Kroje i klasyfikacja pism
Podstawy typografii
Pojęcia typograficzne

krój pisma vs. font,

stopień pisma i interlinia,

szerokość składu,

rodzaj składu.
czcionka font
Krój pisma

krój pisma – charakterystyczny kształt graficzny
kompletu znaków drukarskich,

stanowi o konkretnym, rozpoznawalnym wyglądzie
niezaleŜnie od wielkości znaków, czy ich atrybucie
pogrubienia, pochylenia, szerokości itp.

moŜe mieć wiele odmian,

wszystkie odmiany danego kroju tworzą rodzinę,

font – dawniej pełny komplet znaków drukarskich
danego kroju pisma w jednej wielkości, np. Times
New Roman 10 pt; obecnie – font i krój pisma są
synonimami.
Rodzaje krojów pisma

szeryfowe – krój pisma z ozdobnymi, krótkimi
kreskami stosowanymi w celu zwiększenia jego
dekoracyjności

bezszeryfowe
1

pisma dwuelementowe

antykwy renesansowe (np. Garamond)

pisma jednoelementowe (kroje linearne)

antykwy linearne bezszeryfowa (tzw. Grotesk, np. Helvetica),

antykwy barokowe (np. Caslon)

antykwy linearne szeryfowa (tzw. Egipcjanka, np. Rockwell),

antykwy klasycystyczne (np. Bodoni)

inne

inne

stałe

szerokości liter są jednakowe,

stosuje się rzadko,
np. Curier
Wybór kroju pisma

wysoka czytelność (wszystkie klasyczne kroje)

Curier

proporcjonalne

róŜne szerokości liter,

ta sam ilość światła międzyliterowego,

np. Palatino

Palatino

uwzględnienie specyfiki treści:
zestawienia róŜnych krojów

kroje szeryfowe stosuje się do opracowań klasycznych, pism:
spokojnych, przeznaczonych do długiego czytania,

stosuje się w celu nadania

Kroje jednoelementowe (groteski) najlepiej uŜywać gdy dana dokumentowi dynamicznego
publikacja ma mieć charakter dynamiczny – prezentacyjny,
i silnie graficznego charakteru,
reklamowy, informacyjny, itd.

najlepiej uŜywać maksymalnie
dwóch kontrastujących ze sobą
rodzin,

waŜna jest konsekwencja
stosowania wybranego kroju
pisma dla wyróŜnienia
konkretnego typu treści (tytuły,
rozdziały, itd.),

zagadnienie trudne… naleŜy
ostroŜnie stosować.

2
Stopień pisma i interlinia Szerokość składu

stopień pisma - wysokość pola prostokąta, w którym został umieszczony znak
kolumna – powierzchnia zadruku strony,
literniczy (12 pt = 1 pica = 4,216 mm),
kolumny często dzieli się na łamy,

proporcje boków kolumny decydują o szerokości marginesów,

punkt typograficzny

w Europie: 1 pt = 0,376 mm,

w systemie anglosaskim: 1 pt = 0,351 mm

interlinia (zwykle 2 lub 3 pt, minimum 1 pt)

Rodzaj składu Zasady

skład justowany (blokowy):

dla dłuŜszych tekstów naleŜy wybierać kroje pism w odmianie

najbardziej klasyczny,
normalnej (regular, book), których minuskuły charakteryzują się

wiersze mają jednakową szerokość, kosztem zróŜnicowania szerokości odstępów duŜą wysokością ‘x’, stosunkowo krótkimi wydłuŜeniami dolnymi
między wyrazami,
i górnymi oraz duŜą puncą (światłem wewnątrz litery),

kształt kolumny czy łamu sprawia wraŜenie uporządowanego, ale mogą pojawiać się
białe pola, tzw. ścieŜki – naleŜy zwrócić uwagę na zbyt duŜe odstępy
ze względu na mechanizmy rozpoznawania słów, w tekście ciągłym
miedzywyrazowe i przeniesienia, naleŜy stosować minuskuły a nie majuskuły (wersaliki),

skład niejustowany z lewym marginesem wyrównanym:

popularny skład, zwany teŜ chorągiewką,

poszarpany prawy margines ale stałe światło międzywyrazowe,

w tego rodzaju składu nie powinno stosować się przeniesień,

uznawany jest za mniej estetyczny, mniej schludny niŜ skład blokowy,

stosuje się w nagłówkach, spisach treści, podpisach pod ilustracjami, bibliografiach,

skład niejustowany z prawym marginesem wyrównanym:

poszarpany lewy margines,

trudno czytelny,

powinien być stosowany tylko do krótkich tekstów

skład osiowany (centrowany):

stosowany w krótkich tekstach o uroczystym charakterze (zaproszenia, dyplomy,
certyfikaty), tekstach tytułowych, podpisach pod ilustracjami.

optymalne parametry: czcionka o wysokości 9-11 pt, 2 pt interlinia,
szerokość wiersza 18-30 pica (76-126 mm).

im dłuŜszy wiersz tekstu, tym większa powinna być interlinia oddzielająca
poszczególne wiersze,

czytelność tekstu zostaje znacznie obniŜona w przypadku zastosowania tak
zwanego składu w kontrze lub uŜycia dla czcionki koloru innego niŜ czerń,

prędkość czytania spada o 10% w przypadku tekstu białego na czarnym
tle,

w przypadku kontry naleŜy unikać pisma szeryfowego w odmianach
jasnych i normalnych, a w zamian stosować półgrube lub pisma
bezszeryfowe