BUDOWA SILNIKA ORAZ JEGO DZIAŁANIE

Silnik to maszyna służąca do zamiany doprowadzanej do niej energii na pracę mechaniczną. W

zależności od rodzaju wykorzystywanej energii rozróżnia się:

1) silniki cieplne (najliczniejsza grupa - wykorzystujące energię cieplną)

o silnik o spalaniu wewnętrznym

 tłokowy silnik spalinowy
 silnik odrzutowy
 silnik wielopaliwowy
 silnik jonowy
o silnik o spalaniu zewnętrznym
 maszyna parowa
 turbina parowa
 silnik Stirlinga

2) silniki wiatrowe (przetwarzające energię wiatru)

3) silniki wodne (przetwarzające energię płynącej wody)
4) silniki pneumatyczne (napędzane sprężonym powietrzem)
5) silniki hydrauliczne (napędzane cieczą pod ciśnieniem)
6) silniki elektryczne (napędzane energią elektryczną)
7) silnik napędzany anihilacją – hipotetyczny

Energia zasilająca silnik może mieć formę:

• energii cieplnej (np. silnik parowy, silnik Diesla, turbina parowa, gazowa i silnik Stirlinga)
• energii elektrycznej (np. silnik elektryczny)
• energii kinetycznej (np. turbina wiatrowa, turbina wodna)
• energii potencjalnej (np. turbina wodna).

Najważniejsze wielkości charakteryzujące silnik:

• moc – zdolność do wykonania pracy w jednostce czasu
• sprawność – stosunek wytworzonej energii użytecznej do energii pobranej przez silnik
• moment obrotowy – dla wszystkich silników z ruchem obrotowym
• siła ciągu – szczególnie dla silników lotniczych
• impuls właściwy – dla silników rakietowych

W swojej pracy zajmę się jednak silnikiem cieplnym, a dokładniej czterosuwowym silnikiem z
zapłonem samoczynnym, tzw. silnikiem Diesla.

Silniki cieplne, urządzenia zmieniające ciepło im dostarczone na energię mechaniczną w formie pracy. W
silnikach cieplnych odbywają się procesy kołowe to znaczy, że po wykonaniu pewnego cyklu przemian silnik
wraca do swojego pierwotnego stanu. Substancja podlegająca tym przemianom w silniku jest nazwana
substancją roboczą.

Silniki cieplne mają za zadanie przekształcić energię wewnętrzną w energię mechaniczną. Najczęściej ciepło
pochodzące ze spalania paliwa jest dostarczane do gazu roboczego, który rozprężając się wykonuje pracę
wprawiając w ruch jakiś mechanizm. Rozprężanie gazu nie może się odbywać nieograniczenie, ponieważ silnik
ma skończone rozmiary. Dlatego gaz musi być z powrotem sprężony, tak, aby wszystkie części silnika wróciły
do stanu wyjściowego. Po czym cykl przemian powtarza się i za każdym razem silnik wykonuje pracę. Taki
proces termodynamiczny, po którym układ wraca do stanu wyjściowego, po wykonaniu szeregu pośrednich
przemian, nazywamy cyklem termodynamicznym lub procesem kół.

Silniki cieplne wykonują pracę dzięki przepływowi ciepła, zgodnie z drugą zasadą termodynamiki. Idealny silnik
cieplny oparty jest na górnym i dolnym źródle ciepła (czyli grzejnicy i chłodnicy). Wykonuje cykl Carnota
sprężanie izotermiczne, sprężanie adiabatyczne, rozprężanie izotermiczne, rozprężanie adiabatyczne pozyskana
w wyniku tego pracę, która jest równa (w idealnym, bezstratnym przypadku) różnicy ciepła pobranego od
górnego i oddanego do dolnego źródła ciepła. Sprawność silnika cieplnego określa się jako iloraz pracy
uzyskanej w nim dzięki pobranemu ze źródła ciepłu i wartości tego ciepła. Ponieważ substancja robocza oddaje
część pobranego ciepła chłodnicy, pobrana praca jest mniejsza od ciepła pobranego, a więc sprawność silnika
cieplnego nie może być całkowita (praktycznie najlepsze silniki cieple mają sprawność rzędu 30 - 40%).

Maksymalną sprawność silnika wynikającą z cyklu Carnota określa wzór ((TG-TD)/TG) x 100%.

Silnik diesla (wysokoprężny) — silnik cieplny spalinowy o spalaniu wewnętrznym, w którym spalanie
inicjowane jest po przekroczeniu krytycznego ciśnienia a jednocześnie temperatury zapłonu wzrastającej wraz z
ciśnieniem, przy której następuje samozapłon paliwa. Ciśnienie maksymalne czynnika jest znacznie większe, niż
w silnikach niskoprężnych (z zapłonem iskrowym), a do zapłonu paliwa nie jest wymagane żadne zewnętrzne
źródło energii.

Budowa:

• Wtryskiwacz
• Przewód paliwowy
• Kanał wlotowy
• Kanał wylotowy
• Zawór wlotowy
• Zawór wylotowy
• Tłok
• Cylinder
• Korbowód
• Wał korbowy
• Koło zamachowe
• Skrzynia korbowa

Przebieg pracy silnika podczas jednego cyklu:

1. Ssanie
Do cylindra, w wyniku przesuwania się tłoka i wystąpienia dzięki temu podciśnienia, zasysane
jest z otoczenia czyste powietrze. Suw ssania kończy się zamknięciem zaworu ssącego (silnik
czterosuwowy) lub przesłonięciem kanału dolotowego (silnik dwusuwowy).
2. Sprężanie
Zassane do cylindra powietrze (o temperaturze zbliżonej do temperatury otoczenia) jest
następnie sprężane w wyniku ruchu tłoka w stronę głowicy przy zamkniętych zaworach.
Podczas sprężania rośnie intensywnie temperatura powietrza do bardzo wysokiej wartości.
3. Praca
Temperatura powietrza pod koniec sprężania jest tak wysoka, że możliwy jest zapłon gazowej
mieszaniny paliwowo-powietrznej. Mieszanina ta powstaje w wyniku wtryśnięcia paliwa do
przestrzeni nad tłokiem znajdującym się w pobliżu górnego martwego położenia. Paliwo
wtryskiwane jest pod bardzo wysokim ciśnieniem, dzięki czemu uzyskuje się dobre rozpylenie
paliwa. Bardzo małe krople paliwa otoczone gorącym powietrzem szybko odparowują, a pary
paliwa, dzięki dużej turbulencji, dobrze mieszają się z powietrzem tworząc jednorodny gaz
palny. Gaz ten ulega samozapłonowi wywołanemu wysoką temperaturą. W wyniku spalania
silnie rośnie temperatura gazu. Spalanie rozpoczyna się, gdy tłok znajduje się w pobliżu
górnego położenia zwrotnego tłoka. Początkowo, wraz ze wzrostem temperatury, rośnie także
ciśnienie czynnika, lecz wzrost prędkości poruszania się tłoka powoduje, że ciśnienie zacznie
 maleć, a rosnąć będzie objętość właściwa gazu. Spalanie skończy się jeszcze w czasie ruchu
tłoka w stronę wału korbowego.
4. Wydech
Gdy tłok znajduje się w pobliżu dolnego martwego położenia, następuje otwarcie zaworu wylotowego.
Ponieważ ciśnienie gazu w cylindrze jest wyższe, od ciśnienia otoczenia, więc następuje wylot gazu do
otoczenia. Zawór ten jest otwarty także podczas ruchu tłoka w kierunku głowicy, i prawie wszystkie
gazy spalinowe zostają wydalone z cylindra.

Paliwa do silnika diesla

Paliwem spalanym w silniku wysokoprężnym jest zwykle olej napędowy lub (w przypadku wolnobieżnych
silników wielkogabarytowych) mazut. Istotną cechą paliw dla silników wysokoprężnych jest liczba cetanowa,
która świadczy o zdolności do samozapłonu. Paliwem alternatywnym do silników wysokoprężnych może być
również zużyty lub świeży olej roślinny (np. olej rzepakowy), niestety, jego liczba cetanowa jest niska co jest
istotną wadą. Znacznie lepsze są estry z olejów roślinnych (tzw. biodiesel). Zużycie tego paliwa jest wyższe o
kilka procent, co wynika z mniejszej wartości opałowej niż oleju napędowego. Warto wspomnieć, że pierwszy
silnik wysokoprężny, zbudowany przez Rudolfa Diesla zasilany był olejem arachidowym.

Wady i zalety silnika Diesla

• Większa emisja tlenków azotu NOx w porównaniu do silników z zapłonem iskrowym i trójdrożnym
katalizatorem spalin,
• Emisja cząstek stałych jeśli silnik nie jest wyposażony w filtr cząstek stałych,
• Większe koszty produkcji silników niż silników benzynowych,
• Większy hałas i ciężar, niż silników benzynowych o tej samej mocy,
• Ograniczona maksymalna prędkość obrotowa spowodowana opóźnieniem zapłonu,
• Większe wymagania co do własności własności olejów silnikowych.
• Większa sprawność konwersji energii chemicznej paliwa, a dzięki temu mniejsze zużycie paliwa i
emisja dwutlenku węgla,
• Możliwość zastosowania łatwiejszego w produkcji i tańszego paliwa,
• Większa niezawodność pracy silnika,
• Większa żywotność silnika.

Bibliografia:

„Fizyka i astronomia” – Piotr Walczak, Grzegorz F. Wojewoda

„Silniki pojazdów samochodowych część 1” – Piotr Zając

„Podstawy budowy silników” – Stanisław Luft

http://www.tdi-tuning.pl/artykuly.htm - Master Tuning

http://www.drewnozamiastbenzyny.pl/silnik-diesla/
http://imb-innovation.pl/

http://pcen.rzeszow.pl/