określonymi w art. 2 § 1 ust. 2 K.p.k. w związku
z art. 2 § 2 K.p.k. i z art. 5 § 2 K.p.k. Podstawą wszel-
kich rozstrzygnięć w procesie karnym powinny być
wyłącznie ustalenia faktyczne, a nie zastępujące te
ustalenia domniemania. Ostanie zdanie: Nadto nie-
dających się usunąć wątpliwości nie można rozstrzy-
gnąć na niekorzyść oskarżonego. Zgodnie z art. 74
§ 1 K.p.k. nie ma on obowiązku dowodzenia swej nie-
winności i ta gwarancja procesowa obejmie również
brak konieczności dowodzenia legalności posiada-
nych dochodów i majątku.
Uważny czytelnik tej opinii, a także jej słuchacz
musi stwierdzić, że pozostaje ona w całkowitej opo-
zycji do uzasadnienia projektu oraz dwóch opinii
Biura Analiz Sejmowych.
Po trzecie, w gazetach wtorkowych, z 30 września
2008 r., ukazały się opinie prawników na temat pro-
pozycji zawartych w poselskim projekcie ustawy,
a zwłaszcza domniemania, że wszystko, co sprawca
nabył do chwili wydania wyroku, pochodzi z niele-
galnych źródeł i przepada na rzecz państwa. Dr Ma-
riusz Kaczemski z Uniwersytetu im. Adama Mickie-
wicza w Poznaniu stwierdził, że pomysł nie jest no-
watorski, jest jednak bardzo trudny do wprowadze-
nia. Prof. Zbigniew Hołda z Uniwersytetu Jagielloń-
skiego w swojej opinii na temat projektu, opubliko-
wanej w jednym z dzienników, stwierdził, że obowią-
zujące przepisy są wystarczające w zakresie przepad-
ku korzyści choćby pośrednio pochodzących z prze-
stępstwa oraz że nie ma potrzeby dalszego zaostrza-
nia przepisów karnych. Jego zdaniem o skuteczności
prawa winna decydować praktyka i trzeba ją popra-
wić. Analiza obowiązującego art. 45 oraz następnych
Kodeksu karnego potwierdza tę opinię.
W niniejszym wystąpieniu nie ustosunkowałem
się do szczegółowych rozwiązań, gdyż na analizę pro-
jektu będzie czas w Komisji Nadzwyczajnej do spraw
zmian w kodyfikacjach.
W świetle opinii Biura Analiz Sejmowych, Krajo-
wej Rady Sądownictwa oraz karnistów należy wycią-
gnąć następujące wnioski praktyczne. Po pierwsze,
projekt należy skierować do komisji celem zasięgnię-
cia dodatkowych opinii ekspertów, czy nadaje się on
do procedowania z powodów konstytucyjnych, czy
wreszcie merytorycznych. Jeśli wymienione opinie
będą negatywne, komisja winna przedstawić Sejmo-
wi negatywną rekomendację co do dalszych prac.
W przypadku takiej kolejności zdarzeń rząd, Mini-
sterstwo Sprawiedliwości, winien się zastanowić,
dlaczego dobre dotychczasowe uregulowania dotyczą-
ce przepadku mienia nie funkcjonują prawidłowo
w praktyce wymiaru sprawiedliwości, w tym sądów.
Nad tym powinni się także zastanowić posłowie pro-
jektodawcy, których partia, Prawo i Sprawiedliwość,
rządziła przez ostatnie 2 lata, a pani wnioskodawca
była wiceministrem sprawiedliwości. Dziękuję uprzej-
mie. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Józef Zych, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Proszę bardzo, panie marszałku.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny,
Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania kar-
nego, Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy Prawo
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Józef Zych
prasowe w pierwszej kolejności powinien skłonić
Sejm oraz organy i instytucje stosujące prawo do
przeprowadzenia głębokiej analizy funkcjonującego
systemu przepadku korzyści pochodzącej choćby po-
średnio z przestępstwa i nieskuteczności działania
dotychczasowych przepisów, a w każdym razie dzia-
łania tego systemu nie w takim stopniu, jak oczeki-
wał tego ustawodawca. Niestety takich danych na
dzień dzisiejszy nie mamy.
Do omawianego w tej debacie poselskiego projek-
tu ustawy, jak wskazał już przed chwilą mój kolega,
ustosunkowało się kilku znanych naukowców. Po-
zwolę sobie tylko zacytować także część wypowiedzi
prof. Hołdy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, który
w rozmowie z „Rzeczpospolitą” powiedział m.in. tak:
Kiedy kilka lat temu wprowadzono przepadek korzy-
ści choćby pośrednio pochodzących z przestępstwa,
wszyscy byli zgodni, że dalej w zaostrzeniu obowią-
zujących regulacji już iść nie można. Profesor dalej
tak uważa. Napisał także, że jeżeli tamte uznane
przez wielu za dobre przepisy nie zdały egzaminu, to
przyczyn porażki upatrujmy raczej w praktyce, zmie-
niajmy ją i nad nią pracujmy, zamiast wprowadzać
kolejne nowe przepisy.
Chciałbym nawiązać także do wystąpienia pana
posła z PiS. Byłbym bardzo ostrożny w formułowa-
niu tego typu zarzutów, że skoro Sejm będzie miał
inne zdanie, to da sygnał przestępcom, że mogą spać
spokojnie. Panie pośle, ten Sejm w różnych kaden-
cjach, przypomnę, od 1989 r., zaostrzał przepisy i robi
to nadal. A zatem jeżeli pan twierdzi, że ten projekt
nie jest polityczny – bardzo bym chciał, żeby tak nie
było – to nie wolno formułować tego typu zarzutów,
bo ten Sejm już i tak w opinii społecznej ma bardzo
niskie notowania. Jeżeli więc sami posłowie poprzez
to, że wyrażają inną opinię, mają dawać jakikolwiek
sygnał, jest to totalne nieporozumienie.
Wysoki Sejmie! Klub Poselski Polskiego Stronnic-
twa Ludowego podziela poglądy wszystkich Polaków,
w tym posłów wnioskodawców, że należy z całą bez-
względnością zwalczać przypadki osiągania mająt-
ków pochodzących choćby pośrednio z przestępstwa,
czynić to należy jednak na gruncie sprawdzonych
i skutecznych działań, a zwłaszcza w ramach obowią-
zujących przepisów. Niewątpliwie propozycje posłów
wnioskodawców, chociaż w wielu przypadkach skraj-
ne, są godne rozważenia, przy założeniu, że istnieje
chociażby duże prawdopodobieństwo, że ich wprowa-
dzenie w życie przyniesie spodziewane efekty – jak
już podnosiłem na wstępie, istnieją uzasadnione wąt-
pliwości. Jak może być inaczej, jeżeli w dotychczaso-
wej debacie jedni, łącznie z wnioskodawcami, z panią
minister, która pięknie przedstawiła uzasadnienie,
naukowo, mogłaby to być konferencja, dowodzą, że
wykonujemy dyrektywę czy decyzję ramową, a posło-
wie, łącznie z rządem, opozycja, i nie tylko, mówią:
nic podobnego, przekraczamy dyrektywę. Czy więc
aż tak trudno dojść do tego, czy ta dyrektywa obo-
65
wiązuje Polskę, czy nie? Czy jest ona aż tak bardzo
skomplikowana? Warto by się zastanowić nad tym,
o co nam chodzi.
Wysoki Sejmie! W polskim systemie prawnym
domniemanie stosowane jest w wyjątkowych sytu-
acjach, zwłaszcza gdy innymi znanymi sposobami lub
dostępnymi środkami dowodowymi nie da się ustalić
pewnych faktów. Omawiany projekt ustawy propo-
nuje wprowadzenie do systemu polskiego prawa kar-
nego, oczywiście szeroko rozumianego, domniemania
w wielu przypadkach. Wydaje się, że najdalej idącym
domniemaniem jest propozycja zawarta w art. 45 § 8.
Proponowany przepis, przypomnę, stanowi, że uważa
się, że osoba fizyczna, która jest osobą najbliższą dla
sprawcy, wie, że mienie stanowi korzyść majątkową
pochodzącą z przestępstwa, a w przypadku osoby
prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej oso-
bowości prawnej, jeżeli sprawca lub osoba mu najbliż-
sza wchodziła w skład organów osoby prawnej albo
była uprawniona do kierowania lub reprezentowania
jednostki organizacyjnej w chwili nabycia. Tylko ten
jeden paragraf nasuwa wiele problemów natury
prawnej oraz wiele wątpliwości.
Po pierwsze, jak na gruncie Kodeksu karnego –
art. 115 § 11 – określić, kto w danej sytuacji jest oso-
bą najbliższą dla sprawcy przestępstwa? Mamy tam
całą kategorię osób traktowanych jako najbliższe.
Osobami najbliższymi dla sprawcy mogą być np. oso-
by, z którymi pozostaje on we wspólnym pożyciu.
Powstaje pytanie o definicję wspólnego pożycia. Na
gruncie prawa cywilnego, ubezpieczeniowego, mamy
stanowiska Sądu Najwyższego, i nie tylko, iż aby
uznać kogoś, że pozostaje we wspólnym pożyciu, mu-
szą być trzy elementy: pożycie w sensie fizycznym,
więź psychiczna i więź majątkowa. Wystarczy, że
taka osoba podniesie problem, że brakuje jednego
z tych elementów, i mamy pewną kwestię, ale jest to
już problem praktyczny, który może wystąpić. Czy
w takim przypadku to, kto jest osobą najbliższą
sprawcy, ustalać będziemy według przepisów Kodek-
su karnego, a więc art. 115 § 11? Oczywiście tak, bo
przecież nowelizujemy Kodeks karny.
Chciałbym jednak przy okazji powiedzieć, że na
gruncie Kodeksu cywilnego, prawa ubezpieczenio-
wego, np. w zakresie ubezpieczeń na życie, ubezpie-
czeń od następstw nieszczęśliwych wypadków spo-
tyka się zupełnie inne określenie osoby najbliższej.
Kodeks cywilny w art. 527 § 3 wprowadził pojęcie
osoby bliskiej. Ileż już na tym tle było różnego rodza-
ju nieporozumień i wypowiedzi w doktrynie. A za-
tem jeżeli mamy teraz do czynienia z określeniem
osoby najbliższej, to należy przypuszczać, że także
powstaną pewne problemy. Wreszcie doświadczenie
dowodzi, że liczne są przypadki, w których osoba naj-
bliższa wcale nie wiedziała o przestępczej działalno-
ści i związanym z tym osiągnięciem korzyści mająt-
kowej, czyli niejako dzisiaj chcemy wprowadzić zasa-
dę, że będą osoby niewinne, które muszą udowodnić,
że są niewinne. To jakoś kłóci się z pewnym porząd-
kiem.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
66 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Józef Zych
Wreszcie trzecie, o czym już tu była mowa: to
przerzucenie ciężaru dowodu na osobę niewinną, co
do której stosuje się domniemanie, iż wiedziała o czy-
nach sprawcy czy o tym nabytym majątku, kłóci się
przecież z zasadami polskiego porządku prawnego,
do których odwołuje się także Unia Europejska.
Komplikacje, jakie mogą powstać przy przyjęciu ta-
kiej konstrukcji domniemania, jak można przewidy-
wać, będą większe aniżeli wynikające z tego przepisu
korzyści. Byłbym wdzięczny, gdyby pan minister – je-
żeli dysponuje taką wiedzą – zechciał nam powie-
dzieć, jak to wygląda na tle dotychczasowego stoso-
wania art. 45 Kodeksu karnego.
W tym stanie rzeczy nie widzimy racjonalnego
uzasadnienia, aby, jak to proponuje się w § 13 projek-
towanej ustawy, sprawca lub inna osoba zaintereso-
wana oraz osoba lub jednostka organizacyjna mogły
wystąpić przeciwko Skarbowi Państwa z powódz-
twem o obalenie domniemań w tych przepisach lub
z powództwem o ustalenie legalności pochodzenia
mienia i środków służących do jego nabycia. Po pro-
stu trzeba wreszcie, żeby ci wszyscy – a trzeba z tym
walczyć – wykazali trochę dobrej woli i pracowitości
i starali się udowodnić, że to mienie pochodzi z prze-
stępstwa, że jest związek z tym mieniem przestęp-
czym itd. Wydaje się, i tak uważamy, iż ta propozycja
jest zbyt daleko idąca.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Godne podkre-
ślenia jest to, iż posłowie wnioskodawcy powołują się
na państwa, które wprowadziły podobne uregulowa-
nia. Świadczy to o poważnym podejściu do sprawy.
Nie przesądza to jednak faktu, iż w Polsce mamy
nieco inny system prawny i inne doświadczenia
w zwalczaniu tego typu przestępczości.
Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego, wobec zgłoszonych tu wniosków, wyrazi swo-
je stanowisko w głosowaniu nad projektem. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Jan Widacki w imieniu
dwóch kół SDPL – Nowa Lewica i Demokratyczne
Koło Poselskie.
Proszę bardzo, panie profesorze.
Poseł Jan Widacki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! My też chcemy,
żeby Polacy żyli bezpiecznie. Chcemy, żeby przestęp-
cy byli sprawiedliwie karani. Chcemy, żeby państwo
zdecydowanie i racjonalnie zwalczało przestępczość.
Racjonalnie to znaczy w sposób najbardziej skutecz-
ny z możliwych. Ale chcemy też, żeby państwo, zwal-
czając przestępczość, szanowało reguły państwa pra-
wa. Przekroczenie tych reguł stwarza bowiem zagro-
żenia dla praw i wolności wszystkich obywateli, z któ-
rych zdecydowana większość nie popadła w konflikt
z prawem.
Przedstawiony projekt, a w szczególności dwa
pierwsze jego artykuły, poważnie naruszają zasady
państwa prawa. Wydaje się, że są niezgodne z kon-
stytucją, w szczególności z art. 42 ust. 3. A z całą
pewnością są niezgodne z kilkoma zasadami naszego
procesu karnego. Przecież proponowana nowelizacja
zakłada, że podstawą rozstrzygnięć sądów w sprawie
karnej będzie domniemanie. Nie ustalenie sądu, ale
domniemanie. I tutaj wyrok sądu karnego… To jest
naprawdę reguła cywilizowanego prawa, że wyrok
sądu karnego musi się opierać na ustaleniach, nie na
domniemaniach, a to będzie część wyroku. Po nowe-
lizacji to obywatel musiałby udowadniać, że jego mie-
nie nie pochodzi z przestępstwa. To państwo, sąd
w tym przypadku, ma udowodnić, że jest inaczej. To
jest trudne, ale nie jest niemożliwe.
Będziemy głosować za odrzuceniem tego projektu
w pierwszym czytaniu. On jest niezgodny… wykracza
poza unormowania decyzji ramowej Rady Unii Euro-
pejskiej. Pani posłanka mówiła, że jest zgodny. Źle
zinterpretowała decyzję ramową. Wykracza poza…
(Poseł Beata Kempa: Bo jest.)
Bardzo przepraszam, ale decyzja ramowa Rady Unii
Europejskiej mówi, że tam konfiskata może nastąpić,
gdy sąd na podstawie określonych faktów jest w pełni
przekonany o pochodzeniu mienia z przestępstwa. Czy-
li sąd dokonuje ustalenia, a nie opiera się na domnie-
maniu. Więc jest to niezgodne z tą dyrektywą.
Można się powoływać na… Zawsze dobry jest ar-
gument z prawa porównawczego, jak to jest w innych
krajach. Tutaj niezawodnie można sięgać do krajów
prawa koranicznego, tam rzeczywiście można zna-
leźć bardzo interesujące i zbieżne rozwiązania. To
nie jest zgodne z duchem prawa polskiego, to nie jest
zgodne z cywilizowanym procesem karnym, to nie
jest zgodne ze standardem europejskim. Dlatego bę-
dziemy głosować za odrzuceniem tego projektu
w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Przystępujemy do pytań.
Jest w tej chwili zapisanych 16 posłów.
Czy są jeszcze zgłoszenia?
Jeżeli nie ma, to zamykam listę.
Ustalam czas pytania na 1 minutę.
Jako pierwsza pani posłanka Krystyna Grabicka,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Krystyna Grabicka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam pytanie przede wszystkim do rządu. Ponieważ
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Krystyna Grabicka
jest to projekt poselski, chciałabym poznać stanowi-
sko rządu w tym zakresie.
Następne pytanie. Czy rząd wie, czy prowadzona
jest statystyka, w jakiej wysokości został orzeczony
przez sądy przepadek mienia pochodzącego z korup-
cji w czasie trwania rządów pana premiera Donalda
Tuska?
(Poseł Joanna Skrzydlewska: Czemu nie pana Ja-
rosława Kaczyńskiego?)
I następne pytanie. Czy prawdą jest – korzystam
z okazji, że pan minister siedzi na sali – że rząd za-
mierza zlikwidować 100 sądów w małych powiatach?
Czy istnieje już wykaz tych powiatów? Czy rząd nie
uważa, że takie działanie wydłuży drogę obywatela
do sądu?
I ostatnie pytanie, do pani poseł wnioskodawcy.
W polskim prawie obowiązuje zasada domniemania
niewinności wynikająca z art. 42 ust. 3 konstytucji
i stosownych przepisów K.p.k. Art. 45 tego projektu
zaprzecza tej zasadzie, wprowadzając obowiązek do-
wodzenia niewinności przez oskarżonego. Czy nie
należy obawiać się w tym przypadku braku konsty-
tucyjności? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Pytanie zadaje pan poseł Adam Rogacki, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Adam Rogacki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Najpierw chciał-
bym odnieść się do słów pana marszałka Zycha, któ-
rego darzę ogromnym szacunkiem. Pan marszałek
powiedział, że Sejm ma już bardzo niskie notowania.
Wydaje mi się, że jeżeli Sejm ma niskie notowania,
to prędzej dlatego, że wielu pańskich kolegów za-
miast być tutaj na sali posiedzeń, zajmuje się zatrud-
nianiem dzieci, braci, pociotków i Bóg wie jeszcze
kogo z rodziny…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to nie na temat,
panie pośle.)
(Poseł Henryk Siedlaczek: Czas się skończył.)
…niż dlatego, że chcemy zaostrzyć kary czy ode-
brać majątki przestępcom.
Nie do końca wydaje mi się również prawdą to, co
pan powiedział, że od 1989 r. zaostrzamy kary.
W czasach kadencji 1993–1997 większość PSL–SLD
obniżyła kary, chociażby za przestępstwo płatnej pro-
tekcji.
Pytanie, które mam do rządu, brzmi. Rząd nega-
tywnie ustosunkował się do tej propozycji. Wiemy, że
ze strony klubów koalicji rządowej prawdopodobnie
nie będzie poparcia dla tego projektu. Dlatego chciał-
bym zapytać: Czy rząd ma jakieś alternatywne roz-
67
wiązania? Czy jest przygotowywany bądź przygoto-
wany projekt, aby wypełnić obowiązki, które nałoży-
ła na nas Unia Europejska?
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Tomasz Arkit.
(Poseł Józef Zych: Sprostowanie.)
W trybie sprostowania, proszę bardzo.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Pośle! Ja również pana
szanuję, tak jak wszystkich posłów, i po pierwsze,
występowałem w obronie Sejmu i jego autorytetu.
Wielokrotnie, mogę to udowodnić, krytykowałem te
przypadki, kiedy tu w Sejmie występowano m.in.
o to, aby obniżyć górny próg karalności chociażby za
przestępstwa grupowe dotyczące przestępstw seksu-
alnych. Z tego punktu widzenia mam więc czyste
sumienie.
Natomiast, panie pośle, przekroczył pan granice,
mówiąc mianowicie m.in. o posłach z PSL-u. To nie
ma żadnego związku. Jeżeli komukolwiek, łącznie
z moimi kolegami, udowodni się, że popełnił jakie-
kolwiek naruszenie, poniesie konsekwencje. To jest
to. Jestem przekonany, że od 1989 r. staraliśmy się,
możemy mówić o tym, udolnie, mniej udolnie. Prze-
cież obserwujemy doskonale, że co opcja, to również
różne podejście do różnych przestępstw. Czyli gene-
ralnie uznaję i nie mam żadnej wątpliwości, że to
również, o czym pan mówił, to jest negatywna oce-
na, jeżeli ktokolwiek na skutek przestępczości wcho-
dzi w posiadanie mienia i że z tym trzeba walczyć.
Jest tylko problem, jeśli chodzi o praktykę. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Przedstawiony przez klub Prawa i Sprawiedli-
wości projekt znacznie wybiega poza zobowiązania
wynikające z decyzji ramowej w sprawie konfiskaty
korzyści, narzędzi i mienia pochodzących z prze-
stępstw. Przepisy projektu ustawy wprost prowadzą
do tego, że pojawia się domniemanie, że sprawca
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
68 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Tadeusz Arkit
przestępstwa cały swój dotychczasowy majątek uzy-
skał z działalności przestępczej. Dotyczy to również
sytuacji, kiedy przestępstwo nie łączy się z jakąkol-
wiek korzyścią materialną. Zatem można stwierdzić,
że projekt wzbudza bardzo poważne wątpliwości
z punktu widzenia ochrony praw fundamentalnych
oraz zgodności proponowanych przepisów z konsty-
tucją. Bardzo istotny jest zarzut braku zgodności art. 45
z art. 64 w związku z art. 131 konstytucji. Wprowa-
dzenie obligatoryjnego przepadku mienia w tak sze-
rokim zakresie jest nieproporcjonalnym ogranicze-
niem prawa własności.
W związku z tym mam pytanie do pana ministra.
Jak pan minister ocenia skuteczność stosowania obo-
wiązujących przepisów w tym zakresie, a w szczegól-
ności art. 45?
Mam również pytanie do państwa wnioskodaw-
ców. Dlaczego wnioskodawcy przedstawiają projekt,
który, wydaje się, w sposób bardzo wyraźny narusza
przepisy konstytucji, o czym świadczą opinie licznych
autorytetów, w tym Krajowej Rady Sądownictwa?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Joanna Skrzydlewska, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Joanna Skrzydlewska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Obowiązkiem organów państwa jest m.in. ochrona
obywateli przed negatywnymi skutkami różnego ro-
dzaju przestępstw popełnianych na jego terenie,
a przede wszystkim przestępstw najcięższych, to jest
terrorystycznych i tych, których dopuszczają się zor-
ganizowane grupy przestępcze dla osiągnięcia korzy-
ści majątkowych. Te przestępstwa najbardziej uderza-
ją w społeczne poczucie bezpieczeństwa i praworząd-
ności. Państwo nie może wobec ich sprawców stosować
taryfy ulgowej ani tym bardziej nawet w najmniej-
szym stopniu okazać się bezsilne w ich karaniu.
Panie ministrze, czy przedłożony projekt ustawy
oraz wprowadzone w nim środki karne w wystarcza-
jący sposób zabezpieczają interes społeczny przed
negatywnymi skutkami przestępstw popełnianych
przez zorganizowane grupy dla uzyskania korzyści
majątkowych i zapewniają skuteczność działań orga-
nów państwa w zakresie karania za te przestępstwa?
Czy proponowana w ustawie instytucja rozszerzone-
go przepadku mienia pochodzącego z czynów prze-
stępczych skutecznie pozbawi sprawców przestępstw
także tych środków finansowych pozornie zbytych,
które w rzeczywistości mogą stanowić finansowe za-
plecze dla ich dalszej kryminalnej działalności? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Antoni Błądek, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Antoni Błądek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Proponowany projekt ustawy w bardzo mocny i zde-
cydowany sposób może wpłynąć na skuteczne zwal-
czanie zorganizowanych grup przestępczych poprzez
pozbawianie sprawców zaplecza materialnego. Pro-
ponowane zmiany pozbawiające sprawców prze-
stępstw środków finansowych stanowią zapewne
skuteczniejszy element prewencyjny niż nawet dłu-
goletnia kara pozbawiania wolności.
Kiedy dziś powinniśmy jako Sejm zrobić wszyst-
ko, aby wprowadzić nowe środki służące zwalczaniu
tak przestępczości zorganizowanej, jak i terroryzmu,
ze strony rządu Donalda Tuska oraz pań i panów
posłów z koalicji słychać falę krytyki. Po raz kolejny
można więc spytać kolegów i koleżanki z Platformy
Obywatelskiej, do kogo odnosi się hasło wyborcze: By
żyło się lepiej. Wszystkim. Czyżby adresatami tego
hasła byli przedstawiciele grup kryminalnych, któ-
rzy z dnia na dzień bogacą się, łamiąc prawo, a pań-
stwo polskie nie ma instrumentów, aby skutecznie
pozbawić bezprawnie zagarniętych dóbr?
Zachęcam więc wszystkich do podjęcia odważnej
decyzji wypowiedzenia walki zorganizowanej prze-
stępczości. Pierwszym krokiem niech będzie przyjęcie
proponowanych zmian przepisów ustaw. (Oklaski)
(Poseł Andrzej Szlachta: Dobrze, dobrze.)
(Poseł Joanna Skrzydlewska: Gdzie tam dobrze,
jak bez zrozumienia tematu.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Sławomir Kopyciński z klubu
Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W treści omawia-
nej nowelizacji przemycono w jednym z jej ostatnich
przepisów zmianę ustawy Prawo prasowe, która to
zmiana zezwala na orzeczenie konfiskaty materiału
prasowego, z czym nie dyskutuję, ale również nośni-
ków informacji służących do wytworzenia tego ma-
teriału. I to już jest dyskusyjne. Oznaczać to może
możliwość skonfiskowania nie tylko samego materia-
łu prasowego, ale również chociażby, załóżmy, wszyst-
kich komputerów w redakcji, gdzie ten materiał zo-
stał wytworzony. Dlatego chciałbym zapytać, czy
przepis ten nie idzie zbyt daleko w rozszerzeniu pra-
wa do konfiskaty lub też czy istnieje jakieś głębsze
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Sławomir Kopyciński
uzasadnienie nowelizacji Prawa prasowego. W uza-
sadnieniu, które było tutaj przedstawiane z mównicy
przez panią poseł wnioskodawcę, nic na ten temat
nie usłyszałem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks
karny, ustawy Kodeks karny skarbowy, ustawy Ko-
deks postępowania karnego zaproponowany przez
Prawo i Sprawiedliwość jest odpowiedzią na coraz
większe, ogromne zagrożenie ze strony zorganizowa-
nych struktur przestępczych.
Dlaczego rząd Platformy Obywatelskiej nie chce
podjąć wysiłków nad ustawą, która umożliwia wpro-
wadzenie skuteczniejszych regulacji pozwalających na
pozbawienie sprawców przestępstw należącego do
nich mienia? Czyżby zachodziła tutaj przesłanka, do-
mniemanie, że członkowie zorganizowanych grup
przestępczych, gangów swą działalność, często wręcz
zagrażającą bezpośrednio życiu i zdrowiu wielu uczci-
wie pracujących ludzi, drobnych przedsiębiorców, pro-
wadzą bezinteresownie? Odpowiedź jest oczywista.
Dlaczego brak skutecznych uregulowań ze strony rzą-
du ma nadal chronić bardzo niebezpiecznych spraw-
ców przestępstw, pozostawiając im zaplecze finansowe,
a ponadto nie chronić ofiar tych praktyk? Czy rząd
Donalda Tuska, postulując… (Dzwonek)
Już kończę ostatnie pytanie, panie marszałku.
Czy rząd Donalda Tuska, postulując rezygnację
z dalszych prac nad powyższym projektem ustawy,
jest świadomy ogromnej odpowiedzialności wynika-
jącej z podjęcia takiej właśnie decyzji? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma
Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytania jako
osoby nie z cechu mogą wydawać się banalne. Jed-
nakże uważam, że powinienem je zadać, będąc po-
słem RP, jako przyczynek, jako wyraz troski o nor-
malność prawną.
69
Wysoka Izbo! W świetle art. 33 projektu ustawy
w razie niemożności orzeczenia środka karnego prze-
padku korzyści majątkowej orzeka się środek karny
ściągnięcia jej równowartości pieniężnej. W związku
z tym chciałbym zadać pytanie, w moim przekonaniu
zasadnicze, przedstawicielowi wnioskodawców. Otóż,
by móc korzystać z tych instrumentów prawnych,
potrzebujemy odpowiednich specjalistów w służbach,
takich, którzy byliby zdolni wyśledzić nieraz skom-
plikowane transakcje finansowe przestępców. Czy na
pewno mamy ich odpowiednią ilość? Czy autorzy po-
selskiego projektu zdiagnozowali ten problem i czy
w konsekwencji możemy mówić o w miarę konkretnej
wiedzy na ten temat? Ponadto, jak na gruncie Ko-
deksu karnego określić, kto jest osobą najbliższą dla
sprawcy? Ostatnie pytanie. Czy nie wydaje się, iż
projekt ustawy narusza zasady państwa prawa? Czy
wnioskodawcy zdają sobie sprawę z tego, iż podstawą
działania może być, ba, nawet będzie domniemanie,
a nie wyrok sądu? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Waldemar Wrona, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Znowu okazuje się, że sprawcy przestępstw mają
większe prawa niż pokrzywdzeni. Mam przed sobą
stanowisko rządu w sprawie ustawy Kodeks karny.
Zastanawiające jest, jeśli wziąć pod uwagę przedsta-
wione argumenty, że rząd postuluje rezygnację z dal-
szych prac parlamentarnych nad powyższym projek-
tem ustawy.
Chciałbym zadać pytanie: Dlaczego nie zasugero-
wali państwo, żeby powyższy projekt ustawy skiero-
wać do komisji, w miarę możliwości go dopracować,
tylko sugerują państwo, żeby od razu wyrzucić go do
kosza? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
I w taki sposób pan poseł Waldemar Wrona zwra-
cał się do ministra Zbigniewa Wrony.
A teraz pani poseł Barbara Bartuś, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Wielu naszych rodaków żyje w przekonaniu, że w po-
stępowaniach sądowych bardziej chronieni są prze-
stępcy niż ich ofiary. Mówił o tym już mój przedmów-
ca, ale chcę jeszcze to podkreślić, bo dzisiejsza deba-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
70 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Barbara Bartuś
ta w tym przekonaniu może ich tylko utwierdzić.
W imię obowiązujących zasad postępowania karnego
chroniony jest majątek zdobyty w drodze przestęp-
stwa. Projekt zmian proponowanych przez Prawo
i Sprawiedliwość dotyczy najpoważniejszych prze-
stępstw, to jest przestępczości zorganizowanej i ter-
roryzmu.
Na tle tego, co powiedziałam, mam pytania do
rządu: Czy dotychczasowe przepisy karne i zasady
postępowania karnego nie zostały uchwalone przez
parlament, a więc czy to nie parlament władny jest
je zmienić? I drugie pytanie: Czy państwo ma chronić
przestępców i ich majątki, czy interes wszystkich
obywateli? Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Krystyna Skowrońska: Pani poseł, a gdzie
nie chroni?)
(Poseł Adam Rogacki: Majątek ich chroni, pani
poseł.)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Jarosław Pięta, Platforma Oby-
watelska.
Proszę bardzo.
Poseł Jarosław Pięta:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałbym się zgodzić z panią poseł, że proponowane
zmiany rzeczywiście mają charakter zasadniczy i fun-
damentalny, ale w moim odczuciu to jest koniec, jeśli
chodzi o zgodę. Państwa projekt wykracza w sposób
zdecydowany poza decyzję ramową i możemy się
w tej kwestii spierać czy nie, ale to jest już kwestia
ocenna. Mnie, praktyka, razi coś innego, czyli stoso-
wanie domniemania w tak szerokim zakresie. Do-
mniemanie powinno mieć charakter wyjątkowy.
W tym zakresie istotne jest ustalenie faktyczne.
Istotną kwestią jest również to, co państwo proponu-
jecie w zakresie ciężaru dowodu. To jest rzeczywiście
nie ewolucja, ale rewolucja. Mam więc pytanie do
pana ministra, bo była poruszana kwestia stanowi-
ska rządu. Chciałbym, aby pan minister jasno i wy-
raźnie powiedział: Czy w odczuciu państwa ta propo-
zycja łamie zasady określone w konstytucji, jak rów-
nież czy łamie porządek określony w K.p.k.? Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Mariusz Kamiński, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Mariusz Kamiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wnioskodawcy
tego projektu, posłowie Klubu Parlamentarnego Pra-
wo i Sprawiedliwość, wnioskując o prace nad tą usta-
wą, przede wszystkim wzięli pod uwagę fakt, iż obo-
wiązujące obecnie przepisy są zdecydowanie niewy-
starczające, bo praktyka wygląda tak, że mafiosi
śmieją się wymiarowi sprawiedliwości w twarz. Na-
wet jeżeli zostaną złapani, skazani prawomocnym
wyrokiem, to po odsiedzeniu kilku lat wracają i mogą
odtworzyć swoje mafijne imperium, tylko dlatego że
mają zabezpieczone odpowiednie środki, które uzy-
skali w drodze przestępstw. I wszyscy wiemy, że taki
jest stan rzeczy. Pan, panie ministrze, również do-
skonale zdaje sobie z tego sprawę, że przepisy, które
obecnie obowiązują, tylko ten stan rzeczy utrwalają.
Nie jesteśmy w stanie w żaden sposób zabrać tych
majątków zgromadzonych w wyniku przestępstw
przez mafiosów.
W związku z tym, panie ministrze, jeżeli potrze-
bujecie odrzucenia tego projektu w pierwszym czyta-
niu, to co proponujecie w zamian? Czy rząd pracuje
nad jakimiś ustawami, które mają ten stan rzeczy
zmienić? Czy macie w ogóle jakiś pomysł, żeby sobie
poradzić z tym problemem? Bo chyba obaj się zgodzi-
my, że to rzeczywiście wielki problem, a obecnie obo-
wiązujące przepisy są zdecydowanie niewystarczają-
ce. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Rząd przedstawił stanowisko do zaproponowanej
przez posłów Prawa i Sprawiedliwości nowelizacji
Kodeksu karnego, w którym wskazano, że propono-
wane regulacje kodeksu wprowadzają zbyt daleko
idącą możliwość skonfiskowania mienia przestępcy,
i to nawet tego, który działa w ramach zorganizowa-
nej grupy przestępczej lub dopuścił się czynu o cha-
rakterze terrorystycznym. W stanowisku rządu wska-
zano, że wprowadzenie do Kodeksu karnego domnie-
mania pochodzenia całego majątku oskarżonego
z przestępstwa stanowi zbyt daleko idącą zmianę,
wprowadzającą de facto karę konfiskaty. Rada Mini-
strów zdaje się nie dostrzegać faktu, że każda osoba,
która w uczciwy sposób zarobiła pieniądze i zainwe-
stowała je w aktywa budujące jej majątek, jest w sta-
nie wskazać, z jakiego źródła ten majątek pochodzi.
W związku z powyższym, czy w ocenie Rady Mi-
nistrów domniemanie pochodzenia całego majątku
z przestępstwa jest rzeczywiście tak groźnym dla
społeczeństwa instrumentem, skoro uczciwy czło-
wiek może bez trudu wykazać źródła pochodzenia
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Marek Kwitek
swojego majątku? Czy Rada Ministrów zaproponowa-
ła w trakcie swojej działalności jakieś inne mechani-
zmy walki z budowaniem fortun przez osoby działa-
jące w ramach przestępczości zorganizowanej? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Grzegorz Raniewicz, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Należy zgodzić się z wnioskodawcą, że taka solidar-
ność społeczna, poczucie sprawiedliwości powoduje,
że powinniśmy pozbawiać przestępców ich korzyści
majątkowych zdobytych z naruszeniem prawa. Jed-
nakże mam pytanie do wnioskodawcy: Czy projekt
według wnioskodawcy jest zgodny z konstytucją?
A jeżeli wnioskodawca uważa, że jest zgodny, to na
czym opiera swoje przekonanie? Gdyż słuchając pani
poseł wnioskodawcy, miałem wrażenie, że wzorowa-
ny jest na jakimś państwie reżimowym. Nie jestem
w stanie w tym momencie zrozumieć, czy ten projekt
może wpisać się w ogóle w system prawa polskiego.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pani poseł Beata Kempa, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Beata Kempa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Pragnę jesz-
cze wzmocnić pytanie pana posła Kamińskiego
w sprawie waszych propozycji co do kwestii związa-
nych z walką z tego typu przestępczością i imma-
nentnym elementem, jakim jest baza ekonomiczna
prowadzenia tej przestępczości: Jakie państwo znaj-
dujecie rozwiązania? Mniemam, że będą one zdecy-
dowanie lepsze, a nie tożsame z naszymi, bo niestety
tak się dzieje, iż nasze rozwiązania leżą po 6 miesię-
cy, a później pojawiają się rządowe, dziwnie bardzo
podobne albo lekko okaleczone. Dlatego pytam do-
kładnie: Czy pracujecie państwo nad tą kwestią?
Dlaczego o to pytam? Dlatego dzisiaj tak dokładnie
przedstawiałam to uzasadnienie, że są pewne mean-
dry w stosowaniu już obowiązujących, tych tak do-
brych przepisów, o których mówi wiele osób uważa-
jących, że się na tym znają. Pytam, dlaczego na przy-
kład praktycy mają problemy ze stosowaniem tych
przepisów. Dlaczego one nie działają? To jest pierw-
sza kwestia.
71
I drugie pytanie, panie ministrze. Chcę zapytać:
Za rządów pana Donalda Tuska i w okresie, kiedy mi-
nistrem sprawiedliwości jest pan Ćwiąkalski, na jaką
wysokość – proszę o podanie dokładnej kwoty – zabez-
pieczyliście majątek pochodzący z przestępstwa?
W jakiej wysokości jest ten skonfiskowany przez was
majątek? Przecież wszyscy naokoło widzimy, jaka jest
rzeczywistość. Chcę znać te dane, jaka jest skutecz-
ność rządu na podstawie obowiązujących…
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Poseł Beata Kempa:
…ponoć świetnych przepisów. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Zbigniew Chmielowiec, Prawo
i Sprawiedliwość.
Nie ma pana posła…
(Głos z sali: Jest!)
Jest? Przepraszam bardzo, bokiem jakoś…
Proszę.
Poseł Zbigniew Chmielowiec:
Bokiem, krótko i po cichu.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Sprawiedliwość ostoją Rzeczypospoli-
tej. Napis na gmachu Sądu Najwyższego uczy i przy-
pomina obywatelom, że muszą przestrzegać prawa,
ale obliguje również państwo do podejmowania ta-
kich działań, które gwarantują obywatelom poczu-
cie bezpieczeństwa oraz stabilność funkcjonowania
instytucji państwowych, a nie ograniczenie ich do-
stępności.
Korzystając z okazji, że jest pan minister – to py-
tanie wcześniej tu padło – zadam, panie ministrze,
konkretne cztery pytania. Czy prawdą jest, że planu-
jecie państwo likwidację ok. 100 sądów rejonowych
w całej Polsce, w tym na Podkarpaciu: w Kolbuszo-
wej, Nisku, Strzyżowie, Przeworsku i Brzozowie?
Jeżeli tak, to dlaczego? Czy chcecie państwo ograni-
czyć w Mielcu… (Gwar na sali) Nie, panie pośle. Czy
chcecie państwo ograniczyć dostęp do sądów w ma-
łych miasteczkach? Gdzie znajdą pracę sędziowie
z tych placówek? (Dzwonek) Jeżeli tak, to jak mają
się do tego te zmiany, to że kara dla przestępców
powinna być szybka i nieuchronna.
Panie Marszałku! Jeszcze jedno krótkie pytanie.
Czy likwidacja sądów nie spowoduje, że Polacy będą
się czuli w naszej ojczyźnie mniej bezpiecznie? Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
72 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Przy całym szacunku, panie pośle, ale te pytania
naprawdę kwalifikują się do tego, aby je zadać
w punkcie: Pytania w sprawach bieżących, a nie
w sprawie tej ustawy. Stąd prośba, żeby raczej unikać
czegoś takiego, bo co najmniej mieszamy wątki.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Zbigniewa
Wronę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W projekcie po-
selskim, który dzisiaj jest przedmiotem debaty Wy-
sokiej Izby, w uzasadnieniu znajduje się odwołanie do
wykonania decyzji ramowej Rady z 24 lutego 2005 r.
w sprawie konfiskaty korzyści, narzędzi i mienia po-
chodzących z przestępstwa. Projekt obejmuje swoim
zakresem tzw. konfiskatę rozszerzoną, która zakłada
przyjmowanie całego szeregu domniemań prawnych,
na podstawie których odpowiadaliby nie tylko spraw-
cy, ale również osoby, które w jakikolwiek sposób,
w jakiejkolwiek formie nabyły mienie pochodzące
z przestępstwa. To może być cały łańcuch osób, to nie
muszą być bezpośredni nabywcy.
Na wstępie chciałbym powiedzieć, że powoływa-
nie się na konieczność – bo słyszeliśmy to w wystą-
pieniach kilku posłów – implementacji tejże właśnie
decyzji ramowej wydaje się dziwne. Rozumiem, że
państwo chcecie taką instytucję wprowadzić i zaraz
szczegółowo ustosunkuję się do poszczególnych zapi-
sów tego przedłożenia, ale chciałbym przypomnieć, że
w dniu 29 marca 2007 r. wiceminister sprawiedliwości
przesłał do Komisji Europejskiej za pośrednictwem
stałego przedstawicielstwa w Unii Europejskiej no-
tatkę implementacyjną dotyczącą decyzji ramowej
o tzw. konfiskacie rozszerzonej. Ta notyfikacja zawie-
rała wyciąg z polskich przepisów przyporządkowa-
nych do odpowiednich przepisów decyzji ramowej.
Wiceminister sprawiedliwości m.in. wtedy uzasad-
niał, że w pełni implementowano tę decyzję ramową,
że do przyjęcia wystarczające są art. 44 i 45 Kodeksu
karnego, art. 29, 31 i 33 Kodeksu karnego skarbowe-
go, a także powoływał się na art. 30 ust. 1 pkt 7 usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oka-
zało się, że właśnie w dniu 17 grudnia 2007 r. – na pod-
stawie notyfikacji ministra sprawiedliwości z marca
– Komisja Europejska uznała, że Polska implemen-
towała tę decyzję prawie w całości. Jedyne zastrze-
żenia sprowadzały się do braku w ustawach imple-
mentujących definicji takich pojęć jak: korzyść,
mienie, narzędzia czy osoba prawna, których to
kwestii to przedłożenie akurat nie dotyczy. Więc
stąd moje zdziwienie, bo powołujemy się na ko-
nieczność, na potrzebę, na niezbędność natychmia-
stowej implementacji tej decyzji, a to już zostało
zrobione. I to państwo zgłaszaliście, że to jest zro-
bione, i to sprawozdanie, i to całe wyjaśnienie –
z którym osobiście się zgadzam – zostało przyjęte.
Rzeczywiście zostało to implementowane i Polska
prawidłowo ukształtowała swoje prawo w tym za-
kresie.
Natomiast te regulacje budzą bardzo poważne
zastrzeżenia konstytucyjne, również jeśli chodzi
o tę decyzję ramową. Nie jesteśmy Trybunałem
Konstytucyjnym, niemniej jednak w opinii rządu
zastrzeżenia te sprowadzają się do naruszenia kon-
stytucji. Zaproponowana w projekcie ustawy zmia-
na, która polega na zmianie brzmienia art. 45 § 3,
czyli w istocie na ustanowieniu domniemania, że
całe mienie sprawcy przestępstwa o charakterze
terrorystycznym albo też przestępstwa zagrożonego
w górnej granicy karą co najmniej 5 lat pozbawienia
wolności i popełnionego w zorganizowanej grupie
lub związku stanowi korzyść majątkową z działal-
ności przestępczej. Czyli jest to domniemanie idące
niezwykle daleko, w przekonaniu rządu znacznie
dalej niż przepis decyzji ramowej, zgodnie z którą
każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne
środki w celu umożliwienia konfiskaty na mocy ni-
niejszego artykułu przynajmniej tam, gdzie sąd kra-
jowy na podstawie określonych faktów jest w pełni
przekonany, że dane mienie pochodzi z działalności
przestępczej osoby skazanej. Jeżeli tak, to tutaj nie
ma żadnego związku, ponieważ w istocie te przepi-
sy nie wprowadzają konfiskaty korzyści majątko-
wych pochodzących z przestępstwa, ale konfiskatę
mienia. Czyli, w świetle decyzji, rozszerzona konfi-
skata nie powinna dotyczyć każdego mienia, a jedy-
nie tego, które pochodzi z działalności przestępczej.
W proponowanym przedłożeniu poselskim nie widać
tego związku. Nawet w przypadku przestępstw, któ-
re ze swej istoty nie muszą łączyć się z korzyścią
majątkową, ten projekt wprowadza domniemanie,
że sprawca takiego przestępstwa cały swój dotych-
czasowy majątek uzyskał z działalności przestęp-
czej. Takie domniemanie w istocie wprowadza do
polskiego systemu karę konfiskaty mienia.
I teraz wątpliwości konstytucyjne. Otóż zacznij-
my od art. 46 konstytucji, który mówi o dopuszczal-
ności przepadku rzeczy: „Przepadek rzeczy może
nastąpić tylko w przypadkach określonych w usta-
wie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia
sądu”. Mamy tutaj do czynienia z przepadkiem mie-
nia, ponieważ całe mienie, niezależnie od tego, jaki
ma charakter, podlega przepadkowi, więc różnica
między pojęciem „rzeczy”, a pojęciem „mienia” jest
chyba istotna i zasadnicza w systemie prawnym.
Rzecz ma swoje znaczenie jako przedmiot praw ma-
jątkowych. Konkretnie wyodrębnione są: rzeczy
ruchome, nieruchomości, a tutaj mamy mienie. A co
to jest mienie? Na pewno dla każdego tutaj na tej
sali odpowiedź jest prosta, zresztą to wynika z sys-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
temu prawa. Jest to ogół praw i obowiązków mająt-
kowych. To jest mienie, czyli wszystko, nie mamy
tutaj żadnego wyodrębnienia.
Więc to jest pierwsza, zasadnicza uwaga i zasad-
nicza wątpliwość konstytucyjna, może nie wątpli-
wość, a wręcz przekonanie, że mogłoby to być oce-
nione przez trybunał jako niezgodne z konstytucją.
Niedopuszczalna zatem – w świetle orzecznictwa
Trybunału Konstytucyjnego i poglądów konstytu-
cjonalistów – byłaby taka forma przepadku, która
w istocie prowadziłaby do pozbawienia jednostki
własności całości posiadanych przez nią dóbr. I to
budzi zastrzeżenia. Pojęcie „przepadek mienia” jest
pojęciem szerszym niż „przepadek rzeczy” czy
„przepadek przedmiotu”. I na to chciałbym zwrócić
uwagę. Zresztą rząd wyraźnie to podkreśla w swoim
stanowisku. Nie wiem, dlaczego tutaj były głosy, że
to stanowisko jest nieznane, pan poseł Rydzoń mó-
wił, że go nie ma. Nie rozumiem, nie wiem, jakie są
wewnętrzne procedury, ale rząd to stanowisko prze-
słał już dość dawno, zresztą wypowiedzi wniosko-
dawców świadczą o tym, że to stanowisko dotarło
i jest znane. A tymczasem, jak się wydaje, do konfi-
skaty majątku w rozumieniu byłego, poprzedniego
Kodeksu karnego z 1969 r. zbliża się rozwiązanie,
o którym mowa w art. 45 § 3. W projekcie rezygnu-
je się tym samym z istniejącego obecnie ogranicze-
nia czasowego nabycia mienia, które może podlegać
przepadkowi w czasie popełnienia przestępstwa lub
po jego popełnieniu, nabyte w czasie popełnienia lub
po jego popełnieniu. Natomiast tutaj nie tylko nie
mamy wyodrębnienia rzeczy ani przedmiotu jako
przedmiotu prawa, to jeszcze nie został sprecyzowa-
ny czas, do jakiego okresu instytucja przepadku
miałaby się odnosić.
Kolejna kwestia to jest problem art. 64 konstytu-
cji, który przewiduje prawo do ochrony własności,
i art. 31, który przewiduje zasadę proporcjonalności,
niezbędności, konieczności w ograniczaniu podsta-
wowych praw i wolności obywatelskich, które przy-
sługują na mocy konstytucji. Skoro konstytucja
w art. 64 gwarantuje prawo ochrony własności, to
jest to prawo konstytucyjne i do wszelkich jego ogra-
niczeń musimy podchodzić z niezwykłą precyzją
i z dużym namysłem. Otóż ograniczenie, o którym
mowa w art. 45 § 3, jawi się jako nieproporcjonalne
ze względów, o których mówiłem. Nie ma wyodręb-
nionego mienia, nie ma powiązania z działalnością
przestępczą, nie ma ograniczenia czasowego. Podob-
nie za nieproporcjonalne, a tym samym niekonstytu-
cyjne, mogą zostać uznane przepisy ingerujące w pra-
wo do własności osób trzecich, a to ze względu na
domniemanie przestępnego pochodzenia rzeczy pod-
legającej przepadkowi i domniemanie złej wiary. Cho-
dzi o art. 45 § 5 i 8 projektu.
Odpowiedzialność osób trzecich może również
budzić zasadnicze wątpliwości z punktu widzenia
73
uwzględniającego treść art. 42, według którego od-
powiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopu-
ścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez
ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.
Przepadek mienia, i to nawet nie tylko konkretnych
rzeczy, ale w ogóle przepadek mienia w stosunku do
każdej osoby, która zgubiła dowody nabycia tego
mienia, np. fakturę, rachunek, jakieś pokwitowanie,
i po iluś latach nie będzie w stanie wykazać ani oko-
liczności, ani legalności nabycia, powoduje, że obar-
czamy ją konsekwencjami karnymi czynu innej
osoby, z którym ona nie miała nic wspólnego.
Wysoka Izbo! Proszę zważyć, że nawet podmioty
prowadzące działalność gospodarczą są ustawowo
obligowane do przechowywania dowodów czynności,
które podejmują w obrocie, przez bodajże 5 lat. Tutaj
pośrednio, nie wprost, nakładamy obowiązek prze-
chowywania dowodów nabywania, w każdej formie,
najróżniejszych dóbr, najróżniejszych praw majątko-
wych w zasadzie do upływu terminu przedawnienia
ścigania, bo do tej chwili możemy być pociągnięci do
odpowiedzialności na tej zasadzie, że solidarnie od-
powiadamy – odpowiadamy, ponieważ nabyliśmy
kiedykolwiek, w jakimkolwiek momencie, rzecz czy
korzyść, która, jak się okazało, pochodzi z przestęp-
stwa. Czyli art. 42 konstytucji wydaje się naruszony
– nie mamy faktury, nie mamy rachunku, po 5, 10
latach nie mamy pokwitowania, może już nawet nie
pamiętamy, bo możemy nie pamiętać, w jaki sposób
weszliśmy w posiadanie czy doszliśmy do własności
danej rzeczy, ale odpowiadamy karnie.
Istotne wątpliwości budzi także art. 45 § 6 i 7.
§ 6 właśnie przewiduje, że jest przenoszony na osoby
niebędące stronami postępowania i ściślej niezwią-
zane ze sprawcą przestępstwa ciężar dowodzenia,
czyli konieczność wykazania braku świadomości, iż
nabyte mienie pochodziło z przestępstwa. W prakty-
ce mogą wystąpić sytuacje, w których podmiot
w następstwie orzeczenia przepadku zostanie nieza-
sadnie pozbawiony określonych składników majątko-
wych, a tymczasem po prostu brak odpowiedniej
dokumentacji może wynikać z praktyki życia co-
dziennego. Tego typu przepisy – § 6 i § 7 – grożą
naruszeniem bezpieczeństwa obrotu cywilnoprawne-
go i gospodarczego, pewności i bezpieczeństwa tego
obrotu. Przedsiębiorca, i nie tylko przedsiębiorca,
zwykły człowiek będzie się musiał ciągle obawiać, czy
to, co legalnie nabył, zgodnie z prawem nie będzie mu
odebrane.
Jeżeli chodzi o te domniemania z art. 48 § 6, to
chciałbym zwrócić uwagę, że projekt nie przewiduje
w ogóle trybu, w jakim miałoby nastąpić obalenie
domniemania. O ile w przypadku pozostałych do-
mniemań jednak jest przewidziane powództwo, to
tutaj w ogóle to nie jest przewidziane. I z tego wzglę-
du należy stwierdzić, że tego typu propozycje naru-
szają art. 4 powoływanej na wstępie decyzji ramowej,
która przewiduje obowiązek zapewnienia przez każ-
de państwo członkowskie tego, że zainteresowane
strony dotknięte przez te środki przewidziane zgod-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
74 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
nie z tą decyzją, czyli te wszystkie przypadki prze-
padki mienia czy przedmiotów oparte na domniema-
niach, będą posiadały skuteczne środki prawne
w celu ochrony swoich praw. Tutaj takiego skutecz-
nego środka nie mają, bo takie powództwo nie zosta-
ło przewidziane.
W odniesieniu do propozycji przewidującej zmianę
prawa karnego procesowego, czyli art. 291a Kodeksu
postępowania karnego – w istocie nie jest powiedzia-
ne, w jakim dokładnie trybie ten środek byłby stoso-
wany. Czy takie postanowienie powinno wskazywać
konkretne składniki mienia zabezpieczonego, czy
też, ponieważ tu się mówi o mieniu, a nie o rzeczach,
blankietowo, ogólnie całe mienie danej osoby, nie tyl-
ko sprawcy, ale każdej osoby, która nabyła jakiekol-
wiek mienie od osoby będącej sprawcą przestępstwa?
Czy można to blankietowo zrobić?
Proszę również Wysoką Izbę, aby zwróciła uwagę
na konsekwencje takiej regulacji. Otóż proponowany
art. 291a Kodeksu postępowania karnego w związku
z następnymi przepisami tego projektu tak naprawdę
wprowadza samoistną, powiedziałbym, materialno-
prawną, mimo że jest zawarty w Kodeksie postępo-
wania karnego, podstawę do przepadku mienia, i to
w przypadku osób, które niekoniecznie są sprawcami
przestępstwa, ponieważ proponowana regulacja prze-
widuje, że w przypadku umorzenia postępowania
z powodu niewykrycia sprawcy, z powodu niepoczy-
talności, z powodu przedawnienia, jak również w przy-
padku zawieszenia postępowania po trzech latach od
takiej decyzji te zajęte tymczasowo składniki mienia
przechodzą na rzecz Skarbu Państwa, a inny z kolei
przepis przewiduje, że ta odpowiedzialność wszyst-
kich nabywców i sprawcy, ich wszystkich, jest soli-
darna. Efekt jest taki, że jeżeli korzyść majątkowa
z przestępstwa wyniesie np. 1 tys. zł, to w świetle
proponowanych regulacji jest możliwe zabezpiecze-
nie, solidarnie od każdego z nich, na tę kwotę 1 tys.
zł. Jeśli postępowanie zostanie zawieszone albo umo-
rzone, dlatego że nie wykryto sprawcy albo sprawca
okazał się niepoczytalny, to konsekwencja będzie
taka, że – jeżeli ta osoba, na mieniu której nastąpiło
zabezpieczenie, nie posiada dowodów nabycia, nie
pamięta albo nie jest w stanie udowodnić okoliczności
nabycia – Skarb Państwa może orzec przepadek, je-
żeli to będzie 5 osób, 5 tys., a korzyść majątkowa
z przestępstwa wynosiła 1 tys. zł. Czyli są to para-
doksy wskazujące na naruszenie zasady proporcjo-
nalności, o której mówiłem, czyli art. 31 konstytucji,
jak i naruszenie art. 4 tej decyzji ramowej, która
przewiduje konieczność skutecznych środków ochro-
ny dla osób, które są dotknięte środkami wprowadza-
nymi na podstawie tej decyzji.
Teraz może już przejdę, panie marszałku i Wyso-
ka Izbo, do bardziej szczegółowego ustosunkowania
się do tych kwestii, które zostały podniesione w py-
taniach.
Pani poseł Krystyna Grabicka pyta, jakie jest tu-
taj stanowisko rządu. Starałem się przedstawić je
maksymalnie precyzyjnie, a jednocześnie syntetycz-
nie. Tekst jest dostępny.
W jakiej wysokości, jaka to wartość, orzeczono
przepadek mienia w czasie rządów premiera Tuska.
Otóż mam tutaj dane – ponieważ nie skończył się rok
statystyczny, dobiega on końca i będziemy te dane
niebawem mieć, ja na piśmie postaram się szerzej do
tego ustosunkować – dotyczące korzystania z tych
przepisów, które dzisiaj są przedmiotem debaty, któ-
rych nowelizację przewiduje projekt poselski. Może
zacznę od ogólnego przepisu art. 44 Kodeksu karne-
go, który przewiduje przepadek przedmiotów. Widzi-
my tutaj, że jest dość stabilna liczba orzeczeń wyda-
nych na podstawie tego artykułu, ona troszkę się
zmniejsza. Mam dane z lat 2005–2007. Otóż o ile
w 2005 r. było 23 218 orzeczeń zasądzających ten
przepadek, ten środek karny, to w 2006 r. było wła-
ściwie tyle samo, 23 351, a w 2007 r. troszkę zmniej-
szyła się ich liczba – 22 701. A więc można powiedzieć,
że ta liczba jest stabilna. Wynika to pewnie z tego, że
instytucja przepadku przedmiotów pochodzących
z przestępstwa nie jest niczym nowym, jest to insty-
tucja, która już ma długoletnią tradycję, i judykatura
umie sobie z nią radzić. Natomiast obecnie obowią-
zujące brzmienie art. 45 zostało wprowadzone w 2003 r.,
a zatem było stosunkowo niewiele czasu, żeby korzy-
stać z tego przepisu, zważywszy, że w istocie dotyczy
on orzeczeń kończących postępowanie, że przepadek
następuje dopiero w momencie uprawomocnienia się
orzeczenia. I ta nowa instytucja jest coraz częściej
stosowana. Praktyka uczy się tej instytucji, coraz
częściej sądy z niej korzystają. W 2005 r. było
710 przypadków skorzystania z art. 45, w 2006 r. –
1562 przypadki, a w 2007 r. – już 2528 przypadków.
Te dane mogą wskazywać na nietrafność takich ka-
tegorycznych sądów, że obecne regulacje są do nicze-
go i nie przydają się do skutecznego zwalczania prze-
stępczości.
Było też pytanie, które dotyczyło kwestii tego, czy
tu mamy do czynienia ze złamaniem standardów
konstytucyjnych i pewnych ogólnych zasad Kodeksu
postępowania karnego. Jeżeli chodzi o konstytucję,
to szczegółowo już to omawiałem. A jeżeli chodzi
o Kodeks postępowania karnego, to istotnie zbyt da-
leko posunięty łańcuszek domniemań może rodzić
wątpliwości z punktu widzenia podstawowej zasady,
jaką jest zasada jednak udowodnienia każdej okolicz-
ności, od której zależy odpowiedzialność karna. W ta-
kim zakresie, w jakim wolno nam odstąpić od tej
zasady na podstawie konstytucji i na podstawie obo-
wiązujących przepisów prawa unijnego czy też mię-
dzynarodowego, to należy to robić, ale te regulacje,
które tutaj wskazywałem, wydają się wychodzić poza
te ograniczenia.
Czy prawdą jest, że rząd zamierza zlikwidować
100 sądów? To pytanie pojawiało się w kilku wypo-
wiedziach. Przyznam, że jest ono zupełnie niezwią-
zane z tematem dzisiejszej debaty, ale zostało zadane,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
więc odpowiem: Nie jest prawdą, że rząd zamierza
zlikwidować 100 sądów. Są likwidowane niektóre
wydziały. Docelowo koncepcja jest taka, żeby umoż-
liwić rozciągnięcie, żeby to były zamiejscowe wydzia-
ły, niekoniecznie samodzielne sądy, ale zamiejscowe
wydziały sądów działających w większych miastach.
Chodzi o to, aby urealnić proporcjonalność obciąże-
nia poszczególnych sądów. Statystyki wskazują, że
największe obciążenia – zdecydowanie nieporówny-
walne z obciążeniami małych sądów – są w wielkich
miastach. Natomiast w małych miastach sędziowie
mają znacznie mniej spraw. Chcemy więc to jakoś
zrównoważyć. Ale na pewno nie ma zamiaru czy pla-
nu likwidacji 100 sądów w małych miejscowościach.
Pan poseł Rogacki z Prawa i Sprawiedliwości py-
tał – to też się pojawiało w kilku pytaniach, najdo-
bitniej to wyraziła pani poseł wnioskodawca, pani
poseł Kempa – jakie rząd ma rozwiązania alterna-
tywne, jeżeli chodzi o zapewnienie większej skutecz-
ności przepadku korzyści pochodzących z przestęp-
stwa. Muszę stwierdzić, oprócz tego, co już powie-
działem, że obserwowane przez nas dane statystycz-
ne wskazują, iż sądy coraz częściej stosują te insty-
tucje, które obowiązują od 2003 r. W związku z tym
skuteczność się poprawia, bo sędziowie to stosują. Te
domniemania, które tam są, ta rozszerzona konfiska-
ta – konfiskata w cudzysłowie, bo to jest język aktów
prawa unijnego, u nas to się nazywa przepadkiem – to
jest stosowane coraz częściej. To jest pierwsza część
odpowiedzi.
Druga część wynika z tego, że zgodnie z prawem
unijnym tworzymy – są już opracowywane założenia
– biuro do spraw odzyskiwania mienia. Podstawo-
wym zadaniem tego biura będzie identyfikacja mie-
nia osób, które zostały skazane, lub osób oskarżo-
nych. I to jest wyjście w tym kierunku, o którym
panie posłanki i panowie posłowie mówiliście, żeby
poprawić skuteczność tego środka, jakim jest pozba-
wianie przestępców korzyści majątkowych. Jest to
absolutnie kapitalne zagadnienie i tym sposobem,
poprzez wyspecjalizowaną instytucję, która będzie to
robiła, zamierzamy poprawić sytuację.
I trzecia część tego zagadnienia. Otóż skutecz-
ność wykonywania nakazów przepadku mienia po-
prawi się zapewne po wdrożeniu do polskiego porząd-
ku prawnego postanowień decyzji ramowej Rady z 6
października 2006 r. w sprawie stosowania zasady
wzajemnego uznawania nakazów konfiskaty. Rząd
opracował i skierował do Sejmu projekt ustawy o zmia-
nie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz nie-
których innych ustaw, druk sejmowy nr 894. Stano-
wi on obecnie przedmiot prac Komisji Sprawiedliwo-
ści i Praw Człowieka. A więc poprawi się współpraca
w ramach Unii Europejskiej, jeżeli chodzi o skutecz-
ność wykonywania tych środków. To są działania,
które rząd w tym zakresie podejmuje.
75
Jak rząd ocenia skuteczność obecnych przepisów?
Pytał o to pan poseł Arkit z Platformy Obywatelskiej.
Podawałem dane statystyczne, które dotyczą wyko-
nywania tych środków.
Pani poseł Beata Kempa: Jakie są propozycje rzą-
dowe? Omówiłem je. Jeśli chodzi o wysokość zabez-
pieczonego majątku pochodzącego z przestępstwa,
będzie szczegółowa odpowiedź na piśmie. Na pewno
te dane będziemy mieć, zgodnie z przyjętymi termi-
nami, po zakończeniu okresu statystycznego, ale
postaramy się je wcześniej uzyskać.
Pan poseł Chmielowiec pytał o te 100 sądów. Już
mówiłem, że nie ma planu likwidacji 100 sądów. W więk-
szości przypadków te sądy będą w tych miejscowo-
ściach, tylko może nie na prawach samodzielnego
sądu, ale właśnie wydziału. Czy chcemy ograniczyć
dostęp do sądu w małych miejscowościach? Oczywi-
ście w żadnym wypadku tego uczynić nie chcemy.
Chcemy tylko zrównoważyć obciążenie sędziów,
żeby nie było tak, że jeden sędzia nie ma czasu wła-
ściwie na nic, na życie prywatne, jest ciągle pod
presją i pod ciśnieniem zaległości, a w mniejszych
ośrodkach są większe możliwości spokojnego i racjo-
nalnego obciążenia.
Pani poseł Skrzydlewska z Platformy Obywatel-
skiej: Czy środki karne dostatecznie zabezpieczają
pociąganie do odpowiedzialności członków zorgani-
zowanych grup przestępczych i czy projekt zapewnia
skuteczność w odniesieniu do ściąganych środków?
W moim przekonaniu projekt właśnie rozszerza moż-
liwość zabezpieczania, zajmowania, przepadku, kon-
fiskaty środków, które niekoniecznie są środkami
przestępcy, ale niewiele tych przepisów dotyczy sku-
teczności. Skuteczność musi być powiązana z tworze-
niem pewnych rozwiązań organizacyjnych, które
pozwolą wykryć to mienie, zająć je i skonfiskować.
Natomiast środki karne, które służą do zwalczania
przestępczości zorganizowanej, to oczywiście nie tyl-
ko te przepisy Kodeksu karnego, które dotyczą prze-
padku, ale również cały system prawa karnego pro-
cesowego, chociażby takie instytucje jak świadek
koronny, a także przepisy dotyczące zwalczania prze-
stępczości zorganizowanej pomieszczone w ustawach
o Policji, o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, o Straży
Granicznej i szeregu innych, które przewidują coraz
skuteczniejsze środki operacyjne uzyskiwania infor-
macji o dowodach, ale również pozyskiwania mate-
riału, który może być potem wykorzystywany na
rozprawie jako dowód. Te przepisy zostały wprowa-
dzone parę lat temu i z tych przepisów należy korzy-
stać. To jest nie tylko kwestia konfiskaty czy prze-
padku na podstawie art. 44, 45 i następnych.
Pan poseł Błądek z Prawa i Sprawiedliwości też
zachęcał do odwagi. Tej odwagi rządowi nie brakuje,
ale nie może się on zgodzić na rozwiązania, które są
niekonstytucyjne albo niezgodne z decyzją ramową,
w sytuacji gdy to, co zostało przewidziane do wyko-
nania, zostało wykonane i zostało przyjęte przez
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
76 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
Unię, i wnioskował o przyjęcie tego jeszcze nawet
poprzedni rząd.
Pan poseł Gawęda z Prawa i Sprawiedliwości:
Dlaczego brak skutecznych uregulowań w tym za-
kresie? Otóż nie wiem, czy... Właśnie z tego, co pań-
stwu przedstawiłem, wynika, że te uregulowania są
i coraz częściej się z nich korzysta, a tworzy się też
nowe, żeby zwiększyć skuteczność tych środków.
Pan poseł Waldemar Wrona z Prawa i Sprawiedli-
wości: Dlaczego nie sugerujemy skierowania sprawy do
komisji? Właśnie dlatego, że projekt jest dotknięty tymi
fundamentalnymi wadami konstytucyjnymi, na które
wskazywałem i które państwu prezentowałem.
Pani poseł Bartuś z Prawa i Sprawiedliwości.
Parlament, wynika z tego, co pani poseł była łaska-
wa powiedzieć, może zmieniać ustawy i w związku
z tym dlaczego rząd proponuje, żeby tego nie czynić?
Oczywiście można i należy zmieniać ustawy, ale
parlament też podlega ograniczeniom, które wyni-
kają z konstytucji i nie możemy tutaj całkowicie
dowolnie postępować, nie mamy tutaj całkowicie
wolnej ręki. Państwo powinno chronić raczej mająt-
ki zwykłych obywateli, a nie przestępców. Chciał-
bym jeszcze raz podkreślić, że mamy właśnie obawy
związane z tym, że skutki tej ustawy dotkną zwy-
kłych obywateli, dotkną przedsiębiorców, dotkną
osoby prowadzące najróżniejszą działalność gospo-
darczą, dlatego tylko że nie będą mieli faktury, ra-
chunku, pokwitowania, umowy i nie będą w stanie
wykazać, że kilka lat temu mieli podstawy, aby
twierdzić, że nabywają legalnie rzecz. Zresztą to też
jest mylące określenie, bo można nabyć legalnie, ale
rzecz, co do której mamy świadomość, że choć jest
legalnie nabyta, to pochodzi z przestępstwa, więc to
też jest dość nieostre określenie. Właśnie dlatego,
że chcemy chronić przedsiębiorców, osoby fizyczne,
zwykłych ludzi przed ryzykiem, że utracą swój ma-
jątek na podstawie całego szeregu domniemań, któ-
re nie wymagają dowodzenia, rząd zajął stanowisko,
jakie zaprezentowałem.
Czy ta propozycja poselska – pyta pan poseł Pięta,
Platforma Obywatelska – jak zrozumiałem, łamie
zasady konstytucyjne i Kodeksu postępowania kar-
nego? Myślę, że na ten temat już wystarczająco dużo
mówiłem.
Pan poseł Mariusz Kamiński: Jakie pomysły ma
rząd, bo obecne są niewystarczające? Mówiłem o tym,
o instytucji wyspecjalizowanej do poszukiwania mie-
nia, które mogłoby być objęte przepadkiem na pod-
stawie art. 44 i 45 Kodeksu karnego, i o projekcie,
który rozszerza współpracę w ramach Unii w kwestii
uznawania wzajemnych nakazów konfiskaty, co ma
również znaczenie dla polskich organów w sytuacji,
gdy Polacy jeżdżą bez skrępowania po całej Unii, pro-
wadzą tam działalność różnego rodzaju, są pracow-
nikami, przedsiębiorcami i tam gromadzą też swój
majątek. Jeżeli są to przestępcy, to nie ma żadnych
powodów, aby działalność zmierzająca do pozbawie-
nia ich owoców przestępstwa była zamknięta wyłącz-
nie w granicach Polski, i można będzie sięgać za
granicę po ten majątek.
Dlaczego – pytał pan poseł Marek Kwitek z Prawa
i Sprawiedliwości –domniemanie jest groźne i jakie
są inne środki? O innych środkach mówiłem. Dlacze-
go domniemanie jest groźne? Rzeczywiście w prawie
karnym domniemanie jest wyjątkiem i to, co zostało
już zrobione, co obowiązuje, mieści się w pewnych
granicach. Natomiast zbyt daleko idący łańcuch do-
mniemań sprawiłby, że każdy z nas byłby narażony
na to, że zostanie mu odebrane jeszcze w trakcie po-
stępowania karnego coś, co legalnie nabył, a tylko
nie ma na to kwitu, i że to coś przepadnie, przejdzie
na Skarb Państwa, czyli że majątek, jego krwawica,
mówiąc potocznie, przepadnie nawet wtedy, gdy po-
stępowanie zostanie umorzone albo zawieszone
z różnych powodów, o których w projekcie jest mowa.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za uwa-
gę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
(Poseł Stanisław Rydzoń: Panie marszałku, spro-
stowanie.)
Proszę bardzo, pan poseł Rydzoń.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W swoim wystąpieniu powiedziałem, że podobno ist-
nieje opinia z Ministerstwa Sprawiedliwości w sprawie
poselskiego projektu i że podobno jest ona negatywna.
Pan minister w swojej wystąpieniu, ustosunkowując
się do mojej wypowiedzi, powiedział, że jest to opinia
powszechnie znana i powinienem ją znać. O godz.
16.10, przed chwilą, dzwoniłem do komisji kodyfika-
cyjnej. W Sejmie tej opinii nie ma. Dla mnie, jako dla
posła z 7-letnim stażem już opinia jest wtedy, kiedy
jest w komisji sejmowej. W komisji tej opinii nie ma,
czyli, inaczej mówiąc, formalnie tej opinii po prostu
nie ma. I takie jest moje sprostowanie. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
W imieniu wnioskodawców głos zabierze pani po-
seł Beata Kempa.
Poseł Beata Kempa:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Zgodzę się z panem posłem Rydzoniem. Nie ma nawet
tego stanowiska zamieszczonego na stronach inter-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
netowych. To, co jest opublikowane, tego stanowiska
nie zawiera. Ja też znam to stanowisko ze słyszenia,
więc także po części się do niego odnosiłam. Zgodzę
się w tej sprawie. Nie wiem, co się takiego stało. My-
ślę, że trzeba by było zapytać marszałka Komorow-
skiego, dlaczego to stanowisko do dokumentów prze-
kazywanych posłom nie zostało dołączone.
Wsłuchiwałam się w to, o czym mówił mój przed-
mówca, pan minister Wrona. Panie ministrze, po-
wiem szczerze, że spodziewałam się, że pan będzie
próbował w określony sposób bardzo mocno dyskon-
tować ten nasz projekt. Mówi się, że coś jest niekon-
stytucyjne, jakiś zapis jest niekonstytucyjny – wielu
posłów na to się powołuje – jeśli się chce jakiś projekt
położyć politycznie. Nie zgadzam się z tym, i to po-
wiem wyraźnie. Chodzi o to, żeby zabierać majątki
przestępcom, szczególnie działającym w ramach
przestępczości zorganizowanej, bo o tym mówiłam,
działającym w ramach grup przestępczych, dopusz-
czającym się aktów terroryzmu, bo o nich mówimy,
a nie przedsiębiorcom, zwykłym obywatelom, któ-
rych pan był uprzejmy wymieniać. Jak gdyby stwo-
rzył pan takie wrażenie, że ta ustawa jest wymierzo-
na przeciwko zwykłemu obywatelowi. Przecież to jest
jakaś bzdura kompletna. Tak jest, kiedy się chce coś
położyć politycznie. Wielu posłów nauczyło się posłu-
giwać w takich wypadkach takim prostym zdaniem
– że coś jest niekonstytucyjne, tylko nie potrafi tego
dowieść, powiedzieć, dlaczego jest niekonstytucyjne.
Dzisiaj, występując w imieniu wnioskodawców, nie
wypowiadałam się w żadnej materii politycznie. Ce-
lowo dokonałam zabiegu odczytania bardzo rzeczo-
wego obszernych fragmentów uzasadnienia, tak aby
ono było naprawdę nie polityczne, a merytoryczne,
aby je pokazać w szczególności największemu klubo-
wi, Platformie Obywatelskie, i powiedzieć: spraw-
dzam, za czym tak naprawdę Platforma jest. Zaraz
do tego dojdę.
I tu, panie ministrze, widzi pan, nie zgodzę się
z panem w jednej materii. Zwykły obywatel niedo-
puszczający się przestępstw jest w stanie dowieść,
skąd pochodzi jego majątek. Jeśli pracował przez ileś
lat, to jest w stanie dowieść, że dorobił się domu, sa-
mochodu czy innych składników majątkowych, w bar-
dzo prosty sposób. My wszyscy, którzy byliśmy spraw-
dzani przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
chcąc uzyskać poświadczenie bezpieczeństwa, musie-
liśmy wykazać, skąd mamy majątek. Nie miałam
trudności. Wielu moich kolegów również nie miało
trudności, żeby to wykazać.
To pytam: Dlaczego my się, że tak powiem, litu-
jemy nad przestępcą, powtarzam, tym najgroźniej-
szym, że on albo osoba, która z nim przebywa w ra-
mach wspólnego pożycia, będą mieli problem z udo-
wodnieniem czegokolwiek? Jeżeli nie pracował, a do-
robił się takiego a nie innego imperium niejednokrot-
nie, to będzie miał problem. Ale to jest jego problem,
a nie ogółu społeczeństwa. Proszę odwrócić tę sytu-
77
ację. Proszę raz dobrze przeczytać, czego tak napraw-
dę dotyczy projekt, i uczciwie powiedzieć, nie kluczyć,
nie zarzucać niekonstytucyjności tam, gdzie jej nie
ma: nie, jesteśmy przeciwni. To będzie uczciwsze po-
stawienie sprawy w mojej ocenie.
Następna sprawa. Panie ministrze, twierdzi pan
z uporem, że te przepisy nie są zgodne z decyzją ra-
mową. Albo słowo przeciwko słowu, albo dokumenty.
Pan poseł Rydzoń podał, że nie ma stanowiska rządu.
Nie mogliśmy się oprzeć na pańskich czy rządu ar-
gumentach w tej materii. Ale pan marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski otrzymał opinię prawną w spra-
wie zgodności z prawem Unii Europejskiej z Biura
Analiz Sejmowych. Miał pełne prawo, żeby się nią
posiłkować i my, wszyscy posłowie, również. Ja pierw-
sza w imieniu wnioskodawców zajrzałam z drżeniem
serca do tego dokumentu. Projekt jest zgodny z de-
cyzją ramową Rady 2005/212 WSISW. Pytam: Na
jakiej podstawie, panie ministrze? Czy znowu na ta-
kiej, że trzeba znaleźć na siłę jakiś argument, żeby
ten projekt, mówiąc politycznie, zmieść z powierzch-
ni ziemi? Rozmawiajmy uczciwie i racjonalnie na ten
temat. Bo ja mam takie opinie, i to dwie, niesprzecz-
ne ze sobą, z 5 marca 2008 r., żeby było jasne, czyli
sporządzone już w tej kadencji, bo projekt wpłynął
też w tej kadencji. Dlatego też się z tym nie zgodzę.
A już mówienie, panie ministrze, o tym, że ten pro-
jekt godzi w bezpieczeństwo obrotu prawnego...? Py-
tam się: Jakiego obrotu prawnego – legalnego czy
nielegalnego? Bo jeśli uderza w nielegalny obrót
prawny czy gospodarczy, to się zgodzę w stu procen-
tach. Pan mówi, że godzi w legalny obrót, a ja nie
widzę żadnego unormowania, które by godziło w le-
galny obrót gospodarczy.
Panie ministrze, również zapisy dotyczące tzw.
zaworów bezpieczeństwa, mówiąc bardzo kolokwial-
nie, w postaci możliwości obalenia domniemań nie
mogą świadczyć o tym, że próbujemy tutaj wprowa-
dzać teorię takiego blankietowego odbierania tego
majątku. Pan mówi o tym, że macie państwo założe-
nia czy pracujecie dopiero nad założeniami dotyczą-
cymi powołania biura do spraw odzyskania mienia
czy poszukiwania mienia, które mogłoby być podda-
ne przepadkowi. Panie ministrze, powiedzmy sobie
szczerze: albo ponosi koszty przestępca, który musi
udowodnić przed sądem, skąd ma ten majątek – pań-
stwo nie ponosi wtedy kosztów, to przestępca ma
przyjść i powiedzieć, skąd miał ten majątek – albo
znowu tworzymy instytucję, która będzie kosztować
i która będzie szukać tak do końca nie wiadomo cze-
go i nie wiadomo gdzie, albo jeśli już coś znajdzie, to
nie będzie miało takiego instrumentu jak rozszerzo-
na konfiskata, bo nie chcecie, żeby ten projekt był
uchwalony, żebyśmy nad nim przynajmniej popraco-
wali w komisji sprawiedliwości czy konkretnie w ko-
misji kodyfikacyjnej w tym przypadku. No to gratu-
luję. Mnożenie instytucji – jak to się ma do jakichś
państwa teorii związanych z oszczędnościami?
Mówi się o tym, żeby poprawić skuteczność. I tu
w kontekście tego, o czym państwo mówiliście, że
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
78 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
wypowiadali się na ten temat pan profesor Hołda czy
inni profesorowie, chce powiedzieć, że to bardzo do-
brze, że się wypowiadali. Ja się cieszę, że nasze pro-
jekty są przyczynkiem do dyskusji w naszym kraju.
Tak powinno być. Bo jeśli nie ma projektów, to nie
ma merytorycznej, dobrej, inteligentnej dyskusji. Jest
projekt, jest dyskusja. Oczywiście że my możemy
z jednym czy z drugim panem profesorem polemizo-
wać i bardzo chętnie to zrobimy, i na pewno będziemy
polemizować na bazie merytorycznej. Takim forum
do dyskusji byłaby komisja. Tam moglibyśmy bardzo
serdecznie zaprosić jednego, drugiego, trzeciego pana
profesora. Na pewno byśmy się pospierali nad tymi
rozwiązaniami, bo wreszcie one są – dobre rozwiąza-
nia. Ja nie twierdzę, że nie trzeba niczego w tym
projekcie poprawić, na pewno tak, ale żeby a priori
odrzucać te rozwiązania i chronić tego typu przestęp-
ców i ich majątek, to jest chyba jakieś nieporozumie-
nie. Trzeba się po prostu nad tym zastanowić. Ja
apeluję do Platformy, żeby się po prostu nad tym za-
stanowiła, czy warto, bo jest to bardzo dobre rozwią-
zanie. Pan minister dzisiaj powiedział, że w zasadzie
z powodu tej noty uznaliśmy, że wykonaliśmy prawo
Unii Europejskiej. Ale to nie znaczy, że mamy spo-
cząć na laurach, że nie mamy iść dalej. To nie znaczy,
że sytuacja jest tak doskonała w naszym kraju pod
tym względem, że nie mamy poszukiwać nowych,
bardzo dobrych rozwiązań.
Jeżeli to rozwiązanie – i tu odpowiadam też od
razu na pytania niektórych posłów – jest przewidzia-
ne w wielu krajach Unii Europejskiej – tu jeden poseł
wyraził się, że jest to prawo reżimowe – to ja się py-
tam: Czy Belgia ma prawo reżimowe? Czy rzeczywi-
ście Wielka Brytania ma prawo reżimowe? Czy inne
kraje Unii Europejskiej mają prawo reżimowe?
Wreszcie czy najbardziej demokratyczny kraj, jakim
są Stany Zjednoczone, ma prawo reżimowe? Bo
z tego, z zadanego w ten sposób pytania by wynikało,
że właśnie to prawo reżimowe tam obowiązuje. Nie
sądzę. Ta instytucja, która miałaby być wprowadzo-
na, gdyby była taka wola polityczna – a wnoszę ze
stanowisk poszczególnych klubów, że tej woli nie ma,
nie wszystkich oczywiście – dawałaby pewne rozwią-
zania i wtedy moglibyśmy o tym mówić, czy już na
etapie uchwalania, czy prac legislacyjnych i zamówi-
libyśmy też ekspertyzy odnośnie do konstytucyjności
czy niekonstytucyjności tych zapisów. Pierwsze
wstępne opinie prawne nie wskazywały na to i dla-
tego pewnie pan marszałek też tego nie zrobił. Poza
tym w uzasadnieniu, które nie bez kozery bardzo
szeroko odczytałam, wskazywałam na kwestie zwią-
zane z konstytucją, szczególnie z zasadą proporcjo-
nalności, bo ta jakby tutaj jest najważniejsza, jeśli
idzie o te przepisy. Nikt chyba nie chciał słuchać, albo
nie słuchał, jeśli chodzi o tę materię. Bardzo dokład-
nie zostało to omówione. Podobnie, przez analogię,
wskazywałam również na toczące się postępowania
– nawet podawałam ich przykłady – przed Europej-
skim Trybunałem Praw Człowieka, które wskazywa-
ły na to, że te rozwiązania, które przejęliśmy na
grunt tego projektu, nie zostały zachwiane mocą ja-
kiegoś niekorzystnego wyroku Europejskiego Trybu-
nału Praw Człowieka. I dlatego ja przestrzegam pań-
stwa, a może zachęcę państwa, żebyśmy zaczęli na-
prawdę rozmawiać merytorycznie, żebyśmy nie mó-
wili „nie bo nie”. Jeśli nie, to uzasadnij dlaczego i nie
bój się powiedzieć, że tobie nie odpowiada politycznie
ten projekt, czy temu ugrupowaniu politycznie on nie
odpowiada, bo ono nie chce tych rozwiązań. Ale nie
szukajmy tu na siłę jakiejś niekonstytucyjności.
Oczywiście szukać trzeba, bo każdy przepis musi być
napisany bezpiecznie po to, żeby później można go
było stosować. Zgodzę się z tym. Ale rozmawiajmy
o tym również w komisji. Nie odrzucajmy a priori
wszystkiego. Jest to niebezpieczny zabieg, który
w mojej ocenie w jakiś określony sposób na pewno też
obniża poziom pracy w naszej Izbie.
Pan poseł Rydzoń powiedział, że jest druzgocąca
opinia KRS-u, a jeden z posłów powiedział nawet, że
opinia KRS-u zarzuca niekonstytucyjność. W opinii
Krajowej Rady Sądownictwa nie ma ani jednego zda-
nia na temat niekonstytucyjności, ani jednego zda-
nia. Nie wiem, jak znowu któryś z posłów Platformy
Obywatelskiej – już nie pamiętam który, pewnie za-
raz do tego dojdę – wyczytał to właśnie w opinii
KRS-u. Czy ta opinia jest druzgocąca? Uważam, że
nie, ponieważ w zdecydowanej większości KRS nie
miał zastrzeżeń, a te, które miał, są do rozważenia
w trakcie prac w komisji – i tu się w rzeczywistości
zgodzę, ale to nie znaczy, szanowni państwo, że ta
opinia przesądza jednoznacznie, że mamy nad tym
projektem nie procedować.
Podobnie, szanowni państwo, z pytaniem, w któ-
rym była taka wycieczka pod moim adresem, że byłam
sekretarzem stanu. Tak, przedstawiając jako posłowie
to rozwiązanie, korzystaliśmy m.in. również z dwu-
letniego dorobku i rozmowy z praktykami w tej mate-
rii i doszliśmy do takiego przekonania, tyle że ten, kto
zadawał to pytanie czy jego opcja rządziła o wiele lat
więcej. A zatem uważam, że te zarzuty przy tak me-
rytorycznym projekcie są po prostu chybione.
Pan marszałek Zych też mówił o tych kilku zna-
nych fachowcach, o panu profesorze Hołdzie. Jeszcze
raz powtarzam: uważam, że to dobrze, jeżeli dajemy
przyczynek do dyskusji dla naukowców. Jest to na-
prawdę bardzo dobre. Jeżeli zaś pan profesor Hołda
twierdzi, że trzeba poprawić skuteczność stosowania
tych przepisów, które są, to oczywiście że się z nim
zgodzę. Nie stoi to na przeszkodzie, aby równocześnie
dać polskim sądom jeszcze inne instrumenty, być
może znacznie lepsze, skuteczniejsze – nie być może,
a na pewno znacznie skuteczniejsze w walce z prze-
stępczością zorganizowaną.
Pan poseł również przytoczył tutaj kwestię zwią-
zaną z terminem „wspólne pożycie”. Oczywiście, że
ja się tu zgodzę z panem marszałkiem Zychem, ale
o tym też można by rozmawiać w komisji, bo są róż-
ne terminy. Jest termin „pozostawanie we wspólnym
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
gospodarstwie domowym” – takie terminy znamy
z różnych ustaw, szczególnie z ustawy o pomocy spo-
łecznej, jak pamiętam. Rzecz jasna to jest termin do
dookreślenia, idzie o ideę: osoby, które są najbliższe
przestępcy albo są we wspólnym gospodarstwie do-
mowym. Zapis byłby do wypracowania również
w komisji.
Pan poseł Wilk podnosił kwestię domniemania
niewinności, czy nie jest to sprzeczne z konstytucją,
i też nie podał, z którym artykułem, jakie ma uzasad-
nienie tezy, że te rozwiązania są niezgodne z konsty-
tucją, w jakim zakresie. Nie potrafię się do tego usto-
sunkować, dlatego że zadający pytanie nie podał do-
kładnie tezy ani nie uzasadnił tej tezy, ponieważ jeże-
li chodzi o samo nie, bo nie, to już nawet moje dzieci
nie lubią takiego uzasadnienia. Muszę uzasadnić.
Co do tego, o czym mówił pan poseł Wilk w wy-
stąpieniu, to jeszcze raz powtarzam, że obok domnie-
mania przede wszystkim są takie instrumenty, które
pozwalają obalić to domniemanie, i biorąc pod uwagę
ten projekt, to te instrumenty są bardzo łatwe. Filo-
zofia jest taka: jestem uczciwy, mam instrument,
pracowałem całe życie ciężko, mam takie, a nie inne
wynagrodzenie, czy też prowadziłem działalność go-
spodarczą i wykazywałem urzędowi skarbowemu,
jakie miałem dochody. To są instrumenty na obale-
nie, jeżeliby komukolwiek się przyśniło, żeby rzeczy-
wiście taki zarzut czy takie domniemanie tutaj
przedstawić. To jest bardzo proste.
Mówi się o tym, że to jest odważne rozwiązanie.
Oczywiście, że tak. Ja uważam, że nasz kraj wymaga
bardzo odważnych reform, przede wszystkim reform
w tym zakresie. Przestępczość terrorystyczna obec-
nie występuje ponad granicami. To, że granice się
otwarły, w tym przede wszystkim nasze granice,
może stanowić jeszcze większe zagrożenie tą prze-
stępczością, również z udziałem niektórych naszych
podmiotów. I tu musimy dawać wyraźny sygnał, że
będziemy walczyć z tą przestępczością, w szczegól-
ności zorganizowaną. A obecnie dajemy sygnał, że
nasze prawo jest dobre i nic w tym zakresie nie nale-
ży robić, tylko że odczucie jest tu zupełnie inne, spo-
łeczeństwa w szczególności.
Pan poseł Widacki stwierdził, że my też chcemy,
żeby państwo w sposób najbardziej skuteczny walczy-
ło z przestępczością, chcemy, żeby Polacy byli bez-
pieczni, mówił o opinii, w której rzekomo się twierdzi,
że ten projekt nie jest zgodny z prawem Unii Europej-
skiej, a ja mam tu opinię BAS-u, która zawiera stwier-
dzenie, że jest zgodny. Nie wiem, gdzie pan poseł to
wyczytał. Natomiast trzeba odróżnić chcenie od tego,
co naprawdę przedstawiamy, jakie przedstawiamy re-
alne propozycje, bo to, że my chcemy, to jest jeszcze za
mało. My musimy wiedzieć albo przedstawiać propo-
zycje, żeby pokazać, w jaki sposób chcemy to rozwią-
zać, i żeby zapewnić instrumenty do rozwiązywania
tych problemów. To jest najważniejsze. Sama deklara-
cja, że chcemy, myślę, że nie wystarczy.
79
O zasadzie domniemania niewinności też już bar-
dzo szeroko mówiłam w uzasadnieniu. Nawiązuję do
pytania pana posła Arkita, który stwierdził, że jest
to niezgodne z prawem Unii Europejskiej. No, może
nie czytał pan poseł do końca wszystkich materiałów,
po uzasadnieniu już. Pan poseł mówił również o opi-
nii KRS-u, że jest tam mowa o niekonstytucyjności.
Nie ma nic takiego w opinii KRS-u.
Pan poseł Kopyciński powiedział, że jest to zbyt da-
leko idąca interpretacja. Oczywiście, że państwo może
zachowywać się zachowawczo, bardzo zachowawczo.
Tylko co wtedy mamy? Takie przypadki jak na przy-
kład przypadek państwa Olewników. Jeśli państwo
działa opieszale i zachowawczo, to będziemy mieli wię-
cej takich przypadków. Można tak i można inaczej. My
przedstawiamy propozycje, że można inaczej.
Nie chciałabym pominąć żadnego z pytań panów
posłów.
Pan poseł Raniewicz zapytał, czy projekt jest
zgodny z konstytucją. Ja chcę panu posłowi odpowie-
dzieć tak: pańscy koledzy twierdzili, że nie jest zgod-
ny z konstytucją. Jeśli mają taką opinię, to proszę,
żeby mi ją dali. I wtedy naprawdę chylę czoła. Jeśli
mają taką opinię. Jeśli pan marszałek nie zamówił
opinii, ponieważ nie budziło to żadnych obaw – i nie
wzbudziło to również obaw, jeśli chodzi o służby pana
marszałka – to gdy przechodzimy do pracy w komisji
i posłowie podnoszą takie zarzuty, wtedy zamawiamy
dwie lub trzy opinie. No, tu nic takiego się nie stanie,
a priori, z powodu takiego, że posłowie już twierdzą,
że jest ten projekt niekonstytucyjny. Chociaż mnie-
mam, że być może Platforma to przemyśli i będzie
chciała walczyć z przestępcami, szczególnie z naj-
groźniejszymi.
Pan poseł Raniewicz mówił też, że ten projekt jest
projektem, tak zrozumiałam przynajmniej, reżimo-
wym. To już odpowiedziałam, gdzie są stosowane te
rozwiązania, bardzo podobne czy też tożsame.
Co do domniemania niewinności – odsyłam rów-
nież do projektu – i domniemania związanego z kon-
fiskatą, to jest bardzo dobrze, modelowo, opisane na
przykładzie brytyjskim, fantastycznym. Oczywiście,
że tam jest common law, zdajemy sobie z tego sprawę,
ale można dowieść również zasadności tych rozwią-
zań na przykładzie chociażby brytyjskim.
Pan poseł Siedlaczek zadał pytanie, bardzo dobre
zresztą pytanie, dotyczące tego, czy jeżeli te przepisy
by weszły w życie, to czy mamy fachowców, którzy by
mogli prześledzić skomplikowane na przykład opera-
cje finansowe. Ano, właśnie, panie pośle, ja powiem
tak, że kiedy my byliśmy u władzy, to dążyliśmy do
tego, żeby prokuratura była doposażona w etaty nie
tylko prokuratorskie, ale także w etaty analityków.
Wprowadzaliśmy przepisy, które mówiły o tym, że
asystenci prokuratorów to niekoniecznie muszą być
prawnicy. Niech to będą informatycy, ekonomiści,
fachowcy z innych dziedzin. Po to, żeby pomóc praw-
nikowi, prokuratorowi, a później żeby dać dowód
w sądzie sędziemu, bardzo, bardzo fachowy i oparty
na fachowej wiedzy prawniczej. Dzisiaj tego zanie-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustaw: Kodeks karny, Kodeks karny skarbowy, Kodeks postępowania karnego,
80 Kodeks karny wykonawczy, Prawo prasowe
Poseł Beata Kempa
chano. To jest bardzo dobre pytanie. Tylko że pan
poseł Siedlaczek powinien skierować to pytanie do
obecnego rządu, czy to jest kontynuowane.
Pytał też pan poseł o osobę najbliższą sprawcy.
Oczywiście, tu się zgadzam, że możemy tę kwestię
dookreślić, ona nie jest jednolita na gruncie wielu
ustaw, można by się było pokusić i w końcu wszędzie
jednolicie to określić, czy to jest osoba najbliższa, czy
to jest krewny, czy to wreszcie będzie osoba żyjąca we
wspólnym gospodarstwie domowym, czy też to będą
inne konstrukcje, przyjęte w innych zapisach. To nie
jest jakiś element naprawdę tak drastyczny, który
mógłby stanowić o tym, żeby tę ustawę obalić.
I wreszcie o konfiskacie, ponieważ odniosłam
wrażenie na podstawie pytań, że państwo myśleli-
ście, że kto, przepraszam, o tej konfiskacie decyduje?
Sąd. Sąd decyduje. A sąd, żeby zadecydował, musi
mieć dowody. To jest oczywiste. I nie ma co tu o tym
specjalnie dyskutować.
Pan poseł Pięta twierdził, że domniemanie ma
mieć charakter wyjątkowy, wychodzi poza ramy de-
cyzji – znowu się nie zgadzam, jest opinia – łamie
obowiązujący porządek. Moim zdaniem nie łamie
obowiązującego porządku, a go udoskonala, unowo-
cześnia, jest odpowiedzią na nowoczesne formy po-
pełniania przestępstwa i czerpanie z tych przestępstw
coraz większych korzyści. To jest zapora doskonała.
Pytanie, czy tę zaporę chcemy wprowadzić.
Myślę, że udało mi się odpowiedzieć na wszystkie
pytania. W tej materii, panie marszałku, Wysoka
Izbo, panie ministrze, odnoszę wrażenie, że mieliście
bardzo duży kłopot w ministerstwie, żeby napisać
negatywną opinię. Mieliście bardzo duży kłopot. Nie
wyobrażam sobie tego, jak można być przeciw pro-
jektowi, który naprawdę służy bezpieczeństwu pań-
stwa polskiego i jego obywateli. Ja chcę być daleka
od takiej tezy. Jeżeli tezą zasadniczą jest to, że jest
to projekt Prawa i Sprawiedliwości, to na złość babci
można po prostu sobie odmrozić uszy. To jest propo-
zycja merytorycznej dyskusji, a nie dyskusji na in-
wektywy, na słowa, które budzą wielkie zażenowanie,
które również budzą wielki żal wśród posłów. To jest
przyczynek do merytorycznej dyskusji. I mój wielki
apel do Platformy Obywatelskiej, do wszystkich za-
troskanych dzisiaj posłów, którzy mogą przyjść na
posiedzenie komisji, aby jednak zastanowić się, czy
aby nie siąść i nie popracować wspólnie nad tym
projektem. My tę propozycję dzisiaj przedstawiamy
w trosce o państwo polskie, gdyż chodzi o przeciw-
działanie bogaceniu się osób, które działają w zor-
ganizowanych grupach przestępczych, i tych osób,
które dopuszczają się aktu terroryzmu. A jeśli pań-
stwo tak bardzo lubicie sondaże, bo je lubicie, i do-
brze, każdy coś lubi, to może zanim podejmiecie
decyzję na tym posiedzeniu Sejmu, zamówcie taki
sondaż. Co sądzą Polacy na ten temat? Czy chcą
takiej zmiany? Bo nie znajdziecie państwo takiego
uczciwego Polaka, który powiedziałby dzisiaj: jasne,
że są tacy, którzy czerpią korzyści z procederów,
które uprawiają, i praktycznie są bezkarni, a już
zupełnie są bezkarni w sprawie majątków. Nie chcę
operować nazwiskami, bo niektóre są bardzo gło-
śne. W tej sytuacji chcę powiedzieć…
(Poseł Andrzej Pałys: Lud zabił Jezusa Chrystusa,
a uwolnił Barabasza.)
Nie przywykłam do takiej dyskusji, panie pośle.
Możemy porozmawiać w kuluarach. Bardzo chętnie
z panem porozmawiam, naprawdę.
W tej sytuacji nie sądzę, żeby obywatele wypowie-
dzieli się inaczej, ale można zamówić taki sondaż. To
będzie dla państwa odpowiedź na to pytanie. Wtedy
podnieście rękę przeciwko temu rozwiązaniu. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie pro-
jektu ustawy w pierwszym czytaniu.
Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy
w bloku głosowań.
Dziękuję panu ministrowi i państwu, którzy bra-
li udział w punkcie porządku dotyczącym ważnych
zmian.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw (druk
nr 951).
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu w Mi-
nisterstwie Finansów pana Ludwika Koteckiego w celu
przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przed-
stawić rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy Or-
dynacja podatkowa, zawarty w druku nr 951. Jest on
częścią rządowego „Pakietu na rzecz rozwoju przed-
siębiorczości”. Zawiera uregulowania ukierunkowane
na rozwój przedsiębiorczości, poprawiające warunki
prowadzenia działalności gospodarczej i stanowi
wkład Ministerstwa Finansów do tego pakietu.
Główne zmiany proponowane w Ordynacji podat-
kowej dotyczą zasad wykonania decyzji podatkowej
oraz zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli.
Zmiany te w sposób radykalny modyfikują procedury
poboru podatków oraz prowadzenia kontroli podat-
kowej. Bazują na fundamentalnym założeniu uczci-
wości podatnika i skłonności podatnika do dobrowol-
nego wykonywania obowiązków podatkowych. Pro-
jektowane zmiany stwarzają maksymalnie szerokie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Ludwik Kotecki
warunki do dobrowolnego regulowania zobowiązań
podatkowych.
Poczynając od okresu międzywojennego, polskie
prawo podatkowe zawsze przewidywało, jako zasadę,
wykonywanie decyzji nieostatecznych. Proponowana
obecnie zmiana w zakresie wykonalności decyzji nie-
ostatecznej ma fundamentalne znaczenie nie tylko
dla funkcjonowania systemu poboru podatków, ale
także dla większości niepodatkowych należności bu-
dżetowych. W tym zakresie projekt nowelizacji Or-
dynacji podatkowej jest dokumentem o szczególnej
doniosłości społecznej, ekonomicznej i prawnej.
Zamiast obecnie obowiązującej zasady wykonal-
ności decyzji nieostatecznej w projekcie proponuje się
wprowadzenie dwóch zasad: po pierwsze, zasady
wstrzymania wykonania decyzji w czasie trwania
postępowania odwoławczego, po drugie, zasady wy-
konalności decyzji ostatecznej. Wzorem unormowań
Kodeksu postępowania administracyjnego nieosta-
teczna decyzja organu podatkowego nie będzie pod-
legać wykonaniu. Odnosi się jedynie do decyzji na-
kładających na stronę obowiązek, który może podle-
gać wykonaniu na podstawie przepisów ustawy o po-
stępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Wyjątki od tej zasady są związane z nadaniem
takiej nieostatecznej decyzji rygoru natychmiastowej
wykonalności. W projekcie przewiduje się ostre prze-
słanki nadania takiego rygoru, wymienione enume-
ratywnie. Są one związane przede wszystkim z sytu-
acją majątkową strony postępowania, jej podejściem
do wykonywania zobowiązań pieniężnych oraz per-
spektywami wykonania zobowiązania wynikającego
z decyzji. Rygor natychmiastowej wykonalności bę-
dzie nadawany, jeżeli organ podatkowy uprawdopo-
dobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zo-
stanie wykonane. Rygor natychmiastowej wykonal-
ności będzie nadawany przez organ podatkowy
pierwszej instancji w formie postanowienia, które
będzie podlegać zaskarżeniu. W przypadku decyzji
organu kontroli skarbowej rygor natychmiastowej
wykonalności będzie nadawany przez naczelnika
urzędu skarbowego.
Wprowadzenie tych rozwiązań zapobiegnie ewen-
tualnym szkodom, które mogłyby powstać u podat-
nika w wyniku przymusowego wykonania decyzji
nieostatecznej. Decyzja ostateczna – dla odmiany – co
do zasady będzie podlegała wykonaniu. Wykonanie
decyzji ostatecznej ulegnie wstrzymaniu na czas
trwania postępowania przed sądem administracyj-
nym, jeżeli istnieje zabezpieczenie dobrowolne wyko-
nania decyzji albo ustanowiono, jako zabezpieczenie,
hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy.
Projekt wprowadza także nową instytucję: zawia-
domienie o zamiarze wszczęcia kontroli. Wprowadze-
nie instytucji zawiadomienia spowoduje zwiększenie
zaufania do organów podatkowych. Umożliwi kon-
trolowanym właściwą organizację pracy w związku
81
z planowaną kontrolą. Zmiany te pozwolą podatni-
kowi przygotować się do kontroli. Kontrola nie będzie
już zaskoczeniem dezorganizującym działanie firmy.
Okres poprzedzający kontrolę może być wykorzysta-
ny przez podatnika na autoweryfikację prawidłowo-
ści rozliczeń podatkowych i złożenie ewentualnej
korekty deklaracji podatkowej. Regułą będzie zawia-
domienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej
z 7-dniowym wyprzedzeniem. Wszczęcie kontroli
w terminie wcześniejszym wymagać będzie zgody
kontrolowanego. Wprowadzenie instytucji zawiado-
mienia o zamiarze wszczęcia kontroli promuje dobro-
wolne wypełnianie obowiązków podatkowych.
W przypadku gdy kontrola nie zostanie wszczęta
w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia,
wszczęcie kontroli wymagać będzie ponownego za-
wiadomienia. Zasada zawiadamiania o zamiarze
wszczęcia kontroli nie będzie stosowana w każdym
przypadku. Projektowana ustawa wprowadza w tym
zakresie pewne wyjątki, oczywiście bardzo mocno
uzasadnione. Na przykład zawiadomienie nie będzie
dokonane, jeżeli kontrola dotyczy zasadności zwrotu
podatku. Terminowość kontroli zwrotu podatku jest
zdeterminowana terminami zwrotu podatku VAT
określonymi w przepisach prawa podatkowego. W in-
teresie podatnika uprawnionego do zwrotu i w inte-
resie publicznym jest wszczynanie w takim przypad-
ku kontroli bez uprzedniego zawiadomienia. Bez
zawiadomienia kontrola zostanie także wszczęta, je-
żeli celem kontroli jest niezwłoczne zabezpieczenie
materiału dowodowego. Zawiadomienie o zamiarze
wszczęcia kontroli w tym przypadku mogłoby zostać
wykorzystane do niszczenia materiału dowodowego,
preparowania dowodów w sposób korzystny dla kon-
trolowanego albo zacierania śladów przestępstwa.
Rezygnacja z zawiadomienia o zamiarze wszczę-
cia kontroli może być też uzasadniona okolicznościa-
mi dotyczącymi kontrolowanego. Zawiadomienie nie
nastąpi, kiedy nie ma gwarancji sprawnego przepro-
wadzenia kontroli podatkowej, istnieje prawdopodo-
bieństwo utrudniania kontroli podatkowej oraz ryzy-
ko unikania obowiązku zapłaty podatku. W każdym
przypadku wszczęcia kontroli bez zawiadomienia
kontrolowanego informuje się o przyczynach braku
tego zawiadomienia.
Poza omówionymi zasadniczymi zmianami w pro-
jekcie wprowadzono także inne istotne dla podatni-
ków i organów podatkowych zmiany. Są to zmiany
poprawiające wzajemne relacje między podatnikami
a organami podatkowymi, usuwające wątpliwości
interpretacyjne ujawnione w praktyce stosowania
Ordynacji podatkowej przez organy podatkowe oraz
w orzecznictwie sądów administracyjnych.
Projekt ustawy wprowadza zmiany w zakresie
procedury wydawania interpretacji przepisów prawa
podatkowego. Celem tych zmian jest usprawnienie
tej procedury i usunięcie wątpliwości, które w prak-
tyce przysparzają najwięcej problemów. Obecnie obo-
wiązujące przepisy nie regulują bowiem kwestii zwią-
zanych ze zwrotem opłaty od wniosku o udzielenie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
82 Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki
interpretacji indywidualnej, w tym także terminu do
zwrotu opłaty. W praktyce występują więc przypadki,
w których zapłacona opłata jest nienależna, co wiąże
się z koniecznością zwrotu tej opłaty.
Proponuje się także wprowadzenie uregulowania
umożliwiającego w przypadku nieuiszczenia opłaty
od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
wezwanie do jej uiszczenia pod rygorem pozostawie-
nia wniosku bez rozpatrzenia. W obecnym stanie
prawnym w razie nieuiszczenia opłaty w terminie
wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia bez uprzed-
niego wezwania do uiszczenia opłaty. Są to więc roz-
wiązania korzystne dla występujących z wnioskiem
o dokonanie interpretacji.
Ponadto projektowana ustawa wprowadza insty-
tucję przedłużania zabezpieczenia dobrowolnego,
ustanowionego w postępowaniu zabezpieczającym
przedwymiarowym na okres po wydaniu decyzji wy-
miarowej, a następnie na okres postępowania przed
sądem administracyjnym, jeżeli oczywiście strona
wystąpi z takim wnioskiem. Rozwiązanie to spowo-
duje, że podatnik nie będzie musiał ponosić dodatko-
wych kosztów związanych z ponownym składaniem
wniosku o przyjęcie zabezpieczenia.
W projekcie zakłada się także liberalizację formy
zapłaty podatku przez mikroprzedsiębiorców. Ta gru-
pa podatników będzie mogła dokonywać zapłaty po-
datku zarówno w formie bezgotówkowej jak i gotów-
kowej. Regulacje w tym zakresie ułatwią podatnikom
wywiązywanie się z ich obowiązków podatkowych.
Podobnie cel taki realizuje wprowadzona w projekcie
ustawy możliwość zapłaty podatków samorządowych
kartą płatniczą, jeżeli jednostka samorządu teryto-
rialnego podejmie taką uchwałę.
Oprócz tego w projektowanej ustawie przewiduje
się zwolnienie z odpowiedzialności nabywcy składni-
ka majątku związanego z prowadzoną działalnością
gospodarczą. Obowiązujące bowiem przepisy Ordy-
nacji podatkowej nie uwzględniają praktyki związa-
nej ze sprzedażą środków trwałych. Wyprzedaż
składników majątku, a więc spieniężanie środków
trwałych, w przypadku kłopotów finansowych przed-
siębiorców jest zjawiskiem powszechnym, a nabywca
środka trwałego co do zasady nie bada kondycji fi-
nansowej zbywcy. Rezygnacja z obciążenia nabywcy
środków trwałych jako osoby trzeciej zaległościami
podatkowymi zbywcy usprawni, naszym zdaniem,
obrót środkami trwałymi.
Projektowana ustawa systematyzuje również za-
sadę odpłatności za informacje udostępniane przez
organy podatkowe komornikom sądowym w związku
z toczącym się postępowaniem egzekucyjnym lub
zabezpieczającym. W obecnym stanie prawnym kosz-
ty udostępnienia informacji komornikom sądowym
przez urzędy skarbowe obciążają budżet państwa,
czyli wszystkich podatników. Sytuacji takiej nie moż-
na zaakceptować. Wprowadzenie odpłatności za udo-
stępnianie informacji na wniosek komorników sądo-
wych pozwoli na pokrycie w części kosztów ponoszo-
nych przez organy podatkowe w związku z udostęp-
nianiem komornikom sądowym informacji.
Przedstawiając powyższe, wnoszę o skierowanie
rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordy-
nacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw do
dalszych prac. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
W imieniu Platformy Obywatelskiej głos zabierze
pan poseł Michał Jaros.
Poseł Michał Jaros:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W dniu dzisiejszym mam przyjemność prezentować
oświadczenie klubu Platformy Obywatelskiej na te-
mat rządowego projektu ustawy dotyczącego wpro-
wadzenia zmian w ustawie Ordynacja podatkowa
oraz w kilku innych aktach prawnych. Jest on częścią
„Pakietu na rzecz rozwoju przedsiębiorczości”, co
determinuje zakres zmian objętych projektem.
Celem przedstawionego projektu jest przede
wszystkim ustabilizowanie prawa podatkowego za
pomocą wprowadzenia regulacji prawnych, których
zadaniem jest ułatwienie prowadzenia działalności
gospodarczej, a co za tym idzie, doprowadzenie do
zwiększenia wzrostu gospodarczego.
W tworzeniu projektu tejże ustawy wzięto pod
uwagę proponowane zmiany zgłoszone przez organi-
zacje przedsiębiorców, Krajową Radę Doradców Po-
datkowych, Krajową Izbę Rozliczeniową, Związek
Banków Polskich, a także związki zawodowe. Spora
grupa wniosków została zaopiniowana pozytywnie.
Dokonano także zmian mających na celu dostosowa-
nie ustaw do prawa obowiązującego w Unii Europej-
skiej, do których wprowadzenia państwo polskie zo-
stało zobligowane, wstępując w struktury Wspólnoty
Europejskiej. Projekt uwzględnia także kasację jed-
nego z artykułów, który postanowieniem wyroku
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2007 r.
został uznany za sprzeczny z Konstytucją Rzeczypo-
spolitej Polskiej.
Główne kierunki zmian dotyczą wstrzymania de-
cyzji podatkowej oraz zawiadomienia o zamiarze
wszczęcia kontroli. Pozostałe zmiany również są
ukierunkowane na rozwój przedsiębiorczości oraz
sprzyjają dobrowolnemu wykonywaniu zobowiązań
podatkowych.
Jedną z najistotniejszych zmian jest wprowadze-
nie obowiązku dotyczącego organów kontroli, które
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Poseł Michał Jaros
powinny powiadomić przedsiębiorcę o planowanej kon-
troli z co najmniej 7-dniowym wyprzedzeniem, a na
rozpoczęcie kontroli będą miały 30 dni od dnia powia-
domienia. Oczywiście ktoś może zarzucić, że ten prze-
pis umożliwi firmom wyprostowanie błędów, które
mają w swoich dokumentach, jednakże obowiązek ten
nie dotyczy przypadków, gdzie konieczne jest natych-
miastowe zabezpieczenie materiału dowodowego.
Bardzo często przedsiębiorcy skarżyli się na opie-
szałość organów i zbyt powolne przeprowadzanie
kontroli. Dlatego propozycja zmiany dotycząca art.
285b Ordynacji podatkowej dopuszcza możliwość
przeprowadzania kontroli lub poszczególnej jej części
w siedzibie organu podatkowego, co w mojej opinii
jako przedsiębiorcy jest bardzo pozytywnym rozwią-
zaniem.
Bardzo istotna zmiana proponowana jest również
w kwestii ponoszenia odpowiedzialności za działania
wspólników. Obecnie wspólnik odpowiada nie tylko
za zobowiązania podatkowe spółki, ale również za
osobiste zobowiązania podatkowe pozostałych wspól-
ników, wynikające z działalności spółki, w tym także
podatku dochodowego od osób fizycznych. Propono-
wana zmiana zawęża zakres zobowiązań do zobowią-
zań samej spółki.
Z kolei zmiana proponowana w art. 61a umożliwia
płacenie podatku za pomocą karty płatniczej. Zabie-
gały o to przede wszystkim samorządy, które są przy-
stosowane do takich transakcji, jednak forma ta
może również stać się ułatwieniem dla samych przed-
siębiorców.
Jeśli jesteśmy przy temacie płacenia podatków,
zmiana proponowana w art. 14f § 2a określa proce-
durę zwrotu nienależnie zapłaconej opłaty od wnio-
sku o udzielenie interpretacji indywidualnej. Dotych-
czasowe przepisy nie regulowały tej kwestii.
W dniu dzisiejszym Polska stoi w obliczu informa-
tyzacji państwa, co spowodowane jest dostosowywa-
niem się do zmieniającej się rzeczywistości. Z tego
powodu w ustawie o zasadach ewidencji i identyfika-
cji podatników i płatników proponujemy zmiany po-
legające na rozszerzeniu zakresu spraw, w tym m.in.
zgłoszenia identyfikacyjnego NIP-3, który mogą, ale
oczywiście nie muszą odbywać się za pomocą drogi
elektronicznej. Rozwiązanie to ułatwi na pewno życie
obu stronom.
W odniesieniu do ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, proponowana w niej zmiana zapewni
mikroprzedsiębiorcom możliwość wyboru formy za-
płaty powyższego rodzaju składek w formie polecenia
przelewu lub w formie przekazu pocztowego.
Mam nadzieję, że zarówno posłowie koalicji rzą-
dzącej, jak i opozycji opowiedzą się za ustawą, i to jak
najszybciej, gdyż im wcześniej wprowadzimy te zmia-
ny, tym szybciej przedsiębiorcy będą mogli cieszyć się
ułatwieniami w prowadzeniu działalności gospodar-
czej, czego sobie i im serdecznie życzę.
83
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej wnoszę
o jak najszybsze rozpoczęcie prac nad ustawą o zmia-
nie ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych
innych ustaw (druk nr 951) w Komisji Finansów Pu-
blicznych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos ma pan poseł Jarosław Stawiarski w imieniu
klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość mam zaszczyt przedstawić opinię dotyczącą
projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podat-
kowa oraz niektórych innych ustaw (druk nr 951).
Projekt zmiany ustawy Ordynacja podatkowa,
ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administra-
cji, ustawy o kontroli skarbowej, ustawy o zasadach
ewidencji i identyfikacji podatników i płatników,
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest czę-
ścią rządowego planu, projektu „Pakietu na rzecz
rozwoju przedsiębiorczości”. Główną ideą tego pro-
gramu, jak czytamy, jest usunięcie najpoważniej-
szych barier w rozwoju przedsiębiorczości w Polsce,
uproszczenie prawa gospodarczego i zmiana klimatu
wokół działalności gospodarczej.
Nowelizacja ustawy Ordynacja podatkowa, którą
dzisiaj się zajmujemy, ma za zadanie, w myśl założeń
projektodawców, budować zaufanie państwa do oby-
watela i vice versa. Najważniejszą zmianą, którą
wprowadza ta nowela, jest zasada domniemania
uczciwości podatnika, a więc jak gdyby kontynuacja
tego poprzedniego punktu, tam było domniemanie
niewinności obywatela w kategoriach procesu kar-
nego, a tutaj mamy domniemanie niewinności i uczci-
wości podatnika, czyli inaczej, w skrócie, wstrzyma-
nie wykonania decyzji organu podatkowego.
Nowy rozdział 16a w tej noweli, w tej Ordynacji
podatkowej, który jest tą nowelą tworzony, traktuje
kompleksowo regulację związaną z wykonywaniem
decyzji organu podatkowego. Obywatel podatnik, jak
mówią projektodawcy, nie będzie ponosił negatyw-
nych konsekwencji podejrzeń o naruszenie prawa,
dopóki nie zapadnie ostateczna decyzja albo prawo-
mocne orzeczenie sądu. W związku z tym podatnik
nie będzie zobowiązany np. do zapłaty podatku, jeśli
decyzja urzędu o jego egzekucji nie będzie ostateczna.
Jednak ze względu na liczbę wyjątków, które nie
wstrzymują wykonywalności decyzji urzędu skarbo-
wego, może być to postrzegane jako czcze hasło, jako
pobożne życzenie, a nie norma prawna.
W nowelizacji proponuje się także inne ułatwienia
dla podatników i przedsiębiorców. Wspominano już
tu art. 60 i 61. Zmiany te będą dotyczyć najmniej-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
84 Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Poseł Jarosław Stawiarski
szych przedsiębiorców, którzy będą zwolnieni z obo-
wiązku posiadania dodatkowego rachunku bankowe-
go do opłacania podatków. Ponadto będą mogli opła-
cać składki na ubezpieczenie społeczne za pomocą
przekazu pocztowego. W art. 114 znosi się solidarną
odpowiedzialność dzierżawców, użytkowników nie-
ruchomości i jej właściciela za zaległe podatki od
nieruchomości. W art. 115 chodzi o zmianę dotyczącą
odpowiedzialności wspólnika tylko w odniesieniu do
zobowiązań podatkowych spółki. Zniesiona zostaje
jego odpowiedzialność za osobiste zobowiązania po-
datkowe pozostałych wspólników. Uchylenie art. 14g
i uzupełnienie art. 14h powoduje, iż urzędnik jest
zobowiązany do poinformowania podatnika o ko-
nieczności uzupełniania opłaty od wniosku o wyda-
nie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Do
tej pory jeśli nie było prawidłowej opłaty, nie było
takiej opinii.
Mamy jeszcze kilka innych zmian. Art. 282 kreu-
je nową instytucję zawiadomienia o wszczęciu kon-
troli. Podatnik będzie informowany o zamiarze wsz-
częcia kontroli jego działalności z 7-dniowym wy-
przedzeniem. Jeśli chodzi o art. 178, to jawność akt
postępowania podatkowego zostanie rozszerzona.
Podatnik będzie miał prawo wglądu w akta sprawy
podatkowej również po zakończeniu postępowania.
Art. 112 jest istotny dla małych podatników – chodzi
przede wszystkim o liberalizację przepisów dotyczą-
cych odpowiedzialności podatkowej osób trzecich.
Zgodnie z propozycją wnioskodawcy nabywca skład-
nika majątku nie będzie już ponosił odpowiedzialno-
ści za zaległości podatkowe zbywcy.
Omówiłem pokrótce najważniejsze zmiany, które
wnioskodawcy przedstawili w tej noweli. Nasuwa się
jednak pytanie: Czy są to naprawdę zmiany, które
mają zrobić przełom w polskiej przedsiębiorczości
zarówno małej, średniej, jak też dużej? Czy są to
zmiany, które wyzwolą wśród tych przedsiębiorców
zaufanie do państwa, do aparatu skarbowego, które
przełoży się na tzw. dobrowolne wykonywanie zobo-
wiązań podatkowych przez tych podatników? Zwra-
cam uwagę: dobrowolne wykonywanie zobowiązań
podatkowych.
Nie wiem, czy jest to zapowiadana rewolucja
w ramach pakietu ministra Szejnfelda połączona
z pakietem pana posła Palikota, bo moim zdaniem
jest to bardzo łagodna ewolucja, która tak naprawdę
jest li tylko czystą kosmetyką czy kolejnym PR-
-owskim zabiegiem, w wyniku którego te zmiany,
które mój przedmówca nazwał bardzo śmiałymi,
rewolucyjnymi, miałyby uzdrowić polską przedsię-
biorczość.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość wnoszę o skierowanie projektu ustawy
(druk nr 951) do Komisji Finansów Publicznych
w celu dalszej pracy ustawodawczej. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Stanisław Stec w imieniu klu-
bu Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko klubu Lewica wobec rządo-
wego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw.
Chciałbym powiedzieć, że po przeczytaniu tego
projektu ustawy większość z proponowanych rozwią-
zań przyjmuję z zadowoleniem. Można uznać, że jest
to pewien wkład Ministerstwa Finansów w rozwój
przedsiębiorczości, bo podzielam zdanie pana mini-
stra co do tego, że te dwa punkty odnośnie do wyko-
nania decyzji podatkowej, jak i zawiadomienia o za-
miarze wszczęcia kontroli są tutaj bardzo ważne
i zmierzają we właściwym kierunku. Obowiązują
w zasadzie w naszym prawie podatkowym przepisy
mówiące o tym, że podatnik sam deklaruje podatek
i sam go wpłaca, ale ważne jest uregulowanie w or-
dynacji mówiące o tym, że jeżeli już organ wydaje
decyzję – a są takie przypadki, i to bardzo częste
– w zakresie naliczenia dodatkowego podatku, to ta
decyzja nie będzie ostateczna, chyba że zostanie na-
łożona klauzula natychmiastowej wykonalności.
Przypadki, kiedy tę klauzulę się nakłada, są ściśle
określone i myślę, że punkty, które mówią o uzależ-
nieniu wydanie klauzuli o natychmiastowej wyko-
nalności decyzji, nie budzą zastrzeżeń.
Natomiast odnośnie do decyzji ostatecznej będzie
nadal istniała możliwość zawieszenia wykonania de-
cyzji, jeżeli zostanie skierowana skarga do NSA, po
zabezpieczeniu majątkowym. Ta forma już istniała,
choć nie zawsze była wykorzystywana. Wierzę, że
teraz naczelnicy urzędów skarbowych po wejściu
w życie tych przepisów będą po prostu zobligowani
do przyjęcia zabezpieczenia, choć ustawa zakłada
również odmowę, ale na tę odmowę będzie przysłu-
giwało złożenia zażalenia.
Ważne jest również rozstrzygnięcie co do zawia-
domienia o zamiarze przeprowadzenia kontroli, bo
zgadzam się z twierdzeniem pana ministra, że w tym
czasie podatnik ma szansę na przeglądnięcie lub na
skorygowanie deklaracji. Kto nie pracuje bowiem, ten
nie popełnia błędów. W związku z tymi zmianami
ustaw podatkowych błąd zawsze można popełnić.
Jeżeli podatnik sam go skoryguje, to nie czeka go
sankcja, a będzie tym bardziej mobilizowany, jeżeli
dostanie zawiadomienie o zamiarze przeprowadzenia
kontroli. Nie budzą też zastrzeżeń rozwiązania, któ-
re mówią o tym, kiedy tego zawiadomienia nie bę-
dzie. Jest to oczywiste. Nie wiem, dlaczego jeden
z opiniujących stwierdził, że to zawiadomienie po-
winno być również w przypadku kontroli dochodów
nieujawnionych. Byłoby to, sądzę, nieporozumieniem.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Poseł Stanisław Stec
Są również inne propozycje, jak zapłata gotówką
w przypadku mikroprzedsiębiorców czy kartą płat-
niczą. Myślę, że te propozycje są godne uwagi.
Klub mój opowiada się za skierowaniem tego pro-
jektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych
w celu rozpatrzenia w takim okresie, żeby od 1 stycz-
nia 2009 r. ta ustawa weszła w życie. Będziemy dążyć
do uściślenia np. art. 209 w zakresie zmiany warto-
ści. Chcielibyśmy też wprowadzić dodatkowy zapis
mówiący o tym, aby w art. 81b skreślić § 3, który
jeszcze przeszkadza w korygowaniu deklaracji. Dzię-
kuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
W imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego głos
zabierze pan poseł Andrzej Pałys.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Posel-
skiego Polskiego Stronnictwa Ludowego wobec rzą-
dowego projektu ustawy o zmianie ustawy Ordynacja
podatkowa oraz niektórych innych ustaw.
Polskie Stronnictwo Ludowe zawsze dostrzegało
wagę rozwoju polskiej przedsiębiorczości jako filaru
gospodarki. Obecnie rząd opracowuje szeroki zakres
zmian pod nazwą „Pakietu na rzecz rozwoju przed-
siębiorczości”. Dyskutowany projekt ustawy Ordyna-
cja podatkowa jest częścią powyższego pakietu i ma
na celu ułatwienie prowadzenia działalności gospo-
darczej poprzez zwiększenie pewności i stabilności
prawa podatkowego.
Oczywiście jako klub opowiemy się w głosowaniu
za jego wprowadzeniem. Chodzi nam bowiem o stwo-
rzenie przedsiębiorcom warunków, w których poczu-
ją się pewnie. Stabilne prawo podatkowe umożliwia
planowanie działalności oraz w znacznym stopniu
wpływa na podejmowane decyzje, na te krótko- i tym
bardziej długoterminowe.
Obecnie obowiązujące przepisy podatkowe są wy-
jątkowo uciążliwe dla polskich przedsiębiorców.
W związku z powyższym popieramy proponowane
zmiany w zakresie wykonywania decyzji podatkowej
oraz wprowadzenie instytucji zawiadomienia o za-
miarze wszczęcia kontroli podatkowej.
Projekt został poddany szerokim konsultacjom
społecznym – został przekazany do zaopiniowania
przez organizacje przedsiębiorców, związki zawodo-
we, Krajową Radę Doradców Podatkowych, Krajową
Izbę Rozliczeniową, Związek Banków Polskich, a tak-
że Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorial-
nego. Uwagi do projektu ustawy zgłosiły Krajowa
Rada Doradców Podatkowych, Polska Konfederacja
85
Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Związek Ban-
ków Polskich oraz Konfederacja Pracodawców Pol-
skich. Uwagi te zostały rozważone i uwzględnione
w projekcie.
Naszym zdaniem udało się wypracować oczekiwa-
ny społecznie projekt, który przysłuży się budowaniu
konkurencyjności gospodarki i rozwoju przedsiębior-
czości w Polsce, co może przełożyć się na zwiększenie
wzrostu gospodarczego.
A zatem w imieniu własnego klubu zwracam się
z wnioskiem o skierowanie tego projektu do Komisji
Finansów Publicznych w celu dalszej pracy nad nim.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To wystąpienie pozwoliło nam troszkę zmniejszyć
godzinne opóźnienie, które mamy w przebiegu na-
szych obrad.
(Poseł Andrzej Pałys: Staramy się.)
Za te starania dzięki w imieniu koleżanek i ko-
legów, którym przyjdzie przemawiać tu o godz. 1
w nocy.
Przystępujemy do pytań.
Na pytania będzie minuta.
Zgłosiło się 6 osób.
Czy jeszcze ktoś?
Zamykam listę.
Pan poseł Wiesław Janczyk ma głos.
Poseł Wiesław Janczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Chciałbym zadać pytanie o zmiany dotyczące art. 39
Ordynacji podatkowej wprowadzane poprawką nr 7
przedłożoną w projekcie ustawy zmieniającej z druku
nr 951.
§ 2 mówi, że strona lub kontrolowany mogą odmó-
wić złożenia oświadczenia o posiadanych nierucho-
mościach lub prawach majątkowych. Powstaje więc
taka sytuacja, w której ci, którzy złożą oświadczenie,
mogą podlegać odpowiedzialności karnej za składa-
nie fałszywych oświadczeń, nawet jak pomylą się,
wpisując np. numer księgi wieczystej, a ci podatnicy,
którzy odmówią ujawnienia informacji o posiadanych
nieruchomościach i prawach majątkowych, do któ-
rych znalezienia fiskus nie ma odpowiednich narzę-
dzi, niczym nie ryzykują. Pytanie, czy taki zapis
ustawy nie powoduje, że ustawa zachęca do nieujaw-
niania majątku, a niektóre należności urzędu skar-
bowego przez to nigdy nie będą ściągalne.
Z drugiej strony mamy art. 45, który daje prawo
do dokonywania spisu rzeczy ruchomych i drobia-
zgów znajdujących się u podatnika, które często na-
wet nie są jego własnością. Czy pan minister i rząd
nie uważają, że np. nowy art. 270 ordynacji, posze-
rzający katalog ulg w spłacie kosztów postępowania,
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
86 Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Poseł Wiesław Janczyk
ich umorzenia, rozłożenia na raty, nie powinien być
zsynchronizowany z zapisami nowego art. 39, tak
aby podatnik chciał współdziałać z organem podat-
kowym i otrzymywał swoistą premię za wyjawienie
majątku? Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Moje pytanie dotyczy art. 61a, który mówi, że organ
stanowiący gminy, powiatu czy sejmik województwa
może w drodze uchwały dopuścić zapłatę podatków
stanowiących dochody budżetu odpowiednio gminy,
powiatu lub województwa kartą płatniczą.
Można sobie wyobrazić taką sytuację, kiedy organ
uchwałodawczy będący w swojej większości w opozy-
cji do wójta, burmistrza, prezydenta będzie chciał
zmusić go do wprowadzenia w swojej jednostce samo-
rządu terytorialnego infrastruktury niezbędnej do
przyjmowania zapłaty podatków kartą płatniczą,
a mimo to taka infrastruktura nie powstanie.
Jakie sankcje prawne będzie miało do dyspozycji
ministerstwo czy inny organ administracji rządowej
w stosunku do tych samorządów, w których w wy-
mienionej sytuacji podatnik nie będzie miał możliwo-
ści dokonania zapłaty podatków kartą płatniczą?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Tadeusz Arkit, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Celem proponowanych zmian jest m.in. stworzenie
maksymalnie szerokich warunków do dobrowolnego
regulowania zobowiązań podatkowych. Zakłada się,
że obywatel ma zamiar zachowywać się w tym wzglę-
dzie uczciwie i chce dobrowolnie regulować zobowią-
zania podatkowe. Wprowadza się też nową instytucję
– zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli.
Zwiększy to zaufanie do organów podatkowych, jak
i umożliwi kontrolowanym właściwą organizację pra-
cy w związku z planowaną kontrolą. I pytanie do
pana ministra: Czy przewidywane są odstępstwa od
reguły, jaką jest zawiadomienie o zamiarze wszczęcia
kontroli podatkowej?
I drugie pytanie. Pojawia się coraz więcej jedno-
stek samorządowych, które mogą przyjmować zapła-
tę podatków kartą płatniczą. Czy zapisy ustawy
umożliwiają realizację zapłaty w tej formie? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Głos ma pan poseł Kazimierz Gwiazdowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W art. 64 Ordynacji podatkowej w proponowanym
brzmieniu przewiduje się, że zobowiązania podatko-
we oraz zaległości podatkowe wraz z odsetkami za
zwłokę w podatkach stanowiących dochód budżetu
państwa podlegają na wniosek podatnika potrąceniu
m.in. ze względu na wzajemną, bezsporną, wymagal-
ną wierzytelność podatnika wobec Skarbu Państwa,
ze względu na wzajemne, bezsporne i wymagalne
wierzytelności podatnika wobec państwowych jedno-
stek budżetowych z tytułu zamówień wykonanych
przez niego na podstawie umów zawartych w trybie
przepisów o zamówieniach publicznych.
Czy należy przez to rozumieć, że potrąceniu pod-
legają wierzytelności wynikające z umów dotyczą-
cych zamówień o wartości poniżej 54 279 zł, które
nie zostały udzielone w trybie ustawy Prawo zamó-
wień publicznych, bo jej nie podlegają? A przecież
umowy takie również są zawierane w sposób zgodny
z prawem.
W art. 116 Ordynacji podatkowej stwierdza się,
że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną od-
powiedzialnością i spółki akcyjnej odpowiadają so-
lidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej
zarządu. Chciałbym zapytać, czy przepis ten dotyczy
również likwidatorów takich spółek. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Głos ma pan poseł Witold Namyślak, Platforma
Obywatelska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Niniejszy projekt jest częścią „Pakietu na rzecz
rozwoju przedsiębiorczości”, który ma na celu m.in.
zwiększenie pewności i stabilności prawa podatkowe-
go, wprowadzenie regulacji, które ułatwią wykony-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Poseł Witold Namyślak
wanie działalności gospodarczej. Projekt zmienia
zasady wykonywania decyzji podatkowych. Te decy-
zje, które nie będą ostateczne, nie będą podlegały
wykonaniu.
Panie Ministrze! Ustawa przewiduje jednak wy-
jątki, gdy organ podatkowy I instancji nada decyzji
rygor natychmiastowej wykonalności. Panie mini-
strze, czy taka formuła nie będzie nadużywana przez
urzędy skarbowe? Czy ustawa szczegółowo określa,
kiedy takie decyzje będą miały miejsce? Czy podat-
nikowi będzie przysługiwała możliwość odwołania?
Czy spory te będą pilnie rozpatrywane, tak by ewen-
tualnie nie narażać przedsiębiorców na skutki złych
decyzji, które po czasie będą uchylane? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Ostatni pan poseł Jarosław Stawiarski, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W zasadzie to mnie kolega wyręczył odnośnie do tego
pytania, ale ja zadam je może w troszeczkę innej for-
mie. W art. 239a mamy decyzję nieostateczną.
W art. 239b § 1 mamy wymienione, jak to się nazy-
wa, enumeratywnie cztery sytuacje, kiedy decyzji
nieostatecznej może być nadany rygor natychmiasto-
wej wykonalności. Mamy też ten nieszczęsny § 2,
o którym mówił mój poprzednik, stanowiący, że prze-
pis § 1 stosuje się, jeśli organ podatkowy uprawdopo-
dobni, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zo-
stanie wykonane.
Panie Ministrze! W związku z tym pytanie, czy
właśnie ten § 2 nie rodzi możliwości interpretacyj-
nych, bo tak naprawdę mówimy o wielkich rzeczach,
o domniemaniu niewinności wobec podatników, wo-
bec przedsiębiorców, na czym przecież wszystkim
bardzo zależy, na zmianie tego systemu myślenia
urzędnik–obywatel, obywatel–urzędnik. W związku
z tym powstaje pytanie: Czy taki zapis nie będzie
powodował tego, że tak naprawdę urzędy skarbowe
będą mogły podchodzić do tego domniemania w spo-
sób bardzo indywidualny? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Ludwik Kotecki.
87
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Może zacznę od
tego ostatniego pytania dotyczącego przesłanek prze-
pisu § 2 w art. 239, który rzeczywiście polega na tym,
że organ podatkowy uprawdopodobni to, że zobowią-
zanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane.
Tak naprawdę chodzi tutaj o to, żeby nie było takiego
automatyzmu polegającego na tym, że jeżeli prze-
słanki wymienione w tym § 1 zostaną spełnione, to
automatycznie i zawsze będzie nadany rygor natych-
miastowej wykonalności. W związku z tym wprowa-
dzamy w § 2 zmianę właśnie po to, żeby organ podat-
kowy uprawdopodobnił to, że zobowiązanie wynika-
jące z decyzji nie zostanie wykonane przy tych prze-
słankach. Chodzi tu o to, żeby on jednak podszedł
właśnie indywidualnie, żeby nie było takiego pewne-
go i pełnego automatyzmu w nadawaniu rygoru na-
tychmiastowej wykonalności przez organ podatkowy,
np. kiedy posiada on informacje, z których wynika,
że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne
w zakresie innych należności pieniężnych. Być może
jest tak, że mimo to, że są takie informacje, mimo
ryzyka czy obawy nie ma konieczności nadawania
rygoru natychmiastowej wykonalności. W związku
z tym przepis § 2 zakłada, że żeby ten rygor został
nadany, to musi nastąpić uprawdopodobnienie.
Jeżeli chodzi o pytania pana posła Janczyka do-
tyczące art. 39, to strona może odmówić złożenia
oświadczenia, o czym zresztą organ podatkowy zo-
bowiązany będzie pouczyć stronę. Tak jak w obecnym
stanie prawnym, oświadczenie będzie składane oczy-
wiście pod rygorem odpowiedzialności karnej za fał-
szywe zeznania. Jednak odpowiedzialności karnej za
fałszywe zeznania nie będzie podlegać – to jest odpo-
wiedź na pytanie – niepodanie szacunkowej wartości
rzeczy lub praw albo podanie wartości odbiegającej
od rzeczywistej wartości rzeczy lub prawa. W związku
z tym wszystkie nieścisłości, błędy, które popełni
strona w takim oświadczeniu nieświadomie, nie będą
podlegały penalizacji. Myślę, że w tym przypadku
obawy pana posła są niezasadne.
Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące stosowania kar-
ty płatniczej w jednostkach samorządu terytorialne-
go, to oczywiście jest to suwerenna decyzja jednostki
samorządu terytorialnego. Nie możemy mieć na to
wpływu. To kwestia uchwały tego samorządu. Być
może potrzebne będzie zbadanie przez samorząd
tego, czy na taką formę zapłaty będzie po prostu po-
pyt, czyli czy będzie wykorzystywana. Oczywiście
zawsze trzeba rozważyć koszty i korzyści wynikające
z wprowadzenia takiego nowego rozwiązania.
Odpowiadając na pytanie pana posła Gwiazdow-
skiego dotyczące art. 116, chcę powiedzieć, że nie
dotyczy on likwidatorów spółek kapitałowych. Tutaj
jednoznacznie mogę powiedzieć, że to nie dotyczy
likwidatorów.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
88 Projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podatkowa
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów Ludwik Kotecki
Pan poseł Namyślak spytał o wyjątki od tego ry-
goru wstrzymania decyzji, o to, czy podatnik, strona,
może się odwołać. Oczywiście może się odwołać, ma
tutaj pewne prawo. Naszym zdaniem te wyjątki są
właśnie jasno określone, tzn. tutaj nie ma dużej uzna-
niowości urzędnika. W związku z tym muszą zostać
wypełnione pewne przesłanki, ale od decyzji podat-
nik zawsze może się odwołać.
Jeszcze padło pytanie dotyczące art. 280, które
zadał pan poseł Arkit. Na to pytanie odpowiem pi-
semnie, jeżeli mogę. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy
projekt ustawy o zmianie ustawy Ordynacja podat-
kowa oraz niektórych innych ustaw, zawarty w dru-
ku nr 951, do Komisji Finansów Publicznych w celu
rozpatrzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedłożyła
sprawozdanie o stanowisku Senatu w sprawie ustawy
o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1002.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję
o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmu-
jący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził
zgodę na zastosowanie art. 54 ust. 5 regulaminu Sej-
mu oraz aby w dyskusji nad dodanym punktem wy-
słuchał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisja Finansów Publicznych przedłożyła spra-
wozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy o Ban-
kowym Funduszu Gwarancyjnym.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1006.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, marszałek Sejmu podjął decyzję
o uzupełnieniu porządku dziennego o punkt obejmu-
jący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Proponuję, aby w tym przypadku Sejm wyraził
zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 3 regulaminu Sej-
mu oraz aby w dyskusji nad dodanym punktem wy-
słuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Ten punkt rozpatrzymy dzisiaj jako ostatni.
Proszę państwa, powinniśmy przejść do rozpa-
trzenia punktu 8.
Pana posła Palikota nie było 10 dni temu i dzisiaj
też go szukamy. Przepraszam, Poncyljusza. Przepra-
szam pana posła Palikota. Tak więc trwają poszuki-
wania pana posła Pawła Poncyljusza.
W celu odnalezienia go będę zmuszony ogłosić
kilkuminutową przerwę.
Proszę kolegów z Prawa i Sprawiedliwości, żeby
pomogli w tych poszukiwaniach. Liczę na to, że ci,
którzy odbierają teraz transmisję w hotelu, też może
gdzieś go znajdą.
Jeśli uda nam się skompletować przedstawicieli
klubów, aby przejść do następnego punktu, w którym
będzie występował pan minister Jarosław Duda, to
oczywiście dokonamy tej zamiany.
Teraz ogłaszam jeszcze 5-minutową przerwę na
poszukiwania pana posła Pawła Poncyljusza.
(Poseł Stanisław Stec: Panie marszałku, tego
punktu nie było na poprzednim posiedzeniu, bo nie
było pana posła.)
Mówiłem już o tym. Tak, zauważam chroniczną
nieobecność pana posła.
(Poseł Stanisław Stec: To może skreślimy ten
punkt?)
Skreśliliśmy go już 10 dni temu. Ile razy można
skreślać?
Ogłaszam 5-minutową przerwę w celu poszu-
kiwań.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 17 min 37
do godz. 17 min 41)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Wznawiam obrady.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie autopo-
prawki do rządowego projektu ustawy o zmianie
ustawy Kodeks pracy (druk nr 430-A).
O zabranie głosu proszę sekretarza stanu w Mi-
nisterstwie Pracy i Polityki Społecznej pana Jarosła-
wa Dudę w celu przedstawienia uzasadnienia auto-
poprawki do projektu ustawy.
Proszę bardzo.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Jarosław Duda:
Wielce Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!
Pragnę zaprezentować Wysokiej Izbie założenia au-
topoprawki do rządowego projektu ustawy o zmianie
ustawy Kodeks pracy (druk nr 430-A).
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Jarosław Duda
Rządowa autopoprawka dotyczy projektowanej
zmiany Kodeksu pracy, zawartej w druku nr 430,
która zakłada dokonanie zmian w przepisach Kodek-
su pracy, związanych z dalszym ich dostosowaniem
do prawa unijnego w zakresie, po pierwsze, równego
traktowania w zatrudnieniu, po drugie, czasu pracy,
po trzecie, bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pierwsze czytanie ustawy nowelizującej Kodeks
pracy, zawartej w druku nr 430, odbyło się 9 maja br.
i zbiegło się w czasie z niespodziewaną zmianą sytu-
acji na forum unijnym w zakresie regulacji dotyczą-
cych czasu pracy. W momencie rozpoczęcia prac nad
nowelizacją Kodeksu pracy w pierwszej połowie 2007 r.
Komisja Europejska i państwa członkowskie nie wi-
działy możliwości przełamania negocjacyjnego impa-
su, w jakim znalazł się projekt dyrektywy zmienia-
jącej dyrektywę o czasie pracy.
W związku z przedłużającymi się pracami na
forum Unii Europejskiej nad projektem dyrektywy
w sprawie czasu pracy Komisja Europejska zapowia-
dała wszczęcie formalnych postępowań przeciwko
państwom członkowskim, które nie dostosowały
swoich przepisów do obecnej dyrektywy, jak i orzecz-
nictwa Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Euro-
pejskich.
Po pięciu latach prac na forum wspólnotowym,
w dniu 9 czerwca br. na posiedzeniu Rady do Spraw
Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw
Konsumenckich osiągnięto w końcu długo oczekiwa-
ny kompromis, tzw. polityczne porozumienie odno-
śnie do projektu dyrektywy w sprawie czasu pracy.
Rada Unii Europejskiej w dniu 16 września br.
ostatecznie zaakceptowała projekt i ma przekazać
tekst propozycji Parlamentowi Europejskiemu, który
będzie miał trzy miesiące na jego rozpatrzenie. Po-
rozumienie to otwiera zatem drogę przyjęcia zmiany
dyrektywy, co przyczyni się do jednoznacznego wy-
jaśnienia szeregu kwestii związanych z interpretacją
jej postanowień. Będzie to zatem odpowiedni moment
do przygotowania w naszym kraju ostatecznego pro-
jektu zmian w Kodeksie pracy w zakresie czasu pra-
cy, zgodnych z wymogami Unii Europejskiej.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W tym stanie
rzeczy zasadne jest zatem wniesienie przez rząd au-
topoprawki do projektowanej nowelizacji Kodeksu
pracy, polegającej na wyłączeniu z projektu, zawar-
tego w druku nr 430, zmian w zakresie czasu pracy
i ograniczeniu zakresu tematycznego obecnej nowe-
lizacji kodeksu wyłącznie do zagadnień związanych
z równym traktowaniem oraz bezpieczeństwem i hi-
gieną pracy.
W ocenie rządu taka propozycja sprzyjać będzie
szybszemu prowadzeniu prac nad nowelizacją Kodek-
su pracy w zakresie równego traktowania oraz bez-
pieczeństwa i higieny pracy, co jest niezbędne ze
względu na rozpoczęte już formalne postępowanie
Komisji Europejskiej wobec Polski, związane z nie-
89
pełnym lub niewłaściwym wdrożeniem do ustawo-
dawstwa krajowego tzw. dyrektyw równościowych
oraz ramowej dyrektywy dotyczącej bezpieczeństwa
i higieny pracy.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nieza-
leżnie od przedstawionych już argumentów odnoszą-
cych się do sytuacji na forum unijnym, uzasadniają-
cych odrębne procedowanie nad zmianami w Kodek-
sie pracy w zakresie czasu pracy, warto też dodać, że
całościowe zmiany w dziale VI Kodeksu pracy ocze-
kiwane są także przez partnerów społecznych repre-
zentowanych w Trójstronnej Komisji do Spraw Spo-
łeczno-Gospodarczych, jak również przez wiele in-
nych podmiotów zgłaszających ministrowi pracy
propozycje zmian w zakresie regulacji dotyczących
czasu pracy. Na zakres i charakter takich zmian
wpłynie również orzecznictwo krajowych sądów pra-
cy oraz praktyka stosowania tych przepisów, znajdu-
jąca odzwierciedlenie zwłaszcza w działaniach kon-
trolnych Państwowej Inspekcji Pracy.
Regulacja w zakresie czasu pracy należy do naj-
trudniejszych obszarów prawa pracy. Zatem przedło-
żenie Wysokiej Izbie kompleksowej zmiany przepisów
w tym zakresie wymaga czasu koniecznego do zbu-
dowania konsensusu społecznego wobec nowych roz-
wiązań. Takie prace już się toczą na forum Trójstron-
nej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.
Uwzględniają one aktualny stan prawa unijnego
w obszarze czasu pracy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt autopo-
prawki rządowej, zawarty w druku nr 430-A, polega
zatem na propozycji skreślenia w projekcie noweli-
zacji Kodeksu pracy, zawartym w druku nr 430,
tych zmian, które odnoszą się do czasu pracy, a są
to zmiany sformułowane w art. 1 pkt 4–6 projektu.
Wprowadzono również zmianę o charakterze czysto
porządkowym w art. 2 projektu ustawy. Przedsta-
wiając powyższe, proszę o skierowanie projektu rzą-
dowej autopoprawki z druku nr 430-A do prac
w komisjach sejmowych łącznie z projektem nowe-
lizacji Kodeksu pracy, zawartym w druku nr 430.
Dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Pan poseł Krzysztof Tyszkiewicz z Platformy
Obywatelskiej jako pierwszy zabierze głos w tej de-
bacie.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen-
tarny Platforma Obywatelska uważa za zasadne
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
90 Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz
zaproponowane w druku nr 430-A zmiany w usta-
wie Kodeks pracy, będące w istocie autopoprawką
rządu. Pragnę przypomnieć, iż ustawa Kodeks pra-
cy została w wersji pierwotnej uchwalona w roku
1974 przez ówczesny Sejm PRL i choć była wielo-
krotnie nowelizowana, nadal wymaga ciągłych
zmian. W tym okresie trwającym ponad 30 lat
– w dobie nowych technologii komunikacyjnych to
niemalże wiek – polska gospodarka zdołała przeżyć
rynkową transformację, wreszcie Polska stała się
członkiem Unii Europejskiej. Wszystkie te zmiany
zmuszają Sejm do wprowadzania ciągłych modyfi-
kacji mających na celu w istocie jedynie dostosowa-
nie prawa pracy do nowych ram określonych przez
rynek pracy.
Projekt zawarty w druku nr 430 ma w istocie
charakter porządkujący dalsze prace zmierzające do
pełnej implementacji ustawodawstwa Unii Europej-
skiej. Konkretyzując, autopoprawka ta polega na
skreśleniu zmian od 4. do 6., zawartych w art. 1
projektowanej ustawy, odnoszących się do proble-
matyki czasu pracy. Autopoprawka zawiera także
propozycję zmiany art. 2 projektowanej ustawy, któ-
ra ma charakter czysto porządkowy; zmierza ona do
usunięcia z przepisu art. 2, dotyczącego wejścia
w życie ustawy, fragmentu tekstu. Skreślenia te są
w istocie przejawem wycofania poprawek, które mo-
głyby utrudnić dalsze nowelizowanie ustawy Ko-
deks pracy pod kątem niektórych aspektów organi-
zacji czasu pracy.
Przypomnijmy, że zamysł zmian w zakresie orga-
nizacji czasu pracy był jednym z trzech obszarów
zaproponowanych w projekcie nowelizacji zawartym
w druku nr 430. Dlatego też liczymy, iż niebawem do
Sejmu trafi kolejny projekt ustawy o zmianie ustawy
Kodeks pracy, dostosowujący ów kodeks do dyrekty-
wy 2003/88 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
4 listopada 2003 r., a także orzecznictwa Europej-
skiego Trybunału Sprawiedliwości w przedmiocie
czasu pracy.
Dzisiaj, mając na względzie zasadność zmian za-
wartych w projekcie ustawy z druku nr 430, regulu-
jącym prawo pracy także w zakresie równego trak-
towania w zatrudnieniu oraz bezpiecznych i higie-
nicznych warunków pracy, wnoszę o poparcie rządo-
wej autopoprawki zawartej w druku nr 430-A. Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę pana posła Stanisława
Szweda z klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu doty-
czące autopoprawki rządu do zmian ustawy Kodeks
pracy, zawartej w druku nr 430-A.
Zmiana ustawy Kodeks pracy zawarta w druku
nr 430 w części odnoszącej się do czasu pracy miała
na celu dostosowanie przepisów Kodeksu pracy do
dyrektywy z 2003 r. Parlamentu Europejskiego, jak
i do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawie-
dliwości; chodziło m.in. o dostosowanie przepisów
dotyczących wliczania dyżurów do czasu pracy czy
udzielania równoważnego okresu odpoczynku w ra-
zie naruszenia nieprzerwanego 11-godzinnego odpo-
czynku w ciągu doby.
Od wielu lat na forum unijnym trwa dyskusja nad
zmianami tejże dyrektywy. 9 czerwca 2008 r. Rada
Unii Europejskiej do Spraw Zatrudnienia, Polityki
Społecznej, Zdrowia i Spraw Konsumenckich przyję-
ła porozumienie polityczne w sprawie zmian. Poro-
zumienie to otwiera drogę do przyjęcia zmian dyrek-
tywy o czasie pracy. Dlatego na posiedzeniu komisji
kodyfikacyjnej, jak również Komisji Polityki Społecz-
nej i Rodziny wspólnie ze stroną rządową doszliśmy
do wniosku, że w tej chwili najlepszym rozwiązaniem
będzie wycofanie unormowań dotyczących czasu pra-
cy, zawartych w druku nr 430. Stąd ta autopoprawka
odpowiada na nasze sugestie. Prawo i Sprawiedli-
wość poprze tę zmianę.
Należy jeszcze zwrócić uwagę na to, że sprawa,
którą omawiamy, dotycząca czasu pracy, od wielu lat
jest tematem dyskusji partnerów społecznych. Jest
ona pilna również ze względu na niedostosowanie do
dyrektywy unijnej. Oczekujemy więc od strony rzą-
dowej, że stosowne propozycje zmian będą szybko
przygotowane. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
W imieniu klubu Lewica głos zabierze pani poseł
Izabela Jaruga-Nowacka.
Proszę bardzo.
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
w imieniu klubu Lewica również poprzeć zmianę za-
proponowaną w druku nr 430-A. Chcę jednak przy-
pomnieć Wysokiej Izbie, że w ogóle cała nowelizacja
Kodeksu pracy była reakcją na zarzuty sformułowa-
ne przez Komisję Europejską w związku z niewłaści-
wym lub niepełnym wdrożeniem prawa unijnego
i grożącym nam wszczęciem postępowania przeciwko
Polsce. Dlatego przychylamy się do propozycji i argu-
mentacji przedłożonej przez pana ministra, ale chcę
powiedzieć, że groźby w zakresie równego traktowa-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka
nia w zatrudnieniu, bezpieczeństwa i higieny pracy
pozostają nadal, wiszą nam nami, więc może ruszmy
przynajmniej w tych obszarach.
Popierając, co deklarowałam, w imieniu swojego
klubu 9 maja zaproponowaną nowelizację, pytałam
również pana ministra, a od tego czasu upłynęło parę
miesięcy, czy rzeczywiście są to wystarczające dzia-
łania. Bo za chwilę będzie taka sytuacja, panie mini-
strze, Wysoka Izbo, że będziemy mieli przepisy tak
cudne jak w Unii, czyli będzie to prawo chroniące
obywateli w zakresie równego traktowania w zatrud-
nieniu czy bezpieczeństwa i higieny pracy, a przecież
nie musimy w tej Izbie udawać, że w gruncie rzeczy
polski rząd nie prowadzi żadnej polityki równościo-
wej w tym zakresie. Mamy przecież powołanego przez
pana premiera 8 marca 2008 r. pełnomocnika rządu
do spraw równego traktowania, ale pani minister
działa w konspiracji jeszcze większej niż ta, w której
są pisane przez panią minister Piterę raporty. Trud-
no się dowiedzieć, czym zajmuje się pani minister.
Naprawdę mam wielkie obawy, czy rząd uważa, że
jest to realizacja także dyrektywy, która nakłada na
wszystkie kraje członkowskie konieczność utworze-
nia urzędu odpowiedzialnego za równe traktowanie.
Jesteśmy więc w takiej sytuacji, że jest powołana
pani minister, a nie ma urzędu. Urząd ten powinien
być powołany, na stronie internetowej Ministerstwa
Pracy i Polityki Społecznej jest projekt nowelizacji
ustawy o równym traktowaniu, ale nie zauważyłam,
żeby nawet do tej ofensywy październikowej, która
ma się przetoczyć przez Sejm, ów zalegający projekt
został włączony. Chyba nie będzie on rozpatrywany
w tej październikowej ofensywie. Moje pierwsze py-
tanie jest więc takie: Kiedy w związku z tym Polska
będzie krajem, który powoła urząd odpowiedzialny
za prowadzenie polityki równościowej?
Jak już mówiłam, jestem niezmiernie sceptyczna,
bo z badań wynika, że Polacy są nieufni, jeśli chodzi
o odmienności narodowe, etniczne, o wszelkie mniej-
szości. Jedną z takich grup, którą hołubimy, są Wiet-
namczycy, bo lubimy ich bardziej niż Ukraińców,
Białorusinów, Rosjan, Afrykanów czy Arabów. Ale
pracodawcy byli pytani o to, czy zatrudniliby praco-
witego, co Polacy przyznają, i spokojnego generalnie
Wietnamczyka, i tylko 0,12% z nich powiedziało: tak,
a 27,7% – stanowczo nie. Pytam więc, czy tylko bę-
dziemy wdrażali te dyrektywy, czy też będziemy jesz-
cze jakoś urzeczywistniać owe prawo.
Nie chciałabym też wspominać o pewnej kwestii,
bo w tej Izbie również była o tym mowa, ale może
jednak warto. Panie ministrze, pan doskonale wie,
że w art. 33 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
jest bardzo jasno mówiący przepis, że kobieta i męż-
czyzna otrzymują równą płacę za pracę jednakowej
wartości. Wszystkie kraje unijne, cała Wspólnota,
podjęły się, po pierwsze, zbadania, a po drugie, wy-
równywania tych różnic, które są niekorzystne dla
91
kobiet. Polska w także w tej dziedzinie takiej polity-
ki nie prowadzi.
Chciałabym wreszcie odnieść się bardzo krótko,
bo rozumiem, że czas nagli, do przepisów związanych
z bhp. Otóż wszyscy w tej sali wiemy, bo co roku de-
batujemy nad sprawozdaniem Państwowej Inspekcji
Pracy, że jeśli chodzi o bezpieczeństwo i zdrowie pra-
cowników, sytuacja się nie poprawia, wręcz przeciw-
nie, mamy do czynienia z tragicznymi wydarzeniami
skutkującymi dramatami w postaci choćby śmierci
czy kalectwa zatrudnionych osób. I chcę bardzo wy-
raźnie stwierdzić, że dobrze by było, żebyśmy rów-
nież w tym zakresie także podjęli jakąś politykę:
działania, szkolenia, pouczenia, zachęty premie, ulgi,
i myślę, że najwyższy czas, żeby rząd się tym zajął.
Wysoka Izbo! Kończąc, chcę powiedzieć, że chyba
najwyższy czas, żebyśmy przestali uważać, że prawa
człowieka, równość kobiet i mężczyzn, prawa wszel-
kich mniejszości, narodowych, etnicznych wyznanio-
wych, seksualnych, to jakieś feministyczne wymysły.
To odrębna dziedzina praw człowieka i każdy kraj
szanujący demokrację powinien to prowadzić. (Dzwo-
nek) Natomiast bezpieczeństwo pracy, higiena pracy,
godziwa płaca za wykonywaną pracę nie są hasłami
lewackimi. To także standard demokratycznego eu-
ropejskiego państwa.
Kończąc, chcę powiedzieć, że w klubie Lewicy
mamy takie przekonanie, iż hasło „By żyło się lepiej
wszystkim” było skierowane także do tych słabszych.
Miało żyć się lepiej także tym słabszym, czyli tym,
którzy są pracownikami, są słabsi ekonomicznie.
Tym, którzy mają w tym zakresie mniejsze prawa,
również mniejszościom. Więc, panowie i panie po-
słanki z Platformy Obywatelskiej i koalicji rządzącej,
niech rzeczywiście żyje się lepiej wszystkim. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę o zabranie głosu pana posła Józefa Zycha
w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kiedy rozpa-
trujemy różne projekty ustaw, w tym kodeksy, i po-
wołujemy się głównie na realizację dyrektyw, decyzji
Unii Europejskiej, to wtedy powstaje pytanie: Czy
rzeczywiście tak jest, że dopiero dziś dowiadujemy się
o pewnych przepisach, o pewnych zasadach, jakie
obowiązują, czy też pewne problemy są w Polsce zna-
ne? Otóż nawiązując do wystąpienia pani poseł Ja-
rugi-Nowackiej oraz pana posła Szweda, przypomnę,
że już w latach 80. w Polsce domagano się wielu roz-
strzygnięć dotyczących czasu pracy, równoważnego
czasu pracy. Domagano się także ostatecznego roz-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
92 Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Poseł Józef Zych
wiązania problemu urlopów i potem wiemy, co się
stało po 1989 r.
Zatem w naszym Kodeksie pracy, odnoszącym się
do tych problemów, w tym również bezpieczeństwa
i higieny pracy, obserwujemy takie kroki do przodu
i zwroty. Czas najwyższy, aby pewne sprawy zostały
uregulowane w sposób jednolity i stabilny. Wycho-
dząc zatem z tego założenia, Klub Parlamentarny
Polskiego Stronnictwa Ludowego oczywiście popiera
tę poprawkę, bo ona jest uzasadniona, potrzebna.
Nawet zastanawialiśmy się wśród prawników nad
jedną sprawą: czy kiedy jest zgłaszana poprawka,
zgodnie z regulaminem do zakończenia drugiego czy-
tania, to trzeba nad nią organizować specjalną deba-
tę. Myślę, że w przyszłości przy zmianie regulaminu
Sejmu warto się nad tym zastanowić.
Jeśli chodzi o problem bezpieczeństwa i higieny
pracy, to trzeba przypomnieć, że wielokrotnie w po-
przednich okresach Polska podpisywała porozumie-
nia z międzynarodową organizacją pracy, wprowa-
dzaliśmy w życie różnego rodzaju rozwiązania i na
tym odcinku ciągle mamy ogromne zaniedbania, ale
one nie wynikają z braku przepisów, uregulowań,
tylko z tego, że przepisy są niestosowane. To jest naj-
ważniejszy problem, bo jak popatrzymy na te spra-
wozdania Państwowej Inspekcji Pracy, o których
pani poseł wspomniała, to przecież jednoznacznie
wykazują: 300 tys. porad w sprawach ze stosunku
pracy, rozszerzyliśmy uprawnienia Państwowej In-
spekcji Pracy w zakresie nakładania kar przez PIP.
Znamy również inny problem, naruszeń prawa i ewi-
dentnego popełniania przestępstw. I co się dzieje
w prokuraturach, w sądach? Myślę, że to jest problem
bardzo głęboki, wymagający interdyscyplinarnego
spojrzenia i przede wszystkim poważnego podejścia
wszystkich do zagadnienia.
Jak się patrzy na reakcje społeczne, kiedy podaje
się, że na przykład w wypadkach drogowych w ubie-
głym roku zginęło 5700 ludzi, i jak się porówna jed-
nostkowe przykłady podawane w prasie, że ktoś zgi-
nął, że był jakiś wypadek, co zawsze jest tragedią, to
trzeba się zastanowić, czy to czasami nie jest jakaś
znieczulica, tym bardziej, że przecież liczba wypad-
ków śmiertelnych przy pracy, i nie tylko, rośnie.
Tu przy okazji drugi powód, dla którego odwołu-
ję się do pana posła Szweda. Otóż w poprzednim
okresie, kiedy wspólnie zasiadaliśmy w Sejmie, kiedy
razem pracowaliśmy, m.in. w Komisji do Spraw Kon-
troli Państwowej, problemy Państwowej Inspekcji
Pracy jako tej, która zajmuje się bezpieczeństwem, to
było nasze oczko w głowie. Dążyliśmy do zmiany
przepisów, inicjowaliśmy, analizowaliśmy i okazuje
się, że ciągle to jest za mało.
Panie marszałku, jak powiedziałem, Klub Parla-
mentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego popiera
poprawkę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia klubowe.
Do zadania pytań zgłosiły się 4 osoby.
Ktoś jeszcze?
Chętnych nie widzę.
Listę zamykam.
Czas zadania pytania – 1 minuta.
Pan poseł Stanisław Szwed, Prawo i Sprawiedli-
wość, jako pierwszy.
Poseł Stanisław Szwed:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie zadawałbym
tego pytania, ale zmroziła mnie informacja prasowa,
która pojawiła się dzisiaj przy okazji omawiania tej
naszej autopoprawki. Dzisiaj mamy w Kodeksie pra-
cy zapis o 40-godzinnym tygodniu pracy plus 8 go-
dzin nadliczbowych, czyli 48 godzin. I wyczytałem
informację, że rząd planuje wydłużenie czasu pracy
nawet do 65 godzin tygodniowo, bez konieczności
oddawania wolnego, pracownik musiałby się jednak
na to zgodzić. Mówię uczciwie, że zmroziła mnie in-
formacja o 65-godzinnym tygodniu pracy. Wydaje się,
że byłoby to dla nas coś niesamowitego. Stąd moje
pytanie: Czy faktycznie takie propozycje są kierowa-
ne ze strony rządu do partnerów społecznych, czy jest
to jakieś przekłamanie? Czy rząd ma jakieś inne pro-
pozycje w tej sprawie? (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Krzysztof Tyszkiewicz, Platforma Oby-
watelska.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Omawiany projekt nowelizacji nasuwa pytanie o wy-
miar przekraczania prawa pracy chociażby w obsza-
rach, które obejmuje ta nowelizacja. Stąd pytanie do
pana ministra: Jaka jest ilość zgłoszeń, skarg i po-
zwów, otrzymywanych zarówno przez Państwową
Inspekcję Pracy, jak i sądy cywilne w sprawach o dys-
kryminację w pracy, a także mobbing czy molestowa-
nie seksualne? I drugie pytanie. Jaka jest dynamika
tego zjawiska w ostatnich latach? Czy lista osób skar-
żących i wyroków w sprawach o dyskryminację, mob-
bing czy molestowanie jest większa? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Grzegorz Raniewicz, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Bezpieczeństwo i higiena pracy to ciągły i nierozwią-
zywalny problem. Zawsze w zakładach pracy docho-
dzi do pewnych nadużyć i przekroczeń związanych
z przepisami bhp czy z higieną pracy. Zgadzam się
z panią Izabelą Jarugą-Nowacką, że należy noweli-
zować i uświadamiać, aby nam wszystkim żyło się
lepiej. Tak, pani poseł. Natomiast moje pytanie bę-
dzie dotyczyło chorób zawodowych związanych z nie-
przestrzeganiem bezpieczeństwa i higieny pracy. Czy
ministerstwo prowadzi statystyki, jak to obecnie wy-
gląda? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Izabela Jaruga-Nowacka, Lewica.
Poseł Izabela Jaruga-Nowacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam 3 pytania
do pana ministra. Panie ministrze, kiedy pod obrady
parlamentu trafi ustawa o równym traktowaniu?
Wisi ona już długo na stronie ministerstwa. Drugie
pytanie. Jaka instytucja publiczna pomaga ofiarom
mobbingu i molestowania seksualnego w dochodze-
niu swoich praw do stawania przed sądem itd.? Kto
im pomaga? Bo z dyrektywy też wprost wynika, że
powinna taka być. I wreszcie trzecie pytanie. Jakie
działania podejmuje rząd, żeby wyrównać... żeby dą-
żyć do wyrównania pracy kobiet i mężczyzn zgodnie
z art. 33 Konstytucji RP? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Autopoprawka
przewiduje usunięcie z projektu przepisów dotyczą-
cych problematyki czasu pracy, a pozostawienie
w nim tych o równym traktowaniu w zatrudnieniu
oraz bezpieczeństwie i higienie pracy. Rada Mini-
93
strów uzasadnia tę autopoprawkę równolegle prowa-
dzonymi pracami nad odrębnym projektem, obejmu-
jącym obok całościowych zmian w regulacji czasu
pracy również te w zakresie równego traktowania
w zatrudnianiu oraz bezpiecznych i higienicznych wa-
runków pracy. To jest przeczytane z uzasadnienia.
Mam takie pytanie: Czy nie lepiej byłoby zrobić
coś raz, a dobrze? Rozumiem, że grożą nam unijne
sankcje. Z tego, co się orientuję, i tak te terminy już
dawno zostały przekroczone. Mam pytanie do pana
ministra: Kiedy pojawi się docelowy, konkretny, ca-
łościowy projekt regulujący przedmiotowe zagadnie-
nie? Bo tak to jest cały czas nieustanne łatanie dziur
w miarę potrzeb i pod pręgierzem ewentualnych kar
finansowych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu sekretarza stanu w Mi-
nisterstwie Pracy i Polityki Społecznej pana Jarosła-
wa Dudę.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Jarosław Duda:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! My-
ślę, panie pośle, że trzeba się odmrozić w związku
z tymi zapowiedziami gazetowymi. Pan poseł twier-
dzi bowiem, że został zmrożony. Rozumiem, że to
pytanie związane jest z klauzulą opt-out, czyli moż-
liwością pracy powyżej 48 godzin tygodniowo za zgo-
dą pracownika. Taką możliwość przewiduje dyrekty-
wa i skorzystano już z niej u nas w służbie zdrowia.
Natomiast Kodeks pracy nie przewiduje takiej regu-
lacji i jej nie będzie. Jak już wspomniałem, kwestia
ta może być przedmiotem ewentualnej dyskusji
z partnerami społecznymi. Na obecnym etapie part-
nerzy społeczni zgłaszają dopiero swoje propozycje
i takowych dyskusji jeszcze nie toczyliśmy. Tak że to
tyle, jeśli chodzi o pytanie pana posła.
(Poseł Stanisław Szwed: Dziękuję, panie mini-
strze.)
Dziękuję bardzo.
Jeśli chodzi o pozostałe pytania zadawane przez
panów posłów o statystyki, czyli kwestie dotyczące
dyskryminacji, zjawiska związanego z chorobami
zawodowymi, czy to się nasila, czy nie, to w tej chwi-
li nie mam takich danych. Skoncentrowałem się na
kwestiach odnoszących się do dyrektywy. Z przyjem-
nością odpowiem na te pytania na piśmie, ponieważ
dzisiaj nie potrafię tego zrobić.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
94 Autopoprawka do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy
i Polityki Społecznej Jarosław Duda
Jeśli chodzi o pytania pani poseł Jarugi-Nowac-
kiej, to one też nie są związane wprost z omawianym
dzisiaj dokumentem, czy z omawianą poprawką, któ-
rą zgłasza rząd. Natomiast chciałbym powiedzieć, że
w naszym odczuciu rząd powołał pełnomocnika. Pani
poseł twierdzi, że powinien być stworzony urząd. Nie
mamy dzisiaj zastrzeżenia…
(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Dyrektywa…)
Proszę?
(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Dyrektywa tak
twierdzi.)
Dyrektywa tak twierdzi, natomiast my staramy
się ją wypełnić nie tylko na papierze, ale też w real-
nym wydaniu. Pani minister spełnia tę funkcję. Nie
mieliśmy do tej pory zastrzeżeń ze strony Unii Euro-
pejskiej, że takie usytuowanie jest nieprawidłowe.
Być może warto rozważyć, żeby było to jednak w nie-
co innej konfiguracji. Dlatego też np. pani minister
nie jest w ministerstwie pracy, tylko w kancelarii
premiera. Uznajemy, że to jest prawidłowe usytuowa-
nie. Natomiast co do zakresu działań, to proponuję
porozmawiać z panią minister. Jestem przekonany,
że jeśli chodzi o ten obszar, ma dużo do zapropono-
wana, ponieważ za to odpowiada.
Jak najszybciej wprowadzimy tę ustawę, o której
pani poseł mówi, myślę, że w najbliższym czasie.
Przewiduję, że to będzie na pewno do końca roku.
To chyba tyle. Jeśli pominąłem jakieś pytanie, to
bardzo uprzejmie proszę…
(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Poproszę o odpo-
wiedź na piśmie.)
Dobrze.
(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Chodzi również
o zrównanie płac kobiet i mężczyzn.)
Dobrze. Odpowiem również na pytanie dotyczące
perspektywy czasowej, jeśli chodzi o zrównanie płac
kobiet i mężczyzn. Tak?
(Poseł Izabela Jaruga-Nowacka: Tak.)
Jeśli nie odpowiedziałem na jakieś pytanie, to
oczywiście zrobię to na piśmie, ponieważ zanotowa-
liśmy wszystkie z nich. Bardzo dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował autopo-
prawkę do rządowego projektu ustawy o zmianie
ustawy Kodeks pracy do Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny w celu rozpatrzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przypominam, że marszałek Sejmu wyznaczył
termin przedstawienia sprawozdania komisji o pro-
jekcie ustawy zawartym w druku nr 430 do dnia
7 października 2008 r.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ad-
ministracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji
Gospodarki o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o wykonywaniu działalności gospo-
darczej w zakresie wytwarzania i obrotu mate-
riałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz
wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojsko-
wym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach
wybuchowych przeznaczonych do użytku cywil-
nego (druki nr 632 i 967).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Janusza Cichonia.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Janusz Cichoń:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić sprawozdanie Komisji Gospodarki i Ko-
misji Administracji i Spraw Wewnętrznych o projek-
cie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu dzia-
łalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i ob-
rotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją
oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu woj-
skowym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach
wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
(projekt – druk nr 632, sprawozdanie komisji – druk
nr 967).
Regulacje prawne zawarte w projekcie ustawy
mają na celu wykonanie przepisów Konwencji w spra-
wie znakowania plastycznych materiałów wybucho-
wych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montre-
alu w 1991 r. Weszła ona w życie w czerwcu 1998 r.,
a Polska ratyfikowała ją 25 listopada 2006 r.
Istota zmian zawartych w projektowanej regulacji
polega na, po pierwsze, zdefiniowaniu pojęć: konwen-
cja, znakowanie plastycznych materiałów wybucho-
wych oraz materiał znakujący; po drugie, wprowa-
dzeniu obowiązku znakowania produkowanych i wpro-
wadzanych do obrotu plastycznych materiałów wy-
buchowych w celu ułatwienia ich wykrywania, z za-
strzeżeniem przypadków, gdy znakowanie nie jest
obowiązkowe, co rozstrzyga art. 1 pkt 2 oraz art. 2
pkt 4 projektu ustawy; po trzecie, określeniu sposobu
postępowania z zapasami nieznakowanych plastycz-
nych materiałów wybuchowych będących w posiada-
niu Sił Zbrojnych oraz służb państwowych odpowie-
dzialnych za obronność i bezpieczeństwo państwa,
a także przedsiębiorców prowadzących działalność
gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 22 czerwca
2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej
w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybu-
chowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i techno-
logią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.
Ponadto, regulacje służące wdrożeniu konwencji
zostały uzupełnione o przepis wprowadzający obo-
wiązek przesyłania komendantowi głównemu Straży
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Poseł Sprawozdawca Janusz Cichoń
Granicznej kopii decyzji wydawanych przez ministra
gospodarki w sprawie udzielania zgód na przemiesz-
czanie materiałów wybuchowych przeznaczonych do
użytku cywilnego przez granice państwa. Regulację
tę wprowadza art. 2 projektu ustawy. Spowoduje to,
że funkcjonariusze Straży Granicznej, mając uła-
twiony wgląd do przedmiotowych decyzji, będą mogli
szybciej weryfikować informacje dotyczące zarówno
ilości i rodzaju przewożonych materiałów wybucho-
wych, jak również tożsamości podmiotów do tego
uprawnionych. System ten przyczyni się z pewnością
do wzmocnienia efektywności kontroli przemieszcza-
nia przez granice Polski materiałów wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego oraz ułatwienia
wykrywania ich nieuprawnionego przewozu. Warto
zwrócić uwagę, że wiąże się to niewątpliwie z popra-
wą bezpieczeństwa w naszym kraju, a także zapobie-
ganiem aktom terroryzmu.
Chcę powiedzieć, że komisje nie wniosły do przed-
łożenia rządowego żadnych uwag. Wobec tego w imie-
niu obu komisji rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie
tej ustawy w brzmieniu przedstawionym przez rząd.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Janusz
Dzięcioł, Platforma Obywatelska.
Poseł Janusz Dzięcioł:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dnia
1 marca 1991 r. w Montrealu podczas Konferencji
Dyplomatycznej Organizacji Międzynarodowego Lot-
nictwa Cywilnego została podpisana Konwencja
w sprawie znakowania plastycznych materiałów wy-
buchowych w celu ich wykrywania. Weszła ona
w życie w 1998 r., a jej stronami są m.in. wszystkie
kraje Unii Europejskiej.
W Polsce konwencja weszła w życie 25 listopada
2006 r. Mimo to na terenie Rzeczypospolitej dozwo-
lone jest używanie i obrót nieznakowanymi plastycz-
nymi materiałami wybuchowymi. Z tego powodu
należy wprowadzić zmiany w obowiązujących usta-
wach i dostosować je do wymogów wspomnianej kon-
wencji.
W chwili obecnej obowiązują dwie ustawy zwią-
zane z omawianą kwestią: ustawa z dnia 22 czerwca
2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej
w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybu-
chowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i techno-
95
logią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym
oraz ustawa z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach
wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.
W obu tych aktach prawnych proponowane są nastę-
pujące zmiany. Jeśli chodzi o ustawę z 22 czerwca
2001 r., w art. 3 zostają sprecyzowane pojęcia: Kon-
wencja (jako Konwencja w sprawie znakowania pla-
stycznych materiałów wybuchowych w celu ich wy-
krywania) oraz znakowanie plastycznych materiałów
wybuchowych (jako równomierne rozmieszczenie
w plastycznym materiale wybuchowym materiału
znakującego dodanego w ilości wskazanej w części
drugiej: Materiały znakujące załącznika techniczne-
go do konwencji). Kolejne pojęcie sprecyzowane
w tym artykule to: plastyczne materiały wybuchowe
(jako materiały wybuchowe w giętkiej lub elastycznej
prasowanej postaci, których opis jest przedstawiony
w opisie materiałów wybuchowych załącznika tech-
nicznego do konwencji).
W art. 18 wskazuje się, że znakowanie plastycz-
nych materiałów wybuchowych jest obowiązkiem
producenta oraz że znakowaniu nie podlegają pla-
styczne materiały wybuchowe przechowywane lub
stosowane w sposób określony w części 1 ust. I za-
łącznika technicznego do konwencji.
Jeśli chodzi o ustawę z 21 czerwca 2002 r., propo-
nowane zmiany są następujące. W art. 1 dodany zo-
staje pkt 7 dotyczący zasad znakowania plastycznych
materiałów wybuchowych przeznaczonych do użytku
cywilnego.
W art. 3 zostają sprecyzowane pojęcia: Konwen-
cja, plastyczne materiały wybuchowe, materiał zna-
kujący oraz znakowanie plastycznych materiałów
wybuchowych.
W art. 24 dodany zostaje pkt 2a mówiący o prze-
kazaniu komendantowi głównemu Straży Granicznej
przez ministra właściwego ds. gospodarki kopii zgo-
dy, o której mowa w ust. 1.
W art. 42 dodane zostają ust. 4a i 4b mówiące
o obowiązku znakowania plastycznych materiałów
wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
oraz wyłączeniu z oznakowania materiałów przecho-
wywanych i używanych w sposób określony w załącz-
niku technicznym do konwencji.
Proponowane zmiany bezpośrednio dotyczyć będą
łącznie około 760 przedsiębiorców wykorzystujących
materiały wybuchowe do poszukiwania i wydobywa-
nia kopalin ze złóż, wyburzania i rozbiórek budowli,
oczyszczania terenów z materiałów wybuchowych
oraz tych przedsiębiorców, którzy prowadzą obrót
materiałami wybuchowymi.
W związku z powyższym stwierdzić należy, że
zmiany w wyżej wymienionych ustawach są niezbęd-
ne w celu wykonania założeń Konwencji w sprawie
znakowania plastycznych materiałów wybuchowych
w celu ich wykrywania. Zmiany te niosą ze sobą nie
tylko dostosowanie polskiego prawa do prawa mię-
dzynarodowego, ale przede wszystkim w praktyczny
sposób przekładają się na poprawę bezpieczeństwa
międzynarodowego. Dzięki odpowiedniemu znako-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
96 materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Poseł Janusz Dzięcioł
waniu można szybciej wykryć i unieszkodliwić pla-
styczne materiały wybuchowe, które zagrażają bez-
pieczeństwu, kiedy znajdą się w niepowołanych rę-
kach. W sposób szczególny dotyczy to transportu
lotniczego. Z tego powodu rekomendujemy przyjęcie
omówionego projektu ustawy. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Wojciech Żukowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Nie ma pana posła.
W takim razie pan poseł Stanisław Wziątek,
Lewica.
Poseł Stanisław Wziątek:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Pragnę przedstawić stanowisko klubu Lewi-
ca wobec projektu ustawy o zmianie ustawy o wyko-
nywaniu działalności gospodarczej w zakresie wy-
twarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bro-
nią, amunicją oraz wyrobami i technologią o prze-
znaczeniu wojskowym lub policyjnym oraz ustawy
o materiałach wybuchowych przeznaczonych do
użytku cywilnego.
Pierwsze czytanie projektu ustawy odbyło się na
posiedzeniu połączonych komisji: Komisji Admini-
stracji i Spraw Wewnętrznych i Komisji Gospodarki
w dniu 9 lipca 2008 r. Muszę przyznać, że wobec
przedłożonej przez rząd informacji, określonej także
w kategoriach celów komisja nie wnosiła zasadni-
czych zmian do projektu. Właściwie nie tylko zasad-
niczych, ale praktycznie żadnych.
Celem regulacji jest stworzenie warunków do po-
prawy bezpieczeństwa i zapobiegania aktom terrory-
zmu poprzez zwiększenie skuteczności działań na
rzecz wykrywania nieuprawnionego posiadania pla-
stycznych materiałów wybuchowych.
Projekt ustawy, jak powiedziałem, nie budzi żad-
nych wątpliwości i przy procedowaniu panowała cał-
kowita zgoda co do jego szczegółowych zapisów. Wszy-
scy mamy głęboko w pamięci akty terroru z 11 wrze-
śnia, World Trade Center i inne akty terroru, zwłasz-
cza terroru lotniczego. Wobec takich zagrożeń wszy-
scy w kraju, w Europie i na świecie powinniśmy
tworzyć jedną wspólną antyterrorystyczną koalicję.
Pojmując zatem w ten sposób bezpieczeństwo obywa-
teli polskich i obywateli Europy i świata, przystępu-
jąc do tej koalicji, powinniśmy jak najszybciej i jak
najsprawniej wprowadzić tę ustawę w życie.
Polska jest także zobowiązana formalnie do wy-
konania międzynarodowych zobowiązań, które wy-
nikają z rezolucji zgromadzenia Organizacji Między-
narodowego Lotnictwa Cywilnego i decyzji Rady
Europy z marca 2004 r., które są właśnie związane
z międzynarodowym zwalczaniem terroryzmu. Po-
nieważ w roku 2006 Polska ratyfikowała Konwencję
w sprawie znakowania plastycznych materiałów wy-
buchowych w celu ich wykrywania, prace nad pro-
jektem ustawy naprawdę przebiegały bezproblemo-
wo. To właśnie powodowało, że ustawa została zgod-
nie przyjęta przez wszystkie siły polityczne. Niewąt-
pliwe skutkiem wdrożenia jej w życie będzie fakt, iż
producent będzie zobowiązany do dodawania do pro-
dukowanych i wprowadzanych do obrotu plastycz-
nych materiałów wybuchowych materiału znakują-
cego w celu ułatwienia ich wykrycia.
Ważne jest także to, że już wyprodukowane i ma-
gazynowane materiały wybuchowe trzeba będzie
w określonym terminie oznakować lub nieodwracal-
nie, trwale unieszkodliwić. Oczywiście nie dotyczy to
kwestii związanych z działaniami badawczymi i za-
sobami magazynowymi, które są w posiadaniu woj-
ska. Wojsko ma znacznie więcej czasu na to, aby wy-
konać wszelkie zadania wynikające z tego projektu
ustawy.
Mam nadzieję, że wprowadzenie ustawy w życie
spowoduje rzeczywiste zwiększenie bezpieczeństwa
obywateli.
Klub Lewica poprze projekt ustawy i sprawozda-
nie podkomisji, zwłaszcza że wszyscy byliśmy w tej
kwestii zgodni. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jan Kamiński, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Jan Kamiński:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski
Polskiego Stronnictwa Ludowego poprze rządowy
projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu
działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania
i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją
oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojsko-
wym lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wy-
buchowych przeznaczonych do użytku cywilnego.
Chodzi o wykonanie przepisów Konwencji w spra-
wie znakowania plastycznych materiałów wybucho-
wych w celu ich wykrywania, podpisanej w Montre-
alu w dniu 1 marca 1991 r. w zakresie znakowania
plastycznych materiałów wybuchowych przez ich
wdrożenie do krajowego porządku prawnego. Stro-
nami konwencji jest obecnie ponad 120 państw,
w tym wszystkie państwa Unii Europejskiej. W przy-
padku Rzeczypospolitej Polskiej konwencja weszła
w życie 25 listopada 2006 r. po zakończeniu procesu
ratyfikacji.
Teraz należy przeprowadzić zmiany w ustawach
z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalno-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Poseł Jan Kamiński
ści gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz
wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym
lub policyjnym oraz z dnia 21 czerwca 2002 r. o mate-
riałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cy-
wilnego. Tego wymaga proces wdrożenia konwencji.
W szczególności chodzi o zdefiniowanie pojęć:
konwencja, znakowanie plastycznych materiałów
wybuchowych, plastyczne materiały wybuchowe oraz
materiał znakujący; wprowadzenie obowiązku zna-
kowania produkowanych i wprowadzanych do obrotu
plastycznych materiałów wybuchowych w celu uła-
twienia ich wykrywania, z zastrzeżeniem przypad-
ków gdy znakowanie nie jest obowiązkowe; określe-
nie sposobu postępowania z zapasami nieznakowa-
nych plastycznych materiałów wybuchowych będą-
cych w posiadaniu Sił Zbrojnych oraz służb państwo-
wych odpowiedzialnych za obronność i bezpieczeń-
stwo państwa, a także przedsiębiorców prowadzących
działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia
22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności go-
spodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materia-
łami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami
i technologią o przeznaczeniu wojskowym albo poli-
cyjnym lub ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o mate-
riałach wybuchowych przeznaczonych do użytku
cywilnego.
Za słuszne uważamy także te propozycje, które
zmierzają do wzmocnienia bezpieczeństwa oraz kon-
troli poprzez wprowadzenie obowiązku przesyłania
komendantowi głównemu Straży Granicznej kopii
decyzji wydawanych przez ministra gospodarki
w sprawie udzielania zgody na przemieszczanie ma-
teriałów wybuchowych przeznaczonych do użytku
cywilnego przez granice Rzeczypospolitej Polskiej.
Ułatwi to funkcjonariuszom Straży Granicznej wgląd
do przedmiotowych decyzji, będą oni mogli szybciej
weryfikować informacje dotyczące przewożonych ma-
teriałów wybuchowych.
Projekt został skonsultowany społecznie z przed-
stawicielami krajowego producenta plastycznych ma-
teriałów wybuchowych, ośrodków naukowych prowa-
dzących prace badawczo-rozwojowe dotyczące mate-
riałów wybuchowych lub związanych z wykorzysta-
niem materiałów wybuchowych, służb państwowych
związanych z zagadnieniami posiadania materiałów
wybuchowych. Wszelkie uwagi i wnioski zostały
uwzględnione.
Biorąc wszystkie powyższe argumenty pod uwa-
gę, jeszcze raz oświadczam, że Klub Poselski Polskie-
go Stronnictwa Ludowego poprze rządowy projekt
ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalno-
ści gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz
wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym
lub policyjnym oraz ustawy o materiałach wybucho-
wych przeznaczonych do użytku cywilnego. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
97
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Wojciech Żukowski, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Bardzo dziękuję, panie marszałku.
Panie i Panowie Posłowie! Panie Ministrze! Prze-
praszam, że trochę zaburzyłem przyjęty porządek,
ale aktualnie byłem na posiedzeniu podkomisji i do-
stałem informację o pewnych przesunięciach w cza-
sie. Ale wszystko dobre, co się dobrze kończy.
Szanowni państwo, w imieniu klubu Prawa i Spra-
wiedliwości mam zaszczyt przedstawić stanowisko
wobec sprawozdania Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej
w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybu-
chowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i techno-
logią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym
oraz ustawy o materiałach wybuchowych przezna-
czonych do użytku cywilnego.
Regulacje prawne zawarte w projekcie ustawy
mają na celu wykonanie przepisów konwencji podpi-
sanej w Montrealu dnia 1 marca 1991 r., będącej
efektem prac Konferencji Dyplomatycznej Organiza-
cji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego w za-
kresie znakowania plastycznych materiałów wybu-
chowych. Konwencja weszła w życie 21 czerwca 1998 r.,
a jej stronami jest obecnie 138 państw, w tym wszyst-
kie państwa Unii Europejskiej, a także m.in. Stany
Zjednoczone oraz Federacja Rosyjska. Warto podkre-
ślić, że stronami konwencji są wszystkie państwa
sąsiadujące z Polską. Sama Polska zakończyła proces
ratyfikacji w dniu 25 listopada 2006 r. Bezpośrednim
impulsem do podjęcia prac nad przytaczaną wcze-
śniej konwencją był bezprecedensowy akt terrory-
styczny, jaki nastąpił 21 grudnia 1988 r. Wtedy to
nad Lockerbie w południowej Szkocji eksplodował
amerykański samolot Boeing 747, lecący z Londynu
do Nowego Jorku z 259 pasażerami na pokładzie.
Wszyscy zginęli, a spadające szczątki zabiły także
11 mieszkańców miasta. Eksplozja, będąca wynikiem
podłożenia bomby na pokładzie, była największym
zamachem terrorystycznym w historii przez atakiem
z 11 września 2001 r. na World Trade Center. Terro-
ryści wykorzystali wtedy semteks, który jest pla-
stycznym materiałem wybuchowym i potocznie bywa
również nazywany czeskim plastikiem.
Dwie nowelizacje ustawy, nad którymi dzisiaj pra-
cujemy, pozwolą zrealizować cele konwencji, jeśli
chodzi o nasz porządek prawny, a co za tym idzie,
wpłyną na poprawę bezpieczeństwa Polski w zakre-
sie przeciwdziałania aktom terroryzmu, a także za-
pobiegania przemytowi plastycznych materiałów
wybuchowych. Wartością niejako dodaną jest spo-
dziewany i możliwy pozytywny wpływ nowelizowa-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
98 materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Poseł Wojciech Żukowski
nych ustaw na rozwój przemysłu obronnego, a zwłasz-
cza na prace badawczo-rozwojowe dotyczące wdraża-
nia technologii i znakowania. Jak wiadomo, jedynym
producentem plastycznym materiałów wybuchowych
w Polsce są Zakłady Produkcji Specjalnej w Pionkach
sp. z o.o. i byłoby wskazane, aby – poprzez dofinan-
sowanie i zmiany w procesie produkcji oraz poprzez
zagwarantowanie odbioru produktów – wspomagać
właśnie te zakłady. Projekt ustawy przewiduje – co
również jest bardzo ważne – okresy przejściowe, po-
zwalające na wykorzystanie aktualnych zasobów
materiałów, poddanie ich procesowi znakowania lub
na ich zniszczenie.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Co
prawda proponowane zmiany ograniczają w jakimś
sensie wolność gospodarczą poprzez wprowadzenie
obowiązku znakowania plastycznych materiałów wy-
buchowych, ale oczywiście nie zachodzi tu kolizja
z konstytucją, ponieważ art. 22 Konstytucji RP po-
zwala postawić ponad wolność gospodarczą ważny
interes społeczny, a u podstaw nowelizowanych ustaw
leży właśnie szczególnie ważny interes społeczny.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawa
i Sprawiedliwości będzie głosował za przyjęciem
proponowanego projektu ustawy. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Przystępujemy do zadawania pytań.
W tej chwili jest zgłoszonych 7 osób.
Czy są jeszcze zgłoszenia? Jeżeli nie ma...
Bardzo proszę się zapisać.
W takim razie jest 8 osób.
Zamykam listę pytających.
Ustalam czas pytania na 1 minutę.
Pan poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Obrót plastycznymi materiałami wybuchowymi wy-
maga szczególnego i wnikliwego nadzoru, oczywiście
z uwagi na to, że mogą one być przydatne i wykorzy-
stane przez przestępców czy terrorystów. Z uwagi
jednak na zastosowanie tych materiałów w działal-
ności gospodarczej prowadzonej przez szeroki krąg
podmiotów gospodarczych, materiały te mogą trafić
i niestety trafiają – trzeba to stwierdzić, chociażby
na podstawie doniesień prasowych – w niepowołane
ręce. I tu nasuwa się pytanie o skalę tego zjawiska
w naszym kraju.
Dlatego chciałbym poprosić pana ministra o od-
powiedź na pytanie: Ile wykrywa się rocznie przy-
padków niedozwolonego obrotu plastycznymi mate-
riałami wybuchowymi i jakie są najczęstsze źródła
pochodzenia tych materiałów? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Pan poseł Waldemar Wrona, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zgodnie z art. 3 znakowaniu, o którym mowa w art. 18
ust. 4 ustawy wymienionej w art. 1, nie podlegają
plastyczne materiały wybuchowe wytwarzane na te-
rytorium Rzeczypospolitej Polskiej do dnia 25 listo-
pada 2009 r., jeżeli stanowią integralną część uzbro-
jenia będącego w posiadaniu Sił Zbrojnych Rzeczy-
pospolitej Polskiej, Agencji Bezpieczeństwa We-
wnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywia-
du. Mam pytanie: Czy w związku ze zdarzającymi się
kradzieżami uzbrojenia, broni, materiałów wybucho-
wych nie należałoby jednak również tych materiałów
poddać znakowaniu? Dziękuję bardzo, panie mar-
szałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wprowadzenie
zaproponowanych zmian do ustawy o wykonywaniu
działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania
i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amuni-
cją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu
wojskowym lub policyjnym oraz ustawy o materia-
łach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywil-
nego jest celowe i z pewnością uzasadnione.
Natomiast mam pytanie następującej treści: Dla-
czego nie przeprowadzono konsultacji wśród przed-
stawicieli przedsiębiorców, którzy wykorzystują ma-
teriały wybuchowe w związku z prowadzoną działal-
nością gospodarczą w zakresie poszukiwania, rozpo-
znawania, wydobywania kopalin ze złóż, a także
bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz
składowania odpadów górniczych, i przedsiębiorców,
którzy wykorzystują te materiały w zakresie rozbió-
rek oraz wyburzeń budynków i budowli, przygotowa-
nia terenów pod zabudowę, a także oczyszczania te-
renów z materiałów wybuchowych i przedmiotów
niebezpiecznych? Czy zaproponowane terminy wyco-
fania plastycznych materiałów wybuchowych nie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Poseł Adam Gawęda
spowodują perturbacji w funkcjonowaniu tych przed-
siębiorstw? (Dzwonek)
I już, panie marszałku, ostatnie pytanie: Jakie
jest stanowisko Wyższego Urzędu Górniczego, a do-
kładnie czy Departament Górnictwa WUG zajął sta-
nowisko w tej sprawie? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Ewa Kierzkowska, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Ewa Kierzkowska:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze!
Mam dwa krótkie pytania.
Po pierwsze, czy i w jakim stopniu wprowadzenie
przepisów konwencji ułatwi walkę z terroryzmem?
I drugie pytanie: Jakie będą ewentualne koszty
wprowadzenia w życie zobowiązań wynikających
z tej konwencji? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję pani poseł.
Pan poseł Grzegorz Raniewicz, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Obowiązujące przepisy prawne obligują przedsiębior-
ców do uzyskania zgody lub pozwolenia ministra
gospodarki na wywóz oraz wwóz materiałów wybu-
chowych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Na
ile skutecznie przeprowadzana jest kontrola na gra-
nicach wschodnich w celu realizacji tych przepisów?
Jak wiadomo, nowela powoduje, że kopie decyzji
o zgodach na przewożenie materiałów wybuchowych
będzie otrzymywał komendant Straży Granicznej.
Czy Straż Graniczna została wyposażona w niezbęd-
ne instrumenty techniczne w celu wykrywania prze-
mytu materiałów wybuchowych na wszystkich przej-
ściach granicznych? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pani posłanka Agnieszka Hanajczyk, Platforma
Obywatelska.
99
Nieobecna? A widziałem przed chwilą panią
poseł.
W takim razie pan poseł Krzysztof Tyszkiewicz,
Platforma Obywatelska.
Poseł Krzysztof Tyszkiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W ocenie skut-
ków przedmiotowej regulacji znalazłem informację,
iż plastyczne materiały wybuchowe na potrzeby
przedsiębiorców nie były dotąd importowane. W związ-
ku z tym mam pytanie: Jakie ilości plastycznych
materiałów wybuchowych były dotychczas importo-
wane do Polski? Czy też może opieramy się wyłącznie
na naszej rodzimej produkcji, czyli produkcji zakładu
w Pionkach?
I drugie pytanie: Czy w Polsce jest producent ma-
teriału znakującego, czy będziemy musieli go impor-
tować? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Wojciech Żukowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Jak dzisiaj już zostało to powiedziane,
większość krajów podpisała konwencję i wdraża w tej
chwili do swojego obrotu prawnego jej zapisy. Rów-
nież tę konwencję podpisali nasi sąsiedzi. I chciałbym
zapytać, bo to jest ważne, na jakim etapie nasi sąsie-
dzi są w chwili obecnej, jeśli chodzi o proces wdraża-
nia do obrotu prawnego zapisów konwencji. Ona bę-
dzie właściwie funkcjonowała dopiero wtedy, kiedy
rzeczywiście wszystkie kraje będą zapisy tej konwen-
cji realizowały. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu
w Ministerstwie Gospodarki pana Dariusza Bogdana.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Gospodarki
Dariusz Bogdan:
Panie Marszałku! Panie Posłanki i Panowie Po-
słowie! Część pytań to były pytania bardzo, bardzo
szczegółowe, ale spróbuję na nie odpowiedzieć.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
100 materiałami wybuchowymi oraz ustawy o materiałach wybuchowych przeznaczonych do użytku cywilnego
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Gospodarki Dariusz Bogdan
Pan poseł Kopyciński zapytał o obrót materiała-
mi, o to, ile wykrywa się przypadków obrotu mate-
riałami. Jako przedstawiciel Ministerstwa Gospodar-
ki w tym momencie nie jestem w stanie na to pytanie
odpowiedzieć, udzielimy na nie odpowiedzi na piśmie.
To pytanie raczej do ministra spraw wewnętrznych
i administracji, niemniej postaramy się na nie odpo-
wiedzieć.
Pani poseł Kierzkowska pytała, w jakim stopniu
wprowadzenie przepisów konwencji ułatwi walkę
z terroryzmem. W mojej ocenie oprócz działań o cha-
rakterze praktycznym, praktyczno-militarnym, kon-
wencja jest jednym z narzędzi prawnych tworzących
warunki do skutecznej walki z terroryzmem. W szcze-
gólności chodzi o akty terroryzmu ukierunkowane
na środki transportu, przede wszystkim transportu
lotniczego. Bez specjalnego znakowania plastyczne
materiały wybuchowe są trudniejsze do wykrycia
i to stanowi niejako o istocie znakowania. Znacznie
trudniej je wykryć niż materiały zwykłe, których
formuła nie jest elastyczna. Dzieje się tak z uwagi na
zawartość substancji plastyfikujących, które ograni-
czają możliwość emisji cząstek plastycznych materia-
łów wybuchowych do otoczenia.
Panowie posłowie Wziątek i Żukowski mówili
z jednej strony o World Trade Center, a z drugiej
o Lockerby. Rzeczywiście nad Lockerby w 1988 r.
doszło do największej tragedii z użyciem plastycz-
nych materiałów wybuchowych. W naszej ocenie ta
regulacja pozwoli skutecznie zwalczać nieuprawnio-
ny przewóz plastycznych materiałów wybuchowych.
Następne pytanie – jakie są koszty związane
z wprowadzeniem w życie zobowiązań wynikających
z konwencji. Tak jak już wcześniej mówił pan poseł
sprawozdawca, jedynym producentem w Polsce pla-
stycznych materiałów wybuchowych jest Zakład Pro-
dukcji Specjalnej w Pionkach. Według tego zakładu
cena wzrośnie maksymalnie o 2%, co daje około 5 zł
w wartościach bezwzględnych w odniesieniu do kilo-
grama wytworzonego materiału wybuchowego. Jeże-
li chodzi o skutki globalne, to dla MON wyniosą od
50 do 100 tys. zł, dla MSWiA od 5 do 10 tys. zł. Na-
tomiast jest jeszcze dodatkowy element, i tutaj rów-
nież odwołuję się do ostatniego zadanego pytania,
mianowicie dodatkowym kosztem będzie koszt zwią-
zany z wyposażeniem, jak i z przeszkoleniem pracow-
ników jednostek Policji i Straży Granicznej. Szacuje-
my, że będzie to koszt w granicach 75 tys. zł. Powyż-
sze koszty nie są duże, są niewspółmiernie małe
w stosunku do oczekiwanych efektów w zakresie po-
prawy bezpieczeństwa i zmniejszenia ryzyka wystą-
pienia aktów terroryzmu w transporcie lotniczym.
Pan poseł Gawęda zadał pytanie, dlaczego zabra-
kło konsultacji z przedsiębiorcami. Zgodnie ze wszyst-
kimi regułami legislacji konsultacje społeczne w tym
zakresie były, i to szerokie.
Pytanie pana posła Tyszkiewicza, jakie ilości ma-
teriałów są importowane. Niestety teraz nie jestem
w stanie odpowiedzieć na to pytanie, również na nie
odpowiemy pisemnie. Natomiast nasi przedsiębiorcy
opierali się głównie na naszej rodzimej produkcji za-
kładu w Pionkach.
Było pytanie, czy w Polsce są produkowane ma-
teriały znakujące. Tak, są produkowane w Instytucie
Przemysłu Organicznego. Bardzo serdecznie dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu ministrowi.
Pan poseł sprawozdawca komisji zrezygnował
z zabrania głosu.
Bardzo dziękuję. Czas też jest pewną wartością.
Zamykam dyskusję.
Informuję, że do trzeciego czytania projektu usta-
wy przystąpimy w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ad-
ministracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku
Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ochronie granicy państwowej oraz niektórych
innych ustaw (druki nr 994 i 999).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Wiesława Wodę.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
jako sprawozdawca Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych poinformować Wysoką Izbę o stano-
wisku komisji wobec poprawek Senatu zgłoszonych
do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy
o ochronie granicy państwowej oraz niektórych in-
nych ustaw.
Przypomnę, że projekt ma na celu wykonanie pra-
wa Unii Europejskiej. Senat zgłosił trzy poprawki,
które komisja rozpatrzyła na swoim posiedzeniu
w dniu 30 września br.
W poprawce 1. Senat zaproponował inny szyk zda-
nia w art. 1 pkt 4, w art. 17d. Zmiana szyku tego
zdania zmienia nieco akcenty. Komisja stosunkiem
głosów 6 za, 8 przeciw, przy braku wstrzymujących
się poprawkę odrzuciła.
Poprawka 2. ma charakter porządkujący, gdyż
tekst wersji sejmowej budził pewne wątpliwości. Po
jednogłośnym przyjęciu tej poprawki przepis staje się
jednoznaczny.
W poprawce 3. zaproponowano użycie innego
zwrotu na określenie funkcjonariuszy Straży Gra-
nicznej, aby zapewnić spójność terminologiczną. Ko-
misja stosunkiem głosów 6 za, 9 przeciw, przy braku
głosów wstrzymujących się poprawkę odrzuciła.
Reasumując, komisja proponuje przyjęcie poprawki
2. i odrzucenie poprawek 1. i 3. Dziękuję. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie granicy państwowej
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Głos zabierze pan poseł Piotr van der Coghen,
Platforma Obywatelska.
Poseł Piotr van der Coghen:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Plat-
formy Obywatelskiej w sprawie sprawozdania Komi-
sji Administracji i Spraw Wewnętrznych o stanowi-
sku Senatu dotyczącym rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o ochronie granicy państwowej
oraz niektórych innych ustaw (druki nr 994 i 999).
Ogólnie rzecz ujmując, projekt nowelizacji oma-
wianej ustawy dostosowuje nasze prawo do rozwią-
zań unijnych oraz porządkuje przepisy, wskazując
kompetencje i zasady działań w sytuacjach szczegól-
nych, mogących zaistnieć na naszych granicach, któ-
rych mamy teraz dwa rodzaje: wewnątrzunijne i ze-
wnętrzne.
Brzmienie nowelizowanej ustawy porządkuje na-
stępujące kwestie: kto ma prawo wezwania wsparcia
w postaci potrzebnych – ale w końcu obcych – sił na
teren naszego kraju, ale także kto może wysłać na-
szych funkcjonariuszy Straży Granicznej na solidar-
nościową interwencję w zespołach Fronteksu poza
granice naszego państwa, zgodnie z przepisami ko-
deksu granicznego Schengen. Zgodnie z tą nowelą
agencja Frontex będzie mogła skierować na obszar
naszego kraju swe zespoły szybkiego reagowania,
jednakże jedynie na wezwanie rządu składane przez
upoważnionego do tego ustawowo ministra spraw
wewnętrznych i administracji, a będące reakcją na
wniosek komendanta głównego Straży Granicznej.
Komendant główny Straży Granicznej ma ponadto
pełnić funkcję krajowego punktu kontaktowego
z agencją Frontex. Będzie on upoważniony do uzgad-
niania planów operacyjnych i decydowania o spra-
wach kadrowych naszej krajowej rezerwy ekspertów
przygotowanych do tych działań. Będzie również
upoważniony do wydania opinii odmownej.
Celem zmian jest też precyzyjne wskazanie zakre-
su stosowania przepisów określających uprawnienia
funkcjonariuszy Straży Granicznej – członków zespo-
łów szybkiej interwencji delegowanych do pełnienia
służby za granicą.
Nowelizacja obejmuje też ustawę o broni i amuni-
cji, sankcjonując i regulując sytuację, w której funk-
cjonariusze graniczni innego państwa Unii Europej-
skiej wchodzący w skład zespołów szybkiego reago-
wania będą mogli użyć broni służbowej na terenie
naszego państwa, działając w ramach wspólnej inter-
wencji.
101
Warto podkreślić, że nowelizowana ustawa prze-
widuje również czasowe przywrócenie na dowolnych
odcinkach granicy państwowej kontroli granicznej
o charakterze zaporowym. Przewidywanie możliwo-
ści takowych działań ma na celu zwiększenie bezpie-
czeństwa i porządku publicznego na przykład pod-
czas masowych imprez podwyższonego ryzyka, któ-
rymi są na przykład wielkie wydarzenia sportowe.
W najbliższych latach konieczność skorzystania
z tego przepisu może nastąpić podczas organizacji
Euro 2012, które zmusi nasze służby graniczne do
kontrolowania masowego przepływu przez granice
tych kibiców, dla których części celem jest nie sport,
ale stadionowe zadymy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Platformy
Obywatelskiej popiera nowelizację ustawy w przed-
stawionym brzmieniu, rekomendując przyjęcie 2. po-
prawki Senatu. Dziękuję. Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Wojciech Żukowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Wojciech Żukowski:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić w imieniu
Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość sta-
nowisko wobec sprawozdania Komisji Administracji
i Spraw Wewnętrznych odnoszącego się do stanowi-
ska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ochronie granicy państwowej oraz niektórych in-
nych ustaw.
Senat zgłosił trzy poprawki, które były efektem
uwag Biura Legislacyjnego Senatu. Dwie z nich mają
charakter doprecyzowujący i w założeniach miały
zapewnić ustawie spójność terminologiczną. Trzecia
poprawka ma charakter legislacyjny. W toku prac
senackich wszystkie te poprawki uzyskały, co trzeba
podkreślić, akceptację Ministerstwa Spraw We-
wnętrznych i Administracji. Komisja Administracji
i Spraw Wewnętrznych przyjęła jedną poprawkę,
o czym mówił pan poseł sprawozdawca, dwie uznano
za bezcelowe.
Klub Prawa i Sprawiedliwości na wczorajszym
posiedzeniu głosował za przyjęciem propozycji Sena-
tu, wychodząc z założenia, że nawet delikatna popra-
wa brzmienia aktu prawnego służy lepszej jego czy-
telności, nawet tak subtelna jak muśnięcie piórkiem,
bo te poprawki rzeczywiście są niesłychanie subtelne.
Oczywiście nie ma o co kruszyć kopii i całość ustawy
nie ucierpi, gdy nastąpi odrzucenie tych poprawek,
jednak konsekwentnie będziemy głosowali za przy-
jęciem tych trzech poprawek, również z szacunku dla
pracy izby wyższej parlamentu.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
102 Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie granicy państwowej
Poseł Wojciech Żukowski
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawa
i Sprawiedliwości będzie głosował za przyjęciem po-
prawek zgłoszonych przez Senat. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Krystyna Łybacka,
Lewica.
Proszę bardzo, pani minister.
Poseł Krystyna Łybacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Lewica
w pełni popiera stanowisko komisji wobec poprawek
Senatu do ustawy o zmianie ustawy o ochronie gra-
nicy państwowej oraz niektórych innych ustaw.
Mój przedmówca powiedział, że z szacunku dla
pracy Senatu klub Prawa i Sprawiedliwości głosować
będzie za przyjęciem poprawek. My natomiast z sza-
cunku dla pracy Sejmu i logiki stanowionego prawa
będziemy głosowali tak, jak postanowiła komisja.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo pani poseł.
Pan poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Uwzględniając
apel pana marszałka, chcę w imieniu posłów klubu
PSL wygłosić bardzo krótkie oświadczenie w sprawie
poprawek Senatu do rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o ochronie granicy państwowej
oraz niektórych innych ustaw.
Otóż, o czym już wspominałem wcześniej, Senat
zgłosił trzy poprawki, z których poprawki 1. i 3. ina-
czej określają funkcjonariuszy Straży Granicznej,
inny jest szyk zdania i inaczej rozkładają się akcenty.
Mój klub będzie głosował za ich odrzuceniem. Po-
prawka 2., mająca charakter porządkujący, powodu-
je, że przepis staje się jednoznaczny. Moi koledzy
posłowie tę poprawkę poprą. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Jedna osoba zapisała się do zadania pytania.
Czy jeszcze są chętni?
Nie.
Zamykam listę.
Ustalam czas na 1 minutę.
Pan poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Proszę bardzo, panie pośle.
(Głos z sali: Nie ma.)
W takim razie dziękuję.
Czy przedstawiciel rządu...
Nie.
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy
w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 12.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ad-
ministracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku
Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz
niektórych innych ustaw (druki nr 995 i 1000).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Aleksandra Marka Skorupę.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca
Aleksander Marek Skorupa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji
Administracji i Spraw Wewnętrznych o stanowisku
Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewi-
dencji ludności i dowodach osobistych oraz niektó-
rych innych ustaw, zawartym w druku nr 995.
W dniu 30 września Komisja Administracji i Spraw
Wewnętrznych rozpatrzyła poprawki Senatu, któ-
rych Senat zgłosił 17, w tym poprawki merytoryczne
nr 1, 15, 16 i 17 oraz poprawki od 2. do 14. o charak-
terze doprecyzowującym. Komisja rekomenduje Wy-
sokiej Izbie, aby odrzucić poprawki nr 3 i 8, natomiast
pozostałe poprawki przyjąć. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu pana posła Grzegorza
Raniewicza, Platforma Obywatelska.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie marszałku,
skracamy?
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę?
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Skracamy czas?
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Nie. Była taka sugestia czy podziękowanie panu
posłowi. To wszystko.
Proszę bardzo.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego
Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko w
sprawie rządowego projektu ustawy o zmianie usta-
wy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz
niektórych innych ustaw wraz z projektami aktów
wykonawczych.
Podstawowym celem prezentowanego projektu
jest umożliwienie podmiotom, które realizując swoje
zadania, gromadzą dane osobowe, weryfikowania ich
na podstawie zbioru PESEL.
Panie Marszałku! Klub Parlamentarny Platforma
Obywatelska podziela pogląd, że jest to ustawa po-
rządkująca, pozytywnie zmieniamy obszar prawny i
zgodnie ze stanowiskiem komisji będziemy głosowa-
li za piętnastoma poprawkami Senatu, a przeciw
dwóm, które komisja zaopiniowała negatywnie. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wobec
uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25
września 2008 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy
o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz nie-
których innych ustaw.
Senatorowie do tej ustawy wnieśli 17 poprawek.
W większości przypadków poprawki te nie budzą
wątpliwości, gdyż poprawiają ewidentne błędy, uzu-
pełniają oczywiste braki i uściślają nieprecyzyjne
zapisy lub czyszczą stylistykę zdań oraz wygładzają
pisownię poszczególnych wyrazów. Można wręcz od-
nieść wrażenie, że skrupulatność senatorów jest nie-
103
co na wyrost, gdyż w kilku przypadkach poprawne
zapisy zastąpiono równie poprawnymi, a zatem wy-
konano zbędną pracę. Niemniej Senat bez wątpienia
poprawił ustawę o ewidencji ludności i dowodach oso-
bistych. Szczególnie warta zauważenia jest drobna
poprawka, ale istotna z punktu widzenia pracy mi-
nistra spraw wewnętrznych i administracji jako urzę-
du kontrolującego podmioty, które korzystają z do-
stępu do danych w drodze weryfikacji. Dzięki po-
prawce Senatu kontrolowane będą wszystkie podmio-
ty, a nie tylko niektóre.
Inna poprawka dostosowuje zapisy ustawy do
stopnia powszechności i funkcjonalności systemu
teleinformatycznego. Senat uznał, że stosowne za-
świadczenie powinno być wydawane w takiej formie,
w jakiej złożony został wniosek. Dzięki temu unik-
niemy sytuacji, w której podmiot będzie mógł doma-
gać się w formie papierowej, listownej zaświadczenia
w formie elektronicznej od urzędu, który nie będzie
wyposażony w odpowiednie środki komunikacji elek-
tronicznej.
Z przykrością i zdziwieniem musieliśmy przyjąć
do wiadomości informację przedstawiciela ministra
spraw wewnętrznych i administracji, że nasza admi-
nistracja nie jest jeszcze w pełni przygotowana do
korzystania ze środków komunikacji elektronicznej.
Reasumując, mój klub popiera niemal wszystkie
poprawki wniesione przez Senat i tak będziemy gło-
sować, przy czym muszę powiedzieć, że największy
problem mamy z poprawką 8., ponieważ wciąż nie
możemy rozstrzygnąć, czy bardziej właściwe jest
sformułowanie „są zobowiązane” czy sformułowanie
„są obowiązane”. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pani posłanka Krystyna Łybacka, Lewica.
Proszę bardzo, pani poseł.
Poseł Krystyna Łybacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nawiążę do mego
przedmówcy. W istocie bez głębokiej analizy seman-
tycznej nie mogliśmy na posiedzeniu komisji rozwią-
zać problemu, czy „zobowiązany”, czy „obowiązany”,
a to Wysokiej Izbie pokazuje, że część poprawek, któ-
re miały charakter porządkujący, wymagała dodat-
kowych umiejętności od posłów.
Klub Poselski Lewicy w większości popiera stano-
wisko wyrażone przez komisję, z jednym wyjątkiem.
Otóż w 8. poprawce Senat wprowadza pewną korektę,
o czym mówił zresztą również przedmówca. Przedło-
żenie sejmowe rozstrzygało, że jeżeli do organu prowa-
dzącego zbiory meldunkowe, zbiór PESEL czy ewiden-
cję dotyczącą wydawania i unieważniania dowodów
osobistych występuje osoba, to zgłoszenia może doko-
nać w formie pisemnej lub za pomocą formy elektro-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
104 Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych
Poseł Krystyna Łybacka
nicznej i również, na swoje żądanie, może w formie
elektronicznej to zaświadczenie otrzymać. Tymcza-
sem Senat stwierdził, że może je otrzymać w takiej
formie, w jakiej złożyła wniosek. I, Wysoka Izbo, może
być taka sytuacja, że przychodzi ktoś do organu pro-
wadzącego ewidencję danych meldunkowych i mówi:
proszę o takie i takie dane. Urzędnik mówi: tak, ale
proszę złożyć wniosek. No to osoba bierze jakąkolwiek
kartę, która tam leży, składa wniosek i wychodzi. Ale
czy to oznacza, że również w formie pisemnej musi
otrzymać odpowiedź? Nie. Zatem w tym przypadku
będziemy głosować za przedłożeniem sejmowym. Zga-
dzam się znowu z przedmówcą, że wstydem jest argu-
mentowanie poprawki Senatu brakiem przygotowania
tego typu organów prowadzących ewidencję do prze-
kazywania danych w formie elektronicznej. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję, pani poseł.
Pan poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Kolejny raz,
panie marszałku, dostosuję się do pańskiego apelu i
z upoważnienia posłów klubu PSL krótko poinformu-
ję Wysoką Izbę o naszym stosunku do poprawek
Senatu zgłoszonych do rządowego projektu ustawy o
zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach oso-
bistych. Senat zgłosił 17 poprawek, z których komisja
poparła 15, a 2 proponuje odrzucić. Zdecydowana
większość poprawek została przyjęta jednogłośnie,
gdyż nie budziły one żadnych wątpliwości.
Najwięcej wątpliwości budziła poprawka 3., gdyż
Senat zaproponował zwrot: W przypadku braku ta-
kiego zameldowania danych o adresie nie zamieszcza
się. Powstaje pytanie: zameldowania danych, jakich
danych, których danych? Rodziło to wątpliwości, o
jakie zameldowanie Senatowi chodzi. Tej poprawki,
jak powiedziałem, nie poprzemy. Nie poprzemy rów-
nież poprawki 8., która ma charakter językowy. Se-
nat zaproponował, aby wyrazy „są zobowiązane”
zastąpić wyrazami „są obowiązane”. Sądzę, że to nie
jest istotne i wobec tego tej poprawki również nie
poprzemy. Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pytań nie ma.
W takim razie czy przedstawiciel rządu chce za-
brać głos? Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy
w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 13.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Rolnictwa i Rozwoju Wsi o stanowisku Senatu w
sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji
Weterynaryjnej (druki nr 997 i 1002).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Krzysztofa Jurgiela.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Sprawozdawca Krzysztof Jurgiel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi-
sji Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedstawię informację
o stanowisku komisji w sprawie ustawy o zmianie
ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej w sprawie popra-
wek przyjętych przez Senat.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi po rozpatrzeniu
uchwały Senatu na posiedzeniu w dniu 1 październi-
ka 2008 r. wnosi, aby Wysoki Sejm raczył poprawki
zawarte w pkt 1 i 2 przyjąć.
Przypomnę, że ustawa o zmianie ustawy o In-
spekcji Weterynaryjnej, zmieniając art. 16, umożli-
wia lekarzom weterynarii zatrudnionym w zakła-
dach leczniczych dla zwierząt wykonywanie czynno-
ści w swoim zakładzie pracy i rozliczanie się z po-
wiatowym lekarzem weterynarii jako podmiot go-
spodarczy.
Wprowadzając poprawkę 1., Senat uznał za wska-
zane wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych,
jakie mogłyby powstać w związku z posłużeniem się
odmiennym sformułowaniem na określenie analo-
gicznych czynności Inspekcji Weterynaryjnej. W
ustawie nowelizowanej w dodawanym do art. 16 ust. 1
pkt 1a użyto określenia „ochronne szczepienia i ba-
dania rozpoznawcze”, natomiast w ustawie noweli-
zującej zastosowano formułę „szczepienia ochronne
lub badania rozpoznawcze”. Komisja proponuje po-
parcie tej poprawki.
Poprawka 2. precyzuje określenie podmiotu, z
którym powiatowy lekarz weterynarii będzie zawie-
rał umowę o wykonanie czynności Inspekcji Wete-
rynaryjnej. I ta poprawka zdaniem komisji jest za-
sadna.
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej stwier-
dził, że poprawki nie są objęte prawem Unii Europej-
skiej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Adam Kru-
pa, Platforma Obywatelska.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej
Poseł Adam Krupa:
Panie Marszałku! Pani Poseł! Panowie Posłowie!
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej mam za-
szczyt przedstawić stanowisko wobec poprawek, któ-
re wniósł Senat…
Panie ministrze, przepraszam bardzo. Witam
pana ministra.
…do ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Wete-
rynaryjnej. Pan poseł sprawozdawca te dwie popraw-
ki szczegółowo omówił. One mają charakter dopre-
cyzowujący i zostały przez komisję, praktycznie rzecz
biorąc, jednogłośnie przyjęte, więc myślę, że nie ma
sensu dalej nad nimi debatować.
Klub Platformy Obywatelskiej będzie głosował za
przyjęciem poprawek Senatu jako poprawek mery-
torycznych. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jarosław Żaczek, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jarosław Żaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec
sprawozdania Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o
stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie usta-
wy o Inspekcji Weterynaryjnej.
Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm
ustawy, wprowadził dwie poprawki. Poprawki mają
charakter doprecyzowujący, mówił o tym szczegóło-
wo pan poseł sprawozdawca. W pełni podtrzymuję
argumentację przedstawianą przeze mnie w imieniu
klubu podczas dotychczasowych prac nad projektem
ustawy, decydującą o naszym poparciu dla tej ustawy.
Klub Prawo i Sprawiedliwość zgadza się z propozy-
cjami przedstawionymi przez Senat i będzie głosował
za ich przyjęciem. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Głos zabierze pan poseł Romuald Ajchler, Lewica.
Nie ma pana posła.
W takim razie pan poseł Leszek Deptuła, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Też nie ma.
Czy są pytania?
Nie ma pytań...
(Poseł Izabela Kloc: Jeszcze ja...)
A przepraszam, bo nie miałem listy, proszę bar-
dzo.
105
Poseł Izabela Kloc:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ja mam jedno krótkie pytanie w związku z tą ważną
dla bezpieczeństwa żywnościowego naszego kraju
ustawą. Mianowicie czy przyjęcie tej ustawy uspraw-
ni i przyspieszy proces walki z chorobami zakaźnymi
zwierząt? Szczególnie chodzi mi tutaj o realizację
programu zwalczania choroby Aujeszkyego.
I jeszcze takie pytanie o charakterze finansowym:
Jaka kwota w przyszłorocznym budżecie będzie prze-
znaczona zgodnie z propozycją rządu na zwalczanie
tej choroby? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie
Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan minister Kazimierz
Plocke.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając
precyzyjnie na zadane pytanie, chciałbym powie-
dzieć, że rzeczywiście jesteśmy w trakcie, można po-
wiedzieć, analizy art. 16 ustawy o inspekcji wetery-
naryjnej. Propozycje, które zostały przyjęte przez
Sejm i Senat i dzisiaj po raz kolejny były przedmio-
tem dyskusji Wysokiej Izby, zmierzają w kierunku
ułatwienia działalności w zakresie usług weteryna-
ryjnych świadczonych przez lekarzy prywatnej prak-
tyki. Co do ułatwień to przede wszystkim chodzi o to,
ażeby rzeczywiście w tym decydującym momencie,
który dotyczy realizacji programu 10 pakietów zwią-
zanych z chorobami zakaźnymi, te zadania wykonać
jak najlepiej. Oznacza to duży wysiłek całej inspekcji,
a także lekarzy prywatnej praktyki. W roku 2009 na
zwalczanie chorób zakaźnych w budżecie państwa
zapisano 270 mln zł, natomiast 74 mln zł jest zapisa-
ne w budżetach wojewodów, a więc jest to prawie 350
mln zł, które będą do dyspozycji inspekcji weteryna-
ryjnej na zwalczanie chorób zakaźnych.
Jeżeli chodzi o konkretną jednostkę chorobową,
chorobę Aujeszkyego, to program został rozpoczęty i
jest kontynuowany. Są tu dobre wiadomości, można
bowiem powiedzieć, że w dwóch województwach w
przyszłym roku zakończymy badania, to jest woje-
wództwo lubuskie i zachodniopomorskie, w pozosta-
łych województwach ten program będzie też konty-
nuowany. Dzisiaj trudno ustalić kwotę, która będzie
faktycznie przeznaczona na walkę z tą chorobą, ale
nie sądzę, żeby to było mniej niż jest w roku 2008.
Przypomnę, że to jest kilkadziesiąt milionów złotych,
ostateczne rozliczenia będą znane pod koniec tego
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
106 Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa
i Rozwoju Wsi Kazimierz Plocke
roku, dlatego że jeszcze prowadzone są prace badaw-
cze i ten proces jest kontynuowany. Według szacun-
ków, które są prowadzone w Inspekcji Weterynaryjnej,
będzie to ok. 80 mln zł w roku 2008. Myślę że w przy-
szłym roku ta kwota powinna być nieco wyższa, tak
żeby ten program był bardzo dobrze zrealizowany i
kontynuowany. Będę też zwracał się do Wysokiej Izby
o poparcie właśnie tych działań, które są związane ze
zwalczaniem tej groźnej choroby. Celem jest to, żeby
Polska uzyskała status kraju wolnego od tej choroby,
żeby można było eksportować żywe zwierzęta.
Na zakończenie chciałbym podziękować wszyst-
kim klubom parlamentarnym, komisji rolnictwa za
merytoryczne rozmowy na temat tego projektu. Pa-
nie marszałku, to tyle, dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Przepraszam, panie ministrze, jeszcze musi pan
na chwilę zejść z mównicy, ale jeszcze pan na nią
wróci, jeśli pan zechce, bo pan poseł Ajchler uznał,
że chciałby jednak zadać pytanie. Ze względu na pew-
ne przesunięcie w porządku, bo jeden punkt wypadł,
on wróci o dwudziestej, za co przepraszam, to nie jest
nasza wina, tylko posła, którego nie ma na sali, w
drodze wyjątku dopuszczam do tego pytania.
Proszę bardzo, pan poseł Ajchler, Lewica. Jeżeli
pan zechce, panie ministrze, to jeszcze proszę o od-
powiedź.
Poseł Romuald Ajchler:
Dziękuję za wyrozumiałość, panie marszałku, i
przepraszam za takie zamieszanie, ale temat, do któ-
rego chcę się odnieść, to poza tymi poprawkami Se-
natu, które klub Lewicy popiera, jest temat, którego
pan dotknął, a mianowicie choroba Aujeszkyego i
walka z tym problemem. Dlatego, panie marszałku,
uznałem, że warto o tym powiedzieć.
W tym roku przeznaczamy dosyć sporą ilość środ-
ków na zwalczanie tej choroby i dezyderat, który
ostatnio komisja rolnictwa opracowała, opiewa na
kwotę 40 mln zł. W województwie wielkopolskim,
gdzie występuje dużo gniazd tej choroby, środki, któ-
re zamierza pan minister przeznaczyć, są niewystar-
czające. Chodzi o to, żeby zabezpieczyć w roku przy-
szłym – a teraz jest czas na planowanie budżetu,
zresztą on już chyba do Sejmu wpłynął czy wpłynie
– kwotę wyższą, gdyż istnieje szansa uporania się z
tą chorobą w szybkim tempie, dlatego że mamy stany
trzody chlewnej najmniejsze od 20 lat i to będzie bu-
dżet państwa niewiele kosztować. Ale z uwagi na to,
że jest rozwarcie nożyc, jeżeli chodzi o ceny zbóż, i
hodowla trzody chlewnej się zaczyna powtarzać, roz-
ruch będzie następował bardzo szybko.
Jeżeli teraz spowodujemy, że te środki będą
uszczuplane, to ta kwota 800 mln zł, które państwo
– już kończę, panie marszałku – na całość chcecie
przeznaczyć, może być niewystarczająca. Dlatego
uważam, że to powinno się skoncentrować w roku
2009 w szczególności, gdyż szereg powiatów, nawet
w Wielkopolsce, jest wolnych od choroby Aujeszky-
ego, nie występują tam żadne gniazda, jak w powiecie
złotowskim, czy jak powiecie czarnkowsko-trzcianec-
kim bardzo mało, kilka gniazd jest tam tylko. Warto
więc w to zainwestować. I tutaj jest ogromna rola
ministra rolnictwa i wiele znaczy zrozumienie mini-
stra finansów w tej kwestii. Możemy wygrać wielką
sprawę. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Czy pan minister zechce się odnieść?
Proszę bardzo, pan minister Plocke.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Kazimierz Plocke:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Bardzo dziękuję
za tę wypowiedź pana posła, natomiast chcę powie-
dzieć tak: dobrze, że jest dezyderat, bo chodzi jeszcze
o rok 2008, ażeby uzyskać dodatkowe środki z budże-
tu państwa na zwalczanie tej choroby. Trwają rozmo-
wy w tej chwili z ministrem finansów na temat prak-
tycznego zrealizowania tego dezyderatu. Myślę, że w
ciągu najbliższych dni będziemy gotowi udzielić ko-
misji odpowiedzi na to pytanie, jako że do 15 paź-
dziernika będą podjęte decyzje o uwolnieniu rezerw
celowych. To po pierwsze.
Po drugie, zwiększamy o 100 mln zł wydatki na
zwalczanie chorób zakaźnych na rok 2009. Wyjaśnie-
nie jest takie, że mówimy o rezerwie celowej na zwal-
czanie chorób zakaźnych, tych dziesięciu, które są w
programie. Nie możemy mówić o zwalczaniu jednej
jednostki chorobowej, dlatego że nie mamy budżetu
zadaniowego, i w związku z tym mówimy o ogólnej
ilości środków, które są przeznaczone na realizację
programów. Zgadzam się z panem posłem, że rok
2009 będzie rokiem kluczowym, jeśli chodzi o zwal-
czanie chorób zakaźnych, w tym tej choroby Aujesz-
kyego. Zatem wydaje się, że program, który został
zatwierdzony przez Komisję Europejską, jest weryfi-
kowany, jest upraszczany, by rzeczywiście można
było jak najwięcej zadań zrealizować ze środków pu-
blicznych.
Myślę, że będziemy mogli w przyszłym roku z po-
wodzeniem przy takim poparciu, jakie mamy obecnie
ze strony komisji rolnictwa i całego Sejmu, te zadania
zrealizować. Cel jest jasny: chcemy Polskę uwolnić od
choroby Aujeszkyego. I to będziemy czynić. Dziękuję.
(Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu ministrowi.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Krzysztof Jurgiel.
Proszę bardzo, panie przewodniczący.
Poseł Krzysztof Jurgiel:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Chciałbym
tylko dodać, że jeśli chodzi o zwalczanie choroby Au-
jeszkyego, o czym mówił pan poseł Ajchler, to od kil-
ku lat w ramach komisji staraliśmy się o to, żeby ten
program był uruchomiony. To pan poseł Ajchler i
duża część komisji o to zabiegała. Należy wyrazić
zadowolenie, że program jest wreszcie realizowany i
że rząd przeznacza na to środki. Oby wystarczyło
tych środków. Polska potrzebuje możliwości ekspor-
towych, chociaż wiemy, że pogłowie mamy bardzo
małe, ale miejmy nadzieję, że przyszłość przed nami
i rozwój rolnictwa też. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy
w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 14. i 15.
porządku dziennego: Rządowe sprawozdanie z reali-
zacji…
Sekundeczkę, proszę państwa, bo nie ma mini-
stra. To w takim razie…
(Głos z sali: Dziękuję, panie marszałku.)
Dziękuję bardzo.
Niestety muszę ogłosić przerwę.
(Poseł Izabela Kloc: Rząd już się poddał.)
Słucham?
(Poseł Izabela Kloc: Rząd już się poddał.)
(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Roz-
woju Wsi Kazimierz Plocke: Dlaczego? Ja jestem.)
Nie, nie, ale do tego punktu nie ma.
(Głos z sali: Jest duże przyspieszenie.)
No tak, ale to przyspieszenie niestety tracimy,
ponieważ w tej chwili…
W takim razie, proszę państwa, przykro mi, ogła-
szam 10 minut przerwy.
(Przerwa w posiedzeniu od godz. 19 min 19
do godz. 19 min 31)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę państwa, wznawiam obrady.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktów 14.
i 15. porządku dziennego:
107
14. Rządowe sprawozdanie z realizacji usta-
wy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi w okresie 1 stycznia – 31
grudnia 2005 roku (druk nr 32) wraz ze stanowi-
skiem Komisji Zdrowia (druk nr 234).
15. Rządowe sprawozdanie z realizacji usta-
wy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi w okresie 1 stycznia – 31
grudnia 2006 roku (druk nr 273) wraz ze stanowi-
skiem Komisji Zdrowia (druk nr 503).
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Zdrowia pana Adama Fronczaka w
celu przedstawienia sprawozdań zawartych w dru-
kach nr 32 i 273.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się w
taki sposób ująć oba sprawozdania, aby było to jak
najbardziej syntetyczne. Mieliście państwo okazję
zapoznać się ze sprawozdaniami, wiecie więc, że są
one bardzo obszerne. Niejednokrotnie podczas posie-
dzeń Komisji Zdrowia padają takie postulaty, aby je
troszeczkę ograniczać, ale to jest w dwóch wersjach.
Będziemy już to przygotowywać w takiej wersji, na-
tomiast ustawa nakłada na nas taki obowiązek, aby
w załączniku znalazły się wszystkie sprawozdania
poszczególnych podmiotów, które są zaangażowane
w realizację programów.
Otóż dwa słowa o polskich problemach alkoholo-
wych, jakie są wyzwania i zagrożenia. Zgodnie z ra-
portem Światowej Organizacji Zdrowia, dotyczącym
stanu zdrowia na świecie, alkohol znajduje się na
trzecim miejscu wśród czynników ryzyka dla zdrowia
populacji. Odpowiedzialny jest za ponad 9% całkowi-
tego obciążenia chorobami i urazami, a ponad 60
rodzajów chorób i urazów ma związek z alkoholem.
Dane Światowej Organizacji Zdrowia za rok 2005
wskazują, że konsumpcja alkoholu w regionie euro-
pejskim jest najwyższa w porównaniu z innymi re-
gionami świata. Średnie spożycie alkoholu w krajach
Europy na jednego dorosłego mieszkańca wynosi
rocznie około 11 litrów czystego alkoholu, co daje wy-
nik o 2,5 razy większy niż średnie spożycie światowe.
Alkohol jest przyczyną ponad 7% chorób i przedwcze-
snych zgonów w krajach Unii Europejskiej. Jest on
również głównym źródłem szkód nie tylko dla osób
go spożywających, ale także dla np. 60 tys. przed-
wcześnie urodzonych dzieci z niedowagą, 9 mln dzie-
ci żyjących w rodzinach z problemem alkoholowym,
10 tys. ofiar wypadków spowodowanych przez nie-
trzeźwych i kierowców oraz 2 tys. ofiar morderstw
popełnionych przez nietrzeźwych sprawców każdego
roku. Szkody związane ze spożywaniem alkoholu –
choroby, wypadki, przestępstwa, straty w sektorze
pracy i zatrudnienia – kosztują państwa europejskie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
108 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
około 125 mld euro rocznie, co daje na każde gospo-
darstwo domowe około 650 euro rocznie. To są za-
trważające liczby, które są podstawą do tego, aby
efektywnie wprowadzać program, działać w taki spo-
sób, aby zmniejszać te niekorzystne trendy.
Na całym świecie alkohol jest przyczyną 3,2% zgo-
nów w ciągu roku, tj. 1,8 mln, oraz 4% uszkodzeń.
Rozmiary szkód mogą być zmniejszone przez sku-
teczną politykę wobec alkoholu.
System profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych oparty jest u nas na trzech wzajemnie
komplementarnych programach działań realizowa-
nych na różnych poziomach administracji. To są:
gminne programy profilaktyki rozwiązywania pro-
blemów alkoholowych, uchwalane corocznie przez
rady gminy, realizowane przez samorządy gminne;
wojewódzkie programy profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych, realizowane na szczeblu
samorządu województw, trzecim filarem polskiego
modelu rozwiązywania problemów alkoholowych jest
zbiór zadań realizowanych przez organy administra-
cji rządowej, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji
oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych, która koordynuje realizację progra-
mu, a także integruje wszystkie trzy obszary działań:
centralny, wojewódzki i gminny, formułując spójne
dla nich kategorie problemów i cele operacyjne.
Jakie są polskie główne, najważniejsze problemy?
Używanie alkoholu przez młodzież, uszkodzenia
zdrowia osób uzależnionych, uszkodzenia zdrowia
związane z nadużywaniem alkoholu, zaburzenia ży-
cia rodzinnego związane z alkoholem, w tym zjawi-
sko przemocy w rodzinie, naruszanie prawa przez
osoby będące pod wpływem alkoholu, w tym kiero-
wanie pojazdem pod wpływem alkoholu, naruszanie
prawa przez osoby handlujące alkoholem. Nadal,
trzeba powiedzieć, duży zasięg ma zjawisko sprzeda-
ży alkoholu nieletnim. Ogólnopolskie badania prze-
prowadzone w roku 2004 wykazały, że około 80%
sprzedawców sprzedaje alkohol nieletnim. Sprzedaż
alkoholu osobie nieletniej zgodnie z prawem jest prze-
słanką do cofnięcia zezwolenia na sprzedaż napojów
alkoholowych. Mimo wszczynania wielu postępowań,
jak państwo wiecie, w praktyce cofnięto niewiele kon-
cesji i w sumie osoby, które dopuszczają się tego pro-
cederu, w niewielkim stopniu odpowiadają za tego
typu działania
Straty ekonomiczne to kolejny problem, i uszko-
dzenia środowiska pracy.
Finansowanie zadań wynikających z ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoho-
lizmowi w Polsce w roku 2005 kształtowało się na-
stępująco: plan dla gmin był na poziomie 516 mln,
wykonanie – 488 840 tys.; w urzędach centralnych
plan został praktycznie wykonany – 34 217 tys., tylko
o 3 tys. zł mniejsze wykonanie; w powiatach prak-
tycznie plan pokrywa się z wykonaniem – 410 356 zł;
a w przypadku samorządów województw w planie
było 41 597 tys. zł, natomiast wykonanie znacznie
mniejsze – 27 754 tys. zł. Czyli można powiedzieć, że
wykonanie roku 2005 to kwota 551 219 903 zł.
W roku 2005 łączna kwota środków uzyskanych
przez samorządy gminne z tytułu opłat za korzysta-
nie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych
wynosiła ponad 516 mln zł, co stanowiło 87% wszyst-
kich środków przeznaczonych w tym roku na reali-
zację zadań wynikających z wyżej wymienionej usta-
wy. W porównaniu z rokiem 2004 – jest bowiem waż-
ne, jaka jest dynamika – zanotowano wzrost środków
finansowych uzyskanych przez gminy z tytułu opłat
za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alko-
holowych niemal o 16 mln zł.
Jaka była realizacja w tamtym czasie celów naro-
dowego programu? Do najważniejszych rodzajów
działań służących realizacji tego celu można zaliczyć
realizowanie w ramach gminnych programów roz-
wiązywania problemów alkoholowych szkolnych i
rodzinnych programów profilaktycznych. Z roku na
rok wzrasta liczba dzieci i młodzieży uczestniczących
w szkolnych programach profilaktycznych. W roku
2005 w szkolnych programach uczestniczyło ponad
1,6 mln uczniów i jest to wzrost o kilkadziesiąt tysię-
cy. W ciągu ostatnich lat, szczególnie w latach 2001–
–2003, zaznacza się zdecydowany wzrost, w ciągu
kilku lat nastąpił wzrost o 600 tys. uczniów.
Liczba abstynentów w grupie 15-letniej młodzieży
utrzymuje się na stałym poziomie – około 8%, w gru-
pie 17-latków wynosi 4%. Te liczby mówią. Co to
oznacza? Oznacza to, że kontakt z alkoholem rozpo-
czyna się już w młodym wieku, ale pocieszające jest
to, że mimo iż to ryzykowne picie alkoholu jest naj-
bardziej rozpowszechnionym zachowaniem ryzykow-
nym wśród nastolatków, to zmniejszyły się jednak
wskaźniki zachowań ryzykownych, w tym używania
narkotyków, palenia papierosów oraz picia alkoholu,
czyli możemy powiedzieć, że w wyniku oddziaływa-
nia zadań realizowanych w ramach tego programu
obserwuje się wśród młodzieży w ostatnich latach –
mimo że cały czas były tendencje wzrostowe w latach
90., na początku naszego wieku – spadek tych zacho-
wań ryzykownych, co jest pocieszające.
Jakie są jeszcze inne działania, na które należy
zwrócić uwagę? Powiem w skrócie. W 2005 r. zorga-
nizowano dwie ogólnopolskie konferencje dotyczące
profilaktyki szkolnej. Szkolenia były przewidziane
dla nauczycieli i wychowawców, dla organizacji pra-
cujących z młodzieżą, było w to zaangażowane har-
cerstwo. Wiele było też programów już takich bezpo-
średnio adresowanych do grup lokalnych na poziomie
gminnym czy trochę wyższym.
Jakie działania zostały podjęte czy też jakie ob-
serwuje się wyniki, jeśli chodzi o zmniejszenie umie-
ralności i degradacji psychofizycznej osób uzależnio-
nych? Instytut Psychologii Zdrowia w 2004 r. na
zlecenie PARPA wykonał badania, z których wynika,
że wzrasta efektywność programów terapeutycznych
dla osób uzależnionych. Badania te dowiodły, iż oko-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
ło 40% pacjentów w ciągu 2 lat po zakończeniu pro-
gramu terapii zachowuje abstynencję. W Polsce żyje
blisko 800 tys. osób uzależnionych od alkoholu, w
tym zarejestrowanych w placówkach psychiatrycz-
nych, ambulatoryjnych i stacjonarnych jest około 215
tys. osób. Liczba pacjentów uzależnionych od alkoho-
lu zarejestrowanych w systemie psychiatrycznej opie-
ki zdrowotnej wzrosła z około 162 tys. w latach 90.
do 215 tys. w roku 2004. W związku z tym obserwu-
je się wzrost liczby pacjentów, którzy poddają się le-
czeniu, chcą uporać się z problemem alkoholowym.
W sprawozdaniu są szczegółowe liczby dotyczące ca-
łodobowych oddziałów odwykowych, ambulatoryjnej
opieki, liczby łóżek. Nie będę tego przytaczać, ponie-
waż są to tylko suche dane.
Jakie jeszcze inne działania podejmowano? Per-
sonel lecznictwa odwykowego był szkolony w ramach
5-etapowego programu potwierdzania kwalifikacji
zawodowych. Były letnie szkolenia pracowników lecz-
nictwa odwykowego. Wydawano dwumiesięcznik
„Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia”. Proce-
sowi modernizacji poddano w tamtym czasie progra-
my realizowane w zakładach lecznictwa odwykowe-
go. Podstawowy program psychoterapii uzależnienia
w roku 2005 był realizowany w 85% zakładów. Nie-
stety liczba zakładów stosujących anticol i esperal
pozostaje na poziomie lat ubiegłych. Były prowadzo-
ne konsultacje dla zakładów lecznictwa odwykowego,
które realizowano na zlecenie PARPA. Chodziło o
przyśpieszenie procesu modernizacji i działań w
związku z tym bardziej efektywnych, jeśli chodzi o
psychoterapię uzależnień i terapię odwykową.
Kolejnym celem programu było zmniejszenie
uszkodzeń zdrowia spowodowanych nadużywaniem
alkoholu. I tutaj gwoli informacji powiem, że konty-
nuowano szkolenia związane z problematyką uzależ-
nień dla studentów czwartego roku Akademii Me-
dycznej w Warszawie. Zorganizowano 16-godzinne
wykładowo-warsztatowe szkolenie dla edukatorów
FAS dotyczące problematyki uszkodzeń płodu wywo-
łanych alkoholem i zaburzeń rozwojowych. Współor-
ganizowano ze studenckimi towarzystwami nauko-
wymi Akademii Medycznej w Poznaniu konferencje.
Tak więc te szkolenia odbywały się, choć powinno ich
być więcej, mogę powiedzieć. Myślę, że powinien być
położony nacisk na to w następnych latach, ponieważ
szacuje się, że w Polsce około 20% zgłoszeń do szpi-
tali ogólnych i podstawowej opieki zdrowotnej wiąże
się z nadużywaniem alkoholu. W związku z tym ten
problem jest naprawdę problemem powszechnym i
informacje takie, że małe dawki nie szkodzą, powoli
przestają być prawdziwe, szczególnie jeśli chodzi o
kobiety ciężarne, ponieważ już dalsze badania w ko-
lejnych latach – chcę o tym wspomnieć – wykazują,
że nawet jeden kieliszek wina wypity przez ciężarną
w ciągu doby może działać niekorzystnie i działa nie-
korzystnie, neurotoksycznie na płód. W związku z
109
tym trzeba przeprogramować pewne style zachowań,
co już się dzieje.
Jaki kolejny cel? Chodzi o zmniejszania ilości do-
legliwości alkoholowych zaburzeń życia rodzinnego.
W tym momencie chciałbym przytoczyć pewne liczby.
W Polsce w rodzinach alkoholików żyje około 1,5 mln
osób dorosłych i 1,5–2 mln dzieci. Większość z nich
to osoby współuzależnione i ofiary przemocy domo-
wej. Co roku zwiększa się liczba dorosłych dzieci al-
koholików, które zgłaszają się po pomoc do zakładów
lecznictwa odwykowego. W roku 2004 było to blisko
5 tys. osób, a w 2001 r. – 2600 osób, czyli praktycznie
podwoiła się ta liczba. Każdego roku Policja w Polsce
rejestruje ponad 96 tys. przypadków przemocy w ro-
dzinie, a w roku 2005 liczbę ofiar przemocy Policja
szacowała na ponad 156 tys. Według Policji ponad
77% sprawców przemocy w chwili znęcania się nad
najbliższymi było pod wpływem alkoholu. 80% bada-
nych żon alkoholików doznawało różnego rodzaju
przemocy ze strony męża. Prawie w co piątej polskiej
rodzinie dochodzi do konfliktów z powodu nadużywa-
nia alkoholu. To są badania według CBOS-u. Około
60% pacjentów lecznictwa odwykowego przyznaje się,
że stosowało przemoc wobec swoich najbliższych. To
jest skala, która ujawnia skalę problemu i tych wszyst-
kich działań niekorzystnych, które obserwujemy w
wyniku spożywania nadmiernej ilości alkoholu.
Jakie działania były podjęte, aby ten cel realizo-
wać, czyli zmniejszać te wszystkie zaburzenia, o któ-
rych wspomniałem? Kontynuowano działania Ogól-
nopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzi-
nie – Niebieska Linia, którego pracownicy udzielili
w 2005 r. prawie 15,5 tys. porad osobistych, telefo-
nicznych i e-mailowych. Gminne komisje rozwiązy-
wania problemów alkoholowych kontynuowały udzie-
lanie pomocy członkom rodzin z problemem alkoho-
lowym. Członkowie komisji skontaktowali się z ponad
33 tys. ofiar przemocy oraz przeprowadzili prawie 20
tys. rozmów interwencyjnych ze sprawcami przemo-
cy domowej. To są dane z ponad 2300 gmin. Według
danych z gmin wobec 1200 osób gminne komisje skie-
rowały zawiadomienie do prokuratury o popełnieniu
przestępstwa z art. 207 K.k.
Kontynuowano również realizację procedury in-
terwencji w sprawach przemocy w rodzinie „Niebie-
skie Karty”. Sukcesywnie wzrastała liczba interwen-
cji w sprawach przemocy w rodzinie i w 2005 r. wy-
nosiła blisko 100 tys. interwencji.
Prowadzonych było jeszcze wiele innych działań.
Prowadzono działania na rzecz rozwoju Ogólnopol-
skiego Porozumienia Osób i Organizacji Pomagają-
cych Ofiarom Przemocy w Rodzinie. Sukcesywnie
wzrasta liczba członków. To też jest pozytywne, że
obserwowano wzrost chętnych do pracy społecznej,
aby pomagać osobom, które są dotknięte przemocą, i
w jakiś sposób oddziaływać na środowisko, aby zmniej-
szać ilość tych niekorzystnych zjawisk. Tak więc tych
działań było bardzo dużo, a ograniczony czas nie po-
zwala mi na wymienienie jeszcze większej ilości.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
110 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
Jeśli zaś chodzi o ten cel, to dwa słowa na temat
szczególnie istotnych zagrożeń i problemów związa-
nych z jego realizacją. To jest brak dobrych podstaw
legislacyjnych i brak stabilności finansowej placówek
oferujących pomoc członkom rodzin z problemem al-
koholowym. Dotyczy to zarówno placówek pomaga-
jących dorosłym ofiarom przemocy w rodzinie, jak i
dzieciom alkoholików. Brak dostatecznie silnej pro-
cedury „Niebieskich Kart” w Policji oraz systemie
pomocy społecznej, zbyt słaba egzekucja prawa w
przypadkach znęcania się nad rodziną, np. długi czas
od momentu zgłoszenia do wydania wyroku. Mało
było wyroków, kar bezwzględnego pozbawienia wol-
ności i problemy z egzekwowaniem prawa w zakresie
nakazu eksmisji. Tak więc jest w tym obszarze jesz-
cze wiele do zrobienia.
Celem piątym programu było zmniejszanie liczby
wypadków oraz strat ekonomicznych spowodowa-
nych nietrzeźwością w miejscu pracy. Było kilka dzia-
łań, w sumie było ich sześć. Trzeba wspomnieć o tym,
że w 2005 r. inspektorzy pracy kontrolowali prze-
strzeganie przez pracodawców obowiązku w zakresie
ustalania okoliczności i przyczyn ponad 2,5 tys. wy-
padków przy pracy, w których poszkodowane zostały
3172 osoby. Odnotowano 73 wypadki śmiertelne,
ciężkie i zbiorowe, w których jedną z ustalonych przy-
czyn było spożycie alkoholu. W wypadkach tych po-
szkodowanych zostało 86 osób. Spożycie alkoholu
stanowiło 0,8% wszystkich przyczyn wypadków ba-
danych przez inspektorów pracy w 2005 r., a w latach
2003–2004 wyniosło 0,6%, czyli zwiększyła się liczba
tego typu zdarzeń.
W kwietniu 2005 r. Rada Ministrów przyjęła
„Krajowy program bezpieczeństwa ruchu drogowe-
go” oznaczony akronimem GAMBIT 2005, dostoso-
wany do nowych warunków zawartych w III Progra-
mie Bezpieczeństwa Ruchu Unii Europejskiej.
Jeśli chodzi o inne programy, w jednostkach woj-
skowych wszystkich sił zbrojnych realizowany był
program profilaktyczny „Korekta” oraz został opra-
cowany i wdrożony program profilaktyczny „Trzeźwy
kierowca” dla kierowców, żołnierzy zasadniczej służ-
by wojskowej oraz kadry prowadzącej szkolenia spe-
cjalistyczne w wojskowych ośrodkach szkolenia.
Cel szósty programu to zmniejszenie udziału nie-
trzeźwości wśród przyczyn naruszeń prawa i porząd-
ku publicznego. Najważniejsze działania w 2005 r.:
baza terapeutyczna, jaką dysponowało więziennic-
two, wzrosła z 18 do 20 oddziałów terapeutycznych
dla skazanych uzależnionych od alkoholu, utworzono
2 kolejne nowe oddziały terapeutyczne dysponujące
łącznie 62 miejscami zakwaterowania. W 2005 r. we
wszystkich ww. oddziałach objęto terapią łącznie po-
nad 3 tys. pacjentów. Na mocy decyzji organów sądo-
wych w roku 2004 poddano terapii 325 skazanych,
tj. o 73 osoby więcej niż w roku 2004.
Cel siódmy to zmniejszenie naruszeń prawa na
rynku alkoholowym. Do najważniejszych działań
służących realizacji tego celu należy zaliczyć nastę-
pujące. Według danych pochodzących z 2305 gmin w
roku 2005 cofnięto 1703 zezwolenia na sprzedaż al-
koholu, napojów alkoholowych. W 2004 r. tych cof-
nięć było 1331 w nieco większej liczbie gmin. W ska-
li 2005 r. Policja skierowała ponad 30 tys. wniosków
o ukaranie do sądów grodzkich za naruszenie art. 43
ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziała-
niu alkoholizmowi, tj. o wiele więcej niż rok wcze-
śniej, kiedy było ich ponad 21 tys. W 788 przypadkach
udzielono pouczeń i ostrzeżeń.
Inspekcja Handlowa przeprowadziła w 2005 r.
kontrole prawidłowości obrotu wyrobami alkoholowy
i tytoniowymi. Objęto nimi blisko 4400 placówek de-
talicznych i 890 placówek gastronomicznych, 207
magazynów hurtowych. Przeprowadzone kontrole
ujawniły, niestety podobnie jak w latach ubiegłych,
szereg naruszeń większości zakazów i nakazów wy-
mienionych w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Odnotowano dalszy
spadek liczby placówek detalicznych i gastronomicz-
nych, w których oferowano napoje alkoholowe bez
zezwolenia, co jest pozytywnym trendem.
W dalszym ciągu poważnym problemem jest jed-
nak łatwość, z jaką przedsiębiorcy nieposiadający
takich zezwoleń mogli zaopatrywać się w alkohole w
magazynach hurtowych, ponieważ ich właściciele nie
zawsze dopełniali obowiązku sprawdzenia, czy kupu-
jący posiadał ważne zezwolenie.
Cel ósmy to promowanie postaw społecznych waż-
nych dla profilaktyki rozwiązywania problemów al-
koholowych. Do ważniejszych działań służących re-
alizacji tego celu można zaliczyć promowanie właści-
wych postaw społecznych wobec alkoholu i polityki
alkoholowej nie tylko wśród ogółu społeczeństwa, ale
również wśród pewnych środowisk i grup zawodo-
wych. W Polsce od lat problemem jest zjawisko sprze-
daży alkoholu osobom nieletnim.
W roku 2005 PARPA kontynuowała działania w
ramach II edycji społecznej kampanii edukacyjnej
„Alkohol – nieletnim dostęp wzbroniony!”, której ce-
lem było zmniejszenie zasięgu zjawiska sprzedaży
alkoholu nieletnim oraz promowanie zgodnych z pra-
wem postaw. Kampania oprócz działań medialnych
zaowocowała wieloma inicjatywami podejmowanymi
przez samorządy lokalne. W kampanię zaangażowa-
ło się ponad 600 gmin, w których przeprowadzono
wiele akcji profilaktycznych i badawczo-interwencyj-
nych, a także placówki oświatowe, Związek Harcer-
stwa Polskiego, organizacje pozarządowe z terenu
całej Polski.
Patronat medialny nad kampanią objęły dzienni-
ki „Gazeta Wyborcza”, „Super Express”, tygodnik
„Polityka”, program Polskiego Radia oraz Telewizja
Polska SA. W ramach kampanii uruchomiono także
„Linię nieobojętnych”, na którą można było zgłaszać
przykłady łamania prawa przez sprzedawców. Linia
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
pełniła też funkcję konsultacyjno-informacyjną dla
sprzedawców, samorządów, rodziców nastolatków.
Informacje zebrane od dzwoniących oraz podej-
mowane na ich podstawie eksperymenty profilak-
tyczno-badawcze w gminach, gdzie doszło do naru-
szenia prawa, zaowocowały wysłaniem sprzedawcom
prawie 3 tys. żółtych kartek ostrzegawczych. Uczci-
wych, postępujących zgodnie z prawem nagrodzono
blisko 2 tys. certyfikatów rzetelnego sprzedawcy.
Ważne są kontakty z mediami, które mają na celu
promowanie właściwych postaw w zakresie kontak-
tów człowieka z alkoholem, działań profilaktycznych,
sposobów rozwiązywania problemów alkoholowych,
i obecność ww. tematyki w mediach oraz monitoring
prasy, radia i telewizji pod tym kątem. W ciągu roku
pracownicy PARPA oraz członkowie rad i zespołów
ekspertów działających przy agencji wielokrotnie od-
powiadali na pytania dziennikarzy, brali udział w
audycjach radiowych i telewizyjnych poświęconych
tematyce alkoholowej oraz działalności agencji. Po-
dejmowane były także interwencje wobec mediów,
które w sposób niepełny bądź nieprawdziwy informo-
wały na ten temat.
W realizacji tego celu ważnymi elementami są
również: prowadzenie działalności edukacyjnej skie-
rowanej do osób pracujących w samorządach – takie
działania były prowadzone – produkcja materiałów
edukacyjno-informacyjnych i jeszcze takie działania
jak warszawskie spotkania rodzinne.
Celem dziewiątym i ostatnim jest ograniczanie
globalnego spożycia alkoholu i zmiana struktury jego
spożycia na rzecz napojów niskoprocentowych. We-
dług oficjalnych danych stosunek spożycia napojów
alkoholowych w litrach w odniesieniu do jednego
mieszkańca – to są dane GUS – kształtował się na-
stępująco. Może podam takie istotne momenty, jak
rok 2003 – 7,86 l, rok 2004 – 8,28 l, czyli znaczny
wzrost, a w roku 2005 – 7,97 l, czyli spadek o blisko
4% w porównaniu z rokiem 2004.
Jeżeli chodzi o strukturę konsumpcji napojów al-
koholowych w odsetkach, to podam tylko dosłownie
krótkie informacyjne dane na podstawie danych
GUS. Okazuje się, że spożycie wyrobów spirytuso-
wych rośnie w niewielkim stopniu, bo w roku 2004
to było 30,2%, w roku 2005 – 31,4%. Wino i miody
pitne, które były promowane, tak żeby zastępowały
wyroby spirytusowe, niestety nie osiągnęły takiego
dobrego wskaźnika, bo praktycznie od roku 2002
widzi się systematyczny spadek ich spożycia. W 2002 r.
to było blisko 20%, a w 2005 – 12,9%. Wysoko nato-
miast kształtuje się konsumpcja piwa, wynosi ona
ponad 55% i utrzymuje się. W roku 2003 była nieco
niższa, w 2004 r. i 2005 r. było podobnie.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego
po raz trzeci z rzędu nastąpił spadek cen napojów
alkoholowych o 0,3% w porównaniu z rokiem 2004.
W roku 2005 sprzedaż napojów alkoholowych prowa-
111
dzona była w blisko 178 tys. punktów sprzedaży, w
roku 2005 minister gospodarki wydał 265 zezwoleń,
w 2004 r. – 308 zezwoleń na obrót hurtowy napojami
alkoholowymi o zawartości powyżej 18%. W 2005 r.
nie cofnięto żadnego zezwolenia, nie było przyczyn,
aby je cofnąć, nikt się o to nie upomniał.
To był naprawdę – mimo że trwało to dość długo,
za co przepraszam – taki skrót. Uważam, że aż za
duży.
Dlatego też, jeżeli można, panie marszałku, to
drugie sprawozdanie...
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak:
To tutaj już nie będą rozwijał wstępu, który jest
podobny, natomiast skupię się na najistotniejszych
danych, ponieważ część programów powtarza się, tak
że praktycznie chodzi o ich kontynuację. Zwrócę uwa-
gę na kwestie najistotniejsze. Jeżeli chodzi o środki,
jakie były wydatkowane na realizację zadań ustawo-
wych, to w roku 2006 gminy wykonały działania w
zakresie tych programów na kwotę 492 018 tys. zł,
urzędy centralne – 35 476 tys. zł, powiaty – 621 tys. zł,
samorządy województw – 25 200 tys. zł, czyli ogółem
suma wydatkowanych środków na programy wyniosła
553 379 312 zł. Należy powiedzieć, że w tym momen-
cie, jeżeli porównamy to z rokiem 2005, jest to kwota
o blisko 2 mln zł większa.
Jeżeli chodzi o działania, to w sumie kontynuowa-
no podobne programy, o czym wspomniałem. Nato-
miast chciałbym zwrócić uwagę na działania w za-
kresie lecznictwa odwykowego podejmowane przez
urzędy centralne. Z danych ministra sprawiedliwości
wynika, że liczba wniosków wpływających do sądów
rodzinnych w sprawie zastosowania obowiązku pod-
dania się leczeniu odwykowemu systematycznie
wzrasta. Tych wniosków wpłynęło 36 809, z tyluż
spraw o zastosowanie obowiązku poddania leczeniu
odwykowemu zakończono 33 818, czyli, powiedział-
bym, ponad 90%. Z 7454 spraw o zmianę orzeczenia
obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu za-
kończono ponad 7275, czyli wskaźnik procentowy jest
tu jeszcze wyższy. Zakończono prawie wszystkie spra-
wy, nie zakończono ok. 200. Z 941 spraw o ustanie
obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu za-
kończono 928.
Lista osób, wobec których wykonywane są orze-
czenia obowiązku poddania się leczeniu odwykowe-
mu w zakładzie stacjonarnym, w 2005 r. wynosiła
20 149, natomiast w zakładzie niestacjonarnym –
27 272. Wobec prawie 5400 osób orzeczono nadzór
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
112 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
kuratora zawodowego, natomiast wobec ponad 13
tys. nadzór kuratora społecznego.
Nowelizacja ustawy o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 7 stycznia 2005 r.
wprowadziła zapis, na mocy którego zakłady lecznic-
twa odwykowego powinny przyjmować na leczenie
poza kolejnością osoby zobowiązane do leczenia od-
wykowego do wykorzystania limitu 20% miejsc.
Mimo tej zmiany nie zmalały trudności w zakresie
wykonywania orzeczeń spowodowane brakiem miejsc
w placówkach stacjonarnych dla osób skierowanych
na leczenie. W 2005 r. liczba osób oczekujących na
rozpoczęcie leczenia wynosiła 9657 osób.
PARPA w omawianym okresie prowadziła eduka-
cyjną i informacyjną działalność polegającą na opra-
cowaniu i nowelizacji programu uzyskiwania kwalifi-
kacji zawodowych osób prowadzących terapię uzależ-
nienia i współuzależnienia oraz nowelizację ustawy o
wychowaniu w trzeźwości zawierającą nowe regulacje
w tym zakresie. Stworzono projekty rozporządzeń sta-
nowiących delegacje do znowelizowanych przepisów
art. 21 ustawy w sprawie programu szkoleniowego
oraz w sprawie zakresu świadczeń, do których upraw-
nieni są specjaliści psychoterapii uzależnień, instruk-
torzy terapii uzależnień, oraz formy i warunki spra-
wowania nadzoru nad wykonywaniem świadczeń
przez osoby ubiegające się o otrzymanie certyfikatu
specjalisty psychoterapii uzależnień, instruktora te-
rapii uzależnień. Poruszam tę kwestię, ponieważ te
zawody zostały objęte procedowaną już ustawą o nie-
których zawodach medycznych, tak że nowelizacja i
dalsze działania doprowadziły do ujęcia tych zawodów
w tej wspomnianej przeze mnie ustawie.
Agencja co roku zbiera informacje o działalności
placówek lecznictwa odwykowego na podstawie kwe-
stionariuszy, ankiet, które są prowadzone przez
PARPA, oraz badań realizowanych przez wojewódz-
kie ośrodki terapii uzależnienia od alkoholu. Agencja
współpracowała również z Krajowym Biurem do
Spraw Przeciwdziałania Narkomanii oraz krakow-
skim Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie
Zdrowia.
Jeżeli chodzi o prace nad systemem akredytacji
placówek lecznictwa odwykowego, to wypracowano
narzędzie do oceny pracy placówek oraz przeprowa-
dzono wspólnie trzy badania pilotażowe placówek le-
czenia uzależnień i jeszcze wiele innych programów.
Jeśli chodzi o inne działania, również te wspoma-
gające działania zwalczające przemoc w rodzinie, o
których mówiłem szerzej odnośnie do roku 2005, to
te działania również były podejmowane. Można po-
wiedzieć, że współpraca czy działania w odniesieniu
do programu były wieloośrodkowe, bo obejmowały
gminy, urzędy centralne, Policję, Krajową Radę Ra-
diofonii i Telewizji, Ministerstwo Spraw Wewnętrz-
nych i Administracji, Ministerstwo Sprawiedliwości,
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, tak że wie-
le instytucji zarówno samorządowych, jak i rządo-
wych zaangażowano w realizację przepisów ustawy.
Te wszystkie, w sumie często kompatybilne, uzupeł-
niające się programy prowadzą do takich efektów, że
nadal obserwowano – chcę o tym wspomnieć – zmniej-
szenie zachowań ryzykownych wśród młodzieży. To
jest pocieszające. Mimo że panuje powszechne prze-
konanie, że młodzież nadużywa alkoholu, chciałbym
powiedzieć, że w badaniach, które są prowadzone,
widać jednak niewielkie spadki w tym zakresie. W
roku 2006 w Polsce wzrosła produkcja napojów alko-
holowych w stosunku do roku 2005, szczególnie jeśli
chodzi o wyroby spirytusowe, ale również piwo, choć
w mniejszym zakresie procentowym, natomiast pro-
dukcja wina zmniejszyła się o ok. 20%. Jeżeli doko-
namy porównania, to w przeliczeniu na wódkę czystą
mamy wzrost o 16%, w przypadku piwa – o 8%, na-
tomiast w przypadku wina – spadek o 20%. Mimo
wszystko można powiedzieć, że per saldo produkcja
napojów alkoholowych wzrosła. Nie tylko wewnątrz
kraju, ponieważ import napojów alkoholowych w
2006 r. również się zwiększył, szczególnie w przypad-
ku wyrobów spirytusowych, bo praktycznie o 50%.
Według Ministerstwa Finansów dochody budżetu
państwa w 2006 r. wynosiły 197 639 812 tys. zł, zaś
wpływy z podatku akcyzowego od napojów alkoholo-
wych wynosiły 7848 mln zł, co stanowiło 3,97%
wszystkich wpływów.
Kilka słów o nielegalnej reklamie napojów alko-
holowych. Do zadań Państwowej Agencji Rozwiązy-
wania Problemów Alkoholowych i powołanego przez
nią Zespołu do Spraw Praktyk Marketingowych
Przemysłu Alkoholowego należy m.in. monitorowa-
nie zjawisk związanych z reklamą, promocją, spon-
soringiem oraz innymi praktykami marketingowymi
przemysłu alkoholowego, a także sporządzanie opinii
w przedmiocie zgodności poddanych zespołowi do
rozpatrzenia działań marketingowych przemysłu
alkoholowego z obowiązującym prawem.
W wyniku kontroli działalności reklamowej i
sponsorskiej nadawców radiowych w 2006 r. Krajowa
Rada Radiofonii i Telewizji stwierdziła wyemitowa-
nie reklam promujących napoje alkoholowe u pięciu
nadawców. Ponadto Krajowa Rada Radiofonii i Tele-
wizji stwierdziła naruszenie art. 16b ust. 2 ustawy o
radiofonii i telewizji u czterech nadawców telewizyj-
nych. We wszystkich przypadkach wezwano nadawcę
do dostosowania prowadzonej działalności reklamo-
wej do obowiązujących przepisów, jak również do
przesłania odpowiednich wyjaśnień dotyczących po-
wstania tych naruszeń.
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
wprowadził działania polegające na monitoringu
rynku reklamowego napojów alkoholowych pod ką-
tem ewentualnych naruszeń zbiorowych interesów
konsumenta. Działania UOKiK objęły m.in. treść
oraz formę reklam telewizyjnych, reklam prasowych,
ulotek reklamowych sieci sklepów wielkopowierzch-
niowych oraz treść reklamy zewnętrznej. Stwierdzo-
no pewne naruszenia, ale monitoring nie dał podstaw
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
do podjęcia przez prezesa UOKiK działań przewi-
dzianych prawem, ani do wszczęcia postępowań w
sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe
interesy konsumentów.
Podsumowując, chciałbym przedstawić kilka pod-
stawowych wniosków ze sprawozdania z realizacji
ustawy w roku 2006. W ostatnich latach widoczna
jest tendencja wzrostowa ilości spożywanego alkoho-
lu. Szczególnie gwałtowny wzrost spożycia – z 6,9 l
do 7,9 l, czyli o litr czystego alkoholu więcej na jed-
nego mieszkańca – zanotowano w roku 2003. Zbiegł
się on w czasie z obniżeniem stawki akcyzowej na
wyroby spirytusowe. W kolejnych latach poziom spo-
życia oscyluje pomiędzy 7,9 l a 8,8 l 100-procentowe-
go alkoholu na jednego mieszkańca. Ponadto widocz-
na jest zmiana struktury spożycia napojów alkoho-
lowych, wzrost spożycia piwa oraz, od 2003 r., wzrost
spożycia napojów spirytusowych.
Jednocześnie należy podkreślić uwidaczniający
się od roku 2000 spadek cen mocnych alkoholi przy
jednoczesnym wzroście cen alkoholi słabszych, wina
i piwa. W związku z tym rodzi się otwarte pytanie:
W jaki sposób mamy zmieniać strukturę spożycia
alkoholu w Polsce, jeżeli te warunki cenowe są tak
niekorzystne? Pomimo porównywalnej liczby punk-
tów sprzedaży napojów alkoholowych, faktyczna do-
stępność napojów alkoholowych, szczególnie wysoko-
procentowych, wzrasta. Przy wzroście przeciętnego
wynagrodzenia rośnie ekonomiczna dostępność al-
koholu. Jeżeli cena alkoholu przez lata utrzymuje się
na podobnym poziomie, a jednocześnie widzimy, jaki
jest wzrost płac w Polsce, to należy stwierdzić, że
łatwość nabycia alkoholu jest zdecydowanie większa
w ostatnich latach niż kiedyś.
Dzieci i młodzież są głównymi adresatami zadań
inicjowanych przez samorządy lokalne w ramach
gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych. Połowa wydatkowanych
środków była przeznaczona właśnie na ten cel. Ana-
liza ilościowa wskazuje na utrzymywanie się stałego
trendu wzrostu liczby dzieci i młodzieży uczestniczą-
cych w szkolnych i pozaszkolnych programach profi-
laktycznych. Działania profilaktyczne stały się sta-
łym elementem zadań gminnych oraz wojewódzkich
i są realizowane zarówno w obszarze szkoły, jak i
poza nią. Jako wsparcie programów edukacyjnych
rozwinął się nurt zajęć sportowych finansowanych
ze środków przeznaczonych na profilaktykę i rozwią-
zywanie problemów alkoholowych.
Dużym problemem jest nagminne łamanie przez
sprzedawców napojów alkoholowych prawa w zakre-
sie niesprzedawania alkoholu nieletnim przy równo-
czesnym ograniczeniu działań kontrolnych i niskiej
skuteczności procedury dotyczącej cofania zezwoleń
na sprzedaż alkoholu. O tym trendzie mówiłem wię-
cej w poprzednim sprawozdaniu. Niewystarczające
113
jest też egzekwowanie prawa w zakresie łamania
ustawy i sprzedaży alkoholu nieletnim.
Ważnym elementem działań, przede wszystkim
na szczeblu gminnym w wyniku wsparcia samorzą-
dów lokalnych w Polsce, jest rozwój systemu świetlic
socjoterapeutycznych i opiekuńczo-wychowawczych.
W roku 2006 wzrosła do blisko 7,5 tys. liczba tego
rodzaju placówek. Opieką i pomocą zostało objętych
blisko 300 tys. dzieci.
Wzrost spożycia napojów alkoholowych i zwiększe-
nie się liczby zgonów z powodu zatruć alkoholem skła-
nia do wniosku, że działania podejmowane w obszarze
profilaktyki problemów zdrowotnych, wynikających ze
spożywania alkoholu przez dorosłych, nie są wystar-
czające. Świadczy o tym malejąca liczba działań pod-
jętych przez samorządy województw i gmin, jak rów-
nież urzędów centralnych i innych instytucji, w obsza-
rze wdrażania procedury rozpoznawania problemów
alkoholowych u pacjentów podstawowej opieki zdro-
wotnej i podejmowania interwencji w kierunku ogra-
niczenia lub zaprzestania picia przez osoby pijące ry-
zykownie i szkodliwie. Wniosek jest pesymistyczny.
Brakuje zaangażowania środowiska medycznego w
powyższe działania i zmniejsza się, niestety, liczba
szkoleń dla lekarzy i pielęgniarek POZ. W roku 2006
było dosłownie kilkadziesiąt takich szkoleń, a kilka
lat wcześniej ta liczba była kilkakrotnie wyższa.
Mamy również do czynienia – mówimy o roku
2006 – z nieprawidłowym podejściem do szkolenia i
kształcenia studentów w tym zakresie. Była także
próba zaangażowania w tę problematykę środowiska
akademickiego, aby wśród studentów wyższych lat
ten problem był wyraźniej przedstawiany.
Mówiąc o roku 2006, podsumowując świadczenia
finansowane przez NFZ w zakresie terapii uzależ-
nień, trzeba powiedzieć, że polityka funduszu nie
sprzyjała w tym okresie rozwojowi ofert terapeutycz-
nych z powodu ograniczania limitów świadczeń i
braku finansowania świadczeń wykonanych poza
zakontraktowanymi limitami. W sumie są niskie
ceny świadczeń, występują duże zróżnicowania mię-
dzy oddziałami Narodowego Funduszu Zdrowia i w
samym obrębie oddziałów. Ceny świadczeń są nieade-
kwatne do ich jakości, nastąpił wzrost środków prze-
znaczanych na lecznictwo całodobowe kosztem środ-
ków przekazywanych na lecznictwo ambulatoryjne,
jest też nieprzewidywalność zasad i wymiaru finan-
sowania świadczeń w kolejnych latach; chodzi o bar-
dzo częste zmiany warunków kontraktowania świad-
czeń. W związku z tym jakakolwiek długofalowa
polityka samorządów w zakresie własnych szpitali
czy też ośrodków akademickich jest trudna, jeśli cho-
dzi o zaangażowanie inwestycyjne, dlatego że dzia-
łania NFZ w tym zakresie są nieprzewidywalne i
nieadekwatne do potrzeb.
Rośnie liczba zgłoszonych ofiar przemocy w rodzi-
nie. Tendencji tej nie należy jednak wiązać z nara-
staniem skali zjawiska przemocy domowej, ale z
większą gotowością osób doznających przemocy do
zgłaszania się po pomoc i ze zmianą postaw społecz-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
114 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak
nych wobec problematyki przemocy. Chcę powiedzieć,
że wzrasta świadomość i odwaga osób, które się ujaw-
niają i chcą skorzystać z pomocy, czyli można powie-
dzieć, że ujawnia się tzw. syndrom góry lodowej; to,
co jest pod powierzchnią zaczyna wychodzić na
wierzch i jest zauważalne. Dlatego ta statystyka
może być myląca, jeżeli państwo będą ją analizować.
Rzeczywiście liczby wykazują, że takich przypadków
jest więcej, ale przy dogłębnej analizie można wyka-
zać, że jest więcej odwagi w korzystaniu z fachowej
pomocy i mniej lęków dotyczących następstw ujaw-
nienia tego typu działań. Wiadomo, z jakimi konse-
kwencjami może się liczyć słabszy, a często w takiej
rodzinie jest to kobieta czy dziecko, jeżeli ujawni, że
mąż czy ojciec przejawia agresywne zachowania.
Zwraca uwagę fakt, że policjanci podejmujący in-
terwencje w sprawach przemocy domowej tylko w
ponad połowie przypadków podejmowali działania
mające na celu izolację nietrzeźwego sprawcy od ofia-
ry przemocy.
Brakuje współpracy służb, instytucji i organizacji
w zakresie pomocy rodzinom, w których dochodzi do
przemocy, i należy podkreślić, że w ramach procedu-
ry „Niebieska karta” pracownicy socjalni poinformo-
wali o sytuacji w rodzinie inne służby jedynie w 1/3
przypadków.
W 2006 r. w Polsce podejmowanych było wiele
działań edukacyjnych na poziomach centralnym, wo-
jewódzkim i lokalnym. Trudno ocenić ich skutecz-
ność w ciągu tego roku, ponieważ ewaluacja takich
działań następuje długofalowo, choćby poprzez zmia-
nę postaw wobec problematyki alkoholowej, podnie-
sienia poziomu wiedzy na ten temat itp. Pamiętajmy
także, że jako działania towarzyszące przedsięwzię-
cia edukacyjne są elementami strategii profilaktycz-
nych i naprawczych, a wobec tego trudno je oceniać
w oderwaniu od tych strategii.
Należy powiedzieć, że w wyniku ostatecznego
podsumowania informacji pozyskanych z obszaru
wykonania ustawy uwidacznia się niewystarczające
wsparcie mediów w porównaniu z liczbą reklam na-
pojów alkoholowych. Myślę, że to problem przez
wszystkich zauważony. Chodzi o zakres promocji
zdrowego stylu życia, o edukację dotyczącą proble-
matyki alkoholowej oraz o kształtowanie właściwych
postaw wobec alkoholu. Obserwuje się agresywne
praktyki marketingowe przemysłu alkoholowego,
sponsoring imprez masowych, koncertów, imprez
sportowych, reklamę i promocję napojów alkoholo-
wych. Niewystarczające jest zainteresowanie i zaan-
gażowanie osób publicznych i społecznych autoryte-
tów, także instytucjonalnych, w promowanie właści-
wych postaw związanych ze sprzedażą i spożywaniem
alkoholu. Brakuje wystarczającej wiedzy na temat
problematyki alkoholowej, w tym dotyczącej profilak-
tyki i sposobu rozwiązywania problemów alkoholo-
wych w instytucjach, organizacjach i służbach bez-
pośrednio kontaktujących się z osobami nietrzeźwy-
mi lub z problemami alkoholowymi. Brak wystarcza-
jącej liczby pracowniczych programów edukacyjnych
dotyczących problematyki alkoholowej.
Niewystarczające jest zaangażowanie podmiotów
komercyjnych, agencji reklamowych, public relation,
sponsorów, domów mediowych, mediów komercyj-
nych i publicznych, w działania edukacyjne na zasa-
dach pro publico bono lub z uwzględnieniem upustów
cenowych. Nie ma szans na uzyskanie upustu za re-
klamy tego typu. Liczba działań edukacyjnych reali-
zowanych w ramach porozumień między instytucja-
mi centralnymi oraz samorządami wojewódzkimi i
lokalnymi, także w ramach porozumień międzyg-
minnych, jest niewystarczająca
Jeśli chodzi o liczbę punktów sprzedaży alkoholu
we wszystkich kategoriach, utrzymuje się ona na po-
dobnym poziomie, nie zaobserwowano tu trendów
wzrostowych ani spadków. W porównaniu z rokiem
2005 zmalała o prawie 10% liczba ujawnionych prób
przemytu wyrobów spirytusowych o mocy ponad
80%, a o 5% zmniejszyła się liczba prób przemytu
wyrobów spirytusowych o mocy poniżej 80%, ale zja-
wisko to możemy tłumaczyć tym, o czym wspomina-
łem wcześniej, że zwiększyła się produkcja rodzime-
go alkoholu i zwiększył się import, przy w sumie ni-
skich cenach alkoholu.
W 2006 r. zwiększyła się liczba kierowców zatrzy-
manych za jazdę w stanie nietrzeźwości. Liczba osób,
wobec których dokonano kontroli stanu trzeźwości,
jest jednym ze wskaźników strategii podejmowanych
na rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców.
Duża dysproporcja pomiędzy ujawnionymi przypad-
kami kierowania pojazdami mechanicznymi pod
wpływem alkoholu a liczbą sporządzonych wniosków
o ukaranie do sądów grodzkich sugeruje, że istnieją-
ce prawo nie jest egzekwowane, w związku z tym
należy się więc zastanowić, co dalej.
Na zakończenie należy dodać, że prowadzenie mo-
nitoringu reklamy napojów alkoholowych umożliwi-
ło w 2006 r. podjęcie interwencji wobec przypadków
niezgodnych z prawem, dotyczących prowadzonych
działań promocyjnych czy reklamowych napojów al-
koholowych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Tadeusza Naguszewskiego w celu przed-
stawienia stanowiska komisji.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Tadeusz Naguszewski:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam przyjemność
i zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawozdanie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Naguszewski
Komisji Zdrowia o rządowym dokumencie: Sprawoz-
danie z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie 1 stycz-
nia – 31 grudnia 2005 roku (druk nr 32). Komisja
Zdrowia rozpatrzyła ten dokument na posiedzeniu w
dniu 28 lutego 2008 r.
Wysoki Sejmie! Problemy związane z alkoholem
należą w Polsce do problemów społecznych, które
mają szczególne znaczenie. Rozmiary tego zjawiska,
społeczne i ekonomiczne koszty, jakie z tego tytułu
ponosi budżet państwa, powodują, że działania w
zakresie zapobiegania powstawaniu problemów alko-
holowych i rozwiązywania tych problemów powinny
być przedmiotem szczególnej troski ze strony orga-
nów administracji rządowej i samorządowej.
Podstawę prawną do rozwiązywania problemów
alkoholowych stanowi ustawa z dnia 26 październi-
ka o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi. Ustawodawca określa, że podmiota-
mi do realizacji zadań z zakresu profilaktyki rozwią-
zywania problemów alkoholowych są organy admi-
nistracji rządowej, samorządowej, Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji oraz organizacje pozarządowe,
kościoły i związki wyznaniowe. Realizacja zadań
wymienionej ustawy przebiega na trzech poziomach
prawno-instytucjonalnych: gminne programy profi-
laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych,
wojewódzkie programy rozwiązywania problemów
alkoholowych oraz działania centralne, szczegółowo
określone w „Narodowym programie profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych”.
Środki finansowe wydatkowane w 2005 r. na re-
alizację ustawy wyniosły 551 219 903 zł, w tym wy-
datki gmin – 488 840 232 zł, urzędów centralnych
– 34 214 332 zł, powiatów – 410 356 zł, samorządów
województw – 27 754 983 zł.
Sprawozdanie z realizacji ustawy wykazuje, że do
najważniejszych polskich problemów alkoholowych
należy zaliczyć: używanie alkoholu przez młodzież,
uszkodzenie zdrowia osób uzależnionych, uszkodze-
nie zdrowia związane z nadużywaniem alkoholu,
zaburzenia życia rodzinnego związane z alkoholem,
w tym zjawisko przemocy w rodzinie, naruszenie
prawa przez osoby będące pod wpływem alkoholu,
naruszenie prawa przez osoby handlujące alkoholem,
straty ekonomiczne, uszkodzenia środowiska pracy.
Spożywanie alkoholu przez polską młodzież
kształtuje się na średnim poziomie w porównaniu z
innymi krajami w Europie. Blisko 30% nastolatków
przyznaje się do regularnego spożywania alkoholu.
Badania ESPAD z 2005 r. i Badania Mokotowskie z
2004 r. wskazują, że 28% 17-latków upiło się w ciągu
30 dni poprzedzających badanie. Tylko 4% to absty-
nenci. Liczba osób uzależnionych szacowana jest na
ok. 700–800 tys. osób. Liczba osób zarejestrowanych
w zakładach lecznictwa odwykowego systematycznie
rośnie. Ryzykowne i szkodliwe picie alkoholu jest
przyczyną pośrednią i bezpośrednią szeregu chorób.
115
Badania z 2005 r. przeprowadzone na zlecenie PARPA
pozwalają ocenić, że 16% dorosłej populacji Polaków
przekracza próg nadużywania alkoholu. Największy
wzrost w tym zakresie odnotowano wśród młodych
kobiet w grupie 18–29 lat. Co dziesiąta kobieta w tej
grupie pije w sposób ryzykowny. W populacji męż-
czyzn najbardziej wzrosła grupa ryzykownie pijących
50-latków – wzrost o 50%. Wysoki wskaźnik wzrostu
ryzykownie pijących wśród mężczyzn odnotowano
wśród osób bezrobotnych – wzrost o 48%. Choroby
występujące na tle nadużywania alkoholu to przede
wszystkim nadciśnienie tętnicze, choroby wątroby,
wybrane typy nowotworów, zaburzenia psychiczne,
zwłaszcza o charakterze depresyjnym i lękowym.
Nadużywanie alkoholu jest przyczyną uszkodzeń
ciała i śmierci w wyniku wypadków komunikacyj-
nych, przemocy interpersonalnej, utonięć i samo-
bójstw. Corocznie z przyczyń pośrednio i bezpośred-
nio związanych z nadużywaniem alkoholu umiera
kilkanaście tysięcy osób, z czego połowa przypada na
zgony bezpośrednio spowodowane piciem alkoholu.
Ogólnopolskie badanie zrealizowane w 2005 r. na
zlecenie PARPA wykazało, że blisko 33% kobiet w
wieku 18–45 lat piło alkohol, będąc w ciąży. W rodzi-
nach, w których co najmniej jedna osoba pije alkohol
w sposób szkodliwy dla niej i dla członków tej rodzi-
ny, żyje 3–4 mln osób, w tym 1,5–2,5 mln dzieci, 2,5
mln osób nadużywających alkoholu oraz 700–800
tys. uzależnionych. Szkody w takich rodzinach pono-
szą szczególnie dzieci. W 2005 r. Policja odnotowała
blisko 200 300 podejrzanych o popełnienie czynów
karalnych, będących pod wpływem alkoholu, co sta-
nowi 38% podejrzanych. W 2005 r. kierujący pod
wpływem alkoholu spowodowali 4005 wypadków,
zginęło w nich 490 osób, a rannych zostało 5069.
Nadal duży zasięg ma zjawisko sprzedaży alkoholu
nieletnim. Liczba odebranych zezwoleń z roku na rok
rośnie i w roku 2005 wynosiła 1700. Nietrzeźwość w
miejscu pracy jest przyczyną absencji, obniżonej wy-
dajności osób zatrudnionych w różnych sektorach
gospodarki.
Sprawozdanie wskazuje, w jaki sposób są realizo-
wane założenia „Narodowego programu profilaktyki
rozwiązywania problemów alkoholowych” w 2005 r.,
oparte na następujących 9 celach: zmniejszenie ilości
alkoholu spożywanego przez młodzież, zmniejszenie
śmiertelności i degradacji psychofizycznej osób uza-
leżnionych, zmniejszenie uszkodzeń zdrowia spowo-
dowanych nadużywaniem alkoholu, zmniejszenie
ilości i dolegliwości alkoholowych zaburzeń życia ro-
dzinnego, zmniejszenie ilości wypadków oraz strat
ekonomicznych, spowodowanych nietrzeźwością w
miejscu pracy, zmniejszenie udziału nietrzeźwości
wśród przyczyn naruszeń prawa i porządku publicz-
nego, zmniejszenie naruszeń prawa na rynku alko-
holowym, promowanie postaw społecznych ważnych
dla profilaktyki postaw antyalkoholowych, ograni-
czenie globalnego spożycia alkoholu na rzecz napojów
niskoprocentowych.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
116 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Naguszewski
W realizacji tych celów uczestniczą organy admi-
nistracji samorządowej i rządowej każdego szczebla,
urzędy centralne, Krajowa Rada Radiofonii i Telewi-
zji, a koordynuje realizację programu Państwowa
Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Komisja Zdrowia zapoznała się szczegółowo z dzia-
łaniami powołanych ustawowo do realizacji podmio-
tów. Sprawozdanie wskazuje również szczególnie
istotne zagrożenia i problemy związane z realizacją
celów „Narodowego programu profilaktyki i rozwią-
zywania problemów alkoholowych”. Wśród najistot-
niejszych z nich należy wymienić: nagminne łamanie
prawa przez sprzedawców napojów alkoholowych po-
przez sprzedaż alkoholu nieletnim przy równocze-
snym ograniczeniu działań kontrolnych i niskiej
skuteczności procedury dotyczącej cofania zezwoleń
na sprzedaż alkoholi, niewystarczające egzekwowa-
nie prawa jeśli chodzi o łamanie ustawy i sprzedaż
alkoholu nieletnim, upowszechnienie się wśród mło-
dzieży stylu życia związanego z piciem napojów alko-
holowych, brak dobrych podstaw legislacyjnych i
brak stabilności finansowej placówek oferujących
pomoc członkom rodzin z problemem alkoholowym
– dotyczy to zarówno placówek pomagającym doro-
słym ofiarom przemocy w rodzinie, jak i dzieciom
alkoholików – brak kompleksowego systemu pomocy
rodzinie, który pozwoliłby na udzielenie pomocy
wszystkim jej członkom, wzrastająca liczba prowa-
dzonych pojazdów przez nietrzeźwych kierowców,
nadal zbyt małe zaangażowanie samorządów lokal-
nych w przeciwdziałanie nietrzeźwości kierowców,
coraz nowsze formy prezentacji reklam napojów al-
koholowych w mediach elektronicznych, brak możli-
wości bezpośredniego oraz szybkiego wpływu na
emisję reklam napojów alkoholowych łamiących pra-
wo, brak przepisów na temat reklamy oraz innych
działań promocyjnych wykorzystujących nowe tech-
nologie, na przykład Internet, niewystarczające
wsparcie mediów w promocji zdrowego stylu życia,
agresywne praktyki marketingowe przemysłu alko-
holowego, sponsoring imprez masowych, reklama,
promocja napojów alkoholowych.
Wysoka Izbo! Komisja Zdrowia rozpatrzyła rzą-
dowy dokument: sprawozdanie z realizacji ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoho-
lizmowi w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2005 r.
i wnosi, by Wysoki Sejm przyjąć raczył informację z
druku nr 32.
Pozwolę sobie teraz przejść do kolejnego sprawoz-
dania, za rok 2006. Sprawozdanie to obejmuje blisko
630 stron materiału. Postaram się państwu przed-
stawić to w możliwym skrócie.
Pragnę Wysokiej Izbie przedstawić sprawozdanie
Komisji Zdrowia o rządowym dokumencie: sprawoz-
danie z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie od 1
stycznia do 31 grudnia 2006 r., zamieszczonego w
druku nr 273. Komisja Zdrowia rozpatrzyła ten do-
kument na posiedzeniu w dniu 8 maja 2008 r.
Wysoki Sejmie! Spożywanie alkoholu, niewłaści-
we i nadmierne, oraz problemy z tym związane mają
szczególne znaczenie wśród problemów społecznych
występujących w naszym kraju. Rozmiary zjawiska,
społeczne i ekonomiczne koszty dla budżetu państwa
determinują działania w zakresie zapobiegania i pro-
filaktyki problemów alkoholowych. Spożywanie na-
pojów alkoholowych ma istotny wpływ zarówno na
zdrowie psychiczne, jak i fizyczne. Konsekwencje
konsumpcji alkoholu dotyczą nie tylko osób pijących
szkodliwie, ale także ich rodzin i środowisk, w któ-
rych przebywają.
Od kilku lat widoczna jest tendencja wzrostowa
w ilości spożywanego alkoholu – od 6,63 litra w roku
2001 do 8,79 litra w roku 2006 100-procentowego
alkoholu na jednego mieszkańca. Widoczna jest zmia-
na struktury spożycia napojów alkoholowych, wzra-
sta spożycie piwa.
Podstawą prawną, jak już państwu poprzednio
cytowałem, jest ustawa z dnia 26 października 1982 r.
o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alko-
holizmowi. Podmiotami wyznaczonymi przez usta-
wodawcę do realizacji zadań z zakresu profilaktyki i
rozwiązywania problemów alkoholowych są organy
administracji rządowej, samorządowej, Krajowa Rada
Radiofonii i Telewizji oraz organizacje pozarządowe,
kościoły, związki wyznaniowe. Programy profilakty-
ki rozwiązywania problemów alkoholowych prowa-
dzone są na trzech poziomach.
Są to gminne programy profilaktyki rozwiązywa-
nia problemów alkoholowych, uchwalane corocznie
przez rady gmin i realizowane przez samorządy
gminne. Ustawa określa najważniejsze kategorie za-
dań, które w ramach gminnego programu powinny
realizować samorządy, oraz wskazuje źródło finan-
sowania tych zadań. Wojewódzkie programy profi-
laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
realizowane są na szczeblu samorządów i woje-
wództw. „Narodowy program profilaktyki i rozwią-
zywania problemów alkoholowych” na lata 2006–
–2010, uchwalony na 5 lat, reguluje politykę państwa
wobec alkoholu. Jest to zbiór zadań realizowanych
przez organy administracji rządowej i Krajową Radę
Radiofonii i Telewizji oraz Państwową Agencję Roz-
wiązywania Problemów Alkoholowych, która koor-
dynuje realizację programu, a także integruje wszyst-
kie trzy obszary działań: centralny, wojewódzki i
gminny, formułując spójne dla nich kategorie proble-
mów i cele operacyjne.
W 2006 r. kwota środków wydanych na realizację
zadań związanych z rozwiązywaniem problemów al-
koholowych wynosiła 553 397 312 zł, w tym wydatki
gmin to 492 018 833 zł, urzędów centralnych – 35 476
841 zł, powiatów – 621 655 zł, samorządów woje-
wództw – 25 261 974 zł.
Ważnymi partnerami w realizacji zadań wynika-
jących z ustawy na każdym szczeblu organizacyjnym
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Naguszewski
są organizacje pozarządowe, związki wyznaniowe i
kościoły.
Działania podmiotów ustawowo wskazanych do
realizacji ustawy ogniskują się na kilku zasadniczych
problemach, wśród których najważniejsze to: szkody
zdrowotne i rozwojowe występujące u młodych Pola-
ków spowodowane piciem alkoholu; szkody zdrowot-
ne spowodowane przez picie alkoholu przez dorosłych
pijących nadmiernie; negatywne konsekwencje dla
zdrowia i społecznego funkcjonowania osób żyjących
w rodzinach z problemem alkoholowym; zaburzenia
zdrowotne i rozwojowe dzieci z rodzin alkoholowych;
przestępstwa i wykroczenia spowodowane przez oso-
by nietrzeźwe, w szczególności przez nietrzeźwych
kierowców; szkody ekonomiczne związane z naduży-
waniem alkoholu; nadmierna dostępność i promocja
napojów alkoholowych.
Głównymi adresatami zadań inicjowanych przez
samorządy lokalne w ramach gminnych programów
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholo-
wych są dzieci i młodzież. Połowa środków finanso-
wych wydatkowanych jest właśnie na ten cel.
Informacje zawarte w sprawozdaniu wskazują na
utrzymywanie się stałego trendu wzrostu liczby dzie-
ci i młodzieży uczestniczących w szkolnych i pozasz-
kolnych programach profilaktycznych. Działania pro-
filaktyczne stały się istotnym elementem zadań gmin-
nych oraz wojewódzkich i są realizowane zarówno w
szkołach, jak i poza nimi. Jako wsparcie programów
edukacyjnych rozwinął się nurt zajęć sportowych fi-
nansowanych ze środków przeznaczonych na profilak-
tykę i rozwiązywanie problemów alkoholowych.
Niedostatecznie rozpowszechnione w samorzą-
dach lokalnych i zbyt mało dostępne są programy
profilaktyczno-interwencyjne dla upijającej się mło-
dzieży. W 2006 r. tylko 139 gmin realizowało takie
programy. Dzięki wsparciu samorządów lokalnych
rozwinął się w Polsce system świetlic socjoterapeu-
tycznych i opiekuńczo-wychowawczych. Opieką i po-
mocą zostało objętych prawie 287 tys. dzieci, jednak
jedynie 131 400 z nich zostało zdiagnozowanych jako
dzieci alkoholików. Jest to 46% dzieci spośród tych,
do których skierowana jest pomoc. Konieczne wyda-
je się zintensyfikowanie działań w tym obszarze.
Niepokojący jest również fakt, iż zmniejszyła się licz-
ba wychowawców zatrudnionych w świetlicach socjo-
terapeutycznych oraz wysokość nakładów finanso-
wych na prowadzenie takich placówek, co może nie-
korzystnie odbić się na jakości świadczonej pomocy.
Ważnym kierunkiem działań podejmowanych
przez samorządy wojewódzkie jest wspieranie funk-
cjonowania placówek dla dzieci z rodzin alkoholo-
wych na terenach wiejskich.
Wzrost spożycia napojów alkoholowych i zwięk-
szenie się liczby zgonów z powodu zatruć alkoholem
skłania do sformułowania wniosku, że działania po-
dejmowane w obszarze profilaktyki, jeśli chodzi o
problemy zdrowotne wynikające ze spożywania alko-
117
holu przez dorosłych, nie są wystarczające. Świadczy
o tym malejąca ilość działań podjętych przez samo-
rządy województw i gmin, jak również urzędy cen-
tralne i inne instytucje w związku z kwestiami doty-
czącymi wdrażania procedury rozpoznawania pro-
blemów alkoholowych pacjentów w podstawowej
opiece zdrowotnej i podejmowania interwencji w kie-
runku ograniczenia lub zaprzestania picia przez oso-
by pijące ryzykownie i szkodliwie.
W 2006 r. wzrosła liczba pacjentów leczonych z
powodu zaburzeń spowodowanych używaniem alko-
holu oraz zwiększyła się ilość placówek lecznictwa
odwykowego. Odnotowano po raz pierwszy od wielu
lat niewielkie zmniejszenie się liczby pacjentów le-
czonych ambulatoryjnie, co może świadczyć o male-
jącej dostępności otwartego lecznictwa odwykowego
i jego zdecydowanym niedofinansowaniu.
Niemal o połowę zmniejszyły się wydatki samo-
rządów województw na realizację zadań wojewódz-
kich ośrodków terapii uzależnienia i współuzależnie-
nia adresowanych do wszystkich placówek w woje-
wództwie mających na celu nadzór nad jakością ofert
terapeutycznych placówek lecznictwa odwykowego.
Zmniejsza się również aktywność samorządów gmin,
jeśli chodzi o finansowe wspieranie lecznictwa odwy-
kowego. W 2005 r. 48% gmin finansowało działania
w tym obszarze, zaś w 2006 r. działanie takie podję-
ło tylko 42% samorządów gmin.
W 2006 r. wzrosła liczba ofiar przemocy domowej,
z którymi kontaktowali się członkowie gminnych
komisji, z 33 400 do 37 900 osób. Samorządy woje-
wódzkie w 2006 r. na zadania związane z przeciw-
działaniem przemocy w rodzinie przeznaczyły około
5% środków przeznaczanych na profilaktykę.
Najczęściej podejmowanymi działaniami w woje-
wództwach są: podnoszenie kompetencji osób pracu-
jących w obszarze przeciwdziałania przemocy w ro-
dzinie – organizowane były szkolenia, konferencje,
narady, ok. 35 wydarzeń, w których wzięło udział ok.
3 tys. uczestników; wspieranie placówek i programów
dla ofiar i sprawców przemocy, z tej oferty skorzysta-
ło 4200 osób. Zaangażowanie samorządów wojewódz-
kich w przeciwdziałanie przemocy w rodzinie jest
niewystarczające. Konieczne jest zwiększenie liczby
działań podejmowanych w tym zakresie.
W 2006 r. zwiększyła się liczba kierowców zatrzy-
manych za jazdę w stanie nietrzeźwości. Liczba osób,
wobec których dokonano kontroli stanu trzeźwości,
jest jednym ze wskaźników realizowania strategii na
rzecz przeciwdziałania nietrzeźwości kierowców.
Duża dysproporcja pomiędzy ujawnionymi przypad-
kami kierowania pojazdami mechanicznymi pod
wpływem alkoholu a liczbą sporządzonych wniosków
o ukaranie za wyżej wymienione czyny do sądów
grodzkich sugeruje, że istniejące prawo nie jest egze-
kwowane i należy zastanowić się nad jego zmianą.
Prowadzenie monitoringu reklam napojów alko-
holowych umożliwiło w 2006 r. podjęcie interwencji
wobec przypadków działań promocyjnych czy rekla-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
118 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Naguszewski
mowych napojów alkoholowych prowadzonych nie-
zgodnie z prawem.
W 2006 r. w Polsce podejmowanych było wiele
działań edukacyjnych na różnych poziomach: cen-
tralnym, wojewódzkim i lokalnym. Zaangażowane w
realizację programów edukacyjnych były nie tylko
samorządy lokalne, ale również Ministerstwa: Spraw
Wewnętrznych i Administracji, Edukacji Narodowej,
Zdrowia, Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Spra-
wiedliwości, Pracy i Polityki Społecznej, a także Po-
licja, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz Pań-
stwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoho-
lowych.
W trakcie dyskusji na posiedzeniu Komisji Zdro-
wia posłowie mówili o szkodliwości emisji reklam
napojów alkoholowych, szczególnie piwa, pokazywa-
nych w telewizji do godz. 23. Wskazywali, że w rekla-
mach napojów alkoholowych występują osoby pu-
blicznie znane, w tym sportowcy. Zwracali wreszcie
uwagę na niekorzystne oddziaływanie na dzieci
i młodzież reklam przyzwyczajających młodych ludzi
do obecności alkoholu w życiu codziennym.
Wysoki Sejmie! Komisja Zdrowia rozpatrzyła rzą-
dowy dokument „Sprawozdanie z realizacji ustawy o
wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoho-
lizmowi w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2006 r.”
i wnosi, by Wysoki Sejm raczył przyjąć informację
zawartą w druku nr 273. Dziękuję, panie marszałku.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w łącznej dyskusji nad tymi punk-
tami porządku dziennego wysłucha 10-minutowych
oświadczeń w imieniu klubów i 5-minutowych
oświadczeń w imieniu kół.
Otwieram dyskusję.
Proszę o zabranie głosu panią posłankę Alicję
Dąbrowską, Platforma Obywatelska.
Poseł Alicja Dąbrowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Platformy Obywatelskiej mam za-
szczyt przedstawić stanowisko wobec sprawozdań z
realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i prze-
ciwdziałaniu alkoholizmowi za lata 2005–2006. Wyżej
wymienione rządowe sprawozdania obrazują w sposób
bardzo dokładny i rzetelny sytuację dotyczącą spoży-
cia alkoholu w Polsce. Obok licznych danych staty-
stycznych wskazujących odsetek osób dotkniętych
bezpośrednio lub pośrednio problemem alkoholowym
w sprawozdaniu możemy zapoznać się także, co wy-
daje się najistotniejsze, z podejmowanymi w omawia-
nych okresach działaniami państwa w celu przeciw-
działania alkoholizmowi oraz ich skuteczności.
Sprawozdania za lata 2005 i 2006 wskazują, iż
problem związany z alkoholem nadal stanowi jeden
z głównych problemów społecznych naszego kraju.
Destrukcyjny wpływ alkoholu odnotowuje się także
w sferze ekonomicznej państwa, ale przede wszyst-
kim w wielu sferach życia obywateli. Alkohol jest
m.in. przyczyną popełniania przestępstw, głównie
przestępstw komunikacyjnych, przyczyną wielu cho-
rób i okaleczeń, a także elementem destabilizującym
życie rodzinne obywateli.
W latach 2005–2006 większość kompetencji i za-
dań w zakresie rozwiązywania problemów alkoholo-
wych realizowanych było na poziomie samorządów
gminnych. Na realizację programów profilaktycz-
nych gminy wydatkowały odpowiednio 94 i 93%
wszystkich środków uzyskanych z opłat za wydanie
zezwoleń na sprzedaż detaliczną napojów alkoholo-
wych. Spore sumy na ten cel wydatkowano także na
szczeblu samorządów wojewódzkich i urzędów cen-
tralnych. Działania te skoncentrowane były głównie
na prowadzeniu programów terapeutycznych w za-
kładach leczenia odwykowego, zwiększeniu dostęp-
ności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla
osób uzależnionych i członków ich rodzin, funkcjono-
waniu punktów konsultacyjnych dla osób z proble-
mem alkoholowym, a także podejmowania przedsię-
wzięć, których głównymi adresatami były dzieci i
młodzież, to jest z zakresu przeciwdziałania przemo-
cy w rodzinie, realizacji szkolnych i pozaszkolnych
programów profilaktycznych oraz organizacji kolonii,
obozów, świetlic socjoterapeutycznych i opiekuńczo-
-wychowawczych.
Mimo szeregu podjętych działań w ostatnich la-
tach w Polsce wzrosła ilość spożywanego alkoholu na
1 obywatela. Przybyło osób uzależnionych. W 2005 r.
była to grupa 800 tys., natomiast w 2006 już 860 tys.
osób. 16% dorosłej populacji przekracza próg naduży-
wania alkoholu, pijąc w sposób tzw. ryzykowny.
Gwałtowny wzrost ryzykownie pijących odnotowano
głównie w grupie 50-letnich mężczyzn o prawie 50%.
Wraz ze wzrostem liczby osób uzależnionych wzrosła
także liczba osób współuzależnionych, tj. członków
rodzin alkoholików, którzy zgłaszają się po profesjo-
nalną pomoc do placówek leczenia odwykowego.
Wzrosła ponadto liczba odnotowanych wypadków
powodowanych przez kierowców będących pod wpły-
wem alkoholu, a także – najbardziej niepokojąco –
liczba młodych ludzi coraz wcześniej sięgających po
alkohol oraz kobiet pijących alkohol w ciąży.
Po analizie powyższego mogą nasuwać się dwa py-
tania. Czy kwoty przeznaczone na realizację wyżej
wymienionych celów są wystarczające i czy zostały
wydatkowane racjonalnie? Faktycznie liczba osób
zgłaszających się do placówek lecznictwa odwykowego
w ostatnich latach zwiększyła się, jednakże większość
z nich to osoby współuzależnione, czyli członkowie
rodzin osób z problemami alkoholowymi, a nie sami
uzależnieni. Liczba zarejestrowanych w zakładach
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Alicja Dąbrowska
leczenia odwykowego w ostatnich latach wprawdzie
wzrosła, jednak nadal stanowi to niewielki odsetek.
Grupę najbardziej narażoną na destrukcyjny
wpływ problemu alkoholowego są najmłodsi, dzieci
wychowujące się w rodzinach z problemami alkoholo-
wymi oraz młodzież. Po analizie danych statystycz-
nych w przedmiotowych sprawozdaniach wydaje się,
iż przeprowadzone na szczeblach gminnych działania
w postaci szkolnych i pozaszkolnych programów pro-
filaktycznych są niewystarczające, a bardzo duża licz-
ba realizowanych programów nie ma potwierdzonej
skuteczności. Władze samorządowe często wybierają
bowiem tańsze oferty w zakresie działań profilaktycz-
nych, pomijając kryterium ich skuteczności. Dlatego
oprócz skutecznie prowadzonej profilaktyki potrzebne
jest zapewnienie dzieciom i młodzieży możliwości roz-
wijania swoich zainteresowań i uzdolnień.
Klub Platformy Obywatelskiej jest za przyjęciem
sprawozdania z realizacji ustawy, a jednocześnie chce
zwrócić uwagę na wydatkowanie środków w celu
osiągnięcia jak najlepszego efektu rozwiązywania
problemów alkoholowych. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Głos zabierze pan poseł Tadeusz Cymański, Pra-
wo i Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Cymański:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni
Przedstawiciele Państwowej Agencji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych! Panie Posłanki! Panowie
Posłowie! Przypadł mi w udziale zaszczyt przedsta-
wienia stanowiska Klubu Parlamentarnego Prawo i
Sprawiedliwość w sprawie dwóch sprawozdań trochę
zdezaktualizowanych, może nie zdezaktualizowa-
nych, ale już troszeczkę starawych, bo z 2005 i 2006 r.
Tak się składa, że często mamy takie duże opóźnie-
nia. Ciągle o tym mówimy i nic się nie zmienia, ale
tak już jest.
Chciałbym w swoim wystąpieniu może pominąć
już tę fakturę i tę część, która była bardzo starannie,
nad wyraz, m.in. w wystąpieniach pana ministra,
dokładnie omówiona. Pan poseł sprawozdawca Tade-
usz Naguszewski też szczegółowo to przedstawił.
Rzeczywiście jeżeli chodzi o same sprawozdania,
są one bardzo obszerne, bardzo dokładne i praktycz-
nie, w rzetelny sposób przedstawiają całą ogromną
paletę problemów, działań, może mniej zaniechań,
ale prezentują obraz problemu i są wypełnieniem
dyspozycji wynikającej z ustawy z 26 października
1982 r., która nakłada ten obowiązek na ministra
zdrowia, i dobrze, że na niego, a nie na innego mini-
stra, bo moglibyśmy tutaj trochę inne rzeczy usły-
119
szeć. Podkreślam to i przechodzę do rzeczy. Chodzi o
kilka resortów, co pokazuje uniwersalność tego pro-
blemu, ponieważ wódka, spirytus, miody pitne i piwo
– nowy król alkoholu – przewijają się w różnych spra-
wach. Jest to przedmiot troski i ogromnych proble-
mów wielu ministerstw, nie tylko zdrowia, ale też
tych od spraw bezpieczeństwa, Policji, MSWiA czy
wymiaru sprawiedliwości, który musi dźwigać
ogromny ciężar i kłopotać sądy, rozsądzać od rzeczy
wielkich i strasznych po drobne, rozstrzygać kwestie
nadużyć po awanturach pijackich, a nawet zajmować
się przestępstwami, czy wreszcie resortu edukacji.
Jest też sprawa tego, co my, posłowie z Komisji Poli-
tyki Społecznej i Rodziny, ćwiczymy, a więc: biedy,
nędzy i ubóstwa. Istnieje korelacja między nimi a
alkoholizmem, który często jest skutkiem biedy, nę-
dzy i bezrobocia, a często do tego prowadzi, a więc
jest powodem. Tak to wygląda.
Ale chcąc nie chcąc, z uwagi na skromny limit
czasu chciałbym się skoncentrować na jednym wy-
branym problemie, który mam nadzieję – chciałbym
być teraz wieszczką i zapowiedzieć, może nie jak Ka-
sandra, że do tego dojdzie…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Może pan poseł
zmieni płeć?)
Tak, ale „wróżbita” słabo się przysłucha. Myślę,
że „wróżka” jest jednak przyjemniejszym słowem, a
płeć nie najważniejsza w tym fachu.
Mówmy więc dalej, dobrze. Chciałbym wierzyć w
to, że uda nam się ten problem, przynajmniej w ja-
kimś sensie, rozwiązać. Bardzo ciężko walczyć z al-
koholizmem, nie jest łatwa profilaktyka, zapobiega-
nie, o tym wiedzą wszyscy. To jest przede wszystkim
problem wychowania, kultury, rzecz wiadoma. Cho-
dzi więc o wychowanie i edukację i nikt przytomny,
nawet radykał, nie będzie niczego proponował za-
miast tego najważniejszego dla wszystkich procesu,
jakim jest właśnie wychowanie w rodzinie, w szkole
i w środowisku. Ale niestety życie pokazuje i uczy,
że to nie wystarcza, że pomimo wysiłku rodziców,
szkół, stowarzyszeń, edukacji i środków przekazu
problem związany z alkoholem istnieje i przybiera w
naszym państwie zatrważające rozmiary. A więc
trzeba sobie również postawić pytanie, jakie są przy-
czyny, mimo wielu działań profilaktycznych, leczni-
czych, mimo zapobiegania, co jest źródłem tego, że
alkohol jednak staje się problemem społecznym, naj-
większym problemem w Polsce. Podkreślano tu, jak
bardzo dramatyczne jest to zjawisko. Jeśli chodzi o
wysoki poziom spożycia alkoholu w grupach mło-
dych Polaków i – co ciekawe – młodych Polek, to
według sprawozdania w grupie 18–29 lat co 10 ko-
bieta, 10%, jest w grupie zagrożonej. To prawdziwa
tragedia. My tu w Sejmie, w telewizji, najczęściej w
publikatorach, wszyscy w państwie, całe społeczeń-
stwo, jesteśmy epatowani najbardziej tragicznymi
przykładami. Kiedy kobieta rodzi dziecko, mając 3
czy 2 promile alkoholu, kiedy młody sadysta i de-
wiant morduje w wyniku przemocy własnego syna
czy syna swojej konkubiny, to wszyscy stają na bacz-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
120 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Cymański
ność i zaczyna się wielka publiczna debata: Co zro-
bić? Ale trzeba pamiętać, że zawsze bardzo blisko
tych tragedii jest alkohol, właściwie jest on z nimi
nierozerwalnie związany. W przypadku ciężkich,
tragicznych pobić ze skutkiem śmiertelnym ta kore-
lacja jest, według danych policyjnych, na poziomie
ponad 90%. I dlatego walka z alkoholizmem, walka
o ograniczenie spożycia alkoholu ma głęboki sens.
Temat jest tak bogaty, że trudno go streścić i
przejść do najkrótszej syntezy, ale chciałbym powie-
dzieć o jednym problemie: o reklamie, o reklamie
alkoholu, ponieważ śledzę to zjawisko – śledzę, to
dobre słowo – w Sejmie od kilkunastu lat. Tak jak w
większości innych spraw potężni przeciwnicy są po
obu stronach. Z jednej strony jest potęga pieniądza i
to tego najbardziej agresywnego, dynamicznego, bo
alkohol to również biznes, zwłaszcza w środowisku
producentów, handlowców i stacji nadawczych. Media
mają ogromną siłę, szacuje się, że rynek reklam to
jest kilkaset milionów złotych. Nikt nie wyda kilku-
set milionów złotych, żeby stracić choćby jeden mi-
lion, nie łudźmy się.
Chciałbym tutaj skorzystać z okazji i powiedzieć,
że dzisiaj z wielką satysfakcją przyjmuję informację,
że trwają prace, które, mam nadzieję, już niedługo
zostaną sfinalizowane przez rząd. Zostanie wprowa-
dzonych szereg zmian – są one uzgadniane w mini-
sterstwach – do ustawy o wychowaniu w trzeźwości,
o której dzisiaj dyskutujemy, m.in. jest tam również
mowa o reklamie.
Mam na uwadze trzy kwestie, o pierwszej czyta-
my w sprawozdaniu. 13 mln zł, to jest kwota przeka-
zywana przez reklamodawców na specjalnie stworzo-
ny fundusz sportu dla młodzież, to jest 10% odpisu
od faktur. To przykuwa uwagę, ale każe również po-
stawić pytanie, czy ta liczba nie jest dziwna, bo ona
mogłoby oznaczać, że mamy do czynienia z naduży-
ciem. 10% to 13 mln, te rachunki łącznie wynoszą
130 mln, wydaje się, że to bardzo, bardzo mało i każe
nam to postawić pytanie, bo nikt odpowiedzialny nie
będzie twierdził, tym bardziej z trybuny sejmowej, że
mamy do czynienia z nadużyciem, ale jest to kwota,
która musi budzić zdziwienie. Wymagałaby spraw-
dzenia, czy nie mamy do czynienia z niezgodnym z
intencją parlamentu omijaniem tego przepisu, z jego
nierespektowaniem. Bo co to jest 13 mln na całą Pol-
skę? A jakie są straty moralne, jakie są materialne
skutki agresywnej i skutecznej, bardzo profesjonal-
nej reklamy, kierowanej głównie do ludzi młodych? I
tu przechodzę do rzeczy, mamy do czynienia z taką
oto sytuacją, że polski parlament, działając pod pre-
sją, niektórzy mówią: pod wpływem lobbingu – tak
ja i wielu moich kolegów i koleżanek z klubu to sobie
wyobrażamy – przyjął dość dziwne rozwiązanie, że
piwo można reklamować od godz. 20 do 23, w jaskra-
wej sprzeczności z normą i z ustawą o radiofonii i
telewizji, która ustanawia tzw. czas ochronny do
godz. 23. Ale to ma być zmienione i cieszymy się, i
życzymy rządowi, który jest wspierany przez Pań-
stwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoho-
lowych, determinacji, niezłomności w przeprowadze-
niu tej zmiany, bo potężne siły producentów, nadaw-
ców na pewno dadzą o sobie znać i odezwą się. Tak
było zawsze, czy tak będzie tym razem, zobaczymy.
A teraz o charakterze tych reklam. Szkoda, że nie
mamy tak nowoczesnej sali sejmowej, żeby można je
było zaprezentować. Dzisiaj każdy z nas tu siedzących,
jeżeli ktoś nas słucha również, chcąc nie chcąc, będzie
miał okazję, może nawet bardziej nie chcąc, w trakcie
atrakcyjnego filmu zobaczyć reklamy, a tam jest dużo
reklam alkoholowych. Otóż, proszę państwa, my sta-
nowimy prawo, ale powinniśmy również budować sza-
cunek dla prawa, jeśli jest złe, śmieszne to – nad czym
pracujemy teraz w jednej komisji – żeby te buble, te
bzdury naprawiać, czyścić, poprawiać, proszę bardzo,
ale jeżeli prawo jest, to powinno być przestrzegane. A
co mówi na temat reklamy ustawa o wychowaniu w
trzeźwości właśnie w art. 131: Zabrania się na obsza-
rze kraju reklamy promocji napojów alkoholowych z
wyjątkiem piwa, którego reklama dozwolona jest, pod
warunkiem że... A więc wolno reklamować piwo, ale
pod warunkiem że... I numeratywnie, jak wół jest na-
pisane... (Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku, już kończę.
Tu pięć przykładów: po pierwsze, nie łączy spoży-
wania alkoholu ze sprawnością fizyczną; nie wywołu-
je skojarzeń z atrakcyjnością seksualną, relaksem lub
wypoczynkiem, nauką lub pracą, z sukcesem zawodo-
wym lub życiowym. Są reklamy, w których występuje
nawet kilka tych elementów, w których nie chodzi o
skojarzenia, w których wprost pokazuje się piękną,
atrakcyjną dziewczyna, wypoczynek, bez skojarzeń
każdy wie, o co chodzi. Ta zasada jest łamana nagmin-
nie, a w sprawozdaniu niestety nie ma o tym nawet
wzmianki.
Nie jestem prawnikiem, mówię skromnie, i nie
chcę się mądrzyć, ale zachęcam, spójrzmy na to jesz-
cze dzisiaj, z ustawą w ręku. Myślę, że warto budować
szacunek i respekt dla prawa. Miałem jeszcze kilka
innych tematów i pomysłów, ale skromne są ramy
czasowe, chociaż i tak nie takie małe, pan marszałek
już się uśmiecha, ale jeszcze nie ściągnął brwi, więc
mogę łagodnie kończyć.
Zanim zejdę z mównicy, chciałbym podziękować
za dotychczasowe prace i życzyć, przede wszystkim
rządowi, żeby udało nam się w tym roku coś zrobić,
żeby zmniejszyć ten problem, bo myślę, że całkiem
wyeliminować się go nie da, ale można i należy uczy-
nić wiele, żeby go chociaż ograniczyć. Tego oczekują
polskie rodziny, a zwłaszcza młodzi Polacy, którzy są
naszą przyszłością.
Ponieważ zawsze kluczową rolę, jeśli chodzi o te
problemy, odgrywali lekarze, chcę podziękować
wszystkim lekarzom z Komisji Zdrowia, wszystkim
posłom ze wszystkich klubów, bo pomimo różnic w
zdaniach co do poszczególnych problemów jesteśmy
tu razem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Dopiero zaczynam, dlatego z uśmiechem. Brwi
będę ściągał po godz. 24.
Bardzo proszę, pan poseł Zbigniew Matuszczak,
Lewica.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Poselskiego Lewica mam zaszczyt
przedstawić stanowisko w sprawie rządowych spra-
wozdań z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeź-
wości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi za lata 2005
i 2006.
Przedstawiony w wymienionych sprawozdaniach
obszerny materiał rzetelnie obrazuje problematykę
związaną z realizacją ustawy, działania administra-
cji rządowej i samorządów województw i gmin oraz
działania organizacji pozarządowych w tej sferze.
Wyczerpująco przedstawione zostały także zadania
realizowane przez Państwową Agencję Rozwiązywa-
nia Problemów Alkoholowych, inicjowane przez nią
wszechstronne formy działań zmierzających do ogra-
niczania negatywnych skutków nadużywania alko-
holu, jak też działania profilaktyczne służące zmniej-
szeniu sprzedaży alkoholu, m.in. przez likwidację
praktyki niedozwolonej i agresywnej reklamy napo-
jów alkoholowych.
Należy stwierdzić, że w wyniku prowadzonych od
szeregu lat metodycznych działań doprowadzono do
utworzenia w Polsce kompleksowego systemu walki
z nadużywaniem alkoholu, opartego na gminnych
i wojewódzkich programach profilaktyki i rozwiązy-
wania problemów alkoholowych oraz na programie
narodowym. Łączna kwota środków wydatkowanych
na realizację tych programów wyniosła tylko w 2006 r.
ponad 553 mln zł, z czego prawie 89% stanowiły środ-
ki z budżetu gmin. Pomimo tak znacznego zaanga-
żowania sił i środków musimy mieć świadomość, jak
ogromna jest w naszym życiu skala problemu, jeśli
chodzi o nadużywanie alkoholu, i jak wiele w tym
zakresie pozostaje do zrobienia.
Wprawdzie Polska znajduje się na średnim pozio-
mie, jeżeli chodzi o spożycie czystego spirytusu na
mieszkańca, niemniej jednak spożycie alkoholu,
zmniejszające się wydatnie do roku 2001, kiedy to
wyniosło 6,63 l na głowę mieszkańca, wykazuje sta-
łą tendencję wzrostową i osiągnęło w roku 2006 po-
ziom 8,79 l czystego spirytusu na osobę. Warto także
zaznaczyć i zwrócić uwagę na pewne charaktery-
styczne i niepokojące cechy zmiany struktury sprze-
daży napojów alkoholowych. Nastąpił wprawdzie
znaczny wzrost sprzedaży piwa, ale w tym segmencie
rynku dominują piwa mocne, o zawartości alkoholu
oscylującej na poziomie 7–8%. Do przeszłości należą
czasy, kiedy piwo jasne miało 2–2,5% alkoholu i było
traktowane raczej jako napój chłodzący, a dopiero
121
piwa pełne osiągały zawartość alkoholu ok. 4%. Po-
nadto po roku 2000 wystąpiła tendencja do wzrostu
cen piwa i wina przy jednoczesnym spadku cen alko-
holi wysokoprocentowych, które w efekcie stały się
bardziej dostępne. Osobny problem stanowią, szcze-
gólnie w przypadku najuboższych warstw społeczeń-
stwa, napoje winopochodne i wódkopochodne, wszel-
kiego rodzaju tanie wina owocowe i nalewki, które
odznaczają się wspólnymi cechami – niską jakością
i ceną oraz relatywnie wysoką zawartością alkoholu.
Należy również uwzględnić trudną do oszacowania
ciemną liczbę przypadków sprzedaży taniego alkoho-
lu pochodzącego z przemytu, szczególnie w rejonach
przygranicznych Polski południowej i wschodniej.
Pokusę łatwego sięgania po alkohol przez młodzież
stanowią również wszelkiego rodzaju gotowe drinki
sprzedawane w niewielkich opakowaniach i szeroko
dostępne napoje alkoholowe. Nadal występuje częsta
i agresywna reklama napojów alkoholowych, zwłasz-
cza piwa, w której spożycie alkoholu jest przedsta-
wiane w kuszącej formie nieodłącznego składnika
dobrego samopoczucia i zabawy w przyjaznym to-
warzystwie.
Wysoki Sejmie! Niepokoją też statystyki wypad-
ków drogowych powodowanych prowadzeniem pojaz-
du w stanie nietrzeźwości, utrzymująca się nadal na
wysokim poziomie, pomimo zaostrzenia odpowie-
dzialności karnej, liczba przypadków zatrzymań kie-
rowców prowadzących pojazdy mechaniczne w stanie
nietrzeźwości. Wydaje się, że mamy tu do czynienia
zarówno z brakiem wykształconych nawyków cywi-
lizacyjnych – nadal utrzymującą się tolerancją dla
pijących – jak i długofalowymi skutkami złagodzenia
przed laty polityki karnej w omawianym zakresie.
Równie niepokojącym zjawiskiem są coraz częstsze
sygnały o spożywaniu alkoholu przez młodzież szkol-
ną i potwierdzane przez badania statystyczne obni-
żanie się wieku inicjacji alkoholowej dzieci i młodzie-
ży. Wczesny kontakt z alkoholem sprzyja łatwiejsze-
mu uzależnianiu się osób młodych od jego spożywa-
nia i ma szczególnie rujnujące skutki dla ich zdrowia
w przyszłości, a także sprzyja osłabianiu hamulców
moralnych i zachowaniom agresywnym.
Ogromnym wyzwaniem dla realizacji wychowa-
nia w trzeźwości jest tworzenie zachęt i możliwości
aktywnego wypoczynku dzieci i młodzieży w formach
niesprzyjających spożywaniu alkoholu. Wielką rolę
w tej dziedzinie może i powinno odegrać propagowa-
nie masowych zajęć sportowych i tworzenie warun-
ków do ich uprawiania. Programy rozwoju ogólnodo-
stępnej bazy sportowej powinny być traktowane jako
ważny element uzupełniający wszelkich programów
mających na celu wychowanie w trzeźwości młodych
pokoleń Polaków.
Nie można nie zauważyć pozytywnych przemian,
jakie nastąpiły w ostatnich latach. Należy do nich
zaliczyć przede wszystkim zmianę obyczajowości pra-
cowniczej, coraz większe poczucie odpowiedzialności
i coraz rzadsze przypadki picia alkoholu w pracy,
a także rosnący brak tolerancji społecznej dla takich
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
122 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Zbigniew Matuszczak
zachowań. Realizacja programów wynikających
z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdzia-
łaniu alkoholizmowi w latach 2005 i 2006 przyniosła
widoczne rezultaty i zjawiska pozytywne, jednocze-
śnie jednak wykazała, jak wielkie jest jeszcze pole do
działania w przyszłości i jak żywotne są nadal zagro-
żenia wynikające z nadmiernego spożywania alko-
holu. Należy zatem uczynić wszystko, aby programy
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholo-
wych, szczególnie na szczeblu gminnym, najbliższym
lokalnym społecznościom, były coraz skuteczniejsze
i przynosiły wymierne rezultaty.
Wysoka Izbo! Przedstawiony w sprawozdaniach
z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i prze-
ciwdziałaniu alkoholizmowi obszerny materiał do-
starcza solidną porcję wiedzy o stanie rzeczywistym.
Jednocześnie stwarza on dobrą pozycję wyjściową do
właściwego, trafnego określenia priorytetów i zadań
niezbędnych do realizacji w następnych latach. Mając
powyższe na uwadze, Klub Poselski Lewica będzie
głosował za przyjęciem tych sprawozdań. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Stanisław Rakoczy, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Stanisław Rakoczy:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stron-
nictwa Ludowego mam zaszczyt zabrać głos w spra-
wie rządowych sprawozdań z realizacji ustawy o wy-
chowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholi-
zmowi za rok 2005 i rok 2006.
Wielka szkoda, że z takim opóźnieniem o tym mó-
wimy. Natomiast myślę, że okres sprawozdawczy nie
ma większego znaczenia, bo takie debaty odbywały
się tu 10 lat temu i pewnie będą się odbywać za rok
czy dwa, a problemy i ich waga będą do siebie podob-
ne. Ja mam nadzieję, że będą one mniejszego kalibru,
ale ciągle niestety mówimy o tym samym.
Panie i Panowie Posłowie! Ponieważ moi przed-
mówcy wymienili już chyba wszystkie cyfry i procen-
ty, i to w każdej możliwej konfiguracji, ja powtarzał
tego nie będę, natomiast chcę zwrócić uwagę na parę
dosyć ważnych w moim odczuciu spraw w kontekście
sprawozdań, o których mówimy. Otóż alkohol jest dla
ludzi i spożywany w sposób właściwy nie szkodzi.
Ważna jest kultura picia i struktura spożycia. To się
ponoć zmienia na korzyść, natomiast zmienia się
zbyt wolno. Skutki ekonomiczne nadużywania alko-
holu są policzalne. Można je policzyć, zmierzyć, dosyć
łatwo można określić, jaki mają wpływ na gospodar-
kę, ile z tego tytułu tracimy rocznie. Natomiast skut-
ków społecznych i bezmiaru nieszczęść, które stają
się udziałem rodzin, nieszczęść dzieci rodziców alko-
holików, nieszczęść rodzin, które tracą swoich bli-
skich w wypadkach drogowych powodowanych przez
uczestników ruchu będących pod wpływem alkoholu,
zmierzyć ani zważyć się nie da. Te skutki są niemie-
rzalne, a jednocześnie straszliwie dotkliwe dla tych,
których dotyczą.
Z wielkim niepokojem myślimy o tym projekcie
rządowym, o którym wspominał pan poseł Cymań-
ski, i jednocześnie czekamy na ten projekt, bo, mam
nadzieję, zostaną tam zawarte regulacje, które po-
zwolą coś zmienić i wreszcie nie będzie tak, że będą
się zbierać wielce szacowne gremia, Wysoka Izba,
rząd, inni bardzo ważni i mądrzy ludzie, a potem
będzie tak, jak śpiewał Wiesław Gołas – że znowu
pójdziemy w Polskę. Coś z tym problemem trzeba
zrobić. A cieszy mnie jedno – to, że w tej sprawie, jak
i w kilku innych społecznie nośnych i ważnych spra-
wach, mówimy jednym głosem i nie ma tutaj różnic.
Mam nadzieję, że cel jest tak ważny, iż tutaj różnić
się nie będziemy.
Panie i Panowie Posłowie! Klub Poselski Polskie-
go Stronnictwa Ludowego będzie głosował za przyję-
ciem przedmiotowych informacji. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Przechodzimy do pytań.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Jako pierwsza pani poseł Anna Sobecka, Prawo i
Sprawiedliwość.
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałabym spytać, w jakim wymiarze traktuje rząd
uchwałę Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24
maja 2006 r. w sprawie ustanowienia dnia 1 czerwca
dniem bez alkoholu. Sejm ze względu na szczególną
wymowę Międzynarodowego Dnia Dziecka wezwał
rząd i jednostki samorządu terytorialnego do podję-
cia wszelkich działań zmierzających do ograniczenia
spożycia napojów alkoholowych oraz zmniejszenia
dostępności alkoholu w dniu 1 czerwca.
Zwracaliśmy się do przedsiębiorców wykonują-
cych działalność gospodarczą w zakresie wyszynku
i sprzedaży napojów alkoholowych o powstrzyma-
nie się od sprzedaży i podawania napojów alkoho-
lowych, bo dla nas wszystkich (Dzwonek) radość
i szczęście naszych dzieci to najważniejsza z idei,
o której winniśmy pamiętać zawsze, a szczególnie
w tym dniu. Toteż chciałabym spytać: Jak rząd do
tego podchodzi? Czy symbolicznie, czy też zamierza
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Anna Sobecka
angażować się w wezwania Sejmu? Poza tym chcia-
łabym spytać: Co rząd zamierza zrobić z niewy-
starczającą wiedzą i szkodliwymi postawami spo-
łecznymi wobec problemów alkoholowych, ze zbyt
dużą dostępnością i promocją napojów alkoholo-
wych, z wysokim...
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł...
Poseł Anna Sobecka:
...poziomem spożycia i ryzykownymi wzorcami?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, dziękuję bardzo.
Poseł Anna Sobecka:
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo proszę panie i panów posłów o przestrze-
ganie limitu czasowego. Wiem, że debata jest niezwy-
kle ważna, istotna, ale regulamin jest regulaminem
i proszę, przez szacunek dla wszystkich, którzy są
zapisani do głosu, przestrzegać limitu czasowego.
Pan poseł Waldemar Wrona, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Nawet najlepsze ustawy i zakazy, jeżeli nie będą re-
spektowane, nic nie poradzą. Chciałbym zwrócić
szczególną uwagę na wzrost spożycia alkoholu przez
dzieci. W tej chwili alkohol spożywają już nawet dzie-
ci w szkołach podstawowych i średnich. Jest ustawa
o zakazie sprzedaży alkoholu dzieciom, lecz jest ona,
praktycznie rzecz biorąc, nierespektowalna. Sam
niejednokrotnie zwracałem uwagę sprzedawcom,
którzy sprzedawali nieletnim alkohol, aby tego nie
czynili.
Moje pytanie brzmi następująco: Jak rząd zamie-
rza zintensyfikować i jak zamierza egzekwować za-
kaz sprzedaży alkoholu dzieciom? Pamiętajmy, że
czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość
trąci. Jeśli nie będziemy walczyli ze sprzedażą alko-
holu dzieciom od najmłodszego wieku (Dzwonek), to
123
co roku poziom sprzedaży alkoholu i liczba osób uza-
leżnionych będą rosły. Dziękuję bardzo, panie mar-
szałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Ryszard Zawadzki, Platforma Obywatelska.
Poseł Ryszard Zawadzki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jednym z działań podejmowanych przez samorządy
lokalne w zakresie ograniczenia dostępu do alkoholu
osobom nieletnim jest prowadzenie szkoleń eduka-
cyjnych dla sprzedawców napojów alkoholowych.
W 2006 r. zaledwie 350 gmin, czyli 15%, przeprowa-
dziło takie szkolenia. Zatem pytanie: Czy jest po-
mysł, jak zwiększyć ich liczbę, a przede wszystkim
skuteczność, jeśli chodzi o niesprzedawanie alkoho-
lu nieletnim?
Drugie pytanie: Jak pan ocenia efekty wdrożo-
nych obowiązkowo w szkołach programów profilak-
tyki? Czy nie należałoby w większym stopniu poprzez
szkoły realizować programów profilaktyki dla rodzi-
ców, na przykład przy okazji zebrań? Niestety w wie-
lu przypadkach tracą oni swoistą czujność wobec
swoich dzieci i nie dostrzegają zagrożenia. Widzą na
przykład w narkotykach zagrożenie, w alkoholu
mniej. Nie przychodzi też im do głowy, że dziewczyn-
ki w ostatnich latach zaczęły dorównywać chłopcom
w spożyciu alkoholu. (Dzwonek)
I ostatnie pytanie: Czy widzi pan inne rozwiąza-
nia w odniesieniu do tej tematyki, bardziej skuteczne,
które są realizowane w innych krajach i które można
by przenieść na grunt Polski? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Witold Kochan, Platforma.
Bardzo proszę, panie pośle.
W sam czas.
1 minuta.
Poseł Witold Kochan:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam następują-
ce pytania do pana ministra: Jak wygląda według
pana ministra, zwłaszcza na tle lat ubiegłych, współ-
praca państwowych instytucji, których celem jest
zapobieganie alkoholizmowi, z samorządami i orga-
nizacjami pozarządowymi, w szczególności stowarzy-
szeniami, fundacjami i związkami religijnymi? Jakie
są główne problemy występujące w toku takiej współ-
pracy? Kolejne pytanie: Jak pan minister ocenia
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
124 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Witold Kochan
efekty tych działań, które mają na celu zapobieżenie
dostępowi do alkoholu osób małoletnich? W szczegól-
ności dotyczy to takich przedsięwzięć, jak na przy-
kład Linia Nieobojętnych, kampanii „Alkohol – nie-
letnim dostęp wzbroniony” czy programu „Świetlica,
praca i staż – socjoterapia w środowisku wiejskim”.
Na jakie główne ewentualne przeszkody natrafia się
przy ich realizacji i jakie są proponowane metody ich
przezwyciężenia? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przy omawianiu rządowego sprawozdania z realiza-
cji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciw-
działaniu alkoholizmowi w okresie od 1 stycznia do
31 grudnia 2006 r., zawartego w druku nr 273,
chciałbym prosić o wyjaśnienie pewnej wątpliwości
związanej z interpretacją art. 18 ust. 6 ustawy o wy-
chowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholi-
zmowi. Przepis ten stanowi, że do wniosku o wyda-
nie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych
składanego do wójta należy dołączyć m.in. doku-
ment potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy
do lokalu stanowiącego punkt sprzedaży napojów
alkoholowych.
Moje pytanie dotyczy sytuacji, gdy przedsiębiorca
zamierza prowadzić sprzedaż napojów alkoholowych
w namiocie usytuowanym nad jeziorem, w szczerym
polu, bez jakichkolwiek budynków w sąsiedztwie.
Jakiego dokumentu potwierdzającego tytuł prawny
wnioskodawcy do lokalu ma żądać wójt? Czy w ogóle
namiot można uznać za lokal, a jeżeli tak, to czy tym
dokumentem ma być na przykład faktura domniema-
nego zakupu namiotu, czy też może zgoda właścicie-
la działki, na której ów namiot ma się znajdować?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Witold Namyślak, Platforma.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Wydaje się, że mimo realizacji wielu progra-
mów przeciwdziałania spożyciu alkoholu bardzo du-
żym problemem jest nadal możliwość zakupu, a w kon-
sekwencji spożycia alkoholu przez osoby nieletnie.
Ograniczenie możliwości zakupu alkoholu przez nie-
letnich – taki cel stawiają sobie narodowe programy
na koleje lata. Chciałbym zapytać: Czy obecne ure-
gulowania prawne dają pełne możliwości w walce
z nieuczciwymi właścicielami czy pracownikami
sklepów i lokali? Jak to wygląda w skali kraju? Ile
koncesji na sprzedaż alkoholu skutecznie cofnięto na
przykład w 2005 r. i w 2006 r.? Panie ministrze, czę-
sto ze względów proceduralnych – braku protokołu
kontroli, niemożności ujawnienia danych nieletnich
zatrzymanych podczas spożycia alkoholu – wnioski
o ewentualne cofnięcie koncesji będą nieskuteczne.
Wydaje się, że w praktyce uchylenie koncesji na
sprzedaż (Dzwonek) alkoholu nieletnim jest bardzo
często utrudnione, a wręcz niemożliwe. Czy przewi-
duje się nowe uwarunkowania prawne, by podjąć
skuteczną walkę z nieuczciwymi sprzedawcami i wła-
ścicielami sklepów i lokali? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Iwona Guzowska, Platforma Obywatelska.
Poseł Iwona Guzowska:
Panie Marszałku! Panie, Panowie Posłowie! Pa-
nie Ministrze! Choroby alkoholowe, spowodowane
piciem alkoholu wśród dorosłych są znane. Niedawno
świat obiegła informacja o zespole FAS. Chciałabym
się dowiedzieć: Czy rząd, czy minister ma zamiar
rozszerzenia działań profilaktycznych mających na
celu zwiększenie świadomości u kobiet w ciąży, że
picie alkoholu może spowodować nie tylko sam alko-
holowy zespół płodowy, ale także poalkoholowy efekt
płodowy, poalkoholowy defekt urodzeniowy, jak rów-
nież poalkoholowe zaburzenia rozwoju układu ner-
wowego? Chciałabym się też dowiedzieć od pana
ministra: Czy wiadomo, ile dzieci rocznie w Polsce
rodzi się z tymi zespołami, z tymi chorobami poalko-
holowymi? Oczywiście, jeśli można, bardzo proszę
również o odpowiedź na piśmie. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dwa pytania wynikające z tego sprawozdania. Otóż
w sprawozdaniu czytamy, że w 96,4% gmin obowią-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Tadeusz Arkit
zywały uchwały w sprawie zasad usytuowania na
terenie gmin miejsc sprzedaży napojów alkoholowych
oraz w 97,2% gmin obowiązywały uchwały w sprawie
tzw. limitu punktów sprzedaży napojów alkoholo-
wych. Pytanie: Dlaczego nie w 100%? Z tego, co się
orientuję, gminy mają ustawowy obowiązek podjąć
takie uchwały.
Drugie pytanie dotyczy innej kwestii. Jest tutaj
napisane: niewystarczające wsparcie mediów w po-
równaniu z ilością reklam napojów alkoholowych
w zakresie promocji zdrowego stylu życia, edukacji
itd. Myślę, że media publiczne w swoją misję mają
wpisane między innymi takie działanie i rzeczywi-
ście bulwersujące jest, że oglądamy w telewizji, w ra-
dio, publicznych szczególnie, różne reklamy napojów
alkoholowych, natomiast w zasadzie – ja się w ostat-
nim czasie z tym nie spotkałem – ani jednej reklamy
promującej zdrowy styl życia. Czy jakieś przedsię-
wzięcia w tym temacie się podejmuje? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tematyka prze-
ciwdziałania alkoholizmowi znalazła miejsce w au-
dycjach cyklicznych, reportażach, a także w bieżą-
cych informacjach Polskiego Radia. Warto tu wspo-
mnieć ogólnopolską kampanię edukacyjną „Alkohol
– nieletnim dostęp wzbroniony” pod hasłem: „Twój
sprzeciw ma znaczenie”.
W sposób znaczący tematyką walki z alkoholi-
zmem zajmowała się redakcja Radia Kierowców.
Szczególną aktywność w tym zakresie wykazywały
rozgłośnie regionalne Polskiego Radia, np. w progra-
mie Polskiego Radia Rzeszów o przyczynach uzależ-
nień od alkoholu, o próbach wyjścia z nałogu, o dzia-
łaniu klubów AA, o warunkach życia rodzin wielo-
dzietnych, w których rodzice piją, o formach opieki
nad dziećmi z rodzin patologicznych oraz o profilak-
tycznych akcjach realizowanych przez szkoły, Towa-
rzystwo Świętego Brata Alberta, służbę zdrowia
rozmawiano w cyklach „Rozmowy o zdrowiu”, „Roz-
mowy o”, „W rodzinie”, „Kalejdoskop”, „Studenckie
radio”. (Dzwonek)
Stąd moje pytanie: Jak będą realizowane te usta-
wowe zadania regionalnych rozgłośni radiowych
w świetle założeń do przygotowanej nowej ustawy
medialnej, w której przewiduje się dla rozgłośni re-
gionalnych tylko 6 godzin dziennie emisji własnych
programów? Jak w tak ograniczonym czasie anteno-
125
wym regionalne rozgłośnie radiowe będą mogły prze-
znaczyć część programu na tematykę profilaktyki
rozwiązywania problemów alkoholowych w swoich
regionach? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
I poseł Wiesław Janczyk, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Wiesław Janczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam pytanie: Jakie konkretne działania podejmie
rząd, aby zmniejszyć sprzedaż alkoholu osobom,
które nie ukończyły 18. roku życia, i jego spożycie
przez osoby w tym wieku? Jakie są plany zwiększe-
nia efektów tych działań? Czy kwoty wydawane na
cele profilaktyczne i wspieranie lokalnych systemów
rozwiązywania problemów alkoholowych zdaniem
rządu są wystarczające i czy planuje się ich zwięk-
szenie w budżecie na rok 2009? Na jaką dodatkową
pomoc i wsparcie mogą liczyć członkowie rodzin al-
koholowych, które są ofiarami przemocy? Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Zbigniew Matuszczak, Lewica.
Poseł Zbigniew Matuszczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam trzy pytania. Pierwsze dotyczy wzrostu spoży-
cia alkoholu. Z informacji przedłożonej w sprawozda-
niu wynika, że w okresie sześciu ostatnich lat, od
roku 2001 do 2006, spożycie czystego spirytusu na
głowę mieszkańca wzrosło o ponad 2 litry. Chcę za-
pytać: Co rząd zamierza zrobić, by zahamować tę
niekorzystnie rosnącą tendencję?
Drugi problem jest problemem powszechnie zna-
nym. Od wielu lat zalewa nas morze taniego alkoho-
lu nie najlepszej jakości pochodzącego z przemytu,
głównie z Europy Wschodniej. Na bazarach handlu-
jący sprzedają alkohol oficjalnie i zbytnio się z tym
nikt nie kryje. Policja i straż miejska dobrze wiedzą,
gdzie i kto go sprzedaje, a ten proceder, jak kwitł, tak
kwitnie. Czy rząd widzi jakąś skuteczną formę walki
z przemytem i nielegalnym handlem, a jeżeli tak, to
jaką, bo dotychczasowe formy zawodzą? (Dzwonek)
I ostatnie pytanie: Kto i w jaki sposób sprawuje
merytoryczną kontrolę nad efektywnością realizacji
wytycznych Państwowej Agencji Rozwiązywania Pro-
blemów Alkoholowych? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
126 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Wiesław Woda, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Wiesław Woda:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pod osłoną
nocy, w czasie, kiedy w wielu domach leje się alkohol
szeroką strugą, rozmawiamy o programie przeciw-
działania alkoholizmowi. Pytam w tej sytuacji pana
ministra o następującą sprawę. W 2000 r. na leczenie
stacjonarne czekało 4808 osób. W roku ubiegłym
15 097. Jakie działania podejmie rząd, żeby ten stan
rzeczy radykalnie zmienić?
Drugie pytanie. Dziewiątym celem programu jest
zmiana struktury spożycia. Pytam: Dlaczego w War-
sie InterCity czy Expresu jadących kilka godzin nie
można wypić zwykłego piwa, natomiast kierowca na
każdej stacji benzynowej przez 365 dni w roku może
kupić każdy alkohol z każdego miejsca na świecie?
Czy te zapisy to nie jest zwykłe zakłamanie? I wobec
tego czy pan minister, czy rząd przewidują zmianę
ustawy, bo te zapisy są po prostu nierealne, nieżycio-
we? Dziękuję. (Oklaski)
(Poseł Andrzej Pałys: Wprowadzić prohibicję.)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Nowak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Informacja, którą dzisiaj omawiamy, jest bardzo ob-
szerna. Zawiera opis różnego rodzaju programów re-
alizowanych w całym kraju przy współpracy z PARPA.
Programów jest bardzo wiele i należy pozytywnie
ocenić to, a także fakt, że PARPA przeprowadza kon-
trolę realizacji tych programów w terenie. Ale należy
zauważyć, że duże środki finansowe, a można powie-
dzieć, główne środki finansowe znajdują się w gmi-
nach i nie zawsze są wydawane zgodnie z celami
określonymi w ustawie. To moje doświadczenia, moje
obserwacje. I dlatego chcę zapytać: Jak ministerstwo
monitoruje realizację zapisów ustawowych w gmi-
nach? Czy środki finansowe są wydawane zgodnie
z ustawą, te środki, które są tam, w gminie? (Dzwo-
nek) Ile kontroli przeprowadzono w gminach odno-
śnie do ogłaszania i realizacji programów mających
na celu przeciwdziałanie alkoholizmowi?
I ostatnia sprawa. W sprawozdaniu czytamy, że
były przypadki odebrania koncesji osobom sprzeda-
jącym alkohol dzieciom i młodzieży. Czy minister-
stwo może określić, jaki stanowi to procent wszyst-
kich przypadków stwierdzenia, że nastąpiła sprzedaż
alkoholu osobom małoletnim, bo najczęściej kończy
się na pouczeniu? Czy pouczenie takiej osoby…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pani poseł, dziękuję bardzo.
Poseł Maria Nowak:
Już kończę.
…stanowi zgodnie z ustawą odpowiednie ukara-
nie? (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam dwa py-
tania do pana ministra. W 2003 r. Rada Warszawy
ustanowiła w drodze uchwały, że w Warszawie może
być otwartych 2050 punktów detalicznych sprzedaży
alkoholu. Już dwa lata później zwiększono tę liczbę
do 2700 punktów, czyli o ponad 30%, i ta tendencja
się utrzymuje. Na Ursynowie wzdłuż alei Komisji
Edukacji Narodowej jest ciąg budynków, w każdym
z nich są po 2–3 sklepy monopolowe, a w pobliżu
składnica harcerska. Czy taka polityka samorządu
jest zgodna z założeniami ustawy o wychowaniu
w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi?
I druga kwestia. W uchwale Rady Warszawy
z 2003 r. napisano ogólnie, że miejsce sprzedaży na-
pojów alkoholowych nie może być usytuowane w bu-
dynku bezpośrednio przylegającym do obiektu kultu
religijnego. Na Mokotowie sprzedawano w niedzielę
alkohol w sklepie, który oddziela od świątyni tylko
wąska ulica, i wierni wychodzący z kościoła natyka-
li się pod tym sklepem na pijaków. Podjęto starania,
by zakazać sprzedaży tam alkoholu. Urzędnicy od-
powiedzieli, że ten punkt sprzedaży alkoholu nie jest
usytuowany w budynku bezpośrednio przylegającym
do kościoła. Dwa lata później zmieniono tę uchwałą
i zapisano, że punkt sprzedaży napojów alkoholowych
może być usytuowany w odległości nie mniejszej niż
50 metrów od obiektu kultu religijnego. (Dzwonek)
Jeszcze sekundkę. Ponieważ w linii prostej był ten
punkt położony mniej więcej w odległości 30 metrów
od ścian świątyni, wierni ponownie podjęli starania,
by w oparciu o ten nowy zapis zlikwidować sprzedaż
alkoholu w tym sklepie. Jednak i tym razem urzęd-
nicy odmówili wydania decyzji pozytywnej dla wier-
nych, gdyż twierdzili, że te 50 metrów liczy się nie
w linii prostej, tylko po przejściu dla pieszych, które
było oddalone od świątyni. Czy urzędnicy prawidło-
wo zinterpretowali prawo? Dziękuję. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tomasz Piotr Nowak, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Tomasz Piotr Nowak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Kwota 488 mln wydatkowana w gminach wydaje się
duża, ale tak naprawdę przypada z tego około 100
tys. na gminę. Takie mam pytanie. Jakie działania
się na to składają? Czy państwo macie rozeznanie,
kto mierzy skuteczność działań gminnych w tym za-
kresie? Czy to jest realizacja długoletnich gminnych
strategii, czy też działania doraźne w ramach gminy,
roczne? Czy posiedzenia komisji rozwiązywania pro-
blemów alkoholowych są tylko posiedzeniami, czy też
aktywnym wyjściem do środowiska?
Jak dociera się do potrzebujących, jakie jest roz-
poznanie środowiska? Czy w tych komisjach zasiada
biegły psychiatra, psycholog? Czy wreszcie państwo
wyróżniacie gminy, które są gminami najlepszymi,
gminami, które odnoszą sukcesy, czy widać te gminy,
czy je rozpoznajecie, czy też w morzu wydawanych
pieniędzy giną dobre przykłady?
Ale też o reklamie – otóż Krajowa Rada Radiofonii
i Telewizji jest również stroną tego przedsięwzięcia,
a dochodzi do łamania zakazu reklamy piwa w tych
różnych kontekstach przyjemnościowych. Dlaczego
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji pozwala na re-
klamy, które naruszają prawo? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Piotr Polak, Prawo i Sprawiedliwość.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Pochylamy się dziś, Wysoka Izbo, nad problemem,
który dotyka wiele polskich rodzin. Myślę, że również
każdy z nas czy w dalszej, czy w bliższej rodzinie
z tym bardzo poważnym problemem społecznym na
pewno się zetknął. Panie ministrze, analizując te dwa
obszerne sprawozdania za 2005 i 2006 rok, na pewno
państwo dostrzegli wiele tematów, wyciągnęli wiele
wniosków, bo rzeczywiście można, dokładnie analizując
je, dojść do takich właśnie spostrzeżeń. W związku
z tym chciałbym zapytać pana ministra, czy rząd, po
analizie właśnie tych dwóch omawianych sprawozdań,
przewiduje zmianę „Narodowego programu profilakty-
ki i rozwiązywania problemów alkoholowych”, który
127
był uchwalony na lata 2006–2010 i jeszcze przed nami
dwa lata realizacji tego programu.
Wpływy z akcyzy były znaczące – mówił pan
o tym właśnie – i w jednym roku to było około. 4%
budżetu, niecałe 8 mld zł. Czy znane są szacunki,
wyliczenia po stronie wydatków? Jakie państwo pol-
skie ponosi koszty związane właśnie z walką z alko-
holizmem, z jego skutkami we wszystkich wymia-
rach, w każdej dziedzinie życia społecznego? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Pani poseł Teresa Wargocka, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Teresa Wargocka:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! W tym te-
macie rozwiązywania problemów alkoholowych
oprócz resortu zdrowia bardzo duży udział ma resort
edukacji, zwłaszcza pedagodzy, wychowawcy, na-
uczyciele. Wielokrotnie słyszałam ich skargi, ich roz-
żalenie na to, że te działania edukacyjne, profilak-
tyczne, które, jak nawet z tego sprawozdania wynika,
są bardzo szeroko organizowane w szkołach, bo po-
nad 1 mln dzieci korzystało z tej profilaktyki, są ni-
weczone przez brak działań ze strony organów odpo-
wiedzialnych za wykonywanie tej ustawy. Pytanie
moje jest konkretne: Dlaczego w kampanii przeciwko
sprzedaży alkoholu młodzieży nieletniej wręcza się
3 tys. żółtych kartek tym sprzedawcom, którzy ten
alkohol sprzedają, a nie odbiera się 3 tys. koncesji?
To jest naprawdę generalny problem, który wymaga
zbadania, rozwiązania i podania ręki wszystkim
tym, którzy chcą skutecznie pomagać młodzieży roz-
wijać własną osobowość bez sięgania po alkohol.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jacek Osuch, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jacek Osuch:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jakie działania są podejmowane, aby doprowadzić do
zmniejszenia ilości wypadków w zakładach pracy
w związku z naruszeniem obowiązku trzeźwości za-
wodowej?
Drugie pytanie: Jakie kroki zamierza podjąć rząd,
aby zmniejszyć liczbę wykroczeń przeciwko bezpie-
czeństwu ruchu na drogach popełnianych przez nie-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
128 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Jacek Osuch
trzeźwych kierowców? Jakie kwoty w budżecie na
2009 r. zaprojektowano na realizację tego celu?
Następne pytanie: Ile wynoszą wpływy do budże-
tu państwa z tytułu kar dla osób, które bez wyma-
ganego zezwolenia prowadzą sprzedaż napojów alko-
holowych, i czy ta kwota nie powinna zasilać działań
ograniczających alkoholizm w rodzinach i wśród nie-
letnich? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Anna Zalewska, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Anna Zalewska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Sprawozdanie jest bardzo szczegółowe, ale tylko
utwierdza nas w przekonaniu, że jest źle i że nie ra-
dzimy sobie z przeciwdziałaniem alkoholizmowi. Nie
mówimy o efektywności i efektach setek działań na
rzecz ludzi uzależnionych. Są wnioski, ale brak pro-
pozycji zmian stanu. Czy nie uważa pan, że po prostu
istnieje przyzwolenie społeczne i pobłażliwość w trak-
towaniu ludzi pijących, a szczególnie młodzieży? Ilu
dorosłych ludzi ośmiela się zwrócić uwagę ekspe-
dientce, która sprzedaje alkohol młodemu człowieko-
wi? Proponuję upowszechnić pozytywne wzorce
w reklamach, byle nie w reklamach piwa.
Czy nie uważa pan, że mała wiarygodność pań-
stwa w przeciwdziałaniu alkoholizmowi wynika
z faktu, że na przykład tak mało skutecznie polskie
sądy rozstrzygają sprawy pijanych kierowców w try-
bie 24-godzinnym? Czy ktoś to monitoruje, sprawdza,
interweniuje? Wspomniał pan o oczekujących na le-
czenie. Czy jest jakiś pomysł na rozwiązanie tego
problemu zwiększenia nakładów, budowania ośrod-
ków? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Irena Tomaszak-Zesiuk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Polski system profilaktyki i rozwiązywania proble-
mów alkoholowych w dużej mierze opiera się na sa-
morządach gminnych. Znaczącą rolę odgrywają w tej
działalności organizacje pozarządowe. W wielu gmi-
nach to ważny partner samorządów. Kluby, stowa-
rzyszenia abstynenckie, wolontariusze z wielkim
zaangażowaniem realizują ciekawe, niestandardowe
projekty. Dla wielu, którzy sami zwyciężyli nałóg, ten
rodzaj działania staje się sposobem na życie. Ich pra-
ca jest niesztampowa i, jak pokazują obserwacje,
właśnie dlatego często skuteczna. Chcę zapytać, czy
wystarczająco wykorzystuje się działania instytucji,
stowarzyszeń i osób fizycznych służące rozwiązywa-
niu problemów alkoholowych. Czy przewiduje się
dalsze uproszczenie procedur zlecania zadań organi-
zacjom pozarządowym, aby zachęcić te organizacje
do jeszcze większej aktywności? (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, pani poseł.
Poseł Bożena Szydłowska, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Bożena Szydłowska:
Jak ważna jest profilaktyka przy rozwiązywaniu
problemów alkoholowych, dużo już tu powiedziano.
Wiemy, skąd pochodzą środki i jakimi kwotami dys-
ponujemy, ale osoby uzależnione potrzebują również
pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej w placów-
kach leczenia odwykowego. Narodowy Fundusz
Zdrowia z uwagi na trudną sytuację w służbie zdro-
wia ma ograniczone możliwości i finansuje tylko pod-
stawowe świadczenia.
Panie ministrze, mam pytanie: Czy istnieje moż-
liwość dokonania takich zapisów w ustawie, aby sa-
morządy mogły w większym stopniu wspomagać le-
czenie odwykowe, żeby można było w pełni realizo-
wać program leczenia i terapii osób uzależnionych,
bo przecież wiemy, że o sukcesie możemy mówić, je-
żeli ta terapia jest w pełni realizowana? Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Pani poseł Maria Zuba, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W naszym systemie przeciwdziałania alkoholizmowi
ogromną rolę odgrywa samorząd gminny. Od lat po-
wołuje on gminne komisje przeciwdziałania alkoho-
lizmowi. Te komisje podejmują działania na miarę
swoich umiejętności i doświadczeń. Niemniej jednak
życie pokazuje, że ich możliwości są ograniczone, dla-
tego że przecież tak naprawdę alkoholizm to nie jest
zjawisko społeczne, lecz choroba. Żeby można było
w tym najniższym stadium rozwoju tej choroby dzia-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Poseł Maria Zuba
łać prawidłowo i skutecznie oraz pomagać ludziom
i rodzinom dotkniętych tą chorobą, potrzebna jest
wiedza. W związku z tym mam pytanie: Czy rząd
przewiduje i czy nie widzi potrzeby, aby w tych komi-
sjach na koszt rządu można było zatrudniać psycho-
logów, którzy mogliby nie tylko wspierać chorych na
chorobę alkoholową i ich rodziny, ale również człon-
ków komisji zajmujących się rozwiązywaniem tych
problemów czy przeciwdziałaniem alkoholizmowi?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza
stanu w Ministerstwie Zdrowia pana Adama Fron-
czaka.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Zdrowia
Adam Fronczak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się od-
powiedzieć, myślę, że na prawie wszystkie pytania.
Jeżeli nie odpowiem na wszystkie, to prześlemy od-
powiedzi na piśmie, jeśli państwo się zgodzą.
Pytanie pierwsze, zadane przez panią poseł Alicję
Dąbrowską, dotyczyło kwot wydatkowanych na lecz-
nictwo odwykowe i tego, że kwoty te nie są wystar-
czające. Analizując tę sytuację, należy jasno powie-
dzieć – w sprawozdaniu, które przedstawiałem, były
podane te informacje – że z roku na rok zwiększa się
liczba pacjentów zgłaszających się do lecznictwa od-
wykowego, zarówno tych, którzy sami chcą się leczyć,
jak i tych, którzy są kierowani na to leczenie. Fak-
tycznie czas oczekiwania na przyjęcie do oddziałów
całodobowych wydłuża się nawet do kilkunastu ty-
godni. Maleje wykonalność orzeczeń, jeśli chodzi
o pacjentów zobowiązanych do leczenia. Wartości
kontraktów ambulatoryjnych placówek lecznictwa
odwykowego są za niskie, aby realizować powszech-
nie skuteczne programy psychoterapii uzależnień.
Niskie kontrakty wystarczają na poradnictwo, a to
nie jest skuteczna forma leczenia uzależnień. Środki
z NFZ, które były przekazywane – są tu statystyki,
można się na nie powołać – od roku 2001 na lecznic-
two odwykowe, wzrosły o 19%, do roku 2007. Czyli
od 2001 do 2007 r. środki na lecznictwo odwykowe
stacjonarne zostały zwiększone o 19%, ale na lecz-
nictwo ambulatoryjne tylko o 11%. Jeżeli porównamy
to ze środkami finansowymi, jakie są w NFZ, to zo-
baczycie państwo, że jest tu dysproporcja i to niewła-
ściwa. Tych środków jest za mało i dlatego występu-
ją problemy z efektywnym leczeniem odwykowym,
129
zarówno ambulatoryjnym, jak i stacjonarnym. W roku
1991, kiedy zaczynały działalność kasy chorych, to
państwo na pewno pamiętają, że kwota, jaka była
wówczas przeznaczona przez kasy chorych na całe
lecznictwo w Polsce, to było dwadzieścia kilka miliar-
dów złotych. W roku 2007 to było już prawie 50 mld
zł, 48 mld, 45 mld, czyli dwukrotnie wzrosła wartość
funduszu czy środków finansujących lecznictwo,
a procenty, które państwu podałem, 19% i 11%, to
nie jest to 100%. Czyli wzrostu proporcjonalnego nie
ma i z tego wynika problem. W związku z tym bez-
względnie w rozmowach z funduszem dążymy do
tego, aby przeznaczał na ten cel większe środki. Jed-
nak to nie jest tylko kwestia funduszu, ponieważ
samorządy gmin mają realizować zadania, które po-
legają na zwiększeniu dostępności lecznictwa odwy-
kowego, i niestety wykazują coraz mniejsze zaanga-
żowanie finansowe w tym zakresie. Jeżeli NFZ wi-
działby w związku z tym większe zaangażowanie
samorządu lokalnego, czyli tworzenie pewnych wa-
runków do tego lecznictwa, to również mogłoby po-
jawić się zwiększone kontraktowanie. Tak że to jest
system naczyń połączonych i trudno jest odpowiedzieć
na pytanie, jak to zrobić, żeby było lepiej. Pewnie moż-
na byłoby to zrobić, ale dotarcie do tylu tysięcy gmin
i bezpośrednie napieranie to jest trudna sprawa.
W związku z tym myślę, że poprzez ogólne kampanie
informacyjne, czytanie biuletynów, które wydaje PAR-
PA, czy innych opracowań, można zgłębić ten temat.
Gminy mają wiele różnych innych wydatków i, anali-
zując priorytety, nie stawiają tego jako jednego z waż-
nych celów. Dlatego według nas występuje tu spadek
dostępności i kłopoty w finansowaniu.
Ktoś z państwa zadał również pytanie, dlaczego
rośnie liczba oczekujących na lecznictwo odwykowe.
Jest ona wprost proporcjonalna do poziomu finanso-
wania, czyli mówiąc krótko, te dwa pytania się na-
kładają na siebie.
Z pierwszym, a także z kolejnym pytaniem łączy
się również pytanie pana posła Wiesława Wody, dla-
czego było kiedyś 4 tysiące oczekujących, a teraz jest
ich 15 tysięcy. Na to jedno pytanie chyba już odpo-
wiedziałem. Natomiast w Warsie nie ma sprzedaży
piwa, gdyż stwierdzono, że jeżeli w pociągu jest do-
stępny alkohol, to zwiększa się ryzyko wystąpienia
różnego rodzaju urazów, uszkodzeń. Ponieważ alko-
hol w pierwszej fazie, jak wiemy, powoduje pewne
pobudzenie, euforię, stan zwiększonego napięcia,
może to wpływać na agresywne zachowania pasaże-
rów, wywoływanie bójek, wypadnięcia z pociągu,
wiele różnych zdarzeń. Obserwując to na przestrzeni
lat, stwierdzono, że tego typu statystyki niestety są
niekorzystne i dlatego wprowadzono zakaz sprzeda-
ży napojów alkoholowych w Warsie. Jeśli natomiast
chodzi o stacje benzynowe, to nie tylko kierowcy, ale
i okoliczni mieszkańcy mogą korzystać z tych stacji,
czyli zakup i przeniesienie alkoholu w inne miejsce
i konsumpcja nie w samochodzie, myślę, że w innych
warunkach stacjonarnych, które wiążą się z małą
liczbą osób i nie wpływają na zagrożenie bezpieczeń-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
130 Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Zdrowia Adam Fronczak
stwa, mówiąc krótko, niewinnych, niepijących w trak-
cie podróży.
Pytanie pan posła Cymańskiego dotyczyło fundu-
szu zajęć sportowych dla uczniów, który jest nadzo-
rowany przez ministra sportu, i tego, czy te 13 mln
zł nie oznacza omijania prawa przez producentów
reklam. Muszę powiedzieć, że brak jest dostatecz-
nych danych do oceny tego faktu, tego zdarzenia,
ponieważ statystyki są bardzo różne i trudno uzy-
skać informacje, ile środków finansowych wpływa do
mediów w związku z nadawaniem reklam. Jeżeli
przyjmiemy, że to jest 400 mln zł, bo o takich kwo-
tach słyszeliśmy, czy nawet więcej, to 10% odpisu na
ten fundusz to jest 40 albo 50 mln zł, czyli znacznie
więcej niż to, co się pojawia. A kto to może sprawdzić?
Urząd kontroli skarbowej praktycznie, gdyż to jest
pewien rodzaj podatku. Nie mamy możliwości takich
wprost w zakresie tej ustawy, żeby to sprawdzić. Tak
że zastanawiamy się nad tym, w jaki sposób zainte-
resować te urzędy, aby sprawdziły dokładnie, czy
odpowiednie kwoty z tytułu uzyskanych środków za
emitowanie reklam wpływają na ten fundusz.
Sprzedaż alkoholu nieletnim to jest oczywiście
problem. Ja tu dotykałem tego problemu w obu spra-
wozdaniach i powiem tak: w obecnej nowelizacji,
a nowela tej ustawy znajduje się w komisji prawniczej
w tej chwili, dążymy do zaostrzenia przepisów. Jeże-
li sprzedający widzi na przykład, że alkohol chce ku-
pić osoba młodociana, to powinien zażądać dokumen-
tu i sprawdzić wiek. Jeżeli zażąda tego, a ta osoba nie
przedstawi dokumentu, to nie ma prawa sprzedaży
alkoholu. To znajduje się w tych zapisach znowelizo-
wanej ustawy, które, tak jak wspomniałem, są obec-
nie rozpatrywane w komisji prawniczej. Tak że to jest
wyjście jedno z wielu innych, które są realizowane,
ale może to poprawi ten kierunek.
Kolejne pytanie dotyczyło programów profilakty-
ki w szkołach. Przede wszystkim istnieje potrzeba
zwiększenia zaangażowania rodziców. Padło również
pytanie, czy jest społeczne przyzwolenie. Chyba nikt
na tej sali nie ma wątpliwości, że jest społeczne przy-
zwolenie na spożywanie alkoholu. Jeżeli w rodzinie
obydwoje rodzice systematycznie spożywają alkohol
w nadmiarze, dziecko jest niestety narażone na uza-
leżnienie od alkoholu. W pewnym momencie to dziec-
ko, często jeszcze młodociany, zaczyna spożywać al-
kohol, czasami potajemnie, a czasami ma przyzwole-
nie swoich opiekunów, rodziców na tego typu zacho-
wania. Jak zwiększyć zaangażowanie rodziców? My-
ślę, że część rodziców jest zaangażowana, ale wielu
absolutnie nie wykazuje zainteresowania tym tema-
tem, dlatego pozostaje szkoła. Co może zrobić szkoła?
Szkoła może efektywnie promować tego typu zacho-
wania i przedstawiałem państwu statystyki mówiące
o liczbie uczniów, którzy są poddawani takim progra-
mom edukacyjnym. Dlaczego czasami te programy
są nieefektywne? W statystyce wychodzi, że jest dużo
uczniów, a nie widzimy dobrego przełożenia. Często
te programy, które są realizowane, to są tanie pro-
gramy, z najniższej półki i one nie są po prostu jako-
ściowo sprawne, nie dają tego efektu. Gmina zreali-
zowała obowiązek, bo kupiła program, efekt jest, bo
zapisze się w programie, że został wykonany, ale jego
skuteczność nie jest najlepsza. Te tanie, najprostsze
programy nie są korzystne. Analogia, jeśli chodzi
o ustawę o przeciwdziałaniu narkomanii, jest taka,
że często szkoła zaprasza narkomana. To jest naj-
gorsza rzecz, jaką można zrobić. Zaprasza się nar-
komana, który opowiada o swoim życiu, jak zaczął,
co się działo. To działa jakoś szokowo, ale tak na-
prawdę nie na tym polega przeciwdziałanie eduka-
cyjne programu w zakresie narkomanii. To jest
najtańsze, zaprosić człowieka, który jest przykła-
dem tego, co się dzieje z człowiekiem nadużywają-
cym narkotyków. Tak samo jest z alkoholem. Dlate-
go powstała w PARP-ie lista rekomendowanych
programów profilaktycznych. Jeżeli gminy korzy-
stałyby z tych rekomendacji, to miałyby szansę po-
zyskania programów o wiele bardziej skutecznych,
nie najtańszych, ale skutecznych.
Jeśli chodzi o pytanie pani poseł Sobeckiej, doty-
czące…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Może odpowie pan
na piśmie?)
Słucham?
Odpowiadam już krótko. 1 czerwca – dzień bez
alkoholu, to niewątpliwie dobra i cenna inicjatywa i
zabawa, organizowanie eventów, nie powinno być
kojarzone z alkoholem, ale często się kojarzy. PARPA
promuje ten dzień i zachęca samorządy gminne do
wprowadzenia na swoim terenie dnia bez alkoholu.
To jest to, co możemy zrealizować.
Jeśli chodzi o egzekwowanie zakazu sprzedaży
alkoholu nieletnim. Przewidziana nowelizacja, o któ-
rej mówiłem, zawiera dwa takie zapisy, mianowicie
wprowadzenie obligatoryjnego środka karnego w po-
staci zakazu prowadzenia działalności gospodarczej
dla osób, które sprzedały alkohol małoletnim, i dru-
ga sprawa, wprowadzenie nowego wykroczenia, tzw.
odsprzedaży, tj. penalizacja zakupu alkoholu przez
pełnoletniego w celu jego podania czy przekazania
nieletniemu. Tak że te zapisy zaostrzają kary dla
tych osób.
Jak wygląda współpraca z organizacjami pozarzą-
dowymi i Kościołem, było takie pytanie. Organizacje
pozarządowe, w tym stowarzyszenia abstynenckie,
są od wielu lat partnerem w rozwiązywaniu proble-
mów alkoholowych. To jest dobry partner. PARPA
współpracuje również z Kościołem i związkami wy-
znaniowymi, organizując m.in. szkolenia dla duchow-
nych, PARPA organizuje także szkolenia dla przed-
stawicieli stowarzyszeń abstynenckich.
Pytanie pani poseł Guzowskiej dotyczyło dzieci
z FAS. W kolejnych latach, po kampanii „Ciąża bez
alkoholu”, PARPA chce szkolić lekarzy ginekologów
i pediatrów, jak ostrzegać kobiety i jak diagnozować
FAS. Jest przygotowywany program, tak że takie
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Rządowe sprawozdania z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Zdrowia Adam Fronczak
szkolenia będą się odbywać. W tym momencie chcę
podać statystykę. Mianowicie 900 dzieci rocznie rodzi
się z pełnoobjawowym FAS, a dzieci z innymi zabu-
rzeniami spowodowanymi alkoholem jest 9 tys. To są
statystyki, które, niestety, zatrważają i powiedzia-
łem, że myślenie o tym, że alkohol pity w małych
ilościach w czasie ciąży nie szkodzi, jest w tej chwili
archaiczne.
Sprawa namiotu nad jeziorem. Na potrzeby usta-
wy tytułem do lokalu będzie uprawnienie do nieru-
chomości, czyli jeżeli jest tytuł do gruntu, jest to ty-
tuł własności bądź tytuł umowy dzierżawy, jest jakaś
umowa, to jest to warunkiem, że ta działalność może
być tam prowadzona.
Na co mogą liczyć ofiary przemocy, kolejne pyta-
nie. Są trzy elementy odpowiedzi. Od kilku lat te
ofiary mogą liczyć na coraz lepszą pomoc, ponieważ
rozwija się system przeciwdziałania przemocy,
zwłaszcza w gminach, coraz więcej jest miejsc dla
potrzebujących, widzimy to w statystykach, tak więc
ten element poprawia się. Natomiast PARPA finan-
suje działania Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar
Przemocy w Rodzinie, istnieje również „Krajowy pro-
gram przeciwdziałania przemocy w rodzinie”. W ra-
mach tego programu staramy się, aby te interwencje
były coraz bardziej skuteczne.
Pani poseł Maria Nowak pytała, kto kontroluje
w gminach, jak jest prowadzona kontrola wydatko-
wania środków, właściwego przeznaczenia tych środ-
ków na zadania z zakresu tej ustawy. Przede wszyst-
kim kontroluje regionalna izba obrachunkowa. Ist-
nieje nadzór wojewody oraz kontrola NIK-owska.
W jaki sposób dochodzi do tych kontroli? W różny
sposób. Czasami są to donosy, czasami są to jakieś
informacje. Natomiast PARPA, jeśli chodzi o syste-
mowe działania, monitoruje działanie gmin i w przy-
padkach stwierdzonych naruszeń prawa, naruszeń
dyscypliny przekazuje informacje do organów nad-
zorczych oraz kontrolnych, czyli do wójta, ewentual-
nie burmistrza, prezydenta na danym terenie. Orga-
ny samorządowe, które nadzorują, jeżeli jest podej-
rzenie, mogą podjąć dalsze działania.
Pan poseł Nowak z kolei pytał, czy ktoś kontrolu-
je gminy. Było, zdaje się, podobne pytanie, myślę, że
już odpowiedziałem na to pytanie. Natomiast chcę
podkreślić, że zbieranie sprawozdań jest procesem
żmudnym, bardzo w sumie trudnym przy tej ilości
sprawozdań, ale analiza jest prowadzona bardzo do-
kładnie i w jej wyniku uzyskujemy informacje, w jaki
sposób gminy to realizują i najlepsze gminy realizu-
jące te zadania należą do tzw. sieci gmin wiodących.
Ostatnio było 176 gmin, które uzyskały ten status.
Myślę, że w wyniku tej analizy powstają informacje,
które, przekazywane dalej, pokazują kierunki dzia-
łania. Oby te programy, które są przyjmowane przez
samorządy jako gminne programy, były o wiele bar-
dziej skuteczne, jeśli chodzi o rozwiązywanie tych
131
problemów. Kto realizuje nadzór nad przestrzeganiem
wytycznych PARPA? Wytyczne PARPA nie są pra-
wem, są to jedynie sugestie co do możliwie najskutecz-
niejszego wydatkowania środków i jako taka ta dzia-
łalność nie podlega nadzorowi. Oczywiście jest nadzór
ministra zdrowia, jako agendy ministerstwa, wiele
spraw jest dyskutowanych na spotkaniach zarządza-
jących w PARPA z ministrem zdrowia, są ukierunko-
wywane tutaj pewne działania.
Sprawa kościoła na Ursynowie. Nie znam dokład-
nie stanu faktycznego, ale uchwała gminy Warszawa
mówi o tym, że to musi być 50 m, z tym że oznacza
to 50 m nie w linii prostej, tylko w tzw. ciągach ko-
munikacyjnych. Zgodne jest to z orzeczeniem sądów
administracyjnych, że tej odległości nie liczy się w linii
prostej, kościół–punkt, tylko liczy się to, w jaki spo-
sób się dochodzi. Jest na przykład jakaś ściana przy
kościele, ktoś dojdzie do ściany i co, będzie szedł dalej?
To jest bzdura, prawda. On będzie szedł z jakiegoś
konkretnego punktu, ciągiem, szlakiem komunikacyj-
nym. Tak wyliczony szlak, jeżeli jest powyżej 50 m, to
dopuszcza się tę możliwość, aby taki...
(Poseł Krystyna Skowrońska: Takie było zadane
pytanie.)
Tak, było takie pytanie i dlatego odpowiadam
szczegółowo.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Pan poseł kiwa gło-
wą, bo dziwi się, że takie pytanie było zadane.)
(Poseł Paweł Poncyljusz: Dziwię się, że tak długo
po prostu dyskutujemy.)
Chciałbym odpowiedzieć, wtedy mniej będziemy
zużywać papieru i oszczędzimy nasze kochane pol-
skie lasy, jeżeli państwo pozwolą, to odpowiem jak
najszybciej.
Pan poseł Jacek Osuch pytał o pieniądze. Ile pie-
niędzy wpływa do budżetu z tytułu kar sądowych?
Mówiąc krótko, sąd nie przekazuje takich danych,
nie posiadamy takich informacji.
Natomiast jeśli chodzi o pijanych kierowców, to
również PARPA opracowała program edukacyjny do
realizacji w szkołach nauki jazdy. Jak, powiedzmy,
alkohol wpływa na organizm, w jaki sposób powodu-
je zmniejszenie efektywności reakcji kierowcy? Czy
te programy są wprowadzane? To są wytyczne, nie
wiadomo, czy szkoła je wprowadzi, nie ma obligato-
ryjności, jeżeli wprowadzi, to chwała jej za to. W trak-
cie dwóch dodatkowych godzin takiego programu
można dokładnie te sprawy omówić i przekazać przy-
szłym kierowcom informacje na temat tego, czym
skutkuje spożycie alkoholu i prowadzenie później sa-
mochodu. Są takie okrągłe, powiedziałbym, przelicz-
niki, po jednej stronie są kobiety, po drugiej – męż-
czyźni, można sobie przeliczyć, ile trzeba wypić kie-
liszków wina, kieliszków wódki czy kufli piwa, aby
wzrosło we krwi stężenie alkoholu, do jakich promi-
li, i po jakim czasie te promile osiągają wartość, któ-
ra powoduje, że można już wsiąść do samochodu.
Oczywiście jest to też podyktowane wagą, są te ele-
menty. Takie przeliczniki są bardzo wygodne i myślę,
że powinny być na tych kursach rozdawane kierow-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
132 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Zdrowia Adam Fronczak
com. Można je na przykład mieć w kieszonce i wycho-
dząc z restauracji sobie przeliczyć, niekoniecznie to
musi być drogi telefon komórkowy, w który niektórzy
dmuchają przed wyjściem, aby stwierdzić, czy mogą
jechać czy nie.
Dlaczego były żółte kartki w ramach akcji „Alko-
hol – nieletnim wstęp wzbroniony”, a nie odbierano
zezwoleń? To było konkretne pytanie. Odpowiedź
brzmi też konkretnie: był to eksperyment badawczy,
który dość perfidnie polegał na tym, że alkohol na-
bywał człowiek, który wyglądał bardzo młodo, ale był
pełnoletni. Tak więc osoby pełnoletnie, ale o wyglą-
dzie młodocianego, niepełnoletniego, wchodziły do
sklepów, nabywały alkohol i w tym momencie stwier-
dzano, że sprzedawcy po prostu nie reagowali, sprze-
dawali, ale przestępstwo nie zostało popełnione, bo
to był dorosły. Dlatego też można było tym sprze-
dawcom wysłać żółte kartki, ale nie można było ich
ukarać. Było bowiem pytanie: Dlaczego nie zostali
ukarani odebraniem koncesji czy próbą odebrania
koncesji? Czyli w ten sposób dowiedzieliśmy się, że
proceder jest i problem istnieje.
Było też pytanie o, powiedzmy, te wskazówki.
A więc PARPA przygotowuje dla gmin wskazówki
merytoryczne i prawne, w jaki sposób przekazywać
środki na wspieranie lecznictwa odwykowego. Jeżeli
gmina jest zainteresowana, może uzyskać pomoc
w przygotowaniu takiego programu, tylko chodzi
o większą motywację, o której mówimy. Po to, by wal-
czyć z alkoholizmem, trzeba przede wszystkim zmie-
niać – każdy sam w swoim zakresie – nawyki i przy-
zwyczajenia, zmniejszać tolerancję i przyzwolenie dla
tego typu zachowania, zarówno w skali mikro, w swo-
jej rodzinie, wśród przyjaciół i kolegów, jak też w ska-
li całego społeczeństwa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Zamykam dyskusję.
Proponuję, aby Sejm przyjął do wiadomości rzą-
dowe sprawozdanie z realizacji ustawy o wychowaniu
w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okre-
sie 1 stycznia – 31 grudnia 2005 r., zawarte w druku
nr 32, oraz rządowe sprawozdanie z realizacji ustawy
o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alko-
holizmowi w okresie 1 stycznia – 31 grudnia 2006 r.,
zawarte w druku nr 273.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Czy jest pan poseł Poncyljusz? Jest.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie komisyj-
nego projektu ustawy o zmianie ustawy o podat-
ku od towarów i usług (druk nr 908).
Proszę o zabranie głosu pana posła Pawła Poncyl-
jusza w celu przedstawienia uzasadnienia projektu
ustawy, bardzo proszę.
Poseł Paweł Poncyljusz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Informuję, że
jestem.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Widać i słychać.
Poseł Paweł Poncyljusz:
Udało mi się tym razem dotrzeć. Od razu przecho-
dzę do krótkiego sprawozdania. Chciałbym w imieniu
Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” przed-
stawić Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie usta-
wy o podatku od towarów i usług (druk nr 908),
przyjęty już dawno, bo 18 czerwca. Ta nowelizacja
jest dosyć krótka, aczkolwiek bardzo treściwa. Doty-
czy to takiej sytuacji, w której podmiot, płatnik po-
datku od towarów i usług w danym miesiącu nie
zanotował żadnych obrotów, nie miał żadnego wpły-
wu, to znaczy nie było powodu, dla którego miałby
składać deklarację opisaną w przepisach prawa po-
datkowego. W związku z tym komisja proponuje
zmienić art. 99 i artykuły z nim związane po to, by
podatnik nie musiał składać takiej deklaracji, jeżeli
w danym miesiącu obroty były zerowe. Dlatego musi
być również poprawka, zmiana art. 97, który mówi
o podatnikach, którzy mają prawo uzyskać zwolnie-
nie od naczelnika urzędu skarbowego, zwolnienie
lub zwrot kaucji po upływie 12 miesięcy, za które
podatnik terminowo rozliczał się z podatków. O tym
artykule już tu była mowa parę tygodni temu, co
prawda w trochę innej konwencji, ponieważ wtedy
mówiliśmy o podatnikach VAT UE, art. 97 dokład-
nie tego dotyczy.
Rekomendujemy z całym przekonaniem pozytyw-
ne rozpatrzenie tejże zmiany ustawy o podatku od
towarów i usług. Z naszych rozmów prowadzonych
w komisji „Przyjazne Państwo” wynika, że bardzo
często reżimy nakładane na podatników w zakresie
sprawozdawczości są tak wygórowane, że organy,
które zbierają tego typu dokumentację, nie są w sta-
nie z tego realnie korzystać, a więc często jest to bar-
dziej takie składanie deklaracji, żeby w danej teczce
było 12 sztuk w ciągu roku, a nie dlatego, żeby ktoś
potrafił z tego realnie korzystać.
Otrzymaliśmy na ten temat korespondencję od
Naczelnej Rady Adwokackiej, a także Krajowej Izby
Gospodarczej, prezesa Sądu Najwyższego, Narodo-
wego Banku Polskiego, Krajowej Izby Biegłych Re-
widentów, ale przy okazji dostaliśmy też korespon-
dencję, to znaczy Kancelaria Sejmu dostała kore-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Paweł Poncyljusz
spondencję z Krajowej Rady Radców Prawnych i –
szczerze mówiąc – dosyć znamienne słowa są skreślo-
ne, skierowane do nas jako do Sejmu, mówiące o tym,
że rzekomo ta zmiana jest niekompletna. Może tutaj
zacytuję: Celem zmian jest określenie zasad składa-
nia deklaracji podatkowych za okresy, w których
u podatnika nie wystąpiły transakcje podlegające
opodatkowaniu. Tymczasem obecnie obowiązujące
zasady składania deklaracji nie są uzależnione jedy-
nie od takiej okoliczności. W związku z tym projekt
jest niezupełny i nie uwzględnia innych przepisów
ustawy, które również musiałyby zostać zmienione.
Niestety, Krajowa Rada Radców Prawnych nie suge-
ruje, jakie jeszcze artykuły powinny być zmienione,
a więc też trudno odnieść się do tego jakkolwiek,
a też podejrzewam, jestem przekonany, że to pismo
wpłynęło już po tym, jak komisja „Przyjazne Pań-
stwo” przyjęła uchwałę o tym, że kieruje to do dal-
szych prac sejmowych. Tak więc mam nadzieję, że
jeśli dalsze prace będą toczyły się w Komisji Finan-
sów Publicznych, to Krajowa Rada Radców Praw-
nych też zaproponuje, jak to powinno brzmieć, aby
było kompletne. Tak jak powiedziałem, np. biegli
rewidenci nie widzieli jednak w tym niespójności
zmian.
Tym samym chciałbym zarekomendować Wyso-
kiej Izbie rozpatrzenie tej nowelizacji ustawy o po-
datku od towarów i usług. Wydaje się, że to jest to,
o co chodziło komisji „Przyjazne Państwo”, a więc
realna walka z biurokracją albo też z nadmierną biu-
rokracją. Tu mamy do czynienia z sytuacjami, kiedy
podatnicy właśnie przy zerowych obrotach danego
miesiąca są jednak zobowiązani do składania takiej
zerowej deklaracji, co wydaje się być nonsensem.
Nie było też jakichś większych oporów ze strony
przedstawicieli resortu finansów, chyba że dzisiaj
powiedzą coś innego. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Poseł Mirosław Sekuła, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Mirosław Sekuła:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klu-
bu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przed-
stawiam stanowisko do projektu Komisji Nadzwy-
czajnej „Przyjazne Państwo” do spraw związanych
z ograniczaniem biurokracji dotyczącego zmiany
133
w ustawie o podatku od towarów i usług, a zawarte-
go w druku sejmowym nr 908.
Wśród uciążliwości w prowadzeniu działalności
gospodarczej przedsiębiorcy zwracają głównie uwagę
na niejasność i skomplikowanie przepisów podatko-
wych. Zastanawiające jest, że skomplikowanie prawa
podatkowego jest dla nich bardziej uciążliwe niż wy-
sokość stawek podatków. Dlatego Platforma Obywa-
telska popiera wszelkie inicjatywy zmierzające do
uproszczenia lub ujednoznacznienia przepisów po-
datkowych oraz zmniejszenia liczby procedur biuro-
kratycznych zabierających czas i szarpiących nerwy
obywatelom, szczególnie tym, którzy podejmują trud
prowadzenia działalności gospodarczej.
Biurokracja to nadmierny rozrost formalności
przy wykonywaniu prostych czynności administra-
cyjnych, to trzymanie się ściśle formalnej strony
przepisów, to traktowanie w sposób bezduszny spraw
interesantów. Wychodząc z tej definicji, obecny stan
prawa, którego dotyczy omawiany projekt, należy
uznać za nadmiernie zbiurokratyzowany. Dotyczy on
składania deklaracji podatkowych VAT za każdy
okres podatkowy, czyli praktycznie co miesiąc, bez
względu na to, czy jakiekolwiek zdarzenie podlegają-
ce opodatkowaniu miało miejsce, czy nie.
Składanie deklaracji podatkowych ma na celu
głównie prawidłowe naliczenie podatku. Składanie
tzw. pustych deklaracji podatkowych jest więc nie-
uzasadnione. Służy ono tylko, jak deklarują twórcy
tego przepisu, monitorowaniu podatnika – płatnika
podatku VAT. Potencjalne korzyści wynikające z ta-
kiego rozwiązania nie są jednak warte wysiłku po-
datników składających puste deklaracje podatkowe,
jak i wysiłku pracowników urzędów skarbowych
analizujących te deklaracje. Jest to więc rozwiązanie
nadmiernie biurokratyczne.
W naszej więc ocenie projekt zawarty w druku nr
908, a zmierzający do zrezygnowania ze składania
tzw. pustych deklaracji podatkowych jest projektem
ułatwiającym życie podatnikom VAT i zmniejszają-
cym obciążenie urzędników, dlatego zasługuje na
poparcie. Zdajemy sobie sprawę, że z punktu widze-
nia administracji podatkowej regularne składanie
deklaracji VAT-owskich pozwala na uzyskiwanie re-
gularnych informacji o aktywności gospodarczej pod-
miotów podlegających opodatkowaniu, jednak war-
tość, jaką jest uzyskiwanie tej wiedzy o podatnikach,
powinna być poświęcona na rzecz większej wygody
podatników, którzy uważają za nieracjonalne i zaj-
mujące niepotrzebnie czas składanie deklaracji po-
datkowych za okresy, w których żadne zdarzenie
podlegające opodatkowaniu nie miało miejsca. Zwra-
cam się więc z wnioskiem o skierowanie tego projek-
tu do Komisji Finansów Publicznych w celu dalszych
prac.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wyrażam rów-
nież żal, że projekt ten, przewidziany do pierwszego
czytania na poprzednim posiedzeniu Sejmu, został
zdjęty z porządku obrad na skutek nieobecności re-
prezentanta komisji. W ten sposób nie udało się włą-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
134 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Mirosław Sekuła
czyć propozycji z omawianego projektu do sprawoz-
dania Komisji Finansów Publicznych z prac nad
kilkoma projektami zmierzającymi do zmiany usta-
wy o podatku od towarów i usług. Mam jednakże
nadzieję, że fakt ten nie spowoduje zbytniego opóź-
nienia w wejściu w życie proponowanego w projekcie
ustawy rozwiązania.
(Głos z sali: O dwa lata.)
Dziękuję również panu marszałkowi za wyrozu-
miałość i za konsekwentne czekanie na zrealizowanie
tego punktu porządku naszych obrad. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Henryk Kowalczyk, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Bardzo proszę.
Poseł Henryk Kowalczyk:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Otóż mamy kolejny projekt pochodzący z komi-
sji „Przyjazne Państwo” o zmianie ustawy o podatku
od towarów i usług.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Bardzo dobry.)
Ja jeszcze nie wypowiadam się na temat jego ja-
kości, ale jest to projekt, który tak naprawdę spowo-
dował, że nie mogliśmy zakończyć prac nad ustawą
o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Pew-
nie spowoduje to przedłużenie o kolejne dwa tygodnie
rozpatrywania tej ustawy.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to pan poseł
sprawozdawca jest kolegą z waszego klubu.)
Prościej byłoby wnieść poprawkę, nawet jeszcze
w drugim czytaniu, i efekt byłby identyczny. Teraz
zaś sytuacja jest taka, że w projekcie z druku nr 909
jest zapis mówiący, że w art. 97 uchyla się ust. 1–16.
Jeśli potraktowalibyśmy to tak, że ust. 1–16 w art.
97 zostaną uchylone, to właściwie nie mamy co tego
ust. 8 nowelizować, bo on będzie uchylony. Prowadzi
to do pewnych sprzeczności, co oczywiście nie naru-
sza intencji wprowadzonej zmiany, tej w art. 99, czy-
li propozycji rezygnacji ze składania pustych dekla-
racji podatkowych.
Powiem szczerze, że do poprzedniego tygodnia
byłem bardzo mocno przekonany o słuszności tych
propozycji, ale w ostatnim tygodniu byłem na trzech
spotkaniach. Na każdym z nich było kilkudziesięciu
przedsiębiorców, również przedstawiciele urzędów
skarbowych. Okazuje się, że przedsiębiorcy wcale nie
oczekują specjalnie tych zmian, dlatego że, po pierw-
sze, bardzo rzadko zdarza się, żeby okres rozliczenio-
wy był całkowicie pusty, szczególnie jeszcze w przy-
padku, kiedy jest propozycja ewentualnych kwartal-
nych rozliczeń, to jest pierwszy aspekt, po drugie,
obawiają się nasilonych kontroli urzędu skarbowego
w momencie, kiedy tak naprawdę urząd skarbowy nie
wie, co dzieje się z podatnikiem. W tym momencie nie
wiem, na ile ten zapis w kontekście wprowadzenia
instytucji zawieszenia działalności gospodarczej jest
sensowny.
Ja powtarzam tylko to, co przekazano mi na tych
spotkaniach. Są to głosy, tak jak podkreślam, łącznie
od przedstawicieli grubo ponad stu przedsiębiorców.
(Poseł Mirosław Sekuła: Ale dużych przedsię-
biorców?)
Różnych przedsiębiorców: i dużych, i małych. Nie
było w tym przypadku żadnej selekcji przy prowa-
dzeniu spotkań. Również pracownicy urzędów skar-
bowych wręcz mówili, że taki zapis spowoduje nie-
pewność i utrudnienie w ich pracy, co wcale nie
znaczy, że...
(Poseł Andrzej Pałys: Oni zawsze narzekają.)
...ten pomysł nie jest pomysłem wartym rozważe-
nia, dlatego w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość
proponuję, aby ten projekt skierować do Komisji Fi-
nansów Publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Stanisław Stec, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu klu-
bu Lewicy chciałbym przedstawić stanowisko odno-
śnie do komisyjnego projektu ustawy o zmianie usta-
wy o podatku od towarów i usług. Mam najpierw
propozycję, prośbę do prezydium tej komisji, żeby
również szanowała posłów i jeżeli zaplanuje się dys-
kusję, tak jak było na poprzednim posiedzeniu, żeby
poseł wnioskodawca był łaskawy przyjść. Jeśli się
planuje dyskusję dzisiaj o godz. 16, to pan poseł wnio-
skodawca mógłby łaskawie przyjść. Nie może być tak,
żeby z powodu nieobecności wnioskodawcy problem
przesuwać na koniec posiedzenia. (Oklaski)
Druga sprawa to jest taka, że komisja musi reago-
wać na to, co się dzieje w Komisji Finansów Publicz-
nych. Jeżeli kaucja gwarancyjna już została zlikwi-
dowana, to nie ma sensu o niej pisać w kolejnym
projekcie ustawy, ewentualnie trzeba przynajmniej
dokonać korekty. Ten pkt 1 będzie po prostu już nie-
aktualny i trzeba o tym powiedzieć.
Jeżeli chodzi o pkt 2, to muszę powiedzieć, że po-
dzielam zdanie pana posła Kowalczyka, że przede
wszystkim w tej chwili ustawa jest zmieniana i że
można składać deklaracje raz w kwartale.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Ta jest nowa.)
Dobrze, wiem. Ale trzeba wiedzieć o tym, że taki
był projekt rządowy i z tym projektem rządowym
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Stanisław Stec
można się było zapoznać i ewentualnie w ogóle wy-
cofać tę całą propozycję.
(Poseł Krystyna Skowrońska: To do posła spra-
wozdawcy.)
Do komisji „Przyjazne Państwo”. Ten projekt
można było spokojnie wycofać z uwagi na to, że raz
na kwartał. A co to jest za przedsiębiorca, który
w kwartale nie ma żadnego obrotu?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Tak jest.)
Jeżeli nie ma obrotu, to powinien zawiesić dzia-
łalność i wówczas niech w ogóle nie składa. Tak więc
nie twórzmy projektów dla projektów. Twórzmy pro-
jekty użyteczne dla przedsiębiorców jak również
skarbowości, czyli urzędów skarbowych, tak żeby im
ułatwić pracę. Niemniej powinienem złożyć wniosek
o odrzucenie w pierwszym czytaniu, ale tego nie zro-
bię. Bardzo bym jednak prosił – apeluję również do
pana marszałka – żeby na przyszłość, gdy proces le-
gislacyjny już się rozwinął, takich projektów nie
przedstawiać. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Andrzej Pałys, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zanim przejdę do omówienia pewnie krótkiego pro-
jektu ustawy, zawartego w druku nr 908, o zmianie
podatku od towarów i usług, to muszę jednak powie-
dzieć parę dość przykrych słów, jak myślę. Panie po-
śle Pawle Poncyljuszu, wiem, że są różne obowiązki.
Oczekiwałem tylko jednego słowa: przepraszam. Tyle
tylko, żeby padło z tej mównicy, kiedy pan występo-
wał, za to, że nie istnieję, że mnie nie ma, nie przy-
jechałem, miałem obowiązki jakieś itd. Chodzi
o taki zwykły szacunek dla swoich kolegów z tych ław
sejmowych. Uważam, że należało to wyrazić. To nie
jest pierwszy raz, a jest telefon, można zadzwonić,
uprzedzić. Byłem dzisiaj umówiony, musiałem odwo-
łać ważne sprawy i tylko dlatego traci się czas. Wiele
kwestii już tutaj poruszono, pewnie i pan poseł Ko-
walczyk, i pan poseł Stec, i wszyscy tu mówiący
mamy pewne racje. Jeżeli się coś przeciąga, to się nie
wbija i jakby nie ma tej współpracy z Komisją Finan-
sów Publicznych, w ramach której można byłoby to
równocześnie w związku z pewnym odbiurokratyzo-
waniem – słuszne jest to, co ta komisja robi w odnie-
sieniu do przepisów w tym systemie podatkowym –
zmienić. To jest zmieniane, i dobrze. Jako pragmaty-
cy, przedstawiciele, posłowie naszej partii zdecydo-
wanie zawsze jesteśmy za tym, żeby uprościć system
podatkowy, VAT-owy i czynności, jakie wykonują
urzędnicy, tak żeby wprowadzić dla przedsiębiorców
135
pewne ulgi i uproszczenia w tych tematach. Dlatego
też będziemy pracować w komisji i poprzemy ten
wniosek. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Przechodzimy do pytań.
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Czas zadania pytania to 1 minuta.
Poseł Andrzej Szlachta:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister!
Intencją wnioskodawców omawianego projektu usta-
wy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
jest ograniczenie obowiązków podatników o charak-
terze czysto biurokratycznym.
(Poseł Andrzej Pałys: To nie jest tak.)
Tę intencję można ocenić pozytywnie. Nasuwa się
natomiast pytanie dotyczące metodologii nowelizacji
tej ustawy przez Komisję Nadzwyczajną „Przyjazne
Państwo”, która po raz kolejny, chyba już 11, nowe-
lizuje tę samą ustawę w takich dwutygodniowych
cyklach. Ile jeszcze nowelizacji tej ustawy przewidu-
je przewodniczący komisji w pogoni za ustanowie-
niem swoistego rekordu Guinnessa?
Drugie pytanie kieruję do rządu, do pani minister
w związku z opinią Krajowej Rady Radców Praw-
nych, która krytycznie ocenia techniki prawodawcze
zastosowane przy sporządzaniu projektu. Krajowa
Rada Radców Prawnych uważa, że projekt jest nie-
zupełny i nie uwzględnia innych przepisów ustawy,
które również musiałyby zostać zmienione. Czy pani
minister podziela uwagi wyrażone w opinii Krajowej
Rady Radców Prawnych? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwość.
(Poruszenie na sali)
Za chwilę. Też odnośnie do pytania?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Tak.)
Za chwilę.
Poseł Maria Nowak:
Pytanie kieruję do pana posła sprawozdawcy.
Otóż w uzasadnieniu czytamy, że przedstawiony pro-
jekt ma ograniczyć nieuzasadnione obowiązki praco-
dawców, przedsiębiorców. Czy komisja nie zastana-
wiała się, czy obowiązkiem bardziej ciążącym na
pracodawcach, na przedsiębiorcach aniżeli ten obo-
wiązek pisania sprawozdania dotyczącego VAT nie
jest obowiązek poboru podatku VAT? Przedsiębiorca,
który wystawi fakturę, niezależnie od tego, czy tę
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
136 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Maria Nowak
fakturę będzie miał zapłaconą czy nie, w następnym
miesiącu musi odprowadzić podatek VAT. Czy przed-
siębiorcy nie oczekują przede wszystkim tego, by ten
przepis zmienić? Czy komisja nad tym się nie zasta-
nawiała? To rzeczywiście ulżyłoby przedsiębiorcom.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Krystyna Skowrońska.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Odnosząc się do py-
tania mojej poprzedniczki, chciałabym powiedzieć
tak. Pracowaliśmy nad ustawą o podatku VAT w tam-
tej kadencji prawie półtora roku i nic z tego nie wy-
szło. Chciałabym, żebyście państwo sobie przypo-
mnieli, że chcieliście wydłużyć okres zwrotu VAT dla
przedsiębiorców. Rozumiem w dniu dzisiejszym pew-
ną dyskusję, przynajmniej nad tym projektem. Ale
ten projekt czy projekty komisji „Przyjazne Państwo”
są potrzebne. W jakim trybie one idą? Idą w takim
trybie, żeby w sposób maksymalnie szybki doprowa-
dzić do tego, aby było mniej przepisów i mniej biuro-
kracji. Wobec tego, że stykają się z innymi projekta-
mi, i tak się stało w tym przypadku, mam jedno py-
tanie do posła sprawozdawcy i uprzejmie proszę
o odpowiedź, panie pośle. Mamy ogromną prośbę,
jeżeli spotykają się takie projekty, abyście państwo
z panem przewodniczącym próbowali reagować w tej
komisji, jak powiedział pan poseł, w sytuacji gdy te
przepisy na dalszej drodze postępowania legislacyj-
nego są już w Sejmie, abyście państwo albo składali
autopoprawkę, albo taki projekt wycofywali. Praca
tej komisji jest niezwykle potrzebna, bo uświadamia,
jak wiele jest zbędnych przepisów. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Ludwik Kotecki.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Ludwik Kotecki:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Odpowiadając na
pytanie pana posła Szlachty, dotyczące braków tego
projektu, chciałbym powiedzieć, że należy zauważyć,
że od momentu złożenia czy powstania tego projektu
miały miejsce dwie rzeczy. Po pierwsze, weszła w ży-
cie ustawa o zmianie ustawy o swobodzie działalności
gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Proponowana w tym projekcie zmiana, zawarta
w druku nr 908, będzie w zasadniczym zakresie swo-
jego oddziaływania dotyczyć takich samych sytuacji,
jak ustawa o swobodzie działalności gospodarczej.
Chodzi o sytuacje, w których podatnicy nie prowadzą
w danym okresie działalności gospodarczej, a zatem
nie występuje u nich obowiązek podatkowy, ponie-
waż zasadniczo nie dokonują zakupów, a tym samym
nie odliczają podatku naliczonego.
Zgodnie z ustawą z 10 lipca o swobodzie działal-
ności gospodarczej podatnicy co do zasady nie będą
zobowiązani do składania deklaracji podatkowych za
okresy objęte zawieszeniem na podstawie przepisów
tej ustawy. W związku z tym mamy już tutaj częścio-
wo sprawę załatwioną, bo wprowadzenie tej regulacji
zmniejszy liczbę składanych deklaracji, przy czym
urząd skarbowy powiąże fakt nieskładania deklara-
cji podatkowej z informacją o zawieszeniu działalno-
ści gospodarczej i nie będzie tutaj problemu.
W związku z tym, moim zdaniem, najpierw nale-
ży dokonać oceny funkcjonowania tamtej zmiany
dokonanej w ustawie o zmianie ustawy o swobodzie
działalności gospodarczej i zobaczyć, jak te zmiany,
które zostały dokonane i weszły już w życie, będą
funkcjonować. Wtedy ewentualnie można się zasta-
nowić nad dalszymi zmianami.
To była pierwsza rzecz. Po drugie – była już dzi-
siaj o tym mowa – w tamtym czasie pracowaliśmy
nad ustawą o podatku VAT w Komisji Finansów Pu-
blicznych i pewne rozwiązania, które przewiduje tak-
że ten druk sejmowy, są w tej chwili niepotrzebne,
nieaktualne – oczywiście mam tu na myśli kwestie
kaucji gwarancyjnych – dlatego że już tej kaucji gwa-
rancyjnej nie będzie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Głos zabierze przedstawiciel wnioskodawców pan
poseł Paweł Poncyljusz.
Poseł Paweł Poncyljusz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po pierwsze,
chciałbym przeprosić posłów, którzy ucierpieli z po-
wodu mojej nieobecności dwa tygodnie temu i dzisiaj.
Dwa tygodnie temu byłem po prostu na wyjeździe
służbowym z Sejmu. Szczerze mówiąc, nikt mnie nie
poinformował, że w ogóle ten punkt będzie w porząd-
ku obrad, ale dzisiaj sam biję się w pierś. Po drugie,
mam nadzieję, że trochę uspokoję pana posła Nowa-
ka, że to nie było, broń Boże, żadne pokazanie swojej
wyższości…
(Głos z sali: Pałysa.)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Paweł Poncyljusz
Słucham?
(Poseł Krystyna Skowrońska: Pana posła Pałysa.)
Oczywiście, przepraszam. Chodzi o pana posła
Pałysa.
(Poseł Andrzej Pałys: Ja nie ucierpiałem, tylko...)
Panie pośle, bardzo przepraszam, jeśli pan się po-
czuł urażony tym, że nie było mnie dwa tygodnie temu.
Pewnie tak samo bym się czuł na pana miejscu.
Po trzecie, chciałbym odnieść się do kilku rzeczy,
które państwo powiedzieli. Pan poseł Kowalczyk mó-
wił o niepewności i utrudnieniach dla aparatu skar-
bowego. Panie pośle, problem polega na tym, że kiedy
na posiedzeniu komisji „Przyjazne Państwo” pytamy
o jakiekolwiek dane, które wynikałyby właśnie z tych
różnych deklaracji, nie tylko dotyczących podatku
VAT, to nigdy nie jesteśmy w stanie uzyskać żadnej
informacji. Okazuje się, że tak naprawdę te doku-
menty w jednostkach skarbowych nie służą niczemu.
Na pewno do momentu, kiedy rozpoczyna się kontro-
la. Jeżeli mamy do czynienia z kontrolą, to tak na-
prawdę ktoś jest na miejscu i jest w stanie weryfiko-
wać, czy niezłożona deklaracja, powiedzmy, za ma-
rzec odzwierciedla rzeczywistość, w której nie było
żadnych obrotów w tym miesiącu, czy też jednak
przedsiębiorca zaniedbał, chciał oszukać. Tworzenie
dokumentów tylko po to, żeby łatwiej kontrolować
przedsiębiorstwa, może miałoby sens, ale do dzisiaj
nie możemy dowiedzieć się od Ministerstwa Skarbu
Państwa, ile takich kontroli podmiotów gospodar-
czych jest prowadzonych w skali całego kraju. Jak-
byśmy to przeliczyli, to obawiam się, że nie doszliby-
śmy nawet do 1%.
Z tym właśnie wiąże się pytanie, po pierwsze, czy
jest sens utrzymywać dosyć rygorystyczny system
składania różnego rodzaju deklaracji, kiedy one tak
naprawdę o niczym nie informują, to po pierwsze. Po
drugie, nikt nie jest w stanie tego przerobić. Jeżeli
pan się spotyka z urzędnikami w urzędach skarbo-
wych na swoim terenie – sam nie miałem okazji spo-
tkać się z urzędnikami jako poseł, ale może zacznę
to robić, bo to też dobre doświadczenie – to pytam się,
ile takich deklaracji przyjmuje jeden urzędnik. Przy-
puszczam, że kilka tysięcy. Nie jestem w stanie po-
wiedzieć z ręką na sercu, że zagląda on chociażby do
10% z nich i sprawdza, że akurat u Poncyljusza czy
u Kowalczyka w tym miesiącu był taki obrót i z tego
wynikał taki podatek. Jeśli jest tak, że te deklaracje
mają być tylko odkładane na półkę i wystarczy, że
będzie ich tyle, ile miesięcy w roku, to myślę, że jest
to trochę niezasadne i w tym kierunku idziemy.
Oczywiście zgadzam się z tym, co powiedziała pani
poseł Nowak, że to nie jest coś, co w tej chwili daje
odetchnąć wszystkim przedsiębiorcom. Zgadzam się
z tym, że dzisiaj np. zmiana systemu opłacania po-
datku pod względem kasowym, a więc tego, o czym
pani mówi, czyli że obowiązek podatkowy powstaje
dopiero wtedy, kiedy zapłata za fakturę wpływa do
kasy, jest pewnym rozwiązaniem. Pani poseł Skow-
137
rońska mówiła, że były tego typu propozycje i do
dzisiaj, niestety, nie zostały skonsumowane. Jeżeli
moglibyśmy życzyć sobie jakichś mądrych rzeczy od
Ministerstwa Finansów, to na pewno tego typu roz-
wiązanie miałoby sens. Jednak znam już pieśń, jaką
zaśpiewa Ministerstwo Finansów, i nie wierzę, że
odważy się ono złożyć taką propozycję, bo wielokrot-
nie w różnych innych sytuacjach dotyczących tego
tematu różniliśmy się pięknie na posiedzeniach ko-
misji „Przyjazne Państwo”.
Jeśli chodzi o wypowiedź pana posła Steca, to
muszę przypomnieć, jaką datę nosi druk komisji
„Przyjazne Państwo”, jest to 18 czerwca. Ustawa,
o której państwo mówiliście, ustawa rządowa – chwa-
ła rządowi za to, że w końcu ją przygotował – ma datę
bodajże sierpniową lub lipcową. Przykro nam to
stwierdzić, ale rząd po prostu dosyć wolno przygoto-
wywał swój projekt. Nie obwiniajcie nas, że jesteśmy
zbyt prędcy, mówiąc kolokwialnie, jako komisja
„Przyjazne Państwo”. Po tych stwierdzeniach, które
tu padły – pamiętam, że sam relacjonowałem zmiany
art. 97 właśnie odnośnie do podatników VAT UE –
zgadzam się jednak, że akurat w tej nowelizacji fak-
tycznie nie powinno być pierwszej zmiany. Natomiast
druga zmiana, moim zdaniem, broni się. Rozumiem,
że w pracach Komisji Finansów Publicznych będzie-
cie państwo mogli dokonać takiej korekty. Moim zda-
niem, à propos deklaracji kwartalnych, nie ma to
kompletnie żadnego znaczenia, bo jeśli podatnik jest
zobowiązany raz na kwartał złożyć tę deklarację,
a w ciągu kwartału żadnych obrotów nie było, to
w takim przypadku ta deklaracja nie zostanie złożo-
na. Warto tu podkreślić, że chodzi o obroty nie tylko
po stronie sprzedażowej, ale również po stronie za-
kupowej, bo jednak chodzi też o VAT zapłacony kon-
trahentom. Rozumiem, że podatnik ma prawo wy-
brać, czy chce składać deklaracje kwartalnie, czy
miesięcznie.
Pan poseł Szlachta pytał, ile jeszcze razy będzie
nowelizowana ustawa o VAT. Przekażę przewodni-
czącemu komisji „Przyjazne Państwo”, że życzyłby
pan sobie rzadszych nowelizacji, ale powiem szcze-
rze, że gdybyśmy policzyli, ile razy ustawa o podat-
ku od towarów i usług była nowelizowana, okaza-
łoby się, że jest to rekordzistka w naszej Izbie w każ-
dej kadencji. Taka jest rzeczywistość. Ale pocieszę
pana, że ostatnio w Komisji Gospodarki nowelizo-
waliśmy po czterech miesiącach ustawę o zamówie-
niach publicznych, dlatego że się żołnierzom przy-
pomniało, że na misjach zagranicznych będą chcie-
li budować wodociągi i studnie; tylko pod tym ką-
tem nowelizujemy tę ustawę po raz kolejny. Myślę,
panie pośle, Wysoka Izbo, że posłowie z komisji
„Przyjazne Państwo”, pojedynczo czy w całości, nie
są wielkim zagrożeniem dla prac naszej Izby, uwa-
żam więc, że to zniesiemy.
Sądzę, że trzeba powiedzieć o jeszcze jednej spra-
wie. Mówiłem o tym poprzednim razem, kiedy repre-
zentowałem komisję „Przyjazne Państwo” w dysku-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
138 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług
Poseł Paweł Poncyljusz
sji nad innymi nowelizacjami także ustawy dotyczą-
cej VAT.
Szanowni Państwo Posłowie! Zdajmy sobie spra-
wę, że nie byłoby projektu rządowego, gdyby nie to,
że komisja „Przyjazne Państwo” zajęła się noweliza-
cją ustawy o VAT. Stawiam taką tezę i…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Nieprawda, był.)
(Głos z sali: Poselski.)
Może tak. Poselski nie… Z poselskimi jest inny
problem. Był poselski projekt PiS, został odrzucony.
Ale rząd wcale nie jest taki skory do przygotowywa-
nia całościowych ustaw.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Nie, panie pośle…)
Obserwujemy to w kilku innych przypadkach.
Jasne jest, że dopiero kiedy przygotowywana jest
ustawa w komisji „Przyjazne Państwo”, rząd zaczyna
się szykować i przygotowywać jakąś ustawę. Mogę tu
podać przykład Ministerstwa Infrastruktury…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, ale to
nie jest na temat tego projektu, nie obejmuje tego…)
(Poseł Andrzej Pałys: Tylko przedłużamy.)
Zaraz, mogę skończyć? Pani poseł, chciałbym jed-
nak powiedzieć to w imieniu komisji „Przyjazne Pań-
stwo”, a nie w imieniu Platformy Obywatelskiej, jak
pani miała okazję. Chcę tylko powiedzieć, że ustawy,
które cztery tygodnie temu były przedstawiane na
plenarnym posiedzeniu, były przykryte projektem
rządowym, i dobrze pani wie, pani poseł, że część
zapisów, które pojawiły się w projekcie rządowym,
została przepisana z projektów komisji „Przyjazne
Państwo”, a nie odwrotnie.
Ale chciałbym wrócić do jeszcze jednej sprawy, bo
państwo wyrażają żal, że za wolno to idzie itd. Ja też
wyrażam żal, że w tej chwili kilkadziesiąt projektów
ustaw zaproponowanych przez Prawo i Sprawiedli-
wość utonęło albo na poziomie pierwszego czytania,
albo na poziomie sprawozdania komisji. Również wy-
rażam żal z tego powodu i również apeluję do was,
państwa posłów z koalicji, abyście zdyscyplinowali
swojego marszałka, żeby jednak potrafił uruchomić
procedurę albo kończącą żywot, albo kończącą dany
etap tejże ustawy. Chcę powiedzieć przy tej okazji
o nowelizacji ustawy Prawo budowlane, bo jak pań-
stwo zajrzycie na strony sejmowe, zobaczycie, że
dziwnym trafem do dnia dzisiejszego projekt komisji
„Przyjazne Państwo” nie otrzymał numeru druku.
Dlaczego? Dlatego, że rząd nie może się wykokosić ze
swoim projektem zmiany ustawy Prawo budowlane.
Tylko dlatego. Miejcie więc państwo świadomość, że
niestety to, czego chcą posłowie, pojedynczo czy
w całości, w komisji „Przyjazne Państwo”, wcale nie
jest tożsame z tym, czego sobie życzy Ministerstwo
Finansów.
I możemy narzekać, ja też mam takie odczucie, że
czasami mnożymy te numery druków i liczbę ustaw,
w myśl zapowiedzi pana przewodniczącego Palikota:
100 ustaw na 100 dni po 100 posiedzeniach, ale też
miejmy świadomość, że prace nad poszczególnymi
zagadnieniami, ustawami, wbrew pozorom, urucha-
miają pewne procesy myślowe i przyspieszają prace
na poziomie rządowym, jeśli chodzi o dokonywanie
może bardziej całościowych, szerszych nowelizacji
różnych ustaw, moim zdaniem również ustawy o po-
datku od towarów u usług. Niestety na razie komisja
pracuje w trybie cząstkowym. To decyzja przewodni-
czącego, a nie prezydium komisji czy wszystkich jej
członków. Przewodniczący ma posłów, którzy popie-
rają ten scenariusz prac w komisji. W związku z tym
będziemy się zajmować takimi jedno- czy dwuarty-
kułowymi nowelizacjami. Wbrew pozorom zazwyczaj
są one dosyć spójne. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował komisyj-
ny projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od
towarów i usług, zawarty w druku nr 908, do Komi-
sji Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.
Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 35.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi-
nansów Publicznych o poselskim projekcie usta-
wy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym (druki nr 983 i 1006).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
panią poseł Krystynę Skowrońską.
Bardzo proszę.
Poseł Sprawozdawca
Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Państwo Ministrowie! Zanim przedstawię
Wysokiej Izbie sprawozdanie Komisji Finansów Pu-
blicznych o pracy nad projektem zmiany ustawy
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, jestem jed-
nak zobowiązana, a przynajmniej takie mam odczu-
cie, do podzielenia się z Wysoką Izbą informacją
o tym, czym powinien się zajmować poseł sprawoz-
dawca, w świetle wywodów przytoczonych przez mo-
jego przedmówcę, pana posła Poncyljusza. Chciała-
bym zauważyć, że rolą posła sprawozdawcy jest
przedłożenie i objaśnienie sprawozdania, do czego
poseł jest upoważniony. Do przedstawiania wywodów
dotyczących charakteru pracy w komisji, a także do
oceny pracy marszałka pan poseł sprawozdawca,
zresztą żaden z posłów sprawozdawców, nie jest jed-
nak upoważniony. Nadto wydaje się, że poseł spra-
wozdawca nie powinien popadać w gadulstwo, lecz
powinien tylko przedstawić projekt, do czego został
upoważniony przez komisję.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
Poseł Sprawozdawca Krystyna Skowrońska
A zatem: W sprawie Bankowego Funduszu Gwa-
rancyjnego Komisja Finansów Publicznych w dniu
30 września rozpatrzyła projekt ustawy, którego ce-
lem jest dokonanie zmian sposobu naliczania opłaty
rocznej na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyj-
nego przez banki. W związku ze zmianą ustawy Pra-
wo bankowe – dokonano jej 26 stycznia 2007 r.,
a weszła w życie 1 kwietnia 2007 r. – w której znala-
zły się nowe zapisy dotyczące wymogów kapitałowych
dla banków, istnieje pilna potrzeba dokonania zmia-
ny zasady naliczania opłaty i ustalania przez Radę
Bankowego Funduszu Gwarancyjnego nowych sta-
wek opłaty na przyszły rok, co rada powinna uczynić
w terminie do 30 listopada br.
Nowelizacja obejmuje przepisy dotyczące zmiany
definicji podstawy naliczania opłaty, poprzez odnie-
sienie tej definicji do całkowitego wymogu kapitało-
wego, określonego na podstawie przepisów Prawa
bankowego. Proponuje się zatem, aby opłatę roczną,
co do zasady, ustalić jako iloczyn 12,5-krotności war-
tości sumy wymogów kapitałowych danego banku
i stawki ustalonej przez radę funduszu w wysokości
nieprzekraczającej 0,3%.
W trakcie posiedzenia padały pytania. Jedno
z nich dotyczyło kwestii, czy wielkość opłaty ustalo-
nej według nowego sposobu pozostaje w korelacji
pomiędzy skalą działania banku i związanego z nią
ryzyka a wysokością opłaty wnoszonej na rzecz Ban-
kowego Funduszu Gwarancyjnego. Pytano również
o to, jaka jest wzajemna relacja dotycząca wyliczenia
kwoty opłaty rocznej według obowiązującego dotych-
czas sposobu obliczania i wysokość opłaty, która bę-
dzie wyliczona według proponowanych przepisów.
Było też pytanie, czy Narodowy Bank Polski w dal-
szym ciągu powinien być podmiotem wnoszącym
obowiązkową opłatę roczną, mimo że Europejski
Bank Centralny uznaje w swoim stanowisku, że jest
to nieprawidłowe rozwiązanie. W tej sprawie złożono
również poprawkę do projektu nowelizacji, ale nie
została ona rozpatrzona pozytywnie.
Chcę powiadomić Wysoką Izbę, że według infor-
macji udzielonych przez uczestniczących w posiedze-
niu komisji przedstawicieli ministra finansów oraz
przewodniczącego Rady i prezesa Bankowego Fun-
duszu Gwarancyjnego po pierwsze, zaproponowane
rozwiązanie dotyczące sposobu ustalania opłaty na
rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego wska-
zuje, iż poziom opłaty będzie porównywalny do obo-
wiązującego w roku 2008. Po drugie, w sprawie wpła-
ty Narodowego Banku Polskiego na rzecz Bankowe-
go Funduszu Gwarancyjnego uczestnicząca w posie-
dzeniu podsekretarz stanu pani minister Katarzyna
Zajdel-Kurowska, obecna na dzisiejszym posiedzeniu
na sali plenarnej, poinformowała, że w przygotowa-
nej przez rząd pełnej nowelizacji ustawy będzie rów-
nież uregulowana sprawa dotycząca podmiotów obo-
wiązanych do wnoszenia opłat na rzecz Bankowego
Funduszu Gwarancyjnego.
139
Ostatnia sprawa to data wejścia w życie ustawy.
Komisja dokonała zmian i proponuje, by ustawa we-
szła w życie z dniem ogłoszenia.
Ustawa jest pilna i ważne, żeby proces legislacyj-
ny zakończył się jak najszybciej. Podzielaliśmy zda-
nie, że ten proces powinien się zakończyć najpóźniej
do końca października bieżącego roku, tak aby w li-
stopadzie Rada Bankowego Funduszu Gwarancyjne-
go ustaliła wysokość opłaty na rok 2009 i przekazała
informację o tym bankom.
W otrzymanym przez komisję stanowisku Urzędu
Komitetu Integracji Europejskiej mamy zapewnie-
nie, że proponowane rozwiązanie jest zgodne z pra-
wem Unii Europejskiej. Opinia taka wpłynęła do
komisji w dniu dzisiejszym i informuję o tym państwa
posłów.
Przedstawiając powyższe sprawozdanie, Komisja
Finansów Publicznych rekomenduje Wysokiej Izbie
przyjęcie przedstawionej nowelizacji według spra-
wozdania, które panie i panowie otrzymali. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy pan poseł Zbigniew Konwiński,
Platforma Obywatelska.
Poseł Zbigniew Konwiński:
Panie Marszałku! Pani Minister! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego
Platformy Obywatelskiej zaprezentować stanowisko
klubu w sprawie sprawozdania Komisji Finansów
Publicznych o poselskim projekcie ustawy o zmianie
ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,
druk nr 983, sprawozdanie – druk nr 1006.
Klub Platformy Obywatelskiej wniósł projekt
ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym, druk nr 983. Projekt ustawy prze-
widuje zmianę ustawy z dnia 14 grudnia 1994 r.
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Celem pro-
ponowanej zmiany jest zapewnienie korelacji między
obowiązującymi od 1 kwietnia 2006 r. regulacjami
zawartymi w ustawie z dnia 26 stycznia 2006 r., któ-
re zmieniły ustawę Prawo bankowe i ustaliły nowe
wymogi kapitałowe dla banków, oraz wydanymi na
jej podstawie aktami wykonawczymi, mającymi wpływ
między innymi na zasady naliczania opłaty rocznej na
rzecz funduszu. Zgodnie z wymogami ustawy o Ban-
kowym Funduszu Gwarancyjnym rada funduszu jest
zobligowana do przyjęcia stawek opłat na przyszły
rok do 30 listopada bieżącego roku. W związku z tym
zachodzi pilna potrzeba zmiany definicji podstawy
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
140 Projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
Poseł Zbigniew Konwiński
naliczania opłat poprzez odniesienie tej definicji do
całkowitego wymogu kapitałowego, który jest okre-
ślony na podstawie przepisów ustawy Prawo banko-
we. Proponowana zmiana będzie miała zastosowanie
po raz pierwszy do obliczenia opłaty na rzecz Banko-
wego Funduszu Gwarancyjnego na rok 2009.
Ustawa wprowadza analogiczne do dotychczaso-
wych rozwiązań dotyczących określenia maksymal-
nego poziomu obciążeń banków z tytułu opłaty
rocznej utrzymanie wyłączeń określonych aktywów
i zobowiązań pozabilansowych z podstawy oblicze-
nia opłaty.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zmiana w art. 1
pkt 1 uchyla pkt 7. Jest ona konsekwencją noweliza-
cji ustawy Prawo bankowe dokonanej ustawą z dnia
26 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo banko-
we, wprowadzającej do polskiego prawa nowe regu-
lacje wspólnotowe odnośnie do nowych zasad oblicza-
nia wymogów kapitałowych obowiązujących banki.
Zmiana w art. 1 pkt 2 lit. a w art. 13 ust. 1 ustawy
wprowadza nową maksymalną stawkę opłaty. Nastę-
puje też odesłanie do regulacji art. 13 ust. 1a, w któ-
rym została zdefiniowana podstawa obliczenia opła-
ty rocznej.
Zmiana w art. 1 pkt 2 lit. b w art. 13 dodaje
ust. 1a. Wprowadza ona zasadę obliczenia opłaty
rocznej do kwoty odpowiadającej 12,5-krotności sumy
wymogów kapitałowych wyznaczonych zgodnie z obo-
wiązującymi w tym zakresie przepisami.
I wreszcie przepis art. 2 ma charakter przepisu
przejściowego, określającego obowiązki banków
w zakresie obliczania obowiązującej opłaty rocznej
wnoszonej na rzecz Bankowego Funduszu Gwaran-
cyjnego.
Nie będę się powtarzał po pani poseł sprawozdaw-
cy ze względu na porę. W imieniu Klubu Parlamen-
tarnego Platformy Obywatelskiej wyrażam nadzieję,
że Wysoka Izba poprze przygotowany przez nasz klub
projekt w wersji przedstawionej w sprawozdaniu ko-
misji w druku nr 1006. Dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Stanisław Ożóg, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Stanisław Ożóg:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedli-
wości wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie
ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym,
druk nr 983, oraz sprawozdania Komisji Finansów
Publicznych o poselskim projekcie zmiany wymienio-
nej ustawy, druk nr 1006.
Projekt ustawy przewiduje zmianę ustawy z dnia
14 grudnia 1994 r. o Bankowym Funduszu Gwaran-
cyjnym (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 747, ze zm.).
Proponowana zmiana polega na uchyleniu art. 2
pkt 7 i nadaniu nowego brzmienia art. 13. Dotyczy
ona i ogranicza się do nowego określenia sposobu
obliczania opłat dorocznych na utrzymanie Banko-
wego Funduszu Gwarancyjnego.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zdzi-
wienie budzi fakt przyjęcia przez rząd projektu grun-
townej zmiany ustawy o Bankowym Funduszu Gwa-
rancyjnym, chyba trafił on już do laski marszałkow-
skiej, i pojawienia się równolegle inicjatywy posłów
Platformy Obywatelskiej. Nie jest to inicjatywa słyn-
nej już komisji pana posła Palikota. Mam pytanie.
Czyżby posłowie Platformy Obywatelskiej nie wierzy-
li już swojemu rządowi? A może to już ta zapowiada-
na ofensywa październikowa, przez niektórych kole-
gów z Platformy zwana drugą rewolucją październi-
kową? Zakładając, że to żart, to jednak gratuluję
skojarzenia.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawo
i Sprawiedliwość, zdając sobie sprawę z powagi sytu-
acji na rynkach finansowych, nie zgłasza poprawek
i opowie się za przyjęciem projektu ustawy. Dziękuję
za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Sławomir Kopyciński, Lewica, bardzo
proszę.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Poselski
Lewica popiera projekt ustawy o zmianie ustawy
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym zgodnie
z przedłożeniem Komisji Finansów Publicznych.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo dziękuję, panie pośle.
Poseł Andrzej Pałys ma szansę przebić poprzed-
nika.
Poseł Andrzej Pałys:
Nie.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Bardzo żałuję. Proszę bardzo.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Państwo Mini-
strowie! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego
Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt omówić pro-
jekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Fundu-
szu Gwarancyjnym.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Poseł Kopyciński w tym momencie już skończył.
Poseł Andrzej Pałys:
Ale ja mam w klubie wymagające władze, panie
marszałku. Pan o tym może nie wiedzieć, ale tak już
ten nasz klub jest skonstruowany, panie marszałku,
że…
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle, przepraszam, że przeszkodziłem, ale
ja też znam te władze.
Poseł Andrzej Pałys:
Mam nadzieję, że panu marszałkowi to się nie
powtórzy, żeby przeszkadzać w omawianiu projektu
ustawy. Niemniej jednak, stosując się do prośby
pana marszałka, w imieniu własnego klubu wyra-
żam poparcie dla zaproponowanych zmian i dalszej
pracy nad tym projektem ustawy. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
(Poseł Krystyna Skowrońska: Można?)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
A jednak. Bardzo dziękuję.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pani Katarzyna Zajdel-Kurowska.
Bardzo proszę, pani minister. Nie śmiem tutaj
o nic apelować.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Katarzyna Zajdel-Kurowska:
Panie Marszałku! Szanowna Izbo! Szanując pań-
stwa czas, jest już dosyć późno, i dziękując za to po-
parcie, które zostało zgłoszone odnośnie do tego pro-
jektu poselskiego, pragnę tylko przedstawić kilka
informacji.
141
Otóż na posiedzeniu 16 września tego roku Rada
Ministrów przyjęła kompleksową zmianę ustawy
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, która rów-
nież zawiera proponowane w projekcie poselskim
zmiany dotyczące naliczania opłaty rocznej. Sytu-
acja, która wystąpiła, czyli opóźnienie w implemen-
tacji, w procedowaniu nad tą ustawą, stwarza ryzyko,
że Rada i Zarząd Bankowego Funduszu Gwarancyj-
nego nie będą mogły na czas ustalić opłaty rocznej,
która powinna być wyznaczona do dnia 30 listopada,
aby banki miały czas na przygotowanie, wyliczenie
i, oczywiście, zdeponowanie tej opłaty w Bankowym
Funduszu Gwarancyjnym.
Nie muszę państwa informować, państwo dosko-
nale o tym wiedzą, że Bankowy Fundusz Gwarancyj-
ny jest w chwili obecnej jednym z głównych elemen-
tów sieci stabilności finansowej, daje gwarancje, jeśli
chodzi o nasze depozyty w bankach, więc myślę, że
pilne procedowanie i ułatwienie pracy zarządu Ban-
kowego Funduszu Gwarancyjnego i rady jest szcze-
gólnie potrzebne w chwili, kiedy rynki finansowe
przeżywają takie perturbacje i zawirowania.
Chciałabym podziękować posłom za inicjatywę
i przedłożenie nowelizacji tej ustawy, dlatego że to
jest niezbędne minimum do tego, żeby banki mogły
tę opłatę wnieść z dniem 1 stycznia i nie narażać
tym samym Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
na wypłacanie odszkodowania za to, że nie zdąży na
czas przedstawić opłaty rocznej. Według nowego
wyliczenia niektóre banki będą wpłacały mniej niż
do tej pory, inne będą wpłacały więcej, więc powsta-
łaby taka sytuacja, że według starego systemu na-
liczania opłaty banki wniosłyby więcej, niż w rze-
czywistości powinny wnieść według nowych wymo-
gów kapitałowych i ustawy Prawo bankowe, która
obowiązuje od ubiegłego roku. Wtedy narażamy
Bankowy Fundusz Gwarancyjny na niepotrzebne
koszty wypłaty odszkodowań bankom z tytułu błęd-
nie naliczonej opłaty.
Dlatego jeszcze raz bardzo państwu dziękuję za
tę nowelizację, duże zaangażowanie i procedowanie
z taką pilnością nad tym projektem. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani minister.
Pani poseł sprawozdawca Krystyna Skowrońska.
Bardzo proszę
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Odpowiadając panu posłowi Ożogowi: chcia-
łabym na początku sprostować, że nie są to pieniądze
na utrzymanie wpłaty Bankowego Funduszu Gwa-
rancyjnego, tylko zbieranie na odpowiednie fundu-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
142 Oświadczenia poselskie
Poseł Krystyna Skowrońska
sze. Zdeponowanych w Bankowym Funduszu Gwa-
rancyjnym jest ok. 8 mld zł i również potrzeba pilnej
nowelizacji, o czym mówiła pan minister, bo trzeba
dokonać zmiany związanej z rozdysponowaniem
przynajmniej niektórych funduszy. Mamy co naj-
mniej 2 fundusze, których uruchomienie uniemożli-
wiają obowiązujące przepisy.
Co do zadanych pytań, to rozumiem, że są one
retoryczne. Czy Platforma Obywatelska nie wierzy
własnemu rządowi? Chciałabym, panie pośle, zapew-
nić, że wierzy własnemu rządowi. I nie jest to ofen-
sywa październikowa, tylko normalna praca parla-
mentu, i do tego wszyscy powinniśmy się przygoto-
wać. Prosiłabym, jeżeli mamy sobie robić fraszki, to
może gdzie indziej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 1 paź-
dziernika br.
Informuję, że zgłosili się posłowie, nawet w dużej
liczbie, w celu wygłoszenia oświadczeń poselskich.
Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze
wygłosić oświadczenie?
Zgłoszeń nie widzę.
Lista zostaje zamknięta.
Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan poseł
Waldemar Wrona, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Waldemar Wrona:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym po-
wiedzieć o corocznym święcie hodowców ryb i węd-
karzy, które odbywa się powiecie koneckim.
„Konecka ryba” to święto hodowców ryb i wędka-
rzy, które corocznie odbywa się w Rudzie Maleniec-
kiej w pow. koneckim. Jest to impreza plenerowa
poświęcona eksponowaniu dorobku kulturalnego po-
wiatu koneckiego. Święto hodowców ryb i wędkarzy
to czas spotkania środowisk naukowo-badawczych,
akademickich, hodowców ryb z terenu gminy, powia-
tu, a także spoza regionu i ogólnopolskich organiza-
cji rybackich mających na celu popularyzację rybac-
twa stawowego oraz przybliżenie społeczności lokal-
nej dorobku hodowców.
Pomysł organizacji „Koneckiej ryby” związany
jest z tym, iż powiat konecki ma bogate tradycje
związane z hodowlą karpia i innych ryb słodkowod-
nych. Prekursorem hodowli ryb na tym terenie był
Franciszek Staff. Już w 1912 r. w Rudzie Maleniec-
kiej założył rybacką stację doświadczalną. Pracował
nad nowym gatunkiem karpia, który po latach na-
zwano królewskim. Bywał u niego w gościnie jego
słynny brat – poeta Leopold Staff. Stację zamknął
wybuch I wojny światowej. Na krótko wznowiła pra-
cę pomiędzy 1919 r. a 1939 r. Do chwili obecnej na
terenie powiatu koneckiego i okolic istnieje 15 gospo-
darstw rybackich o łącznej powierzchni ok. 800 ha
lustra wody. Ośrodek rybacki powiatu koneckiego
zajmuje trzecie miejsce w kraju pod względem hodow-
li narybku kilkunastu gatunków ryb. Święto hodow-
ców ryb i wędkarzy „Konecka ryba” to przedsięwzię-
cie, które sprzyja budowaniu więzi lokalnych, pobu-
dzaniu aktywności mieszkańców, promuje to wszyst-
ko, co stanowi o niepowtarzalności regionu. Corocz-
ny program „Koneckiej ryby” to m.in.: symboliczne
ułaskawienie karpia, prezentacje gmin oraz firm
branży rybackiej i wędkarskiej, wystawa i kiermasz
sprzętu wędkarskiego, wystawa i punkty sprzedaży
ryb słodkowodnych, degustacje, konkursy, warsztaty
rzemiosła artystycznego i innych form twórczości
ludowej mieszkańców powiatu.
„Konecka ryba” to swoiste rybackie dożynki,
podczas których organizatorzy dziękują hodowcom,
których narybek trafia do zbiorników wodnych całej
Polski, a także poza granice naszego kraju. Hodow-
cy podkreślają jednak, że z roku na rok produkcja
staje się trudniejsza. Głównym powodem trudności
są zmiany klimatyczne, ale też konkurencja hiper-
marketów i dużych sieci handlowych, które oferują
tańsze ryby, ale gorszej jakości. Stąd też przed wła-
dzami powiatu koneckiego staje nie lada wyzwanie,
by pomóc rodzimym hodowcom ryb. Jedną z form
pomocy ma być akcja promująca spożywanie ryb
i zdrowe odżywianie, w ramach której dzieci będą
otrzymywały w szkołach bezpłatne porcje ryby. Wie-
rzę, że powiat konecki, który ma tak bogate tradycje
związane z hodowlą ryb, wesprze w ten sposób swo-
ich hodowców. Dziękuję bardzo, panie marszałku.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Henryk Siedlaczek.
(Głos z sali: Jest, jest.)
Numer jeden w sejmowym rankingu wygłasza-
nych oświadczeń.
(Poseł Krystyna Skowrońska: Nikt mu nie zagrozi.)
Jak widać.
Bardzo proszę, panie pośle.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wygłaszam
oświadczenie w związku z toczącą się publiczną dys-
kusją dotyczącą konieczności zmiany ustawy o ekwi-
walencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego
węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Henryk Siedlaczek
górniczych. Dedykuję je tym wszystkim, którzy maj-
strowali przy tej ustawie w ubiegłej kadencji Sejmu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W wyniku zasto-
sowania w latach 90. urzędowych cen na węgiel oraz
wolnorynkowych cen w zakresie kosztów działalno-
ści w górnictwie zaprzestano inwestycji z powodu
braku środków finansowych na ten cel. Negatywne
skutki takich przedsięwzięć stały się dotkliwie od-
czuwalne zwłaszcza dla przedsiębiorstw robót górni-
czych i przedsiębiorstw budowy szybów, którym ko-
palnie przestały zlecać wykonywanie robót inwesty-
cyjnych. Przedsiębiorstwa na skutek coraz bardziej
pogarszającej się sytuacji finansowej odstąpiły od
stosowania świadczeń w postaci m.in. bezpłatnego
węgla w naturze czy ekwiwalentu pieniężnego za ten
węgiel dla byłych pracowników tych przedsiębiorstw.
W tej sytuacji na podstawie art. 10 ustawy z dnia
29 września 1994 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy
oraz o zmianie innych ustaw wnioski byłych pracow-
ników ww. przedsiębiorstw o ekwiwalent pieniężny
za węgiel zostały przekazane Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych w celu włączenia wysokości ich wymia-
ru do podstawy wymiaru świadczenia emerytalnego
lub rentowego, co w odniesieniu do większości upraw-
nionych w praktyce okazało się niewykonalne, bo-
wiem podstawa wymiaru świadczenia emerytalnego
lub rentowego uległa przekroczeniu powyżej dopusz-
czalnych 250%. Na podstawie postanowień art. 55
ustawy z dnia 25 listopada 1998 r. o dostosowaniu
górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania
w warunkach gospodarki rynkowej oraz o szczegól-
nych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przejął od zakła-
dów objętych tą ustawą obowiązek wypłaty ekwiwa-
lentu pieniężnego z tytułu prawa do bezpłatnego
węgla dla osób, które uzyskały emeryturę lub rentę
przed dniem 31 grudnia 2006 r., uprawnionych do
bezpłatnego węgla na podstawie układu zbiorowego
pracy.
Natomiast na mocy rozporządzenia ministra go-
spodarki z dnia 30 kwietnia 1999 r. w sprawie szcze-
gółowych zasad przyznawania ekwiwalentu pienięż-
nego z tytułu prawa do bezpłatnego węgla i wypła-
cania tego ekwiwalentu oraz zasad refundowania
kosztów deputatu węglowego i rent wyrównawczych
uprawnienia do przejęcia przez ZUS ograniczono wy-
łącznie do osób zatrudnionych w przedsiębiorstwach
górniczych, co w konsekwencji spowodowało, że zna-
cząca liczba pracowników przedsiębiorstw robót gór-
niczych uprawnionych do ekwiwalentu skierowała
sprawę na drogę sądową. Zdanie sądów nie było
w tym względzie jednolite. Na podstawie art. 4 pkt 2
ustawy z dnia 24 grudnia 2001 r. o zmianie ustaw
o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Prawo ener-
getyczne, o partiach politycznych, o dostosowaniu
górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w
warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych
uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych, o zmia-
143
nie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem
administracji publicznej, o finansowaniu Sił Zbroj-
nych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001–2006,
o zmianie ustawy o zamówieniach publicznych oraz
o utracie mocy ustawy o kasach oszczędnościowo-
-budowlanych i wspieraniu przez państwo oszczędza-
nia na cele mieszkaniowe dokonano zmiany polega-
jącej na ograniczeniu możliwości przekazania do ZUS
wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za bezpłatny wę-
giel w naturze do „kopalń całkowicie zlikwidowa-
nych”. Zmiana ta nasiliła falę protestów ze strony
uprawnionych do ekwiwalentów w postaci dalszych
pozwów do sądu w tej sprawie. W obliczu tak kurio-
zalnej sytuacji, polegającej na wydawaniu przez sądy
sprzecznych w swej treści wyroków w tej samej spra-
wie, meritum sprawy zajął się Trybunał Konstytu-
cyjny, który w wyroku z dnia 12 grudnia 2005 r.
orzekł, że art. 55 ust. 1 w części obejmującej zwrot
z kopalń całkowicie zlikwidowanych jest niezgodny
z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 Konstytucji RP.
Na podstawie niniejszego wyroku Trybunału
Konstytucyjnego przywrócono ekwiwalent pieniężny
dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw górniczych
i Przedsiębiorstwa Budowy Szybów. Oznacza to, że
ustawa z dnia 6 lipca 2007 r. o ekwiwalencie pienięż-
nym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób
uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych za
osoby uprawnione uważa te osoby, które uzyskały
uprawnienia emerytalne lub rentowe przed dniem
31 grudnia 2006 r., a które po dniu 31 grudnia 2001 r.
nie pobierały ekwiwalentu z tytułu bezpłatnego wę-
gla. I tu jest problem. Dlatego proponuję zmianę,
która powinna brzmieć: „osoby uprawnione – emery-
tów i rencistów mających ustalone prawo do emery-
tury lub renty, którzy pobierali bezpłatny węgiel
w naturze od przedsiębiorstw robót górniczych i Przed-
siębiorstwa Budowy Szybów w Bytomiu lub przeszli
na emeryturę lub rentą z tych przedsiębiorstw, oraz
wdowy, wdowców i sieroty mających ustalone prawo
do renty rodzinnej po byłych pracownikach upraw-
nionych do bezpłatnego węgla na podstawie układu
zbiorowego pracy dla pracowników zakładów górni-
czych z dnia 21 grudnia 1991 r. i którzy uzyskali
emeryturę lub rentę (Dzwonek) przed dniem 1 stycz-
nia 2007 r., a po dniu 31 grudnia 1994 r. utracili
prawo do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu prawa do
bezpłatnego węgla”.
Pozwoli pan, panie marszałku, dwa zdania?
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Pozwolę.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Ta zmiana ustawy pozwoli uznać za osoby upraw-
nione do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego emerytów
i rencistów, którzy uzyskali prawo do świadczenia
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
144 Oświadczenia poselskie
Poseł Henryk Siedlaczek
przed 1 stycznia 2007 r., a utracili prawo do ekwiwa-
lentu za bezpłatny węgiel po dniu 31 grudnia 1994 r.
Pragnę w tym miejscu zaznaczyć, że część wyroków,
które zapadły w niniejszej sprawie, została rozpatrzo-
na na korzyść poszkodowanych emerytów i rencistów.
Stąd moje oświadczenie i propozycja zainteresowania
się niniejszą nowelizacją celem uchwalenia przez
Sejm wydają się jak najbardziej zasadne. Zmiana pro-
ponowana ograniczy ponadto obciążenia budżetu
państwa wynikające z pozytywnych dla poszkodowa-
nych wyroków sądowych w niniejszej sprawie. Aktu-
alnie nie jest też znana liczba beneficjentów objętych
przepisami przedmiotowej ustawy, o której mówię
w niniejszym oświadczeniu. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Bożena Szydłowska, Platforma Obywa-
telska.
Proszę bardzo.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W swoim oświad-
czeniu poselskim pragnę przedstawić wydarzenia,
które miały miejsce 65 lat temu w Janowie. To wieś
położona na pograniczu gmin Dominowo, Kostrzyn,
Nekla i Środa Wielkopolska.
W nocy z 14 na 15 września 1943 r. w ramach
akcji „Riposta” miał miejsce pierwszy w Wielkopolsce
zrzut alianckiej broni, amunicji i środków opatrun-
kowych. Zrzut ten miał umożliwić poznańskiemu
okręgowi Armii Krajowej podjęcie walki zbrojnej.
Akcją zrzutową w rejonie Janowa dowodził komen-
dant Średzkiego Inspektoratu Rejonowego AK po-
rucznik Alfred Furmański. Załogę podstawowego
zrzutowiska „Proso 2” stanowił oddział AK złożony
z robotników leśnych pod dowództwem plutonowego
Wawrzyńca Chałupki. W tym samym czasie załogę
placówki zapasowej „Proso 1” stanowili żołnierze AK
z Kostrzyna. Dokonujący zrzutu brytyjski samolot
Halifax S-172 został zauważony przez oddziały nie-
mieckie. W trakcie intensywnych poszukiwań Niem-
cy odnaleźli wszystkie zasobniki i aresztowali 12 żoł-
nierzy AK. Wśród nich był porucznik Furmański,
który zginął zamęczony w obozie w Żabikowie. Pod-
czas niemieckiej obławy zginął plutonowy Wawrzy-
niec Chałupka. Jego śmierć została uhonorowana
28 września br., kiedy to jego bratanek odsłonił ta-
blicę upamiętniającą jego najwyższą ofiarę.
Kolejna fala aresztowań nastąpiła wiosną 1944 r.
Gestapo rozbiło wówczas placówkę Armii Krajowej
w Kostrzynie, aresztując 20 żołnierzy. Zatrzymano
także 4 dowódców AK obwodu średzkiego. Areszto-
wania objęły również oficerów i żołnierzy z Nekli,
Drzązgowa, Sokolnik Drzązgowskich, Gułtów, Wę-
gierskich i Pławiec. W konsekwencji janowskiego
zrzutu w więzieniach i obozach znalazło się około
200 żołnierzy, z których blisko 50 oddało życie za
ojczyznę.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! My, współcześni,
winni jesteśmy oddać naszym bohaterom należną im
chwałę i cześć. Musimy zadbać o to, by pamięć o nich
nigdy nie wygasła. Nie możemy zapomnieć o ich po-
święceniu i męczeństwie. Tak jak nie zapomnieli
o nich nasi rodacy, Wielkopolanie, którzy nieprze-
rwanie od 25 lat spotykają się w Janowie przy kapli-
cy Chrystusa Frasobliwego, którą w 1983 r. stara-
niem Komitetu Obywatelskiego Upamiętnienia Akcji
AK w Kostrzynie zbudowano, a następnie poświęco-
no. Uczczono w ten sposób 40. rocznicę zrzutu.
19 września 2004 r. staraniem władz samorządo-
wych gmin Dominowo, Kostrzyn, Nekla, Środa Wiel-
kopolska oraz Nadleśnictwa Czerniejewo nieopodal
kapliczki odsłonięty został Krąg Pamięci Ruchu Opo-
ru i Walki lat 1939–1945. Jest to miejsce hołdu i pa-
mięci bohaterów. Dwanaście kamiennych głazów
ustawionych w kręgu upamiętnia niektóre postacie
i wydarzenia z dziejów wielkopolskiej konspiracji,
między innymi księdza Mateusza Zabłockiego, aresz-
towanego i rozstrzelanego przez Niemców 17 listopa-
da 1939 r. – dowódcę obrony Gniezna, założoną i dzia-
łającą w Poznaniu konspiracyjną organizację niepod-
ległościową „Ojczyzna”, głównego delegata rządu RP
na ziemie polskie wcielone do Rzeszy hrabiego Adol-
fa Bnińskiego, Marcina Rożka, wybitnego malarza,
rzeźbiarza, który odmówił namalowania portretu
Hitlera, za co został wywieziony do Oświęcimia, gdzie
zginął. Upamiętnieni zostali także żołnierze AK,
którzy brali udział w wyzwalaniu Ostrowa Wielko-
polskiego. Centralnym punktem kręgu jest głaz, na
którym wyryto znak Polski Walczącej oraz klucz szy-
fru okręgu poznańskiego AK – fragment wiersza
Władysława Bełzy „Legenda o garści ziemi polskiej”:
„Ojców naszych ziemio święta / Ziemio wielkich cnót
i czynów, / Tyś na wskroś jest przesiąknięta / Krwią
ofiarną swoich synów”.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Na-
rody, tracąc pamięć, tracą życie. Idąc za przykładem
mieszkańców Dominowa, Kostrzyna, Nekli i Środy
Wielkopolskiej, pielęgnujmy tę pamięć. Dziękuję bar-
dzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Józef Rojek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Józef Rojek:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wkrótce bę-
dziemy świętować w Tarnowie 100-lecie powstania
Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Juliusza Słowac-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Józef Rojek
kiego. Ta okrągła rocznica skłania do przemyśleń.
Tarnowska biblioteka nie jest bowiem jedynym
w naszym regionie stulatkiem. Niedawno świętowali-
śmy 100-lecie powstania Ochotniczej Straży Pożarnej
w Woli Rzędzińskiej, a za 3 lata czekają nas regional-
ne i oczywiście ogólnopolskie uroczystości poświęcone
100. rocznicy powstania ruchu harcerskiego na zie-
miach polskich. Czyżby zbieg okoliczności? W żadnym
razie. Cofnijmy się pamięcią do lekcji historii poświę-
conych początkom XX stulecia na ziemiach polskich.
W zaborze rosyjskim rusyfikacja, pod butem pruskim
działa komisja kolonizacyjna i Hakata, a pod panowa-
niem Franciszka Józefa, czyli na terenie tzw. Galicji,
można mówić po polsku w urzędach, w szkołach uczyć
języka polskiego, a ponadto Polakom wolno zakładać
stowarzyszenia, czytelnie i biblioteki. Te przywileje,
tak szczodrze przyznane swoim licznym narodom
przez chwiejącą się w posadach cesarsko-królewską
monarchię, jak się okazało, zostały przez Polaków wy-
korzystane znakomicie.
Tarnowska biblioteka została założona 7 listopa-
da 1908 r. i miała być instytucją, która poprzez upo-
wszechnianie czytelnictwa, a szczególnie literatury
polskiej, będzie kształtować świadomość narodową
i wychowywać młodzież. Dzieje biblioteki są niemal-
że identyczne jak historia tego typu placówek na te-
renie Małopolski. W czasie działań wojennych pierw-
szej wojny światowej biblioteka utraciła przeszło
1/5 księgozbioru. W trakcie kolejnej wojny została
nieomal doszczętnie zniszczona. Czas okupacji zubo-
żył księgozbiór biblioteki w takim stopniu, że pomi-
mo licznych darów i zakupów zwiększyła ona swoje
zasoby do stanu z 1939 r. dopiero w 1952 r. Jednak
pomimo wojennych przejść zarówno w II Rzeczypo-
spolitej, jak i w czasach PRL Miejska Biblioteka Pu-
bliczna w Tarnowie była jedną z najważniejszych
placówek kulturalno-oświatowych w regionie.
W latach 1975–1992 miejska biblioteka była czę-
ścią struktury Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej
w Tarnowie. Reaktywacja miejskiej biblioteki zbiegła
się w czasie z transformacją ustrojową i przemianami
gospodarczymi, których konsekwencją był m.in. do-
pływ taniego sprzętu komputerowego i nowoczesnych
technologii z Zachodu do naszego kraju. Otworzyło
to przed polskimi bibliotekami możliwość kompute-
ryzacji. Tarnowska biblioteka była wówczas w czo-
łówce bibliotek, które przystąpiły do działań w celu
pełnej automatyzacji procesów bibliotecznych.
Oczywiście stulecie, zdaniem niektórych, winno
być przede wszystkim okazją do pochwalenia się naj-
nowszymi osiągnięciami biblioteki. Dla mnie nato-
miast jest to okazja do podsumowań i refleksji. W ni-
czym nie umniejszając doniosłej roli tarnowskiej bi-
blioteki w przeszłości i obecnie, stwierdzam, że jej
sytuacja jest taka sama jak sytuacja w całym polskim
bibliotekarstwie, czyli, krótko mówiąc, co najwyżej
mierna. To, że jeszcze funkcjonuje, zawdzięcza przede
wszystkim swoim pracownikom, źle opłacanym, ale
145
ofiarnym bibliotekarzom, którzy na szczęście dla tej
instytucji jeszcze stamtąd nie odeszli. Zresztą gene-
ralnie w całej Polsce środowisko bibliotekarskie jest
jakimś fenomenem, ponieważ mam wrażenie, że nasi
bibliotekarze, którzy jeszcze nie doczekali się dobrej
ustawy o bibliotekach, godnych wynagrodzeń i przy-
zwoitych warunków pracy, niejednokrotnie zachowu-
ją się jak ci ofiarni społecznicy z początku XX w.,
którzy dopiero co zaczynali kłaść podwaliny pod na-
szą narodową oświatę.
Od pewnego czasu na ręce ministra kultury kie-
ruję kolejne zapytania i interpelacje dotyczące spraw
dla bibliotekarstwa ważnych i robię to nieprzypad-
kowo, ponieważ wiem, że w obecnej sytuacji nie wy-
starczą już działania samorządów, które notabene
czasami jeszcze szkodzą bibliotekom, ale niezbędne
są kompleksowe rozwiązania na poziome rządowym.
W przeciwnym razie obudzimy się w kraju europej-
skim z bibliotekami na poziomie jakiegoś kraju trze-
ciego świata. I będzie wstyd, jeśli, zresztą nie po raz
pierwszy, Unia Europejska zmusi nas do zastosowa-
nia dawno przetestowanych i wprowadzonych roz-
wiązań. I oby wtedy nie było już za późno. Dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jarosław Rusiecki, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jarosław Rusiecki:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Dzień 30 wrze-
śnia 1942 r. dla mieszkańców Ostrowca Świętokrzy-
skiego, mojego rodzinnego miasta, będzie zawsze
pamiętną datą. Tego dnia przed 66 laty niemieccy
okupanci powiesili na rynku 29 mieszkańców miasta
podejrzanych o działalność konspiracyjną. Oficjalnie
podano, że byli zakładnikami wziętymi w odwecie za
dywersyjną akcję wysadzenia gazociągu i uszkodze-
nia mostu kolejowego na rzece Kamiennej w Roma-
nowie, jaką przeprowadził trzyosobowy patrol kon-
spiracyjnego Związku Odwetu 11 września 1942 r.
W nocy z 15 na 16 września 1942 r. gestapo ujęło
kilkudziesięciu mieszkańców Ostrowca Świętokrzy-
skiego. Uwięziono ich w areszcie magistrackim przy
ulicy Jana Głogowskiego, skąd doprowadzani byli na
przesłuchania do siedziby gestapo mieszczącej się
w dawnym domu nauczycielskim przy ulicy Stefana
Żeromskiego. Po dwutygodniowej niewoli, 29 wrze-
śnia 1942 r., ogłoszono wyrok śmierci na uwięzio-
nych. Wyrok i egzekucja miały zastraszyć i zmusić
naród polski do uległości.
Następnego dnia ok. godz. 14 niemiecka żandar-
meria obstawiła Rynek. Usunięto z niego ludność
polską, nakazano pozamykać sklepy, okna i okienni-
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
146 Oświadczenia poselskie
Poseł Jarosław Rusiecki
ce. W wylotach ulic ustawiono posterunki z bronią
maszynową. Gestapowcy przeprowadzili skazańców
z aresztu na miejsce egzekucji. Ustawiono ich w gru-
pie, w pewnej odległości od szubienicy. Skazańcy za-
chowywali się spokojnie i z godnością. Każdy kolejno
wyczytany, żegnając pozostałych, podchodził pod
szubienicę.
Aresztowani byli wybrani z różnych warstw spo-
łecznych. Stanowili intelektualną i finansową elitę
Ostrowca Świętokrzyskiego. Byli to przedsiębiorcy,
kupcy, nauczyciele, wojskowi i urzędnicy.
Po zakończeniu egzekucji oprawcy odjechali, lud-
ności pozwolono wyjść na Rynek, gdzie do godziny
18 wisiały ciała zamordowanych. Ciał rodzinom nie
oddano, zostały przewiezione za cmentarz parafialny
przy ul. Denkowskiej, pochowano je w zbiorowej mo-
gile na terenie wyrobiska piasku.
W maju 1944 r. specjalna ekipa niemiecka za po-
mocą żrących substancji zatarła ślady popełnionej
zbrodni. Po wojnie na Rynku stanął krzyż upamięt-
niający zamordowanych. Został on jednak usunięty
przez późniejsze władze komunistyczne. W 50. rocz-
nicę tragedii, 30 września 1992 r., już w wolnej i de-
mokratycznej Polsce, w miejscu kaźni odsłonięto
i poświęcono pomnik w kształcie wychodzącej z bru-
kowanego kopca metalowej pętli. Od strony środka
Rynku zamontowano tablicę z nazwiskami straco-
nych osób.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wyrażam prze-
konanie, że zbrodnia, którą wczoraj, 30 września
2008 r., na nowo przeżywali mieszkańcy mojego ro-
dzinnego miasta, związana jest z coraz bardziej od-
dalającą się przeszłością. Obowiązkiem naszym jest,
aby o takich wydarzeniach pamiętać i wiedzę o nich
przekazywać kolejnym pokoleniom. Rodziny pomor-
dowanych mogą być dumne ze swoich bliskich, którzy
oddali życie w imię wolnej Polski. Tych 29 straceń-
ców było szczerymi patriotami, którym należy oddać
cześć i honor. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Krzysztof Lipiec, Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Krzysztof Lipiec:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! „Świętokrzy-
skie zawsze było sercem Polski” – powiedział kilka
dni temu wybitny historyk profesor Henryk Samso-
nowicz podczas uroczystości nadania mu honorowego
obywatelstwa bliskiego nam Ostrowca Świętokrzy-
skiego. Mówienie czy pisanie o tym przez mieszkań-
ca ziemi świętokrzyskiej może wydawać się działa-
niem nieskromnym lub nawet nieszczerym – ale czy
nie jest tak rzeczywiście? Przecież to właśnie na tej
ziemi powstawały zręby polskiego przemysłu. To
przecież na tę ziemię przyjeżdżali królowie polscy,
pielgrzymując do relikwii Krzyża Świętego w łyso-
górskim klasztorze, gdzie powierzali sprawy ojczyzny
Bożej Opatrzności.
Podczas swojej 4. pielgrzymki do ojczyzny na lot-
nisku w podkieleckim Masłowie papież Jan Paweł II
powiedział: „Góry Świętokrzyskie są nam wszystkim
drogie także przez pamięć o tych, którzy w czasie
ostatniej wojny nie składali broni, walcząc z okupan-
tem. Wielu z nich oddało w tej walce życie za ojczy-
znę. Góry Świętokrzyskie są dla mnie drogie dlatego,
że są ziemią Świętego Krzyża”. Te słowa szczególnie
zobowiązują do troski o tę ziemię i ludzi, którzy tutaj
żyją, bo to właśnie mieszkańcy ziemi świętokrzyskiej
są jej największym skarbem. Przecież jest to ziemia
nie tylko Staszica i Żeromskiego, ale także Langie-
wicza, „Ponurego”, „Nurta” i „Szarego”. To na tej
ziemi walczył niezłomny major Hubal. To stąd pocho-
dziła większość obrońców Westerplatte. To na tej
ziemi wspaniała włoszczowska młodzież stanęła
w obronie krzyża, kiedy komunistyczne władze PRL
chciały ten znak wydrzeć siłą z sumienia narodu.
Czyż to wszystko nie jest wystarczającym dowodem,
że to właśnie tu na ziemi świętokrzyskiej bije serce
Polski?
Obchodzona w ostatnim czasie bardzo uroczyście
10. rocznica obrony województwa przypomniała nam
wszystkim, że w momencie zagrożenia potrafimy
działać razem dla dobra wspólnego. Kiedy dziesięć
lat temu podjęto nieudaną na szczęście próbę wyma-
zania naszego województwa z mapy, pokazaliśmy, że
nasza mała ojczyzna jest ważniejsza niż podziały czy
ambicje polityczne. To, że mamy obecnie swoje woje-
wództwo, jest zasługą bardzo wielu ludzi, którym
należą się za to wyrazy najwyższego uznania. Ostat-
ni rok to niestety okres, kiedy próbuje się znowu
marginalizować nasze województwo. Pomijanie przez
rządzących ziemi świętokrzyskiej przy podziale środ-
ków na kluczowe inwestycje, tworzenie metropolii
w znacznie bogatszych regionach kraju czy chociażby
bardzo głośna ostatnio sprawa likwidacji Świętokrzy-
skiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia to
najjaskrawsze przykłady zaliczania naszego woje-
wództwa do regionów gorszej kategorii. Decydujący
o tym przedstawiciele władzy zapominają jednak, że
to właśnie tu bije serce Polski. Zapominają, że miesz-
kający tu ludzie potrafią bronić swojej ojczyzny nie
tylko z karabinem w ręku, ale staną także w obronie
swojej małej ojczyzny, gdyby komuś z rządzących
przyszedł do głowy pomysł wyrządzenia jej krzywdy.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Renata Butryn.
Nie ma?
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski
Zbigniew Chmielowiec w takim razie.
Też nie ma.
Poseł Roman Kaczor, bardzo proszę.
Poseł Roman Kaczor:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pragnę przed-
stawić Wysokiej Izbie problem zaopatrzenia w ener-
gię elektryczną zarówno odbiorców indywidualnych,
jak i przemysłowych. Sprawa wymaga wyjaśnienia
w związku z zapowiadanym wzrostem cen tego no-
śnika energii. Choć prezes Urzędu Regulacji Ener-
getyki zatwierdził w bieżącym roku nowe taryfy dla
gospodarstw domowych, które będą się kształtować
na poziomie 2%, to tak naprawdę przeciętna polska
rodzina zapłaci o wiele więcej, zakładając, że zuży-
cie prądu pozostanie na tym samym poziomie. Na-
leży wziąć pod uwagę to, że wzrost cen towarów
i usług może zostać spotęgowany rosnącymi taryfa-
mi dla odbiorców przemysłowych. Z zasady duzi
odbiorcy energii elektrycznej przeniosą wzrost kosz-
tów energii na klientów finalnych, czyli na nas kon-
sumentów.
Według analityków ceny podlegające teoretycznie
wolnej konkurencji od 1 lipca 2007 r. wzrosły w stycz-
niu 2008 r. dla taryfy G11 od 14% do 20% w porów-
naniu do cen z ubiegłego roku, bez usługi przesyłu
i dodatkowych opłat i podatków. Zapowiadany wzrost
cen energii elektrycznej w 2009 r. jest nieunikniony
choćby dlatego, że wzrośnie i to dość znacznie cena
podstawowego paliwa, jakim jest węgiel, a także zo-
staną ograniczone limity emisji spalin do atmosfery.
Uchwalona dyrektywa nr 2001/80/WE Parlamentu
Europejskiego z dnia 23 października 2001 r. w spra-
wie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeń
do powietrza z dużych źródeł spalania paliw przede
wszystkim z elektrowni węglowych oraz zapisy trak-
tatu akcesyjnego ustanawiające bardziej restrykcyj-
ne pułapy emisji spalin i pyłów spowodują znaczny
wzrost cen energii elektrycznej wytwarzanej z węgla.
Rada Unii Europejskiej pracuje obecnie także nad
projektem dyrektywy w sprawie emisji spalin prze-
mysłowych. Te restrykcyjne zaostrzenia będą miały
negatywne skutki ekonomiczne, gospodarcze i spo-
łeczne dla Polski.
Wysoka Izbo! Już dziś przeciętny Kowalski, otrzy-
mując fakturę rozliczeniową za zużycie prądu po
ostatniej podwyżce, ma problemy z rozszyfrowaniem,
za co właściwie płaci. Faktura rozliczeniowa za zu-
życie energii składa się z czterech składowych: opła-
ta za zużytą energię elektryczną (ok. 30% płatności),
opłata za dostarczenie zużytej energii elektrycznej
(opłata składowa stała ok. 45% płatności), opłata abo-
namentowa za wystawienie i przesłanie faktury (ok.
2% płatności) i podatek od zużytej energii elektrycz-
nej (ok. 23% płatności).
147
Jak to jest możliwe, że koszt przesyłu tego nośni-
ka energii jest wyższy aż o 15% (płatności) od warto-
ści zużytej energii elektrycznej? Biorąc pod uwagę
koszty wytwarzania energii elektrycznej, aż dziw
bierze, że koszty dostarczenia energii elektrycznej do
odbiorcy pochłaniają 45% płatności.
Druga kontrowersyjna sprawa to obciążenie kon-
sumenta opłatą stałą za koszt przesyłu energii bez
względu na ilość zużytej energii. Jest to dla mnie
niezrozumiałe, a wręcz niesprawiedliwe.
Kolejna sprawa to planowana w 2009 r. dość
znaczna podwyżka cen energii elektrycznej dla prze-
mysłu ciężkiego, która będzie miała znaczny wpływ
na dynamikę wzrostu naszej gospodarki. Przy pozio-
mie cen za energię elektryczną w 2007 r. spółki me-
talurgiczne walczyły o zachowanie rentowności. Za-
kładając, że średnia rentowność netto w branży sięga
kilku procent, zapowiadana znaczna podwyżka cen
energii w 2009 r. w skrajnych przypadkach może po-
chłonąć nawet cały zysk. Wzrost ten spowoduje spa-
dek rentowności branży hutniczej i przetwórstwa
przemysłowego, gdzie do produkcji wykorzystywane
są znaczne ilości energii elektrycznej.
Wysoka Izbo! Dziś powraca kontrowersyjny pro-
blem budowy elektrowni jądrowej, która zaspokoiła-
by nasze potrzeby energetyczne i ustabilizowałaby
cenę energii na rynku krajowym. Chciałbym przypo-
mnieć, że w ciągu ostatnich dwóch lat Francja i Fin-
landia kończą budowę dwóch siłowni, Rumunia
ukończyła budowę nowego bloku jądrowego, a Buł-
garia rozstrzygnęła przetarg na nową elektrownię
atomową. Tymczasem nasza gospodarka bazuje na
wytwarzaniu energii elektrycznej w nieekologicznych
elektrowniach konwencjonalnych, gdzie głównym
paliwem jest węgiel. Kopalnia podnosi cenę węgla, bo
wzrasta koszt wydobycia, elektrownia podnosi cenę
energii, bo wzrasta cena węgla i koszt zakupu prawa
do zwiększenia emisji spalin. Kto ponosi konsekwen-
cję takiej polityki? Konsument.
W moim oświadczeniu przedstawiłem sytuację
odbiorców indywidualnych energii, a także odbiorców
przemysłowych, od których my, konsumenci, także
jesteśmy uzależnieni, jednak najważniejszą sprawą
jest przyszłość energetyczna naszego kraju. Czy na-
szej gospodarce bardziej opłaca się kupować energię
elektryczną poza granicami kraju czy też należałoby
powrócić do kontrowersyjnego programu energetyki
jądrowej? Do podjęcia strategicznej decyzji w sprawie
budowy elektrowni atomowej w Polsce zmusza nas
unijna strategia energetyczna, która zakłada rady-
kalne zmniejszenie emisji spalin do atmosfery, a tak-
że wzrost opłat za prawo do emisji dwutlenku węgla.
(Dzwonek)
Już kończę, panie marszałku.
Jeśli kraje członkowskie przegłosują tę najbardziej
niekorzystną dla Polski opcję, to po 2013 r., jeśli stra-
tega unijna wejdzie w życie, elektrownie będą musiały
podnieść cenę energii o co najmniej 70%. Tego nie
udźwignie odbiorca indywidualny, a także nasza go-
spodarka. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
148 Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Artur Górski, druga pozycja ex aequo, pro-
szę bardzo.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W październi-
ku przypada rocznica śmierci Antoniego hrabiego
Golejewskiego. To dobry pretekst, by przypomnieć
tego nieznanego, acz godnego wspomnienia polityka
galicyjskiego z XIX w.
Był to typowy szlachcic podolski, skrajny konser-
watysta, dobry Polak. W młodości – powstaniec, po
latach – ugodowiec, ale zawsze tak samo uparty, jo-
wialny i pewny siebie. Mówiono o nim, że jest czło-
wiekiem dawnego kroju, oryginałem, ale osobą na
wskroś szlachetną. W barwnym korowodzie konser-
watystów polskich jawi się jako enfant terrible sejmu
krajowego i galicyjskiej prawicy.
Antoni Golejewski urodził się w 1819 r. Pochodził
z rodziny, która w XVIII w. od Habsburgów otrzyma-
ła tytuł hrabiowski. Był ziemianinem, właścicielem
dóbr Harasymów, Hawrylak i Studianka w obwodach
kołomyjskim i stryjskim. W młodości znany był
z temperamentu, odwagi i honoru. Zasłynął kilkoma
pojedynkami z austriackimi oficerami, które stoczył
w trakcie studiów w Akademii Technicznej w Wied-
niu. W Galicji głośno było o młodym Golejewskim,
gdy na ulicy w Tyśmienicy, miasteczku w obwodzie
stanisławowskim, zmusił austriackiego pułkownika
do ustąpienia mu z drogi, przyłożywszy pistolet do
jego skroni. Przygoda ta nie zaprowadziła go za krat-
ki tylko dlatego, że pistolet nie był nabity.
W 1848 r. podpisał protest przeciwko zwołaniu
sejmu stanowego i wszedł w skład lwowskiej Rady
Narodowej. Należał wówczas do Ruskiego Soboru,
powołanego przez ludzi uważających się za Rusinów
pod względem przynależności regionalnej, a jedno-
cześnie za Polaków na szczeblu narodowym. Celem
organizacji było przeciwdziałanie separatyzmowi
ukraińskiemu. Dzięki zdobytym wtedy kontaktom
w swojej późniejszej działalności politycznej miał
duży wpływ na posłów staroruskich, przeważnie wło-
ścian, którzy ulegali wpływom partii podolskiej,
a jemu w szczególności.
W 1862 r. Golejewski stanął na czele organizacji
białych na Pokuciu. Gdy wybuchło powstanie stycz-
niowe, poparł je, ale był przeciwny rozszerzeniu walk
na Galicję. Wszedł w skład Komitetu Lwowskiego
i u boku księcia Adama Sapiehy organizował broń
oraz środki pieniężne dla powstańców. Po rozwiąza-
niu komitetu przez Rząd Narodowy został w listopa-
dzie 1863 r. naczelnikiem okręgu tarnopolskiego,
obejmującego Podole. Był w opozycji do Romualda
Traugutta, którego krytykował za czerwone odchy-
lenie. W 1861 r. Golejewski został wybrany do Sejmu
krajowego z kurii wielkiej własności w obwodzie ko-
łomyjskim i mandat ten piastował aż do śmierci, ku
wielkiemu zadowoleniu swoich wyborców. W Sejmie
miał ugruntowaną pozycję jako stały przewodniczą-
cy komisji petycji, a od 1878 r. – kwestor sejmowy.
W 1865 r. zadeklarował się jako stronnik hrabiego
Agenora Gołuchowskiego i zasilił szeregi partii bu-
dowanej wokół namiestnika, której członków nazy-
wano „mamelukami”. Według Kazimierza Chłędow-
skiego był on wielką podporą tego stronnictwa.
Jako poseł wielokrotnie wykazywał się zdrowym
rozsądkiem i znajomością spraw krajowych. Przy
czym swoim podejściem do pracy legislacyjnej znacz-
nie odbiegał od pozostałych posłów. Gdy miał do czy-
nienia z projektem ustawy, która go interesowała
i dotyczyła spraw mu znanych, potrafił – ku przera-
żeniu innych posłów – zgłaszać uwagi lub poprawki
niemal do każdego artykułu. Gdy zaś ustawa go nie
interesowała lub nudziła, zazwyczaj wnosił o przyję-
cie projektu en bloc, co zresztą niejednokrotnie przy-
sparzało mu sporą wdzięczność braci poselskiej.
Był regularnym mówcą sejmowym. Znany był
z namiętnych i śmiałych wystąpień. Wypowiadał swe
zdanie z prawdziwie staropolskim rozmachem, bez
oglądania się na kogokolwiek. Jego sejmowe wystą-
pienia były przeważnie rzeczowe i interesujące. Za-
zwyczaj mówił zwięźle, często ze złośliwym dowci-
pem. Gdy zabierał głos, zarówno posłowie na sali
sejmowej, jak i goście na galerii słuchali z uwagą, ale
i z nadzieją usłyszenia jakiejś perełki dobrego humo-
ru. Dowcipy jego, może trochę trywialne, ale zawsze
świeże i nieoczekiwane, powtarzano sobie w mieście
i kraju – pisał we „Wspomnieniach” Marian Bogda-
nowicz.
Choć Golejewski zasiadał w Radzie Państwa
z przerwami w latach 1867–1878, to jednak nie miał
aspiracji wpływania na politykę wiedeńską. Podobnie
w kraju był politykiem drugiej linii, ale tym, którego
szanowano i którego zdanie wiele ważyło. Natomiast
bardzo mocno angażował się w sprawy lokalne i na
nie przede wszystkim starał się wpływać. W latach
1868–1880 zasiadał w radzie powiatowej w Horoden-
ce, ale w całym swoim obwodzie, a nawet szerzej – na
Pokuciu miał olbrzymi posłuch i rzeczywistą władzę.
Jak pisał Chłędowski: hrabia jest w swojej prowincji
dyktatorem, przed którym się korzą władze cywilne
i wojskowe.
Golejewski należał do grona zaciekłych konser-
watystów, wiernie stojących przy tronie. Bronił inte-
resów wielkiej własności i odrębności obszaru dwor-
skiego. Sprzeciwiał się ustępstwom na rzecz Ukraiń-
ców, odmawiając im praw do odrębnej narodowości.
Był także przeciwny rozbudowie przemysłu fabrycz-
nego, gdyż uważał go za wylęgarnię socjalizmu.
Od 1881 r. był dyrektorem Galicyjskiego Towa-
rzystwa Kredytowego Ziemskiego, na którym to sta-
nowisku położył dla tej instytucji obywatelskiej duże
zasługi. Ta jego działalność spowodowała, że wszedł
do funkcjonujących przy Namiestnictwie komisji:
propinacyjnej oraz indemnizacyjnej. Zmarł 28 paź-
dziernika 1893 r. Dziękuję. (Oklaski)
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Przez 5 minut pan poseł Górski będzie zajmował
drugą pozycję w rankingu.
Bardzo proszę, pani poseł Jadwiga Wiśniewska.
Poseł Jadwiga Wiśniewska:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oświadczenie
w sprawie nieprzygotowania szkół do obniżenia obo-
wiązku szkolnego od 2009 r. dla sześciolatków.
Rząd Platformy Obywatelskiej i PSL od przyszłe-
go roku szkolnego chce do klasy pierwszej posłać
dzieci 6- i 7-letnie. Ministerstwo podaje, że klasy dla
pierwszoklasistów mają mieć wydzieloną przestrzeń
do nauki i zabawy. Powinny być wyposażone w sprzęt
audiowizualny, komputery z dostępem do Internetu,
gry i zabawy dydaktyczne, kąciki tematyczne, biblio-
teczkę. Uczeń ma mieć możliwość korzystania z za-
plecza sanitarnego dostosowanego do potrzeb małego
dziecka oraz stołówki. Ile szkół obecnie spełnia takie
wymagania? Ile z nich jest w stanie dostosować się
w niecały rok?
Z raportu zamówionego przez stołeczne biuro edu-
kacji wynika, że połowa podstawówek nie ma świe-
tlic, a 2/3 ma za mało sal, w co czwartej nie ma sto-
łówki. Taka sytuacja jest w Warszawie. Poza Warsza-
wą jest jeszcze gorzej. Na przykład w Częstochowie
tylko jedna szkoła ma toalety dostosowane do potrzeb
małych dzieci. Samorządowy otwarcie mówią o nie-
przygotowaniu szkół do warunków, jakie stawia
MEN. Przeciwni tej reformie, a w szczególności try-
bowi jej wprowadzania, są rodzice, samorządowcy,
nauczyciele i eksperci zajmujący się rozwojem dziec-
ka i dysfunkcjami ujawniającymi się na etapie wcze-
snej edukacji. O tym, jak ważne jest odpowiednie
przygotowanie sal i szkół, a także nauczycieli i wy-
chowawców dzieci sześcioletnich, świadczą wyniki
ogólnopolskich badań „Dziecko sześcioletnie u progu
nauki szkolnej” oraz „Sześciolatki w szkole”. Wyniki
badań jednoznacznie wskazują, że sześciolatki z przed-
szkoli wykazywały znacząco wyższy poziom rozwoju
niż ich rówieśnicy z zerówek szkolnych. Dlatego, ob-
niżając wiek szkolny, należy stworzyć w szkołach
takie warunki jak w przedszkolnych zerówkach, aby
nauka realizowana była poprzez zabawę, a miejsca
te były bezpieczne dla dzieci.
Ministerstwo zapewnia, że gwarantowane środ-
ki w wysokości 150 mln zł wystarczą na ten cel. Tyle
tylko, że po podziale na 14 tys. szkół będzie to
śmiesznie mała kwota ok. 11 tys. zł. Na co to wy-
starczy? Szkoły wymagają gruntownych remontów,
niektóre nawet rozbudowy, a także odpowiedniego
doposażenia.
Ministerstwo ma „dobre rady” dla dyrektorów
i nauczycieli, mianowicie radzi, aby sięgnąć po pie-
niądze unijne. W związku z tym pytam: Co jest pod-
149
stawowym obowiązkiem dyrektora, nauczyciela?
Dbałość o jakość kształcenia i wychowania, bezpie-
czeństwo dzieci, wdrażanie niedopracowanej refor-
my, wprowadzona ostatnio do szkół kolejna papiero-
logia, tzw. rejestrowanie czasu pracy, czy pogoń za
unijnymi środkami?
Połączenie dzieci z roczników 2002 i 2003 w kla-
sie o jednolitym programie nauczania spowoduje, że
dzieci starsze będą powtarzać cały materiał z zerów-
ki, zaś młodsze będą go dopiero poznawać. Czy w tej
sytuacji możemy mówić o wyrównywaniu szans edu-
kacyjnych? Z całą pewnością nie.
Obniżenie wieku szkolnego to skomplikowany
proces, który powinien być odpowiednio przygotowa-
ny i rozłożony w czasie. Wprowadzanie reformy wy-
maga rozwagi. Nie należy eksperymentować na dzie-
ciach, szczególnie tych małych.
Apeluję do pani minister oraz do Wysokiej Izby
o rozwagę. Czy pani minister może dziś zapewnić
rodziców, że ich dzieci w 2009 r. pójdą do szkoły,
w której będą miały warunki dostosowane do swoje-
go wzrostu, potrzeb i wrażliwości, gdzie będą: nauka
na odpowiednio wysokim poziomie, przystosowane
sale, łazienki, place zabaw, regularne posiłki oraz
troskliwa opieka? Obietnice, że warunki w szkołach
się zmienią, są niewiarygodne. Wdrożenie zmiany
dotyczącej obniżenia wieku szkolnego w prezentowa-
nej obecnie formie będzie skutkowało pogorszeniem
edukacji najmłodszych dzieci.
Wysoka Izbo! Przygotujmy się systemowo do ob-
niżenia wieku szkolnego: przygotujmy szkoły, dopra-
cujmy podstawę programową, dajmy czas wydawnic-
twom na opracowanie jak najlepszych podręczników
i wtedy szeroko otwórzmy drzwi przed sześciolatka-
mi. Dajmy im szansę na dobry szkolny start. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Poseł Ewa Malik.
Nie ma?
W takim razie poseł Waldemar Andzel.
Nie pomyliłem się, że trzeba będzie czekać 5 mi-
nut na ogłoszenie drugiej pozycji ex aequo.
Bardzo proszę.
Poseł Waldemar Andzel:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 16 października
tego roku będziemy obchodzić 30. rocznicę wyboru
Karola Wojtyły na papieża. Niech ta data będzie dla
nas okazją do wspomnienia wyjątkowego człowieka,
który swym przesłaniem, postawą i czynami zmienił
oblicze świata przełomu wieków, w których przyszło
nam żyć.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
150 Oświadczenia poselskie
Poseł Waldemar Andzel
Karol Wojtyła urodził się w 1920 r. w Wadowicach.
Był dzieckiem wyjątkowym, pisywał wiersze i grał
w teatrze. W 1938 r. ukończył szkołę średnią z wy-
różnieniem i rozpoczął studia polonistyczne na Uni-
wersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Wybuch
II wojny światowej odebrał mu możliwość kontynu-
owania studiów. Rozpoczął więc pracę jako pracow-
nik fizyczny w zakładach chemicznych, a następnie
w kamieniołomie pod Krakowem.
Mimo wojny w stolicy Małopolski kwitło podziem-
ne życie kulturalne, w którym Wojtyła czynnie uczest-
niczył. Był współzałożycielem Teatru Rapsodycznego,
w którego sztukach grał często główne role.
Jeszcze podczas wojny, w roku 1942, poczuł powo-
łanie kapłańskie i wstąpił do tajnego Metropolitalnego
Seminarium Duchownego w Krakowie. Święcenia ka-
płańskie otrzymał w roku 1946. Kolejne tytuły nauko-
we i dalsze stopnie w hierarchii kościelnej zaprowa-
dziły Karola Wojtyłę na tron Piotrowy w roku 1978,
kiedy to został wybrany przez konklawe w Watykanie
264. papieżem i przyjął imiona Jan Paweł II.
Jego rządy w Stolicy Apostolskiej trwały 26,5
roku. Jest to trzeci pod względem długości pontyfikat
w historii. Nie tylko jednak jego długość jest tak wy-
jątkowa. Jan Paweł II, zwany papieżem-pielgrzymem,
odbył ponad 100 zagranicznych podróży, w tym 8 do
Polski. Mimo zamachu na swoje życie w maju 1981 r.
i późniejszych problemów ze zdrowiem podróżował
do najbardziej oddalonych zakątków świata, gdzie
przemawiał, nauczał i podnosił na duchu wiernych
całego świata.
Te liczne wyjazdy głowy kościoła i przebywanie
blisko zwykłych ludzi umacniały katolików w prze-
konaniu, że mają realne wsparcie duchowe w osobie
papieża. Był to człowiek bliski każdemu chrześcija-
ninowi. Jana Pawła II można nazwać pośrednikiem
między wielkimi religiami świata. Modlił się pod
Ścianą Płaczu w Jerozolimie, spotykał się z wyznaw-
cami islamu, judaizmu czy hinduizmu. Przyjmował
na prywatnych audiencjach głowy państwa, człon-
ków rządu, duchownych i świeckich, ludzi ważnych
i szanowanych w świecie oraz zwykłych ludzi, dzieci
i ludzi starych, bogaczy i biednych, artystów, spor-
towców i chorych. Zaprowadzał pokój, gdzie tylko
było to możliwe. Niewielu ludzi w dzisiejszych cza-
sach cieszy się tak dużym autorytetem wśród wszyst-
kich grup społecznych, wszystkich klas i ras.
Jednak na dorobek umysłowy tego wielkiego czło-
wieka nie składają się jedynie wizyty, spotkania
i pielgrzymki. Przede wszystkim Ojciec Święty powi-
nien być dla nas wzorem do naśladowania w kwestii
głębokiej wiary, zaufania i pogody ducha mimo prze-
ciwności losu. Jan Paweł II jest autorem wielu ency-
klik, listów apostolskich i bulli, które mają być na-
szymi drogowskazami na krętej drodze codziennego
życia. Pamiętając o osobie Jana Pawła II, pamiętajmy
o jego naukach i starajmy się podążać wyznaczonymi
przez niego ścieżkami pojednania, zrozumienia i mi-
łości do bliźniego. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Lech Kołakowski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Bardzo proszę.
Poseł Lech Kołakowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie dotyczy historii Regionalnego Ośrodka Kultury
w Łomży. Powstał jako Powiatowy Dom Kultury
w 1953 r. W 1976 r. został przekształcony w Woje-
wódzki Dom Kultury, a od 1992 r. funkcjonuje pod
nazwą Regionalny Ośrodek Kultury.
Regionalny Ośrodek Kultury w Łomży prowadzi
działalność o charakterze ponadlokalnym. Wśród
wielu cyklicznych imprez, które organizuje, więk-
szość ma zasięg wojewódzki, a niektóre ogólnopolski.
Wymienić tu należy przede wszystkim Ogólnopolskie
Dni Kultury Kurpiowskiej w Nowogrodzie, Ogólno-
polskie Plenery Malarskie, Ogólnopolski Turniej
Tańca Towarzyskiego, liczne ogólnopolskie konkursy
plastyczne, Wojewódzki Przegląd Teatrów Wiejskich
i Obrzędowych, Regionalny Przegląd Kapel, Śpiewa-
ków i Gawędziarzy Ludowych, Festiwal Muzyczny
Dni Drozdowo–Łomża, konkursy, m.in. Konkurs
Sztuki Ludowej, Giełdę Piosenki Dziecięcej Scenę
Młodych Wokalistów, warsztaty i szkolenia. Eduka-
cja plastyczna, muzyczna, wokalna, recytatorska,
taneczna to bardzo ważne działania kierowane do
młodego pokolenia. Równie ważną działalnością jest
upowszechnianie folkloru, kultury i sztuki ludowej.
Regionalny Ośrodek Kultury w Łomży od począt-
ku swego istnienia zapraszał i nadal zaprasza, ze
spektaklami, koncertami, wybitnych artystów, akto-
rów: Michała Bajora, Grzegorza Turnaua, Marylę
Rodowicz, Wojciecha Siemiona czy wreszcie Daniela
Olbrychskiego. Przeglądając stare karty kronik,
znajdziemy zdjęcia i własnoręczne podpisy wielu zna-
komitych gości, m.in. Hanki Bielickiej, Lidii Kołbu-
szewskiej, Zbigniewa Kurtycza, Mieczysława Wojnic-
kiego, Leonarda Pietraszaka, Janusza Gajosa, jak
również zagranicznych wykonawców. Przy instytucji
działają: Zespół Pieśni i Tańca Łomża, Klub Tańca
Towarzyskiego Akat, Trio Wokalne Mezzoforte, Klub
Plastyków Nieprofesjonalnych, Studio Muzyczne
ROK, Zespół Muzyczny Rodzeństwo Lewiarzy, Gale-
ria N, Kapela Kurpiowska ROK. Kluby, zespoły i gru-
py artystyczne funkcjonujące przy regionalnym
ośrodku kultury skupiają łącznie ponad 300 osób.
Szczegółowe informacje na temat bieżącej działalno-
ści można znaleźć pod adresami internetowymi www.
rock.4.łomża.pl oraz www.naszakultura.pl.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Lech Kołakowski
Ważne imprezy to: Międzynarodowy XV Jubile-
uszowy Festiwal Muzyczny Dni Drozdowo–Łomża,
festiwale. Festiwalowe koncerty odbywały się w Droz-
dowie, Łomży, Nowogrodzie, Jedwabnem, Ostrołęce
i Zambrowie. Festiwal jest unikalną imprezą, stwa-
rzającą możliwość szerokiego kontaktu z muzyką
klasyczną i operową. Gromadzi wielu wykonawców
scen operowych i operetkowych z Polski i zagranicy,
w tym roku z Japonii i Niemiec, prezentujących wy-
soki poziom artystyczny. Festiwal Muzyczne Dni
Drozdowo–Łomża to wyjątkowa impreza kultural-
na, odbywająca się na terenie województwa podla-
skiego, łącząca muzykę klasyczną, operę z muzyką
instrumentalną, oratoryjną i pieśnią patriotyczną,
gwarantując tym samym zróżnicowane doznania
artystyczne.
Kolejne działanie to XV Jubileuszowe Ogólnopol-
skie Dni Kultury Kurpiowskiej. Jest to impreza dwu-
dniowa. Ogólnopolskie dni kultury kurpiowskiej to
jedna z największych i najciekawszych dorocznych
imprez, prezentujących kulturę i folklor północno-
-wschodniego Mazowsza. Przez dwa dni w okolicy
Skansenu Kurpiowskiego w Nowogrodzie prezento-
wana jest kurpiowska sztuka ludowa i folklor. Regio-
nalny Ośrodek Kultury w Łomży zaprasza do zapo-
znania się z ofertą i uczestnictwa w wymienionych
działaniach artystycznych. Dziękuję, panie marszał-
ku. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Również dziękuję.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje oświadcze-
nie chcę poświęcić działalności oddziału Huzara.
Kazimierz Kamieński urodził się 8 stycznia 1919 r.
w miejscowości Markowo-Wólka, gmina Nowe Pieku-
ty, powiat Wysokie Mazowieckie. Był oficerem rezer-
wy Wojska Polskiego, dowódcą partyzanckim Armii
Krajowej i Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, jed-
nym z najdłużej walczących żołnierzy antykomuni-
stycznego podziemia niepodległościowego.
Był synem rolnika Franciszka Kamieńskiego.
Uczęszczał do szkoły powszechnej w Hodyszowie,
następnie gimnazjum handlowego w Wysokiem Ma-
zowieckiem. Służbę wojskową odbył w Szkole Pod-
chorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu.
Brał udział w wojnie obronnej w 1939 r. w szere-
gach 9. Pułku Strzelców Konnych. Po bitwie pod
Kockiem dostał się do niewoli niemieckiej. Był osa-
dzony w lotniczych hangarach w Dęblinie, ale udało
mu się zorganizować fałszywe dokumenty, z których
151
wynikało, że do niewoli wzięto go przypadkowo. Po
uwolnieniu przedostał się w rodzinne strony w oko-
lice Łap, które znajdowały się wówczas pod okupacją
sowiecką. Uczestniczył w likwidacji wielu konfiden-
tów i funkcjonariuszy NKWD.
W 1942 r. wstąpił do Armii Krajowej, zostając do-
wódcą plutonu, a od 1944 r. był adiutantem Witolda
Leszko „Witolda”, komendanta obwodu Armii Krajo-
wej Wysokie Mazowieckie. Wiosną tego roku objął
referat broni w komendzie obwodu. Po wkroczeniu
Armii Czerwonej na ziemie polskie ukrywał się, za-
grożony aresztowaniem przez NKWD. W grudniu
1944 r. uciekł próbującym go aresztować funkcjona-
riuszom Milicji Obywatelskiej. W styczniu 1945 r.
ponownie nawiązał kontakt z Witoldem Leszko i sta-
nął na czele oddziału samoobrony obwodu Armii
Krajowej Obywatelskiej Wysokie Mazowieckie. Na-
stępnie wstąpił do Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.
Podzielił swój oddział na dwie grupy. Dowódcą jednej
był on sam, a drugiej – Józef Godlewski, pseudonim
Topór.
W przeciwieństwie do swoich podkomendnych nie
ujawnił się po ogłoszeniu amnestii w 1947 r. Do jesie-
ni tego roku nie przejawiał większej aktywności. Jego
oddział partyzancki był świetnie uzbrojony i wypo-
sażony oraz w pełni umundurowany. W nocy z 23 na
24 grudnia 1947 r. osaczył go w rejonie Łap oddział
wojska, w wyniku czego oddział został rozbity.
W czerwcu 1949 r. wznowił niepodległościową dzia-
łalność zbrojną, kiedy podporządkowała mu się 7-oso-
bowa grupa porucznika Józefa Małczuka, pseudonim
Brzask. Kilka miesięcy później w skład nowo utwo-
rzonego oddziału Kamieńskiego weszła 3-osobowa
grupa Józefa Brzozowskiego, pseudonim Hanka.
Jego oddział kontynuował tradycje 6. Brygady
Wileńskiej Armii Krajowej i nosił jej nazwę. Podzielił
wówczas swój oddział na cztery patrole. Poszczególne
patrole utrzymały własne tereny działania. Działal-
ność oddziału Kamieńskiego obejmowała rozległy
teren od Ostrowi Mazowieckiej, Wysokiego Mazo-
wieckiego, Łap, po Bielsk Podlaski, Siemiatycze, Bia-
łą Podlaską, Osice i Sokołów Podlaski.
Ogółem przez oddział przewinęło się ok. 120 ludzi,
ale nigdy nie liczył on w danym momencie więcej niż
50 partyzantów. Patrole Huzara likwidowały konfi-
dentów UB, MO i NKWD oraz bardziej szkodliwych
działaczy PPR. Zwalczały w terenie pospolity bandy-
tyzm. Stoczyły też kilka bitew i potyczek z oddziała-
mi Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Ludo-
wego Wojska Polskiego. Na krótki czas opanowały
nawet Wysokie Mazowieckie, gdzie Huzar przepro-
wadził konną paradę swoich oddziałów. W patrolach
panowała surowa dyscyplina, schwytanych milicjan-
tów z reguły puszczano wolno po rozbrojeniu, piętno-
wane było natomiast niewłaściwe zachowanie wobec
miejscowej ludności.
Zdobyte środki finansowe były przeznaczane nie
tylko na potrzeby oddziału, ale też na pomoc dla
aresztowanych przez bezpiekę i ich rodzin oraz po-
szkodowanej ludności.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
152 Oświadczenia poselskie
Poseł Kazimierz Gwiazdowski
Po nawiązaniu kontaktu w roku 1952 z fałszywą
V Komendą Wolność i Niezawisłość, w pełni kontro-
lowaną przez bezpiekę, w celu zorganizowania wy-
jazdu na Zachód, Kamieński 23 października tego
roku został aresztowany w Warszawie przez UB. Po
brutalnym śledztwie 26 marca 1953 r. Wojskowy Sąd
Rejonowy w Warszawie na sesji wyjazdowej w Łapach
skazał go w trybie doraźnym na sześciokrotną karę
śmierci. Stracono go 11 października 1953 r. o godz.
13.30 w więzieniu w Białymstoku. Jego symboliczny
grób znajduje się na cmentarzu w Poświętnem. W dniu
13 marca 1997 r. Sąd Wojewódzki w Białymstoku
unieważnił wyrok.
11 listopada 2007 r. prezydent Lech Kaczyński
odznaczył pośmiertnie Kamieńskiego Krzyżem Wiel-
kim Orderu Odrodzenia Polski.
W dniu 26 września 2008 r. w Łapach odbył się
rajd śladami Huzara, czyli kapitana Kazimierza Ka-
mieńskiego. Na specjalnych spotkaniach w Łapach
młodzież ze szkół średnich mogła zobaczyć filmy do-
kumentalne poświęcone oddziałowi Huzara, odwie-
dzić miejsca z nim związane, a także porozmawiać
ze świadkami wydarzeń sprzed 50 lat. Głównym ce-
lem Huzara było zwalczanie powojennej agentury UB
i likwidacja szczególnie szkodliwych lokalnych przed-
stawicieli PPR. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Poseł Tadeusz Sławecki, Polskie Stronnictwo Lu-
dowe.
Bardzo proszę.
Poseł Tadeusz Sławecki:
Kopernikus był wybitnym Europejczykiem uro-
dzonym w 1473 r. z rodziców niemieckich w Toruniu,
w Prusach. Dzisiaj Toruń leży w Polsce ok. 160 km
na południe od Gdańska. Zgadnijcie państwo, kto te
słowa wypowiedział? Tak powiedział rzekomy nie-
dawny przyjaciel Polski, komisarz europejski Günter
Verheugen na forum w GMES we Francji 15 wrze-
śnia 2008 r. Powiedział też, cytuję: Jestem dumny,
że mogę ogłosić i rozpocząć nowy europejski program
o nazwie Kopernikus. Dotyczy on nowych technik
nawigacyjnych. W przyszłości terminale GMES będą
równie powszechne i miniaturowe jak te Galileo czy
GPS. Będą miały setki milionów użytkowników.
Jeśli zostanie utrzymana nazwa niemiecka Ko-
pernikus, w powszechnej świadomości powstanie
przekonanie, że był to Niemiec. Kopernikus to bo-
wiem niemiecka pisownia nazwiska Kopernik. Pi-
sownia łacińska Copernicus, przez „c”, byłaby do
zaakceptowania przez Polaków. Pisownia niemiecka
jest nie do przyjęcia. Polacy po raz kolejny zostali
postawieni przed faktami dokonanymi. Chodzi w koń-
cu o wielkiego uczonego polskiego i minimum przy-
zwoitości wymagało skonsultowania tej sprawy ze
stroną polską.
Nowa nazwa nie została omówiona na żadnym
z zebrań GMES Advisory Council ani konsultowana
ze stroną polską. Polski delegat – minister Jagusie-
wicz, główny inspektor ochrony środowiska nie miał
żadnej możliwości wypowiedzenia się w tej sprawie.
To skandal, że taki mąż stanu myli fakty histo-
ryczne. Kopernik urodził się bowiem w 1473 r., a więc
19 lat po tym, jak Toruń został włączony w granice
Rzeczypospolitej w 1454 r. Czy to celowe fałszowanie
prawdy historycznej? Co na to rząd, co na to MSZ?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Jacek Osuch, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jacek Osuch:
Dziękuję, panie marszałku.
Debiut.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Proszę bardzo.
Poseł Jacek Osuch:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przez trzy dni
gościł w Polsce dwunastokrotny mistrz świata w sza-
chach Anatolij Karpow. Podczas pobytu w naszym
kraju światowej sławy szachista otworzył w Olkuszu
jedyną w Polsce, a 18. na świecie Akademię Szachową
pod swoim patronatem. To nie tylko ogromne wyróż-
nienie dla mojego miasta Olkusza, z którego pochodzi
dwóch arcymistrzów szachowych, ale także dla pol-
skich szachów. Małopolskie 50-tysięczne miasto Ol-
kusz znalazło się wszak na jednej liście z miastami
ze Szwecji, Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych, Bra-
zylii, Rosji i jeszcze wielu innych, gdzie już funkcjo-
nują akademie Anatolija Karpowa.
Otwarcie w Olkuszu tak znamienitej instytucji,
jaką jest Akademia Szachowa pod patronatem Kar-
powa, to efekt wielu lat pracy, jaką przebyli trenerzy
olkuskich szachistów. W tym miejscu należy wspo-
mnieć o największych sukcesach w historii olkuskich
szachów: zdobyciu w 2000 r. tytułu arcymistrza przez
Pawła Blehma oraz 6 lat później tegoż samego tytu-
łu arcymistrza przez Pawła Czarnotę. Olkusz ma
więc dwóch arcymistrzów, podczas gdy w całej histo-
rii polskich szachów było ich tylko 30.
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Jacek Osuch
Wielkim entuzjastą szachów w Olkuszu jest pan
Waldemar Czarnota, wychowawca i trener najlepszych
olkuskich szachistów. To dzięki jego zaangażowaniu
i pracy także inne młode osoby, m.in. Aleksandra
Lach, Dorota Czarnota, Katarzyna Poznańska czy
Aleksandra Krajewska zdobywały zaszczytne laury
w międzynarodowych olimpiadach i turniejach, a tak-
że w mistrzostwach Europy i świata. Nie jest więc
przypadkiem, że to właśnie tu, w moim mieście, zna-
nym kiedyś z kopalni srebra, zwanym srebrnym gro-
dem od kilku dni funkcjonuje akademia szachowa.
Główną ideą akademii jest edukacja poprzez na-
ukę królewskiej gry. Stosowne władze samorządowe
podjęły już decyzję o wprowadzeniu w klasach 1–3
w wybranych olkuskich szkołach zajęć z nauki gry
w szachy. Jeśli innowacyjny program się sprawdzi,
akademia ma szkolić nawet dzieci w wieku przed-
szkolnym. W tym aspekcie niezwykle ważny jest wa-
lor edukacyjny. To właśnie w wielu wysoce rozwinię-
tych krajach najwyżsi przedstawiciele rządu dostrze-
gli ogromną rolę, jaką odgrywa nauka gry w szachy
w procesie kształtowania postaw dzieci. Nie ulega
wątpliwości, że nauka tej królewskiej gry uczy naj-
młodszych myślenia, kształtuje wyobraźnię, wzmac-
nia cechy charakteru, tj. systematyczność, cierpli-
wość i umiejętność przyznania się do błędu, które są
niezbędne w życiu dorosłego człowieka.
Jako członek Komisji Kultury Fizycznej i Sportu
pragnę wyrazić wdzięczność wszystkim osobom, któ-
re zorganizowały ogólnopolskie święto szachów
w Olkuszu. W szczególności słowa uznania kieruję
do pana Waldemara Czarnoty, Pawła Blehma i Paw-
ła Czarnoty. Jednocześnie uważam, że niezwykle
ważną sprawą jest dalsza popularyzacja tego sportu,
m.in. poprzez wprowadzenie do programu nauczania
szkół lekcji nauki gry w szachy. Dziękuję uprzejmie.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle. Udany debiut.
Poseł Maria Zuba.
Bardzo proszę.
Poseł Maria Zuba:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoje oświadcze-
nie dedykuję zarządowi i radnym powiatu skarży-
skiego.
Techniczne Zakłady Naukowe w Skarżysku-Ka-
miennej są szkołą ponadgimnazjalną, która przez
kilkadziesiąt lat funkcjonowania silnie zakorzeniła
się w świadomości zbiorowej mieszkańców wojewódz-
twa świętokrzyskiego i w znacznej części wojewódz-
twa mazowieckiego. O znaczeniu i renomie tej szkoły
153
przesądza wiele czynników, m.in. tradycja i dorobek
TZN-u, na który składają się 63-letnia działalność
dydaktyczno-naukowa i ponad 10 tys. absolwentów,
współpraca z uczelniami technicznymi, w tym z AGH
w Krakowie i Politechniką Świętokrzyską w Kiel-
cach, szerokie wsparcie i deklaracje zatrudnienia
absolwentów przez lokalne przedsiębiorstwa i zakła-
dy, szeroki zasięg terytorialny prowadzonego naboru
– około 75% uczniów pochodzi spoza powiatu skarży-
skiego i województwa świętokrzyskiego – meryto-
ryczna, doświadczona i ambitna kadra pedagogiczna
prowadząca z młodzieżą bogatą działalność środowi-
skową i pozalekcyjną oraz bogata infrastruktura
z wyjątkowo piękną dużą aulą, w której poza impre-
zami szkolnymi odbywa się wiele imprez miejskich
i regionalnych.
W dowód uznania zasług na rzecz szkolenia kadr
technicznych placówce nadano nazwę Techniczne
Zakłady Naukowe. Tą nazwą szkoła została wyróż-
niona w skali kraju i dodana do wąskiego grona
szkół. Z powodu trudności finansowych, jakie do-
tknęły oświatę w latach 90., a także swoistego kry-
zysu, w jakim znalazło się szkolnictwo zawodowe
w wyniku reformy oświaty z końca lat 90., Technicz-
ne Zakłady Naukowe dotknął spadek liczby uczniów,
a w konsekwencji nastąpiło drastyczne obniżenie na-
kładów na działalność szkoły. Pomimo tych trudności
w ostatnich latach szkole udało się odwrócić spadko-
wą tendencję naboru oraz wdrożyć działania dostoso-
wujące kształcenie do zmian na rynku pracy. Gene-
ralnie należy zauważyć, że szkoła stała się trwałym
elementem regionalnego systemu edukacji i w po-
wszechnej, społecznej ocenie dobrze wywiązuje się ze
swej roli dydaktyczno-wychowawczej.
Na przełomie lat 2007 i 2008 zarząd powiatu
skarżyskiego podjął zaskakującą i nieprzemyślaną,
co czas pokazał, decyzję o likwidacji szkoły, podykto-
waną, jak się wydaje, gwałtownym poszukiwaniem
miejsca oszczędności finansowych, a może źródłem
jednorazowego dochodu ze sprzedaży mienia po li-
kwidowanym TZN. Takie stanowisko samorządu
powiatowego spotkało się ze zdecydowaną reakcją
dużej części lokalnego środowiska, rodziców, związ-
ków zawodowych, radnych miasta i powiatu Skarży-
ska-Kamiennej, byłych absolwentów. W obliczu sil-
nego oporu społecznego Zarząd Powiatu Skarżyskie-
go zrezygnował z otwartych planów likwidacji pla-
cówki. Wiele jednak wskazuje na to, że Zarząd Po-
wiatu Skarżyskiego w dłuższej perspektywie obstaje
przy zamknięciu szkoły, przede wszystkim utrudnia-
jąc prowadzenie naboru przez odebranie szkole nie-
których kierunków kształcenia oraz drastycznie
ograniczając środki finansowe przyznane placówce.
Licząc się z trudnościami napotykanymi we
współpracy z władzami powiatu skarżyskiego jako
organem prowadzącym szkołę, a także poszukując
konstruktywnego rozwiązania problemów finanso-
wych szkoły, społeczność szkolna, to znaczy rodzice
i grono pedagogiczne przy wsparciu środowiska lo-
kalnego, przyjęła projekt przekształcenia szkoły
 23. posiedzenie Sejmu w dniu 1 października 2008 r.
154 Oświadczenia poselskie
Poseł Maria Zuba
w placówkę regionalną w rozumieniu przepisów usta-
wy o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r.
z późniejszymi zmianami (art. 5 pkt 5a, 5b i 5c),
a w konsekwencji zmianę organu prowadzącego szko-
łę i zastąpienie w tej roli Starostwa Powiatu Skarży-
skiego Urzędem Marszałkowskim Województwa
Świętokrzyskiego. Inicjatywa ta spotkała się z pozy-
tywnym stanowiskiem wyrażonym w pismach mar-
szałka woj. świętokrzyskiego oraz świętokrzyskiego
kuratora oświaty, ma ona też szerokie poparcie władz
miejskich Skarżyska. W tej sytuacji możliwy jest
wzorcowy rozwój placówki w kontekście wyzwań mo-
dernizacyjnych stojących przed nowoczesnym szkol-
nictwem zawodowym. W szczególności wydaje się, że
w istniejącej sytuacji budżetowej placówki, a pośred-
nio powiatu skarżyskiego (Dzwonek), zmiana organu
prowadzącego może wydatnie przełożyć się na popra-
wę warunków kształcenia oraz zapewnić lepsze przy-
gotowanie i dostosowanie szkoły do wymagań ocze-
kiwanych przez regionalny i ogólnokrajowy rynek
pracy.
Decydujące stanowisko w tej sprawie należy do
władz powiatu skarżyskiego, którego zarząd postu-
lował przed kilku miesiącami likwidację placówki.
W konsekwencji wydawałoby się, że możliwość po-
zbycia się niechcianej placówki zostanie przezeń
przyjęta pozytywnie. Niestety, to rozwiązanie jest
obecnie odrzucane przez przedstawicieli zarządu
pod pozorem bliżej nie sprecyzowanego zagrożenia
ze strony TZN dla innych szkół, w większości zresz-
(Przerwa w posiedzeniu o godz. 0 min 20)
tą o całkowicie odmiennym profilu kształcenia. Po-
wstaje pytanie, dlaczego Zarząd Powiatu Skarży-
skiego odmawia szkole prawa do istnienia pod
skrzydłami samorządu wojewódzkiego, skoro sam
nie zamierza doinwestować Technicznych Zakładów
Naukowych. Przynosiłoby to oczywiste oszczędno-
ści powiatowi i pozwoliłoby np. zwiększyć nakłady
na pozostałe szkoły, a więc byłoby dla nich szansą,
a nie zagrożeniem.
Uwzględniając przytoczone okoliczności, zasad-
ność i celowość, przekształcenie Technicznych Zakła-
dów Naukowych w placówkę regionalną prowadzoną
przez samorząd wojewódzki wydaje się najlepszym
rozwiązaniem zarówno dla samej szkoły, uczniów
i rodziców, jak i w kontekście szerszego interesu spo-
łecznego. O przyszłości TZN musi zadecydować Rada
i Zarząd Powiatu Skarżyskiego. Dziś osoby dobrze
życzące tej placówce oświatowej szukają odpowiedzi
na pytanie, czy decydenci z samorządu powiatowego
powiatu skarżyskiego sprostają oczekiwaniom spo-
łeczności szkolnej i mieszkańców powiatu skarży-
skiego i pozwolą rozwijać się Technicznym Zakładom
Naukowym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do dzisiaj,
tj. 2 października 2008 r., do godz. 9.15.