Professional Documents
Culture Documents
języka angielskiego
Kurs dla przedszkoli
Joanna Zarańska
Magdalena Appel
Spis treści
1. Opis programu
1.1 Wstęp
1.2 Koncepcja pedagogiczna leżąca u podstaw programu nauczania języka angielskiego w przedszkolu
1.3 Warunki realizacji założeń programowych
1.3.1. Adresaci programu
1.3.2 Czas realizacji programu
1.3.3 Liczebność grup
1.4 Charakterystyka dzieci pięcio- i sześcioletnich
1.4.1 Dzieci pięcioletnie
1.4.2 Dzieci sześcioletnie
2. Cele nauczania
2.1 Cele ogólne
2.1.1 Obszary rozwoju inteligencji
2.1.2 Obszary edukacyjne wynikające z podstawy programowej wychowania przedszkolnego
2.2. Cele szczegółowe
2.2.1 Cele dydaktyczne
2.2.2 Cele wychowawcze
3. Szczegółowy opis programu nauczania
3.1. Założenia metodyczne
3.1.1 Metody nauczania
3.1.2 Podejście tematyczne
3.2 Rozwijanie sprawności językowych
3.2.1 Sprawność słuchania
3.2.2 Sprawność mówienia
3.3 Treści nauczania
3.3.1 Obszary tematyczne i leksykalne:
3.3.2 Struktury gramatyczne:
3.3.3 Funkcje i sytuacje:
4. Propozycje łączenia obszarów tematyczno-leksykalnych z treściami nauczania przedszkolnego i celami
wychowawczymi:
5. Warunki realizacji programu
5.1 Podstawowe wyposażenie, materiały i pomoce dydaktyczne
6. Procedury osiągania celów dydaktycznych
6.1 Nauczanie sprawności językowych
6.1.1 Nauczanie sprawności słuchania
6.1.2 Nauczanie sprawności mówienia
6.2 Wprowadzanie i utrwalanie słownictwa na zajęciach języka obcego
6.2.1 Podstawowe źródła materiału leksykalego
6.2.2 Środki przekazywania materiału leksykalnego
6.2.3 Sposoby wprowadzania nowego słownictwa
6.2.4 Utrwalanie słownictwa
6.3 Propozycje gier i zabaw
6.3.1 Zabawy ruchowe
6.3.2 Zabawy ćwiczące spostrzegawczość i umiejętność kojarzenia
6.3.3 Zabawy plastyczne i konstrukcyjne
6.3.4 Zabawy przy muzyce
6.4 Praca na lekcji
6.4.1 Organizacja lekcji
6.4.2 Stosowanie języka ojczystego na zajęciach
6.4.3 Korygowanie błędów w czasie lekcji
6.4.4 Formy pracy
6.5 Przykładowy scenariusz cyklu dwulekcyjnego
6.5.1 Scenariusz lekcji bez podręcznika
6.5.2 Scenariusz lekcji z podręcznikiem
6.6 Scenariusz sztuki
7. Przykładowy rozkład materiału na dwa lata, opracowany na podstawie podręcznika Here Comes Minibus
8. Ocena pracy i osiągnięć ucznia
8.1 Ocena globalna
8.2 Ocena w czasie zajęć
Program ten powstał z myślą o dzieciach w wieku 5-6 lat. Nauczanie języka obcego w grupach przedszkolnych jest coraz
bardziej popularne. Wielu rodziców i nauczycieli uważa, że wczesne rozpoczęcie nauki daje większą gwarancję sukcesu.
Wyniki badań wskazują na to, że dzieci uczące się języka obcego od wczesnego dzieciństwa szybciej osiągają płynność
w mówieniu i mają lepszą wymowę. Efekty doświadczeń innych krajów w dziedzinie wczesnego nauczania języków obcych są
bardzo zachęcające i warte naśladowania.
Niniejszy program opiera się na założeniach podstawy programowej wychowania przedszkolnego, przedstawionych przez
Ministerstwo Edukacji Narodowej. Przeznaczony jest dla uczniów rozpoczynających naukę od zera. Może być realizowany
w przedszkolach publicznych i prywatnych oraz w szkołach językowych prowadzących nauczanie języka angielskiego w grupach
pięcio i sześciolatków.
Nie wydaje się celowe wprowadzanie ścisłego podziału na program nauczania dzieci pięcioletnich i sześcioletnich.
Do poszczególnych treści nauczania wraca się bowiem w ciągu tych dwóch lat, wielokrotnie poszerzając zakres słownictwa
i funkcji językowych. Z biegiem czasu włącza się różne techniki nauczania w zależności od postępów i możliwości dzieci.
Te same treści pojawiają się ponownie w szkole w klasach 1-3.
Celem tego programu jest przedstawienie metod i technik nauczania oraz form pracy, dzięki którym mali uczniowie w sposób
aktywny, a więc ciekawy, ,,zanurzać się będą“ w świecie języka angielskiego. Program zawiera propozycje dotyczące doboru
materiałów dydaktycznych, zintegrowania rozkładu materiału nauczania języka z treściami nauczania przedszkolnego,
przykłady ćwiczeń, zabaw, gier, scenariusze lekcji i scenariusz sztuki.
Wiek przedszkolny to ten okres w życiu dziecka, w którym zdobywa ono umiejętności funkcjonowania w szerszej grupie,
wychodzi w świat, poza znany mu krąg rodzinny. Rolą nauczyciela i wychowawcy jest objaśnianie dziecku rzeczywistości
i rządzących nią praw, zaszczepienie pozytywnego stosunku do otaczającego je świata, przedstawienie właściwej hierarchii
wartości i uwrażliwianie na problemy innych. Nauczyciel języka obcego powinien w tym procesie aktywnie uczestniczyć,
dbając o rozwój umysłowy przedszkolaka, zdobywanie przez niego umiejętności językowych i wspierając go w kształtowaniu
właściwych postaw życiowych. Dlatego założeniem niniejszego programu jest ścisłe skorelowanie nauczania języka obcego
z programem nauczania przedszkolnego. Nauczyciel języka powinien działać w stałym porozumieniu z osobą na co dzień
zajmującą się grupą dzieci.
Pięcio-, sześciolatek ma empiryczne podejście do świata, poszerza swoją wiedzę i umiejętności głównie przez działanie.
Dlatego zajęcia językowe powinny dostarczać mu jak najwięcej okazji do poznawania i przyswajania języka podczas
aktywnego badania świata. Ważne są ćwiczenia stymulujące wszechstronny rozwój dziecka. Powinny one zawierać elementy
ruchu, dźwięku i obrazu. Pozwólmy zatem dziecku działać na polu plastycznym, konstrukcyjnym, muzycznym i dramatycznym.
Zakres tematów, którymi można zainteresować pięcio-, sześciolatka jest z konieczności ograniczony. Skupia się wokół tego,
co dziecko bezpośrednio otacza i co znane mu jest z życiowych doświadczeń. Dlatego nauka angielskiego powinna
nawiązywać do najbliższych dziecku problemów, odpowiadać na indywidualne zapotrzebowania każdej grupy, a także
każdego dziecka.
Bardzo istotny w nauce języka jest też kontakt nauczyciela z rodzicami. Rodzice powinni być świadomi tego, że nauka
angielskiego w przedszkolu to przede wszystkim dobra zabawa. Jej celem jest uwrażliwienie dziecka na język obcy,
uświadomienie mu, że jest on w dzisiejszym świecie elementem wszechobecnym. Dziecko wystawione na działanie języka
obcego może na poczatku reagować niepokojem i niechęcią do mówienia. Uszanujmy tak zwane ,,prawo dziecka do milczenia“.
To, że milczy nie oznacza wcale, że się nie uczy. Na razie ,,nasyca się“ językiem, po to by pewnego dnia przemówić.
2. Cele nauczania
2.1 Cele ogólne
2.1.1 Obszary rozwoju inteligencji
Nauka języka obcego dodatnio wpływa na intelektualny rozwój dziecka i przyczynia się do wzbogacenia jego inteligencji
w następujących obszarach:
Jak się czuję (uczucie zadowolenia, uczucia i upodobania Uczenie umiejętności kontrolowania
smutku, strachu, gniewu) własnych emocji, obcowania z innymi
ludźmi
Kształtowanie szacunku wobec uczuć
innej osoby
Świat, który mnie otacza środowisko naturalne: rośliny Podkreślanie roli środowiska naturalnego
i zwierzęta (domowe, hodowlane w życiu człowieka, rozbudzanie
i dzikie) poczucia odpowiedzialności za nie
mój dom
Czas pory roku, dni tygodnia, pory dnia Uczenie nawyku punktualności,
posiłki poszanowania własnego i cudzego czasu,
Uczenie kulturalnego i higienicznego
zachowania przy stole
Technika (rodzaje tworzyw, działanie zawody i zajęcia Kształtowanie szacunku wobec ludzkiej
prostych urządzeń, zawody) pracy, oraz rozbudzanie potrzeby
wykonywania pożytecznych czynności
(rys.1) (rys.2)
Porządkowanie ilustracji
Dzieci słuchają historyjki i numerują ilustracje zgodnie z chronologicznym rozwojem wydarzeń przedstawionych w tekście
(rys.2)
Minibus is asleep.
Minibus wakes up.
Minibus has a shower.
Minibus has breakfast.
Minibus runs out of the house.
(rys.4)
Pantomima
W trakcie słuchania dzieci przedstawiają wydarzenia, o których mowa w tekście. Nie używają przy tym słów.
Kitty the kangaroo
Tekst nagrania: Czynności wykonywane przez uczniów:
Mummy: It’s late! Whare’s your schoolbag, Kitty? Uczeń A pokazuje zegarek.
Kitty: I don’t know. Uczeń B unosi ramiona i kręci głową.
Mummy: Put your pencil, your book and your pen Uczeń A podaje uczniowi B in your pouch.wymienione przedmioty,
a ten wkłada je do torby, którą uprzednio zawiesił na szyi.
(Ewentualnie inny uczeń stoi za uczniem B i obejmując go od tyłu,
przytrzymuje torbę przy jego brzuchu.
Narrator: Kitty jumps along the street. Uczeń B skacze i zerka na zegarek.
She’s late.
Kitty: Oh, dear, my pencil! Uczeń B wyrzuca z torby ołówek.
Kitty: Oh, dear, my book! Uczeń B wyrzuca z torby książkę.
Kitty: Oh, dear, my pen! Uczeń B wyrzuca z torby długopis.
Narrator: Kitty stops. Uczeń B podnosi z podłogi kolejno ołówek, książkę, długopis.
She picks up her pencil,
her book and her pen.
Narrator: Kitty opens her pouch. Uczeń B otwiera torbę na brzuchu.
Kitty: Look, my schoolbag! Uczeń B udaje, że wyjmuje z torby tornister
Narrator: Kitty is happy. Uczeń B śmieje się.
Na plakacie ilustrującym daną opowieść brakuje wybranych elementów. Występują one w postaci luźnych naklejek, które
uczniowie mają przykleić w odpowiednim miejscu, słuchając historyjki (rys.8)
(rys.8)
(rys.9)
Odgrywanie ról (role play)
Dwoje dzieci (ochotników) odgrywa rolę bohaterów wcześniej wysłuchanej historyjki i prowadzi krótką rozmowę.
Fragment tekstu usłyszanej historyjki:
(...)
Billy: Hello Mr Plum.
Mr Plum: Hello Billy.
Billy: Two pears, please.
Mr Plum: Here you are. Two pears.
(...)
Przykładowy dialog odgrywany przez dzieci:
(Aktorzy ściskają sobie dłonie na powitanie.)
Mr Plum: Hello Billy.
Billy: Hello Mr Plum.
Mr Plum: How are you?
Billy: Fine, thank you.
(rys.10)
A wardrobe flies!
Gra ruchowa sprawdzająca rozumienie wybranych słów.
Sprawdzamy, czy dzieci znają następujące słowa oznaczające latające zwierzęta lub przedmioty: bird, plane, bee, parrot,
helicopter, rocket, balloon, kite.
Jednocześnie pytamy o to, czy mogą wymienić inne zwierzęta lub przedmioty, które nie latają, jak np. car, train, hamburger,
doll, table, itd.
Następnie prosimy dzieci by udawały, że latają gdy słyszą zdanie A plane flies lub A bee flies i zatrzymywały się gdy słyszą A doll
flies lub A train flies.
Grę zaczynamy od sprawdzenia, czy dzieci znają słowa, które się w niej pojawiają. Pokazując kolejne karty pytamy dzieci
What’s this? Karty powinny być tak ułożone, by kolejno występowały te przedstawiające przedmioty, których nazwy zaczynają
się od tego samego dźwięku.
Karty z rysunkami przedstawiającymi przedmioty z zamieszczonej powyżej listy rozkładamy na podłodze. Ilość kart powinna
być dostosowana do liczby dzieci.
Prosimy pary dzieci, by chodząc po klasie zbierały obrazki tych przedmiotów, których nazwy zaczynają się od tego samego
dźwięku. Jeśli dzieci jest więcej niż 10, możemy podwoić liczbę kart i przydzielić dwóm parom ten sam dźwięk. Grę wygrywa
ta para dzieci, która najszybciej odnajdzie wszystkie wyrazy zaczynające się od danej głoski.
Zabawa farbą
Dzieci moczą palce w farbie, którą wcześniej nauczyciel umieszcza na kawałku tektury, po czym robią odciski na kartce
papieru. Odcisk może być jeden lub więcej. Wokół odcisku/ów uczniowie rysują linię, tak by całość przypominała jakieś
zwierzę. Po wykonaniu prac, dzieci pokazują swoje zwierzątka, pytając: What’s this? Reszta zgaduje. An elephant? A pig?
Yes./No.
Zabawa plasteliną
Let’s make a zoo
Dzieci otrzymują od nauczyciela polecenie ulepienia określonych zwierząt: Make a giraffe, make an elephant, etc. Po wykonaniu
prac, na hasło nauczyciela: Let’s make a zoo, dzieci kompletują ZOO, umieszczając zwierzęta w klatkach. Klatki mogą być
wykonane z książek, pudełek, klocków, itp.
Nauczyciel: There’s an elephant in the zoo. (Dziecko, które wykonało słonia, umieszcza go w ZOO). There are monkeys in the
ZOO. (Dzieci, które wykonały małpy, umieszczają je w ZOO)
Zabawa klockami
Let’s build a house
Nauczyciel dzieli dzieci na grupy. Każda grupa otrzymuje zestaw klocków oraz zadanie do wykonania.
Nauczyciel: Build a big house. / Build a little house. / Build a big ship. / Build a little ship. / etc.
Zabawę tę można przeprowadzić także w celu utrwalenia kolorów. Każda grupa dostaje zestaw klocków z przewagą danego
koloru. Następnie nauczyciel objaśnia zadanie:
Build a blue house. / Build a red ship. / etc.
Po wykonaniu zadania, dzieci mogą przedstawić swoje prace: It’s a ship. A big ship. /It’s a ship. It’s little./ It’s a blue house.
Zabawa pamięciowa na bazie powyższego ćwiczenia:
Nauczyciel stawia zebrane prace w rzędzie. Jedno dziecko (ochotnik) opuszcza salę, bądź odwraca się plecami do nauczyciela.
W tym czasie jedna praca zostaje schowana. Nauczyciel pyta: What’s missing? Dziecko udziela odpowiedzi.
Zabawa rozsypanką
Dzieci otrzymują koperty, w których znajdują się części układanki. Zadanie polega na ułożeniu rozsypanki i określeniu, co się
na niej znajduje.
Fingers - Dance!
Przy akompaniamencie muzyki dzieci poruszają palcami, rękami, nogami, głową itd.
Nauczyciel zaczyna rysować na tablicy żółtą tablica i kreda zapoznanie dzieci z nowym
kredą banana. Nie ukończywszy rysunku, pyta: (w kolorze żółtym, materiałem leksykalnym
What’s this? i pozwala dzieciom odpowiedzieć zielonym, czerwonym nauczenie poprawnej wymowy
w języku polskim. Kończy rysunek, po czym głośno i pomarańczowym) nowych słów
i wyraźnie nazywa owoc: It’s a banana. W podobny kształtowanie umiejętności
sposób prezentuje pozostałe słowa: pear (rysuje zieloną dostrzegania różnic między
kredą), apple (rysuje czerwoną kredą), orange przedmiotami
(rysuje pomarańczową kredą). kształtowanie umiejętności
wnioskowania
Po wykonaniu i nazwaniu wszystkich rysunków utrwalenie słownictwa poznanego
nauczyciel wskazuje pojedyncze owoce i pyta o ich kolor: wcześniej
What colour is the pear? What colour is the banana?, etc.
4. Utrwalanie słownictwa
Ćwiczenie sprawności mówienia
Nauczyciel zakłada na dłoń kukiełkę. kukiełka / maskotka ćwiczenie funkcji pozdrawiania się
Kukiełka wita się z dziećmi: powtórzenie poznanego wcześniej
Eddie do dzieci (nauczyciel zmienionym głosem): słownictwa
Orange, yellow kształcenie sprawności słuchania
Green and red i mówienia
Hello, children
Nauczyciel macha do Eddiego i podpowiada
dzieciom, co mają powiedzieć:
Hello, Ed.
Nauczyciel gestem sugeruje, by dzieci powtórzyły
pozdrowienie. Dzieci:
Hello, Ed.
Eddie ponownie wita się z dziećmi recytując wierszyk.
Tym razem uczniowie od razu odpowiadają
na jego pozdrowienie.
2. Prezentacja piosenki
4. Praca z książką
Nauczyciel zakłada na dłoń kukiełkę i żegna się kukiełka ćwiczenie funkcji żegnania się
z dziećmi wierszykiem: kształtowanie wyczucia rytmu i rymu
Eddie:
Orange, yellow
Green and red
Goodbye, children
Dzieci machają:
Goodbye, Ed.
czasowniki: umiejętności
help, pull out, współdziałania
hold
Część druga
i zabawami: rzeczowników
play, hide, catch,
stamp, turn
around, start, stop
Dziecko zna:
liczby 1-10
przymiotniki
nazwy: kolorów
zabawek
zwierząt
członków rodziny
produktów spożywczych
warunków pogodowych
czynności
części ciała
par rymujących się wyrazów
ubrań
sprzętów domowych
przedmiotów używanych w szkole
zawodów
środków transportu
kształtów
instrumentów muzycznych
postaci bajkowych
Umiejętności pozajęzykowe
Dziecko umie:
skupić uwagę na dłuższy okres czasu
poprawnie reagować na proste polecenia nauczyciela
łączyć ze sobą elementy w sposób logiczny
słuchając wskazywać odpowiednie obrazki
bawić się w parach
bawić się w grupie
rozpoznawać rytm i melodię
tworzyć logiczne ciągi
publicznie coś zaprezentować
grać w grę respektując jej zasady
Powyższe punkty nauczyciel układa według treści pojawiających się na zajęciach z języka angielskiego i sposobu prowadzenia zajęć.
Sposób zaznaczania, w jakim stopniu dziecko opanowało daną sprawność, ile zna już słów czy wyrażeń może być bardzo
różny. Jeśli nauczyciel używa arkusza do przekazywania informacji o dzieciach, radzimy zastosować system, który nie będzie
zbyt ostro dzielił dzieci pod względem umiejętności. W kontaktach z rodzicami najlepiej jest stosować tak zwaną ocenę
opisową, ujmując w niej wszystkie istotne elementy i podkreślając jak najsilniej osiągnięcia dziecka.
Bibliografia:
James Asher, Learning Another Language Through Action, Sky Oaks Publications 1988
Halina Bednarczyk, Maria Królica, Maria Anna Maciąg, Program edukacji przedszkolnej dla dzieci od 3 do 6 lat.
Świat przedszkolaka, Juka, Warszawa 2000.
Zofia Bogdanowicz, Zabawy dydaktyczne dla przedszkoli, WSiP, Warszawa 1990
Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, nr 2, Warszawa 2000.
Howard Gardner, Frames of Mind, The Theory of Multiple Intelligences, 1983
Hanna Komorowska, Metodyka nauczania języków obcych,
Anna Łada-Grodzicka, Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, WSiP SA, Warszawa 2000.
Arkadiusz Mędela, Ilona Studzińska, Program nauczania języka angielskiego, Kurs dla klas 1-3 szkoły podstawowej,
Macmillan Polska Sp. z o.o., Warszawa 2000
Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red.M. Żebrowska, PWN, Warszawa 1977
Wendy A. Scott, Lisbeth H. Ytreberg, Teaching English to Children, Longman, UK 1994.
David Vale, Anne Feunteun, Teaching Children English, CUP, UK 199
Kazimiera Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Juka, Warszawa 1999.