PROCES POWSTAWANIA PŁYTKI NAZĘBNEJ:
-powstawanie osłonki nabytej- pelikula w ciągu 2h.
na pow zębów tzw złóg organiczny poprzez
adsorpcję śliny.
-paciorkowce- s.mitis, sanguis, auginosus-
pionierskie bakterie które jako 1 zasiedlają. Te
paciorkowce produkują polisacharydy
zewnątrzkomórkowe- glukan, które powodują
dalsza akumulacje mikroorganizmów i stabilizację
płytki.
-pierwsze bakterie widoczne po 4h. do
paciorkowców dołączają względne beztlenowce-
pałeczki G+ z rodzaju Actinomyces, który najpierw
luźno, a potem mocno chwyta podłoże-
A.naesselungi. aktywne namnażanie-wzrost płytki
nazębnej.
- G- ziarniaki z rodzaju Veillonella .po tygodniu
niezaburzonego wzrostu- krętki, ruchliwe pałeczki.
Jeżeli płytka jest nieusuwana powstaje
poddziasława i tu dominują beztlenowce.
Narastają szybciej bo istnieją dogodne warunki-
obszar poddziałowy chroni przed zabiegami
higienicznymi, płukaniem śliny, a wysięk zapalny
jest niezbędny do wzrostu .
Badanie obecności płytki: barwniki m.in. wodny
roztwór fuksyny zasadowej- płukanie przez
30sek,przepłukanie woda. Wybarwienie na kolor
jasno-czerwony; wybarwienie barwnikiem
fluorescencyjnym- fluoresceina- naświetlanie
halogenem-płytka świeci się na żółto, a pow czyte
na niebiesko.
Płytka naddziąśłowa Płytka poddziasłowa
50% matryca i 50% 90% bakterie
bakterie
Przewaga tlenowych- Przewaga
flora mieszana, duża beztlenowców
różnorodność(paciorko
wce)
Metabolizm Metabolizm białkowy
węglowodanowy
PRÓCHNICA
Proces chorobowy powstawania próchnicy- wpływ
diety i mikroflory płytki na wrażliwa powierzchnie
szkliwa i cementu. W środowisku o niskim pH
następuje rozpuszczenie się szkliwa oraz transport
Janów Ca2+ i PO43- do otoczenia. W
początkowym stadium próchnicy możliwa
remineralizacja tkanek, głównie przy udziale
fluoru. Obserwuje się zróżnicowanie flory bakt w
zależności od powierzchni.
Powierzchnia Głównie S.mutans
gładka
Powierzchnia s.m., s.sobrinus, pałeczki
styczna kw. mlekowego
Bruzdy j.w. + s. sanguis
Próchnica ostra Inicjują paciorkowce
Viridans(p.zmienne),
dalszy rozwój- pałeczki
kw. Mlekowego; bakterie
Actinomyces naesselungi i
A. odontoliticus(wykrycie
w ubytku A.odonto- duże
ryzyko próchnicy)
Cement korzeniowy Pałeczki Actinomyces, gł
naesselungi; beztlenowce-
Enbact, Difidobacter,
Fusobacter, pałeczki
kwasu mlekowego z rodz
Lactobacillus
W ustaleniu stopnia ryzyka próchnicy b. ważne
jest badanie śliny- ocena ilości wydzielanej śliny,
oznaczenia zdolności buforowania oraz ocena
ilości obecności bakterii- s.mutans i Lactobacillus.
Mała ilość wydzielanej śliny i niska zdolność
buforowania- resztki nie są eliminowane, kwasy
nie neutralizowane, a drobnoustroje dobrze
kolonizują- próchnica
1. Ocena ilości wydzielanej śliny- żucie
parafiny ok. 2 mini zbieramy ślinę
stymulowana do cylindra. Spluwa
od 1-2 ml/min; <0,7- znaczne
zmniejszone wydzielanie śliny
2. Zdolność buforowania śliny- ślina do
cylindra(po 2h od posiłku). Po
zebraniu śliny dodajemy 3ml
5%NaCl na 1 ml śliny, potem
chlorek sodu 3ml na 1 ml->
wytrząsamy i pozostawiamy na 10
min-> wydzielenie CO2. Zdolność
buforowania- ph-metr lub paski
papierowe. Ph- 5-7; pH<4 niska
buforowość
3. Badanie bakteriologiczne- ocena
ilości obecności w badanej próbce
bakterii kwasu mlekowego i s.
mutant. Ślina zbierana, ale 1 porcja
odrzucona, bo mogą się tam
znajdować resztki pokarmowe;
rozcieńczenie śliny i posiew na
pożywce selektywnej dla S.mutans i
Lactobacillus. Płytki do cieplarki-
odczyt ilości bakt licz ze wzoru-ilość
koloni na ostatnim rozcieńczeniu na
którym wystąpił wzrostX
odwrotność rozcieńczenia
odwrotność objętości ezy-> ryzyko
powstawania próchnicy. Duże w 1
ml dla S.Mutans 106 a dla
Lactobacillus 105. Czynniki
odpowiedzialne za powstawanie
próchnicy- mała ilość ślina, niska
zdolność buforowania i duża ilość
bakterii.
Pałeczki kwasu mlekowego- Lactobacillus-
bezwzględne beztlenowce G+, preparaty- duże,
proste pałeczki, które tworzą łańcuszki. Niektóre
gatunki posiadają zdolność ruchu-typowe
urzęsienie-wkolorzęse. Katalazo ujemne, ale
niektóre gatunki mogą wytwarzać
pseudokatalaze- rozkładają nadtlenek wodoru.
Podłoże: Rogoza lub agarowe z sokiem
pomidorowym. Identyfikacja: przebadanie o wł
biochemiczne, metody serologiczne, typowanie za
pomocą bakteriofagów. Izolowane z próbek
krwi(zapalenie wsierdzia), mat ropne- ropnie
narządów jamy brzusznej, próbki moczu-
zakażenie dróg moczowych. Bakterie kwasolubne-
niskie pH- namnażanie. Liczebność wyższa w
ubytku próchnicowym i powierzchni zgryzowej
zębów. Biorą udział w powstawaniu próchnicy
butelkowej. Nie wykazują zjawiska przylegania,
adhezji, słabo kolonizują, występują w niewielkiej
ilości (1% mikroflory j.u.). obecne na protezach
ruchomych. Gatunki prochnicogenne: L.acidofilus,
L.cazei, L.fermentur, L.plantarum. nie są
bakteriami które inicjują proces próchnicowy, ale
opdowiadaja za wzrost próchnicy głębokiej.
Paciorkowce zmienne- gr. Viridans. Paciorkowce
zieleninujace-hemoliza alfa.wykazuja hemolize
podłoża oraz podłoża wokół kolonii.
S.mutans. obejmuje 7 gatunków oraz 8
serotypów: S.mutans, S.sabrinus, S.rattus, S.ferus,
S.criteus, S.macacae, S.downei. zdolność do
wytwarzania zewnątrzkomórkowych
polisacharydów które powoli stabilizują płytkę,
akumuluja bakterie; posiadaja zdolnośc do
wytwarzania również wewnątrzkomórkowych
polisacharydów które stanowią zapas pożywienia
w przypadku spadku spożycia węglowodanów.
Posiadają zdolność do wzrostu przy niskim pH,
kwasolubne. Zdolność do metabolizowania cukrów
do kwasu mlekowego i innych kwasów
organicznych.
Pałeczki Actinomyces- bezwzględnie
beztlenowe. W preparatach met. Gramma-
nieregularne pałeczki- wygląd maczugowaty,
zakrzywione, krótkie, długie, wygląd nitkowaty.
Sposób ułożenia dowolne pojedyncze kom do
łańcuszków. Wszystkie gatunki dobrze rosną na
podłożu z krwią. Do ich wzrostu- podłoże
wybiórcze- podłoże agarowe z mizg(??)-sercow, z
dodatkiem fluorku sodu oraz siarczanu kolastyny
oraz podłoże agarowe z żelatyna z dodatkiem
siarczanu kadmu i metronidazolu. Najważniejsze
gatunki: A.odontoliticus-bierze udział we
wczesnym stadium demineralizacji szkliwa oraz
pogłębiania ubytku próchnicowego, szczególnie
często próchnica cementu korzeniowego. Obecne
też na protezach ruchomych