You are on page 1of 5

Promieniowanie dzielimy na dwie zasadnicze grupy: tj. jonizujące i niejonizujące.

Do tej
ostatniej ostatniej możemy zaliczyć promieniowanie radiowe, mikrofalowe, podczerwone
oraz światłą widzialne. Natomiast promieniowanie jonizujące powstaje w bardzo wielu
procesach, np.: w substancjach promieniotwórczych, gdzie jest wynikiem przemian
jądrowych, a więc zmiany w układzie nukleonów w jądrze, której to zmianie towarzyszy
zmiana energii układu.

• Promieniowanie naturalne
Promieniowanie naturalne jest to promieniowanie, które normalnie i stale istnieje na Ziemi i
jest niezależne od działalności człowieka. Pochodzi głównie z dwóch źródeł: z przestrzenie
kosmicznej (większą jego część stanowi promieniowanie emitowane na Słońcu w drodze
przemian jądrowych) oraz ze źródeł ziemskich, którymi są naturalne pierwiastki
promieniotwórcze, głównie uran, tor i potas, które dają przeciętne napromieniowanie dawką
0,4 mSv rocznie i jest ona bardzo zróżnicowana w zależność od rodzaju gleby. Wielkość
naturalnego napromieniowania w większości okolic Ziemi wynosi od kilkudziesięciu do stu
kilku milimetrów na rok, co odpowiada wartości około 3 remów na jedno pokolenie ludzkie i
około 7 remów w ciągu średniego życia ludzkiego. Poziom naturalnego promieniowania
zależy od szerokości geograficznej, składu podłoża, wysokości nad poziomem morza i szeregu
innych czynników. Zdrowotne aspekty opalania są przez medycynę potwierdzone i
niepodważalne. Pozytywny wpływ promieni ultrafioletowych na produkcję niezbędnej do
życia, można powiedzieć: słonecznej prowitaminy D3 czy też leczenie wielu schorzeń skóry
to codzienność, o której wiemy, ale często - w dobie medialnej nagonki na słońce -
zapominamy. Poniżej przedstawiamy najważniejsze pozytywne i negatywne strony opalania,
czyli wpływ promieni ultrafioletowych na organizm człowieka.

Pozytywne efekty opalania:

 bezpośrednio wpływa na syntezę niezbędnej do życia witaminy D3


 reguluje gospodarkę wapnia i fosforu
 zapobiega krzywicy
 zapobiega osteoporozie
 reguluje przemianę materii
 stymuluje pozytywnie wegetatywny system nerwowy
 poprawia układ odpornościowy oraz odtruwa organizm
 dotlenia krew, zapobiegając między innymi chorobom serca
 leczy wiele schorzeń skórnych
 poprawia nastrój (stymuluje produkcję endorfin, zwanych hormonami szczęścia)
 chroni ciało przed nadmierną dawką UV poprzez syntezę melaniny i zgrubienie
naskórka.

Negatywne skutki opalania:

 przedwczesne starzenie się skóry


 wysuszanie skóry
 powstawanie zmarszczek
 przy opalaniu doprowadzającym do poparzeń - zwiększone ryzyko powstania
nowotworów, w tym raka skóry
 podniesienie ciśnienia tętniczego, co u osób z problemami krążenia może doprowadzić
do poważnych komplikacji
 powstawanie odczynów zapalnych skóry reagującej alergicznie na działanie promieni
ultrafioletowych, co może prowadzić do powstania trwałych przebarwień skóry
 powstawanie piegów i plam u osób podatnych na skupianie pigmentów
 opalanie bez ochrony oczu może uszkodzić siatkówkę oka oraz doprowadzić do
bardzo poważnego uszkodzenia organu wzroku.

Ochrona przed promieniowaniem UV

2010-05-06

Ochrona przed promieniowaniem UV to przede wszystkim unikanie nadmiernego


eksponowania skóry na promieniowanie słoneczne. Należy ograniczać przebywanie na
słońcu - zwłaszcza, jeśli ma się wrażliwą skórę lub jasną karnację.

Promieniowanie UV

Ultrafioletowa część promieniowania słonecznego jest aktywna biologicznie.

Dzielimy ją umownie na 3 pasma:

 UVC (100-280nm),
 UVB (280-320nm),
 UVA (320-400nm).

UVC jest promieniowaniem o najkrótszej długości fali, tj. do 290 nm. Ma najwyższą energię,
jest silnie rumieniotwórcze, ale prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową
atmosfery i w normalnych warunkach nie dociera na powierzchnię Ziemi. Promieniowanie
UVB, o długości fali od 290 do 320 nm, ma bardzo silne właściwości rumieniotwórcze,
wzmaga syntezę barwnika skóry i jest odpowiedzialne za oparzenia skóry. UVA jest
promieniowaniem o długości 320-400 nm, jest mniej rumieniogenne, ale za to bardziej
barwnikotwórcze od UVB. Ilość UVA docierająca do powierzchni Ziemi jest znacznie
większa niż UVB. Wysokie dawki UVA mogą wzmacniać odczyny rumieniowe i zwiększać
niekorzystne efekty biologiczne promieniowania UVB.

Ochrona przed promieniowaniem UV to przede wszystkim unikanie nadmiernego


eksponowania skóry na promieniowanie słoneczne. Należy ograniczać przebywanie na słońcu
- zwłaszcza, jeśli ma się wrażliwą skórę lub jasną karnację. Dodatkowym przeciwskazaniem
do opalania się jest antykoncepcja hormonalna oraz okres ciąży, ponieważ nasilają ryzyko
powstawania trwałych przebarwień na skórze. Przed promieniowaniem słonecznym można
zabezpieczać się, wybierając ubrania nieodsłaniające dużych partii ciała. Jeśli będą uszyte
z naturalnych tkanin - lnu, bawełny, jedwabiu - unikniemy przegrzania. Należy jednak
pamietać, że cienkie ubrania w jasnych kolorach nie stanowią zabezpieczenia przed
promieniowaniem UVA. Latem warto sięgnąć po kapelusz: osłoni wrażliwą skórę twarzy,
a dobrze dobrany doda również uroku i elegancji. Bardzo ważne jest także zabezpieczanie
oczu przed promieniowaniem UV - podczas słonecznych pór roku niezbędne są okulary
przeciwsłoneczne z filtrem UV.Bardzo ważny element ochrony przed promieniowaniem UV
to stosowanie specjalnych preparatów zawierających filtry UV. Od dawna znanych jest wiele
substancji chroniących przed światłem. Można podzielić je na fizyczne i chemiczne.

 Filtry fizyczne (mineralne) są to substancje mające zdolność odbijania i rozpraszania


promieni słonecznych. W preparatach chroniących przed światłem najczęściej są
wykorzystywane dwutlenek tytanu oraz tlenek cynku. Filtry fizyczne mają szeroki
zakres działania ochronnego, zarówno w spektrum UVB, jak również UVA.
 Filtry chemiczne są syntetycznymi związkami organicznymi, absorbującymi
promieniowanie słoneczne i zamieniającymi je w energię cieplną.

Najnowocześniejsze filtry łączą w sobie zalety filtrów mineralnych i chemicznych,


zabezpieczając skórę przed promieniowaniem UV na wiele sposobów - odbijając,
rozpraszając i absorbując je. Dobre preparaty chroniące przed słońcem zawierają zestaw
filtrów chemicznych i fizycznych, dzięki czemu osiąga się wysoką ochronę w szerokim
spektrum. Odpowiednio dobrane nasilają wzajemnie swoje działanie i mają bardzo dobrą
fotostabilność, czyli odporność na działanie promieniowania elektromagnetycznego,
zapewniając długotrwałe działanie preparatu, w którym zostały zastosowane. Poszczególne
filtry charakteryzują się różnymi właściwościami ochronnymi. Ich skuteczność oraz zakres
działania są oznaczane ustalonymi skrótami. Siła działania preparatu ochronnego przed
promieniowaniem UVB określana jest międzynarodowym wskaźnikiem SPF (sun protection
factor). Wskazuje on, ile razy dłużej można przebywać na słońcu po nałożeniu danego
preparatu ochronnego do momentu wystąpienia odczynu rumieniowego w porównaniu do
czasu pobytu na słońcu bez ochrony.

MED* na skórze po nałożeniu ochrony SPF = MED* na skórze po nałożeniu ochrony / MED
na skórze bez ochrony

MED - minimal erythema dose - minimalna dawka rumieniowa. Jest to najmniejsza dawka
promieniowania ultrafioletowego potrzebna do wywołania reakcji zapalnej, objawiającej się
zaczerwienieniem skóry.

Tej miary nie należy jednak brać zbyt dosłownie: w praktyce ludzie nakładają mniejszą ilość
preparatu ochronnego niż w warunkach laboratoryjnych. Poza tym jego działanie ochronne
zmniejszają dodatkowo takie czynniki jak kąpiel, ścieranie ręcznikiem i pocenie się skóry.
Aby utrzymać właściwą ochronę przed promieniowaniem UV, konieczne jest kilkukrotne
aplikowanie preparatu na skórę w czasie przebywania na słońcu.Dużo trudniejsza jest ocena
wskaźnika ochrony przed promieniowaniem UVA. Brakuje ujednoliconych metod badania
SPF dla tego zakresu promieniowania, dlatego na opakowaniach preparatów ochronnych
widnieją różne parametry określające współczynnik ochrony przed UVA: IPD, PPD lub po
prostu UVA.

IPD (Immediate Pigment Darkening) oraz PPD (Persistent Pigment Darkening) to metody,
w których bada się efekty działania promieniowania UVA po 1 minucie od zakończenia
ekspozycji na to promieniowanie (IPD) lub po 2-24 godzinach (PPD). Wartości faktorów
określają stosunek ilości promieniowania UVA potrzebnej do wywołania widocznej reakcji
na skórze chronionej i niechronionej filtrem UVA.

Wartości tych faktorów interpretuje się następująco:

 IPD informuje, w jakim stopniu preparat chroni przed promieniowaniem UVA


(maksymalna osiągalna to IPD 90, co oznacza 90% ochrony przed UVA).
 PPD informuje, ile razy zmniejszyła się dawka promieniowania UVA absorbowana
przez skórę, np. PPD 10 oznacza, że do skóry wnika 10 razy mniej energii
promieniowania UVA.

Stosowanie preparatów ochronnych przed światłem może zapobiec nie tylko występowaniu
odczynów ostrych: oparzenia słonecznego, reakcji fototoksycznych i fotoalergicznych, ale
również zmniejsza ryzyko występowania nowotworów skóry. Unikanie ostrych oparzeń ma
szczególne znaczenie w zapobieganiu rozwojowi czerniaka złośliwego. Udowodnione jest
również działanie prewencyjne środków ochronnych w powstawaniu zmian typu rogowacenia
słonecznego i starzenia się słonecznego skóry. W przypadku niektórych fotodermatoz
stosowanie ochrony przeciwsłonecznej może być bardzo ważnym elementem leczenia.
Pacjenci z chorobami z nadwrażliwością na światło powinni stosować preparaty
o maksymalnym wskaźniku ochrony przed UVB, a także w miarę możliwości UVA. Choć
stosowanie ochrony przeciwsłonecznej jest najbardziej oczywiste latem, należy pamiętać, że
warto stosować ją przez cały rok - po to, by zapewnić skórze zdrowie i piękny wygląd.

Nowe* oznaczenia preparatów przeciwsłonecznych - zalecenia COLIPA (The European


Cosmetic Toiletry and Perfumery Association)

Najwyższy faktor
- SPF 50+ - jest zarezerwowany dla preparatów, które według dotychczas stosowanych miar
osiągały SPF 60 lub więcej.

Ochrona SPF
Niska 2 - 4 - 6
Średnia 8 - 10 - 12
Wysoka 15 - 20 - 25
Bardzo wysoka 30 - 40 - 50
Ultrawysoka 50+

Solarium – punkt usługowy udostępniający odpłatnie urządzenia do opalania się, za pomocą


promieni UV. Solarium jest to urządzenie elektryczne, zbudowane z lamp UV (nisko bądź
wysokociśnieniowych), które emitują dawkę promieniowania podobną do tej jaką wytwarza
słońce (głownie UV-A i UV-B oraz światło widzialne). Regulacja prawna takiej usługi
zgodnie z prawem europejskim zawarta jest w dyrektywie LVD (Low Voltage Device). Po
kilku seansach pozwala uzyskać opaleniznę, która jest reakcją ochronną skóry na
promieniowanie. Zwykle czas opalania na solarium wynosi od kilku do kilkunastu minut i
zależy od indywidualnych predyspozycji użytkownika (m. in. od fototypu skóry). Opalenizna
uzyskana na solarium stała się modna w pod koniec XX wieku[potrzebne źródło].
Efekt opalenizny pojawi się dopiero po kilku seansach, a efektem jednorazowej, zbyt długiej
wizyty jest oparzenie (rumień, zaczerwienienie i brak efektu brązowej skóry na drugi dzień).
Promieniowanie UVA przyśpiesza procesy starzenia skóry.

You might also like