OD REDAKCJI

Hosting jest usługą niezmiernie ważną dla prawidłowego funkcjonowania strony internetowej. Wiedzą o tym
zwłaszcza właściciele sklepów internetowych oraz autorzy blogów.

Jaki jest dzisiejszy rynek hostingowy w Polsce? Na to pytanie pomaga nam odpowiedzieć Dziennik Internau-
tów. Marcin Maj i Paweł Kusiciel przybliżą Wam m.in. jakie są ograniczenia bezpłatnego hostingu i z jakimi cena-
mi należy się liczyć, decydując się na hosting płatny.

W numerze poruszymy także kwestię bezpieczeństwa danych, ponieważ backup to nieodłączne zagadnienie
związane z hostingiem; a także kwestię tworzenia skryptów w technologiach typu Flash i Silverlight. Technologie
te dają możliwość tworzenia przyjaznych interface’ów zarządzających, zatem dodanie ich do oferowanych przez
firmy hostingowe systemów CMS znacząco wpływa na ich atrakcyjność.

W niniejszym numerze przeczytacie również m.in. o wykorzystaniu chmury Amazon S3 za pomocą języka PHP
oraz o bezpiecznym i skalowalnym przechowywaniu danych w „chmurze obliczeniowej”.

Wszystkim czytelnikom życzymy miłej lektury!

Monika Subda
Redaktor prowadząca SDJ Extra

Szczególne podziękowania dla osób, które pomagały w tworzeniu pisma: Łukasza Koszeli, Grzegorza Szpet-
kowskiego, Mateusza Kamińskiego, Rogera Zacharczyka, Krzysztofa Ściry, Adriana Gadziny oraz Arkadiusza
Sendeckiego.

Miesięcznik Software Developer’s Journal

jest wydawany przez Software Press Sp. z o.o. SK

Redaktor naczelny:
Łukasz Łopuszański lukasz.lopuszanski@software.com.pl

Redaktor prowadzący:
Monika Subda monika.subda@software.com.pl

Skład i łamanie:
Tomasz Kostro www.studiopoligraficzne.com

Kierownik produkcji:
Andrzej Kuca andrzej.kuca@software.com.pl

Adres korespondencyjny:
Software Press Sp. z o.o. SK,
ul. Bokserska 1, 02-682 Warszawa, Polska
tel. +48 22 427 36 91, fax +48 22 224 24 59
www.sdjournal.org cooperation@software.com.pl

Dział reklamy: adv@software.com.pl

Redakcja dokłada wszelkich starań, by publikowane w piśmie i na
towarzyszących mu nośnikach informacje i programy były poprawne,
jednakże nie bierze odpowiedzialności za efekty wykorzystania ich; nie
gwarantuje także poprawnego działania programów shareware, freeware
i public domain.

Wszystkie znaki firmowe zawarte w piśmie są własności odpowiednich firm.

Zostały użyte wyłącznie w celach informacyjnych.

Osoby zainteresowane współpracą prosimy o kontakt:

cooperation@software.com.pl

www.sdjournal.org 3

SPIS TREŚCI
6 JAKI JEST POLSKI RYNEK
HOSTINGU?
Marcin Maj, Paweł Kusiciel
Do tej pory nie podjęto wielu prób oszacowania wartości
polskiego rynku hostingu. Ciekawym źródłem informacji
na ten temat może być raport Internet 2k10 przygotowa-
ny przez Internet Standard. Wynika z niego, że w 2009
r. polski rynek usług hostingowych mógł osiągnąć obroty
rzędu 120 mln zł. Największe firmy z branży oferują pełen
wachlarz usług, z których najważniejsze to utrzymywanie
skrzynek pocztowych, serwery wirtualne, serwery dedy-
kowane oraz kolokacja.
12 JAKIMI CZYNNIKAMI
KIERUJEMY SIĘ PRZY WYBORZE
HOSTINGU?
Na polskim rynku istnieje kilkadziesiąt firm, które świad-
czą usługi hostingowe. Ich oferty różnią się między sobą
ceną, limitem przestrzeni dyskowej czy wielkością trans-
feru. W natłoku możliwości ciężko jednak znaleźć ofertę
doskonałą i zarazem przystępną cenowo.
14 SERWERY VPS
Sebastian Fyda
Na rynku działa wielu dostawców serwerów wirtualnych.
Jak zatem dobrać serwer VPS do swoich potrzeb? Na co
należy zwracać uwagę? VPS VPSowi nierówny – jak za-
32 AUTOMATYCZNE KOPIE
tem porównać konkurencyjne oferty?
18 WPROWADZENIE DO AMAZON BEZPIECZEŃSTWA SERWISU
SIMPLE STORAGE SERVICE S3 WWW
Grzegorz Szpetkowski
W niniejszym artykule pokażę w jaki sposób posługiwać
się S3 od strony „zwykłego” użytkownika oraz programi-
sty Java, który zamierza wykorzystać oferowany przez
Amazon interfejs REST API do budowy własnego syste-
mu. W sposób szczególny przywiązuję uwagę do bezpie-
czeństwa.
4 1/2010
SDJ Extra: HOSTING
24 WYKORZYSTANIE CHMURY
AMAZON S3 ZA POMOCĄ JĘZYKA
PHP
Łukasz Koszela
Coraz częściej słyszy się tak zwane słowo-klucz – cloud-
computing. Ale co to tak naprawdę znaczy dla typowego
webdevelopera? W jaki sposób można wykorzystać roz-
wiązania oparte na chmurze? W niniejszym artykule rzu-
cimy na ten temat trochę światła. Zobaczymy w jaki spo-
sób wykorzystać chmurę Amazon w budowaniu aplika-
cji webowych, wykorzystując S3, czyli skalowalną usłu-
gę składowania danych na chmurze. Na koniec zaimple-
mentujemy prostą aplikację w języku PHP, umożliwiającą
upload plików na chmurę wykorzystując S3.
28 HOSTING W CHMURZE
Tomasz Kozłowski
Infrastruktura IT jest niezbędnym elementem funkcjono-
wania praktycznie każdej firmy, bez względu na wielkość.
Od prostej strony internetowej, przez systemy CRM, ERP,
Bazy Danych itp aż po zaawansowane systemy autorskie
- wszystkie aplikacje wymagają serwerów, mocy oblicze-
niowej, przestrzeni dyskowej i infrastruktury sieciowej do
transferu danych. Zapotrzebowanie na usługi hostingo-
we rosło i zmieniało się przez lata choć modele hostin-
gowe pozostawały wciąż takie same. Aż wreszcie pojawił
się Cloud Computing - innowacyjna metoda udostępnia-
nia infrastruktury IT.
Krzysztof Ścira, Adrian Gadzina, Arkadiusz Sendecki
Z tematyką hostingu nieustannie łączy się bezpieczeń-
stwo danych. Zabezpieczyć można się na wiele sposo-
bów, ale gdy wszystko zawiedzie niezbędna będzie ko-
pia zapasowa. Właśnie o backupach będzie poniższy ar-
tykuł. Najpierw zajmiemy się kopią zapasową bazy da-
nych, później plików, a na sam koniec wykorzystamy na-
rzędzie Cron do automatyzacji procesu tworzenia kopii
zapasowych.
 SDJ Extra: HOSTING

SPIS TREŚCI

38 PRZYSPIESZYĆ SERWER WWW

Mateusz Kamiński
Początkujący programista PHP zajmuje się najczęściej
wszystkim. Zajmuje się rzecz jasna programowaniem,
trzech technologii. W imię czego? Ładnych animacji? Pro-
stoty implementacji? Pozostaje jeszcze aspekt użytecz-
ności i... dostępności. Zastanówmy się więc, jak prawidło-
wo wykorzystać te multimedialne technologie.

50 SDJ EXTRA POLECA

z powodu braków w załodze nie stroni od kodowania
szablonów, a jak szef każe to również „postawi” Linuk-
sa, na którym to wszystko będzie działało. Pora się do-
kształcić...
Lista stron www, blogów na których znajdziecie przydat-
ne informacje, artykuły i porady dotyczące hostingu....i nie
tylko. Polecamy!

46 TWORZENIE SKRYPTÓW
W TECHNOLOGIACH TYPU FLASH
I SILVERLIGHT
Roger Zacharczyk
Flash, za Flashem przepaść, za przepaścią Silverlight
oraz Java FX. Wielokrotnie sięga się po jedną z tych

Reklama
 SDJ EXTRA: HOSTING

Jaki jest polski rynek

hostingu?
Do tej pory nie podjęto wielu prób oszacowania wartości polskiego
rynku hostingu. Ciekawym źródłem informacji na ten temat może być
raport Internet 2k10 przygotowany przez Internet Standard. Wynika
z niego, że w 2009 r. polski rynek usług hostingowych mógł osiągnąć
obroty rzędu 120 mln zł. Największe firmy z branży oferują pełen
wachlarz usług, z których najważniejsze to utrzymywanie skrzynek
pocztowych, serwery wirtualne, serwery dedykowane oraz kolokacja.
Dowiesz się: Powinieneś wiedzieć:
• Jaka jest sytuacja na rynku hostingu w Polsce • Co to jest hosting
• Jakie są różnice pomiędzy hostingiem bezpłatnym, a płatnym • Co to jest serwer dedykowany
• Jakie są ograniczenia bezpłatnego hostingu • Co to jest kolokacja
• Z jakimi cenami należy się liczyć wykupując płatny hosting
• Który hosting będzie najlepszy dla Ciebie

T
rudno ocenić, ile podmiotów działa na polskim
rynku. Autorzy raportu Internet 2k10 doliczyli się
na podstawie różnych źródeł 50-60 organizacji
świadczących takie usługi. Trzeba przy tym zauważyć,
że usługi hostingowe oferuje też całkiem sporo małych,
jednoosobowych firm, które wynajmują tanie serwery
za granicą i odsprzedają przestrzeń dyskową klientom
z Polski, doliczając sobie pewną marżę.
Wśród polskich dostawców hostingu jest dwóch nie-
kwestionowanych liderów - Home.pl oraz NetArt. Inne
liczące się firmy to AZ.pl, KEI Jump, Ogicom, OVH, Ac-
tive24 itd.
Eksperci przewidują wzrosty na rynku hostingu. We-
dług ostatnich badań Millward Brown SMG/KRC ponad
40% polskich firm nie istnieje w sieci, choć 89% przed-
siębiorców deklaruje korzystanie z sieci w celach biz-
nesowych, to odsetek tych pierwszych jest nadal bar-
dzo mały. 41% przedsiębiorców, aby zaistnieć w sieci,
potrzebowałoby tylko kogoś, kto poprowadzi ich za rę-
kę. Stąd takie akcje, jak choćby "Internetowa rewolucja"
firm Google, PKPP Lewiatan i Home.pl, w ramach któ-
rej przedsiębiorcy dostawali pakiety startowe ułatwiają-
ce zaistnienie w sieci.
Polski rynek usług hostingowych wydaje się nieco
opóźniony w porównaniu do rynków zachodnich. Zwra-
cał na to uwagę Stefan Jurczyk, główny architekt Ho-
me.pl w wywiadzie dla serwisu Interaktywnie.com. Je-
go zdaniem polski rynek jest opóźniony w stosunku do
krajów najbardziej rozwiniętych o 3-4 lata. Jest to rynek
dość specyficzny, bo przykładowo nie można żądać od
klientów kart kredytowych, skoro z nich nie korzystają.
Wydaje się też, że na rynku zbyt mało jest gotowych
rozwiązań np. dla sklepów internetowych, a takie wła-
śnie rozwiązania najbardziej przemawiają do firm roz-
poczynających życie w sieci.
Warto pamiętać, że rynek hostingu to także hosting
bezpłatny. Jego dostawcy najczęściej oferują ograni-
czone usługi i w zamian za nie emitują reklamy na stro-
nie stworzonej przez użytkownika.
Planując uruchomienie strony, zawsze warto wziąć
pod uwagę bezpłatny hosting. Dla niektórych osób i firm
może to być sposób na pierwsze starcie z internetem
- darmowy hosting nic nie kosztuje i umożliwia swobod-
ne eksperymentowanie z pierwszą stroną. Bezpłatny
hosting najczęściej wymaga od administratora strony
znajomości technologii tworzenia stron WWW. Dostaw-
cy takiego hostingu umożliwiają zainstalowanie na kon-
cie systemu zarządzania stroną, dzięki któremu można
łatwo stworzyć dynamiczny serwis.
Hosting bezpłatny
Decydując się na bezpłatny hosting, musimy pamiętać,
że... nie możemy wymagać zbyt wiele. Dostawcy takich
usług często zastrzegają sobie w regulaminach prawo

6 1/2010
 Jaki jest polski rynek hostingu?
do usunięcia konta lub wyłączenia strony użytkowni-
ka bez podania przyczyny. Osoba korzystająca z bez-
płatnego hostingu ma ograniczone prawo do dyspono-
wania swoją domeną. Nie oznacza to, że bezpłatny ho-
sting nie ma zalet.
- Oferty płatne posiadają lepsze parametry prędko-
ści, wielkości i transferu, ale często swoją topornością
i nadmiarem zbędnych opcji straszą amatorów webma-
sterskiego rzemiosła, którym zależy na prostocie i krót-
kim czasie tworzenia własnych stron. Dlatego właśnie
takie osoby przez wzgląd na brak kosztów i wspomnia-
ny brak wiedzy informatycznej wybiorą proste rozwiąza-
nia rynku darmowego hostingu, gdzie wszystko odby-
wa się za pomocą kilku kliknięć myszki. Ponadto wzrost
atrakcyjności oferty darmowego hostingu, jak np. uru-
chomienie przez www.Prv.pl ponad pół roku temu insta-
lacji popularnych skryptów szablonów serwisów inter-
netowych, jak WordPress, Joomla czy fora phpBB, sty-
muluje ceny i kontrofertę naszych płatnych rywali - za-
uważa Karol Wnukiewicz, przedstawiciel grupy Pino.pl.
Analizując oferty bezpłatnego hostingu, zauważymy
ich wspólne cechy, które trzeba brać pod uwagę:
• Większość dostawców bezpłatnego hostingu daje
możliwość korzystania z jednej bazy danych.
• Najczęściej nie ma limitu transferu, ale wielu usłu-
godawców zastrzega, że może wyłączyć lub nawet
usunąć strony, które generują bardzo duży ruch.
• Większość dostawców bezpłatnego hostingu udo-
stępnia narzędzia do tworzenia stron internetowych
(kreatory, CMS-y).
• Większość dostawców bezpłatnego hostingu sta-
wia ograniczenia co do maksymalnej wielkości pli-
ków na stronie WWW oraz ich rodzaju (pliki multi-
medialne są często zakazane).
• Większość dostawców bezpłatnego hostingu emitu-
je swoje reklamy na stronie użytkownika.
Ostatnia wymieniona cecha bezpłatnego hostingu po-
winna uświadamiać nam jedno - nie ma czegoś ta-
kiego jak "darmowe" konta WWW. Są natomiast kon-
ta "bezpłatne", których dostawcy zarabiają na rekla-
mach internetowych. To sprawia, że rynek bezpłatne-
go hostingu jest w większym stopniu zależny od ryn-
ku e-reklamy. Dostawcy tej usługi nie traktują admini-
stratora strony WWW jak typowego klienta. Jest on dla
nich raczej dostawcą treści, który powoduje większą
lub mniejszą liczbę odsłon reklam.
Hosting bezpłatny posiada swoje ograniczenia, ale
mogą sobie z nimi poradzić sprytni internauci, którzy
połączą wybrane oferty hostingu i możliwości porta-
li społecznościowych. Przykładowo może się okazać,
że dostawca hostingu zabrania umieszczania plików fil-
mowych lub dźwiękowych na swoich serwerach. Moż-
na jednak przesłać taki plik np. na YouTube i skorzy-
www.sdjournal.org
stać z kodu do wklejenia na swoją stronę. Pliki zbyt du-
że można opublikować za pomocą serwisu udostępnia-
jącego darmowy hosting plików.
Dziennik Internautów przyjrzał się ofertom siedmiu
usługodawców udostępniających bezpłatny hosting dla
Polaków. Porównaliśmy oferty pod kątem przestrzeni
dyskowej, transferu, dostępnych narzędzi itd. Wszyst-
kie z opisanych ofert przewidują umieszczanie przez
usługodawcę reklam na stronie stworzonej przez usłu-
gobiorcę. Nie oznacza to, że w ogóle nie ma dostaw-
ców bezpłatnego hostingu bez reklam. Taką usługę ofe-
ruje m.in. Jatsu.pl, ale oferta tej firmy ma pewne istotne
braki, np. nie udostępnia regulaminu w języku polskim.
W tym miejscu warto zwrócić uwagę na jeszcze jed-
ną cechę bezpłatnego hostingu - możemy mieć poważ-
ny kłopot z uzyskaniem pomocy technicznej. Z niektó-
rymi usługodawcami trudno się skontaktować, a inni in-
formują wprost, że oferują wsparcie za pomocą forum,
co nie zawsze jest wystarczające (Rysunek 1).
Oferty bezpłatnego hostingu mogą się różnić udo-
stępnianą przestrzenią dyskową, bazami danych, do-
stępem do kont e-mail. Szczegółowe informacje można
znaleźć w powyższej tabeli. Patrząc na tabelę, szybko
zorientujemy się, że:
• Najwięcej miejsca na dysku można uzyskać, korzy-
stając z oferty Friko.pl. Usługodawca ten daje miej-
sce do 1 GB dla każdej ze 100 dostępnych subdo-
men. Czyni to ofertę Friko.pl porównywalną z nie-
którymi usługami płatnymi. Inni dostawcy dużych
i bezpłatnych kont WWW to PRV.pl oraz CBA.pl,
gdzie dostaniemy po 1 GB na stronę. Najmniejsze
konta oferuje Republika.pl - zaledwie 50 MB.
• Pod względem dostępnych baz danych również li-
derem jest Friko.pl. CBA.pl nie daje limitu na bazę
danych. Na PRV.pl można mieć dostęp do 5 baz.
Republika.pl nie pozwala na korzystanie z bazy My-
SQL, co wydaje się bardzo archaiczne i uniemożli-
wia uruchomienie na koncie systemu do zarządza-
nia treścią (CMS).
• Wszyscy z wyjątkiem dwóch dostawców nie na-
kładają na użytkownika sztywnego limitu transfe-
ru. Warto jednak przypomnieć, że strony generują-
ce zbyt duży transfer mogą być wyłączone lub usu-
nięte z serwera.
• Udostępnianie konta z funkcją e-mail nie jest stan-
dardem.
• Ograniczanie wielkości pliku do 10 MB jest najczę-
ściej spotykane. Niektórzy dostawcy ustanawia-
ją jeszcze mniejszy rozmiar maksymalny (2-6 MB).
PRV.pl nie stawia limitu wielkości pliku i nie wspo-
mina w regulaminie o ograniczeniach dotyczących
typów plików. Vooa.pl pozwala na upload wszyst-
kich plików, ale trzeba mieć na uwadze, że ten do-
stawca nakłada na użytkownika limit transferu.
7
 SDJ EXTRA: HOSTING

• Udostępnianie konta bezpłatnego hostingu wraz
z gotowymi skryptami, CMS-ami i kreatorami stron
to właściwie standard.
Zaprezentowane wyżej dane dotyczą dostawców ho-
stingu, którzy oferują usługi dla Polaków i w języku
polskim. Warto jednak mieć na uwadze, że rynek bez-
płatnego hostingu nie musi znać takich samych granic,
jak rynek hostingu płatnego. Osoby znające języki ob-
ce mogą skorzystać z ofert dostawców działających na
rynkach zagranicznych.
W internecie anglojęzycznym bez problemu znajdzie-
my takich usługodawców, którzy oferują bezpłatny ho-
sting bez reklam (ale z ograniczeniem transferu). Ta-
cy dostawcy często liczą na to, że osoby korzystają-
ce z usługi bezpłatnej z czasem wykupią u nich usługę
płatną. W internecie anglojęzycznym łatwiej znajdziemy
też takich dostawców, którzy nie nakładają ograniczeń
co do uploadowanych plików. Karol Wnukiewicz z grupy
Pino.pl stojącej za serwisem PRV.pl przyznaje, że za-
chodni dostawcy bezpłatnego hostingu mogą sobie po-
zwolić na więcej.

Rysunek 1. Darmowy hosting

8 1/2010
 Jaki jest polski rynek hostingu?
- Różnice pomiędzy polskim i zachod-
nim rynkiem bezpłatnego hostingu wyni-
kają głównie z ograniczeń rynku reklamy.
Zachodni potentaci dysponują lepszym
zapleczem reklamowym i stąd ich więk-
sza rentowność. Przekłada się to na moż-
liwości inwestycji w udostępnianą tech-
nologię. Ponadto mentalność zagranicz-
nych webmasterów jest zupełnie inna. Nie
traktują oni darmowej usługi jako gorszej
i mniej stabilnej. Wpływa to zasadniczo na
www.sdjournal.org
liczbę osób tworzących strony internetowe i co dalej za tym idzie
- większą powierzchnię reklamową i liczbę sprzedanych usług Pre-
mium dla bardziej zaawansowanych twórców stron - mówi Karol
Wnukiewicz.
Z praktycznego punktu widzenia do dostawców hostingu należa-
łoby zaliczyć także dostawców usług blogowych. Dzięki ich usłu-
gom można stworzyć serwis, który pozwoli na promowanie swojej
firmy w sieci lub informowanie innych o swoich zainteresowaniach.
Użytkownicy takich usług nie muszą przejmować się transferem lub
powierzchnią na dysku, ale są ograniczeni w zakresie stosowanego
oprogramowania i publikowanych plików. Karol Wnukiewicz z grupy
Pino.pl uważa jednak, że rola blogów będzie słabnąć.
- Świadomość informatyczna zwykłego internauty rośnie i aktual-
nie coraz więcej osób pragnie założyć własną stronę internetową.
Strony blogowe stają się coraz mniej popularne, ich potencjał prze-
jęły mikroblogi, jak np. zagraniczny Twitter czy polskie odpowiedniki
- Blip.pl czy Moblo.pl. Nowe oblicze internetowej autoprezentacji to
całkowicie własna strona internetowa, na którą nie każdego stać lub
nierzadko brakuje wiedzy przy wykonaniu - uważa Wnukiewicz.
Poza typowo bezpłatnym hostingiem jest jeszcze jeden sposób
na darmowe eksperymentowanie z ofertami. Coraz większa liczba
dostawców płatnego hostingu decyduje się na udostępnianie ofert,
które są darmowe przez jakiś czas. W sierpniu br. na polski rynek
hostingu wszedł zachodni gigant 1&1 z ofertą "Pakietem na Dzień
Dobry". W ramach pakietu użytkownik dostaje usługę bezpłatną na
okres 2 lat i pakiet 3000 GB limitu transferu miesięcznie. Po upły-
wie dwóch lat klienci korzystający z oferty promocyjnej mogą prze-
dłużyć swą współpracę z 1&1 lub z niej zrezygnować bez dodatko-
wych zobowiązań. Również polscy dostawcy hostingu udostępnili
oferty, które są bezpłatnie przez określony czas.
Hosting płatny
Praktycznie każda analizowana usługa płatna, posiada możliwość
przeprowadzenia testów przez okres 14 dni. Wyjątkiem jest ofer-
ta 1&1, która sama w sobie jest bezpłatna. W czasie okresu testo-
wego jesteśmy traktowani jako zwykły klient, dlatego w tym czasie
można sprawdzić pomoc techniczną, jak i działanie samego ser-
wera.
Różnice pomiędzy darmowym a płatnym hostingiem są ogrom-
ne. Począwszy od pojemności serwera, przez limit transferu (choć
większość darmowych ofert nie ma ograniczeń, wynika to z pojem-
ności serwera i generowania małego ruchu na stronie) i skończyw-
szy na reklamach, które nie mają racji bytu w usługach płatnych.
W płatnym hostingu nie ma także ograniczeń związanych z typa-
mi plików. Na serwer można wrzucać, co nam się żywnie podoba
i nikt nam tego nie zabroni (wg polskiego prawa). Pozostaje także
kwestia skrzynek pocztowych, gdzie ograniczeniem jest tylko ilość
miejsca (wyjątkiem jest 1&1).
Wynika z tego jasno, że hosting płatny jest przeznaczony dla
osób, które rozpoczynają półprofesjonalną przygodę z serwisami
internetowymi. Bardzo często oferty kierowane są do firm, a nie
osób prywatnych, ceny podawane są bez VAT, a firmy hostingowe
prześcigają się w ilości użytkowników i kampaniach reklamowych.
- Rynek hostingu w Polsce jest rynkiem młodym, co przekłada się
na jego stały rozwój w bardzo szybkim tempie. Wpływ ma na to wie-
9
 SDJ EXTRA: HOSTING
Rysunek 2. Płatny hosting
le czynników. Jednym z nich jest ogromny wzrost świa-
domości społeczeństwa odnośnie znaczenia promocji
w sieci, co znajduje odzwierciedlenie w zapotrzebowa-
niu na usługi hostingowe będące podstawą funkcjono-
wania strony WWW - mówi Natalia Niebielska, kierow-
nik sekcji Public Relations NetArt.
Dziennik Internautów postanowił porównać pięć firm
oferujących hosting dla klientów indywidualnych i firm.
Wśród nich znaleźli się liderzy – Home.pl i NetArt (na-
zwa.pl) oraz Az.pl, Kei.pl i debiutujący na naszym rynku
1&1. Każda z tych firm posiada min. dwie oferty, aby do-
pasować się do każdego z klientów – jedna amatorska,
a druga profesjonalna (czyt. Biznesowa) (Rysunek 2).
Z porównania ofert wynika, że:
• Przestrzeń do dyspozycji ofert płatnych rozpoczy-
na się od ok. 10 GB (1&1; 12 GB Kei.pl) do 100 GB
(Home.pl).
• Limity transferu są zróżnicowane, gdzie góruje Ho-
me.pl (za odpowiednią cenę). Tylko Kei.pl ma sto-
sunkowo niski limit transferu danych. Usługodawca
podaje 1500 GB/rok i 125 GB/mies. w przypadku
najtańszego pakietu.
• Standardem jest nieograniczona ilość kont e-mail,
FTP i ilość domen.
• Tylko NetArt daje do dyspozycji nieograniczoną
ilość baz danych MySQL, reszta firm daje do dys-
pozycji od 10 do 100 pozycji.
• Prawie wszystkie firmy hostingowe wspierają SSL
dla serwisów klienta.
• Standardem są trzy języki programowania, któ-
re obsługują serwery PHP4/5, Perl, Python (w in-
nym przypadku skrypt nie zostanie wykonany). Po-
równywane firmy nie podają szczegółowo języków
programowania, ale udzielają informacji przez biuro
obsługi lub pomoc techniczną.
• Podane ceny nie posiadają wliczonego podatku
VAT, są kwotami na okres 12 miesięcy i nie są ofer-
tami promocyjnymi (wyjątek 1&1). Tylko Home.pl
oferuje usługi na okres jednego miesiąca z moż-
liwością przedłużenia lub podpisania umowy na
dłuższy okres.
10
- Dynamika rynku jest wysoka. Potencjał wzrostu
jest związany z polskim rynkiem domen, który wzrósł
o 28% w porównaniu do ubiegłego roku. Obecnie za-
rejestrowanych jest 1,9 mln domen .pl, co stanowi 0,05
domen na osobę w Polsce. W Niemczech stosunek ten
wynosi 0,2. Jeśli przeniesiemy ten stosunek do Polski,
powinniśmy się spodziewać ponad 8 mln zarejestrowa-
nych domen w ciągu najbliższych trzech latach. Nawet
5 mln będzie fantastycznym wynikiem i otworzy du-
ży rynek możliwości dla tworzenia stron, komunikacji,
współpracy i e-commerce - mówi Jörg Lammers, PR
Manager firmy 1&1.
Wybierając serwer dla naszej firmy lub serwisu in-
ternetowego, należy kierować się nie tylko ceną, ale
szczególnie ilością miejsca oddanego do użytku i li-
mitem transferu. Część z firm nie podaje danych doty-
czących limitu transferu (obowiązuje przez miesiąc lub
rok). Różnica jest ogromna, dlatego informacji należy
się doszukiwać.
Firmy hostingowe prześcigają się w bonusach doda-
wanych do serwerów. Z reguły są to domeny usługo-
dawcy (np. nazwa_serwisu.home.pl), ale także dome-
ny .pl (Az.pl do każdej z usług hostingowych dodaje aż
3 domeny z końcówką .pl, 1&1 daje jedną taką dome-
nę, a Kei.pl sprzedaje za symboliczną złotówkę). Nie
brakuje także ofert z „bezpłatnym” oprogramowaniem
antywirusowym, które prawdopodobnie wliczane jest
w cenę całej usługi lub należy dokupić licencję na dal-
szy okres.
Wbrew pozorom zdaniem 1&1 istnieją jeszcze miej-
sca na rynku.
- Widzimy wyraźny potencjał wzrostu rynku interneto-
wego. Po pierwsze, tylko połowa polskich firm utrzymu-
je własne strony internetowe. Po drugie, rynek domen
mocno rośnie. To dobra sytuacja dla nas do wejścia na
rynek i daje nam szansę na dalszy rozwój rynku w cza-
sach dobrej konkurencji - dodaje Jörg Lammers.
Serwery dedykowane
Serwery dedykowane to kolejna grupa przeznaczona
dla firm. Z tego typu usług korzystają firmy zajmujące
się np. pocztą elektroniczną, radiem internetowym, tele-
1/2010
 Jaki jest polski rynek hostingu?
wizją internetową, hostingiem czy po prostu ceniących
sobie wysokie bezpieczeństwo danych, które będzie
pod okiem odpowiednich ludzi, a dostęp będzie zdalny.
Oferta serwerów dedykowanych jest tak zróżnicowa-
na, jak różne są konfiguracje serwerów. Za najsłabszą
wersję, która specyfikacją zbliżona jest do tradycyjnych
komputerów klasy PC, należy zapłacić ok. 300 zł. Zaś
cztery rdzenie, 8 GB pamięci RAM i duży dysk (1 TB) to
koszt ponad 500 zł. Do tego należy doliczyć jednorazo-
wą opłatę instalacyjną (ok. 200 zł) i usługi dodatkowe.
Przy wyborze serwera dedykowanego należy zwrócić
uwagę na połączenie z internetem, które będzie kluczo-
we. Z reguły w ramach abonamentu firmy oferują opła-
ty za zasilanie, połączenie z internetem, backup danych
i oprogramowanie. Jeśli którejś z tych pozycji brakuje,
należy znaleźć rubrykę opłat dodatkowych. Często tań-
sze oferty nie zawierają standardu, a przy zakupie np.
cyklicznych kopii bezpieczeństwa może się okazać, że
cena będzie podobna, jak w przypadku droższego ser-
wera dedykowanego.
Kolokacja
Oprócz serwerów wirtualnych i dedykowanych istnie-
je jeszcze kolokacja (zwana także hotelingiem). Jest to
udostępnianie miejsca w serwerowni bądź specjalnym
centrum danych, które są specjalnie przygotowane pod
względem technicznym (zabezpieczenia, firewall itp.)
oraz wyposażenia (odpowiednia temperatura, chłodze-
nie, monitoring).
Przekazanie własnego sprzętu w obce miejsce wią-
że się z ryzykiem. Powierzając serwer, należy zwró-
cić uwagę na takie szczegóły, jak systemy monitoringu,
systemy przeciwpożarowe (gazowe gaszenie), klimaty-
zacja, nieograniczony zdalny dostęp do danych, staty-
styki, backup danych i chyba jedna z najważniejszych
rzeczy – szybkość połączenia z internetem.
Na rynku jest dużo firm zajmujących się kolokacją. Te-
go typu usługi najczęściej stosowane są w większych
miastach, gdzie połączenie z internetem jest bardzo do-
bre. Ze względu na wygodę i bezpieczeństwo koloka-
cja przeznaczona jest dla profesjonalnych firm i właści-
cieli dużych serwisów internetowych. Oprócz kosztów
www.sdjournal.org
samego serwera (sprzętu) należy doliczyć także mie-
sięczny abonament ok. 100-350 zł i nierzadko opłatę in-
stalacyjną (czasami za 1 zł).
W większości cena uzależniona jest od wyposażenia,
które firma oferuje w standardzie - czy będzie to UPS,
dostęp do sieci, odpowiednie zasilanie i wsparcie admi-
nistratorów.
- Obecnie wiele firm wciąż korzysta z darmowych kont
hostingowych, udostępnianych przez popularne serwi-
sy w swoich subdomenach. Ponadto najbardziej popu-
larne, gdyż odpowiadające potrzebom przedsiębiorstw
z sektora MSP, są serwery wirtualne. Dzięki rozwojowi
oprogramowania udostępnianego przez usługodawców
znajdują one coraz szersze zastosowanie – dla mniej-
szych firm mogą nawet stać się podstawą funkcjonowa-
nia. Ciężko precyzyjnie określić kierunek rozwoju rynku
czy też popularność usług. W najbliższym czasie jed-
nak nie przewidywałabym drastycznej zmiany udziału
poszczególnych usług w rynku. Mimo wszystko kolo-
kacja czy serwery dedykowane są nadal dla wielu firm
usługami kosztownymi, a także przewyższającymi ich
potrzeby - mówi Natalia Niebielska.
MARCIN MAJ I PAWEŁ KUSICIEL
Pracują jako dziennikarze w redakcji Dziennika Internautów
www.di.com.pl.
Kontakt z autorami: marcin.maj@di24.pl
oraz pawel.kusiciel@di24.pl
11
 SDJ EXTRA: HOSTING
Jakimi czynnikami
najczęściej kierujemy się
przy wyborze hostingu?
Na polskim rynku istnieje kilkadziesiąt firm, które świadczą
usługi hostingowe. Ich oferty różnią się między sobą ceną,
limitem przestrzeni dyskowej czy wielkością transferu.
W natłoku możliwości ciężko jednak znaleźć ofertę
doskonałą i zarazem przystępną cenowo.
A
czym kierują się potencjalni klienci przy wybo-
rze hostingu i co sprawia, że decydują się na
ofertę konkretnej firmy? Zapytaliśmy o to kilku
programistów, autorów blogów oraz właścicieli serwi-
sów internetowych.
Dariusz Zoń, autor bloga http://darekzon.com/
Jako klient, ale również jako programista zwracam
uwagę na następujące aspekty:
• pojemność oraz transfer
• obsługiwane języki (php, ruby, perl, python etc.)
- im więcej nie znaczy lepiej
• lista obsługiwanych baz danych
• dostęp do konta przez ssh
• czy firma ma własną serwerownię, czy może wy-
najmuje miejsce w szafach
• zastosowane technologie w serwerowniach (ser-
wery, backup, zasilanie)
• możliwość ustawienia zadań cron oraz ich mini-
malny odstęp czasowy (np. co 5 minut)
• możliwość podpięcia certyfikatów ssl
• panel zarządzania kontem (cenię sobie rozwiąza-
nia dedykowane)
Lista czynników w kolejności od najważniejszych do
najmniej ważnych.
Piotr Skiba, JaguarStudio.pl, informatyk
Podczas wyboru firmy hostingowej zwracam uwagę
na pojemność serwera, a także na transfer miesięcz-
ny, ponieważ są to głównie czynniki jakie sprawiają,
że dana oferta jest dla mnie atrakcyjna. Dla mnie jako
programisty dużą rolę odgrywa także ilość dostępnych
12
baz danych - im więcej tym lepiej, ponieważ nie trze-
ba ograniczać się np. w testowaniu rozwiązań opar-
tych na MySQL. Niestety oferty, które mają np. 3 ba-
zy a wysoka pojemność i transfer miesięczny są nie-
atrakcyjne, ponieważ w większości przypadków nie
wykorzysta się tego serwera w całości.
Jednym z ważniejszych punktów jest także umowa.
Niestety większość firm skupia się na tym, aby podpi-
sać umowę np. na dwa lata, a myślę, że gdyby wpro-
wadzili umowy jednoroczne - pozyskaliby większą licz-
bę klientów.
Paweł Miłosz, właściciel www.female.pl
Przy wyborze firmy hostingowej kierowałem się kilko-
ma czynnikami. Te czynniki byłem w stanie zdobyć po
kilku latach doświadczeń z różnymi firmami.
Przede wszystkim: jak długo dana firma działa na
rynku i jakie są o niej opinie?
Druga to parametr serwera do jego ceny - serwer
musi obsługiwać php5 i mysqla.
Trzecia to limity transferów. Wszelkie firmy, które na-
kładają jakieś limity transferów są od razu odrzuca-
ne. Limity obciążania procesorów serwera to wiadomo
- jeśli jakaś aplikacja zbyt mocno obciąża serwer to po
informacji od administratora trzeba w jakimś rozsąd-
nym czasie zoptymalizować aplikacje.
Limity transferów są po prostu hamulcem wszelkie-
go rozwoju. Bywało i tak, że po udanym mailingu ad-
ministrator wyłączał serwis, bo bał się jakichś zmaso-
wanych ataków na serwer właśnie w celu wyczerpa-
nia limitów.
Przy wyborze hostingu nie kieruję się dostępem do
paneli administracyjnych pomocnych w zarządzaniu
serwerem. Jeśli administrator tworzy nowe konta ma-
1/2010
 Jakimi czynnikami najczęściej kierujemy się przy wyborze hostingu?
ilowe, dodaje biblioteki i usługi po telefonie lub mailu to
jest to dla mnie w pełni wystarczające.
Tomasz Kowalski, programista
Z usług hostingowych korzystam w celach niekomer-
cyjnych. Zwykle konto takie służy mi do przechowy-
wania kopii zapasowych bieżących projektów i innych
niewielkich, lecz ważnych plików. Wobec tego nie po-
trzebuję dużych transferów miesięcznych ani ogrom-
nej przestrzeni dyskowej (1 GB w zupełności wystar-
cza), ale ważna jest dla mnie funkcjonalność kon-
ta. Oprócz dostępu przez FTP dużym plusem jest dla
mnie serwer git lub mercurial konfigurowany "per pro-
jekt" razem z Trac. Ideałem byłby dostęp do podsta-
wowych operacji na moich plikach poprzez SSH, choć
nie musi to od razu oznaczać wielkich możliwości - je-
śli szukałbym takowych wykupiłbym maszynę w Ama-
zon EC2. Od strony serwera HTTP – oprócz oklepa-
nego PHP przydałaby się także możliwość uruchomie-
nia skryptów Perl lub Python. Konto spełniające więk-
szość powyższych wymagań znaleźć można za cenę
poniżej 10zł/miesiąc, co moim zdaniem odzwierciedla
jego wartość i nie stanowi ceny zaporowej nawet dla
biednych studentów :) Podsumowując - wybór takie-
go konta to kwestia znalezienia kompromisu między
niską ceną a możliwościami. Za 5zł miesięcznie mogę
bez strachu wypróbować ofertę dowolnej firmy i dopie-
ro po odpowiednim wypróbowaniu konta zdecydować
się na coś odrobinę droższego.
Andrzej Kuca, agencja reklamowa Digital Concept
http://digitalconcept.pl/
Najważniejsze elementy, które pomagają mi przy wy-
borze firmy hostingowej to przede wszystkim parame-
try techniczne usługi oraz opinie użytkowników krążą-
ce w internecie. Dobry hosting powinien mieć spraw-
ny dział Helpdesk, dysponować odpowiednimi serwe-
rowniami oraz wykwalifikowaną kadrą techniczną, któ-
ra w razie problemów jest w stanie pomóc użytkowni-
kowi. Dobierając hosting staram się wybrać firmy z du-
żym doświadczeniem, działające na rynku lokalnym
jak i globalnym dłuższy czas, które posiadają sporą
bazę klientów.
Mariusz Kędziora, autor bloga ewangelista.IT
Wybierając firmę, która będzie hostowała moje stro-
ny kieruję się kilkoma prostymi rzeczami. Po pierw-
sze renoma i doświadczenie firmy – niby proste i ja-
sne, ale jednak nie zdecydowałbym się na ofertę fir-
my o której nigdy nie słyszałem, z drugiej strony zna-
na firma raczej nie może sobie pozwolić na błędy. Po
drugie wsparcie – to jedna z ważniejszych rzeczy, bo
jak wszystko działa dobrze to się tego nie zauważa,
ale gdy tylko coś pójdzie nie tak, warto mieć pomoc ze
strony hostera – najlepiej w postaci nie tylko maila, ale
www.sdjournal.org
i telefonu pod którym ktoś zawsze może pomóc. Po
trzecie wydajność, możliwości i transfery – ważne jest
to o tyle, że czasami hosterzy nakładają pewne ogra-
niczenia np. na liczbę zapytań do bazy. Warto zwrócić
uwagę na parametry związane z transferami i czasami
odpowiedzi serwerów. Po czwarte, mimo że trochę da-
lej na liście, to jednak cena jest również istotnym ele-
mentem wyboru hostera. Oczywiście nie proponował-
bym się kierować najniższą ceną, ale czasem bardzo
podobne jakościowo usługi możemy dostać w skrajnie
dwóch różnych cenach – warto na to zwrócić uwagę.
Michał Orman,autor bloga http://michalorman.pl
Przy wyborze hostingu w mojej firmie kierujemy się
głównie ceną, w dalszej kolejności przyglądamy się
dostępnym usługom. Nasze wymagania to przeważnie
system operacyjny z rodziny Linux, dostęp z upraw-
nieniami administratora, oraz usługa backupu. Nie-
stety na polskim rynku takie wymagania zmuszają do
zakupu serwera dedykowanego, co jest kosztem sta-
nowczo zbyt wysokim, stąd też częściej decydujemy
się na zagraniczną usługę opartą o wirtualizacje.
Maciej Kobiałko,
Hosting Business Development Manager
Przy wyborze hostingu ma znaczenie kilka elementów,
które powinny być spełnione zanim podejmiemy final-
ną decyzję. W pierwszej kolejności powinniśmy zwró-
cić uwagę, czy oferta która znalazła się przed nami za-
wiera technologie, które planujemy wykorzystać do bu-
dowy swojej obecności w sieci. Zdecydowanie pozycja
rynkowa i opinie innych klientów i partnerów również
mają duże znaczenie i stanowią pierwszy krok w trak-
cie wyszukiwania oferty. Kolejną sprawą powinno być
zwrócenie uwagi, czy dana firma hostingowa w swo-
jej ofercie podaje kompletne dane dotyczące ich infra-
struktury. Dane takie jak: liczba serwerów, ilość i typ
łączy telekomunikacyjnych, informacje dotyczące bez-
pieczeństwa danych (zarówno fizycznego jak i logicz-
nego) powinny znajdować się w ofercie. Warto rów-
nież zwrócić uwagę na kompleksowość oferty oraz
wykorzystywanie standardów technologicznych. Ho-
ster, który posiada ofertę „prostą” oraz oferuje elemen-
ty bardzo złożone, daje nam większe szanse na póź-
niejszy rozwój.
13
 SDJ EXTRA: HOSTING
Serwery VPS
Na rynku działa wielu dostawców serwerów wirtualnych.
Jak zatem dobrać serwer VPS do swoich potrzeb? Na co
należy zwracać uwagę? VPS VPSowi nie równy - jak zatem
porównać konkurencyjne oferty?
Dowiesz się:
• Jak działają serwery VPS?
• Czy VPS będzie odpowiednim wyborem dla Twojej aplikacji?
• Jaki serwer VPS wybrać?
S
erwery VPS (ang. Virtual Private Server – Wir-
tualny Serwer Prywatny) na dobre już zagości-
ły w świecie hostingu i zdobywają coraz więk-
szą popularność wśród odbiorców usług hostingo-
wych. Czym jest serwer VPS, gdzie leży źródło popu-
larności tej usługi i dla kogo jest ona przeznaczona?
Serwer VPS jest to w pełni funkcjonalny zwirtualizo-
wany serwer, który ofertuje praktycznie te same opcje
co serwer dedykowany. Klient ma możliwość instalo-
wania własnych aplikacji i konfigurowania systemu
według własnych potrzeb. Technicznie rzecz biorąc
serwer VPS jest pewnym niezależnym, wydzielonym
obszarem fizycznego serwera pełniącego rolę hype-
rvizora (nadzorcy serwerów VPS), z własnym syste-
mem plików, z własnymi zasobami (dostęp do proce-
sora, pamięci). Stworzony jest on w taki sposób, że
z punktu widzenia użytkownika, VPS zachowuje się
on jak każdy normalny serwer.
Jak działa VPS?
Podstawą działania serwerów VPS jest technika wir-
tualizacji sprzętu. Usługa VPS polega po prostu na
uruchomieniu w obrębie jednego serwera fizycznego
(lub grupy takich serwerów) od kilku do kilkudziesię-
ciu serwerów VPS. Pozwala to znacząco obniżyć ce-
nę takiej usługi w stosunku do dedykowanego serwe-
ra, nie ograniczając przy tym znacznie funkcjonalno-
ści. Każdy taki wydzielony fragment ma swój własny
i odizolowany od innych system operacyjny, własne
14
Powinieneś wiedzieć:
• Podstawowa wiedza z zakresu informatyki
pliki i biblioteki, każdy może być niezależnie restar-
towany lub przeinstalowywany. Każda z maszyn wir-
tualnych uruchomiona w obrębie fizycznego systemu
może mieć do dyspozycji różną ilość zasobów np. je-
den z VPS-ów może mieć przydzielone 2GB pamię-
ci RAM i 50GB przestrzeni dyskowej a inny jedynie
512MB RAM ale za to 200GB HDD. (Rysunek 1)
Możliwe jest również, jak to czyni wielu hostersów
(przyjmując założenie, że nikt nie wykorzystuje swoje-
go VPS-a w 100%), przyznanie większej ilości pamię-
ci RAM i rdzeni procesora niż jest fizycznie dostępne
w systemie (overselling). O ile takie działanie usługo-
dawcy w większości przypadków jest niezauważalne
dla użytkownika, to mogą się zdażyć sytuacje, kiedy
to w skutek zwiększonego obciążenia innych serwe-
rów, to nasz VPS będzie działał powoli.
Zalety i wady VPS
Niewątpliwą zaletą serwerów VPS jest ich cena, któ-
ra jest z reguły kilka lub nawet kilkanaście razy niż-
sza w porównaniu do cen serwerów dedykowanych.
Co prawda cena ta jest wyższa niż w tzw. hostingu
współdzielonym, czyli po prostu „miejscem na stronę”,
ale w zamian zyskujemy możliwość całkowitego do-
stosowania środowiska do swoich potrzeb – od insta-
lacji odpowiedniego oprogramowania, po pełną kon-
figurację niemal każdego aspektu jego działania. Zy-
skujemy również możliwość zmiany parametrów ser-
1/2010
 Serwery VPS
wera na życzenie: potrzebujemy więcej RAM-u? Pro-
szę bardzo – kilka minut i gotowe. Przydała by się do-
datkowa przestrzeń dyskowa czy rdzeń procesora?
Nie ma problemu. Dodatkowo czas restartu serwera
VPS jest znacząco krótszy niż serwera dedykowane-
go, a i w dobrych serwerowniach (tj. prawidłowo ko-
rzystających z dobrodziejstw wirtualizacji) VPS bę-
dzie odporny na awarię sprzętu z uwagi na przeno-
śność systemu zwirtualizowanego pomiędzy fizyczny-
mi maszynami.
Do wad należy zaliczyć zwykle dużo niższą wydaj-
ność niż gwarantowana przez typowe serwery dedy-
kowane, przy czym należy mieć na uwadzę, że VPS
np. czterokrotnie tańszy od serwera dedykowanego,
na którym jest uruchomiony, będzie nawet dziesięcio-
krotnie słabszy.
Dla kogo?
Serwery VPS są przede wszystkim dla użytkowni-
ków, którzy oczekują od serwera możliwości całko-
witego dostosowania systemu operacyjnego do swo-
ich potrzeb, a nie oczekują jednocześnie wydajności
porównywalnej z serwerem dedykowanym i nie chcą
inwestować dużych pieniędzy w jego dzierżawę. Nie
oszukujmy się – klasyczny serwer VPS to nie środo-
wisko „lepsze, wydajniejsze i będące przyszłością ho-
stingu”, jak niektórzy usługodawcy reklamują swoje
Rysunek 1. Przydział zasobów �zycznego serwera poszczególnym serwerom VPS
www.sdjournal.org
produkty, ale nisko budżetowa wersja „dedyka”. Ser-
wer VPS jest zatem idealnym rozwiązaniem dla start
upów, dla średnich, małych i mikro przedsiębiorstw
celem utrzymania np. witryny czy poczty firmowej
czy średniej wielkości sklepów internetowych, dla firm
chcących hostować w publicznej sieci np. wewnętrz-
ne systemy firmy, dla których nie ma potrzeby i wa-
runków aby utrzymywać je w siedzibie organizacji, ale
które muszą mieć zapewniony stały do sieci (np. sys-
temy ticketowe, systemy monitoringu itp.), a które nie
generują wystarczającego obciążenia by uzasadnia-
ło to zakup drogiego serwera dedykowanego. Gene-
ralnie dla wszystkich, dla których wydajność serwera
dedykowanego nie jest niezbędna, a chcą lub muszą
mieć dedykowane środowisko do uruchamiania apli-
kacji.
Rodzaje serwerów VPS i na co należy uważać
przy wyborze usługodawcy?
Serwery VPS można pogrupować po kilku kryteriach.
Niektóre z nich mają znaczenie dla niemal wszystkich
potencjalnych użytkowników usługi, inne tylko dla nie-
których. Przedstawię tutaj te najważniejsze:
• ze względu na rezerwację zasobów (z rezerwacja
zasobów/z minimalnymi zasobami/bez rezerwa-
cji zasobów) – oznacza to czy nasz VPS ma przy-
15
 SDJ EXTRA: HOSTING
dzielone jakąś gwarantowaną minimalną lub stałą
ilość zasobów (czas procesora lub liczba rdzeni,
ilość pamięci, przestrzeń dyskowa), czy też są to
parametry typu „do 100% rdzenia”, „do 512MB” ,
ale może to być tak naprawdę 5% czy 60MB w za-
leżności o tego jak ze swoich serwerów korzysta-
ją inni użytkownicy. W przypadku, kiedy gwaran-
towane są parametry minimalne, nie warto suge-
rować się parametrami maksymalnymi, gdyż za-
zwyczaj są to wartości o wymiarze czysto marke-
tingowym. Jeśli okaże się, że faktycznie możemy
skorzystać z dodatkowej pamięci w razie potrzeby
– nasze szczęście, ale wybierając usługę nie moż-
na zakładać, że zawsze ta pamięć będzie dostęp-
na. Warto zwrócić też uwagę czy hosters gwaran-
tuje, że nie sprzeda więcej zasobów niż fizycznie
posiada, gdyż nawet jeśli nasz VPS nie jest obcią-
żony, a w fizycznym systemie np. skończy się pa-
mięć RAM, to zacznie on wykorzystywać pamięć
swap, co spowolni pracę także naszego VPS-a.
• ze względu na sposób wirtualizacji (parawirtuali-
zacja / pełna wirtualizacja) – różnica polega na
tym, w jaki sposób przez serwer fizyczny symulo-
wany jest sprzęt na potrzeby serwera wirtualnego.
Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety:
» parawirtualizacja – wymaga modyfikacji sys-
temu wirtualnego, aby wiedział, że został uru-
chomiony w wirtualnym środowisku. Podsta-
wową zaletą jest zysk wydajności, z uwagi na
brak konieczności wirtualizowania wszystkich
zasobów sprzętowych. Wadą jest brak możli-
wości uruchomienia niezmodyfikowanych sys-
temów – np. Windows oraz nie pozwala na
uruchomienie własnego jądra w systemach Li-
nux. Obecnie praktycznie wszystkie liczące się
dystrybucje Linuxa dają się uruchomić w trybie
parawirtualizacji.
» pełna wirtualizacja – w takim przypadku sys-
tem wirtualny „myśli”, że został uruchomiony
w fizycznym środowisku. Pozwala to urucho-
mić niezmodyfikowane systemy operacyjne
(takie jak Windows) oraz Linuxa z własnoręcz-
nie skompilowanym jądrem. Wadą jest znaczą-
ca utrata wydajności – rzędu 10-15% nawet
przy użyciu sprzętowego wspomagania wirtu-
alizacji Intel VT lub AMD-V.
• Ze względu na sposób składowania danych (ob-
raz, LVM, SAN) – w zależności od tego, czy prze-
strzeń dyskowa dla naszego VPS umieszczo-
na jest na serwerze, na którym nasz VPS działa
(opcje obraz i LVM) czy na macierzy (SAN), warto
zainteresować się kilkoma parametrami:
» obraz i LVM – najszybszy sposób dostępu do
danych. Warto sprawdzić jakie fizyczne dyski
16
twarde są użyte w systemie? SATA czy SAS?
Jakiego rodzaju RAID jest używany? Od tych
parametrów zależy wydajność operacji dys-
kowych naszego VPS-a i bezpieczeństwo da-
nych. Co prawda zazwyczaj hostersi oferu-
ją backup całości danych raz dziennie, ale
w przypadku np. awarii sprzętu będziemy ska-
zani na utratę danych z całego dnia. Jest to
mało prawdopodobne, ale z doświadczenia
wiem, że możliwe.
» Macierz SAN – ważną informacją jest gwaran-
towana i maksymalna przepustowość do ma-
cierzy plików. Niektóry usługodawcy oferu-
ją w podstawowych pakietach transfery rzę-
du 1Mbit/s co jest stanowczo zbyt małą war-
tością jeśli uruchomiona na naszym VPS-ie
aplikacja ma nawet średnio intensywnie korzy-
stać z dysku twardego. Rozsądną wartością
jest nie mniej niż 8-10Mbit/s. Jeśli jednak na-
sza aplikacja jedynie w niewielkim stopniu ko-
rzysta z dysku, lub ilość RAM-u, pozwala sys-
temowi operacyjnemu na spokojne umiesze-
nie wykorzystywanych danych w pamięci ope-
racyjnej, można śmiało skorzystać z tańszej
opcji.
Podsumowanie
Choć technologia serwerów VPS, ma przed sobą
jeszcze wiele wyzwań, ma też mnóstwo zalet, których
w dzisiejszym świecie biznesu, gdzie należy liczyć się
z kosztami nie można zignorować. Serwery VPS są
świetnym rozwiązaniem, mogącym z powodzeniem
zastąpić drogie przeskalowane rozwiązania, jeśli tyl-
ko umiejętnie dobierzemy serwer VPS do naszych po-
trzeb. Warto spróbować.
SEBASTIAN FYDA
Autor jest Starszym Administratorem Systemów
w �rmie Janmedia Interactive.
Kontakt z autorem: sfyda@janmedia.com
1/2010
 �������������������������������������
����������������������������
����������
������������������������
�����������������

����������������������������������������������
������������������������������������������������
������������������������������������������������
������������������������������������������������
������������������������������������������������
�������������������������������������������������
���������������������������������������������
�������������������������������������������
���������������������������������

��������������������������������������������
�������������������������������������������

������������������������������������
 SDJ EXTRA: HOSTING
Wprowadzenie do
Amazon Simple Storage
Service (S3)
Bezpieczne i skalowalne przechowywanie danych
w „chmurze obliczeniowej”
W niniejszym artykule pokażę w jaki sposób posługiwać
się S3 od strony „zwykłego” użytkownika oraz programisty
Java, który zamierza wykorzystać oferowany przez Amazon
interfejs REST API do budowy własnego systemu. W sposób
szczególny przywiązuję uwagę do bezpieczeństwa.
Dowiesz się:
• W jaki sposób rozpocząć pracę z S3
• Jak korzystać z konsoli AWS Management Console oraz pro-
gramu CloudBerry S3 Explorer
• Jak stosować interfejs Web API na przykładzie języka Java via
AWS SDK
U
sługa Simple Storage Service została urucho-
miona po raz pierwszy w marcu 2006 i stano-
wi jedną z wielu usług sieciowych Amazon’a (w
skrócie AWS od ang. Amazon Web Services) takich
jak EC2, czy EBS. Dzięki niej możemy za stosunkowo
niską opłatą umieszczać dane w sieci (mogą być one
publicznie dostępne, ale nie muszą). Innymi słowy re-
alizuje prosty, tani i łatwy w obsłudze hosting danych
w chmurze obliczeniowej.
Bezpieczeństwo i dostępność usługi
Cloud computing nadal wywołuje wiele kontrowersji
na temat bezpieczeństwa i dostępności danych. Dla
S3 trwałość (ang. durability) została określona przez
Amazon na poziomie 99.999999999% w skali roku.
W praktyce do tej pory jeszcze nigdy nie zdarzyło się
żeby ktoś (nie ze swojej winy) stracił jakiekolwiek da-
ne. Architektura systemu oparta m.in. o replikację da-
nych została tak zaprojektowana, żeby praktycznie
utrata danych była niemożliwa. Natomiast zdarzały się
(niezapowiedziane) przerwy w dostępie, najbardziej
„spektakularna” (trwała kilka godzin) zdarzyła się 15
18
Powinieneś wiedzieć:
• Podstawowa znajomość języka Java (dotyczy tylko części
związanej z interfejsem API)
Użyte oprogramowanie:
• CloudBerry S3 Explorer FREEWARE, wersja 2.4.3.105
• Eclipse IDE, wersja Helios SR1
lutego 2008 (nota bene była ona spowodowana prze-
ciążeniem systemu autoryzacji, a nie usterką technicz-
ną). Amazon określa dostępność (ang. availability) na
poziomie 99.99% w ramach polityki SLA (ang. Service
Level Agreement). Innymi słowy nie mamy 100% gwa-
rancji, że dane będą zawsze dostępne, niemniej trze-
ba zważyć na to, że praktycznie żaden hosting inter-
netowy nie zapewni SLA na poziomie 100%. Kolejna
wątpliwość użytkowników związana jest z niepewno-
ścią „gdzie są moje dane ?!”. Najbardziej właściwą od-
powiedzią jest „nie wiadomo, (w zależności od usta-
wionego regionu) gdzieś w Europie albo w USA”. Ta-
kie podejście ma tę zaletę, że potencjalny haker prak-
tycznie nie ma możliwości przeprowadzenia ataku na
nasze dane, gdyż nie wie, na którym konkretnie są
serwerze.
Podstawy
Usługa pozwala na przechowywanie plików jako tzw.
obiektów, przy czym maksymalny rozmiar obiektu to
5GB (jeśli plik jest większy, to trzeba go podzielić na
części). Obiekty można umieszczać w ramach tzw.
1/2010
 Wprowadzenie do Amazon Simple Storage Service (S3)
bucket’ów, czyli pojemników, które można rozumieć ja-
ko jednopoziomowe foldery (bucket’ów nie można za-
gnieżdżać). Istnieją pewne ograniczenia co do nazwy
pojemnika, wśród nich najważniejsza to, że nazwy są
współdzielone przez wszystkich użytkowników usługi
S3. Przykładowo nie możemy nadać takich nazw jak:
test, solution, abc, gdyż po prostu są już zajęte. Dla-
tego polecam dodawanie przedrostków z użyciem na-
zwy firmy, czy nazwiska (tak żeby zagwarantować uni-
kalność). Za pomocą list ACL (ang. Access control list)
możemy zarządzać prawami dostępu do obiektu (mo-
żemy np. zablokować dostęp osoby postronnej do na-
szych obiektów).
Aby rozpocząć korzystanie z usługi najpierw trze-
ba założyć konto AWS (bezpłatnie). W tym należy
wejść na stronę http://aws.amazon.com/ i wybrać
„Sign Up Now”. Na kolejnej stronie wybieramy „I am
a new user.” I podajemy adres e-mail, który posłuży
jako login. Dalej postępujemy zgodnie z instrukcjami,
przy czym należy zwrócić szczególną uwagę na ha-
sło, które powinno być silne i nie używane nigdzie in-
dziej (dla większego bezpieczeństwa można je zmie-
niać raz na jakiś czas). Po utworzeniu konta przecho-
dzimy na stronę http://aws.amazon.com/s3/, w któ-
rej klikamy na „Sign Up for Amazon S3”, który popro-
wadzi nas do aktywacji usługi. W pewnym momen-
cie poproszeni zostaniemy o wybranie metody płat-
ności (w moim przypadku karta Visa, przy czym ko-
niecznie było odblokowanie limitów na transakcje za-
graniczne). W tym momencie chcę wyraźnie napisać,
że w S3 płaci się tylko za to z czego się naprawdę ko-
rzysta (nawet jeśli jesteśmy zapisani do usługi, a nie
trzymamy żadnych, to nic nie płacimy). Zanim przej-
dę szczegółowo do kwestii opłat chciałbym pokazać
w jaki sposób wypisać się z S3. W tym celu na stro-
nie http://aws.amazon.com/ wybieramy zakładkę Ac-
count i klikamy na Account Activity. Następnie wcho-
dzimy w View/Edit Service (tuż pod Amazon Simple
Storage Service). Przechodzimy na sam dół załado-
wanej strony i klikamy na Cancel Service. Jeśli jeste-
Rysunek 1. Potwierdzenie wypisania z usługi Amazon S3
www.sdjournal.org
Zasady nazewnictwa pojemników
• Mogą zawierać jedynie litery (ASCII), cyfry oraz znaki ‘.’,
‘_’ i ‘-‘
• Muszą zaczynać się od litery lub cyfry
• Dopuszczalna długość nazwy od 3 do 255 znaków
• Nie mogą być zapisywane w postaci adresu IPv4 np.
10.10.255.24
śmy pewni, to wybieramy Cancel this Service (patrz
Rys. 1).
Aby całkowicie usunąć konto AWS przejdź do za-
kładki Support i wybierz Contact Us i odszukaj Acco-
unt Closures (obecnie można to zrobić tylko przez for-
mularz kontaktowy, oczywiście w j. ang.). Powracając
do kwestii kosztów płaci się za (ceny są podane orien-
tacyjnie i nie stanowią oferty):
• przechowywanie danych tj. 15 centów (ponad 40
groszy) za 1GB w jednego ciągu miesiąca
• transfer danych tj. 10 centów (ok. 30 groszy) za
1 GB
• zapytania REST tj. 1 cent za 1000 zapytań PUT,
COPY, POST i LIST oraz 1 cent 10000 zapytań
GET i pozostałych metod.
Jak widać są to naprawdę małe koszty. W prakty-
ce wygląda to też tak, że ceny rożne w zależności
o ustawionego regionu (obecnie są to: US – Stan-
dard, US – N. California, EU – Ireland oraz APAC
– Singapore) oraz stosowane są progi. Jest to bar-
dzo proste, przykładowo za pierwsze 50TB płaci-
my 15 centów/GB , za każde kolejne 50 TB już 14
centów/GB, za kolejne 400 TB płacimy 13 centów/
GB itd. Żeby ułatwić sobie życie możemy posłu-
żyć się kalkulatorem miesięcznym na stronie http://
calculator.s3.amazonaws.com/calc5.html. Pełny cen-
nik jest zawsze znajdziesz na stronach usługi. War-
to wspomnieć też o tym, że opłaty są „skalowane” do
faktycznego zużycia. Przykładowo jeśli przechowuje-
19
 SDJ EXTRA: HOSTING
my 10 MB danych, to nie płacimy nawet tych 15 cen-
tów, tylko jeden cent.
AWS Management Console w akcji
Jako użytkownik możemy korzystać z S3 na różne
sposoby, przy czym zalecaną metodą jest konsola
AWS. Stosunkowo od niedawna (czerwiec 2010) po-
zwala ona na to (była to długo wyczekiwana funkcjo-
nalność). Wcześniej korzystałem też z wtyczki S3Fox
(dla Firefox’a), ale polecam AWS Console z pew-
nej, konkretnej przyczyny. Zgodnie z „duchem” Clo-
ud computing’u obsługa S3 nie powinna nakładać ko-
nieczności korzystania z jednej przeglądarki (Firefox),
ani też instalacji czegokolwiek. Wyjątkiem od reguły
jest omówiona dalej aplikacja CloudBerry S3 Explo-
rer, która jest na tyle kapitalna, że można jej „wyba-
czyć” łamanie tych koncepcji. Powracając do AWS
Console, aby z niej skorzystać wejdź na stronę http:
//aws.amazon.com/console/ i wybierz Sign in to the
AWS Console (Rys. 2).
Listing 1. Przykładowe użycie biblioteki
// konstruktor klasy BasicAWSCredentials przyjmuje String’i
AmazonS3Client s3Client = new AmazonS3Client(new BasicAWSCredentials(accessKey, secretKey));
System.out.println("Utworzenie nowego pojemnika:");
s3Client.createBucket("gszpetkowski-sdj");
System.out.println("Listowanie pojemników:");
for (Bucket bucket : s3Client.listBuckets())
System.out.println(" - " + bucket.getName());
System.out.println("Usunięcie pojemnika:");
s3Client.deleteBucket("gszpetkowski-sdj");
Rysunek 2. Główny panel zarządzający usługą S3 w konsoli AWS
20
Posługiwanie się konsolą jest stosunkowo proste i in-
tuicyjne, przy czym niestety nie działa metoda przecią-
gnij i upuść tzn. pliki lokalne dodaje się przy użyciu przy
użyciu opcji Upload -> Add more files. Można jednak
zaznaczać kilka plików przez przytrzymanie klawisza
Ctrl (selektywne zaznaczanie), a także przez przytrzy-
manie klawisza Shift (grupowe zaznaczanie, od do). In-
ne, podstawowe operacje jakie możemy wykonać to:
• utworzyć/skasować pojemnik (ang. bucket)
• zmienić uprawnienia pojemnika (Actions -> Pro-
perties -> Permissions), dostępne operacje to List
(listowanie zawartości pojemnika), Upload/Delete
(modyfikacja zawartości pojemnika), View Per-
missions (przeglądanie ustawień) oraz Edit Per-
missions (zmiana ustawień). Ze względu na bez-
pieczeństwo nie powinno się przypisać tych praw
(ew. poza List) dla innych użytkowników.
• utworzyć/skasować folder (mogą być zagnieżdża-
ne).
1/2010
 Wprowadzenie do Amazon Simple Storage Service (S3)
• Usuwać/zmieniać nazwę/kopiować i przenosić
obiekty. Przenoszenie odbywa się przez wycięcie
pliku (PPM -> Cut) i wklejenie go w innym miejscu
(PPM -> Paste). Kopiowanie przeprowadza się
analogicznie, tyle że via PPM -> Copy.
• Modyfikować ustawienia ACL dla obiektu (je-
śli chcemy, żeby obiekt nie był dostępny publicz-
nie należy upewnić się, że dla grup Everyone
i Authenthicated Users nie ma ustawionych flag
Open/Download, nie wspominając już możliwości
przeglądania/edycji praw). Żeby było to bardziej
jasne obowiązuje zasada, że to co nie jest dozwo-
lone jest zabronione.
Technicznie każdy obiekt w S3 jest unikalnie identy-
fikowany przez konkatenacje (złączenie) nazwy buc-
ket’u oraz tzw. klucza (ang. key), czyli ścieżki do pli-
ku (opcjonalnie może być też brana pod uwagę wer-
sja). Jest o tyle istotne, że każdy obiekt może być
widoczny w Internecie pod adresami:
• http://{bucket}.s3.amazonaws.com/{key}
• https://{bucket}.s3.amazonaws.com/{key}
w przypadku tego ostatniego transmisja będzie od-
bywała przy użyciu bezpiecznego połączenia SSL
Rysunek 3. Główne okno programu
www.sdjournal.org
(128 bit, poziom RC4, certyfikowane przez Digi-
Cert).
Efektywniejsze korzystanie z S3 via
CloudBerry S3 Explorer
Jeśli szukamy bardziej wygodnych narzędzi, to god-
nym polecenia rozwiązaniem może być CloudBer-
ry S3 Explorer (http://s3.cloudberrylab.com). Może-
my korzystać z bezpłatnej edycji, dostępne jest także
bardziej rozbudowane (kompresja, chunking, wielo-
wątkowość) rozwiązanie PRO, jednak do zwykłej ob-
sługi darmowa wersja w zupełności wystarcza. Apli-
kacja wymaga systemu Windows XP/2003/Vista oraz
.NET Framework 2.0. Przy pierwszym uruchomieniu
programu musimy najpierw dodać nasze konto S3.
W tym celu musi podać dwa ciągi znaków tj. Access
Key ID oraz Secret Access Key. Klucze te możemy
uzyskać przez wejście na stronę Security Credentials
dostępną przez zakładkę Account na stronie Amazon
AWS. Nie powinny być nikomu udostępniane, gdyż
dają pełny dostęp do usługi komukolwiek kto je po-
siada. Nieco delikatną kwestią jest to, że aplikacja si-
łą rzeczy musi te dane przechowywać, a jak wyczyta-
łem z licencji nie dają żadnej gwarancji bezpieczeń-
stwa (możemy jedynie się zabezpieczyć przez stoso-
wanie SSL, które należy uaktywnić w czasie tworze-
21
 SDJ EXTRA: HOSTING

nia konta w programie). Oznacza to tyle, że nie po-

winniśmy korzystać z programu w systemie, który nie
jest odpowiednio zabezpieczony. W razie wątpliwości
możemy skontaktować się z producentem. Formularz
kontaktowy oraz adresy znajdziesz na stronie http://
cloudberrylab.com/contact.aspx.
Abstrahując już od kwestii bezpieczeństwa nowe
konto tworzy się przez File -> Amazon S3 Accounts,
jak łatwo się domyślić przez przycisk Add. Polecam
uaktywnić tryb SSL (jeśli haker podsłucha transmisje,
to zdobędzie Access Key ID, Secret Access Key jest
dodatkowo szyfrywowane). Wszystkie operacje (two-
rzenie pojemników, listy ACL, obiekty etc.), które wy-
mieniłem wcześniej można z dużą łatwością wykonać
programie (ma intuicyjny interfejs).

Część programistyczna
S3 oferuje dwa rodzaje interfejsu API: SOAP oraz
REST. Amazon udostępnia także pakiety SDK oraz
wsparcie dla takich języków jak Java, PHP, Python,
Ruby oraz .NET. Idąc dalej posłużę intefejsem REST
w oparciu o popularny język Java oraz środowisko Ec-
lipse. Najprostszym i najwygodniejszym sposobem na
poznanie API jest zainstalowanie wtyczki AWS Tool-
kit for Eclipse (Update Site: http://aws.amazon.com/
eclipse), przy czym wymagane jest Eclipse w wersji
co najmniej 3.5.
Po zainstalowaniu wtyczki możemy utworzyć no- Rysunek 4. Okno tworzenia nowego projektu
wy projekt Amazon S3 Sample. Javadoc jest do-
stępny na stronie http://docs.amazonwebservic Podsumowanie
es.com/AWSJavaSDK/latest/javadoc/index.html Niewątpliwe Amazon Simple Storage Service jest
przy czym możemy pobrać także kod źródłowy do- atrakcyjną propozycją dla osób poszukujących ho-
stępny jako repozytorium Git na http://github.com/ sting’u plików w Internecie. Posiada wiele innych
amazonwebservices/aws-sdk-for-java (kompilacja możliwości, których nie wymieniałem jak choćby in-
odbywa się system Apache Maven, oczywiście mamy tegracja z siecią BitTorrent, czy możliwość streamin-
już gotowy pom.xml). Biblioteka jest wygodna w uży- g’u video. Dodatkowo dzięki przejrzystemu API i do-
ciu, w dodatku korzysta ze znanych bibliotek Apache- brze udokumentowanym bibliotekom może służyć ja-
Commons (np. HttpClient 3.0.1). Przykładowe bardzo ko komponent dla innych rozwiązań.
proste użycie biblioteki (importy pomijam, gdyż Ec-
lipse potrafi sam automatycznie nimi zarządzać) (Li-
sting 1).

Więcej informacji
• http://aws.amazon.com/s3/ -strona główna S3
• http://aws.amazon.com/documentation/s3/ - strona dokumentacji S3 (m.in. zawiera opis REST API)
• http://aws.amazon.com/java/ - strona Amazon Java Developer Center

GRZEGORZ SZPETKOWSKI
Studiuje na V roku Informatyki na wydziale Fizyki Matematyki i Informatyki Politechniki Krakowskiej. Oprócz tego pracuje jako
programista w Grupie Portali Travelone. Interesuje się technologiami Java EE oraz informatyką kwantową.
Kontakt z autorem: gszpetkowski@gmail.com

22 1/2010
 SDJ EXTRA: HOSTING

Wykorzystanie chmury
Amazon S3 za pomocą
języka PHP
Coraz częściej słyszy się tak zwane słowo-klucz – cloud-computing.
Ale co to tak naprawdę znaczy dla typowego webdevelopera?
W jaki sposób można wykorzystać rozwiązania oparte na chmurze?
W niniejszym artykule rzucimy na ten temat trochę światła. Zobaczymy
w jaki sposób wykorzystać chmurę Amazon w budowaniu aplikacji
webowych, wykorzystując S3, czyli skalowalną usługę składowania
danych na chmurze. Na koniec zaimplementujemy prostą aplikację
w języku PHP, umożliwiającą upload plików na chmurę wykorzystując S3.
Dowiesz się: Powinieneś wiedzieć:
• Czym jest Amazon Cloud • Jak swobodnie programować w PHP5
• Jak wykorzystać Amazon S3 • Jak założyć i skonfigurować konto na Amazon Web Services
• W jaki sposób możesz komunikować się z obiektami w S3 za
pomocą języka PHP

Czym jest chmura dla webdevelopera?

Dzięki chmurze webdeveloperzy mogą postawić pierw-
szy krok w stronę poprawy dostępności i skalowalności
aplikacji udostępnianych online, bez konieczności po-
siadania rozległej wiedzy na ten temat.
Rozpatrując rozwiązania oparte na chmurze nale-
ży zdać sobie sprawę, że poszczególne części składo-
we aplikacji są rozproszone w sieci, gdzie na poszcze-
gólnych warstwach chmury znajdują się różne elemen-
ty, takie jak zdjęcia czy wideo. Ponadto sama baza da-
nych nie znajduje się już na lokalnej maszynie. Czynniki
te sprawiają, że - przynajmniej w teorii - przepustowość
takiego rozwiązania jest wręcz nieograniczona w po-
równaniu z lokalnymi serwerami.
Sama struktura rozwiązań zastosowanych w chmu-
rze jest kompleksowa i skomplikowana, ale na szczę- Chmura Amazon
ście webdeveloperom nie jest potrzebna ta wiedza. Dla Rozwiązanie tak zwanego cloud computingu, zapropo-
przeciętnego webdevelopera chmura jest tylko instan- nowane przez Amazon zasługuje na szczególne zainte-
cją, na której znajduje się aplikacja webowa i dzięki któ- resowanie, ponieważ jest relatywnie tanie i bardzo intu-
rej możliwe staje się skorzystanie z szeregu webser- icyjne w obsłudze. Dzięki ich propozycji chmury zysku-
wisów, za pomocą których mogą kontrolować cykl ży- jemy dostęp do łatwych w konfiguracji, skalowalnych
cia aplikacji jak również wchodzić w interakcję z samą i zoptymalizowanych geograficznie (obecnie 3 lokacje
chmurą. do wybory) środowisk odstępnych na żądanie, które za-

24 1/2010
 Wykorzystanie chmury Amazon S3 za pomocą języka PHP

czynają działać dosłownie w kilka minut od rozpoczęcia
ich konfiguracji.
Pośród propozycji Amazona znajdziemy m.in. EC2,
S3 i CloudFront. EC2 (Elastic Compute Cloud) umoż-
liwia webdeveloperom postawienie nowych instancji
serwerów (zwanych AMI – Amazon Machine Images)
oraz ich konfigurację za pomocą dedykowanego inter-
fejsu. S3 jest usługą składowania danych, natomiast
CloudFront odpowiada za zoptymalizowaną dystrybu-
cję obiektów S3 w kontekście rozmieszczenia geogra-
ficznego.
Więcej o S3
S3 jest skalowalną usługą składowania danych za po-
średnictwem Internetu. Wszystkie dane składowane są
redundantnie, co pozwala uniknąć problemów związa-
nych z awarią sprzętu czy z połączeniem.
S3 pozwala na składowanie danych w obiektach,
zwanych buckets. Bucket jest nazwaną encją dołączo-
ną do konkretnego konta AWS (ang. Amazon Web Se-
rvices). Na jednym koncie można utworzyć do 100 ta-
kich obiektów. Każdy z obiektów musi posiadać unikal-
ną nazwę, przez co często bywa tak, że jedynie metodą
prób i błędów można odnaleźć dostępną nazwę.
W każdym z „koszyków” można składować (grupo-
wać) dowolną liczbę innych obiektów. Mówiąc dowol-
ną liczbę, mam na myśli nie tylko setki czy tysiące, ale
nawet miliony czy dziesiątki milionów obiektów. Ozna-
cza to, że można wykorzystywać jeden koszyk do kil-
ku aplikacji, tudzież do każdej kolejnej dowiązywać
następny obiekt tego typu. W tej kwestii Amazon za-
pewnia nam swego rodzaju dowolność – musimy je-
dynie pamiętać o limicie 100 obiektów na jednym kon-
cie AWS.

Listing 1. Zainicjowanie obiektu S3

1. <?php
2. //załadowanie klasy obsługująca komunikację z S3
3. if (!class_exists('S3'))require_once('S3.php');
4.
5. //AWS access info
6. if (!defined('awsAccessKey')) define('awsAccessKey', 'TWÓJ_KLUCZ_DOSTĘPU');
7. if (!defined('awsSecretKey')) define('awsSecretKey', 'TWÓJ SEKRET');
8.
9. //zainicjowanie klasy
10. $oS3 = new S3(awsAccessKey, awsSecretKey);
11.

Listing 2. Przechwycenie danych z formularza

12. //sprawdzenie czy formularz został wysłany

13. if(isset($_POST['bWyslano'])){
14.
15. //przechwycenie danych dot pliku
16. $oFile = $_FILES['S3Plik']['name'];
17. $oFileTemp = $_FILES['S3Plik']['tmp_name'];

Listing 3. Utworzenie koszyka i załadowanie pliku do obiektu S3

18. //utworzenie nowego koszyka

19. $oS3->putBucket("s3-koszyk", S3::ACL_PUBLIC_READ);
20.
21. //załadowanie pliku do koszyka
22. if ($oS3->putObjectFile($oFileTemp, "s3-koszyk", $oFile, S3::ACL_PUBLIC_READ)) {
23. $sResult = "Plik został załadowany na chmurę";
24. }else{
25. $sResult = "Ups... Sorry! Nie tym razem.";
26. }
27. }
28. ?>

www.sdjournal.org 25
 SDJ EXTRA: HOSTING
W usłudze S3 możliwe jest składowanie dosłow-
nie wszystkich typów obiektów. Począwszy od plików
HTML, CSS, JS poprzez kod języka C czy Java, aż do
obrazków, archiwów czy nawet zaszyfrowanych da-
nych. Warto pamiętać, że S3 jest wręcz idealny do skła-
dowania danych dedykowanych do użytkowania webo-
wego, ponieważ każdy z obiektów usługi S3 posiada
swój własny adres URL. Warto również dodać, że poje-
dynczy obiekt w S3 nie może być większy niż 5GB, co
również daje dużą swobodę przy uploadzie plików mul-
timedialnych.
Zabawę czas zacząć
Chcąc skomunikować się z usługą S3 mamy do dys-
pozycji kilka możliwości, włączając w to oficjalne
SDK, udostępniane przez AWS w języku PHP ( http:
//aws.amazon.com/sdkforphp/ ). Jednakże moim zde-
cydowanym faworytem jest napisana przez Dono-
vana Schonknechta klasa w PHP, która jest szale-
nie prosta w użyciu a jednocześnie daje bardzo duże
możliwości. Klasę można znaleźć pod adresem: http:
//code.google.com/p/amazon-s3-php-class/. Na stronie
twórcy znajdziemy też obszerną dokumentację jej uży-
cia, jak również kilka fragmentów kodu, pozwalające na
szybką naukę korzystania z klasy.
Skoro klasę mamy już gotową do działania, możemy
zacząć pisać właściwy skrypt. Oczywiście należy za-
cząć od dołączenia klasy do komunikacji z S3 używa-
jąc require_once() . W następnej kolejności zdefiniujmy
sobie kluczowe informacje, niezbędne do komunikacji
z założoną instancją – klucz dostępu (Access Key) i se-
kret (Secret Key). Oczywiście oba te parametry są udo-
stępnione przez Amazon, zaraz po rejestracji i utworze-
niu nowej instancji EC2 i S3.
Listing 4. Formularz HTML-owy wykorzystywany do uploadu pliku na S3
1. <form action="" method="post" enctype="multipart/form-data">
2. <input name="S3Plik" type="file" />
3. <input name="bWyslano" type="submit" value="Upload">
4. </form>
Listing 5. Wyświetlenie obiektów znajdujących się w koszyku
1. <?php
2. // pobranie tablicy obiektów z koszyka
3. $aBucketFiles = $oS3->getBucket("s3-koszyk");
4.
5. foreach ($aBucketFiles as $aFile){
6. echo "<a href='http://s3-koszyk .s3.amazonaws.com/".
7. $aFile['name']."'>".$aFile['name']." (".$aFile['size'].")</a><br />";
8. }
9. ?>
26
Opis rejestracji, zakładania konta i aktywowania usłu-
gi S3 nie są częścią niniejszego artykułu, ponieważ
czynności te są niezwykle proste i intuicyjne, dzięki
przemyślanemu interfejsowi zaproponowanemu przez
firmę Amazon.
Zakładając, że dane będą pochodziły z formularza na
stronie, wysyłanego POST-em i dodatkowo będzie do-
łączany do danych plik, możemy rozszerzyć powyższy
kod i przechwycenie danych oraz załadowanie ich do
zmiennych.
Mamy już zainicjowaną klasę oraz załadowany plik
jako plik tymczasowy na serwerze. Pozostaje jedynie
utworzenie nowego obiektu „koszyka” i załadowanie
pliku do tego obiektu. Pierwszym krokiem jest utwo-
rzenie nowego koszyka, używając funkcji putBucke-
t(bucket, acl), gdzie bucket jest nazwą koszyka, nato-
miast acl to parametr określający prawa odczytu i za-
pisu (Access Control List). W naszym przypadku chce-
my, by każdy miał możliwość przeczytania plików do-
stępnych w „koszyku”, więc ustawiamy S3::ACL_PU-
BLIC_READ. Aby przenieść plik do obiektu S3 wyko-
rzystamy natomiast funkcję putObjectFile(sourcefile,
bucket, newfilename, acl), gdzie sourcefile jest ścież-
ką do pliku, który chcemy dołączyć do obiektu – w na-
szym przypadku jest to tymczasowy plik przesłany na
serwer, a bucket nazwą koszyka, który chwile wcze-
śniej został utworzony. Newfilename to nazwa pliku,
który będzie znajdował się w koszyku – w tym przy-
padku nazwa będzie identyczna z oryginalną nazwą
uploadowanego pliku. Na koniec acl ponownie usta-
wiamy na S3::ACL_PUBLIC_READ.
Tym oto sposobem, za pomocą klasy do komunika-
cji z S3 i niespełna 30-linijkowym kawałkiem kodu udało
się stworzyć skrypt do załadowania plików na chmurę.
1/2010
 Wykorzystanie chmury Amazon S3 za pomocą języka PHP
Skrypt ten z powodzeniem można umieścić na począt-
ku sekcji <body>. Po nim można wstawić formularz we-
bowy, przedstawiony na listingu 4, pozwalający na zała-
dowanie pliku na serwer.
Przekonać się co do poprawności skryptu możemy
dzięki niezwykle przydatnemu pluginowi do Firefoxa
– S3Fox. Wtyczka wygląda jak zintegrowany z prze-
glądarką menadżer plików, którym właściwie jest, z tą
różnicą, że jest to menadżer pokazujący obiekty znaj-
dujące się w S3. Obsługa jest intuicyjna a konfigura-
cja sprowadza się do podania nazwy konta, Access
key i Secret key, które zostaje nam udostępnione przez
Amazon wraz z utworzeniem EC2 i S3. Warto również
wspomnieć, że wszystkie pliki znajdujące się w koszy-
ku można znaleźć również pod adresem:
http://NAZWA_KOSZYKA.s3.amazoneaws.com/NAZWA_
PLIKU.ROZSZERZENIE
Kiedy upewnimy się już, że wszystko działa zgod-
nie z założeniem, możemy pokusić się o wyświetlanie
obiektów zawartych w koszyku. Do tego celu wykorzy-
stamy funkcję getBucket(bucket), gdzie znów bucket
jest nazwą koszyka. Funkcja ta zwraca tablicę tablic
obiektów znajdujących się w koszyku. Każda z poje-
dynczych tablic zawiera nazwę pliku oraz jego rozmiar.
Reklama
Wyświetlanie obiektów można zrealizować wykorzy-
stując funkcję foreach zgodnie z rozwiązaniem przed-
stawionym na listingu 5.
Podsumowanie
Niniejszy artykuł zaledwie otarł się o rozległą tematykę
wykorzystania usługi S3 w aplikacjach webowych. Jest
jednak dobrym punktem wyjścia, aby uzmysłowić sobie
korzyści płynące z zastosowania tej technologii i poka-
zać, jak w prosty sposób można tworzyć aplikacje, ko-
rzystając z szeregu dostępnych darmowych klas i na-
rzędzi sprawiających, że kodowanie staje się czystą
przyjemnością.
ŁUKASZ KOSZELA
Jest działającym na zasadach
freelancingu webdeveloperem
z Wrocławia. Posiada ponad 3-let-
nie doświadczenie w programo-
waniu stron www. Zajmuje się za-
równo front-endem jak i back-en-
dem. Współpracował w realiza-
cji projektów dla takich marek jak Amica, Eurobank, Maspex
Wadowice i Deutsche Bank.
Kontakt z autorem: lukasz.koszela@gmail.com
 SDJ EXTRA: HOSTING

Hosting w chmurze
Fakty i mity o Platformach Cloud Computingowych

Infrastruktura IT jest niezbędnym elementem funkcjonowania

praktycznie każdej firmy, bez względu na wielkość. Od prostej
strony internetowej, przez systemy CRM, ERP, Bazy Danych itp aż po
zaawansowane systemy autorskie - wszystkie aplikacje wymagają
serwerów, mocy obliczeniowej, przestrzeni dyskowej i infrastruktury
sieciowej do transferu danych. Zapotrzebowanie na usługi hostingowe
rosło i zmieniało się przez lata choć modele hostingowe pozostawały
wciąż takie same. Aż wreszcie pojawił się Cloud Computing -
innowacyjna metoda udostępniania infrastruktury IT.

Dowiesz się: Powinieneś wiedzieć:

• Jakie są zalety hostowania aplikacji na Platformach Cloud • Podstawy hostowania i uruchamiania aplikacji na serwerach
dedykowanych lub VPS’ach

Platforma Cloud vs. Klasyczne Serwery
Platforma Cloud stanowi alternatywę dla tradycyjnych
serwerów dedykowanych czy VPS’ów. Jest to rozwiąza-
nie, które umożliwia realizację tych samych zadań, jed-
nocześnie oferując kilka bardzo istotnych udogodnień.
Przyjrzyjmy się im po kolei.
Dostępność
W tradycyjnym modelu hostingowym czas oczekiwania na
serwer od decyzji “potrzebuję serwer” do momentu kiedy
serwer jest dostępny i można się na niego zalogować jest
bardzo długi. Zwykle nie krótszy niż kilka tygodni. W bar-
dziej skomplikowanych przypadkach nawet kilka miesięcy.
W przypadku Platform Cloud wystarczy wejść na stro-
nę dostawcy i wybrać serwer o odpowiednich parame-
trach. Jego przygotowanie i udostępnienie odbywa się
automatycznie, dzięki czemu serwer jest dostępny prak-
tycznie natychmiast. Innymi słowy od decyzji o zakupie
serwera do pierwszego logowania mija z reguły nie wię-
cej niż kilka minut.
Skalowalność
Rozbudowa klasycznego serwera jest bardzo kłopotliwa.
Przede wszystkim każda, nawet najdrobniejsza zmiana
hardware’owa wymaga odłączenia zasilania i wyciągnię-
cia serwera z szafy. To generuje conajmniej kilkudziesię-
cio-minutowy downtime. Co więcej - taki upgrade najczę-
ściej jest długoterminowy, nawet jeśli zapotrzebowanie
na większe zasoby jest tylko okresowe.
Stosując Platformę Cloud możliwe jest skalowanie za-
sobów w czasie rzeczywistym. Najczęściej odbywa się to
za pomocą panelu administracyjnego, gdzie administra-
tor ma możliwość w prosty sposób zmienić parametry
serwera np. dodając więcej pamięci RAM, dodając kolej-
ną przestrzeń dyskową, itp itd.
Elastyczność
Decydując się na klasyczny serwer tak naprawdę po-
dejmujemy decyzję na kilka lat. Bez względu na to, czy
dzierżawimy serwer na podstawie umowy na czas okre-
ślony, czy kupujemy własny hardware – z finansowe-
go punktu widzenia jest to decyzja długoterminowa, od
której najczęściej nie ma odwrotu. Możemy oczywiście
rozbudować serwer (zwiększyć koszty) ale nie możemy
z niego zrezygnować.
Cloud Computing rozwiązuje również ten problem.
W większości przypadków korzystanie z chmury rozli-
czane jest w trybie miesięcznym, a nawet godzinowym.
Oznacza to, że po upływie danego okresu rozliczeniowe-
go (miesiąc lub kilka godzin) możemy zmienić parametry
usługi (również w dół) lub całkowicie z niej zrezygnować.
Innymi słowy - Cloud Computing daje nam możliwość
dopasowania infrastruktury do potrzeby chwili, a tym sa-
mym do znaczącego obniżenia kosztów infrastruktury.

28 1/2010
 Hosting w chmurze
Stabilność
Stosując klasyczny model hostingowy narażamy się na
awarie hardware’owe. To znaczy jakakolwiek awaria ser-
wera, z którego korzystamy, spowoduje niedostępność
aplikacji. Stosuje się oczywiście redundantne zasilanie,
RAID, itp. Jednak wciąż zdarza się, że któryś z krytycz-
nych podzespołów ulegnie awarii i tym samym uniemoż-
liwi poprawne działanie serwera.
Zastosowanie Platformy Cloud może (choć nie mu-
si) rozwiązać ten problem. Wiele Chmur budowanych
jest w systemie HA (High Availability). Oznacza to, że do
platformy dostawiany jest dodatkowy serwer, którego ro-
lą jest przejąć zadania serwera ulegającego awarii. Pro-
ces ten jest w pełni zautomatyzowany, zatem w przypad-
ku ewentualnej awarii jednego z serwerów dostępność
aplikacji zostaje przywrócona w kilka-kilkanaście sekund
od wystąpienia awarii.
Środowiska HA można oczywiście zbudować również
w tradycyjnym modelu hostingowym, jednak takie roz-
wiązanie istotnie podnosi koszty utrzymania takiej infra-
struktury - po pierwsze ze względu na dodatkowy har-
dware, a po drugie ze względu na czas pracy inżynierów,
którzy muszą takie środowisko zbudować, a później mo-
nitorować i administrować. Wiele chmur natomiast posia-
da takie rozwiązania w “wyposażeniu standardowym”.
Reklama
Backup
Do słuszności wykonywania kopii zapasowych nie trze-
ba nikogo przekonywać. W klasycznym modelu hostin-
gowym problem ten rozwiązuje się na kilka sposobów.
Każdy z nich wymaga jednak przygotowania odpowied-
niego miejsca na przechowywanie backupu (zewnętrz-
ny dysk, itp) oraz przygotowania odpowiedniego skryptu
(bądź aplikacji), która ten backup będzie wykonywać.
Tymczasem wielu dostawców Cloudowych sprowadzi-
ło ten proces do poziomu kilku kliknięć. Bardzo często
bowiem w panelu administracyjnym mamy możliwość
zaplanowania jednego lub wielu backupów za pomo-
cą prostego interface’u. Wówczas skonfigurowanie co-
dziennego i cotygodniowego backupu zajmuje dosłow-
nie 2 minuty, a całą resztą zajmuje się software zarzą-
dzający platformą.
Automatyzacja
Natychmiastowa dostępność, skalowanie oraz pozostałe
cechy Platform Cloudowych są możliwe dzięki pełnej au-
tomatyzacji procesu zarządzania infrastrukturą. Co wię-
cej - wielu dostawców cloudowych udostępnia API do ko-
munikacji z systemem zarządzania infrastrukturą.
Oznacza to, że z poziomu aplikacji jesteśmy w stanie
odczytywać w czasie rzeczywistym obciążenie serwe-
 SDJ EXTRA: HOSTING
ra i jeśli przekroczy ono ustalony próg - możemy wysłać
Platformie konkretne polecenie, które spowoduje rozsze-
rzenie pamięci RAM, dodanie kolejnego dysku, itp itd.
Opcjonalnie, jeśli pracujemy na strukturze rozproszo-
nej, w przypadku nadmiernego obciążenia infrastruktury
możemy wysłać Platformie polecenie, które doda do kla-
stra kolejny serwer, utworzony z przygotowanego przez
nas wcześniej obrazu (lub utworzony jako klon jednego
z istniejących serwerów).
Kilka mitów na temat Cloud Computingu
Mit 1: Platformy Cloud współpracują tylko
z aplikacjami napisanymi specjalnie pod nie
Niekoniecznie. Faktycznie są Platformy, takie jak Google
App Engine (tzw. PaaS - Platform as a Service), które
narzucają Developerom pewne technologie i pewne wy-
magania, a niespełnienie tych wymagań uniemożliwia
poprawne uruchomienie aplikacji na tej Platformie. Jed-
nak te chmury, które działają w modelu IaaS (Infrastruc-
ture as a Service) pozwalają użytkownikowi na urucho-
mienie praktycznie dowolnej aplikacji. W przypadku IaaS
zarządzanie serwerem odbywa się dokładnie tak samo
jak zarządzanie klasycznym serwerem. To znaczy użyt-
kownik otrzymuje adres IP, hasło root’a oraz pełen do-
stęp do shella. Ma więc możliwość skonfigurowania ser-
wera dokładnie pod potrzeby danej aplikacji.
Mit 2: Zarządzanie serwerem w chmurze jest
skomplikowane
Na wstępie trzeba zwrócić uwagę na to, że w przypad-
ku serwerów cloudowych zarządzanie serwerem odby-
wa się na dwóch płaszczyznach:
• zarządzanie serwerami i zasobami serwerów
• zarządzanie systemem operacyjnym i plikami
Ta pierwsza płaszczyzna czasem faktycznie może
sprawić problem - zwłaszcza jeśli korzystamy z Ama-
zona. Istnieje jednak mnóstwo alternatyw takich jak Go-
Grid.com, Rackspace.com czy rodzimy ServeCloud.pl,
które mają znacznie przyjemniejszy interface do za-
rządzania zasobami i infrastrukturą, a dodanie kolejne-
go serwera czy zmiana parametrów serwera jest dzie-
cinnie prosta.
Natomiast zarządzanie serwerem na tej drugiej płasz-
czyźnie odbywa się w dokładnie taki sam sposób jak za-
rządzanie klasycznym serwerem dedykowanym - tzn za
pomocą konsoli, ssh i hasła roota.
Mit 3: W przypadku ataku na mój serwis, poniosę
olbrzymie koszty
Często Developerzy obawiają się, że ze względu na
zautomatyzowane skalowanie serwerów, w przypadku
ataku (np. DDOS) poniosą olbrzymie koszty, wynikają-
30
ce z upgrade’u parametrów serwera do niewyobrażal-
nie wysokich.
Należy jednak pamiętać, że automatyczny upgrade to
tylko opcja, a nie obligatoryjna funkcjonalność.
Mit 4: Serwery Cloud nie są wydajne ze względu na
współdzielenie zasobów
Sceptycy i przeciwnicy Platform Cloudowych często po-
dają niską wydajność jako podstawową wadę tego typu
rozwiązań. Nie jest to do końca słuszne. Dużo zależy bo-
wiem od zastosowanego mechanizmu wirtualizacji, któ-
ry nie wszędzie jest taki sam. Niektóre z nich (np. Xen)
przydzielają zasoby bardzo sztywno - to znaczy serwer
któremu przydzielono 4GB pamięci RAM i 2 rdzenie pro-
cesora - dysponuje faktycznie takimi zasobami, praktycz-
nie identycznie jak w przypadku klasycznego serwera.
Z kolei inne mechanizmy (np. OpenVZ) przydzielają
zasoby bardziej “miękko”. Jednak w takich przypadkach
w ofercie dostawcy najczęściej zobaczymy odrębne po-
zycje - np. “2GB RAM - burstable to 4GB RAM”. Ozna-
cza to, że nasz serwer ma gwarantowane 2GB pamięci,
które okazjonalnie może urosnąć do 4GB jeśli nikt z “są-
siadów” nie będzie w danym momencie wykorzystywał
pamięci. Tego typu rozwiązania są najczęściej tańsze,
jednak należy się liczyć z tym, że ich wydajność nie bę-
dzie zawsze identyczna.
Podsumowanie
Nie da się ukryć, że powyższy artykuł faworyzuje roz-
wiązania Cloudowe. Wynika to jednak przede wszystkim
z tego, że ten model udostępniania infrastruktury wno-
si naprawdę bardzo dużo udogodnień dla Developerów.
Nigdy wcześniej Developer nie był w stanie przygoto-
wać sobie serwera do testów w ciągu kilku minut. Nie był
w stanie rozbudować go nawet kilkukrotnie za pomocą
tylko kilku kliknięć w panelu administracyjnym. Nie mógł
również po prostu zrezygnować z tego serwera w mo-
mencie, gdy ten przestał być potrzebny.
Platformy Cloudowe dają więc w ręce Developerów
potężne narzędzie, które całkowicie zmienia dotych-
czasowe zasady gry. Inżynierowie bowiem mają teraz
znacznie więcej czasu na to, by zająć się tym co napraw-
dę ważne - rozwojem aplikacji - a nie problemami sprzę-
towymi.
Należy jednak pamiętać, że w branży IT nie istnie-
ją uniwersalne rozwiązania, które pasują do wszyst-
kiego. Warto więc przed migracją lub przed rozpoczę-
ciem skomplikowanego projektu w chmurze skontakto-
wać się z dostawcą i omówić swoje plany z kompetent-
nym doradcą.
TOMASZ KOZŁOWSKI
Pasjonat Cloud Computingu, założyciel Cloud Group sp. z o.o.,
współtwórca pierwszej polskiej platformy cloud.
Kontakt: tomasz.kozlowski@servecloud.pl
1/2010
 SDJ EXTRA: HOSTING

Automatyczne kopie
bezpieczeństwa
serwisu www
“Ludzie dzielą się na dwie grupy: na tych, którzy robią backupy i na
tych którzy będą robić backupy.” Z tematyką hostingu nieustannie
łączy się bezpieczeństwo danych. Zabezpieczyć można się na wiele
sposobów, ale gdy wszystko zawiedzie niezbędna będzie kopia
zapasowa. Właśnie o backupach będzie poniższy artykuł. Najpierw
zajmiemy się kopią zapasową bazy danych, później plików, a na sam
koniec wykorzystamy narzędzie Cron do automatyzacji procesu
tworzenia kopii zapasowych.
Dowiesz się: Powinieneś wiedzieć:
• Jak wykonać kopię zapasową bazy danych z wykorzystaniem • Podstawowe umiejętności związane z programowaniem
klasy PDO w PHP
• Jak wykonać kopię plików na serwerze wykorzystując polece- • Podstawowe wiadomości na temat działania serwera www
nie exec()
• Jak zautomatyzować tworzenie kopii zapasowych z wykorzy-
staniem mechanizmu Cron

Po co to wszystko? (które możemy wykorzystać mając dostęp do shella),

Większość firm oferuje tworzenie kopii bezpieczeń-
stwa, ale nie radzimy polegać na tego typu usługach
- choćby z tego względu, że gdy padniemy ofiarą wła-
mania na panel zarządzania serwerem to najprawdo-
podobniej pozbędziemy się również backupów. Druga
sprawa to fakt, że choć owszem - backupy mamy two-
rzone za darmo to w wielu firmach przywrócenie ko-
pii bazy jest już płatne. Bardzo mało firm oferuje kopię
zapasową plików, które mamy na serwerze FTP - wła-
śnie dlatego lepiej zadbać o nie we własnym zakresie
i polegać na autorskich rozwiązaniach, jak się za chwi-
lę przekonamy są to dość proste zabiegi przynoszące
wymierne korzyści.
Kopia bezpieczeństwa bazy danych
Artykuł ten nie opisuje backupu na konkretnym syste-
mie bazodanowym, choć wykorzystujemy jeden z naj-
popularniejszych (choć niekoniecznie najlepszych)
systemów jakim jest MySQL. Przykładowo dla wspo-
mnianego MySQLa istnieje narzędzie "mysqldump"
ale my celowo utrudnimy sobie zadanie i wykonamy
zrzut bazy z wykorzystaniem klasy PDO - dzięki temu
powinno to zadziałać z niemal każdą bazą niezależnie
od systemu bazodanowego.
Skrypt backupu bazy SQL w PHP
Do stworzenia kopii bezpieczeństwa wykorzystamy ję-
zyk PHP i klasę PDO, która od stosunkowo niedaw-
na jest dostępna w PHP - dzięki temu będziemy mogli
wykonać backup niemal na każdym serwerze. Całość
kodu jest napisana w bloku try - obsługa wyjątków jest
znacząca, zwłaszcza w tak ważnych zadaniach jak
backup. Najpierw przy pomocy klasy PDO połączy-
my się z bazą - wystarczy zmodyfikować pierwsze li-
nie podanego kodu podając tam dane swojej bazy. Na-
stępnie tworzymy zmienną do której będziemy doda-
wać kolejne rekordy z bazy danych. Później wywołu-
jemy SELECTy, które wyświetlają nam zawartość ca-
łej bazy i dołączamy je do zmiennej $sqlData. W ko-
dzie pojawia się instrukcja INSERT - nie powoduje

32 1/2010
 Automatyczne kopie bezpieczeństwa serwisu www
ona wstawienia czegolowiek do bazy podczas urucho-
mienia skryptu, tworzy ona jedynie tekst “INSERT IN-
TO” dla każdego rekordu, który będzie uzupełniał ba-
zę w przypadku importu takiego pliku z backupem. Na
koniec cała zawartość bazy danych jest pakowana do
pliku .GZ, który zajmuje znacznie mniej miejsca niż
czysty, nieskompresowany tekst. W naszym przypad-
ku było to ponad połowę mniej objętości w stosunku
do pliku SQL. W ostatniej linii bloku “try” pozostawiono
opcję zapisu do pliku tekstowego bez jego pakowania
Reklama
Twój obecny admin
{ # Nie 3ędz!esz M! mówić !! }
- w przypadku konkretnych zastosowań może okazać
się przydatna - wystarczy wtedy “odkomentować” tę li-
nię. Instrukcje wyjścia nie mają oczywiście sensu gdy
skrypt uruchamiamy Cronem, ale zostały one umiesz-
czone w kodzie, aby zwiększyć jego czytelność.
Wykonana przez nas kopia jest pełnym zrzutem ba-
zy - niesie to za sobą problem zajmowania dużej prze-
strzeni w porównaniu do np. kopii różnicowej. Nic nie stoi
jednak na przeszkodzie, aby usuwać poprzednią kopię
w trakcie tworzenia kolejnej - zawsze jednak warto zo-
www.hos�ng360.pl
specjalistyczny hos�ng non stop
Jasne! Chętnie pomogę...
Streaming
Serwery
dedykowane
Serwery VPS
Outsourcing IT
Certyfikaty SSL
 SDJ EXTRA: HOSTING

Listing 1. Skrypt backupu bazy SQL w PHP

<?php
try{
///parametry polaczenia z baza
$dbName = 'procek_cron';
$dbHost = 'localhost';
$dbUser = 'procek_cron';
$dbPass = 'S84RujJD';
///stworzenie nowego obiektu klasy PDO
$PDO = new PDO("mysql:host=$dbHost;dbname=$dbName", $dbUser, $dbPass, array(PDO::MYSQL_ATTR_INIT_COMMAND =>
"SET NAMES utf8"));
$PDO -> setAttribute(PDO::ATTR_ERRMODE, PDO::ERRMODE_EXCEPTION);
$sqlQuery = "SHOW tables FROM " . $dbName;
$sqlResult = $PDO->query($sqlQuery);
///przypisanie naglowka do backupu
$sqlData = "-- Cron Backup --
SET SQL_MODE=\"NO_AUTO_VALUE_ON_ZERO\";
-- Baza: `$dbName`
-- Cron Backup --\n\n";
while ($queryTable = $sqlResult->fetch(PDO::FETCH_ASSOC)){
$sqlTable = $queryTable['Tables_in_' . $dbName];
$sqlQuery = "SHOW CREATE TABLE $sqlTable";
$sqlResultB = $PDO->query($sqlQuery);
$queryTableInfo = $sqlResultB->fetch(PDO::FETCH_ASSOC);
///dodanie naglowkow dla konkretnych tabel
$sqlData .= "\n\n--
-- Struktura dla tabeli `$sqlTable`
--\n\n";
$sqlData .= $queryTableInfo['Create Table'] . ";\n";
$sqlData .= "\n\n--
-- Wartosci tabeli `$sqlTable`
--\n\n";
$sqlQuery = "SELECT * FROM $sqlTable\n";
$sqlResultC = $PDO->query($sqlQuery);
///stworzenie INSERTa dla kazdego rekordu
while ($queryRecord = $sqlResultC->fetch(PDO::FETCH_ASSOC)) {
$sqlData .= "INSERT INTO $sqlTable VALUES (";
$sqlRecord = "";
foreach( $queryRecord as $sqlField => $sqlValue ) {
$sqlRecord .= "'$sqlValue',";
}
$sqlData .= substr( $sqlRecord, 0, -1 );
$sqlData .= ");\n";
}
}
///zapis zrzutu bazy do archiwum GZ
$gzFile = gzopen('backup_'.$dbName.'_'.date('H_i_d_m_y').'.gz','w9');
gzwrite($gzFile, $sqlData);
gzclose($gzFile);
///W przypadku gdy nie mamy obslugi GZIPa musimy uzyc:
///file_put_contents('backup_'.$dbName.'_'.date('H_i_d_m_y').'.sql', $sqlData);
}
catch(PDOException $e){
echo 'Połączenie nie mogło zostać utworzone: ' . $e->getMessage();
}
?>

34 1/2010
 Automatyczne kopie bezpieczeństwa serwisu www

stawić kilka kopii na wszelki wypadek. Przestrzeń dysko- <?php

wa jest tak naprawdę najtańszym elementem hostingu, exec('tar -czf backup_ftp_'.date('H_i_d_m_y').'.tar.gz
więc lepiej nie ryzykować bezpieczeństwa danych po- ./');
przez posiadanie tylko jednej kopii bazy (Listing 1). ?>

Tworzenie kopii zapasowej plików
Backup plików - niestety bardzo mało osób pamięta
o tym, że kopia bazy danych nic nam nie daje w wypad-
ku gdy ktoś zaatakuje nam serwer lub sami coś skasu-
jemy. Równie ważna jest kopia bezpieczeństwa plików,
a temat ten jest przez większość dostawców hostingu
pomijany.
W przypadku konfiguracji, które nie dysponują moż-
liwością użycia polecenia exec() należy napisać skrypt
przeszukujący rekurencyjnie wszystkie foldery naszej
strony www, a następnie wszystkie pliki dodawać do
archiwum. Aby oszczędzić nam pracy wystarczy wy-
wołanie:
Polecenie to jest na tyle ciekawe, że jeśli nie skończy
się zazwyczaj w ciągu kilkudziesięciu sekund to do-
staniemy błąd serwera 500 - wynika to z tego, że po
przekroczeniu ustalonego przez administratora czasu
na wykonywanie skryptu jest on przerywany. Co cie-
kawe pomimo otrzymania błędu kopia wykonuje się
nadal. Po kilku minutach można ją normalnie pobrać
z FTP i sprawdzić, że istotnie wszystko się udało.
Ustawienie Crona
Mamy już skrypty tworzące backupy bazy danych i pli-
ków - pora więc na automatyzację... Cron pozwala na
zaplanowane (zwykle cykliczne) uruchamianie aplika-

Gdy zabraknie Crona... - wykorzystanie przeglądarki www administratora serwisu

Przedstawione rozwiązanie jest opisane tylko jako ciekawostka i nie należy jej stosować do celów produkcyjnych! Wykorzystu-
jąc przeglądarkę administratora serwisu można spowodować cykliczne wywoływanie wskazanej podstrony. Wystarczy prosty
skrypt napisany w JavaScript oraz PHP, który będzie wywoływał odpowiednią stronę.
Zasada działania skryptu jest prosta. Najpierw definiujemy czas między kolejnymi uruchomieniami skryptu - czas podajemy w
sekundach. Następnie skrypt tworzy dwie zmienne przechowujące obecny czas, oraz czas ostatniego uruchomienia skryptu
tworzącego kopie.
Jeśli różnica między wartością zmiennych jest większa lub równa czasowi jaki zdefiniowaliśmy na początku, to nastąpi urucho-
mienie skryptu który wykona zdefiniowane przez nas operacje. Dodatkowo do pliku time.db zostanie zapisany czas ostatniego
uruchomienia wspomnianego skryptu. Plik time.db przed pierwszym uruchomieniem skryptu powinien zawierać wpisaną liczbę
„0” (aby było możliwe uruchomienie).
Fragment kodu JavaScript odpowiada za przeładowanie strony uruchamiającej skrypt ”cronScript.php”. JavaScript wymaga po-
dania czasu w milisekundach, stąd też czas mnożymy przez 1000.
Proste zabezpieczenie porównujące czas ostatniego uruchomienia z czasem obecnym sprawi, że skrypt wykonujący kopie nie
zostanie uruchomiony wcześniej (przypadkowo, lub celowo przez osoby trzecie).
Wadą takiego rozwiązania jest to, że działanie skryptu wymaga uruchomionej przeglądarki , a także aktywnego łącza interneto-
wego. Problemem jest również to, że skrypt musimy wywołać “z zewnątrz, a to skutecznie obniża jego bezpieczeństwo. W wy-
padku działającego Crona skrypty możemy przechowywać poza katalogiem public_html, a więc w miejscu niedostępnym dla
zewnętrznych użytkowników.

<?php
///interwal co 24h w sekundach
$pseudoCronTime = 86400;
$oldTime = file_get_contents('time.db);
$newTime = time();

if($newTime-$oldTime>=$pseudoCronTime){
file_put_contents('time.db', $newTime);
//include 'cronScript.php';
echo 'Ok '.$newTime;
} else {
echo 'Nie teraz';
}
?>
<script>
setTimeout(function(){document.location.href='cronScript.php';}, <?php echo $pseudoCronTime*1000; ?>);
</script>

www.sdjournal.org 35
 SDJ EXTRA: HOSTING
cji (a także skryptów) na systemach *xowych. W na-
szym przypadku jest to niezbędny element automaty-
zacji backupu. Można sobie poradzić bez niego (ram-
ka pod artykułem), ale jest to bardzo nieeleganckie
rozwiązanie. Niestety użytkowanie Crona jest specy-
ficzne dla danego dostawcy hostingu. Gdy mamy do-
stęp do maszyny możemy użyć tabeli crontab, w któ-
rym definiujemy częstotliwość wywoływania potrzeb-
nych poleceń (np. skryptów tworzących backup). Na
większości hostingów mamy jednak częściowo ogra-
niczony dostęp do maszyny, dlatego wówczas trze-
ba ustawiać odpowiednie opcje w panelu zarządzania
serwerem. Opcje mogą się nieco różnić, ale przyjmuje
się tam podstawowe zasady:
• podając dowolny np. dzień tygodnia wpisujemy *
• podając przedział np. godzin używamy znaku -
• podając wielokrotność jakiejś liczby np. co 3 dni
piszemy */3
Czy wszystko można uruchamiać Cronem? Nieste-
ty nie... Przykładowo na naszym testowym hostingu
funkcja mail() jest zablokowana w przypadku urucha-
miania jej przy pomocy Crona. Jest to zabezpiecze-
nie w celu ochrony przed wysyłaniem SPAMu. Można
co prawda skorzystać z tej funkcji, ale trzeba wcze-
śniej napisać wiadomość do administratora serwera,
że potrzebujemy takiej funkcjonalności.
Oczywiście narzędzie Cron nie musi nam służyć wy-
łącznie do tworzenia kopii zapasowych, ale także do
innych zadań - na przykład cyklicznego tworzenia ca-
che’owanej wersji strony (choć to akurat można zrobić
innymi sposobami), okresowego kompaktowania ba-
zy danych, tworzenia bannerów graficznych zawiera-
jących dane z RSS lub dostarczania wiadomości ma-
ilowych ze statystykami strony www.
Jak często tworzyć kopię zapasową?
Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na to pytanie: w za-
leżności od charakteru serwisu mogą być to kopie two-
rzone co kilka godzin, dni, a nawet tygodni. Częstsze
kopie to większe bezpieczeństwo, ale też większe ob-
ciążenie serwera - jeśli prowadzimy średniej wielkości
sklep internetowy gdzie baza danych zajmuje około
20MB, to nie ma się co bać o serwer i można robić ko-
pie codziennie. Natomiast duże fora dyskusyjne mogą
mieć wielkość bazy w pobliżu 800MB - wówczas two-
rzenie kopii należy wykonywać bardzo ostrożnie.
W przypadku dużych baz może pojawić się problem
z objętością pliku wynikowego - wówczas trzeba dzie-
lić kod SQL na fragmenty, które w razie odtwarzania
bazy trzeba osobno wczytywać, ale to już temat na
osobny artykuł.
Jeśli chodzi o kopię plików to trzeba mieć na uwa-
dze, że nawet mały serwis postawiony np. na CMS
36
Joomla zajmuje na FTP ok 20MB. Jeśli jest to serwis
z dużą ilością zdjęć lub innych multimediów to liczba
ta może wzrosnąć n-krotnie. Warto więc dokładnie po-
liczyć na jak częsty backup plików możemy sobie po-
zwolić.
Zasada ograniczonego zaufania
Na zakończenie warto podkreślić, że trzymanie bac-
kupów na tym samym serwerze, na którym wykonu-
jemy kopię nie ma większego sensu - w wypadku ata-
ku stracimy kopie zapasowe. Dlatego ich przecho-
wywanie powierzmy innemu serwerowi (wymaga to
pewnych modyfikacji kodu dołączonego do artykułu)
lub kopiujmy je na dysk naszego komputera - nieste-
ty trudno wtedy mówić o pełnej automatyzacji takiego
procesu.
Życzymy wszystkim czytelnikom, aby nie mieli żad-
nych awarii i nie musieli nigdy korzystać z odtwarza-
nia backupów.
Literatura
• http://pl.wikibooks.org/wiki/PHP/Biblioteka_PDO - wpro-
wadzenie do biblioteki PDO
• http://pl.php.net/manual/en/book.pdo.php - dokumenta-
cja klasy PDO
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Crontab - opis tworzenia tabli-
cy crontab
ZESPÓŁ DESI9N.PL
Składa się ze studentów kierunków technicznych, którzy po-
stanowili połączyć swe siły i razem tworzyć strony WWW dla
małych i średnich �rm, a także osób prywatnych. W skład ze-
społu wchodzą: Krzysztof Ścira, Adrian Gadzina, Arkadiusz
Sendecki.
Kontakt z autorami:
Krzysztof Ścira kscira@gmail.com
Adrian Gadzina adriano.kontakt@gmail.com
Arkadiusz Sendecki arek.sendecki@gmail.com
1/2010
���������������

CYKL SZKOLEŃ
Z OBSZARU
ZARZĄDZANIA
BEZPIECZEŃSTWEM IT

�
����� ��� ������� ������� ������� ��������� ��������������� ����������� ��� ������� ���� ������������� ������
������������� �������� ������������ �� ������������ �������� �� �������� ������������ ���������������� ����
������� ��� �� ������� ������� ������������ ���������� ���� �� ���������� ������ ����� ����������� ������������
����������������������������������������������������������������������������������������������������������
����������������������������������������������������������������������������������

� ��������� �������������� �� �������� � ������� ������ ��������� �� �����������

����� ���������� �������� ����������� ������ � �������� ������ ���������
������� �������� ������������� � ���� ��
� �� ��������� � � ������� ���� � �� ������� ����
� �������������� ������ ����������� � ������ � �������������� ��������� �������������
������������� � �������� � �� ������� ����
� ����� ������� ����

������� � ��������
���������
�������������������� ��������� ���������
�����������
��������������������������������������������
��������������
��������������������������� �������
 SDJ EXTRA: HOSTING
Przyspieszyć serwer WWW
Czyli wykorzystanie nginx+php+fpm+apc zamiast Apache
Początkujący programista PHP zajmuje się najczęściej
wszystkim. Zajmuje się rzecz jasna programowaniem,
z powodu braków w załodze nie stroni od kodowania
szablonów, a jak szef każe to również „postawi” Linuksa,
na którym to wszystko będzie działało. Pora się dokształcić...
Dowiesz się:
• Z artykułu dowiesz się jak kompilować programy i popraw-
nie skonfigurować serwer WWW nginx, aby działał wraz z PHP.
Oraz jak przyspieszyć samo PHP.
P
lusy języka PHP są automatycznie jego zmorą.
PHP zaczynał jako język skryptowy do prostego
generowania stron HTML. Z tego względu po-
trzebował i potrzebuje do „uruchomienia” interpretera
języka PHP i jeśli wynik ma być dostępny przez Inter-
net potrzebujemy serwera WWW.
Najbardziej popularnym serwerem WWW jest nadal
Apache, nie tylko z powodu swojej długiej historii, ale
również popularnego określenia używanego wraz
z PHP - LAMP (Linux-Apache-MySQL-PHP).
Apache jest dostępny w każdej dystrybucji Linuksa,
a do tego obsługuje PHP poprzez moduł SAPI co bar-
dzo ułatwia sprawę początkującym osobom. Najczę-
ściej na instalacji Apache i PHP z pakietów sprawa
konfiguracji się kończy.
Niestety Apache nie jest demonem prędkości,
szczególnie po standardowej instalacji z pakietów.
Nawet optymalizacja konfiguracji nie przynosi oczeki-
wanych rezultatów.
Alternatywą pozostają inne serwery WWW. Przez
amatorów najczęściej wybierany jest lekki odpowied-
nik Apache czyli lighttpd napisany w 2003 roku przez
Jana Kschenke jako rozwiązanie problemu przyjęcia
10 000 połączeń przez jeden serwer.
Ja natomiast chciałbym Wam zaproponować ser-
wer nginx, który staje się coraz popularniejszy mi-
mo stabilnej wersji oznaczonej jako 0.8.*. Pierwsza
publiczna wersja ukazała się w 2004 roku. Igor Sy-
sojewa stworzył nginx, aby rozwiązać problem z wy-
38
Powinieneś wiedzieć:
• Czytelnik powinien wiedzieć, co to jest Linux i jak korzystać
z konsoli. Przyda się również wiedza, jak instalować dodatko-
we pakiety do naszej dystrybucji Linuksa.
dajnością rosyjskiej wyszukiwarki oraz serwisu Ram-
bler.ru.
Obecnie nginx zajmuje już 4.miejsce wśród najpopu-
larniejszych serwerów WWW z udziałem 6,07% (Tabe-
la 1). A lista serwisów, które korzystają z nginx-a bar-
dzo szybko rośnie. Wystarczy wspomnieć:
• WordPress.com
• SourceForge.net
• imageshack.us
• nasza-klasa.pl
• grono.net
• itd.
Dla programistów PHP nginx przegrywa tylko pod
jednym względem z Apache i lighttpd: brak obsługi
plików .htaccess. Dlatego regułki rewrite należy za-
mieścić wraz z definicją serwera wirtualnego (vhost)
i lekko zmodyfikować.
Do dzieła
Zadbajmy najpierw, aby nasz serwer mógł kompilować
Listing 1.
apt-get install gcc g++ make
apt-get install libpcre++-dev libssl-dev
1/2010
 Przyspieszyć serwer WWW
programy. Do artykułu wykorzystałem świeżo zainsta-
lowanego Debiana 5.0 w wersji minimalnej.
Zainstalujmy potrzebne pakiety do kompilacji oraz
od razu kilka pakietów potrzebnych nginx-owi (Listing
1). W zależności od dystrybucji nazwy pakietów nie-
znacznie mogą się różnić.
Wszystkie listingi i polecenia wykonujemy z upraw-
nieniami administratora (root). Dla końcowego przy-
kładu w pliku /etc/hosts dopiszmy przykładową do-
menę domena.pl skierowaną na 127.0.0.1, na któ-
rej przetestujemy działanie serwera WWW. Możemy
w tym miejscu użyć również naszego publicznego ad-
res IP lub zamiast edycji hosts skorzystać z naszej do-
meny, podpiętej pod serwer.
nginx
Gdy nasz system jest już gotowy możemy udać się
na stronę nginx (http://nginx.org/en/download.html)
i ściągnąć ostatnią stabilną wersję. Rozpakowujemy,
konfigurujemy źródła wg własnej potrzeby i kompiluje-
my. Przedstawione jest to na Listingu 2.
Jako, że planujemy odciążyć jak się da nasz serwer
pozbywam się modułu pop3, imap, smtp. Natomiast
włączam obsługę SSL przez nginx.
W ten oto sposób posiadamy już bardzo lekki ser-
wer WWW - nginx. Całość (wraz z konfiguracją i loga-
mi) jest zainstalowana w /usr/local/nginx.
Niestety domyślnie nie ma skryptu uruchomieniowe-
go (init-script). Przykładowy skrypt znajdziecie np. pod
adresem: http://matipl.pl/data/nginx. Plik należy zapi-
sać w /etc/init.d i nadać mu uprawnienia wykonywa-
nia. Na koniec uruchomimy nginx (Listing 3).
Aby nginx uruchamiał się wraz ze startem systemu
musimy dodać linki w rc*.d (Listing 4).
Pora na PHP
W ten oto sposób mamy już postawionego nginx-a
i powinniśmy widzieć standardowy komunikat pod ad-
resem http://localhost/ (lub adres/nazwa naszej ma-
szyny w Internecie). Domyślny katalog prezentowa-
ny użytkownikom to /usr/local/nginx/html. Ja zawsze
wszelakie dane przechowuję w katalogu /home, usłu-
gi sieciowe w /home/services. Dlatego najpierw two-
Listing 2.
cd ~
wget http://nginx.org/download/nginx-0.8.53.tar.gz
tar -xzf nginx-0.8.53.tar.gz
cd nginx-0.8.53
./configure --sbin-path=/usr/local/sbin --with-http_ssl_module --without-mail_pop3_module
--without-mail_imap_module --without-mail_smtp_module
make
make install
www.sdjournal.org
Listing 3.
cd /etc/init.d
wget http://matipl.pl/data/nginx
chmod a+x nginx
/etc/init.d/nginx start
Listing 4.
update-rc.d -f nginx defaults
Listing 5.
mkdir /home/services
mkdir /home/services/httpd
mv /usr/local/nginx/html /home/services/httpd/
localhost
ln -s /home/services/httpd/localhost/ /usr/local/
nginx/html
rzę katalog dla naszej domeny, a następnie tworzę link
symboliczny (Listing 5).
Jak już wspomniałem użytkownicy Apache mają
prościej ze względu na moduł mod_php. Reszta ser-
werów do tej pory zawsze była skazana na wywo-
ływanie PHP jako CGI. Było to o tyle problematycz-
ne, że każde żądanie HTTP wywoływało kolejny in-
terpreter.
Od PHP 5.3.3 mamy możliwość skorzystania z FPM
(FastCGI Process Manager), wcześniej trzeba było
paczować poszczególne wersje. FPM pozwala zarzą-
dzać procesami FastCGI. Dzięki takiemu rozwiązaniu
w połączeniu z nginx zyskujemy:
• mniejsze zużycie pamięci (dodatkowe workery
nginx nie potrzebują środowiska PHP)
• lepsze zarządzanie uprawnieniami PHP bez gim-
nastyki
• gdy PHP padnie nginx nadal działa
• inteligentne zarządzanie wspólnymi procesami
PHP (obniża zużycie pamięci)
39
 SDJ EXTRA: HOSTING

Rysunek 1.

40 1/2010
 Przyspieszyć serwer WWW

Jedyne co należy zrobić w wersji 5.3.3 to podczas matipl.pl/data/nginx.conf.

konfiguracji PHP przed kompilacją dodajemy --ena- Ustawimy nie tylko użytkownika i grupę z jakimi ma
ble-fpm. się uruchamiać (www-data), ale również ilość proce-
Dobrze, pora teraz na powtórzenie kroków, które już
wykonaliśmy podczas kompilacji nginx tym razem dla Listing 6.
PHP. Ściągamy aktualną wersję PHP, rozpakowuje-
my i konfigurujemy pod własne potrzeby (Listing 6). cd ~
Jak widzicie konfiguracja jest w przypadku PHP o wie- wget http://pl.php.net/distributions/php-
le bardziej złożona niż dla nginx. Jeśli nie potrzebuje- 5.3.3.tar.gz
cie wszystkich opcji (np. rozszerzenia mbstring) może- tar -xzf php-5.3.3.tar.gz
cie spokojnie je usunąć z wywołania. W przedstawio- cd php-5.3.3
nej konfiguracji dodane są opcje ze względu na póź- ./configure \
niejszą możliwość operowania na obrazkach w PHP, --with-config-file-path=/usr/local/etc/php.ini \
korzystania z CURL-a czy PDO. Aby configure zadzia- --enable-fpm \
łało należy do naszego Debiana doinstalować kilka pa- --enable-cli \
czek, szczególnie libevent z backports (Listing 7). --enable-inline-optimization \
W ten oto sposób mamy skompilowany i zainstalo- --disable-rpath \
wany PHP. Podczas instalacji zostaną nam zaprezen- --disable-ipv6 \
towane wszelkie ścieżki (PHP i FPM). --enable-mbstring \
--enable-mbregex \
nginx rozmawia z PHP --enable-sqlite-utf8 \
W tym momencie w systemie mamy już zainstalowa- --with-mysql=mysqlnd \
ny i uruchomiony serwer WWW nginx oraz instancję --with-pdo-mysql=mysqlnd \
PHP. Niestety nie potrafią ze sobą w tym momencie --with-mysqli=mysqlnd \
„rozmawiać”. --with-curl \
Jedyne co możemy zrobić to wykonać dany plik PHP --with-zlib \
z wiersza poleceń. --with-zlib-dir=/usr \
Najpierw skonfigurujmy FPM. Init-script i php.ini --with-gd \
nie zostały skopiowane z katalogu ze źródłami --with-jpeg-dir=/usr \
PHP, musimy to zrobić sami. Pliki konfiguracyjne --with-png-dir=/usr \
w naszym wypadku znajdą się w /usr/local/etc. Po in- --with-freetype-dir \
stalacji dostępny jest tam tylko pear.conf oraz php- --enable-gd-native-ttf \
fpm.conf.default (Listing 8). --enable-exif \
Plik php.ini każdy z Was może dostosować wg --enable-shmop \
uznania. W pliku php-fpm.conf ciut pozmieniamy. Do- --with-xsl=shared \
kładny opis parametrów wzorem z php.ini znajduje --enable-soap=shared \
się w pliku php-fpm.conf. Ja proponuję następującą --enable-sockets \
konfigurację (Listing 9 lub http://matipl.pl/data/php- --enable-pcntl=shared \
fpm.conf). Szczególnie proszę zwrócić uwagę na --with-mcrypt \
ustawienie użytkownika i grupy z jakimi będziemy --with-bz2 \
uruchamiać procesy PHP (w naszym wypadku www- --with-tidy \
data). --with-pcre-dir \
Wróćmy teraz do nginx, jego też należy skonfiguro- --with-pear
wać. Domyślny plik jest dosyć chaotyczny. Proponuję make -j2
w takim wypadku plik /usr/local/nginx/conf/nginx.conf make install
zastąpić wzorem z Listingu 10 lub ściągnąć z http://
Tabela 1. Udział w rynku web serwerów wg NetCraft

Developer September 2010 Percent October 2010 Percent Change

Apache 129,782,948 57.12% 135,209,162 58.07% 0.95
Microsoft 54,787,167 24.11% 53,525,841 22.99% -1.12
Google 15,312,751 6.74% 14,971,028 6.43% -0.31
nginx 12,779,550 5.62% 14,130,907 6.07% 0.44
lighttpd 1,818,032 0.80% 1,380,160 0.59% -0.21

www.sdjournal.org 41
 SDJ EXTRA: HOSTING

Listing 7.

echo ”deb http://www.backports.org/debian lenny-backports main contrib non-free” >> /etc/apt/sources.list

apt-get update
apt-get -t lenny-backports install libevent-dev
apt-get install libxml2-dev libbz2-dev libcurl4-openssl-dev libjpeg62-dev libpng12-dev libfreetype6-dev
libmcrypt-dev libtidy-dev libxslt1-dev

sów, czy ścieżkę dla logów. Oczywiście, jeśli chcecie Dlatego utwórzmy plik /usr/local/nginx/conf/rules/
mieć jak ja logi w /var/log/nginx musicie utworzyć ten php.conf i wpiszmy do niego Listing 13.
katalog z prawami dla www-data.
Konfiguracja dla poszczególnych projektów/domen To wszystko
będzie trzymana w katalogu /usr/local/nginx/conf/ Na koniec pozostaje nam tylko uruchomienie serwe-
vhosts. ra php-fpm i ngnix oraz utworzenie katalogu dla na-
Pozostają nam już tylko 2 ostatnie kroki, aby cieszyć szej domeny (z przykładu domena.pl lub własnej) wraz
się PHP w ramach nginx. z przykładowym plikiem index.php: Listing 14
Najpierw dostosujmy plik fastcgi_params, który znaj-
duje się w /usr/local/nginx/conf. Na końcu pliku powin- Listing 9.
niśmy dodać: Listing 11.
Ostatnim krokiem jest stworzenie domyślnego vhost- [global]
a (serwera wirtualnego www) i regułki dla plików z roz- pid = /usr/local/var/run/php-fpm.pid
szerzeniem .php. error_log = /var/log/php-fpm.log
W pliku vhost-a jako nazwę serwera wykorzystamy log_level = warning
specjalny operator _, dzięki czemu będzie on zawsze emergency_restart_threshold = 10
wykonywany gdy nginx nie znajdzie wpisu dla dome- emergency_restart_interval = 1m
ny podpiętej pod serwer. Natomiast jako parametr dla process_control_timeout = 5s
opcji listen podajemy IP, na którym ma „nasłuchiwać” daemonize = yes
dany vhost. W tym miejscu użyjmy 127.0.0.1 lub na- [www]
szego publicznego IP. listen = 127.0.0.1:9000
Jak widzicie wykorzystałem w nim $host, dzięki cze- listen.backlog = -1
mu gdy w przeglądarce internetowej, gdy wywołamy listen.allowed_clients = 127.0.0.1
adres domena.pl, która jest spięta z naszym serwerem listen.owner = www-data
automatycznie nginx zaserwuje nam pliki z katalogu / listen.group = www-data
home/services/httpd/domena.pl. listen.mode = 0666
Plik umieścimy jako /usr/local/nginx/conf/vhosts/
000-default.conf, a powinien wyglądać jak na Listingu user = www-data
12 (lub http://matipl.pl/data/000-default.conf). group = www-data
Jak widzicie użyłem w nim również opcji include.
Wskazuje on na „regułę”, jak ma się zachować nginx, pm = static
gdy trafi na plik PHP. Moglibyśmy nie używać include, pm.max_children = 5
ale wtedy w każdym pliku vhost-a musielibyśmy po- pm.max_requests = 500
wtórzyć ten sam kod.
request_slowlog_timeout = 5s
Listing 8. slowlog = /var/log/php-slow.log
rlimit_files = 1024
cd ~ rlimit_core = 0
cp php-5.3.3/php.ini-production /usr/local/etc/php.ini catch_workers_output = yes
cp php-5.3.3/sapi/fpm/init.d.php-fpm /etc/init.d/php-
fpm env[HOSTNAME] = $HOSTNAME
chmod a+x /etc/init.d/php-fpm env[PATH] = /usr/local/bin:/usr/bin:/bin
cd /usr/local/etc/ env[TMP] = /tmp
cp php-fpm.conf.default php-fpm.conf env[TMPDIR] = /tmp
nano php-fpm.conf env[TEMP] = /tmp

42 1/2010
 Przyspieszyć serwer WWW

Listing 10.

user www-data;
worker_processes 4;

events {
worker_connections 1024;
}

http {
include mime.types;
default_type application/octet-stream;
sendfile on;
keepalive_timeout 5;
tcp_nodelay on;

gzip on;
gzip_comp_level 5;
gzip_vary on;
gzip_proxied any;
gzip_types text text/plain text/css application/x-javascript text/xml application/xml application/xml+rss
text/javascript;

log_format main '$remote_addr - $remote_user [$time_local] '

'"$request" $status $body_bytes_sent "$http_referer" '
'"$http_user_agent" "$http_x_forwarded_for"';
#access_log /var/log/nginx/access.log main;
error_log /var/log/nginx/error.log crit;
include /usr/local/nginx/conf/vhosts/*;
}

Teraz już możemy uruchomić przeglądarkę i wpisać Jest to może i dobre, gdy jesteśmy jedynym użytkow-
adres http://domena.pl/ nikiem serwisu, ale nie już na maszynie produkcyjnej.
Gdybyście mieli jakiekolwiek problemy zapraszam Dlatego od razu po wykonaniu powyższych kro-
do kontaktu via e-mail. ków proponuję każdemu zainstalować serwer mem-
cached.
Coś jeszcze, czyli słowo o APC i memcached Memcached jest to system buforowania pamię-
Poświęćmy jeszcze chwilę, aby przyspieszyć sam ci podręcznej, inaczej mówiąc wszelkie dane które
PHP. Domyślnie PHP operuje na sesjach plikowych.
Listing 12.
Listing 11.
server {
fastcgi_param SCRIPT_FILENAME $document_ listen 127.0.0.1 default;
root$fastcgi_script_name; server_name _;
fastcgi_connect_timeout 60;
fastcgi_send_timeout 180; location / {
fastcgi_read_timeout 180; root /home/services/httpd/$host/;
fastcgi_buffer_size 128k; index index.php index.html;
fastcgi_buffers 4 256k; }
fastcgi_busy_buffers_size 256k;
fastcgi_temp_file_write_size 256k; include /usr/local/nginx/conf/rules/
fastcgi_intercept_errors on; php.conf;
}

www.sdjournal.org 43
 SDJ EXTRA: HOSTING

umieścimy w ramach serwera memcached są loko-
wane w pamięci operacyjnej serwera a nie plikach,
co bardzo przyspiesza operowanie na danych. Może-
my to wykorzystać dla sesji, ale jak również jako miej-
sce na cache.
Jedynym minusem jest fakt, że podczas zatrzymania
serwera memcached wszelkie dane z niego znikają.
Pierwsze co musimy zrobić to zainstalować serwer
memcached wraz z autoconf oraz skompilować lib-
memcached, którego nie znajdziemy w podstawowym
repozytorium Debiana (Listing 15).
Następnym krokiem jest instalacja klienta memca-
ched dla PHP. Wykorzystamy do tego PECL.
Pozostaje już nam tylko włączenie rozszerzenia i po-
informowanie PHP, że do obsługi sesji chcemy korzy-
stać z memcached.
Na końcu pliku php.ini dodajemy extension=mem-
cached.so, wcześniej szukamy session.save_han-
dler oraz session.save_path (Listing 16). Teraz już tyl-
ko zrestartujmy php-fpm (/etc/init.d/php-fpm restart)
i cieszmy się szybką obsługą sesji. Teraz pora jeszcze
wyjaśnić o co chodzi z APC.

Listing 13.

location ~ .php$ {
root /home/services/httpd/$host/;
fastcgi_pass 127.0.0.1:9000;
fastcgi_index index.php;
include /usr/local/nginx/conf/fastcgi_params;
}

Listing 14.

/etc/init.d/php-fpm start
/etc/init.d/nginx start
mkdir /home/services/httpd/domena.pl
echo "<?php phpinfo() ?>" > /home/services/httpd/domena.pl/index.php

Listing 15.

apt-get install memcached autoconf

wget http://launchpad.net/libmemcached/1.0/0.44/+download/libmemcached-0.44.tar.gz
tar -xzf libmemcached-0.44.tar.gz
cd libmemcached-0.44
./configure -prefix=/usr
make
make install
pecl install memcached

Listing 16.

session.save_handler = memcached
session.save_path = "127.0.0.1:11211"
...
extension=/usr/local/lib/php/extensions/no-debug-non-zts-20090626/memcached.so

Listing 17.

extension=/usr/local/lib/php/extensions/no-debug-non-zts-20090626/apc.so

[apc]
apc.enable = On
apc.shm_size = 128M

44 1/2010
 Przyspieszyć serwer WWW

stronę napisaną w PHP ten kod jest kompilowany. I tak

w kółko z każdym żądaniem.
APC jest akceleratorem kodu napisanego w PHP.
Jest to najprostsze, a zarazem najszybsze przyspie-
szenie wykonywania naszych aplikacji. Robi pro-
stą sprawę, podczas pierwszego wykonania nasze-
go pliku PHP kompiluje go i przechowuje tzw. opco-
de w pamięci RAM maszyny. APC również znajdzie-
my w PECL, a jego instalacja jest banalnie prosta.
Ze względu na skorzystanie z PHP 5.3 musimy użyć
apc-beta (pecl install apc-beta). Na pytania odpowia-
damy domyślnie: NO. Po wszystkim należy włączyć
rozszerzenie w APC i aktywować (Listing 17). Opcja
apc.shm_size mówi, ile APC może wykorzystać pa-
mięci RAM. Zawartość pamięci oraz trafność cache
APC możemy podejrzeć, dzięki apc.php. Skrypt znaj-
dziemy w /usr/local/lib/php
W tym momencie mamy wstępnie przygotowa-
ny nasz serwer do szybkiego działania z aplikacjami
PHP. Jeśli potrzebujesz więcej informacji skorzystaj
z wyszukiwarki na moim blogu - http://matipl.pl/

Rysunek 2. MATEUSZ KAMIŃSKI

Wieloletni programista PHP, miłośnik OOP w PHP5. W wolnej
Język PHP jest językiem skryptowym, dlatego za chwili zajmuje się również administracją serwerów linuksowych.
każdym razem gdy wywołujemy dany skrypt czy naszą Kontakt: ja@matipl.pl
Reklama
 SDJ EXTRA: HOSTING
Tworzenie skryptów
w technologiach typu
Flash i Silverlight
Flash, za Flashem przepaść, za przepaścią Silverlight oraz Java FX.
Wielokrotnie sięga się po jedną z tych trzech technologii. W imię
czego? Ładnych animacji? Prostoty implementacji? Pozostaje
jeszcze aspekt użyteczności i... dostępności. Zastanówmy się więc,
jak prawidłowo wykorzystać te multimedialne technologie.
Dowiesz się:
• Kiedy nie stosować technologii Flash i podobnych
• Dlaczego czasem nie warto stosować technologii Flash i po-
dobnych
Trójca zła
Flash, będący obecnie własnością Adobe (po przejęciu
od Macromedia), ma stosunkowo bogatą historię. Sto-
sowany jest od lat na wielu płaszczyznach. Firmy przy-
gotowują przy jego pomocy swoje elektroniczne wizy-
tówki i prezentują portfolio, agencje reklamowe prześci-
gają się w sposobach na prezentację coraz to nowych
produktów na telebimach przy jego pomocy, webmaste-
rzy tworzą bardziej lub mniej irytujące dodatki do stron
internetowych bądź całe strony internetowe. Na je-
go korzyść przemawia jednak know-how firmy Adobe,
dzięki czemu posiada on genialne algorytmy kompresji.
Natomiast technologia AIR pozwala na stosowania Fla-
sha jako aplikacje desktopowe.
46
Powinieneś wiedzieć:
• Czym są aplikacje multimedialne stworzone we Flashu
Silverlight, znany także jako Windows Presentation
Foundation/Everywhere (WPF/E) jest odpowiedzią Mi-
crosoftu na Flasha. Jak to jednak często bywa w przy-
padku tej firmy – odpowiedzią spóźnioną o wiele lat.
Desperackie próby wprowadzenia technologii do po-
wszechnego użycia kończyły się kiepskim efektem. Mo-
że ze względu na ograniczenia platformowe? Silverli-
ght działa bowiem na Windowsie (w Internet Explorer,
Mozilla Firefox, Safari) oraz na Mac OS (w Safari) z wy-
łączeniem procesorów PowerPC. Dla Linuksa pojawiła
się nieoficjalna alternatywa w postaci produktu społecz-
ności o nazwie Moonlight.
JavaFX, to najmłodsza, siostrzana technologia. Ma
ona być wszędzie. W każdym komputerze, komórce,
telewizorze. Wspomnieć należy, że z Javą ma ona ty-
le wspólnego, co JavaScript – nazwę. Jej udział w ryn-
ku jest obecnie jeszcze mniejszy, niż w przypadku jej
konkurenta ze stajni Microsoftu, ale przynajmniej jest
multiplatformowa dzięki temu, iż wymaga do działania
Wirtualnej Maszyny Javy.
Trzy technologie, trzej producenci, jeden cel, te sa-
me antywzorce wdrożenia. Jak się przed nimi ustrzec?
Kiedy nie należy stosować danej technologii? Dlacze-
go? Na te pytania spróbujemy sobie zaraz odpowie-
dzieć.
Zło wcielone?
Każdą z wyżej omówionych technologii spotyka się
w wielu różnych miejscach, implementowaną na wie-
1/2010
 Tworzenie skryptów w technologiach typu Flash i Silverlight
le różnych sposobów. Wielu internautom jednak Flash
kojarzy się tylko z jednym – irytujące, wyskakujące re-
klamy bez krzyżyka, ale z głośnymi efektami dźwięko-
wymi. Pozostałe dwie technologie są raczej nieznane.
Coś chyba poszło nie tak, skoro wielu bardziej
świadomych użytkowników nie instaluje w przeglą-
darkach stosownych wtyczek lub używa dodatków
blokujących multimedia. Czy celem twórców Flasha
było stworzenie narzędzia ułatwiającego przygoto-
wywanie reklam? Nie. Celem twórców Flasha było
stworzenie technologii wzbogacającej wrażenia użyt-
kowników. Celem twórców Silverlighta i JavaFX było
stworzenie technologii konkurencyjnej. Produkty, co
prawda powstały, ale ich zastosowanie jest napraw-
dę różne. Czasami karygodne, ale to akurat świad-
czy o intencjach bądź wiedzy osób, które te techno-
logie wdrażają.
Złe intencje?
Każda technologia daje konkretne możliwości. A skoro
tak, to dlaczego ich nie wykorzystać? Pokażemy rekla-
mę, co da nam mnóstwo pieniędzy, bo nasz serwis ma
sporo unikalnych odwiedzin. Problem w tym, że z cza-
sem te irytujące okienka, których nie da się zamknąć,
zaczną odstraszać i użytkownicy już do nas nie wró-
cą. A w wielu przypadkach użytkownik nie zapozna się
nawet z prezentowanym produktem.
Jak więc pokazać reklamę, aby nie odstraszała, nie
przeszkadzała, a jednocześnie dawała efekt? Moż-
liwości jest kilka i na pewno nie należy stosować ich
wszystkich na raz.
Dla przykładu, spójrzmy na linki sponsorowane
w wyszukiwarce Google. Umieszczone są one z bo-
ku lub tuż pod oknem wyszukiwania, jednak nie wię-
cej niż parę pozycji. Zero inwazyjności, miliardowe zy-
ski – marketingowe arcydzieło.
Google ma jednak wysoką pozycję, także zejdźmy
nieco niżej. Wiele portali umieszcza reklamy w okoli-
cach swojego logo w postaci banera lub z boku strony
jako tzw. reklamy typu skyscraper. Baner umieszczo-
ny na topie strony nie powinien być zbyt wysoki. Je-
żeli zajmie więcej niż czwartą część okna, użytkownik
z pewnością instynktownie przewinie stronę, by po-
zbyć się z widoku rozpraszającą animację, umiesz-
czając w centrum pola widzenia właściwe treści.
Nota bene, animacja nie powinna zbytnio rzucać się
w oczy, gdyż będzie użytkownika odciągać od właści-
wych treści, przez co ten może poczuć się niekomfor-
towo i do serwisu więcej nie powróci lub reklamy za-
blokuje. I właśnie to jest jednym z głównych przewi-
nień tego typu technologii – odciągają uwagę od wła-
ściwych treści strony internetowej.
Czasami spotyka się również reklamy w postaci Pa-
ge in the Middle. Działa to w dość prosty sposób – za-
nim użytkownik zostanie dopuszczony do żądanej
www.sdjournal.org
strony, na określony czas wyświetli mu się inna strona,
zawierająca treści marketingowe. Użytkownik jest zo-
bowiązany do kliknięcia przycisku „pomiń” lub odcze-
kania kilku sekund. Do takich praktyk posunął się swe-
go czasu działający w Polsce Alior Bank, który to pre-
zentował tego typu stronę w dość nietypowym – i moż-
na by rzec: nieprzemyślanym – miejscu. Reklama wy-
świetlała się po operacji logowania do internetowego
systemu transakcyjnego, ale przed (!) przejściem do
niego.
Multimedialne reklamy można więc stosować dobrze
i źle. Prędzej, czy później przełoży się to na wyniki fi-
nansowe.
Brak wiedzy?
Skoro więc mamy wybór, skoro widzimy, że technolo-
gie te mogą zostać wykorzystane pozytywnie, to zna-
czy, że twórcy aplikacji nie mają odpowiedniej wiedzy.
Zakładamy tutaj oczywiście, że nie mają na celu stwo-
rzenia inwazyjnej reklamy.
Dlaczego więc stosuje się tego typu rozwiązania?
Agencja reklamowa zaproponowała konkurencyjną
cenę, zlecenie wykonał chłopak z liceum bez doświad-
czenia, etc. Powodów może być wiele, ale to zlecenio-
dawca odbiera produkt. A pamiętać należy, że nawet
najlepsi popełniają błędy, ale ze względu na fakt, iż
aplikacje mają mnóstwo wodotrysków, zleceniodawcy
się podobają i je kupuje, po czym zastanawia się, dla-
czego traci użytkowników i klientów.
Błędów, które popełnia się przy tworzenia aplikacji
multimedialnych dołączanych do stron internetowych
jest całe mnóstwo. I bynajmniej nie wynikają one ze
słabej znajomości języka skryptowego oraz nie chodzi
o to, że przy jego pomocy tworzy się wadliwy kod, ale
o fakt, jak końcowy produkt wygląda.
Gdy internauta wchodzi na naszą stronę interneto-
wą, pierwsze co z pewnością rzuci mu się w oczy to
czas, w jakim ona się wczytuje. Mówi się, że użytkow-
nik da nam trzy sekundy. Po pięciu sekundach odej-
dzie najpewniej na zawsze. Komputery są coraz szyb-
sze, łącza nieco wolniejsze, ale także przyspieszają.
Nie oznacza to jednak, że można dokładać kolejne,
zbędne setki kilobajtów do strony, bo nie taki jest tego
cel. Przesłanie pojedynczego pliku HTML do przeglą-
darki w najlepszym przypadku potrwa kilkadziesiąt mi-
lisekund. Jeżeli po tym czasie przeglądarka będzie do-
datkowo zobowiązania do pobrania pliku multimedial-
nego w postaci aplikacji Flasha, czy Silverlighta, użyt-
kownik zmuszony jest do dalszego oczekiwania. Jeże-
li w grę wchodzi JavaFX, czas ten wydłuży się o uru-
chomienie Wirtualnej Maszyny Javy, co wcale krótko
nie trwa. Java w zastosowaniach desktopowych jest
niestety stosunkowo wolna, toteż bardziej nadaje się
do rozwiązań serwerowych, gdzie konkurować może
np. z .NETem.
47
 SDJ EXTRA: HOSTING
Jeżeli strona internetowa jest tak naprawdę jedną,
dużą aplikacją przygotowaną przy użyciu powyższych
technologii multimedialnych, to narażamy użytkowni-
ków na kolejne nieprzyjemności. Zwykle bowiem, do-
łącza się preloader, który serwuje użytkownikowi jakąś
animację, by ten nie nudził się podczas wczytywania
i konfigurowania się naszej aplikacji.
Dodatkowo, artyści później bardzo często pokazują
ile to oni potrafią zrobić i prezentują nam tzw. intro. In-
tro musi dać się pominąć. Jeżeli nie dodamy charakte-
rystycznego „skip”, to jesteśmy przegrani na całej linii.
Samo intro jednak nie jest dobrym pomysłem w przy-
padku aplikacji internetowej. Intro można pokazywać
potencjalnym kontrahentom przedstawiając im swoją
multimedialną wizytówkę, ale nie, gdy chcemy np. za-
prezentować klientom ofertę produktów odzieżowych,
które mamy do sprzedania.
Kolejną sprawą są wszelkie animacje, jak wjeżdżają-
ce z boku obrazki, albo co gorsza – teksty, płynnie zni-
kające ekrany, powodujące opóźnienia przy przejściu
do kolejnych sekcji, etc. Co za dużo, to nie zdrowo.
Jeżeli użytkownik ma spędzić więcej czasu na naszej
stronie internetowej, gdzie przedstawiamy np. Portfo-
lio fotograficzne, to nie może stracić cierpliwości po
oglądnięciu pierwszych trzech zdjęć ślubnych, które
wykonaliśmy, bo poszuka innego fotografa.
Ważne jest także, by użytkownik w każdej chwili
wiedział, gdzie jest oraz by mógł w bardzo łatwy spo-
sób przemieszczać się w przód i w tył. Przycisk „cof-
nij” przeglądarki internetowej staje się nie tylko bez-
użyteczny, ale wręcz mylący, gdy mamy do czynienia
z Multimedialną Trójcą.
Przydatne są również mapy witryny oraz tzw. zia-
renka, przy pomocy których prezentujemy aktualną
przebytą ścieżkę, umieszczoną w widocznym miej-
scu, zwykle w górnej części strony. W sklepie inter-
netowym, ziarenkami będą np. kolejne podkategorie,
które użytkownik wybierał by dotrzeć do konkretnego
zbioru produktów.
Mylące mogą także być nietypowe kontrolki.
Zwłaszcza te, które są niezgodne z ustandaryzo-
wanymi, ogólnie przyjętymi normami projektowa-
nia interfejsów graficznych. Wszelkiego rodzaju pa-
ski przewijania, przyciski, listy, paski menu powin-
ny być rozpoznawalne na pierwszy rzut oka. Typo-
wy użytkownik stosuje proste podejście – „nie każ mi
myśleć”. Nie każmy więc. Jedyne co możemy, to za-
łożyć, że użytkownik wie, jak posługiwać się standar-
dowymi kontrolkami. Ludzie przyzwyczajeni są tak-
że do tego, że strona internetowa, to przede wszyst-
kim podświetlane linki, po których kliknięciu można
użyć przycisku „cofnij”, do stosowania funkcji powięk-
szania i pomniejszania tekstu dostępnych w przeglą-
darce, stosowania funkcji wyszukiwania w tekście na
stronie internetowej, stosowania narzędzi tłumaczą-
48
cych. Flash, Silverlight i JavaFX odbierają mu powyż-
sze możliwości.
Kluczowa może być również dostępność dla osób
niepełnosprawnych bądź z zaburzeniami motoryczny-
mi. W tym pierwszym przypadku, głównym problemem
jest tekst. Syntezatory mowy współpracują z przeglą-
darkami i potrafią poprawnie zinterpretować tekst wy-
świetlany w nich, jednak nie poradzą sobie z tekstem
osadzonym w klipie multimedialnym, a wtedy osoba
niewidoma bądź niedowidząca może mieć problemy
z zapoznaniem się z treścią strony internetowej.
W przypadku zaburzeń motorycznych, użytkownik
może nie być w stanie poprawnie operować myszką,
co utrudni mu poruszanie się po stronie internetowej,
gdyż nie wskaże precyzyjnie odpowiedniego hiperłą-
cza przy pomocy tego urządzenia. Strony internetowe
przygotowane w HTMLu umożliwiają nawigowanie po
nich przy pomocy klawiatury, gdzie oprócz przewijania
stron przy pomocy strzałek, mamy do dyspozycji także
klawisz tabulacji, który ułatwia przemieszczanie się po
odnośnikach. Jest to znacznie łatwiejsze, niż wskazy-
wanie ich przy pomocy myszki, gdy użytkownik cierpi
na Chorobę Parkinsona.
Multimedia przeszkadzają nie tylko użytkownikom,
ale także właścicielom, którzy chcieliby wypozycjo-
nować swoją stronę w wyszukiwarkach. Wyszukiwar-
ki bowiem indeksują tekst. O ile w przypadku HTMLa
można zaindeksować obrazki stosując w znaczniku
IMG parametr ALT, to z treściami osadzonymi w apli-
kacjach nie ma takich możliwości. Dla wyszukiwarki
taka strona będzie pusta.
Omawiane technologie stosowane są bardzo często
w miejscach, gdzie strumieniuje się dźwięk i/lub obraz.
Przykładem może być serwis YouTube.com, gdzie od-
twarzacz przygotowano przy użyciu Flasha. Pozostałe
elementy to HTML oraz JavaScript (AJAX).
Flash został użyty także w GMailu przy załączaniu
plików – przy jego pomocy prezentowany jest postęp
wysyłania pliku. Jeżeli jednak ktoś nie ma zainstalowa-
nego Flash Playera, to nic złego się nie dzieje – nadal
może korzystać z poczty przy pomocy dostarczonego
przez Google interfejsu (dostarczono więc alternatywą
wersję, co jest dopuszczalne).
Oba te przypadki pokazują, że aplikacje te stosowa-
ne są tylko w wybranych częściach większej strony in-
ternetowej, a nie jako twór, który stronę tę zastępuje.
Strona internetowa napisana w HTMLu w wersji
czwartej może więc być wzbogacona o multimedia
przy pomocy Flasha, Silverlighta, czy JavaFX, pod wa-
runkiem, że wzbogaca się ją umiejętnie. Oraz pod wa-
runkiem, że się ją wzbogaca, a nie zastępuje.
Będzie lepiej!
Wielkimi krokami nadchodzi jednak HTML 5. Ma on wiel-
ką szansę odbić część rynku obecnym technologiom, ze
1/2010
 Tworzenie skryptów w technologiach typu Flash i Silverlight
względu na możliwość osadzania bezpośrednio przy je-
go użyciu klipów audio i wideo, a także dzięki większym
możliwościom obecnych kontrolek, co sprawi, że np. for-
mularze będą znacznie lepiej wyglądać i będą łatwiejsze
w walidacji. Także możliwość osadzania obiektów Ma-
thML oraz SVG przemawia na jego korzyść.
Ciekawostką jest też API dla aplikacji offline (ba-
za danych offline), edycja dokumentów, obsługa dra-
g&drop, programowanie przycisku „cofnij” przeglądar-
ki (bolączka aplikacji multimedialnych i AJAXa). Doda-
no także obsługę błędów.
HTML 5 może być ciekawą (i jedyną słuszną) alter-
natywą dla dominujących obecnie w internecie tech-
nologii. Także ze względu na bezpieczeństwo, które
ostro krytykował Apple, nie chcą wprowadzać w swo-
ich urządzeniach obsługi Flasha.
Kiedy i jak stosować skrypty multimedialne?
Klipy multimedialne mogą być używane tak, by nie od-
straszały użytkowników, by nie przynosiły strat. Można
je wykorzystać zgodnie z intencjami twórców techno-
logii – tak, by uatrakcyjnić stronę internetową, czy in-
ny produkt powstały przy ich pomocy. Należy jednak
wziąć pod uwagę przede wszystkim targetowaną gru-
pę odbiorców, ich upodobania, etc. Należy pamiętać
Reklama
www.sdjournal.org
także o pewnych normach, które przyjęły się na prze-
strzeni ostatnich kilkunastu lat projektowania graficz-
nych interfejsów użytkownika. Należy również wziąć
pod uwagę roboty indeksujące, które wypuszczają
w sieć wyszukiwarki.
Kiedy można zastosować te technologie jako jedyne
przy budowie aplikacji? Gdy dostarczamy kontrahen-
towi swoją elektroniczną wizytówkę, prezentację, która
nie jest zbyt złożona i odpowiednio łatwa w obsłudze.
Wizytówka taka oczywiście może być stroną interneto-
wą, o ile nie przeszkadzają nam ograniczenia wyszu-
kiwarek oraz o ile aplikacja nie jest zbyt zasobożerna.
Flash, Silverlight i JavaFX dają nam ogromne możli-
wości. Nie wciskajmy ich jednak wszędzie na siłę po to
tylko, by pochwalić się umiejętnością ich implementa-
cji, bowiem cała sztuka nie polega na przedstawieniu
interfejsu z wodotryskami, ale na przedstawieniu inter-
fejsu sprawnego i intuicyjnego.
ROGER ZACHARCZYK
Pracuje jako programista gier komputerowych, studiuje na
piątym roku informatyki na wydziale Informatyki i Zarządza-
nia Politechniki Wrocławskiej. Zainteresowania: języki pro-
gramowania, webserwisy, opensource (od 2000 roku).
Kontakt z autorem: roger.zacharczyk@gmail.com
49
 SDJ EXTRA: HOSTING

SDJ Extra poleca:

Lista stron www, blogów na których znajdziecie przydatne informacje,
artykuły i porady dotyczące hostingu....i nie tylko. Polecamy!
http://www.jak-stworzyc-strone.pl – blog poświęcony zmaganiom ze społecznościowo-webową
materią. Codziennie pojawiają się na nim artykuły o web designie, programowaniu i administracji serwerem,
marketingu sieciowym, pozycjonowaniu i e-biznesie.

http://magazynyinternetowe.pl – porady, artykuły, webmastering, oprogramowanie

http://czarnecki.org.pl – Jędrzej Czarnecki - strony internetowe

http://darmowy-hosting.pl – niezależny serwis informacyjny, aktualna baza hostingów, artykuły dla

początkujących i forum hostingowe. Wszystko o hostingach, nie tylko darmowych.

Mikołaj Pawlikowski - freelance webdesigner/webdeveloper, specjalizuje się w bogatych aplikacjach internetowych

(RIA) Flash. Portfolio i kontakt: http://mikolaj.pawlikowski.pl

http://blog.alchemycode.pl/ – Poszukujesz wartościowych artykułów ze świata webdevelopmentu

i webdesignu? A może interesujesz się jQuery, PHP, Google APIs itp.? Jeśli tak, na tym blogu znajdziesz wszyst-
ko czego potrzebujesz!

http://alchemycode.pl/ – najlepsze rozwiązania we współczesnych stronach www

http://matipl.pl/ – blog Mateusza Kamińskiego - nowinki technologiczne, ciekawostki ze świata PHP,

Linuksa i Apple

http://gszpetkowski.pl/ – blog Grzegorza Szpetkowskiego; są w nim umieszczone wpisy dotyczące

szeroko pojętej Informatyki, niemniej główny nacisk autor kładzie na zagadnienia związane z językiem Java

http://7pl.info/ – blog Krzysztofa Ściry - luźne przemyślenia na tematy informatyczne okiem przyszłego
inżyniera

50 1/2010