118

N arzad sluchu i r6wnowagi

22
24
20

7 24

10

5
13
6

1~2 2

Przekr6j podluZny kosci skrontowej na wysokosc] ucha srodkowego i wewnetrznego r - wtdok strony prawej od przodu.

10 16

15

14

Lokalizacja narzadusluehu i rownowagi (rys, schemetyczny).

7

9.

12

11

Auris exfentS! (echo zewnetrzne) 1 AUi"iwla (rnalzcwina uszna)

2 LobulH$ auriculae (placik melzowiny USUlej) j Hdix (obrabek)

4 Tragus (skrawek)

5 MMrlJ5 nCHsriCHs BIr. (przewcd sluchowy zewn.)

Allyis I1!d/.~ (ucho srndkowe)

Ii MembrarlU IyltlpmJim (blona bebenkcwa) 7 Malleus (rnloteczek) . 5 Incus (kowadelko)

9 Siapes (strzemiaczko)

10 Cntfilm; fyrnpmlicu varna bebenkowa) 11 PrQc. maslaiaM (wyrostek surkowy) 12 Tuba QudilirJlr (trljbka. sluchowa)

13 M. rmsor rympmli (m. napinacz blony b~bel1kowej)

Aurls iniem« (ucho wewnetrzne)

14 DuchJ5 ;emici~tHlaris nfll. (przewed p6lkolisty prz~dnlj 15 D!fcrus SUllicirtlJlaris posl. (przew6d p6lkolisfy Iyloy) 16 DMelus 5IlmicirliJ/aris Illl, (przewcd p61kolis~y bOWlyl 17 Coelilea (slim ak)

18 N, vesh·blilocorhimris - VlIl

(n. przedsionkowo-slimakowy) 19 Pllr, p.efroSil oss!s lelllpomiJ's (cz~§c skal is la ko sci skrortiowei)

Inne slruktury

20 lig. malwi 511/.'. (wiezadlo .gorne mloleezka) 21 EmiriCillin arcl.mln (wynios)osc lukoWilh) 22 A. mroris ilil. (t. szyjna wewn)

23 Powierzchnia przedma piramfdyz opon, Iwaroij (d [,ra mG IU)

24, Sinpes (strzemiaczko) 25 M. levalef veli pa lati!!i

(m. diwigacz pcdnleblenia miakkiego)

Narzad sluchu rownowagi

119

8

9 3

10 11 12

13

14

15

Przekro] podluzny koscl skroniowe] na wysokosci ucha srodkowego i wewnetrznego IT. - widok slrony prawej od przodu, Kanaly polkolisle i slimak zoslaiy wydlutowane z kosci skaliste].

Przewod sluchowy wewnefrzny (meatus acusticus inf.) - strona lewa, Kosczostala czesciowo usuniela dla pokazanla strukrur na dnie przewodu sluchowego wewnetrznego.

Tegmm Iympmli

(pokrywka [amy bebenkowei) .2 OWIllis semltirtularis lilt.

(kanal polkolisty borzny)

J N. /llciuJis - VII (n, tW3.rz.OWY) 4 lllw .. 1 (kowadelko)

5 Malleus (mloreczek) 6 A1enilis ncusiicu« eii.

(przew6d sluchcwy zewn.) 7 Cavitas tympatlica

ei' membrflllil fyrllpaIJ;ca

(jama bebenkowa i blona b~benkowa) 8 N. ve;libulo(oddUlri, - vrn

(n. przedsionkowo-Hlmakcwy) 9 Camdis semidrcu/t:rris I1l1t.

(kana! p6!kolisty przedni) - otwarty 10 GgL gellimll d Jj, pilro.,w; major

(zw6j kolanka i n. skalisty wiekszy) 11 Cochlea (slimak)

12 Stapes (strzemiarzko) 13 M. tensor tympani

(01. napinacz blony bebenkowej)

14. Tuba audiiiua (trabka sluchowa] [5 M. leuator veli lla1a/illi

(m. dZwigacz podniebienia miekklego) I6 Area I~ [adnlis(poJe n, twarzcwego) 17 Area veslihtllnris sup.

(pole przedsicnkowe gorne)

18 Crisla Irlll1SUefSa (gnebien poprzeczny) 19 For. sillg~dare (otw6r p'ojedynczy)

20 Tmtlu5 spimiis !omwino,us

(pasmo splralne dziurkowane)

21 Basis coci,ielle (pcdstawa slimaka)

- mielsce podstawnego zakrelu slirnakB

120

N arzad sluchu i r6wnowagi

Przekre] podhizny kosci skroniowej (os temporale) Z otwartym uchem srodkowym i wewnetrznym ill - strona prawa ad przodu, ostahii erap preparowania.

Ucho zewnetrzne - widok z boku,

1 HellI (obrabek)

2 Scap/lff (czolenko) 3 foSSIl triangularis

(d61 h6jk~~ny) 4 CD'lclllj (mus zla)

5 Antl1elix (grobelka) Q Traglls (skrawek)

7 A'itirragus (przeciwskrawek) 8 [r!ciStlrll hiledragicl1

(wciecie miedzyskrawkowe) 9 Lobllills auricula«

(platek maJiowiny usznej)

1 Callalis semicircularis mil,

(kana! p61kolisty przedni] - otwarty

2 Omaliss8111icirclliaris post. (k~nal p61kolisty tylny) 3 Canali~ s~micircullJri& laf.

(kanal p6lkolisty boczny) - otwarty 4 N, {lidalis et chorda Iymplmi

(n. twarzowy i struna bebenkowa)

5 Meafus gcusrrcus ext. (przew6d sluchowy zewn] 6 Al<riCllln (malzowina uszna)

7 N. /a,,"I1$ - Vll (n. twarzowy)

8 N. trigemilllls - V [n, Ib'ojdzielny)

9 Pars perrllsfi ossi5 lempo/Il/i, (cz¢sc skalista k sk'roniowej) - podstawa przewodu sluchowego wewnelrznego (mea ius amsHcfi5 i III,)

10 A. CIIroris ilii. (t, szyjna wewn.) 1I Cochlea (slimak)

12 N. /ncilili. et sgt. gel1icI41i (n. twarzowy i zw6j kolanka) 13 N. pen-aSH. maiar (n. skalisly wiekszy)

14 N. pe/rosus millDr (n. skalisty mniejszy]

15 C~villl5 Iympallica Gama bebenkowa)

16 Tuba audifiua (tr~bka siuchowa)

17 M. leva/or veli paln/ini (m, dzwigacz podniebienia mi~kki~g()) 18 A. camfis il1/, et v. iuglliaris inl.

(t. szyjna wewn. i 2, szyjna wewn.) 19 Proc. sty/aidells (wyrestek rylcowaty)

Narzad sluchu i r6wnowagi

121

7

Kosi: skroniowa prawa (as iemporale den.) - widok z boku. W fusee olwarto okienko dla pokazania kanal6w polkolistych, Uwidoczniono sciane przysrodkowa jamy bebenkowe],

10

1 Canalis semicircuiaris IIltt.

(kana! polkolisty pl'7ecini) - czerwony 2 Canalis semicirmlarrs posl.

(kana! polkolisty tylny) - wIly 3 ClinaJis slmicircliian, Iii/.

(kanal pclkollsty boezny) - zielcny

4 Fellesfravesfibilli (okienko przcdstenka) 5 Fene,slra cocnleoe (okie.nko s]Jmaka)

6 Cavilas iympmrirn· (lama bebenkowa)

7 Prot. lf1f1sloid~1/5 (wyrostek sutkowy)

8 Fissura pelTQtymplllliCIl (szczelina

skaliste-bebenknwal> czerwona sonda. cltorda tympani (sbuna bebenkowa)

9 1.1I111itl/l 1111. proc ,JlerygQidei

(blaszka boczna wyrostka skrzydlowatego) 10 Cellulae 11I4siQideae (kemorki sutkowe)

11 Canalis {aciaUs (kanal n, twarzowego) - niebieski

12 Far. Quale (otw6r owalny)

1J ell rm lis tal'O H errs (kanal t. szyj n ej)

- cz.erwony

14 AllIlllls fYlIJpmriclIs (pierscien bebenkowy) 15 Par, pelromasloid!!! (cz~sc skallsto-sutkowa) 16 Os lemporale - pars SIlQMf!ltlOSIl

(k, skroniowa - cz~sc luskowa)

17 Sulura pdrosqr!amQ~Q (S7.~W skalisto-Iuskowy) 18 Proc. Zljgomll/iclIs OSSl5 fempomlis

(wyrostek jarzmowy k. skroniowej)

19 illdsura ~Implmira (wci~cie bebenkowe) 20 Promoll/oriuttl (wzgorek)

21 Cupula codrl~ae (osklepek slimaka) 12 Clllmlis splmlis et basis co,h/eae

(kana! spiralny i pod slaw a slimaka)

13 Rec. epilymplliritll5 (zachylek nadbebenkewy) 24 Ossicula audiill5 el ctlvilas Iympullica (kcsteczki sluchowe i jarna bebenkowa)

25 Rec. /iYPOMjlllPtlllicus (zachylek podbebenkowy)

23 24

25

10

7

Kosi: skroniowa prawa noworodka - widok z boku.

Przekro] czolowy koscl skalistej - obraz CT.

3 4 5 11

Kosi: skrouiowa pr<Jwa - widok z boku Wyrostek sutkowy wydlutowano dla pokazania komorek sutkowych. Kanal nerwu wzrokowego zosta] orwarty.

19

20 5

16

21 22

18

17

4

15 10

14

122

Ucho srodkowe - jama bebenkowa

2

r,--.,;.----,:::;ws '"'i!!i"---:----,..-e 7

7

8 9 10

11 12 13

14

1 Cllpld "Illllei (glowa mloleczka)

2 Lig. ~nt. mliliei (wiezadlo przednie mloteczka)

3 Tendo tn. ifllsoris tympani (scl~gno m. naplnacza blony bebenkowej) 4 Mcrfmbrium mallei (r~kojesc mloteczka)

5 Crus b1'we j"ew/Is (cdnoga krorka kowadelka) 6 Crus IQrlgum incHdis (odnoga dluga kowadelka) 7 Chllrdn .Iymplmi (strum] bebenkowa)

8 Prm:. ietlHcHmris (wyrostek soczewkowaty)

9 Membralla hJlrrpallica (blona bebcnkowa)

5

9

Blona bebankowa, mloteczek i kowadelko, slrona prawa - widok od wnelrza,

Iama bebenkowa (cnlJj~as /:ympclflicll) - strona lewa: kiana przysrcdkowe

ze strzerniaczkiern USU11i~to blone bebenkowa rnloteczek, kcwadelko i ptzylegaisce kosci,

5=====-=-~==~~====~ 6r------~~~~--~~

7

9

10

J AJ/lnwl mf1sloideum tiama surkowa) .2 Cmlnlis semicirCllitll'is lal,

(~anaJ polkolisty boczny) - otwarly .1 Lokalizada kaoalu n. twarzowego

4 Stapes (strzerniaczkol, lendo m. stapedii (ki~gno rn, strzemi¥~kol'l!egoJ

et emj'I~rrlia pyramidnlis

lwynioslosc piramldowa}

5 Ceil"r/Ile maslaidene (kom6rki sutkowe) 6 CilOrdll 11f'llplwi (struna bebenkowal

- cz~sc wewnalrzczaszkowa

7 N. pelrosws mil for (n. skalis ry wiekszy)

8 M. tlllisor tympani - proc, coclrlellri/ormis (m, naplnacz blony bebenkowej

- wyroslek sllmakowaty)

9 N. peirosils mi'lor (n. sblJsty mniejszy)

10. A. 'limp/mica mtl, (t. bebenkowa przednia) 11 A 'Plen;lIgell merlin (1', oponowa srodkowa) 12 S~micmlllfjs trluae audifillae

(p61ka.nal tr~bki sluchowej)

13 Prol11olltorillm e! plexu« /ympalliclls (wzgorek t splot bebenkowy)

14 Fwrsirrr cochleae (okienko slirnaka)

1. Membmlfa Iympm,ica (blona bebenkowal

2 Chardll lynlplll1i (struna bebenkowa) - ct~st wewnatrzczaszkowa J Mea/ll5 acuslicus at. (przewcd sluchowy zewn)

4 N. flldnlfs (0. twarzowy) - lui przed wyjsciem

Z otworu rykowo-sutkcwego (for. ,!lJJomasloidellm) 5 Incus (kowadelko]

6 Caplil mallei (glowa mloteczka) Fossa /l1/Uu;{ibli/nri (d6! zuchwowy)

a SpiPla a5~is .phenaidalis (kolec k. klmowej)

\I Cuore« fympfwi (struna bebenkowa) - cz~sc pozaczaszkowa 10 Processu: srvloiii~u.5 (wyrostek rylcowaty)

Blona bebenkowa (membrnna tyIl1pa"ica), kanal nerwu twarzowego (canalis facilllis) i struna bebenkowa (cllorda tympani, slrona lewa - widok z boku, Przew6d sfuchowy zewnelrzny w wiekszosd usunielc (powtekszerue 1,5 raza).

I

Ucho srodkowe - jama bebenkowa

123

----7

---'-:--- 8

2 /'
3
. . 9
.
. .
4 .
. .
5 . .
.
. .
. .
6

10
11 Przekroj podluzny cz~sci skalistej lewej kosci sktoniowej na wysokosci slimaka - widok od tylu, Uni~ przerywafliJ zaznaczono polozenle blony bebenkowe].

14

16

12

15

17

24 2526 27

Sdana przysrodkowa jamy bebenkowei, Struklury przylegle: blednik, kana! nerwu lwarzowego, naczynia zostaly lekko pokolorowane; kose skroruowa prawa - widok od przodu.

IPowierzrnnia przednia piramidy

k, skroniowej ,

2 Anlmlll l11asloidellt)J (iama surkowa) 3 CUlla/is s£lI1icim!/aris lat.

(kana! polkolisty boczny)

4 Proc. cacla}earifomlis (wyrostek Slimakowaly) .5 Meatus fltlJSh"CII5 ell.

(przewcd sluchowy zewn.)

6 fossn JUKu/oris (do! szyjny)

7 For. Inwlln1 (otwor posearpany)

8 Apex parlis petrosae ossis Irmpomlis Iszczy] ez~sci skalisle] k, skroniowej)

9 eocMea (slimak) - kostny

10 Cmmlis taroiicus (kanal I, szyjnej)

11 Proc. plenJgoidell; (wyrostek skrzydlowaty) 12 Dtlciu5 semiclrculari, anI.

(przewod poJkoUsty. przedni) 13 N. fadalis (n, twarzowy) 1.4 Ggl. gmicMIi (zwoj kojanka)

15 N. pel rosus mntor (n. skali s Iy w iekszy) 16 N. peirosiis mil/or (n. skallsty mnielszy) 17 A. c(jroli~ illt. (t. szyjna wewn.)

18 Celhllae masloideae (ImmorkJ sutkowe) 19 Dllc!lis sell1icirClilnris /fli.

(przew6d polkolisty boczny) 20 Dud!IS semicircU/lIris pDsl. (przew6d polkolisty tylny) 21 Stapes et "II. stapediu5

(strzemiaczko i m, strzerniacakowy) 22 For. stylomaslOI'deu>1I

(otw6r rylcowo-sutkowy)

23 Ref. hi! (zachylek daLny)

- w jarrue bebenkowej (mlli,~s Iympnllim)

- hypolympanon

24 V. iU9ldaris Inl·. (z. szyjna wewn.) 25 Pr0l11onlorir<111 et ptexus lympll1liws (wzgorek i splot bebenkowy)

- poloi:enie podstawy sllmaka

(basis eoeilielle)

26 lvi tensor Iympani

(m. napinacz blony bebenkowej) 27 Tuba audiiica - EIISlneilii (tr~bka sluchowa - Eustachiusza)

124

Ucho srodkowe - kosteczki sluchowe

25

17 18

19

20

21 22

23 =------ 30 24

---------------------7

----~;;...----------------8

26

27

28

bncuch kosteczek sluchowych (po stronie lewej) pol~czony z uchem wewnetrznym - widok odlewu z boku od przodu.

5

'--------------33

~---------------------15

2 3

4

jama bebenkowa (cavitas tympanic:«) - widok strony Jewej

z boku. Blona bebenkowa jest usunieta, jarna sutkowa - otwarta

6

Kosteczki sluchowe (ossic:ula (wditoria) - ulozone oddzielnie,

9

~~~~~---- 4 15 14

16

Ruchy blony bebenkowej j kosteczek sluchowych wzbudzane przez fall" ~Zwi~kowe (rys .. sdiernatyczny).

Mnlleus (mloteczek)

1 Caput mqllei (glowa mloteczka) 2 COl/wll mllllei (szyjka mloteezka) 3 Nor. int. (w y res tek boczny)

4 MnnilbriulIJ mallei (r~kojesc mloteczka)

Incus (kowadelko)

5 Facies (frfieH/aris (powierzchnia slawowa) 6 CnlS /O"gWl1 (odnoga dluga)

7 Crus breve (odnoga krotka)

8 Corpus mcw;/i5 (hzon kowadelka) 9 Prot. Imliell/nris

(wyrostek soczewkcwaty)

Stapes (strzemiaczko)

10" Caput stapedis (glowa strzemiaczka) II CQllum 5lapedl~ (szyjka slrzemiaczka) 12 (n!> n'll. et po,l,

(odnoga przednla j tylna)

13 Basis Silipedis (podstawa slrzemiaczka)

Sciany ucha srodkowego 14 MembmlUl hjmpmlim (blorra bebenkowa)

15 Promol1lorium (wzgerek) 16 Rec, ITypolylllpmritui (zachylek podbebenkowy)

8

7 10 11

12

13

Auris illlemn - lal!yrilltll!ls (ocho wewnetrzne - bl~dnil,;) 17 CllIlnlis semicircMiaris 1111.

(kana I polkolisty boczny)

18 Canalu semicirculeris Ilnl.

(kanal jlolkoUsty przedni)

19 Calla/is semicircular;s 1'05/.

(kanal polkolisty tylny)

20 enG commwre (odnoga wsp6lna)

21 Ampllllil ossen Imt, (banka kostna przednla) 21 Aijuaedllclu5 ul'5iibu/i (wodooijg

przedsionka) - CZ~S~ poczatkowa 23 Uiriw/rjs (lagiewka)

;\ 4 SilcCI! I M5 (w oreczek)

2S 111el,$ (kowadelko]

26 MaJ/ws (mloteczek)

27 Siapes (strzemiaczko)

28 Cochlea (slimak)

ClIlJitas tympalliM (jama b~benkowal 29 RIle. epll!lmpilIJicII5

(zachylek nadbehenkowy)

30 Arrlnlm INasloidewfl (jamasutkowa) 31 Chorda fympGlli (struna b~benkowa)

31. Tmdo 1)'1, slapedii

(Scj~gno m. strzemisczkowego)

33 HlI1csrra. cac/lie(u (okienko slJmik.) - al;tijgle

4

Ucho wewnetrzne

125

1 Ampul/n ossen mil. (bllnka kostna przednia) 2 Rec. eilipliCl45

(zachylek eliptycZJ1Y)

3 Aqullfdudus veslib~li

(wodociag przedsionka)

4 RH. spJiericll.! (zachylek kulisty) 5 Co cl1lerl (slimak)

6 Ba5!5 coclduae (podslawa sllmaka) 7 Ctmalis semicimllaris anI.

(kanal potkolisty przedni)

8 Cms commrme (odncga wspolna) 9 Canalis setniciT~uJ,"is lat. (kana] p6lkolisty boczny)

10 Ampulla ossea post.

(banka kostna tylna)

11 Canalis semldrmlaris post. (kanal p61koJisty tylny)

12 Fenestra clleMeae

(okienko slimaka)

13 Ampr!lIn 055f11 lilt

Ibahka kostna boezna)

14 Fmestra vesHbuli

(okienke przedslonka)

15 Ape;r, cupula cochleae (wierzcholek, csklepek slimaka) 16 Meaiu« flcusneliS 2xl.

(przewod sluchowy zewn.)

17 Cellulae lIIas/oit/cae (komcrki sutkowe)

18 Cavilas IympamcB et fmesira cocl1leae (jama bebenkowa

i okienko slimaka) - sonda

J 9 Men I~, IlClJsliw,; ext. (przew6d sluchowy zewn) 20 Cltt/nli, facia /i,

(kanal. n. twarzowegc)

21 Basis co.hleCie et canaus. muswlohrbnriliS (podstawa slimak" i kana! miesniowo-trabkowy)

22 Malleus et il1cliS (mloteczek i kowadelko) 13 SfI7P~5 Istrzemiqczko)

24 MenlbrQlla.lymJinnic~ (blona bebenkowa)

25 (/lvi/as iymrjmlica

(iama bebenkowa)

26 Aqumd(,c/tls coclrleae

(w ododag Slim aka)

27 StlCC(15 r!luialymphalkus (worek ~r6dchlonki)

28 Dudus elldoiymp/wNcu.<;. (przew6d sr6dchlonkil

29 Macuia IItricHl, (plamka lagiewki) 30 Macula SIIcclili (plamka woreczka)

7

2 3 4

8

9

5

10 11

6

12

Odlew prawego blednika - widek praysrcdkowo od tylu.

7

1 2 4

8

13

9

14 11 10

15

17

11

5 6 16

12

OdJew prawego b.('dnika - widok z boku.

OdJew blednika (/abiryntJlUs)

j korn6rek sutkowych (cellulae masiaideae) - wielkosc naturalna.

27
28
7

11 20
9 7
14 ·8
15
'11
18
9
21
19 22 . 29

14
23 30

12
16--
24
25 26

Preparat bledruka kostnego (/abirylltlllls assells) in situ. Przewody p6tkoliste (d1JctUS semicircuinres) i przewcd slimaka (duc.fus cochlearis) 5i:J olwarte,

Ucho wewnetrzne (nllns jllterlla) i zakonczenia czuciowe (kolor czarny) - straalki wskazuja kierunek przenoszenla 5il! drgan, Kolorem niebieskim oznaczono przestrzenie przychlonkowe.

126

Topografia ucha wewnetrznego

~~~~77~------------~5 ~~~~--~------~~6 ..-;---------------~7

Blednik kostny ln situ - widok od g6ry; podstawa czaszki, Lew!) c1.~S6 skalista oddlutowano. Strzalki wskazuja przew6d sluchowy wewll~trzny (meatus IIctlSHcus mt.).

2

12 7 8

9

1 Call1''is {adalis (kansl n. twarzowego)

1 Area vlsh'bjj/nris s~p. (pole przedsionkowe gcrne) 3 For, oV(Jie (otw6r owalay)

4 far. iaCfrHlIJ (olwor poszarpany) 5 Coelrlen (Mimak)

6 Polozenie przedslonka (peslibiliurn)

7 Cmm/is SIl»1icircllim'j, IMI. (kanal p61kolisty przedni) B Clmalis >emicircularis lal. (kana! pelkolisty boczny) 9 Cnrlllli~ semicirCIJiari5 post, (kana! p61kolisly lylny)

10 5U/C.,5 sinus sigmoidei (bruzdazatoki esowatei) 11 SimI> SiglilOidfllS (zatoka esowata)

11 Cnvl/a,s IY1llJlmlica (jama bebenkowa) 13 Tuba ~udjlil}1I (ttqbka sluchowa)

14 Cellulae mtlslQiden~ (kom6rki sulkowe) ;[5 N, {adalis - VJI (n. twarzowy),

II. vestibillawchiearis - Vlll

(n. przedsionkowo-elirnakowy) et /1. illtermedills (n. posredni)

16 Os fempamle - pars sqHrlnfl!5q

(k. skroniowa - cz~sc lu.skowa)

17 Feneslra uesfiblill (okienko przedsionka) 18 Promor.r/oriU'IJ (wzgorek)

19 Proc, zygomnIiCi.I; (wyrostek jarzmowy) 20 Ienestr« cochleae (okienko slimaka)

21 Proc. mas/oldel15 (wyrostek sutkowy)

7
3 4
8
1
13 9
1'7 13 5
12 15
12
18
20 7
8
9
14
11
14


21 10

Blednik kostny (lal!yritdhus oBsells) in situ - wldok strony !ewej 7. boku, Kanaly po!koliste zostaly cddlulowane

Topografia ucha srodkowego i wewnetrznego - widok od gory (rys, schernalyczny).

Narzad wzroku i oczodol

127

23
19 24 15
37 16
16
25
36 38 25
17 18
26 37
18
20
35 27 26
20
28
21

22 Oczodc! lewy - widok od przodu, Kosel sa zaznaczone roznym; kolorami.

1 Os froll/de (k. czolowa) 2 Os nasale (k, nosowa)

.3 Os iller;l'I'l/lle (k. lzowa) 4 Proc. frollialis maxillae

(wyrostek czolowy szczeki)

5 For. etimroidille 11111. et post. (otwor sltcwy przedni i tylny)

6 Ala mmor ossis sphenoidalis et umalis opficllS (skczydlo rnniejsze

k, klinowe] i kana! wzrokowy) 7 hssur« orbilalis SlIp.

(szczelina cczodolowa goma)

Przekr6j czolowy tylnej cz~sci oka i jamy nosowe],

Przekro] strzalkowy oczodolu (orbita) i gaUd oczne] (bulbus oculi).

5 6 7 8

8 Ala maiOr 05S;5 spJumoida/is (skrzydlo wieksze k. kUnowej) 9 Proc. orbilalis ossis pa/cUi,,;

(wyrostek cczodolowy k. podniebiennej) 10 Lnmioo orMalis 05515 rlhnwidalis

(blaszka oczodolowa k, sitowej)

11 FissHrfl orbNalis in!

(szczelina oczodclowa dolna)

12 SHims infraorbifaiis (bruzda podocaodolowa) 13 FOSSil sacci !acri mali,

(d61 woreczka lzowego)

14 Os zygomaticum (k. jarzmowa) 15 S;nus frontalis (zatoka czolows)

16 M. rectus sup. (m, prosty gorny) 17 Corpus adipoSlIlti orbilae

(cialo tluszczowe oczodolu)

18 N. opticus - II (n, wzrokowy) 19 Sclera (twardcwka)

20 M. rectus iuf. (111. prosty dolny) 21 Perioru i In e r mlttillu

(okostna oczodolu 1 szczeka)

22 Si,rJJs IIIaxillaris (zaloka szczekowa) 23 M. lel/alor p~lpebme sup.

(m, diwigm powieki g6mej)

24 Fornix toniunciiuae sup. (sklepienie g6ene spoj6wki)

25 Palpebra SHp. - tttrsus sup. (powieka g6ma - larczka g6ma) 26 PaipelJrIl in! - lamls illl (powieka dolna - tarczka do Ina) 27 Fornix colliunctivlle in].

(side p ienie darn C 5 poj 6 w ki)

28 M: obliqu.lIs ill/. (m, skosny dolny) 29 M. rectus lilt. (in. prosty boczny)

30 M. redJ's med. (m. prosty przysrodkowy) 31 M. obliquus sup. (m. sko~ny glimy)

32 Septum nasi [przegroda nosa)

33 Correira rt(Islllis media

(malzowina nosowa srodkowa) 34 Concha 'lJZ$1l/i, in!

(malzowina nosowa dolna)

35 SpaJilllrl episciBrale

(przestrzen nadtwardowkowa)

- galki ocznei (lorebka Tenonal 36 A. ophllmlmica (t. cczna)

37 Comea (rog6wkal

38 [filS (soezewka)

9 10 11

12

13

14

15

Przekr6j oczodolu i galki ocznej - obraz z RM.

128

Powieki i narzad lzowy

14

2 3 ~.,.,,-~::;--:--- ......

4

~titj~~~;t~~~~~~~

8~~~~~~~~~ 9 .J-i~- 10~~~~~~~rl

11 I-",.-"'"--':""""";___'_

-__'_:..l.+;:.....t9 liiIII~ii1I!r;:...;---:-:-~ :8 ........ o&l!,iI~~t1F:---h8 10

~~~--~~~11 \-~~~ __ ~$---~.18

£~~ ~~~~"20

3~~~""""--.J 12~~~ __ -~~J

13~==~~~~~~~

___ ___;';""_"""_;_--iM 5 .

. 1-_...-----='JII16 =:-.;.r...---:-ii:I---'; 1 7

Powieki i narzad Izowy. Po stronie lewej wypreparowano woreczek lzowy (saccus /acrimaiis) i przew6d nosowo-lzowy (dudus flasoiacrimalis).

12---..."

19 ---HA; "oi--~

Narzad Izawy (rys, schematyczny).

-~---:__-~-45

-,.------_,.l. 28

21 24 12

25 19

26 27

NaI'ZiJd Izowy (apparatus l«crimlllis) aka lew ego - widok od przodu.

1 Lig. pll/peurae med. (wlezadlo powiekcwe przysrodkowel 1 Tendo nt. obiiqtti sup. (sci~gno m. skosnego g6rnego)

3 Septum orbitille (przegroda cczcdolowa) - przecieta

4 Aponeurosis Ill, leva loris palpebrae Slip.

(rozciegno m. dzwigacza powieki g6rnej) 5 Tarsr!5 sup. (tarczka gorna)

6 GI. laerimillis (gruczol lzowy) - albo brzeg powiekl z rzesami 7 Tarsus in! (tarczka dolna)

8 M. rarsalis info (rn. tarczkowy dolny)

9 iig. palpebrae lal, (wi~zadlo powiekowe boczne) 10 M oh/iqwlS jrll (m. skosny dolny)

11 COrpIJ5 adiri051f1l1 ar&ilae (dolo tluszczowe oczodolu) 12 Catll!lit:ulus /(lcrinmlis info (kanalik Izowy dolny) 13 SaCCI!.'; Iller/millis (woreczek lzowy)

14 For. sHpraorbilale et /ronlllie (otw6r nadoczodolowy i czolowy) 15 M. leva lor palpebrae sup. (m. dzwigacz powieki g6mej)

16 Velum la/ernie (zaslona boczna) - rozdegna dZwigacza

17 Plirn 5ellli/tmnris WlliulU:fivlle (fald p6lksi\,iycowaty spoj6wki) 18 Plmehml lacrimnie et: CljIl<1/im/us laer/mlliis ill!

(punkt lzowy i kanalik Izowy dolny)

19 Ductus I1f1Solacrinm/is (przewcd nosowo-lzowy) 20 N. ill/morbillliis (n. podoczodolowy)

21 SIICWS /ReFimlllis et emlllilm/us iacrimalls Slip.

(woreczek Izowy i kanalikIzowy g6rny) 22 GI. l(lcri 11111 lis (gruczo I lzo wy)

.23 For. J'nfraorbilale (clwor podoczodolowy)

24 Lig. pa/pelm!l! filed. (wiezadlo powiekowe przysrodkowe)- pr~~ci~t! 25 Concha rlaw/is med. (malzowina nosowa srodkowa)

2;6 Concl:« "asalis i"f, (rnalznwina nosowa dolna)

17 Wejscie do przewodu nosowo-lzowegc - sonda

28 M. arbiclllm'is owll (m. okrezny cka)

Galka oczna

14 13

121110 9

8

7 6 54 3 2 1

129

15

Przekro] poziomy oka (powiekszerue 2 razy).

Przedni segment oka z soczewka (lells) i wiencem rzeskowym (cero III;! cilillris) - widok od l"ylu.

r---------------------25

9----------~L-~~~-- 21 ---------/ 22 -.....:=.====~t,...--1

Budowa galki ocznej: uwarslwienie i ukrwienie (rys. schernatyczny),

17

27

1 Cornea (rogowke) - i komora przednia galkl oczne].

Mg!!/1I5 iridacormalis (kilt teczowkowo-rogowkowy)

2 Iris e t lell5 (t~cz6w kit I soezew ka) .

3 Limbus CQmeae (rabek rogowki)

4 Coniundiua bulbi (spoj6wka galki ocznej) 5 Cm'pus ciliar« (dalo rzeskowe)

a) caral1~ cilinris el proa: ci/{ares

(wienieo rzeskowy i wyrostkl rzeskowe)

b) pllrsplmm - arbimll!s "iliaris .

(cz~S( plaska - obraczka rzeskowa) 6 ZOlll/la dliuris (obw6dka rzeskowa)

7 Ora serrata [rabek zebaty)

8 Corpus vitreum (dalo szkliste)

9 Retina - pars aprica (siatk6wka - ez~sc wzrokowa)

10 Choroidea (naczyniowka) .

II Sclera (twardewka)

11- P'lpil/q n. opfic! (brodawka n, wzrokowego) 13 Dura 1Il1l1er et spatium inlervagiiwle

(opona twarda i przesrrzen miedzypochewkowa) 14 N. opiicus - II (n, wzrokowy)

15 Fade.> posl, imhs (powierzchnia rylna soczewkl) 16 hqlJafor leN/is (r6wnik soczewki)

17 Len. (soczewkal - facies mil. 1m/is

(powierzchnla przednia soczewkl) 18 Kana] Schlemma

19. M. clliar!s (m. rzeskowy) 20 V. vorlicosil (z, wi.rowata)

21 A. clliari5 pasl.: longa (t. rzesko wa ty Ina d Juga) 12 Nablonek barwnikowy sialkowki

23 A. el u. cenlmlis refinlle (t. i z. srodkowa siatk6wklj 24 Aa. tiliare« post. brlWes

(tetnke rzeskowe lylne kr6t-Ide) 25 Miesrue zewnetrzne oka

16 A. ciliam ani. (t. rzeskowa przedeia) 27 Iris (t\lc~6wka)

Socz~wk15- widok z boku,

Soczewka - wid ok od przodu. Zwr6C uwagl;! na efekt powiekszajacy.

10

130

2.'

19

20

Naczynia oka

252324 42

Prawidlowy obraz dna aka (fundus acum prawego. Temice s~ wezsze i jasniejsze nii iyly (fot. ad prof. dr. R. Okarnury, Univ, Eye Dept. Kumamoto, [aponia),

26

22

27

21

Fotografia Huoresceneyjna prawego aka (to samo oko [ak wyiej); naczynia sialkowki (fat. ad prof. dr. R. Okamury; Univ. Eye Dept, Kumamoto, [aponia).

2~~~~~~"~~

3

4 +---'-------"'-?-;;;~~~

5-+-----""iA,.,....,IIIIr""'"'''''"'~

Gal~zie t~tnicy ocznej (rr. a. ophtiJ«lmlcae) - rys, schemaryczny.

~-----""13 ~-~H.l¢

16

Segment przedni oka (fot. od prof. dr. G. O. H. Naumanna, Uniwersitsts-Aogenklinlk, Erlangen, Niemcy),

6 7

A. ellwlQidaiis ani. et p.ost. (I, sitowa przednia i tylna) 2 An. cililfres post. longi el' breves

(tl'tnice rzeskowe tylne dlugie i kr&kie)

J N. opliw5 et II. ophthalmicll (n. wzrokowy i t. oczna] 4 A. centralis relillile (t. srodkowa siatkcwki)

5 An. relinae (t~tDice siatk'6wki)

6 A. Suprtllrochiearis (t. oadbloczkowa) 7 A. S)jprtllJrbjla!i~ (t-. nadoczodclowe)' 8 A. dorsalis nllsi (t, grzbietowa nasa)

9 A. ciliaris IIlIt. (t, rzeskowa przednial

10 An. irir/icae (t~.tnice t~cz6wki) ~

11 CimJll;; arieriosus iridi, maior (kolo t~tnicze wleksze rfcz6wkil 11 Plim iridis (fald t~czowki)

13 Mnrgo pllpillari.s iridis (brzeg zreniczy t~cz6wkil 14 Fncies nil/. iell/is (powierzchnia przednia soczewki) 15 Amdu5 iTidis millor (pierscieft mniejszy tfczowki) 16 AfIIJ!HS iridis IH(liar (pierscien wiekszy t~cz6wki) 17 Limbus COrl1/Ul! (rabek rog6wki)

18 Sdtm (lwardowka) .

19 A. et 1), hmrparalis Slip. relill~e (I. i z .. skroniowa goma Siatk6wld) 20 {'\. et v. med, rcHIlII! (t. i i.. przysrodkowa siatkowki)

21 A. mtlCll/nris Slip. (t. plamkowa gorna)

2Z Dlscu« 11. opHci (tarcza n. wzrokowegol 13 /I. macuiari; in! (t. plamkowa doloa)

24 A. d u. le!npomii.s illf. r~linae (t. i. t. skroniowa dolna ~iatkqwki) 15 MIlCU/1f lufell (plamka i61ta) el [oue« cel1rrlflis

(dolek srodkowy)

26 A. lernpomlis Slip. (t. skroniowa gorna) 27 A. n/lsa/is sup. (t, nosowa g6ma)

28 .It 1J/ISIliis illf. (t. nosowa dolna)

29 A. tempomirs i'1I! (t. skroniowa do Ina)

8

9

10

11

9

1 rtlillae (siatk6wki)

Miesnie galki ocznej

131

Miesnie galki ocznej (musculi bllibn - widok od g6ry (rys. schernaryczny).

14 :- ..... I'F...,;;:;;~":+- 15 k-~~:--=r- ... .:r.n

9

Prawy oczodol (orbifa) z galki) oczni!

(bulbus oculi) i miesniamigalki - widok ad gory. Pokrywa oczcdolu zoslala otwarta, miesien prosty aka gamy (m. rectus bulbi sup.) i miesief diwigacz powleki gamej (m. levator palpebrae sup.) zcslaly przeciele

i w wiekszosci usuniete.

Dzialanie miesni oks - strzalki symbolizuia ich dlugosc i kierunek wykonywania ruch6w (rys, schematyczny),

A M. rectus 5~p. (m. prosty gomy) 0 M reclus IR!, (m. prosty bccany)

B M. ob/illllIIS in! (m, skosny dolny) E M. reclus in}: (rn. prosty dolny)

C M reclus med. (m. prosty przytrodkowy) F M obliqulis sup. (m. skosny gorny)

12
6 3 5
4
3 18
7 6
4 2
5 15
2
16
7
22 17 ~------~------~~20 19

Lewy oczod61 z galka 0=11 - widok od przcdu Usunieto powieki, narzad lzowy i tkanke tluszczowa

I M. obll1J1111S sup. et cellulae ellulioidnles (m. skosny gamy ; kornorkl sitowe)

2 M. rectus IIII'd.

(m, prosty przysrodkowy) 3 Troclrlea (bloczekl

4 Tmdo frI, obliqui 511p.

(sci~gno m. skosnego gOniego) 5 .M. rectus Slip.

(m. prosty gamy) - przeciely 6 Cornea (rog6wka)

7 Sclera (twardcwka)

8 Chiasma OpliCl1ll1 (skrzyzowanie wzrokowe) 9 N. opliw~ - IT, pars ini'fammialis

(n. wzrokowy, cz~sc wewnarrzczaszkowa) 10 A. CllfOlis info (t, szyjna wewn.)

II Anulus tendineus communis

(pierscief scif;lgnisty wspolny)

12 M. leva/or pll/pe/moe 5Hp. (m, dZwigacl. powieki gomej) - przeciely

13 M. rectus sup. (III. prosty gorny) 14 N. opficII5 - II, JIIIrs e:rrracratlialis

(n. wzrokowy, Cl~SC zewnatrzczaszkowa)

15 M. reelll' lat. (m. prosty boczny) 1.6 Canalis IlI'Isolnctrmtlll,

(kana I nosowo-lzowy)

1. 7 M. obliql/Us luf. (rn, skosny dolny) 18 Os l1Jl'sa/e (kosc nosowa)

19 M/U'iliil (szczeka)

20 for. il1{rnorhifale (orwor podoczodolowy) et 1m. infmorbilales (nerwy podoczcdolowe)

21 Os zygomaticum (kosc jarzmowa) 22 M. rectus illf. (m, prosty dolny)

132

Miesnie galki ocznej

2 3

6

7

8

9 10 11 12 13

Miesnie gaIki ocznej (musculi bulbQ i nalezace do nich nerwy. Oczod61 lewy (orhila sin.) - widok z boku. Mi~siefi prosty boczny (m. reclus 1111.) jest przeciely i odchylony do rylu,

22
19

15
15
18 10
2
16 19 4
12 9
10 20
17
5
6

5
21 Lewe oko 1 mi~snje galki ocznej - widok od przodu, Galke oczna usunleto,

1 N. 5upraorbitalis (n. nadoczodolowy) 2 Cornea (rogawka)

J Przyczep m. prostego bocznego (m. reclus Inf.) 4 BldbllS oculi - sdet« (galka oczna - lwardowka) 5 M. obiiqulls itlf. (m. skosny dolny)

6 M. rectus info ~t r. illf. II.. oell/omoloni - III

(m. pro sty dolny i gal~ dolna n. okoruchowego) ? N. ililmorhiialiii (n. pcdocecdolcwy)

8 M, reclr.s sup. et )], /acrimalis (m. prosty gamy i n, Izowy) 9 N. opficli5 - II (n. wzrokowy)

10 M. rectus lid. [m, prosty boczny] - przeclety

11 Gg/, cilinre et II. abdllCB1JS - VI (zw6j rzeskowy i n, odwodzacy) 12 Ramus 5"1" n. Deillomoioni - IlT (gal'lz gorna n, odwodzacego)

Zewnetrzne miesnie galki ocznej - widok ad przadll po sk9sie. Tkanka Huszczowa oczodolu zostala usunieta,

'13 N. Irochlearis - N (n. bloczkowy)

14 N ophlllllimiCl15 - V j et Pl, mnxil/aris - V 1 (n, oczny i n, szc~owy) 15 Trochlea (bloczek) el let1do m. ob//qlJ; 51lP,

(sci'igno [[1. skosnego gcrnego)

16 M. obliqulIs ~lIp. (m. skosny gamy)

17 Nt. rettlls mea. (m. prosty przysrodkowy)

18 M le1!4 lor pu Ipebme SH p. (rn. diwigacl pow ieki g 6m ej) 19 M. redu« sup. (m. prosty gorny)

2:0 M. redus in], (m, prosty dolny)

11 Cflrlilflgo fllMis maior (chrzestka skrzydlowa wieksza) 22 N. supmorbilalis el III. hmlar pall'Bbrae .wl'.

(n. nadoczodolowy j m, dzwigacz powieki g6rnej) 23 M. levafor labii 51<1'. (rn. dzwigacz wargi gomej)

Droga wzrokowa

133

14

15

2 16
3 17
4 18
19
5

6
20

21

7
22
8 23

9
10 24

11
12 13

Preparat wtOkien drogi wzrokowej - widok ad dolu, Pien m6zgu przecielo na wysokosci sr6dm6zgowia.

1 Stria vlfncraria med. (prazekwechowy przysrodkowy) 2 TrigomJm olfar/()riurn (tr6jk~t wechowy)

.3 Shin olfacloria mi. (pr~ek wechowy boczny)

4 S,,/,sflllrlier purjoralaanf. (islota dzlurkowana przednia) 5 N. oculomaforill5 - ITT (n. okoruchowy)

6 Carplls mamUia"" (date suleczkowate)

7 enos cerebri (odncga m6zgu)

8 Corpus gelliculnhmJ lat.

(cialo kolankowate boczne) 9 CorpU!i genieu/alum med.

(cialo kolankowate przysrodkowe)

10 Puivimlr IIJa/1II111 (poduszka wzgerzal 11 Radilltil) Optitll (promienistosc wzrokowa)

12 Splenium corporis caliosi (plat ciala modzelowatego), [ibrae l'lJrI/lntssumles (wl6kna spoidlowe)

1.3 (Ulleus (kllnek)

14 BI,/brl5 oifl1c[orius (opuszka wechowa)

15 Tractus alfaClorius (pasrno wechowe) 16 N. oplj(:ll~ - 1I (n, wzrokowy)

17 Jnfundlbrrlum (lejek)

18 Commissura Iml. (spoidlo przednie)

19 Radktiia optica (promieni tose wzrokowa], geml (kolano)

20 Tmcfll9 opHclIs (droga wz.rokowa)

21 Sllbslnlllia perforaler posf. et fossil inJerpedwicu!l1ris

(istofa dziurkowana lylna i dol miedzykonarowy) 22 N. froch/earls - IV (n. bloczkowy)

23 5,1 bsial1lia nigra (i slota czama)

24 AqunerillCllJs mesCllcepirali (wododeg sr6dmozgowia) 25 Area sttiafll (pole prazkowene)

26 Stria ex'. (prazek zewnetrzny)

- prqzek Vicq-d'Azyra lub Baillargera

27 Gyrus meae slrialae (zakret pola prazkowanego) 28 Sulcus ralmrintls (bru:zda ostrogowa)

28

Przekroj poziomy kory wzrokowej plata poty Ii CZl1 e go (area ca 1m ri ria

- pole osrrogowe).