Sejm

Rzeczypospolitej Polskiej
Kadencja VI

Sprawozdanie Stenograficzne
z 36 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 18 lutego 2009 r.

(pierwszy dzień obrad)

Wa r s z a w a
2009
 str.
TREŚĆ
36. posiedzenia Sejmu
(Obrady w dniu 18 lutego 2009 r.)
str.
Otwarcie posiedzenia
Zmiana porządku dziennego
Marszałek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Komunikaty
Sekretarz Poseł Krzysztof Matyjaszczyk . . . . . 5
Punkt 1. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych o senackim projekcie
ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Sprawozdawca Ireneusz Raś . . . . . . . . . . 5
Poseł Jacek Krupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Poseł Mariusz Błaszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Poseł Marek Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Edward Siarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Poseł Andrzej Biernat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Joanna Fabisiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Bożena Kotkowska. . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Grzegorz Pisalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Poseł Jacek Krupa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec. . . . . . . . . . . 15
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Poseł Eugeniusz Czykwin . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Poseł Ireneusz Raś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Punkt 2. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Sprawiedliwości i Praw
Człowieka o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpozna-
nia sprawy w postępowaniu sądowym
bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl . . . . . . . . . . 19
Poseł Zenon Durka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Poseł Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . . 22
Poseł Ryszard Kalisz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
str.
str.
Poseł Jerzy Rębek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Andrzej Bętkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Jacek Czaja. . . . . . . . . . . . . . 27
Poseł Witold Pahl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Punkt 3. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Administracji i Spraw
Wewnętrznych o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o gromadze-
niu, przetwarzaniu i przekazywaniu in-
formacji kryminalnych oraz niektórych
innych ustaw
Poseł Sprawozdawca Konstanty Miodowicz . . .31
Poseł Piotr van der Coghen. . . . . . . . . . . . . . . 32
Poseł Piotr Polak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Krystyna Łybacka . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Poseł Tadeusz Woźniak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Punktu 4. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Gospodarki oraz Komisji
Infrastruktury o komisyjnym projekcie
ustawy o zmianie ustawy Prawo ener-
getyczne
Poseł Sprawozdawca Andrzej Czerwiński . . . 37
Poseł Tomasz Lenz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Poseł Adam Abramowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Józef Racki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Poseł Ewa Kierzkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Henryk Milcarz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki
Dariusz Bogdan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Poseł Andrzej Czerwiński . . . . . . . . . . . . . . . . 43
 str.
Punkt 5. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o rekapitalizacji niektórych instytucji
finansowych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Dariusz Daniluk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . . 44
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . . 45
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Jan Łopata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Poseł Lucjan Karasiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Adam Gawęda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Poseł Ryszard Zbrzyzny. . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Krystyna Skowrońska . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Sławomir Neumann. . . . . . . . . . . . . . . . 51
Poseł Jarosław Stawiarski. . . . . . . . . . . . . . . . 52
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Dariusz Daniluk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych oraz ustawy
o podatku dochodowym od osób praw-
nych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Maciej Grabowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
Poseł Andrzej Orzechowski . . . . . . . . . . . . . . . 55
Poseł Marian Tomasz Goliński . . . . . . . . . . . . 56
Poseł Stanisław Stec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Poseł Lucjan Karasiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Paweł Arndt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Jerzy Rębek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Tadeusz Arkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
Poseł Andrzej Gut-Mostowy . . . . . . . . . . . . . . 61
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Maciej Grabowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Punkt 7. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego
wartości majątkowych pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych
źródeł oraz o przeciwdziałaniu finan-
sowaniu terroryzmu oraz o zmianie
niektórych innych ustaw
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
Poseł Janusz Cichoń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Poseł Gabriela Masłowska. . . . . . . . . . . . . . . . 64
str.
Poseł Marek Wikiński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Andrzej Pałys . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Poseł Piotr Cybulski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Poseł Wojciech Szarama . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Punkt 8. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny o poselskim projekcie ustawy
o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych
Poseł Sprawozdawca Mieczysław Kasprzak . . . . 69
Poseł Marek Plura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Tadeusz Motowidło . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Krzysztof Sońta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 70
Poseł Sławomir Kopyciński . . . . . . . . . . . . . . . 71
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior . . . 71
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 72
Punkt 9. porządku dziennego: Sprawozda-
nie Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny o rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o działach admini-
stracji rządowej oraz ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych
Poseł Sprawozdawca
Izabela Katarzyna Mrzygłocka . . . . . . . . . . . . 72
Poseł Ewa Drozd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Teresa Wargocka . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Poseł Anna Bańkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Poseł Mieczysław Kasprzak . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Leszek Deptuła. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 76
Poseł Grzegorz Raniewicz . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior . . . 76
Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka . . . . . . . 78
Punkt 10. porządku dziennego: Pierwsze
czytanie rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o księgach wieczy-
stych i hipotece oraz niektórych innych
ustaw
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 78
Poseł Bożena Szydłowska . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Poseł Stanisław Rydzoń. . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Poseł Józef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Poseł Barbara Bartuś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Marek Kwitek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Witold Kochan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
 str.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona . . . . . . . . . . 89
Punkt 11. porządku dziennego: Sprawoz-
danie Komisji Kultury Fizycznej, Spor-
tu i Turystyki o poselskim projekcie
ustawy o zmianie ustawy o przygoto-
waniu finałowego turnieju Mistrzostw
Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO
2012
Poseł Sprawozdawca Andrzej Biernat . . . . . . 91
Poseł Roman Kosecki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Poseł Tomasz Garbowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Poseł Aleksander Sopliński . . . . . . . . . . . . . . . 94
Poseł Elżbieta Jakubiak . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Poseł Tomasz Kamiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Jan Kulas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Poseł Iwona Guzowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Ireneusz Raś. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Jerzy Gosiewski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
Poseł Tomasz Garbowski. . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . . 98
str.
Poseł Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
Poseł Mariusz Grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Grzegorz Janik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu
i Turystyki Adam Giersz . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Poseł Andrzej Biernat . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Oświadczenia
Poseł Artur Górski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
Poseł Kazimierz Gwiazdowski . . . . . . . . . . . 102
Poseł Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
Poseł Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 104
Poseł Mariusz Grad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Witold Namyślak . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Poseł Zdzisław Czucha . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
(Przerwa w posiedzeniu)
Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło-
szonych
Poseł Mirosław Pawlak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
 (Początek posiedzenia o godz. 9 min 02)
(Na posiedzeniu przewodniczą marszałek Sejmu
Bronisław Komorowski oraz wicemarszałkowie
Krzysztof Putra, Jarosław Kalinowski, Jerzy
Szmajdziński i Stefan Niesiołowski)
Marszałek:
Proszę państwa, otwieram posiedzenie.
(Marszałek trzykrotnie uderza laską marszałkowską)
Proszę Państwa! Na sekretarzy dzisiejszych obrad
powołuję panią poseł Ewę Kierzkowską oraz panów
posłów Krzysztofa Matyjaszczyka, Michała Marcin-
kiewicza i Mariusza Kamińskiego.
Protokół i listę mówców prowadzić będą pan po-
seł Michał Marcinkiewicz i pani poseł Ewa Kierz-
kowska.
Witam pana posła za stołem prezydialnym.
Informuję, że protokół 35. posiedzenia Sejmu uwa-
żam za przyjęty wobec niewniesienia zastrzeżeń.
Wysoka Izbo! Na poprzednim posiedzeniu Sejm
nie przeprowadził głosowań nad wnioskami o odrzu-
cenie informacji ministra spraw zagranicznych
o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2009 r.
oraz rządowego projektu ustawy o rządowym syste-
mie koordynacji spraw związanych z członkostwem
Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (druk
nr 1614) – w pierwszym czytaniu.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące te gło-
sowania.
Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedłożyła
sprawozdanie o projekcie ustawy o zmianie ustawy
o ochronie zwierząt.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1648.
Na podstawie art. 95e regulaminu Sejmu podją-
łem decyzję o uzupełnieniu porządku dziennego
o punkt obejmujący rozpatrzenie tego sprawozdania.
Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania
o projektach następujących ustaw:
— o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarza-
niu i przekazywaniu informacji kryminalnych oraz
niektórych innych ustaw,
— o obywatelstwie polskim,
— o zmianie ustawy o skardze na naruszenie pra-
wa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki,
— a także o zmianie ustawy o przygotowaniu fi-
nałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
UEFA EURO 2012.
Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom
doręczone odpowiednio w drukach nr 1640, 1641,
1649 i 1685.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące rozpa-
trzenie tych sprawozdań.
Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyra-
ził zgodę na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu
Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Komisje Administracji i Spraw Wewnętrznych
oraz Infrastruktury przedłożyły dodatkowe sprawoz-
danie o projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo
o ruchu drogowym oraz o zmianie niektórych ustaw.
Sprawozdanie to zostało paniom i panom posłom
doręczone w druku nr 1593-A.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkt obejmujący trzecie
czytanie tego projektu.
Rada Ministrów przedłożyła projekty ustaw o reka-
pitalizacji niektórych inwestycji finansowych i o zmia-
nie ustawy Ordynacja podatkowa oraz ustawy o opła-
cie skarbowej.
Projekty te zostały paniom i panom posłom dorę-
czone odpowiednio w drukach nr 1691 i 1695.
W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii
Konwentu Seniorów, podjąłem decyzję o uzupełnie-
niu porządku dziennego o punkty obejmujące pierw-
sze czytania tych projektów.
Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyra-
ził zgodę na zastosowanie art. 51 pkt 1 regulaminu
Sejmu.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
4 Porządek dzienny
Marszałek
Po zasięgnięciu opinii Konwentu Seniorów podją-
łem decyzję o skreśleniu z porządku dziennego do-
tychczasowego punktu 10. w brzmieniu: Informacja
prezesa Rady Ministrów na temat sytuacji budżetu
państwa w kontekście doniesień medialnych dotyczą-
cych zaległości finansowych ministerstw.
Prezydium Sejmu proponuje, aby Sejm wysłuchał
10-minutowych oświadczeń w imieniu klubów i 5-
-minutowych oświadczeń w imieniu kół w dyskusji
nad informacją na temat planów i działań rządu,
zmierzających do zabezpieczenia narodowej gospo-
darki i polskich obywateli przed skutkami narasta-
jącego na światowych rynkach finansowych kryzysu
oraz 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów
i kół w dyskusji nad stanowiskiem Senatu w sprawie
ustawy o zmianie ustawy Prawo o adwokaturze,
ustawy o radcach prawnych oraz ustawy Prawo
o notariacie.
Prezydium Sejmu proponuje jednocześnie, aby
Sejm wysłuchał 5-minutowych oświadczeń w imieniu
klubów i kół w dyskusjach nad pozostałymi punkta-
mi porządku dziennego.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Za chwilę rozpatrzymy sprawozdanie komisji
o projekcie ustawy o obywatelstwie polskim.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw:
— o zmianie ustawy o skardze na naruszenie pra-
wa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki,
— o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarza-
niu i przekazywaniu informacji kryminalnych oraz
niektórych innych ustaw,
— a także o zmianie ustawy Prawo energetyczne.
W dalszej kolejności przeprowadzimy pierwsze
czytania projektów ustaw:
— o rekapitalizacji niektórych instytucji finan-
sowych,
— o zmianie ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym
od osób prawnych,
— a także o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości ma-
jątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujaw-
nionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowa-
niu terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych
ustaw.
Kolejnymi rozpatrywanymi punktami będą spra-
wozdania komisji o projektach ustaw o zmianie usta-
wy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń
społecznych, a także o zmianie ustawy o działach
administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubez-
pieczeń społecznych.
Następnie przeprowadzimy pierwsze czytanie
projektu ustawy o księgach wieczystych i hipotece
oraz niektórych innych ustaw.
Ostatnim punktem rozpatrywanym w dniu dzi-
siejszym będzie sprawozdanie komisji o projekcie
ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowe-
go turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA
EURO 2012.
Jutro rano, w przypadku zgłoszenia w dniu dzi-
siejszym wniosków wymagających rozstrzygnięcia,
może się zdarzyć, że przeprowadzimy głosowania.
Jeżeli nie będzie głosowań, to bezpośrednio po
wznowieniu posiedzenia wysłuchamy informacji rzą-
du na temat planów i działań rządu zmierzających
do zabezpieczenia narodowej gospodarki i polskich
obywateli przed skutkami narastającego na świato-
wych rynkach finansowych kryzysu.
Następnie rozpatrzymy pytania w sprawach bie-
żących oraz informację bieżącą.
Informuję, że Konwent Seniorów przyjął propozy-
cję Prezydium Sejmu rozpatrzenia na bieżącym po-
siedzeniu informacji w sprawie gwałtownego wzrostu
bezrobocia i działań rządu na rzecz zmniejszenia
skali bezrobocia, o której przedstawienie wnosił klub
Prawo i Sprawiedliwość.
Po rozpatrzeniu informacji bieżącej planowane
jest rozpatrzenie sprawozdań komisji o projektach
ustaw:
— o zmianie ustawy o Banku Gospodarstwa Kra-
jowego oraz niektórych innych ustaw i o zmianie
ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych
przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne
oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
— o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza
dentysty oraz ustawy o zmianie ustawy o zawodach
lekarza i lekarza dentysty,
— a także o zmianie ustawy Prawo o ustroju są-
dów powszechnych oraz niektórych innych ustaw
i o zmianie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym
oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kie-
rownicze stanowiska państwowe.
Kolejnym rozpatrywanym punktem będzie pierw-
sze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy Ordy-
nacja podatkowa oraz ustawy o opłacie skarbowej.
Następnie rozpatrzymy sprawozdanie komisji
o stanowisku Senatu w sprawie ustawy o zmianie
ustawy Prawo o adwokaturze, ustawy o radcach praw-
nych oraz ustawy Prawo o notariacie.
W piątek rano przeprowadzimy głosowania.
W bloku głosowań przeprowadzimy: trzecie czy-
tanie projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo
o ruchu drogowym oraz o zmianie niektórych innych
ustaw, a także głosowania nad wnioskami o odrzu-
cenie informacji ministra spraw zagranicznych
o zadaniach polskiej polityki zagranicznej w 2009 r.
oraz rządowego projektu ustawy o rządowym syste-
mie koordynacji spraw związanych z członkostwem
Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej –
w pierwszym czytaniu.
W bloku głosowań planowane jest przeprowadze-
nie trzech czytań projektów ustaw: o zmianie ustawy
o referendum ogólnokrajowym, o funduszu sołeckim,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Marszałek
a także dokonanie zmian w składach osobowych ko-
misji sejmowych.
Następnie rozpatrzymy sprawozdania komisji
o projektach ustaw: o zmianie ustawy Kodeks postę-
powania cywilnego, ustawy o państwowej kompen-
sacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw
umyślnych oraz niektórych innych ustaw, a także
o zmianie ustawy o ochronie zwierząt.
Informuję, że Senat przyjął bez poprawek ustawę
o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego.
Proszę pana posła sekretarza o odczytanie komu-
nikatów, a państwa proszę o uwagę.
Sekretarz Poseł
Krzysztof Matyjaszczyk:
Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po-
siedzenia komisji:
— Sprawiedliwości i Praw Człowieka – o godz. 9.15;
— Etyki Poselskiej – o godz. 9.30;
— Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki – o godz.
10;
— Kultury i Środków Przekazu – o godz. 10;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnie z Komisją
Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej –
o godz. 10.30;
— Rolnictwa i Rozwoju Wsi – o godz. 11;
— do Spraw Unii Europejskiej – o godz. 11.30;
— do Spraw Służb Specjalnych – o godz. 12;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – o godz. 12;
— Mniejszości Narodowych i Etnicznych – o godz.
13;
— Ustawodawczej – o godz. 13;
— do Spraw Służb Specjalnych – o godz. 14;
— Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo” do spraw
związanych z ograniczaniem biurokracji – o godz. 14;
— do Spraw Kontroli Państwowej – o godz. 13.30;
— Infrastruktury – o godz. 15;
— Skarbu Państwa – o godz. 15;
— Finansów Publicznych – o godz. 15;
— Polityki Społecznej i Rodziny wspólnie z Komi-
sją Rolnictwa i Rozwoju Wsi – o godz. 16;
— Spraw Zagranicznych – o godz. 16.30;
— Łączności z Polakami za Granicą – o godz. 17;
— Administracji i Spraw Wewnętrznych wspólnie
z Komisją Spraw Zagranicznych – o godz. 18.
Ponadto dzisiaj o godz. 18.30 w sali nr 13 w bu-
dynku G odbędzie się posiedzenie Parlamentarnego
Zespołu na rzecz Katolickiej Nauki Społecznej.
Kaszubski Zespół Parlamentarny zaprasza na
otwarcie wystawy „Autorytety. Lech Bądkowski”
dzisiaj o godz. 12 w Senacie. Otwarcie wystawy na-
stąpi w obecności premiera Donalda Tuska. Po
otwarciu wystawy na spotkanie do sali nr 102 Sejmu
zaprasza senator Kazimierz Kleina, przewodniczący
Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego.
5
Spotkanie Parlamentarnego Zespołu Przyjaciół
Zwierząt odbędzie się dziś o godz. 11 w sali nr 301 A.
Dziękuję.
Marszałek:
Dziękuję bardzo.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 1. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Admi-
nistracji i Spraw Wewnętrznych o senackim pro-
jekcie ustawy o obywatelstwie polskim (druki
nr 1481 i 1641).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Ireneusza Rasia. (Gwar na sali)
Panie pośle, jeśli można, jest sugestia, żeby dać
posłom czas na przemieszczenie się po Sejmie.
Proszę państwa, bardzo proszę o opuszczenie
przejść między ławami. (Gwar na sali)
Sugerowałbym poczekać chyba jeszcze pół minuty.
Proszę państwa, bardzo proszę o zajęcie miejsc,
podjęcie decyzji, czy państwo wychodzą, czy siadają.
Pan poseł Ireneusz Raś, sprawozdawca komisji.
Bardzo proszę.
Poseł Sprawozdawca Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! W imieniu Komisji Administracji i Spraw We-
wnętrznych mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie
o senackim projekcie ustawy o obywatelstwie pol-
skim – druk nr 1641. (Gwar na sali)
Jest to wyjątkowy projekt ustawy, dlatego warto
byłoby, gdyby towarzyszyła temu uwaga Wysokiej
Izby. Projekt ustawy jest wyjątkowo ważny, bo regu-
luje kwestię więzi prawnej łączącej jednostkę, osobę
z państwem, więzi, na mocy której osoba ma określo-
ne prawa i obowiązki wobec państwa, a państwo wo-
bec osoby.
Sprawozdanie odnosi się do nowej kompleksowej
regulacji oczekiwanej w naszym kraju od wielu lat,
bowiem obowiązująca obecnie ustawa o obywatel-
stwie polskim uchwalona została ponad 45 lat temu
w odmiennych warunkach ustrojowych, w zamierz-
chłych czasach PRL-u i pomimo wielu nowelizacji nie
odpowiada na aktualne potrzeby i standardy w tym
zakresie.
Uchwalenie nowej ustawy o obywatelstwie pol-
skim postulują również liczne środowiska polonijne,
i to już od roku 1990. Postulaty Polonii dotyczą
w pierwszym rzędzie tego, aby nowa ustawa dopusz-
czała możliwość przywrócenia obywatelstwa polskie-
go, co – chcę to podkreślić – znajduje swoje odzwier-
ciedlenie w omawianym projekcie.
Jeśli chodzi o sprawy historyczne, to trzeba przy-
pomnieć, iż 10 lat temu w polskim parlamencie po-
dobny projekt był już procedowany, ale procedura
legislacyjna nie została ukończona.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
6 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Sprawozdawca Ireneusz Raś
Z uznaniem zatem w imieniu Komisji Administra-
cji i Spraw Wewnętrznych, i chyba wszystkich pań
i panów posłów, witamy dzisiejszą inicjatywę Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej jako konieczną, uwzględ-
niającą zarówno zmiany ustrojowe państwa polskie-
go wyrażone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
jak i rozwój podstawowych zasad prawnych dotyczą-
cych obywatelstwa.
Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Po-
słowie! Należy w tym miejscu jeszcze raz nadmienić
i przypomnieć, iż przystąpienie Polski z dniem 1 maja
2004 r. do Unii Europejskiej w znikomym stopniu ma
wpływ na regulację problematyki obywatelstwa pol-
skiego, prawo wspólnotowe bowiem nie ingeruje
w kwestie obywatelstwa. Państwa członkowskie po-
siadają w tym zakresie pełną autonomię.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Admini-
stracji i Spraw Wewnętrznych 6 stycznia br. po odby-
ciu pierwszego czytania projektu omawianej ustawy,
druk nr 1481, powołała do jej rozpatrzenia nadzwy-
czajną podkomisję, której miałem zaszczyt przewod-
niczyć. Praca podkomisji stała się podstawą do oma-
wianego dzisiaj sprawozdania komisji przyjętego na
posiedzeniu w dniu 10 lutego br.
Chcę podkreślić, iż cieszy fakt, że prace te toczy-
ły się w dobrej, merytorycznej atmosferze. Chciałbym
podziękować i stronie rządowej, i wszystkim frak-
cjom w parlamencie polskim za dobrą, merytoryczną
debatę, i wszystkim tym, którzy pomagali nam
w ostatecznym sformułowaniu przepisów dzisiejszego
sprawozdania o tym projekcie ustawy.
Przedstawione sprawozdanie uwzględnia wiele
zmian o charakterze legislacyjnym, redakcyjnym,
porządkowym, ale również merytorycznym. Za naj-
ważniejsze korekty, których dokonała komisja w przed-
łożeniu senackim projektu ustawy o obywatelstwie
polskim, uznać należy przyjęte w konsensusie – co
podkreślam – zmiany.
Po pierwsze, zmieniliśmy przepis art. 9 pkt 2 mó-
wiący, że oświadczenia, o których mowa w ustawie,
w sprawach związanych z nabyciem lub utratą oby-
watelstwa polskiego przyjmuje do protokołu od osoby
zamieszkałej za granicą konsul, a nie, jak było pier-
wotnie proponowane w przedłożeniu senackim, kon-
sul od osoby zamieszkałej w okręgu konsularnym.
Jest to praktyczne ułatwienie dla cudzoziemców, któ-
rzy będą chcieli się stać obywatelami polskimi miesz-
kającymi za granicą.
Po drugie, chcę nadmienić, że art. 11 otrzymał
brzmienie, iż wojewoda i minister właściwy do spraw
wewnętrznych mogą odstąpić tylko w części od uza-
sadnienia decyzji wydanych na podstawie ustawy –
czyli odnosi się to do możliwości nabycia obywatel-
stwa w trybie uznania lub przywrócenia – jeśli wy-
magają tego względy obronności lub bezpieczeństwa
i porządku publicznego. Pierwotnie można było
w całości odstąpić od uzasadnienia. Uznaliśmy, że
w trybie administracyjnym w części na pewno trzeba
to uzasadnienie przedstawić.
Po trzecie, w rozdziale 4 zatytułowanym: Uznanie
za obywatela polskiego, w art. 30 pkt 7 dopisaliśmy,
aby za obywatela polskiego uznać można było cudzo-
ziemca, który po uzyskaniu Karty Polaka przebywa
nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Pol-
skiej co najmniej 1 rok na podstawie zezwolenia na
osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta dłu-
goterminowego Wspólnot Europejskich, lub prawa
stałego pobytu.
Po czwarte, w rozdziale 5 zatytułowanym: Przy-
wrócenie obywatelstwa polskiego, doprecyzowaliśmy,
komu obywatelstwa się nie przywraca. Po konsultacji
z historykami zawarliśmy tam przepis, iż nie będzie
można przywrócić obywatelstwa cudzoziemcowi, któ-
ry dobrowolnie wstąpił w okresie od 1 września 1939 r.
do 8 maja 1945 r. do służby wojskowej państw osi lub
ich sojuszników lub pełnił urzędy publiczne w ich
służbie.
Po piąte, do rozdziału 9: Przepisy szczegółowe
przejściowe i końcowe, zostały przeniesione przepisy
o honorowej intencji parlamentu uznającej za nieważ-
ne i tym samym niewywołujące skutków prawnych
od chwili ich wydania uchwały Rady Ministrów
z peerelowskich lat 40. Przypomnę, była uchwała
z 1946 r. o pozbawieniu obywatelstwa polskiego ge-
nerała Władysława Andersa. Dotyczy to uchwały
Rady Ministrów z dnia 26 września 1946 r. o pozba-
wieniu obywatelstwa polskiego generałów i oficerów
wstępujących do Polskiego Korpusu Przysposobienia
i Rozmieszczenia. Dodaliśmy tu, również po konsul-
tacjach historycznych, dwie uchwały, których Senat
nie proponował. Są to: uchwała Rady Ministrów
z dnia 21 listopada 1947 r. o pozbawieniu Stanisława
Mikołajczyka obywatelstwa polskiego oraz czwarta
uchwała, która stanowi dopełnienie kompletu tych
aktów, uchwała Rady Ministrów z dnia 19 lutego
1949 r. w sprawie pozbawienia Stanisława Bańczyka,
Tomasza Kołakowskiego i Stanisława Wójcika oby-
watelstwa polskiego.
Po szóste, Komisja Administracji i Spraw We-
wnętrznych zdecydowała, aby ustawa wchodziła
w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia, z wyjąt-
kiem przepisów dotyczących przywrócenia obywatel-
stwa polskiego, które, jak proponujemy, miałyby
wejść w życie po 3 miesiącach od dnia ogłoszenia, ze
względu na podeszły wiek ewentualnych wniosko-
dawców. Są to postulaty Polonii.
Jedynym spornym, jak się wydaje, punktem
w pracach komisji, rozstrzygniętym w głosowaniu
przez posłów, był przepis prawny mówiący, iż obywa-
telstwo polskie nabywa się nie tylko z mocy prawa
przez nadanie, które jest wyłączną kompetencją pre-
zydenta Rzeczpospolitej Polskiej zapisaną w konsty-
tucji, czy przez omawiane wcześniej przywrócenie,
ale też przez uznanie w trybie administracyjnym.
Posłowie Prawa i Sprawiedliwości wnosili, aby ten
ostatni tryb wykreślić. Jednak Komisja Administra-
cji i Spraw Wewnętrznych po głębokiej analizie i wy-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Sprawozdawca Ireneusz Raś
słuchaniu stron uznała ten wniosek za niezasadny.
Proponuje pozostawić w ustawie możliwość nabywa-
nia w tym trybie obywatelstwa polskiego, gdyż nie
jest to sprzeczne z konstytucją, nie ogranicza konsty-
tucyjnych uprawnień prezydenta Rzeczypospolitej
Polskiej, a odpowiada na praktyczne potrzeby w tym
zakresie. Trzeba powiedzieć, że w obecnym stanie
prawnym w Polsce obowiązuje ten tryb, bo można się
starać o uznanie za obywatela polskiego. Może o to
ubiegać się osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub
nieposiadająca żadnego obywatelstwa, jeżeli zamiesz-
kuje w Polsce od 5 lat na podstawie zezwolenia na
osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta dłu-
goterminowego Wspólnot Europejskich. Więc uwaga
PIS była niemerytoryczna ze względu na to, że co
prawda rozszerzamy ten tryb, ale on funkcjonuje, co
potwierdza senacka Izba wyższa.
Witam pana senatora, który reprezentuje Senat,
pana Andrzeja Persona.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Reasumując,
w imieniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrz-
nych wnoszę, aby Sejm raczył przyjąć przedłożone
sprawozdanie o senackim projekcie ustawy o obywa-
telstwie polskim. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Krzysztof Putra)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę pana posła Jacka Krupę o zabranie
głosu w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
Poseł Jacek Krupa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Platforma Obywatelska w sprawie se-
nackiego projektu ustawy o obywatelstwie polskim,
druk nr 1481, przedstawionego w sprawozdaniu Ko-
misji Administracji i Spraw Wewnętrznych w druku
nr 1641.
Już od 1999 r. środowiska polonijne na całym
świecie postulują stworzenie możliwości przywróce-
nia obywatelstwa polskiego tym z naszych rodaków,
którzy z różnych powodów, w tym politycznych, je
utracili. Wielu z nich w ciągu ostatnich 20 lat bez-
skutecznie zwracała się do polskich władz z wnioska-
mi o powtórne uznanie ich za obywateli polskich.
Dotychczas obowiązująca ustawa o obywatelstwie
polskim uchwalona 45 lat temu w zupełnie innych
warunkach ustrojowych nie przewiduje takiej możli-
7
wości. Pomimo kilkakrotnej nowelizacji w ostatnich
latach nie odpowiada ona współczesnym standardom.
Konieczne w tej sytuacji stało się opracowanie pro-
jektu ustawy uwzględniającego zarówno zmiany
ustrojowe państwa wyrażone w Konstytucji Rzeczy-
pospolitej Polskiej, jak i rozwój podstawowych zasad
prawnych dotyczących obywatelstwa, w szczególno-
ści zasad zawartych w Europejskiej konwencji o oby-
watelstwie przyjętej przez Radę Europy w 1997 r.
Dlatego z dużą satysfakcją przyjęliśmy inicjatywę
legislacyjną Senatu Rzeczypospolitej Polskiej doty-
czącą całościowego uregulowania problematyki oby-
watelstwa polskiego.
Przedstawiony projekt zawiera zasady ogólne oraz
reguluje tryb i warunki nabywania, utraty i potwier-
dzania posiadania lub utraty obywatelstwa polskie-
go, właściwość organów w tych sprawach oraz pro-
wadzenie rejestrów.
Przedmiotowa regulacja wprowadza dwie zasady
ogólne dotyczące obywatelstwa polskiego, tj. zasadę
ciągłości obywatelstwa wyrażoną w art. 2 oraz zasa-
dę wyłączności obywatelstwa polskiego wyrażoną
w art. 3 tegoż projektu. Rozwija również zasady wy-
rażone w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej w art.
34, który stanowi, że obywatelstwo Rzeczypospolitej
Polskiej nabywa się przez urodzenie z rodziców bę-
dącymi obywatelami polskimi, inne przypadki naby-
cia obywatelstwa polskiego określa ustawa, oraz że
obywatel Polski nie może utracić obywatelstwa pol-
skiego, chyba że sam się go zrzeknie.
Projekt ustawy, mając na uwadze zarówno prze-
pisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i Eu-
ropejskiej konwencji o obywatelstwie oraz dotych-
czasowe uregulowania obowiązujące od wielu lat
w prawie polskim, określa następujące sposoby na-
bycia obywatelstwa polskiego. Po pierwsze, z mocy
prawa, to jest przez urodzenie, znalezienie na tery-
torium Rzeczypospolitej Polskiej, przysposobienie
i repatriację, po drugie, przez nadanie obywatelstwa
polskiego, po trzecie, przez uznanie za obywatela
polskiego i po czwarte, przez przywrócenie obywa-
telstwa polskiego.
Podstawową formą nabycia obywatelstwa polskie-
go pozostaje nabycie przez urodzenie w oparciu o za-
sadę prawa krwi, jako uzupełniająca pozostaje nadal
zasada prawa terytorium, skutecznie dotychczas za-
pobiegająca przypadkom bezpaństwowości dzieci
urodzonych lub znalezionych w Polsce, których ro-
dzice są nieznani lub nie posiadają żadnego obywa-
telstwa.
Podstawowym sposobem nabycia obywatelstwa
polskiego przez cudzoziemca będzie jego nadanie
przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Prezy-
dent Rzeczypospolitej Polskiej nie jest ograniczony
w swoich konstytucyjnych kompetencjach żadnymi
warunkami i może nadać obywatelstwo polskie każ-
demu cudzoziemcowi na jego wniosek. Postanowienia
prezydenta w sprawach o nadanie obywatelstwa są
ostateczne.
W sposób odmienny od dotychczas obowiązują-
cych przepisów o obywatelstwie polskim proponuje
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
8 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Jacek Krupa
się uregulowanie nabycia obywatelstwa przez uzna-
nie, rozszerzając w tym zakresie kompetencje woje-
wody. Zaproponowane rozwiązania powiększają krąg
cudzoziemców, którzy będą mogli się ubiegać o oby-
watelstwo polskie w tym trybie, i zapewniają jedno-
lite traktowanie cudzoziemców ubiegających się
o uznanie za obywatela polskiego, likwidują bowiem
element uznaniowości w postępowaniu przed woje-
wodą.
W drodze uznania o obywatelstwo polskie będą
mogli się ubiegać cudzoziemcy, którzy w toku długo-
letniego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej zintegro-
wali się ze społeczeństwem polskim, znają język pol-
ski, mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzyma-
nia, respektują polski porządek prawny oraz nie
stanowią zagrożenia dla obronności lub bezpieczeń-
stwa państwa. W wyniku postępowania administra-
cyjnego będą mogli nabyć obywatelstwo polskie rów-
nież cudzoziemcy, dla których ułatwienia w nabyciu
obywatelstwa zaleca Rada Europy w Europejskiej
konwencji o obywatelstwie, czyli uchodźcy, osoby bez
obywatelstwa, dzieci obywateli polskich oraz małżon-
kowie obywateli polskich.
Nowym tytułem nabycia obywatelstwa polskiego
jest jego przywrócenie. Wprowadzenie instytucji
przywrócenia obywatelstwa polskiego spełnia ocze-
kiwania znacznej liczby byłych obywateli polskich,
którzy utracili obywatelstwo polskie z przyczyn po-
litycznych i chcą dzisiaj do niego powrócić. Proponu-
je się, aby przywrócenie obywatelstwa polskiego na-
stępowało na wniosek zainteresowanej osoby. Orga-
nem wydającym decyzję w tej sprawie będzie minister
administracji i spraw wewnętrznych. (Dzwonek)
Jeszcze jedno zdanie, panie marszałku.
Decyzja odmowy przywrócenia obywatelstwa pol-
skiego może być wydana tylko wtedy, gdy stanowi to
zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa pań-
stwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku pu-
blicznego. Projekt ustawy, czyniąc zadość sprawiedli-
wości dziejowej, unieważnia uchwał Rady Ministrów
PRL o pozbawieniu obywatelstwa polskiego generała
Władysława Andersa, Stanisława Mikołajczyka, Sta-
nisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stani-
sława Wójcika oraz generałów i oficerów wstępują-
cych do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Roz-
mieszczenia.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Platforma Obywatelska deklaruję
pełne poparcie dla rozpatrywanego projektu ustawy
o obywatelstwie polskim. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę pana posła Mariusza Błaszczaka
o zabranie głosu w imieniu klubu Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Mariusz Błaszczak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego
Prawa i Sprawiedliwości wobec projektu ustawy
o obywatelstwie polskim, druki nr 1481 i 1641.
Przede wszystkim ustawa ta jest niezwykle po-
trzebna, zwłaszcza do prawidłowego ukształtowania
stosunków z Polonią. Dobrze się stało, że Senat Rze-
czypospolitej Polskiej podjął w tym względzie inicja-
tywę ustawodawczą.
Niemniej jednak projekt wymagał kilku popra-
wek. Podczas prac w podkomisji, a później Komisji
Administracji i Spraw Wewnętrznych kilka z nich,
zgłaszanych przez posłów Prawa i Sprawiedliwości,
zostało uwzględnionych, w tym jedna z najistotniej-
szych, dotycząca ułatwień w uznawaniu za obywate-
la polskiego posiadaczy Karty Polaka, tj. art. 30 ust. 1
pkt 7. Kilka poprawek niestety odrzucono, w tym
najważniejszą, dotyczącą wątpliwości co do zgodności
z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej trybu natu-
ralizacji cudzoziemców.
Szanowni Państwo! W doktrynie zakwestionowa-
no sens posługiwania się dwiema drogami nabywa-
nia obywatelstwa polskiego przez cudzoziemców,
tj. nadaniem obywatelstwa oraz uznaniem za obywa-
tela, podkreślając potrzebę stworzenia jednolitej in-
stytucji nadania obywatelstwa polskiego znajdującej
zastosowanie do wszystkich cudzoziemców niezależ-
nie od posiadania przez nich obywatelstwa innych
państw. Ten punkt widzenia jest podzielany przez
część ekspertów, choć należy zaznaczyć, że głosy
w tej sprawie są podzielone. Niemniej jednak z uwa-
gi na wieloletnie oczekiwanie Polaków mieszkających
za granicą na wprowadzenie tej regulacji i w trosce
o to, aby projekt ten został przyjęty, proponujemy raz
jeszcze poprawkę polegającą na zrezygnowaniu z na-
bywania obywatelstwa polskiego przez uznanie za
obywatela polskiego. Podkreślam, że Konstytucja
Rzeczypospolitej Polskiej przesądza o tym, że nada-
nie obywatelstwa polskiego należy do kompetencji
prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a o kompeten-
cji wojewody konstytucja nie wspomina.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pozwalam sobie
w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwości zgłosić
jeszcze dwie poprawki.
Pierwsza dotyczy rezygnacji z prawa opcji co do
obywatelstwa dzieci urodzonych w małżeństwach
mieszanych. Opcja miała sens w systemie uznania
wyłączności obywatelstwa polskiego. Skoro przyjmu-
je się możliwość posiadania także innego obywatel-
stwa, opcja, naszym zdaniem, zatraciła swój sens. Co
najwyżej dziecko będzie miało dwa obywatelstwa,
a jeżeli rodzicom będzie bardzo zależało, by dziecko
nie miało polskiego obywatelstwa, zawsze można wy-
korzystać tryb zrzeczenia się obywatelstwa. W związ-
ku z tym proponujemy skreślenie art. 14 ust. 2. Na
posiedzeniu podkomisji i Komisji Administracji
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Mariusz Błaszczak
Spraw Wewnętrznych omawialiśmy konkretny przy-
kład zasadności wprowadzenia tej poprawki.
Druga poprawka dotyczy umożliwienia ułatwio-
nego powrotu do obywatelstwa polskiego osobom,
które obywatelstwo polskie utraciły z powodu zawar-
cia małżeństwa z cudzoziemcem. Ten przepis wycho-
dzi naprzeciw postulatom zgłaszanym Stowarzysze-
niu „Wspólnota Polska” i dotyczy niezbyt dużej grupy
osób, jednak choćby z uwagi na ich wiek, a są to oso-
by starsze, sądzę, że ten postulat jest jak najbardziej
uzasadniony.
Panie Marszałku! Pozwalam sobie przekazać
zgłoszone i omówione przed chwilą poprawki. Mam
nadzieję, że Wysoka Izba te poprawki uwzględni.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Proszę o zabranie głosu panią poseł Krystynę Ły-
backą w imieniu klubu Lewica.
Poseł Krystyna Łybacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Obecnie obowią-
zująca ustawa o obywatelstwie polskim została
uchwalona przez Sejm w roku 1962. Była co prawda
parokrotnie zmieniana, ale przyznacie państwo, że
w ciągu tych 47 lat w Polsce dokonała się transfor-
macja ustrojowa, a jako państwo jesteśmy pełno-
prawnym członkiem Unii Europejskiej. Podwójne czy
nawet zwielokrotnione obywatelstwo dziś już nie wy-
wołuje niczyjego zdziwienia. Emigracja ma zdecydo-
wanie większy zakres aniżeli jeszcze kilka lat temu.
Wszystko to wywołuje określone skutki prawne,
szczególnie wtedy kiedy tak często przecież zdarzają
się małżeństwa pomiędzy ludźmi mającymi obywa-
telstwo różnych państw. Zatem konieczność uchwa-
lenia nowej ustawy uwzględniającej zmienione realia,
ale także globalizację, która jest przecież wszech-
ogarniająca, jest oczywista.
Bardzo dobrze się stało, że Senat podjął wysiłek
i przygotował ten projekt ustawy; projekt bowiem,
nad którym procedujemy, to właśnie inicjatywa se-
nacka. Muszę jednak, panie senatorze, gwoli obiek-
tywnej oceny powiedzieć, że oprócz ogromnej zasługi
w podjęciu legislacji, nie wykazaliście państwo nale-
żytej staranności w przygotowaniu tego projektu.
Pomijam kilkadziesiąt poprawek dotyczących tech-
niki legislacyjnej, gdyż były tam również błędy me-
rytoryczne niezwykle istotne. Gdyby komisja ich nie
usunęła, to np. odmówilibyśmy możliwości uzyska-
nia obywatelstwa wszystkim, którzy w czasie wojny,
czyli w latach 1939–1945, pracowali, pełnili służbę
publiczną w Szwecji czy Szwajcarii. Przyznacie, pa-
nie i panowie posłowie, że byłoby to wysoce niesto-
9
sowne i niesprawiedliwe. Natomiast po pracach
w komisji ten projekt ma taką postać, że – jak sądzę
– po jego przyjęciu będziemy mogli wreszcie przystą-
pić do ratyfikacji Europejskiej konwencji o obywatel-
stwie, podpisanej przez Polskę w roku 1999, ale do
tej pory nieratyfikowanej.
Ten projekt zakłada cztery sposoby uzyskania
obywatelstwa polskiego: pierwszy to określony zresz-
tą w konstytucji z mocy prawa, drugi to ewidentna
kompetencja prezydenta, gdyż to prezydent ma pra-
wo nadawania obywatelstwa i wyrażania zgody na
zrzeczenie się obywatelstwa; trzeci to przez uznanie
– i tak naprawdę ten trzeci sposób do tej pory istnie-
je w polskim prawie, natomiast ten projekt wzmacnia
kompetencje wojewody w zakresie uznania za obywa-
tela polskiego, ale równocześnie bardzo czytelnie
formułuje katalog przesłanek, które muszą być speł-
nione, aby wojewoda mógł taką decyzję podjąć. Zu-
pełnie nową formą uzyskania obywatelstwa polskie-
go, nowym sposobem postulowanym zresztą przez
polonijne środowiska emigracyjne jest przywrócenie
obywatelstwa. Bardzo dobrze, że projekt odpowiada
na te oczekiwania wielu emigracyjnych środowisk,
ale jeżeli, Wysoka Izbo, przywrócenie obywatelstwa
traktować jako rekompensatę za niesłuszne jego
utracenie, to nie może mieć to charakteru uznanio-
wego. Tymczasem przepis art. 38 ust. 2 pkt 3 stano-
wi, że nie przywraca się obywatelstwa polskiego cu-
dzoziemcowi, w przypadku kiedy działał on na szko-
dę Polski, zwłaszcza jej niepodległości lub suweren-
ności, lub uczestniczył w łamaniu praw człowieka.
Brakuje tu słów: co zostało potwierdzone prawomoc-
nym wyrokiem sądu, bo w przeciwnym razie ma to
wyraźnie charakter ocenny.
I ostatnia kwestia bardzo ważna z punktu widze-
nia idei zawartej w przepisie art. 64, ale, Wysoka
Izbo, wymagająca korekty. Wszyscy moi przedmówcy
nawiązywali do tego art. 64, który uznaje za nieważ-
ne cztery uchwały podjęte przez Radę Ministrów
w latach 1946, 1947 i 1949, pozbawiające obywatel-
stwa polskiego takie osoby jak generał Władysław
Anders czy wicepremier Stanisław Mikołajczyk. Tyl-
ko, Wysoka Izbo, nie można uznawać za nieważne
aktów nieistniejących, bo przywołane tu uchwały
zostały wszystkie uchylone. Zatem można uznać za
nieważne skutki prawne, czyli zapis, który tutaj ist-
nieje, mógłby stanowić: unieważnia się skutki praw-
ne od momentu wydania uchwał, ale nie można unie-
ważnić czegoś, co zostało unieważnione. (Dzwonek)
Panie marszałku, jeszcze moment. Przytoczę Wyso-
kiej Izbie szczegółowe dane i bardzo proszę, panie
marszałku, aby przed przejściem do trzeciego czyta-
nia ta kwestia została wyjaśniona, w przeciwnym
bowiem razie Sejm zostanie posądzony albo o grzech
niewiedzy, albo o grzech zaniechania, albo – co gor-
sza – o całkowitą niemożność poprawnej legislacji.
Otóż w przypadku gen. Andersa uchwała została
uchylona 15 marca 1989 r. W przypadku generałów
i oficerów w Polskim Korpusie Przysposobienia i Roz-
mieszczenia uchwałę uchylono 23 listopada 1971 r.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
10 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Krystyna Łybacka
W przypadku pozbawienia obywatelstwa Stanisława
Mikołajczyka uchwałę uchylono 15 marca 1989 r.
I wreszcie uchwałę o pozbawieniu obywatelstwa Sta-
nisława Bańczyka, Tomasza Kołakowskiego i Stani-
sława Wójcika uchylano w dwóch ratach: w pierw-
szym przypadku, na prośbę rodziny skierowaną do
ówczesnego premiera gen. Jaruzelskiego, uchylono ją
2 grudnia 1983 r., a następnie w przypadku Stani-
sława Bańczyka i Tomasza Kołakowskiego – 15 mar-
ca 1989 r. I to są, Wysoka Izbo, dane zawarte w In-
formatorze Historycznym, tom 1., str. 167, 215, 267,
Wydawnictwo Sejmowe.
Zatem proszę, panie marszałku, i raz jeszcze po-
wtarzam, aby przed przystąpieniem do trzeciego czy-
tania wyjaśniono kwestię, czy można uchylać uchy-
lone uchwały i czy tak naprawdę nie powinno się
uchylić skutków, jakie te uchwały wywołują, z czym
w pełni się solidaryzuję i to popieram. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Miro-
sława Pawlaka, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Uchwalona przed blisko 46 laty ustawa o obywatel-
stwie polskim wobec odmiennych warunków poli-
tyczno-ustrojowych, pomimo nowelizacji nie odpo-
wiada obecnym standardom. Kolejne próby noweli-
zacji tego tak ważnego aktu prawnego z różnych
powodów się nie powiodły. Dzisiaj chociaż Polska jest
członkiem Unii Europejskiej to zgodnie z przyjętymi
zasadami brak jest jakichkolwiek ograniczeń co do
kwestionowania naszej pełnej autonomii, jeśli chodzi
o decydowanie w sprawach obywatelstwa. Również
deklaracja dołączona do traktatu z Maastricht wyja-
śnia, że kwestia posiadania przez daną osobę obywa-
telstwa państwa członkowskiego jest rozstrzygana
wyłącznie w oparciu o prawo krajowe tego państwa.
Przedstawiony przez Wysoki Senat projekt ustawy
zawiera zasady ogólne oraz reguluje tryb i warunki
nabywania, utraty i potwierdzania posiadania lub
utraty obywatelstwa polskiego. Reguluje on także
właściwość organów w sprawach prowadzenia reje-
strów.
Panie i Panowie Posłowie! Procedowana dzisiaj
regulacja ustawowa poddana została bardzo wnikli-
wej analizie przedmiotowej na posiedzeniach Komisji
Administracji i Spraw Wewnętrznych, której mam
zaszczyt być członkiem. Projekt – na co zwracają
uwagę sami wnioskodawcy – zawiera dwie generalne
zasady dotyczące obywatelstwa polskiego: zasadę
ciągłości wyrażoną w art. 2 oraz zasadę wyłączności
wyrażoną w art. 3 tegoż projektu. Senacki projekt
ustawy zawiera 67 artykułów i tak ostało się to po
pracach w komisji. Jednakże w wyniku prac komisji
w stosunku do druku senackiego zgłoszono 46 popra-
wek. Najogólniej mówiąc, większość poprawek ma
charakter redakcyjny i uszczegółowiający, nie zmie-
niają one bowiem w istocie zapisu pierwotnego co do
zasady. Projekt jednoznacznie w przepisie art. 4 okre-
śla zasady nabywania obywatelstwa polskiego. Zasa-
dy nadania obywatelstwa polskiego rodzicom, uzna-
nie ich za obywateli polskich określają zapisy zawarte
w art. 6, zaś art. 7 traktuje o nadaniu obywatelstwa
polskiego małoletniemu.
Rozdział 2 poświęcony został nabyciu obywatel-
stwa polskiego z mocy prawa. Przepisy projektu usta-
wy odnoszą się także do nabycia obywatelstwa pol-
skiego przez repatriację.
Szczególnie dużo uwagi poświęca się w projekcie
ustawy sprawom nadania obywatelstwa polskiego.
Jest to obwarowane wieloma warunkami i czynnika-
mi, a także zobowiązuje polskiego władze i służby do
dokonania szeregu licznych czynności niezbędnych
do przygotowania stosownego wniosku prezydentowi
Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwagi na szczególny cha-
rakter tej instytucji wyjątkowa szczegółowość i ostroż-
ność muszą być zachowane.
Stosowne procedury określone zostały w projekcie
rozdziału 4 ustawy, który traktuje o uznaniu za oby-
watela polskiego. Jako jeden z koniecznych warun-
ków zapisano obowiązek posiadania tytułu prawnego
do zajmowania lokalu mieszkalnego. Ten czynnik ma
niebagatelne znaczenie, i to z różnych względów.
Przepisy określają tryb składania wniosku przez
cudzoziemca do wojewody o uznanie za obywatela
polskiego.
W tym miejscu mała dygresja. Jeśli spojrzymy na
ustawodawstwa w tej kwestii innych państw, to Polskę
cechuje bodaj niczym nieuzasadniony liberalizm.
Wysoki Sejmie! Bardzo dobrze się stało, że po la-
tach zniewolenia i po zrzuceniu przez Rzeczpospolitą
Polską komunistycznego jarzma Izba senatorska po-
myślała o uznaniu za nieważne tych aktów praw-
nych, mocą których nasi narodowi bohaterowie zo-
stali pozbawieni obywatelstwa. Wymienieni tu byli
chociażby Stanisław Mikołajczyk, gen. Anders. Wła-
śnie to jest największym sukcesem polskiego Sejmu
i Senatu obecnych kadencji – sprawiedliwości dziejo-
wej wreszcie stanie się zadość.
Przepisy określają tryb i sposób oraz organ przy-
wracający obywatelstwo polskie.
Specjalny rozdział poświęcony został problemowi
utraty obywatelstwa polskiego, ale i w tej kwestii
obowiązywać będą pewne regulacje, szczególnie
w odniesieniu do osoby małoletniego pozostającego
pod wyłączną władzą rodzicielską lub osób nieposia-
dających obywatelstwa polskiego. (Dzwonek)
Panie marszałku, jeszcze chwilę.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Mirosław Pawlak
Wskazano, iż prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
podejmować będzie decyzje zgodnie z własną wolą już
w każdym stadium postępowania.
Projekt ustawy określa tryb potwierdzenia, posia-
dania lub utraty obywatelstwa polskiego, w tym re-
jestry.
Dla wprowadzenia w życie niniejszego projektu
należało dokonać kilku zmian w już obowiązujących
ustawach.
Panie i Panowie Posłowie! Klub Poselski Polskie-
go Stronnictwa Ludowego, który mam zaszczyt re-
prezentować, z zadowoleniem przyjmuje rozwiązania
omawianej materii. Uważamy, że ta tak bardzo spóź-
niona regulacja obok ustawy zasadniczej ma znacze-
nie wyjątkowe. Reguluje, porządkuje, jasno i precy-
zyjnie określa instytucję obywatelstwa polskiego
i w wolnej Polsce pozwala polskim organom państwo-
wym na decydowanie o samostanowieniu narodu.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Przechodzimy do zadawania pytań.
Na tę chwilę do głosu zapisało się 16 osób.
Po pierwszym wystąpieniu lista mówców zostanie
zamknięta.
Jeśli ktoś z pań i panów posłów pragnie zapisać
się do zadania pytania, to bardzo proszę.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Pierwszy pan poseł Marek Polak, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Marek Polak:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oso-
biście nie mam żadnych wątpliwości, że obowiązu-
jąca od 1962 r. ustawa o obywatelstwie polskim
w miarę upływu czasu w wyniku transformacji
ustrojowej i faktu przystąpienia Polski do Unii Eu-
ropejskiej, systematycznych przemian pomimo licz-
nych nowelizacji już dawno bardzo mocno się zdez-
aktualizowała.
Poza uwagami zgłoszonymi w stanowisku mojego
klubu, które oczywiście zdecydowanie popieram, za-
proponowane w projekcie rozwiązania wydają się być
w pełni uzasadnione, zwłaszcza regulacja dająca
możliwość przywrócenia polskiego obywatelstwa,
o co, jak słyszeliśmy, od dawna zabiegały środowiska
polonijne.
Urząd Komitetu Integracji Europejskiej w swojej
opinii do tegoż projektu wyraził jednak wątpliwość
w zakresie warunków, jakie musi spełnić obywatel
Unii Europejskiej ubiegający się o nasze obywatel-
stwo. Z uwagi na to, że uzasadnienie tych wątpliwo-
11
ści nie jest załączone do projektu, chciałbym zapytać
przedstawiciela wnioskodawców albo posła sprawoz-
dawcę – panie pośle, do pana pytanie – czy wniosko-
dawcy albo pan poseł sprawozdawca znają treść tego
uzasadnienia i wiedzą, czego dotyczą wspomniane
wątpliwości. Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Woźniaka, Prawo i Sprawiedliwość.
Przypominam o limicie czasu.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie Marszałku! Problem jest złożony i trudno
jest w tym krótkim czasie się zmieścić, ale będę bar-
dzo się starał.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Senacki projekt ustawy o obywatelstwie pol-
skim według mnie posiada liczne wady i na posiedze-
niu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych
posłowie wielokrotnie dawali wyraz swoim wątpliwo-
ściom. Pragnę w trakcie plenarnego posiedzenia Sej-
mu poruszyć sprawę zasadniczą, prosząc o jedno-
znaczne wyjaśnienie tej kwestii.
Art. 137 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
stanowi – cytuję: Prezydent Rzeczypospolitej nada-
je obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzecze-
nie się obywatelstwa polskiego – koniec cytatu. Nie
ma w konstytucji delegacji ustawodawczej, na mocy
której parlament mógłby tę sprawę traktować tro-
chę na opak.
W projekcie ustawy sprawę uzyskania obywatel-
stwa polskiego traktuje się czworako i jedynie w jed-
nym przypadku używa się wyrażenia „nadanie oby-
watelstwa”. I tak w rozdziale 2 mówi się o nabyciu
obywatelstwa z mocy prawa, w rozdziale 3 o nadaniu
obywatelstwa – tu w art. 18 przyznaje się z mocy
ustawy prerogatywę nadaną głowie państwa z mocy
konstytucji – w rozdziale 4 mówi się o uznaniu za
obywatela polskiego, a w rozdziale 5 mówi się o przy-
wróceniu obywatelstwa polskiego. Oddzielnie trak-
tuje się sprawę utraty obywatelstwa polskiego i po-
twierdzenia posiadania lub utraty obywatelstwa
polskiego.
Organami właściwymi z mocy tego projektu usta-
wy do decydowania o nabyciu obywatelstwa polskie-
go są więc prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, mi-
nister właściwy do spraw wewnętrznych i wojewodo-
wie. Ponadto nabycie obywatelstwa ma następować
też z mocy prawa. Oczywiście część tych rozwiązań
praktykowana jest już w chwili obecnej.
Pytania moje są następujące, a kieruje je do posła
sprawozdawcy, do wnioskodawców i do pana mini-
stra. Czy projekt ustawy nie odbiera prezydentowi
uprawnień nadanych mu na mocy art. 137 Konsty-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
12 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Tadeusz Woźniak
tucji Rzeczypospolitej Polskiej? Czy używanie w usta-
wie synonimów słowa „nadanie” nie jest nadużyciem
i nie ma na celu ograniczenia uprawnień prezydenta?
Czy określenie warunków nabycia obywatelstwa pol-
skiego nie powinno należeć do prezydenta, a nie do
parlamentu? Czy wszelka inicjatywa tworzenia pra-
wa na mocy konstytucji w sprawie uzyskania i utra-
ty obywatelstwa polskiego nie powinna należeć wy-
łącznie do prezydenta? Jak sprawę nabycia obywatel-
stwa, nadania obywatelstwa, uznania za obywatela,
przywrócenia obywatelstwa, a także utraty obywa-
telstwa i potwierdzenia obywatelstwa traktuje się
w prawie międzynarodowym i w prawie wewnętrz-
nym państw innych niż Polska ze szczególnym
uwzględnieniem państw członkowskich Unii Euro-
pejskiej? Na to ostatnie pytanie uprzejmie proszę
o odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Tade-
usza Arkita, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy
wprowadza możliwość nabycia obywatelstwa polskie-
go poprzez uznanie. Podjęcie decyzji administracyj-
nej w tej kwestii będzie należało do kompetencji wo-
jewody. Uznaniowość zawsze powoduje, że mogą ro-
dzić się wątpliwości i ewentualne spory. Rozumiem,
że decyzja administracyjna podejmowana zgodnie
z przepisami Kodeksu postępowania administracyj-
nego, tak jak całe postępowanie poprzedzające, bę-
dzie musiała posiadać uzasadnienie, będzie też moż-
liwość jej zaskarżenia.
Pytanie do pana posła sprawozdawcy: Czy są pre-
cyzyjnie określone kryteria, jakie musi spełnić osoba
ubiegająca się o przyznanie obywatelstwa polskiego
w trybie uznania? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Bętkowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Nawiązując do zawartego w senackim projekcie usta-
wy o obywatelstwie polskim nowego sposobu nabycia
obywatelstwa, czyli do zawartej w art. 4 pkt 4 insty-
tucji przywrócenia obywatelstwa polskiego, chcę za-
pytać: Jakie jest uzasadnienie wprowadzenia nowej
procedury i nowego podmiotu, który podejmował bę-
dzie decyzję w powyższej sprawie? Ściślej mówiąc,
chodzi o przyznanie kompetencji ministrowi spraw
wewnętrznych jako organowi przyznającemu w tej
sytuacji de facto obywatelstwo polskie.
I drugie pytanie, związane z tym: Czemu służy
uznaniowy charakter tej regulacji, skoro instytu-
cja przywrócenia obywatelstwa polskiego stano-
wić ma swoistą rekompensatę za niesłuszne po-
zbawienie osoby obywatelstwa polskiego? Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jana
Kulasa, Platforma Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Wczytując się w tę ustawę, pomyślałem sobie, że
określenie „obywatel polski” brzmi godnie i dumnie.
Intencje są chyba równie ważne, jak kwestie formal-
noprawne. Bardzo się cieszę, że ta ustawa reguluje
– szkoda, że pani poseł tu nie ma – haniebne uchwa-
ły Rady Ministrów z 1946 r. i 1947 r. To trzeba wręcz
napiętnować. Chodzi o kwestię sprawiedliwości dzie-
jowej w odniesieniu do byłego premiera Stanisława
Mikołajczyka, gen. Andersa, generałów i oficerów
Polskich Sił Zbrojnych oraz bohaterskich przywód-
ców Polskiego Stronnictwa Ludowego. Tu nie chodzi
o aspekty prawne, chodzi o aspekty moralne, o uzna-
nie bohaterów tamtego czasu.
Jest sekwencja pytań, więc mam 2 krótkie pyta-
nia. Pierwsze pytanie: Na ile ta ustawa, panie mini-
strze, będzie atrakcyjna dla cudzoziemców ubiegają-
cych się o polskie obywatelstwo? To jest bardzo waż-
ne. Może jeszcze zadam pytanie posłowi sprawozdaw-
cy: W jakim zakresie projekt tej ustawy był konsul-
towany z organizacjami polonijnymi? Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Edwar-
da Siarkę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Edward Siarka:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Ustawa o obywatelstwie polskim dotyczy pro-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Edward Siarka
blematyki nabywania obywatelstwa polskiego i ma
zastąpić starą ustawę z 1962 r. Obok zapisów nie-
wywołujących wątpliwości ustawa zawiera jednak
zapisy rodzące zastrzeżenia, zwłaszcza ze strony
prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zastrzeżenia,
które wyartykułował na posiedzeniu komisji pan
prof. Andrzej Stelmachowski, a które dotyczą wła-
śnie uprawnień prezydenta. Ważną sprawą dla pra-
widłowego funkcjonowania zapisów ustawy jest
również kwestia nabywania obywatelstwa polskiego
z mocy prawa przez osoby małoletnie. Szczególnie
przykre doświadczenia w tej kwestii mają rodzice
z małżeństw polsko-niemieckich, o czym na bieżąco
szeroko informują media. Wydaje się, że prawa pol-
skich obywateli są dziś bardzo słabo chronione.
(Dzwonek) Art. 14 ustawy umożliwia nabycie oby-
watelstwa małoletnim, ale też rodzice w zgodnym
oświadczeniu, złożonym w terminie 3 miesięcy od
urodzenia dziecka, mogą zrezygnować z nadania mu
polskiego obywatelstwa. Chciałbym zapytać, czym
zostało podyktowane ustanowienie tego 3-miesięcz-
nego terminu. Czy jest to zapis poczyniony na uży-
tek ustawy, czy też wynika on z jakichś innych ak-
tów prawnych, czy też naszych umów międzynaro-
dowych? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Biernata, Platforma Obywatelska.
Poseł Andrzej Biernat:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Art. 14 pkt 2 mówi o tym, że małoletni, urodzony
poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie na-
bywa obywatelstwa polskiego, jeżeli jego rodzice,
z których jedno jest obywatelem Polski, a drugie
obywatelem innego państwa, w oświadczeniu złożo-
nym zgodnie przed właściwym organem w ciągu
3 miesięcy od dnia urodzenia się małoletniego, wy-
brali dla niego obywatelstwo państwa, którego oby-
watelem jest rodzic będący cudzoziemcem, jeżeli
według prawa tego państwa małoletni nabywa jego
obywatelstwo. Chciałbym zapytać, jakie względy
praktyczne czy też polityczne zadecydowały o tym
zapisie. Czy nie powinniśmy chronić dzieci naszych
obywateli pochodzących ze związków mieszanych,
nadając im automatycznie obywatelstwo polskie? Wy-
obraźmy sobie taką sytuację, że dziecko pochodzące
z takiego związku, pozbawione obywatelstwa polskie-
go, mieszka jednak na terenie naszego kraju. Jest ono
wtedy pozbawione praw wynikających z Konstytucji
RP, chociażby takich, jak dostęp do bezpłatnej opieki
zdrowotnej czy bezpłatnej edukacji. (Oklaski)
13
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Bar-
barę Bartuś, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dla wielu posia-
danie obywatelstwa polskiego to honor. Wiele osób
oddało za to życie. W ubiegłym roku obchodziliśmy
rocznicę odzyskania niepodległości, teraz będziemy
wspominać boje toczone o to, żeby móc być Polakiem
w Wielkopolsce, na Śląsku. Niedawno rozmawiałam
natomiast z człowiekiem, który został na Wschodzie
po zmianie granic, który po części jest Polakiem. Po-
wiedział mi tak: Nieważne, czy jestem Polakiem,
Rosjaninem, Ukraińcem czy Niemcem. Mogę być na-
wet kosmonautą, byle bym miał za co utrzymać ro-
dzinę. Tak więc mamy do czynienia z dwiema różny-
mi postawami. Jedną postawę wyraża oddawanie
życie, a drugą stwierdzenie, że obywatelstwo jest nie-
ważne. Czy nie uważacie państwo, że ta ustawa zmie-
rza właśnie w tym drugim kierunku i że obywatel-
stwo przestaje być ważne? (Dzwonek) Skoro bowiem
w ramach decyzji administracyjnej niższego stopnia,
czyli decyzji wojewody, będzie można nabyć obywa-
telstwo, to czy nie będzie to znaczyło, że jest ono
mniej ważne, że mniej znaczy? Czy to nie doprowadzi
do obniżenia rangi obywatelstwa polskiego, do tego,
że ktoś, kto ma obywatelstwo polskie, nie będzie czuł
się tak dumny? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Joan-
nę Fabisiak, Platforma Obywatelska.
Poseł Joanna Fabisiak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje pytanie do-
tyczy szczególnej grupy cudzoziemców, którzy mają
osobliwe zasługi dla promocji Polski, jej kultury, hi-
storii. Czasami przysługuje im tytuł honorowego
konsula, czasami pełnią swą powinność z własnej
woli i chęci, bez żadnego tytułu. Wydaje mi się, że
jeśli takie osoby występują z wnioskiem o nadanie
polskiego obywatelstwa, jeśli tego chcą, to powinny
mieć prawo do tego, aby można było im takie obywa-
telstwo nadać. Oczywiście prezydent ma takie upraw-
nienie. Art. 17 ustawy określa, że prezydent może
nadać obywatelstwo. Sądzę jednak, że osoba, która
musi przejść tę całą drogę związaną z dość koszmar-
nymi aplikacjami i wnioskami, straci na to ochotę.
Czy resort myśli o stworzeniu jakiejś nowej drogi,
poza proponowaną ustawowo, prowadzącej do przy-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
14 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Joanna Fabisiak
znania obywatelstwa w sposób – rzekłabym – hono-
rowy? (Dzwonek) Jest wiele takich przypadków. Wy-
mienię choćby jeden. Chodzi o Manilę na Filipinach,
gdzie mieszka 30 Polaków i gdzie jest pani Sara, któ-
ra z pewnością pełni obowiązki, które można by roz-
dysponować między trzech polskich konsulów. Wie-
lokrotnie występowała o nadanie obywatelstwa pol-
skiego i na ogół nie otrzymywała żadnej odpowiedzi.
Co robić w takich sytuacjach? Zbyt wielu tych amba-
sadorów polskości przecież nie mamy. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kazi-
mierza Gwiazdowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W związku z rozpatrywanym dziś projektem ustawy
o obywatelstwie polskim prosiłbym o odpowiedź na
pytanie związane z treścią art. 20 ust. 2 oraz art. 47
ust. 2 projektu ustawy. W przepisach tych reguluje
się tryb postępowania w przypadkach, gdy wnioski
o nadanie obywatelstwa polskiego lub o wyrażenie
zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego, zło-
żone do wojewody lub konsula, nie spełniają wymo-
gów określonych w przepisach ustawy. Wnioski takie,
w przypadku ich nieuzupełnienia przez wnioskodaw-
cę w wyznaczonym terminie, pozostawia się bez roz-
poznania.
Mam pytanie: Czy przepisy proponowanej ustawy
przewidują jakikolwiek tryb odwoławczy od takiej
czynności wojewody lub konsula? Jeżeli nie ma ta-
kiego trybu, to jakie jest uzasadnienie jego braku?
Może się bowiem okazać, że o tym, czy wnioskodaw-
ca będzie obywatelem polskim, decydować będzie nie
prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, lecz jedynie wo-
jewoda lub konsul, pozostawiając taki wniosek bez
rozpoznania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Boże-
nę Kotkowską, niezrzeszoną.
Poseł Bożena Kotkowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Z analizy przepisów dotyczących zrzekania się oby-
watelstwa wynika, że w konsekwencji przyjęcia przez
prezydenta wniosku o zrzeczenie się obywatelstwa
wnioskodawca może zostać tzw. bezpaństwowcem.
Czy tak sformułowane przepisy są zgodne z naszymi
zobowiązaniami międzynarodowymi dotyczącymi
unikania bezpaństwowości? Chciałabym zadać pyta-
nie, czy z tymi regulacjami jest zgodny przepis art.
15, którego sens można oddać za pomocą takiego
stwierdzenia: Porzucony przez rodziców cudzoziem-
ców noworodek jest z mocy prawa obywatelem Polski,
ale urodzone w Polsce dziecko bezpaństwowców jest
bezpaństwowcem. Mam prośbę do posła sprawozdaw-
cy. Proszę precyzyjnie wskazać, do jakich kategorii
osób, oprócz tzw. emigrantów marcowych, adresowa-
na jest instytucja przywrócenia obywatelstwa?
(Dzwonek) Tylko dokończę. Czy także do osób, które
w ramach tzw. łączenia rodzin wyemigrowały z PRL
do RFN? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Grze-
gorza Pisalskiego, niezrzeszonego.
Poseł Grzegorz Pisalski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W 1999 r. Polska podpisała Europejską konwencję
o obywatelstwie. Wprawdzie jak dotąd nasze państwo
jej nie ratyfikowało, ale jedna kwestia z nią związana
wymaga wyjaśnienia. Otóż w sprawach o obywatel-
stwo konwencja gwarantuje zainteresowanym prawo
do odwołania się od dotyczących ich decyzji oraz na-
kłada na państwa strony obowiązek uzasadnienia
decyzji w sprawach o obywatelstwo. Tymczasem
zgodnie z przedłożonym nam projektem decyzje pre-
zydenta są ostateczne i nie muszą być uzasadniane.
Chciałbym więc usłyszeć od przedstawiciela rządu
odpowiedzi na następujące pytania: Czy ten rząd za-
mierza, a właściwie czy nie zamierza wszczynać pro-
cedury ratyfikacji konwencji? A jeżeli jednak zamie-
rza, to czy wystąpi z zastrzeżeniem dotyczącym
wspomnianych tutaj przeze mnie przepisów, czy też
przedłoży projekt nowelizacji ustawy, której projekt
dzisiaj rozpatrujemy? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Siedlaczka, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym wyra-
zić swoje zadowolenie z faktu, iż wreszcie zostanie
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Henryk Siedlaczek
uregulowana kwestia przywracania obywatelstwa
polskiego naszym rodakom, chociażby tym, którzy
na skutek agresji hitlerowskiej Rzeszy czy Związku
Sowieckiego znaleźli się daleko poza granicami na-
szego państwa. Zwłaszcza chodzi mi o obywateli pol-
skich wywiezionych w głąb Związku Radzieckiego,
którzy niejednokrotnie zostali skazani na egzysten-
cję w skrajnie ekstremalnych warunkach bytowych.
Niektórzy nie wrócili do Polski po zakończeniu wojny
– oni, ich dzieci, wnuki. W związku z tym chciałbym
zapytać, czy polskie konsulaty w krajach byłego
Związku Radzieckiego prowadzą akcję informacyjną
o możliwości przywrócenia obywatelstwa wśród Po-
laków, którzy zostali tam wywiezieni. Jak zorgani-
zowany jest proces informowania (Dzwonek) i w ja-
kich ośrodkach taki proces informacyjny jest organi-
zowany? I ostatnie pytanie: W jakim stopniu ustawa
została skonsultowana ze środowiskami polonijny-
mi? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jacka
Krupę, Platforma Obywatelska.
Poseł Jacek Krupa:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Przywrócenie obywatelstwa jest tą instytucją, na
którą szczególnie oczekują środowiska polonijne. Jak
wiem, wiele osób – znam takie przypadki – próbowa-
ło zwrócić się do poszczególnych prezydentów Rze-
czypospolitej Polskiej o przywrócenie, a jeśli nie, to
o nadanie obywatelstwa ponownie. Nie było takiej
możliwości prawnej. O ile wiem, miały miejsce tylko
jakieś incydentalne przypadki, kiedy obywatelstwo
zostało nadane. Chciałbym zapytać o skalę zjawiska,
to znaczy czy pan minister mógłby podać liczbę osób,
które z różnych powodów przed 1990 r. utraciły oby-
watelstwo polskie? Ile z tych osób zwracało się do
prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o przywrócenie
bądź nadanie powtórnie obywatelstwa? Czy możemy
w tej chwili oszacować liczbę osób, które będą stara-
ły się o przywrócenie obywatelstwa? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu panią poseł Kata-
rzynę Matusik-Lipiec, Platforma Obywatelska.
15
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Konieczność przyjęcia nowej regulacji dotyczącej
obywatelstwa polskiego raczej na tej sali nie budzi
wątpliwości. W 1999 r. rząd wystąpił z inicjatywą
legislacyjną, przedstawiając nowy projekt ustawy
o obywatelstwie polskim, jednak procedura nie zo-
stała zakończona i ustawa ostatecznie nie weszła
w życie. Obecnie obowiązująca ustawa o obywatel-
stwie nie dopuszcza możliwości przywrócenia obywa-
telstwa. Stąd też w nowym projekcie ustawy, nad
którym w tej chwili debatujemy, pojawiła się insty-
tucja przywrócenia. Proponuje się, by przywrócenie
następowało na wniosek osoby zainteresowanej, a nie
– jak proponowały środowiska polonijne – z mocy
prawa. Chciałabym zapytać o kwestię następującą.
(Dzwonek) Czy w ustawie przewidziane są sytuacje,
w których pomimo złożenia wniosku przez cudzo-
ziemca o przywrócenie obywatelstwa istnieją prze-
słanki, które uniemożliwiają przywrócenie obywatel-
stwa? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jerze-
go Gosiewskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Panie Pośle Sprawozdawco! Zgodnie z art. 14 mało-
letni nabywa obywatelstwo polskie w przypadku, gdy
co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem pol-
skim. Zgodnie z art. 7 nadanie obywatelstwa polskie-
go rodzicom, uznanie ich za obywateli polskich, obej-
muje małoletniego pozostającego pod ich władzą ro-
dzicielską. I o to będę pytał. Przyjmijmy taki przy-
padek, że rodzicowi pochodzenia polskiego jako ak-
tualnie obywatelowi innego kraju podstępnie odebra-
no w tym kraju władzę rodzicielską nad małoletnim.
Rodzic ten wraca do Polski, odzyskuje obywatelstwo
polskie. W związku z tym chciałbym zapytać, czy
rodzic ten – a jeżeli jest to możliwe, to na podstawie
jakiego proponowanego przepisu – po odzyskaniu
obywatelstwa polskiego będzie mógł się ubiegać
o obywatelstwo dla swojego małoletniego dziecka, nad
którym, jego zdaniem bez uzasadnienia, odebrano mu
władzę rodzicielską. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Euge-
niusza Czykwina, Lewica.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
16 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Poseł Eugeniusz Czykwin:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Moje pytanie
dotyczy kwestii, które były poruszane, bo – i słusznie
– wyrażamy satysfakcję, że głównie środowiska po-
lonijne będą miały w końcu możliwość odzyskania
obywatelstwa polskiego. Jednak po zmianie granic
po II wojnie światowej za wschodnią granicą zostało
kilka milionów obywateli, którzy mieli obywatelstwo
polskie do 1939 r. – dotyczy to też połowy mojej ro-
dziny – a nie są narodowości polskiej. Czy oni wszy-
scy żyjący, w drodze przewidzianej w ustawie, będą
mogli uzyskać obywatelstwo, to znaczy, czy będą mo-
gli mieć przywrócone obywatelstwo, jeśli oczywiście
nie przeszkadzają temu zastrzeżenia wymienione
w art. 38. Moja wątpliwość wynika z faktu, że w art. 30
preferujemy nadanie obywatelstwa, w pkt 7 mówi się
o Karcie Polaka. Czy w tym wypadku jest to rzeczy-
wiście zgodne z ogólniejszymi normami konstytucyj-
nymi dotyczącymi równości obywateli? Dziękuję
bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy zadawanie pytań.
Bardzo proszę o zabranie głosu podsekretarza
stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Admi-
nistracji pana Piotra Stachańczyka.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się od-
powiedzieć na te pytania, które są związane z dzia-
łalnością rządu w obszarze obywatelstwa polskiego,
a także z kształtem ustawy, bo konsultacje odbywa-
ły się na wszystkich etapach procesu legislacyjnego.
Zacząłbym może od tego, o czym mówiła pani poseł
Łybacka, jeśli chodzi o uchwały dotyczące gen. An-
dersa i innych osób. Otóż możemy oczywiście jeszcze
wrócić do tego tematu na posiedzeniu komisji, które
niewątpliwie się odbędzie, ale pragnę wyjaśnić, że –
my oczywiście wiemy, że uchwały zostały uchylone
– czym innym jest jednak sytuacja, kiedy uchwała
została podjęta, przez jakiś czas obowiązywała, a na-
stępnie została uchylona.
(Poseł Krystyna Łybacka: Chodzi o skutki prawne.)
Zwracam jednak uwagę na zapis art. 60: uznaje
się za nieważne, czyli stwierdza się, że nie wywierały
skutków. To jest tak jak ze stwierdzeniem nieważno-
ści decyzji. Przenosimy sprawę do początku, w związ-
ku z tym ona nie wywiera skutków od momentu,
kiedy została podjęta.
(Poseł Krystyna Łybacka: I to powinno być napi-
sane.)
To jest napisane: uznaje się za nieważne i tym
samym niewywołujące skutków prawnych od chwili
wydania, czyli jest zasada: uznaje się za nieważne,
i konsekwencja tego: i tym samym niewywołujące
skutków prawnych. Tak brzmi ust. 1 tego artykułu
i naszym zdaniem odpowiada on idei, która przyświe-
cała wprowadzeniu tego przepisu, bo oczywiście nie
jest to przepis, który ma uchylać po raz drugi to, co
zostało kiedyś uchylone, bo to jest niewłaściwe, zga-
dzam się. Jak mówię, naszym zdaniem ten zapis jest
dobry, ponieważ realizuje właśnie to, o czym pani
poseł mówiła...
(Poseł Krystyna Łybacka: Likwiduje skutki.)
...i co powinno nastąpić – likwiduje skutki prawne.
Naszym zdaniem jest dobry, a skoro zdaniem pani
poseł nie, to myślę, że na posiedzeniu komisji może-
my to rozstrzygnąć.
Jeśli chodzi o uwagę Komitetu Integracji Euro-
pejskiej, to dotyczyła ona pierwotnego kształtu przed-
łożenia. W przepisach dotyczących uznania za oby-
watela polskiego była różnica czasowa: inny okres
mieli przebywać w Polsce nie-Unici, a inny Unici,
żeby zostali uznani za obywateli polskich. W ramach
prac podkomisji zostało to poprawione, czyli te ter-
miny zostały zrównane.
Jeśli chodzi o pytania pana posła Woźniaka, to
dotyczą one dyskusji, która odbywała się praktycznie
na wszystkich posiedzeniach podkomisji. Wykładnia
prawa jest poparta autorytetami wielu profesorów,
którzy pisali opinię zarówno do tej ustawy, jak i do
ustawy z lat 1999–2000, która również zawierała
uznanie za obywatela. Zresztą można się też pode-
przeć autorytetem prof. Stelmachowskiego, który
przewodniczył zespołowi Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów w poprzedniej kadencji. W 2006 r. ten ze-
spół też przygotował projekt nowej ustawy o obywa-
telstwie polskim. Tam też było zawarte uznanie za
obywatela, była też mowa o wojewodzie, więc jest to
zdecydowanie dominujący pogląd. Wywodzi się
z tego, iż konstytucja zawiera dwa przepisy dotyczą-
ce obywatelstwa. Art. 34 przesądza, że dziecko oby-
wateli polskich nabywa obywatelstwo polskie. Jest
tam drugie zdanie, które mówi, że inne tryby nabycia
obywatelstwa polskiego określa ustawa. Z tych in-
nych trybów, które są pozostawione ustawodawcy
zwykłemu, jeden, zgodnie z art. 137, zastrzeżony jest
dla prezydenta. Jest to nadanie obywatelstwa pol-
skiego, ale z tych przepisów konstytucji nie wynika,
że nie może istnieć inny tryb nabycia obywatelstwa
polskiego przez osobę dorosłą, albo inaczej: inny tryb
nabycia nie przez urodzenie, niż tylko nadanie oby-
watelstwa przez prezydenta Rzeczypospolitej Pol-
skiej. Zwracam uwagę, że dzisiaj takich trybów jest
co najmniej kilka. Jest to m.in. uznanie za obywate-
la polskiego – art. 9 dzisiaj obowiązującej ustawy
o obywatelstwie polskim, a także nabycie obywatel-
stwa polskiego w drodze repatriacji. Przecież tam
nigdzie nie ma mowy o prezydencie, człowiek dostaje
wizę od konsula i w momencie przekroczenia granicy,
otrzymania stempla organów polskiej kontroli gra-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk
nicznej, uzyskuje obywatelstwo polskie. Co więcej,
w tej samej ustawie o repatriacji mamy jeszcze jeden
tryb – art. 16, czyli uznanie za repatrianta. To jest
praktycznie dokładnie to samo. Jest pewna liczba
przesłanek wymienionych w ustawie. W momencie,
kiedy są one spełnione i zainteresowany złoży wnio-
sek, wojewoda uznaje go za repatrianta. Zgodnie
z tym przepisem z dniem, w którym decyzja o uzna-
niu za repatrianta staje się ostateczna, zainteresowa-
ny uzyskuje obywatelstwo polskie, czyli odbywa się
to w drodze decyzji wojewody.
Wszystkie te przepisy obowiązują od wielu lat,
były przedmiotem różnych orzeczeń sądów, zarówno
administracyjnych, jak i powszechnych. Żaden z tych
sądów nie miał wątpliwości co do konstytucyjności
tych przepisów. Ba, żaden z podmiotów zajmujących
się tą problematyką, w tym także kolejni prezydenci
Rzeczypospolitej, nie miał wątpliwości, bo żaden
z tych przepisów nie został zaskarżony do trybunału,
wszystkie w związku z tym korzystają z domniema-
nia konstytucyjności. W związku z tym ta ustawa nie
wprowadza tu nowej instytucji, tylko rozszerza uzna-
nie w stosunku do dzisiaj obowiązującej ustawy. Jed-
nak nie możemy mówić, że jeśli chodzi o dzisiaj obo-
wiązującą ustawę, czyli o wąski zakres, te przepisy
są konstytucyjne, ale jeśli wprowadzimy szerszy za-
kres, to przepisy będą niekonstytucyjne. Przepisy nie
są ustalane tak, że w wąskim zakresie mogą być kon-
stytucyjne, a w szerszym nie.
Jeśli chodzi o uznanie za obywatela, to jednak
w trakcie prac staraliśmy się doprowadzić do tego,
aby te przepisy były maksymalnie precyzyjne. Poza
kryterium bezpieczeństwa, które jako jedyne jest
ocenne – nie da się wyspecyfikować w ustawie zagro-
żeń, jakie może pociągać za sobą uznanie za obywa-
tela, i wojewoda nie może być tutaj ściśle związany
– wszystkie inne przesłanki są opisane w ustawie
i nie ma tam miejsca na uznaniowość wojewody.
Zresztą tym właśnie te przepisy różnią się m.in. od
przepisów dotyczących nadania obywatelstwa przez
prezydenta, gdzie zakłada się całkowitą dowolność.
Pan prezydent może nadać obywatelstwo polskie każ-
demu, kto się do niego zwróci, niezależnie od tego,
gdzie przebywa i czy jest w Polsce, czy go nie ma,
czyli jest to jego wyłączna kompetencja.
Jeśli chodzi o pytanie pana posła Bętkowskiego
– czemu służy uznaniowy charakter przywrócenia
– chciałbym powiedzieć, że uznaniowy charakter
przywrócenia ma miejsce tylko w jednej kwestii. Mia-
nowicie chodzi o przesłanki dotyczące bezpieczeń-
stwa, łamania praw człowieka i działania na szkodę
Polski. Tutaj nie zgodzę się z panią poseł Łybacką,
która mówiła, że należy dopisać, że musi to być
stwierdzone wyrokiem sądu. Jeżeli w ogóle zaistnie-
ją tego typu przypadki, to będziemy mieli np. sytu-
ację, że ktoś wyjechał z Polski, porzucił obywatelstwo
17
polskie, a w kraju, do którego pojechał, podjął dzia-
łalność na szkodę interesów Polski. W związku z tym,
jeżeli działał skutecznie, prawdopodobnie raczej dali
mu na koniec order, a nie wytoczyli proces sądowy.
Dzisiaj przyjdzie po to, żeby mu przywrócić obywa-
telstwo polskie. Jest wykluczone, żebyśmy dzisiaj, po
wielu latach od tych wydarzeń, przeprowadzali
w Polsce kolejny proces sądowy, bo nie ma pełnych
akt, a najczęściej wszystko jest przedawnione. Zresz-
tą czy w tego typu sytuacji toczenie dodatkowych
procesów i angażowanie państwa ma sens? Nie. Bę-
dzie to rzeczywiście decyzja ocenna, ale oparta na
materiałach, bo przecież nie na uznaniu czy na prze-
myśleniach ministra. Tę decyzję zainteresowany bę-
dzie mógł przed sądem administracyjnym skonfron-
tować z tym, co on uważa na temat tego, co robił.
Jako kolejną instancję ma jeszcze Naczelny Sąd Ad-
ministracyjny, gdyby się okazało, że wyrok Woje-
wódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie go
nie satysfakcjonuje.
Następnie mieliśmy pytanie, czy ustawa jest
atrakcyjna dla cudzoziemców. Ustawa w pewnym
sensie jest atrakcyjna dla cudzoziemców, dlatego że
wprowadza tryb, który gwarantuje im jakąś pew-
ność. Dzisiaj bowiem jest tak, że cudzoziemiec prze-
bywający w Polsce może przenieść tu całe swoje życie,
może mieć tu rodzinę, może płacić tu wysokie podat-
ki, może po prostu żyć jak Polak, znać język, zinte-
grować się ze środowiskiem, ale na końcu wszystko
zależy od decyzji prezydenta. Nigdy nie wiadomo,
jaka ona będzie, bo nie ma żadnych przesłanek usta-
wowych, które by to regulowały. Co więcej, jeżeli
wystąpi do prezydenta, zresztą któregokolwiek, to
otrzyma tylko odpowiedź: tak albo nie. Nie dowie się
nawet, dlaczego mu odmówiono, i nie będzie też miał
żadnych możliwości, aby się z tą decyzją nie zgodzić
i np. wystąpić do sądu.
Przechodzę od razu do pytania dotyczącego kon-
wencji Rady Europy. Polska, ratyfikując konwencję,
zgłosi zastrzeżenie do art. 11, dotyczącego kwestii
uzasadniania i odwołania od decyzji, dlatego że gdy-
byśmy nie chcieli zgłaszać tego zastrzeżenia, należa-
łoby dokonać zmiany konstytucji, albowiem zgodnie
z art. 137 – wielokrotnie tu cytowanym – nadanie
obywatelstwa jest konstytucyjnym uprawnieniem
prezydenta i zgodnie z jednolitym orzecznictwem
sądów decyzje prezydenta podejmowane na podsta-
wie konstytucji nie wymagają uzasadnienia i w tym
przypadku nie przysługuje żaden tryb skargowy czy
odwoławczy. Ponieważ rząd nie planuje w tym za-
kresie zmiany konstytucji, będziemy do tego arty-
kułu zgłaszać zastrzeżenie, aczkolwiek myślę, że
będzie to jedno z niewielu zastrzeżeń. Nie ratyfiko-
waliśmy konwencji, ponieważ przy dzisiaj obowią-
zującej ustawie musielibyśmy złożyć kilkanaście,
a może i więcej zastrzeżeń do konwencji. Po przyję-
ciu nowej ustawy będzie to jedno zastrzeżenie, być
może jeszcze drugie.
Jeśli chodzi o kwestię małżeństw mieszanych, to
wprowadzono instytucję opcji, która jest w dzisiej-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
18 Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Piotr Stachańczyk
szym ustawodawstwie, optowały za tym niektóre
środowiska polonijne, twierdząc, że dla ich dzieci,
urodzonych w innych krajach niż Polska, z różnych
przyczyn korzystniejsze jest, żeby miały tylko oby-
watelstwo kraju, w którym się rodzą, bo to, przy-
najmniej w niektórych krajach, zdecydowanie uła-
twia karierę, zwłaszcza w szeroko rozumianych
organach administracji rządowej – od wojska po
służbę cywilną. Te przepisy zostały w toku prac
w komisji ograniczone tylko do dzieci urodzonych
poza terytorium Polski, przy czym oczywiście nie
jest tak, jak tutaj powiedziano, że dziecko, które nie
ma obywatelstwa polskiego, w Polsce pozbawione
jest opieki zdrowotnej czy edukacji. Zgodnie z obo-
wiązującym prawem dzieci do lat 18 będące w Polsce
mają zapewnioną opiekę, a przede wszystkim prawo
do edukacji.
Czy obywatelstwo będzie mniej ważne, dlatego że
decyzję będzie wydawał wojewoda? Nie sądzę, bo pro-
ces dojścia do tego obywatelstwa będzie wtedy na-
prawdę wymagał zaangażowania osoby zainteresowa-
nej, będzie wymagał pracy, będzie wymagał nauki
języka, będzie wymagał zdania egzaminu z tego języ-
ka, będzie wymagał pokazania, że człowiek się inte-
gruje ze środowiskiem polskim. To dzisiaj mamy taką
sytuację, że zainteresowany może co jakiś czas słać
wniosek do prezydenta, nic samemu nie robiąc, żeby
pokazać zintegrowanie ze społeczeństwem polskim,
tylko licząc, że w końcu któryś kolejny wniosek któryś
kolejny prezydent uwzględni. Uważam, że nowa insty-
tucja uznania za obywatela spowoduje, że obywatel-
stwo w tym trybie będą dostawać osoby, które napraw-
dę chcą mieszkać w Polsce, chcą być Polakami i będzie
widać, że włożyły pracę, czas i najczęściej własne pie-
niądze, w sensie pozytywnym, chodzi o naukę, pracę,
prowadzenie firmy, żeby być w Polsce.
Jeśli chodzi o to, co mówiła pani poseł Fabisiak,
nie przewidujemy, w skrócie, na razie honorowego
obywatelstwa, czyli obywatelstwa, które de facto nie
musiałoby się wiązać z wykonywaniem części obo-
wiązków czy z posiadaniem części praw.
Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące nie art. 20, po zmia-
nach, w obecnym brzmieniu przedłożenia, a art. 21
ust. 2 i art. 48 ust. 2, to w wypadku pozostawienia
wniosku bez rozpoznania nie zaplanowano trybu od-
woławczego. Zwracam uwagę, że chodzi o niepodanie
podstawowych danych: imienia, nazwiska, miejsca
zamieszkania i podstawowych danych o rodzicach,
pozwalających prowadzić postępowanie. Bez tych
danych nie można prowadzić postępowania, w związ-
ku z tym gdyby zainteresowany się odwołał, to i tak
to odwołanie nie miałoby większego sensu, bo jeśli
nie poda tych trzech podstawowych danych, to postę-
powania w sprawie nadania czy posiadania obywa-
telstwa i tak nie da się prowadzić, natomiast może
on złożyć następny wniosek. To, że wniosek został
pozostawiony bez rozpoznania, nie oznacza, że nie
może złożyć kolejnego wniosku, a potem kolejnego,
jeżeli uważa, że uzupełni te podstawowe, niezbędne
do prowadzenia tych postępowań, dane.
Jeśli chodzi o artykuł dotyczący bezpaństwowca,
to mówiła pani poseł Kotkowska, to nie ma takiego
problemu. Małoletni, który urodził się na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej z rodziców bezpaństwow-
ców, nabywa obywatelstwo polskie przez urodzenie
na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 2. Tutaj ten problem,
o którym była mowa, w ogóle nie występuje. Być
może mylące jest to, że obecny przepis, który jest
zbiorczy, jeden dla urodzonych z rodziców bezpań-
stwowców i dzieci znalezionych, w tym projekcie jest
rozbity na 2 przepisy: art. 14 ust. 1 pkt 2 i art. 15, ale
te przepisy, jeżeli chodzi o dzieci bezpaństwowców,
należy traktować łącznie, wtedy ma się całościowy
obraz sytuacji.
Jeśli chodzi o konwencję Rady Europy, to już mó-
wiłem.
Jeśli chodzi o akcję informacyjną, to akcja infor-
macyjna prowadzona przez polskie konsulaty roz-
pocznie się dopiero po uchwaleniu ustawy i podpisa-
niu jej przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
Przerobiliśmy już w roku 2000 coś takiego, że już
wszyscy wiedzieli, że będzie nowa ustawa, a potem
się okazało, że ustawy nie było i trzeba było tłuma-
czyć wszystkim zainteresowanym, że niestety, że
tego wszystkiego, co było im już praktycznie obieca-
ne, co było zaplanowane, nie będzie; nie chcemy tego
powtarzać. Jak mówię, dopiero po podpisaniu ustawy
rozpocznie się akcja informacyjna za pośrednictwem
polskiej sieci konsulatów.
Na pytanie dotyczące liczby osób zainteresowa-
nych ewentualnie przywróceniem, pozwolę sobie od-
powiedzieć na piśmie, bo to wymaga sprawdzenia
w systemach, w rejestrach.
Jeśli chodzi o pytanie dotyczące tego, czy w sytu-
acji przywrócenia są przesłanki uniemożliwiające.
Są. Tam są wpisane: praca w urzędach osi, służba
w wojskach osi i przepis o działaniu na szkodę Polski
lub szkodę praw człowieka.
Jeśli chodzi o opis sytuacji pana posła Gosiewskie-
go, to sytuacja ta może nie do końca była dla mnie
klarowna, ale mogę powiedzieć tak: jeżeli zaintere-
sowanemu uda się odzyskać obywatelstwo polskie
i posiadać władzę rodzicielską, to może wystąpić
o nadanie dla tego dziecka obywatelstwa polskiego,
a jeżeli nie będzie miał zgody drugiego z rodziców, to
może wystąpić do sądu w trybie Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego o wydanie decyzji sądu zastępującej
zgodę, o ile dobrze rozumiem tę sytuację.
Jeśli chodzi o przepisy dotyczące Karty Polaka,
o tym mówił poseł Czykwin, to nie uważamy, żeby
przepisy o Karcie Polaka naruszały konstytucję, tak
i przepisy wprowadzające tę instytucję do ustawy też
naszym zdaniem nie naruszają konstytucji.
Myślę, że w ten sposób na to, co podniesiono
w pytaniach, przynajmniej w zasadniczej części, uda-
ło mi się odpowiedzieć. Dziękuję bardzo, panie mar-
szałku. (Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o obywatelstwie polskim
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Bardzo proszę zabranie głosu sprawozdawcę ko-
misji pana posła Ireneusza Rasia.
Poseł Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Dziękując za tę dyskusję, jak sprawozdawca Komisji
Administracji i Spraw Wewnętrznych, chciałbym po-
wiedzieć, że na większość wątpliwości państwa, pań
i panów posłów, pan minister odpowiedział.
Do dwóch się jeszcze odniosę. Wiadomą sprawą
jest, że będziemy jeszcze musieli rozpatrzyć na dodat-
kowym posiedzeniu komisji te 3 poprawki, które dzi-
siaj zostały w długim czytaniu wniesione, ale według
mnie to jest tak, że państwo, jeżeli chcecie żądać wy-
kreślenia tego trybu uznaniowego, administracyjne-
go, to konsekwentnie powinniście też wnosić o wy-
kreślenie trybu przywrócenia, bo wtedy byłoby to dla
mnie logiczne. Takiego wniosku nie ma i uważam, że
argumentacja przedstawiona przez pana ministra na
posiedzeniach komisji i podkomisji, przeze mnie dzi-
siaj w wystąpieniu i przez niektórych posłów w pyta-
niach, jest wystarczająca, żeby ten tryb pozostawić.
Pan poseł Kulas pytał o konsultacje z organiza-
cjami polonijnymi. One trwają od 1990 r., to jest pra-
wie 20 lat, trochę wstydliwa sprawa. Chciałbym po-
wiedzieć też, że cały czas na posiedzenia podkomisji
i komisji był zapraszany pan marszałek Stelmachow-
ski, z tej mównicy chciałbym mu podziękować za
aktywne uczestniczenie w pracach nad projektem tej
ustawy, który reprezentował Wspólnotę Polską, więc
to był pełny głos Polonii.
Jeżeli będą jeszcze jakieś wątpliwości, to odpowiem
na posiedzeniu komisji i potem przy dodatkowym
sprawozdaniu. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
(Poseł Krystyna Łybacka: Panie marszałku...)
(Głos z sali: Jeszcze pytanie.)
Pytania zakończyliśmy w tym punkcie.
(Poseł Krystyna Łybacka: Nie, nie.)
Pani poseł w trybie sprostowania?
Bardzo proszę.
W trybie sprostowania…
Poseł Krystyna Łybacka:
Wyłącznie w trybie sprostowania.
Bardzo dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałabym spro-
stować. Pan minister, zajęty pewnie wieloma innymi
sprawami, nie do końca usłyszał to, co powiedzia-
19
łam, a powiedziałam w ten sposób: Jeżeli przywró-
cenie obywatelstwa polskiego ma być rekompensatą
za niesłuszne jego utracenie, to akt przywrócenia,
czy decyzja przywrócenia, nie może mieć charakteru
uznaniowego, a sam pan przyznał, że sformułowanie
w art. 38 ust. 2 pkt 3 ma taki charakter ocenny.
Mnie chodziło tylko o przypadki przywrócenia oby-
watelstwa w sytuacji niesłusznego pozbawienia.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo, pani poseł.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
złożono do przedłożonego projektu ustawy poprawki,
proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten projekt
do Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych
w celu przedstawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 2. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka o rządowym pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej
zwłoki (druki nr 1281 i 1649).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Witolda Pahla.
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka
mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Izbie sprawoz-
danie komisji o rządowym projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki. Komisja na posiedzeniach
w dniach 17 grudnia i 10 lutego rozpatrzyła projekt
ustawy oraz wniosła do niego poprawki o charakte-
rze legislacyjnym i redakcyjnym.
Pragnąłbym omówić cel ustawy i zwrócić uwagę
przede wszystkim na to, że projekt ten, będący czę-
ścią działań rządu, ma na celu poprawę realizacji
konstytucyjnego prawa obywatela do szybkiego i spra-
wiedliwego rozpoznania swojej sprawy bez zbędnej
zwłoki przez niezależny, niezawisły sąd. Trzeba przy-
znać, że w tym zakresie rząd ma przygotowany bar-
dzo szeroki program. Dotyczy to m.in. informatyzacji
sądów, programu dotyczącego wprowadzenia uspraw-
nienia postępowania przyspieszonego z możliwością
dobrowolnego poddania się karze, przewidywana jest
również rezygnacja z obligatoryjnego udziału obroń-
cy w takim postępowaniu. Istotnym elementem jest
także wprowadzenie w projektowanej nowelizacji
Kodeksu postępowania karnego tzw. zasady równo-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
20 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl
ści broni, tzn. możliwości dostępu stron na każdym
etapie postępowania przygotowawczego do akt spra-
wy. Elementy, które stanowią o większej transpa-
rentności, równowadze, pewnej symetrii uczestni-
ków, stron postępowania, zawierają się również
w projektowanych zmianach dotyczących Kodeksu
postępowania cywilnego. Chodzi o uproszczenia wy-
nikające chociażby z braku konieczności wykazania
umocowania przez pełnomocnika będącego adwoka-
tem, z formuły sądów elektronicznych, formuły do-
tyczącej m.in. elektronicznego postępowania upomi-
nawczego. Bardzo istotnym novum jest też wprowa-
dzenie tzw. formularza elektronicznego, a więc
możliwość złożenia pozwu przez Internet. Będzie
również możliwość wnoszenia opłaty w formie elek-
tronicznej.
Kończąc omawianie tej części, chciałbym zauwa-
żyć i podkreślić to, że być może przedstawiana prze-
ze mnie materia nie dotyczy wprost projektowanej
ustawy, ale ma na celu wykazanie, iż podjęcie inicja-
tywy, której dotyczy przedmiotowy projekt ustawy,
nie jest tylko i wyłącznie przejawem świadczącym
o stworzeniu swoistego bata, wprowadzeniu swoistej
dyscypliny, często wywołującej w środowiskach pro-
kuratorskich i sędziowskich obawy co do zbytniej
ingerencji, zbytniego ograniczania uprawnień tychże
służb. Jeśli bowiem chodzi o elementy, o których
wspominałem, czyli o konieczność pełnego, szerokie-
go w odniesieniu do Konwencji Praw Człowieka
wprowadzenia pewnych standardów konstytucyj-
nych, ale też i określonych w tychże aktach między-
narodowych państwa prawa, a więc wyrażającego się
poprzez konieczność konstruowania bardzo jedno-
znacznych, jasnych, skutecznych przepisów prawa
tworzących zaufanie obywatela do państwa – co bar-
dzo istotne – tworzących również możliwość bardzo
sprawnego rozpoznania sprawy przez wolny i bez-
stronny sąd, zostało nam to wytknięte przez Euro-
pejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Ma
to związek ze skargami dotyczącymi przede wszyst-
kim przewlekłości postępowań przygotowawczych,
również w odniesieniu do postępowań, w których
jednocześnie był stosowany areszt tymczasowy. Licz-
ba skarg nie tylko obnażała w jakimś sensie braki
ustawodawcze, lukę w obowiązującej ustawie – dzisiaj
będę wnosił o to, aby Wysoki Sejm raczył uchwalić
projekt zmiany – ale również wskazywała na to, że
dotychczasowa legislacja obejmowała jedynie postępo-
wanie sądowe i wykonawcze, natomiast w zakresie
postępowania przygotowawczego brakowało skutecz-
nych mechanizmów zagwarantowania obywatelowi
wspomnianej przeze mnie skutecznej realizacji jego
prawa do sądu, prawa mówiącego o państwie prawa.
Projekt, który jest przedłożeniem rządowym, ma
przede wszystkim na celu uzupełnienie tej luki
i mimo że instytucja skarg do Europejskiego Trybu-
nału Praw Człowieka ma charakter subsydiarny
w stosunku do systemów krajowych, projekt ten ma
umożliwić bardzo szybkie, skuteczne postępowanie,
a więc generalnie chodzi o skrócenie wszystkich po-
stępowań przygotowawczych, ze szczególnym uwzględ-
nieniem postępowań, w których stosowany jest areszt
tymczasowy.
Przechodząc bezpośrednio do omawiania materii
ustawy, należy stwierdzić, iż przewiduje ona możli-
wość złożenia skargi na przewlekłość postępowania
przygotowawczego, jeżeli na skutek działania lub
bezczynności prokuratora prowadzącego lub nadzo-
rującego postępowanie doszło do naruszenia prawa
strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej
zwłoki. Rzeczywiście jeśli chodzi o dotychczasową
praktykę, z przeglądu orzecznictwa wynikało usta-
lenie, iż system nadzoru prokuratur, a więc zasada
podporządkowania prokuratorów, nadzór prokura-
torski, nie stwarzał rzeczywistej ochrony w zakresie
właściwego prowadzenia postępowania przygoto-
wawczego, bez ryzyka naruszenia konstytucyjnych
praw obywateli.
Istotą tego projektu ustawy jest to, aby wprowa-
dzić kryteria oceny postępowania przygotowawcze-
go, na które zwrócił uwagę w orzeczeniach Europej-
ski Trybunał Praw Człowieka. Trybunał wskazał,
iż musi dojść do sytuacji, kiedy organem nadzorują-
cym, rozpatrującym skargę będzie organ, który nie-
jako nie będzie zmuszony do orzekania we własnej
sprawie. W związku z tym projekt przewiduje, że
skargę dotyczącą postępowania przygotowawczego
wnosi się do prokuratora prowadzącego lub nadzo-
rującego to postępowanie, a sądem właściwym do
rozpoznania skargi jest sąd przełożony nad sądem,
który byłby rzeczowo właściwy do rozpoznania tej
skargi. Został tutaj wprowadzony element nie-
zwłocznego rozpoznania sprawy przez właściwy
organ. Akta sprawy zostaną przekazane do tegoż
organu i rozstrzygnięcie w tej sprawie powinno na-
stąpić w rozsądnym terminie, ale istotnym novum
jest, iż proponowane rozwiązanie nakłada na organ
rozpatrujący sprawę obowiązek, aby wydał on wią-
żące zalecenie dla organu, którego działania czy
postępowanie jest przedmiotem skargi. Obligatoryj-
ność wydania takiej decyzji sprawia, że jest to real-
ny środek przeciwdziałający zbędnej przewlekłości
postępowania. Polska płaciła i ciągle jeszcze płaci
odszkodowania za przewlekłość takich postępowań.
Zasądzenie odszkodowania za tego typu postępowa-
nia było do tej pory fakultatywne i dotyczyło tylko
postępowania sądowego i wykonawczego. Rząd pro-
ponuje rozwiązanie w postaci wprowadzenia obliga-
toryjnej kwoty zasądzenia w wysokości od 2 do 20
tys. Na wniosek m.in. Krajowej Rady Komorniczej
zrezygnowaliśmy z kwoty sztywnej. Zasada była
taka, że dotychczasowe odszkodowania były zasą-
dzane w kwocie ok. 2 tys. zł, często były to kwoty
niższe, co rażąco rozmijało się z poczuciem społecz-
nej sprawiedliwości. Z drugiej strony kwoty niższe
od kwot zasądzanych przez Europejski Trybunał
Praw Człowieka sprawią, że w tym zakresie uszczer-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Sprawozdawca Witold Pahl
bek po stronie Skarbu Państwa z tytułu takich prze-
wlekłych postępowań powinien być mniejszy.
Należy także zwrócić uwagę na to, że przyznanie
na rzecz skarżącego odszkodowania nie wyklucza
możliwości, by osoba pokrzywdzona przewlekłością
postępowania dochodziła roszczeń również na pod-
stawie przepisów prawa cywilnego. Wypłaty odszko-
dowań będą następować w oparciu o budżety proku-
ratur okręgowych, dlatego że prokuratury rejonowe
takich budżetów nie posiadają, lub prokuratur ape-
lacyjnych, w sytuacji gdy te postępowania dotyczą
przewlekłości postępowań prowadzonych przez wy-
działy zamiejscowe biur do spraw przestępczości zor-
ganizowanej Prokuratury Krajowej.
Kończąc, panie marszałku, Wysoka Izbo, dodam,
że kwestia obligatoryjności podjęcia czynności nad-
zoru nad takim postępowaniem przygotowawczym
przez prezesa właściwego sądu czy też przez proku-
ratora nadrzędnego, wprowadzona formuła bez-
stronności, przypisanie właściwości prokuratur
rejonowych w odniesieniu do skarg dotyczących
przewlekłości postępowań przed prokuraturami re-
jonowymi, będzie stanowiła o tym, iż ten element
wynikający z konstytucyjnej zasady prawa do spra-
wiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nie-
uzasadnionej zwłoki będzie miał zabezpieczenie,
gwarancje ustawowe.
Przez środowiska prokuratorskie były oczywiście
podnoszone zarzuty, mówiono o pewnym ogranicze-
niu ich imperium, imperium prokuratury, o ryzyku
odpowiedzialności cywilnej. Chciałbym zwrócić uwa-
gę, zresztą to jest zawarte również w treści uzasad-
nienia do projektu, że takie obawy są bezpodstawne.
To nie jest presja, to nie jest nacisk na prokuratorów.
Odpowiedzialność ponosi Skarb Państwa, więc po-
stulaty, by wprowadzić obligatoryjne ubezpieczenia
prokuratorów od odpowiedzialności cywilnej, wydają
się być tutaj nieuzasadnione.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podnosząc, iż
projektowana ustawa stanowi dodatkową, mocną
gwarancję dla obrony wolności swobód obywatelskich
określonych w prawie do sądu, w prawie stanowią-
cym o państwie prawa, wnoszę w imieniu Komisji
Sprawiedliwości i Praw Człowieka, aby Wysoki Sejm
raczył uchwalić przedłożony projekt ustawy. Dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Bardzo proszę pana posła Zenona Durkę o zabra-
nie głosu w imieniu klubu Platforma Obywatelska.
21
Poseł Zenon Durka:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przypadł mi w udziale zaszczyt przedstawienia sta-
nowiska w imieniu Klubu Parlamentarnego Platfor-
my Obywatelskiej w przedmiocie rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie
prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (druki nr 1281
i 1649).
Celem przedmiotowej noweli jest zwiększenie sku-
teczności ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwło-
ki, jako środka mającego zapobiegać przewlekłości
postępowań oraz mającego zapewnić efektywny i re-
alny tryb przeciwdziałania przewlekłości postępowa-
nia przygotowawczego, sądowego i wykonawczego.
Skorzystanie z przedmiotowego środka prawnego
wszczyna toczone w ramach sprawy głównej postę-
powanie tzw. wpadkowe, które służy przede wszyst-
kim usunięciu przeszkód i okoliczności utrudniają-
cych lub nawet uniemożliwiających rozpoznanie
sprawy in merito. W tym miejscu należy powołać się
na art. 45 konstytucji, zgodnie z którym elementem
prawa do sądu jest rozpatrzenie sprawy bez nieuza-
sadnionej zwłoki.
W ujęciu ogólnym celowość i konieczność wpro-
wadzenia w życie projektowanej regulacji należy za-
aprobować, a prace legislacyjne zmierzają do osią-
gnięcia dwóch celów. Po pierwsze, poszerza się zakres
zastosowania obowiązującej regulacji poprzez objęcie
nią postępowania przygotowawczego prowadzonego
lub nadzorowanego przez prokuratora. De lege lata
ocena zasadności może mieć bowiem zastosowanie
wyłącznie do właściwego postępowania prowadzone-
go przed sądem karnym.
Drugim celem ustawodawcy jest poszukiwanie
rozwiązań służących podniesieniu efektywności oraz
zwiększeniu skuteczności postępowania ze skargi na
przewlekłość postępowania. Podstawowym sposobem
uwzględnienia skargi jest stwierdzenie, że w postę-
powaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło narusze-
nie prawa strony do rozpoznania sprawy w rozsąd-
nym terminie. W skardze wniesionej w toku postę-
powania możliwe jest także zgłoszenie przez skarżą-
cego żądania wydania prokuratorowi prowadzącemu
lub nadzorującemu postępowanie wiążących zaleceń,
które jednak nie mogą wkraczać w zakres oceny fak-
tycznej i prawnej sprawy.
W celu zwiększenia efektywności skargi na prze-
wlekłość postępowania przez pryzmat jej oceny, jako
skutecznego środka krajowego w rozumieniu przepisu
art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podsta-
wowych wolności, projekt przewiduje obligatoryjne
zasądzanie przez sąd sumy pieniężnej w kwocie od
2 do 15 tys. zł na rzecz skarżącego, o ile wystąpi on
z takim żądaniem, a skarga okaże się zasadna. W chwi-
li obecnej ustawa przewiduje fakultatywność zasądze-
nia przez sądy odpowiedniej kwoty pieniężnej.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
22 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Zenon Durka
Reasumując, nowelizacja zmierza do takiego ukształ-
towania stanu prawnego, w którym skarga postrzega-
na będzie jako w pełni skuteczny środek, realnie chro-
niący prawa obywateli. Należy zauważyć, że stosownej
oceny dokonuje również Europejski Trybunał Praw
Człowieka, który ostatnio podważył skuteczność prze-
widzianej w krajowym porządku prawnym skargi, do-
patrując się naruszenia przedmiotowego art. 13 (wyro-
ki z października i listopada 2007 r.).
Projekt ustawy został przedstawiony do konsul-
tacji z rzecznikiem praw obywatelskich, Trybunałem
Konstytucyjnym, Sądem Najwyższym, Naczelnym
Sądem Administracyjnym, Krajową Radą Sądownic-
twa oraz samorządowymi korporacjami prawniczy-
mi. Należy nadmienić, że projektodawca uwzględnił
wiele uwag ww. podmiotów.
Wejście w życie ustawy spowoduje skutki finanso-
we dla budżetu państwa w części 15: Sądy powszech-
ne i 37: Sprawiedliwość. Roczne obciążenia Skarbu
Państwa mogą wynieść ok. 33 mln zł. Wyżej wymie-
niona regulacja nie ma wpływu na rynek pracy, kon-
kurencyjność gospodarki oraz sytuację i rozwój re-
gionalny. Projekt jest zgodny z prawem Unii Euro-
pejskiej.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Biorąc powyż-
sze pod uwagę, Klub Parlamenty Platformy Obywa-
telskiej rekomenduje rządowy projekt ustawy o zmia-
nie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki i wnosi o jego przyjęcie. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Arka-
diusza Mularczyka w imieniu klubu Prawo i Spra-
wiedliwość. (Oklaski)
Poseł Arkadiusz Mularczyk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość wobec druku nr 1649, to jest
sprawozdania Komisji Sprawiedliwości i Praw Czło-
wieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie usta-
wy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpo-
znania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuza-
sadnionej zwłoki (druk nr 1281).
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niewątpliwie
w czasach kryzysu gospodarczego na ministrze spra-
wiedliwości, na resorcie sprawiedliwości ciążą bardzo
ważne obowiązki, bo minister sprawiedliwości w ra-
mach swojego resortu posiada szereg możliwości,
szereg instrumentów wykorzystywanych w celu przede
wszystkim zapewnienia pewności obrotu gospodar-
czego oraz taki wpływ na gospodarkę, na postępowa-
nia sądowe gospodarcze, cywilne, ale także karne, by
spowodować, że te postępowania będą w sposób szyb-
ki przeprowadzone, tak ażeby nie utrudniały obrotu
gospodarczego. Między innymi jednym z takich pro-
jektów jest projekt, który został złożony do laski mar-
szałkowskiej, nad którym dzisiaj pracujemy. Chcę
jednak zwrócić uwagę, że szereg rozwiązań systemo-
wych, o których mówił poseł sprawozdawca, zostało
przygotowanych w poprzedniej kadencji Sejmu, czyli
w zakresie informatyzacji sądów, e-pozwów składa-
nych przez Internet, informatyzacji sekretariatów.
To wszystko zostało zapoczątkowane w poprzedniej
kadencji. Cieszymy się, że niektóre z inicjatyw są
kontynuowane, ale nie wszystkie. Odstąpiono od wie-
lu innych, także bardzo ważnych projektów, jak na
przykład projektu nagrywania przebiegu rozpraw.
Liczymy na to, że kolejny nowy minister do tego po-
mysłu wróci. Dlatego w tym miejscu, na zakończenie
tych wywodów chcę zwrócić uwagę, jak ważną rolę
w obecnym państwie i systemie pełni minister spra-
wiedliwości i jak dużą szkodę dla naszego państwa
i dla pewności obrotu gospodarczego stanowią obec-
ne zawirowania w resorcie sprawiedliwości oraz fakt,
że na to stanowisko powoływane są osoby, które nie
mają odpowiednich kompetencji zawodowych i mery-
torycznych.
Przechodząc do projektu ustawy, chciałbym po-
wiedzieć, że projektowana zmiana ustawy wychodzi
naprzeciw oczekiwaniom tych wszystkich osób, które
miały zastrzeżenia, zarzuty w związku z tym, że
brak jest skutecznych środków do skarżenia przewle-
kłości postępowania przygotowawczego. Na ten man-
kament polskiej procedury karnej zwraca uwagę
bardzo często Trybunał Sprawiedliwości w Strasbur-
gu, gdzie Polska cyklicznie przegrywała sprawy o prze-
wlekłość postępowania, w tym między innymi spra-
wy o nieuzasadnione czy też przewlekłe stosowanie
tymczasowego aresztowania. Przypomnę, że nie tak
dawno skandalem w Rumunii zakończyła się sprawa
śmierci w polskim areszcie Claudiu Crulica. Pod
rządami jeszcze ministra Ćwiąkalskiego doszło do
skandalu, zagłodzony obywatel Rumunii zmarł bo-
wiem w zakładzie karnym. Doprowadziło to do dy-
misji ministra spraw zagranicznych i korpusu dy-
plomatycznego Rumunii w Polsce. Być może gdyby
te rozwiązania, które są obecnie proponowane, obo-
wiązywały wcześniej, takiej sprawy by nie było, nie
byłoby też wielu innych tragedii, śmierci w zakła-
dach karnych.
Chcę zwrócić uwagę, że Polska niestety, ale jest
liderem w niechlubnych statystykach. W Trybunale
Sprawiedliwości w Strasburgu bodajże jesteśmy tuż
po Rosji i po Włoszech, należymy więc do krajów
mieszczących się w tej niechlubnej czołówce, jako że
bardzo wiele skarg naszych obywateli na państwo
Polskie jest uwzględnianych, między innymi dotyczą-
cych przewlekłości postępowania sądowego czy też
przygotowawczego. Niniejszy projekt zmierza do wy-
eliminowania tego mankamentu, a mianowicie daje
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Arkadiusz Mularczyk
możliwości wszystkim stronom w postępowaniu kar-
nym, czyli zarówno pokrzywdzonemu, oskarżonemu,
jak i wszystkim innym osobom, które w postępowa-
niu karnym dochodzą roszczeń cywilnych. Tym oso-
bom będzie przysługiwała skarga na przewlekłość
postępowania. Jest to o tyle istotne, że dotychczaso-
wy system się nie sprawdził, ponieważ w ramach
nadzoru bardzo często tego typu skargi były trakto-
wane w sposób, powiedziałbym, machinalny, i nie
odnosiły skutków. Teraz skargą na przewłokę postę-
powania w przypadku postępowania przygotowaw-
czego będzie musiał zająć się sąd (Dzwonek), i to sąd
wyższej instancji niż sąd, który będzie właściwy do
prowadzenia postępowania.
Reasumując, ten projekt ustawy zawiera bardzo
potrzebne dla naszego postępowania, przede wszyst-
kim postępowania przygotowawczego, rozwiązania,
których skutkiem będzie kontrola działalności pracy
prokuratur. Ma to zagwarantować, iż żadna sprawa
nie zostanie schowana gdzieś głęboko w szufladzie czy
w szafie prokuratora i nie będzie czekała nie wiadomo
na co. A takie sytuacje niestety się często zdarzają.
Tak że każda strona będzie miała możliwość kontroli,
czy postępowanie prowadzone przez prokuratora jest
w sposób rzetelny, terminowy i prawidłowy.
Już kończąc, panie marszałku, wspomnę jeszcze,
że przewiduje się również możliwość dochodzenia
odszkodowania od Skarbu Państwa za prowadzone
postępowanie w sposób nieprawidłowy, czy też wa-
dliwy. Strona będzie miała możliwość domagania się
odszkodowania w wysokości od 2 tys. do 20 tys. zł.
Myślę, że jest to bardzo ważne, że oprócz zadośćuczy-
nienia w formie wygrania sprawy czy udowodnienia
państwu przewłoki strona będzie miała prawo do
zadośćuczynienia stricte finansowego. Często jest
bowiem tak, że strony ponoszą koszty, tracą czas na
to, żeby dochodzić swoich racji przed organami pań-
stwa, w tym przypadku prokuraturą.
Reasumując, ten projekt ustawy idzie w dobrym
kierunku i nasz klub parlamentarny będzie go popie-
rał. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Ry-
szarda Kalisza w imieniu klubu Lewica.
Poseł Ryszard Kalisz:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To do-
brze, że rząd wystąpił z tego rodzaju inicjatywa, dla-
tego że dla pełnego zapewnienia praw obywateli
w każdym przejawie niezbędne jest zarówno sprawne
prowadzenie postępowania przez wszystkie organy
władzy publicznej, jak i szybkie, sprawiedliwe rozpa-
23
trzenie sprawy przez sąd. Ale gwoli historycznej już
dokładności przypominam, że z inicjatywą tą wystą-
pił rząd Platformy Obywatelskiej. Potwierdzam, że
prace nad uzupełnieniem tego o postępowanie przy-
gotowawcze trwały w okresie rządów PiS-owskich,
ale, panie pośle Mularczyk, trzeba zauważyć, że usta-
wa jest z 17 czerwca 2004 r., czyli została zainicjowa-
na przez rząd, którego ja byłem członkiem, i uchwa-
liła ją większość lewicowa. Tak że w przypadku tego
normatywnego aktu prawnego możemy mówić o ści-
słym współdziałaniu wszystkich sił politycznych,
czego dowodem była praca również w Komisji Spra-
wiedliwości i Praw Człowieka.
Wysoka Izbo! Rozszerzenie możliwości składania
skargi na nieuzasadnioną zwłokę bez usprawiedli-
wionej przyczyny na postępowanie przygotowawcze
jest niezwykle istotne, dlatego że poza – i powiedzmy
to wyraźnie – często terminami instrukcyjnymi, któ-
re mamy w Kodeksie postępowania karnego, dla pro-
kuratorów musi być również pewna osobista, pod-
miotowa skłonność do tego, aby spraw nie przedłu-
żać. O prokuraturze można powiedzieć bardzo dużo
dobrego i złego, ale trzeba też niestety dodać, że zda-
rzały się tego rodzaju sytuacje, że prokuratorzy sta-
rali się przeczekać: pewien nastrój, pewną chwilę, do
końca kadencji tego rządu bądź coś, co ja nazywam,
początki działalności nowego ministra, by zoriento-
wać się, na ile on będzie konsekwentny w ściganiu
zaległości. Z takim zjawiskiem – trzeba to bardzo
wyraźnie powiedzieć – mieliśmy do czynienia rów-
nież w ostatnim czasie. Sprawy, które były wszczy-
nane nie z powodów merytorycznych, zostały na
kilka miesięcy, prawie rok, uśpione, żadne czynności
w tych sprawach się nie toczyły, a w ostatnim czasie,
już od kilku miesięcy, zostały podjęte, jakby ci pro-
kuratorzy chcieli za wszelką cenę udowodnić, że tam-
to wszczęcie w okresie rządów PiS-owskich było me-
rytoryczne. Tak być nie może. Musimy wykorzystać
całe instrumentarium prawne, w tym instrumenta-
rium ustawowe, aby doprowadzić do tego, żeby na
każdym etapie, również na etapie postępowania przy-
gotowawczego, każda sprawa miała w przypadku
każdej czynności, tempa i terminów podstawę praw-
ną i jednocześnie żeby każda osoba, która pełni funk-
cję publiczną, każdy prokurator miał świadomość, że
przestój w sprawie może również powodować konse-
kwencje wynikające z tej ustawy, jak również konse-
kwencje – mówił o tym poseł sprawozdawca – natury
cywilnoprawnej.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub
Lewicy będzie głosował za tą ustawą. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana marszałka
Józefa Zycha w imieniu Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
24 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Zanim przejdę do meritum, pozwolę sobie na-
wiązać do wystąpienia mojego znakomitego kolegi
i także pana posła Mularczyka.
Panowie, jak to się dzieje, bo dziś licytujemy się
– ustawa z 2004 r., potem jest rok 2007, teraz mamy
rok 2009 – poprawiamy prawo, a poprawy w zakresie
prawidłowości postępowania, w sensie przede wszyst-
kim terminowości, jak nie było, tak nie ma, a okazu-
je się, że ta liczba skarg ciągle rośnie. Wskazuje to
ewidentnie uzasadnienie projektu ustawy. To jest
problem, bo wszyscy w Polsce nagle wierzą, że napra-
wiając prawo, można spowodować tym samym auto-
matycznie poprawę sytuacji. Problem jest głębszy.
Rozpatrując w drugim czytaniu projekt ustawy
o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa
strony do rozpatrzenia sprawy w postępowaniu są-
dowym bez nieuzasadnionej zwłoki, towarzyszy nam
przekonanie, że jest to projekt o wyjątkowym znacze-
niu, który może odegrać ważną rolę w porządkowa-
niu spraw dotyczących postępowania sądowego oraz
postępowania przygotowawczego w sprawach kar-
nych. Celowo używam określenia „porządkowanie”,
gdyż w Polsce nie jest najlepiej z terminowością roz-
patrywania spraw, o czym moi koledzy tutaj przed
chwilą mówili. Przyczyn tego stanu rzeczy jest wiele.
Jeżeli jednak wśród tych przyczyn są zawinione przy-
padki nieuzasadnionej zwłoki w prowadzeniu postę-
powania sądowego i przygotowawczego dotyczące
istotnych spraw obywateli, to musi niepokoić i pro-
wadzić do podejmowania skutecznych działań, nie
tylko o charakterze ustawodawczym, przeciwdziała-
jących tej sytuacji. W uzasadnieniu projektu zmiany
ustawy podano, że w latach 2004–2007 za zasadne
uznano 2530 skarg dotyczących nieuzasadnionej
zwłoki w toczących się postępowaniach i tym samym
przyznano stosowne odszkodowanie. Można te liczby
odnosić do różnych spraw i dobrze by było, gdybyśmy
mogli odnieść to do ogółu postępowań, ale jest to już
bardzo symptomatyczne.
Projekt jest trudny i ze względu na występującą
terminologię, i ze względu na zakres warunków do-
tyczących postępowania w sprawach przewlekłości
takiego postępowania. W krótkim przecież tekście
ustawy mamy do czynienia z takimi określeniami,
jak: „rozsądny termin” – projekt stosowany w Unii
Europejskiej, „bez nieuzasadnionej zwłoki”, „bez-
czynność sądu”, „przewlekłość postępowania”, a więc
już samo to wskazuje, jaki to jest trudny problem.
Aby skargę uznać za uzasadnioną, należy prze-
prowadzić skomplikowane postępowanie, które może
już na wstępie rodzić wątpliwości co do obiektywnej
oceny stanu faktycznego, i w konsekwencji może na-
stąpić przedłużenie tego postępowania. O co tu cho-
dzi? Nie ulega wątpliwości, że kryteria oceny postę-
powania, zwłaszcza co do tego, czy zachodzi przypa-
dek nieuzasadnionej zwłoki, muszą być precyzyjnie
określone, ale możliwe do zrealizowania, możliwe do
ustalenia. Czy tak będzie? Mamy w tej sprawie w klu-
bie Polskiego Stronnictwa Ludowego pewne wątpli-
wości. Łatwo przecież można powołać się na stopień
prawnej zawiłości sprawy czy znaczenia całego po-
stępowania dla strony. A więc z jednej strony są
słuszne kryteria, ale z drugiej strony, jeżeli zechce
się skorzystać z pewnych określeń, które oczywiście
muszą być ogólne, to łatwo się wybronić. I wreszcie
trzeba jeszcze jedną rzecz podnieść: w Polsce, jak
obserwujemy, w okresie powojennym ciągle mieliśmy
do czynienia z przewlekłością postępowania, z nie-
terminowością rozpatrywania i przyczyn tego jest
wiele. Jest pewna praktyka, że część sądów trzyma
się twardo tego, że te terminy akurat nie muszą być
takie ścisłe, czy ich wyznaczanie, jest również taka
praktyka, że sądy precyzyjnie rozpatrują, ale są takie
przypadki, że dzieje się to zupełnie inaczej. A więc ta
regulacja jest w pełni uzasadniona – tylko bez zało-
żenia z góry, że ona wszystko uzdrowi. Otóż nie
uzdrowi, jeżeli nie będzie odpowiedniej praktyki.
I wreszcie pan poseł sprawozdawca Pahl stwier-
dził, że prokuratorzy podnieśli kwestię ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej. (Dzwonek) Otóż ja my-
ślę, że jak spojrzy się na to, co myśmy w Sejmie już
przyjęli w zakresie odpowiedzialności urzędników za
błędne decyzje i postępowanie, to prokuratorzy zda-
ją sobie również sprawę, że to może ich dotknąć,
i powinna tu być taka prawidłowość: jeżeli zasądza
się odszkodowanie – i słusznie tutaj Skarb Państwa
w pierwszej chwili wchodzi – to niby dlaczego inni,
którzy popełniają błędy, a w tym przypadku proku-
ratorzy, mieliby być tu wyłączeni, kiedy popełniony
został ewidentny błąd? W takim przypadku oczywi-
ście ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej ich
chroni, poza pewnymi wyłączeniami. A więc dobrze
by było, żeby sobie to przeczytać. Myślę, że problem
odpowiedzialności za błędne decyzje, rażąco błędne
decyzje, powinien być traktowany tak jak w odnie-
sieniu do wszystkich pozostałych urzędników i oby-
wateli. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu marszałkowi.
Na tym zakończyliśmy wystąpienia w imieniu
klubów i kół.
Przechodzimy do pytań.
W tej chwili jest zapisanych do głosu ośmiu
posłów.
Po pierwszym wystąpieniu lista mówców będzie
zamknięta.
Czas – 1 minuta.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jerze-
go Rębka, Prawo i Sprawiedliwość.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Jerzy Rębek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z omawianego
projektu ustawy wynika, iż sądy, nawet gdy stwier-
dzają przewlekłość postępowania, to zbyt rzadko
stosują środek o charakterze kompensacyjnym w po-
staci konkretnych sum pieniężnych. Zastrzeżenia
budzi również wysokość kwot przyznawanych od-
szkodowań. W celu zwiększenia efektywności skargi
na przewlekłość postępowania poprzez pryzmat jej
oceny jako skutecznego środka krajowego, w rozu-
mieniu przepisu art. 13 Konwencji o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności, projekt przewi-
duje obligatoryjne zasądzanie przez sąd sumy pie-
niężnej w kwocie od 2 do 15 tys. zł na rzecz skarżą-
cego, o ile wystąpi on z takim żądaniem, a skarga
okaże się zasadna. Projekt pociąga za sobą dodatko-
we obciążenia dla budżetu państwa. Krajowa Rada
Komornicza zgłosiła uwagę dotyczącą kwestii braku
możliwości złożenia zażalenia na wydane postano-
wienie na podstawie art. 12 ustawy, co skutkować
może w sytuacji stwierdzenia przewlekłości usunię-
ciem komornika z zawodu lub wszczęciem postępo-
wania dyscyplinarnego. (Dzwonek) W ustawie nie
mówi się nic na temat odpowiedzialności dyscypli-
narnej sędziów i prokuratorów za nieuzasadnioną
przewlekłość postępowania.
Panie Ministrze! Czy istnieje jakakolwiek możli-
wość wyegzekwowania odpowiedzialności za naru-
szenie tej zasady od sędziów i prokuratorów? Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła An-
drzeja Bętkowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Bętkowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze
na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwło-
ki istotnie podnosi wysokość kwoty stanowiącej re-
kompensatę finansową, a przyznawanej w przypadku
przewlekłości postępowania, maksymalnie 10 tys. zł
obecnie, nawet do 20 tys. zł po wejściu w życie powyż-
szych przepisów. Instytucja ta odnosi się tylko do
postępowań, których bieg napotyka trudności i za
których zaistnienie odpowiedzialność ponoszą orga-
ny wymiaru sprawiedliwości. Obawiam się jednak,
że na gruncie powyższej ustawy może dochodzić do
nielogicznych sytuacji, w razie gdy danej osobie skar-
żącej przewlekłość postępowania, przykładowo sądu
rejonowego, zostanie przysądzona kwota wyższa niż
innej osobie, analogicznie skarżącej sąd okręgowy
czy apelacyjny. Inny jest przecież ciężar gatunkowy
25
i charakter rozpatrywanych tam spraw, a zatem
i stopień powstałej w ten sposób szkody czy doznanej
krzywdy. Wobec powyższego chcę zapytać, czy nie
byłoby wskazane uzależnienie przysądzanej sumy od
tego, jakiej rangi sąd prowadził tak zaskarżone po-
stępowanie? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Kazi-
mierza Gwiazdowskiego, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Chciałbym prosić o wyjaśnienie dotyczące nowego
brzmienia art. 4 nowelizowanej ustawy o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwło-
ki, mówiącego o tym, że jeżeli skarga dotyczy prze-
wlekłości postępowania przed sądem okręgowym
i sądem apelacyjnym, właściwy do jej rozpoznania
w całości jest sąd apelacyjny. Prosiłbym o podanie
przesłanek, dlaczego sądem rozpatrującym w tym
przypadku skargę jest sąd apelacyjny, a nie Sąd Naj-
wyższy, który jest sądem przełożonym nad sądem
apelacyjnym.
Chciałbym też uzyskać odpowiedź na pytanie:
Który sąd będzie rozpatrywał skargę na przewlekłość
postępowania, jeżeli skarga będzie dotyczyła prze-
wlekłości postępowania toczącego się przed sądem
rejonowym, sądem okręgowym i sądem apelacyjnym?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Hen-
ryka Siedlaczka, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przewlekłość po-
stępowań sądowych jest niestety obecnie zmorą pol-
skich sądów. Niniejsza nowelizacja stawia sobie za cel
poprawienie szybkości rozpoznawania spraw w po-
stępowaniach sądowych. Jak najbardziej popieram
ten pomysł, jednakże obawiam się, że nawet wpro-
wadzenie tej zmiany ustawy może być niewystarcza-
jącym środkiem na poprawę status quo. Problem, jak
mi się wydaje, dotyczy nadmiernego obciążenia sę-
dziów pracą. Obawiam się, że ilość spraw wpływają-
cych do sądów i niedobory kadrowe są prawdziwą
przyczyną niezbyt widocznej poprawy zaistniałej sy-
tuacji. W związku z powyższym chciałbym zapytać,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
26 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Poseł Henryk Siedlaczek
czy są prowadzone równolegle prace w Ministerstwie
Sprawiedliwości nad innymi sposobami poprawy
efektywności pracy sędziów? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Stani-
sława Steca, Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Chciałbym zapytać, czy czytał pan wywiad
z zeszłego tygodnia z ministrem finansów, naszym
oczywiście, który stwierdził, że polskie sądownictwo
pod względem kosztów w proporcji do PKB zajmuje
czwarte miejsce w Europie, a pod względem przewle-
kłości i zaległości w postępowaniach jest w końcówce.
Jak pan minister do tej oceny się ustosunkuje?
I drugie pytanie: W jakim stopniu polskie sądy
wykorzystują środki unijne, bo są takie możliwości,
szczególnie na informatyzację? Sądy narzekają, że
mają mało środków na komputery. Czy są złożone
wnioski o środki unijne w tym zakresie i ile dotych-
czas polskie sądy tych środków wykorzystały?
Dziękuję.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Miro-
sława Pawlaka, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Mam w tej materii trzy pytania. Pierwsze py-
tanie: Czy zakres podmiotowy tej regulacji obejmuje
również sądownictwo wojskowe oraz czy zdarzały się
roszczenia przeciwko sądom wojskowym?
Pytanie drugie: Czy w przypadku przewlekłości
postępowania, gdy sprawa jest przekazywana do ko-
lejnej instancji, długość postępowania w każdej in-
stancji bada się oddzielnie?
I pytanie trzecie. Co oznacza dosłownie termin
„sąd przełożony”? Czy termin ten nie jest wadliwy
przez sam fakt, iż nie występuje on w prawie proce-
duralnym? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Jerze-
go Gosiewskiego, Prawo Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W projektowanym art. 12 ust. 4 proponuje się zapis:
„Uwzględniając skargę, sąd na żądanie skarżącego
przyznaje od Skarbu Państwa, a w przypadku skargi
na przewlekłość postępowania prowadzonego przez
komornika – od komornika, sumy pieniężnej w wy-
sokości od 2000 zł do 20 000 zł”. W praktyce rozpię-
tość strat powodowanych przez przewlekłość postę-
powania jest nieograniczona.
Panie Ministrze! Panie Pośle Sprawozdawco! Czy
nie byłoby właściwiej uzależnić wysokość przyznanej
sumy pieniężnej od wielkości strat, które przypusz-
czalnie poniósł lub ewentualnie poniesie skarżący
z tytułu przewlekłości postępowania?
I drugie pytanie. Czy w przypadku przyznania
przez sąd sumy pieniężnej od Skarbu Państwa będzie
później prowadzone postępowanie wobec osób win-
nych, w celu odzyskania przez Skarb Państwa sumy
pieniężnej, która była wypłacona skarżącemu? Bar-
dzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Marka
Kwitka, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W projekcie nowelizacji ustawy o skardze na naru-
szenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postę-
powaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki wpro-
wadzono przepis art. 4 ust. 1b, zgodnie z którym
organem właściwym do rozpoznania skargi o prze-
wlekłość postępowania prowadzonego przed sądem
okręgowym i apelacyjnym jest sąd apelacyjny. Z kolei
według nowej treści art. 12 ust. 6 ustawy odszkodo-
wanie za przewlekłość postępowania wypłaca rów-
nież sąd apelacyjny. Prowadzi to do oczywistego kon-
fliktu interesów, ponieważ sąd apelacyjny najpierw
sam rozpoznaje skargę na przewlekłość prowadzone-
go przez siebie postępowania, następnie sobie określa
wysokość sumy, która należy się osobie pokrzywdzo-
nej od tego sądu, by w końcu wypłacić tę kwotę
z własnego budżetu. I pytanie: Czy pracodawca uwa-
ża za normalną sytuację, w której sąd winny naru-
szenia prawa strony do rozpoznania sprawy w postę-
powaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki sam
określa, czy doszło do naruszenia prawa? I jaką kwo-
tę za to wypłaci, zwłaszcza gdy ta wypłata następuje
ze środków własnych?
I drugie pytanie: Czy nowelizacja w obecnym
kształcie doprowadzi do znaczącej zmiany jakościo-
wej w wyżej wymienionej kwestii? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Bardzo proszę o zabranie głosu pana posła Adama
Gawędę, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Dzisiaj omawiany projekt przewiduje znowelizowanie
przepisów określających tryb złożenia skargi na prze-
wlekłość postępowania przygotowawczego, jeżeli na
skutek działań bądź bezczynności prokuratora pro-
wadzącego lub nadzorującego to postępowanie doszło
do naruszenia prawa strony do rozpoznania sprawy
bez nieuzasadnionej zwłoki. Widząc konieczność zmian
i uwzględniając oczekiwania wszystkich przedsię-
biorców, mam następujące pytania. Czy proponowa-
ne zmiany omawianej ustawy, biorąc pod uwagę
wcześniejsze wystąpienia, doprowadzą do zmiany
niedobrych praktyk zarówno w postępowaniu przy-
gotowawczym, jak i w postępowaniu sądowym? Czy
nie należałoby wprowadzić bardziej precyzyjnych
zapisów, aby uniemożliwić pewnego rodzaju dowol-
ność interpretacyjną? I czy nie należałoby również
poszerzyć nowelizowanej ustawy o rozwiązania pro-
ponowane wcześniej przez Prawo i Sprawiedliwość?
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zakończyliśmy serię pytań na tym wystąpieniu.
Teraz bardzo proszę o zabranie głosu podsekre-
tarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana
Jacka Czaję.
Zapraszam pana ministra.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Jacek Czaja:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Chciałbym
w imieniu rządu serdecznie podziękować za inten-
sywną pracę, która została wykonana nad tym przed-
łożeniem rządowym. Chcę podkreślić, że przedsta-
wione dzisiaj sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości
i Praw Człowieka z prac nad tą ustawą było dokład-
ne. Dziękuję panu posłowi sprawozdawcy za wszech-
stronne omówienie tego zagadnienia.
Chcę też podkreślić bardzo istotną rzecz, która
była już częściowo sygnalizowana tutaj w wystąpie-
niach państwa posłów, mianowicie to, że ta noweli-
zacja ustawy jest tylko jednym z elementów szerokie-
go programu działań zmierzających ku poprawie
funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Chcę przypomnieć, że te działania zmierzają także
27
do wprowadzenia, bardzo szerokim frontem, infor-
matyzacji w sądach, ale, o czym nie było dzisiaj mowy,
a co jest być może jeszcze ważniejsze z punktu widze-
nia praw obywateli, do takiego usprawnienia proce-
dur sądowych, aby postępowania sądowe w sprawach
cywilnych, karnych i innych toczyły się sprawnie
i bez uszczerbku dla sprawiedliwości.
Chcę podkreślić, że potrzeba tej nowelizacji, którą
rząd wniósł do laski marszałkowskiej, wynika z po-
średniego zakwestionowania przez Europejski Try-
bunał Praw Człowieka w Strasburgu skuteczności
środka krajowego, jakim jest ustawa z dnia 17 czerw-
ca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do
rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki. Pośrednie zakwestionowa-
nie skuteczności nastąpiło już w kilku wyrokach,
w których Trybunał podniósł, że praktyka orzeczni-
cza sądów polskich oparta na stosowaniu przepisów
tej ustawy niestety odbiega od standardów, które
Trybunał narzuca państwom stronom konwencji.
Z tego też powodu rząd uznał za niezbędną ingeren-
cję ustawodawczą w tej części.
Projekt, co jest istotnym novum i o czym nie było
mowy przez wszystkie te lata począwszy od wejścia
w życie tej ustawy, zmierza do objęcia kontrolą podej-
mowaną na podstawie ustawy prawidłowości i termi-
nowości czynności podejmowanych także w postępo-
waniu prowadzonym przez prokuratora, w postępo-
waniu przygotowawczym. Obecnie kontrola obejmu-
je tylko etap postępowania przed sądem oraz etap
postępowania egzekucyjnego toczącego się przed ko-
mornikiem. W myśl projektowanych przepisów spra-
wa ze skargi o przewlekłość postępowania przygoto-
wawczego należy do właściwości rzeczowej sądu
przełożonego nad sądem, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy. Ten zapis, ta zmiana zasad
obowiązujących w ustawie jest także odpowiedzią
na oczekiwania Trybunału Praw Człowieka, który
w wielu już sprawach wytknął Polsce brak skutecz-
nego środka kontrolującego przewlekłość postępowań
przygotowawczych.
Ponadto projektowana regulacja przewiduje w przy-
padku stwierdzenia zasadności skargi na przewle-
kłość obligatoryjne, a nie, jak dotychczas, fakulta-
tywne, przyznanie na żądanie skarżącego odpowied-
niej sumy pieniężnej od Skarbu Państwa w wysokości
projektowanej przez wnioskodawcę w kwocie od 2 do
20 tys. zł. Co więcej, tu też odnoszę się częściowo do
głosów, które padły w dyskusji, w razie uwzględnie-
nia skargi projekt nakłada na prezesów sądów obo-
wiązek podjęcia czynności nadzoru określonych w prze-
pisach ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych,
a na prokuratorów obowiązek podjęcia czynności
nadzoru określonych w ustawie o prokuraturze.
Z przyjemnością muszę i chcę stwierdzić, że Ko-
misja Sprawiedliwości i Praw Człowieka w opracowa-
nym sprawozdaniu w całości przyjęła rozwiązania
merytoryczne zawarte w rządowym projekcie ustawy
o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa
strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądo-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
28 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Jacek Czaja
wym bez nieuzasadnionej zwłoki. W toku prac sejmo-
wych wprowadzono do projektu poprawki o charak-
terze legislacyjnym i uściślającym, które nie wpłyną
na sposób stosowania projektowanej regulacji. Zmia-
ny te rząd w pełni aprobuje.
Chciałbym także, panie marszałku, odnieść się
w tym miejscu do głosów, które padły w dyskusji, i spró-
bować wyjaśnić wątpliwości, które były przez pań-
stwa posłów przedstawione.
Pan poseł Rębek wspominał o zagadnieniu doty-
czącym możliwości prowadzenia postępowania dys-
cyplinarnego wobec sędziów i prokuratorów, którzy
pośrednio odpowiadają – mówię, pośrednio, bo trosz-
kę tu inna jest zasada niż w przypadku komorników
– za stwierdzoną przewlekłość w toku postępowania
sądowego. Otóż, panie pośle, oczywiście taka możli-
wość istnieje – ta ustawa nie reguluje tej właśnie
kwestii, ponieważ tu stosuje się przepisy ustawy Pra-
wo o ustroju sądów powszechnych. Na podstawie
wiedzy, którą posiada Ministerstwo Sprawiedliwości,
można stwierdzić, że w przypadku rażących uchy-
bień, które występują w toku postępowania sądowe-
go, gdzie można wytknąć członkom składów sędziow-
skich takie uchybienia, były wszczynane postępowa-
nia dyscyplinarne w tym zakresie bądź stosowano
inne środki nadzoru, jakimi dysponuje minister spra-
wiedliwości w ramach nadzoru administracyjnego.
To postępowanie dyscyplinarne, muszę powiedzieć,
funkcjonuje bardzo dobrze od czasu istotnych zmian,
które doprowadziły do wprowadzenia przejrzystej
procedury odpowiedzialności dyscyplinarnej. Mamy
na to dowód w postaci sprawozdań przedkładanych
przez Sąd Najwyższy, który jest instancją wyższą
w postępowaniach dyscyplinarnych. I tu wyrażam
przekonanie, że ten mechanizm jest jak najbardziej
prawidłowy. Podobnie będzie w przypadku tych czyn-
ności, które będą podejmowane z naruszeniem prawa
przez prokuratorów (mam nadzieję, że nie będzie ich
zbyt dużo). Tu także mechanizm postępowania dys-
cyplinarnego uregulowany jest w ustawie ustrojowej.
Stąd też ustawa, o której mówimy – projekt rządowy,
ustawa obowiązująca od roku 2004 – nie musi tych
kwestii regulować. To tyle, jeśli chodzi o kwestię po-
stępowań dyscyplinarnych, o których była mowa.
Jeśli chodzi o tezę, którą tu pan poseł Bętkowski
przedstawił – czy nie należałoby różnicować wysoko-
ści tej sumy w zależności od rangi sądu. Otóż to nie
byłoby uzasadnione, dlatego że tak naprawdę suma
ta powinna być ustalana w oparciu o rangę narusze-
nia. Czyli może tak się zdarzyć, że naruszenie prawa
strony do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie
będzie rażące w sądzie rejonowym, natomiast ono
będzie niewielkie w sądzie odwoławczym – w sądzie
okręgowym zazwyczaj bądź też, odpowiednio, w są-
dzie apelacyjnym. Toteż mechaniczny podział według
rangi sądu nie odpowiadałby tej możliwości sędziow-
skiego uznania w zależności od tego, jaka była ranga
uchybienia, o którym mówimy.
Jeśli chodzi o tezę i pytanie, dlaczego w sprawach,
w których rozpoznawana ma być skarga na przewle-
kłość sądu apelacyjnego, nie będzie już właściwy Sąd
Najwyższy. Chcę podkreślić w pierwszej kolejności to,
że w zasadzie przewlekłość postępowania przed są-
dami apelacyjnymi w Polsce już od kilku lat nie ma
miejsca. Jeżeli weźmiemy pod uwagę ilość skarg, któ-
re wpłynęły do Sądu Najwyższego w trybie odwoław-
czym na przewlekłość w sądach apelacyjnych, to
można powiedzieć, że statystyka już od kilku lat po-
kazuje, że taka przewlekłość w ogóle nie występuje.
To też wynika z poprawy sprawności pracy w sądach
apelacyjnych oraz wielkich nakładów, jakie zosta-
ły przez ostatnie 7 lat na sądownictwo apelacyjne
w pierwszej kolejności przekazane. To jest jedna
rzecz. Druga rzecz – jednak trzeba pamiętać o tym,
że mówimy o systemie rozstrzygania spraw przez
sądy powszechne. Sąd Najwyższy nie jest sądem po-
wszechnym, jest sądem prawa, sądem kasacyjnym,
stąd też z reguły sąd ten co do zasady nie bada fak-
tów, tylko wyraża ocenę prawną w danej rozstrzyga-
nej sprawie. I systemowo także z tego powodu nie jest
właściwe, aby Sąd Najwyższy był sądem, który roz-
poznawałby taką skargę na przewlekłość. I ostatni
argument chciałbym podnieść. W toku uzgodnień
i konsultacji w tym zakresie żadne środowisko nie
widziało takiej potrzeby, aby Sąd Najwyższy był są-
dem właściwym w tej sprawie, co wynika zapewne
z faktu, że nie stwierdzono uchybień w tym zakresie,
które powodowałyby zmianę właściwości i przenie-
sienie właściwości sądu apelacyjnego do Sądu Naj-
wyższego. Skoro system działa sprawnie w tej części,
to nie ma potrzeby go zmieniać.
Co do pytania, co zrobić, jaki sąd będzie właściwy,
jeżeli przewlekłość nastąpiła w sądzie rejonowym,
w sądzie okręgowym i w sądzie apelacyjnym łącznie,
muszę powiedzieć, że taka sytuacja nie może nastą-
pić, ponieważ zgodnie z obowiązującymi przepisami
w zakresie właściwości sądów nie zajdzie sytuacja,
w której w jednej sprawie wszystkie te trzy sądy mo-
głyby orzekać. Sąd apelacyjny może orzekać w spra-
wach, dla których w pierwszej instancji właściwy jest
sąd okręgowy, natomiast sąd okręgowy orzeka wte-
dy, kiedy w pierwszej instancji sprawa jest rozpozna-
na w sądzie rejonowym. Nie ma takiego ciągu zda-
rzeń, w którym sprawa przeszłaby przez wszystkie
te sądy, co wynika z przepisów proceduralnych.
Jeśli chodzi o pytanie pana posła Siedlaczka co do
tego, czy prowadzone są prace nad poprawą efektyw-
ności pracy sądów i usprawnieniem pracy sędziów,
oczywiście przedłożenie rządowe, o którym dzisiaj
mówimy, dotyka tylko wąskiego – jakkolwiek bardzo
istotnego – zagadnienia z zakresu pracy sądów. Na-
tomiast minister sprawiedliwości prowadzi bardzo
intensywne prace, które są już na ostatnim etapie
prac bądź wewnątrzresortowych, bądź też częściowo
rządowych. Jest prowadzonych wiele projektów, któ-
re zmierzają do wprowadzenia informatyzacji w są-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Jacek Czaja
dach. Chcę przypomnieć, że już ukazał się nawet
Dziennik Ustaw, w którym ogłoszony został tekst
ustawy o sądzie elektronicznym, wprowadzamy elek-
troniczny zapis przebiegu rozpraw, mamy bardzo
nowoczesny system nowej księgi wieczystej, który od
wielu lat jest w Polsce wprowadzany. Tak więc regu-
lacja, o której mówimy w dniu dzisiejszym, to jest
– jak już wspomniałem na wstępie mojego wystąpie-
nia – jeden z elementów szeroko zakrojonych działań
na rzecz wymiaru sprawiedliwości.
Pan poseł Stec pytał, czy znany jest ministrowi
sprawiedliwości wywiad z ministrem finansów co do
wysokości nakładów PKB na sądownictwo i – to dru-
gi aspekt podniesiony w tym wywiadzie – co do tego,
że Polska jest jednym z najmniej efektywnych państw,
jeżeli chodzi o system sądowniczy. Otóż muszę powie-
dzieć, że nakłady, jakie są ponoszone na rzecz wy-
miaru sprawiedliwości w Polsce, rzeczywiście należą
do wysokich, ale to wynika z pierwszej podstawowej
kwestii, którą muszę podkreślić w tym miejscu. Mia-
nowicie wymiar sprawiedliwości, sądownictwo pol-
skie wychodzi ze stanu zapaści, który rozpoczął się
w roku 1990 w Polsce. Władza sądownicza zawsze
była tą władzą, która niestety, mogę powiedzieć
ostrożnie, była co najmniej po macoszemu traktowa-
na, jeśli chodzi o nakłady, które były na nią kierowa-
ne, natomiast lawinowo rosła ilość spraw, które były
przekazywane do kompetencji sądów, co spowodowa-
ło, że już w latach 90. powstał stan zapaści w sądow-
nictwie, którego efekty niestety są odczuwane jeszcze
do dnia dzisiejszego. Ta sytuacja radykalnie się zmie-
nia. Tu chcę podziękować także Wysokiej Izbie za to,
że już od kilku lat obowiązuje zasada autonomii bu-
dżetowej sądownictwa. To pozwala sądom wreszcie
wyjść na prostą i wreszcie uzyskać takie nakłady,
jakie są potrzebne do tego, żeby sprawy obywateli
były rozpoznawane w rozsądnym terminie.
Jeśli chodzi o kwestię dotyczącą stosowania tej
ustawy do sądów wojskowych – tak, oczywiście, usta-
wa stosuje się poprzez odesłanie w niej zawarte.
Z tym że muszę powiedzieć, że do tej pory w trybie
ustawy o skardze na naruszenie prawa strony nie
stwierdzono jeszcze przewlekłości w postępowaniu
przed tymi sądami. Być może taki przypadek będzie
w najbliższej przyszłości, tego nie wiemy, natomiast
ustawa sam mechanizm kontroli tych postępowań
przewiduje.
Co do pojęcia „sąd przełożony”, oczywiście to nie
jest pojęcie procesowe, ono nie występuje na gruncie
procedur sądowych, natomiast jest to pojęcie, które
funkcjonuje w nadzorze, jeśli chodzi o nadzór admi-
nistracyjny ministra sprawiedliwości. Jest to też po-
jęcie, które zostało wprowadzone do tej ustawy. Jest
to pojęcie autonomiczne i co do tego pojęcia chyba nie
ma wątpliwości, jeżeli się odczytuje odpowiednio
kompleksowo te normy prawne, które w ustawie zo-
stały wprowadzone.
29
Co do pytania pana posła Gosiewskiego, jeśli cho-
dzi o pojęcie odpowiedniej sumy i o to, czy ta suma
powinna być, rozumiem, miarkowana, chcę powie-
dzieć, że to jest jednak element sędziowskiego stoso-
wania prawa. Sędzia musi mieć elastyczność w miar-
kowaniu zasądzanej sumy. Gdyby to były ramy
sztywne, to moglibyśmy doprowadzić do sytuacji,
w której spod kontroli sędziowskiej umknęłyby nie-
typowe przypadki. Stąd też ustawa mówi o odpowied-
niej sumie, dlatego że jednak to pojęcie jest ugrunto-
wane w doktrynie, prawa cywilnego w szczególności,
to jest pojęcie, którym posługujemy się, jeżeli mówi-
my o zadośćuczynieniu na podstawie prawa cywilne-
go. A zatem elastyczność związana z tym pojęciem
jest bardzo pożądana. Nie wydaje się, aby potrzebna
tu była zmiana. Natomiast rząd zauważył, że jednak
dotychczas w ramach stosowania ustawy w wielu
przypadkach było bardzo konserwatywne stosowanie
tego przez sądy, ponieważ sądy z reguły unikały za-
sądzania sum większych niż marginalne kwoty, rzę-
du czasami nawet kilkuset złotych czy niewiele po-
wyżej tysiąca złotych, co Trybunał Praw Człowieka
kwestionował, uznając, że to jednak jest rażąco za
niska suma. Efektem oceny funkcjonowania ustawy
w praktyce było to przedłożenie rządowe, ponieważ
jednak uznano, że trzeba wprowadzić tę granicę, tę
barierę minimalną, poniżej której sąd, stwierdzając
naruszenie prawa strony, nie może zejść. I ta bariera,
ta kwota 2 tys. zł została wprowadzona. Chcę powie-
dzieć, że rząd, proponując te zapisy, prowadził szero-
kie konsultacje także z Trybunałem Praw Człowieka
w Strasburgu. Odbyliśmy serię spotkań w tym za-
kresie, w wyniku których uznano, że ten kierunek
rozwiązania legislacyjnego będzie zapewne odpowia-
dał oczekiwaniom Trybunału. Oczywiście ta ocena
jest oparta na dotychczasowej praktyce orzeczniczej
Trybunału Praw Człowieka.
Jeśli chodzi o kwestię szczegółową podniesioną
przez pana posła Kwitka, dotyczącą ewentualnego
konfliktu interesów w sytuacji, w której sąd apela-
cyjny orzeka w sprawie przewlekłości, a jednocześnie
z budżetu tego sądu wypłacane są sumy zasądzone,
chcę zauważyć, że jednak jest wyraźna różnica po-
między pojęciem „budżet sądu apelacyjnego” a tym,
co niezawiśli sędziowie orzekają w sprawach w skła-
dach sędziowskich. Nie ma żadnej łączności pomię-
dzy tymi dwoma zagadnieniami. Sędziowie orzekają
w oparciu o przepisy ustawy. Na szczęście od wielu
lat w Polsce już nikt nie kwestionuje tego, że mamy
niezależne sądownictwo, niezawisłych sędziów, i nie
ma tu żadnego zagrożenia, rząd żadnego zagrożenia
w tej sprawie nie widzi. Jeżeli chodzi o budżety sądów
– bo być może to legło u źródeł pytania, czy nie ma
jakiegoś zagrożenia co do sytuacji finansowej sądów
– chcę podkreślić, że pieniądze, które są zabezpieczo-
ne, środki w budżecie sądów z reguły nie są wykorzy-
stywane na zaspokojenie tych roszczeń z tytułu obo-
wiązującej ustawy. Co to oznacza w praktyce? To
oznacza, że projektowane budżety z nadmiarem za-
bezpieczają ewentualne roszczenia w tym zakresie.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy
30 w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Jacek Czaja
I ostatnie zagadnienie: Czy projektowana noweli-
zacja doprowadzi do zmian w zakresie rozpoznawa-
nia spraw obywateli w rozsądnym terminie? Wysoka
Izbo, chcę powiedzieć, że to jest jeden z elementów.
Oczywiście rząd nie oczekuje, że to jest remedium na
wszystkie bolączki sądownictwa, jednak bez tej no-
welizacji i bez wprowadzenia tych zmian do ustawy
obowiązująca ustawa z 2004 r. byłaby dalej kwestio-
nowana przez Trybunał Praw Człowieka jako nie-
efektywny środek krajowy, co by oznaczało, że Polska
znowu znalazłaby się pod pręgierzem Trybunału,
dlatego że Trybunał uznałby, że wszystkie skargi
należy dopuścić, ponieważ środek krajowy nie jest
efektywny i nie daje obywatelom możliwości zaspo-
kojenia ich roszczeń w ramach rozwiązań krajowych.
Stąd też ta nowelizacja jest jak najbardziej pożądana
i oczekiwana.
Natomiast pozostałe rozwiązania dotyczące spraw
proceduralnych, usprawnienia procedury, uproszcze-
nia procedur, tak żeby się stały bardziej przyjazne
obywatelowi i żeby nie były ściśle formalistyczne,
usprawnienia prac sądów, nakładów na informatyza-
cję – to są wszystkie te elementy, które rząd bądź
wprowadza, bądź planuje wprowadzić w najbliższym
czasie, po to żeby wymiar sprawiedliwości stał się
bardziej efektywny. Bardzo proszę Wysoką Izbę o
uchwalenie tej ustawy w kształcie przyjętym przez
komisję. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Czy pan poseł sprawozdawca?
Bardzo proszę, pan poseł sprawozdawca Witold
Pahl.
Poseł Witold Pahl:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Pan poseł Gosiewski skierował do mnie pytanie co
do zakresu zadośćuczynienia lub odszkodowania na
rzecz osoby skarżącej się na przewlekłość postępowa-
nia zawinioną przez komornika. Rzeczywiście jest
tak, że w trakcie prac legislacyjnych odstąpiono od
ustalenia sztywnej kwoty odszkodowania. Tak więc
dzisiaj sąd będzie miał możliwość miarkowania tego
odszkodowania w zależności od stopnia zawinienia
organu. Pragnę zwrócić uwagę, że art. 15 i 16 projek-
towanej nowelizacji, bo pytanie dotyczyło zakresu
odszkodowań, nie ograniczają osoby poszkodowanej,
osoby pokrzywdzonej w dochodzeniu swoich roszczeń
na gruncie prawa cywilnego, bez względu na to, czy
strona poniosła szkodę majątkową bądź niemajątko-
wą, tak więc zakres ochrony uzasadnionych intere-
sów osoby skarżącej jest w dalszym ciągu bardzo
szeroki. Tutaj wprowadzamy element dyscyplinujący
również z uwagi na to, że komornicy prowadzą dzia-
łalność na własny rachunek, i też jest to represja fi-
skalna dla komornika, który w sposób nierzetelny
wykonuje swoje obowiązki.
Nie mogę nie odnieść się również do wystąpienia
pana posła Mularczyka. Stwierdzenie, że Polska
przoduje w liczbie spraw przed Trybunałem Sprawie-
dliwości, odnosi się do stanu zastanego. To właśnie
sprawy, które zawisły przed Trybunałem w okresie
rządów Prawa i Sprawiedliwości, a więc sprawy pana
Zwoźniaka przeciwko Polsce, pana Tura przeciwko
Polsce, były bezpośrednim asumptem do postępowa-
nia ustawodawczego. Również odniesienie się do na-
gminnej w tamtym okresie okoliczności, czyli prze-
wlekłości tymczasowych aresztowań, proszę zauwa-
żyć, że też odnosiło się do okresu, kiedy rządy spra-
wowało Prawo i Sprawiedliwość. 6 czerwca 2007 r.
została podjęta tymczasowa rezolucja Komitetu Mi-
nistrów Rady Europy dotycząca wyroków Europej-
skiego Trybunału Praw Człowieka w 44 sprawach
przeciwko Polsce dotyczących nadmiernej długości
aresztów tymczasowych.
Dodatkowy element, też nieprawdziwy – muszę
uzupełnić wypowiedź pana posła Mularczyka, żałuję,
że go tutaj nie ma – ale Koalicja Platformy Obywa-
telskiej i PSL-u nie rezygnuje z działań, które mają
na celu usprawnienie, ułatwienie obywatelowi korzy-
stania z prawa do sądu, szersze udostępnienie sądu
obywatelom. Otóż, niezależnie od postępowań, od
działań, o których wspominał pan minister Czaja,
planowane jest również rozbudowanie zdalnego do-
stępu interesantów do informacji o postępowaniu bez
konieczności osobistej wizyty w sądzie, zastąpienie
tradycyjnych metod protokołowania przebiegu roz-
praw nowymi metodami opartymi na elektronice,
umożliwienie multimedialnej prezentacji dowodów,
wprowadzenie wideokonferencji. Będzie można sko-
rzystać z możliwości przesłuchania świadka czy bie-
głego na odległość. A więc to są te elementy, które
spowodują usprawnienie, przyśpieszenie postępowa-
nia sądowego, mało tego, potanienie tych procedur,
co jest ważne w dzisiejszych czasach.
Jeżeli chodzi o to, o czym wspominali pan poseł
Kalisz i pan poseł Zych, to wiem, że dzisiaj wszyscy
przyznajemy się do ojcostwa tego jednego dziecka.
Wiem też, że prawo, mówił o tym pan poseł Czaja,
tworzenie prawa, tego prawa doskonałego, jest i chy-
ba cały czas będzie przedmiotem działań Wysokiej
Izby. Natomiast ten element, ta luka w prawie zosta-
ła zauważona przez rząd Platformy Obywatelskiej
i PSL-u. Inicjatywa została podjęta. Te elementy do-
tyczą przede wszystkim postępowania przygotowaw-
czego, a więc całej pracy w prokuraturze, w stosunku
do której – pan minister, pan poseł Kalisz mówił
– były, a być może są przedstawiane naganne przy-
padki chowania czegoś pod sukno, zawieszania spraw,
prowadzenia ich z powodów politycznych. Te nagan-
ne przypadki będą poprzez wprowadzenie tych no-
wych procedur przedmiotem publicznej kontroli
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Witold Pahl
rozpoznawania przez niezawisły sąd. A więc nie będzie
takiej możliwości, żeby coś było chowane pod sukno
w prokuraturze, bo sprawa będzie przedmiotem pu-
blicznej oceny przez niezawisły sąd. Jest to dowód na
to, że rząd Platformy Obywatelskiej i PSL-u bardzo
poważnie traktuje swoje przyrzeczenie dotyczące
wprowadzenia apolityczności prokuratury. I projekt
ten w tym kierunku zmierza, dając dodatkowo gwa-
rancję większej swobody, większej dostępności dla
obywateli, i przede wszystkim bardziej życzliwego wy-
miaru sprawiedliwości dla wszystkich Polaków. Oczy-
wiście tych, którzy na taką życzliwość zasługują. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Krzysztof Putra:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 3. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Admi-
nistracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym
projekcie ustawy o zmianie ustawy o gromadze-
niu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji
kryminalnych oraz niektórych innych ustaw
(druki nr 1373 i 1640).
Bardzo proszę o zabranie głosu sprawozdawcę
komisji pana posła Konstantego Miodowicza.
Poseł Sprawozdawca
Konstanty Miodowicz:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy
o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu in-
formacji kryminalnych oraz niektórych innych ustaw
zamieszczono w druku nr 1373, opublikowanym
17 listopada 2008 r. Do projektu dołączono: jego uza-
sadnienie, ocenę skutków proponowanych regulacji,
opinię Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, pro-
jekt stosownego rozporządzenia ministra spraw we-
wnętrznych i administracji oraz ocenę skutków re-
gulacji objętej wspomnianym rozporządzeniem.
Cytowane przedłożenie Komisja Administracji
i Spraw Wewnętrznych rozpatrzyła na posiedzeniach
w dniach 17 grudnia 2008 r. oraz 10 lutego 2009 r.
Rezultat tych prac prezentuje sprawozdanie zawarte
w druku nr 1640.
Analizowany projekt składa się z dziewięciu arty-
kułów. Art. 1 określa zmiany w zapisach dziewięciu
artykułów ustawy nowelizowanej. Art. od 2 do 7 do-
tyczą modyfikacji innych ustaw spowodowanych re-
gulacjami wprowadzonymi w art. 1. Są to ustawy:
o ewidencji ludności, o ubezpieczeniach społecznych
rolników, o lasach, o zastawie rejestrowym, o promo-
31
cji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także
ustawa o dokumentach paszportowych. Art. 8 odno-
si się do przepisów wykonawczych zmienionej ustawy.
Ostatni zaś art. 9 precyzuje czas wejścia w życie no-
wych przepisów.
Cel przedsięwzięcia nowelizacyjnego jest jasny.
Stanowi go konieczność dostosowania poszczegól-
nych zapisów ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu
i przekazywaniu informacji kryminalnych do po-
trzeb wynikających z dotychczasowej praktyki jej
stosowania. Autorom projektu zależy na usprawnie-
niu realizacji zadań przypisanych szefowi Krajowe-
go Centrum Informacji Kryminalnej. Przypomnimy,
utworzone mocą nowelizowanej ustawy Krajowe
Centrum Informacji Kryminalnej rozpoczęło swoją
działalność 1 stycznia 2003 r. KCIK jest komórką
organizacyjną Komendy Głównej Policji, podporząd-
kowaną bezpośrednio komendantowi głównemu.
Centrum gromadzi w jednym miejscu informacje
kryminalne znajdujące się w zasobach urzędów, in-
stytucji i służb zajmujących się zwalczaniem prze-
stępczości. Działalność krajowego centrum umożli-
wia racjonalne, skoordynowane i bezpieczne wyko-
rzystanie niezbędnych informacji w procesie ściga-
nia sprawców przestępstw.
Obecna regulacja po pierwsze, udoskonala proce-
dury związane z organizacją wymiany informacji
kryminalnych, po drugie, zaostrza reżim bezpieczeń-
stwa i ochrony danych zawartych w bazach krajowe-
go centrum, po trzecie, poszerza listę podmiotów
współtworzących system.
Opublikowany w druku sejmowym nr 1373 pro-
jekt jest zgodny z konstytucją, nie dotyczy materii
objętej prawem europejskim i został zaopiniowany
przez generalnego inspektora danych osobowych.
Jego wdrożenie nie wpłynie na wzrost wydatków bu-
dżetowych. Jak stwierdza sporządzona na prośbę
Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych opinia
Biura Analiz Sejmowych: projekt nie budzi wątpliwo-
ści prawnych, proponowane zmiany należy ocenić
jako zasadne.
Ostatecznie, nie licząc uzupełnień w przypisach
do przedłożenia rządowego – do czego przyjdzie mi
jeszcze powrócić – Komisja Administracji i Spraw
Wewnętrznych wniosła do niego 14 zmian.
Większość spośród nich, bo aż 7, ma charakter
legislacyjny:jak w art. 1 pkt 1, w art. 1 pkt 3, w art. 1
pkt 8, w art. 3 czy w art. art. 7, 8 i 9 w przekazanym
Wysokiej Izbie sprawozdaniu.
Dwie zmiany to poprawki redakcyjno-stylistycz-
ne: w art. 1 pkt 7 i art. 1 pkt 8 sprawozdania.
Cztery dotyczą kwestii terminologicznych. I tak ter-
min „przekaz teleinformatyczny” zastąpiono sformuło-
waniem „przekaz na drodze teletransmisji”, jak w art.
1 pkt 1 sprawozdania i w dwóch innych jego miejscach.
Z kolei w art. 1 pkt 7 pojęcie „informacja” uszczegóło-
wiono, nadając mu postać „informacja kryminalna”.
Jedna zmiana posiada walor merytoryczny, od-
najdujemy ją w art. 1 pkt 8 sprawozdania, a dotyczy
art. 27 ust. 1 pkt 4 ustawy o gromadzeniu, w brzmie-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
32 Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Sprawozdawca Konstanty Miodowicz
niu jak w druku nr 1373. Komisja do informacji pod-
legających usunięciu z bazy danych centrum zaliczy-
ła również te, które mogą identyfikować osobowe
źródła informacji.
Zaproponowane przez komisję poprawki objęły
ponadto obecną w projekcie rządowym warstwę przy-
pisów, polegają one na uaktualnieniu zamieszczonych
w nich informacji i są to zmiany natury legislacyjnej
par exelance. Ilość przypisów zwiększono z czterech,
jak w wersji druku nr 1373, do siedmiu, jak w spra-
wozdaniu.
Prowadzone w ramach procedury pierwszego czy-
tania przez Komisję Administracji i Spraw Wewnętrz-
nych prace przebiegały wyjątkowo sprawnie. Towa-
rzyszyła im rzeczowa i pozbawiona akcentów pole-
micznych debata. Rzecz znamienna, wszystkie scha-
rakteryzowane powyżej poprawki członkowie komisji
przyjęli jednomyślnie.
Mając to na uwadze, gorąco i z pełnym przekona-
niem w imieniu Komisji Administracji i Spraw We-
wnętrznych proszę Wysoką Izbę o uchwalenie projek-
tu ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwa-
rzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
oraz niektórych innych ustaw, w kształcie nadanym
jej w druku nr 1640.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Dzię-
kuję bardzo za waszą uwagę. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jarosław Kalinowski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Piotr van
der Coghen, Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Piotr van der Coghen:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić Wysokiej Izbie stanowisko Klubu Parla-
mentarnego Platformy Obywatelskiej w sprawie pro-
jektu ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, prze-
twarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
oraz niektórych innych ustaw.
Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że omawiany
projekt ustawy polega na wprowadzeniu z pozoru
drobnych, aczkolwiek koniecznych nowelizacji sze-
ściu obowiązujących obecnie ustaw. Celem tych no-
welizacji jest usprawnienie działań szefa Krajowego
Centrum Informacji Kryminalnej. Umożliwiają one
np. przekazywanie aktualnych informacji kryminal-
nych w formie pisemnej przez podmioty uprawnione
bez konieczności stosowania kart rejestracyjnych,
nieprzewidujących często wszystkich rodzajów ocze-
kiwanych danych.
Dokonywane zmiany ustawowe dotyczą m.in.
uwzględnienia w ustawie również takich podmiotów,
jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego czy Straż
Leśna, dotychczas nieuprawnionych do dostępu do
tych wszystkich danych, koniecznych do prowadzenia
przez nie dochodzeń.
Nowelizacja obejmuje rozszerzenie dostępu szefa
centrum do ewidencji paszportowych, ewidencji wy-
danych i utraconych dowodów osobistych, rejestrów
cywilnych statków powietrznych, rejestrów admini-
stracyjnych polskich statków żeglugi śródlądowej,
polskiego rejestru jachtów i polskiego rejestru okrę-
towego. Nadmieniam, że powyższe zmiany ustawowe
zostały uwzględnione na wniosek służby kryminal-
nej Policji.
Ustawa uprawnia też Biuro Ochrony Rządu do
dostępu do danych z ewidencji ludności i dowodów
osobistych oraz dokumentów paszportowych w celu
szybkiego sprawdzania, co ma zwiększyć zakres dzia-
łań profilaktycznych prowadzonych wobec osób ma-
jących dostęp do postaci, obiektów i urządzeń ochra-
nianych przez BOR.
Do katalogu podmiotów zobowiązanych do prze-
kazywania informacji szefowi centrum dodaje się
sądy dysponujące wiedzą zawartą w Centrali Reje-
stru Zastawów. Natomiast zobowiązanie do współ-
pracy organów administracji rządowej i samorządo-
wej właściwych w sprawach publicznej służby zatrud-
nienia oraz pomocy społecznej pozwoli na uzyskanie
informacji istotnych z punktu widzenia instytucji
odpowiedzialnych za bezpieczeństwo obywateli o oso-
bach korzystających z ich pomocy.
Wprowadzenie do grupy podmiotów zobowiąza-
nych również prezesa Kasy Rolniczego Ubezpiecze-
nia Społecznego daje możliwość uprawnionym pod-
miotom do uzyskania pełnych informacji z zakresu
ubezpieczeń społecznych. Nowelizacja przewiduje
też, na wniosek Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrz-
nego, usunięcie informacji kryminalnej ze względu
na bezpieczeństwo państwa lub jego obronność.
Proponowana zmiana art. 29 ustawy, zgłoszona
przez Biuro Spraw Wewnętrznych Komendy Głów-
nej Policji, tworzy też istotne narzędzie na potrzeby
prowadzonych postępowań w stosunku do policjan-
tów i pracowników Policji, co umożliwia wyłączenie
mechanizmu koordynowania zainteresowań infor-
macją kryminalną w ramach podmiotu przekazu-
jącego informację. Projekt ten reguluje również
nowy sposób pozyskiwania, przechowywania i re-
alizacji obowiązku usuwania informacji kryminal-
nych z baz danych.
Reasumując, stwierdzam, że projektowana usta-
wa pozwoli na szybkie sprawdzanie koniecznych ak-
tualnych danych, co w dynamicznie zmieniającej się
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Piotr van der Coghen
sytuacji dostosowuje prawo pisane do wymogów
praktyki kryminalistycznej.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamen-
tarny Platformy Obywatelskiej rekomenduje Wysokiej
Izbie ustawę w proponowanym brzmieniu do dalszego
procedowania. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Piotr Polak, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Piotr Polak:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt w imieniu Klubu Prawo i Sprawiedli-
wość przedstawić nasze stanowisko wobec rządowego
projektu ustawy o gromadzeniu i przetwarzaniu in-
formacji kryminalnych, druki nr 1373 i 1640.
Przedłożony projekt ustawy przewiduje noweli-
zację ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o gromadzeniu,
przetwarzaniu i przekazywaniu informacji krymi-
nalnych. Celem nowelizacji jest dostosowanie prze-
pisów ustawy do potrzeb wynikających z 7-letniego
okresu obowiązywania tejże ustawy. I tak w omawia-
nym rządowym projekcie proponowane są następu-
jące zmiany.
W art. 15 proponuje się dodanie ust. 2, w którym
stanowi się, że informacje kryminalne o czynno-
ściach prowadzonych przez podmioty wymienione
w art. 19 i 20 istotnych dla postępowań operacyjno-
-rozpoznawczych bądź karnych będą automatyczne
rejestrowanie w bazach danych w formie tekstowej,
bez możliwości dalszego przekazywania przez pod-
mioty pytające.
W art. 19 rozszerzony zostaje katalog podmiotów
uprawnionych do otrzymywania informacji krymi-
nalnych z Krajowego Centrum Informacji Kryminal-
nej o Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz
dyrektora generalnego Lasów Państwowych i głów-
nego inspektora Straży Leśnej.
W art. 20 natomiast rozszerzony zostaje katalog
podmiotów zobowiązanych do przekazywania infor-
macji kryminalnych do KCIK o organy właściwe
w sprawach ewidencji paszportowych, wydawanych
i utraconych dowodów osobistych, o organy rejestru
cywilnych statków powietrznych, rejestru admini-
stracyjnego polskich statków żeglugi śródlądowej,
polskiego rejestru jachtów, rejestru okrętowego, pu-
blicznej służby zatrudnienia lub pomocy społecznej
oraz o sądy prowadzące rejestr zastawów. W tymże
artykule do podmiotów zobowiązanych do przekazy-
wania informacji dodany jest także prezes KRUS.
W art. 24 zmiana polega na odstąpieniu od obli-
gatoryjnego zakazu przekazywania informacji kry-
33
minalnych do fakultatywnej możliwości, a także na
rozszerzeniu o możliwości ich nieprzekazywania, je-
żeli to przekazanie mogłoby zagrozić bezpieczeństwu
państwa lub jego obronności.
W art. 25 zmiany polegają na uproszczeniu wy-
stąpienia przez podmiot zobowiązany do szefa cen-
trum o usunięcie informacji nieprawdziwej lub takiej,
której gromadzenie jest zabronione.
Z kolei w art. 27 rozszerzany jest zakres informa-
cji kryminalnych podlegający usunięciu z baz danych
ze względu na bezpieczeństwo państwa lub jego
obronność albo ze względu na indywidualność iden-
tyfikacji osób udzielających pomocy podmiotom
uprawnionym. W tym artykule uszczegółowiony jest
także tryb usuwania tych informacji.
W art. 28 uszczegóławiamy formę zapytania kie-
rowanego przez podmiot uprawniony do szefa KCIK
do postaci wypełnionej karty zapytania. Szef cen-
trum odpowiedzi na zapytanie przekazuje w drodze
teletransmisji lub w drodze teletransmisji i w formie
pisemnej.
W ostatnim nowelizowanym art. 29 dodano zapis
mówiący, że na wniosek podmiotu uprawnionego szef
centrum nie informuje tego podmiotu o przekazanej
informacji kryminalnej, jeśli komórki organizacyjne
tego podmiotu zajmują się wykrywaniem i ściganiem
przestępstw popełnionych przez funkcjonariuszy czy
pracowników tego podmiotu. Zapis ten ma na celu
uniemożliwienie osobom pracującym czy pełniącym
służbę pozyskiwanie informacji dotyczących wykry-
wania i ścigania przestępstw we własnym środowi-
sku zawodowym danego podmiotu.
Zmiany proponowane w pozostałych ustawach
pozostają w ścisłym związku z ww. poprawkami i mają
na celu zapewnienie spójności obowiązujących aktów
prawnych w zakresie współpracy różnych podmiotów
z szefem centrum, dlatego ustawy te uzupełniono
o przepisy dotyczące tej współpracy.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Prawo
i Sprawiedliwość będzie popierał tę ustawę i wnosi
o dalsze nad nią procedowanie, dalsze prace. Dzięku-
ję.(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę panią poseł Krystynę
Łybacką, klub Lewica.
Bardzo proszę.
Poseł Krystyna Łybacka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otaczająca nas
rzeczywistość jest niezwykle dynamiczna, świat się
zmienia w szalonym tempie. Mamy coraz lepsze środ-
ki komunikacji, łączności, a bardzo często nasz za-
chwyt wywołują zdobycze technik teleinformatycz-
nych. Problem jednak polega na tym, że z owych
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
34 Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Krystyna Łybacka
postępów cywilizacji, jakże słusznie nazwanej infor-
macyjną, korzystają nie tylko osoby praworządne.
Mają do nich dostęp także te osoby, które wchodzą
w konflikt z prawem. Dlatego ustawa o gromadzeniu,
przetwarzaniu i przekazywaniu informacji krymi-
nalnych przyjęta przez Sejm dnia 6 lipca 2001 r. musi
uwzględniać zarówno zdobycze cywilizacji, jak i prak-
tykę stosowania tego prawa przez tych kilka lat, któ-
ra pokazuje, że nie wszystkie przyjęte rozwiązania
okazują się wystarczające. To uzasadnia konieczność
nowelizacji ustawy, nad którą dzisiaj Wysoka Izba
debatuje.
Jest również drugi powód, dla którego nowelizu-
jemy tę ustawę. Otóż jest rzeczą niezwykle istotną,
aby szef Krajowego Centrum Informacji Kryminal-
nej mógł wypełniać nałożone na niego zadania jak
najskuteczniej, bo to jest również jedna z form nie-
zbędnych w walce z przestępczością.
Ta ustawa nowelizująca zawiera 3 główne grupy
tematyczne. Pierwsza z nich dotyczy zarządzania
informacją kryminalną, druga grupa stanowi rozsze-
rzenie katalogu osób uprawnionych do korzystania
z informacji centrum i wreszcie trzecia grupa to jest
uzupełnienie katalogu podmiotów, które są zobowią-
zane do przekazywania informacji.
Jeśli chodzi o zarządzanie informacją, to słusznie
wyodrębnia się w tej noweli pewien rodzaj informacji,
które są zgodnie z zapisem zastosowanym już w pierw-
szej zmianie rejestrowane w bazach danych w formie
tekstowej bez możliwości dalszego ich przekazywa-
nia. Wysoka Izbo, dlaczego bez możliwości przekazy-
wania? Wyobraźmy sobie, że to są na przykład dane
niezbędne w postępowaniach toczących się w spra-
wach o przestępstwa skarbowe. Na przykład potrze-
bujemy danych o liczbie pojazdów, liczbie posiadanych
nieruchomości czy o udziałach, jeśli chodzi o podmio-
ty gospodarcze. Ich aktualność jest tak naprawdę
ograniczona do dnia ich przekazu. Ona oczywiście
się zmienia, zatem dalsze przekazywanie wobec nie-
możności ich aktualizacji – bo nie ma takiej możliwo-
ści – byłoby bezzasadne. Z tym się łączy uproszczona
procedura, którą szef centrum wdraża wtedy, kiedy
usuwa informację nieprawdziwą, głównie tę przeka-
zaną w drodze teletransmisji. Jest również rzeczą
bardzo istotną, aby ustawodawca mógł stworzyć, i tak
właśnie jest w tej noweli, możliwość nieprzekazywa-
nia informacji kryminalnej wtedy, kiedy nie tylko
zagraża ona bezpieczeństwu państwa czy jego obron-
ności, ale co może znacznie ważniejsze na co dzień
– wtedy gdy może ona ujawnić nazwiska osób, które
wspierały w postępowaniu operacyjno-rozpoznaw-
czym odpowiednio do tego przygotowane i uprawnio-
ne służby.
W zakresie zarządzania informacją jest jeszcze
jedna kwestia. Mianowicie ta ustawa utrzymuje prze-
widziane dotychczas tryb obligatoryjnej rejestracji
i formy zapytań do szefa centrum, ale to, Wysoka
Izbo, wymaga zastosowania rozwiązań technicznych,
które są niezbędne do dalszego przetwarzania elek-
tronicznej karty zapytania.
Jeśli chodzi o rozszerzenie katalogu osób upraw-
nionych i katalogu podmiotów zobowiązanych, to
może na przykład dziwić Wysoką Izbę, dlaczego ge-
neralny inspektor Lasów Państwowych nagle znaj-
duje się w katalogu podmiotów uprawnionych. Otóż
jest to usunięcie pewnego błędu, dlatego, że w dotych-
czas obowiązującej ustawie w tym katalogu podmio-
tów są wspomniani dyrektorzy regionalnych dyrek-
cji, są nadleśniczowie, ale nie ma ich zwierzchnika,
jakim jest dyrektor Lasów Państwowych, jak również
nie ma głównego inspektora Służby Leśnej, a prze-
cież doskonale wiemy, że są prowadzone postępowa-
nia na przykład o kradzież drewna z lasu, więc to
uzupełnienie jest niezbędne.
Panie i panowie posłowie i nas słuchający mogą
żachnąć się, dlaczego do katalogu podmiotów zobo-
wiązanych ustawodawca proponuje wprowadzić urzę-
dy pracy czy urzędy opieki społecznej. Otóż Wysoka
Izbo, bardzo często zdarza się tak, że osoby, które
unikają kontaktu z organami ścigania, umykają
przed nimi, są przez nie poszukiwane, spokojnie ko-
rzystają z pomocy społecznej czy też zasiłku dla bez-
robotnych. To jest odpowiedź na zmieniającą się rze-
czywistość.
Klub Lewicy, w imieniu którego występuję, oczy-
wiście popiera ten projekt ustawy, ale popiera go
i życzy, nie tylko służbie kryminalnej policji, ale
wszystkim policjantom, aby było wystarczająco dużo
środków finansowych na realizację zadań zapisanych
w tej ustawie. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Mirosław Pawlak, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W dniu 17 listopada 2008 r. wpłynął do laski
marszałkowskiej rządowy projekt ustawy regulującej
i nowelizującej zagadnienia z zakresu gromadzenia,
przetwarzania i przekazywania informacji kryminal-
nych. Obowiązujące przepisy ustawy z dnia 6 lipca
2001 r. wymagają usprawnienia realizacji zadań
w obszarze działania szefa Krajowego Centrum In-
formacji Kryminalnej. Materia, nad którą dzisiaj się
pochylamy, ma bardzo ważny w swym znaczeniu cha-
rakter, ale zarazem bardzo delikatny. Najogólniej
mówiąc, chodzi o rozszerzenie kręgu podmiotów
uprawnionych do dostępu do określonej kategorii
wiedzy o podmiocie, czyli informacji potrzebnych do
stosowania pewnych procedur. W obecnym stanie
prawnym informacje kryminalne stwierdzają stan
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Mirosław Pawlak
faktyczny na dzień ich przekazania, bez możliwości
bieżącej aktualizacji. Z tego też względu nie powinny
być dalej udostępniane, gdyż w danym momencie
mogą okazać się nieprawdziwe.
Panie i Panowie Posłowie! Komisja Administracji
i Spraw Wewnętrznych, w której pracach nad oma-
wianym projektem ustawy uczestniczyłem, z dużą
powagą i ostrożnością podeszła do problemu. Należa-
ło bowiem rozumnie wyważyć potrzeby przetwarza-
nia i przekazywania informacji kryminalnych w zde-
rzeniu z rzeczywistymi i realnymi potrzebami na
rzecz podmiotów uprawnionych. Nowelizuje się prze-
pis art. 15 poprzez dodanie ust. 2, stanowiącego, że
informacje kryminalne określone w przepisie art. 13
ust. 1 pkt 5 lit. e, które będą przekazywane w formie
przekazu teleinformatycznego przez szefa Krajowego
Centrum Informacji Kryminalnych podmiotowi
w odpowiedzi na jego zapytanie, będą automatycznie
rejestrowane w bazach danych w formie tekstowej,
bez możliwości dalszego przekazywania. Chodzi tutaj
o informacje o innych postępowaniach lub czynno-
ściach prowadzonych na podstawie ustaw przez pod-
mioty, o których mowa w art. 19 i 20, bardzo istot-
nych z punktu widzenia czynności operacyjno-rozpo-
znawczych lub postępowania karnego. Dotyczy to
także postępowania w sprawach o przestępstwa skar-
bowe. Zmieniamy tą nowelizacją art. 19 ustawy, któ-
ry statuuje Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego
w katalogu podmiotów uprawnionych do otrzymywa-
nia informacji kryminalnych z centrum. Z uwagi na
zakres przedmiotowy zadań Agencja Bezpieczeństwa
Wewnętrznego powinna mieć dostęp do takich infor-
macji, ale i w tym zakresie nawiązanie współpracy
z szefem KCIK wymagać będzie zgody prezesa Rady
Ministrów, o czym traktuje przepis art. 8 ust. 2 usta-
wy o ABW i AW.
Należy pozytywnie odnieść się do zmiany polega-
jącej na dodaniu do kręgu podmiotów uprawnionych
także dyrektora generalnego Lasów Państwowych
oraz głównego inspektora Straży Leśnej.
Mówiąc o uprawnieniach rozszerzających nie na-
leży zapominać o tym, iż przepis art. 20 ustawy uzu-
pełnia katalog podmiotów zobowiązanych do przeka-
zywania informacji kryminalnych. Do takich orga-
nów należeć będą m.in.: organy właściwe w sprawach
ewidencji paszportowych, ewidencji wydanych i utra-
conych dowodów osobistych, rejestru statków po-
wietrznych i statków żeglugi śródlądowej, jachtów,
rejestru okrętowego, publicznej służby zatrudnienia
lub pomocy społecznej, a także prezes KRUS. Nie-
mniej przepis art. 24 ust. 1 projektu ustawy przewi-
duje rozszerzenie możliwości nieprzekazywania in-
formacji kryminalnych szefowi centrum lub ograni-
czenie zakresu przekazywanych informacji o sytu-
ację, w której przekazanie mogłoby zagrozić bezpie-
czeństwu państwa lub jego obronności albo spowodo-
wać identyfikację osób udzielających pomocy przy
35
wykonywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych.
W tym względzie należało wziąć pod uwagę wniosek
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Projekt, co bardzo słuszne, zakłada uproszczony
tryb przy procedurze usuwania informacji niepraw-
dziwej lub takiej, której przekazanie jest zabronione.
(Dzwonek) W związku z nowelizacją omawianej ma-
terii w sukurs musi przyjść, z urzędu, nowelizacja aż
sześciu ustaw, co wydaje się oczywiste.
Wysoki Sejmie! Z przyjemnością miałem zaszczyt
w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego
omówić i zaprezentować stanowisko popierające spra-
wozdanie komisji. Wierzymy, że ta tak ważna, ale
– jak wspomniałem – delikatna materia usprawni
przepływ niezbędnych informacji, usystematyzuje
proces gromadzenia, przetwarzania i przekazywania
informacji kryminalnych. Jednocześnie zwracamy
się do pana premiera z gorącą prośbą o szczególny
nadzór i baczenie na jej realizację, aby osoby zatrud-
nione nie pokusiły się, z różnych powodów, o użycie
wiedzy, którą posiadają lub posiądą. W wielu przy-
padkach mogłoby to mieć skutki niewyobrażalne.
Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Przechodzimy do pytań.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Poseł Tadeusz Woźniak, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Tadeusz Woźniak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadze-
niu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kry-
minalnych oraz niektórych innych ustaw w zasadzie
nie budzi kontrowersji. Niemniej jednak proszę pana
ministra o wyjaśnienie sprawy, która nie była, o ile
pamiętam, przedmiotem rozważań w trakcie prac
w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz
podkomisji nadzwyczajnej. Otóż w art. 24 ust. 1 no-
welizowanej ustawy czytamy: Podmioty zobowiązane
nie przekazują – podkreślam: nie przekazują – infor-
macji kryminalnych szefowi centrum lub ogranicza-
ją zakres przekazywanych informacji kryminalnych,
jeżeli ich przekazanie mogłoby spowodować ujawnie-
nie niejawnego osobowego źródła informacji. Przepis
art. 24 ust. 1 po nowelizacji ma brzmieć: Podmioty
zobowiązane mogą – podkreślam: mogą – nie prze-
kazywać informacji kryminalnych szefowi centrum
lub ograniczyć zakres przekazywanych informacji,
jeżeli ich przekazanie mogłoby zagrozić bezpieczeń-
stwu państwa lub jego obronności albo spowodować
identyfikację osób udzielających pomocy przy wyko-
nywaniu czynności operacyjno-rozpoznawczych pro-
wadzonych przez upoważnione do tego podmioty
uprawnione. (Dzwonek) I pytanie, panie ministrze:
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
36 Projekt ustawy o zmianie ustawy o gromadzeniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji kryminalnych
Poseł Tadeusz Woźniak
Dlaczego w dotychczas obowiązującym brzmieniu
ustawy mamy sprawę nieprzekazywania informacji
kryminalnych ujętą w sposób kategoryczny i jakie są
powody zaproponowania fakultatywnego rozwiąza-
nia problemu przez podmioty zobowiązane do prze-
kazywania informacji kryminalnych po nowelizacji?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatelska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zajmujemy się dziś
ważną ustawą, która obejmuje niezwykle wrażliwą
sferę funkcjonowania państwa. W świetle art. 15 in-
formacje kryminalne przekazane w formie przekazu
teleinformatycznego przez szefa centrum podmiotowi
w odpowiedzi na jego zapytanie zostają automatycznie
zarejestrowane w bazach danych w formie tekstowej,
bez możliwości dalszej bieżącej aktualizacji i dalszego
przekazywania. Dostęp do takich informacji może
stanowić – jak się wydaje – łakomy kąsek dla wielu
osób, w szczególności ze światka przestępczego.
W związku z powyższym chciałbym zapytać: Jaki jest
poziom zabezpieczenia przekazu teleinformatycznego?
W tym przypadku stąpamy po cienkim lodzie, gdyż
materia jest nader delikatna i sprawą priorytetową
jest to, by te informacje nie wpadły w niepowołane
ręce. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Bardzo dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W zmienionym art. 19 pkt 14 zgodnie z uzasadnie-
niem proponowane rozwiązanie umożliwi korzysta-
nie z baz danych centrum przez organy Lasów Pań-
stwowych, za pośrednictwem dyrektora generalnego
Lasów Państwowych i głównego inspektora Straży
Leśnej, z wykorzystaniem centralnego systemu in-
formatycznego, zwanego CSI. W proponowanym za-
pisie nie jest jednak jednoznacznie określone, że gro-
madzenie i przekazywanie informacji będzie odbywać
się za pośrednictwem dyrektora generalnego.
Panie Ministrze! Zgodnie ze strukturą organiza-
cyjną w Lasach Państwowych główny inspektor Stra-
ży Leśnej, nadleśniczowie oraz dyrektorzy regional-
ni dyrekcji Lasów Państwowych podlegają dyrekto-
rowi generalnemu Lasów Państwowych, który pod-
ległym organom, w tym i głównemu inspektorowi
Straży Leśnej, nadaje odpowiednie uprawnienia
i udziela pełnomocnictw.
Dlatego też chciałbym zapytać, czy zgodnie z pro-
pozycją zmiany pkt 14 w art. 19 projektodawca rzeczy-
wiście planuje przyznać uprawnienia ustawowe po-
szczególnym organom, pomijając w tym zakresie dy-
rektora generalnego Lasów Państwowych, który jed-
noosobowo odpowiada za Państwowe Gospodarstwo
Leśne Lasy Państwowe. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji pan Antoni
Podolski.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zostały zadane
trzy pytania. Bardzo za nie dziękuję.
Pierwsze, zadane przez pana posła Woźniaka, do-
tyczyło zmiany obecnego kategorycznego zakazu
ujawniania informacji pochodzących od osobowych
źródeł informacji czy mogących w jakiś sposób ich
dotyczyć w bazie KCIK. Pytanie, dlaczego teraz
wprowadzono określenie „fakultatywne”.
Otóż w naszym przekonaniu – i wszystkie służby
na to się zgodziły – jest to efekt właśnie sukcesu
KCIK, budowania zaufania między służbami do efek-
tywności i szczelności tego systemu wymiany infor-
macji kryminalnych. Ta ustawa – akurat w 2001 r.,
kiedy była wprowadzana, byłem przedstawicielem
rządu – była wprowadzana z dużymi oporami ze stro-
ny różnych służb, była kwestia wymiany informacji
między służbami, służby takimi informacjami nie-
chętnie się dzielą, zwłaszcza pochodzącymi ze źródeł
operacyjnych.
Funkcjonowanie KCIK i brak wypadków związa-
nych z ujawnianiem tych informacji – to jest ponie-
kąd również odpowiedź na pytanie pana posła Sie-
dlaczka – pozwoliły zbudować zaufanie do tego, że te
informacje są bezpieczne, że rzeczywiście pełna wy-
miana informacji służy efektywności zwalczania
przestępczości w Polsce i że to właściciel tej informa-
cji, którą przekazuje do centrum, konkretna służba
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Spraw Wewnętrznych i Administracji
Antoni Podolski
sama będzie decydować o tym, w jakim zakresie ta
informacja jest wrażliwa i w jakim zakresie należy
traktować ochronę źródeł informacji tej służby.
W naszym przekonaniu jest to rozwiązanie jak naj-
bardziej efektywne, bezpieczne i służące właśnie
temu, żeby ten system był maksymalnie efektywny.
Przechodzę do pytania pana posła Siedlaczka
związanego z poziomem zabezpieczeń. Pan poseł wy-
baczy, że oczywiście nie będę udzielał zbyt szczegó-
łowych odpowiedzi na te pytania, ponieważ nie chcę,
aby moja odpowiedź, niezależnie od stopnia mojej,
powiedziałbym, ograniczonej fachowości w dziedzinie
teleinformatyki, służyła jako jakaś wskazówka, jak
te zabezpieczenia wyglądają. Poprzestańmy na tym,
że akredytacje dla tego typu systemów w Polsce wy-
daje Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Jest to
szczebel klauzulowany i w naszym przekonaniu, jak
wspomniałem, te dane są bezpieczne. Na tym, jeżeli
pan poseł pozwoli, poprzestałbym.
Jeśli zaś chodzi o odpowiedź na ostatnie pytanie,
dotyczące związków między strukturą Lasów Pań-
stwowych a zapisami tej ustawy, to w naszym prze-
konaniu w tym przypadku analogicznie, jak to jest
w przypadku innych służb, gdzie są komendanci wo-
jewódzcy i komendant główny, poszczególne szczeble
danej struktury są traktowane równomiernie, to
znaczy jest założone, że może to się odbywać za po-
średnictwem zarówno tych podmiotów, które dotych-
czas były zapisane w ustawie, jak i tego podmiotu,
którego brakowało, czyli Dyrekcji Generalnej Lasów
Państwowych. Jeżeli w tym zakresie moja odpowiedź
będzie nie do końca wystarczająca, to chętnie szcze-
gółowo odpowiemy na piśmie, jak wygląda praktyka
w tym zakresie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Konstanty Miodowicz.
Czy pan poseł Miodowicz widzi potrzebę?
(Poseł Konstanty Miodowicz: Dziękuję bardzo)
Bardzo dziękuję, panie pośle.
W takim razie zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 4. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Go-
spodarki oraz Komisji Infrastruktury o komisyj-
nym projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo
energetyczne (druki nr 1374, 1374-A i 1618).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Andrzeja Czerwińskiego.
37
Poseł Sprawozdawca
Andrzej Czerwiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod koniec stycz-
nia odbyły się wspólne posiedzenia Komisji Infra-
struktury i Komisji Gospodarki, na których rozpa-
trywaliśmy komisyjny projekt ustawy o zmianie
Prawa energetycznego.
Na samym początku zaznaczę, iż Prawo energe-
tyczne jako ustawa nie jest zbyt szczęśliwą ustawą.
Podjęta i uchwalona w 1997 r. była nowelizowana już
przeszło 40 razy. I kluby, i posłowie na posiedzeniach
połączonych komisji podkreślali, iż generalnie Prawo
energetyczne powinno być przygotowane komplekso-
wo, powinno być ujednolicone, klarowne, jasne, do-
stępne dla każdego ze środowisk.
Dlaczego połączone komisje wnoszą pod obrady
Wysokiej Izby kolejną zmianę? Otóż ta zmiana doty-
czy bardzo wąskiego zakresu – zakresu zdjęcia obo-
wiązku zdobywania koncesji dla podmiotów gospo-
darczych prowadzących działalność gospodarczą
w zakresie obrotu benzyną lotniczą. Nie chcę zaśmie-
cać umysłów symbolami, ale fachowcy wiedzą, że jest
to specjalny rodzaj benzyny, który po prostu nie na-
daje się do normalnych samochodów, a na którym to
paliwie bezpiecznie latają samoloty. Zmiana ta doty-
czy tych podmiotów, których roczna wartość obrotu
nie przekracza równowartości 1 mln euro.
Krótko mówiąc, ustawa o koncesjach nałożyła na
stosunkowo drobne podmioty obowiązek uzyskiwa-
nia koncesji, co w praktyce eliminowało z formalnego
ruchu lotniska nieprowadzące działalności komuni-
kacyjnej czy lokalne lotniska, które zajmują się szko-
leniem, sportem, czyli aerokluby.
Zgłaszane były też pewne wątpliwości, czy przepis
jest na tyle szczelny, że nie stworzy luki wykorzysty-
wanej do wyprowadzania tego paliwa. Uspokojenie
co do tego było spowodowane informacją, że nie na-
rusza to dochodów budżetu, że nie wpłynie to na
zmniejszenie wpływów z akcyzy.
Inicjatorem tej zmiany była komisja „Przyjazne
Państwo”, a jednym z elementów, który do wsparcia
tej ustawy przekonał też krytykujących posłów, jest
to, iż lotniska małe, regionalne tworzą się, tworzy się
ich rynek i niezwłoczne usunięcie pewnych barier
wychodzi naprzeciw oczekiwaniom, jak również
wspiera potencjalny wzrost gospodarczy. Polska jest
na tyle dużym krajem, że jest miejsce na szereg lot-
nisk regionalnych, a jak wyglądało czy jak wygląda
tankowanie samolotów do tej pory, to każdy, kto
mógłby czy zechciałby się przyjrzeć, przekonałby się
i zobaczyłby te patologiczne sytuacje. Przewożenie
kanistrów w warunkach często narażających na bez-
pieczeństwo obsługę to jest rzecz, powiedzmy, do na-
tychmiastowego naprawienia.
Chciałbym też zaznaczyć, że jest to stosunkowo
jednolite stanowisko połączonych komisji, dlatego
w imieniu Komisji Infrastruktury i Komisji Gospo-
darki wnoszę do Wysokiej Izby o uchwalenie załączo-
nego projektu ustawy.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
38 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Poseł Sprawozdawca Andrzej Czerwiński
Wyrażam również nadzieję, że rozwiejemy wszel-
kie wątpliwości, które mogą pojawić się jeszcze w trak-
cie tej debaty, jak również rozpatrzymy potencjalne
poprawki.
Jeśli pan marszałek pozwoli, chciałbym podkre-
ślić naprawdę dużą rolę posłów, i to nie tylko posłów
koalicji, ale również posłów opozycji. Jeden z panów
posłów, który włożył w tę pracę bardzo dużo trudu,
też pewnie przekaże swoje uwagi. Chciałbym podkre-
ślić, że w dążeniu do rozwiązania uciążliwego proble-
mu panowała atmosfera współdziałania, jednak me-
todą, sposobem na rozwiązanie tego problemu oka-
zało się wypracowanie kolejnej poprawki do ustawy
Prawo energetyczne. Musimy jeszcze trochę poczekać
do czasu, aż kompleksowo zajmiemy się również tą
ustawą. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze poseł Tomasz Lenz,
Platforma Obywatelska.
Bardzo proszę.
Poseł Tomasz Lenz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu
Parlamentarnego Platforma Obywatelska mam za-
szczyt przedstawić stanowisko wobec projektu usta-
wy o zmianie ustawy Prawo energetyczne.
Szanowni państwo, zmiany w omawianej ustawie
dotyczące systemu monitorowania i kontrolowania
jakości paliw są niezbędne. Dotychczasowa praktyka,
narzucająca obowiązek uzyskiwania koncesji na pro-
wadzenie działalności w zakresie obrotu paliwami
bez względu na wielkość tego obrotu, nie sprawdziła
się. Zamiast osiągnięcia wymiernych korzyści w po-
staci uszczelnienia systemu mamy do czynienia
z biurokracją i zastojem, chociażby w sektorze lotnic-
twa niekomunikacyjnego. Obecnie wymogi koncesyj-
ne sprawiają, że aerokluby przeznaczają paliwo tylko
dla swoich samolotów, gdyż nałożony na nie obowią-
zek koncesjonowania, wobec znikomego obrotu ben-
zyną, jest obciążeniem, którego nie są w stanie
udźwignąć. Takie rozwiązania stały się częstą przy-
czyną wypadków i incydentów lotniczych. Piloci,
którzy często wykonują loty na granicy zasięgu do-
stępnego paliwa, niejednokrotnie mieli problemy
z zatankowaniem. Owszem, można powiedzieć, iż
zawsze mogą tankować na dużych lotniskach, np.
międzynarodowych, jednak tam małe samoloty mu-
szą czekać w powietrzu około 40 minut na zezwolenie
na wylądowanie. Nakładane są także liczne opłaty,
m.in. podwyższone opłaty za paliwo uwzględniające
marżę portów lotniczych. Ponadto duże lotniska nie
są przyjazne lotnictwu ogólnemu, gdyż warunkiem
ich użytkowania jest przedstawienie planu lotu,
a operacja tankowania trwa około 2 godzin. W prak-
tyce często dochodzi więc do zawierania porozumień
między aeroklubami dotyczących wymiany paliwa.
Takie bartery stanowią jednak omijanie obecnych
regulacji.
Wysoka Izbo! Chciałbym przypomnieć, że dziś
procedura uzyskiwania koncesji jest uciążliwa, trze-
ba dostarczyć ok. 20 dokumentów, w tym chociażby
zaświadczenie o niekaralności członków organu za-
rządzającego. W efekcie tego koncesje otrzymało do-
tychczas jedynie 2 na 5 spośród 60 aeroklubów ubie-
gających się o przyznanie koncesji. Tymczasem udział
aeroklubów i małych lotnisk w ogólnym obrocie pa-
liwami jest znikomy, przez to generowany przez nie
wpływ do budżetu państwa jest marginalny.
Trzeba również zaznaczyć, że omawiany projekt
nie dotyczy podatku akcyzowego od paliw lotniczych,
dotyczy jedynie koncesjonowania obrotu. Dlatego nie
należy się obawiać, iż wprowadzenie zwolnienia
z koncesjonowania małego obrotu paliwami rozsz-
czelni system poboru podatku akcyzowego. Jest to
odrębna kwestia, niebędąca przedmiotem omawia-
nych zmian w Prawie energetycznym.
Wprowadzenie nowych regulacji może pozytyw-
nie wpłynąć na przychody budżetu państwa oraz
jednostek samorządu terytorialnego, głównie po-
przez wzrost wpływów pochodzących z podatków
i opłat lokalnych związanych z rozwojem regionów
generowanym przez lotnictwo cywilne. Co więcej,
nowe przepisy przyczynią się też do wzrostu konku-
rencji i rozwoju nowych małych lotnisk, które od
10 lipca 2008 r. mogą powstawać dzięki przekazaniu
niewykorzystywanych lotnisk wojskowych jednost-
kom samorządu. Do tej pory przez biurokratyczny
i obciążający system koncesjonowania żadna gmina
nie przejęła od wojska takiego lotniska. Obecnie wie-
le byłych lotnisk wojskowych nie jest eksploatowa-
nych, a przez to niszczeje ich niewykorzystywana
infrastruktura.
Wprowadzenie zmian do ustawy Prawo energe-
tyczne może więc wpłynąć także na rozwój regionów,
w których istnieją niekomunikacyjne lotniska. Po-
przez zwiększony ruch lotnictwa prywatnego i rekre-
acyjnego, zwłaszcza w wyniku wejścia naszego lot-
nictwa do strefy Schengen już w marcu bieżącego
roku, rozwijać się będzie mogła w Polsce turystyka,
tak istotna dla wielu obszarów naszego kraju.
Szanowni Państwo! Zmiany w ustawie są koniecz-
ne, by nie dopuścić do stagnacji w części rynku lot-
niczego. Dążąc do rozwoju lotnictwa ogólnego poprzez
liberalizację obciążeń i procedur biurokratycznych,
jak również realizując założenia zawarte w dokumen-
cie „Główne kierunki rozwoju lotnictwa ogólnego
w Polsce w latach 2007–2010”, zrezygnowano, co było
niezbędne, z systemu koncesjonowania obrotu pali-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Poseł Tomasz Lenz
wami w odniesieniu do podmiotów o stosunkowo
niskiej wartości obrotu. Zmiana przepisów przyczyni
się do szybszego rozwoju lotnictwa w Polsce i podwyż-
szenia stopnia bezpieczeństwa lotów. Warto również
zauważyć, że dzięki tej ustawie przyczynimy się do
wzrostu ogólnej dostępności lotów rekreacyjnych
i biznesowych.
W imieniu klubu Platformy Obywatelskiej zwra-
cam się do Wysokiej Izby o poparcie omawianego
projektu. Panu marszałkowi przekazuję jeszcze po-
prawkę, którą zgłaszam w imieniu klubu. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze poseł Adam Abramowicz, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Abramowicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Prawo i Sprawiedliwość mam zaszczyt zabrać głos
w dyskusji nad sprawozdaniem komisji o projekcie
ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne.
Chciałbym podziękować panu przewodniczącemu
Komisji Gospodarki, że zauważył fakt, iż nad tą usta-
wą pracowali posłowie wszystkich klubów.
Z punktu widzenia osoby, która nie jest zaintere-
sowana rozwojem lotnictwa, problem może wydawać
się błahy, bo dotyczy tylko fragmentu gospodarki, za
to z punktu widzenia osób, które działają na rzecz
rozwoju lotnictwa w ramach aeroklubów, jest to pro-
blem być albo nie być. W Polsce mamy do czynienia
ze słabo rozwiniętym transportem lotniczym oraz
niedostateczną infrastrukturą lotniczą. Możemy się
jednak pochwalić dobrymi wynikami w szkoleniu
pilotów zarówno w ramach szkół, jak i w dobrze roz-
winiętej strukturze aeroklubów. Niestety, obecnie
obowiązujące prawo nakłada obowiązek uzyskiwania
koncesji na handel paliwem lotniczym nawet na pod-
mioty o bardzo małej skali działalności. Pociąga to
za sobą ogromne koszty związane z wypełnianiem
obowiązków nałożonych koncesją, co sprawia, że wo-
bec małej skali handlu tym paliwem poniesione wy-
datki nigdy nie zwrócą się inwestorowi. Utrudnia to
rozwój lotnictwa cywilnego w Polsce.
Niedawne uchwalenie przez Sejm długo oczekiwa-
nej zmiany ustawy o Agencji Mienia Wojskowego oraz
o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia
Skarbu Państwa umożliwia przejęcie i zagospodaro-
wanie nieruchomości stanowiących byłe lotniska
wojskowe przez samorządy, ale wyłącznie na cele lot-
niskowe. Wartość terenów lotniskowych, które będą
przekazywane władzom samorządowym, wstępnie
jest oceniana na ponad 700 mln zł. Zmiana ustawy
o Agencji Mienia Wojskowego znacznie zwiększa
39
szanse na zagospodarowanie lotnisk powojskowych
zlokalizowanych w pobliżu mniejszych miejscowości.
Na tych lotniskach, oczywiście po ich dostosowaniu
do obowiązujących przepisów i warunków technicz-
no-budowlanych dotyczących lotnisk cywilnych, bę-
dzie można sukcesywnie rozpocząć obsługę ruchu
lotniczego o zasięgu krajowym i regionalnym, co po-
winno aktywizować dany region pod względem go-
spodarczym. Jest to ważne, jeżeli weźmie się pod
uwagę, iż panuje kryzys. Rozwój terenów położonych
poza wielkimi miastami – także poprzez zapewnienie
dostępu do transportu lotniczego – jest ważny i nie-
zbędny.
Poważny problem ograniczający sprawne zago-
spodarowanie lotnisk powojskowych mogą stanowić
jednak zbyt małe środki finansowe, jakie posiadają
mniejsze miasta i gminy. Nie ulega wątpliwości, że
nakłady ponoszone na zakładanie nowych lotnisk
cywilnych, na nowe inwestycje lotniskowe i na dosto-
sowanie infrastruktury pozostawionej przez wojsko
będą w wielu przypadkach znacznie większe niż moż-
liwości samorządów lokalnych. Jak już stwierdził mój
poprzednik, na razie samorządy nie kwapią się do
składania wniosków o przejęcie lotnisk, między in-
nymi dlatego, że liczą, jakie kwoty okażą się potrzeb-
ne na zagospodarowanie tych terenów. Ustawa okre-
śla bowiem, że samorządy mają na to tylko i wyłącz-
nie 3 lata, pod groźbą odebrania darowizny. Wymóg
poniesienia znacznych kosztów uzyskania koncesji,
związanych głównie ze spełnieniem wyśrubowanych
norm ekologicznych w przypadku rozruchu lądowi-
ska lub lotniska – a co za tym idzie niewielkie po-
czątkowe ilości lotów – może zupełnie uniemożliwić
plany powołania do życia lotnisk lokalnych. Mieli-
byśmy wtedy do czynienia z pewnym paradoksem
polegającym na tym, że Sejm Rzeczypospolitej Pol-
skiej, chcąc zapobiec dalszej degradacji terenów po
byłych lotniskach wojskowych, chcąc umożliwić roz-
wój lotnictwa cywilnego, uchwala ustawę o możli-
wości przekazania samorządom terenów wojsko-
wych w drodze darowizny, z zastrzeżeniem wyko-
rzystania tych terenów na cele wojskowe, ale jedno-
cześnie, nie zmieniając dotychczasowych przepisów
dotyczących koncesji na sprzedaż paliwa, uniemoż-
liwia wprowadzenie przepisów tej ustawy w życie.
Ta ustawa, jeśli nie zostanie wprowadzona zmiana,
może być po prostu martwa. Przecież żaden samolot
nie przyleci na nowo urządzone lądowisko bądź lot-
nisko, jeżeli nie będzie miał możliwości zatankowa-
nia paliwa na drogę powrotną.
Na państwie polskim ciąży także obowiązek dba-
nia o poziom szkolenia kadr dla polskiego lotnictwa.
Nie do przecenienia jest w tej dziedzinie praca pol-
skich aeroklubów, w których stawiają pierwsze kroki
w ramach lotniczej przygody rzesze pasjonatów i en-
tuzjastów podniebnych podróży. Niestety, dzisiejsze
przepisy prawne, które nakładają wymóg uzyskania
koncesji na handel paliwem lotniczym także na ae-
rokluby, jeżeli zaopatrują w paliwo inne samoloty niż
należące do macierzystej jednostki, utrudniają proces
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
40 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Poseł Adam Abramowicz
szkolenia i przyczyniają się do stworzenia zagrożenia
w ruchu lotniczym. Samolot Aeroklubu Warszawskie-
go, który poleci na przykład do Rzeszowa, nie może
dzisiaj legalnie zakupić paliwa na drogę powrotną
w Aeroklubie Rzeszowskim, ponieważ aeroklubu nie
stać na inwestycje umożliwiające uzyskanie koncesji
na handel paliwem lotniczym. (Dzwonek)
Uchwalenie ustawy, nad której projektem Wysoka
Izba dzisiaj dyskutuje w drugim czytaniu, umożliwi
uruchomienie pierwszego etapu działalności nowych
lądowisk i lotnisk lokalnych, jak też normalną pracę
aeroklubów. Trzeba zaznaczyć, że brak koncesji, a co
za tym idzie zwolnienie z obowiązku wypełniania
wszystkich obostrzeń ekologicznych, dotyczyć będzie
wyłącznie bardzo małej skali handlu paliwem lotni-
czym. Lotniska w miarę swojego rozwoju i zwiększa-
nia ruchu lotniczego będą musiały w przyszłości
przeznaczyć środki na spełnienie wszystkich wyma-
gań określonych koncesją na sprzedaż paliwa.
Omawiana ustawa nie spowoduje ubytku w budże-
cie państwa, ponieważ sprzedający paliwo bez konce-
sji, na warunkach określonych ustawą, będą podlegać
wszystkim obowiązkom podatkowym, w tym także
akcyzowym.
Klub Prawa i Sprawiedliwości nie wnosi popra-
wek do tego projektu w drugim czytaniu. Dziękuję
za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Henryk Milcarz, klub Lewica, bardzo
proszę.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica
mam zaszczyt zarekomendować projekt ustawy
o zmianie ustawy Prawo energetyczne, druki nr
1374, 1374-A i 1618. Panie i panowie posłowie, nale-
ży zdecydowanie poprzeć inicjatywę legislacyjną,
która pozwoli nam w przyszłości uniknąć sytuacji
o charakterze anegdotycznym. Na polskie lotniska
aeroklubowe mogą już przylatywać piloci z innych
państw Unii Europejskiej, jednak nie mogą zatanko-
wać paliwa, by później wrócić do swojego kraju. Po
zmianie przepisów ten problem zniknie.
W dniu 23 października komisja „Przyjazne Pań-
stwo” Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wniosła o wy-
łączenie z obowiązku zdobywania koncesji na obrót
paliwami lotniczymi w przypadku, gdy roczna war-
tość obrotu nie przekracza równowartości 1 mln
euro. W praktyce oznacza to możliwość obrotu pali-
wami lotniczymi bez koncesji przez wszystkie firmy
lotnicze, aerokluby i zarządzających lotniskami na
trenie Polski działającymi w obszarze lotnictwa ogól-
nego. Obecnie wymogi koncesyjne sprawiają, że ae-
rokluby mają paliwo tylko dla swoich samolotów.
Dziś procedura uzyskiwania koncesji jest uciążli-
wa, wymaga dostarczenia około 20 dokumentów.
W praktyce często dochodzi do zawierania porozu-
mień między aeroklubami w sprawie wymiany pali-
wa. Taki barter jest jednak omijaniem obecnych re-
gulacji. Kłopot mają też prywatni użytkownicy sa-
molotów. Sami muszą zaopatrywać się w paliwo na
lotniskach publicznych. Bywa też i tak, że mają wła-
sne zbiorniki z paliwem na terenie aeroklubu. Duże
lotniska nie są przyjazne lotnictwu ogólnemu. Trze-
ba przedstawić plan lotu, operacja tankowania trwa
około 2 godzin. Dochodzą do tego również opłaty za
lądowanie. To wszystko powoduje, że zalety samolotu
stają się wątpliwe. Jeżeli więc po wprowadzeniu pro-
ponowanych zmian przepisów piloci będą mogli tan-
kować w kilkudziesięciu, a nie w zaledwie kilku,
miejscach w Polsce, to wpłynie to na rozwój lotnictwa
i bezpieczeństwo lotów.
Likwidacja koncesji na obrót paliwem lotniczym
z pewnością przyczyni się do powstawania nowych
lotnisk cywilnych, rozwoju aeroklubów i zagospoda-
rowywania niszczejących byłych lotnisk wojskowych,
a przez to do rozwoju turystyki. Dlatego też klub Le-
wica popiera przedłożony projekt ustawy. Dziękuję
bardzo za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Józef Racki zabierze głos, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Józef Racki:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W imieniu Klu-
bu Poselskiego Polskiego Stronnictwa Ludowego
przedstawiam stanowisko wobec projektu ustawy
o zmianie ustawy Prawo energetyczne z druku nr 1374.
Komisja Nadzwyczajna „Przyjazne Państwo” przed-
łożyła projekt zmian do ww. ustawy wraz z autopo-
prawką zawartą w druku nr 1374-A.
Wcześniejsza zmiana przepisu art. 32 Prawa ener-
getycznego spowodowała znaczące podwyższenie
kosztów prowadzenia działalności statutowej aero-
klubów. Aerokluby nie są podmiotami nastawionymi
na osiąganie zysków, lecz mają na celu propagowanie
i rozwijanie lotnictwa w Polsce, a wymogi związane
z koncesjonowaniem paliw musiałyby spełnić na ta-
kich zasadach, jak stacje paliw na dużych lotniskach.
Stąd zaszła konieczność zmiany art. 32.
Znikomy udział małych lotnisk i aeroklubów
w ogólnym obrocie benzyną lotniczą nie wpłynie na
budżet państwa. Zmiana zawarta w autopoprawce,
polegająca na zastąpieniu wyrazów „paliwami lotni-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Poseł Józef Racki
czymi” wyrazami „benzynami lotniczymi”, ma na
celu zapobieżenie obrotowi paliwami samochodowy-
mi w szarej strefie.
Komisja Infrastruktury oraz Komisja Gospodar-
ki pozytywnie odniosły się do autopoprawki i przyję-
ły przedłożony projekt ustawy zamieszczony w spra-
wozdaniu w druku nr 1618.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
nie wnosi poprawek do przedłożonego projektu spra-
wozdania. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Przechodzimy do pytań.
1 minuta na zadanie pytania.
Pierwszy poseł Leszek Deptuła, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przede wszyst-
kim trudno nie przyklasnąć tym rozstrzygnięciom,
które komisja przedstawia jako wynik swojej pracy.
Doskonale zdaję sobie z tego sprawę, że większość
aeroklubów, przede wszystkim Rzeczypospolitej, bo-
ryka się z olbrzymimi problemami, i to rozwiązanie
zmierza w dobrym kierunku. Moje pytanie jest na-
stępujące: Jaki wpływ będzie miała niniejsza nowe-
lizacja na funkcjonowanie aeroklubów i małych lot-
nisk, jak to się przełoży na ich kondycję finansową?
Bo na pewno stworzenie możliwości obrotu tymi pa-
liwami przez aerokluby wiąże się ze zwiększeniem
środków finansowych dla borykających się z tymi
problemami aeroklubów. A więc jakie to będzie mia-
ło przełożenie, i w jakiej skali, jeśli chodzi o działanie
aeroklubów?
W uzasadnieniu do tego projektu brak jest
wzmianki o kosztach, jakie poniesie Skarb Państwa
w związku z wprowadzeniem nowelizacji. Czy w ogó-
le będzie jakiekolwiek obciążenie z tego tytułu? Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jan Religa, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie widzę.
Poseł Anna Paluch.
Nie widzę.
Poseł Mirosław Pawlak – widzę.
Bardzo proszę, panie pośle.
41
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Proszę o odpowiedź wprost na pytanie, czy
aerokluby mają być całkowicie wyłączone spod jurys-
dykcji dotychczasowych przepisów i dlaczego, czy nie
chodzi tutaj o protekcjonizm.
Pytanie drugie. Jaka jest różnica między wypad-
kiem na dużym państwowym lotnisku a wypadkiem
na małym lotnisku? Zmierzam do tego, że warunki,
i to pod każdym względem, powinny być takie same,
a przynajmniej porównywalne. Rozwój sportu jako
podstawa zmiany ustawy nie jest przekonujący. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że ustawa
Prawo energetyczne wymaga kompleksowego znowe-
lizowania. Wierzę, że w niedługiej przyszłości to na-
stąpi. Proponowana nowelizacja ustawy, jeśli chodzi
o art. 32, z pewnością ułatwi funkcjonowanie pod-
miotów, najczęściej aeroklubów, o których już tutaj
wielokrotnie mówiliśmy i słyszeliśmy, nastawionych
na propagowanie i rozwijanie lotnictwa regionalnego,
lokalnego i rekreacyjnego. W wielu miejscach Polski
znajdują się takie małe lotniska. W moim okręgu
przykładem jest Rybnik-Gotartowice. Odstąpienie od
konieczności uzyskania koncesji jest więc bardzo ko-
rzystne. Powinno doprowadzić do rozwoju lotnictwa
regionalnego, szybszego przekształcania składników
mienia Skarbu Państwa, w tym mienia wojskowego,
a w konsekwencji pozytywnie wpłynąć na rozwój tu-
rystyki w tych regionach. Nie będę też wspominał
o eliminacji tzw. szarej strefy.
Jednak mam pewne wątpliwości i stąd moje pyta-
nie. Czy proponowana autopoprawka do tej noweli-
zowanej ustawy niepotrzebnie nie ogranicza obrotu
benzyną lotniczą? (Dzwonek)
Panie marszałku, tylko wyjaśnię tę kwestię.
Proponowana nowelizacja i ta autopoprawka
ograniczają się do benzyny lotniczej o kodzie CN
27101131, a wiemy, że w obrocie jest też paliwo lotni-
cze Jet A-1 o kodzie CN 27101921. Uznając, że propo-
nowana nowelizacja jest korzystna, proszę ewentual-
nie o uwzględnienie podniesionej przeze mnie kwe-
stii. Na pewno wpłynie to korzystnie na nowelizowa-
ną ustawę. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
42 Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Ewa Kierzkowska, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Ewa Kierzkowska:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie ministrze, mam krótkie pytanie. Jak Mini-
sterstwo Gospodarki szacuje skutki wprowadzenia
podwyższonego progu zobowiązującego do uzyskania
koncesji na benzynę lotniczą? Może niech pan powie,
jakie jest zużycie benzyny lotniczej w Polsce, panie
ministrze. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję.
Poseł Henryk Milcarz, klub Lewica.
Poseł Henryk Milcarz:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Zmiany w ustawie Prawo energetyczne,
wychodzące naprzeciw oczekiwaniom małych lotnisk,
aeroklubów, umożliwiające obrót paliwami lotniczy-
mi, są ze wszech miar pożądane i oczekiwane. Chciał-
bym zapytać pana ministra, czy przy tej nowelizacji
sprawdzono ewentualne skutki, jakie mogą towarzy-
szyć tym zmianom. Oby się nie okazało, że czyniąc
dobrze tym małym lotniskom, sprawimy, że np. po-
przez sprawozdawczość, skutki podatkowe i inne,
wyjdzie na to, że tak naprawdę je ukaraliśmy. Chciał-
bym mieć pewność, że wszystko jest w porządku.
Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę pana Dariusza Bogdana,
podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Gospodarki
Dariusz Bogdan:
Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Po pierw-
sze, chciałbym powiedzieć o tym, że ta nowelizacja
ustawy jest dokonywana w duchu, któremu zawsze
patronuje minister gospodarki, czyli z jednej strony
w duchu deregulacji, z drugiej strony – w duchu roz-
woju. W związku z tym istotne w mojej ocenie było
zgłoszenie tej poprawki na posiedzeniu komisji „Przy-
jazne Państwo”. Zapewne będzie ona miała bardzo
pozytywny wpływ na rozwój lotnictwa cywilnego
oraz rozwój turystyki lotniczej w Polsce. Taka regu-
lacja jest bezsprzecznie niezbędna.
Niemniej chciałbym w imieniu rządu zapropono-
wać, aby jeżeli chodzi o wysokość progu nie przyjmo-
wano wysokości obrotu, jak wnioskowała komisja,
w kwocie 1 mln euro, tylko 100 tys. euro. Jest to
spowodowane tym, że w kontekście równości podmio-
tów gospodarczych zasadne byłoby przyjęcie w przy-
padku benzyn lotniczych rozwiązań analogicznych,
jak zastosowane w odniesieniu do rynku paliw gazo-
wych, dla których limit obrotu zwolnionego z obo-
wiązku uzyskiwania koncesji ustalony jest na pozio-
mie 100 tys. euro. Zdaniem rządu taka poprawka
wprowadziłaby w tym zakresie jednolitość.
Jeżeli chodzi o pytania posłów, to pan poseł Paw-
lak oraz pan poseł Milcarz pytali, czy wszystko zo-
stało sprawdzone. Chciałbym zwrócić uwagę, że obo-
wiązek posiadania koncesji na obrót paliwami ciekły-
mi jest obowiązkiem niezależnym od obowiązków
wynikających z innych przepisów prawa, dotyczących
spełnienia określonych wymagań technicznych przez
bazy i stacje paliw oraz pojazdy przystosowane do
przewożenia materiałów niebezpiecznych, w tym pa-
liw ciekłych. W związku z tym w naszej ocenie jest
to wystarczające.
Pani poseł Kierzkowska pytała o skalę zużycia
benzyny lotniczej w roku 2008. Według informacji,
które posiadamy z Agencji Rynku Energii, produkcja
benzyny lotniczej w roku 2008 wynosiła 15,4 tys. ton.
Większa część tej produkcji została wyeksportowana,
tj. 11 tys. ton. Zużycie krajowe benzyny lotniczej
w 2008 r. wynosiło 4,4 tys. ton. Jeżeli chodzi o cenę
detaliczną z akcyzą i VAT, to w styczniu 2009 r. cena
ta wynosiła 5,44 zł za litr. Na cenę tę składała się
cena hurtowa bez akcyzy, tj. około 3,6 zł za litr,
i akcyza w kwocie ok. 1,8 zł. W Polsce jedynym pro-
ducentem krajowym benzyny lotniczej jest ośrodek
badawczo-rozwojowy w Płocku.
Pan poseł Gawęda pytał o paliwo lotnicze Jet A-1.
Pragnę zwrócić uwagę na dosyć istotny element. Bar-
dzo długo dyskutowaliśmy na ten temat na posiedze-
niu Komisji Gospodarki i komisji „Przyjazne Pań-
stwo”. Należy zwrócić uwagę, że paliwo Jet w odróż-
nieniu od benzyny lotniczej posiada cechy fizyczne,
które są niezwykle zbliżone do cech zwykłego oleju
napędowego, a nawet tożsame. W związku z tym
umożliwiałoby to poruszanie się z jej użyciem nor-
malnych pojazdów, samochodów. Benzyna lotnicza
nie może być wykorzystana do normalnego ruchu
samochodów i pojazdów – to jest pierwszy element.
Proszę zwrócić uwagę, że ta regulacja w dużej
części jest adresowana do aeroklubów, ale nie tylko.
W toku dyskusji mówili państwo o dużej liczbie no-
wych lotnisk. Należy zwrócić uwagę na jeden istotny
element. Mianowicie aerokluby, wykorzystując paliwo,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Gospodarki Dariusz Bogdan
są zwolnione z akcyzy, jeżeli wykorzystują benzynę do
przelotów w celach ćwiczebnych, szkoleniowych. Na-
tomiast kiedy wprowadzimy tę regulację, zwiększy się,
w naszej ocenie, możliwość obrotu. Chcielibyśmy to
ograniczyć i sprawić, aby ustawa była szczelna, żeby
to paliwo nie mogło być wykorzystywane do handlu,
czyli w innym celu niż tylko i wyłącznie przeloty sa-
molotów. Bardzo serdecznie dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Andrzej Czerwiński.
Bardzo proszę.
Poseł Andrzej Czerwiński:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie
Ministrze! Zabieram głos tylko dlatego, że pan mini-
ster zasugerował tutaj obniżenie limitu z miliona do
100 tys., ale procedurę przeszliśmy i teraz tę sprawę
możemy omówić na wspólnym posiedzeniu Komisji
Infrastruktury i Komisji Gospodarki, ponieważ zo-
stała złożona poprawka i takie spotkanie musi się
odbyć. Jeśli uznamy, że to jest właściwy kierunek, to
jest jeszcze droga przez Senat, gdzie moglibyśmy to
przeprowadzić. Nie mieliśmy, przynajmniej ja nie
miałem, informacji o zgłoszeniu przez stronę rządową
takiej poprawki, więc wybierzemy tę drogę.
Ostatnia moja uwaga do tego, co tutaj zostało
zgłoszone. Pan poseł Pawlak mówił o tej wyrwie w
normie niejako, ale o tej wyrwie trzeba mówić otwar-
cie i tak np. kładzie się na łopatki pomysły odnawial-
nej energii, zrównując inwestycję w mały wiatrak na
własne potrzeby z fermą wiatrową; obie inwestycje
muszą przechodzić te same procedury, po prostu jest
to nielogiczne. Trzeba te sprawy porządkować i tak
samo w przypadku lotnisk ułatwienie prowadzenia
działalności gospodarczej dla naprawdę małych pod-
miotów, a przyszłościowych, jest naszym zadaniem i
jest to wyjątek potwierdzający regułę budowania
pewnych norm, standardów w naszym kraju. Bardzo
dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie pośle.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm ponownie skierował ten pro-
jekt do Komisji Gospodarki oraz Komisji Infrastruk-
tury w celu przedstawienia sprawozdania.
43
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego
projektu ustawy o rekapitalizacji niektórych in-
stytucji finansowych (druk nr 1691).
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Finansów pana Dariusza Daniluka w
celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Dariusz Daniluk:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałbym przed-
stawić kolejny projekt rządowy zmierzający do zapew-
nienia czy do wzmocnienia instytucjonalnych warun-
ków stabilności i bezpieczeństwa sektora finansowego
w Polsce. Jest nim ustawa o rekapitalizacji niektórych
instytucji finansowych. Określa ona zasady, warunki
i tryb rekapitalizacji niektórych instytucji finanso-
wych, polegające na, po pierwsze, udzielaniu przez
Skarb Państwa gwarancji zwiększania funduszy wła-
snych instytucji finansowych oraz, po drugie, przej-
mowaniu, jeśli zajdą ustawowe przesłanki ku temu,
przez Skarb Państwa instytucji finansowych.
Należy pamiętać oczywiście o kontekście tej regu-
lacji, a mianowicie funkcjonującym od lat w Polsce
systemie nadzoru finansowego, o istnieniu Komitetu
Stabilności Finansowej oraz odpowiednich, sprawdzo-
nych wielokrotnie, procedurach naprawczych zapisa-
nych w ustawie Prawo bankowe, a także w ustawie o
działalności ubezpieczeniowej. Tak że to jest dopełnienie
istniejących rozwiązań, zwanych w literaturze przed-
miotu siecią bezpieczeństwa sektora finansowego.
Jeśli chodzi o udzielanie przez Skarb Państwa
gwarancji zwiększania funduszy własnych instytucji
finansowych, to w ramach postępowania naprawcze-
go instytucja finansowa może uzyskać gwarancję
Skarbu Państwa. Polega to na emisji akcji, obligacji
lub bankowych papierów wartościowych skierowa-
nych do jej dotychczasowych akcjonariuszy, udzia-
łowców lub podmiotów trzecich. Warunkiem udziele-
nia gwarancji Skarbu Państwa jest akceptacja pro-
gramu naprawczego przez Komisję Nadzoru Finan-
sowego. Wysokość gwarancji nie może być wyższa niż
kwota zwiększenia funduszy własnych, określona w
programie naprawczym. Należy pamiętać, że zakres
podmiotowy ustawy obejmuje banki krajowe i krajo-
we zakłady ubezpieczeń.
Jeśli chodzi o umowę gwarancji, może ona zostać
udzielona w drodze umowy cywilnoprawnej, zawiera-
nej przez ministra finansów z podmiotem, któremu
pomoc będzie udzielana, po zasięgnięciu opinii Komi-
sji Nadzoru Finansowego i prezesa Narodowego Ban-
ku Polskiego. Umowa ta musi zawierać warunki okre-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
44 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Dariusz Daniluk
ślone w ustawie, w szczególności dotyczy to zapewnie-
nia przez ministra finansów odpowiedniego wpływu
na politykę finansową danej instytucji, sposobu obli-
czenia cen obejmowanych akcji, warunków emisji i
oprocentowania, wysokości gwarancji, celów wykorzy-
stania środków pochodzących z emisji, ograniczenia
w zakresie wypłaty dywidendy, obowiązku dostosowa-
nia przepisów statutu instytucji finansowej oraz spo-
sobu rozliczenia straty instytucji finansowej.
Jeśli chodzi o oprocentowanie i ceny objęcia akcji,
to minimalna wysokość oprocentowania obligacji nie
może w stosunku rocznym być niższa niż dwukrot-
ność wysokości stopy kredytu lombardowego Naro-
dowego Banku Polskiego. Cenę sprzedaży akcji in-
stytucji finansowej ustala się według przepisów usta-
wy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i
prywatyzacji, a więc wykorzystuje się sprawdzone
rozwiązania prawne. Jeżeli natomiast wykup tych
akcji następuje na podstawie uchwały walnego zgro-
madzenia o przymusowym wykupie akcji, cena nie
może być niższa niż iloczyn ceny nabycia tych akcji
i współczynnika korygującego, czyli marży za wyko-
rzystanie środków publicznych.
Jeśli chodzi o opłatę prowizyjną i współczynnik
korygujący, zostaną one określone w drodze rozpo-
rządzenia ministra finansów, którego projekt jest
integralną częścią projektu ustawy. Określa ona
okres, na który udzielana jest gwarancja, ryzyko
związane z działalnością instytucji finansowej będą-
cej beneficjentem gwarancji i stawki opłaty prowi-
zyjnej od gwarancji, której udzielenie nie stanowi
pomocy publicznej.
Zasady uprzywilejowania prawa do dywidendy.
Gdy instytucja finansowa wypłaca dywidendę, akcje
objęte przez Skarb Państwa są uprzywilejowane i
przyznają: w pierwszym roku – dwukrotność, w dru-
gim roku – trzykrotność, w trzecim roku – cztero-
krotność dywidendy przeznaczonej do wypłaty akcjo-
nariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowa-
nych. Rozwiązanie to ma służyć motywowaniu wła-
ścicieli banków, kapitału prywatnego, aby jak najkró-
cej korzystali z pomocy publicznej i jak najszybciej
wykorzystali środki prywatne do dokapitalizowania
danej instytucji.
Jakie są skutki niewywiązania się z warunków
umowy gwarancji, która jest warunkiem jej udziele-
nia? W takim przypadku Skarbowi Państwa przysłu-
guje prawo do: złożenia wniosku do Komisji Nadzoru
Finansowego o ustanowienie zarządu komisaryczne-
go, przedłożenia posiadanych akcji do umorzenia,
przedłożenia posiadanych obligacji lub bankowych
papierów wartościowych do przedterminowego wyku-
pu i w ostateczności przejęcia instytucji finansowej.
Jeśli chodzi o przejmowanie przez Skarb Państwa
instytucji finansowych, projekt wiąże to z ewentual-
ną utratą wypłacalności danej instytucji. Następuje
to w drodze decyzji administracyjnej, w imieniu
Skarbu Państwa można dokonać przejęcia. Następu-
je to poprzez przymusowy wykup akcji od dotychcza-
sowych akcjonariuszy przez Skarb Państwa. Oczy-
wiście stosowne terminy są odpowiednio skrócone.
Po uiszczeniu ceny wykupu zarząd danej instytucji
powinien niezwłocznie przenieść wykupione akcje na
Skarb Państwa. Decyzja o przejęciu instytucji finan-
sowej jest natychmiast wykonalna.
Jeśli chodzi o zbycie akcji i rozliczenia z akcjona-
riuszami, należy pamiętać, że zbycie akcji następuje
nie później niż w terminie 3 lat od objęcia akcji, z
możliwością przedłużenia tego okresu przez Radę
Ministrów do maksymalnie 5 lat. Nie jest to zatem
pomoc bezterminowa, a wcześniej opisywane mecha-
nizmy sprzyjają jej skróceniu do niezbędnego mini-
mum. Rada Ministrów może również wyrazić zgodę
na inny tryb zbywania akcji. Rozliczanie z akcjona-
riuszami przejętej instytucji finansowej prowadzi
Bank Gospodarstwa Krajowego. Rozliczenia nastę-
pują w formie pieniężnej lub skarbowych papierów
wartościowych.
Wydaje się, że projekt w obecnym kształcie odpo-
wiada doświadczeniom krajowym i zagranicznym,
jeśli chodzi o stwarzanie instrumentów, które w razie
sytuacji kryzysowej powinny doprowadzić do nie-
zbędnej, aczkolwiek minimalnej interwencji państwa,
przy zachowaniu standardów prawnych. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze pan poseł Sławomir
Neumann, Platforma Obywatelska.
Poseł Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego
Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko do
projektu ustawy o rekapitalizacji niektórych insty-
tucji finansowych, zawartego w druku nr 1691.
Jest to kolejna ustawa z pakietu antykryzysowego
przygotowanego przez rząd, a dotycząca głównie sek-
tora bankowego. Przypomnę, że Sejm niedawno
uchwalił ustawę o wsparciu przez budżet państwa
instytucji finansowych, która miała poprawić płyn-
ność dobrych, zdrowych banków i innych instytucji
finansowych. Obecnie omawiana ustawa jest przygo-
towywana tak naprawdę na wszelki wypadek i mamy
nadzieję, że nigdy nie będzie potrzebna. Skierowana
jest głównie do banków, które znalazłyby się w trud-
nej sytuacji, gdyby ich dalsza działalność była poważ-
nie zagrożona. Ma ona chronić system bankowy w
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Sławomir Neumann
Polsce, a co za tym idzie także naszych obywateli
przed upadłością banków lub zakładów ubezpieczeń.
Przypomnę, że kryzys zaczął się tak naprawdę od
upadłości banku Lehman Brothers w Stanach Zjed-
noczonych, wcześniej rząd amerykański uratował
dwa inne banki inwestycyjne, natomiast burzę i efekt
domina wywołał właśnie upadek banku Lehman
Brothers.
Dzisiaj w Polsce możemy być spokojni o nasz sys-
tem bankowy, możemy uznać, że jest on w dobrej
kondycji na tle wielu innych krajów Europy czy też
Stanów Zjednoczonych. Nasze banki nie były w spo-
sób zagrażający ich wynikom i wypłacalności zaan-
gażowane w transakcje subprimowe czy inne niebez-
pieczne i toksyczne papiery, może poza opcjami, ale
ich skala nie zagraża systemowi bankowemu w Pol-
sce. Jednak nauczeni doświadczeniem powinniśmy
być przygotowani także na czarne scenariusze i dla-
tego z zadowoleniem przyjmujemy proponowany
przez rząd pana premiera Donalda Tuska projekt tej
ustawy. W przypadku kłopotów jakiegokolwiek ban-
ku rząd będzie miał możliwość szybkiej reakcji – do-
kapitalizowania albo wręcz przejęcia takiego banku,
co uratuje klientów tej instytucji, ale także system
bankowy w Polsce.
Przechodząc do najważniejszych rozwiązań za-
wartych w projekcie ustawy, chciałbym zwrócić
szczególną uwagę na fakt, że dzięki niej Skarb Pań-
stwa będzie miał zapewnione możliwości praktycznie
natychmiastowego dokapitalizowania instytucji fi-
nansowej, która jest zagrożona utratą płynności lub
niewypłacalnością. Natomiast po przeprowadzonej
sanacji takiej instytucji Skarb Państwa będzie mógł
i powinien odsprzedać posiadane akcje czy obligacje
danej instytucji. Gwarancje lub częściowe dokapita-
lizowanie będzie obarczone także dużymi rygorami
dla tych instytucji, ponieważ to minister finansów
będzie miał wpływ na ich politykę finansową, będzie
miał przedstawicieli w organach danego banku czy
też w zakładach ubezpieczeń. Będzie miał także
wpływ na cenę obejmowanych akcji, na wysokość
udzielonej gwarancji, na dywidendę, na politykę pła-
cową w tejże instytucji finansowej, także w stosunku
do jej kadry kierowniczej. W sytuacji kryzysowej
Skarb Państwa będzie mógł przymusowo przejąć za-
grożoną instytucję finansową, a wszystko to będzie
się odbywało w porozumieniu z Komisją Nadzoru
Finansowego oraz Narodowym Bankiem Polskim.
Przejęcie takie następowałoby w drodze decyzji ad-
ministracyjnej, za odszkodowaniem, czyli byłby to
tzw. przymusowy wykup akcji. Minister finansów
zostanie zobowiązany do zbycia przejętych akcji in-
stytucji finansowej w okresie 3 lat od czasu ustania
zagrożeń dla danej instytucji. W niektórych przypad-
kach może to zostać przedłużone o kolejne dwa lata,
ale wtedy będzie wymagało to zgody Rady Ministrów.
Członkom zarządu takiej instytucji będzie przysłu-
giwała jednomiesięczna odprawa i nic więcej. Nato-
45
miast w całym tym działaniu istotne, niezmiernie
ważne jest to, że czas w takich sytuacjach liczy się w
dniach, a czasami nawet w godzinach, aby więc szyb-
ko można było pozyskać środki finansowe na takie
działanie, ustawa przewiduje wyłączenie emisji skar-
bowych papierów wartościowych z limitów przyję-
tych w ustawie budżetowej. Natomiast papiery te
będą potem wliczone do limitów zadłużenia Skarbu
Państwa i cały wskaźnik – związany z ustawą budże-
tową, jak i z tą ustawą – nie będzie mógł przekroczyć
limitów zapisanych w ustawie o finansach publicz-
nych, czyli 60% PKB. W przypadku przekroczenia
tego zadłużenia sektor finansów publicznych, nieza-
leżnie od źródła, z której ustawy nastąpi to przekro-
czenie, będzie musiał zastosować rozwiązania budże-
towe, podlegające procedurom ostrożnościowym i
sanacyjnym, przewidziane w przepisach ustawy o
finansach publicznych.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Uznając za nie-
zmiernie ważne przygotowanie regulacji prawnych
w omawianym zakresie, klub Platformy Obywatel-
skiej opowiada się za skierowaniem projektu ustawy
o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych,
zawarty w druku nr 1691, do pracy w komisjach i jak
najszybszym uchwaleniem ustawy przez Sejm. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawiedli-
wość, bardzo proszę.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość mam zaszczyt przedstawić opinię o projekcie
ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finan-
sowych, druk nr 1691.
Można śmiało rzec, iż lepiej późno niż wcale. Sytu-
acja finansowa na rynkach światowych jest bardzo zła,
i to już od dłuższego czasu, i to dobrze, że rząd wreszcie
uwierzył, iż kryzys dotknie nasz kraj, i to chyba bardzo
głęboko – nasz kraj jeszcze do niedawna nazywany
przez sfery rządzące oazą spokoju gospodarczego.
Możliwość dokapitalizowania przez Skarb Pań-
stwa instytucji finansowych oraz zwiększenie upraw-
nień Skarbu Państwa do przymusowego przejęcia
przez Skarb Państwa instytucji finansowych, o czym
traktuje druk nr 1691, należy powitać z nadzieją na
wdrożenie przez rząd Platformy Obywatelskiej i Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego poważnej strategii
walki z ewentualnymi skutkami kryzysu. Większość
naszych banków, czyli ok. 70%, jest kontrolowana
przez zachodnie instytucje, a te w ostatnich miesią-
cach po kolei prosiły lokalne rządy o ratunek lub
szukały wsparcia u innych inwestorów. I tak dla
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
46 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Jarosław Stawiarski
przykładu: niemiecki Commerzbank, inwestor stra-
tegiczny Banku Rozwoju Eksportu, dostał ponad 18
mld euro, holenderski ING, w Polsce Bank Śląski,
dostał 10 mld euro, belgijski KBC, właściciel Kredyt
Banku, dostał 5,5 mld euro, austriacki Raiffeisen
Bank – 2 mld euro, IB BZW BK, bank irlandzki,
dostał ponad miliard euro wsparcia i cały czas prosi
rząd irlandzki o wsparcie, amerykański Citibank
Handlowy także otrzymał potężne wsparcie, Uni-
Credito, właściciel banku PKO SA, także potężne
wsparcie. Należy tu powiedzieć o nacjonalizacji, nie-
spotykanej na taką skalę nacjonalizacji instytucji
finansowych, jakimi są banki. Fortis Bank, grupa
Fortis Banku, bank belgijski, który miał swoje od-
działy w Polsce, został znacjonalizowany i dokapita-
lizowany kwotą niebagatelną 30 mld euro. Jeśli mó-
wić o nacjonalizacji, to chciałem państwu tylko po-
dać: przykłady Royal Bank of Scotland, Halifax
Bank, Nordea Bank, to są banki brytyjskie, które
zostały znacjonalizowane, mówimy o grupie, o po-
tężnym banku AIG w Ameryce – w ostoi liberalizmu
mamy nacjonalizację. Datego ta ustawa jest bardzo
potrzebna i będziemy się nad nią pochylać, by mogła
ona zabezpieczać wszystkie instytucje finansowe,
które działają na polskim rynku, przed wspomnianą
już zasadę domina, co może stać się na rynku finan-
sowym w Polsce, a więc przed megakrachem, a tym
samym megakryzysem gospodarczym porównywal-
nym chyba z tym z roku 1929.
Biorąc pod uwagę, iż główni akcjonariusze na-
szych banków są dokapitalizowani, przejmowani
przez rodzime rządy, prace nad projektem ustawy o
rekapitalizacji (z druku nr 1691) należy uznać za coś,
co trzeba zrobić bardzo szybko, dbając o należyte
zabezpieczenie interesów Skarbu Państwa.
Króciutko parę uwag na temat tegoż projektu.
Rozdział 2 powyższej ustawy traktuje o udzielaniu
przez Skarb Państwa gwarancji zwiększania fundu-
szy własnych instytucji finansowych. W rozwiąza-
niach prawnych, pragnę Wysokiej Izbie zwrócić
uwagę, kwestię nadzoru ministra nad gwarancjami
udzielonymi instytucji scedowuje się na umowę
gwarancyjną. W art. 6 ust. 5 mamy zapisane naj-
ważniejsze postanowienia tej umowy. Należy się
zastanowić nad lepszym doprecyzowaniem w tekście
ustawy kompetencji ministra finansów, gdyż stwier-
dzenie w tekście projektowanej ustawy, że zapewnia
się ministrowi właściwemu ds. finansowych odpo-
wiedni wpływ na politykę finansową instytucji fi-
nansowej, jest mocno nieprecyzyjne i niesie groźbę
różnic interpretacyjnych. Potrzebne jest więc
wzmocnienie kompetencji przedstawicieli ministra
finansów, skarbu zasiadujących w radach spółek
instytucji finansowych.
W art. 7 mówimy o dywidendzie i uprzywilejowa-
niu akcji Skarbu Państwa w zakresie dywidendy. Jest
to pewnego rodzaju fikcja, bo jeśli na rynku popra-
wią się wyniki finansowe, to szybko ta instytucja fi-
nansowa odkupi swoje akcje i dywidendy Skarb Pań-
stwa tak naprawdę nie zobaczy. Rodzi się pytanie,
czy instytucja dotknięta kryzysem musi wypłacać
dywidendę, zamiast przeznaczać te pieniądze na po-
większenie własnych kapitałów, chociaż Skarb Pań-
stwa w tym rozwiązaniu ma teoretycznie pozycję
uprzywilejowaną.
W rozdziale 3: Przejmowanie przez Skarb Pań-
stwa instytucji finansowych, w art. 14 ust. 1 mało
doprecyzowane są okoliczności, w jakich Skarb Pań-
stwa może dokonać przymusowego wykupu akcji. Na
przykład w przypadku pozytywnej opinii prezesa
Narodowego Banku Polskiego, a negatywnej prze-
wodniczącego Komisji Nadzorów Finansowych, czy
też na odwrót. (Dzwonek)
Za chwilę kończę, panie marszałku.
Co zrobi, na wniosek ministra finansów, Rada
Ministrów, jeśli te dwie opinie będą rozbieżne?
W art. 14 w ust. 8 stwierdza się, że do ustalenia
ceny stosuje się przepisy o komercjalizacji i prywaty-
zacji. Co to oznacza? Czy to, że najpierw trzeba wy-
brać doradcę, który oszacuje cenę, czyli że przedłu-
żymy o niemalże pół roku okres do wykupu, do na-
cjonalizacji?
W art. 14 w ust. 9 jest zapis o maksymalnie 5-
-letnim okresie zbycia akcji. Z czego to wynika i jakie
przesłanki przyświecały projektodawcom ustawy?
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Na zakończenie chciałbym krótko powiedzieć o art.
21, w którym mając na względzie szybkie pozyskanie
środków na finansowanie instrumentów przewidzia-
nych w ustawie, przewiduje się wyłączenie emisji
skarbowych papierów wartościowych z limitów w
ustawie budżetowej oraz brak konieczności stosowa-
nia procedur emisji skarbowych papierów wartościo-
wych określonych w ustawie o finansach publicznych.
Mam nadzieję, że minister finansów i jego urzędnicy
będą dysponowali wiedzą o limitach zadłużenia przy-
jętych w ustawie budżetowej i ewentualnie odpowie-
dzialnie czuwali nad wielkością łącznego zadłużenia
sektora finansów publicznych.
Reasumując, to bardzo potrzebna ustawa, naszym
zdaniem należy tylko wzmocnić wpływ Skarbu Pań-
stwa poprzez ministra finansów na kwestie udziela-
nych gwarancji czy też opcji przejęcia, tak by decy-
dujący był głos ministra finansów, a nie instytucji
finansowych zainteresowanych wsparciem przez
Skarb Państwa.
W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Spra-
wiedliwość wnosimy o skierowanie projektu ustawy
o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
(druk nr 1691) do dalszej pracy w Komisji Finansów
Publicznych. Dziękuję i przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Stanisław Stec, Lewica.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko mojego klubu w sprawie rzą-
dowego projektu ustawy o rekapitalizacji niektórych
instytucji finansowych. Ustawa jest pomyślana tak,
by jej zapisy można było wykorzystać w sytuacji, gdy-
by były zagrożone utratą płynności instytucje finan-
sowe, w związku z tym projekt umożliwia reakcję
Skarbu Państwa, poprzez udzielenie gwarancji, a
szczególnie poprzez objęcie akcji tych instytucji. Jest
to bardzo ważna ustawa, bo chociaż obecna sytuacja
jeszcze nie upoważnia do jej zastosowania, przecież
może to nastąpić. Zakłada się przy tym, że w przy-
padku ustabilizowania się sytuacji instytucji finan-
sowej Skarb Państwa mógłby się wycofać z zaanga-
żowania w taką instytucję. Myślę, że nad tym trzeba
się zastanowić. Jeżeli Skarb Państwa już się zaanga-
żuje, można to zaangażowanie utrzymać, gdyż obec-
nie obserwujemy, jaka jest realizacja zadań w zakre-
sie polityki, szczególnie kredytowej, przez banki ko-
mercyjne, w których w większości udziałowcami są
zagraniczne instytucje finansowe.
Chcę jednak powiedzieć, panie ministrze, że obec-
na sytuacja gospodarcza to nie tylko kryzys na ryn-
kach finansowych. Potrzebne jest szersze działanie.
Chciałbym się dowiedzieć od pana ministra, kiedy
resort wystąpi z wnioskiem o objęcie nadzorem
wszystkich instytucji finansowych. Jak wiemy, Ko-
misja Nadzoru Finansowego dotychczas nie obejmu-
je wszystkich instytucji finansowych, które działają
na polskim rynku. Niedawno, na wniosek m.in. mo-
jego klubu, podwyższaliśmy gwarancje dotyczące
depozytów. Wówczas podwyższyliśmy do 50 tys. euro.
Obecnie Komisja Europejska zaleca, żeby to zwięk-
szyć do 100 tys. euro. Czy polski rząd, minister finan-
sów, już nad tym pracuje?
Bardzo ważne jest, aby funkcjonowały regionalne
fundusze poręczeniowe i gwarancyjne, szczególnie ma
to znaczenie dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Czy Ministerstwo Finansów zastanawia się nad tym,
jak wzmocnić te fundusze poręczeniowe i gwarancyj-
ne, również regionalne, aby mogły aktywnie działać
na rzecz małych i średnich przedsiębiorstw?
W sytuacji, gdy następuje spowolnienie gospodar-
cze, można temu przeciwdziałać przez wspieranie
budownictwa mieszkaniowego. Dla celów budownic-
twa mieszkaniowego niezbędne jest posiadanie depo-
zytów długoterminowych w bankach. Czy rząd myśli
o tym, aby np. niektóre depozyty długoterminowe
zwolnić z tzw. podatku Belki? Mój klub w zeszłym
roku proponował zniesienie w ogóle podatku Belki,
koalicja była temu przeciwna, ale obecnie, jeśli chce-
my utrzymać płynność banków, jeśli chcemy wspo-
magać inwestycje długoterminowe, potrzebne są
oszczędności. Czy w związku z tym zakłada się likwi-
dację podatku Belki, szczególnie od oszczędności
długoterminowych?
Uchwaliliśmy możliwość udzielenia gwarancji na
pożyczki międzybankowe. Czy są już wnioski w tym
47
zakresie i kiedy te pożyczki międzybankowe będą
mogły być realizowane?
W ustawie o zmianie ustawy o Banku Gospodar-
stwa Krajowego zakłada się likwidację Krajowego
Funduszu Mieszkaniowego. Jeden z wiceministrów,
który mówił o tej ustawie, stwierdził, że pod koniec
tego roku będzie uchwalony program wsparcia bu-
downictwa mieszkaniowego. Prosiłem, żeby zakreślić
ramy tego programu wsparcia budownictwa miesz-
kaniowego. Nie uzyskałem odpowiedzi. Czy pan mi-
nister może dzisiaj na ten temat powiedzieć więcej?
Jeżeli nie, to bardzo bym prosił, żeby było to przygo-
towane na jutro, bo w przeciwnym wypadku, jeżeli
program ten nie zostanie przedstawiony, zastanowi-
my się, czy nie utrzymać Krajowego Funduszu Miesz-
kaniowego, bo jest bardzo potrzebny. (Dzwonek) Po-
trzebują go towarzystwa budownictwa społecznego,
spółdzielnie mieszkaniowe, aby rozwijać budownic-
two mieszkaniowe, które jest tak ważne w realizacji
celów niektórych młodych ludzi, ale również w reali-
zacji zadań gospodarczych w naszym kraju.
Opowiadam się za skierowaniem projektu ustawy
do Komisji Finansów Publicznych i za tym, żeby ko-
misja rozpatrzyła go w takim terminie, aby Sejm
mógł go przyjąć już na początku marca. Dziękuję za
uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Jan Łopata, Polskie Stronnic-
two Ludowe.
Poseł Jan Łopata:
Dziękuję bardzo.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pa-
nie Ministrze! W imieniu Klubu Poselskiego Polskie-
go Stronnictwa Ludowego mam zaszczyt przedstawić
stanowisko do projektu ustawy o rekapitalizacji nie-
których instytucji finansowych, zawartego w druku
nr 1691.
Można by rzec, że jest to projekt ustawy z pakietu
ustaw, które są w polskim parlamencie procedowane
na różnym poziomie zaawansowania prac, a wynika-
ją z bardzo dynamicznego przebiegu wydarzeń na
rynkach finansowych świata. Wdrożenie projektowa-
nej ustawy umożliwiłoby natychmiastową reakcję
Skarbu Państwa poprzez udzielenie gwarancji, doka-
pitalizowanie instytucji finansowych w formie obję-
cia ich akcji lub obligacji czy też bankowych papierów
wartościowych w odniesieniu do banków.
Projekt ustawy określa szczegółowo sposób i pro-
cedurę dokapitalizowania, ale w art. 14 przewiduje
również możliwość przejęcia przez właściwego mini-
stra instytucji finansowej w wypadku wystąpienia
okoliczności grożących utratą wypłacalności takiej
instytucji. Przejęcie to następowałoby w drodze de-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
48 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Jan Łopata
cyzji administracyjnej Rady Ministrów za odszkodo-
waniem (tzw. przymusowy wykup po cenie wynika-
jącej z aktualnej wyceny). W myśl projektowanych
zapisów decyzja ta byłaby natychmiast wykonalna,
a zawieszeniu podlegałoby prawo czynnego udziału
stron w postępowaniu czy też prawo ponownego roz-
patrzenia sprawy.
Projekt ustawy ustala jednocześnie, iż minister
finansów zobowiązany będzie do zbycia przejętych
akcji instytucji finansowych po ustaniu zagrożenia,
jednak w terminie nieprzekraczającym trzech lat od
ich objęcia, z opcją przedłużenia o maksymalnie dwa
lata. Jest rzeczą oczywistą, że prowadzenie takiej
akcji rekapitalizacji wymaga natychmiastowego po-
zyskania środków na finansowanie instrumentów
przewidzianych w ustawie, zaś wiemy, że w ustawie
budżetowej przyjęto określone limity. Otóż projekt
ustawy przewiduje wyłączenie emisji skarbowych
papierów wartościowych z limitów przyjętych w
ustawie budżetowej, nie będą również stosowane
przepisy określone w ustawie o finansach publicz-
nych dotyczące procedur emisji skarbowych papie-
rów wartościowych. Skarbowe papiery wartościowe
będą wliczane do limitów zadłużenia Skarbu Pań-
stwa, ale zaproponowane rozwiązania gwarantują
podejmowanie natychmiastowych działań. Warto tu
również dodać, że łączne zadłużenie z tytułu ustawy
budżetowej oraz omawianej ustawy nie będzie mogło
przekroczyć 60% PKB.
Wysoki Sejmie! Omawiany projekt jest po trosze
realizacją zasady, że oto państwo nacjonalizuje kło-
poty, straty, a jednocześnie ma obowiązek prywaty-
zować zyski. Prawdą jest, co napisano w ocenie skut-
ków regulacji, że ustawa ma na celu zapobieżenie
destabilizacji systemu finansowego, a co za tym idzie
– gospodarki kraju, co pośrednio może mieć wpływ
na rynek pracy.
W kontekście tej opinii nieco dziwnie brzmią wy-
powiedzi niektórych ministrów oceniające projekt
ustawy dotyczącej tzw. opcji walutowych autorstwa
wicepremiera Waldemara Pawlaka: Nie ma wątpli-
wości, że te toksyczne papiery powodują upadek pol-
skich firm i narastanie bezrobocia, a jeśli nawet
przedsiębiorstwa obronią się, to zostaną wydrenowa-
ne z kapitału, który tak bardzo potrzebny jest pol-
skiej gospodarce dla zapewnienia inwestycji i kon-
sumpcji, dla zapewnienia wzrostu PKB.
Drenowanie polskiego rynku z pieniędzy odbywa
się również poprzez oddziały banków w Polsce, które
wbrew stanowisku Komisji Nadzoru Finansowego
wypłacały rekordowe dywidendy swoim głównym
akcjonariuszom, czyli spółkom matkom.
W tym miejscu pojawia się kluczowe zagadnienie,
jeśli chodzi o centralizację nadzoru w skali całej Unii
Europejskiej oraz podział kompetencji między nadzor-
cami krajów członkowskich i krajów goszczących, a
mianowicie rozwiązanie problemu odpowiedzialności
fiskalnej, czyli rozłożenia kosztów społecznych w przy-
padku bankructwa dużego banku europejskiego.
Reasumując: rekapitalizację przewidziały takie
państwa, jak Wielka Brytania i Irlandia. Polska za-
pewne winna również posiadać instrumentarium,
choć żywię nadzieję, że z tego prawa korzystać nie
będzie. Opowiadamy się za przekazaniem projektu
ustawy do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję
za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Lucjan Karasiewicz, Polska
XXI.
Poseł Lucjan Karasiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Rozmawiamy
teraz o ważnej ustawie. Dyskusja na jej temat toczy
się publicznie od kilku miesięcy. Mówię o ustawie o
rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
wraz z projektami aktów wykonawczych. Rekapita-
lizacja to możliwość przejmowania przez Skarb Pań-
stwa instytucji finansowych (do których zalicza się
bank krajowy i krajowy zakład ubezpieczeń, co okre-
ślone jest w art. 2), a także udzielania im poręczeń
i gwarancji.
Wysoka Izbo! Pytanie rodzi się jak gdyby w innym
miejscu: Czy instytucje, które mają udzielać kredytu,
które tworzą system finansowy, mają być wspierane
przez Skarb Państwa i Skarb Państwa ma brać za
nie odpowiedzialność? Czy środki na to przeznaczone
nie powinny trafiać bezpośrednio do obywateli?
Mamy taką oto sytuację: najpierw publicznie powta-
rza się nam, że system bankowy w Polsce jest super,
że jest najlepszy, że jest niezagrożony, a z drugiej
strony, że trzeba temu systemowi pomagać, więc albo
ktoś nie mówi całej prawdy, albo jest jakiś inny sens
tej ustawy.
Budzi to moje pytania odnośnie do pewnych zało-
żeń kluczowych tego projektu. Czy Skarb Państwa
ma dawać pieniądze, których nie ma – bo nie jest tak,
że Skarb Państwa ma nagle 20 mld nadwyżki i może
przeznaczać je dowolnie – żeby wspierać system ban-
kowy? Czy nie lepiej byłoby przekazać te pieniądze
bezpośrednio do ludzi, którzy mają problemy ze spła-
caniem kredytów? Dokapitalizujemy bank, a obywa-
tel i tak będzie przez ten bank ścigany w postępowa-
niu komorniczym, egzekucyjnym itd. Nie wzmacnia-
my w ten sposób obywatela, wzmacniamy bank.
Czy nie lepiej dać te pieniądze samorządom, które
mają problem, bo wpływa mniejsza subwencja ogól-
na, mniejsza subwencja oświatowa, mają problemy z
zamykaniem budżetu, wnioskami o fundusze euro-
pejskie? Mówimy przecież, że fundusze europejskie
należy wykorzystać maksymalnie.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Lucjan Karasiewicz
Może wzmocnić przedsiębiorców, którzy nie otrzy-
mują dziś kredytów w bankach, chociaż banki mają
nadpłynność, a my chcemy im jeszcze dać pieniądze?
Przedsiębiorcy zwalniają, bo nie mają np. kredytów
obrotowych. Przedsiębiorcy mają prawo do różnych
kredytów, ale nie mogą funkcjonować na bieżąco, bo
nie mają kredytów obrotowych i zaczynają tworzyć
się zatory płatnicze.
Jako Wysoka Izba powinniśmy zadać sobie pyta-
nie: Kogo chcemy wspierać? Uważam, że powinniśmy
wspierać polskich obywateli i dać pieniądze ludziom,
którzy najlepiej wiedzą, jak je wykorzystać, które
wzmocnią ich pozycję wobec różnych organów, komor-
ników, w czasie jakichś postępowań itd., a nie wzmac-
niać instytucje, co prawda krajowe, OK, mogę zgodzić
się, że są to instytucje krajowe, wzmacniają kraj.
Dyskutujemy o wzmacnianiu polskich banków, pol-
skich instytucji. Czy nie warto np. powrócić do próby
przejęcia banków zachodnich, które mają problemy?
Oddziały te moglibyśmy odkupić, a tym samym…
(Poseł Krystyna Skowrońska: Ale przecież to samo
jest w tym...)
Ustawa w art. 2 mówi, że określenie „instytucja
finansowa” oznacza bank krajowy w rozumieniu
ustawy Prawo bankowe i krajowy zakład ubezpie-
czeń. Może wykorzystać tę możliwość i za pomocą tej
ustawy przejąć i rozszerzyć polski sektor bankowy?
Czy nie warto pomyśleć o odkupieniu jakichś oddzia-
łów banków?
Kolejne moje pytanie: Jeśli damy takie gwarancje
instytucjom finansowym, które według przedstawi-
cieli rządu nie mają dzisiaj problemów, polski system
bankowy jest zdrowy, dobry, nie ma problemu, to czy
nie zezwolimy na tzw. moral hazard? To pojęcie jest
znane w ekonomii. Oznacza ono, że skoro państwo
daje mi gwarancje, to ja mogę wchodzić w elementy
podwyższonego ryzyka, skupować jakieś instrumen-
ty toksyczne itp. Państwo mi gwarantuje, że jeśli,
mówiąc w cudzysłowie, noga mi się powinie, to za-
pewni pieniądze na funkcjonowanie mojego banku.
Kolejna rzecz: Czy w tej ustawie, kiedy mówimy
o postępowaniu naprawczym, wspominamy o kadrze
zarządzającej? Jeśli ktoś nie sprawdzi się w kierowa-
niu danym bankiem, to czy automatycznie będzie
wymuszana zmiana kadry zarządzającej? Czy bę-
dziemy obcinać pensje, jak to się dzieje na Zachodzie,
gdzie jeśli udzielana jest pomoc publiczna, wchodzi
się na zarobki kadry zarządzającej?
Szanowni państwo, także ci, którzy oglądają nas
w telewizji: Dlaczego mówimy o tej ustawie? Bo są
to publiczne pieniądze, nie są to pieniądze wirtualne,
to pieniądze każdego polskiego podatnika, tego po-
datnika, który dzisiaj ma problem ze spłacaniem
kredytu we frankach szwajcarskich. Nie wzmacnia-
my tej osoby, tylko bank, który co miesiąc podwyższa
raty. (Dzwonek)
Szanowni państwo, musimy sobie odpowiedzieć na
pytanie: Czy nie lepiej byłoby, zamiast specjalnej usta-
49
wy do przejmowania czy nacjonalizowania systemu
bankowego, wykorzystać ustawę o Bankowym Fun-
duszu Gwarancyjnym? Daje przecież takie możliwości
wsparcia, monitorowania, programy pomocowe.
Już kończę, panie marszałku.
Niedawno przyjęliśmy ustawę, zgodnie z którą
wzmacniamy lokaty i nawet jeśli bank ma problem
z ich wypłaceniem, obywatel otrzyma swoje oszczęd-
ności.
W tej ustawie mówimy, że dla nas ważniejsze są
instytucje finansowe i to, aby nie zbankrutowały,
niż obywatel, który zbankrutuje w wyniku działal-
ności tych instytucji, bo nie dostanie kredytu obro-
towego, kredytu na inwestycje, gdyż banki wstrzy-
mują się z tym, albo będzie ścigany przez komorni-
ka, gdyż ma problem ze spłacaniem rat we frankach
szwajcarskich.
Ostatnia moja uwaga: Jako Koło Poselskie Polska
XXI zwracaliśmy uwagę już we wrześniu i w paź-
dzierniku na to, że z Polski transferowane są pienią-
dze do tzw. oddziałów matek polskich banków. Dla-
czego wielu w sektorze tak zwanym prywatnym nie
ma pieniędzy? Bo one zostały wytransferowane za
granicę. A instytucje, które powinny to monitorować
czy w to ingerować, zaspały. Dzisiaj się wszyscy bu-
dzą, że polski system bankowy nie ma pieniędzy. Nie
ma, bo jest w większości sprywatyzowany. Jest to
kapitał zagraniczny, który wytransferował pieniądze
za granicę.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Panie pośle…
Poseł Lucjan Karasiewicz:
Już kończę, panie marszałku.
Oczywiście uważam, że nad tą sprawą należy po-
pracować, dlatego będziemy popierać jej skierowanie
do komisji do dalszych prac. Mam nadzieję, że będzie-
my w naszych pracach nad tą ustawą i nad innymi
przede wszystkim skupiać się na polskich obywate-
lach, aby oni mieli zdolność kredytową, a nie na in-
stytucjach finansowych, które robią wszystko, żeby
wyciągać pieniądze od polskich obywateli. Dziękuję
bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Przechodzimy do pytań.
Czy ktoś jeszcze z pań i panów posłów chciałby
dopisać się do listy?
Nie widzę zgłoszeń. Zamykam listę.
Jako pierwszy – poseł Sławomir Kopyciński.
Czas na zadanie pytania to 1 minuta.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
50 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jak wskazują
doświadczenia z udzielania pomocy instytucjom fi-
nansowym w związku z kryzysem na przykład w
Stanach Zjednoczonych, instytucje te pomoc państwa
bardzo chętnie przyjmują, ale akurat tam w dalszym
ciągu kontynuują zamrażanie akcji kredytowej, po-
głębiając tym samym zjawiska kryzysowe w gospo-
darce. Innymi słowy, i w Stanach, i w wielu krajach
Unii Europejskiej państwo, wspierając banki i insty-
tucje finansowe, wsparło w rzeczywistości zyski ak-
cjonariuszy tych instytucji, a nie gospodarkę. Popie-
rając to rozwiązanie, chciałbym zapytać: Jaka jest
gwarancja, że środki z tytułu wsparcia ze strony pań-
stwa zostaną przez banki czy instytucje finansowe
przeznaczone na ożywienie działalności finansowej,
zwłaszcza akcji kredytowej (Dzwonek), a nie tylko i
wyłącznie na księgową poprawę wyniku finansowe-
go? Jakie mechanizmy kontroli wykorzystania
wsparcia ze strony państwa przewidziano w stosun-
ku do tychże instytucji, beneficjentów tej pomocy?
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W trakcie debaty
nad ustawą, która tworzy niejako na użytek rządu
jedno z narzędzi do walki z kryzysem, chciałbym
przypomnieć, że kryzys został wywołany na skutek
interwencji rządów w sprawy gospodarki. Amerykań-
ski rząd pragnął zwiększyć między innymi dostęp-
ność kredytów mieszkaniowych dla swoich obywate-
li, przez co rozpoczął serię tragicznych w skutkach
posunięć, które doprowadziły do obecnego stanu.
Rządy państw europejskich nacjonalizują banki na
potęgę, wierząc, że w ten sposób uda im się zapano-
wać nad recesją. A działania tych rządów przypomi-
nają trochę gaszenie pożaru benzyną.
W związku z tym chciałbym zapytać: Może w mo-
mencie, gdy staramy się stworzyć możliwość przej-
mowania przez Skarb Państwa instytucji finanso-
wych, powinniśmy zastanowić się również nad ewen-
tualnością zmniejszenia podatków dla przedsiębior-
ców? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Adam Gawęda:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Przedłożony projekt ustawy o rekapitalizacji niektó-
rych instytucji finansowych wraz z projektem aktu
wykonawczego jest odpowiedzią na niepokojące ostat-
nie wydarzenia, o których wyraźnie słyszymy, na
rynkach finansowych. Przedsięwzięcia przeciwdzia-
łające tej sytuacji, czy też ograniczające skutki kry-
zysu są nie tylko potrzebne, ale i konieczne, jednak
ochroną, dokapitalizowaniem powinny być objęte nie
tylko instytucje finansowe, ale także, a może przede
wszystkim przedsiębiorcy mikro i mali, średnie fir-
my. Ustawa określa zakres przedmiotowy udzielania
przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finanso-
wym, bankom, wraz z możliwością ich przejęcia.
Mam jednak pytania do przedstawiciela rządu
pana ministra. Dzisiaj już wiemy, że banki wykorzy-
stały swoich partnerów, klientów, przedsiębiorców, w
związku z tak zwanymi opcjami walutowymi. Czy in-
stytucje finansowe, banki nie wykorzystają kolejny raz
sytuacji do dokapitalizowania się kosztem Skarbu
Państwa? Jakie zapisy będą gwarantowały ewentual-
ne przejmowanie banków przez Skarb Państwa? W
jaki sposób projekt będzie oddziaływać… (Dzwonek)
Panie marszałku, już kończę, jeszcze dwa pytania.
W jaki sposób projekt będzie oddziaływać na
Skarb Państwa, na wydatkowanie środków budżeto-
wych, na ewentualny deficyt, o którym tak niechęt-
nie zresztą mówi rząd, a w konsekwencji czy nie do-
prowadzi to do konieczności zmiany ustawy budże-
towej? Czy nie doprowadzi to również do uszczuplenia
dochodów jednostek samorządu terytorialnego?
Ostatnie pytanie: Czy są ekspertyzy czy opinie
ekonomistów na ten temat, na temat tej sprawy?
Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W rozdziale 3 w art. 14 zapisano, że w przypadku
wystąpienia okoliczności grożących utratą wypłacal-
ności instytucji finansowej Rada Ministrów, kierując
się koniecznością zapewnienia stabilności krajowego
systemu finansowego, może, w drodze decyzji, po za-
sięgnięciu opinii prezesa NBP i przewodniczącego
Komisji Nadzoru Finansowego, dokonać w imieniu
Skarbu Państwa przejęcia takiej instytucji. Prezes
NBP oraz przewodniczący Komisji Nadzoru Finan-
sowego przekazują opinię w terminie dwóch dni od
dnia doręczenia wniosku o wydanie opinii.
Treść mojego pytania kierowanego do pana mini-
stra dotyczy właśnie tego dwudniowego terminu. Czy
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Andrzej Szlachta
te dwa dni na przygotowanie merytorycznej opinii
przez prezesa Narodowego Banku Polskiego i przewod-
niczącego KNF-u są wystarczające, aby rzetelnie i sta-
rannie ją opracować? Czym podyktowany jest ten dwu-
dniowy, według mnie bardzo krótki, termin? Czy takim
krótkim terminem nie stawia się prezesa banku i prze-
wodniczącego KNF-u pod ścianą w związku z rygorem
natychmiastowego opracowania opinii? Czy opinie pre-
zesa Narodowego Banku Polskiego i przewodniczącego
KNF-u są wiążące dla Rady Ministrów? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Ryszard Zbrzyzny, Lewica.
Poseł Ryszard Zbrzyzny:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dzisiaj z troską
pochylamy się nad instytucjami finansowymi, dbając
o to, żeby one nie były poważnie zagrożone skutkami
kryzysu. Ale myślę, że z nie mniejszą troską i z jesz-
cze większą determinacją powinniśmy się zająć na-
szymi rodzimymi przedsiębiorstwami, przedsiębior-
cami. Chcę mówić o opcjach walutowych, które nie
będą groziły systemowi bankowemu czy też instytu-
cjom finansowym kryzysem, tylko wręcz odwrotnie
– kryzysem opcje walutowe będą groziły przedsię-
biorcom. Dzisiaj mamy już pierwsze negatywne skut-
ki opcji walutowych, banki zwróciły się bowiem do
wielu przedsiębiorców o ich realizację. A oczywiście
konsekwencje tego dla nich są tragiczne. W wielu
przypadkach zobowiązania wynikające z tych opcji
przekraczają roczne przychody firm.
Tak więc chciałbym zapytać: Kiedy w końcu będą
podjęte jakiekolwiek decyzje dotyczące tej problema-
tyki, rząd bowiem od kilku tygodni debatuje, bez
efektu? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Witold Namyślak, Platforma Obywatel-
ska.
Bardzo proszę.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Gwarancja Skarbu Państwa, o której mowa w
ustawie, udzielana będzie w formie umowy cywilno-
prawnej zawieranej pomiędzy instytucjami finanso-
wymi, bankiem a Skarbem Państwa reprezentowa-
nym przez ministra.
51
Jakie ewentualne sankcje grożą w przypadku
nieywywiązania się przez instytucję finansową z do-
trzymania warunków umowy gwarancji? Czy umowy
te będą miały charakter komercyjny? Czy będą po-
bierane opłaty, na przykład prowizje? Od czego będą
zależały powyższe opłaty? Czy brane będzie pod uwa-
gę ryzyko związane z funkcjonowaniem danej insty-
tucji finansowej na tle innych instytucji finansowych?
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł Krystyna Skowrońska, Platforma
Obywatelska.
Poseł Krystyna Skowrońska:
Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Po-
słowie! Mam pytanie do pana ministra. Ale chciała-
bym najpierw przedstawić bardzo krótką uwagę. To,
w czym pomagamy obywatelom, to realizacja przepi-
sów ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym
w zakresie depozytów. Z drugiej strony, problem re-
kapitalizacji banków to problem ocennej procedury.
Pan poseł Szlachta mówił, że na wydanie uzgodnio-
nej decyzji Narodowy Bank Polski, Komisja Nadzoru
Finansowego mają dwa dni, czyli może to nastąpić,
ale nie musi. Zatem chciałabym zapytać, jakie doku-
menty, w jakim trybie będą przedstawiały instytucje,
które będą się ubiegały o tę rekapitalizację. A więc
czy i w jakich warunkach minister finansów może
odmówić udzielenia takiej pomocy?
Drugie pytanie, sprawa wypłaty dywidendy przy
objęciu akcji w danym podmiocie: Czy wydaje się
słuszne, że dywidenda będzie wypłacana i jej wyso-
kość, a i oprocentowanie tej pomocy jest wskazane?
Czy nie lepsze byłoby niekorzystanie z dywidendy,
podniesienie wartości akcji, a zatem podwyższenie
bezpieczeństwa instytucji i skonsumowanie zysku w
późniejszym terminie?
To są tematy, które wydają się ważne, jeśli chodzi
o wchodzenie do podmiotu, w którym Skarb Państwa
będzie obejmował akcje, a także bezpieczeństwo
funkcjonowania tego podmiotu, w którym obejmie
akcje Skarb Państwa. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Sławomir Neumann, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Sławomir Neumann:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Czyż nie jest
tak, że ten projekt ustawy jest wynikiem pewnej na-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
52 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Poseł Sławomir Neumann
uczki, którą otrzymali już Amerykanie, tzn. nauczki,
którą dał nam upadek banku Lehman Brothers, ban-
ku, który upadł i pociągnął za sobą cały wianuszek
innych upadłości i cały wianuszek złych działań na
rynkach finansowych? Okazało się, że piramidy za-
częły padać jedna po drugiej. Przypomnę, że wcze-
śniej, dwa inne banki, Fannie Mae i Freddie Mac,
zostały uratowane i nie spowodowało to kryzysu na
rynkach finansowych. Czy przykładowy upadek jed-
nego dużego banku w Polsce bez pomocy państwa,
gdyby to się stało, nie wiązałby się z całą lawiną in-
nych takich przypadków, ponieważ panika na takim
rynku może spowodować rzeczywiste problemy w
innych bankach, także zdrowych? Czy to nie jest po-
wód, dla którego ta ustawa właśnie powstała – rato-
wanie sytemu, a także ludzi, którzy w tym systemie
są, czyli klientów wszystkich banków, które funkcjo-
nują w Polsce? (Dzwonek) Ratujemy system finanso-
wy, który służy gospodarce, który służy klientom
indywidualnym i przedsiębiorcom. Upadek jednego
klocka tego domina może spowodować realne zagro-
żenie dla całego systemu i dlatego ta ustawa została
przygotowana. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Jarosław Stawiarski, Prawo i Sprawie-
dliwość.
Poseł Jarosław Stawiarski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Ja zapomniałem w poprzedniej wypowiedzi zapytać
się pana ministra o skutek tej potężnej nacjonalizacji,
którą mamy na rynkach zachodnich i to dokapitali-
zowanie instytucji finansowych w Europie Zachod-
niej i również w Ameryce. Czy ten projekt ustawy o
rekapitalizacji jest jak gdyby wzorowany na poszcze-
gólnych projektach, czy to brytyjskich, czy to belgij-
skich, amerykańskich? Czy jest ślad tych rozwiązań
w państwa projekcie, gdyż są to rozwiązania, które
już funkcjonują kilka miesięcy? Chciałbym się więc
dowiedzieć, czy one jak gdyby mają tutaj swój wy-
dźwięk w tym projekcie?
I jeszcze jedno krótkie, szczegółowe pytanie. W
art. 10 w ust. 2 czytamy: „Jeżeli wykup akcji insty-
tucji finansowej objętych przez Skarb Państwa w
wyniku wykonania gwarancji następuje na podsta-
wie uchwały walnego zgromadzenia o przymusowym
wykupie akcji, cena akcji nie może być niższa niż
iloczyn ceny nabycia tych akcji i współczynnika ko-
rygującego”. (Dzwonek) To się wszystko zgadza, czy-
li ustalacie państwo minimum, ale czy nie należałoby
wprowadzić tutaj takiego zapisu, że jeśli sytuacja in-
stytucji finansowej będzie dobra, to po prostu powin-
na być cena rynkowa tego wykupu, bo wtedy Skarb
Państwa byłby jak gdyby beneficjentem uzdrowienia
tejże instytucji finansowej? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Dariusz Daniluk.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Dariusz Daniluk:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Postaram się od-
powiedzieć na te liczne pytania. Niektóre z nich się
powtarzają. Spróbuję odpowiadać tak od ogółu do
szczegółu i względnie chronologicznie, jeśli chodzi o
układ projektu ustawy.
Jeśli chodzi o kwestie generalne, to chciałbym
przypomnieć, że ustawa stwarza możliwości prawne,
można powiedzieć: opcje na korzystanie z rozwiązań
w sytuacjach ekstremalnych i kryzysowych, z który-
mi obecnie nie mamy oczywiście do czynienia w pol-
skim systemie finansowym.
Warto też pamiętać, że doświadczenia krajów za-
chodnich, które w różnym okresie i z różnym skut-
kiem podjęły działania ratunkowe, są bardzo różne.
Część rozwiązań okazała się nieskuteczna. Te narzę-
dzia, które zostały wykorzystane w obecnej ustawie,
mają charakter standardu, który się sprawdził do tej
pory, jest zgodny z, powiedziałbym, prawami ekono-
mii i ogranicza możliwość tego, co było przedstawia-
ne jako potencjalny, negatywny skutek rzeczonej
ustawy, czyli jest tu ograniczenie pokusy nadużycia,
zwanego również z angielska moral hazard.
Również chciałbym, żeby było jasne, iż cele tej
ustawy od samego początku są ograniczone, a zagad-
nienia, które bezpośrednio nie wiążą się z tematem
regulacji – i dużo szersze oczywiście – takie jak
wsparcie obywateli i przedsiębiorstw są szczegółowo
zapisane w „Planie stabilności i rozwoju”, przyjętym
przez rząd, który sukcesywnie znajduje swoje od-
zwierciedlenie zarówno w działaniach praktycznych
podejmowanych przez rząd, jak i w kolejnych inicja-
tywach ustawodawczych.
Również, jak wiemy, kwestia opcji nie jest i nie
powinna być przedmiotem tej regulacji, dyskusje, jak
rozumiem, w tych kwestiach trwają i Wysoka Izba
także w nich oczywiście uczestniczy.
Warto również podkreślić i przypomnieć, że sytu-
acja polskiego systemu finansowego jakościowo różni
się od sytuacji kryzysowej w wielu krajach, zarówno
zachodnich jak i w krajach tzw. gospodarek wscho-
dzących, czy też emerging markets. System finanso-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Dariusz Daniluk
wy w Polsce jest sprawny, wysoce dochodowy i cechu-
je się wysoką jakością aktywów. Wielokrotnie poda-
wano już informacje dotyczące śladowych ilości tzw.
aktywów toksycznych.
Nie przez przypadek w zeszłym tygodniu członko-
wie Komitetu Stabilności Finansowej w składzie: mi-
nister finansów, prezes Narodowego Banku Polskiego
oraz przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego,
po raz kolejny, w sposób regularny, analizowali sytu-
ację na rynku finansowym, w tym również kwestię
opcji, i we wspólnym komunikacie zaznaczyli, że nie
ma istotnych zagrożeń dla stabilności sektora finan-
sowego w kraju. W związku z tym to działanie, o któ-
rym tu mówimy, stanowi zbiór dodatkowych narzędzi,
które mogą, ale nie muszą być wykorzystywane, i za-
pewne nie będą wykorzystywane w praktyce.
Jeśli chodzi o kwestie już bardziej szczegółowe, to
jest oczywiście wybór, jeśli chodzi o stosowanie na-
rzędzi nadzwyczajnych, takich jak zarządzanie de
facto sytuacją kryzysową – na ile można przewidzieć
wszystkie szczegółowe warianty postępowania i
wszystkie sytuacje praktyczne, które mogły spowo-
dować kłopoty takiej lub innej instytucji – między
kazuistyką i elastycznością postępowania. Doświad-
czenia krajów zachodnich, ale i Polski z lat dziewięć-
dziesiątych, jak zarządzać kryzysem finansowym,
wskazują na to, że elastyczność jest zdecydowanie
lepszą zasadą niż kazuistyka. Dodatkowo art. 6 ust.
5 w umowie, którą przewiduje, pozwala na zawarcie
bardzo szczegółowych, dostosowanych do konkret-
nych sytuacji rozwiązań dających rządowi kontrolę
nad sposobem wykorzystania pomocy. Dotyczy to
również nadzoru właścicielskiego, który będzie spra-
wowany przez przedstawicieli rządu.
Kwestia wypłaty dywidend została w sposób świa-
domy sformułowana w taki sposób, aby dotychczaso-
wi właściciele danej instytucji lub potencjalni inwe-
storzy byli stymulowani do jak najszybszego odkupu
akcji lub zwrotu pomocy tak, aby minimalizować
swoje koszty, ergo aby stan zaangażowania pieniądza
publicznego czy czas zaangażowania tego pieniądza
był jak najkrótszy.
Jeśli chodzi o sposób podejmowania decyzji, to
pragnę zwrócić uwagę, że opinia Komisji Nadzoru
Finansowego i Narodowego Banku Polskiego, a za-
tem organów niezależnych, których funkcjonowanie
określone jest odpowiednimi przepisami prawa, w
sposób naturalny daje tym organom swobodę podej-
mowania decyzji. I w przypadku sprzeczności tych
opinii Rada Ministrów musi podjąć po prostu decyzję,
można by powiedzieć, bez uwzględnienia jednej z opi-
nii, zwłaszcza gdyby były sprzeczne. Trudno z defi-
nicji uwzględnić dwie sprzeczne opinie.
Jeśli chodzi o termin, który został zaproponowany
w ustawie, czyli dwudniowy, to jest on zdecydowanie
dyscyplinujący, ale sytuacja kryzysowa ma to do sie-
bie, również jeśli chodzi o szybkie działanie rządu i
53
uniknięcie efektu domina i paniki na rynku, że na-
leży takie decyzje podejmować bez zbędnej zwłoki.
Proszę również pamiętać, że Narodowy Bank Pol-
ski oraz Komisja Nadzoru Finansowego – każdy w
swoim zakresie – mają dostęp do informacji o rynku
finansowym i o poszczególnych instytucjach, w róż-
nym zakresie przewidzianym ustawą. Komisja Nad-
zoru Finansowego prowadzi monitoring bardzo
szczegółowo, z możliwością również inspekcji na
miejscu i nakładania swoich własnych sankcji. Te
dwa organy również – jako trzeci organ – z ministrem
finansów współdziałają na forum Komitetu Stabilno-
ści Finansowej, którego zasady reguluje odrębna
ustawa, uchwalona niedawno. Jak wspomniałem,
prace tego komitetu odbywają się regularnie i powo-
duje to, iż żaden z tych podmiotów, o których tu mó-
wimy, nie będzie zaskoczony sytuacją, gdyby miało
do niej dojść.
Jeśli chodzi o pięcioletni, maksymalny, okres za-
angażowania się państwa w pomoc instytucjom fi-
nansowym, to zostało to przyjęte świadomie po to,
aby wszyscy uczestnicy tego trudnego i skompliko-
wanego procesu byli zdyscyplinowani, jeśli chodzi o
poszukiwanie rozwiązań dotyczących pokrycia strat
i o doprowadzenie instytucji finansowej do prowadze-
nia działalności dochodowej, co będzie skutkowało,
jeśli wartość firmy będzie pozytywna, możliwością
sprzedania akcji za możliwie wysoką cenę. Czyli nie
ma tego problemu, o który pytał pan poseł. Jeśli na-
tomiast chodzi o sprzedaż wcześniejszą, to to dyskon-
to, którego zasady określa projekt rozporządzenia
załączony do tej regulacji, jest jasno i przejrzyście
określone.
Należy też pamiętać o tym – odpowiadając na jedno
z pytań – że nie jest intencją rządu doprowadzenie do
nacjonalizacji systemu bankowego i powrót do mono-
banku, jak to było przez kilkadziesiąt lat wcześniej.
Jeśli chodzi o limity zadłużenia określone w usta-
wie budżetowej, ponieważ powstała wątpliwość, czy
są one monitorowane na bieżąco i czy ewentualne
udzielenie pomocy może spowodować ich naruszenie,
to chciałbym zapewnić, że minister finansów ma bar-
dzo szczegółowy system monitorowania stanu zadłu-
żenia i konstytucyjne, ustawowe limity ostrożnościo-
we, jeśli chodzi o stabilność fiskalną, są przestrzega-
ne i na bieżąco analizowane. Również cała konstruk-
cja ustawy i jej logika są zbudowane tak, aby w żaden
sposób nie doprowadzić do nacjonalizacji i strat, co
zostało tu przypisane autorom. To chciałbym jasno
potwierdzić.
Mimo że nie jest to przedmiotem regulacji, to chcę
powiedzieć, ponieważ pojawiły się wątpliwości i teza
o drenażu „zysków i transferu kapitału w Polsce”, że
wedle mojej wiedzy – na podstawie informacji Komi-
sji Nadzoru Finansowego – o takim procederze, poza
medialnymi doniesieniami, nie ma twardych danych,
a system monitorowania instytucji finansowych i za-
sady transferu zysku są jasno określone w przepisach
ustawowych. Przypominam również, że banki i in-
stytucje ubezpieczeniowe, te, które funkcjonują w
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
54 Projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Dariusz Daniluk
Polsce i nie są oddziałami, prowadzą działalność na
gruncie prawa polskiego. Zarządy odpowiadają za
swoje działania zarówno w świetle Kodeksu spółek
handlowych, jak i prawa karnego i innych przepisów,
które regulują te kwestie.
Zadano pytanie o objęcie nadzorem Komisji Nad-
zoru Finansowego wszystkich instytucji finansowych
w Polsce. Wedle mojej wiedzy jedyna instytucja o
szerszym zakresie działalności, która nie jest objęta
takim nadzorem, to są Spółdzielcze Kasy Oszczędno-
ściowo-Kredytowe, ale jak wiem, trwają prace w Wy-
sokiej Izbie nad stosownym projektem ustawy.
(Poseł Jan Łopata: A Provident?)
Provident – przyznam, z pamięci nie powiem, jaki
ma status, ale sprawdzę to, jeśli pan poseł pozwoli.
Jeśli chodzi o kwestię funduszy poręczeniowych i
wspierania gospodarki, chciałbym raz jeszcze odwo-
łać się zarówno do „Planu stabilności i rozwoju”, jak
i ustaw, które na podstawie tego planu są przygoto-
wane, również do dyskutowanej chociażby wczoraj i
dzisiaj inicjatywy, jaką jest projekt ustawy o zmianie
ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego oraz nie-
których innych ustaw, który obejmuje dokładnie tę
problematykę, w celu rozszerzenia możliwości udzie-
lania gwarancji i poręczeń i wspierania podmiotów
gospodarczych. Kwestia Krajowego Funduszu Miesz-
kaniowego również została tam szczegółowo prze-
analizowana i wedle mojej wiedzy oraz według opinii
Ministerstwa Infrastruktury nie wpłynie to nega-
tywnie na obecnie funkcjonujący system wspierania
budownictwa mieszkaniowego. Tak że na pewno do-
kapitalizowanie Banku Gospodarstwa Krajowego nie
będzie odbywało się kosztem możliwości wspierania
budownictwa mieszkaniowego w Polsce.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, iż warun-
kiem udzielenia wsparcia jest sformułowanie odpo-
wiedniego programu naprawczego, który z istoty
swojej musi zawierać szczegółowy plan działania
zmierzający do poprawy sytuacji finansowej danej
jednostki. I w ślad za pytaniem, które padło – po to,
aby taki plan został przyjęty i został uznany za wia-
rygodny, ergo był podstawą, jedną z przesłanek, do
zawarcia umowy, o której mówiłem wcześniej, wszel-
kie informacje finansowe odpowiednio wiarygodne w
układzie powszechnie zrozumiałym i akceptowanym
muszą być jego podstawą.
O wpływie w przypadku udzielenia pomocy Skarbu
Państwa na władze instytucji objętej pomocą już
wspominałem. Ustawa również daje do tego absolutnie
pełne możliwości. Mając nadzieję, że odpowiedziałem
na pytania pań i panów posłów, dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie ministrze.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy
projekt ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji
finansowych, zawarty w druku nr 1691, do Komisji
Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o
podatku dochodowym od osób prawnych (druk
nr 1662).
Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w
Ministerstwie Finansów pana Macieja Grabowskiego
w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.
Bardzo proszę, panie ministrze.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Maciej Grabowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o
zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych jest częścią rządowego „Planu stabil-
ności i rozwoju” i w tym kontekście należy go czytać,
należy go, jak sądzę, rozpatrywać. Generalnie zmie-
rza on do tego, żeby zwiększyć skłonność do inwesto-
wania, w szczególności małych podatników i tych,
którzy rozpoczynają działalność. To jest główny cel
tego projektu. W sensie merytorycznym można po-
wiedzieć, że on się składa z trzech zasadniczych czę-
ści. Te trzy części pokrótce państwu, Wysokiej Izbie,
teraz przedstawię.
Po pierwsze, zmienia on definicję małego podat-
nika – polega to na zwiększeniu limitu przychodów
warunkujących status tego małego podatnika z 800
tys. euro do 1200 tys. euro. Zmiana ta, zresztą po-
stulowana przez środowiska gospodarcze, ma na celu
dostosowanie tego przepisu do przepisów ustawy o
podatku od towarów i usług, która to definicja w tym
podatku funkcjonuje od 1 stycznia 2009 r. A więc to
jest raczej przepis częściowo porządkujący, ale ponie-
waż do tej nowej definicji odnoszą się inne przepisy,
w związku z tym on ma też tutaj charakter meryto-
ryczny – rozszerza krąg podatników, którzy mogą
korzystać z innych przewidzianych tym projektem
przepisów. Po drugie, umożliwia korzystniejsze roz-
liczanie kosztów prac rozwojowych, które są prowa-
dzone w tych przedsiębiorstwach, o których mówi-
łem, a więc daje podatnikom możliwość zaliczenia w
koszty prowadzenia działalności wydatków z zakre-
su prac rozwojowych jednorazowo po ich zakończeniu
albo poprzez odpisy amortyzacyjne lub też w dacie,
co jest prawdopodobnie najbardziej korzystne dla po-
datników, ponoszenia tych wydatków. A więc tutaj
przedsiębiorca będzie miał, jeżeli te przepisy wejdą
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Maciej Grabowski
w życie, możliwość bieżącego rozliczania tych pono-
szonych kosztów, nakładów na prace rozwojowe w
trakcie trwania procesu związanego z wydatkami
prorozwojowymi. Po trzecie wreszcie, ten projekt
ustawy zmierza do tego, żeby zwiększyć limit wydat-
ków, które mogą być jednorazowo zaliczone do kosz-
tów amortyzacji, z 50 tys. euro do 100 tys. euro rocz-
nie w latach 2009–2010. A więc obowiązywanie tego
przepisu będzie ograniczone w czasie, przy czym tu
jest jeszcze dodatkowe ograniczenie, które już w tej
chwili funkcjonuje w przepisach, mianowicie doty-
czyć to ma środków trwałych z grup od III do VIII.
Jeśli chodzi o wejście w życie tych przepisów, pro-
ponujemy, żeby te przepisy mogły wejść w życie w
krótkim czasie po ogłoszeniu. Jest to spowodowane
tym, że one są naszym zdaniem po prostu korzystne
dla podatników, mogą więc wejść w życie z tym bar-
dzo krótkim vacatio legis, i tak to jest zapisane w
projekcie ustawy, o której mówię. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję, panie ministrze.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Jako pierwszy głos zabierze poseł Andrzej Orze-
chowski, Platforma Obywatelska.
Poseł Andrzej Orzechowski:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Mam zaszczyt w imieniu klubu Platforma Obywatel-
ska przedstawić stanowisko w sprawie zmiany usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
(druk nr 1662).
Polska nie może zmarnotrawić poważnego świato-
wego kryzysu. Nasz kraj powinien go wykorzystać do
nadrobienia dystansu w stosunku do bogatszych kra-
jów. Kryzys gospodarczy to nie czas na licytowanie się
na słowa, to czas na przeprowadzenie reform, których
nie przeprowadzono w gospodarczo dobrych czasach.
Potrzebna jest mądra stymulacja rozwoju gospodar-
czego, potrzebna jest też wyjątkowa mobilizacja i do-
bra ustawowa robota. Jeśli przyjmiemy, że należy
wzmocnić konkurencyjność naszej gospodarki i atrak-
cyjność inwestycyjną Polski, to należy dokonać istot-
nych zmian w zakresie stosowania prawa, zniesienia
biurokracji, budowy infrastruktury. Ale istnieje także
potrzeba dalszego upraszczania systemu podatkowe-
go, czyli zaordynowania ułatwień podatkowych na
kryzys. To dlatego rząd zaproponował „Plan stabilno-
55
ści i rozwoju” – wzmocnienie gospodarki Polski wobec
światowego kryzysu finansowego, a w nim omawianą
dzisiaj ustawę o podatku PIT i CIT.
Trzeba głośno stwierdzić, że niedawno, bo 6 li-
stopada, uchwalono dużą nowelizację ustaw podat-
kowych, w zakresie podatku dochodowego. W jej
wyniku od stycznia obowiązuje wiele korzystnych
regulacji. Celem tych i innych zmian – mam na my-
śli m.in. także obszerną nowelizację ustawy o po-
datku od towarów i usług, Ordynacji podatkowej i
ustawy o swobodzie działalności gospodarczej – było
uproszczenie podatków i walka z biurokracją. Zdaję
sobie sprawę, że podatnicy cenią sobie najbardziej
stabilność systemu podatkowego i nie chcieliby zbyt
częstych zmian w podatkach, ale sytuacja jest wy-
jątkowa i dlatego pojawiają się kolejne zmiany na
lepsze. Nowe przepisy przewidują ułatwienia podat-
kowe dla małych firm oraz podatników rozpoczyna-
jących działalność gospodarczą. Ulgi przeznaczone
będą także dla podmiotów prowadzących działal-
ność innowacyjno-rozwojową.
Zmiany ustaw podatkowych przewidują ułatwie-
nia dotyczące przyspieszonej metody jednorazowej
amortyzacji. Metodę tę mogą stosować mali podatni-
cy oraz firmy rozpoczynające działalność w latach
2009–2010. Będą oni mogli zaliczyć do kosztów po-
datkowych wydatki poniesione na inwestycje do 100
tys. euro, obecnie do 50 tys. euro, w postaci jednora-
zowo dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. In-
strumentem tym zostaną objęte również firmy, które
rozpoczęły działalność w 2008 r. Metoda amortyzacji
obejmie nabyte, wytworzone, nowe, używane oraz
ulepszone środki trwałe, np. maszyny, urządzenia
itp. Ułatwienia obejmą także firmy prowadzące dzia-
łalność innowacyjno-rozwojową. W wyniku propono-
wanych zmian podatnicy będą mieli prawo wyboru
zaliczenia kosztów prac rozwojowych do kosztów po-
datkowych w momencie ich poniesienia lub jednora-
zowo po ich zakończeniu. Dotyczyć to będzie także
odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerial-
nych i prawnych, jeżeli firmy podejmą decyzję o ich
amortyzacji. Umożliwienie przedsiębiorcom pełnego i
bieżącego rozliczenia ponoszonych kosztów prac roz-
wojowych już w trakcie ich trwania powinno przyczy-
nić się do istotnego wsparcia prorozwojowego firm.
Zmianie uległa także definicja małego podatnika.
Zaproponowano zwiększenie limitu przychodów wa-
runkujących status takiego przedsiębiorcy z 800 tys.
euro do 1200 tys. euro. Dlaczego? Otóż limit obrotów,
od którego zależy status małego podatnika, w usta-
wach o podatku dochodowym PIT i CIT oraz VAT
różni się. Nowelizacja ustawy o VAT z 7 listopada
poprzedniego roku podniosła limit także do 1200 tys.
euro. Z uproszczonego rozliczania VAT skorzysta nie-
wątpliwie wielu podatników. Od sierpnia poprzednie-
go roku identyczna podwyżka kwotowego progu obo-
wiązuje w ustawie o rachunkowości. Na niezmienio-
nym poziomie zaś dotychczas pozostał limit w usta-
wie o podatku dochodowym. Choć limity ustanowio-
ne w ustawie o PIT, VAT i rachunkowości służą innym
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
56 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Andrzej Orzechowski
celom, ich zróżnicowanie może jednak sprawiać podat-
nikom kłopoty.
Zmiana dzisiaj omawiana ma na celu dostosowa-
nie do przepisów ustawy o podatku od towarów i
usług, które, tak jak powiedziałem, niedawno weszły
w życie. Zaproponowane rozwiązanie jest też zgodne
z limitem przychodów uprawniających do prowadze-
nia ksiąg rachunkowych. (Dzwonek)
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zaproponowane
zmiany w ustawach o podatkach dochodowych są od-
bierane pozytywnie przez podatników i służą stymu-
lacji gospodarczej. Dlatego w imieniu Platformy Oby-
watelskiej już teraz deklaruję ich poparcie i wnoszę o
skierowanie do dalszych szybkich prac w Komisji Fi-
nansów Publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Głos zabierze poseł Marian Tomasz Goliński,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marian Tomasz Goliński:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Zo-
stałem upoważniony przez klub Prawo i Sprawiedli-
wość do przedstawienia w jego imieniu opinii na te-
mat rozwiązań zaproponowanych przez rząd w pro-
jekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku do-
chodowym od osób prawnych, zawartym w druku
sejmowym nr 1662.
Panie i Panowie Posłowie! Z uwagi na światowy
kryzys finansowy wystąpi spowolnienie rozwoju go-
spodarczego niestety również w Polsce. Spowoduje to
wystąpienie wielu niekorzystnych zjawisk w polskiej
gospodarce, w tym nasilenie zwolnień pracowników
w wielu firmach i przedsiębiorstwach. Głównie i w
pierwszej kolejności dotyczyć to będzie prawdopodob-
nie dużych, ponadnarodowych korporacji. Dlatego
niezwykle ważne jest stwarzanie odpowiednich wa-
runków dla rozwoju małych i średnich przedsię-
biorstw. Umiejętne wspieranie tych rodzimych pod-
miotów może przyczynić się nie tylko do utrzymania
istniejących miejsc pracy, ale również do tworzenia
nowych. Właśnie ten sektor przedsiębiorczości powi-
nien stanowić bazę zdrowej i konkurencyjnej gospo-
darki w Polsce.
Propozycje wsparcia przedsiębiorczości, w tym
wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw, zostały
przez Prawo i Sprawiedliwość przedstawione w „Pa-
kiecie działań antykryzysowych 2009–2010”. Między
innymi proponujemy tam właśnie możliwość zasto-
sowania jednorazowej amortyzacji do wysokości 400
tys. zł, możliwość kwartalnego rozliczania należnych
podatków dochodowych CIT i PIT czy też poszerzenie
możliwości stosowania ulg na złe długi. Rozwiązania
zaproponowane w projekcie ustawy są kierunkowo
zbieżne z naszymi propozycjami.
Panie i Panowie Posłowie! Zaproponowane przez
rząd zmiany w ustawach o PIT i CIT zawarte w dru-
ku nr 1662 są realizacją propozycji, które zostały
zawarte w przyjętym 2 grudnia 2008 r. przez rząd
Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa
Ludowego dokumencie „Plan stabilności i rozwoju
– wzmocnienie gospodarki Polski wobec światowego
kryzysu finansowego”. Propozycje te mają ułatwić
prowadzenie działalności niektórym podmiotom go-
spodarczym.
Zaproponowane zmiany będą wsparciem dla pod-
miotów prowadzących działalność innowacyjno-roz-
wojową, podmiotów definiowanych jako mali podat-
nicy, przy czym projekt zawiera zmianę definicji
małego podatnika poprzez podwyższenie wartości
przychodu ze sprzedaży do wysokości 1200 tys. euro.
I tak podatnicy prowadzący działalność innowacyj-
no-rozwojową będą mieli prawo wyboru zaliczenia
kosztów prac rozwojowych do kosztów podatkowych
w dacie ich poniesienia bądź jednorazowo po ich za-
kończeniu, o ile zechcą je amortyzować. Mali podat-
nicy oraz podatnicy rozpoczynający działalność w
roku 2009 i 2010 będą mieli prawo do jednorazowej
amortyzacji, przy czym limit w każdym z tych lat
zostaje podwyższony do kwoty 100 tys. euro z kwoty
50 tys. euro. Z tej zmiany będą mogły również sko-
rzystać podmioty, które swoją działalność rozpoczęły
w roku 2008. Projekt ustawy rozstrzyga również, że
w przypadku spółki nieposiadającej osobowości praw-
nej limit odpisu amortyzacyjnego dotyczy spółki.
Powyższe zmiany zawarte w projekcie rządowym
dotyczą zarówno ustawy o podatku dochodowym od
osób fizycznych – art. 1, jak też ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych – art. 2.
Art. 3 projektu mówi, że do kosztów prac rozwo-
jowych rozpoczętych przed 1 stycznia 2009 r. stosuje
się przepisy dotychczasowe.
Art. 4 projektu umożliwia podmiotom, które sta-
ły się małymi podatnikami, możliwość wpłacania
zaliczek kwartalnych, o ile podatnik złoży zawiado-
mienie w odpowiedni sposób na ręce właściwego na-
czelnika urzędu skarbowego.
Art. 5 informuje, że podatnik podatku dochodo-
wego od osób prawnych, który rozpoczął działalność
w roku 2008 i którego rok podatkowy nie jest rokiem
kalendarzowym i nie zakończył się 31 grudnia 2008
r., nie będzie mógł skorzystać z podwyższonego limi-
tu amortyzacyjnego.
Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie po
upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Klub Prawo i Sprawiedliwość, w którego imieniu
mam zaszczyt występować, pozytywnie ocenia te
zmiany i opowiada się za skierowaniem rządowego
projektu do Komisji Finansów Publicznych, gdzie
będzie możliwość przeanalizowania poszczególnych
zapisów zawartych w tym projekcie, będzie również
możliwość i czas na złożenie ewentualnych poprawek
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Marian Tomasz Goliński
i zmian. Powinniśmy się również zastanowić nad
możliwością objęcia tymi pozytywnymi propozycjami
znacznie szerszego kręgu podmiotów gospodarczych.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Stanisław Stec, klub Lewica.
Poseł Stanisław Stec:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt
w imieniu klubu Lewica przedstawić stanowisko od-
nośnie do rządowego projektu ustawy o zmianie usta-
wy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz
ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Jest to dostosowanie przepisów ustaw o podat-
kach dochodowych do rozwiązań przyjętych w usta-
wie o podatku od towarów i usług oraz w ustawie o
rachunkowości w zakresie limitu, do którego zalicza-
my małego podatnika. Ponieważ w roku ubiegłym
przyjęliśmy takie rozwiązanie w ustawie o podatku
od towarów i usług, które obowiązuje od 1 grudnia
2008 r., w związku z tym słuszne jest, żeby takie
same uprawnienia ująć w podatku dochodowym od
osób fizycznych prowadzących działalność gospodar-
czą i w podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż
również w tej grupie mogą być mali podatnicy.
Przywilejem dla małego podatnika w podatkach
dochodowych będzie szczególnie możliwość naliczenia
jednorazowej amortyzacji od środków trwałej wartości
do 100 tys. euro. Natomiast problem możliwości pła-
cenia zaliczek na podatek dochodowy raz w kwartale
to jest wybór małego podatnika, gdyż część z takich
podatników jest skłonna płacić ten podatek miesięcz-
nie, aby nie nazbierała się większa kwota, jeżeli trzeba
ją regulować wobec urzędu skarbowego.
Pozytywnym rozwiązaniem jest też to, że 100 tys.
euro amortyzacji jednorazowej będzie obowiązywało
w odniesieniu do podatników, którzy rozpoczęli dzia-
łalność w roku 2008 i 2009 i niekoniecznie są już
podatnikami małymi. Natomiast w czasie prac w Ko-
misji Finansów Publicznych musimy się zastanowić
nad tym, czy uprawnień w zakresie przyspieszonej
amortyzacji odnośnie do 100 tys. euro nie rozszerzyć
na większą ilość podatników, gdyż sprzyjałoby to za-
liczeniu ich w koszty jednorazowo w roku 2009 i 2010
w okresie trwania kryzysu gospodarczego.
Pozytywnym rozwiązaniem jest również możli-
wość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów
kosztów prac rozwojowych i innowacyjnych, choć za-
kres tych prac jest aktualnie stosunkowo nieduży.
Natomiast, panie ministrze, rozważenia wymaga
również inna sprawa, a mianowicie zaliczenie do
kosztów uzyskania przychodu tzw. należności praw-
57
dopodobnie nieściągalnych. Obecnie warunkiem za-
liczenia w koszty tych należności jest posiadanie
wyroku sądowego potwierdzającego ich powstanie.
Część przedsiębiorców nie występuje do sądu z uwa-
gi na to, że ponosi koszty opłaty sądowej, a efekt wy-
roku sądowego jest dość dyskusyjny ze względu na
wydłużane okresy windykacji komorniczych, często
bardzo mało skutecznych.
W związku z tym warto się zastanowić, jak pomóc
przedsiębiorcom, którzy muszą uznać należności za
nieściągalne, mimo że nie posiadają wyroku sądowe-
go. (Dzwonek) Korzystając więc z okazji, że jest pan
minister i że zbliża się okres odpowiedzi na wspólny
dezyderat komisji rolnictwa i komisji „Przyjazne
Państwo” odnośnie do opodatkowania działów spe-
cjalnych produkcji rolnej, a jest problem z tymi zale-
głościami, przypomnę, że w dezyderacie proponowa-
liśmy, żeby rozwiązać problem tego opodatkowania
według norm szacunkowych, które są zawarte w za-
łączniku do ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych, a nie według szacunków realizowanych
przez urzędy kontroli skarbowej lub urzędy skarbowe
w oparciu o Ordynację podatkową. Różnice w tych
szacunkach są kolosalne, na niekorzyść podatnika, i
chciałbym prosić o odpowiedź na pytanie: Jaki będzie
kierunek działań Ministerstwa Finansów, jeśli chodzi
o pomoc dla tych podatników? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Zabierze głos poseł Andrzej Pałys, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa
Ludowego wobec rządowego projektu ustawy o po-
datku dochodowym od osób fizycznych oraz podatku
dochodowym od osób prawnych, zawartego w druku
nr 1662.
W obliczu kryzysu finansowego bardzo istotne są
działania rządu zmierzające do wzmocnienia polskich
przedsiębiorców, szczególnie że początkowy kryzys
finansowy dokładnie przekłada się na kryzys gospo-
darczy. W tej sytuacji ważne jest, aby szczególnie mali
i średni przedsiębiorcy utrzymali bądź powiększyli
swoją skłonność do inwestowania. Można wtedy prze-
ciwdziałać negatywnym skutkom kryzysu, czyli dzia-
łać na rzecz wzrostu zatrudnienia, jak również na
rzecz wzrostu PKB. „Plan stabilności i rozwoju –
wzmocnienie gospodarki Polski wobec światowego
kryzysu finansowego” przewiduje wprowadzenie uła-
twień dla podmiotów prowadzących działalność go-
spodarczą. Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Lu-
dowego popiera i docenia działania rządu, także te
propozycje dotyczące sfery podatkowej. W omawianym
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
58 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Andrzej Pałys
projekcie zawarto udogodnienie podatkowe dla przed-
siębiorców, a także określono instrumenty mające na
celu zwiększenie skłonności do inwestowania, w szcze-
gólności małych firm, oraz rozpoczynanie działalności
przez nowe podmioty. Korzystne dla rozwoju przedsię-
biorczości są zmiany dające prawo do pełnego i bieżą-
cego rozliczania ponoszonych kosztów prac rozwojo-
wych już w trakcie ich trwania, a także jednorazowej
amortyzacji. Popieramy takie rozwiązania.
Konsekwencją zmian w ustawie o podatku od to-
warów i usług, które weszły w życie z dniem 1 stycz-
nia 2009 r., jest proponowana tutaj zmiana definicji
małego podatnika, polegająca na zwiększeniu limitu
przychodów warunkujących otrzymanie tego statusu
z 800 tys. euro do 1200 tys. euro. Uważam to rozsze-
rzenie kryteriów za korzystne dla naszej gospodarki,
a ponadto za zbieżne z limitem przychodów obligują-
cych do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Projekt ustawy został przesłany do konsultacji
społecznych organizacjom zrzeszającym pracodaw-
ców i przedsiębiorców oraz związkom zawodowym.
Myślę, że wychodzi naprzeciw ich oczekiwaniom i
postulatom. Ewentualne uwagi powinniśmy
uwzględnić w dalszych pracach nad projektem w ko-
misji finansów.
Na tym etapie prac Klub Poselski Polskiego Stron-
nictwa Ludowego popiera rządowy projekt ustawy o
zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fi-
zycznych oraz podatku dochodowym od osób praw-
nych i kieruje go do dalszego procedowania w Komisji
Finansów Publicznych. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Lucjan Karasiewicz, Polska XXI.
Poseł Lucjan Karasiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Koła
Poselskiego Polska XXI pragnę przedstawić nasze sta-
nowisko w sprawie zmiany ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz podatku dochodowym
od osób prawnych. My, jako Koło Poselskie Polska XXI,
niezmiennie cieszymy się z każdego dokumentu, każ-
dej ustawy, która przyczyni się do zmniejszenia podat-
ków, danin i innych opłat na rzecz obywateli i polskich
przedsiębiorców. Stąd pozytywnie przyjęliśmy tę usta-
wę, która w swej istocie ma powodować, iż polscy
przedsiębiorcy – osoby fizyczne czy osoby prawne –
będą mieli więcej pieniędzy. Przed chwilą dyskutowa-
liśmy tu m.in. o bankach. Jeśli przedsiębiorcy będą
mieli pieniądze, to będą spłacać kredyty i nie będzie
problemów z płynnością systemu bankowego.
W projekcie, jak już mówili moi przedmówcy,
zmienia się definicję małego podatnika, inaczej też
reguluje się kwestię zaliczania kosztów prac rozwo-
jowych. W tym momencie chciałbym się zatrzymać
nad jedną kwestią. Ubolewam, że dopiero kryzys fi-
nansowy spowodował, że rząd pozytywnie odpowie-
dział na postulaty środowisk małych i średnich
przedsiębiorców, którzy już od bardzo wielu lat do-
magali się zmian, które są zawarte w ustawie.
Kolejnym, trzecim i najważniejszym elementem
ustawy jest jednorazowa amortyzacja, również od
wielu już lat postulowana przez środowiska małych
i średnich przedsiębiorców.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Prace rozwojowe
prowadzone w czasach kryzysu, w ogóle działalność
gospodarcza prowadzona w czasach kryzysu jest nie-
wątpliwie trudna. Jeśli mamy przedsiębiorstwa, któ-
re w ogóle mogą przetrwać i nie upadną w wyniku
kryzysu, to już powinniśmy się cieszyć, ale jeśli jesz-
cze mogą się one rozwijać i inwestować, szczególnie
w prace badawczo-rozwojowe, to powinniśmy cieszyć
się do kwadratu i robić wszystko, żeby te przedsię-
biorstwa wzmacniać.
Musimy pamiętać, że dzisiaj fundusze europejskie
przeznaczane na innowacyjną gospodarkę są najsła-
biej wykorzystywanymi funduszami wśród wszystkich
funduszy, przedsiębiorcy najrzadziej sięgają właśnie
po nie. Dlaczego? Ponieważ obowiązujące rozwiązania
prawne nie zachęcają przedsiębiorców do rozwoju.
Kryzys jest dobrym momentem, aby wychodzić z no-
wymi pomysłami. Przez ostatnie sto czy ponad sto lat
w światowej gospodarce mogliśmy obserwować wiele
rzeczy. Pamiętajmy, że wiele późniejszych potęg,
przedsiębiorstw, dużych korporacji powstawało w cza-
sach kryzysu, bo nastawiło się na badania i rozwój, bo
rozpoczęło od szukania czegoś niestandardowego, bo
musiało wypełnić pewien segment rynku.
Oczywiście możemy tutaj dyskutować nad tym,
że te rozwiązania są niepełne, do katalogu mogliby-
śmy dopisać jeszcze kolejne. Mam nadzieję, że to jest
pierwszy z elementów, że takich ustaw, korzystnych
dla polskiego obywatela, przedsiębiorcy, żeby miał
więcej pieniędzy, a przede wszystkim żeby nie ogłosił
upadłości, będzie więcej, Bo jest tak, jak powiedzia-
łem: w czasach kryzysu przede wszystkim powinni-
śmy martwić się o to, żeby małe przedsiębiorstwa nie
upadły, a jeśli nie upadną, to powinniśmy robić
wszystko, żeby zachęcać inwestorów do inwestowa-
nia i do prowadzenia innowacyjnej gospodarki. Jako
Polacy powinniśmy ten kryzys wykorzystać, żeby
nasza gospodarka się rozwinęła, powinniśmy wypra-
cować takie mechanizmy i wprowadzić takie innowa-
cyjne rozwiązania, aby za 20 lat przeciętny Polak był
równie bogaty jak przeciętny Niemiec. To jest do zro-
bienia, ale musimy polskim firmom, obywatelom dać
pieniądze do ręki, bo oni naprawdę wiedzą, co z nimi
robić. To nie państwo, nie my siedzący tutaj najlepiej
wiemy, na co firma powinna wydawać pieniądze, to
wiedzą przedsiębiorcy i właściciele firm, zwłaszcza
tych małych, z którymi codziennie mamy kontakt,
od małych sklepików po różnego rodzaju przedsię-
biorstwa. Wiemy, jak te firmy dobrze się rozwijają,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Lucjan Karasiewicz
jak się zmieniają, jak inwestują, jak kupują nowy
sprzęt, nowe technologie, bo tam wiedzą, jak te pie-
niądze wykorzystać.
Wiele zostało tutaj powiedziane na temat należ-
ności nieściągalnych. Tak, w momencie, kiedy zaczy-
nają powstawać coraz większe zatory płatnicze, to
jest problem małych i średnich przedsiębiorstw. I po-
winniśmy – a zwłaszcza rząd powinien – zastanowić
się, jak te zatory płatnicze księgować i jak do tego
podchodzić. Bo co z tego, że firma będzie miała teo-
retyczny zysk, jak ona nie będzie mogła tego przeło-
żyć na żadne działania inwestycyjne, rozwojowe?
Może się okazać, że to nie cały mechanizm amorty-
zacji, nie to, czy ktoś będzie małym podatnikiem do
800 tys., czy do 1200 tys., ale właśnie zatory płatnicze
i należności nieściągalne mogą być zasadniczym ha-
mulcem, z powodu którego małe przedsiębiorstwa nie
wykorzystają szansy, jaką niosą z jednej strony fun-
dusze europejskie na innowacyjną gospodarkę, a z
drugiej wszystkie nasze ułatwienia. (Dzwonek)
Dlatego, jak powiedziałem na wstępie, jako Koło
Poselskie Polska XXI, które zawsze pozytywnie
przyjmuje wszelkie inicjatywy zmierzające do tego,
aby ograniczać podatki, daniny i inne opłaty, aby
przedsiębiorcy, polscy obywatele mieli więcej pienię-
dzy w kieszeni, będziemy popierać te rozwiązania,
ale liczymy na kolejne w tym samym duchu, umac-
niające małe i średnie przedsiębiorstwa. Dziękuję
bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Przechodzimy do pytań.
Czy są jeszcze zgłoszenia?
Nie widzę.
Zamykam listę.
Czas na zadanie pytania – 1 minuta.
Jako pierwszy poseł Leszek Deptuła, Polskie
Stronnictwo Ludowe.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście nale-
ży przyklasnąć rozwiązaniom ustawowym wprowa-
dzającym instrumenty mające na celu zwiększenie
skłonności do inwestowania, szczególnie małych
firm, ale na spotkaniu z samorządowcami usłyszałem
takie pytanie. Skutki finansowe wyliczone zostały na
mniej więcej 351 mln zł. Jest to uszczuplenie docho-
dów budżetu państwa i jednostek samorządu teryto-
rialnego. Moje pytanie brzmi: W jakiej części dotyczy
to budżetu państwa, a w jakiej samorządów? Bo sa-
morządy mówią wprost: nie tak dawno przyjęliśmy
ustawę zwalniającą z opłat od czynności administra-
cyjnych, które były dochodami jednostek samorządu
59
terytorialnego. Nieduże, bo nieduże, ale były. Teraz
przyjmujemy rozwiązanie chwalebne, ale również
uszczuplające dochody jednostek samorządu teryto-
rialnego. Czy w związku z tym – zadaję takie pytanie
– samorządy mogą oczekiwać rekompensat za utra-
cone dochody własne? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Poseł Artur Górski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przedłożony
projekt ustawy to dobra propozycja, choć spóźniona.
Wprowadza mechanizmy, które mają zwiększyć skłon-
ność obywateli do inwestowania. Odnosi się to do tych
osób, które prowadzą małe firmy oraz chcą rozpocząć
działalność gospodarczą. Mam jednak obawy, że ta
ustawa nie zadziała właściwie w sytuacji kryzysu fi-
nansowego, nie spełni pokładanych w niej nadziei,
gdyż ludzie obecnie niechętnie inwestują, skoro wisi
nad nimi widmo bankructwa. Rząd policzył, że wpro-
wadzenie tej ustawy spowoduje uszczuplenie budżetu
państwa o 381 mln, z czego osoby fizyczne odprowadzą
mniej o 200 mln zł, zaś osoby prawne o – 181 mln zł.
Obawiam się, że w obecnej sytuacji gospodarczej nie-
uzasadniony może się okazać optymizm rządu, iż
zmniejszenie dochodów sektora finansów publicznych
zostanie pokryte większymi wpływami z podatków
powstałych wskutek poprawy sytuacji podatników,
spowodowanej wejściem w życie tej ustawy. Założenie,
że ustawa może przyczynić się do zwiększenia miejsc
pracy, także jest bardzo teoretyczne w sytuacji, gdy
firmy walczą dziś przede wszystkim o utrzymanie do-
tychczasowego zatrudnienia.
Mam zatem pytania: Czy minister finansów prze-
prowadził analizę, ile istniejących podmiotów skorzy-
sta z dobrodziejstw tej ustawy (Dzwonek), ile powsta-
nie nowych firm? Czy mając te dane, rząd przewidu-
je, w jakim terminie nastąpi wyrównanie uszczuple-
nia budżetu i jego dochodów? Czy rząd ma jakieś
przewidywania odnośnie do perspektywy zwiększe-
nia zatrudnienia? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Paweł Arndt, Platforma Obywatelska.
Poseł Paweł Arndt:
Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Po-
słowie! Ja również, tak jak moi przedmówcy, nie mam
żadnych wątpliwości, że rozwiązania zawarte w pro-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
60 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Paweł Arndt
jekcie ustawy są dobre, korzystne dla podatników i
naszej gospodarki. Powiedziałbym, że tę ustawę moż-
na wpisać w pakiet ustaw, które są związane z kry-
zysem i mają mu jakoś zaradzić.
Natomiast chciałbym zadać pytanie w podobnym
duchu, jak moi koledzy. Rzeczywiście wprowadzenie
tej ustawy w życie spowoduje uszczuplenie dochodów
i budżetu państwa, i jednostek samorządu terytorial-
nego. Zgadzam się z tym, co rząd pisze w uzasadnie-
niu, że z czasem jednak będą większe wpływy, gdyż
podatnik będzie miał pewne przywileje po wprowa-
dzeniu tej ustawy. Chciałbym spytać, czy takie ra-
chunki były czynione w Ministerstwie Finansów, i
jeśli tak, to czy jesteśmy w stanie powiedzieć, ile i za
jaki czas podatnik zyska dzięki wprowadzeniu w ży-
cie tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Sławomir Kopyciński, Lewica.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W art. 3 ustawy
o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób
fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od
osób prawnych ograniczono, co dziwne, stosowanie
nowych, korzystniejszych zasad rozliczania kosztów
prac rozwojowych do prac, które zostały rozpoczęte
po 1 stycznia 2009 r. Dlatego chciałbym zapytać, dla-
czego w sytuacji, w której bardzo łatwo można wyod-
rębnić koszty prac rozwojowych poniesionych przed
wejściem i po wejściu w życie tejże ustawy, wyłączono
stosowanie nowych, korzystniejszych zasad wobec
prac rozwojowych będących w toku, już rozpoczętych
przed dniem wejścia w życie ustawy, a więc przed 1
stycznia 2009 r. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Jerzy Rębek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Rębek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt zakłada
zmianę definicji małego podatnika, polegającą na
zwiększeniu limitu przychodów warunkujących sta-
tus małego podatnika z 800 tys. do 1,2 mln euro.
Kwota ta jest kwotą brutto. Określa to art. 5a pkt 20
omawianej ustawy, gdzie jest definicja małego podat-
nika. Zmiana ta ma na celu dostosowanie do przepi-
sów ustawy o podatku od towarów i usług, które
weszły w życie z dniem 1 stycznia 2009 r. Natomiast
trudno jest się zgodzić ze stwierdzeniem, że propozy-
cja ta jest zbieżna z limitem przychodów obligujących
do prowadzenia ksiąg rachunkowych, zgodnie z usta-
wą o rachunkowości. Niezgodność ta polega na tym,
że w ustawie o rachunkowości w art. 2 ust. 1 pkt 2
mówi się o przychodach netto ze sprzedaży towarów,
produktów i operacji finansowych. Oznacza to zna-
czącą rozbieżność w interpretacji pojęcia małego po-
datnika zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od
osób fizycznych i limitu przychodów obligujących do
prowadzenia ksiąg rachunkowych, oczywiście zgod-
nie z ustawą o rachunkowości. (Oklaski)
Panie ministrze, czy nie należałoby tej kwestii
unormować tak, aby przedsiębiorcy, podatnicy mieli
czytelny obraz przepisów dotyczących tej kwestii?
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Tadeusz Arkit, Platforma Obywatelska.
Poseł Tadeusz Arkit:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Nowe przepisy przewidują ułatwienia podatkowe dla
małych firm oraz podatników rozpoczynających dzia-
łalność gospodarczą i są niewątpliwie dla nich ko-
rzystne. Ulgi przeznaczone będą także dla podmio-
tów prowadzących działalność innowacyjno-rozwojo-
wą. Projekt nowelizacji jest elementem „Planu sta-
bilności i rozwoju – wzmocnienia gospodarki Polski
wobec światowego kryzysu finansowego”.
Zmiany ustaw podatkowych przewidują ułatwie-
nia dotyczące przyspieszonej metody jednorazowej
amortyzacji, którą to metodę będą mogli stosować
mali podatnicy oraz firmy rozpoczynające działal-
ność w latach 2009–2010.
Pytanie: Czy będą to również firmy, które rozpo-
częły działalność w 2008 r.? Bo słyszałem tutaj dwie
wersje, więc proszę odpowiedzieć na to pytanie. I ko-
lejne dwa: Czy przepisy będą dotyczyć firm inwestu-
jących w środki trwałe, czy również będą dotyczyć
zakupu samochodów osobowych? I czy metoda jedno-
razowej amortyzacji będzie stanowić w dalszym cią-
gu pomoc de minimis? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Gut-Mostowy, Platforma Obywa-
telska.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Poseł Andrzej Gut-Mostowy:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Niewątpliwie przepisy wymienionej ustawy są bardzo
korzystne dla przedsiębiorców. W moich konsulta-
cjach pojawił się jednak podstawowy problem. Otóż
przepisy podatkowe są zmieniane w trakcie roku po-
datkowego i będą wchodzić w życie kilka miesięcy po
rozpoczęciu tego roku. W drugiej połowie lutego roz-
poczynamy proces legislacyjny. A przecież nazwa
programu: stabilność i rozwój do czegoś zobowiązuje.
Dlatego moja propozycja jest taka, że jeżeli uznaliby-
śmy, że te uregulowania prawne powinny na stałe
zagościć w polskim systemie podatkowym, to czy nie
warto byłoby już w połowie 2010 r. rozpocząć procesu
legislacyjnego i debaty na temat tego, czy te rozwią-
zania powinny obowiązywać w przyszłych latach
także w polskim systemie podatkowym i wejść w ży-
cie parę miesięcy przed rokiem podatkowym, a nie
parę miesięcy po jego rozpoczęciu? Dziękuję.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W ocenie skutków regulacji omawianego projektu
ustawy podano, że szacuje się zmniejszenie dochodów
sektora finansów publicznych w 2009 r. z tytułu po-
datku dochodowego od osób fizycznych o 200 mln zł,
w tym o 97 mln zł budżetu jednostek samorządu te-
rytorialnego. Z tytułu podatku dochodowego od osób
prawnych zmniejszenie dochodów sektora finansów
publicznych szacuje się na 181 mln zł. Jednocześnie
podano, że zmniejszenie tych dochodów zostanie po-
kryte większymi wpływami z podatków powstałymi
wskutek poprawy sytuacji podatników spowodowanej
wejściem w życie proponowanej ustawy poprzez
zwiększenie nakładów inwestycyjnych i utrzymanie,
a nawet wzrost zatrudnienia.
Stąd moje pytanie do pana ministra: Czy ten sza-
cunek wzrostu dochodów nie jest zbyt optymistyczny?
Na jakich przesłankach finansowych oparto progno-
zowany wzrost dochodów i jak wyliczono prognozowa-
ny wynik, który ma w pełni pokryć utratę dochodów?
Czy skutków tej ustawy nie odczują jednak jednostki
samorządu terytorialnego? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jarosław Kalinowski:
Dziękuję bardzo, panie pośle.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
61
Głos zabierze podsekretarz stanu w Ministerstwie
Finansów pan Maciej Grabowski.
Bardzo proszę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Maciej Grabowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Dziękuję za te
pytania, a przede wszystkim dziękuję za tak pozy-
tywną reakcję właściwie wszystkich klubów posel-
skich i kół, bo to chyba nie jest częsty przypadek w
tej Izbie, że wszyscy jednomyślnie pozytywnie wypo-
wiadają się o naszym projekcie.
Odniosę się może do pytań, w tej chwili nie chcę
komentować wypowiedzi klubów, bo widzę, że nie ma
pana posła Steca, a on miał kilka wątpliwości. Jeśli
chodzi o problemy związane z tym, że będą pewne
ubytki w budżecie państwa i w budżetach jednostek
samorządów terytorialnych, to mam generalną od-
powiedź na to pytanie, a mianowicie taką, że dajemy
podatnikom prawo do uznawania wcześniej pewnych
kosztów związanych z ponoszeniem wydatków na
badania i rozwój czy na inwestycje. Jeżeli więc podat-
nik zaliczy wydatki, powiedzmy, do roku 2009, no to
rzecz jasna nie zaliczy ich już do roku 2010. Wówczas
przychody związane z jego działalnością w latach
następnych będą wyższe. Inaczej mówiąc, gdybyśmy
zachowali obecne przepisy, na podstawie których po-
datnik amortyzowałby to przez kolejne lata, to rzecz
jasna płaciłby w tym roku większy podatek i stąd
szacowane ubytki w budżecie. Natomiast w roku
przyszłym zapłaciłby mniej, niż gdybyśmy przyjęli te
rozwiązania. Chodzi mi więc o to, że przesuwamy
pewne przychody w przyszłość kosztem tego, żeby w
tym roku i w roku następnym zachęcić podatników
w szczególnym czasie spowolnienia gospodarczego do
podejmowania działalności inwestycyjnej i rozwojo-
wej. Dotyczy to rozwiązania, jeśli chodzi o możliwość
jednorazowego uznania wydatków zarówno inwesty-
cyjnych do wysokości 100 tysięcy, jak i wydatków
prorozwojowych.
Natomiast jeśli chodzi o szacunek co do jednostek
samorządu terytorialnego, to zgodnie z ustawą o do-
chodach jednostek samorządu terytorialnego mają one
zagwarantowany udział w podatkach. W związku z
tym szacowane ubytki można wyliczyć, są one wska-
zane w OSR i właśnie w roku 2009 jest tego 131 mln
zł. Nie szacujemy dodatkowych wpływów związanych
ze spodziewanymi inwestycjami w latach następnych,
ale jest to fakt, o którym należy pamiętać.
Nie jesteśmy w stanie w tej chwili skrupulatnie
podać liczby, ile firm skorzysta z tego rozwiązania,
tak jak nie wiemy, ile powstanie nowych firm w
związku z tym, że są takie rozwiązania. Powstanie
firmy jest wypadkową wielu okoliczności i decyzji,
z których jedną, mamy nadzieję, będzie rozwiąza-
nie, jakie proponujemy. Chodziło raczej o to, żeby
ten efekt wystąpił szybko, w roku 2009 i 2010. To
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
62 oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Maciej Grabowski
jest główne zadanie zmian przepisów zawartych w
projekcie.
Jeśli chodzi o to, dlaczego przepisy dotyczące prac
rozwojowych mają dotyczyć tylko działań, które są
podejmowane od 2009 r., to rzecz w tym, że gdybyśmy
myśleli o tym, żeby to objęło również prace wykony-
wane wcześniej, w roku 2008, to – tego się obawiamy
się – doprowadziłoby to do tego, że podatnicy byliby
w bardzo skomplikowanej sytuacji od strony podat-
kowej. Część zamortyzowaliby na przykład w roku
2008, a resztę chcieliby zamortyzować w roku 2009.
Wydaje nam się, że ze względu na jednoznaczność
działania prawa podatkowego takie rozwiązanie jest
znacznie lepsze, a poza tym to ma być dodatkowy
impuls, który ma motywować przedsiębiorstwa do
takiego działania w roku 2009 i 2010, kiedy jest spo-
wolnienie gospodarcze.
Co do limitu 1200 tys. euro, jaki proponujemy, to
on jest zgodny z tym, co jest w ustawie o podatku od
towarów i usług, a więc w zakresie prawa podatko-
wego będziemy mieli jednoznaczność, co rzeczywiście
nie oznacza, że ta sama definicja znajduje się w usta-
wie o rachunkowości. Wydaje nam się natomiast, że
decydujące jest – również dla podatnika – że w obrę-
bie prawa podatkowego będzie miał te same limity.
Przejdę do szczegółowych pytań. Ulga inwestycyj-
na nie dotyczy samochodów. Jest to, rzecz jasna, ulga
w rozumieniu tego zapisu de minimis, jeśli chodzi o
przepisy unijne i notyfikacje, i dotyczy również po-
datników, którzy rozpoczęli działalność w 2008 r.
Czy jeszcze umknęło mi jakieś pytanie? Myślę, że
to chyba wszystko. Natomiast jeśli chodzi o to, czy te
szacunki nie są zbyt optymistyczne, to jak w przy-
padku każdego szacunku – jest wielka niepewność
co do sytuacji gospodarczej w tym roku – i te są obar-
czone błędem, być może większym niż zazwyczaj.
Dołożyliśmy wszelkich starań do tego, żeby były moż-
liwe bliskie temu, czego należy się spodziewać. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Jerzy Szmajdziński)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy
projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku docho-
dowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych, zawarty w druku nr
1662, do Komisji Finansów Publicznych w celu roz-
parzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Dziękuję bardzo za udział w tej debacie.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po-
rządku dziennego: Pierwsze czytanie rządowego
projektu ustawy o zmianie ustawy o przeciw-
działaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego
wartości majątkowych pochodzących z nielegal-
nych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciw-
działaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw (druk nr 1660).
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu w
Ministerstwie Finansów pana Jacka Kapicę w celu
przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu wnio-
skodawcy mam zaszczyt przedstawić projekt ustawy
o zmianie ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o prze-
ciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego
wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych
lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu
finansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektórych
innych ustaw.
Rzeczpospolita Polska jako państwo członkowskie
Unii Europejskiej jest zobowiązana do zapewnienia
realizacji prawa wspólnotowego. Przedmiotowa nowe-
lizacja ma zatem na celu przede wszystkim implemen-
tację do krajowego porządku prawnego przepisów Unii
Europejskiej, tzn. dyrektywy 2005/60/WE Parlamen-
tu Europejskiego i Rady w sprawie przeciwdziałania
korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pie-
niędzy oraz finansowania terroryzmu, a także dosto-
sowanie przepisów ustawy w celu zapewnienia stoso-
wania aktów prawa międzynarodowego w zakresie
przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu; dyrekty-
wy Komisji 2006/70/WE ustanawiającej środki wyko-
nawcze do dyrektywy 2005/60/WE w odniesieniu do
definicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko
polityczne, jak również w odniesieniu do technicznych
kryteriów stosowania uproszczonych zasad należytej
staranności wobec klienta oraz wyłączenia z uwagi na
działalność finansową prowadzoną w sposób spora-
dyczny lub w bardzo ograniczonym zakresie.
Jednakże zakres wprowadzonych zmian czy no-
wych rozwiązań jest znacznie szerszy i poza charak-
terem porządkującym ma również na celu tworzenie
ram dla skutecznego przeciwdziałania zjawisku finan-
sowania terroryzmu. Wskazana nowelizacja imple-
mentująca przepisy wspólnotowe odpowiada standar-
dom wypracowanym na forum międzynarodowym
m.in. przez Grupę Specjalną ds. Przeciwdziałania
Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu, a przy-
wołane regulacje transponowane do krajowego po-
rządku prawnego pozwolą na zabezpieczenie systemu
finansowego przed jego wykorzystywaniem do działań
o charakterze nielegalnym.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Finansów Jacek Kapica
Nie wymaga dziś podkreślania, że działalność
związana z praniem pieniędzy pochodzących z niele-
galnych źródeł i wykorzystywaniem tych środków na
cele związane z finansowaniem terroryzmu stanowi
poważne zagrożenie dla całego systemu finansowego.
Wraz z postępem społeczno-ekonomicznym nasilają
się zjawiska o charakterze przestępczym, inicjowane
przez zorganizowane grupy przestępcze, nierzadko o
charakterze międzynarodowym. Efektem działalności
tych grup jest wzrost ilości dochodów uzyskiwanych z
nielegalnej działalności, które są wprowadzane do ob-
rotu finansowego. W celu wprowadzenia tych środków
do obrotu gospodarczego wykorzystuje się coraz bar-
dziej wyrafinowane techniki prania pieniędzy w celu
ukrycia prawdziwego źródła ich pochodzenia i nada-
nia im cech legalności. Wprowadzanie takich środków
do obrotu stanowi bardzo duży problem i zagrożenie
dla struktur gospodarczych i społecznych każdego
państwa, niezależnie od stopnia rozwoju.
Mając zatem na względzie zagrożenia stwarzane
przez zjawisko prania pieniędzy, najistotniejsze jest
stworzenie zabezpieczeń prawnych chroniących inte-
resy podmiotów zagrożonych tym procederem. Po-
stępująca integracja ekonomiczna naszego kraju z
gospodarką światową oraz członkostwo w Unii Eu-
ropejskiej umożliwiają swobodny przepływ kapitałów,
a rosnąca konkurencja, pojawiające się nowe techno-
logie, które często sprzyjają anonimowości, oprócz
niezaprzeczalnych korzyści, mogą prowadzić także
do rozwoju przestępczości, w tym zorganizowanej, z
którą wiąże się proceder prania pieniędzy.
Sektor finansowy, ze względu na swoją specyfikę,
jest najbardziej narażony na wykorzystywanie do
celów przestępczych. Miliardy środków finansowych
pochodzących z przestępstw wpływają na elektro-
niczne anonimowe konta, po czym są inwestowane w
legalne przedsięwzięcia. Działania takie mogą za-
chwiać nawet najlepiej funkcjonującym systemem
gospodarczym.
Należałoby wskazać, że w samym tylko roku 2008
w wyniku analiz prowadzonych przez jednostkę pod-
ległą generalnemu inspektorowi informacji finansowej
przekazano do prokuratury 246 zawiadomień o podej-
rzeniu popełnienia przestępstwa, o którym mowa w
art. 299 Kodeksu karnego, dotyczących 467 podmio-
tów oraz opisujących podejrzane transakcje angażu-
jące środki o wartości ponad 1 mld zł. Oprócz zawia-
domień przekazanych do prokuratury, na podstawie
prowadzonych postępowań analitycznych, generalny
inspektor informacji finansowej przekazał 75 informa-
cji o podejrzanej działalności, w tym m.in. 24 do Agen-
cji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 42 do urzędów
kontroli skarbowej oraz 7 do organów podległych mi-
nistrowi spraw wewnętrznych i administracji.
Należy przy tym zauważyć, że od pewnego czasu
daje się zaobserwować coraz częstsze wykorzystywa-
nie określonych kategorii usług finansowych przez
63
grupy przestępcze piorące pieniądze. Usługi te uła-
twiają popełnianie przestępstw, zapewnia się bowiem
możliwość korzystania z usługi na całym świecie,
łatwy i całodobowy dostęp do środków finansowych,
dużą szybkość transferowania środków finansowych,
relatywną anonimowość poprzez przekazanie pod-
stawowych kodów, haseł itp. osobom trzecim. Do
grupy przedmiotowych usług należy zaliczyć przede
wszystkim karty płatnicze, bankowość internetową
oraz systemy elektronicznego transferu pieniędzy.
Wprowadzana regulacja pozwoli zatem na zabezpie-
czenie instytucji oraz przedsiębiorców przed skutka-
mi przestępczości prania pieniędzy i finansowania
terroryzmu i równocześnie zwiększy przejrzystość
przepływów finansowych w polskim systemie gospo-
darczym.
Przedmiotowa nowelizacja, mając na celu sku-
teczne przeciwdziałanie zjawisku prania pieniędzy i
finansowania terroryzmu, zgodnie ze standardami
wspólnotowymi i międzynarodowymi wprowadza
regulacje dotyczące obowiązku identyfikacji i wery-
fikacji klientów, w przypadku mniejszego zagrożenia
zezwalając na złagodzenie rygorów identyfikacyj-
nych, a w odniesieniu do osób zajmujących ekspono-
wane stanowiska polityczne, fizycznych osób zagra-
nicznych wprowadzając ostrzejsze kryteria; wprowa-
dza regulacje dotyczące stosowania sankcji finanso-
wych poprzez zamrażanie i odmrażanie środków fi-
nansowych, wskazanie właściwych organów i okre-
ślenie stosownej procedury; uszczegółowia przepisy
określające procedurę blokad rachunków i wstrzy-
mywania transakcji oraz wprowadza regulacje doty-
czące kar pieniężnych nakładanych na instytucje
obowiązane za naruszenie przepisów ustawy.
W związku z powyższym w imieniu wnioskodaw-
ców wnoszę o przekazanie tego projektu do dalszych
prac. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję panu ministrowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Stanowisko Platformy Obywatelskiej przedstawi
pan poseł Janusz Cichoń.
Proszę bardzo.
Poseł Janusz Cichoń:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoka Izbo! Omawiany dzisiaj rządowy projekt
ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wpro-
wadzaniu do obrotu finansowego wartości majątko-
wych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnio-
nych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu
terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
64 pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Poseł Janusz Cichoń
(druk nr 1660) wiąże się z wdrożeniem przepisów
dyrektywy UE dotyczącej przeciwdziałania praktyce
prania brudnych pieniędzy.
Nazywamy sprawy po imieniu, tzn. dostosowujemy
tytuł ustawy i używaną terminologię w zakresie od-
noszącym się do prania pieniędzy do terminologii sto-
sowanej przez państwa Unii Europejskiej oraz na
arenie międzynarodowej. Innymi słowy zastępujemy
zwrot „wprowadzanie do obrotu finansowego wartości
majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nie-
ujawnionych źródeł” zwrotem „pranie pieniędzy”.
Najważniejsze cele rządowego przedłożenia, jak
słyszeliśmy przed chwilą, to: dostosowanie polskich
przepisów do dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 26 października 2005 r. w sprawie
przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowe-
go w celu prania pieniędzy oraz finansowania terro-
ryzmu, a także dyrektywy ustanawiającej środki
wykonawcze do tej dyrektywy w odniesieniu do de-
finicji osoby zajmującej eksponowane stanowisko
polityczne, jak również w odniesieniu do technicz-
nych kryteriów stosowania uproszczonych zasad
należytej staranności wobec klienta oraz wyłączenia
z uwagi na działalność finansową prowadzoną w
sposób sporadyczny lub w bardzo ograniczonym za-
kresie. Kolejny cel to dostosowanie przepisów usta-
wy w celu zapewnienia stosowania aktów prawa
międzynarodowego w zakresie przeciwdziałania fi-
nansowaniu terroryzmu, jak również zalecenia Spe-
cjalnej Grupy ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy
i Finansowaniu Terroryzmu.
W przedłożeniu rządowym wprowadza się nie-
zbędne do prawidłowego rozumienia przepisów usta-
wy definicje: rzeczywistego beneficjenta w związku
z nałożeniem na instytucje obowiązane obowiązku
identyfikacji oraz weryfikacji jego danych, podmiotu
świadczącego usługi finansowe, instytucji fikcyjnej,
a także stosunków gospodarczych i przeprowadzania
transakcji. Wiąże się to z problemami interpretacyj-
nymi i w związku z tym doprecyzowujemy pewne
określenia po to, by nakładane na te podmioty obo-
wiązki były czytelne i jasne.
Dużo uwagi w tym przedłożeniu poświęca się oso-
bom zajmującym eksponowane stanowiska polityczne
w związku z potrzebą, także zgodnie z regulacją dy-
rektywy, stosowania w stosunku do tych osób wzmo-
żonych środków bezpieczeństwa finansowego przez
instytucje obowiązane. Potrzeba stosowania takich
środków wynika z podwyższonego ryzyka prania pie-
niędzy w związku z dokonywaniem transakcji finan-
sowych przez takie właśnie osoby.
Zmianie ulega także dotychczasowa definicja
transakcji. Zmodyfikowana definicja została rozsze-
rzona o przekazy pieniężne, zlecone zarówno na tery-
torium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i poza nim.
Zmianie ulega też definicja rachunku. Wprowadzone
zmiany są konsekwencją rozszerzenia katalogu insty-
tucji obowiązanych, a zatem odnoszą się również do
rachunku prowadzonego w instytucji finansowej czy
rachunku prowadzonego w instytucji kredytowej.
Ważny cel przedłożenia rządowego to zwiększenie
przejrzystości przepływów finansowych w polskim
systemie gospodarczym przez rozszerzenie katalogu
instytucji obowiązanych, czyli podmiotów uczestniczą-
cych w obrocie finansowym, mających obowiązek re-
jestracji określonych transakcji oraz powiadamiania
o nich generalnego inspektora informacji finansowej.
Ważne jest także to, że zmieniają się kompetencje
generalnego inspektora informacji finansowej. Chodzi
o posługiwanie się odpowiednią terminologią, rozsze-
rzenie zadań także w zakresie dotyczącym nakładania
kar pieniężnych w przypadku stwierdzenia narusze-
nia przepisów ustawy oraz rozstrzygania w przedmio-
cie zwolnienia zamrożenia wartości majątkowych.
Podsumowując niniejsze propozycje, należy
stwierdzić, iż w zakresie zwalczania zjawiska finan-
sowego terroryzmu polskie prawo powinno zostać
uzupełnione o wyżej wymienione zmiany, tak by było
ono zgodne ze standardami międzynarodowymi.
Dlatego też klub Platformy Obywatelskiej popiera
rządowy projekt i będzie za dalszym procedowaniem
nad nim w komisjach. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę panią poseł Gabrielę Ma-
słowską z klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Gabriela Masłowska:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przeciwdziałanie
praniu pieniędzy jest ważnym elementem zapewnie-
nia prawidłowego rozwoju gospodarki. Skuteczne
przeciwdziałanie zależy jednak nie od liczby rodza-
jów podmiotów i rodzajów podmiotów zobowiązanych
do realizacji zadań ani tym samym od wielokrotnego
przekazywania informacji przez różne podmioty, ale
zależy przede wszystkim od jasności i jednoznaczno-
ści przepisów oraz egzekwowania realizacji zadań
przez instytucje obowiązane.
Projekt zmiany ustawy poszerza katalog instytu-
cji obowiązanych m.in. o stowarzyszenia. W uzasad-
nieniu zmiany trudno znaleźć wskazania, które uza-
sadniałyby uznanie stowarzyszeń za instytucje obo-
wiązane. Czy projektodawca zbadał, jakiego rodzaju
koszt dla stowarzyszeń będzie stanowiła realizacja
obowiązków instytucji obowiązanych, a w szczegól-
ności dla organizacji pożytku publicznego działają-
cych w formie stowarzyszeń?
Projektodawca nie wskazał przykładów, jakie
transakcje ma rejestrować stowarzyszenie. Czy in-
stytucja obowiązana jest właściwa do rejestracji wła-
snych transakcji, np. przy zakupie sprzętu, opłacaniu
imprez lub szkoleń, które organizuje?
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Poseł Gabriela Masłowska
Objęcie stowarzyszeń ustawą o praniu brudnych
pieniędzy może całkowicie zabić organizowanie się
obywateli w stowarzyszeniach. Ile osób z instytucji
finansowych zostało skazanych za nierealizację obo-
wiązków instytucji obowiązanej? Czy po wprowadze-
niu kar finansowych stowarzyszenia mają być łupio-
ne i służyć wykazywaniu się GIIF, tylko dlatego że
są małe i chcą coś zrobić, bo niewygodnie jest czepiać
się instytucji finansowych działających w ramach
międzynarodowych grup kapitałowych?
Projektowana zmiana ustawy wprowadza szereg
kolejnych uregulowań, które mogą ograniczać, Wy-
soka Izbo, wolność obywateli. Wydaje się zatem celo-
we, by sprawozdanie roczne z wykonywania działal-
ności przez generalnego inspektora informacji finan-
sowej było przedstawione Sejmowi, a określony usta-
wą zakres sprawozdania powinien zostać poszerzony
m.in. o następujące informacje: po pierwsze, o liczbie
i łącznej wartości zamrożonych, zablokowanych i
wstrzymanych transakcji, w związku z którymi nie
nastąpiło skazanie osób, po drugie, o jakości realiza-
cji przez instytucje obowiązane obowiązków wynika-
jących z ustawy, w szczególności o skali i rodzaju
uchybień instytucji obowiązanych, po trzecie, o licz-
bie przeprowadzonych kontroli w danego rodzaju
instytucjach obowiązanych i charakterze występują-
cych nieprawidłowości, po czwarte, o liczbie złożo-
nych wniosków o ukaranie osób odpowiedzialnych za
realizację zadań wynikających z ustawy, po piąte, o
nałożonych karach pieniężnych na dany rodzaj insty-
tucji obowiązanych.
Projekt zmiany ustawy wprowadza obowiązek
identyfikacji klienta rzeczywistego pod rygorem odstą-
pienia od realizacji transakcji. Czy projektodawca
zmiany ustawy, którą dzisiaj omawiany, mógłby podać
kilka przykładów wzorcowych, jak powinna wyglądać
identyfikacja klienta rzeczywistego? Czy np. w przy-
padku płatności za samochód lub inne nabywane dobro
o wartości przekraczającej 15 tys. euro osoba nabywa-
jąca to dobro powinna wykazać się wiedzą o strukturze
własnościowej sprzedawcy lub producenta?
Projekt zmiany ustawy ponadto nakłada obowią-
zek na instytucje obowiązane potwierdzenia danych
dotyczących identyfikacji klienta i beneficjenta rze-
czywistego, zaś nie określa, w jaki sposób to potwier-
dzenie ma być realizowane: czy poprzez zapytanie
skierowane do podmiotu prowadzącego system ewi-
dencji PESEL w przypadku osób fizycznych, czy
przez sprawdzanie w Krajowym Rejestrze Sądowym
podmiotów tam wpisanych.
Zarówno obowiązująca obecnie ustawa, jak i pro-
jektowana zmiana nie określają cech i okoliczności
transakcji, które nie są odrębnymi transakcjami, ale
jedną transakcją przeprowadzoną w kilku opera-
cjach, np. przez wskazanie okresu. Nie wydaje się
właściwe, by wyjaśnienia tego typu okoliczności były
przedmiotem opinii wydawanej przez GIIF, które nie
mają znamion przepisów prawa.
65
Nie mogę również zgodzić się w imieniu Klubu
Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość z uzasad-
nieniem, że nie jest celowe wprowadzenie do ustawy
kryteriów analizy ryzyka, którą to analizę będą mia-
ły obowiązek prowadzić instytucje obowiązane. Jeże-
li za brak prowadzenia analizy ryzyka instytucje
obowiązane mają ponosić konsekwencje, to ustawa
powinna określać przynajmniej ramowo, co taka ana-
liza ryzyka powinna obejmować, a bardziej rozbudo-
wane elementy takiej analizy ryzyka powinno okre-
ślać rozporządzenie. (Dzwonek)
Panie Marszałku! Ponieważ sądzę, że moje uwagi
mają charakter merytoryczny, proszę o przedłużenie
o minutę mojego wystąpienia.
Dużą wątpliwość podważającą sens istnienia ni-
niejszej ustawy wywołuje projektowany zapis w art.
12 ust. 3 wyłączający wszystkie transakcje zawarte
na rynku regulowanym z rejestracji stron transakcji.
Rozwiązanie to jest kontynuacją dotychczasowego
zapisu wyłączającego rejestrację beneficjenta w
transakcjach zawartych na rynku regulowanym.
Rozwiązanie to obejmowało również transakcje pa-
kietowe, w których znane są strony transakcji.
Transakcje pakietowe mogą znacząco, nawet o 40%,
odbiegać od ceny rynkowej. Transakcje pakietowe
mogą być w łatwy sposób wykorzystywane do wrę-
czania łapówek o znacznej wartości, a brak rejestra-
cji stron transakcji uniemożliwia skojarzenie tego
faktu. Mam nadzieję, że taka luka prawna zostanie
tym razem usunięta.
Wydaje się, że to raczej spółka prowadząca rynek
zorganizowany powinna być instytucją obowiązaną
w zakresie analizowania ryzyka przy transakcjach
pakietowych, a nie stowarzyszenia podejmujące dzia-
łania na rzecz środowiska, nieraz wyręczając pań-
stwo z jego obowiązków.
W projekcie zmiany ustawy trudno znaleźć roz-
wiązania, które wychodziłyby naprzeciw poprawie
realizacji stosowania ustawy. W uzasadnieniu nie
wskazano, jakiego rodzaju nieprawidłowości wystę-
powały oraz jak wprowadzone rozwiązania będę je
eliminować. Większość instytucji obowiązanych prze-
prowadza transakcje na podstawie środków pienięż-
nych wpływających na rachunek...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pani poseł...
Poseł Gabriela Masłowska:
...bankowy instytucji obowiązanej. Wydaje się za-
tem celowe...
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Konkluzja.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
66 pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Poseł Gabriela Masłowska:
Kończę.
...by zmiana ustawy zobowiązywała banki do prze-
kazania do instytucji obowiązanych na wyciągach
kompletu informacji dotyczących podmiotów zlecają-
cych transakcje oraz w formie nadającej się do prze-
twarzania elektronicznego.
Ustawa ta nie zawiera także przepisów chronią-
cych pracowników instytucji obowiązanej, którzy zgło-
sili swoje podejrzenia co do prania pieniędzy, itd.
Wobec tego wnoszę, panie marszałku, Wysoka
Izbo, aby w trakcie prac w komisji zwrócić uwagę na
tego typu niedociągnięcia omawianej przez nas no-
welizacji, a także aby minister finansów lub general-
ny inspektor przedstawił informację o wydanych
w przeszłości opiniach o realizacji ustawy obecnie
obowiązującej, by Sejm mógł ocenić, czy obowiązują-
ca ustawa wymaga doprecyzowania na tyle, na ile
zawarta jest ta propozycja w projekcie. Dziękuję bar-
dzo i przepraszam. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko klubu Lewica przedstawi pan poseł
Marek Wikiński.
Proszę bardzo.
Poseł Marek Wikiński:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na początku
chciałbym przeprosić za zmianę kolejności występień
przedstawicieli klubów, ale wracam z posiedzenia
Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo”, na któ-
rym wysłuchaliśmy informacji dotyczącej przemysłu
lekkiego i katastrofalnej sytuacji w tej branży pol-
skiego przemysłu. Szkoda, że na posiedzeniu komisji
zabrakło przedstawiciela ministra gospodarki, ale
w tej sprawie członkowie komisji będą interweniowa-
li u pana premiera.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Przypadł mi
w udziale zaszczyt zaprezentowania stanowiska Klu-
bu Poselskiego Lewica wobec rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wpro-
wadzaniu do obrotu finansowego wartości majątko-
wych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnio-
nych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu
terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw
(druk nr 1660).
Powiem szczerze, że miałem zaszczyt pracować
nad pierwotnym brzmieniem ustawy w 2000 r., kiedy
jeszcze komisją kierował pan minister Stanisław
Iwanicki. Już wtedy ta długa, dosyć trudna do wypo-
wiedzenia nazwa wywoływała kontrowersje i uwagi,
tak że dobrze, że w art. 1 zmienia się tytuł ustawy
i teraz będzie on brzmiał: ustawa o przeciwdziałaniu
praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
Celem projektowanej ustawy jest zwiększenie bez-
pieczeństwa obywateli poprzez podwyższenie stopnia
ochrony systemu finansowego, zabezpieczające w szcze-
gólności przed wykorzystywaniem go do działań
przestępczych. Ustawa ma na celu dostosowanie jej
przepisów do dyrektywy 2005/60/EC Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 26 października 2005 r.
w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu
finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowa-
nia terroryzmu, a także zabezpieczenie instytucji
oraz przedsiębiorców przed skutkami prania pienię-
dzy i finansowania terroryzmu, polegającymi na wy-
korzystaniu systemów finansowych do tych celów,
przy jednoczesnym zwiększeniu przejrzystości prze-
pływów w polskim systemie gospodarczym. Ustawa
ma również na celu zaangażowanie rządu Rzeczypo-
spolitej Polskiej w walkę z tym rodzajem przestęp-
czości, co będzie stanowiło realizację priorytetów
rządu Rzeczypospolitej.
Jeżeli chodzi o skutki finansowe, które ustawa
niesie za sobą, to bez wątpienia wiąże się to z ko-
niecznością zatrudnienia większej liczby pracowni-
ków w resorcie finansów, ale kwota, jaka została
przewidziana na ten cel w tegorocznym budżecie,
wynosi 240 tys. zł. Dodatkowy skutek finansowy
ustawy stanowią wydatki związane z modernizacją
systemu informatycznego, na co przewidziano 410 tys.
zł. Ze względu na wagę omawianej kwestii te kwoty
nie wydają się szokujące.
Jeżeli chodzi o pewne zastrzeżenia i pytania, któ-
re będziemy kierowali do przedstawiciela rządu jako
do przedstawiciela wnioskodawcy podczas dalszych
prac nad projektem ustawy, to w dużej części przed-
stawiła je moja poprzedniczka, pani poseł Masłow-
ska. W związku z tym, że wtedy nastąpiło przekro-
czenie limitu czasu, w tym momencie chcę ten czas
Wysokiej Izbie zwrócić, deklarując, że Klub Poselski
Lewica opowiada się za dalszymi pracami nad oma-
wianym projektem ustawy o nowym tytule, który
brzmi: ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu, oraz za skierowa-
niem go do Komisji Finansów Publicznych. Dziękuję
bardzo za uwagę.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Przemawiał pan zgodnie z planem, panie pośle.
Nic się tu nie wydarzyło.
Pan poseł Andrzej Pałys przedstawi stanowisko
Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Poseł Andrzej Pałys:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stron-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Poseł Andrzej Pałys
nictwa Ludowego pragnę przedstawić nasze stanowi-
sko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie
ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu
finansowego wartości majątkowych pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o prze-
ciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw.
Konieczność nowelizacji wynika z obowiązku im-
plementacji do krajowego porządku prawnego dyrek-
tywy unijnej nr 2005/60/EC Parlamentu Europej-
skiego i Rady z dnia 26 października 2005 r. w spra-
wie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finanso-
wego w celu prania pieniędzy oraz finansowania
terroryzmu. Dostosowanie przepisów ustawy ma na
celu zapewnienie stosowania aktów prawa między-
narodowego w zakresie przeciwdziałania finansowa-
niu terroryzmu oraz stosowania dyrektywy Komisji
ustanawiającej środki wykonawcze do dyrektywy
unijnej. Do korzystnych skutków wprowadzenia usta-
wy zaliczyłbym zwiększenie bezpieczeństwa obywa-
teli poprzez podwyższenie stopnia ochrony systemu
finansowego, zabezpieczające w szczególności przed
wykorzystaniem go do działań przestępczych.
Zaletą tejże ustawy jest także zaangażowanie
rządu Rzeczypospolitej Polskiej w walkę z terrory-
zmem, co stanowi realizację priorytetów rządu Rze-
czypospolitej Polskiej. Ponadto można liczyć na
wzrost liczby zatrudnionych osób w związku z do-
datkowymi zadaniami nałożonymi na ministra fi-
nansów oraz modernizację systemów informatycz-
nych. Nakłady te obciążą budżet państwa, niemniej
jednak jesteśmy zobowiązani do implementacji po-
wyższej dyrektywy.
Dlatego też Klub Poselski Polskiego Stronnictwa
Ludowego popiera zmianę ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości ma-
jątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujaw-
nionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu
terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw.
Klub opowiada się za skierowaniem projektu ustawy
do dalszych prac w ramach komisji celem lepszego jej
dopracowania, podobnie jak zgłaszali to poprzedni
posłowie. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów. Koła nie
wypowiedzą się dzisiaj w tej sprawie.
Do zadania pytań zgłosiło się 2 posłów.
Czy ktoś jeszcze chciałby zadać pytanie?
Nie ma zgłoszeń. Zamykam listę.
Ustalam czas na zadanie pytania – 1,5 minuty.
Jako pierwszy wystąpi pan poseł Piotr Cybulski,
Prawo i Sprawiedliwość.
67
Poseł Piotr Cybulski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zgodnie z propozycją zawartą w art. 4a minister wła-
ściwy do spraw instytucji finansowych, po przekaza-
niu prezesowi Rady Ministrów, udostępnia na stronie
internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Mini-
sterstwa Finansów, w formie sprawozdania, informa-
cje zawierające w szczególności liczbę zgłoszonych
przez instytucje obowiązane transakcji, opis działań
podjętych w odpowiedzi na te zgłoszenia oraz liczbę
spraw, w których przeprowadzono postępowania,
liczbę osób, którym przedstawiono zarzut popełnie-
nia przestępstw itp.
Panie ministrze, czy słowa „po przekazaniu” ozna-
czają, że stanie się to natychmiast, w tym samym
dniu, w ciągu tygodnia czy w ciągu innego okresu?
Czy nie byłoby właściwsze precyzyjniejsze określenie,
np. minister właściwy do spraw instytucji finanso-
wych, po przekazaniu prezesowi Rady Ministrów,
w ciągu tego samego dnia udostępnia to sprawozdanie
na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicz-
nej Ministerstwa Finansów? Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Wojciech Szarama, Prawo
i Sprawiedliwość.
Poseł Wojciech Szarama:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przyjęcie zmian
w ustawie o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości ma-
jątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujaw-
nionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu
terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw
jest niezbędne. Ten dokument jest rzeczywiście bar-
dzo ważny, bardzo ważne są też precyzyjne przepisy,
które ułatwią walkę z tego typu praktykami.
W tej ustawie jest wiele rozwiązań, które z pew-
nością uzyskają poparcie Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość. Niemniej jednak mamy do
pana ministra pytanie: Czy nie uważa pan za zasad-
ne, aby zbiór transakcji, które nie podlegają rejestra-
cji oraz analizie, poszerzyć o następujące świadcze-
nia: systematyczne płatności związane z opłacaniem
czynszów, rachunków za media oraz usługi teleko-
munikacyjne, przynajmniej do pewnych określonych
kwot, żeby nie obejmować kontrolą tysięcy podmio-
tów, których nie ma sensu kontrolować, bo być może
trzeba się skupić na innych zagadnieniach. (Dzwo-
nek) Czy w tym rejestrze nie powinny być uwzględ-
nione wpłaty dokonywane na rzecz organizacji po-
żytku publicznego? Czy nie powinny zostać uwzględ-
nione w tym rejestrze wpłaty i wypłaty dokonywane
w zakresie pracowniczych programów emerytalnych?
Dziękuję. (Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych
68 pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu terroryzmu
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
W związku z tym proszę o zabranie głosu podse-
kretarza stanu w Ministerstwie Finansów pana Jac-
ka Kapicę.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Finansów
Jacek Kapica:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Pań-
stwo Posłowie! Serdecznie dziękuję za zgłoszenie
wszelkich uwag do projektu ustawy. Z pewnością będą
one przedmiotem analizy w toku prac komisji sejmo-
wej. Pozwolę sobie krótko zasygnalizować kwestie
poruszone przez państwa posłów w wystąpieniach.
I tak, zaczynając w kolejności, chcę powiedzieć, iż
stowarzyszenia zostały dołączone jako instytucje zo-
bowiązane, co wynika z identyfikowanego ryzyka,
nad którym pracuje grupa zadaniowa do spraw prze-
ciwdziałania praniu brudnych pieniędzy. Jest to
grupa międzynarodowa, w której pracach Polska
również uczestniczy, zaś wyniki analizy są imple-
mentowane przez państwa, których przedstawiciele
uczestniczą w pracach tej grupy. Zostały zidentyfiko-
wane konkretne przypadki. Jeśli państwo będą zain-
teresowani, to w toku prac komisji, lub pisemnie,
zostaną podane przykłady wskazujące, że stowarzy-
szenia służą również dokonywaniu przelewów, pra-
niu brudnych pieniędzy.
Jeśli chodzi o kwestię sprawozdawczości dotyczą-
cej realizacji zadań przez głównego inspektora infor-
macji finansowej, to pragnę poinformować, że już
dzisiaj tego rodzaju sprawozdanie jest jawne i jest
zamieszczane na stronie internetowej Ministerstwa
Finansów, w Biuletynie Informacji Publicznej. Dzi-
siaj nie ma przepisu zobowiązującego do tego, nie ma
też obowiązującego trybu, ale sprawozdanie nie jest
dokumentem niejawnym, w związku z tym w ramach
informacji publicznej jest przekazywane bez zbędnej
zwłoki.
Czy istnieje potrzeba określenia, kiedy powinno
być udostępniane sprawozdanie? Dla nas jest jasne,
że w momencie, kiedy jest przekazane panu premie-
rowi, niezwłocznie przekazywane jest również do
publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej. Jeżeli
jednak pan poseł Cybulski będzie zainteresowany
w tym zakresie pracami w komisji, to myślę, że będzie
można nad tym spokojnie podyskutować, biorąc pod
uwagę również to, z jaką ewentualnie zwłoką było ono
obecnie zamieszczane, lub będzie można dodać wprost
przepis, że zamieszcza się je niezwłocznie.
Odnośnie do zawieszeń transakcji, które wprowa-
dza ta ustawa, chcę powiedzieć, że tego rodzaju me-
chanizm wprost wynika z rozporządzenia Unii Eu-
ropejskiej i jest tylko powielony w tym zakresie. Jest
to zawieszenie transakcji podejrzanych, wskazanych
przez instytucje zobowiązane. Generalny inspektor
informacji finansowej jest zobowiązany odpowiedzieć
w ciągu 24 godzin, aby nie przedłużać tej procedury,
żeby było wiadomo, czy sprawa podlega dalszej ana-
lizie bądź mieści się w zakresie zainteresowania in-
stytucji inspektora finansowego, czy nie.
Jeśli chodzi o ochronę zgłaszającego takie niepra-
widłowości, to dyskusje na ten temat toczyły się w ra-
mach prac międzyresortowych. Przeważyło stanowi-
sko Ministerstwa Sprawiedliwości, a mianowicie że
w Kodeksie postępowania karnego w art. 184 funk-
cjonuje instytucja świadka incognito. W toku postę-
powania prokuratorskiego prokurator decyduje o tym,
czy jest uzasadnione objęcie ochroną osoby zgłasza-
jącej nieprawidłowość w obszarze prania brudnych
pieniędzy. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby tę insty-
tucję określoną w przepisach Kodeksu postępowania
karnego stosować również do osób ujawniających in-
formacje o podejrzanych transakcjach oraz do dal-
szych świadków w dalszym postępowaniu w zakresie
prania brudnych pieniędzy.
Co do wątpliwości odnośnie do tego, jakie trans-
akcje powinny być poddane obowiązkom sprawoz-
dawczym, które wyraził pan poseł Szarama, pragnę
zauważyć, że minimalny poziom transakcji, które
podlegają zgłoszeniu w postaci informacji do general-
nego inspektora informacji finansowej, został okre-
ślony w wysokości 15 tys. euro, to jest mniej więcej,
w zależności od kursu, 70 tys. zł, w związku z tym
niewątpliwie te systematyczne transakcje z zakresu
rozliczeń czynszów, różnego rodzaju płatności życio-
wych nie podlegają tej sprawozdawczości, natomiast
co do zakresu pewnie będzie okazja do analizy i roz-
mowy w toku prac komisji sejmowej.
Na szczegółowe pytania pani poseł Masłowskiej,
dotyczące przykładów wzorcowych klienta rzeczywi-
stego czy też liczby wszczętych postępowań, pozwo-
limy sobie odpowiedzieć na piśmie. Dziękuję, panie
marszałku. Dziękuję państwu. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu ministrowi.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy
projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości ma-
jątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujaw-
nionych źródeł oraz o przeciwdziałaniu finansowaniu
terroryzmu oraz o zmianie niektórych innych ustaw,
zawarty w druku nr 1660, do Komisji Finansów Pu-
blicznych w celu rozpatrzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
Na podstawie art. 95b regulaminu Sejmu marsza-
łek Sejmu wyznaczył termin przedstawienia spra-
wozdania komisji do dnia 17 marca 2009 r.
Dziękuję bardzo panu ministrowi. Dziękuję kole-
żankom i kolegom za udział w debacie nad tym punk-
tem porządku.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Poli-
tyki Społecznej i Rodziny o poselskim projekcie
ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i ren-
tach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dru-
ki nr 1454 i 1655).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Mieczysława Kasprzaka.
Poseł Sprawozdawca
Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt w imieniu Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny przedstawić sprawozdanie z prac nad pro-
jektem ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych. Jako przedstawiciel wnio-
skodawców reprezentowałem Klub Poselski Polskie-
go Stronnictwa Ludowego, który wniósł projekt usta-
wy o wspomnianym przeze mnie tytule. Komisja
Polityki Społecznej i Rodziny na swoim jedynym po-
siedzeniu rozpatrzyła wspomniany projekt ustawy
i dzisiaj mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie.
Co zawiera projekt, co zawiera sprawozdanie i ja-
kie ma to znaczenie dla funkcjonowania systemu
ubezpieczeń społecznych? Otóż zgodnie z dotychcza-
sowym zapisem ustawy o ubezpieczeniu społecznym
wypłata zasiłku pogrzebowego z tytułu śmierci
członka rodziny, po zmarłym członku rodziny, wyga-
sała po 12 miesiącach od dnia stwierdzenia zgonu.
Powodowało to, że zdarzały się sporadyczne przypad-
ki, iż rodzina nie mogła skorzystać z przysługującego
jej zasiłku, inaczej mówiąc, z ostatniego świadczenia,
jakie człowiek na ziemi może jeszcze uzyskać z tytu-
łu ubezpieczenia społecznego. Wprawdzie jest to już
zmarły członek rodziny, ale z tytułu ubezpieczenia
to świadczenie przysługuje. Kiedy to miało miejsce?
Otóż dzisiaj, kiedy wiele osób może poruszać się swo-
bodnie po Europie, po świecie, kiedy obserwujemy
masowe migracje ludności za pracą, nasze życie przy-
nosi wiele niespodzianek, jesteśmy świadkami róż-
nych nieprzewidywalnych sytuacji. Giną ludzie,
trwają poszukiwania, czasami są kłopoty z identyfi-
kacją zwłok. Rodzina ponosi określone wydatki fi-
nansowe, angażuje się w to emocjonalnie. W sytu-
acjach, o których mówiłem wcześniej, pomimo tylu
kłopotów, przykrości, w konsekwencji rodzina nie
może skorzystać z przysługującego w normalnych
warunkach zasiłku pogrzebowego. W audycji przed-
stawionej w regionalnej telewizji rzeszowskiej, w ma-
69
teriale przygotowanym przez panią redaktor Barba-
rę Pawlak, ukazano przypadek jednego z mieszkań-
ców Podkarpacia, który zginął właśnie w taki sposób,
że jego ciało zostało odnalezione i rozpoznane dopie-
ro po 14 miesiącach. Dla tych, którzy angażowali się
w cały proces poszukiwania zwłok zaginionego, było
oczywiście bardzo przykre, że później nie mogli sko-
rzystać z zasiłku. Dlatego chciałbym bardzo serdecz-
nie podziękować rzeszowskiej telewizji oraz pani
redaktor Barbarze Pawlak za to, że podjęła się takie-
go wyzwania.
Dla nas, wnioskodawców, było to również duże
wyzwanie. W sumie sprawa może się wydawać dość
prosta, ale w dotychczasowym ustawodawstwie nie
została jednak do końca rozwiązana. Zaproponowa-
liśmy więc pewne rozwiązanie, które zmierza w ta-
kim kierunku, aby pomimo tego, że okres 12 miesię-
cy minie, oczywiście w tych ekstremalnych sytu-
acjach, można było skorzystać z zasiłku pogrzebowe-
go. W pierwszej wersji chcieliśmy wprowadzić jedno-
lity zapis, który dawałby możliwość skorzystania
z tego zasiłku w ciągu 12 miesięcy od dnia wystawie-
nia aktu zgonu. Są jednak formalne komplikacje,
które utrudniłyby uzyskanie tego zasiłku przez wie-
le rodzin również w normalnych sytuacjach. W wielu
przypadkach, nawet tych normalnych, świadectwa
zgonu wydawane są gdzieś za granicą. Aby odnaleźć
datę, wymagany jest pełny akt zgonu, a nie odpis, bo
sposób wystawiania tych dokumentów jest jednolity.
Dlatego też w tych ekstremalnych przypadkach bę-
dzie stosowane odmienne postępowanie umożliwia-
jące skorzystanie z tego świadczenia.
Zmiana w ustawie jest dość prosta, składa się
z dwóch artykułów. Jak powiedziałem, w normalnych
przypadkach pozostaje dotychczasowy sposób postę-
powania i 12-miesięczny okres od daty zgonu. To, co
zaproponowała komisja, stanowi pewne rozszerzenie,
które w tej chwili przedstawię. Jeżeli zgłoszenie
wniosku o zasiłek pogrzebowy w terminie określo-
nym w ust. 1 było niemożliwe z powodu opóźnionego
odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmar-
łej, prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa po upły-
wie 12 miesięcy od daty sporządzenia aktu zgonu,
a więc czas liczymy od daty sporządzenia aktu zgonu.
W konsekwencji rozwiązujemy problemy, które do-
tychczas miały miejsce. Fakt, o którym mowa w zacy-
towanym przeze mnie ust. 2, dokumentuje się za-
świadczeniem policji lub prokuratury, albo odpisem
zupełnym aktu zgonu, bo wiadomo, że w tych ekstre-
malnych sytuacjach organy ścigania też zajmują się tą
sprawą i są z tego tytułu gromadzone dokumenty.
Mówimy dziś o przykrych, ekstremalnych spra-
wach. Najlepiej by było, gdyby tego zapisu i tych roz-
wiązań nie trzeba było stosować – jak powiedziałem,
są to ekstremalne sytuacje – i aby zgony, zejścia, od-
bywały się w sposób naturalny, aby nasze polskie
rodziny nie miały problemu z odnalezieniem swoich
bliskich i z ich pochówkiem. Dlatego też, przedsta-
wiając powyższy projekt, proszę Wysoką Izbę o jego
przyjęcie. Dziękuję bardzo.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
70 Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Pan poseł Marek Plura przedstawi stanowisko
Platformy Obywatelskiej.
Poseł Marek Plura:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko klubu Platforma Obywatel-
ska w zakresie omówionego szczegółowo i skrupulat-
nie projektu ustawy, który zaprezentował pan poseł
sprawozdawca Mieczysław Kasprzak.
W imieniu klubu chciałbym podkreślić, że wspie-
ramy przychylne stanowisko całej komisji wobec tych
zmian, szczególnie że dotyczy ono problemu, który,
jak pan poseł przed chwilą powiedział, zasadniczo
narasta w sytuacji zwiększonej migracji polskich
obywateli, a także w sytuacjach, które niosą ze sobą
wprost zagrożenie życia dla naszych rodaków prze-
bywających i pracujących poza granicami kraju.
Wspieramy ten projekt i wyrażamy w pełni pozytyw-
ną opinię o nim. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pana Krzysztofa Sońty nie widzę w tej chwili.
W takim razie poproszę pana posła Tadeusza Mo-
towidłę o przedstawienie stanowiska klubu Lewica.
Poseł Tadeusz Motowidło:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam
zaszczyt w imieniu Klubu Poselskiego Lewica przed-
stawić stanowisko dotyczące poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, druk nr 1454.
Mój klub, po zapoznaniu się ze sprawozdaniem
Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, popiera tę bar-
dzo słuszną zmianę. Dobrze, że została ona zauwa-
żona, ponieważ załatwia dużo spraw, które do tej
pory były niezałatwione i stanowiły problem. Dlatego
też mój klub będzie głosował za przyjęciem poprawki
w art. 81. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwość przed-
stawi pan poseł Krzysztof Sońta.
Poseł Krzysztof Sońta:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie-
dliwość przedłożyć stanowisko w sprawie poselskiego
projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za-
wartego w drukach nr 1454 i 1665.
Zmiana ta dotyczy początku biegu terminu prze-
widzianego na zgłoszenie wniosku o przyznanie za-
siłku pogrzebowego. Art. 81 ustawy stanowi, że pra-
wo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgło-
szenia wniosku o jego przyznanie w okresie 12 mie-
sięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek przy-
sługuje. Przedłożona nowelizacja zakłada natomiast,
że wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego bę-
dzie można zgłaszać w okresie 12 miesięcy od dnia
wydania aktu zgonu osoby, po której zasiłek ten przy-
sługuje.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Taki zapis pozwo-
li osobom uprawnionym ubiegać się o zasiłek po
zmarłym w przypadku późniejszego niż w terminie
12 miesięcy od dnia zgonu odnalezienia zwłok lub ich
identyfikacji. Problem ten dotyczy rodzin osób zagi-
nionych, które poszukują swoich bliskich przez długi
czas, a ostatecznie dowiadują się o dramacie, jakim
jest zgon.
Dotychczas regulacja naruszała interesy osób do-
tkniętych takim dramatem i pomimo dokonania po-
chówku rodzina nie miała prawa do zasiłku pogrze-
bowego. Przedłożenie to naprawia tę sytuację i będzie
pozwalało na zrealizowanie uprawnienia przez tę
grupę osób, to jest wystąpienia z wnioskiem o zasiłek
pogrzebowy. Przyjęcie tej noweli pozwoli na zwięk-
szenie zaufania obywateli do państwa oraz umocnie-
nie zasady państwa prawa. Dlatego też mój klub,
Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość, będzie
tę zmianę popierał. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludo-
wego przedstawia pan poseł Mieczysław Kasprzak.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Stanowisko klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego
jest znane, bo byliśmy wnioskodawcami tego projek-
tu. Projekt jest zrozumiały, prosty i czytelny, chociaż
wydawać by się mogło, że rodzi pewne konflikty z in-
nymi ustawami, wkracza w inną materię, ale nawet
rzecznik praw obywatelskich wystąpił do nas o szyb-
kie procedowanie i rozwiązanie tego problemu. Dla-
tego też jeszcze raz chciałbym bardzo serdecznie
podziękować telewizji publicznej, naszej regionalnej,
z Rzeszowa, oraz pani redaktor Barbarze Pawlak za
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Poseł Mieczysław Kasprzak
to, że podjęła ten temat. Jest to przykład, jak media
mogą pozytywnie rozwiązywać problemy, wpływać
na posłów, polityków. To są zwykłe, ludzkie sprawy,
obok których czasami przechodzimy obojętnie, nie
zauważamy ich, może są one dla nas zbyt błahe. Jed-
nak gdy są pokazane, szczególnie jak w tym progra-
mie, który został wyemitowany w naszej regionalnej
telewizji, można je dostrzec i te ludzkie, zwykłe, pro-
ste sprawy rozwiązywać z korzyścią dla ludzi.
Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego oczywiście
będzie głosował za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów. Koła w tej
sprawie nie będą przedstawiać swojego stanowiska.
Zgłosiły się trzy osoby do zadania pytań, ale z po-
wodu innych obowiązków część z nich jest nieobecna.
Obecny jest pan poseł Sławomir Kopyciński, któ-
ry reprezentuje klub Lewica, i ma minutę na zadanie
pytania.
Proszę bardzo.
Poseł Sławomir Kopyciński:
Dziękuję, panie marszałku. Przepraszam, idę pro-
sto z posiedzenia Komisji Finansów Publicznych,
która teraz obraduje.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ustawa o zmianie
ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych jest istotnie regulacją konieczną,
która wypełni lukę w dotychczasowej regulacji praw-
nej. Przewiduje ona wydawanie zaświadczeń przez
prokuraturę lub Policję dokumentujących późniejsze
niż 12 miesięcy od daty zgonu odnalezienie zwłok lub
identyfikację osoby zmarłej. Ustawa nie określa jed-
nak ani treści takiego zaświadczenia, ani jednostek
Policji czy prokuratury właściwych w sprawie wyda-
wania zaświadczeń. Dlatego chciałbym zapytać: Czy
nie wydawałoby się zasadne, aby w ustawie wskazać,
które ściśle określone jednostki organizacyjne Policji
czy prokuratury powinny takie zaświadczenia wyda-
wać, wedle jakiego wzoru? (Dzwonek) Wydaje się, że
wzór takiego zaświadczenia powinien być w tej usta-
wie określony, bo brak tych regulacji może w konse-
kwencji spowodować odwołania czy kwestionowanie
tego typu zaświadczeń przez Zakład Ubezpieczeń
Zdrowotnych. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
71
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pana
Marka Buciora.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Marek Bucior:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Za-
nim odpowiem na to pytanie, pragnę podziękować za
bardzo sprawne procedowanie tego projektu ustawy.
Jest to istotny projekt ustawy, w szczególności od
pewnego czasu. Proszę państwa, tak się składa, że
wiele świadczeń można również przyznać w szczegól-
nym trybie i te szczególne rozwiązania są zawarte
w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych, szczególnie w art. 83, upraw-
nieniach prezesa ZUS. Dotyczy to tych szczególnych
przypadków, które nie mogły podlegać rozwiązaniom,
rygorom wynikającym z art. 81, kiedy w taki dość
prosty sposób ten zasiłek pogrzebowy mógł być przy-
znany, w sytuacji gdy osoba zmarła i doszło do po-
grzebu, ale były też takie sytuacje, o których traktu-
je projekt przedłożony przez klub Polskiego Stronnic-
twa Ludowego. Te sytuacje szczególne były rozwią-
zywane przy okazji regulacji wynikających z art. 83
i szczególnych uprawnień prezesa Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych. W wyniku badań tych rozwiązań,
sprawdzania rozwiązań przez Najwyższą Izbę Kon-
troli, NIK wniósł wiele zastrzeżeń. Okazało się, że
zasiłek pogrzebowy w takich sytuacjach szczególnych
był kwestionowany. Kwestionowane było wypłacanie
zasiłku pogrzebowego. Dlatego też bardzo dobrze
stało się, że z tą ważną inicjatywą wystąpił klub Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego. Kwestie te zostały
szybko rozwiązane, przeprocedowane. Strona rządo-
wa przychyla się do tego rozwiązania, w pełni je po-
piera, tym bardziej że w trakcie pracy to rozwiązanie
uległo pewnym modyfikacjom, wychodzącym naprze-
ciw zastrzeżeniom zgłoszonym przez Zakład Ubez-
pieczeń Społecznych.
Jeżeli zaś przejdziemy do kwestii dotyczącej do-
kumentowania prawa do wypłacenia zasiłku pogrze-
bowego i pytania dotyczącego treści zaświadczenia
Policji czy też wskazania, które to jednostki Policji
powinny dokumentować takie sytuacje, która proku-
ratura, to, proszę państwa, pamiętajmy, że władza
musi być najbliżej obywatela. Z perspektywy Warsza-
wy oczywiście dostrzegamy tę budowę, strukturę
Policji i prokuratury, ale gdzieś w gminie, na pozio-
mie powiatu, tak naprawdę mamy do czynienia
z prokuraturą rejonową czy też z komisariatem Po-
licji. Nie widać szczególnej potrzeby wskazywania
jakieś konkretnej jednostki, bo to jest ta jednostka,
która jest na miejscu najbliżej obywatela. Również ze
względu na ten fakt, że nie istnieje cykliczność, jakieś
większe natężenie tych wszystkich spraw, w związku
z tym nie wydaje się w ogóle właściwe, potrzebne ta-
kie bardzo kazuistyczne, konkretne regulowanie,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
72 Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior
określanie w każdym przypadku, jaki wzór zaświad-
czenia powinien występować, stąd też takich wzorów
nie ma i nie ma potrzeby, aby istniały. Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł sprawozdawca Mieczysław Kasprzak.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Chciałbym podziękować wszyst-
kim klubom za poparcie tej inicjatywy. Myślę, że
uchwalenie tej ustawy podniesie zaufanie obywatela
do państwa w trudnej sytuacji. Jest to dowód troski
państwa o obywatela. Nie pociąga to żadnych skut-
ków finansowych, bo każdemu należy się zasiłek po-
grzebowy. Jeszcze raz powiem: najlepiej by było, żeby
z tego rozwiązania nie skorzystać, bo są to warunki
ekstremalne, przykre dla rodzin, dla otoczenia, dla
nas wszystkich, bo wszyscy w jakiś sposób jednoczy-
my się w takich sytuacjach z tą rodziną, bliżsi i dalsi
znajomi. Jak powiedziałem, są to ekstremalne wa-
runki, więc nie powinno ich być, ale zdarzają się i to
rozwiązanie, ta zmiana w ustawie o ubezpieczeniu
społecznym będzie pozytywne oddziaływała w tych
trudnych sytuacjach. Jeszcze raz bardzo wszystkim
dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję*).
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Dziękuję wszystkim uczestniczącym w rozpatry-
waniu tego punktu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. po-
rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Poli-
tyki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o działach administra-
cji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych (druki nr 952 i 1654).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
panią poseł Izabelę Katarzynę Mrzygłocką.
Poseł Sprawozdawca
Izabela Katarzyna Mrzygłocka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji
*) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w za-
łączniku nr 1.
Polityki Społecznej i Rodziny o rządowym projekcie
ustawy o zmianie ustawy o działach administracji
rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń spo-
łecznych. Projekt rządowy jest zawarty w druku
nr 952, natomiast sprawozdanie – w druku nr 1654.
Wysoka Izbo! Propozycja rządu przewiduje doko-
nanie zmian mających na celu przekazanie ministro-
wi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego
uprawnień nadzorczych nad Zakładem Ubezpieczeń
Społecznych. Przypomnę, że obecnie nadzór ten spra-
wuje prezes Rady Ministrów. Rząd w uzasadnieniu
projektu wskazał, że skupienie wszystkich niezbęd-
nych kompetencji w ręku jednego organu, jakim jest
minister pracy i polityki społecznej, przyczyni się do
zracjonalizowania procesów decyzyjnych realizowa-
nych przez rząd w zakresie zabezpieczenia społecz-
nego oraz pozwoli na uniknięcie wątpliwości i sporów
kompetencyjnych.
Decyzją Wysokiej Izby projekt zawarty w druku
nr 952 został skierowany do Komisji Polityki Społecz-
nej i Rodziny w październiku ub. r., a następnie do
podkomisji stałej do spraw rynku pracy. Biorąc pod
uwagę niejednoznaczną opinię dostarczoną przez
Biuro Analiz Sejmowych, poproszono o sporządzenie
kolejnej, niezależnej. Dlatego zarówno podczas prac
w podkomisji, jak i podczas przyjmowania sprawoz-
dania przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny
wprowadzone zostały poprawki zarówno o charakte-
rze technicznym, jak i merytorycznym.
Zmiany techniczne dotyczą art. 2 pkt 6 projektu,
w którym dopisane zostały wyrazy: kropkę zastępu-
je się średnikiem. Poprawkę techniczną wnieśliśmy
również do art. 5, a polegała ona na przeredagowaniu
tego artykułu.
Jeśli chodzi o poprawki merytoryczne, pierwsza
dotyczy art. 2 pkt 3 projektu rządowego, gdzie zo-
stało doprecyzowane, że prezes Rady Ministrów
odwołuje prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpie-
czenia społecznego. Komisja uznała, że skoro okre-
ślony minister nadzoruje działalność Zakładu Ubez-
pieczeń Społecznych i wnosi o powołanie prezesa tej
instytucji, to powinien mieć również wpływ na jego
odwołanie.
Kolejna ważna poprawka merytoryczna dotyczy
także art. 2, ale pkt 4 projektu, który rozszerzał wy-
magania szczegółowe, jeśli chodzi o osoby ubiegające
się o stanowisko prezesa Zakładu Ubezpieczeń Spo-
łecznych, i opisywał procedurę konkursową. Zapisy
zaproponowane przez rząd zostały już ujęte w nowe-
lizacji ustawy o służbie cywilnej. Podczas procedowa-
nia projektu wykreśliliśmy niemal wszystkie zmiany
w dodanym art. 73a obowiązującej ustawy, pozosta-
wiając jedynie poprawki wskazujące, że minister
właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, a nie
prezes Rady Ministrów, powołuje zespół przeprowa-
dzający nabór na prezesa Zakładu Ubezpieczeń Spo-
łecznych i to właśnie ministrowi właściwemu do
spraw zabezpieczenia społecznego zespół ten przed-
stawia nie więcej niż trzech kandydatów spełniają-
cych wymogi ustawy.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Poseł Sprawozdawca
Izabela Katarzyna Mrzygłocka
Ostatnia zmiana merytoryczna dotyczy terminu
wejścia w życie nowelizacji. W projekcie rządowym
zaproponowano 14 dni od dnia ogłoszenia. Członko-
wie komisji zdecydowali jednak, że lepszym rozwią-
zaniem będzie podanie konkretnego terminu. Został
on zatem określony na 1 kwietnia 2009 r.
Wysoka Izbo! Podsumowując, w imieniu Komisji
Polityki Społecznej i Rodziny wnoszę o przyjęcie pro-
jektu zmian w ustawie o działach administracji rzą-
dowej oraz ustawie o systemie ubezpieczeń społecz-
nych, w brzmieniu przedstawionym w druku nr 1654.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Stanowisko klubu Platforma Obywatelska przed-
stawi pani poseł Ewa Drozd.
Proszę bardzo.
Poseł Ewa Drozd:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
W imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Oby-
watelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko wo-
bec sprawozdania Komisji Polityki Społecznej i Ro-
dziny o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy
o działach administracji rządowej oraz ustawy o sys-
temie ubezpieczeń społecznych.
Wobec wielu wątpliwości i sporów kompetencyj-
nych, jakie pojawiły się na tle obecnych uregulowań,
a dotyczących ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych, zaproponowana
nowelizacja pozwoli uregulować te kwestie, a w kon-
sekwencji dokonać stosownych zmian w ramach dzia-
łów administracji rządowej. Nowe uregulowania po-
zwolą przekazać uprawnienia nadzorcze nad zgodno-
ścią działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia spo-
łecznego. Jest to rozwiązanie zasadne, ponieważ mi-
nister ten odpowiada za politykę państwa w dziedzi-
nie m.in. ubezpieczeń społecznych, dlatego też powi-
nien mieć wpływ na funkcjonowanie organu, który
jest ustawowym ubezpieczycielem, oraz na realizację
określonych przez niego zadań. Skupienie w ręku
jednego organu niezbędnych kompetencji przyczyni
się do zracjonalizowania procesów decyzyjnych, jakie
realizowane są przez rząd w obszarze zabezpieczeń
społecznych.
Ponadto nowelizacja ustawy zakłada, że organem
nadrzędnym w postępowaniu administracyjnym nad
73
terenowymi jednostkami organizacyjnymi jest pre-
zes zakładu. Natomiast nie ulegają zmianie obowią-
zujące rozwiązania w art. 83 ust. 2 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych dotyczące procedury odwo-
ławczej od decyzji zakładu. Projektowane rozwiąza-
nie nie oznacza możliwości stosowania obu trybów
odwoławczych od decyzji zakładu.
Nowe uregulowania określają sposób wyłaniania
prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w drodze
otwartego i konkurencyjnego naboru, czyli wyłącznie
w drodze konkursu, i są zgodne z rozwiązaniami
przyjętymi przez Radę Ministrów w projekcie ustawy
o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz o zmianie
niektórych innych ustaw.
Ważnym elementem w nowej ustawie jest wpro-
wadzenie przepisów przejściowych, które określają,
jakie regulacje mają zastosowanie w przypadkach
spraw wszczętych i niezakończonych do dnia wejścia
w życie ustawy, a także zakres utrzymania się w mocy
przepisów wykonawczych wydanych na podstawie
dotychczasowych przepisów.
W omawianym projekcie znalazł się również za-
pis, który upoważnia prezesa Rady Ministrów do
dokonania przeniesienia wydatków z części 16: Kan-
celaria Prezesa Rady Ministrów, do części 44: Zabez-
pieczenia społeczne.
W ramach prac nad ustawą przeprowadzono nie-
zbędne konsultacje. Uwzględniono część uwag wnie-
sionych przez partnerów społecznych, ale warto rów-
nież zaznaczyć, że część z nich nie zgłosiła żadnych
uwag do projektowanej regulacji.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub Parlamentar-
ny Platformy Obywatelskiej pozytywnie opiniuje pro-
jekt ustawy i będzie głosował za. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawa i Spra-
wiedliwości przedstawi pani poseł Teresa Wargocka.
Poseł Teresa Wargocka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Pra-
wo i Sprawiedliwość dotyczące rządowego projektu
ustawy o zmianie ustawy o działach administracji
rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecz-
nych, zawartego w druku nr 952, oraz sprawozdania
komisji, zawartego w druku nr 1654.
Tak jak moje poprzedniczki już wspomniały, ten
projekt ustawy reguluje kwestie przeniesienia Zakła-
du Ubezpieczeń Społecznych ponownie pod nadzór
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Jest to
przywrócenie stanu prawnego z 2007 r. Należy są-
dzić, że po roku funkcjonowania Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych w kształcie przewidzianym obec-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
74 Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Poseł Teresa Wargocka
nym prawem jest potrzeba powrotu do innej organi-
zacji nadzoru nad ZUS-em.
W toku prac legislacyjnych, niestety, pojawiły się
pewne wątpliwości związane z organizacją nadzoru
nad pracą ZUS-u i myślę, że komisja nie poradziła
sobie z tym problemem. Otrzymaliśmy dwie opinie
prawne, w których przedstawione są różne stanowi-
ska, oceny organizacji nadzoru nad pracą ZUS-u. To
przedłożenie, które dzisiaj rozpatrujemy, jest przed-
łożeniem sensu stricte rządowym. Zapisy, które były
kwestionowane w jednej z opinii, dzięki, że tak po-
wiem, demokracji są w sprawozdaniu komisji.
Chciałabym zauważyć, że jedna kwestia dotyczy
zmiany art. 66 ust. 2 zdania 2, które otrzymuje brzmie-
nie, że nadzór nie może dotyczyć spraw indywidual-
nych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyj-
nej, chodzi o nadzór sprawowany przez ministra wła-
ściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. W jednej
z opinii jest bardzo ważna uwaga, że taki zapis może
spowodować ograniczenie praw świadczeniobiorców,
ponieważ w obecnym stanie prawnym, zgodnie z art.
83 ust. 4 ustawy, nie przysługuje prawo wniesienia
odwołania do sądu m.in. od decyzji w sprawach umo-
rzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne. Kierunek, że sądy rozstrzygają wszystkie
kwestie sporne, jest zachowany, są jednak przypadki,
w których sądy nie rozstrzygają, dlatego w obecnym
projekcie ustawy mamy zapis o prośbie do prezesa
ZUS-u o ponowne rozpatrzenie sprawy i ewentualnie
drugim instrumentem jest odwołanie do ministra za-
bezpieczenia społecznego. Ten mechanizm ginie, więc
mogą pojawić się spory na drodze petent – sąd.
Druga kwestia, która według opinii prawnych
budzi wątpliwości i też jest różnie regulowana, to
wprowadzenie prezesa ZUS-u jako organu wyższego
stopnia w stosunku do terenowych jednostek organi-
zacyjnych. W zasadzie jest to nowe rozwiązanie, któ-
re system jednoinstancyjny zamienia w system dwu-
instancyjny. Sprawa ta jest tak pozostawiona w przed-
łożeniu rządowym, rozumiem, że tutaj wybór tego
rozwiązania został dokonany.
Mogę jeszcze chwilę mówić, chociaż do pozosta-
łych zapisów nie mamy uwag. Dookreślony został,
zgodny z ustawą o służbie cywilnej, tryb powoływa-
nia prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ko-
misja wniosła również poprawki dotyczące trybu
odwołania prezesa ZUS-u. Jest też przypisane miej-
sce dla ministra właściwego do spraw zabezpieczenia
społecznego tak w powołaniu, jak i w odwoływaniu
prezesa ZUS-u. (Dzwonek) To wszystko. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
O zabranie głosu proszę panią poseł Annę Bań-
kowską z klubu Lewica.
Poseł Anna Bańkowska:
Dziękuję bardzo.
Chciałabym powiedzieć, że pani poseł Wargocka
poruszała bardzo ważne sprawy, jeśli chodzi o drogę
odwoławczą, jaka funkcjonuje w ZUS-ie i jaką propo-
nuje ustawa. Myślę, że kwestia ta wymaga odniesie-
nia się pana ministra, tym zakresem zagadnień nie
będę się więc zajmować.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu
Lewica pragnę odnieść się do tych zasadniczych kwe-
stii, które zawarte są zarówno w propozycji rządowej
(druk nr 952), jak i w sprawozdaniu (druk nr 1654).
Otóż chciałabym powiedzieć, że jest to jedna z roz-
sądniejszych propozycji zmiany dzisiaj funkcjonują-
cego prawa. Powiem państwu szczerze, że byłam
bardzo zaskoczona, kiedy dokonywano zmian pod-
porządkowujących Zakład Ubezpieczeń Społecznych
pod nadzór prezesa Rady Ministrów. Oczywiście
mógłby ktoś powiedzieć, że to podnosi rangę tej
ważnej instytucji, jaką jest Zakład Ubezpieczeń
Społecznych, ważnej, dużej i skomplikowanej, nato-
miast praktyka z góry skazywała ten pomysł na
dualizm zarządzania, bowiem w ślad za podporząd-
kowaniem ZUS-u prezesowi Rady Ministrów nikt
nie zwolnił Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
od prowadzenia zagadnień dotyczących ubezpieczeń
społecznych.
Mieliśmy zatem do czynienia z dwiema instytu-
cjami, które są kompatybilne. One muszą współgrać.
Ministerstwo pracy i ZUS muszą ze sobą współdzia-
łać. Ministerstwo tworzy pomysły dotyczące nowe-
lizacji prawa, a ZUS jest instytucją, która to reali-
zuje. Oprócz tego jest wiele spraw, które wymagają
od tych instytucji wspólnych uzgodnień i interpre-
tacji. Ministerstwo, bez wiedzy merytorycznej doty-
czącej niuansów funkcjonowania ubezpieczeń spo-
łecznych w Polsce, czyli bez wiedzy organu wyko-
nawczego, jakim jest ZUS, nie może samo wprowa-
dzać propozycji, bo mogłyby one zderzyć się z nie-
mocą wykonawczą ZUS-u.
Powiem tak: Gdybyśmy prezesowi Rady Mini-
strów dali tylko funkcję ekstraszefa ZUS-u i gdyby
gabinet prezesa Rady Ministrów był departamentem
ubezpieczeń społecznych, to może wszystko byłoby
w porządku, ale tak nie jest i nie będzie. W związku
z tym uważam, że ta decyzja podporządkowania, od-
dania nadzoru nad ZUS-em ministerstwu pracy jest
w dzisiejszych czasach jedynym, realnym i najrozsąd-
niejszym rozwiązaniem. Nie degraduje to ZUS-u, na-
tomiast umożliwia współdziałanie dwom instytu-
cjom, urzędom na rzecz ubezpieczonych i na rzecz
prawa ubezpieczeniowego w Polsce. Jestem za. Mó-
wię to w imieniu mojego klubu – klubu Lewicy, ale
również jako były prezes ZUS-u. Co prawda minęło
już 12 lat od czasu, gdy przestałam pełnić funkcję
prezesa ZUS-u, ale wiem, z czym to się je, że tak
powiem, na czym polega ta współpraca. Jestem en-
tuzjastką i zwolenniczką zmian, które są dzisiaj
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Poseł Anna Bańkowska
wprowadzane, bo to, co jest obecnie, trwa chyba tyl-
ko ze względów jakichś animozji personalno-politycz-
nych, bo żadnych racji merytorycznych w tym nie
widzę.
Druga sprawa to konkurs na prezesa ZUS-u.
Przed laty, za czasów Lewicy, przedstawiciele rządu
zapowiadali..., SLD też zapowiadało, że trzeba wpro-
wadzić konkursy. Proszę państwa, jest to bardzo
trudne zagadnienie. Nie wiem, jak będzie to wyglą-
dało w praktyce, chyba że komisja konkursowa bę-
dzie na tyle skrupulatna, merytoryczna, fachowa,
aby umieć docenić (Dzwonek) możliwości przyszłego
prezesa: organizacyjne, merytoryczne i nie tylko.
Trzeba bowiem pamiętać, że ZUS nie jest i nie powi-
nien być instytucją polityczną. ZUS jest instytucją,
która ma stać na straży dobrego wykonywania pra-
wa, bez politycznych ukierunkowań, prawa, które
Sejm w zakresie ubezpieczeń stanowi.
Podsumowując, będziemy w całości jako klub Le-
wica głosować za przyjęciem tych zmian. Dziękuję
bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Głos zabierze pan poseł Mieczysław Kasprzak
z klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Poseł Mieczysław Kasprzak:
Dziękuję bardzo.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Zabierając głos
w imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego, chcę się odnieść do przedmiotowego
sprawozdania komisji. Moi poprzednicy już dość
szczegółowo, tak jak na przykład pani poseł spra-
wozdawca, omówili zmiany, których dokonujemy.
Natomiast nasuwają się pewne refleksje. Zbyt
wielu zmian dokonujemy w systemie ubezpieczeń
społecznych, a na pewno to wszystko czyni nasz sys-
tem ubezpieczeń społecznych mało przejrzystym,
mało czytelnym tak dla obywateli, jak i dla realiza-
torów ubezpieczeń społecznych, czyli w tym przypad-
ku dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Często
nawet pracownicy mają problem z bieżącym śledze-
niem tych wszystkich zmian. ZUS dzisiaj to jest po-
tężna instytucja finansowa, która obraca ponad 100
mld złotych polskich. To jest instytucja, która gwa-
rantuje bieżącą wypłatę comiesięcznych świadczeń
dla 8 mln naszych obywateli. Tu musi być termino-
wość, precyzja, właściwe naliczanie itd. I dziwne też
wydawało mi się, tak jak moja poprzedniczka mówi-
ła, że w 2007 r. oddzielono ZUS od Ministerstwa Pra-
cy i Polityki Społecznej. Jeżeli chodzi o podporządko-
wanie ZUS-u, to tu musi być symbioza, musi być
75
współpraca, współdziałanie. Na przykładzie poprzed-
niej ustawy, którą prezentowałem, też to było widocz-
ne. Stanowisko nasze, posłów, i ministerstwa było
takie, ale ZUS naniósł swoje uwagi jako ten bezpo-
średnio odpowiadający za realizację ustawy i wszyscy
żeśmy się z tym zgodzili, bo to on będzie odpowiadał
za to, czy sprawnie dana ustawa zostanie wdrożona
i będzie funkcjonowała. Wiem, czym to było spowo-
dowane. W poprzedniej koalicji brak zaufania między
koalicjantami doprowadził do tego, że premier chciał
mieć bezpośredni wgląd we wszystko i nadzór nad
ZUS-em, bo nie miał zaufania do ministra, który po-
chodził z Samoobrony. Po części podzielałbym obawy
poprzedniego pana premiera, natomiast to źle służy-
ło sprawie. Takie wyciąganie zmian dla zmian po to
tylko, żeby coś zamieszać, źle służą, tak jak wcześniej
powiedziałem, przejrzystości i funkcjonowaniu pra-
wa, podważają zaufanie obywateli do organów usta-
wodawczych, do rządzących. Dlatego też mój klub
z zadowoleniem przyjmuje powrót do normalności,
bo to ta normalność, którą mieliśmy przez wiele lat
w naszym państwie.
Klub Poselski Polskiego Stronnictwa Ludowego
opowiada się za przyjęciem tych rozwiązań. Dzięku-
ję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia klubowe.
Koła nie zgłosiły się do zabrania głosu.
Są posłowie chętni do zadania pytań. Pięciu pa-
nów zgłosiło się do głosu.
Ktoś jeszcze?
Chętnych nie widzę.
Półtorej minuty.
Pierwszy – Leszek Deptuła, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Leszek Deptuła:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie podważam
zasadności projektu, bo to rzeczywiście powrót do
normalności. Myślę, że ustawa idzie w dobrym kie-
runku. Ale kiedy uważnie ją przeczytałem, to stwier-
dziłem, że projektodawcy nie uzasadniają w sposób
dostatecznie jasny potrzeby wprowadzenia zmian
w kwestii powierzenia ministrowi ds. zabezpieczenia
społecznego nadzoru nad Zakładem Ubezpieczeń
Społecznych. Jest tu sformułowanie, że nowe rozwią-
zania pozwolą na uniknięcie wątpliwości i sporów
kompetencyjnych, jakie pojawiły się na tle obecnych
uregulowań. Projekt idzie w dobrym kierunku, ale
chciałbym wiedzieć tak naprawdę, jakie były w swo-
jej masie największe spory i wątpliwości, które wyni-
kały z realizacji zmienianej ustawy? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
76 Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Sławomir Kopyciński z klubu Lewica.
Nie ma.
Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Zgodnie z propozycją zmiany ustawy w art. 73 pro-
ponuje się wprowadzić zasadę, że prezesa Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych powołuje prezes Rady Mi-
nistrów na wniosek ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego spośród osób wyłonio-
nych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru.
W trakcie konsultacji rada nadzorcza i związki zawo-
dowe do projektu ustawy zgłosili m.in. uwagę, że
w procedurze wyłaniania i odwoływania prezesa za-
kładu winno być przewidziane opiniowanie wniosku,
czy też udział przedstawicieli rady nadzorczej w po-
stępowaniu konkursowym. W ostatecznym projekcie
ustawy nie uwzględniono tej uwagi. Zgodnie z pro-
jektem prezes zakładu będzie powoływany podobnie
jak obecnie przez prezesa Rady Ministrów, z tym że
na wniosek ministra właściwego do spraw zabezpie-
czenia społecznego i spośród osób wyłonionych
w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru. Ten
zespół konkursowy ma być powoływany dowolnie
przez ministra. Panie ministrze, dlaczego zmniejsza
się kompetencje rady nadzorczej? Na podstawie ja-
kich kryteriów minister będzie dokonywał wyboru
składu osobowego zespołu konkursowego? Kto przed
powołaniem tego organu będzie opiniował kandyda-
tów, którzy będą uczestniczyli w podejmowaniu de-
cyzji dotyczącej powołania prezesa? Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Tadeusz Tomaszewski z klubu Lewica.
Proszę bardzo.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Przed chwilą
pani poseł Anna Bańkowska w imieniu klubu Lewi-
ca oświadczyła, że wracamy dzięki temu projektowi,
temu rozwiązaniu do sytuacji, w której ZUS będzie
wypełniał funkcje firmy ubezpieczeniowej. I tak jest.
Wcześniej koalicja PiS-u, Samoobrony i Ligi Polskich
Rodzin, chroniąc się przed wpływem na obsadzenie
45 tys. stanowisk w ZUS-ie Samoobrony, przekazała
nadzór prezesowi Rady Ministrów. Myślę, że ta nor-
malność będzie dobrze służyła Zakładowi Ubezpie-
czeń Społecznych i ubezpieczonym.
Natomiast przy okazji chciałbym zapytać pana
ministra o sprawę, którą monitorujemy od paździer-
nika ubiegłego roku, od posiedzenia Komisji Polityki
Społecznej i Rodziny, poruszaną następnie na posie-
dzeniach Sejmu, w stosownych pytaniach, interpela-
cjach, które miałem zaszczyt kierować wspólnie
z panem marszałkiem Szmajdzińskim, sprawę stanu
prac nad ustawą regulującą kwestię zaległych skła-
dek na ubezpieczenia społeczne dla kobiet, które mia-
ły stosunek pracy i przebywały na urlopach macie-
rzyńskich lub wychowawczych. Chciałbym zapytać:
Na jakim etapie znajduje się ta ustawa i jakie rozwią-
zanie przewiduje projekt rządowy? Dziękuję uprzej-
mie. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Grzegorz Raniewicz, Platforma Obywa-
telska, jako ostatni.
Poseł Grzegorz Raniewicz:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Niewątpliwie to zmiana potrzebna i oczekiwana, i bar-
dzo dobrze, że zostaje przywrócone prawidłowe funk-
cjonowanie nadzoru. Korzystając z okazji, chciałbym
poruszyć sprawę oddziału w Biłgoraju, w którym
w tej chwili niestety jako bodajże jedynym w Polsce
dokonano zmiany organizacyjnej, która prowadzi do
rozbudowy struktur centrali kosztem inspektoratów.
Chciałbym zwrócić szczególną uwagę, że spowoduje
to niższą jakość obsługi interesantów i niepotrzebną
budowę oddziału administracji w Biłgoraju kosztem
pozostałych inspektoratów. Żeby się dokładnie temu
przyjrzeć, należałoby poprosić obecną dyrekcję in-
spektoratu o przedstawienie nowego regulaminu
organizacyjnego i udzielenie informacji, dlaczego zo-
stały wprowadzone zmiany, które tak naprawdę nie
poprawiają organizacji pracy w tym oddziale. Dzię-
kuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej pana
Marka Buciora.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej
Marek Bucior:
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pa-
dło szereg pytań, ale również kwestii zasadniczych,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior
bo właściwie ustawa, o której dziś mówimy, ma za-
sadniczo charakter przywrócenia, jak tu jeden z po-
słów powiedział, normalności. Tak, to jest przywra-
canie normalności. W 2007 r. rzeczywiście nadzór
nad Zakładem Ubezpieczeń Społecznych został prze-
kazany w ręce prezesa Rady Ministrów. O kwestiach
dotyczących przyczyn przeniesienia nadzoru do Kan-
celarii Prezesa Rady Ministrów właściwie powiedział
pan poseł Kasprzak i można by na tym poprzestać.
Ja tylko zwrócę uwagę na jeden element: w Kancela-
rii Prezesa Rady Ministrów została specjalnie powo-
łana w związku z tym odpowiednia komórka organi-
zacyjna – Departament Nadzoru Ubezpieczeń Spo-
łecznych, taka komórka organizacyjna dublująca
drugą komórkę organizacyjną o nazwie Departament
Ubezpieczeń Społecznych, który mieścił się i mieści
w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Bezpo-
średnio po rozpadzie koalicji w końcu sierpnia 2007 r.
nastąpił odpływ pracowników z Departamentu Nad-
zoru Ubezpieczeń Społecznych do Departamentu
Ubezpieczeń Społecznych, gdzie wiceministrem pra-
cy odpowiedzialnym za kwestie ubezpieczeń społecz-
nych została pani Elżbieta...
(Głos z sali: Rafalska.)
...Rafalska, tak, przepraszam bardzo – pani Elż-
bieta Rafalska. W związku z tym to jest właściwie
najkrótsza odpowiedź na pytanie o przyczyny i o to,
jak to było z tym przesuwaniem w nadzorze. Żeby
sprawować nadzór, trzeba mieć aparat urzędniczy.
Jeżeli się go nie ma, to zwyczajnie w świecie wszyst-
ko inne jest iluzją – to jest iluzja, że można sprawo-
wać nadzór bez aparatu urzędniczego. I to jest cała
odpowiedź.
Co więcej, jeszcze za tego samego rządu, już po
wyborach, Departament Nadzoru Ubezpieczeń Spo-
łecznych, który w formie szczątkowej trwał prawie
do końca funkcjonowania tego rządu, został zlikwi-
dowany. W związku z tym obecnie w Kancelarii Pre-
zesa Rady Ministrów już od 2007 r. nie funkcjonuje
odpowiednia komórka organizacyjna. Trudno jest
więc dziwić się, że obecny prezes Rady Ministrów
wydał stosowne zarządzenie, w którym szereg swoich
kompetencji przekazał ministrowi pracy i polityki
społecznej. Takie zarządzenie funkcjonuje i te kom-
petencje już zostały przekazane. Ale sama istota, ta
wynikająca z ustawy, pozostała.
Również w ramach tej nowelizacji, która weszła
w życie w początkach 2007 r., proszę państwa, został
dodany w art. 66 ust. 5 mówiący, że w postępowaniu
administracyjnym organem wyższego stopnia w sto-
sunku do zakładu jest minister właściwy do spraw
zabezpieczenia społecznego. Dlaczego? Dlatego że
przenosząc nadzór z ministerstwa pracy do Kancela-
rii Prezesa Rady Ministrów, prezes Rady Ministrów,
ówczesny rząd zdawał sobie sprawę z tego, że nie jest
w stanie zbudować tak dużej struktury, która pozwo-
77
li sprawować w pełni ten nadzór, i stąd też pozostawił
te sprawy w rękach ministra pracy.
Dziś te omawiane kwestie dotyczące trybu odwo-
ławczego właśnie tego dotyczą. Bo o jaki tryb odwo-
ławczy chodzi? Tu nie chodzi o tryb odwoławczy,
proszę pani poseł, dotyczący sprawy świadczeń, tu
chodzi o tryb odwoławczy w kwestii, w której nastą-
piło jakieś uchybienie – ale nie uchybienie co do me-
ritum sprawy, tylko co do elementów dodatkowych.
Wynotowaliśmy sobie takie przykłady. A więc mini-
ster pracy obecnie musi określić, czy wyłączyć pra-
cownika lub organ od udziału w sprawie w razie po-
dejrzenia np. o stronniczość, powiązania rodzinne.
Minister pracy w Warszawie wie, co się właśnie dzie-
je w oddziale czy w inspektoracie w Biłgoraju – nie,
nie wie. I to właśnie jest istota tej zmiany. Chodzi
o to, żeby te kwestie, które może w postępowaniu
administracyjnym załatwić prezes zakładu, bo on ma
centralę zakładu i ta centrala do czegoś służy, on sam
załatwił. Te sprawy dotyczą wznowienia postępowa-
nia, gdy decyzja została wydana przez pracownika
lub organ podlegający wyłączeniu, te sprawy dotyczą
stwierdzenia nieważności decyzji, gdy została skie-
rowana do osoby niebędącej stroną w sprawie, czy też
chodzi o sprawy, które już poprzednio były rozstrzy-
gnięte inną decyzją ostateczną. A więc to nie są de-
cyzje dotyczące tego, że nie zostało przyznane świad-
czenie. Te kwestie rozwiązuje sąd pracy i ubezpieczeń
społecznych i reguluje te kwestie rozdział VIII usta-
wy o systemie ubezpieczeń społecznych, w szczegól-
ności art. 83. Pani poseł go zna, bo cytowała ust. 4,
ale ust. 4 tylko w jednym elemencie pani poseł zacy-
towała. Proszę również dodać pozostałe elementy – że
stronie przysługuje prawo do wniesienia – już dziś,
w dzisiejszym stanie prawnym, a nie tym, który
zmieniamy – wniosku do prezesa zakładu o ponowne
rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji
wydanej w pierwszej instancji przez ministra itd.
Proszę państwa, to wszystko jest już obecnie i w związ-
ku z tym tu nie ma problemu. Ja rozumiem, że tę
kwestię omówiłem.
Jeżeli zastanawiamy się nad kwestiami wynika-
jącymi z konkursów, z tego, jak powoływać prezesa
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, to trzeba pamię-
tać, że tu wiodąca jest ustawa o służbie cywilnej.
Jeżeli więc wiodąca jest ustawa o służbie cywilnej, to
przedłożenia ministerstwa pracy, które zostały zaak-
ceptowane przez Radę Ministrów, zostały jedynie
naniesione na te rozwiązania wynikające z ustawy
i stąd też gdy już ustawa o służbie cywilnej została
uchwalona, było możliwe wykreślenie szeregu roz-
wiązań z samego tego projektu dziś rozpatrywanego.
To nie jest tak, że minister pracy wnioskuje o prze-
prowadzanie konkursów – ten wniosek i to rozwią-
zanie wynikają z ustawy o służbie cywilnej, która
wchodzi w życie bodajże 24 marca tego roku To jest
tylko kwestia, czy komisję konkursową powoła szefa
Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, czy też nadzo-
rujący Zakład Ubezpieczeń Społecznych minister
pracy i ubezpieczeń społecznych. Wydaje się, że wszyst-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
78 Projekt ustawy o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior
ko wskazuje na to, że chyba to rozwiązanie jest wła-
ściwsze. Czyli tu są kwestie konkursu i wydaje się, że
nie należy już do tego wracać. Kwestie nadzoru też.
Brak udziału rady nadzorczej w konkursie – pro-
szę państwa, musimy się na coś zdecydować: albo
mamy do czynienia z konkursem i wtedy jest komisja
konkursowa, albo mamy do czynienia z innymi roz-
wiązaniami władczymi, gdzie również może być bra-
ne pod uwagę opiniowanie takich rozwiązań przez
Radę Nadzorczą Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ja jednak przypomnę, że jeszcze według dziś obowią-
zującego rozwiązania to prezes Rady Ministrów spo-
śród osób, które są w państwowym zasobie kadro-
wym, może powołać prezesa Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych i w związku z tym tu dodatkowych kwe-
stii nie należy dokładać.
Odnośnie do oddziału w Biłgoraju – oczywiście
w tej kwestii można tylko udzielić odpowiedzi na
piśmie, ponieważ trzeba przede wszystkim przy tak
ogólnym sformułowaniu zagadnienia sprawdzić,
czego dokładnie ono dotyczy, jakie tam powstały
problemy.
Odnośnie do kwestii osób przebywających na urlo-
pach macierzyńskich, pracownic, które wykonywały
dodatkowo pozarolniczą działalność gospodarczą,
pragnę podać informację, że projekt nowelizacji usta-
wy o systemie ubezpieczeń społecznych i prawa ban-
kowego został przyjęty przez Komitet Stały Rady
Ministrów, odbyło się posiedzenie Komisja Prawni-
czej. Obecnie projekt został skierowany do rozpatrze-
nia przez Radę Ministrów i, jak mniemam, we wtorek
do takiego rozpatrzenia dojdzie. W związku z tym
w najbliższym czasie projekt będzie przedmiotem
prac Sejmu, a równocześnie, odpowiadając na wnio-
sek Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, minister
pracy i polityki społecznej w piśmie do sekretarza
Rady Ministrów zwrócił się o nadanie mu klauzuli
pilności, gdyż ten projekt wymaga pilnych zmian.
Jego zakres omawiałem już wielokrotnie, również na
posiedzeniu Komisji Polityki Społecznej i Rodziny,
w związku z tym już krótko tylko to przypomnę. Do
przodu składki za osoby, które przebywają na macie-
rzyńskim, będą przejmowane przez budżet państwa;
również do tyłu. Do tyłu, w przypadku osób na wy-
chowawczym, to do tyłu. Konieczność opłacenia
składek na ubezpieczenie społeczne, emerytalne
i rentowe, bez odsetek, bez opłaty prolongacyjnej.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pani poseł sprawozdawca Izabela Katarzyna
Mrzygłocka.
Proszę bardzo.
Poseł Izabela Katarzyna Mrzygłocka:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciałabym się od-
nieść do sformułowania pani poseł Wargockiej, że ko-
misja nie dała sobie rady z niektórymi artykułami.
(Poseł Teresa Wargocka: Dała sobie radę.)
Myślę, że to było po prostu przejęzyczenie. Mieli-
śmy przedłożone dwie opinie, niezależne opinie, do-
tyczące tego projektu i obszerne wyjaśnienia ze stro-
ny ministerstwa. Tak że komisja przyjęła zmiany
i proponuje przyjąć projekt zmiany ustawy zgodnie
z drukiem nr 1654. Dziękuję bardzo.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Do trzeciego czytania projektu ustawy przystąpi-
my w bloku głosowań.
Dziękuję bardzo uczestnikom dyskusji w tym
punkcie.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10.
porządku dziennego: Pierwsze czytanie rządo-
wego projektu ustawy o zmianie ustawy o księ-
gach wieczystych i hipotece oraz niektórych
innych ustaw (druk 1562).
O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości pana Zbigniewa
Wronę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu
ustawy.
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Mam
zaszczyt przedstawić rządowy projekt ustawy o zmia-
nie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz
niektórych innych ustaw. Niniejszą ustawą zmienia
się oprócz ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczy-
stych i hipotece osiem innych ustaw: ustawę z 23
kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, ustawę z 17 listo-
pada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, ustawę
z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, ustawę z 29 sierpnia 1997 r. Ordy-
nacja podatkowa, ustawę z 29 sierpnia 1997 r. Prawo
bankowe, ustawę z 13 października 1998 r. o syste-
mie ubezpieczeń społecznych, ustawę z dnia 29 czerw-
ca 1995 r. o obligacjach oraz ustawę z 28 lutego 2003 r.
Prawo upadłościowe i naprawcze. Widać zatem, że
skala ingerencji legislacyjnych w obowiązujące prawo
jest dość znaczna.
Propozycje zawarte w niniejszym przedłożeniu
można podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich obej-
muje zasadnicze zmiany odnoszące się do samych
podstaw koncepcyjnych hipoteki, której zrąb został
ukształtowany przez przepisy zunifikowanego prawa
rzeczowego i w niezmienionej postaci trwa po dzień
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
dzisiejszy, bez względu na to, że potrzeby obrotu, go-
spodarka, system stosunków gospodarczych uległy
daleko idącym zmianom. Druga grupa proponowa-
nych zmian ma charakter bardziej techniczny i ma
na celu przede wszystkim zapewnienie spójności
przepisów dotyczących hipoteki. Stąd zmiany w in-
nych ustawach, aby tworzyły one spójny system
prawny z ustawą o księgach wieczystych i hipotece.
Od razu powiem, że wśród zmian o znaczeniu sys-
temowym, zasadniczym, należy wymienić przede
wszystkim odstąpienie od podziału hipoteki na zwy-
kłą i kaucyjną. Hipoteka zwykła, jak wiemy, to taka,
która wyraźnie wymienia wierzytelność, którą za-
bezpiecza, i jej wysokość. Hipoteka kaucyjna to taka,
która nie precyzuje ostatecznie wysokości i charak-
teru tej wierzytelności, natomiast ogólnie tylko okre-
śla kwotę i rodzaje stosunków prawnych, które są nią
zabezpieczone do pewnej wysokości. A jaka będzie
wysokość konkretna, to się dopiero okaże po zreali-
zowaniu tego stosunku prawnego, po powstaniu osta-
tecznym tej wierzytelności. Tak więc projekt likwi-
duje ten podział. O szczegółach za chwilę.
Projekt zawiera także propozycje rozwiązań
umożliwiających zabezpieczenie jedną hipoteką wię-
cej niż jednej wierzytelności tego samego wierzyciela
oraz wielu wierzytelności różnych podmiotów, które
uczestniczą w finansowaniu wspólnego przedsięwzię-
cia gospodarczego. Zmiany te powinny przyczynić się
do uelastycznienia hipoteki i obniżenia kosztów po-
zyskania kredytu. A więc cele – gospodarcze cele tej
regulacji – są bardzo ważkie
Zasadniczą modyfikacją jest odstąpienie od obo-
wiązującego w Polsce od czasów powojennej unifika-
cji prawa cywilnego systemu posuwania się hipotek.
W miejsce tego rozwiązania projektuje się wprowa-
dzenie hipoteki właściciela oraz uprawnienia do roz-
porządzania opróżnionym miejscem hipotecznym.
W skrócie oznacza to, że w przypadku zlania się wła-
sności nieruchomości i jednocześnie wierzytelności
w jednym ręku hipoteka nie wygasa, jeżeli taka bę-
dzie wola właściciela. Właściciel może nadal rozpo-
rządzać hipoteką – i nie dochodzi do jej wygaśnięcia.
Są to instytucje mające na celu ochronę interesów
właściciela obciążeń nieruchomości w przypadku
skupienia właśnie w jednym ręku własności obciążeń
nieruchomości i wierzytelności hipotecznej oraz tak-
że w razie wygaśnięcia hipoteki. Jeżeli chodzi o wy-
gaśnięcie, to w miejsce posuwania się hipotek, która
to instytucja jest obecna jeszcze od okresu przedwo-
jennego w polskim prawie, mamy tu nową instytucję
rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym.
O szczegółach również za chwilę.
Wśród zmian należących do drugiej grupy, zmian
bardziej technicznych, należy wymienić w pierwszej
kolejności propozycję nowego ujęcia art. 76 ust. 4
ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zmiana ta
ma wyeliminować kontrowersje związane ze skutka-
79
mi wyodrębnienia nieruchomości przeznaczonych
przede wszystkim na cele mieszkaniowe z nierucho-
mości obciążonej hipoteką.
W obrębie ustawy o księgach wieczystych i hipo-
tece przewidziano także kilka zmian terminologicz-
nych, zmierzających do uzgodnienia terminologii
ustawy z przepisami innych aktów prawnych. Zmia-
ny w przepisach proceduralnych z kolei są w znacznej
mierze konsekwencją rozwiązań przyjętych w projek-
towanej nowej regulacji hipoteki. W pewnym związ-
ku z tymi rozwiązaniami pozostaje również zmiana
przepisów o zastawie, na przykład w zakresie formy
umowy o jego ustanowieniu.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Przechodząc do szczegółów, jak już wspomniałem,
najistotniejszą wśród proponowanych zmian jest
zniesienie podziału hipotek na zwykłe i kaucyjne.
Proponowane przekształcenie regulacji hipoteki do-
konuje się w znacznej mierze przez uogólnienie roz-
wiązań dotychczas obowiązujących dotyczących hi-
poteki kaucyjnej, czyli bazą nowej hipoteki są prze-
pisy o hipotece kaucyjnej.
Za przyjęciem takiego rozwiązania przemawia
kilka argumentów. Po pierwsze, podział na hipotekę
zwykłą i kaucyjną wiąże się z koniecznością jedno-
znacznego wyboru postaci hipoteki właściwej dla
zabezpieczenia danej wierzytelności. Nie zawsze jest
to łatwe, a skutki posłużenia się niewłaściwą w danej
sytuacji odmianą hipoteki są bardzo dotkliwe. Otóż
umowa o ustanowienie jest nieważna, a samo zabez-
pieczenie nie powstaje, a zatem funkcja instytucji
prawnej nie może być spełniona. Wobec wielu kontro-
wersji co do tego, kiedy i która z istniejących obecnie
dwóch postaci hipoteki jest właściwa, wprowadzenie
jednej odmiany hipoteki wydaje się najwłaściwszym
rozwiązaniem, zwłaszcza że – jak to zaraz będę sta-
rał się szanownym paniom i panom posłom wykazać
– będzie to hipoteka o wiele bardziej elastyczna i po-
jemna i dogodna dla właściciela i uczestników obrotu
niż ta kaucyjna, która jest obecnie zwana kaucyjną.
Po drugie, oparcie regulacji hipoteki na modelu
dotychczasowej hipoteki kaucyjnej umożliwi jedno-
znaczne uregulowanie kwestii hipotecznego zabez-
pieczenia roszczeń o świadczenia uboczne. To jest
właśnie pierwszy z przykładów tej elastyczności,
zgodnie z bowiem z projektowanym art. 69 ustawy
o księgach wieczystych i hipotece zabezpieczenie
obejmuje mieszczące się w sumie hipoteki odsetki
i przyznane koszty postępowania, jak również inne
roszczenia o świadczenia uboczne wymienione w do-
kumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki.
Ujęcie takie umożliwia zabezpieczenie roszczeń za-
równo o odsetki o stałej stopie, jak i o zmiennej stopie,
ponieważ hipoteka zabezpiecza wszystkie odsetki,
o ile tylko mieszczą się w sumie hipoteki. Zmiana
wysokości odsetek po ustanowieniu hipoteki nie sta-
nowi zmiany treści hipoteki i dlatego nie będzie wy-
magała ujawnienia w księdze wieczystej, choć czasem
może wymagać zgody właściciela obciążonej nieru-
chomości – np. przypadek przewidziany w art. 684
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
80 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
ust. 1 tej ustawy. Po trzecie, ujednolicenie hipoteki
przyczyni się do znacznego uproszczenia jej regulacji,
uproszczenie regulacji powinno zaś przyczynić się do
ułatwienia stosowania przepisów o hipotece. Oparcie
koncepcji hipoteki na modelu hipoteki kaucyjnej wią-
że się również ze zniesieniem domniemania istnienia
zabezpieczonej wierzytelności, które to domniemanie
występuje przy hipotece zwykłej. Jest to spowodowa-
ne przede wszystkim tym, że projekt przewiduje, iż
hipoteka może zabezpieczać wszelkie wierzytelności
pieniężne, zarówno istniejące, jak i przyszłe, o usta-
lonej lub nieustalonej jeszcze wysokości, wyrażone
w złotych, jak i walutach obcych, a ponadto dopuszcza,
aby jedna hipoteka mogła zabezpieczać więcej niż jed-
ną wierzytelność. W takiej sytuacji łączna suma za-
bezpieczonych wierzytelności może ulegać zmianie.
Domniemanie istnienia zabezpieczonej wierzytelności
w wielu zatem wypadkach pozostawałoby w wyraźnej
sprzeczności z rzeczywistym stanem prawnym, a pra-
wo jednak ma być jak najbliższe rzeczywistości i nie
powinno tworzyć fikcji czy konstrukcji, które się
w praktyce często nie sprawdzają.
Do zmian o charakterze systemowym należy tak-
że zaliczyć nowe rozwiązania zmierzające do ograni-
czenia zasady szczegółowości hipoteki w odniesieniu
do zabezpieczonej wierzytelności. Zasada szczegóło-
wości oznacza: jedna wierzytelność – jedna hipoteka,
i to jest zasada, od której obecnie nie ma wyjątków
nawet przy hipotece kaucyjnej, czyli tej, gdzie tylko
jest górna suma określona; nie ma tutaj tych wyjąt-
ków. Natomiast projekt przewiduje odstępstwo od tej
zasady przez dopuszczenie zabezpieczenia jedną hi-
poteką więcej niż jednej wierzytelności. Pozwala to
na obniżenie kosztu ustanowienia zabezpieczenia
oraz zapewnia jego większą elastyczność. Zmiany te
zostały wyrażone w projektowanych art. 681 i 682
właśnie tego projektu, który Wysoka Izba ma przed
sobą. W projektowanym art. 681 zawarto możliwość
zabezpieczenia jedną hipoteką kilku, dwóch lub wię-
cej nawet, wierzytelności przysługującej tej samej
osobie. W takiej sytuacji w umowie o ustanowienie
hipoteki należy określić stosunki prawne oraz wyni-
kające z nich wierzytelności objęte zabezpieczeniem.
Hipoteka służy zatem zabezpieczeniu tylko tych wie-
rzytelności, co do których wyraził na to zgodę wła-
ściciel obciążonej nieruchomości. Projektowane roz-
wiązanie stanowi rozsądny kompromis między inte-
resami właściciela nieruchomości obciążonej a po-
trzebą stworzenia elastycznego i łatwego do ustano-
wienia zabezpieczenia. Zgodnie zaś z projektowanym
art. 682 dopuszczalne będzie zabezpieczenie jedną
hipoteką kilku wierzytelności przysługujących róż-
nym osobom, ale występuje tu jednak ograniczenie.
Muszą to być wierzytelności służące sfinansowaniu
tego samego przedsięwzięcia, czyli to iunctim to jest
właśnie związek gospodarczy tych wierzytelności –
jedno wspólne, to samo przedsięwzięcie. Jest to roz-
wiązanie umożliwiające dogodne i elastyczne zabez-
pieczenie wierzytelności uczestników konsorcjum
wierzycieli.
Należy zauważyć, iż proponowane rozwiązanie
ma charakter ogólny, nie ogranicza się tylko do ban-
ków. Wierzyciele, którzy zamierzają sfinansować
wspólne przedsięwzięcie, na przykład członkowie
konsorcjum, będą mogli skorzystać z tej formy zabez-
pieczenia hipotecznego. Projektowane rozwiązanie
zakłada powołanie przez uczestników konsorcjum
administratora hipoteki, który zawiera z właścicie-
lem nieruchomości umowę o ustanowienie hipoteki
i wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecz-
nego nie we własnym imieniu, znaczy, we własnym
imieniu, lecz na rachunek wszystkich wierzycieli,
których wierzytelności są objęte tym zabezpiecze-
niem – to jest projektowany art. 682 ust. 2. Admini-
stratorem hipoteki może być zarówno jeden z wierzy-
cieli, których wierzytelność podlega zabezpieczeniu,
jak i osoba trzecia. Wierzyciele, których wierzytelno-
ści objęte są zabezpieczeniem, mogą w każdym czasie
dokonać zmiany wpisu administratora hipoteki
w księdze wieczystej i powołać na jego miejsce inną
osobę. Gdyby nie udało się uzyskać zgody wszystkich
wierzycieli na zmianę administratora, projekt prze-
widuje, że każdy z wierzycieli będzie mógł żądać po-
działu hipoteki w postępowaniu nieprocesowym.
Projekt reguluje także skutki ogłoszenia upadło-
ści administratora, zastawu rejestrowego lub hipote-
ki. Dotąd w systemie prawa brak było regulacji
w odniesieniu do administratora zastawu rejestrowe-
go. Właśnie te regulacje przyznają wierzycielom, któ-
rych wierzytelności były zabezpieczone zastawem
rejestrowym lub hipoteką, prawo żądania wyłączenia
z masy upadłości kwot uzyskanych w wyniku realiza-
cji zastawu rejestrowego lub hipoteki przez admini-
stratora lub po ogłoszeniu upadłości przez syndyka.
Kolejną zasadniczą zmianą zmierzającą do uela-
stycznienia hipoteki jest przewidziana w projektowa-
nym art. 683 ustawy o księgach wieczystych i hipo-
tece możliwość zastąpienia zabezpieczonej wierzytel-
ności inną wierzytelnością tego samego wierzyciela
– a więc znowu uelastycznienie, otwarcie instytucji
na inne sposoby jej zastosowania. Dzięki projektowa-
nemu rozwiązaniu będzie możliwe wielokrotne wy-
korzystywanie tej samej hipoteki, co obniży koszty
ustanawiania zabezpieczenia. Nie trzeba będzie na
nowo go ustanawiać, ono już będzie i będzie można
inną wierzytelność zabezpieczyć tą samą hipoteką.
Do istotnych zmian należy zaliczyć także projek-
towane rozwiązania w zakresie przeniesienia wierzy-
telności hipotecznej. Zmianie ulega tytuł oddziału,
który obejmuje przepisy dotyczące tej problematyki.
W projekcie proponuje się zastąpienie tytułu „Prze-
lew wierzytelności hipotecznej” nowym tytułem
„Przeniesienie wierzytelności hipotecznej”. Jest to
związane z tym, że przepisy tego oddziału regulowa-
łyby także inne niż przelew postacie przejścia zabez-
pieczonej hipoteką wierzytelności z jednego podmio-
tu na drugi w drodze umowy. W praktyce może na
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
przykład chodzić o przenoszenie przez indos jako spo-
sób przeniesienia wierzytelności z papierów warto-
ściowych na zlecenie, które także mogą być zabezpie-
czone hipoteką. W projekcie stanowi się, iż zmiana
podmiotu hipoteki jest ustawowym skutkiem prze-
niesienia wierzytelności hipotecznej. Projekt dopusz-
cza dwa wyjątki od zasady, że wraz z zabezpieczoną
wierzytelnością przechodzi na nabywcę zabezpiecza-
jąca tę wierzytelność hipoteka. Pierwszy wyjątek
dotyczy przypadku, gdy hipoteka zabezpiecza kilka
wierzytelności przysługujących temu samemu wie-
rzycielowi – art. 791. Projekt zakłada, że przelew jed-
nej zabezpieczonej wierzytelności powoduje przejście
w części na nabywcę także hipoteki. Strony mogą
jednak postanowić, że na nabywcę wierzytelności nie
przejdzie hipoteka, która będzie zabezpieczała nadal
pozostałe wierzytelności przysługujące zbywcy. Dru-
gi wyjątek przewidziano w sytuacji, gdy ze stosunku
prawnego, z którego wynika zabezpieczona wierzy-
telność, może powstać nowa wierzytelność, która
podlegać będzie również zabezpieczeniu zgodnie
z treścią umowy ustanawiającej hipotekę, np. gdy
strony łączy umowa o kredyt odnawialny w rachun-
ku bieżącym, z której roszczenie o spłatę kredytu
podlega zabezpieczeniu hipotecznemu. Projekt wtedy
zezwala, aby strony w umowie przelewu wyłączyły
przejście hipoteki na nabywcę wierzytelności hipo-
tecznej. Przepisy o przeniesieniu wierzytelności hi-
potecznej nie będą miały zastosowania do przenie-
sień roszczeń o świadczenia uboczne zabezpieczone
hipoteką. Przeniesienie takiego roszczenia, np. o za-
płatę odsetek, samodzielnie spowoduje, że nie będzie
ono korzystało z zabezpieczenia hipoteką.
Kolejną zmianą o charakterze systemowym jest
wprowadzenie hipoteki właściciela – tak się to będzie
nazywało: hipoteka właściciela – w przypadku, gdy
dojdzie do skupienia w jednym ręku wierzytelności
hipotecznej oraz własności obciążonej nieruchomości
bez wygaśnięcia zabezpieczonej wierzytelności. Ma
to miejsce przede wszystkim w razie wstąpienia wła-
ściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem oso-
bistym w prawa zaspokojonego wierzyciela. W obec-
nym stanie prawnym hipoteka wobec konsolidacji
własności i ograniczonego prawa rzeczowego wygasa.
Dzięki rozwiązaniu zaproponowanemu w art. 961
ustawy o księgach wieczystych i hipotece hipoteka
nie wygaśnie, a właściciel będzie mógł przenieść za-
bezpieczoną wierzytelność wraz z hipoteką o dotych-
czasowym pierwszeństwie na inną osobę.
Po części podobną funkcję w zakresie wyłączenia
posuwania się hipotek i innych praw ciążących na
nieruchomości pełni projektowana instytucja, o któ-
rej wspomniałem na wstępie, rozporządzania opróż-
nionym miejscem hipotecznym – art. 1011–10111 tego
projektu. Uprawnienie do rozporządzania opróżnio-
nym miejscem hipotecznym należy widzieć również
jako przejaw elastyczności prawa własności. Skoro
81
bowiem wygasło istniejące obciążenie, właściciel nie-
ruchomości powinien móc rozporządzać swoim pra-
wem własności, np. przez ustanowienie w miejsce
wygasłej hipoteki nowej. Po wygaśnięciu hipoteki
właściciel będzie mógł na miejscu wygasłego prawa
ustanowić nową hipotekę o dotychczasowym pierw-
szeństwie, uzyskując lepsze warunki, niż gdyby mógł
dać zabezpieczenie o najniższym pierwszeństwie.
Obecny system powoduje, że pozbawiamy właściciela
pewnego atrybutu jego prawa. Nie może się on prze-
ciwstawić posuwaniu się tych hipotek do przodu, nie
może dysponować opróżnionym miejscem na jego
przecież obciążenia, na jego przecież nieruchomości.
W tym wypadku właściciel będzie mógł także, na
mocy porozumienia z innym wierzycielem hipotecz-
nym, przenieść którąś z hipotek o niższym pierw-
szeństwie na opróżnione miejsce. Również i w tym
przypadku właściciel będzie miał możliwość uzyska-
nia odpowiednich korzyści w zamian za zmniejszenie
ryzyka po stronie wierzyciela, którego hipoteka zo-
stanie przeniesiona na wyższe miejsce. Należy pod-
kreślić, że uprawnienie do przeniesienia hipoteki na
opróżnione miejsce dotyczy którejkolwiek z hipotek
obciążających nieruchomość, a więc zarówno hipote-
ki umownej, jak i przymusowej. W projekcie wyłącza
się natomiast możliwość pierwotnego wpisania hipo-
teki przymusowej na żądanie wierzyciela na opróż-
nionym miejscu.
Projektowana instytucja nawiązuje do rozwiązań
spotykanych w innych systemach. W szczególności
dotyczy to szwajcarskiego systemu stałych miejsc hi-
potecznych oraz austriackiego prawa rozporządzania
hipoteką. Jest to jednak ujęcie oryginalne, niedające
się sprowadzić do żadnego z wymienionych rozwiązań,
łączące zalety obu. Chciałbym przypomnieć, że już
w okresie międzywojennym komisja kodyfikacyjna
pracowała nad tą instytucją, nigdy jednak nie doszło
do jej ostatecznego wprowadzenia. Nie było potem po
wojnie warunków, aby, biorąc pod uwagę warunki ob-
rotu, tego typu instytucję w ogóle rozważać.
Należy podkreślić, iż umożliwienie rozporządza-
nia opróżnionym miejscem hipotecznym, a więc usta-
nowienie w tym miejscu nowej hipoteki lub przenie-
sienie innej hipoteki, z innym pierwszeństwem, nie
będzie zagrażało interesom innych wierzycieli hipo-
tecznych, gdyż wysokość nowej hipoteki lub hipoteki
przeniesionej na miejsce wygasłej nie może być wyż-
sza niż kwota wygasłej hipoteki.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Pro-
jekt ustawy przewiduje także szereg zmian szczegó-
łowych, które dotyczą różnych kwestii. Część posta-
nowień projektu, które można zaliczyć do tej grupy,
ma na celu uporządkowanie terminologii ustawy
o księgach wieczystych i hipotece. Dotyczy to zwłasz-
cza propozycji zmiany art. 1 ust. 3, art. 16 ust. 2 pkt 2,
art. 19 ust. 3, art. 241 ust. 1 i 2, art. 25 ust. 2 i art. 65
ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Podobny
charakter ma część zmian przepisów procesowych.
Szczególne znaczenie mają, jak już mówiłem
wcześniej, projektowane zmiany art. 76 ustawy o księ-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
82 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
gach wieczystych i hipotece. Zgodnie z projektem
hipoteka na udziale we współwłasności nieruchomo-
ści w przypadku podziału nieruchomości przekształ-
ca się w hipotekę na udziałach we własności wszyst-
kich powstałych przez podział nieruchomości. Roz-
wiązanie to pozwala na pewne uniezależnienie losów
hipoteki od decyzji współwłaścicieli, na którą wierzy-
ciel hipoteczny nie ma wpływu.
W projekcie proponuje się również ochronę na-
bywców nieruchomości służących przede wszystkim
zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych przez przy-
znanie im roszczenia o podział hipoteki łącznej
w stosunku do wartości nabytych nieruchomości.
Hipoteka łączna oznacza, że w przypadku podziału
nieruchomości każdy z właścicieli, niezależnie od
tego, czy ma własność o dużej wartości, dużą działkę,
czy też malutką działkę, o znikomej wartości, odpo-
wiada w tej samej wysokości z tytułu hipoteki tego
zabezpieczenia, co wszyscy pozostali. To coś w rodza-
ju solidarności. Nabywcom nieruchomości mieszka-
niowych przyznajemy roszczenie o podział hipoteki
łącznej, żeby ograniczyć odpowiedzialność, żeby to
było odpowiednie do wartości nieruchomości, którą
przez podział nabywają.
Do zmian o charakterze porządkowym należy
zaliczyć również modyfikacje przepisów Kodeksu po-
stępowania cywilnego, ustawy o postępowaniu egze-
kucyjnym w administracji oraz Prawa upadłościowe-
go i naprawczego. Zmiany te mają m.in. na celu ujed-
nolicenie sposobu zaspokajania roszczeń o świadcze-
nia uboczne objętych zabezpieczeniami rzeczowymi.
W związku z tym problemem pozostają także projek-
towane zmiany art. 69 ustawy o księgach wieczy-
stych i hipotece oraz art. 314 Kodeksu cywilnego,
które mają na celu przeniesienie do prawa material-
nego i ujednolicenie zakresu zabezpieczenia roszczeń
o świadczenia uboczne.
Innym istotnym celem zmian w przepisach pro-
ceduralnych jest ujednolicenie sposobu i ukształto-
wanie zgodnie z regułami prawa materialnego kolej-
ności zaspokajania należności zabezpieczonych rze-
czowo. Dotyczy to w szczególności wierzytelności
wynikających z zastawu. W tym zakresie należy
zwrócić uwagę właśnie na przesunięcie należności
zabezpieczonych zastawem według Kodeksu cywil-
nego do kategorii, w której znajdują się inne należ-
ności zabezpieczone rzeczowo. Obecnie należności
zabezpieczone zastawem są zaspokajane w niższej
kategorii, co pozostaje w sprzeczności z regułami
określającymi pierwszeństwo ograniczonych praw
rzeczowych. Konsekwencją wspomnianych zmian
dotyczących kolejności zaspokajania należności za-
stawniczych jest wprowadzenie do art. 307 Kodeksu
cywilnego wymogu formy pisemnej z datą pewną dla
umowy o ustanowienie zastawu.
Należy także wspomnieć o propozycji zmiany
art. 95 ustawy Prawo bankowe. W projektowanym
art. 95 ust. 1 ustawy Prawo bankowe ograniczono
kompetencję banków do wystawiania dokumentów
urzędowych tylko do wierzytelności wynikających
z czynności bankowych i do ustanowionych na rzecz
banku zabezpieczeń. Nie kwestionując faktu, że ban-
ki – jak się powszechnie przyjmuje – są instytucjami
zaufania publicznego, nie można zapominać, że do-
konują one także innych czynności, które nie są za-
liczane do czynności bankowych w rozumieniu Pra-
wa bankowego. Poza zakresem czynności bankowych
brak jest uzasadnienia odmiennego traktowania
banków w porównaniu do innych uczestników obro-
tu. Natomiast projektowana zmiana art. 95 ust. 5
Prawa bankowego służy objęciu szczególnymi zasa-
dami ustanawiania hipoteki na rzecz banku także
subintabulatu – to jest hipoteka na wierzytelności
już zabezpieczonej hipoteką. Wynika z przepisów, że
taka wierzytelność też może być obciążona hipoteką.
I tutaj są szczególne reguły wprowadzone w art. 95
ust. 5 projektu.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W związku
z rezygnacją z podziału hipoteki na hipotekę zwykłą
i kaucyjną projekt przewiduje, że do hipotek zwy-
kłych powstałych do dnia wejścia w życie ustawy
stosuje się dotychczasowe przepisy. To jest kwestia
ważna, intertemporalna, o tym też nie zapomnieli-
śmy. Trzeba dokładnie i precyzyjnie uregulować,
jakie przepisy się stosuje wobec tak istotnych syste-
mowych zmian. Będą do nich mieć zastosowanie
również dotychczasowe przepisy określające zakres
zabezpieczenia roszczeń o świadczenia uboczne.
A więc dotychczasowe ograniczenia, które występują,
będą mieć zastosowanie do hipotek kaucyjnych, któ-
re były ustanowione przed dniem wejścia w życie
ustawy. Nie możemy wprowadzać rewolucji i zamętu
do tych stosunków prawnych, które istnieją, funkcjo-
nują, zostały już ustanowione.
Natomiast, z uwagi na podobieństwo kształtu
projektowanej jednolitej hipoteki do hipoteki kaucyj-
nej, do powstałych przed dniem wejścia w życie usta-
wy hipotek kaucyjnych będą miały w zasadzie zasto-
sowanie nowe przepisy. Wyłączono jednak stosowanie
przepisów nowej ustawy do hipotek kaucyjnych, któ-
re służą zabezpieczeniu roszczeń o świadczenia
uboczne – przede wszystkim odsetki i koszty – które
nie są objęte z mocy obecnego prawa zabezpieczeniem
hipoteką zwykłą. Do hipotek kaucyjnych powstałych
przed dniem wejścia w życie ustawy nie będą miały
także zastosowania przepisy o rozporządzaniu opróż-
nionym miejscem hipotecznym. Ta nowa instytucja
dotyczy tylko hipotek, które powstaną po wejściu
w życie ustawy.
Aby wykluczyć wątpliwości, projekt wyraźnie po-
stanawia, że do zastawów według Kodeksu cywilne-
go ustanowionych przed dniem wejścia w życie pro-
jektowanej ustawy stosuje się dotychczasowe przepi-
sy. Oznacza to, że do takich zastawów nie będzie miał
zastosowania wynikający z tego projektu wymóg za-
chowania formy pisemnej z datą pewną. Wprawdzie
brak obowiązku zachowania szczególnej formy usta-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
nowienia zastawu w obowiązującym stanie prawnym
może rodzić próby nadużyć ze strony nieuczciwych
zastawników przez wykazywanie, że zastaw został
ustanowiony przed wejściem w życie ustawy, nie-
mniej niebezpieczeństwo to będzie zmniejszało się
z upływem czasu. Ponadto trzeba pamiętać, że za-
stawnik musi wykazać w inny sposób, że doszło do
skutecznego ustanowienia zastawu przed zajęciem
rzeczy ruchomej.
Z uwagi na bardzo daleko idące zmiany wprowa-
dzone do konstrukcji hipoteki oraz konieczność do-
stosowania przepisów wykonawczych do ustawy
o księgach wieczystych i hipotece regulujących doko-
nywanie wpisów do ksiąg wieczystych, projekt prze-
widuje 18-miesięczny okres vacatio legis. Zapewni to
także uczestnikom obrotu niezbędny czas na zapo-
znanie się z projektowanymi zmianami.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym miejscu
chciałbym również podziękować Komisji Kodyfikacyj-
nej Prawa Cywilnego, przy której znakomitym udziale
mógł powstać ten projekt. Wyrażam nadzieję, że propo-
nowane dzisiaj zmiany, dostosowując przepisy dotyczą-
ce zabezpieczeń rzeczowych do potrzeb współczesnego
obrotu cywilnoprawnego, do społecznych i gospodar-
czych warunków, w jakich funkcjonują hipoteki, przy-
czynią się znacznie do usprawnienia obrotu.
W związku z tym uprzejmie proszę Wysoką Izbę
o poparcie projektu i przyjęcie zawartych w nim roz-
wiązań. Wspomnę również, że niektóre z tych roz-
wiązań są w pewnej części zbieżne z projektem posel-
skim, który był już poddany pierwszemu czytaniu
w Wysokiej Izbie, jak również z projektem komisji
„Przyjazne Państwo”. Myślę, że właściwe będzie
łączne rozpoznanie obu projektów. Wysoka Izbo,
dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo za dogłębne przedstawienie pro-
jektu ustawy.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Pani poseł Bożena Szydłowska przedstawi stano-
wisko klubu Platforma Obywatelska.
Proszę bardzo.
Poseł Bożena Szydłowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ponieważ pan minister tak dogłębnie przedstawił
zaproponowany rządowy projekt zmiany ustawy, po-
bieżnie przedstawię stanowisko klubu Platformy
Obywatelskiej w sprawie rządowego projektu ustawy
83
o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
oraz niektórych innych ustaw.
Hipoteka jest ustawowo uregulowanym zabezpie-
czeniem wierzytelności na nieruchomości. Przepisy
jej dotyczące nie zmieniły się od 1 stycznia 1983 r., na-
tomiast uległy zmianie stosunki społeczno-gospodar-
cze i obowiązujący stan prawny nie odpowiada po-
trzebom rynku. Wobec tego propozycje, które przed-
stawił rząd w swoim projekcie, zarówno dotyczące
podstaw koncepcji hipoteki, jak i prawa rzeczowego,
zasługują na uwagę. Zapewni to spójność stosowania
przepisów dotyczących hipoteki. Wśród zmian syste-
mowych, które są istotne, na pewno znajduje się od-
stąpienie od podziału hipoteki na hipotekę zwykłą
i kaucyjną. Odstąpienie od tego ułatwi stosowanie
hipoteki, ponadto zabezpieczenie jedną hipoteką wię-
cej niż jednej wierzytelności u tego samego wierzy-
ciela spowoduje, że obniżą się koszty stosowania hi-
poteki i pozyskania kredytów.
Kolejną zasadniczą modyfikacją jest odstąpienie
od obowiązującego w powojennej Polsce systemu po-
suwania się hipotek i zastąpienie go uprawnieniem
do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecz-
nym, co sprawi, że interesy właściciela obciążonej
nieruchomości będą lepiej chronione. Wszystkie te
zmiany i nowe rozwiązania mają na celu bardziej
elastyczny, efektywny sposób zabezpieczenia wierzy-
telności pieniężnych. Zaproponowane zmiany zmniej-
szą ryzyko prawne związane ze stosowaniem tej for-
my zabezpieczenia wierzytelności, a także, jak już
wspomniałam, w niektórych przypadkach obniżą
koszty ustanawiania zabezpieczenia.
W imieniu posłów Platformy Obywatelskiej infor-
muję, że poprzemy rozwiązania zawarte w ustawie.
Będziemy głosowali za przyjęciem ustawy i skiero-
waniem jej do dalszego procedowania. Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Proszę o zabranie głosu panią poseł Barbarę Bar-
tuś z klubu Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję, panie marszałku.
Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt
przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego
Prawo i Sprawiedliwość wobec projektu ustawy o zmia-
nie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz
niektórych innych ustaw.
Jak można przeczytać w uzasadnieniu projektu,
podstawowym celem projektowanej ustawy jest wpro-
wadzenie rozwiązań, które sprawią, że hipoteka bę-
dzie efektywnym, a jednocześnie bardziej elastycz-
nym sposobem zabezpieczenia wierzytelności pie-
niężnych. Kiedy czytamy uzasadnienie tego projektu,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
84 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Poseł Barbara Bartuś
mamy nieodparte wrażanie, że przedstawiony przez
rząd cel ustawy jest tożsamy z celem, jaki przyświe-
cał mojemu klubowi, gdy rok temu składał projekt
nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece.
Konieczne staje się tutaj zaznaczenie, że poselski pro-
jekt ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz
niektórych innych ustaw złożony przez PiS do laski
marszałkowskiej w styczniu 2008 r. od kilku miesię-
cy czeka w podkomisji, aż wpłynie projekt rządowy,
ale to jest zwykła praktyka. Projekty Prawa i Spra-
wiedliwości są albo odrzucane w pierwszym czyta-
niu, albo czekają wiele miesięcy, aż wpłynie projekt
rządowy dotyczący tożsamej materii.
Osobiście uważam, że wszelkie zmiany ustaw po-
winny być bardzo przemyślane, a Sejm nie może pra-
cować na akord, bo to w żaden sposób nie służy two-
rzeniu dobrego, stabilnego prawa. Jednakże aby po-
wstało dobre prawo, potrzebna jest współpraca, a nie
tylko pokazywanie siły. Ważne jest, że projekt rządo-
wy w końcu wpłynął i będzie można przystąpić do
prac nad nowelizacją ustawy o księgach wieczystych
i hipotece.
Wśród zaproponowanych zmian o znaczeniu sys-
temowym należy wymienić przede wszystkim odstą-
pienie od podziału hipoteki na zwykłą i kaucyjną.
Generalnie w przedmiocie likwidacji hipoteki kaucyj-
nej, wprowadzenia jednolitej instytucji hipoteki dla
wszystkich tego typu zabezpieczeń, jest to działanie
słuszne i społecznie pożądane, a to w związku z fak-
tem, iż dotychczasowa, często niejasna regulacja nie-
jednokrotnie doprowadzała do błędnego kwalifiko-
wania poszczególnych hipotek, co ze względu na ich
odmienne uregulowanie niejednokrotnie prowadziło
do pozbawienia wierzyciela zabezpieczenia. Stąd też
zniesienie przedmiotowego podziału jest zabiegiem
korzystnym, prowadzącym do zwiększenia pewności.
Jest ułatwieniem, jeśli chodzi o stosowanie instytucji
hipoteki.
Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie!
Uznając konieczność nowelizacji ustawy o księgach
wieczystych i hipotece – ponieważ w swoim zasadni-
czym kształcie przepisy te nie były zmieniane od
czasu wejścia w życie, tj. od 1 stycznia 1983 r., o czym
tu już była mowa – należy zauważyć, że wiele z pro-
ponowanych zmian trzeba jeszcze doprecyzować.
I tak w odniesieniu do proponowanej treści art. 68
ust. 2 zdanie drugie przedmiotowy zapis może
w przyszłości budzić wątpliwości interpretacyjne.
Bezsporne jest, że w sytuacji likwidacji hipoteki kau-
cyjnej konieczne jest zapewnienie właścicielowi ob-
ciążonej nieruchomości możliwości zmniejszenia
wysokości hipoteki w sytuacji nadzabezpieczenia.
Nadmienić jednak należy, że zapis o treści: „jeżeli
zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne” nawet
w odniesieniu do zdania pierwszego powołanego
przepisu może doprowadzić do jego rozszerzającej
interpretacji, bowiem jego literalne brzmienie nie
precyzuje, na czym ma polegać wskazana wyżej nad-
mierność, co z kolei może prowadzić do podejmowa-
nia kroków w celu zmniejszenia zabezpieczenia hipo-
tecznego, np. w związku ze stwierdzeniem właścicie-
la, że wysokość hipoteki jest nadmierna w stosunku
do jego stanu majątkowego. Sądy rozpatrujące takie
sprawy, kierując się choćby wykładnią celowościo-
wą, uznają pewnie, że zapis ten ma zastosowanie
wyłącznie w sytuacji nadzabezpieczenia, ale zawsze
istnieje ryzyko interpretacyjne, choćby dlatego że
nie działamy w opartym na kazusach i preceden-
sach systemie common law. Dlatego też sama litera
prawa powinna być jak najbardziej precyzyjna i wy-
kluczać wątpliwości.
W odniesieniu do przedmiotowej nowelizacji naj-
więcej zastrzeżeń budzi kwestia prawa do domu jed-
norodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Zgodnie
z zapisami przedłożonego projektu wykreślono prze-
pisy dotyczące powołanego prawa z treści obecnego
art. 1 ust. 3, art. 241 ust. 2 i art. 65 ust. 4 ustawy,
jednocześnie pozostawiając dotyczące go regulacje
w nowym brzmieniu art. 25 ust. 2 pkt 1 i w niezno-
welizowanym art. 26 ust. 2.
Wskazana wyżej sytuacja prowadzi w moim prze-
konaniu do powstania luki prawnej dotyczącej do-
mów jednorodzinnych. Zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy
o spółdzielniach mieszkaniowych domem jednoro-
dzinnym w rozumieniu ustawy jest dom mieszkalny,
jak również samodzielna część domu bliźniaczego lub
szeregowego przeznaczona przede wszystkim na za-
spokojenie potrzeb mieszkalnych. Do domów jedno-
rodzinnych stosuje się przepisy ustawy dotyczące
lokali. Są one więc odmiennym od lokali przedmio-
tem wykonywania prawa własności i również powin-
ny być ujęte jako podlegające wpisowi w art. 1 ust. 3
ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W skrócie:
domy to domy, a lokale to lokale (Dzwonek), tyle że
mają wspólne przepisy, ale jako odmienne przedmio-
ty każdy z nich powinien zostać wymieniony z nazwy.
Panie marszałku, jeszcze chwileczkę. Zapis w treści
nowelizacji, w szczególności art. 1 ust. 3, wydaje się,
iż wyłączy możliwość dokonywania ustalenia stanu
prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do
domu jednorodzinnego w księdze wieczystej. W szcze-
gólności brak byłoby możliwości ustanowienia na
takim prawie hipoteki.
W odniesieniu do regulacji art. 1014 ust. 2 zwrócić
należy uwagę na brak regulacji formy, w jakiej po-
winno być złożone opisane w niej oświadczenie ko-
nieczne do wykreślenia wygasłej hipoteki oraz do
wpisu uprawnienia do rozporządzania opróżnionym
miejscem hipotecznym.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wyrażamy jed-
nak przekonanie, że uwzględniając trzy złożone pro-
jekty nowelizacji ustawy o księgach wieczystych
i hipotece oraz niektórych innych ustaw, uda się wy-
pracować dobrą ustawę i Klub Parlamentarny Prawo
i Sprawiedliwość opowiada się za skierowaniem pro-
jektu ustawy zawartego w druku nr 1562 do komisji.
Dziękuję. (Oklaski)
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pan poseł Stanisław Rydzoń, klub Lewica.
Poseł Stanisław Rydzoń:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! W imieniu Klubu Poselskiego Lewica przedsta-
wiam stanowisko wobec rządowego projektu ustawy
o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1562).
Jak słusznie zauważyli autorzy projektu, przepisy
ustawy o księgach wieczystych i hipotece obowiązu-
ją już od ponad 26 lat bez istotnych zmian, mimo że
w ciągu tego okresu zasadniczo zmieniły się warun-
ki społeczne i gospodarcze funkcjonowania nie tylko
hipoteki, ale generalnie rynku. Wskutek tego hipo-
teka przestała służyć potrzebom obrotu. Wniosko-
dawcy założyli, że nowelizacja zapewni realizację
kilku celów: podniesienie efektywności i jednocześnie
elastyczności hipoteki jako sposobu zabezpieczenia
wierzytelności pieniężnych, jednoznaczne uregulo-
wanie istotnych kwestii, które wywoływały spory
orzecznicze i doktrynalne, oraz ujednolicenie i uak-
tualnienie terminologii ustawy w związku ze zmia-
nami wprowadzonymi w innych aktach prawnych.
Zmiany w przedmiotowej ustawie podzielono na
systemowe oraz porządkowe. Do systemowych zmian
należy zaliczyć – i tutaj wymienię kilka – zniesienie
podziału hipotek na zwykłe i kaucyjne. Przekształ-
cenie to dokonuje się przez uogólnienie rozwiązań
występujących dotychczas przy hipotece kaucyjnej.
Likwidując podział, autorzy mieli na uwadze koniecz-
ność jednoznacznego wyboru postaci hipoteki właści-
wej dla zabezpieczenia danej wierzytelności oraz
oparcie regulacji hipoteki na modelu dotychczasowej
hipoteki kaucyjnej, co przejrzyście ureguluje hipo-
teczne zabezpieczenie roszczeń o świadczenia ubocz-
ne. Świadczenia te wymienione są w nowym tekście
art. 69. Są to, tak jak dotychczas, roszczenia o odset-
ki oraz o przyznane koszty postępowania, a także
inne roszczenia o świadczenia uboczne, jeżeli zostały
wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę
wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Zdaniem auto-
rów noweli ujednolicenie hipoteki przyczyni się do
znacznego uproszczenia jej regulacji, co powinno uła-
twić jej stosowanie.
Uchylając art. 71, nowela znosi instytucję domnie-
mania istnienia zabezpieczonej wierzytelności wystę-
pującego przy hipotece zwykłej, gdyż domniemanie
to powstawałoby często w sprzeczności z obowiązu-
jącym stanem prawnym.
Kolejnym nowym rozwiązaniem zmierzającym do
ograniczenia zasady szczegółowości hipoteki w odnie-
sieniu do zabezpieczonej wierzytelności, zawartym
w art. 681, jest wprowadzenie zabezpieczenia jedną
hipoteką więcej niż jednej wierzytelności. Dzięki temu
rozwiązaniu zostaną obniżone – mówił o tym wcze-
85
śniej pan minister – koszty ustanowienia zabezpiecze-
nia oraz zwiększy się jego możliwości zastosowania.
Autorzy projektu mówią tutaj o elastyczności.
Zgodnie z art. 682 w celu zabezpieczenia hipoteki
kilku wierzytelności przysługujących różnym podmio-
tom, a służącym sfinansowaniu tego samego przedsię-
wzięcia wierzyciele powołują administratora hipoteki.
Może nim być jeden z wierzycieli lub osoba trzecia. Do
jego zadań będzie należeć zawarcie umowy o ustano-
wienie hipoteki oraz wykonywanie praw i obowiązków
wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na
rachunek wierzycieli. Nadto administrator hipoteki
będzie uprawniony do wytoczenia powództwa przeciw-
ko właścicielowi obciążonej nieruchomości w celu uzy-
skania tytułu wykonawczego i będzie prowadził egze-
kucję z nieruchomości w celu zaspokojenia zabezpie-
czonych wierzytelności. Administrator będzie więc
miał status strony postępowania.
Mówiłem wcześniej o uelastycznieniu hipoteki.
Wyrazem tej tendencji jest nowy art. 683 ustawy,
w którym przewidziano możliwość zastąpienia zabez-
pieczonej wierzytelności inną wierzytelnością tego
samego wierzyciela.
Do istotnych zmian należy zaliczyć propozycję
zawartą w art. 79 ust. 1 projektu. Proponuje się tutaj
zastąpienie węższego pojęcia „przelew wierzytelności
hipotecznej” szerszym „przeniesienie wierzytelności
hipotecznej”. Autorzy projektu podają, że chodzi im
o indos jako sposób przeniesienia wierzytelności
z papierów wartościowych na zlecenie, które także
mogą być zabezpieczone hipoteką
Kolejną nowością systemową jest wprowadzenie
hipoteki właściciela, w przypadku gdy dojdzie do sku-
pienia w jednym ręku wierzytelności hipotecznej
oraz własności obciążonej nieruchomości bez wyga-
śnięcia zabezpieczonej wierzytelności. W obecnym
stanie taka hipoteka wygasa. Dzięki proponowanej
zmianie właściciel nieruchomości uzyska dodatkowe
możliwości działań jako uprzywilejowany wierzyciel.
(Dzwonek)
Kończąc wyliczanie zmian systemowych, należy
wspomnieć o prawie właściciela nieruchomości.
Poza zmianami o charakterze systemowym pro-
jekt przewiduje wiele zmian porządkowych. Wynika-
ją one z praktyki, orzecznictwa oraz doktryny. Do
takich zmian autorzy zaliczają modyfikację przepi-
sów K.p.c., ustawy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, Prawa upadłościowego i naprawcze-
go oraz innych ustaw.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski
Lewica popiera projekt ustawy i wnosi o skierowanie
go do Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Stanowisko Polskiego Stronnictwa Ludowego
przedstawi pan poseł Józef Zych.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
86 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Poseł Józef Zych:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Panie marszałku, ponieważ widziałem, że się
pan denerwował, to chciałbym podkreślić, że uwagi
mojego kolegi przedmówcy były bardzo cenne i bar-
dzo ważne.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Nie, nie denerwowałem się, ale liczyłem na trochę
większe ustosunkowanie się do tej ustawy niż na opo-
wieści o ustawie.
Poseł Józef Zych:
Wysoki Sejmie! Pani poseł Bartuś przypomniała,
że obecnie będziemy w Sejmie pracować nad trzema
projektami ustaw dotyczących ksiąg wieczystych. To
wymaga podkreślenia, bowiem przepisy o księgach
wieczystych i hipotece są niezmiernie ważne. Do-
świadczyliśmy tego szczególnie ostatnio, a konkret-
nie w 2005 r., kiedy to mogliśmy się przekonać o tym,
co to znaczy, jeżeli księgi wieczyste nie są aktualizo-
wane, co się dzieje, jeżeli w ciągu 20 lat nie dokonano
odpowiednich zmian i wpisów.
Otóż przypomnę, że wtedy obywatele Niemiec,
którzy mieszkali niegdyś na Ziemiach Zachodnich
i Północnych, masowo zaczęli przyjeżdżać do Polski
i brać wypisy z ksiąg wieczystych, a w tym jeszcze
dopingowało ich Federalne Ministerstwo Finansów
Niemiec. To spowodowało, że Powiernictwo Pruskie
zachęcało tych wszystkich byłych posiadaczy, żeby
występowali z pozwami o zwrot, o odszkodowania.
Wtedy to ówczesne Prezydium Sejmu zorganizowało
pierwsze spotkanie Prezydiów: Sejmu i Bundestagu
w Słubicach. Tematem podstawowym był problem
ksiąg wieczystych, własności, a także Powiernictwa
Pruskiego. Na skutek tego spotkania doszło do tego,
iż ministerstwo finansów zaprzestało pouczania swo-
ich obywateli, co powinni robić, a my pokazaliśmy
im, że powinni zająć się wewnętrznie rozwiązaniem
tego problemu. Dlatego też ta nowelizacja ustawy
o księgach wieczystych – podzielam pani pogląd – nie
zamyka sprawy, gdyż jest jeszcze kilka bardzo waż-
nych kwestii w odniesieniu do ksiąg wieczystych.
Natomiast w całości problemy, które zostały tutaj
poruszone, są niezwykle ważne.
Przechodząc już wprost do ustawy, panie mar-
szałku, chciałbym podkreślić kilka bardzo istotnych
kwestii. Otóż bardzo ważną sprawą jest to, iż projekt
ma na celu m.in. uregulowanie kwestii, które budzi-
ły wątpliwości i spory w orzecznictwie i nauce prawa,
a także zharmonizowanie przepisów materialno-
prawnych i procesowych.
Pozwolę sobie przypomnieć, że jednym z takich
zagadnień, które było przedmiotem wielu orzeczeń,
jest kwestia domniemania istnienia zabezpieczonej
wierzytelności, to, z czego obecnie rezygnuje się. In-
nym bardzo istotny problemem, który wywoływał
wątpliwości, była sprawa nabycia zabezpieczonej wie-
rzytelności w drodze tzw. rękojmi wiary publicznej
ksiąg wieczystych. Znów mamy tutaj odpowiednie
odniesienie się do tego. Było także wiele innych kwe-
stii budzących wątpliwości.
Moim zdaniem i zdaniem klubu Polskiego Stron-
nictwa Ludowego ważną sprawą jest sprawa ksiąg
wieczystych dla spółdzielczych własnościowych praw
do lokalu i wprowadzenie obecnie zasady, że miano-
wicie stosuje się w tym przypadku przepisy o księ-
gach wieczystych dla nieruchomości.
Oczywiście znów podzielam pani pogląd, że pro-
blem samego wyodrębnienia, a także orzecznictwa
w tej sprawie jest istotny i on też różnie przedstawiał
się w ostatnim czasie, ale jeżeli chodzi o problem spół-
dzielczych mieszkań własnościowych czy lokator-
skich, to jeszcze będziemy mieć trochę z tym do czy-
nienia w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytu-
cyjnego w związku z wykupywaniem mieszkań.
A więc pojawią się tu także różnego rodzaju kwestie.
Wreszcie sprawą bardzo istotną, którą proponuje
się tu rozwiązać, jest problem przekształcenia spół-
dzielczego własnościowego prawa do lokalu w prawo
własności nieruchomości. To jest kwestia, która tak-
że zasługuje na uwzględnienie.
Wreszcie chciałbym również podkreślić, że bardzo
ważną sprawą związaną z tą nowelizacją jest wybie-
gający już poza ustawę problem zwrócenia uwagi
przede wszystkim wszystkim osobom, które mają do
czynienia z podmiotami gospodarczymi, aby dobrze
zapoznały się z tymi przepisami, bo one jednak od-
biegają od tego, a problem hipoteki i właściwego sto-
sowania zabezpieczeń jest rzeczą ogromnie ważną
i jeżeli czasami nie rozumie się pewnych instytucji,
to można popełnić takie błędy, które później odbijają
się na wierzycielach.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Poselski
Polskiego Stronnictwa Ludowego, uznając, że jest to
ważna nowelizacja, tak jak wnosili to moi poprzed-
nicy, popiera ideę skierowania projektu do właści-
wych komisji i będzie brać udział w tych pracach.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
To były wystąpienia w imieniu klubów.
Koła nie przedstawią nam swoich poglądów.
Do zadania pytań zgłosiło się dziewięć osób.
Czy jeszcze ktoś?
Nie widzę chętnych.
Zamykam listę.
Półtorej minuty.
Pani poseł Bożena Bartuś, Prawo i Sprawiedli-
wość.
(Poseł Barbara Bartuś: Zmieniłam imię, panie
marszałku?)
Przepraszam bardzo – Barbara Bartuś.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Poseł Barbara Bartuś:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Tak jak mówił tu
też pan marszałek Zych, ta nowelizacja jest bardzo
ważną nowelizacją ustawy o księgach wieczystych
i dotyka bardzo ważnego problemu, bo dotyka wła-
ściwie prawa własności, więc chyba każdy docenia
problem, a że jest to, o czym już było wielokrotnie
mówione w wystąpieniach klubowych, pierwsza tak
duża nowelizacja od 1983 r., nasuwa się szereg pytań,
problemów, których w tym krótkim czasie, nawet
w ciągu pięciu minut wystąpienia klubowego, nie
można było podnieść.
Jednym z takich problemów jest nowa instytu-
cja, jaką wprowadza ta ustawa – instytucja admi-
nistratora hipoteki. W moim przekonaniu jest to
dobre, korzystne rozwiązanie, ale wydaje mi się, że
te propozycje regulacji są zbyt ogólne. Czy pan mi-
nister nie uważa, że należałoby podać pewne wy-
magania, jakie powinien spełniać administrator,
i czy nie powinno być wprost zapisane, kto ma po-
krywać koszty związane z funkcjonowaniem admi-
nistratora hipoteki?
Mam jeszcze drugie pytanie. Zapis dotyczący ad-
ministratora wprowadzono też w ustawie o zastawie
rejestrowym i rejestrze zastawów. Jak sprawdza się
tamta instytucja i czy w ogóle się sprawdza? Czy
w jakiejś mierze korzystano, przygotowując ten pro-
jekt ustawy, z doświadczeń dotyczących instytucji
administratora zastawu? Dziękuję.
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Mirosław Pawlak, Polskie Stronnictwo
Ludowe.
Poseł Mirosław Pawlak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Panie ministrze, po raz kolejny ja, a także inni
posłowie prosiliśmy, postulowaliśmy, aby przy tak
ważnych projektach, które poddawane były lub rze-
komo były poddawane konsultacjom społecznym,
dołączać opinie tych organów. Pytam, dlaczego rząd
wprost maniakalnie tego nie dokonuje? Dlaczego te
opinie są skrywane?
Pytanie drugie. Jakie uwagi wniosła Krajowa
Rada Sądownictwa, a jakie wniósł pierwszy prezes
Sądu Najwyższego i jakie jest stanowisko Narodowe-
go Banku Polskiego?
Pytanie trzecie. Dlaczego rząd nie podzielił uwa-
gi co do konieczności dodania w art. 68 ustawy
wzmianki o wierzytelnościach z dokumentów zby-
walnych przez indos? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
87
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Marek Kwitek, Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Marek Kwitek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W ustawie o zmianie ustawy o księgach wieczystych
i hipotece zaproponowano przepis art. 68 § 2, z któ-
rego wynika, że jeżeli zabezpieczenie wierzytelności
hipoteką jest nadmierne, właściciel obciążonej nieru-
chomości może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.
Umożliwienie żądania zmniejszenia sumy hipoteki
jest dość zaskakujące, zwłaszcza gdy weźmie się pod
uwagę, że z wyjątkiem hipoteki przymusowej w więk-
szości przypadków ustanowienie hipoteki następuje
w formie umowy, na którą wszystkie strony, to jest:
wierzyciel, dłużnik osobisty, ewentualnie także dłuż-
nik rzeczowy, muszą wyrazić zgodę.
Nasuwają się zatem dwa pytania. Pierwsze pyta-
nie: W jakich przypadkach żądanie zmniejszenia
sumy hipoteki będzie uzasadnione, skoro co do zasa-
dy hipotekę ustanawia się w umowie, a zatem strony
wyrażają zgodę na jej wysokość? I drugie pytanie:
Według jakiej procedury rozpatrywane będzie żąda-
nie zmniejszenia sumy hipoteki oraz jaki organ bę-
dzie właściwy do rozstrzygnięcia o tym żądaniu
i dlaczego te informacje zostały pominięte w treści
ustawy nowelizującej? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W ocenie skutków regulacji tej ważnej ustawy rząd
nie podał ilościowego wpływu przedmiotowej ustawy
na budżet państwa. Podano tylko, że z jednej strony
projekt może spowodować zmniejszenie liczby wnio-
sków wpływających do sądów wieczystoksięgowych
i zmniejszenie liczby spraw rozpoznawanych przez te
sądy, z drugiej strony mogą się pojawić w sądach
nowe kategorie spraw, jak o zniesienie hipoteki, o po-
dział hipoteki w związku z podziałem nieruchomości
obciążonej. A zatem z jednej strony zmniejszenie licz-
by spraw w sądach może spowodować zmniejszenie
wpływów z tytułu opłat sądowych, zaś z drugiej stro-
ny pojawienie się nowych spraw powinno hipotetycz-
nie prowadzić do zwiększenia wpływów z tytułu
opłat. Jednocześnie nastąpi zwiększenie wydatków
ze względu na konieczność utworzenia dodatkowych
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
88 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Poseł Andrzej Szlachta
etatów orzeczniczych oraz urzędniczych. Wystąpią też
koszty związane z przygotowaniem zmiany oprogra-
mowania informatycznego i koszty jego wdrażania.
Kieruję zatem do pana ministra pytania: Czy na
podstawie szacunków wynikających z posiadanych
danych, wieloletniego doświadczenia i prognozowa-
nych wpływów i kosztów może pan minister stwier-
dzić ogólnie, że bilans dla budżetu będzie dodatni lub
że będzie ujemny, ponieważ nie udało się dokonać sy-
mulacji szczegółowej w ujęciu ilościowym? Czy ta no-
welizacja, wprowadzona w życie, poprawi czy pogorszy
sytuację finansową sądów? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję.
Pan poseł Jerzy Gosiewski ma głos, Prawo i Spra-
wiedliwość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Bardzo dziękuję.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Proponowany projekt ustawy przewiduje likwidację
podziału hipoteki na kaucyjną i zwykłą. Zgodnie
z proponowanym art. 10 ust. 2 zakłada się, że do hi-
potek zwykłych powstałych przed dniem wejścia
w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustawy
o księgach wieczystych i hipotece w dotychczasowym
brzmieniu. W ustawie nie określa się ostatecznego
terminu obowiązywania dotychczasowych przepisów
w zakresie hipoteki zwykłej. Będą więc w czasie nie-
określonym obowiązywać przepisy byłe i nowe.
Panie Ministrze! Czy wskazane byłoby, aby okre-
ślić ostateczny termin obowiązywania dotychczaso-
wych hipotek zwykłych, by nowe przepisy dotyczyły
jednakowo wszystkich hipotek? Bardzo dziękuję.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Pan poseł Witold Kochan, Platforma Obywatel-
ska, proszę bardzo.
Poseł Witold Kochan:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Zgodnie z art. 36 ust.1 ustawy sądy, organy admini-
stracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego
zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia ksiąg
wieczystych o każdej zmianie właściciela nierucho-
mości, dla której założona jest księga wieczysta.
Przepis ten nie wymienia w katalogu podmiotów zo-
bowiązanych do takiego zawiadamiania notariuszy.
Od niedawna notariuszom przysługuje możliwość
poświadczania dziedziczenia. Pominięcie notariuszy
może doprowadzić do sytuacji, że stan prawny zapi-
sany w księgach wieczystych może być niezgodny
z rzeczywistym. Czy według pana ministra nie było-
by wskazane rozszerzenie listy podmiotów zobowią-
zanych do udzielania sądom wieczystoksięgowym
informacji o notariuszy? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo, dziękuję za te burzliwe oklaski.
Pan poseł Jan Kulas, Platforma Obywatelska,
proszę bardzo. (Oklaski)
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Ponad 25 lat minęło od ostatniej dużej noweli-
zacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece i dla-
tego ta nowelizacja wydaje się tym bardziej ważna
i potrzebna.
Moje pierwsze pytanie, panie ministrze, a raczej
refleksja dotyczy konsultacji społecznych, bo z ob-
szernego uzasadnienia wynika, że rząd prowadził
bardzo staranne, solidne konsultacje. Na str. 44 czy-
tamy, że wiele konkretnych, dobrych rozwiązań za-
stosowano w projekcie ustawy. To w kontekście pytań
mojego znakomitego kolegi. Bo mnie się wydaje, że
rzeczywiście ta procedura starannych, rzetelnych
konsultacji została całkowicie wyczerpana.
Panie Ministrze! Czy w kontekście jakby tej dużej
nowelizacji ustawy o księgach wieczystych i hipotece
korzystano z jakichś szczególnych rozwiązań krajów
unijnych – pragmatycznych, dobrych, sprawdzonych
rozwiązań? Czy były tutaj takie analizy, takie odnie-
sienia, żeby skorzystać z wzorów krajów, które, być
może, mają pewne lepsze rozwiązania?
I ostatnia rzecz: Jest powiedziane w tym projekcie
ustawy, że ustawa wchodzi w życie po upływie 18 mie-
sięcy od dnia ogłoszenia. Tak się zastanawiałem po
prostu nad tym terminem, półtora roku – czy na
przykład okres jednego roku nie byłby okresem wy-
starczającym? Aczkolwiek mam świadomość, że ma-
teria jest trudna, złożona. Prosiłbym o wyjaśnienie
tej kwestii. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
O zabranie głosu proszę w tej sytuacji podsekre-
tarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pana
Zbigniewa Wronę.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu
w Ministerstwie Sprawiedliwości
Zbigniew Wrona:
Dziękuję, panie marszałku.
Postaram się odnieść zarówno do wszystkich py-
tań, jakie zostały zadane, jak i do pewnych wątpliwo-
ści, które wyrażone zostały w wystąpieniach klubo-
wych, zwłaszcza przez panią poseł Bartuś.
Zacznijmy po kolei. Zarówno w wystąpieniu pani
poseł Bartuś, jak i w pytaniach pojawiła się kwestia
tego nadmiernego zabezpieczenia, tej ogólnej klau-
zuli, co to oznacza i czy nie dałoby się tego sprecyzo-
wać. Otóż muszę stanowczo stwierdzić, że jest to
celowo ogólne i elastycznie ujęte pojęcie, aby nie krę-
pować sądów w rozstrzyganiu bardzo różnych spraw,
które mogą mieć miejsce w obrocie gospodarczym.
Padło tutaj pytanie, o jakie sytuacje może cho-
dzić. Otóż na przykład może tu chodzić o sytuację
taką, w której bank wymusi ekonomicznie nadmier-
ne obciążenie na osobie, która będzie przymuszona
starać się o kredyt i zgodzi się na takie obciążenie,
ale potem będzie dochodziła jednak zmniejszenia
tego obciążenia. Jest to jeden z wielu przykładów,
nie musi to być tylko bank, może to być inna insty-
tucja finansowa. Może to być nawet kredyt kupiecki.
Ktoś otrzymuje kredyt przymuszony, bardzo go po-
trzebuje w danym momencie, ale godzi się na nieko-
rzystne dla siebie warunki. W jakim trybie to będzie
rozstrzygane? Oczywiście nie ma potrzeby szczegó-
łowego regulowania tej kwestii, bo gdyby tak było,
to każde roszczenie, które wprowadzamy, trzeba by
od razu zaopatrywać w dodatkowy przepis mówiący,
w jakim trybie się to rozpatruje. Będzie to postępo-
wanie procesowe przed sądem cywilnym, co jedno-
znacznie wynika z przepisów ogólnych.
Pani poseł Bartuś postawiła również bardzo waż-
ną dla ludzi kwestię prawa do domu jednorodzinnego
w spółdzielni mieszkaniowej. Padły tutaj takie nie-
pokojące stwierdzenia, że w tym projekcie brak jed-
noznacznej wzmianki o takim prawie. Co wobec tego?
Czy, po pierwsze, księga wieczysta w ogóle będzie
mogła być założona? Czy na tego typu prawie będzie
można ustanowić hipotekę? Otóż uspokajam panią
poseł. Oczywiście będzie można to uczynić, będzie
mogła być założona księga wieczysta, będzie mogła
być ustanowiona hipoteka w pełnym zakresie okre-
ślonym tą ustawą, ponieważ ustawa o spółdzielniach
mieszkaniowych nakazuje stosować przepisy o spół-
dzielczym własnościowym prawie do lokalu, czyli
prawie, które jest wyraźnie wymienione w naszym
projekcie, do domu jednorodzinnego w spółdzielni
mieszkaniowej, więc ta kwestia nie podlega żadnej
wątpliwości. Oczywiście wszystkie pełne możliwości
ustanawiania hipoteki na takim prawie istnieją.
Kolejna wątpliwość przedstawiona przez panią
poseł Bartuś dotyczy art. 1014 ust. 2. Nieokreślenie
formy oświadczenia właściciela w tym właśnie przy-
padku jest uregulowane w art. 31 ust. 1 ustawy
o księgach wieczystych i hipotece. Z tego przepisu
89
wynika, że będzie to forma z podpisem poświadczo-
nym notarialnie.
Przechodzę do pytań. Pani poseł Bartuś pytała
o instytucję administratora hipoteki. Czy w ustawie
nie należałoby w stosunku do niego określić szcze-
gólnych wymagań? Czy nie należałoby bardziej szcze-
gółowo uregulować kosztów funkcjonowania admi-
nistratora? Otóż na etapie prac rządowych świadomie
postanowiliśmy pozostawić tę kwestię umowie stron.
Zarówno to, kim będzie ten administrator, jak i to,
kto i na jakich zasadach będzie ponosił koszty jego
funkcjonowania. Jeżeli zainteresowani właściciele
zgodzą się na daną osobę, nie widzimy powodu, aby
administracyjnymi wymogami krępować tutaj ich
wolę. To wynika z prawa własności, właściciel może
się zgodzić na dowolną osobę, do której ma zaufanie
i w przypadku której jest przekonany, że może ona
pełnić obowiązki administratora. Koszty funkcjono-
wania również może z nią uzgodnić.
Czy przy opracowywaniu tego projektu korzysta-
no z wzorców normatywnych zawartych w ustawie
o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów? Otóż
muszę powiedzieć, że na ogół nie. Jest to jednak sa-
modzielna regulacja, ze względu na jej przedmiot nie
trzymaliśmy się tu jakiegoś wzorca, aczkolwiek, jak
wynikało to z mojego wystąpienia prezentującego ten
projekt, zostały wprowadzone pewne zmiany, jeśli
chodzi o zastaw, w ogóle o formę umowy zastawu,
czyli że ma to być umowa z podpisem. Jednak zmia-
ny te nie dotyczą ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów w tym zakresie.
Pan poseł Pawlak pytał o opinię innych podmio-
tów w toku konsultacji. Wyrażam wielkie zdziwienie,
ponieważ zostało to już podniesione przez pana posła
Kulasa. Przecież uzasadnienie, panie pośle, bardzo
dokładnie ustosunkowuje się do wszystkich opinii,
które były zgłaszane. Nad tym projektem pracowali-
śmy spokojnie, merytorycznie, z namysłem, korzy-
stając w tym zakresie z wielu opinii, oczywiście
i Sądu Najwyższego, i innych podmiotów. Wszystko
to jest omówione w uzasadnieniu projektu.
Pan poseł zadał również pytanie, czy w art. 68
nie należałoby dodać wzmianki o dokumentach zby-
walnych przez indos. Mówiłem, że ten przepis to
obejmuje, ale wynika to z ogólnej formuły tego ar-
tykułu. Nie będziemy wymieniać wszystkich praw,
które mogą być objęte tą ogólną formułą. Tak ogól-
ne ujęcie powoduje, że nie tylko przy zbyciu wierzy-
telności poprzez indos, ale przy wszelkich innych
formach zbywania wierzytelności będzie miał zasto-
sowanie art. 68.
Pan poseł Kwitek pyta, o tym już właściwie mó-
wiłem, o to nadmierne obciążenie i jak to będzie roz-
strzygane, jakie mogą być sytuacje. Powiedziałem, to
są sytuacje np. wymuszania tego obciążenia przez
bank, instytucje finansowe, przy kredycie kupieckim,
w sytuacji przymusu ekonomicznego, zagrożenia
upadłością, zagrożenia tym, że się nie dokona jakieś
transakcji, która np. już jest podpisana, jest umowa,
trzeba mieć pieniądze. Wtedy ktoś przymuszony
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
90 Projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie
Sprawiedliwości Zbigniew Wrona
może się zgodzić na nadmierne obciążenie. Ta insty-
tucja ma służyć temu, aby się mógł od tego nadmier-
nego obciążenia uwolnić, ale w procesie cywilnym,
zgodnie z ogólnymi zasadami Kodeksu postępowania
cywilnego.
Pan poseł Szlachta pyta o bardzo ważną sprawę
kosztów. Czy wzrośnie liczba wniosków, czy się
zmniejszy w sądach wieczystoksięgowych? Czy moż-
na szacować bilans dla Skarbu Państwa? Rzeczywi-
ście pytanie jest trudne. Staraliśmy się przeprowa-
dzić analizę na zasadzie porównywania, wskazywa-
nia, co się może zmniejszyć, a co się może zwiększyć.
Oczywiście może się zmniejszyć liczba wniosków, ze
względu chociażby na to, że ta sama hipoteka będzie
mogła zastępować różne wierzytelności, że w tej sa-
mej hipotece po spłaceniu jednej wierzytelności może
być zabezpieczona inna wierzytelność; to spowoduje
pewne zmniejszenie tej liczby. Jednak z drugiej stro-
ny rozszerzenie możliwości stosowania instytucji
stworzy pewną zachętę, aby szerzej w procesach go-
spodarczych, przy uzyskiwaniu kredytów, pożyczek,
przy zabezpieczaniu wierzytelności, korzystać z tego,
więc może znowu wzrosnąć. Nie mamy takiej metody,
żebyśmy dokładnie to zbilansowali. Niemniej z tych
rozważań, które są w uzasadnieniu, tak mi się wyda-
je, można wyciągnąć wniosek, że liczymy jednak na
pozytywny bilans dla budżetu państwa. Najważniej-
sze w tym wszystkim jest to, żeby poprawić warunki
funkcjonowania przedsiębiorstw, żeby poprawić moż-
liwości zabezpieczania różnych wierzytelności przez
zwykłych ludzi, temu ma służyć ta instytucja.
Pan poseł Gosiewski, chodzi o przepisy intertem-
polarne, o których dość dużo mówiłem w wystąpie-
niu, zadaje pytanie, czy można określić ostateczny
termin, do którego będzie stosowało się przepisy
o hipotekach zwykłych. Otóż odpowiadam z całym
przekonaniem: takiego terminu nie sposób określić,
ponieważ te przepisy będą stosowane, dopóki będzie
funkcjonowała ostatnia hipoteka zwykła. Dopóki nie
wygaśnie ta hipoteka, to, panie pośle, nie ma lepsze-
go rozwiązania. Gdybyśmy nakazali stosować nowe
przepisy, to mocą ustawy narzucalibyśmy pewną sy-
tuację osobie, która zgodziła się w dotychczasowym
stanie prawnym zawrzeć umowę, zabezpieczyć wie-
rzytelność na określonych warunkach. Wszelkie
zmiany ustawowe, które wchodziłyby ex lege, bezpo-
średnio, stosowałoby się je do podmiotów obrotu,
zawsze będą budzić wątpliwości. Jak się komuś coś
doda w drodze ustawy, to wszystko jest w porządku,
ale jeżeli się wprowadzi pewne zmiany, z których on
może być niezadowolony, to zwłaszcza w prawie rze-
czowym opieramy się na zasadzie stosowania do sto-
sunków prawnych powstałych przed wejściem w życie
danej zmiany przepisów dotychczas obowiązujących.
Nic dziwnego w tym nie ma. Jak zdawałem egzamin
sędziowski, to stosowałem przepisy o księgach wie-
czystych z końca XIX w., ponieważ wtedy powstał
stosunek prawny, trzeba było ocenić, czy własność
danej nieruchomości rzeczywiście istnieje, czy nie
istnieje. To jest odpowiedź na to pytanie. Do wszyst-
kich stosunków prawnych z zakresu hipoteki zwykłej
będziemy stosować dotychczasowe przepisy, dopóki
te stosunki będą obowiązywać.
Pan poseł Kochan pyta o kwestię nieobjętą na-
szym dzisiejszym przedmiotem rozważań, tą ustawą,
czy nie byłoby uzasadnione rozszerzenie listy obo-
wiązków notariuszy o obowiązek zawiadamiania
sądu wieczystoksięgowego o poświadczeniu dziedzi-
czenia przez notariusza. Jest to instytucja, która
niedawno weszła w życie. Powiem tak. Rzeczywiście
kwestia ta nadaje się do rozważenia w komisjach.
Mamy w tej sprawie oświadczenia czy zapytania po-
selskie i skłaniamy się ku temu, aby rozszerzyć ten
obowiązek, tak by notariusze powiadamiali sądy.
Myślę że wysokie komisje, które będą się zajmować
tą ustawą, mogą, są władne, aby taką zmianę wpro-
wadzić.
Pytania pana posła Kulasa. Dziękuję bardzo za
przypomnienie fragmentów uzasadnienia, które za-
wierają odniesienie się do konsultacji społecznych, do
opinii wyrażanych w toku prac nad projektem przez
inne podmioty.
Jeśli chodzi o rozwiązania, na których się opiera-
liśmy, były to rozwiązania szwajcarskie, austriackie
i w pewnym zakresie niemieckie. Co do szwajcarskich
i austriackich, już wspomniałem, że np. w przypadku
instytucji rozporządzania opróżnionym miejscem hi-
potecznym jest pewna twórcza modyfikacja, bo nie
zostało to powtórzone, ale nastąpiło przeniesienie
pewnych rozwiązań czy fragmentów rozwiązań za-
wartych w prawie szwajcarskim i austriackim.
Kwestia vacatio legis, dlaczego aż 18 miesięcy.
Zdecydowano o tym z dwóch powodów. Pierwszy jest
taki, że to skomplikowana materia, nie jest to pro-
ste. Powód drugi jest bardziej praktyczny: żeby
wprowadzić tak daleko idące systemowe zmiany
w zakresie hipoteki, trzeba dokonać pewnych zmian
w oprogramowaniu, a to oczywiście pociąga za sobą
konieczność przetargów, zamówień publicznych itd.
Wszyscy wiemy, że wymaga to czasu i namysłu, aby
sensownie, zgodnie z przepisami spożytkować grosz
publiczny.
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Sądzę że od-
niosłem się do wszystkich pytań i kwestii podniesio-
nych w wystąpieniach klubowych. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński:
Dziękuję bardzo.
Zamykam dyskusję.
Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu opinii Prezy-
dium Sejmu, proponuje, aby Sejm skierował rządowy
projekt ustawy o zmianie ustawy o księgach wieczy-
stych i hipotece oraz niektórych innych ustaw, za-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Wicemarszałek Jerzy Szmajdziński
warty w druku nr 1562, do Komisji Sprawiedliwości
i Praw Człowieka w celu rozpatrzenia.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Dziękuję bardzo wszystkim za udział w rozpatry-
waniu tego punktu.
Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 11.
porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji
Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o posel-
skim projekcie ustawy o zmianie ustawy o przy-
gotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Eu-
ropy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (druki
nr 1032 i 1685).
Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji
pana posła Andrzeja Biernata.
Poseł Sprawozdawca Andrzej Biernat:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Tu-
rystyki mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie ko-
misji dotyczące poselskiego projektu ustawy o zmia-
nie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju
Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO
2012, zawartego w drukach nr 1032 i 1685. Projekt
tej ustawy zmieniający niektóre zapisy w ustawie
z dnia 7 września 2007 r. wpłynął do marszałka Sejmu
już 8 września 2008 r. Powstał on w oparciu o sugestie
podmiotów realizujących zadania Euro 2012.
W pierwotnym projekcie, zresztą bardzo dobrym,
przygotowanym przez panią minister Elżbietę Jaku-
biak, nie przewidziano wszystkich okoliczności i utrud-
nień, jakie mogą wystąpić w trakcie realizacji tych
przedsięwzięć. W związku z tym, że sytuacja związa-
na z przygotowaniami do tego turnieju jest bardzo
dynamiczna, posłowie, kierując się opiniami miast
organizatorów, a także spółki monitorującej wszyst-
kie działania związane z przygotowaniami do fina-
łów Euro 2012, skierowali do laski marszałkowskiej
projekt, który ma ułatwiać pracę przy realizacji
wszystkich zadań związanych z organizacją finało-
wego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
UEFA EURO 2012.
30 września 2008 r. wymieniony projekt został
skierowany do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu
i Turystyki. 16 października odbyło się pierwsze czy-
tanie poselskiego projektu. Komisja skierowała pro-
jekt do prac w podkomisji stałej do spraw przygoto-
wań Polski do organizacji Mistrzostw Europy w Pił-
ce Nożnej Euro 2012. Podkomisja rozpatrywała
projekt na czterech posiedzeniach: 28 października,
20 listopada, 4 grudnia i 22 stycznia. 27 listopada
zostało przedstawione stanowisko rządu. 22 stycznia
członkowie podkomisji przegłosowali zaproponowane
poprawki, przyjęli sprawozdanie podkomisji i skiero-
91
wali na posiedzenie Komisji Kultury Fizycznej, Spor-
tu i Turystyki.
12 lutego 2009 r. Komisja Kultury Fizycznej,
Sportu i Turystyki przyjęła sprawozdanie o posel-
skim projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygoto-
waniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Pił-
ce Nożnej UEFA EURO 2012.
W toku prac nad ustawą przyjęto zmiany, które
przede wszystkim umożliwiają prywatnym inwesto-
rom realizację inwestycji zakwalifikowanych jako
przedsięwzięcia Euro 2012 w trybie specustawy. Re-
alizacja tego celu wymaga rozdzielenia kluczowych
dla przygotowania Euro 2012 przedsięwzięć realizo-
wanych przez podmioty publiczne od inwestycji, któ-
re mogą być realizowane przy udziale kapitału pry-
watnego.
Druga istotna zmiana to wskazanie samorządu
województwa śląskiego, a nie, jak dotychczas, miasta
Chorzowa, jako podmiotu, który może tworzyć spół-
ki celowe na zasadach przewidzianych w ustawie
o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Eu-
ropy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Powyższe
uzasadnia treść porozumienia prezydenta miasta
Chorzowa oraz marszałka województwa śląskiego,
zgodnie z którym prace koordynacyjne nad przygo-
towaniami do mistrzostw w województwie śląskim,
w tym w Chorzowie, przejął samorząd województwa
śląskiego.
Po trzecie, wprowadza się wyraźny podział kom-
petencyjny między spółkami przygotowującymi lub
wykonującymi przedsięwzięcia Euro 2012 a spółką
koordynującą i kontrolującą, a nie, jak dotąd, nadzo-
rującą. Zmiana spowodowana była wątpliwościami
związanymi z konstytucyjnością nadzoru sprawowa-
nego przez spółkę koordynującą nad samorządami.
W konsekwencji rozbudowane zostały także przepisy
rozdziału 3 dotyczące powierzenia spółce celowej za-
dań związanych z koordynowaniem i kontrolą przed-
sięwzięć Euro 2012.
Po czwarte, umożliwia się spółkom celowym
utworzonym przez jednostki samorządu terytorial-
nego realizowanie przedsięwzięć Euro 2012 jako za-
dań własnych oraz umożliwia się im prowadzenie
działalności w dłuższej perspektywie jako właścicie-
lom lub dzierżawcom obiektów powstałych w wyniku
realizacji przedsięwzięć Euro 2012. Spółki te będą
mogły m.in. zastępczo wykonywać zadania inwesto-
ra, nabywać nieruchomości na rzecz własną i we
własnym imieniu. Rozwiązanie to przyczyni się do
obniżenia ponoszonych przez miasta kosztów inwe-
stycyjnych oraz do usprawnienia i przyspieszenia
realizacji projektów.
W piątej zmianie określa się ramy działania, za-
dania i uprawnienia spółki koordynującej i kontrolu-
jącej przedsięwzięcia Euro 2012 i inne przedsięwzię-
cia związane z tym turniejem.
Po szóste, określa się szczegóły umowy powierze-
nia, koordynowania i kontrolowania przedsięwzięć
Euro 2012 i innych przygotowań do Euro 2012. Do-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
92 w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Sprawozdawca Andrzej Biernat
precyzowuje się wiele zapisów, które dotąd można
było zbyt dowolnie interpretować.
W ostatniej zmianie zapewnia się możliwość za-
poznania się stron z decyzjami wydawanymi przez
organy odwoławcze, co też przyspieszy procedury
utrudniające dotychczas szybką realizację zadań.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Komisja Kultury
Fizycznej, Sportu i Turystyki wnosi o przyjęcie spra-
wozdania w całości. Na naszą decyzję niecierpliwie
czekają samorządy, które na własne barki przyjęły
zadania sprawnego przygotowania finałowego tur-
nieju w piłce nożnej UEFA EURO 2012. To ich proś-
by, sugestie i doświadczenia ujęliśmy w tym akcie
prawnym, tak aby najważniejsza impreza w historii
polskiego sportu odbyła się bez zakłóceń. Dziękuję.
(Oklaski)
(Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek
Sejmu Stefan Niesiołowski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po-
rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad-
czeń w imieniu klubów i kół.
Otwieram dyskusję.
Głos zabierze pan poseł Roman Kosecki, Platfor-
ma Obywatelska.
Poseł Roman Kosecki:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Ustawę o przygotowaniu finałowego turnieju Mi-
strzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
przyjęto dnia 7 września 2007 r. Wnioski przedsta-
wione po konsultacjach z samorządami wykazują
konieczność nowelizacji ww. ustawy. Do dziś toczy
się proces legislacyjny. Prowadzono konsultacje
w komisji i podkomisji, przeprowadzono analizy
prawne, w wyniku których wprowadzono następu-
jące rozwiązania.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowa-
niu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce
Nożnej UEFA EURO 2012 zawarty w druku nr 1685
zakłada umożliwienie finansowania przedsięwzięć
nie tylko ze środków publicznych – budżetu państwa,
środków Unii Europejskiej – lecz także przy udziale
kapitału prywatnego. Zmiana ta została wprowadzo-
na dzięki sugestiom samorządów lokalnych i miast
gospodarzy Euro 2012.
Budowa, rozbudowa bądź przebudowa, bądź re-
mont stadionów i innych obiektów budowlanych słu-
żących dobremu przygotowaniu mistrzostw nadal
będą finansowane ze środków publicznych jako
przedsięwzięcia celu publicznego. Realizację tych in-
westycji zapewniać będą tzw. spółki celowe powoły-
wane w oparciu o przepisy nowelizacji ustawy. Zaple-
cze turystyczno-rekreacyjne, gastronomiczne, szko-
leniowe itp. – wszystko to będzie realizowane przez
inwestorów prywatnych, co pozwoli odciążyć bezpo-
średnio budżety lokalne i skupi uwagę spółek celo-
wych na przebudowie i kontroli budowy stadionów.
Kolejną w pełni uzasadnioną zmianą jest wska-
zanie samorządu województwa śląskiego jako pod-
miotu uprawnionego do tworzenia spółek celowych.
Do tej pory uprawnienie takie posiadało jedynie mia-
sto Chorzów. Z uwagi na to, iż obiekty konieczne do
sprawnego przeprowadzenia Euro 2012 znajdują się
na terenie całego województwa śląskiego ze wzglę-
dów praktycznych realizatorem i koordynatorem
realizacji większości projektów będzie samorząd wo-
jewództwa śląskiego. W nowelizacji ustawy wprowa-
dzono wyraźny podział kompetencji między spółki
przygotowujące lub wykonujące przedsięwzięcia Euro
2012 a spółkę koordynującą i kontrolującą przedmio-
towe przedsięwzięcie. Wprowadzenie po konsulta-
cjach prawnych terminu „kontrola” zamiast „nad-
zór” wynika z zastrzeżeń dotyczących konstytucyj-
ności pierwotnie zastosowanego określenia.
Nowelizacja wprowadza również nowe brzmienie
tytułu rozdziału 3. Chodzi o szczegóły umowy powie-
rzania, koordynowania i kontrolowania przedsię-
wzięć Euro 2012 i innych przygotowań do Euro 2012,
sprecyzowanych w dodanym art. 18a. Wcześniej usta-
wa nie definiowała zakresu oraz niezbędnych elemen-
tów takiej umowy. Dopisanie w tytule rozdziału III
wyrazów„i innych przygotowań do Euro 2012” umoż-
liwia podmiotom prywatnym realizowanie przedsię-
wzięć na podstawie specustawy. Ułatwiona zostaje
procedura odwoławcza. Decyzję odwoławczą dostar-
cza się wnioskodawcy i stronom odwołującym się.
Inne podmioty postępowania odwoławczego zawia-
damia się w drodze obwieszczenia. Umożliwia się też
spółkom celowym utworzonym przez jednostki samo-
rządu terytorialnego realizowanie przedsięwzięć
Euro 2012 jako zadań własnych oraz prowadzenie
działalności w dłuższej perspektywie jako właścicie-
lom lub dzierżawcom obiektów powstałych w wyniku
realizacji przedsięwzięć Euro 2012. Spółki te będą
mogły m.in. zastępczo wykonywać zadania inwesto-
ra, nabywać nieruchomości na rzecz własną i we
własnym imieniu. Rozwiązanie to przyczyni się do
obniżenia ponoszonych przez miasta kosztów inwe-
stycyjnych oraz do usprawnienia i przyśpieszenia
realizacji projektów.
Nowelizacja doprecyzuje również przepis art. 20
ustawy poprzez wskazanie, że uprzednia zgoda rady
nadzorczej spółki celowej na powierzenie czynności
właściwym przedsiębiorcom jest wymagana, jeżeli
wartość zobowiązania, o którym mowa w tym prze-
pisie, przekracza 500 tys. zł netto.
Na koniec w imieniu Klubu Parlamentarnego
Platforma Obywatelska, jak również własnym chciał-
bym nadmienić, że jest to pierwsza tak duża i presti-
żowa impreza sportowa w historii Polski. Jej dosko-
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Roman Kosecki
nałe przygotowanie i świetne wykorzystanie przygo-
towanych obiektów pomoże w promocji Polski na
arenie międzynarodowej jako kraju dotrzymującego
obietnic i świetnie oraz terminowo się z nich wywią-
zującego. Pozwoli to także na zbliżenie Polski
z Ukrainą, a co za tym idzie, również Ukrainy z Unią
Europejską.
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska całko-
wicie popiera przedstawiony poselski projekt ustawy
o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego tur-
nieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA
EURO 2012. W imieniu Klubu Parlamentarnego
Platforma Obywatelska wnioskuję o natychmiastowe
przyjęcie w całości proponowanego projektu ustawy.
Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani Elżbieta Jakubiak, Prawo i Sprawiedliwość.
(Poseł Tomasz Garbowski: Nieobecna.)
Później będzie, jak się dowiaduję.
W takim razie pan poseł Tomasz Garbowski,
Lewica.
Proszę bardzo.
Poseł Tomasz Garbowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Euro 2012 jest projektem narodowym realizowanym
ponad podziałami politycznymi i partyjnymi. Jeśli
chcemy dobrze zorganizować turniej, musimy współ-
pracować i dlatego wierzę, spoglądając na przewod-
niczącego Rasia i przewodniczącego Biernata, że
z uwagą odniosą się oni do wystąpienia przedstawi-
ciela Klubu Poselskiego Lewica i że nasze wnioski
zostaną uwzględnione w pracach nad ustawą.
Proponowana nowelizacja ustawy ma plusy i mi-
nusy. Do pozytywnych elementów możemy zaliczać,
po pierwsze, umożliwienie spółkom celowym realizu-
jącym przedsięwzięcia Euro 2012 zaciąganie kredy-
tów i emisji obligacji, co pozwoli nie obciążać dodat-
kowo budżetów samorządów – mówimy tu głównie
o mieście Gdańsk i mieście Wrocław – po drugie,
umożliwienie korzystania z ułatwień inwestycyjnych
związanych z Euro 2012 podmiotom prywatnym i,
po trzecie, wpisanie województwa śląskiego jako pod-
miotu realizującego zadanie modernizacji stadionu
Chorzów. Niestety, ustawa ma też niedociągnięcia.
Po pierwsze, wnioskodawcy zapomnieli przypisać
komukolwiek kompetencje dotyczące koordynacji
i nadzoru nad całością przygotowań, a minister spor-
tu, który jest pośrednio odpowiedzialny za stan przy-
gotowań, zgodnie z tą ustawą pełni rolę tylko i wy-
łącznie sprawozdawczą: przed Radą Ministrów i przed
93
Wysoką Izbą. Po drugie, brakuje uregulowań w za-
kresie trybu umieszczania w wykazie przedsięwzięć
Euro 2012 inwestycji prywatnych. Z jednej strony
umożliwiamy, a z drugiej strony nie określamy,
w jaki sposób te podmioty będą mogły starać się
o wpisanie do rozporządzenia. I po trzecie, najważ-
niejsze, zapisy ustawy o koordynacji i kontroli spół-
ki celowej, a mówimy tu o jednej spółce: PL 2012,
są niejasne.
Przechodząc do głównej postulowanej zmiany,
czyli przyszłości spółki PL 2012, stwierdzam, że
choć na dzień dzisiejszy spółka nie wywiązuje się
z powierzonych jej zadań, to pomysłodawcy noweli-
zacji, zmian, chcą te zadania poszerzyć. Działalność
spółki PL 2012 w roku 2008 to przede wszystkim
koncentracja na PR i tworzeniu dobrego wizerunku
samej spółki. Czasem odnosiło się wrażenie, że tu
chodzi o promocję spółki, a nie o Euro 2012. Kolejna
sprawa to zasadność wydawania pieniędzy publicz-
nych. W 2009 r. budżet spółki ma sięgać około 30 mln.
W mediach już padały pytania, czy spółka PL 2012
nie jest aby luksusowym biurem podróży. A to Re-
publika Południowej Afryki, a to Pekin czy Londyn,
w planach jest jeszcze Arabia Saudyjska i nie wiem,
co jeszcze. Wszak w świecie tyle się dzieje i wszędzie
można się uczyć czegoś nowego. Tym tłumaczy się
ciągłe wycieczki, a tu na miejscu brak jest szkoleń
dla osób realizujących przedsięwzięcia związane
z Euro 2012.
Jeszcze jedna, w dobie kryzysu najbardziej bul-
wersująca kwestia. Spółka PL 2012 zatrudnia ponad
50 osób i szczyci się, co podkreśla sam pan minister
Drzewiecki, cytuję: efektywnym zarządzaniem poli-
tyką kadrową. To efektywne zarządzanie polityką
będzie kosztować podatnika w 2009 r. ponad 11 mln zł.
Średnie wynagrodzenie w spółce kształtować się bę-
dzie na poziomie ponad 9 tys. zł brutto. Skoro tyle się
tam zarabia, a sam minister twierdzi, tu znów cytat,
że to wyjątkowo zdolna młoda ekipa, w 100% moi
ludzie, to dlaczego, panie ministrze, spółka większość
zadań zleca firmom zewnętrznym.
Wysoka Izbo! Ustawodawca planuje powierzyć
spółce PL 2012 zadania i kompetencje w zakresie
kontroli przedsięwzięć Euro 2012, jednakże nie okre-
śla zasad przeprowadzania kontroli. Określenie za-
kresu uprawnień podmiotowych, kryterium kontro-
li, zasad postępowania kontrolnego i trybu składania
zastrzeżeń co do ustaleń pokontrolnych, wymogów
kwalifikacyjnych dla kontrolerów itp. jest konieczne.
Co najważniejsze, samo uprawnienie do kontroli bez
określenia organu kompetentnego w sprawie egze-
kwowania ustaleń kontroli i wniosków pokontrolnych
czyni tę instytucję mało efektywną.
W związku z tym klub Lewicy zgłasza poprawki,
których przyjęcie umożliwi usprawnienie i zracjona-
lizowanie działań spółki. Po pierwsze, należy upo-
rządkować zadania spółki koordynującej, czyli spółki
PL 2012, poprzez monitorowanie działań, a nie kon-
trolowanie działań. Po drugie, postulujemy dokoop-
towanie dwóch przedstawicieli współorganizatorów,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
94 w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Tomasz Garbowski
bo dzisiaj mamy rząd i samorząd, czyli dokooptowa-
nie dwóch przedstawicieli samorządu do rady nad-
zorczej spółki koordynującej, która ma spinać wszyst-
kie przygotowania. I po trzecie, naszym zdaniem
w dobie kryzysu gospodarczego, w dobie kryzysu fi-
nansowego należy zmienić art. 14, a więc wpisać dzia-
łalność spółek do tzw. ustawy kominowej. (Dzwonek)
Panie marszałku, jeszcze jedno zdanie.
Niedopuszczalne jest bowiem, aby dzisiaj trzy oso-
by z zarządu spółki otrzymywały ponad 30 tys. zł
miesięcznie, a jak powiedział pan premier, oszczęd-
ności należy zacząć od siebie. Dlatego prośba do sza-
nownych państwa, żebyśmy zaczęli od siebie i od
spółki celowej Skarbu Państwa. Dziękuję ślicznie.
(Oklaski)
(Poseł Jan Kulas: Demagogia, panie pośle.)
Nie, to prawda.
(Poseł Ireneusz Raś: Wy zawsze byliście oszczędni.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Aleksander Sopliński, Polskie Stron-
nictwo Ludowe.
Poseł Aleksander Sopliński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
W imieniu Klubu Poselskiego Polskiego Stronnictwa
Ludowego przedstawiam opinię dotyczącą poselskie-
go projektu zmiany ustawy o przygotowaniu finało-
wego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
UEFA EURO 2012.
Wysoka Izba przyjęła 7 września 2007 r. szczegól-
ną ustawę, tzw. specustawę, która umożliwia i uła-
twia przeprowadzenie całego procesu inwestycyjnego
związanego z przygotowaniem mistrzostw Polski do
mistrzostw Europy. Ustawa określa w szczególności
warunki realizacji przedsięwzięć w zakresie projek-
towania i budowy obiektów niezbędnych do przepro-
wadzenia turnieju. Omawiana ustawa określa rów-
nież zasady tworzenia i działania spółek celowych.
Skarb Państwa tworzy spółki z ograniczoną odpowie-
dzialnością, zwane spółkami celowymi.
Podczas realizacji procesu inwestycyjnego stwier-
dzono jednak, że niezbędne jest zaangażowanie in-
nych środków i innych osób w celu wykonania tak
olbrzymiej inwestycji. Dlatego też w tej szczególnej
nowelizacji proponuje się, żeby w programie inwesty-
cyjnym brały udział również podmioty prywatne,
żeby inwestycje były realizowane w formie partner-
stwa publiczno-prywatnego. Głównie chodzi o inwe-
stycje dotyczące budowy i remontów całego zaplecza
turystyczno-rekreacyjnego czy też budowy hoteli, jak
i rozbudowy centrów pobytowych.
Zgodnie z nowelizacją tej ustawy realizacja tych
inwestycji może być dokonywana z udziałem kapita-
łu prywatnego. Usprawni to cały proces inwestycyj-
ny. Jednak najistotniejsze jest to, że po zakończeniu
całego procesu inwestycyjnego i po zakończeniu Mi-
strzostw Europy w Piłce Nożnej te inwestycje będą
właściwie wykorzystane. One nie są tworzone tylko
na okres mistrzostw. Te inwestycje będą służyły
przede wszystkim poszerzeniu działalności samorzą-
dów, szczególnie w zakresie sportu.
Ważna zmiana dotyczy wprowadzenia wyraźnego
podziału kompetencyjnego pomiędzy spółkami przy-
gotowującymi Euro 2012 a spółką koordynującą
i nadzorującą.
Szczególną zmianę zawiera art. 7, w którym do-
daje się ust. 1a mówiący o tym, do jakich celów jest
powołana spółka celowa. Ponadto w projekcie mówi
się również o tym, że te spółki mogą być m.in. powo-
ływane przez miasta gospodarzy Euro 2012. Zwróco-
no także uwagę na to, że taka spółka będzie tworzo-
na przez województwo śląskie.
Przedmiotem działalności spółek celowych będzie
w szczególności zastępcze wykonanie zadań inwesto-
ra i zadań nadzoru inwestorskiego. Wiele dyskuto-
wano podczas posiedzeń podkomisji i komisji na te-
mat funkcji takiej spółki. W przepisie art. 7 ust. 1a
określono, że spółka może być tworzona również
w celu m.in. koordynacji i kontroli przygotowywania
lub wykonywania przedsięwzięć Euro 2012. Klub
Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego
uważa za celową i zasadną nowelizację tej ustawy
i będzie głosował za przyjęciem tego projektu. Dzię-
kuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Głos zabierze pani posłanka Elżbieta Jakubiak,
Prawo i Sprawiedliwość.
Proszę bardzo.
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Panie Marszałku! Bardzo przepraszam za spóź-
nienie i dziękuję za przesunięcie czasu mojego wystą-
pienia.
Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Po
upływie półtora roku zajmujemy się dzisiaj noweliza-
cją ustawy z 7 września 2007 r. o przygotowaniu fi-
nałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
UEFA EURO 2012. Oczywiście niczego złego nie ma
w nowelizacji ustawy, zawsze wszystko może być lep-
sze, zwłaszcza, jeżeli ustawa została wykorzystana,
zrobiono z niej użytek. Na podstawie tej ustawy mi-
nister powołał dwie spółki i jednostki samorządu
terytorialnego powołały swoje spółki w celu budowy
obiektów i przygotowania Euro 2012 w Polsce. Cho-
dzi mi jednak o interpretację, mam bowiem wraże-
nie, że nowelizacja właściwie niczego nie zmienia,
tylko próbuje na nowo zinterpretować to, co już zo-
stało zapisane w starej ustawie. Odniosę się do kilku
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Elżbieta Jakubiak
zapisów, które zostały zawarte w nowelizacji, i po-
wiem kilka słów o niektórych wprowadzanych prze-
pisach. Pan poseł Sopliński mówił o tym, że warto
rozdzielić kompetencje i warto pokazać co, z czego
jest finansowane. Oczywiście, panie pośle, tyle tylko,
że w art. 1 mówi się o tym, do czego spółka została
powołana, i o środkach w szczególności, z których
finansuje się przygotowania Euro 2012. Użycie sfor-
mułowania „w szczególności” nie ogranicza użycia
innych środków niż te, które są wymienione, czyli
środków pochodzących z budżetu państwa, z budże-
tów jednostek samorządu terytorialnego i z budżetu
Unii Europejskiej. Świadomie wymieniliśmy te źró-
dła finansowania w poprzedniej ustawie, w tej usta-
wie matce, dlatego że niektóre inwestycje są wyko-
nywane z wykorzystaniem połączonych środków,
nawet środków pochodzących jakby z trzech stron,
czyli ze środków marszałka, ministra i Unii Europej-
skiej. Ponieważ niektóre inwestycje są tak realizowa-
ne, a wydatkowanie środków europejskich jest dość
restrykcyjne, w ustawie tej wymieniliśmy pewne za-
sady finansowania, co nie oznacza, że inwestycji czy
przedsięwzięć Euro 2012 nie można wykonać, korzy-
stając ze środków prywatnych. Można w oparciu
o przepisy starej ustawy. Tak więc nowelizacja w tym
punkcie ustawy wydaje mi się zbędna i niecelowa.
Chciałabym zapytać jeszcze wnioskodawców, bo pro-
jekt jest projektem poselskim, do końca nie było
przedstawione zdanie ministra, który opiniował wy-
łącznie projekt zgłoszony przez posłów; nie opinio-
wał, nie odnosił się natomiast do projektu, który tak
naprawdę powstał w trakcie posiedzenia podkomisji,
ponieważ dzisiaj mamy projekt znakomicie różniący
się od projektu, który był pierwotnym projektem zło-
żonym przez posłów, tak więc ciekawa byłabym, jakie
jest stanowisko ministra wobec projektu, którym
dzisiaj się zajmujemy, zawartego w sprawozdaniu.
Chciałabym też odnieść się do zasadniczego pro-
blemu przedstawionego w nowelizacji, tzn. do pro-
blemu kontroli. Chciałbym, aby państwo wniosko-
dawcy odpowiedzieli na pytanie: Na jakiej podstawie
wprowadzamy zasadę kontroli w odniesieniu do
spółek prawa handlowego i dlaczego formułujemy
tak te zapisy, że w zasadzie spółka prawa handlowe-
go może kontrolować inne spółki prawa handlowe-
go? Nie wiem, czy ten przepis jest zgodny z konsty-
tucją, a po drugie, czy spółka prawa handlowego ma
prawo kontrolować podmioty, jakimi są organy jed-
nostek samorządu terytorialnego. Chcąc to zobra-
zować, powiem, że przepisy te doprowadzą do para-
doksalnej sytuacji, w której spółka prezydenta mia-
sta – np. prezydenta miasta Krakowa czy prezyden-
ta miasta Poznania – będzie... Mówię dla przykładu,
ale jest w Poznaniu, jest we Wrocławiu, jest w Gdań-
ski, w Warszawie są dwie. Pytanie: Która z tych
spółek którą będzie kontrolowała, jeśli jasno nie opi-
szemy tego w ustawie? Przy stworzeniu takiej moż-
liwości trzeba wskazać podmiot uprawniony do kon-
95
troli, a nie pisać: spółki celowe, bo wtedy odnosi się
to do wszystkich spółek: i do tych utworzonych przez
pana ministra i dzisiaj władanych przez pana mini-
stra, i do tych, które są tworzone przez jednostki sa-
morządu terytorialnego. Warto sprecyzować te prze-
pisy, jeśli w ogóle uznamy, że konstytucyjny jest
przepis, który mówi o kontroli. W stosunku do pre-
zydentów miast uprawniona do kontroli jest wyłącz-
nie rada miasta, a w stosunku do ministra konstytu-
cyjnego uprawnionym do kontroli jest wyłącznie
Sejm Rzeczypospolitej. (Dzwonek)
Powiem jeszcze tylko dosłownie o jednym przepi-
sie, który budzi zastrzeżenia. Generalnie chodzi o to,
że jest to przepis wprowadzony, czyli tzw. słowniczek
pojęć.
Panowie Posłowie! Musimy zastanowić się nad
tym, jak rozumiemy podmioty realizujące i podmioty
uczestniczące, dlatego że wprowadziliśmy nowy słow-
nik do ustawy, nie wyjaśniając, kto jest kim. Nie wie-
my, kto to jest podmiot realizujący, bo tak naprawdę
zawsze używaliśmy wyrażeń: spółka celowa, jednost-
ka samorządu terytorialnego, minister właściwy,
a tu wprowadzamy nowy język, czyli podmiot uczest-
niczący, podmiot realizujący.
Po drugie, przepisujemy do ustawy to, co jest rów-
nież w umowie między właścicielem spółki a samą
spółką, dlatego że przepisujemy do ustawy zasadę,
treść umowy łączącej ministra z prezesem spółki czy
z zarządem spółki. Wydaje się to zbyteczne i napraw-
dę nie powinniśmy się tym zajmować.
Dajemy też nowe uprawnienia spółce PL. Oczywi-
ście ja rozumiem, na czym to polega: że ma pewne
trudności ze zdobyciem danych, ale proszę państwa,
nie uratujemy tej sytuacji, wprowadzając w tak na-
chalny sposób uprawnienia spółki. Tego nie da się
obronić, te przepisy będą kwestionowane przez pre-
zydentów miast.
Poza tym jest jeszcze jedno pytanie: Czy celowe
jest powoływanie dzisiaj, po 1,5 roku działania spół-
ki, spółki woj. śląskiego? Pytam dlatego, proszę pań-
stwa, że toczy się przetarg w woj. śląskim na budowę
stadionu i jest jedna wątpliwość prawna: Czy prze-
targ rozpoczęty przez jeden podmiot prawny będzie
mógł być przekazany do spółki, aby ona realizowała
potem tę inwestycję? Jest co do tego zasadniczy spór,
moim zdaniem nierozstrzygnięty w ustawie. Jest
spór i bardzo mi przykro, że tak to się dzieje, ale
myślę, że państwo...
(Głos z sali: Właścicielem jest woj. śląskie.)
Ale przetarg prowadzi dzisiaj jednostka... Prze-
targ prowadzi marszałek woj. śląskiego i w tej usta-
wie dajemy mu możliwość powołania spółki.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Przepraszam bardzo, proszę powoli kończyć, bo
minęło już bardzo dużo czasu.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
96 w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Już kończę, tak, już kończę.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Proszę bardzo.
Bo pani niepotrzebnie wdaje się jeszcze w polemi-
kę z salą.
Proszę kontynuować i kończyć.
Poseł Elżbieta Jakubiak:
Nie, nie, ja tylko powiem, że dajemy dodatkowo
możliwość powołania spółki marszałkowi woj. ślą-
skiego w momencie, kiedy on już prowadzi zaawan-
sowany dzisiaj przetarg na budowę stadionu. Będzie
problem z przekazaniem tej inwestycji do spółki,
prawny problem, związany z ustawą o zamówieniach
publicznych. Jest to zasadnicza sprawa w tej ustawie
i problemy tej ustawy.
W tej sytuacji muszę powiedzieć, że klub Prawa
i Sprawiedliwości nie będzie głosował za ustawą
w tym kształcie.
(Poseł Jan Kulas: Chyba nie będziecie przeszka-
dzać.)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo.
Proszę państwa, przystępujemy do pytań.
Zapisało się 12 osób.
Czy są jeszcze chętni?
Zamykam listę.
Ustalam czas pytania na 1,5 minuty.
Pierwszy pan poseł Jacek Osuch, Prawo i Spra-
wiedliwość. Nie ma pana posła.
To pan poseł Adam Gawęda, Prawo i Sprawiedli-
wość. Nie ma.
Pan poseł Tomasz Kamiński, Lewica.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Tomasz Kamiński:
Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze!
Wysoki Sejmie! Żeby nie zostać posądzonym przez
posła Kulasa o demagogię, na początku powiem
o pewnych kwotach związanych z funkcjonowaniem
tejże spółki. 30 mln – koszt funkcjonowania, 11 mln
to koszty osobowe, z czego dla zarządu 100 tys. mie-
sięcznie, 2 mln to delegacje. Pytanie: Co ta spółka
robi? Otóż zbiera i przekazuje pewne analizy, pewne
informacje.
Panie ministrze, pytanie do pana: Czy nie powin-
niśmy troszeczkę oszczędzać na kosztach osobowych,
tak jak wszędzie oszczędzamy? Bo wszyscy Polacy
dzisiaj oszczędzają: i rodziny, i przedsiębiorcy, i my
w ministerstwach także szukamy oszczędności. Czy
nie należałoby przyjrzeć się tym wydatkom?
Druga sprawa, panie ministrze, dotyczy tego,
że za pośrednictwem mediów dowiadujemy się, iż
w związku z funkcjonowaniem tejże spółki, w związ-
ku z przygotowaniami do Euro 2012 zewnętrzne
kancelarie prawnicze zarobią krocie, po kilkaset ty-
sięcy złotych, za wykonanie ekspertyzy. Chcę w od-
niesieniu do tego zadać pytanie. Skoro w ramach
spółki wydajemy na koszty osobowe 11 mln zł, to po
co zatrudniamy tam prawników, skoro oni nie potra-
fią wykonać takich ekspertyz prawnych?
Kolejne pytanie chcę zadać posłowi sprawozdaw-
cy. Przedmiotowy zakres zmian zwiększa kompe-
tencje spółki koordynującej, czyli PL 2012. (Dzwo-
nek) Panie pośle, ile razy w 2008 r. spółka PL 2012
przeprowadziła procedurę nadzoru, w tym kontroli
w jednostkach odpowiedzialnych za przygotowanie
Euro 2012? Jaki skutek miały te kontrole? Jaki
przyniosły efekt? Ile w minionym roku zostało prze-
prowadzonych szkoleń dla osób zajmujących się
przygotowaniem Euro 2012, ale nie dla pracowni-
ków PL 2012? Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Tomasz Kamiński, Lewica.
Przepraszam bardzo, pan poseł Jan Kulas, Plat-
forma Obywatelska.
Poseł Jan Kulas:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Pierwsza moja refleksja jest taka, że bardzo się
zdziwiłem, że drugi co do wielkości klub parlamen-
tarny nie chce poprzeć tak ważnej nowelizacji. Wszy-
scy mówimy, że piłkarskie Euro jest najważniejsze,
że trzeba pomóc, a tu się okazuje, że poparcia ustawie
nie udzieli stu kilkudziesięciu posłów. To jest zaska-
kujące, takiej sytuacji chyba w tej kadencji jeszcze
nie było.
Mam dwa pytania do posła sprawozdawcy. Panie
pośle, dwóch posłów z Lewicy mówiło o rzekomym
marnotrawstwie, braku oszczędności. Jest to taka
pospolita demagogia polityczna. Czy tak było też
w komisji? Czy taki był klimat? Czy takie racje, ar-
gumenty też się pojawiały?
Drugie pytanie, panie pośle sprawozdawco, doty-
czy tego, że ten projekt ustawy może być jednym
z ciekawszych, jeżeli chodzi o realizację partnerstwa
publiczno-prywatnego. W tym zakresie w ostatnich
kilku latach żaden rząd niczego nie dokonał, niczego
nie osiągnął. Czy jest poważna szansa na to, że ta
nowelizacja rzeczywiście doprowadzi do realnych
sukcesów w zakresie realizacji klasycznego partner-
stwa publiczno-prywatnego?
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Jan Kulas
Wszyscy jesteśmy bardzo zainteresowani tym,
żeby nasze przygotowania były prowadzone solidnie,
rzetelnie. Jestem przekonany, że tak jest, ale część
opozycji tego chyba nie rozumie. Panie ministrze,
korzystając z pana obecności, chcę zapytać o to, czy
może pan nas zapewnić, że polskie przygotowania do
Euro 2012 przebiegają w sposób harmonijny i zgodny
z planem. Dziękuję za uwagę.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Iwona Guzowska, Platforma Oby-
watelska.
Poseł Iwona Guzowska:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Jeżeli chodzi o zmiany, które zostaną wprowadzone
w tej ustawie, były one bardzo wyczekiwane. Samo-
rządy zgłaszały propozycje tych zmian, zwłaszcza
jeśli chodzi o zmiany dotyczące spółek celowych, po-
wołanych przez jednostki samorządów terytorial-
nych. Wszyscy się teraz trochę martwią o to, jak
będzie przebiegało przygotowanie Euro 2012 w kon-
tekście obecnego kryzysu finansowego. Mam w tym
zakresie jedno konkretne pytanie: Panie ministrze,
w jakim stopniu obecne zmiany umożliwią, jeśli
w ogóle umożliwią, spółkom celowym, czyli samorzą-
dom, działania w zakresie przygotowań do Euro 2012
od strony finansowej? Czy to pomoże, czy tylko za-
szkodzi? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję, pani poseł.
Pan poseł Ireneusz Raś, Platforma Obywatelska.
Poseł Ireneusz Raś:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoki Sej-
mie! Proces legislacyjny dotyczący zmian, które dzi-
siaj omawiamy, rozpoczął się 8 września 2008 r. Ten
proces jest długi. W związku z tym mam pytanie do
pana posła sprawozdawcy Biernata. Dlaczego te sej-
mowe prace nad ustawą tak długo trwają? Należy
wziąć pod uwagę fakt, iż wobec tej nowej regulacji
musi jeszcze zająć stanowisko Senat, potem pewnie
wróci to do nas, jeżeli zostaną zgłoszone jakieś po-
prawki.
W tym miejscu jest uwaga do pani przewodniczą-
cej Elżbiety Jakubiak. 7 września 2007 r. wypowia-
dałem się z tej mównicy, gorąco popierając przedło-
żenie ówczesnej pani minister. Była to dobra regula-
97
cja. Uważam, że ona nieźle służy. Jednak każda re-
gulacja, pani minister, jako że pani do niej bardzo się
przyzwyczaiła, pani przewodnicząca, musi się zmie-
rzyć z praktyką.
(Poseł Elżbieta Jakubiak: Nie, nie przyzwycza-
iłam się.)
Jeśli dziś trzy miasta czekają od września na to,
że dokonamy pewnych korekt, to naprawdę starajmy
się ułatwiać jak najbardziej ten proces przygotowań
do Euro 2012.
(Poseł Elżbieta Jakubiak: Wtedy z panem nego-
cjowałam.)
A jeśli chodzi o… (Dzwonek) Nie powinienem od-
powiadać, ale oczywiście pan Garbowski zapytał
mnie, i wymienił z imienia i nazwiska, więc odpo-
wiem jednym zdaniem, panie marszałku. W tych
wątpliwościach, które pan przekazuje albo pana klub,
moim zdaniem nie zostałem osamotniony. A jeśli cho-
dzi o kwestię wynagrodzeń w spółkach, to określiła
je w pełni ówczesna pani minister…
(Poseł Tomasz Garbowski: Nie, nieprawda.)
…i zaproponowała Sejmowi 7 września 2007 r. My
to poparliśmy i państwo też. Odsyłam do stenogramu
wystąpienia w imieniu ówczesnego pana klubu. Był
pan w poprzednim parlamencie, więc bez trudu pan
to odszuka. Uważam, że w tej kwestii nie powinni-
śmy się różnić. Powinniśmy budować razem ten pro-
gram. Nie stosujmy obstrukcji. Skończmy w piątek
proces legislacyjny w Sejmie dotyczący nowelizacji
tej ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jerzy Gosiewski, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Jerzy Gosiewski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Szkoda, że tak brzydko posłowie mówią o opozycji,
a jednocześnie chcą, abyśmy w tym uczestniczyli.
Mam nadzieję, że moi dwaj przedmówcy zmienią
retorykę swych wypowiedzi. Panie pośle, do pana
też mówiłem.
Panie ministrze, w omawianym projekcie ustawy
proponuje się zmiany w ustawie o przygotowaniu fi-
nałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej
UEFA EURO 2012. W art. 7 ust. 6 zmienianej usta-
wy w miejsce miasta Chorzowa wskazuje się samo-
rząd woj. śląskiego jako podmiot, który może tworzyć
spółki celowe na zasadach przewidzianych w ustawie
o przygotowaniu finałowego turnieju Euro 2012.
Panie ministrze, dlaczego spółka celowa nie może
pozostać na przykład w woj. warmińsko-mazurskim?
Prawdą jest, że nie planuje się na tym terenie żad-
nych meczy. Prawdą jest też, że Warmia i Mazury to
idealne miejsce, gdzie sportowcy mogliby trenować,
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
98 w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Jerzy Gosiewski
a całe ekipy, wraz z piłkarzami, mogłyby tu kwate-
rować i odpoczywać. W tym celu należałoby wybudo-
wać przynajmniej jeden lub kilka mniejszych stadio-
nów, umożliwiających trening piłkarzy. Do tego nie-
zbędne byłoby utworzenie spółki celowej w woj. war-
mińsko-mazurskim. (Dzwonek) Dlaczego nie przewi-
duje się takiego rozwiązania?
I drugie pytanie, dotyczące zmienianej ustawy.
Czy spółki celowe mogą zadłużać się? Bardzo dzięku-
ję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Tomasz Garbowski, Lewica.
Poseł Tomasz Garbowski:
Dziękuję, panie marszałku.
Kilka słów. Po pierwsze, Sojusz Lewicy Demokra-
tycznej, Klub Poselski Lewica, panie ministrze, Wy-
soka Izbo, nie jest hamulcowym. My jesteśmy głębo-
ko za realizacją Euro 2012. Niektóre rzeczy, o których
mówimy, potwierdzają się w naszych informacjach,
w naszych zadaniach kontrolnych. Panie pośle Raś,
chciałbym, żebyśmy po 16 marca 2009 r., kiedy Naj-
wyższa Izba Kontroli ogłosi ocenę stanu przygoto-
wań, usiedli do stołu i jeżeli będą jakieś uwagi,
usprawnili działania.
Druga kwestia. Trzeba podziękować pani poseł
Iwonie Guzowskiej, która w pracach podkomisji
przedstawiła poprawki miast gospodarzy, bo pierwot-
ny zapis ustawowy mówił tylko o spółce koordynują-
cej. Dopiero pani poseł Iwona Guzowska zgłosiła
poprawki miasta Gdańska i dzisiaj szczycimy się, że
to trzeba przyjąć. I pytanie, panie ministrze. Wiem,
że pan minister jest przewodniczącym rady nadzor-
czej spółki…
(Głos z sali: Byłym.)
A to przepraszam, ale czy pana zdaniem, jako by-
łego przewodniczącego rady nadzorczej, panie mini-
strze, nie należałoby usprawnić działań spółki celo-
wej PL 2012? Czy pana zdaniem ta spółka nie powin-
na przygotować szerszej ekspertyzy w zakresie za-
grożeń związanych z dotrzymaniem terminu, w za-
kresie monitorowania przedsięwzięć dotyczących
Euro 2012, w zakresie programów naprawczych,
żeby przyśpieszyć prace związane z Euro 2012? Pan
minister na pewno wie – darzę go dużym szacunkiem
– że jest umowa powierzenia pomiędzy ministrem
sportu i turystyki a spółką i wszystko jest tam wy-
szczególnione. Na zakończenie chciałbym zapytać,
czy spółka nie powinna realizować tych zadań bar-
dziej ambitnie. Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Lewica.
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Jak z punktu widzenia ministra odpowiedzial-
nego w imieniu rządu za ten narodowy projekt ocenia
pan w tej chwili, na tym etapie realizacji projektu,
ale również w kontekście współpracy z UEFA, współ-
pracę z podstawowym partnerem, jakim jest Polski
Związek Piłki Nożnej? Drugie pytanie dotyczy kwe-
stii związanych z kosztami obsługi prawnej, w tym
m.in. właśnie spółki PL 2012. Jak podaje prasa, na
720 tys. opiewa kontrakt z firmą prawniczą pana To-
masza Kopoczyńskiego z Gdańska, dziwnym trafem
wiceprzewodniczącego Trybunału Arbitrażowego
przy Polskim Komitecie Olimpijskim. Tak się składa,
że jest to osoba, która była szefem składu orzekają-
cego w sprawie wprowadzenia kuratora do PZPN.
W jednej osobie to wszystko tak się ładnie łączy i dzien-
nikarze zadają pytanie, czy za wykonanie dyspozycji
ministra trzeba mieć taką obsługę prawną.
Ostatnia kwestia. Jak wygląda stan prac nad
ustawami, które wynikają z gwarancji złożonych
przez polski rząd w aplikacji dotyczącej zorganizowa-
nia mistrzostw Europy? Chodzi m.in. o gwarancje
podatkowe. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Andrzej Szlachta:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini-
strze! Dodanie ust. 4 do art. 24 omawianej ustawy
ma się przyczynić do szybszego i sprawniejszego za-
kończenia postępowania odwoławczego, a tym sa-
mym pozwolić na usprawnienie procesu przygotowa-
nia inwestycji związanych z Euro 2012. Jest to za-
sadne, bowiem dotychczasowy stan rzeczy może po-
wodować wydłużenie postępowania administracyjne-
go i przyczynić się do opóźnienia realizacji inwestycji
w przypadku, gdy organ odwoławczy będzie musiał
ustalić strony postępowania w celu bezpośredniego
doręczenia wydanej przez siebie decyzji drogą pocz-
tową. Jednak mam pytanie do pana ministra. Czy
doręczenie przez organ odwoławczy jego decyzji tylko
wnioskodawcy i stronom odwołującym się, a zawia-
domienie pozostałych stron postępowania o jej wyda-
niu jedynie w drodze obwieszczeń w urzędach gminy
właściwych dla lokalizacji inwestycji i w prasie, nie
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Poseł Andrzej Szlachta
narusza interesu prawnego tych ostatnich? Czy na
podstawie innych przepisów pozostałe strony nie
będą dochodzić prawa do doręczenia decyzji drogą
pocztową? Czy te strony nie będą czuć się pominięte
w procesie postępowania administracyjnego? Dzię-
kuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Mariusz Grad, Platforma Obywatel-
ska.
Poseł Mariusz Grad:
Dziękuję, panie marszałku.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Jest to bardzo ważna i potrzebna nowelizacja ustawy,
która przyspieszy proces inwestycyjny związany
z przygotowaniem Euro 2012. Bardzo ważnym punk-
tem nowelizacji są ułatwienia dla podmiotów prywat-
nych, które będą budować infrastrukturę turystycz-
no-rekreacyjną. Podmioty te będą mogły korzystać
z przyśpieszonej ścieżki administracyjnej. Chciałbym
zapytać posła sprawozdawcę o szczegóły. Na czym
będzie polegało to przyspieszenie? Jakie to będą uła-
twienia?
Chciałbym również skierować pytanie do pana
ministra w kontekście środków europejskich, bo pod-
mioty prywatne na pewno będą ubiegały się o takie
środki w ramach programów regionalnych i krajo-
wych, żeby te inwestycje zrealizować jak najbardziej
efektywnie. Czy przedsiębiorcy będą mogli liczyć na
jakieś preferencje w pozyskaniu tych środków euro-
pejskich? Innymi słowy: Czy będą mogli te projekty
w jakiś sposób oznaczać, że służą one właśnie reali-
zacji Euro 2012? Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Grzegorz Janik, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Poseł Grzegorz Janik:
Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo!
Euro 2012 jest dla nas wszystkich bardzo ważne.
Wiemy, że jest to duża szansa dla Polski i dla miast
gospodarzy. Dlatego chciałbym zadać kilka pytań.
Pierwsze pytanie: Dlaczego obiektami wybudowany-
mi przez samorząd i rząd będą zarządzać bezprzetar-
gowo spółki z ustawy o Euro 2012? Czy to jest dobre,
99
panie ministrze? Drugie: Jakie zagrożenia wiążą się
z możliwością i prawem do nabywania ziemi przez
spółki? Wiemy, że są to spółki celowe, które mają
zakończyć działanie po Euro 2012. Korzystając
z tego, że zabieram głos, chciałbym zapytać pana
ministra: Czy rząd, pan minister z panem prezesem
spółki, podejmują jakieś działania, aby w Polsce gra-
no na 6 stadionach, aby arena Stadionu Śląskiego
również gościła piłkarzy Euro 2012? Dziękuję bar-
dzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Lista posłów zapisanych do głosu została wyczer-
pana.
Głos zabierze sekretarz stanu w Ministerstwie
Sportu i Turystyki pan Adam Giersz.
Proszę bardzo, panie ministrze.
Sekretarz Stanu
w Ministerstwie Sportu i Turystyki
Adam Giersz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Padło wiele pytań
dotyczących Euro. Przypomnę, że to jest poselski
projekt ustawy. Rząd przygotował stanowisko do po-
selskiego projektu ustawy i chcę powiedzieć, odpo-
wiadając na jedno z pytań pani poseł Elżbiety Jaku-
biak, że rząd pozytywnie ocenia zmiany proponowa-
ne w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy
o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Eu-
ropy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012. Uważamy,
że projekt rozwiązuje wiele problemów, co przyczyni
się do sprawniejszego zarządzania tym projektem,
rozwiązuje problemy samorządów miast organizują-
cych Euro w zakresie finansowania tych przedsię-
wzięć przez powołane przez nich spółki celowe, roz-
wiązuje problemy inwestorów prywatnych, którzy
mogą korzystać, realizując przedsięwzięcia Euro,
z pożytków specustawy, wreszcie usprawnia proces
zarządzania całym projektem.
Jeśli chodzi o pytania pana posła Garbowskiego
i pani poseł Iwony Guzowskiej, odpowiadam, że przy-
gotowania do Euro 2012 zdaniem rządu, ministra
sportu, ale także UEFA, są na bardzo wysokim po-
ziomie. Stopień zagrożeń, ryzyk związanych z orga-
nizacją wyraźnie się obniża i to jest rzecz obiektyw-
na. System zarządzania projektem przyjęty w Polsce
jest oceniany jako wzorowy, stawia się go jako wzór
dla Ukrainy. Mówi się, że Polska przyjęła czytelny
system, gdzie jest wyraźne oddzielenie organu poli-
tycznego, jakim jest komitet organizacyjny Euro
z panem premierem Donaldem Tuskiem na czele,
ministra sportu i spółki PL 2012.
Jeśli chodzi o kompetencje, o które pyta pan poseł
Garbowski, minister sportu ma w zakresie czynności
określone przez premiera zadanie koordynowania
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy
100 w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sportu
i Turystyki Adam Giersz
przygotowań do Euro 2012, natomiast tę koordynację
realizuje spółka celowa powołana przez ministra
– spółka PL 2012. Jej działalność również UEFA oce-
nia bardzo wysoko. Jest znakomita relacja między
UEFA a spółką PL 2012. Tak jest autentycznie, bo
byłem na wielu spotkaniach, kompetencje zarządza-
jących spółką PL 2012 są przez UEFA wysoko oce-
niane. Jeśli chodzi o koszty funkcjonowania spółki,
zawsze możemy powiedzieć, że są za wysokie, ale my-
ślę, że są odpowiednie do zadań, jakie realizuje spół-
ka. Niemniej jednak w warunkach oszczędności bu-
dżetowych w związku z kryzysem gospodarczym
cięcia w budżecie ministra sportu w największym
stopniu dotknęły kosztów funkcjonowania spółki
PL 2012, to dużo więcej niż 10%, jak średnio przyję-
to w całym budżecie, w tej chwili nie dysponuję szcze-
gółowymi informacjami. Wynagrodzenia zarządów
spółki PL 2012 i spółki Narodowe Centrum Sportu
rzeczywiście są wyższe niż przewidują ograniczenia
nałożone przez ustawę kominową, ale cel tej ustawy
był taki, żeby zapewnić najlepszych fachowców dla
zarządzania tym priorytetowym zadaniem. Było to
zamierzenie niejako celowe, stąd zarobki te rzeczy-
wiście są na poziomie rynkowym, takie jakie otrzy-
mują menadżerowie w ważnych spółkach.
Pani poseł Elżbieta Jakubiak pytała jeszcze o to,
czy spółka PL 2012 ma prawo kontrolować inne spół-
ki. Otóż rozumiemy to tak, że nie kontroluje ona in-
nych spółek, tylko kontroluje realizację przedsięwzięć
Euro; czyli ma prawo żądać informacji i nadzorować
to, jak realizowane są przedsięwzięcia, a nie kontro-
lować podmiotowo spółki.
Zmiany, które są proponowane w projekcie posel-
skim, były szeroko konsultowane z samorządami
terytorialnymi. I zmiana zapisów dotycząca np. Cho-
rzowa i samorządu woj. śląskiego była realizowana
we współpracy właśnie z tymi samorządami.
Pan poseł Gosiewski pytał o to, czy spółki mogą
się zadłużać. W zmianach proponowanych w projek-
cie poselskim taka możliwość istnieje. Do tej pory
spółki mogły działać tylko na rzecz i w imieniu pod-
miotu, który zakładał spółkę, a w tej chwili mogą
działać również we własnym imieniu. Jeżeli mogą
działać we własnym imieniu, to mogą we własnym
imieniu podejmować również zobowiązania. Poza
tym spółki te – to jeden z elementów nowelizacji
– będą mogły funkcjonować również po Euro 2012,
jeżeli będą zarządzały tymi obiektami, jeżeli zostanie
im powierzone zarządzanie. Zarządzanie takie może
być powierzone w drodze ustawy, czyli wyłącza to
inny tryb zlecenia tych zadań. W ustawie jest zapi-
sane, że spółkom można powierzyć zarządzanie tymi
obiektami. Do tej pory było tak, że na czas określony,
do czasu Euro 2012, w proponowanych zmianach ten
czas ma nie być już finalnie określony.
Pan poseł Szlachta pytał o sprawy stricte prawne
dotyczące doręczania decyzji itd. W naszej ocenie za-
pisy te są zgodne z prawem, to nie budzi naszych
wątpliwości.
Pan poseł Grad o możliwości korzystania z fun-
duszy unijnych, o to, w jaki sposób można wyróżniać
przedsięwzięcia związane z Euro. Wyróżnikiem jest
lista przedsięwzięć Euro. Przedsięwzięcia znajdujące
się na tej liście są wyraźnie określone i mogą być
podstawą do aplikowania w tym zakresie.
Pan poseł Janik pytał o kwestię dotyczącą spółki
po Euro; już odpowiedziałem na to pytanie. Jeśli cho-
dzi o 6 stadionów, oczywiście chcielibyśmy, żeby
w Polsce Euro 2012 było rozgrywane na 6 stadio-
nach. Na razie stan faktyczny jest taki, że UEFA
podjęła decyzję, że Euro odbędzie się na 6 stadionach,
nie więcej, na 8 stadionach łącznie, ale że organizacja
ta może być asymetryczna pomiędzy Polską a Ukra-
iną. A więc teoretycznie może być tak, że w Polsce
odbędzie się na 6 stadionach, a na Ukrainie na
2 stadionach, ale jest to hipotetyczne rozwiązanie.
W każdym razie UEFA takie rozwiązanie dopuszcza.
Pan poseł Tomaszewski pytał konkretnie o pana
mecenasa Kopoczyńskiego i jego zaangażowanie. My-
ślę, że to jest koincydencja.
(Poseł Tadeusz Tomaszewski: Przypadek…)
Trybunał arbitrażowy nie działa jednoosobowo.
Skład arbitrów został powołany rok czy dwa lata
temu i trybunał sam wyłania składy orzekające
w poszczególnych sprawach. Jeśli w jednym ze skła-
dów znalazł się pan mecenas Kopoczyński, to widocz-
nie taka była wola trybunału. Dziękuję bardzo.
(Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu ministrowi.
Głos zabierze sprawozdawca... wiem, wiem, to
właśnie pana posła proszę.
(Poseł Tomasz Garbowski: Niech pan się nie de-
nerwuje, panie pośle.)
Głos zabierze sprawozdawca komisji pan poseł
Andrzej Biernat.
Proszę bardzo, panie pośle.
Poseł Andrzej Biernat:
Wysoki Sejmie! Panie Marszałku! Trochę mnie
dziwią niektóre opinie posłów, zwłaszcza tych, którzy
uczestniczyli w pracach podkomisji, gdzie wypraco-
waliśmy pewien model i zapisy przegłosowane były
praktycznie w pełnej zgodzie i konsensusie.
Każda ustawa może być bardziej doskonała. Na
wstępie swojej dzisiejszej wypowiedzi powiedziałem,
że projekt pani minister Jakubiak był bardzo dobry,
niestety czas i dynamika zdarzeń wymusiły na nas
wprowadzenie pewnych zmian. Nie wymyśliliśmy
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Andrzej Biernat
tych zmian ot, tak sobie, bo chcieliśmy wystąpić
przed Wysokim Sejmem z projektem ustawy. Cały ten
akt prawny powstał na bazie opinii i sugestii reali-
zatorów programu Euro 2012, my tylko spisaliśmy
to w postaci projektu ustawy i zaproponowaliśmy
Wysokiej Izbie przyjęcie rozwiązań, na które czekają
miasta czy podmioty zajmujące się organizacją Euro
2012.
Dziwi mnie więc postawa zarówno pana posła Ja-
nika, jak i pana posła Garbowskiego, którzy uczest-
niczyli w pracach podkomisji i raczej nie zgłaszali
zastrzeżeń, dopiero dzisiaj, kiedy można było wystą-
pić przed Wysoką Izbą, w czasie tego posiedzenia
zgłosili swoje uwagi i poprawki.
Dziwię się, bo projekt Euro 2012 jest projektem
kluczowym dla Polski. W historii polskiego sportu
nie było takiego projektu i pewnie długo nie będzie.
Wydawało mi się więc, że tak miło brzmiące dla ucha
zdania o konsensusie, zgodzie, ponadpartyjnym do-
gadaniu się w tych kwestiach powinny i tutaj, na tej
sali, być ideą nadrzędną.
Bardzo rozbawiły mnie pytania posła Kamińskie-
go, który rzucił paroma liczbami i poszedł. Przecież
spółka PL 2012 nie koordynuje i nie kontroluje budo-
wy chodnika we wsi Kacze Doły, ale projekt, którego
wielkość i znaczenie są dla Polski bardzo znaczące,
który ma znaczenie cywilizacyjne.
Proszę Wysoką Izbę o to, żeby dokończyć proce-
dowanie nad tym projektem i jak najszybciej przeka-
zać go do realizacji. Dziękuję.
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Zamykam dyskusję.
W związku z tym, że w czasie drugiego czytania
zgłoszono do przedłożonego projektu ustawy popraw-
ki, proponuję, aby Sejm skierował ponownie ten pro-
jekt do Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turysty-
ki w celu przedstawienia sprawozdania.
Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, będę uważał, że Sejm
propozycję przyjął.
Sprzeciwu nie słyszę.
Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów
porządku dziennego zaplanowanych na dzień 18 lu-
tego br.
Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło-
szenia oświadczeń poselskich.
(Głos z sali: Brawo.)
Chwileczkę, proszę o ciszę.
Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze
wygłosić oświadczenie?
Nikt się nie zgłasza.
Listę posłów zgłoszonych do oświadczeń uważam
za zamkniętą.
Oświadczenie wygłosi pan poseł Artur Górski,
Prawo i Sprawiedliwość.
101
Poseł Artur Górski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Niedawno wraz
z małżonką uczestniczyliśmy w balu karnawałowym
Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego. Jest to jeden
z elementów pięknej tradycji przywróconej 19 lat
temu wraz z odrodzeniem się po okresie komunizmu
ruchu ziemiańskiego. Za każdym razem, gdy uczest-
niczę w takim balu, ogarnia mnie wzruszenie i no-
stalgia, odnoszę bowiem wrażenie, że na te kilka
godzin czas nie tylko zatrzymał się, ale wręcz cofnął
o dobre 100 lat. W balach tych odnajduję atmosferę,
z którą możemy zetknąć się już wyłącznie w książ-
kach i na filmach.
W dawnych wspomnieniach i opracowaniach hi-
storyków polskie ziemiaństwo ukazane jest nie tyl-
ko jako elita polityczna, ale przede wszystkim jako
elita gospodarcza i kulturalna narodu. To ludzie,
którzy budowali naszą wolną ojczyznę, a gdy jej za-
brakło – w czasach rozbiorów, zawieruchy wojennej,
komunizmu – przechowali ją w swoich sercach i tra-
dycji, którą kultywowali w rodzinach i starali się
być jej wierni.
W przeszłości to od nich zależał rozwój gospodar-
czy kraju. Byli właścicielami ziemskimi, panami na
ziemi, ale także wspaniałymi hodowcami, np. koni
krwi angielskiej czy arabskiej, które stanowiły sym-
bol ziemiaństwa. Poziom gospodarki folwarcznej
w poszczególnych dzielnicach kraju był dość zróżni-
cowany, co często wynikało z odrębnych warunków
przyrodniczo-glebowych, ale także z tradycji i spe-
cyfiki gospodarowania. Wielu ziemian osobiście zaj-
mowało się gospodarką lub zarządzało swoimi do-
brami, a wiadomo, że prowadzenie dobrej gospodar-
ki rolnej nie było proste, wymagało szerokiej wiedzy,
umiejętności i zdolności nie tylko czysto rolniczych,
ale także handlowych, które ziemianie zdobywali
nie tylko na ziemiach polskich, ale także w różnych
krajach Europy. Pamiętajmy, że zbycie towarów rol-
nych i zwierząt hodowlanych było często trudne
i wymagało nierzadko wyjazdów nawet na odległe
jarmarki. Zatem szlachcic ziemianin nie mógł z na-
tury rzeczy zaliczać się do „klasy próżniaczej”, jak
był przedstawiany w kłamliwej propagandzie cza-
sów komunizmu.
Nie ma wątpliwości, że dziedzictwo szlacheckie
odegrało istotną rolę w rozwoju polskiej kultury. Zie-
miaństwo zawsze było nośnikiem nie tylko patrioty-
zmu, ale też dobrych obyczajów i wykwintnego sma-
ku. W środowiskach ziemiańsko-szlacheckich królo-
wał duch rycerskości. W procesie wychowania mło-
dego ziemianina zawsze podnoszone było męstwo,
odwaga czy okazywanie kobietom szacunku, a nade
wszystko poczucie honoru. Grzecznościowy szlachec-
ki kodeks postępowania obejmował drobiazgowe
wskazania dotyczące ubierania się, zachowania, aż
po sposób prowadzenia konwersacji i pisania listów,
a także zabawy. Ziemiaństwo słynęło z polowań
i wspaniałych zabaw. Bale organizowane w więk-
szych miastach, ale i w siedzibach ziemiańskich pod
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
102 Oświadczenia poselskie
Poseł Artur Górski
bardzo różnym pretekstem zacieśniały nie tylko
związki rodzinne, ale także integrowały ziemian da-
nego powiatu czy ziemi.
Jak wyglądały tradycyjne bale ziemiańskie? Wła-
śnie rozczytuję się we wspomnieniach Mariana Rosco-
-Bogdanowicza, który ożywia Galicję z czasów rozbio-
rów z doby autonomicznej. Tańczono wtedy w każdą
niedzielę, ale tylko w karnawale. „Oprócz polek, wal-
ców i jakże ognistych mazurów – wspomina Bogdano-
wicz – tańczyliśmy kadryle i lansjery, przy których
wysilaliśmy się na zabawianie konwersacją naszych
dam. To także było w programie, bo uczyło nas roz-
mawiać”. W innym miejscu Bogdanowicz wspomina
bal szlachty w pięknie dekorowanych salach Kasyna
Miejskiego we Lwowie z udziałem samego cesarza
Franciszka Józefa. „W towarzystwie lwowskim było
wówczas tak wiele pięknych pań i panien, toalety były
tak wykwintne, klejnoty u wielu pań tak wspaniałe,
u panów prawie wyłącznie bogate stroje polskie. Ma-
zur był wówczas główną treścią każdego balu. Tań-
czono go doskonale. Jeden z uczestników balu popro-
wadził mazura ognistego w tempie, ale wykwintnego
w formie. Panie tańczyły z wdziękiem dziś już zupeł-
nie nieznanym. Cesarz był zachwycony i z uśmiechem
pełnym aprobaty przypatrywał się grzmiącym hołub-
com i przeróżnym figurom”.
Taką jeszcze refleksją obdarza nas Bogdanowicz.
„Nasz taniec był ruchem, był wyrazem jakiejś żywio-
łowej radości życia, ujętej w formy starannego, wy-
kwintnego wychowania. Dzisiejsze tańce, wyjąwszy
może niektóre, jak tango, mają w sobie coś z lubież-
nego ocierania się prymitywnych mieszkańców czar-
nego lądu, ale estetyki ruchu trudno mi się w nich
dopatrzeć”.
A jak wyglądał bal ziemiański, w którym uczest-
niczyłem? Polonez na początek, potem walc angiel-
ski, wiedeński, kilka razy tango, polka dla zuchwa-
łych. Młode panny lub stateczne damy w wykwint-
nych kreacjach. Panowie, o wyszukanych manie-
rach, nienagannie ubrani w garnitury lub smokingi.
Przez cały bal nie zauważyłem, aby któryś z panów,
mimo morderczych pląsów i kropel potu na czole,
ściągnął marynarkę. Towarzystwo o szlachetnych
rysach twarzy. Byłem pełen podziwu dla tych ludzi,
jak potrafią na chwilę zapomnieć o swych krzyw-
dach i bawić się w swoim gronie często mimo bardzo
podeszłego wieku.
W czasie tych kilku godzin balu ziemiańskiego
stary świat polskiego ziemiaństwa ożył na moich
oczach. Ci ludzie, pamiętający osobiście czasy świet-
ności swoich herbowych rodzin, a młodsi, znający je
z przekazów ojców i dziadów, nie są dzisiaj właścicie-
lami ziemskimi, nie mają majątków, które pozwoliły-
by na czynienie dobroczynnych fundacji, ale są ży-
wym świadectwem nieśmiertelności kultury i ducha
polskiego ziemiaństwa. W nich, w ich sercach wciąż
jest najlepsza Polska. Chylę czoło przed polskimi zie-
mianami. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Jacek Osuch, Prawo i Sprawiedliwość.
Nie ma.
W takim razie pan poseł Kazimierz Gwiazdowski,
Prawo i Sprawiedliwość.
Poseł Kazimierz Gwiazdowski:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W związku ze
zbliżającą się 90. rocznicą wyzwolenia Grajewa spod
niemieckiej okupacji pragnąłbym pokrótce przybli-
żyć przebieg tych niezwykle ważnych dla ziemi gra-
jewskiej dni.
Wydarzenia z 11 listopada 1918 r. nie ominęły
również Grajewa i terenów ówczesnego powiatu
szczuczyńskiego. Na czoło akcji niepodległościowej,
podobnie jak w całym kraju, wysunęła się Polska Or-
ganizacja Wojskowa. 11 listopada 1918 r. komendant
Okręgu Łomżyńskiego POW Galiński wydał rozkaz
o treści: „Zarządzam natychmiastowe rozbrajanie
wszystkich Niemców, jacy na naszych ziemiach znaj-
dują się. O ile Niemcy nie będą stawiać oporu, nie
zabijać. W razie oporu nie tolerować. Rozbrojonych
nie brać do niewoli, a puszczać w pokoju. Sprzęt woj-
skowy zgromadzić i pilnie strzec”.
Na terenie powiatu szczuczyńskiego rozbrajanie
okupantów zarządził miejscowy komendant POW
Stanisław Skała-Brodowski. Dnia 12 listopada 1918 r.
straż obywatelska w Grajewie zaczęła zajmować po-
sterunki w mieście, w wyniku czego doszło do strze-
laniny. Niemcy, a byli to przeważnie urzędnicy woj-
skowi, opuścili miasto, wziąwszy jednak jako zakład-
nika przybyłego właśnie z Warszawy delegata władz
centralnych Stefana Biskupskiego. Na szosie wiodą-
cej do granicy z Niemcami dopędził ich przybyły ze
Szczuczyna oddział POW. Mediacji podjął się zakład-
nik Biskupski i jego staraniom należy zawdzięczać,
że nie doszło do przelewu krwi, a Niemcy zgodzili się
oddać broń. Sprawność i odwaga polskiego oddziału
wzbudziła w Niemcach prawdziwy podziw i uznanie.
Wkrótce po rozbrojeniu niemieckiego oddziału skła-
dającego się z urzędników nadciągnęła nad granicę
kompania wojska wycofująca się również z Grajewa.
Jednakże i tym razem nie doszło do walki. Na rozkaz
dotychczasowego naczelnika powiatu von Trotha żoł-
nierze niemieccy złożyli broń.
Po pewnym czasie przybył do Grajewa oddział
wojsk z Prostek w ówczesnych Prusach Wschodnich,
gdyż według zapewnień zbiegłych żandarmów Polacy
w Grajewie mordowali Niemców. Doszło do wymiany
strzałów, w wyniku której poległ 12-letni chłopiec.
Po tym incydencie rozpoczęto pertraktacje, podczas
których udało się przekonać Niemców, że oskarżenia
wobec Polaków były bezpodstawne. Następnie na-
wiązano kontakt z Radą Żołnierską w Ełku, którą
zapewniono, że strona polska nie żywi agresywnych
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Kazimierz Gwiazdowski
zamiarów wobec Prus Wschodnich i dąży jedynie do
ustalenia porządku we własnym kraju. Niemcy ze
swojej strony zadeklarowali, że nie zamierzają posy-
łać do Polski oddziałów wojskowych.
Obie strony konfliktu nie zdawały sobie jednak
w pełni sprawy z roli, jaka przypadnie przechodzącej
przez Grajewo kolei brzesko-grajewskiej. Szlak ten
miał być bowiem podstawową linią ewakuacyjną
wielkiej armii niemieckiej stacjonującej na Ukrainie.
Polityczno-militarny układ sił oraz decyzje zapadłe
w Warszawie odroczyły czas uzyskania pełnej wolno-
ści na terenach wzdłuż tej linii kolejowej do lutego
1919 r. Zajęcie przez Polaków Grajewa i Białegostoku
wyprowadziło dowództwo niemieckie z równowagi
i skłoniło do żądania prawa przejazdu przez centrum
Polski. Szef sztabu armii niemieckiej stacjonującej
na wschodzie generał Max Hoffmann żądał oddania
do jego dyspozycji linii kolejowej Grodno – Warszawa
– Skalmierzyce oraz Brześć – Warszawa – Częstocho-
wa. Żądał także prawa obsadzania dworców kolejo-
wych aż do chwili całkowitego ukończenia ewakuacji.
Żądania takie równały się ponownej okupacji prawie
całego kraju. W związku z powyższym przedstawiciel
Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego i Polskiej
Organizacji Wojskowej zawarli w dniach 18 i 19 listo-
pada 1918 w Łukowie tymczasowe porozumienie
z Niemiecką Radą Żołnierską z Brześcia.
Władzom polskim chodziło nie tylko o doprowa-
dzenie do całkowitej ewakuacji wojsk okupacyjnych,
ale również o wcześniejsze uzyskanie ich zgody na
przepuszczenie polskich oddziałów na wschód w celu
wypełnienia luki powstającej w miarę wycofywania
się Niemców. W lukę tę wkraczały bowiem oddziały
Armii Czerwonej. Podjęto kolejne rozmowy polsko-
-niemieckie, które zakończyły się podpisaniem dnia
5 lutego 1919 r. umowy w Białymstoku. Uregulowa-
no w niej warunki odwrotu wojsk niemieckich i umoż-
liwiono oddziałom polskim przemarsz w celu podjęcia
walki przeciwko Armii Czerwonej. Ustalono również,
że przejmowanie przez oddziały polskie terenów
opuszczonych przez Niemców winno odbywać się
z południa na północ. Do Grajewa oddziały Wojska
Polskiego wkroczyły 20 lutego 1919 r., kiedy to nie-
miecka 1 brygada kawalerii jako ostatnia przekro-
czyła granicę między Grajewem i Prostkami, i dzień
ten uznaje się za datę odzyskania niepodległości
przez Grajewo. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Sprawie-
dliwość.
103
Poseł Waldemar Andzel:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 11 lutego obcho-
dziliśmy po raz 17 Światowy Dzień Chorego, który
został ustanowiony przez naszego rodaka papieża
Jana Pawła II w roku 1992 na dzień, w którym Ko-
ściół katolicki wspomina pierwsze objawienie Matki
Boskiej w Lourdes. Ogólnoświatowe obchody tego
dnia odbywają się co roku w którymś z sanktuariów
maryjnych na świecie. W bieżącym roku ten szcze-
gólny dzień obchodziliśmy pod hasłem „Otoczmy
troską chorych”.
Po raz pierwszy dzień ten obchodzono w 1993 r.,
a główne uroczystości odbywały się wtedy w Lourdes
i częściowo w Rzymie. W kolejnym roku miejscem
centralnych obchodów była Jasna Góra.
Musimy pamiętać o celach obchodu dnia chorego,
którymi są: konieczność zapewnienia lepszej opieki
chorym, dowartościowanie cierpienia chorych na
płaszczyźnie ludzkiej, lecz przede wszystkim ducho-
wej, włączenie w duszpasterstwo służby zdrowia
wspólnot chrześcijańskich, rodzin zakonnych oraz
popieranie i zaangażowanie wolontariatu.
Światowy Dzień Chorego jest okazją do refleksji
nad losem ludzi cierpiących, przewlekle i ciężko cho-
rych. Często w codziennym życiu zapominamy o tym,
że wszyscy ci ludzie, także dzieci, borykają się z wie-
loma problemami, również tymi natury finansowej.
Ludzie chorzy często bywają osobami samotnymi,
starszymi, potrzebującymi ciepła i miłości. Jest to
jeden z ważniejszych problemów współczesnego
świata. Dlatego też musimy się nauczyć – jak podob-
ne im istoty ludzkie oraz chrześcijanie – okazywania
miłości ludziom chorym, niesienia im pomocy, ota-
czania ich opieką, która będzie miała na względzie
ich godność.
Niezwykle ważna jest postawa wszystkich pra-
cowników służby zdrowia, która powinna się charak-
teryzować wrażliwością i życzliwością wobec pacjen-
tów. Choroba, zwłaszcza przewlekła, łączy się z cier-
pieniem. Cierpienie jest dla człowieka rodzajem ży-
ciowej próby, z którą trudną sobie poradzić o wła-
snych siłach, a nie można z wyprzedzeniem zapro-
gramować swojej nadziei.
Pytanie o sens bólu i choroby jest właśnie wielkim
pytaniem o naszą nadzieję. Niestety, w bardzo wielu
przypadkach nie wiemy, jak się wtedy zachować i co
odpowiedzieć. Nie potrafimy również pocieszyć i wy-
jaśnić sensu rzeczy, o które jesteśmy pytani.
Wyrażam głęboką nadzieję, że Światowy Dzień
Chorego uwrażliwi nas na losy ludzi cierpiących, nie
tylko tych, dla których tworzy się medialne kampa-
nie. Mam nadzieję, że każdy z nas dostrzeże chorych
wokół siebie, w swoim najbliższym otoczeniu, w ro-
dzinie, wśród sąsiadów, i zechce ich wesprzeć, cho-
ciażby dobrym słowem, chwilą rozmowy, nie tylko
w trakcie tego jednego dnia, ale zawsze, gdy będzie
to możliwe. Dziękuję bardzo.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
104 Oświadczenia poselskie
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Pan poseł Henryk Siedlaczek, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Henryk Siedlaczek:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawa przenie-
sienia komendy Śląskiego Oddziału Straży Granicz-
nej wzbudziła w ostatnim czasie wśród raciborzan
i na Śląsku sporo emocji. Według wstępnej koncepcji
restrukturyzacji Śląskiego Oddziału Straży Granicz-
nej likwidacja taka może nastąpić już do końca 2010 r.
Problem polega na tym, że owa koncepcja zakłada
funkcjonowanie na granicy z Czechami tylko jednego
oddziału. Choć obecnie prowadzone są wprawdzie
jedynie prace koncepcyjne dotyczące wytypowania
siedziby przyszłego Śląskiego Oddziału Straży Gra-
nicznej obejmującego zasięgiem działania cały odci-
nek granicy z Republiką Czeską, docierające na
Śląsk, a szczególnie do Raciborza, niepokojące infor-
macje o ewentualnej możliwości likwidacji siedziby
Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w tym mieście
wzbudziły uzasadniony niepokój wśród zaintereso-
wanych, władz miasta, śląskich parlamentarzystów
i samorządowców.
Biorąc pod uwagę zadania realizowane przez
Straż Graniczną w głębi kraju, przede wszystkim
przeciwdziałanie i zwalczanie nielegalnej migracji
i przestępczości z udziałem cudzoziemców, a także
ochronę szlaków komunikacyjnych o znaczeniu mię-
dzynarodowym, usytuowanie oddziału, jak do tej
pory, w Raciborzu wydaje się w pełni uzasadnione.
Wynika to z położenia samego Raciborza – w bezpo-
średniej bliskości aglomeracji śląskiej, obszaru, gdzie
przebiegają główne ciągi komunikacyjne, co z pew-
nością zwiększa w tym rejonie zagrożenie nielegalną
migracją i przestępczością zorganizowaną.
Nie bez znaczenia jest także odpowiedni stan in-
frastruktury niezbędnej do właściwego i efektywne-
go funkcjonowania Śląskiego Oddziału Straży Gra-
nicznej w Raciborzu oraz bardzo dobre zaplecze ka-
drowe i logistyczne, jakie wypracowano na przestrze-
ni wielu lat praktyki funkcjonowania Straży Gra-
nicznej w tym mieście.
Obecna koncepcja dostosowania Straży Granicz-
nej do nowych zadań zakłada pozostawienie dwóch
komend – dla granicy z Czechami i dla granicy ze
Słowacją. Należy jednak pamiętać, że jeżeli powsta-
nie w przyszłości koncepcja utworzenia jednego od-
działu dla całej granicy południowej, najwłaściwszą
lokalizacją dla takiego oddziału będzie Śląsk, stano-
wiący naturalnie, centralnie położoną aglomerację
południowej Polski, z dobrym dojazdem do Wrocła-
wia, Opola i Krakowa.
Lokalizacja komendy oddziału w Raciborzu prze-
sunie komendę asymetrycznie (geograficznie) wzglę-
dem całego zasięgu terytorialnego przyszłego oddzia-
łu. Jednak ogromnym atutem będzie możliwość
działania w regionie narażonym na szczególne zagro-
żenia. Można przytoczyć w tym miejscu przykład
innego oddziału Straży Granicznej – Morskiego,
z siedzibą zlokalizowaną w Gdańsku, a działającego
od Elbląga po zachodnią granicę Polski, tj. po Szcze-
cin. Doświadczenia tego oddziału pokazują, że asy-
metryczne (geograficznie) położenie oddziału nie ma
wpływu na skuteczność w realizacji zadań i jakość
nadzoru służbowego. W przypadku bardzo dobrego
skomunikowania Śląska przez Opolszczyznę do Wro-
cławia lokalizacja w Raciborzu nie będzie miała żad-
nego negatywnego wpływu na realizację zadań.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Niniejszym oświad-
czam, iż lokalizacja komendy przyszłego Śląskiego Od-
działu Straży Granicznej będzie miała istotny wpływ
na realizację zadań tej formacji w przyszłych latach.
Zlokalizowanie komendy na terenie jednego z miast
Śląska, w tym przypadku Raciborza, pozwoli efek-
tywnie i skutecznie działać w rejonie stanowiącym
największe zagrożenie w tej części Polski. Znacznie
łatwiej będzie współdziałać komendantowi oddziału
jako reprezentantowi organu administracji rządowej
z partnerami w miastach wojewódzkich. Znacznie
łatwiej będzie również prowadzić monitoring zagro-
żeń cudzoziemskich oraz o charakterze kryminal-
nym z miasta będącego blisko skrzyżowania głów-
nych tras komunikacyjnych oraz głównych centrów
handlowo-przemysłowych. Znacznie łatwiej będzie
prowadzić działania na terenie Śląska i Wrocławia
z Raciborza niż z oddalonego od głównych centrów
i tras komunikacyjnych np. Kłodzka.
Odnosząc się do sfery finansowej, lokalizacja
obiektów w obecnej siedzibie Komendy Śląskiego Od-
działu Straży Granicznej również jest zasadna.
Obiekt, który jest mniejszy i tańszy w utrzymaniu,
jest jednocześnie wystarczający dla potrzeb przyszłej
komendy. Odnosząc się do sfery organizacyjnej, ko-
rzystniejsze jest oparcie tworzonej nowej komendy
o obecną komendę w Raciborzu, która kadrowo przy-
gotowała wykwalifikowaną kadrę pracowników cy-
wilnych, pozwalając funkcjonariuszom pełnić obo-
wiązki w realizacji ustawowych zadań. Ogromne
znaczenie ma tu również czynnik finansowy – wyso-
kiego „ucywilnienia” komendy w Raciborzu.
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Argumentacja
przedstawiona w mym oświadczeniu nie pozostawia
cienia wątpliwości co do tego, że zachowanie status
quo Śląskiego Oddziału Straży Granicznej w Racibo-
rzu to uzasadniona racjonalnie konieczność. Pod
wieloma przedstawionymi w niniejszym oświadcze-
niu względami funkcjonowanie tego oddziału wła-
śnie w Raciborzu pozostaje najlepszą alternatywą na
chwilę obecną. Dziękuję. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Pani posłanka Maria Nowak, Prawo i Sprawiedli-
wość.
Nie ma pani poseł.
Pan poseł Mariusz Grad, Platforma Obywatelska.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Oświadczenia poselskie
Poseł Mariusz Grad:
Dziękuję, panie marszałku.
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jed-
nym z głównych szlaków komunikacyjnych, po któ-
rych odbywa się ruch z Warszawy w kierunku przej-
ścia granicznego w Hrebennem i granicy z Ukrainą,
jest droga krajowa S17. W istocie rzeczy jest to naj-
krótsze połączenie drogowe Tomaszowa Lubelskie-
go z Warszawą. Odbywa się na nim intensywny ruch
samochodów osobowych, ciężarowych oraz autobu-
sów. Droga krajowa S17 jest jedną z najważniejszych
arterii komunikacyjnych województwa lubelskiego.
Coraz większe natężenie ruchu kołowego na tej tra-
sie przy obecnym stanie nawierzchni drogowej prócz
oczywistych niewygód dla podróżnych niesie ze sobą
duże zagrożenie bezpieczeństwa zarówno dla kie-
rowców, jak i pieszych. Z roku na rok rośnie liczba
wypadków i kolizji, a także wzrasta liczba śmiertel-
nych ofiar wypadków na tej trasie. Nie bez znacze-
nia jest fakt rosnącego z roku na rok zanieczyszcze-
nia środowiska, co jest skutkiem coraz większej
emisji spalin.
Budowa drogi ekspresowej S17 powinna być jed-
nym z priorytetowych zadań rządu, ponieważ wspól-
nie z Ukrainą organizujemy mistrzostwa Europy
Euro 2012, aby poprawić komfort podróży kibiców
na mecze we Lwowie, a także mając na uwadze po-
prawę bezpieczeństwa poruszających się drogą kra-
jową S17 mieszkańców i turystów. Budowa tej drogi
przyczyni się również do rozwoju regionu lubelskie-
go, czego efektem będzie większy ruch turystyczny
oraz nowe inwestycje, tak bardzo potrzebne w dobie
kryzysu. Chciałbym zwrócić państwa uwagę na ten
problem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Bardzo dziękuję panu posłowi.
Pan poseł Witold Namyślak, Platforma Obywa-
telska.
Poseł Witold Namyślak:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W swoim
oświadczeniu chciałbym przedstawić postać Stefana
Fikusa. To kaszubski twórca regionalny: poeta, pro-
zaik, malarz amator, nestor pisarzy kaszubskich,
historyk hobbysta, społecznik związany ze środowi-
skiem kaszubskim i chrześcijańskim, niestrudzony
popularyzator małej ojczyzny o pseudonimie literac-
kim Stach z Lęborka.
Stefan Fikus urodził się 9 lutego 1920 r. w Luzinie
jako najstarsze dziecko w licznej kaszubskiej rodzi-
nie. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Luzinie
zaczął pracować zarobkowo. Już od młodości potrze-
by artystyczne i aktywność na rzecz innych spowo-
dowały, że jako piętnastolatek angażuje się w teatrze
105
amatorskim, uprawia sport, wreszcie zostaje kapel-
mistrzem młodzieżowej orkiestry dętej. 23 paździer-
nika 1939 r. trafia do obozu jenieckiego. Już 30 paź-
dziernika zostaje wysłany transportem wojskowym
na roboty przymusowe do Niemiec, gdzie pracuje aż
do końca wojny. Po wojnie wraca do Polski i zatrzy-
muje się Luzinie, pracę zaś podejmuje na kolei w Lę-
borku. Z czasem osiedla się wraz z rodziną na stałe
w Lęborku.
Obecnie Stefan Fikus jest jedną z najbarwniej-
szych postaci życia kulturalnego powiatu lęborskiego
związanych z ruchem kaszubskim i chrześcijańskim.
Jego twórczość literacka i publicystyczna jest bardzo
bogata. Po wojnie został korespondentem licznych ga-
zet i czasopism: „Sygnałów”, „Słowa Powszechnego”,
„Zielonej Drogi”, „Zorzy”, „Gryfa”, „Ilustrowanego
Kuriera Polskiego”, „Gwiazdy Morza” oraz od 1968 r.
„Pomeranii”.
Pierwsze utwory literackie Stefana Fikusa po-
wstały jeszcze w czasie wojny, były to dzienniki, wier-
sze i utwory sceniczne. Tę pasję kontynuuje przez
całe życie, pisząc zarówno po polsku, jak i po kaszub-
sku. Jest uczestnikiem wielu konkursów literackich
i współorganizatorem konkursu literackiego im. Mie-
czysława Stryjewskiego, mającego promować lokalne
talenty literackie.
Debiutem literackim Stefana Fikusa była opo-
wieść o rybakach, opublikowana w 1961 r. w czaso-
piśmie „Kaszuby”. W 1982 r. ukazała się oparta na
przeżyciach wojennych autorach napisana po ka-
szubsku powieść „Jeńcy”, wydana przez Zrzeszenie
Kaszubsko-Pomorskie. Wspomniane powieści mają
autentyczne tło historyczne, a ich bohaterowie są
albo autentycznymi postaciami, albo mocno nawią-
zują do prawdziwych wydarzeń. Większość ze swo-
ich prac literackich Stefan Fikus złożył w wejherow-
skim muzeum.
Stefan Fikus jest autorem ponad 20 sztuk zawie-
rających wyraźne przesłanie moralne, zwykle pisa-
nych w języku kaszubskim. Są to przede wszystkim
jednoaktówki o tematyce ludowej, religijnej i histo-
rycznej, czasem współczesnej. Jest również autorem
blisko 200 wierszy. Do niektórych z nich skompono-
wano muzykę i włączono do repertuaru regionalnych
zespołów kaszubskich, między innymi zespołu Lewi-
no z Lęborka.
„Historia wsi Luzino i okolic w latach 1871–1985”
oraz zbiór opowiadań kaszubskich, których akcja
związana jest z powiatami lęborskim i wejherow-
skim, to udokumentowanie przez autora losów małej
ojczyzny. Fragmenty prac historycznych publikowa-
no w „Zbliżeniach”, „Pomeranii” i biuletynach Lę-
borskiego Bractwa Historycznego.
Stefan Fikus jest również aktywnym malarzem
amatorem. W sumie wykonał około 150 prac, wśród
których można wyróżnić cykle dotyczące Luzina
i okolic, ilustrację marszu śmierci i pobytu w niewo-
li, widoki lęborskie oraz prace o tematyce religijnej
i krajobrazy kaszubskie.
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
106 Oświadczenia poselskie
Poseł Witold Namyślak
Przez prawie całe swoje dorosłe życie Stefan Fi-
kus był bardzo aktywnym społecznikiem, szczególnie
angażując się w sprawy środowiska kaszubskiego
i chrześcijańskiego. W latach 60. zachęcał Kaszubów
lęborskich do wstępowania do Zrzeszenia Kaszub-
sko-Pomorskiego, doprowadził do powołania na tere-
nie Lęborka koła zrzeszenia. W 1971 r. powstaje od-
rębny oddział, na czele którego stanął Stefan Fikus.
Jest inicjatorem i organizatorem wielu uroczystości
i przedsięwzięć związanych z Lęborkiem.
Stefan Fikus aż osiem razy został wyróżniony
w ogólnopolskim konkursie im. Czesława Stryjew-
skiego. Wraz z pozostałymi członkami Lęborskiego
Bractwa Historycznego odebrał Skrę Ormuzdową,
honorową nagrodę miesięcznika „Pomerania” przy-
znawaną lokalnym społecznikom i animatorom kul-
tury. Najcenniejszą nagrodą był jednak przyznany za
szczególne osiągnięcia w pomnażaniu i popularyzo-
waniu dorobku Pomorza Medal Stolema, którą to
nagrodę otrzymał wraz z franciszkaninem Januszem
Jędraszkiem za jasełka „Kaszubska Gwiazdka z Lę-
borka”. Sztuka ta została uznana za udaną próbę
odrodzenia teatru kaszubskiego.
W tym krótkim oświadczeniu nie jestem w stanie
przedstawić wszystkich dokonań Stefana Fikusa.
Wspólnie z przewodniczącym Kaszubskiego Zespołu
Parlamentarnego panem senatorem Kazimierzem
Kleiną gratulujemy tak wielu osiągnięć i wyróżnień.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję panu posłowi.
Ostatnie oświadczenie wygłosi pan poseł Zdzisław
Czucha, Platforma Obywatelska.
Poseł Zdzisław Czucha:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Wśród
wielu uroczystości rocznicowych, jakie obchodzimy
w 2009 r., związanych z najnowszą historią Polski
wyróżnić należy szczególnie ważną dla Pomorza
i Kaszub 89. rocznicę zaślubin Polski z morzem. Uro-
czyste obchody powrotu Polski nad Bałtyk 10 lutego
1920 r. wpisały się na trwałe w historię naszego na-
rodu. Wśród mieszkańców Kaszub ciągle trwa pa-
mięć „błękitnego generała”, jak nazywano Józefa
Hallera. Szczególnie w tym czasie wspomina się tak-
że króla Kaszubów Antoniego Abrahama, Tomasza
Rogalę i tych, którzy przez pokolenia walczyli o po-
wrót Polski nad Bałtyk, mając za motto działania
słowa Hieronima Derdowskiego: „Nie ma Kaszub bez
Polonii, a bez Kaszub Polski”.
Symbolicznego aktu zaślubin dokonał generał
Józef Haller nad wodami Zatoki Puckiej. Zaślubiny
miały bardzo uroczysty charakter, uczestniczyli
w nich przedstawiciele rządu, Sejmu, władz woje-
wódzkich, okolicznej ludności, a przede wszystkim
rybaków. Generał wygłosił tu między innymi pamięt-
ne zdanie: „Teraz przed nami: Świat i wolne kraje.
Żeglarz z Polski będzie mógł dzisiaj dotrzeć wszędzie
pod znakiem Białego Orła – cały Świat stoi mu otwo-
rem”. Rzeczywiste morskie zaślubiny Polski z Bałty-
kiem miały miejsce 11 lutego, kiedy to gen. Haller,
gen. Lamezamen, wojewoda Łaszewski oraz kontr-
admirał Porębski na rybackiej jednostce „Gwiazda
Morza”, pod polską banderą i z kapitanem Kaszubem
Jakubem Myśliszem wypłynęli na pełne morze. Za-
ślubiny Polski z morzem stały się nowym rozdziałem
w historii Polski.
Akt ten wpisywał się w długą tradycję historycz-
ną. Pierwsze obrzędy nad morzem, swoisty sakra-
ment chrztu odprawił biskup Reinbern w roku 1000,
a zwyczaj rzucania wieńców do wody kultywowały
już przedchrześcijańskie społeczności słowiańskie.
Dla symbolicznego podkreślenia królewskiego prawa
otwierania i zamykania żeglugi Zygmunt Stary
w 1526 r. wypłynął z wojskiem z Gdańska na pełne
morze. Zaślubiny z morzem stały się w Polsce niemal
rytuałem, którego wypełnianie ma podkreślać od-
wieczne związki kraju z Bałtykiem i wagę, jaką się
mu przypisuje. Przetrwał on do dziś i jest wyrazem
zamanifestowania niesłabnącej świadomości mor-
skiej społeczeństwa Pomorza.
Droga nad Bałtyk gen. Hallera była długa. W To-
runiu, gdzie stacjonował Józef Haller, odbyła się wiel-
ka manifestacja patriotyczna na jego cześć. Następ-
nie wojska udały się na północ. Stacjonowały m.in.
w Kościerzynie, gdzie zarządzono 4-dniowy wypoczy-
nek. Następnie przez Kartuzy wojska dotarły do
Gdańska. W Gdańsku, gdzie gen. Józef Haller zatrzy-
mał się w czasie swej podróży do Pucka, starosta dr
Józef Wybicki podarował generałowi dwa platynowe
pierścienie jako dar gdańskiej Polonii.
Gen. Józef Haller nadał uroczystościom zaślubin
Polski z morzem w Pucku charakter nadzwyczaj pod-
niosły i szczególny. W uroczystym orszaku na czele
z kaszubskim rybakiem niosącym kościelne chorą-
gwie generał wraz z wyższymi oficerami i generałami
ruszył konno w kierunku wód Zatoki Puckiej. Po
uroczystych przemówieniach, przy dźwiękach hym-
nu narodowego i salw armatnich chorążowie pocztów
sztandarowych zanurzyli sztandary w wodzie mor-
skiej na znak zaślubin. Po mszy polowej generał
wrzucił do wody jeden z podarowanych mu przez
gdańską Polonię pierścieni z symbolicznym stwier-
dzeniem: Zaślubiam cię na znak rzeczywistego i wie-
czystego naszego panowania. Tak dokonał się sym-
boliczny akt zaślubin, powracający ostatecznie i na
trwałe Polskę morzu i morze Polsce.
Do ważniejszych osobistości uczestniczących w uro-
czystościach należeli: minister spraw wewnętrznych
Stanisław Wojciechowski, reprezentant naczelnika
państwa i wicepremier Wincenty Witos, wojewoda
pomorski Maciej Rataj, wiceadmirał Kazimierz Po-
rębski, a także inni spośród osobistości krajowych
 36. posiedzenie Sejmu w dniu 18 lutego 2009 r.
Oświadczenia poselskie 107

Poseł Zdzisław Czucha Mieszkańcy ziemi kaszubskiej cieszyli się powro-

i zagranicznych. Puck dzięki tym wydarzeniom prze-
szedł do historii. Był wówczas również pierwszym
i jedynym portem wojennym Polski, a przez długi czas
tutaj mieściła się siedziba Dowództwa Marynarki Wo-
jennej i stacjonował Morski Dywizjon Lotniczy.
10 lutego 1920 r. w Sejmie Rzeczypospolitej pod-
jęto debatę na temat polskiej polityki morskiej. Wy-
powiadały się wszystkie ugrupowania polityczne,
zgodnym głosem wytyczając drogę rozwoju polskiej
infrastruktury morskiej, budowania powiązań go-
spodarczych Wybrzeża z całym krajem oraz mor-
skiego transportu międzynarodowego ze wszystki-
mi dziedzinami gospodarki. Podkreślano koniecz-
ność zagospodarowania Wybrzeża, bez względu na
przeciwdziałanie potęg morskich. W tym czasie
Warszawa i Puck jednym głosem tworzyły morską
przyszłość.
tem do macierzy tylko przez 20 lat. Po tym okresie
znów 5 lat niemieckiej okupacji. Po wyzwoleniu
w 1945 r., wbrew oczekiwaniom, musiało minąć po-
nad 40 lat, by można było w pełni przywrócić godność
gen. Hallerowi i popularyzować jego zasługi dla Rze-
czypospolitej. Dzień zaślubin Polski z morzem to był
ważny dzień dla Polski, a gen. Józef Haller na zawsze
pozostanie symbolem powrotu Polski nad Bałtyk.
Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Wicemarszałek Stefan Niesiołowski:
Dziękuję bardzo panu posłowi.
Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie.
Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra,
tj. 19 lutego 2009 r., do godz. 9.

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 19 min 38)


Teksty wystąpień niewygłoszonych
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej
i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmia-
nie ustawy o emeryturach i rentach z Fundu-
szu Ubezpieczeń Społecznych
– pkt 8. porządku dziennego
Poseł Mirosław Pawlak (Klub Poselski Pol-
skiego Stronnictwa Ludowego)
1. Czy i jak często zdarzają się przypadki odnale-
zienia lub zidentyfikowania zwłok?
Załącznik nr 1
2. Niedawno zetknąłem się z przypadkiem, w któ-
rym wskutek zawinionego niedbalstwa funkcjonariu-
sza Policji rodzina zmarłego została powiadomiona o
śmierci osoby najbliższej po ponad roku od tego zda-
rzenia. ZUS odmówił wypłaty zasiłku pogrzebowego.
Czy słusznie?
3. Jak opisana w projekcie ustawy sytuacja przed-
stawia się w stosunku do analogicznych sytuacji
funkcjonariuszy służb mundurowych podległych mi-
nistrowi spraw wewnętrznych i administracji?