TL Plan4 6

Projekt okładki i strony tytułowej: Joanna Budyn-Kamykowska
Korekta: Joanna Cybula
© Copyright by Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2004

© Copyright by Małgorzata Rauch, Bogumiła Stec-Świderska
ISBN 83-89434-17-2
Wydawnictwo Edukacyjne
31-326 Kraków, ul. Wielkotyrnowska 35
tel. (012) 626-08-18, 638-00-50
e-mail: marketing@we.pl, handel@we.pl • www.we.pl
Dyrektor naukowy WE: prof. zw. dr hab. Bolesław Faron
Skład i łamanie: MONOS

Druk i oprawa: Przedsiębiorstwo Poligraficzne DEKA
STANDARDY WYMAGAŃ
I. CZYTANIE
Lp. UCZEŃ:
1. odczytuje różne teksty kultury (w tym kształtujące tożsamość narodową i postawę obywatelską):
a) źródła i teksty historyczne, w tym: fragmenty kronik, pamiętników, listów, elementy dziedzic-
twa kulturowego, w szczególności zabytki architektury reprezentatywne dla danej epoki, pol-
skie pieśni patriotyczne
b) teksty literackie, w tym: baśnie, legendy, mity, opowiadania, utwory poetyckie i prozatorskie
z klasyki dziecięcej i młodzieżowej – polskiej i światowej
c) teksty użytkowe, w tym: telegram, zaproszenie, zawiadomienie, instrukcję, przepis, ogłoszenie,
kartkę pocztową, list prywatny i oficjalny, tabelę, notatkę
d) proste teksty podręcznikowe, a także publicystyczne i popularnonaukowe, w tym: audycję ra-
diową i telewizyjną, artykuł prasowy
e) przedstawienia teatralne i filmy
f) przekazy ikoniczne, w tym: komiksy, dzieła malarskie, rzeźby
g) rozpoznaje ich cechy charakterystyczne, dostrzega znaczenia dosłowne i odkrywa sensy
przenośne
2. określa funkcję elementów charakterystycznych dla danego tekstu:
a) rozumie pojęcia: fikcja literacka, świat przedstawiony, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący,
narracja, przenośnia, rytm
b) posługuje się czynnie terminami: wątek, akcja, autor, narrator, epitet, porównanie, wyraz dźwię-
konaśladowczy, rym, zwrotka, refren, baśń, legenda, opowiadanie, powieść, proza, poezja; oraz
podstawowymi terminami związanymi z przekazami ikonicznymi, plastyką, muzyką, radiem,
telewizją, filmem, teatrem, prasą
3. rozumie znaczenie podstawowych symboli występujących w instrukcjach i opisach:
a) diagramów
b) map
c) planów
d) schematów
e) innych rysunków
4. odczytuje dane z:
a) tekstu źródłowego
b) tabeli
c) wykresu
d) planu
e) mapy
f) diagramu
oraz odpowiada na proste związane z nimi pytania
3
II. PISANIE
1. pisze na temat i zgodnie z celem, posługując się następującymi formami wypowiedzi:
a) opowiadanie
b) opis przedmiotu, krajobrazu, opis postaci rzeczywistej i literackiej, dzieła sztuki
c) sprawozdanie z uroczystości szkolnej, wycieczki
d) notatka w formie planu, tabeli, wykresu, streszczenia
e) kartka pocztowa
f) list prywatny i oficjalny
g) telegram
h) zaproszenie
i) zawiadomienie
j) ogłoszenie
k) instrukcja
l) przepis
2. formułuje wypowiedzi ze mające określony cel (intencję):
a) pyta i odpowiada
b) potwierdza i zaprzecza
c) poleca i prosi
d) przyrzeka i obiecuje
e) zachęca i zniechęca
f) zaprasza
g) przeprasza
h) współczuje
i) żartuje
j) wątpi
k) odmawia
3. buduje tekst poprawny kompozycyjnie (ok. 1 strony formatu A4), celowo stosując środki językowe
i przestrzegając norm gramatycznych, ortograficznych i interpunkcyjnych
4. przedstawia w postaci graficznej dane zapisane w tabeli:
a) przenosi informacje na oś liczbową, chronologiczną, układ współrzędnych
b) wyraża dane w postaci diagramu słupkowego, prostego schematu lub innego rysunku
5. dba o układ graficzny, czytelność i estetykę zapisu:
a) dostosowuje zapis do formy wypowiedzi
b) wyróżnia części tekstu zgodnie z jego strukturą
c) pisze czytelnie
III. ROZUMIENIE
1. posługuje się kategoriami czasu i przestrzeni przy porządkowaniu wydarzeń:
a) sytuuje je w przestrzeni
b) umieszcza daty w przedziałach czasowych
c) oblicza upływ czasu między wydarzeniami
d) porządkuje wydarzenia w kolejności chronologicznej
2. przedstawia przyczyny i skutki wydarzeń oraz zjawisk:
a) określa przyczyny, przewiduje skutki aktualnych wydarzeń oraz wydarzeń bliskich jego do-
świadczeniom
b) wskazuje główne przyczyny i skutki doniosłych wydarzeń z historii Polski,
c) wyjaśnia przyczyny i określa skutki zmian zachodzących w środowisku w wyniku działalności
człowieka
4
3. ocenia znaczenie osiągnięć człowieka dla rozwoju cywilizacyjnego:
a) wyjaśnia w prostych przykładach zmiany cywilizacyjne, jakie nastąpiły na przestrzeni dziejów
b) opisuje najważniejsze osiągnięcia, które składają się na polskie dziedzictwo kulturowe
4. wyraża własne opinie i próbuje je uzasadniać, broniąc swojego stanowiska używa odpowiednich
argumentów
5. potrafi przedstawić zagadnienie poruszone w tekście za pomocą:
a) wyrażenia arytmetycznego i prostego wyrażenia algebraicznego
b) prostego równania stopnia pierwszego z jedną niewiadomą
c) planu
d) mapy
e) prostego schematu
f) diagramu słupkowego
g) innego rysunku
6. rozpoznaje charakterystyczne cechy i właściwości:
a) liczb
b) figur
c) zjawisk
d) przemian
e) obiektów przyrodniczych
f) elementów środowiska
wskazuje różnice i podobieństwa oraz porządkuje je
7. dostrzega prawidłowości, opisuje je i sprawdza na przykładach:
a) opisuje spotykane w najbliższym otoczeniu powtarzające się zjawiska
b) na podstawie opisu zjawiska mającego charakter prawidłowości wnioskuje o jego dalszym
przebiegu
8. ustala sposób rozwiązania zadania oraz prezentacji tego rozwiązania
9. analizuje otrzymane wyniki i ocenia ich sensowność:
a) porównuje wyniki z własnym doświadczeniem
b) sprawdza wyniki z warunkami zadania
IV. KORZYSTANIE Z INFORMACJI
1. wskazuje źródła informacji, sprawnie się nimi posługuje
2. analizuje oferty mediów, skierowane do dzieci i młodzieży, wybiera, kierując się wskazanymi kryte-
riami (osadzonymi także w wartościach)
V. WYKORZYSTYWANIE WIEDZY W PRAKTYCE
1. posługuje się poznanymi terminami do opisywania zjawisk i sytuacji z własnego otoczenia
2. wybiera odpowiednie przyrządy do obserwacji i pomiaru, odpowiada na pytania dotyczące prze-
biegu zjawisk, poprawnie zapisuje wyniki obserwacji
3. wykonuje obliczenia dotyczące:
a) długości
b) powierzchni
c) objętości
d) wagi
e) czasu
f) temperatury
g) pieniędzy
5
4. planuje i wykonuje obliczenia z wykorzystaniem kalkulatora
5. wykorzystuje w praktyce własności:
a) liczb
b) figur
c) zjawisk
d) przemian
e) obiektów przyrodniczych
f) elementów środowiska
i stosuje je do rozwiązania problemu
6. zna zasady bezpiecznego posługiwania się urządzeniami technicznymi i materiałami chemicznymi,
rozpoznaje oznakowania substancji toksycznych, łatwopalnych i wybuchowych, objaśnia zasady
użytkowania domowych urządzeń elektrycznych
7. wyjaśnia na podstawie instrukcji obsługi, jak uruchomić i wykorzystać proste urządzenia technicz-
ne
8. rozumie potrzebę stosowania zasad:
a) higieny
b) bezpieczeństwa
c) zdrowego trybu życia
d) oszczędnego korzystania z energii i innych zasobów przyrody
e) postępowania w środowisku przyrodniczym
6
PLAN PRACY
KLASA 4
8
S. W. ŚCIEŻKA UWAGI CELE DZIAŁANIA MATERIAŁ REZULTATY – UCZEŃ:
PROJEKT: WSPOMNIENIA Z WAKACJI
I/1fd wychowanie – projekt w opar- – pobudzać aktywność – gromadzenie materiału słowniko- Teksty i zadania: – wypowiada się na temat
do życia w spo- ciu o Zadania dla językową uczniów wego na temat wakacji (związków plansza Lato zacze- – odczytuje tekst ikonogra-
łeczeństwie Was, nr 1, 2, s. 14 – wnioskować na pod- wyrazowych, skojarzeń, czynno- kaj chwilę, s. 6-7; ficzny
– forma prezen- stawie zgromadzone- ści) plansza Pamiątki,
edukacja tacji: wystawa go materiału – próba grupowania i komentowa- s. 9-10
czytelniczo- wakacyjnych – diagnozować umiejęt- nia zawartości leksykalnej
-medialna skarbów oraz al- ności uczniów – odkrywanie znaczeń dosłownych Słownik języka
bum wspomnień i ukrytych polskiego
II/1a – opowiadać – nadawanie tytułu opowieści Ćwiczenia języ- – formułuje myśli
przedstawionej w ćwiczeniach kowe: – jasno i precyzyjnie je
– odtwarzanie zdarzeń Nadaję tytuł swojej wyraża
– przygotowywanie własnej histo- opowieści, s. 11 – buduje logiczną, kilkuzda-
ryjki z wakacji (na podstawie niową wypowiedź
samodzielnie wykonanego rysun- – zachowuje schemat przy-
ku) czynowo-skutkowy
I/1b edukacja – interpretować różne – czytanie tekstu z podziałem na Ćwiczenia języko- – odczytuje tekst
czytelniczo- stany emocjonalne role we: Mówię to tak..., – dokonuje jego interpreta-
-medialna z zastosowaniem – odczytywanie zachowań koziołka s. 12 cji głosowej
odpowiedniej dykcji i nazywanie uczuć – wyraża uczucia w czyta-
wychowanie – indywidualne próby interpretacji nym przez siebie tekście
do życia w spo- głosowej wiersza w celu uzyskania – komentuje sposoby wpro-
łeczeństwie jak najlepszego efektu brzmie- wadzania dialogów
niowo-znaczeniowego tekstu
II/1d wychowanie – plan zdarzeń – redagować opowiada- – czytanie opowiadania Teksty i zadania: – rozumie sens czytanego
I/2 do życia w spo- nie w formie ustnej – odtwarzanie zdarzeń w postaci Sempé, Goscinny, tekstu na poziomie słowa,
I/1b łeczeństwie – odtwarzać zdarzenia planu ramowego Wspomnienia z wa- zdania, akapitu
w formie planu – odczytywanie sensów ideogramu kacji, s. 11-13 – rozumie pojęcie ideogram
edukacja – odczytywać znaki w kontekście opowiedzianych i co oznacza zwrot impo-
czytelniczo- graficzne zdarzeń nować komuś
-medialna – opowiada
II/2 wychowanie – dialog – podtrzymywać kon- – obserwowanie sytuacji przedsta- Ćwiczenia języ- – redaguje dialog
do życia w spo- takt z rozmówcą wionej na rysunku kowe: Witam Cię
łeczeństwie – zapisywać dialog – rozwijanie rozmów między boha- serdecznie, s. 5
– rozpoznawać róż- terami sytuacji przedstawionej na
norodne formuły rysunku w postaci dialogów
przedstawiania się, – zapis dialogów
pozdrawiania w zależ- – ocena prac
ności od osób
II/1a – opowiadanie – analizować/ – czytanie opowiadania – wzoru Sztuka pisania: – redaguje opowiadanie,
naśladować strukturę – obserwacja konstrukcji Jeśli szukasz tema- naśladując wzór
opowiadania – wydzielanie wstępu, rozwinię- tu opowiadania,
– obserwować sposób cia, zakończenia; odszukiwanie s. 75-76
budowania napięcia związków między poszczególnymi
– pisać opowiadanie na częściami korespondencji
temat – obserwacja sposobów wprowadza-
nia dialogów
– wykonanie zapisków uważnego
czytelnika
– tworzenie własnego tekstu
opowiadania, rozwijającego
temat przewodni – wakacje/
wspomnienia z wakacji
PROJEKT: CO POWIEM O SOBIE INNYM?
II/2 wychowanie – forma prezenta- – przedstawiać się w sy- – prezentacja historii własnych Ćwiczenia języ- – rozróżnia zdrobnienia,
do życia w spo- cji: gazetka tuacjach oficjalnych imion kowe: spieszczenia
łeczeństwie w klasie i nieoficjalnych – dodawanie do imienia dowolnego Nasze imiona, s. 7; – tworzy inne tego typu
– rozróżniać zdrob- słowa, zaczynającego się na pierw- Wypełniamy kartę formy według wzoru
nienia, zgrubienia, szą literę imienia, np. Małgosia jak ucznia, s. 10 – przedstawia historię
spieszczenia młynek oraz gestu imienia
– formułować zasady – rywalizacja grup w ustawianiu się – tworzy inicjał
dotyczące popraw- dzieci w kolejności alfabetycznej
ności ortograficznej na czas i inne ćwiczenia
9
10
II/2 w zapisie danych wspomagające poznanie się i lep- – dba o poprawność or-
cd. osobowych sze zapamiętanie imion tograficzną w zapisie
– czytanie historii imion w ćwicze- danych osobowych
niach
– poszukiwanie historii własnego
imienia
– tworzenie zdrobnień, zgrubień
i innych form własnego imienia
PROJEKT: CO SIĘ KRYJE POD NAZWĄ DOM?
I/1f wychowanie – forma prezen- – stosować określenia – lektura planszy Co się kryje Teksty i zadania: – posługuje się określenia-
do życia w spo- tacji: plansza synonimiczne do pod nazwą „dom”? i komento- plansza Słowo mi synonimicznymi do
łeczeństwie Różne domy słowa dom wanie jej zawartości pod kątem DOM, s. 21 słowa dom, respektując
świata zagadnień: charakterystyka kontekst
(Teksty i zada- budowli, przeznaczenie, nazewnic-
nia: Zadania two, ranga
dla Was, nr 1, – poszukiwanie synonimów do
s. 35) słowa dom
– wartościowanie znaczenia słowa
dom w kontekście znaczenia
domu – budynku
I/1b/1g edukacja – odtwarzać przebieg – analiza porównawcza obu tekstów Teksty i zadania: – odczytuje tekst na pozio-
I/2 czytelniczo- zdarzeń na poziomie tematu, bohaterów Odarpi buduje mie dosłownym
III/2 -medialna – analizować (cech, uczuć), zdarzeń igloo, s. 22-23; – odczytuje sensy naddane
III/4 – wyciągać wnioski Koza Złate, s. 24-28 utworu
wychowanie – porównywać losy – przekazuje treść własnymi
do życia w spo- bohaterów słowami
łeczeństwie – uogólniać – porównuje zdarzenia
– uogólnia i wyciąga
wnioski
I/1b edukacja – czytać tekst ze zrozu- – głośne czytanie Teksty i zadania: – odpowiada na pytania do
I/2 czytelniczo- mieniem – odtworzenie położenia domu oraz W domu Bobrów, tekstu
-medialna – porządkować infor- jego wyglądu (z zewnątrz i we- s. 29-31 – wykorzystuje fragmenty
macje z tekstu wnątrz) tekstu do argumentacji
wychowanie – argumentować – odtworzenie, na podstawie wy- – wyszukuje fragmenty
do życia w spo- – wnioskować glądu domu, modelu życia jego – komentuje je
łeczeństwie mieszkańców oraz ich zajęć – wyciąga wnioski na temat
domu
II/1b wychowanie – forma prezen- – sytuować przed- – zaznaczanie, przy pomocy symbo- Ćwiczenia języko- – wykorzystuje we własnej
I/3cd do życia w spo- tacji: makieta mioty w przestrzeni li, na planie domu miejsc, w któ- we: Gdzie postawić wypowiedzi przyimki
łeczeństwie domu zamkniętej z wyko- rych stoją określone sprzęty szafę?, s. 29-32, tu – tworzy poprawne połącze-
(korelacja z pla- rzystaniem połączeń – nazywanie przedmiotów (rzeczow- sekwencje: Mój po- nia rzeczownika z przyim-
styką, matematy- rzeczownika z przyim- niki), wskazywanie ich cech (przy- kój... mój ulubiony kiem
ką, techniką) kiem miotniki) – zgodność rodzaju, kącik...; plan domu – buduje wypowiedź
– dokonywać opisu liczby i przypadka z tego ćwiczenia, spójną, poprawną pod
miejsca – prezentacja wystroju wnętrza powiększony i po- względem językowym,
uwzględnieniem relacji prze- wielony dla każdego ortograficznym i inter-
strzennych ucznia punkcyjnym
– opisywanie ulubionego/
wybranego miejsca w domu,
z określaniem usytuowania sprzę-
tów w przestrzeni
– rozpoznawać części – dobieranie do przyimków odpo- Ćwiczenia języko- – wskazuje poszczególne
mowy wiednich rzeczowników we: Gdzie postawić części mowy
– sygnalizować za – obserwowanie powstałych połą- szafę?, s. 29-30 – dobiera właściwy przy-
pomocą przyimków czeń wyrazowych, sprawdzanie imek
relacje przestrzenne ich poprawności oraz wartości – dobiera właściwy przypa-
między przedmiotami semantycznej dek rzeczownika
II/ 1 wychowanie – opis – wykorzystać zdobytą – opisywanie Teksty i zadania: – buduje tekst poprawny
do życia w spo- wiedzę w praktyce – poprawa i ocena prac Zadania dla Was, pod względem ortogra-
łeczeństwie nr 3, s. 35 ficznym, interpunkcyj-
nym, językowym
11
12
I/1b edukacja – czytać ze zrozumie- – przeprowadzenie ćwiczeń ana- Teksty i zadania: – zauważa konwencję opisu
I/2ab czytelniczo- niem litycznych na podstawie tekstu, W kuchni niepo- – wnioskuje
-medialna – wyodrębniać elemen- których celem jest zrozumienie dzielnie króluje
ty opisu warstwy leksykalnej, znaczenio- Pan Kleks, s. 32
– wnioskować wej i formalnej tekstu (kserokopia tekstu
– objaśniać konwencję – wydobycie kolorystyki opisu dla każdego ucznia)
kuchni przy pomocy kredek
– wyciąganie wniosków na temat
realnego i nierealnego opisu
II/1k edukacja Szczegółowy – instrukcja według – ukierunkowanie działań grup materiały przygoto- – wskazuje słowa nazywają-
I/3e czytelniczo- projekt zajęć wzoru uczniowskich i przydzielenie wane przez nauczy- ce następstwo czasowe
-medialna opisany w: „Nowa następujących zadań: ciela – rozpoznaje czasownik
Polszczyzna” • grupy I i II otrzymują zdjęcia w zdaniu
3/1999 potraw, odtwarzają sposób – rozróżnia jego formy
ich przygotowania, tworzy – rozpoznaje rzeczownik
instrukcję; prezentuje zgodnie – poprawnie zapisuje na-
z instrukcją: Zrób to tak... i Zro- zwy miar i wag
biłam to tak...
• grupa III sporządza przepis na
kanapkę wiosenną, prezentuje
według schematu: Robię to tak...
• grupa IV dokonuje wyboru
ulubionej potrawy, pisze prze-
pis, prezentuje według schema-
tu: Jak to wykonać?
– odtworzenie poszczególnych
czynności (zapis na karteczkach
czerwonych), nazwy składników
(zielonych), kolejność wykonywa-
nia (żółtych)
– prezentacja prac według przydzie-
lonych zadań
– zapis czasowników w tabelce na
tablicy; obserwacja wykonawcy
czynności; wyciąganie wniosków
I/1c edukacja – forma prezenta- – zauważać specyfikę – symboliczne wejście do krainy, np. Teksty i zadania: – dostrzega różnicę między
II/1k czytelniczo- cji: klasowa ksią- tekstu żółtych, niebieskich, pomarańczo- Pan Kleks gotuje językiem instrukcji a języ-
-medialna żeczka kucharska wych i zielonych (udekorowanie zupę pomidorową; kiem literackim
(ciekawie stolików zgodnie z kolorami wy- Przepis na zupę – redaguje instrukcję „fan-
zatytułowana, branymi przez grupę) pomidorową, s. 32 tastyczną”
zilustrowana; – czytanie przepisu Pana Kleksa (bibuła, nożyczki,
realistyczna lub – wskazywanie wyróżników przepi- taśma)
fantastyczna) su
– określenie specyfiki tekstu
Brzechwy oraz prawideł, według
których jest on zbudowany, w kon-
tekście instrukcji zawartej w książ-
ce kucharskiej (realne w świecie
nierealnym)
– układanie z wyobraźni fantastycz-
nego menu oraz sporządzenie
własnego przepisu na potrawę
I/1c edukacja – korelacja z tech- – precyzować znaczenie – analiza języka przepisu Ćwiczenia języ- – przekształca bezokoliczni-
II/1k czytelniczo- niką czasownika – analiza przepisu na grzanki, wypi- kowe: ki na różne formy czasow-
-medialna – budować wypowiedź sywanie składników Kuchnia pełna nika
podporządkowaną – przyrządzenie kanapek zgodnie ze cudów, s. 42-43; – rozróżnia czasownik
wychowanie funkcji regulującej (z wzorem: co robiłem? co zrobiłem? Smaczna niespo- w postaci dokonanej
do życia w spo- użyciem trybu rozka- – wyjaśnienie różnic znaczeniowych dzianka, s. 44; Szef i niedokonanej
łeczeństwie zującego) między formami dokonanymi kuchni poleca, s. 44 – tworzy różne formy cza-
– dokonywać transfor- i niedokonanymi sownika
macji czasownika – komentowanie różnic znaczenio-
wych wynikających z podanych
form czasowników
13
14
I/1fg wychowanie – podsumować reflek- – ukierunkowana rozmowa na te- Teksty i zadania: – zauważa elementy obrazu
III/4 do życia w spo- sję na temat domu mat planszy plansza W domu – odczytuje tekst na pozio-
łeczeństwie – odczytywać tekst najlepiej! W domu mie dosłownym
niewerbalny najlepiej? W domu – buduje komentarz metafo-
najlepiej..., s. 15 ryczny
PROJEKT: NASZA MAŁA OJCZYZNA
I/1b edukacja – forma prezenta- – sprecyzować pojęcie – analizowanie tytułu Teksty i zadania: – posługuje się pojęciami
I/2ab czytelniczo- cji: wycieczka „ojczyzny prywatnej” – charakteryzowanie nadawcy K. Przerwa-Tetmajer, odnoszącymi się do tekstu
-medialna w oparciu o analizę poprzez porządkowanie wypisów Pozdrowienie, s. 37 poetyckiego
i interpretację wiersza z wiersza
wychowanie
do życia w spo-
łeczeństwie
I/1b wychowanie – zauważać sensy nad- – wyszukiwanie w tekście i wypisy- Teksty i zadania: – charakteryzuje bohatera
I/2ab do życia w spo- dane wanie fragmentów odnoszących J. Słowacki, tekstu
łeczeństwie – dokonywać analizy się do adresata i nadawcy wypo- W pamiętniku Zofii – odczytuje intencje
i interpretacji tekstu wiedzi (kim jest? co robi? co czuje? Bobrówny, s. 38
edukacja wiersza co myśli?)
czytelniczo-
-medialna
II/1/3/5 wychowanie – Teksty i zada- – wykorzystywać zdo- – sporządzenie mapy najbliższej potrzebne źródła – rozumie znaczenia pozy-
IV/1 do życia w spo- nia: bytą wiedzę w prak- okolicy z zaznaczeniem na niej informacji o najbliż- skiwanych źródeł infor-
V/ 1 łeczeństwie Zadania dla tyce miejsc ważnych szej okolicy macji
Was, nr 2, s. 42; – gromadzić i selekcjo- – podział klasy na grupy – buduje tekst poprawny
edukacja szczegółowo nować informacje – przyporządkowanie poszczegól- pocztówki pod względem kompozy-
czytelniczo- opisany projekt – formułować wypo- nym miejscom tematów i zadań do cyjnym, ortograficznym,
-medialna zajęć w: „Nowa wiedzi pisemne ze wykonania, np.: interpunkcyjnym i styli-
Polszczyna” świadomością celu Szkoła – zbierz informacje stycznym, celowo stosu-
edukacja nr 2/2000 – czytać ze zrozumie- o historii swojej szkoły i jej jąc odpowiednie środki
ekologiczna – korelacja z histo- niem patronie; językowe
rią – występować w roli
PKS – zgromadź informacje na – prowadzi ukierunkowane
temat historii najbliższych miej- obserwacje
scowości; napisz opowiadanie:
O czym opowiada najstarsze
drzewo
Piekarnia – dowiedz się jak
powstaje chleb – dawniej i dziś;
zbierz informacje na temat zwy-
czajów wyrażających szacunek do
chleba oraz podaj przepis na chleb
Twojej babci
Oczyszczalnia – dowiedz się, jakie
działania podejmuje się w naszej
miejscowości na rzecz ochrony
środowiska; udokumentuj swoje
spostrzeżenia w formie fotore-
portażu wzbogaconego własną
notatką
I/1f/g wychowanie – rozszerzyć proble- – wysłuchanie nagrania hymnu Teksty i zadania: – rozumie znaczenie słów
I/1a do życia w spo- matykę związaną – rozmowa oznaczeniu słów: hymn, plansza Polska zawartych w tekście hym-
III/1 łeczeństwie ze słowem dom państwo, granice, terytorium, – nasza Ojczyzna, nu
– odczytywać znaczenia flaga, godło s. 39;
poszczególnych zwro- – utrwalenie pisowni ortograficznej Mazurek
tek hymnu nazw państw i ich mieszkańców Dąbrowskiego,
– formułować sensy – linearne czytanie tekstu hymnu s. 40;
naddane wraz z komentarzem nauczyciela plansza Ziemia
i przybliżeniem kontekstu histo- – nasza Ojczyzna,
rycznego s. 41;
– ćwiczenia słownikowo-frazeolo- Zadania dla Was,
giczne: być na mapie, zniknąć nr 5, s. 42
z mapy, zająć terytorium, obca
przemoc
15
16
PROJEKT: DOM TO NIE SĄ TYLKO ŚCIANY
I/3e wychowanie – forma prezen- – zauważać specyfikę – głośne czytanie fragmentu Teksty i zadania: – odróżnia prozę od poezji;
I/4c do życia w spo- tacji: plansza gatunku (dziennik) – zbieranie informacji na temat: A. Kamieńska, Dom dziennik lub pamiętnik od
IV/1 łeczeństwie z drzewem – porządkować infor- bohaterki, jej rodziny, zdarzeń, w domu, s. 44 innych form wypowiedzi
I/1b genealogicznym macje na podstawie zwyczajnych, a jednak wartych – czyta ze zrozumieniem
I/2ab edukacja rodziny zapisków bohaterki udokumentowania spraw – wyszukuje fragmenty
czytelniczo- – korelacja z histo- – komentowanie tytułu fragmentu tekstu
-medialna rią i plastyką – zadanie domowe: Sporządź we – uzasadnia własne wypo-
własnym dzienniczku zapis do- wiedzi przykładami z tek-
kumentujący jeden dzień z życia stu
w Twoim domu
I/1b edukacja – odróżniać prozę od – ekspresywne odczytanie tekstu Teksty i zadania: – rozumie czytany tekst na
I/2ab czytelniczo- poezji przez nauczyciela A. Mickiewicz, poziomie wyrazu, zdania
I/1g -medialna – odtwarzać zdarzenia – relacjonowanie sensacyjnego Powrót taty, s. 47 i strofy
na podstawie przeczy- zdarzenia (skupienie się na scenie – potrafi opowiedzieć o zda-
tanego tekstu napaści) rzeniu własnymi słowami
– odczytywać przesła- – wskazywanie sposobów budowa- – zabiera głos w dyskusji
nie ballady nia emocjonalnego napięcia
– ponowne odczytanie tekstu z po-
działem na role
– ukierunkowana rozmowa o prze-
strzeni, symetrii obrazu i przesła-
niu ballady
II/2/3/5 wychowanie Forma prezentacji: – formułować pytania – proponowanie pytań do wywiadu Teksty i zadania: – formułuje różne rodzaje
do życia w spo- wywiad z tatą na – dokonywać zapisu z tatą Zadania dla Was, pytań
łeczeństwie temat jego pracy rozmowy – ustalanie listy pytań, które ucznio- nr 3, s. 64 – dba o poprawność zapisu
zawodowej, jego – dbać o poprawność wie zadadzą ojcom – przeprowadza wywiad
dzieciństwa, młodo- zapisu – zadanie domowe: przeprowadze-
ści itp. nie wywiadu i jego zapis
I/1b/2b wychowanie – wyjaśniać i rozumieć – przywołanie porównań z języka Teksty i zadania: – tworzy porównania we-
do życia w spo- mechanizm poetyckie- potocznego A. Kamieńska, Dom dług wzoru
łeczeństwie go porównania – wyszukiwanie mechanizmu to..., s. 48 – wnioskuje
– odczytywać sens tworzenia porównań (słowo jak – uogólnia
utworu oraz wspólna cecha zestawień)
– dostrzeganie porównań w wierszu
– odkrycie wspólnej cechy dla zesta-
wienia dom – ręce mamy
– tworzenie porównań ze słowami:
mama, tata (wykorzystanie me-
chanizmu: A jest jak B, bo…)
I/1c wychowanie – oddawać relacje cza- – czytanie dialogu sytuacyjnego Ćwiczenia języ- – rozpoznaje czasownik
do życia w spo- sowe za pomocą róż- – konkurs na wymienienie jak kowe: Co robię – określa czas czynności na
łeczeństwie nych form czasownika największej ilości czynności, codziennie rano?, podstawie formy czasow-
– wnioskować które wykonujemy przed wyj- s. 19 nika
ściem do szkoły – zapisy na – określa aspekt dokonany
kartkach i niedokonany
– wnioskowanie na ich podstawie:
jaki jestem? co chciałbym zmienić
w swoim zachowaniu?
II/1d edukacja – odróżniać zdanie od – notowanie w kalendarzu Ćwiczenia języ- – opowiada
I/4b prozdrowotna równoważnika zdania – analiza zapisu (zdanie – równo- kowe: Notuję – nie – notuje
ważnik zdania) zapomnę, s. 21;
– omawianie relacji czasowych wy- materiał pomocni-
rażonych za pomocą czasowników czy – ksero siedmiu
– analizowanie zakresu użycia czasu dni z kalendarza
teraźniejszego
– pisanie relacji o przyszłości, teraź-
niejszości i przeszłości na podsta-
wie notatek w kalendarzu
17
18
I/1b wychowanie – odczytywać prze- – czytanie tekstu: praca domowa Teksty i zadania: – wyszukuje fragmenty
I/2ab do życia w spo- słanie baśni (nauka (polecić mamom ten tekst jako M. Krüger, Dar i ogarnia ich sensy
II/2 łeczeństwie moralna, filozofia dobrą lekturę dla dziecka) rzeki Fly, s. 49-59 – ogarnia sensy całości
życia) – poszukiwanie w tekście motywów tekstu
edukacja – zauważać w tekście postępowania Dandai – posługuje się cytatami
czytelniczo- wyznaczniki baśnio- – odtworzenie drogi Dandai po dar w funkcji argumentów
-medialna wości młodości – tworzy dialogi
– uczniowskie próby dramatyzacji – nazywa uczucia, myśli
poznanego fragmentu baśni bohaterki
– sformułowanie wniosku, dlaczego – wskazuje wyznaczniki
Dandai zrezygnowała z młodości baśniowości
II/1/3/5 edukacja – baśń – tworzyć narracje – oglądanie plakatu Sztuka pisania: – stosuje nagromadzone
czytelniczo- w konwencji ba- – podzielenie bohaterów na Jeśli pragniesz słownictwo we własnym
-medialna śniowej dobrych i złych stworzyć baśń, tekście
– gromadzenie słownictwa nazywa- s. 18-21 – redaguje tekst poprawny
edukacja jącego wygląd, cechy, zachowania językowo, kompozycyjnie,
prozdrowotna bohaterów ortograficznie
– wymyślanie zdarzeń dla baśnio- – wykorzystuje w swojej
wych bohaterów historii motywy baśniowe
– wykorzystywanie typowych moty-
wów baśniowych przy kompono-
waniu tekstu
II wychowanie – opowiadać – odtworzenie, na podstawie obraz- Teksty i zadania: – buduje wypowiedź zgod-
III/1a do życia w spo- – słuchać ków, przebiegu głównych zdarzeń Kopciuszek, histo- ną z tematem
łeczeństwie – opowiadanie indywidualnych ria w obrazkach, – przestrzega spójności
historii – nagrywanie opowieści s. 65-67; tekstu
na kasetę magnetofonową magnetofon – zauważą związki przyczy-
– odtworzenie nagrań, analiza nowo-skutkowe
materiału
– wspólne tworzenie opowiadania,
zapis ostatecznej wersji do zeszytu
– poprawianie tekstu
– próba wiernego odtworzenia
zapisanej wersji historii przez
poszczególnych uczniów
– ocena płynności, spójności wy-
powiedzi i stopnia utrzymania
kontaktu z odbiorcami
II/2 edukacja – zapozanać z tekstami – konkurs na klasowego bajarza Teksty i zadania: – opowiada
czytelniczo- innych znanych baśni Zadania dla Was, – słucha
-medialna – doskonalić wypo- nr 4, s. 130 – przyjmuje rolę
wiedź ustną
II/1ab edukacja – porządkować zdarze- – porządkowanie zdarzeń z rozsy- Sztuka pisania: – dzieli tekst na akapity
czytelniczo- nia panki Gry z tekstem ba- – tworzy spójny tekst
-medialna – dokonywać transfor- – analizowanie kompozycji tekstu śni, s. 24-25 – buduje wypowiedź podpo-
macji tekstu baśni (akapity, wyrazy nadające teksto- rządkowaną okreslonemu
wi spójność) celowi
– redagowanie opisu postaci oraz
pogody, włączenie ich do narracji
– zredagowanie dialogu i umieszcze-
nie w strukturze baśni
I/1b/ edukacja – obserwować sposób – głośne czytanie tekstu przez na- Teksty i zadania: – wskazuje elementy świata
2ab czytelniczo- budowania świata uczyciela H. Ch. Andersen, przedstawionego
-medialna przedstawionego – wyszukiwanie informacji na temat Dziewczynka z za- – charakteryzuje je
– kształtować wraż- świata przedstawionego (bohate- pałkami, s. 69-71 – komentuje rozwiązania
wychowanie liwość uczniów na rowie, czas zdarzeń) i skuteczność decyzji
do życia w spo- świat i kulturę – dostrzeganie pisarskich metod pisarskich
łeczeństwie – uczyć dystansu do wywołania współczucia u czytel- – słucha, reaguje odpowied-
przedstawianych nika nio do sytuacji
zdarzeń
I/1d edukacja – odróżniać teksty – przeprowadzenie minisondażu Teksty i zadania: – wskazuje na fakty
II/2b czytelniczo- literackie od nielite- na temat: co to znaczy pracować, Dziewczynka z za- – zauważa opinie wyrażone
-medialna rackich, fikcyjne od zarabiać? czy dzieci powinny pra- pałkami, s. 71 (arty- wprost i pośrednio
rzeczywistych cować, zarabiać? jak jest pod kuły prasowe); – porównuje, wyciąga
wnioski
19
20
wychowanie – formułować problemy tym względem w Polsce, jak na Utrzymuję mamę – buduje własną ocenę/
do życia w spo- – odróżniać fakty od świecie? z tatą, s. 71 komentarz do rzeczywi-
łeczeństwie opinii – lektura tekstu artykułów prasowych stości
– zestawienie wyników sondażu
z informacjami z artykułu
– ustalenie listy problemów, które
pojawiają się w związku z podej-
mowaniem pracy zarobkowej
przez dzieci
– wyciąganie wniosków
PROJEKT: WSPÓLNE ŚWIĘTOWANIE
II/1h wychowanie – forma prezenta- – wykorzystywać zaso- – gromadzenie leksyki związanej ze Ćwiczenia języ- – odczytuje intencje
II/2 do życia w spo- cji: jasełka, klaso- by leksykalne słowami: święto, świętować, uro- kowe: – formułuje wypowiedzi
łeczeństwie wa wigilia – redagować akty mowy czystość, ceremonia Zapraszam Cię na zgodne z intencją
(oficjalne i nieoficjal- – budowanie aktów mowy odpo- urodziny, s. 23 – redaguje zaproszenie
ne), które wiążą się wiednich do roli i okoliczności – dba o poprawność orto-
z sytuacjami – urodzi- wypowiedzi (jestem tym, który graficzną zapisu
nami, imieninami zaprasza na urodziny)
– wyrażanie różnych intencji wprost
(dziękuję, zapraszam, życzę ci)
i pośrednio (za pomocą różno-
rodnych formuł, odczytywanych
w kontekście sytuacji)
II/1h wychowanie – korelacja – redagować zaprosze- – redagowanie zaproszenia na ja- Teksty i zadania: – przestrzega norm języka
do życia w spo- z informatyką/ nie sełka Zadania dla Was, pod względem ortografii,
łeczeństwie techniką nr 2 (zmodyfikowa- interpunkcji,
– ocenianie zapro- ne), s. 86 – dostosowuje swoją wypo-
szenia wiedź do wymagań
II/2 wychowanie – życzenia – gromadzić i porząd- – tworzenie formuł językowych Ćwiczenia języ- – wykorzystuje zdobytą
do życia w spo- kować materiał uwzględniających adresata kowe: wiedzę w praktyce
łeczeństwie[ Składam życzenia;
składniowo-grama- wypowiedzi (od stereotypowych Przesyłam życze- – składa życzenia/dziękuje
tyczny, potrzebny do nieoficjalnych) nia, s. 25 w formie ustnej i pisem-
do konstruowania – formułowanie wypowiedzi grzecz- nej
wypowiedzi pisem- nościowych, poprawnych pod Teksty i zadania:
nych typu życzenia względem doboru form fleksyj- Zadania dla Was,
nych rzeczownika i przymiotnika nr 3, s. 86
– zadanie: Zredaguj trzy życzenia,
które złożysz swoim najbliższym
– pomyśl, co dla każdego z nich
jest naprawdę ważne
I/1e edukacja – korelacja z plas- – przybliżyć uczniom – przydział ról Teksty i zadania: – rozumie pojęcia z zakresu
I/2b czytelniczo- tyką formę prezentacji – omówienie specyfiki tekstu E. Stadtmuller, wiedzy o teatrze, niezbęd-
-medialna – ocena recytacji teatralnej – próba „stolikowa” – pierwsze czy- Jasełka, s. 79-83 ne przy realizacji przed-
– realizować wzorce tanie tekstu, odkrywanie intencji stawienia
kultury żywego słowa – mówi przejrzyście inten-
– określać specyfikę cjonalnie, poprawnie into-
tekstu teatralnego nacyjnie i artykulacyjnie
I/1e edukacja – pogłębiać analizę – działania analityczne na tekście Ćwiczenia języ- – wykorzystuje zdobytą
I/2b czytelniczo- tekstu dla celów ada- poprzedzające pracę reżysera na kowe: wiedzę w praktyce (opis
-medialna ptacyjnych planie filmu: wyróżnienie bohate- Jak można zagrać przestrzeni, opis kostiu-
– nazywać stany emo- rów, czynności przekładających się te role, s. 89 mu)
cjonalne, czynności, na scenie na ruch, gest, mimikę – demonstruje czynności
cechy – przyporządkowywanie określeń i sposób ich wykonania
– wyrażać stany do wymienionych czasowników, – zabiera głos w dyskusji
emocjonalne środ- nazywających sposób wykonania – nazywa wyróżnione części
kami niewerbalnymi czynności mowy (rzeczowniki, cza-
– ruch, gest, mimika – ustalenie listy potrzebnych rekwi- sowniki, przysłówki)
– poszerzać słownictwo zytów (nazywanie ich cech) – urzeczywistnia projekt
związane z rekwizy- – zaprojektowanie kostiumu dla w działaniu – podejmuje
tem, kostiumem Kopciuszka się zagrania scenki
– planowanie scenografii
21
22
II/1k wychowanie – forma realizacji: – przygotować menu na – uczniowie podzieleni na grupy materiały: arkusze – wykorzystuje wiedzę
IV/1 do życia w spo- klasowa wigilia uroczystą okazję siadają do „stołu” nakrytego szarego papieru w praktyce
III/4 łeczeństwie – uaktualnić zwyczaje obrusem (szarym papierem) odpowiednie do
– Teksty i zada- i tradycje związane – narysowanie (ustawienie zgodne liczby grup,
nia: Zadanie dla ze świętami Bożego z zasadami) na papierze nakryć flamastry,
Was, nr 4, s. 86 Narodzenia i sztućców na uroczystą okazję, nożyczki i inne
– instrukcja – sprawdzić wiedzę nazywanie naczyń, potraw, jakie (według inwencji
i umiejętności pojawią się na stole w związku nauczyciela)
uczniów ze świętami Bożego Narodzenia
– wdrażać kulturę za- – na zakończenie przygotowanie
chowania przy stole menu na uroczystą kolację
– prezentacja poszczególnych grup
(śpiewanie kolędy)
PROJEKT: Z ŻYCIA WZIĘTE
II/1c – forma prezenta- – ujmować refleksję na – ustalenie zasad prowadzenia Teksty i zadania: – redaguje tekst poprawny
II/3/5 cji: kronika klaso- temat dnia codzienne- kroniki Zadania dla Was, kompozycyjnie, ortogra-
wa, prowadzona go w formie wpisu do nr 2, s. 106 ficznie, językowo i inter-
kolejno przez kroniki klasowej punkcyjne
każdego ucznia – przyjmuje odpowiedzial-
przez miesiąc ność za powierzone zada-
nie
– wchodzi w rolę
I/1b/ edukacja – analizować elementy – wspomnienie pierwszego dnia Teksty i zadania: – stawia hipotezy
2ab czytelniczo- świata przedstawio- w szkole B. Prus, Antek – wyjaśnia słownictwo
-medialna nego utworu – analiza satyrycznego rysunku w szkole, s. 94-97; – cytuje i wyraża treści
– charakteryzować i rozmowa o nim P. Bruegel, Osioł własnymi słowami
bohatera – czytanie tekstu przez nauczyciela w szkole, s. 98 – komentuje
– wyciągać wnioski – wyjaśnienie niezrozumiałych
z przeczytanego słów
tekstu
– wyodrębnienie bohaterów, ko- – odróżnia prawdę od
mentowanie ich zachowań prawdopodobieństwa,
– stworzenie portretu głównego bo- wydarzenia realistyczne
hatera, wyszukiwanie fragmentów od fantastycznych
– określanie czasu zdarzeń: fakty
czy wydarzenia prawdopodobne?
I/1b edukacja – pobudzać językową – czytanie tekstu przez nauczyciela Teksty i zadania: – uruchamia mechanizm
I/2ab czytelniczo- inwencję uczniów – rozmowa o tym, co rozśmiesza L. Carroll, Alicja słowotwórczy
-medialna – czytać tekst z podzia- – odkrycie zasady tworzenia no- rozmawia o szkole, – czyta ze zrozumieniem
łem na role wych słów s. 99-100
– odkrywać zasadę – tworzenie przez dzieci własnej
absurdu listy dziwnych przedmiotów szkol-
nych
– czytanie tekstu z podziałem na
role – wyodrębnianie wypowiada-
nych przez bohaterów kwestii
– tworzenie własnej wizji niezwy-
kłej szkoły – układanie dialogów
między przedstawicielami szkół
istniejących i wymyślonych
I/1b/f/g edukacja – interpretować teksty – opisywanie postaci i rzeczy na Teksty i zadania: – dostrzegać sensy dosłow-
I/2ab prozdrowotna werbalne i niewer- rysunku Lengrena, nadawanie J. Twardowski, ne i naddane
balne tytułu W klasie, s. 101; – uogólniać
– odczytywać przesła- – zbiorowa recytacja wiersza rys. J. Ksycińskiej,
nie utworu – grupowanie wyrazów określają- Z. Lengrena, s. 101
cych zachowania klasy
– odkrywanie przesłania utworu
– formułowanie zasad kultury za-
chowania w szkole i klasie
– nagrywanie hałasu w szkole (hała-
su ulicznego)
– wypowiedź: Gdybym był nauczy-
cielem, to...
23
24
II/1 edukacja – budować relację – rekonstruowanie przedstawionej Ćwiczenia języ- – konsekwentnie buduje
prozdrowotna zgodną z przyjętym na rysunku sytuacji w formie kowe: Jak to się wypowiedź świadka,
punktem widzenia relacji o tym, co się zdarzyło stało?, s. 33 uczestnika zdarzenia
– buduje wypowiedź z za-
stosowaniem czasu prze-
szłego, teraźniejszego
II/2 edukacja – porządkować infor- – zabawa w układanie dialogów Ćwiczenia ję- – oddaje w swojej wypo-
prozdrowotna macje w parach: jestem ciekawskim zykowe: Co się wiedzi związki przyczyno-
– tworzyć wypowiedzi przechodniem i zadaję pytania zdarzyło?, s. 34; Na wo-skutkowe za pomocą
barwne, bogate świadkowi zdarzenia, który infor- miejscu zdarzenia, określeń czasu (w tej
w szczegóły dotyczące muje mnie, odpowiada na pytania s. 34 chwili, wtedy)
opisu sytuacji – informuje o przebiegu
zdarzenia, usytuowaniu
w przestrzeni
– dookreśla cechy (osób,
rzeczy), zachowania po-
szczególnych osób (działa-
nia i reakcje słowne)
II/1d edukacja – notatka – uświadomić odmien- – redagowanie wypowiedzi dzienni- Ćwiczenia języ- – nadaje tekstowi cechy
prozdrowotna ność relacji w nie- karza (pisemna notatka o zdarze- kowe: Sporządzam zwięzłości, rzeczowości
oficjalnej i oficjalnej niu) notatkę prasową – dba o wewnętrzny porzą-
sytuacji mówienia – analiza podobnych notatek w pra- o tym zdarzeniu, dek wypowiedzi
sie codziennej s. 36
PROJEKT: JAKI JESTEM? JACY JESTEŚMY?
V/1 edukacja – forma prezen- – wybierać nazwy – wprowadzenie w temat – ćwicze- Ćwiczenia języko- – wykorzystuje słownictwo
IV/1 prozdrowotna tacji: portfolio z zakresu słownictwa nie wstępne: przypięcie kartek na we: Jacy jesteśmy, czynne i potoczne porów-
II/2 każdego ucznia/ czynnego umożliwia- plecach uczestników zajęć s. 79-84; Co mówią nania
teczka osobi- jące charakteryzowa- – wypisywanie sobie nawzajem o nas inni ludzie, – rozwija określenia kon-
stych osiągnięć nie bezpośrednie słów charakteryzujących daną s. 80 tekstowo, identyfikuje
i autocharaktery- osobę (określenia pozytywne) cechę z sytuacją
styka
– można połączyć – identyfikować okre- – indywidualna analiza zapisów pod – wprowadza nowe słownic-
z: Teksty i zada- ślone cechy z własną kątem pytań: czego dowiedziałem two do czynnego zasobu
nia: Zadania osobą lub innymi się o sobie nowego? co mnie roz- słów
dla Was, nr 5, i uzasadniać je kon- śmieszyło? co zaskoczyło?
s. 216 tekstowo – co mówią o nas inni ludzie?
– projekt zajęć – wykorzystywać nowo – budowanie uzasadnień wraz
opisany szczegó- poznane słownic- z podaniem przykładu cech, które
łowo w: „Nowa two do budowania pojawiły się w ćwiczeniu
Polszczyzna” krótkiej wypowiedzi – wykorzystanie potocznych porów-
3/1999 pisemnej nań do charakteryzowania
II/2 edukacja – charakterys- – wprowadzać słownic- – uzupełnianie rysunku kwiatu: Ćwiczenia języ- – stosuje poprawnie zasady
prozdrowotna tyka two abstrakcyjne na płatku każdy członek grupy kowe: Co sądzę ortograficzne
– poprawnie stosować wpisuje cechy odnoszące się do sam(a) o sobie?, – buduje poprawne gra-
rodzaj męskoosobowy niego samego, wyróżniające go s. 82; matycznie konstrukcje
i niemęskoosobowy spośród innych (jaki jestem? jaki Co mówią o mnie składniowe
– wyrabiać nawyk nie jestem?) gwiazdy, s. 79 – uruchamia zasób słownic-
ortograficzny zwią- – w środek grupa wpisuje: jacy twa charakteryzującego
zany z pisownią „nie” jesteśmy? jacy nie jesteśmy?
z przymiotnikiem – przedstawienie grup (z popraw-
nym użyciem form męsko- i niemę-
skoosobowych)
– kontrastowe zestawienie par wy-
razów typu: grzeczny – niegrzecz-
ny
– indywidualne redagowanie horo-
skopu z wykorzystaniem zebrane-
go słownictwa charakteryzującego
I/1b/g edukacja – odczytywać sensy – czytanie tekstu z podziałem na Teksty i zadania: – interpretuje i analizuje
II/1k czytelniczo- naddane role A. de Saint-Exupéry, tekst
I/2ab -medialna – budować refleksję na – interpretowanie tekstu pod kątem Mały Książę szuka – formułuje hipotezy
II/4 dany temat pytań: kim jest? co robi? co myśli? przyjaciół, s. 114 – redaguje instrukcję
– dokonywać przekładu co czuje? jaki jest Mały Książę? (ksero rysunku dla
intersemiotycznego każdego ucznia)
25
26
– redagować instrukcję – interpretacja fragmentu w kon-
tekście rysunku – zmiana treści
rysunku pod kątem problemu: co
zmienić w sytuacji tu przedstawio-
nej, aby Mały Książę mógł spotkać
przyjaciół
– redagowanie instrukcji: Jak zna-
leźć przyjaciela?
II/1b – wyposażyć ucznia – analiza przykładu – lektura tek- Sztuka pisania: – opisuje postać (rzeczywi-
II/3/5 w słownictwo, formy stu, wykazywanie braku precyzji Szukanie szcze- stą lub wyobrażoną)
gramatyczne, kon- w sformułowaniach z opisu gółowych okre- – wprowadza do opisu
strukcje składniowe – doprecyzowanie informacji o wy- śleń wyglądu potoczne porównania
dotyczące charaktery- glądzie królewny postaci, s. 103; – uruchamia zasoby leksy-
zowania, cech, wyglą- – wprowadzenie do czynnego słow- Precyzowanie kalne służące do opisu
du nika ucznia środków leksykalnych informacji o wyglą-
– tworzyć opis na i składniowo-stylistycznych służą- dzie, s. 104-105
użytek komunikacji cych opisowi
codziennej – ponowne redagowanie portretu
– porządkować spo- królewny
strzeżenia
II/1B – opis postaci – redagować opis po- – konstruowanie autoportretu Ćwiczenia języko- – tworzy tekst opisu
staci we: Mój autopor-
tret, s. 67
I/1b/g wychowanie – ukazywać sytuacje, – czytanie tekstu Teksty i zada- – rozumie tekst na pozio-
I/2ab do życia w spo- w których przyjaźń – objaśnienia leksykalne i analiza nia: I. Krasicki, mie wyrazu, zdania
III/4 łeczeństwie poddawana jest pró- recytacyjna utworów Przyjaciele, s. 115; – ogarnia sens całości
bie – ćwiczenia w odtwarzaniu zdarzeń A. Mickiewicz, – komentuje zdarzenia,
– pokonywać bariery z wykorzystaniem mowy nieza- Przyjaciele, s. 116 morał
językowe tekstów leżnej – streszcza tekst
z dawnych epok – porównanie obu tekstów (sytu-
acja, temat, zdarzenie, gatunek)
II/1d – streszczenie – kształtować umie- – lektura i analiza tekstu bajki Sztuka pisania: – uogólnia
jętność uważnego I. Krasickiego, Wilczki Redagowanie – zachowuje normy stresz-
czytania tekstów oraz – podkreślanie najważniejszych streszczenia, czenia
precyzyjnego, skróto- fragmentów tekstu, odnotowywa- s. 188-189 – dba o poprawność orto-
wego ich odtwarzania nie ich w tabeli graficzną i interpunkcyjną
– dyscyplinować język – przekładanie wybranych fragmen- tekstu
wypowiedzi tów na współczesny język, uogól-
nianie
– redagowanie planu bajki
– redagowanie streszczenia
I/1f/g – odkrywać symbolikę – analiza i interpretacja plakatu Teksty i zadania: – buduje refleksję na pozio-
plakatu i odczytywać A. Pągowskiego: co zostało przed- A. Pągowski, plakat mie symbolu i konkretu
jej sens stawione? co to znaczy? do Królowej śniegu,
– odczytywać aluzję do – czytanie ukrytych sensów baśni s. 122;
tekstu baśni H. Ch. Andresen,
– czytać tekst baśni na Gerda szuka Kaya,
poziomie dosłownym s. 123-124
i metaforycznym
PROJEKT: URODA ŚWIATA
II/1h edukacja – forma prezen- – upowszechniać wzor- – redagowanie zaproszenia na po- Teksty i zadania: – bierze na siebie odpowie-
ekologiczna tacji: poranek ce kultury żywego ranek poetycki dla uczniów klas Zadania dla Was, dzialność
poetycki Uroda słowa młodszych nr 1, s. 137 – występuje w roli
edukacja świata – współpracować w gru- – przygotowanie scenografii (plas- – recytuje
czytelniczo- – korelacja z pla- pie tyka)
-medialna styką, muzyką – wykorzystywać zdoby- – przygotowanie oprawy muzycznej
– recytacja na tą wiedzę w praktyce (muzyka)
ocenę – rozdzielanie wierszy do recytacji
I/1b edukacja – odróżniać tekst – lekcja poprzedzona zadaniem Teksty i zada- – wskazuje wyróżniki tek-
I/2ab ekologiczna poetycki od innych domowym (Oznaki budzącego nia: J. Lechoń, stu poetyckiego
utworów literackich się dnia – moje myśli w tym mo- Preludium, s. 132
mencie): obserwacja poranka
27
28
edukacja – poetycki obraz poranka (oznaki
czytelniczo- budzącego się dnia, kolorystyka
-medialna obrazu)
– analiza tekstu (rymy, wersyfikacja)
– porównanie poranka poetyckiego
i opisanego samodzielnie
– wyjaśnienie sensów naddanych
utworu w kontekście tytułu
Preludium
I/1b edukacja – wywoływać przeżycia – wysłuchanie recytacji (np. z za- Teksty i zadania: – wskazuje w wierszu epite-
I/2ab ekologiczna natury estetycznej mkniętymi oczyma) A. Mickiewicz, ty, porównania, uosobie-
V/1 – analizować język – odwołanie się do pamięci wzro- Zachód słoń- nie
poetyckiego obrazo- kowej i słuchowej uczniów (co ca, s. 134; Nad – zauważa kontrast
wania widzę? co czuję?) Zakopanem wisi – formułuje wnioski
– obserwacja głównego obiektu potężny smog,
opisu – nieba i sposobów jego s. 140
przedstawiania
– kontrastowe zestawienie urody
świata z informacją o smogu nad
Zakopanem
I/1b – wskazywać elementy – analiza i interpretacja tekstu, Teksty i zada- – stawia hipotezy
I/2ab tekstu składające się m.in.: określanie sytuacji lirycznej nia: J. Tuwim, – wyszukuje fragmenty
na jego atmosferę – charakteryzowanie bohatera Kapuśniaczek, – posługuje się fragmenta-
– obserwować sposób tekstu (jak wygląda? co robi? jakie s. 133 mi w argumentacji
poetyckiego przed- ma cechy? jaka jest prawda o Ka- – zabiera głos w dyskusji
stawienia bohatera puśniaczku?) – wnioskuje
wiersza – sformułowanie morału
– określać sytuację
liryczną
III/2/3 edukacja – zabierać głos w dysku- – porządkowanie obserwacji na te- Teksty i zadania: – czyta teksty ikonogra-
I/1f ekologiczna sji maty sugerowane w tytułach plansz ficzne
– przekazać w przystęp- – określanie problemów do dys- plansza Chleb, – wnioskuje
ny sposób wiedzę na kusji, w tym omówienie postaw woda i otoczenie,
temat kształtowania człowieka wobec środowiska s. 138-139; Drzewa,
właściwych relacji naturalnego s. 140-141
człowieka z naturą
I/1b edukacja – rozumieć przesłanie – czytanie opowiadania Teksty i zadania: – czyta ze zrozumieniem
II ekologiczna tekstu – działania analityczne i interpreta- P. Wojciechowski, – formułuje główne myśli
cyjne Najlepszy indiański tekstu własnymi słowami
edukacja – sformułowanie przesłania samochód, s. 142-
prozdrowotna Indianina w formie poradnika: 145
Jeśli chcesz żyć w zgodzie z na-
turą…
II/1k edukacja – instrukcja – tworzy instrukcję – analiza tekstu wzoru Ćwiczenia języ- – odróżnia tryb rozkazujący
prozdrowotna – tworzenie form rozkazujących od kowe: Gimnastyka czasownika od jego in-
czasownika poranna, s. 64 nych form
– tworzenie własnego opisu ćwi- – tworzy wypowiedź wyma-
czenia z użyciem różnych form gającą precyzji w nazywa-
czasownika niu czynności
– wykonanie ćwiczeń sprawdzających
precyzję uczniowskich poleceń
II/2 – obserwować językowe – naśladowanie tekstu relacji bez- Ćwiczenia języko- – przejmuje rolę sprawo-
sposoby dynamizo- pośredniej (przyjmowanie roli we: Ćwicz ze mną!, zdawcy sportowego
wania i budowania dziennikarza) s. 59 – buduje wypowiedź ade-
napięcia w opisie – indywidualne prezentacje tekstów kwatną do roli (z zasto-
wydarzenia – ocena wykonania ze zwróceniem sowaniem czasowników
uwagi na: tempo mówienia, siłę w czasie teraźniejszym
głosu, akcentowanie głosek i innych językowych sposo-
bów budowania napięcia)
II/2 edukacja – dialog – redagować pytania – samodzielne układanie pytań Ćwiczenia języko- – buduje pytania otwarte
ekologiczna – prowadzić rozmowę (np. skierowanych do nauczyciela we: Wywiad, s. 63 i zamknięte
wychowania fizycznego) – przeprowadza wywiad
– zabawa w parach: dziennikarz
– zawodnik
29
30
I/1f/g edukacja – interpretować dzieło – analiza wyodrębnionych elemen- Teksty i zadania: – zauważa elementy przeka-
ekologiczna malarskie na pozio- tów dzieła: postaci ludzkich, pta- Giotto, Kazanie do zu obrazowego
mie dosłownej, in- ków i drzew, nieba ptaków, s. 163 – interpretuje dzieło
formacyjnej warstwy – przesłanie dzieła Giotta – wnioskuje
przekazu – zaciekawienie uczniów legendą
– wydobyć jego fabu- hagiograficzną opowiedzianą
larno-anegdotyczną przez nauczyciela
wartość
I/1b edukacja – wydobyć aktualność – działania analityczne i językowe Teksty i zada- – przekazuje myśli własny-
ekologiczna i sens nauki św. zmierzające do przybliżenia sensu nia: Dekalog św. mi słowami
Franciszka dekalogu Franciszka z Asyżu,
s. 162
I/1b edukacja – rekonstruować por- – obserwacja wrażeń Mary (widzi, Teksty i zada- – notuje fragmenty z tekstu
I/2ab czytelniczo- tret literacki chłopca słyszy, czuje) podczas pierwszego nia: F. H. Burnett, – charakteryzuje
-medialna z wrzosowisk, wystyli- spotkania z Dickiem Tajemniczy ogród,,
zowanego na małego – charakteryzowanie Dicka na pod- s. 164-168
św. Franciszka stawie jego wypowiedzi
I/2b edukacja – oswoić uczniów ze – skonfrontowanie sceny z tekstu fragment filmu – stawia pytania z wyko-
II/2 czytelniczo- słownictwem filmo- z jej filmowym odpowiednikiem A. Holland, rzystaniem słownictwa
I/1d -medialna wym – analiza tekstu wywiadu – stworze- Tajemniczy ogród; filmowego
– zestawić wyobrażenia nie słowniczka pojęć związanych Teksty i zadania:
na temat filmowych z filmem fotosy z filmu,
bohaterów z ich kon- – formułowanie pytań do bohatera s. 169;
kretyzacją filmowego – Dicka wywiad z Kate
Maberly,
Zadania dla Was,
nr 3, s. 178
IV/1 edukacja – przybliżyć symbolikę – komentowanie poszczególnych Teksty i zada- – wskazuje znaczenie gołę-
I/1c czytelniczo- gołębia w kulturze ujęć ikonograficznych przedsta- nia: plansza Pod bia w kulturze
-medialna śródziemnomorskiej wiających gołębia znakiem gołębia, – odróżnia fakty od opinii
s. 172-173;
– korzystać ze źródeł – określanie ich sensów, wymienia- Wystawa gołębi – selekcjonuje informacje
informacji nie różnych skojarzeń rasowych, s. 172 – korzysta ze słownika
– oswoić z czytaniem – konfrontacja spostrzeżeń z zapisa-
tekstu prasowego mi w Słowniku języka polskiego
i Słowniku frazeologicznym
– omówienie wartości informacyj-
nej tekstu prasowego
I/1b edukacja – wyjaśniać symbolikę – odczytanie tekstu z podziałem na Teksty i zada- – odczytuje alegorię, morał
I/2ab czytelniczo- gołębia role nia: I. B. Singer, bajki
-medialna – przywołać motyw – rozmowa na temat zachowania Dlaczego Noe – opowiada o zdarzeniach
biblijny zwierząt wybrał gołąbkę, własnymi słowami
– odczytywać alegorię – charakteryzowanie bohaterów ze s. 174-176 – przypisuje bohaterom
bajki zwierzęcej i jej szczególnym zwróceniem uwagi odpowiednie cechy
morał na gołąbkę
– odczytywanie symbolicznego
znaczenia gołębia w tym tekście
PROJEKT: CZAS, KTÓRY NALEŻY DO CIEBIE
I/1f/g wychowanie – forma prezenta- – przygotować do – ukierunkowana rozmowa, mająca Teksty i zadania: – buduje komentarz w od-
do życia w spo- cji: klasowy lub odbioru tekstu baśni na celu porównanie obu plansz plansze Szansa dla niesieniu do osobistych
łeczeństwie szkolny pokaz Nowe szaty cesarza – wyciąganie wniosków na podsta- wyobraźni, s. 218, doświadczeń i tekstu
współczesnych – podkreślać rolę wie obejrzanych plansz na temat Gdy inni myślą za – zabiera głos w dyskusji
ubiorów dziecię- twórczej wyobraźni wyobraźni i naśladownictwa Ciebie, s. 219 – formułuje problem
cych w życiu człowieka w związku z poruszanym
– uczyć krytycznego tematem
odbioru kultury ma-
sowej
I/1a edukacja – pogłębiać rozumienie – lektura tekstu baśni Teksty i zadania: – charakteryzuje bohate-
I/2ab czytelniczo- pojęć: fantastyka, – analiza układu fabularnego H. Ch. Andersen, rów
-medialna realizm – gra dramatyczna – pochód dworu, Nowe szaty cesa- – wnika w ich motywacje
– kształtować umie- wydobywająca sensy moralne rza, postępowania
jętność opisu świata baśni, aspekt groteskowości posta- s. 220-223
przedstawionego ci i sytuacji
31
32
w wyżej wymienio- – wnioskowanie – określa stopień prawdo-
nych kategoriach – wartościowanie zdarzenia w ka- podobieństwa i dostrzega
tegoriach prawdopodobieństwa elementy fantastyczne
i baśniowości
1/1a – wprowadzić do słow- – czytanie tekstu dotyczącego mody Ćwiczenia języ- – rozumie tekst na pozio-
III/1 nika ucznia leksykę w wybranych epokach kowe: Co w szafie mie słów, zdań i sensu
III/3 dotyczącą ubioru – rozmowa o odmienności stroju piszczy, s. 49-54 – zaznacza w tekście słowa
– swobodnie wypowia- w zależności od czasu historyczne- (fotografie, obrazy charakteryzujące wypo-
dać się na określony go pokazujące od- wiedź w roli
temat – nazywanie elementów stroju przy mienność stroju na
użyciu nazw archaicznych przestrzeni różnych
epok)
W. Kopaliński,
Słownik przypo-
mnień
II/1b wychowanie – zwrócić uwagę na – przygotowanie ustnych prezenta- Ćwiczenia języko- – buduje wypowiedź po-
do życia w spo- stosowność strojów cji o strojach we: Wzory, kroje, prawną pod względem
łeczeństwie w określonych sytu- – projektowanie ubiorów na różne kolory; opisuję leksykalnym, stylistycz-
acjach okazje rzeczy, s. 50-53 nym i kompozycyjnym
– rozszerzać leksykę, – dobieranie przymiotnikowych – stosuje w wypowiedzi
konstrukcje grama- określeń cech do poszczególnych słownictwo opisujące
tyczne i składniowe detali (kolor, wzór, krój) i oceniające
odnoszące się do – ćwiczenia transformacyjne – za- – gra określoną rolę
wzorów tkanin, kolo- miana przymiotników w wyraże- – buduje wypowiedź ade-
rystki, kroju ubrań nia przyimkowe kwatną do roli (zwroty do
– wskazywać na różne – tworzenie form zdrobniałych adresata)
językowe sposoby
nazywania kolorów,
określania miar i dłu-
gości
II/1k wychowanie – poszukiwanie nazw – nazywanie poszczególnych czyn- Ćwiczenia języko- – redaguje tekst instrukcji
do życia w spo- czynności przedsta- ności z jednoczesnym ich wykony- we: Czy potrafisz i zachowuje odpowiednią
łeczeństwie wionych rysunku waniem zawiązać krawat?, formę językową
– zwrócenie uwagi na – redagowanie instrukcji według s. 52
wielowariantowość wzoru: robię to tak…, zrobiłem to
form czasownika tak…, zrób to tak…
pasujących do danych
sytuacji
PROJEKT: INSCENIZACJA BAŚNI
I/1b edukacja – forma prezenta- – współpracować w gru- – przygotowanie do projektu Teksty i zadania: – wykorzystuje zdobytą
II/1h/b czytelniczo- cji: inscenizacja pie uwzględnia: zredagowanie zapro- Zadania dla Was, wiedzę w praktyce
medialna wybranej baśni – wprowadzić uczniów szeń, ogłoszeń, afisza, projektów nr 1, s. 230
(np. na zakończe- w strukturę, język kostiumów, ćwiczenia na dykcję
nie roku szkolne- pojęć, działania te- i intonacyjne przygotowane przez
go) atralne nauczyciela
– aktywizować
– upowszechniać wzor-
ce kultury żywego
słowa
33
34
PLAN PRACY
KLASA 5
36
PROJEKT: CO SIĘ KRYJE POD NAZWĄ SZKOŁA?
IV/1 edukacja – forma prezenta- – korzystać ze źródeł – selekcja zgromadzonych materiałów materiały przynie- – wyjaśnia znaczenia do-
czytelniczo- cji: plansza informacji – ustalenie obszarów tematycznych sione przez uczniów słowne pojęcia szkoła
-medialna – wykorzystywać wie- dla poszczególnych grup tematycz- – nadaje znaczenia
dzę w praktyce nych, np. szkoła na świecie, szkoła Słownik gwary – wypowiada się na określo-
– selekcjonować in- w konwencji żartobliwej, szkoła uczniowskiej ny temat
formacje pod kątem w języku uczniów Słownik języka – gromadzi i selekcjonuje
tematu – wykonanie plansz: Co się kryje polskiego informacje
pod nazwą „szkoła”?
– prezentacja i omówienie inne
I/1b – praca w grupach – czytać tekst – wypowiedź na temat przedstawio- Teksty i zadania: – redaguje tekst, występu-
I/2a – postępować zgodnie nych zdarzeń: L. M. Montgomery, jąc w określonej w roli
z instrukcją • relacja z perspektywy Gilberta Zdaje się, że polu- – wykorzystuje informacje
– wypowiadać się, • relacja z perspektywy Ani bię tę szkolę, s. 6-11 z tekstu
wykorzystując infor- • relacja z perspektywy nauczyciela – buduje własny komentarz
macje z tekstu • naprawdę trudno jest zrozu- do zdarzenia
mieć postępowanie nauczycieli – ocenia i charakteryzuje
– wyodrębnienie podstawowych postępowanie bohaterów
informacji na temat świata przed- – posługuje się pojęciami
stawionego odnoszącymi się do
– charakteryzowanie Ani i innych świata przedstawionego
bohaterów opowiadania w utworze
– porównywanie szkoły dawnej
i współczesnej
II/1 – dialog – wypowiadać się zgod- – tworzenie w parach wypowiedzi Sztuka pisania: – zapisuje dialog
II/2 ną z określoną intencją życzliwych i złośliwych na temat s. 221-222 – wskazuje fakty i opinie
– odróżniać fakty od Ani (ustnie i pisemnie) w czytanym tekście
opinii – zadanie domowe: przeczytać tekst – tworzy opinie, wykorzy-
– wskazywać różnice z: Teksty i zadania: F. Molnar, stując poznane na lekcji
między językiem Wszyscy dostajecie naganę ze sposoby ich wyrażania
mówionym a pisanym sprawowania, s. 12-18
I/1b – dokonywać prze- – podział tekstu na sceny Teksty i zadania: – zauważa różnicę między
I/2b kształceń tekstu – wyodrębnianie partii dialogowych F. Molnar, Wszyscy tekstami
– odczytywać intencje i narracyjnych oraz przekształce- dostajecie naganę – przekształca tekst narra-
nadawcy nie ich na tekst sceniczny ze sprawowania, cyjny na didaskalia
– czytać tekst z podzia- – komentowanie reakcji bohaterów s. 12-18 – zapisuje dialogi
łem na role opisanych w didaskaliach – wchodzi w określoną rolę
– gry dramatyczne oddające ko- – posługuje się pojęciami
mizm sytuacji i jego narastanie potrzebnymi do adaptacji
– wskazywanie przyczyn komizmu tekstu na widowisko
II/1 – analizować różne – redagowanie wybranych, opar- jw. – wyciąga wnioski dotyczą-
sposoby mówienia tych na konkretnym tekście, form ce powstałych prac i form
na ten sam temat wypowiedzi: wiersz pochwalny, podawczych
tekst hymnu związkowego, infor- – wykorzystuje w działaniu
macja do prasy na temat Związku wiedzę na temat gatun-
Zbieraczy Kitu, ostrzeżenie: ków
Złodzieje kitu znów grasują,
wspomnienie profesora Raca
– dialog – analizować wzór – analizowanie tekstu wzoru według Ćwiczenia języko- – przedstawia siebie
– dbać o poprawność pytań: kto inicjuje kontakt? dla- we: Pozwól, że ci i innych, przestrzega-
ortograficzną zapisu czego? kogo komu przedstawiać przedstawię..., s. 75 jąc norm językowych
i w jakiej kolejności? i kultury zachowania
– redagowanie tekstów dialogów
wraz z omówieniem kontekstu
i adekwatności do sytuacji dialo-
gowych
– dokonywanie korekty zapisów
II/1b – opis postaci – tworzyć opis postaci – analizowanie tekstu dialogu pod Ćwiczenia języko- – dokonuje opisu postaci
kątem pośredniej charakterystyki we: Jacy są? Jakie
postaci są?, s. 77
– opis postaci
– komentowanie trafności doboru
określeń, wyrażeń, zwrotów, fraze-
ologizmów
37
38
– budować wypowiedź – ćwiczenia redakcyjne w tworzeniu Ćwiczenia języko- – projektuje własną wizy-
zgodną z przyjętą rolą wizytówek we: s. 78-79 tówkę
– tworzenie wizytówki – obserwuje konsekwencje
wyboru określonych form
językowych
– wyciąga wnioski
II/1b – autoprezenta- – dokonywać autopre- – analiza struktury i zawartości Ćwiczenia języ- – stosuje słownictwo cha-
II/1d cja zentacji treściowej ogłoszeń kowe: Ogłoszenia, rakteryzujące
I/1c – tworzenie tekstów prezentujących: s. 80
Ćwiczenia językowe: Napisz do
mnie, s. 80
II/1d – streszczenie – dostrzegać najważ- – czytanie tekstu Sztuka pisania: – wypowiada się w sposób
– plan niejsze elementy – wskazywanie sformułowań odpo- Jak streszczać zdyscyplinowany
struktury tekstu wiadających kolejnym zdarzeniom teksty, s. 186-187 – używa zdań i równoważ-
– ustalać i respektować oraz słów nadających logiczną ników do nazywania
normy obowiązujące spójność opowiadaniu zdarzeń
przy streszczeniu – zatytułowanie wydarzeń równo- – tworzy poradnik redakcyj-
ważnikami zdań lub zdaniami ny do streszczenia
– dokonanie wyboru tekstu, który
najtrafniej odtwarza w skrócie
legendę
– analizowanie wybranego tekstu
i zapis reguł obowiązujących przy
streszczeniu – w postaci poradni-
ka redakcyjnego
PROJEKT: SMOK
II/1 – opowiadanie – redagować opowiada- – przygotowanie ustnego opowiada- Teksty i zada- – nazywa poszczególne
I/1b nie w formie ustnej nia historii o Bazyliszku i smoku nia: plansza momenty akcji
I/2ab Lokomotywa, s. 28; – uogólnia
– wybierać najważniej- – wyszukiwanie w grupach najważ- plansza Prawda – nazywa cechy
sze elementy tekstu niejszych momentów akcji światów zmyślo- – opowiada
– charakteryzować – ustalanie cech wyglądu smoka nych, s. 27;
postać smoka wawelskiego i Bazyliszka T. Kubiak,
– rozmowa na temat kreacji smo- Bazyliszek
ków przedstawionych na fotogra- i Barbarka, s. 32
fiach i planszach
– odczytanie ideogramu słowa loko-
motywa
I/1d – kształtować kompe- – szukanie i udzielanie odpowiedzi Teksty i zadania: – określa cel publikacji
tencje odbioru tekstu na pytania: kto? co? gdzie? dlacze- Odnoga Smoczej – zauważa perswazję, opi-
prasowego go? kiedy? Jamy, s. 31 nie, fakty, różnice w spo-
– zauważanie reklamowego charak- sobach zapisu
teru tekstu
– odtwarzanie domniemanego toku
cudzego rozumowania
I/1fg – odczytywać znaczenia – rozmowa o obrazie według sche- Teksty i zadania: – argumentuje
I/2ab detali z tekstu ikono- matu: co widzę? co to znaczy? jakie P. Uccello, Walka – zauważa detale, nadaje im
III/4 graficznego to ma znaczenie? św. Jerzego ze znaczenia w zależności
– odczytywać sensy – zwrócenie uwagi na kolorystykę, smokiem, s. 34; Św. od doświadczenia kultu-
przenośne sytuację, bohaterów Jerzy walczący ze rowego
– charakteryzowanie bohaterów smokiem, s. 35
– wypisywanie argumentów za
i przeciw nazwaniu drzeworytu
i obrazu ilustracją czy interpre-
tacją
I/1b – plan – grupować słownictwo – praca w grupach dotycząca opisów Teksty i zadania: – stosuje słownictwo cha-
I/2ab – dialog – pisać plan zdarzeń świata przedstawionego (w baśni, B. Krupska, Bajka rakteryzujące, opisujące
– mówić na określony legendzie i bajce) oraz bohaterów o rycerzu i o królu, – tworzy nowe konstrukcje
temat (król, królewna, rycerz, smok) s. 36-38 językowe
– respektować ustalone – charakteryzowanie ich wyglądu, – dobiera określenia służą-
reguły zachowania, zainteresowań, spo- ce opisowi
– wyciągać wnioski sobu mówienia i działania – nazywa elementy baśni
39
40
– plan – zauważać i nazywać – redagowanie opisów wybranych – korzysta z wcześniejszych
wyróżniki gatunkowe postaci oraz dialogów między doświadczeń czytelni-
baśni bohaterami czych
– budowanie planu zdarzeń – wskazuje przykłady
– tworzenie, na bazie wcześniej- – zauważa grę z konwencją
szych działań, baśni – sztafety – wskazuje na przykładach
– wybór ekspertów kontrolujących jej mechanizm
trzymanie się uprzednio napisa-
nego planu
– omówienie rezultatów
– wypisywanie różnic między baśnią
a tekstem Krupskiej
– szukanie odpowiedzi, na czym
polega gra z konwencją
– ćwiczyć artykulację – ćwiczenia w artykulacji grup Ćwiczenia języ- – czyta tekst, podkreślając
i dykcję poprzez gło- spółgłoskowych, wymowy ą, ę kowe: Informacje głosowo intencję
śne czytanie różnych wewnątrz wyrazu oraz starannej Radia „Sza”, s. 29 – „odczytuje” brzmienie
tekstów literackich, wymowy wyrazów jednosylabo- głosu
publicystyczno-infor- wych – koryguje własne błędy
macyjnych – przekładanie cyfr w pełnobrzmiące w mówieniu
– rozwijać wrażliwość słowa
słuchową – poprawne odczytywanie nazw,
– przyjmować rolę nazwisk
spikera radiowego – poprawne rozwijanie skrótów
– stosowanie różnej barwy głosu
– poprawne akcentowanie wyrazów
wielosylabowych
– czytanie tekstów w różnym tempie
I/1f – wystawa prac – zauważać relacje mię- – czytanie planszy Teksty i zadania: – prezentuje efekty swojej
II/4 dzy słowem pisanym – omówienie specyfiki zapisanych plansza Cyrk słów, pracy
a mówionym wyrazów s. 47 – dokonuje samooceny
– wymyślanie i zapisywanie włas- – odczytuje sensy
nych kaligramów
II/1k – szerzej: – pogłębiać umiejętność – określanie sfer życia społecznego, Ćwiczenia języko- – redaguje instrukcję
I/3 W. Żuchowska, odbioru, rozumienia w których pojawiają się znaki we: Wśród znaków, – wyciąga wnioski na temat
I/4 Wokół tekstów i nadawania informa- – werbalizacja znaczeń przywoła- s. 51 sposobów i skutków mię-
użytkowych, cji ze znakami niewer- nych znaków (poprawność orto- dzyludzkiego porozumie-
w: „Nowa balnymi graficzna zapisu) materiał zgromadzo- wania się
Polszczyzna – objaśnienie znaków związanych ny przez uczniów
3/2002” ze wskazanymi przez uczniów, na
– instrukcja podstawie przykładów, dziedzina-
mi życia: ubiór, pranie, wysiewa-
nie nasion itp.
– formułowanie instrukcji
I/1b – rozmieć istotę słowa – rozmowa na temat graficznego Teksty i zadania: – zauważa istotę kaligramu
pisanego ukształtowania tekstu V. Havel, Słowa – tworzy kaligramu
– analizować treść – szukanie w treści przyczyn takiego – słowo, s. 45 – naśladuje wzór
wiersza sposobu obrazowania – nadaje sensy
– głośne czytanie wiersza (liczenie
słów, określanie kategorii grama-
tycznych)
– tworzenie własnych kaligramów
na wzór tekstu Havla
– dokończenie zapisu stwierdzenia:
Wiersz Havla wyróżnia się...,
Autor chce przez to powiedzieć...
II/2 – rada, prośba, – odczytywać intencje – obserwowanie i opowiadanie Ćwiczenia języ- – obserwuje tekst i wyciąga
I/1c nagana, żądanie – zauważać różne spo- o sytuacjach z obrazków kowe: wnioski
soby informowania – ujawnianie na tej podstawie praw- Co chcesz przez to – przekształca tekst
o tym samym dziwych intencji powiedzieć?, s. 58; – odczytuje intencje
– indywidualne pisanie wypowiedzi Chcę coś osią- – przypisuje intencje
uzależnionych od sytuacji (kto? gnąć..., s. 60
do kogo? w jakich okolicznościach
mówi i co znaczą jego słowa?)
– zabawa w grupach – odkrywanie
intencji
41
42
– analizowanie zapisów i przekształ-
canie ich w: prośbę, radę, zakaz,
zaproszenie, pytanie
II/2 – odczytywać i wyrażać – tworzenie różnych aktów mowy Ćwiczenia języko- – wskazuje formy językowe
I/1c pośrednie i bezpo- we: Wypowiadam ujawniające intencje
średnie intencje i wyrażam na róż-
ne sposoby różne
intencje, s. 61
II/2 – instrukcja – zauważać rolę modu- – czytanie tekstu w różny sposób, Ćwiczenia języ- – stosuje odpowiednią
lacji i intonacji głosu wyrażanie pretensji, zaskoczenia kowe: J. Brzechwa, modulację głosu
– ćwiczyć poprawną itp. Rak, s. 62 – rozumie znaczenia związ-
pisownię – odczytywanie znaczeń przeno- ków frazeologicznych
– wykorzystać zdobytą śnych związków frazeologicznych – odczytuje intencje, two-
wiedzę w praktyce – zadanie domowe: Napisz instruk- rząc własny tekst
cję, jak ogrodnik sadził drzewko – rozumie pojęcia: modu-
(Ćwiczenia językowe: Słowa, lacja, tempo, artykulacja,
miny, gesty, s. 54) dykcja
I/1b – opisywać wrażenia – czytanie tekstu z podziałem na Teksty i zadania: – słucha, reaguje adekwat-
I/2ab słuchowe i wzrokowe role M. Ende, Bastian nie do sytuacji
II/4 – dokonywać przekładu – rysowanie sceny stwarzania Narni stwarza Perelin, – dokonuje opisu wrażeń
intersemiotycznego – omówienie efektów pracy s. 52-53
II/1a – opowiadanie – zauważać zależności – relacjonowanie kolejności zdarzeń jw. – działa zgodnie z instruk-
fantastyczne między tekstami – komentowanie roli lwa – od poja- cją
– cytować wienia się do wygłoszenia kwestii – podaje przykłady
– wyszukiwać informa- – określanie roli Biblii w tworzeniu – wyciąga i zapisuje wnioski
cje w tekście światów z wyobraźni – redaguje tekst opowiada-
– pisać tekst opowiada- – opowiadanie własnych historii nia, wykorzystując pozna-
nia – stwarzanie nowej Fantazjany ne wzory
(z użyciem czasowników: widzę,
słyszę, czuję)
I/1b – przypomnieć informa- – wskazywanie prawdy i zmyślenia Teksty i zadania: – wyszukuje informacje
I/2ab cje o bajce w obu utworach K. Wójtowicz, w tekście
IV/1 – wskazywać aktual- – tworzenie słowniczka wyrazów O prawdzie i bajce, – korzysta ze źródeł infor-
ność problematyki niezrozumiałych s. 60; macji
– odczytywanie sensów ukrytych I. Krasicki, Koniec, – dostrzega konteksty
w zwrocie naga prawda s. 60 współczesne
Słownik języka – odróżnia bajkę od innych
polskiego gatunków literackich
Słownik frazeolo-
giczny
PROJEKT: OPOWIADAM NA RÓŻNE SPOSOBY
I/1f – przypomnieć schemat – wskazywanie i nazywanie poszcze- Teksty i zadania: – zauważa, wskazuje, ko-
I/1g aktu mowy gólnych elementów aktu komuni- plansza Wszyscy mentuje
kacji: nadawca, odbiorca, kontakt, opowiadają, s. 63 – zabiera głos w dyskusji
komunikat, kod, kontekst
– komentowanie efektów zderzenia
tradycji ze współczesnością
II/1a – opowiadanie – rozwijać opowieść – redagowanie wypowiedzi Sztuka pisania: – buduje wypowiedź zgod-
w pierwszej osobie w pierwszej osobie Ja i mój świat, s. 39 nie z wymaganiami
– analizowanie tekstu, tworzenie – stosuje odpowiednie słow-
poradnika redakcyjnego nictwo
I/1d – odczytywać proble- – porządkowanie faktów z życia Teksty i zadania: – nazywa elementy tekstu
matykę tekstu bohatera Ja, bajarz z Dworca prasowego
– nazywać zdarzenia – charakteryzowanie jego sytuacji Centralnego, s. 64 – stosuje słownictwo cha-
– zauważać sposoby od- życiowej rakteryzujące
autorskiej perswazji – formułowanie odpowiedzi na – tworzy uogólnienia
w artykule prasowym pytania: dlaczego kloszard tworzy – porządkuje informacje
baśnie? czym może być twórczość wokół konkretnych tema-
dla człowieka? tów
– wskazywanie specyfiki tekstu
publicystycznego
43
44
I/1f – opisywać tekst ikono- – zabawa w głuchy telefon Teksty i zada- – słucha przekazu
I/1g graficzny – charakteryzowanie postaci nia: C. Claudel, – działa zgodnie z instruk-
– gromadzić określone – poszukiwanie przymiotników Plotkarki (rzeźba), cją
słownictwo i czasowników łączących się ze s. 65; – snuje rozważania na te-
– wysnuwać refleksję słowem plotka Zadania dla Was, mat wykonanych zadań
– porządkowanie materiału języ- nr 4, s. 90
kowego według pytań; co robimy
z plotkami? co robią plotki? jaka
jest plotka?
– komentowanie działań
– próba definiowania pojęcia
II/1a – opowiadanie – opowiadać ustnie – praca w grupach: tworzenie opo- – współpracuje w grupie
– dokonywać samooce- wieści na temat zdarzeń z życia – planuje wypowiedź – słu-
ny klasy cha
– dostosowywać wypo- – wybranie lidera i ustalenie limitu – zauważa swoje słabe
wiedź do wymagań czasu i mocne strony
– sformułowanie kryteriów wyboru
najlepszego opowiadacza
– przeprowadzenie konkursu na
najciekawszą opowieść
II/1 – opis zdarzeń – relacjonować zdarze- – opowiadanie o zdarzeniach przed- Teksty i zadania: – płynnie opowiada o zda-
I/1f nia stawionych na fotografiach Opowieść fotogra- rzeniach
– doskonalić pisemnie – odtwarzanie powyższych relacji fa, s. 76 – logicznie je uzasadnia
opis zdarzeń z pamięci – stosuje wyrazy wskazu-
– dobieranie słownictwa (kadr, jące na spójność, następ-
ujęcie, obraz nieruchomy) stwo wydarzeń w czasie
– nagrywanie wypowiedzi
– odtwarzanie połączone z nanosze-
niem poprawek
I/1f E4 – forma realizacji: – obserwować zdarze- – odczytywanie i nazywanie zacho- Ćwiczenia języ- – stosuje konstrukcje syno-
klasowa wyciecz- nia wań rowerzysty i zmieniającego kowe: Rowerowy nimiczne
ka rowerowa – wskazywać relacje się wokół otoczenia zawrót głowy, s. 39 – buduje spójną, logiczną
(wielka ma- przestrzenne – redagowanie opowiadania z wy- wypowiedź
jówka) – stosować poprawne korzystaniem faktów, następstwa – stosuje różne typy zdań
– dokumentowa- struktury składniowe czasowego
nie wyprawy – zapisanie wskazówki z wykorzy-
w postaci: kart- staniem czasowników modalnych
ki z dziennika,
pamiętnika,
sprawozdania
– usprawniać mecha- – działania w zakresie logiki składni Ćwiczenia języko- – tworzy zdania złożone
nizm składniowy, i obserwacja związków (typu we: Przed wyjaz- – rozróżnia typy zdań:
logiczno-formalny skutek – przyczyna, przesłanka dem na trasę, s. 40 pojedyncze i złożone
– wniosek) wynikających z zasto- – tworzy urozmaicone
sowania określonego spójnika uzasadnienia
– zauważanie roli spójników
– uzasadnianie zamiaru, celu, przy-
czyny
– redagować wypo- – rozmowa o zmienności strojów Ćwiczenia języko- – wyraża cechy, jakości
wiedź projektanta na przestrzeni dziejów (porównać we: Wygodny strój – zauważa funkcję spójnika
– rozwijać językowy strój cyklistki ze strojem rowe- dla rowerzystki, w zdaniu złożonym
repertuar cech, nazw rzystki) rowerzysty, s. 41 – tworzy poprawne kon-
związanych z modą – rysowanie szkicu projektu, na- strukcję zdań złożonych
– stosować w działaniu zywanie poszczególnych części
kryterium popraw- kostiumu, określanie cech
ności składniowej – opis kostiumu wraz z uzasadnie-
i logiczno-formalnej niem
II/1ab – opowiadanie – rozwijać umiejętność – wskazywanie na mapie etapów Ćwiczenia języ- – buduje relacje prze-
I/4a z opisem, dia- językowego ujmowa- podróży – nazywanie ciekawych kowe: Wytyczam strzenne, wykorzystując
I/3b logiem nia przestrzeni miejsc postoju, ich opis, „twórcze trasę wycieczki poprawne połączenia rze-
– porządkować wypo- fantazjowanie” na temat zdarzeń, rowerowej, s. 42 czownika z przyimkiem
wiedź w czasie które mogłyby się tam rozegrać – pisze opowiadanie
45
46
– opisywanie trasy
– tworzenie opowiadań z opisem
i dialogiem, zawierających różne
wizje i wersje zdarzeń, przygody
na szlaku
PROJEKT: ODKRYWCY
II/1hj – forma realizacji: – rozumieć pojęcie mitu – redagowanie: ogłoszenia, zapro- Biblia, mitologia, – współpracuje w grupie
tematyczna w kulturze szenia, mowy powitalnej teorie naukowe, teo- – łączy wiedzę z praktyką
wystawa po- – zauważać odwiecz- – ustalenie listy zadań do wykona- rie E. von Danikena, – porozumiewa się w grupie
wstałych prac ność mitu i jego nia (osoby odpowiedzialne, termi- własne opowieści – prezentuje dokonania
(rysunkowych, obecność w kulturze ny, instrukcja pisemna) (rysunkowe, pisem- – przyjmuje rolę w grupie
pisemnych) wraz współczesnej – prezentowanie różnych wyobra- ne)
ze stosowną – stawiać pytania żeń na temat powstania świata
oprawą muzycz- – utrwalać różne formy i człowieka
ną – tytuł wysta- wypowiedzi pisemnej
wy: Odkrywanie
tajemnic
I/1b – wnikać w istotę mitów – czytanie mitów – każda grupa Teksty zadania: – określa przyczyny, skutki
I/2ab etiologicznych (o po- jeden tekst A. Cz. Centkiewiczo- – buduje logiczną i spójną
wstaniu przedmiotów – analiza zdarzeń ze świata przed- wie, Jak powstają wypowiedź na temat
i zjawisk) stawionego burze śnieżne, świata przedstawionego
– odtwarzanie zdarzeń s. 93-94; – posługuje się pojęciami
– wyciągnięcie wniosków E. E. Clark, służącymi do opisu świata
W jaki sposób przedstawionego
jeżozwierz zdobył
kolce?, s. 95;
M. Kruger, Dlaczego
Buszmeni mają
ciemną skórę,
s. 96-99
II/ 1a – korelacja z tech- – redagować własną – tworzenie opowieści pisemnych Teksty i zadania: – redaguje tekst według wy-
niką, matema- opowieść wyjaś- podejmujących próbę wyjaśnie- Zadania dla Was, magań sformułowanych
tyką niającą powstanie nia: Dlaczego wybuchają wulka- s. 92 przez nauczyciela
I opowiadanie jakiejś rzeczy, zjawisk ny? Skąd się wzięła lilia wodna? – dba o estetykę zapisu,
mitu etiologicz- z uwzględnieniem po- – pierwsza redakcja tekstu poprawność językową,
nego znanego mechanizmu – poprawa i ocena prac interpunkcję, ortografię
mitu etiologicznego – przepisuje tekst na kom-
– uruchamiać wyobraź- puterze
nię
II/1 – korelacja z pla- – przedstawiać treść – tworzenie w grupach opowieści Teksty i zadania: – dba o estetykę pracy,
III/4 styką w postaci ikonicznej rysunkowych (każda osoba, po Zadania dla Was, czytelność rysunku
II/4b – tworzyć łańcuch przy- ustaleniu kolejności zdarzeń, nr 3, s.101 – nadaje tytuł
II powstanie czynowo-skutkowy wykonuje jeden rysunek z całego – tworzy tekst z logicznym
świata zdarzeń ciągu przyczynowo-skutkowego) uzasadnieniem pomysłu
– stawiać pytania, odpo- – nadanie rysunkom formy ksią- – dokonuje przekształceń
wiadać na nie żeczki tekstu
II/1ab III opowiadanie – odróżniać fakty od – czytanie notatki encyklopedycznej Teksty i zadania: – redaguje opowiadania
I/1fg opinii – opisywanie miniatury z odnotowa- Jajo wszechświata, z elementami opisu (miej-
– redagować opowiada- niem detali z obrazu, s.106; plansza Było sca, sytuacji)
nie – tworzenie własnego tekstu o po- tak... Tak było?, s.91 – odróżnia fakty od opinii
– czytać teksty poza- wstaniu świata z jaja, z uwzględ- – nazywa detale
werbalne na poziomie nieniem detali w opisie
detalu i całości – przyjęcie schematu konstrukcyj-
nego
– ustalenie chronologii zdarzeń na
podstawie miniatury
– indywidualne tworzenie opo-
wieści
I/3d – przygotowanie – tworzyć tekst o cha- – czytanie tekstu Teksty i zadania: – redaguje notatkę encyklo-
I/4a planszy: gene- rakterze informacyj- – wyszukiwanie postaci pojawiają- J. Parandowski, pedyczną
III/1 alogia mitycz- nym cych się w greckim micie Chaos, Gaja i bogo- – buduje wypowiedź ustną
nych bogów wie, s.107-110 z wykorzystaniem planszy
47
48
– notatka ency- – rekonstruować zda- – tworzenie notatek encyklopedycz- – odtwarza porządek zda-
klopedyczna rzenia w postaci drze- nych o postaciach rzeń w micie
wa genealogicznego – rekonstruowanie drzewa genealo-
gicznego
– prezentacja plansz
II/1d – streszczenie – ćwiczyć czytanie – czytanie tekstu Teksty i zadania: – odtwarza tezy, hipotezy,
prasy – wyjaśnianie niezrozumiałego Wielki Wybuch, dostrzega wnioski
– streszczać słownictwa s.102-103 – komentuje zauważone
– ustalenie wymagań cechy tekstu prasowego
– streszczanie tekstu – posługuje się pojęciami
typu: szpalta, apla, nadty-
tuł, korekta
– streszcza według wzoru
I/1b – przygotować do czyta- – czytanie tekstu przez nauczyciela Teksty i zadania: – formułuje wnioski z od-
I/1f nia Biblii – charakteryzowanie Stwórcy oraz A. Kamieńska, „Na wołaniem do tekstu
– gromadzić informacje jego działania początku Bóg stwo- – komentuje przeczytane
z tekstu – wyciąganie wniosków i porówna- rzył niebo i zie- teksty
nie z dotychczasowymi doświad- mię”, s. 112-114; – przywołuje konteksty
czeniami czytelniczymi uczniów M. Anioł, Stwo-
– wskazywanie różnic w wyobraże- rzenie słońca
niu Boga w omawianych tekstach i księżyca, s. 111;
(Biblia, fresk) J. Effel, Stworzenie
świata, s.115
I/1b – praca w grupach – porządkować infor- – czytanie tekstów w grupach Teksty i zadania: – formułuje wnioski
I/2ab macje z tekstu – zbieranie informacji na temat: Sat-Okh, Opowieść – charakteryzuje
– porównywać człowieka, cech, materiału, stwór- Indian, s.117; – zauważa analogie
cy, motywacji jego działania J. Parnadowski,
– porównywanie powstałych kreacji Tak myśleli dawni
człowieka Grecy, s. 124;
– wyciąganie wniosków A. Kamieńska, A tak
jest według Biblii,
s. 125-126
PROJEKT: JEST SIĘ CZYM CIESZYĆ. JEST SIĘ CZYM MARTWIĆ
I/1fg – forma prezen- – odczytywać metaforę – analiza i interpretacja tekstu iko- Teksty i zadania: – czyta tekst na poziomie
I/2ab tacji: wystawa zawartą w tytule nograficznego plansza Cały świat dosłownym i metaforycz-
II/4 (Teksty i zada- planszy – formułowanie listy problemów na głowie, s. 131 nym
nia: Zadania – zauważa i formułuje pro-
dla Was, nr 1, blemy
s. 154)
II/4 – wykorzystywać – opis i interpretacja dzieła malar- Teksty i zadania: – argumentuje
I/1fg słownictwo opisujące skiego wydobywająca kolorystykę, V. van Gogh, Kruki – wyraża jasno myśli
I/2ab i charakteryzujące kompozycję, nastrój, świat przed- nad polem zboża, – posługuje się odpowiedni-
– zabierać głos w dys- stawiony obrazu s.132-133 mi terminami malarskimi
kusji – poszukiwanie uzasadnień wła- w odniesieniu do dzieła
snych sądów w odniesieniu do obrazy przyniesione
dzieła przez uczniów
I/1b – wykorzystywać kon- – szukanie związków wiersza Teksty i zada- – posługuje się pojęciami
I/2ab tekst biblijny w wier- z Genesis, obrazem van Gogha nia: J. Kulmowa, w odniesieniu do tekstu
szu (obraz Boga) Człowiek, żeby poetyckiego
– obserwować sposoby – wydobywanie malarskich, dyna- patrzał, s. 135 – odpowiada na pytania
językowego obrazo- micznych przedstawień obrazo- wykorzystując fragmenty
wania wych wiersza
– przywołuje kontekst
II/2 Teksty i zadania: – odczytuje intencje – odczytywanie intencji Teksty i zadania: – zauważa pochwalny,
IV/1 Zadania dla Was, – analiza i interpretacja wierszy J. A. Moczulski, modlitewny charakter
nr 2, s. 154 Psalm na otwarcie wiersza
– minizbiorek oczu, Pslam 100, – wskazuje biblijny kon-
poezji dziecię- s. 134 tekst tekstów
cej (nagranie J. K. Pa-
wluśkiewicza
Nieszpory ludź-
mierskie )
Słownik terminów
literackich
49
50
I/2ab – rozumieć obrazowo- – określenie charakteru wiersza-mo- Teksty i zadania: – zauważa specyfikę tekstu
I/1b dosłowny i abstrakcyj- dlitwy (dziękczynna) J. Twardowski, poetyckiego
no-metaforyczny sens – analiza sposobu budowania po- Podziękowanie, – tworzy własny tekst o cha-
wiersza etyckiej wypowiedzi (wyliczenia, s. 136 rakterze dziękczynnym
zaprzeczenia)
– gromadzenie par antonimów
– próba przekształcenia pierwszego
wersu; uzupełnianie schematu
parami o przeciwstawnych znacze-
niach; szukanie nowych przykładów
– redagowanie tekstu poetyckiego
I/1fg – nazywać relacje mię- – opis – co widzę? jakie to jest? jakie Teksty i zadania: – posługuje się poznanym
I/2ab dzyludzkie wrażenia wywołuje? plansza Człowiek słownictwem w nowym
III/4 – uruchamiać leksykę – analiza człowiekowi wil- kontekście
i konstrukcje języko- – próba komentarza kiem, s. 137
we nazywające ludz- – wyszukiwanie pasujących obrazów
kie zachowania do frazeologizmów i zwrotów na-
– odczytywać znaki zywających relacje międzyludzkie
i znaczenia
I/1b – odczytywać sensy – analiza i interpretacja wiersza Teksty i zada- – komentuje
I/1g nia: T. Różewicz, – ocenia celowość zastoso-
I/2ab Koncert życzeń, wanych środków poetyc-
s. 138 kiego obrazowania
I/1d – doskonalić umiejęt- – analiza tytułu Teksty i zadania: – uogólnia
ność odbioru tekstu – wyłonienie głównego problemu Targowisko niego- – dostrzega i nazywa pro-
prasowego – ustalenie celu dla tego typu publi- dziwości, s. 144 blem
kacji – odróżnia fakty od opinii
I/1fg – odczytywać metaforę – odczytanie znaczeń przenośnych Teksty zadania: – formułuje przesłanie
I/1b z plakatu (oksymoron, metafora) i analiza plakat A. Pągow- obrazu i wiersza
I/2ab kompozycji obrazu skiego, Circus, – zabiera głos w dyskusji
s. 146;
– odczytywać sensy – wyłonienie osądu i refleksji W. Szymborska, – posługuje się pojęciami
naddane różnego z wiersza W. Szymborskiej; analiza Zwierzęta cyrkowe, właściwymi dla tego typu
typu tekstów i interpretacja utworu s. 146 tekstu
I/1d – dialog – przygotować do od- – objaśnienia słownikowe Teksty i zadania: – poszukuje uzasadnienia
IV/1 bioru tekstu prasowe- – rozważenie problemu fikcji (zmy- E. Dzikowska, w tekście
go - reportaż ślenia) i prawdziwości przedsta- Fotograficzne safa- – zauważa cechy reportażu
wionych zdarzeń ri, s. 147-148 – redaguje dialog
– budowanie dialogów inspirowa- – wprowadza do swojego
nych tekstem Słownik wyrazów zasobu słów nowe pojęcia
obcych
II/1d – notatka ency- – redagować notatkę – redagowanie fachowej charaktery- Ćwiczenia języ- – redaguje wypowiedź
klopedyczna encyklopedyczną styki zwierzęcia kowe: poprawną merytorycznie,
– wprowadzać do wy- – określanie funkcji tego typu tek- J. Sztaudynger, s. 34; językowo, rozbudowaną
powiedzi słownictwo stów Z życia zwierząt, oraz bogatą treściowo
specjalistyczne – przygotowanie opisu wybranego s. 35 – posługuje się pojęciami
– korzystać ze źródeł zwierzęcia właściwymi dla danej
informacji dziedziny
– dokonywać prze- – ćwiczenia w poszukiwaniu, naśla- Teksty i zadania: – rozumie pojęcie dźwięko-
kształceń słowo- dowaniu i zapisywaniu różnych J. Sztaudynger, s. 34; naśladownictwo
twórczych: od nazw głosów wydawanych przez zwie- Sytuacja ZOO, s. 34 – ćwiczy wyrazistość wymo-
dźwięków do nazw rzęta wy
czynności – nazywanie głosów za pomocą
rzeczowników
– dialog – rozumieć znaczenie – szukanie, analizowanie i przy- Ćwiczenia języ- – redaguje dialog
podstawowe i prze- swajanie językowych konstrukcji kowe: – włącza do wypowiedzi
nośne powiedzeń właściwych dla języka potocznego Kto z kim przesta- charakteryzującej odpo-
charakteryzujących – układanie dialogów z zastosowa- je..., s. 33, 35; wiednie powiedzenia
o „zwierzęcym” rodo- niem analizowanych powiedzeń Co znaczą te po- – tworzy przymiotniki
wodzie – ćwiczenie mechanizmu przekształ- wiedzenia, s. 38 odrzeczownikowe według
– wykorzystywać zgro- ceń słowotwórczych – tworzenie wzoru
madzone słownictwo przymiotników od rzeczowników – rozpoznaje wskazane
w nowym kontekście części mowy
– charakteryzowanie
51
52
– komentowanie znaczenia potocz-
nych powiedzeń i zasadności ich
użycia
– określanie znaczeń podstawowych
i przenośnych niektórych powiedzeń
I/1b – ugruntować pojęcie – lektura tekstu Teksty i zada- – odróżnia legendę od
III/4 legendy i porównać – wskazywanie elementów histo- nia: M. Orłoń, innych tekstów
I/2ab z baśnią oraz mitem rycznych, geograficznych, rzeczy- J. Tyszkiewicz, – wnioskuje
wistych, baśniowo-fantastycznych Mściwój – wyszukuje fragmenty
– określanie problematyki tekstu i Dobrochna, – odpowiada na pytania
– dostrzeżenie morału s. 150-152
I/1fg – odczytywać sensy – analiza i interpretacja utworu Teksty i zadania: – formułuje problemy
I/1b tekstu niewerbalnego zmierzająca do zdefiniowania T. Różewicz, Oblicza – posługuje się pojęciami
I/2ab (rysunek) i werbalne- pojęcia ojczyzny w rozumieniu Ojczyzny, s. 153; właściwymi dla poezji
go (wiersz) poety, zwłaszcza ojczyzny prywat- M. Tabaka, s. 153
nej i oficjalnej, bliższej i dalszej,
wewnętrznej i zewnętrznej
II/1f – Teksty i zada- – zapoznać z tekstem – analiza „antywzoru” Sztuka pisania: – redaguje list otwarty
II/3/5 nia: Zadania użytkowym – zapisy w poradniku redakcyjnym Jeśli chcesz napisać
dla Was, nr 3, – rozpoznać cechy listu dotyczące ortografii i interpunkcji oficjalny list...,
s. 154 otwartego w korespondencji, graficznego s. 172;
– forma prezen- – wyciągać wnioski rozczłonkowania tekstu, stoso- List oficjalny – wer-
tacji: apel, list na temat leksykal- wania konwencjonalnych formuł sja proponowana
otwarty, plakat no-stylistycznego początku i końca, słownictwa przez kancelarię
ukształtowania tekstu – dobieranie formuł grzecznościo- królewską, s.174
użytkowego wych i odpowiednich do sytuacji
sposobów wyrażania treści zasad-
niczej listu
– przeredagowanie listu Króla
Maciusia
– list otwarty – naśladowanie wzoru przy redago-
waniu własnego tekstu
PROJEKT: BYĆ CZY MIEĆ?
I/1fg – Teksty i zada- – wzbogacać leksykę – próba definiowania pojęcia skarb Teksty i zadania: – posługuje się poznanym
nia: Zadania – stawiać hipotezy – gromadzenie słów wchodzących plansza W poszu- słownictwem
dla Was, nr 1, – wskazywać na dosłow- w związki ze słowem skarb kiwaniu skarbów, – stawia hipotezy
s. 203 ne i metaforyczne – stawianie hipotez odpowiadają- s. 155 – odczytuje sensy przekazu
– forma prezen- znaczenie słowa skarb cych treści planszy obrazowego
tacji: reklama
– antyreklama
– wywiad z osobą
dorosłą na temat
zaproponowany
w prezentacji
II/1d – plan – pogłębić rozumie- – czytanie tekstu Teksty i zadania: – redaguje plan zdarzeń
I/2ab nie „rozmawiania – relacjonowanie zdarzeń z perspek- E. Nesbit, Cały – odtwarza zdarzenia (opo-
I/1b tekstów” w kulturze tywy bohaterów kamieniołom bo- wiadanie ustne)
(motywy wędrowne) – przywołanie kontekstu literackie- gactw, s. 156-159 – wskazuje konteksty
– utrwalać odróżnianie go, w którym występuje podobny – wyciąga wnioski na temat:
fikcji fantastycznej od schemat fabularny morału, fikcji fantastycz-
realistycznej – odczytywanie morału nej, prawdopodobnej
– obserwować proces
powstawania efektów
humorystycznych
przy zderzeniu
znanych motywów
baśniowych
I/1fg – czytać tekst ikonogra- – ukierunkowana rozmowa na te- Teksty i zada- – dostrzega środki malar-
ficzny na poziomie mat groteskowości przedstawionej nia: T. Makowski, skiej ekspresji
dosłownym i metafo- sytuacji wyrażonej poprzez odpo- Skąpiec, s. 170 – odczytuje groteskowość
rycznym wiednie plastyczne środki wyrazu
I/1b – uporządkować kwe- – dostrzeganie w przeczytanym Teksty i zadania: – operuje terminami: baśń,
I/2ab stie genealogiczne tekście elementów baśniowych, A. Oppman, Złota legenda, realizm, fantas-
związane z legendą Kaczka, s. 171-176 tyka
53
54
– identyfikować cechy odniesień do rzeczywistych – rozumie przesłanie
gatunkowe legendy miejsc, realiów historycznych utworu
– odczytywać sens – analiza językowa utworu (styliza-
całości utworu cja na mowę potoczną, wskazanie
na celowość tego typu zabiegu)
I/1b – dialog – uogólniać – odczytanie mitu Teksty i zadania: – odczytuje symbolikę złota
I/2ab – monolog – odczytywać archety- – analiza i interpretacja tekstu J. Parandowski, – redaguje tekst
II/1 – opowiadanie piczne sytuacje egzy- – transformacja tekstu Przygoda króla – charakteryzuje
stencjalne – przygotowywanie na podstawie Midasa, s. 180-181 – formułuje wniosek na
tekstu krótkich opowiadań, dialo- temat aktualności mitów
gów, monologów
– charakterystyka Midasa: przed
spotkaniem Dionizosa, w trakcie
i po spełnieniu życzenia
– wyciąganie wniosków
IV/1 – forma prezen- – korzystać ze źródeł – przygotowanie materiałów źródło- Teksty i zadania: – współpracuje w grupie
tacji: gazetka informacji wych, zaproszeń, ogłoszeń Zadania dla Was, – wzbogaca własny zasób
ścienna, wystawa – selekcjonować je, nr 3, s. 203 słów tematycznie związany
albumów porządkować według z historią pisma i książki
– współpraca tematu – posługuje się pojęciami
z bibliotekarzem, właściwymi dla tematu
informatykiem – buduje wypowiedź bogatą
językowo i poprawną
merytorycznie
II/1a – opowiadanie – redagować opowiada- – odczytywanie kaligramu, wyja- Teksty i zadania: – tworzy tekst poprawny
II/1b z opisem po- nie śnienie niezrozumiałych określeń, kaligram, s. 190 kompozycyjnie, ortogra-
II/3/5 staci – zwracać uwagę na frazeologizmów (w tym: mól ficznie, interpunkcyjnie
rolę detalu w opisie książkowy) i stylistycznie
– pisanie opowiadania: – włącza do opowiadania
Niesamowite przygody chłopca, opis postaci
który zamienił się w mola książ-
kowego
– umieszczenie w strukturze opo-
wiadania opisu postaci chłopca po
przemianie
I/1fg – korelacja z pla- – wprowadzić w tajniki – analizowanie portretu biblioteka- Teksty i zadania: – odczytuje tekst na pozio-
styką odbioru obrazu rza G. Arcimboldo, mie dosłownym i metafo-
– pogłębić rozumienie – opisywanie spostrzeżeń Bibliotekarz, s. 182 rycznym
przekazu ikonicznego – wyjaśnianie celowości żartu mala- – wykorzystuje zdobytą
– uświadomić przejście rza wiedzę i doświadczenie
od znaczeń realnych – wnioskowanie w sytuacjach zadaniowych
do metaforycznych – tworzenie na wzór Arcimbolda
w sztukach wizual- portretów: zegarmistrza, rolnika,
nych nauczyciela matematyki (z narzę-
dziami, jakimi się posługują)
II/1 – poradnik, – skłaniać do refleksji – odkrywanie istoty rysunkowych Teksty i zadania: – wyciąga wnioski
I/1fg wspomnienie, na temat wpływu żartów, rejestrujących paradoksy Plansza Zmierzch – nadaje im postać wypo-
II/3/5 kartka z pa- mediów dominacji kultury audiowizualnej czytelnictwa, s. 189 wiedzi pisemnej
miętnika – stawiać pytania, for- – projektowanie śmiesznych przy-
mułować problemy gód mieszkańców wymyślonej
przez siebie krainy z przyszłości,
która nie zna książek i jest skazana
wyłącznie na telewizję (dopełnia-
nie treści rysunków)
– redagowanie wspomnień z podró-
ży do krainy telewizyjnych ludzi
– ocena powstałych tekstów
II/1 – wywiad z osoba- – doskonalić kompeten- – czytanie tekstu przez nauczyciela Ćwiczenia języko- – redaguje pytania
mi dorosłymi na cje w zakresie prowa- – cicha lektura tekstu przez uczniów we: Na bezludnej – przeprowadza rozmowę
temat zapropo- dzenia rozmowy (ukierunkowana pytaniami) wyspie, s. 81-88 – ocenia własną pracę
nowany w pre- – zapisywać wywiad – ćwiczenia analityczne: wyodręb- – wyciąga wnioski
zentacji: Być czy nienie sytuacji, które zostaną – wchodzi w rolę rozmówcy
mieć? włączone do wywiadu, omówie-
nie, selekcja
55
56
– przekształcanie narracji trzecio-
osobowej na pierwszoosobową,
– formułowanie pytań
– symulacja rozmowy
– korekta pytań, stworzenie listy
pytań pomocniczych, pobudzają-
cych do snucia opowieści, gawędy,
naprowadzających
I/1b – odczytywać myśl – analiza i interpretacja wiersza Teksty i zadania: – posługuje się odpowiedni-
I/2ab wyrażoną w wierszu J. Kochanowski, Na mi metodami do odczyta-
– pisać objaśnienia zdrowie, s. 200 nia sensu wiersza
słownikowe do nie- – posługuje się terminami:
zrozumiałych słów epitet, apostrofa, wers,
rym itd.
II/2 – dialog – rekonstruować przed- – interpretacja historyjki obrazko- Ćwiczenia języ- – odczytuje intencje
II/1f – list stawioną sytuację wej kowe: – tworzy akty mowy wyra-
II/3/5 w formie ustnej relacji – odtwarzanie zdarzeń w czasie Paluszek i głów- żające: zdziwienie, życze-
– formułować różne przeszłym i wyjaśnianie sensu ka..., s. 21 nie, oburzenie, wymówkę,
akty mowy przysłowia znajdującego się w ty- radę, żart, ironię, lekce-
tule ważenie, współczucie,
– tworzenie wypowiedzi wybranych zmartwienie niedowie-
osób, wyrażających określone rzanie itp.
intencje: słowotwórcze przekształ- – ujawnia postawę mó-
cenia leksykalne (zdrobnienia, wiącego poprzez ekspre-
spieszczenia, zgrubienia) sywne formy językowe:
– zaaranżowanie scenki sytuacyjnej spieszczenia, zdrobnienia
z podziałem na role – redaguje dialog, list
– redagowanie listu od całej
klasy z życzeniami powrotu
do zdrowia
– ocena powstałych prac
II/1k – instrukcja – tworzyć poprawne – ustalenie zasad poprawności wy- Ćwiczenia języ- – rozróżnia poszczególne
– porada/ związki wyrazowe nikających z połączenia rzeczow- kowe: części mowy (rzeczownik,
pouczenie w obrębie grupy no- nika z przyimkiem, a więc: lek Jak zażywać leki?, czasownik, liczebnik,
minalnej (rzeczownik na co? lekarstwo przeciw czemu? s. 24 przyimek, przymiotnik)
w związku z przyim- lekarstwo od czego? oraz ich formy
kiem) – wypisanie zgodnych z normą – redaguje instrukcję
– tworzyć akty mowy: połączeń wyrazowych
instrukcje, pouczenia – zamiana powstałych nazw na
formy przymiotnikowe
– czytanie ulotek zawierających
dokładne wskazówki dotyczące
zażywania leku
– tworzenie instrukcji, porady
PROJEKT: KAŻDA DZIEDZINA MA SWOICH WSPANIAŁYCH
I/1f – forma prezen- – uruchomić leksykę – gromadzenie słownictwa związa- Teksty i zadania: – rozpoznaje znaki
tacji: dyplom; – odczytać sens (żarto- nego z pojęciami: laur, podium, plansza Każda – nadaje im znaczenia
konkurs zor- bliwy) rysunku zwycięzca, atrybut dziedzina ma swo- – włącza nowo poznane
ganizowany – analiza i interpretacja rysunku ich wspaniałych, słowa do czynnego zasobu
według pomysłu – rozmowa na temat sposobów na- s. 223 pojęć
uczniów; pokaz gradzania, towarzyszących temu
zbiorów dający ceremonii i związanych z tym
szansę zaprezen- emocjach
towania włas-
nych talentów
i zainteresowań
II/1c – sprawozdanie – porównywać funkcję – wskazywanie elementów budują- Teksty i zadania: – czyta ze zrozumieniem
I/1b tekstów cych atmosferę i oddających specy- Olimpiady, s. 206; – zauważa językowe sposo-
I/2ab – pogłębiać kompeten- fikę czasu igrzysk W. Makowiecki, Ten by budowania napięcia
cje odbioru tekstu – głośne czytanie fragmentu doty- dzień Diossos zapa- – wyszukuje fragmenty
literackiego czącego wyścigu mięta na zawsze, – określa funkcję tekstów
– porządkowanie zdarzeń s. 207-211 – dokonuje przekształceń
tekstu
57
58
– wskazywanie w warstwie języka
sposobów budowania napięcia
w tekście
– przekształcanie relacji ze względu
na osobę sprawozdawcy
II/2 – przeprowadze- – tworzyć różne teksty – redagowanie i analiza napisanych Ćwiczenia języ- – wskazuje liczebniki, nazy-
nie klasowych odpowiednie do sytu- samodzielnie tekstów okoliczno- kowe: Piłka jest wa ich rodzaje
rozgrywek acji (komentarz „na ściowych okrągła..., s. 69 – odczytuje intencje
gorąco”, afisz, gratula- – wyraża intencje
cje, notatka prasowa) – posługuje się poznanymi
– analizować związki formami wypowiedzi
liczebników z rze- – komentuje
czownikami
I/1b – wyrazić głosowo – ekspresywne odczytanie tekstu Teksty i zadania: – posługuje się pojęciami
I/2ab dramatyzm przedsta- przez nauczyciela H. Sienkiewicz, Staś właściwymi dla opisu
III/4 wionego zdarzenia, – odnajdywanie fragmentów bu- zabija lwa, s. 231- świata przedstawionego
– wnikać w strukturę dujących napięcie opisywanego 233 – rozumie pojęcie punkt
tekstu zdarzenia, ich wizualizacja kulminacyjny
– kształtować nawyk – analiza opisu lwa, wskazywanie – wyszukuje odpowiednie
uważnego czytania określeń fragmenty
tekstu literackiego – nazywanie reakcji Beduinów – poprawnie wnioskuje
– odróżniać fikcję reali- – tworzenie wymyślonych dialogów
styczną od fantastycz- odnoszących się do opisanych
nej zachowań
– wynajdowanie w tekście frag-
mentów dotyczących zachowania
Stasia oraz jego odczuć, przeżyć,
myśli towarzyszących mu w da-
nym momencie
PLAN PRACY
KLASA 6
60
PROJEKT: KSIĄŻKI, KTÓRE WARTO PRZECZYTAĆ
IV/1 edukacja – wprowadzić do czyn- – odczytywanie kaligramu Ćwiczenia języ- – podaje znaczenia słów
ekologiczna nego słownika ucznia – wyjaśnianie znaczenia słów, kowe: Wyjaśniamy – wymyśla zdania, w któ-
nowe związki fraze- zwrotów, wyrażeń i związków za słowa i powiedze- rych poprawnie stosuje
ologiczne pomocą słownika nia, s. 17 poznane wyrazy i związki
– korzystać ze źródeł wyrazowe
informacji
IV/1 edukacja – od formy prezen- – ustalić listę lektur – zapoznanie się z listą książek, Teksty i zadania: – wybiera przynajmniej
ekologiczna tacji będzie uza- obowiązujących w kla- które warto przeczytać Zadania dla Was, jedną książkę do przeczy-
leżniona ocena; sie VI – dostarczenie rodzicom listów nr 8, s. 26 tania i zaprezentowania
oceniana jest nie informacyjnych z zasadami – podpisuje list informa-
tylko aktywność wyboru lektur w danym list do rodziców/ cyjny
ucznia, ale rodzaj roku szkolnym uczniów
zaprezentowa- – sprawdzenie zasobów biblioteki
nych umiejętno- szkolnej pod kątem zapropono- lista lektur
ści: pisanie lub wanych tytułów
mówienie – ustalenie terminu oraz formy
prezentacji wybranej lektury
– określenie wymagań nauczyciela
odnośnie formy prezentacji (ust-
nej lub pisemnej, np.: sprawoz-
danie z lektury lub prezentacja
ustna)
IV/1 edukacja – korzystać ze źródeł – analizowanie materiału zgroma- Ćwiczenia języ- – korzysta ze słownika
ekologiczna informacji dzonego w ćwiczeniach – działy kowe: „Biały kruk” – rozumie treść haseł ze
– poszerzać zakres rzeczowe biblioteki „Biały Kruk” zaprasza, s. 20 słownika
leksyki – ustalanie rodzajów książek, które – wyjaśnia terminy własny-
– odróżniać części są dostępne w bibliotece – poszu- Słownik języka mi słowami
mowy kiwania słownikowe polskiego – dobiera określenia spo-
Słownik wyrazów śród podanych
obcych
– tworzenie przymiotników od – odróżnia przymiotniki
rzeczowników i analiza wielości od rzeczowników
ich znaczeń, np. fantastyka – fan- – tworzy według wzoru
tastyczny przymiotniki od rzeczow-
ników
IV/1 edukacja – badać treść i zakres – porządkowanie nazw działów Ćwiczenia języ- – posługuje się poznanymi
I/2b ekologiczna znaczeniowy wyra- biblioteki szkolnej poprzez kowe: terminami: proza, poezja,
zów pojawiających tworzenie ciągów wyrazów – od Opracowuję kata- powieść, baśń, legenda,
się przy opracowaniu najszerszego znaczeniowo do log rzeczowy, s. 21 opowiadanie itp. w opra-
katalogu rzeczowego najwęższego cowywanych przez siebie
biblioteki – układanie dialogów sytuacyjnych dialogach
utrwalających dotychczas poznane – redaguje dialog
słownictwo
I/1c edukacja – zapoznać z różnymi – czytanie propozycji do rubryki Sztuka pisania: – zapisuje adres bibliogra-
ekologiczna sposobami informo- „Mole Książkowe” Notki i sprawoz- ficzny książki
wania o książkach – analizowanie tekstów pod kątem dania czyli różne – odróżnia fakty od opinii
– ustalić elementy adre- sposobów wpływania na opinię sposoby informo- – tworzy opinie
su bibliograficznego czytelników wania o książkach,
książki – wyszukiwanie określeń opiniują- s. 179
– odróżniać fakty od cych, wartościujących
opinii – odtwarzanie wzoru adresu biblio-
graficznego
III/4 edukacja – redagowanie – przygotować do two- – skupienie uwagi uczniów na spra- jw. – redaguje sprawozdanie
II/1c ekologiczna własnego tekstu rzenia wypowiedzi wozdaniu z lektury z lektury
II/2e sprawozdania o charakterze dyskur- – ustalenie porządku wypowiedzi;
z lektury war- sywnym nazwanie poszczególnych części
to zadać, gdy – ustalać wymagania – ustalenie wymagań – podsumo-
uczniowie prze- dotyczące redagowanie
czytają teksty do wania sprawozdania – redagowanie samodzielnych
prezentacji na z lektury wypowiedzi na temat lektur ze
koniec miesiąca świadomym nastawieniem na
nadawaną wypowiedzi funkcję
61
62
– dokonywać prze- – wyodrębnianie w podanych wyra- Ćwiczenia języ- – rozumie pojęcie wyrazu
kształceń słowotwór- zach cząstek słowotwórczych kowe: pokrewnego
czych wyrazów – ustalenie, za pomocą Słownika Jak powstają sło- – wskazuje wyrazy należą-
– wyodrębniać i odczy- wyrazów obcych, znaczeń tych wa?, s. 22 ce do jednej rodziny
tywać znaczenia za- cząstek – wyróżnia formanty
pożyczonych cząstek – podawanie własnych przykładów Słownik wyrazów
słowotwórczych wyrazów do analizy słowotwórczej obcych
– wskazywać formanty – tworzenie peryfraz słowotwór-
słowotwórcze czych do wyrazów rodzimego
pochodzenia
V/1 edukacja – możliwość wypo- – nabyć umiejętność – wycieczka do szkolnej, miejskiej
ekologiczna wiedzenia się na swobodnego poru- lub publicznej biblioteki
temat wycieczki szania się w świecie
w formie np. książek
sprawozdania,
wpisu do kroni-
ki klasy, foto-
graficznego
reportażu itp.
II/1k edukacja – posługiwać się rów- – napisanie regulaminu korzysta- Ćwiczenia języ- – posługuje się zdaniami
II/2 ekologiczna noważnikami zdań nia z księgozbioru kowe: i równoważnikami zdań
i konstrukcjami bez- – zredagowanie upomnienia dla Jestem pomocni- – tworzy teksty o charakte-
podmiotowymi w tek- niesolidnego czytelnika kiem bibliotekarza, rze informacyjnym
stach urzędowych s. 23 – tworzy teksty wyrażające
– dostosowywać język określoną intencję
wypowiedzi do sytu-
acji komunikacyjnej
– oficjalnej i nieofi-
cjalnej
II/2 edukacja – ze względów – skutecznie porozu- – przygotowanie do opowiadania Ćwiczenia języ- – rozróżnia pytania otwar-
IV/1 ekologiczna organizacyjnych miewać się w różnych o ulubionym autorze: zgromadze- kowe: te i zamknięte
I/1d najlepiej przygo- sytuacjach nie informacji, zapoznanie się – formułuje pytania
tować jednakowy – porządkować infor- z materiałem źródłowym i wypisa- Spotkanie z ulubio- – przestrzega ustalonego
zestaw materia- macje nie faktów nym autorem, s. 26; porządku informacji
łów źródłowych – korzystać ze źródeł – formułowanie pytań o charakterze Opowiadam intere- – posługuje się faktami
dla wszystkich informacji otwartym sująco o ulubionym – tworzy plan swojej wypo-
uczniów (wyko- – konstruować pytania – redagowanie planu wypowiedzi; autorze, s. 26 wiedzi; zapisuje go w po-
nują tego typu „otwarte” poszukiwanie sposobów na staci równoważników
zadanie po raz – redagować plan wypo- uatrakcyjnienie opowiadania zdań
pierwszy). wiedzi ustnej (anegdoty) – włącza do wypowiedzi
– opowiadanie – odróżniać fakty od – prezentacja anegdoty
o ulubionym opinii
autorze można – dostrzegać anegdoty
włączyć do pre-
zentacji lektury
edukacja – mówić w sposób wy- – prezentowanie lektur – wypowiada się na temat
ekologiczna razisty artykulacyjnie – wybór pięciu książek do lektury lektur, nadając wypowie-
i przejrzysty intencjo- dla całej klasy dzi ustaloną wcześniej
nalnie – pisanie adresów bibliograficznych formę
– mówić płynnie książek
na temat lektury
(przynajmniej dwie
minuty)
PROJEKT: POLUBIĆ CZYTANIE
(na podstawie rozdziału: Wyobraźnia na przetartych szlakach)
I/1b edukacja – czytać ze zrozumie- – czytanie tekstu Teksty i zadania: – wyszukuje odpowiednie
I/2b ekologiczna niem – tworzenie słownika wyrażeń W. Woroszylski, fragmenty w tekście
– wskazywać elementy i zwrotów „indiańskich” – wyja- I ty zostaniesz – posługuje się pojęciami:
świata przedstawio- śnienie ich znaczeń i porządko- Indianinem, s. 26- świat przedstawiony,
nego wanie w kręgach tematycznych: 29 bohater, autor, narrator
– wyodrębniać słow- ubiór, zwyczaje, wierzenia itp. itp.
nictwo właściwe dla – analiza elementów świata przed-
konwencji literatury stawionego
„indiańskiej”
63
64
II/1b edukacja – ocena opisu – pisać poprawnie – wypełnienie danych osobowych Ćwiczenia języ- – zapisuje swoje dane
II/3 ekologiczna ortograficznie „paszportu” (imię/nazwisko/ kowe: – nazywa elementy kostiu-
– dokonywać opisu data i miejsce urodzenia/miejsce Tak przygotowują mu
z wykorzystaniem zamieszkania itp.) umożliwiają- projekty kostiumo- – dobiera określenia przy-
związków nominal- cego przedostanie się do świata lodzy, s. 106, miotnikowe
nych (rzeczownik Indian lub Bez korepe- – projektuje kostium
i przymiotnik w mia- – projektowanie kostiumu (według tycji: – redaguje opis
nowniku) wzoru) I ty zostaniesz – stosuje konstrukcje sy-
– precyzować opis – opisywanie kostiumu (najpierw Indianinem, nonimiczne, by uniknąć
czynności z popraw- ustnie) z wykorzystaniem czasow- s. 19-24, powtórzeń
nym zastosowaniem ników zgromadzonych na apli [tu:] projekty cyklu – zauważa błędy
związków werbalnych (Zdradzę ci tajemnicę) lekcji z wykorzysta- i je koryguje
– doskonalić użycie kon- – poprawianie tekstu i druga redak- niem materiałów
strukcji składniowo- cja; ocena prac dodatkowych
-kompozycyjnej: kim
jestem? kim będę? kim
zostanę?
II/1k – ocena instrukcji – redagować instrukcję – wymyślanie zadań pozwalających Bez korepetycji, – redaguje instrukcję, kon-
II/5 z zastosowaniemróż- na wejście „bladych twarzy” do jw. sekwentnie przestrzega
nego typu czasowni- świata Indian – ćwiczenie z wy- lub na podstawie przyjętego przez siebie
ków obraźni Teksty i zada- sposobu pisania
– poprawnie budować – czytanie fragmentu tekstu S. nia (klasa V): – wskazuje w zdaniu cza-
wypowiedzenia Szmaglewskiej, To murowany S. Szmaglewska, To sownik i określa jego
z zachowaniem norm numer murowany numer!, formy
gramatycznych i skła- – tworzenie instrukcji tańca indiań- s. 68-70 – stosuje poprawną formę
dniowych skiego słowa Indianin w two-
– odmieniać wyraz – analiza sposobów językowego rzonych przez siebie zda-
Indianin w liczbie ukształtowania tekstu użytych niach
pojedynczej i mnogiej przez uczniów
– uzupełnianie tekstu z lukami
słowem Indianin
I/1a edukacja – odczytywać znacze- – poszukiwania semantyczne zwią- Ćwiczenia języ- – wskazuje wyrazy i wyra-
V/1 ekologiczna nie przymiotników zane ze słowami wielki/ wielcy kowe: żenia synonimiczne do
III/1a, wielcy/wielkie oraz oraz odkrywcy/odkrycia Wielcy podróżnicy, podanych
b, c wyrażeń wielcy – śledzenie zawartości tekstu wielkie odkrycia, – poprawnie odczytuje
podróżnicy/wielkie – hasła biograficznego; ustalenie s. 87-90 biogram, nadając skrótom
odkrycia faktów; czytanie dat, skrótów i skrótowcom odpowied-
– odczytywać tekst – analiza konstrukcji składniowych Encyklopedia po- nie brzmienie
biogramu – zdań z orzeczeniem czasowniko- wszechna PWN – odróżnia fakty od opinii
– analizować zmiany wym i orzeczeniem imiennym – wskazuje zdania i równo-
znaczenia zdań w stro- – analiza znaczenia czasowników ważniki zdań
nie czynnej i biernej w stronie czynnej i biernej – dokonuje przekształceń
– rozumieć pojęcia i po- – wyprowadzenie wniosków z ćwi- zdań na równoważniki
sługiwać się termino- czeń zdania i odwrotnie
logią: strona czynna – doskonalenie umiejętności prze- – posługuje się odpowied-
i bierna czasownika; kształcania strony czynnej na nią terminologią
orzeczenie czasowni- bierną w ćwiczeniu Wynalazcy – przekształca według
kowe i imienne i wynalazki (s. 90) wzoru stronę czynną na
– konstruować różne bierną
typy wypowiedzeń – świadomie stosuje stronę
uzależnione od celu czynną lub bierną w zależ-
wypowiedzi, punktu ności od celu wypowiedzi
widzenia
I/1a – precyzować znaczenia – ciche czytanie tekstu Ćwiczenia języ- – wyjaśnia znaczenie nie-
I/4 – wnioskować – rozmowa o tekście listu kowe: zrozumiałych słów na
III/2a – nazywanie czynności uzależnione Sukces! Tak napi- podstawie kontekstu lub
od pozycji nazywającego – zdo- sał sam Krzysztof korzysta z właściwego
bywca lub podbity Kolumb, s. 88 źródła
– wspólne komentowanie i wni- – formułuje wnioski na
kanie w wartość semantyczną temat skutków i przyczyn
powstałych zestawień wydarzeń
65
66
I/1f edukacja – doskonalić umiejęt- – szukanie znaków graficznych za- Teksty i zadania: – wyraża własne zdanie
I/1g ekologiczna ność odczytywania stosowanych przez plakacistę oraz plakat wystawowy i potwierdza je odpowied-
I/2b znaków graficznych odkrywanie nadanych im znaczeń J. Lenicy (1492- nimi argumentami
I/3e i określania ich zna- – stawianie hipotez interpretacyj- 1992), s. 83 – wskazuje ważne elementy
III/4 czeń nych obrazu i nazywa je
– czytać teksty na po- – zajmowanie stanowiska w dysku- – przypisuje poszczególnym
ziomie dosłownym sji znakom odpowiednie
i przenośnym znaczenia
– uważnie słuchać i od- – formułuje wniosek
powiednio reagować – dostrzega kontekst histo-
ryczny dzieła
I/1c edukacja – uczniowie mogą – zaznajomić z konwen- – projekcja filmu R. Polańskiego film R. Polańskiego
ekologiczna obejrzeć film cją „piracką” w kultu- Piraci Piraci
– pracują z wcześ- rze
niej przygotowa-
ną kartą pracy
I/1b I/2 edukacja – tworzyć topikę awan- – rozmowa na temat filmu – z wyko- jw. – rozumie pojęcia: gatunek,
ekologiczna turniczo-morską rzystaniem przygotowanej karty rekwizyt, motyw, wątek,
– posługiwać się poję- – odtworzenie stereotypowego Teksty i zadania: scenarzysta itp.
ciami niezbędnymi do portretu pirata (według poznane- R. Sabatini, Kapitan – odtwarza stereotypowe
odczytywania dzieła go już wcześniej schematu; może Blood, s. 92-94; wyobrażenie pirata w kul-
filmowego to być zadanie domowe) szanta Grzeczny turze
– porównywać – czytanie fragmentu tekstu Jan, s. 96 – czyta tekst
R. Sabatiniego – wyszukuje fragmenty
– literacki portret Kapitana Blooda i posługuje się nimi
– porównanie bohaterów w funkcji charakteryzują-
– nauka szanty cej lub argumentacyjnej
– nazywa cechy
I/1d edukacja – definiować prze- – ustalenie, w swobodnej rozmowie, Teksty i zadania: – ocenia zjawisko
III/2 ekologiczna nośne znaczenia zakresu skojarzeń uczniów i zaso- jw. oraz Pod czarną – wskazuje fakty i opinie
III/3a słowa pirat/piractwo bu informacji na temat zjawiska banderą, s. 95 – formułuje wniosek
w kontekście współ- piractwa
czesnych doniesień – próba definicji dzisiejszych od- Słownik języka – dostrzega kontekst hi-
o tego typu zjawiskach mian piractwa; określenie tematy- polskiego; storyczny dla zdarzeń ze
– zająć stanowisko ki artykułu, gromadzenie faktów Słownik mitów współczesności
w dyskusji i opinii i tradycji kultury – zajmuje stanowisko w dys-
– zestawienie z definicjami słowni- kusji
kowymi
II/2 – uczniowie mogą – reagować adekwatnie – spotkanie z policjantem poświęco- Teksty i zadania: – formułuje pytania
redagować tak- do sytuacji ne piractwu drogowemu (według Zadanie dla Was, nr – nawiązuje do wypowiedzi
że inne formy – precyzować pytania scenariusza przygotowanego 1, s. 107 rozmówcy
wypowiedzi, np. i odpowiedzi przez uczniów) – rozróżnia pytania otwarte
ogłoszenie lub – opracowywać tekst i zamknięte
zaproszenie miniwywiadu
na spotkanie
dla uczniów klas
młodszych lub
sprawozdanie
z wizyty
– praca w czterech – oceniać wybrane – praca w grupach nad projektem Teksty i zadania:
grupach umiejętności uczniów Mary Celeste Zadania dla Was,
w zakresie sprawności nr 2s. 107 – rozpi-
językowych (styli- sane na działania
stycznych, ortograficz- grupowe w: Bez ko-
nych) repetycji: Śladami
„Mary Celeste”,
s. 9-18
– współpraca – czytać ze zrozumie- – podział klasy na grupy Teksty i zada- – zauważa elementy świata
I/1b z nauczycielem niem tekst – samodzielna lektura zawartych nia: A. Dumas, przedstawionego
I/2 plastyki – identyfikować ele- w podręczniku tekstów o tematy- Muszkieterowie – nazywa je
II/1d menty świata przed- ce: detektywistycznej, spod znaku królewscy i gwar- – przypisuje im cechy
stawionego płaszcza i szpady, o niezwykłych dziści pana kardy- – wnioskuje
II/4 rabusiach nała, s. 108-110; – syntetyzuje
67
68
– rozpoznawać motywy – zadania dla grup: charakteryzo- H. Sienkiewicz, – ogarnia całość
charakterystyczne dla wanie świata przedstawionego Panna porwana!, – przedstawia w innej for-
omawianych typów (czas, miejsce) i bohaterów (cechy s. 111-115; mie
powieści charakterystyczne); wyszukiwanie H. Pyle, Robin
– rozumieć pojęcia: powtarzających się, konwencjonal- Hood, s. 116-120;
powieść, konwencja, nych motywów, zdarzeń, rekwizy- L. Micuno, Mściciel
motyw tów w masce, s. 121-122;
– uogólniać – tworzenie plakatów reklamują- K. Makuszyński, Kto
cych dany typ powieści zjadł lody?, s. 128-
130;
A. C. Doyle, Mistrz
dedukcji – Sherlock
Holmes zastawia
pułapkę, s. 137-141
II/1a – podsumowanie – wykorzystać zdobytą – ćwiczenia redakcyjne w pisaniu Sztuka pisania: – redaguje opowiadanie
II/1b działań: redago- wiedzę na temat różnego rodzaju opowiadań w 3 Jaki bohater
II/3 wanie opowia- różnych konwencji osobie – zgodnie ze wskazówkami – taka przygoda.
II/4 dań w określo- i kreacji bohaterów zawartymi w Książce nauczyciela Opowiadanie
nej konwencji – doskonalić umiejęt- – poprawa; druga redakcja tekstu niezwykłych, ale
lub będących grą ność zapisywania (może to być zadanie domowe); prawdopodobnych
z konwencją dialogów, schemat ocena prac historii, s. 50-53
– ocena według kompozycyjny opo-
kryteriów wiadania i włączać do
opowiadania elemen-
ty opisu i charaktery-
styki
– planować pracę
– kontrolować popraw-
ność ortograficzną
własnej wypowiedzi
PROJEKT: CODZIENNOŚC JAKO TEMAT – W SZTUCE I LITERATURZE
(wernisaż)
I/1f – odróżniać fikcję od – ukierunkowana rozmowa na te- Teksty i zadania: – posługuje się w rozmowie
I/2b rzeczywistości, realne mat obrazu; eksponowanie pojęć: B. E. Murillo, Dzieci pojęciami poznanymi na
III/4 od nierealnego, kicz realizm, temat, portret, scena z melonem i wino- lekcji
od sztuki rodzajowa, kolorystyka, funkcja gronami, s. 5 – odczytuje znaki i przypisu-
– odczytywać znaki i ich estetyczna obrazu je im znaczenia
znaczenia – zestawienie proponowanego ob- – wyciąga wnioski (z pomo-
– wnioskować razu z podobnymi ujęciami dzieci cą nauczyciela) na temat
– pogłębić rozumienie (współczesnych dzieci ulicy) na funkcji zaprezentowanych
pojęć: świat przed- innych fotografiach tu tekstów
stawiony, fikcja artys- – rozważania na temat podobień-
tyczna oraz innych, stwa tematu oraz różnicy w funkcji
służących do opisu tekstów
tekstu ikonograficz- – interpretowanie tytułu rozdziału
nego w kontekście obrazu
I/1b – wyszukiwać fragmen- – wspólne czytanie pierwszego Teksty i zadania: – czyta tekst
I.2 ty fragmentu opowiadania M. Dąbrowska, – korzysta z kontekstu do
IV/1 – pracować z tekstem – wstępne uwagi porządkujące Samo życie, s. 7-10 wyjaśnienia niezrozumia-
– rozumieć/wskazywać informacje na temat bohaterów, łych słów
funkcję charaktery- miejsca akcji, problemu – rozumie pojęcia: świat
zującą przestrzeni – wyszukiwanie w tekście frag- przedstawiony, bohater,
w utworze mentów charakteryzujących miejsce zdarzeń
– rozumieć pojęcia: fik- przestrzeń zdarzeń i opisujących – ilustruje swoją wypo-
cja literacka, realizm ją; odtworzenie relacji przestrzen- wiedź fragmentami tekstu
nych (odwoływanie się do rysun- – charakteryzuje
ków) – zauważa związek między
– dostrzeganie wpływu miejsca akcji przestrzenią utworu a bo-
na możliwości życiowe bohaterów haterami
– odtworzenie i analiza dalszych – wyszukuje w tekście
zdarzeń z opowiadania fragmenty potrzebne do
– charakteryzowanie postaci przez argumentacji
trzecioosobowego narratora – opowiada własnymi sło-
wami
69
70
I/1b – odczytywać intencje – czytanie tekstu przez nauczyciela Teksty i zadania: – uważnie słucha
II/1l – pogłębić rozumienie – odtworzenie „przepisu” Ani na L. M. Montgomery, – odtwarza zdarzenia
istoty i funkcji litera- dobre opowiadanie Jeśli tworzyć, to – wyszukuje fragmenty
tury – wyodrębnienie opinii Mateusza, wzniosłe historie, – ocenia, komentuje
– oceniać i komentować panny Bary, Maryli na temat zasto- s. 13-16 – redaguje instrukcję/
– posługiwać się frag- sowanych przez Anię rozwiązań poradnik
mentami tekstu w ar- fabularnych
gumentacji – samodzielne ocenianie tekstu
opowiadania Ani i zastosowanych
przez nią rozwiązań
II/1b – zauważać błędy języ- – tworzenie zapisków uważnego Sztuka pisania: – zauważa błędy
II/3 kowe czytelnika: zauważenie miejsc Przygody dnia – proponuje własne kon-
– doskonalić umiejęt- wymagających „wyszlifowania” powszedniego czyli strukcje językowe
ność korygowania oraz zaproponowanie i nazwanie narracje realistycz- – ocenia skuteczność
tekstu zmian, które należałoby wprowadzić ne [tu:] Jak dosko- i poprawność własnych
– ocena zaproponowanych przez nalić tekst opowia- rozwiązań językowych
uczniów poprawek stylistycznych dania, s. 80
III/4 – doskonalić umiejęt- – czytanie tekstu jw., – wyciąga wnioski
ność interesującego – ocena i komentowanie zapropono- Jak zaciekawić – analizuje tekst
opowiadania o wła- wanych rozwiązań czytelnika?, s. 83 – proponuje własne rozwią-
snych doświadcze- – czytanie drugiego tekstu zania kompozycyjne
niach – wyciąganie wniosków na temat
sposobów podtrzymywania zain-
teresowania czytelnika
II/1a – ocena opowia- – redagować opowia- – redagowanie własnego opowiada- – redaguje realistyczne
dania danie nia: Życie naszej klasy opowiadanie
– korekta tekstu, poprawa i ocena
prac
I/1b – rozumieć pojęcie oda – własna lektura wiersza i ustalenie Teksty i zadania: – wskazuje cechy wiersza
– zauważać grę z kon- sposobu jego wygłaszania M. Białoszewski, – rozumie pojęcia: intona-
wencją – analiza recytacyjna utworu cja, interpretacja, pod-
miot mówiący
– analizować wiersz – interpretacja głosowa Ach, gdyby, gdyby – odczytuje emocje, sensy
– odnotowanie spostrzeżeń dotyczą- nawet piec zabra- naddane
cych dramaturgii wiersza li..., s. 20 – dokonuje interpretacji
– odczytanie przesłania utworu głosowej tekstu
I/1b – odczytać refleksję – uruchomienie wiedzy uczniów na Teksty i zadania: – wskazuje synonimy i okre-
zawartą w wierszu temat potocznego znaczenia słowa W. Szymborska, ślenia do słowa cud
– zrozumieć istotę para- cud w opozycji do codzienności, Jarmark cudów, – wykazuje się wiedzą po-
doksu pospolitości itd., konteksty (np. s. 6 toczną
biblijne, emocjonalne) w jakich – odczytuje myśl główną
słowo cud występuje, frazeologi- utworu
zmy – rozumie istotę paradoksu
– weryfikacja spostrzeżeń – wyko- i wykorzystuje ją przy
rzystanie definicji słowa cud ze tworzeniu własnego tek-
Słownika języka polskiego stu
– czytanie wiersza, np. w duecie
dziecięcym
– wyciagnięcie wniosku z wiersza
– wyodrębnienie schematu kompo-
zycyjnego utworu
– tworzenie własnego tekstu poetyc-
kiego
– współpraca – redagować zapro- – poszukiwania tekstów kultury, Teksty i zadania: – wykorzystuje zdobytą
z nauczycielem szenie, ogłoszenie, w których codzienność jest świa- Zadania dla Was, wiedzę w praktyce
plastyki, muzyki biuletyn informa- tem przedstawionym (w tym nr 5, s. 26
– działania mają cyjny własne prace uczniów)
charakter dia- – wdrażać do samo- – redagowanie zaproszenia dla gości
gnozujący umie- dzielności w poszu- honorowych (rodziców) na werni-
jętności uczniów kiwaniu informacji, saż i pisanie ogłoszenia
i nie podlegają korzystaniu z nich, po- – redagowanie biuletynu informa-
ocenie dejmowaniu decyzji cyjnego
– tak zorganizowa- – utrwalać rozumienie – zorganizowanie wernisażu
na impreza może pojęć: fikcja i rzeczy- – ustalenie porządku imprezy, do-
uświetnić np. wistość branie oprawy muzycznej
wywiadówkę
71
72
– rozumieć pojęcia:
sztuka, istota sztuki,
świat przedstawiony,
funkcja sztuki
PROJEKT: WYJŚCIE DO... RESTAURACJI
(na podstawie projektu ćwiczeń językowych Niech będzie uroczyście)
II/2 – wskazywać zdania – czytanie dialogu sytuacyjnego Ćwiczenia języ- – wskazuje w zdaniu części
II/3 – rozróżniać orzeczenie – ustalenie form osobowych czasow- kowe: mowy
II/5 czasownikowe i pod- ników i form fleksyjnych rzeczow- Niech będzie na- – nazywa podmiot i orze-
miot ników prawdę uroczyście, czenie
– redagować dialog – uzupełnianie w parach schematu s. 51 – rozróżnia zdanie i równo-
– werbalizować inten- dialogu, w którym uwzględniono ważnik zdania
cje, emocje w formie: role nadawcy i odbiorcy (klienci – redaguje dialog
rady, zachęty, prośby, – ekspedientka) – odczytuje intencje
podziękowania, ak- – poprawa prac – ujawnia intencje we wła-
ceptacji, negacji itd. snej wypowiedzi
II/1 – ocena przepisu – doskonalić akty mowy – czytanie przepisu Dyzia jw., – redaguje przepis
typu przepis, poucze- – ustalenie wyróżników tekstu Planujemy menu – wskazuje czasowniki
nie, rada – przywołanie innych sposobów uroczystego obia- – rozróżnia i nazywa różne
– posługiwać się po- redagowania przepisu – transfor- du, s. 55 formy czasownika
jęciami: czasownik macja tekstu Dyzia poprzez zastą- – wskazuje czasowniki
osobowy i bezokolicz- pienie bezokoliczników formami dokonane i niedokonane
nik osobowymi czasownika, formą – używa konstrukcji skła-
– tworzyć orzeczenia rozkaującą, tworzenie orzeczeń dniowych właściwych dla
modalne modalnych określonej formy wypo-
– Mój przepis na danie – indywidu- wiedzi [tu:] przepis, rada,
alne pisanie przepisu z wykorzy- pouczenie
staniem podanej przez nauczyciela
listy składników
– poprawa i ocena prac
II/1 – uczniowie przy- – obserwować kwestie – nazwanie elementów zastawy jw., – zapamiętuje nazwy przy-
noszą na lekcję związane z fleksyjno- stołowej (ćwiczenia); odmiana Nakrywamy do padków
nakrycia stołowe ścią rzeczowników: przez przypadki stołu; Nakrycie na – odmienia rzeczownik
dla siebie rodzaj, liczba, odmia- – nakrywanie do stołu uroczyste okazje, przez przypadki
– możliwa korela- na przez przypadki, – pisanie instrukcji (samodziel- s. 56-57 – odmienia przymiotnik
cja lekcji z plasty- poprawność połączeń ne) nakrywania do stołu do z rzeczownikiem
ką lub techniką w zakresie rzeczow- Poradnika savoir-vivru – określa na podstawie
– uczniowie nik oraz rzeczownik – ocena prac formy wypowiedzi liczbę,
mogą uczyć się z przyimkiem rodzaj
np. jak układać – zapamiętać nazwy – używa właściwych przy-
serwetki na przypadków i odpo- imków
uroczyste okazje wiadające im pytania
– tworzyć instrukcję
II/1 – zajęcia można – tworzyć formy rozka- – praca w grupach: pisanie instruk- jw., – pisze instrukcję
przeprowadzić zujące cji (rady, zalecenia) dotyczących: Z poradnika savoir-
na godzinie zachowania się na przyjęciu, ubio- -vivru, s. 58
wychowawczej ru, pakowania prezentu, składania
– ocena instrukcji życzeń i wręczania kwiatów, poradnik typu
zachowania się przy stole, witania Bon ton dla nasto-
się itp. (w zależności od potrzeb) latków
– czytanie interesujących młodzież
instrukcji z różnych pism, poradni-
ków
II/2 – zamieniać mowę – ćwiczenia w przekształcaniu tek- jw., – dokonuje przekształceń
zależną na niezależną stu Składamy życze- mowy niezależnej na
nia, s. 59 zależną (pomoc nauczy-
ciela)
– samodzielnie dokonuje
transformacji tekstu
– przyswajać zachowa- – wyjście do restauracji – wykorzystuje zdobytą
nia kulturowe: języ- wiedzę w praktyce
kowe i pozajęzykowe,
ważne dla kultury
wspólnotowej
73
74
– uaktualniać w prak-
tyce współcześnie
obowiązujące zasady
savoir-vivru
PROJEKT: OZNAKI CZASU
(program poetycki przygotowywany dla uczniów klas młodszych)
IV/1 – odróżniać ujęcia me- – zadania w trzech grupach: gro- Słownik frazeolo- – wyjaśnia znaczenie związ-
III/1 taforyczne od dosłow- madzenie przysłów związanych giczny; ków frazeologicznych,
III/2a nych z czasem i odczytywanie ich W. Kopaliński, przysłów
– porządkować spo- znaczeń/gromadzenie związków Księga przysłów; – umieszcza je we właści-
strzeżenia frazeologicznych związanych z cza- Opowieści o rze- wym kontekście
– bogacić leksykę sem/ przygotowanie, w oparciu czach powszednich – porządkuje wydarzenia
– korzystać ze źródeł o materiały źródłowe, informacji lub inne teksty na i umieszcza je na osi czasu
informacji o zmianach sposobu mierzenia temat sposobów – wnioskuje o skutkach
czasu mierzenia czasu; i przyczynach, zależnoś-
– prezentacje poszczególnych grup ciach
– wykonanie zapisu (np. w formie Teksty i zadania: – przekazuje treści własny-
mapy pamięci) Zadania dla Was, mi słowami
nr 3 (dla chętnych),
s. 230,
I/1g – odróżniać ujęcia me- – wyjaśnianie i komentowanie do- Teksty i zadania: – rozumie pojęcie metafora
taforyczne od dosłow- słownych i przenośnych znaczeń plansza Czas na – posługuje się nim w prak-
nych planszy wagę złota, s. 199; tyce
– przygotowanie własnej planszy pt. S. Dali, Trwałość – nadaje przekazom sensy
Czas (pomoc ze strony nauczycie- wspomnienia, metaforyczne lub symbo-
la plastyki) s. 228-229; liczne
– omówienie także pomysły
lekcji w: „Nowa
Polszczyzna” 2/1997,
np. E. Korulska,
O myśleniu
metaforycznym
na lekcjach języka
polskiego
I/1b – recytacja – odczytywać obrazy – wyrażanie i uzasadnianie wła- Teksty i zadania: – nazywa środki poetyckie-
I/2 poetyckie i językowe snej opinii po domowej lekturze J. Twardowski, Sześć go obrazowania i wskazu-
sposoby ich budowa- wszystkich tekstów poetyckich; pór roku, s. 200; je w wierszu
nia szukanie podobieństw między J. Kulmowa, zielony – określa nastrój
– uzasadniać wybory tekstami; odnoszenie ich do tytułu obłoczek, s. 200, – odczytuje myśl przewod-
– analizować wybrane rozdziału i sekwencji; wybieranie J. Tuwim, Brzózka nią utworu
utwory poetyckie swojego „ulubionego” wiersza kwietniowa, – dobiera, spośród poda-
– rozumieć konstrukcje – analizowanie trzech tekstów Rwanie bzu, s. 201; nych, odpowiednie do
obrazów poetyckich (zgodnie ze wskazówkami meto- J. Harasymowicz, nastroju i tematu wiersza,
– poszukiwać adekwat- dycznymi zawartymi w podręczni- Sad, styczeń, s. 203; określenia
nej do tekstu interpre- ku dla nauczyciela) K. Stęgowska, Zima, – wskazuje metafory
tacji głosowej – wybieranie przez ucznia tekstu do s. 204; – wskazuje odpowiednie
recytacji, a następnie przygoto- A. Mickiewicz, fragmenty wiersza
wanie jego interpretacji głosowej Poranek w Soplico-
(przy dużej liczbie uczniów można wie, s. 207
dobierać tematycznie teksty spoza
podręcznika)
– zainicjowanie przedsięwzięcia
II/1 – ocena tekstu – redagować teksty – redagowanie przez uczniów tek- jw. – współpracuje w grupie
II/3 zaproszenia użytkowe typu zapro- stu zaproszenia/ogłoszenia dla – redaguje teksty użytkowe
II/5 i ogłoszenia szenie, ogłoszenie uczniów klas młodszych na pora- Ćwiczenia języko- – wykorzystuje zdobytą
– wyciągać wnioski nek poetycki Oznaki czasu wraz we, s. 18 wiedzę w praktyce
– planować i organizo- z programem imprezy
wać pracę – analizowanie tekstu zamieszczo-
– współpracować w gru- nego w ćwiczeniach językowych;
pie twórcze naśladowanie wzoru
– przygotowanie oprawy muzycznej
– pomoc nauczyciela muzyki
– przygotowanie oprawy plastycznej
(wykorzystanie prac uczniów)
– pomoc nauczyciela plastyki
75
76
PROJEKT: CZAS
I/1b – odkrywać możliwe – analiza – słowo po słowie – tytułu Teksty i zadania: – odtwarza porządek zda-
III/4 znaczenia analizowa- noweli B. Prus, Z legend rzeń w formie planu
nych słów – czytanie tekstu przez nauczyciela dawnego Egiptu, – wyszukuje w tekście infor-
– ogarniać całość fabu- – odtwarzanie pprzebiegu zdarzeń s. 215-220 macje
larną utworu – wyszukiwanie informacji o upły- – wskazuje fragmenty
– charakteryzować wie czasu tekstu odnoszące się
bohatera – charakteryzowanie bohaterów pośrednio i bezpośrednio
– zauważać problema- tekstu do bohaterów
tykę tekstu i komento- – komentowanie zauważonych – wyprowadza wnioski
wać ją problemów – formułuje zauważone
– wnikać w strukturę – interpretowanie ramy kompozy- problemy
tekstu cyjnej noweli – odnosi się do nich w for-
mie komentarza
IV/1 – aktualizować zasoby – dobieranie związanych z kolorami Ćwiczenia języ- – łączy kolory z określenia-
II/1b leksykalno-frazeolo- określeń nazywających uczucia kowe: mi nazywającymi nastrój
giczne języka uczniów – określanie wartościujących i sym- Kolory odpowiada- i samopoczucie
– wydobywać zasoby bolicznych znaczeń poszczegól- ją uczuciom i na- – dobiera odpowiednie
czynnego słownika nych kolorów strojom, s. 91 nazwy uczuć
uczniów – ćwiczenia redakcyjne w tworzeniu – rozumie pojęcia obiek-
– rozważać znaczenia obiektywnych opisów W. Kopaliński, tywny – subiektywny
i wartości słów w wy- – włączanie w opis elementów Słownik symboli – redaguje opis z elementa-
branych kręgach oceny nastroju i charakteru osób, mi oceny
tematycznych które noszą poszczególne stroje
– stosować zgromadzo-
ny materiał leksykal-
ny w indywidualnych
pracach redakcyjnych
– rozwijać umiejętności – rozpoznawanie faktury materiału kawałki materiałów – posługuje się nazwami
werbalizacyjne: stoso- przez dotyk przyniesione przez cech, kolorów itp.
wać słownictwo uczniów
nazywające uczucia, – łączenie wrażeń dotykowych, – rozróżnia poszczególne
kolory itp. związanych z gatunkiem materia- części mowy
– wzmacniać wrażli- łu, z nazewnictwem typu: szorstki,
wość twardy, atłasowy
– analiza językowych sposobów
nazywania cech
– odnajdywanie indywidualnych
cech, emocji w fakturze, kolorze
materiału – tworzenie porównań
i metafor
I/1b – odczytywać sensy – analiza sytuacji z tekstu: miejsce, Teksty i zadania: – przedstawia sytuację
I/2 naddane bohaterowie itp. M. Pawlikowska- liryczną z wiersza własny-
– rozumieć pojęcia: per- – odczytywanie metafory zawartej Jasnorzewska, Czas mi słowami
sonifikacja, metafora, w wierszu krawiec kulawy, – odczytuje sens metafo-
podmiot mówiący s. 222 rycznej sytuacji
– rozumie pojęcia: meta-
fora, sytuacja liryczna,
podmiot mówiący
– posługuje się słownic-
twem związanym z emo-
cjami, kolorami itp.
I/1b – słuchać, reagować – czytanie tekstu przez nauczyciela Teksty i zadania: – rozumie zjawisko kontra-
I/2 adekwatnie do sytu- – stawianie hipotez interpretacyj- W. Szymborska, stu
acji nych z uzasadnieniem i odwoła- Muzeum, s. 223 – formułuje wniosek
– pracować z tekstem niem do tekstu – bierze udział wdyskusji
– stawiać pytania – odkrywanie zasady kompozycyj-
– odczytywać znaki nej tekstu
niewerbalne – ocenianie formy graficznej tekstu
– porównywać sposoby – wygłaszanie tekstu z pamięci
interpretacji recyta- – napisanie tekstu podsumowują-
cyjnej cego na temat: Moje refleksje po
– odczytywać sensy wycieczce do muzeum
naddane
77
78
PROJEKT: JESTEM PRZEWODNIKIEM PO MOJEJ MAŁEJ OJCZYŹNIE
(przygotowanie projektu muzeum)
I/1a edukacja – lekcja pierwsza – mówić w sposób – podział klasy na trzy grupy zajmu- Teksty i zadania: – buduje tekst ze świado-
III/3 ekologiczna – organizacyjna wyrazisty, przejrzysty jące się następującymi tematami: Zadania dla Was, mością celu
a, b – zadanie jest mini- intencjonalnie • zwyczaje, tradycje i obrzędy, nr 3, s. 230 – korzysta ze źródeł infor-
III/1 wychowanie projektem podsu- – mówić płynnie i pre- • spacer po najciekawszych miej- macji
IV/1 do życia w spo- mowującym ten cyzyjnie (przynajm- scach naszej okolicy – selekcjonuje je i porząd-
V/1 łeczeństwie etap rozważań niej dwie minuty na • Przedmioty z kufra prababci kuje
o czasie; wymaga temat codzienności) pamiętają niejedno... – współpracuje w grupie
przygotowań – redagować tekst, – opisanie w liście skierowanym do – przygotowuje się do pu-
w klasie pod będący wypowie- uczniów zasad pracy w grupach blicznych wystąpień
kierunkiem dzią przewodnika, i współpracy z nauczycielem (np.
nauczyciela oraz z użyciem charaktery- termin prezentacji, osoba odpo-
zaplanowania stycznych konstrukcji wiedzialna w grupie za całość
i zorganizowania składniowych i leksy- przedsięwzięcia)
działań w grupie ki – określenie wymagań do ustnej
(np. przydział – uważnie słuchać i no- prezentacji: wypowiedź ustna
prac) tować trwająca do dwóch minut; użycie
– na lekcji prezen- konstrukcji strony czynnej i bier-
tację poprzedzają nej, orzeczenia na -no, -to; używa-
działania języko- nie zwrotów służących podtrzy-
we – ćwiczenia, maniu kontaktu z grupą; wartość
które pomagają informacyjna; przygotowanie
uczniom nadać pomocy, np. plakatu, wystawki
wypowiedzi
właściwy kształt
językowy
I/4a wychowanie – wykorzystywać we – czytanie tekstu Zwiedzamy gród Ćwiczenia języ- – stosuje wyrażenia służące
I/1a do życia w spo- własnej wypowiedzi Kraka kowe: Zwiedzamy podtrzymaniu kontaktu
łeczeństwie stronę czynną i bierną – wskazywanie w tekście środków gród Kraka, s. 79-81 ze słuchaczami
oraz konstrukcje językowych służących podtrzyma-
z orzeczeniem na niu kontaktu z grupą, konstrukcji W. Kopaliński, – dobiera właściwe znacze-
-no, -to składniowych na -no, -to i określa- Słownik mitów nia do podanych archa-
– rozumieć pojęcie nie ich roli w wypowiedzi i tradycji kultury izmów
archaizm językowy – wyszukiwanie znaczenia archa- – samodzielnie definiuje
– posługiwać się pozna- izmów leksykalnych i zapożyczeń znaczenie wybranych
nymi na lekcji pojęcia- związanych z kulturą i obyczajami archaizmów
mi w praktyce miasta XVI wieku (miniatury – wyciąga wnioski na temat
z Kodeksu Behema ) wartości i przydatności
poznanych konstrukcji
składniowych
I/1d – argumentować – lektura tekstu prasowego Ćwiczenia języ- – odróżnia fakty od opinii
III/4 – nadawać tekstom – wskazywanie faktów i opinii kowe: – formułuje argumenty
III/2a zwięzłości poprzez – dostrzeganie argumentacji pole- Za i przeciw udo- – zapisuje je w postaci rów-
zastępowanie zdań mistów stępnianiu hejnali- noważników zdań
ich równoważnikami – formułowanie argumentów w po- cy turystom, s. 85
staci równoważników zdań
PROJEKT: GAZETA
I/1f – określać wartość – przegląd zaprezentowanych na Teksty i zadania: – umieszcza na osi czasu
III/1 informacyjną poszcze- planszy dzieł sztuki i zabytków plansza Opowieści poszczególne zdarzenia
III/3a gólnych zabytków – praca w grupach – porządkowanie na skałach, mu- – wyciąga wnioski
IV/1 – wskazywać różne informacji pod kątem: czasu po- rach, papirusach, – uogólnia
sposoby przekazy- wstania, formy, dokumentowane- tkaninach, przed- – odczytuje zawartość róż-
wania informacji na go zdarzenia, sposobów przedsta- miotach..., s. 148- nych tekstów kultury
przestrzeni dziejów wiania, zawartości informacyjnej 150
(ubiór, zajęcia ludzi itp.)
– wyciąganie wniosków w kon-
tekście tytułu sekwencji
Informowano od zawsze
IV/1 edukacja – redagować notatkę – wyszukiwanie i porządkowanie Ćwiczenia języko- – redaguje notatkę
II/1d ekologiczna – wyszukiwać infor- informacji z tekstu we: Prasowe tytuły – wyszukuje informacje
macje na określony znaczą wiele, s. 37; w tekście
temat
79
80
– redagowanie notatki na temat dodatkowo:
„Merkuriusz Polski” – pierwsza W. Kopaliński,
polska gazeta, s. 38 Opowieści o rze-
czach powszednich
lub Bez korepety-
cji: Gazeta, s. 35-39
– rozpoznawać zdania – wyciąganie wsniosków na temat Ćwiczenia języ- – posługuje się w praktyce
i równoważniki zdania i równoważnika zdania kowe: Aktualności, konstrukcjami składnio-
– samodzielnie rozróż- z podanych przykładów s. 39; wymi typu: zdanie, rów-
niać i tworzyć kon- – przekształcanie konstrukcji zdania własne przykłady noważnik zdania
strukcje składniowe na równoważniki i odwrotnie tytułów prasowych
typu zdania i równo- – praca w grupach – samodzielne
ważniki selekcjonowanie zgromadzonych
– tworzyć rzeczowniki tytułów pod kątem konstrukcji
odczasownikowe składniowej
II – ocena notatki – nadawać wypowiedzi – pisanie wypowiedzi o charakterze Ćwiczenia języ- – redaguje notatkę
charakter informacji notatki prasowej; treść powinna kowe: Aktualności,
prasowej być zgodna z zaproponowanym s. 39
– logicznie porządko- tytułem prasowym
wać treść wypowiedzi – poprawa prac i ocena
– formułować wypo-
wiedź poprawną skład-
niowo i stylistycznie
I/1f edukacja – ogarniać całość i za- – formułowanie komentarzy do sy- Teksty i zadania: – odczytuje informacje
I/1g ekologiczna uważać relacje między tuacji człowieka i współczesności plansza Ratunku!, zawarte na planszy
detalami w przeka- – co zostało przedstawione? i co s. 152-153, – odczytuje sensy naddane
zach obrazowych to znaczy? – czyli odczytywanie Zadania dla Was, – rozumie sens metaforycz-
znaków umieszczonych na planszy nr 2, s. 168 nych wyrażeń
– odczytywać metafory – gromadzenie własnych przykładów
(potop/prysznic/ i argumentów potwierdzających
zalew/dżungla/atak formułowanie porównań i metafor
informacji) typu: dziś jak w dżungli, potop
informacji
I/1b edukacja – odczytywać sensy – poszukiwanie modelu czytania Teksty i zadania: – odczytuje przesłanie
I/1g ekologiczna naddane wiersza V. Havel, Alfabet tekstu
– ekspresyjne czytanie tekstów dzisiejszego czło-
Havla (cała klasa – jeden uczeń) wieka; Alfabet
– wskazywanie podobieństw mię- dzisiejszego społe-
dzy tekstami wierszy a tytułem czeństwa, s. 151
sekwencji Dziś jak w dżungli
II/2 edukacja – nadawanie tekstom – czytanie tekstu Ćwiczenia języ- – redaguje tekst ze świado-
ekologiczna zwięzłości – selekcjonowanie materiału; odróż- kowe: Gadający mością celu; informuje,
– przekształcanie tekstu nianie faktów od opinii robot, s. 40 ostrzega
na informację o wyna- – określanie cech informacji praso- – odróżnia fakty od opinii
lazku lub informację- wej (utrwalenie)
ostrzeżenie – redagowanie informacji
– ocena prac
II/2 – formułować pytania – wyodrębnianie całości treścio- Ćwiczenia języ- – formułuje pytania
I/1d – logicznie porządko- wych, których mają dotyczyć kowe: Luciano – porządkuje zawarte w tek-
wać tekst pytania Pavarotti śpiewa ście informacje według
– przekształcać tekst – formułowanie pytań nawiązują- w wannie, s. 41 poruszanych tematów
z mowy zależnej na cych do odpowiedzi
niezależną – pisanie wywiadu na podstawie
zamieszczonego w podręczniku
tekstu
– poprawianie wywiadu pod kątem
spójności, logiczności pytań i od-
powiedzi; tworzenie uporządko-
wanej całości
I/1c – rozpoznawać tematy- – czytanie różnych tytułów Ćwiczenia języ- – wnioskuje
kę i profil pisma – wnioskowanie na podstawie ty- kowe: – wyraża własne opinie
– ćwiczyć poprawność tułu o ogólnej tematyce i profilu Prasowe tytuły zna-
ortograficzną pisma czą wiele, s. 37
81
82
– dokonywać peryfraz – określanie adresata, częstotliwości – rozumie słowo prasa
słowotwórczych ukazywania się pisma w zależności od kontekstu
– określać zakres zna- – gromadzenie wyrażeń i zwrotów – zapisuje tytuły prasowe
czeniowy wyrazów ze słowem prasa zgodnie z regułą ortogra-
– prasa, pismo – określanie dosłownych i potocz- ficzną
nych znaczeń słowa prasa
– podział na zespoły redakcyjne
(liczba uzależniona od liczebności
klasy)
– propozycje tytułu własnej gazety
– sprawdzenie poprawności or-
tograficznej zaproponowanych
tytułów
IV/1 edukacja – praca w grupach – korzystać z informacji – test sprawdzający stopień zro- W. Kopaliński,
I/1d ekologiczna lub indywidualna – czytać ze zrozumie- zumienia czytanego tekstu oraz Opowieści o rze-
diagnoza czytaniem umiejętności językowe uczniów czach powszednich
nia ze zrozumie- – odpowiadać na pyta- lub Bez korepety-
niem nia do tekstu cji: Gazeta, s. 35-39
– porządkować infor-
macje
IV/1 edukacja – ocena poszcze- – określać zawartość – wybór stałych kolumn Słownik terminów
I/1c ekologiczna gólnych form tematyczną pisma – przegląd form wypowiedzi (korzy- literackich
wypowiedzi: na podstawie nazwy stanie ze słowników)
informacja działu, tytułu – ustalenie form wypowiedzi Słownik języka
prasowa/ – wskazywać na różne obowiązujących każdego ucznia polskiego
miniwywiad/ formy wypowiedzi we własnej gazecie: informacja
ogłoszenie/ prasowej prasowa/miniwywiad/ogłoszenie/
sprawozdanie – czytać ze zrozumie- sprawozdanie lub inne (nadobo-
lub inne, np. niem hasła słowniko- wiązkowo)
opowiadanie we – ustalenie kryteriów oceny do
– wynajdywać informa- poszczególnych form wypowiedzi
cje w słowniku
– decydować o zawarto- – ustalenie wymagań odnośnie
ści własnego pisma zaliczenia pracy przez ucznia
– ustalenie terminów wykonania
prac oraz pozostałych warunków,
np. komputerowy wydruk, ilość
kolumn, stopka redakcyjna itp.
IV/1 edukacja – zauważać i określać – ćwiczenia słownikowo-frazeolo- Teksty i zadania: – zabiera głos w dyskusji
I/1f ekologiczna specyfikę tekstu – baj- giczne (maskować – demaskować) plansza Maski mó- – podaje synonimy do słów
ki – analiza materiału ikonograficz- wią, s. 156-157; I. maskować, demaskować
– odczytywać znaczenia nego zawartego w podręczniku: Krasicki, Kruk i lis, – wyjaśnia rolę maski
znaków pozawerbal- funkcja masek, cel ukrywania Lew pokorny, s. 159 w kulturze
nych w kulturze twarzy za maską, rodzaje masek – odróżnia poezję od prozy
– słuchać i reagować na – zabieranie głosu w dyskusji kla- – zauważa cechy gatunkowe
wysłuchane sowej; uzasadnianie stanowiska bajki
– zabierać głos w dysku- w sprawie analizowanych bajek
sji I. Krasickiego (wyciąganie wnio-
sków o gatunku na podstawie
analizy tekstu)
– określenie funkcji maski w bajce
(używanie pojęć maskowanie
i demaskowanie)
PROJEKT: KIM JESTEM?
(na podstawie rozdziału podręcznika: Tam, gdzie moja Itaka)
MINIZBIOREK POEZJI UCZNIOWSKIEJ
I/1c – minizbiorek po- – określać cechy tekstu- – określanie zawartości informacyj- Ćwiczenia języ- – wykonuje własną wizy-
etycki powinien wizytówki nej wizytówki oraz formy języko- kowe: Jestem..., tówkę
zawierać teksty – budować konstrukcje wej s. 99-104 – poprawnie zapisuje swoje
inspirowane z orzeczeniem imien- – tworzenie własnych wizytówek; dane
podejmowaną nym i z rzeczowni- odwzorowywanie układu kompo- – stosuje konstrukcje
w rozdziale kiem zycyjnego z orzeczeniem imiennym
problematyką – analizowanie materiału zgroma- w zależności kontekstu
–powstanie na dzonego w ćwiczeniach (Kim są
83
84
zakończenie inni?, Listonosz nie tylko listy – tworzy peryfrazy słowo-
podejmowanych nosi) oraz ćwiczenia bogacące twórcze do podanych
działań lub jako synonimikę składniową wyrazów
uwieńczenie
całorocznej pracy
uczniów
– wprowadzić do czyn- – interpretacja stałych związków Ćwiczenia języ- – umieszcza związki fraze-
nego słownika ucznia frazeologicznych zawartych w wy- kowe: ologiczne we właściwych
związki frazeologicz- powiedzi Dyzia Mam kontekstach
ne, stałe zwroty i wy- – praca w parach – tworzenie dialo- problem!, s. 100; – redaguje dialog
rażenia gów trafnie odczytujących intencje Dyzio radzi, s. 102; – odczytuje intencje
– usprawniać używanie zawarte w wypowiedzeniach Co dwie głowy to – przekształca tekst mowy
konstrukcji z orze- – indywidualne redagowanie opo- nie jedna, s. 103 zależnej na niezależną
czeniem imiennym wiadań z wykorzystaniem mowy – posługuje się konstrukcja-
z rzeczownikiem niezależnej i zależnej mi orzeczenia imiennego
i przymiotnikiem
– utrwalać formę dialogu
– odczytywać intencje
I/1g – dokonywać autocha- – przygotowywanie krótkich pre- Ćwiczenia języ- – nadaje tekstom znaczenie
rakterystyki zentacji ustnych z wykorzystaniem kowe: metaforyczne
– posługiwać się kon- konstrukcji składniowych orze- Poetyckie wizy- – posługuje się środkami
strukcjami orzeczenia czenia imiennego ze składnikiem tówki dzieci, s. 99; poetyckiego obrazowania
imiennego i czasowni- rzeczownikowym i przymiotni- Historie zwykłe (metafora, porównanie,
kowego kowym (Historie zwykłe i nie- i niezwykłe, s. 100 epitet)
– odróżniać ujęcia zwykłe) – odróżnia znaczenia
dosłowne od metafo- – zapoznanie się z treścią poetyc- dosłowne od metaforycz-
rycznych kich wizytówek dzieci nych
– własne próby tworzenia tekstów – tworzy konstrukcje
poetyckich – Moja poetycka wizy- z orzeczeniem imiennym
tówka – z wykorzystaniem sche- i czasownikowym
matu składniowo-kompozycyjnego
– czytać ze zrozumie- – czytanie opowiadania Teksty i zadania: – czyta tekst
niem – praca z tekstem; szukanie od- M. Dąbrowska, – wyszukuje informacje
– gromadzić informacje powiedzi na pytania: kim jest Każdy lubi się w tekście
dotyczące bohatera Marcin? co robi? co myśli? co czuje? chwalić swoim, – odpowiada na pytania
– charakteryzować jaki jest? s. 243-246 – posługuje się cytatami
– czytać w sposób przej- – analizowanie monologu we- w funkcji argumentacyj-
rzysty intencjonalnie wnętrznego bohatera nej
i wyrazisty artykula- – odczytywanie dialogu Marcina – uogólnia
cyjnie z Krysią z podziałem na role
II/1d – ćwiczenia – formułować zasady – czytanie legendy Sztuka pisania: – notuje w formie planu
w streszczaniu streszczania – odszukiwanie w tekście sformuło- Jak streszczać – zna wskaźniki zespolenia
powinny poprze- wań, które wskazują na kolejność teksty, s. 186 tekstu
dzać doskonale- w tekście oraz zwrotów nadają- – określa następstwo zda-
nie umiejętności cych spójność opowiadaniu rzeń w czasie przy pomo-
opowiadania – nadawanie tytułów wydarzeniom; cy właściwych słów
własnymi słowa- tworzenie planu zdarzeń – potrafi streszczać
mi – wybór tekstu, który odtwarza
w skrócie treść legendy (z czterech
do wyboru)
– ustalenie reguł obowiązujących
przy streszczaniu
II – streszczać tekst – lektura i analiza bajki jw. – streszcza tekst
– przedstawiać treść I. Krasickiego, Wilczki
własnymi słowami – odtwarzanie poszczególnych eta-
– dyscyplinować własną pów poznanej metody
wypowiedź – redagowanie streszczenia
– ocena prac
I/1b – czytać tekst ze zrozu- – porządkowanie informacji o opo- Teksty i zadania: – pisze komentarz do czyta-
I/1f mieniem wiedzianych zdarzeniach w formie Ewangelia według nych tekstów
I/1d – odkrywać głębsze tabeli św. Łukasza: Syn – odtwarza zdarzenia w po-
sensy opowiadanych – komentowanie postaw bohaterów; marnotrawny, staci logicznego wywodu
zdarzeń dyskusja: Dlaczego ojciec przeba- s. 257; – odnosi znaczenia symbo-
czył? liczne do znaków i tekstu
85
86
– pisać komentarz inter- – poszukiwanie znaczeń symbolicz- teksty ikonogra- – wskazuje na różnice mię-
pretacyjny nych haseł: szata, pierścień, poca- ficzne: Guercino, dzy przypowieścią a inny-
– wskazać cechy gatun- łunek, uczta; odkrywanie sensów Powrót syna mar- mi tekstami kultury
kowe przypowieści zdarzeń przywołanych w przypo- notrawnego, s. 258;
– dostrzegać powtarzal- wieści Rembrandt, Powrót
ność motywów w kul- – odkrywanie cech gatunkowych syna marnotrawne-
turze przypowieści go, s. 258;
– porównywanie różnych tekstów W. Kopaliński,
kultury podejmujących podobną Słownik mitów
problematykę i tradycji kultury
I/1b – metoda kuli – czytać ze zrozumie- – ciche czytanie tekstu przez Teksty i zadania: – selekcjonuje zdarzenia
I/1d śnieżnej: każdy niem uczniów J. Parandowski, pod kątem ich ważności
uczeń proponuje – budować plan tekstu – budowanie planu zdarzeń (meto- Pora wracać do – redaguje plan w określo-
punkty do planu dą kuli śnieżnej) Itaki, s. 259 nej formie językowej
– uzgadnianie – odnalezienie w tekście słowa los; – odtwarza zdarzenia wła-
wersji w pa- rozważanie jego znaczeń i kontek- snymi słowami
rach, następnie stów
w czwórkach – przygotowanie opowiadania
– ocena opowiada- o przygodach Odyseusza z jego
nia (ustna) we- perspektywy (może to być zadanie
dług ustalonych domowe)
kryteriów
II/1c – wzbogacać słownic- – czytanie własnego horoskopu Sztuka pisania: – korzysta ze słownika
II two ucznia umożliwia- – korzystanie ze słownika (w razie Językowe sposoby – używa nowo poznanych
jące mu charakteryzo- potrzeby) budowania portre- słów w tworzonych przez
wanie – tworzenie własnej listy cech pasu- tów własnych i cu- siebie kontekstach
– gromadzić i stosować jących do Odyseusza; wykorzysty- dzych, s. 130-134 i – zgodnie z ich znacze-
słownictwo oceniają- wanie poznanej leksyki; niem – uogólnia
ce i nazywające cechy – dopisywanie do listy cech zapro- Słownik języka – redaguje tekst horoskopu
– uogólniać ponowanych przez innych uczest- polskiego Odyseusza według wzoru
ników zajęć
– tworzenie konstrukcji składnio-
wych, które można uzupełnić
innymi określeniami charaktery-
zującymi bohatera
– tworzenie horoskopu
Odyseusza
– ocena prac
– odczytywać sensy – czytanie tekstu Teksty i zadania: – posługuje się odpowiedni-
naddane wiersza – ukierunkowana rozmowa o prze- L. Staff, Odys, s. 264 mi pojęciami służącymi do
– dokonywać interpre- słaniu wiersza Staffa (np. według omawiania wiersza
tacji utworu propozycji zawartej w Książce – odczytuje przesłanie
nauczyciela) utworu
– odczytywanie sensu utworu
w kontekście pytania: kim jestem?
oraz sensu tytułu rozdziału i se-
kwencji
– przepisać teksty – nadawać tekstowi – ujmowanie własnych refleksji, – wykorzystuje zdobytą
na komputerze cechy wiersza związanych z poruszanymi proble- wiedzę w praktyce
i opracować – sprawdzać wiedzę mami, w formę wiersza – potrafi posłużyć się wie-
graficznie uczniów na temat – tworzenie zbiorku poetyckiego dzą z różnych dyscyplin
– wręczyć uroczy- rodzajów literackich i jego redakcja
ście uczniom (np. oraz ich umiejętności
na zakończenie wykorzystania wiedzy
roku szkolnego); o liryce do tworzenia
warunek – przy- tego rodzaju tekstów
gotowujemy
prace wszystkich
uczniów; każdy
z nich dostaje
zbiorek poetycki
87
88
PROJEKT: BYĆ CZŁOWIEKIEM?
(podsumowanie działań – gazetka ścienna)
I/1f – analizować teksty – ukierunkowana analiza rysunków Teksty i zadania: – uogólnia
I/1g niewerbalne – wypowiedzi uczniów z użyciem rysunki – wyciąga wnioski
– odkrywać ich dosłow- związków frazeologicznych typu: R. Dąbrowskiego, – porównuje
ne i metaforyczne bać się własnego cienia M. Rostkowskiego, – argumentuje
znaczenia – próba podsumowania i odpowie- Korka, s. 58-59 – wykorzystuje zdobytą
– posługiwać się związ- dzi na pytanie: jak to jest być czło- wiedzę w praktyce
kami frazeologicznymi wiekiem?
– wnioskować
– uogólniać
– czytać tekst poetycki – odczytanie sensu wiersza Teksty i zadania: – wskazuje w tekście środki
– tworzyć definicję – analiza antytez A. Kamieńska, poetyckiego obrazowania
pojęcia: człowiek – próba definiowania istoty człowie- Śmieszne, s. 58 – określa ich rolę
– określać funkcję środ- czeństwa – odczytuje znaczenie meta-
ków poetyckich – określanie funkcji metafory i epi- forycznych sformułowań
– odczytywać sensy tetów użytych w tekście
naddane – interpretacja zakończenia
I/1b/1d – zajęcia poświę- – wydobywać z ukształ- – czytanie obu listów z odpowiednią Teksty i zadania: – odkrywa przesłanie utwo-
I/2a/2b cone tekstom towania „świata ekspresją T. Różewicz, ru
I/1g/1f poetyckim warto przedstawionego” – analiza porównawcza tekstu sa- List do ludożerców, – dokonuje celowych ope-
poprzedzić sensy naddane (po- kralnego i poetyckiego: szukanie s. 33; racji analitycznych na
wykonaniem moc nauczyciela) cech wspólnych i różnic w sposo- Św. Paweł, tekście
plakatu na temat: – odróżniać fikcję od bie kreowania świata Z listu do Galatów, – komentuje
CZŁOWIEK lub dokumentu – komentowanie artykułów praso- s. 33
WSPÓŁCZESNY – dostrzegać powtarzal- wych
ŚWIAT ność motywów w kul- z prasy: Z rozmowy
(można skore- turze ze Stanisławem
lować je z lekcją – wyrażać intencje Lemem, s. 32;
plastyki) Coraz niebezpiecz-
niej, s. 32;
Tysiące przeciwko
przemocy, s. 32
Słownik języka
polskiego
II – redagowanie – dostosować formę – redagowanie apelu wzywającego Teksty i zadania: – formułuje przesłanie
apelu – może przekazu do adresata do zaprzestania działań, które sze- Zadanie dla Was, nr utworu w innej formie
stanowić osobną – zauważać specyfikę rzą zło (apel do dzieci, dorosłych, 1, s. 61 – redaguje apel/list otwarty
lekcję lub lekcje, różnych form wypo- rządzących, przestępców) – ocenia adekwatność wła-
jeżeli poprzedzi- wiedzi snej wypowiedzi w kon-
my je pracą nad tekście wiersza
listem otwartym
ze Sztuki pisania
I/1c – czytać ze zrozumie- – lektura spisów treści przyniesio- materiały przynie- – wyprowadza wnioski
niem spis treści nych przez uczniów sione przez uczniów – analizuje znaczenia słów
– określać funkcję spisu – czytanie spisu treści podręcznika
treści
– wyciągać wnioski
z przeczytanego tek-
stu
II/1a – ocena opowiada- – redagować opowia- – praca w grupach: odtwarzanie na Teksty i zadania: – redaguje opowiadanie
nia danie w pierwszej podstawie spisu treści przebiegu D. Defoe,
osobie i czasu zdarzeń, przestrzeni, posta- Robinson Cruzoe
– czytać ze zrozumie- wy bohatera, uczuć na bezludnej wsy-
niem spis treści – redagowanie inspirowanego pie, s. 50-51
tytułem rozdziału opowiadania
w pierwszej osobie
– ocenianie i poprawa prac
– projekt językowy – rozumieć znaczenie – zamiana znaczeń związków fra- Ćwiczenia języ- – unika powtórzeń
można również i posługiwać się zeologicznych zaproponowanych kowe: Wybory do – wykorzystuje równoważ-
zaproponować w praktyce związkami w ćwiczeniu na konstrukcje z orze- samorządu klaso- ność konstrukcji składnio-
uczniom na po- frazeologicznymi czeniem imiennym wego, wych w charakterystyce
czątek roku postaci
89
90
szkolnego – charakteryzować za – analiza konstrukcji orzeczenia [tu:] Prowadzimy – posługuje się związkami
(konieczność pomocą orzeczenia – wyprowadzenie wniosków na kampanię wybor- frazeologicznymi
przeprowadzania imiennego ze składni- temat znaczenia słowa jest czą, s. 29; Sondaże
wyborów do kiem przymiotniko- – tworzenie omówień do zapropo- opinii, s. 30; Mogli
samorządu) lub wym nowanych nazw cech (z wykorzy- to powiedzieć ina-
w sytuacji, gdy – ćwiczyć sprawność staniem orzeczenia czasowniko- czej, s. 31
nauczyciel nie stylistyczną w kon- wego)
zna klasy struowaniu wypowie-
dzeń charakteryzują-
cych (wariantowość
związków frazeolo-
gicznych, zdań z orze-
czeniem imiennym
i czasownikowym)
I/1d – wprowadzić do czyn- – czytanie horoskopu Sztuka pisania: – rozumie znaczenie po-
nego zasobu słow- – wspólne objaśnianie słownictwa Charakteryzo- szczególnych słów
nikowego uczniów z wykorzystaniem słowników lub wanie, s. 135-136 – używa ich we właściwym
leksykę dotyczącą: wymyślanie sytuacji i zachowań kontekście
wyglądu, reakcji, wymagających użycia danej cechy różne słowniki
umiejętności, tempe-
ramentu, usposobie-
nia, zainteresowań
oraz intelektualnych
i psychicznych predys-
pozycji człowieka
II/3/4/5 – ocena charakte- – logicznie porządko- – redagowanie tekstu Ćwiczenia języ- – dokonuje autocharaktery-
rystyki wać informacje – szukanie określeń synonimicznych kowe: styki
– redagować tekst do podanych cech Sylwetki kandyda- – dba o stylistykę wypowie-
poprawny pod wzglę- – unikanie powtórzeń konstrukcji tów, s. 33 dzi
dem stylistycznym – poprawa i ocena prac – posługuje się nowo pozna-
nym słownictwem i kon-
strukcjami składniowymi
– rozróżniać: liczebniki – wykonywanie ćwiczeń wraz z ko- jw., Ogłoszenie – rozróżnia części mowy
główne, porządkowe, mentarzem podsumowującym wyników wyborów,
zbiorowe, ułamkowe s. 34;
– odmieniać liczebniki Dyzio ma powie-
główne i porządkowe dzenie na każdą
okazję, s. 104
I/1b – odczytywać sensy – ukierunkowana rozmowa na te- Teksty i zadania: – rozmawia na określony
I/1g naddane mat wiersza np. według pomysłu J. Libert, temat
– zauważać środki poe- zaproponowanego w Książce Uczę się ciebie, – wyciąga wnioski
tyckiego obrazowania nauczyciela człowieku, s. 60
– wyciągać wnioski
I/1c edukacja – cele dotyczą całe- – korzystać ze źródeł – praca indywidualna uczniów: Teksty i zadania: – wybiera samodzielnie
II/4 ekologiczna go miniprojektu; informacji zaproponowanie nazwisk do listy Zadanie dla Was, nr postać
zakładamy, że – selekcjonować dane wielkich Polaków (odwołanie do 3 i 4 (nieco zmody-
będą realizowane pod kątem tematu znaczenia słowa wielki z lekcji fikowane), s. 61
na poszczegól- – przygotować do ust- Wielcy podróżnicy, wielkie od-
nych lekcjach nych prezentacji krycia)
języka polskiego – ustalenie listy – każdy uczeń wy-
przygotowują- biera jedną postać
cych uczniów do
pracy; zadaniem
domowym ucznia
może być wyszu-
kanie informacji
o wybranych
postaciach
– cykl tworzą 3 lub
4 kolejne lekcje
I/1d – odczytywać biogram – egzemplarz ćwiczenia powielony Bez korepetycji: – odczytuje skróty i skró-
dla każdego ucznia Korzystam ze towce, charakterystyczne
– czytanie wybranych biogramów, źródeł informacji, sposoby zapisu
w tym o Alfredzie Noblu (samo- s. 49-54 – przekształca równoważni-
dzielnie lub przy pomocy nauczy- ki na zdania
ciela)
91
92
II/3/4/5 – redagować tekst – wybór postaci do prezentacji – redaguje tekst
III/4 o charakterze argu- – czytanie biogramów i innych – uzasadnia swój wybór
mentacyjnym materiałów źródłowych – posługuje się faktami
– gromadzenie argumentów w funkcji argumentacyj-
potrzebnych do odpowiedzi na nej
pytania: dlaczego wybrana przez
mnie postać zasłużyła sobie na
Nagrodę Nobla/wyróżnienie lub
miano wielkiego Polaka? jakie są
dokonania tej osoby i w jakich
dziedzinach?
– prezentacja przepisanych na
komputerze materiałów w postaci
gazetki ściennej
– wykonanie w grupie planszy wraz – prezentuje dokonania
z biogramami
– forma prezentacji: biogram i mo-
wa pochwalna na cześć wybranej
osoby (dla każdego ucznia indywi-
dualnie)
PROJEKT: W DRODZE
(przygotowanie projektu trasy wyprawy dookoła świata)
II/2 – nadawać relacjom cza- – planowanie tras wycieczkowych Ćwiczenia języ- – planuje trasę
III/4 sowo-przestrzennym – uporządkowanie wypowiedzi dzię- kowe: – porządkuje według py-
III/3b odpowiednią formę ki pytaniom: dokąd? gdzie? jaką Z biletem i bez, tań informacje zawarte
I/4e językową trasą? przez jakie miejscowości? [tu:] Zwiedzamy w swojej wypowiedzi
– stosować synonimy jak? w jakim celu? Polskę, s. 71; – argumentuje, odwołując
– potwierdzać wybory – sprawdzenie tekstów pod wzglę- Planujemy różne się do informacji
odpowiednimi argu- dem poprawności ortograficznej trasy wycieczkowe, – dba o poprawność styli-
mentami i stylistycznej (synonimika cza- s. 71 styczną i ortograficzną
– operować przyimkami sownika jechać) wypowiedzi
– utrwalać nawyk – zbieranie argumentów potwier- – udziela odpowiedzi na
poprawności orto- dzających słuszność pytania
graficznej w nazwach
pisanych wielką literą
II/2a/2b – odmieniać nazwy – czytanie rozkładu jazdy wraz jw., – rozumie czytany tekst
I/4 miejscowości z legendą; przekładanie cyfr na Na dworcu, s. 72; – posługuje się poprawnymi
I/3d – odmieniać liczebniki pełnobrzmiące słowa; rozwijanie Pociągi zwariowa- formami liczebników
– czytać ze zrozumie- skrótów; odmiana liczebników ły! Gramatyka ma – rozróżnia rodzaje liczeb-
niem i nazw miejscowych przez przy- się dobrze!, s. 74 ników
– utrwalać formę dialo- padki zgodnie ze schematem: – posługuje się poprawnymi
gu skąd – dokąd? formami nazw miejscowo-
– odczytywać intencje ści
II/1j – ocena ogłosze- – redagować ogłoszenie – tworzenie wyrażeń i zwrotów jw., – redaguje ogłoszenie
nia – wskazywać grupę wokół podmiotu i orzeczenia To się zdarza!, s. 75 – wskazuje w zdaniach
podmiotu i orzeczenia – formułowanie ogłoszenia ujmują- podmiot i orzeczenie
w zdaniu cego fakty zgodnie z zasadą mini- – łączy wyrazy w grupę
mum słów – maksimum treści podmiotu i orzeczenia
II/2 – ocena dialogu – redagować dialog – czytanie opowiadania jw., – przestrzega zasad redago-
– odczytywać intencje – wyłonienie narratora Podróż, s. 76; wania dialogu
– tworzyć wypowiedzi – przyjęcie roli poszczególnych Rozmowy, s. 77 – odczytuje intencje
o charakterze inten- pasażerów – nadaje wypowiedzi inten-
cjonalnym – dobieranie się uczniów w pary cjonalny charakter
i konstruowanie na piśmie dia-
logów
– poprawa i ocena prac
I/1f edukacja – rozumieć pojęcie – analiza planszy Podróżnicy, włó- Teksty i zadania: – rozróżnia znaczenia po-
I/1g ekologiczna wyrazy bliskoznaczne czykije i... Zadania dla Was, szczególnych słów
– dobierać słowa w za- – ustalenie znaczeń słów na podsta- nr 2 , s. 198 – wyjaśnia pojęcie homo
leżności od ich seman- wie kaligramów lub za pomocą viator
tycznej zawartości słowników plansza Podróżnicy,
– ustalanie zabarwienia emocjonal- włóczykije i...,
nego zgromadzonych słów – s. 176-177
93
94
– rozróżniać ujęcia pozytywne, negatywne, pospolite, słowniki
dosłowne i metafo- dawne, żartobliwe, pogardliwe itp.
ryczne – skupienie uwagi uczniów na ry-
sunkach i fotografiach
– dosłowne i metaforyczne sensy
„bycia w drodze”; wprowadzenie
pojęcia homo viator
I/1b – odczytywać symboli- – przypomnienie fragmentu Biblii Teksty i zadania: – dokonuje ukierunkowanej
kę ludzkiego losu czytanego w klasie V; ustalenie fresk Michała analizy tekstu
– aktualizować do- symboliki raju Anioła, Wygnanie – w rozmowie posługuje się
świadczenie kulturo- – czytanie fragmentu z raju, s. 172; fragmentem tekstu
we – prace analityczne ukazujące sym- rysunki J. Effela, – odczytuje symbolikę
bolikę ludzkiego losu s. 172
I/1b – stawiać hipotezy – czytanie tekstu (może to również Teksty i zadania: – posługuje się fragmenta-
I/2 interpretacyjne być zadanie domowe) A. Kamieńska, mi tekstu w funkcji argu-
III/4 – uogólniać – stawianie hipotez interpretacyj- Wygnanie z raju, mentacyjnej
– czytać ze zrozumie- nych do pytania: o czym traktuje s. 170-171 – charakteryzuje bohate-
niem ta opowieść? rów
– charakteryzować – wyszukiwanie informacji cha- – wyszukuje fragmenty
– wyszukiwać informa- rakteryzujących zachowania będące odpowiedzią na
cje w tekście Włóczykija i Filifionki (co robią pytania
bohaterowie? jak działają? kiedy – nazywa cechy
czują się szczęśliwi? co jest dla – wyciąga wnioski
nich ważne? co akceptują? a czego
nie? czego się boją?); zapis w po-
staci tabeli
– nazywanie cech; komentowanie
postaw bohaterów
– weryfikacja hipotez
– wyciąganie wniosków na temat
problematyki tekstu; dyskusja
II/1b – ocena opisu – zauważać środki – zapoznanie się z tekstem wzorco- Sztuka pisania: – redaguje opis z wyko-
II/3/4/5 leksykalne i skła- wym Jak opisać miejsce rzystaniem poznanych
dniowo-stylistyczne – wizualne (np. przy pomocy mar- i jego atmosferę, środków składniowo-styli-
charakterystyczne dla kera) eksponowanie w tekście s. 110-112 stycznych
opisu miejsca środków leksykalnych i składnio-
– samodzielnie konstru- wo-stylistycznych
ować opis miejsca – przekształcanie tekstu – ustalenie
wymagań do opisu
– samodzielne redagowanie opisu,
np. ulubionego miejsca
– poprawa, druga redakcja i ocena
prac
I/1b – opowiadanie – ogarniać sens całości – czytanie tekstu (może być w domu) Teksty i zadania: – redaguje hasło słowniko-
II/1d czytanego tekstu – tworzenie przez uczniów słownicz- J. Parandowski, we do podanych pojęć,
– porządkować zawarte ka postaci oraz pojęć związanych ...i poszedł w świat wykorzystując informacje
w nim informacje z mitem (hasło ze zwięzłym opi- szukać przygód z tekstu
– opowiadać sem) i sławy, s. 192-197 – porządkuje informacje
– czytanie przez uczniów fragmen- zawarte w tekście zgodnie
tów tekstu w celu rekonstrukcji z hasłami
zdarzeń dotyczących Jazona i jego – redaguje plan zdarzeń
historii, złotego runa, wyprawy – dokonuje rekonstrukcji
Argonautów zdarzeń w formie opowia-
– wybór tematyki opowiadania spo- dania
śród wyżej podanych propozycji
– przygotowanie konkursu na najle-
piej opowiedziany mit (ustalenie
wymagań, podanie kryteriów
oceny)
I/2 – aktualizować znacze- – poszukiwanie różnych znaczeń jw. – wyciąga wnioski na temat
III/4 nia mitu złotego runa dla bohaterów opo- symbolu i wieloznaczno-
– rozumieć i odczyty- wieści ści
wać symbolikę – rozważanie istoty symbolu – rozumie pojęcie symbolu
– zabiera głos w dyskusji
95
96
– aktualizowanie znaczeń mitu; dys-
kusja: Czy współczesny człowiek
mógłby rozpoznać siebie w micie
o Jazonie i Argonautach?
II/1b – opis – redagować opis – przywoływanie przez uczniów Ćwiczenia języ- – stosuje konstrukcje syno-
z punktu widzenia swobodnych skojarzeń (zwroty, kowe: nimiczne dla uniknięcia
obserwatora zdarzeń wyrażenia, związki frazeologicz- Naprzeciw burzy, powtórzeń
– stosować w opisie sy- ne) związanych ze słowem wiatr s. 111; – wykorzystuje w opisie
nonimiczne konstruk- – zawężenie znaczeń do morza Cisza morska, konstrukcje z orzecze-
cje składniowo-styli- – czytanie fragmentu tekstu za- s. 111 niem imiennym
styczne dla uniknięcia mieszczonego w ćwiczeniach – rozumie znaczenie poda-
powtórzeń – rozwijanie opisu spokojnego mo- nych związków frazeolo-
– wprowadzić wia- rza z wykorzystaniem konstrukcji gicznych
domości na temat orzeczenia imiennego (jak było?)
orzeczenia imiennego – wyciąganie wniosków na temat
i dokonać podsumo- konstrukcji
wania – rozwijanie opisów poprzez wpro-
wadzenie informacji co to znaczy,
np. było (jak?) cicho – co to zna-
czy?
II/1b – posługiwać się kon- – analiza językowo-stylistyczna jw., – rozróżnia czas czasowni-
strukcjami zdań i rów- fragmentu tekstu ze względu na Burza morska, ków
noważników zdań długość wypowiedzeń i operowa- s. 112; Akcja ratun- – dostrzega znaczenie
ze zwróceniem uwagi nie czasem kowa, dla tekstu czasowników
na stylistyczne kon- – indywidualne próby rozwijania s. 112 w czasie teraźniejszym
sekwencje używania wypowiedzi z zastosowaniem – tworzy zdania
tego typu wypowie- czasu teraźniejszego – przekształca je na równo-
dzeń – ćwiczenia w tworzeniu równoważ- ważniki
– doskonalić sprawność ników zdań – wydaje komendy – dokonuje opisu sytuacji,
stylistyczną w zakre- i rozkazy stosując elementy dyna-
sie opisywania mizujące akcję
– włączać w wypowiedź
elementy dynamizu-
jące akcję, np. zmiana
czasu narracji
I/1b – plan – dokonywać selekcji – czytanie tekstu Teksty i zadania: – redaguje plan w jednorod-
II/1d zdarzeń pod kątem – budowanie szczegółowego planu J. Parandowski, nej formie językowej
stopnia ich ważności – wyszukiwanie określeń charakte- Pora wracać do – wyodrębnia najważniej-
– redagować plan ryzujących Odyseusza Itaki, s. 259 sze zdarzenia
– charakteryzować bo- – wspólne przygotowanie hasło- – wskazuje konkretne infor-
hatera na podstawie wego horoskopu dla Odysa (jak macje w tekście
zachowań, postawy, przy projekcie 33. ze Sztuki pisa- – odpowiada na proste
samopoczucia itp. nia) pytania do tekstu
– redagować horoskop – interpretacja w kontekście zda- – redaguje tekst horoskopu
rzeń słów los, Itaka z wykorzystaniem słow-
– przygotowanie opowiadania nictwa charakteryzujące-
o przygodach Odyseusza z jego go
perspektywy (jako zadanie domo-
we)
I/1b – odróżniać ujęcia me- – analiza i interpretacja wiersza Teksty i zadania: – wyciąga wnioski interpre-
I/2b taforyczne od dosłow- (np. według propozycji w Książce L. Staff, Odys, s. 264 tacyjne
nych nauczyciela, s. 323) – odpowiada na pytania
– prowadzić logiczny
wywód na temat
I/2b – czytać tekst ikonogra- – stawianie hipotez dotyczących Teksty i zadania: – stawia tezy
I/1g ficzny możliwych znaczeń obrazu Vincent van Gogh, – argumentuje
– rozpoznawać znaki – rozważanie malarskiej metafory Para butów, s. 231 – odczytuje tekst na pozio-
i ich znaczenia kondycji ludzkiej – człowieka mie dosłownym i metafo-
– formułować hipotezy w drodze rycznym
– wysuwać wnioski
I/1b – rozumieć pojęcie – szukanie w obrazie R. Malczew- Teksty i zadania: – odpowiada na pytania
I/2b Arkadia skiego wyznaczników arkadyjskiej R. Malczewski, z wykorzystaniem frag-
I/1g – wskazywać wyznacz- idealizacji rzeczywistości Pogodne życie, mentu tekstu
niki arkadyjskości s. 232;
97
98
w malarstwie i litera- – ćwiczenie z wyobraźni przed lek- J. Kochanowski, – odróżnia poezję od in-
turze turą wiersza: redagowanie (indy- Na lipę, s. 232 nych form wypowiedzi
– posługiwać się poję- widualnie lub w parach) wypo- – posługuje się czynnie
ciami: personifikacja, wiedzi drzewa, przemawiającego pojęciami służącymi do
przerzutnia, epitet, zachęcająco do przechodzącego opisu wiersza
anafora, porównanie, obok w upalne popołudnie turysty
apostrofa – czytanie fraszki Na lipę
– odróżniać poezję od – skupienie uwagi na retorycznych
innych form wypowie- regułach rządzących wierszem
dzi – definiowanie zauważonych przez
uczniów zjawisk
IV/1 – treść zadania: – doskonalić wypo- – ustalenie wymagań dotyczących Teksty i zadania: – odróżnia fakty od opinii
I/1d Niech każdy z Was, wiedź ustną na okre- ustnej prezentacji, np.: czas pre- Zadania dla Was, – dokonuje celowych ope-
posługując się ślony temat zentacji do czterech minut, opis nr 4, s. 198 racji na tekście: streszcza,
mapami, przewod- – odróżniać fakty od rzeczowy przynajmniej jednego przekształca stylistycznie,
nikiem, encyklo- opinii miejsca, poprawność językowa, porządkuje, uogólnia itp.
pedią, albumami, – korzystać ze źródeł dodatkowe materiały, zawartość – mówi na temat
folderami itp., informacji informacyjna
zaprojektuje dla – notować
siebie interesującą – selekcjonować infor-
trasę wyprawy macje i porządkować
dookoła świata. według określonego
Wyobraźcie sobie planu
następnie, że już
wróciliście ze swej
niezwykłej podróży.
Opowiedzcie ko-
legom o tych miej-
scach i zdarze-
niach, które wy-
warły na Was
szczególne wraże-
nie
II/1d – ćwiczenie – notować – czytanie tekstu Salamandra pla- Ćwiczenia języ- – pisze notatkę
IV/1 wspomagające – selekcjonować infor- mista nazywana jest deszczową kowe: Salamandra – w notowaniu posługuje
umiejętność macje jaszczurką plamista nazywa- się równoważnikami zdań
pracy z tekstem, – redagować opisy spra- – analiza kompozycji wzoru oraz na jest deszczową
notowania oraz wozdawczo-rzeczowe warstwy leksykalno-frazeologicz- jaszczurką, s. 93;
selekcjonowania z dominującą funkcją nej i składniowej Czapla purpurowa,
informacji informacyjną – ćwiczenia w notowaniu faktów s. 94
– posługiwać się równo- w postaci równoważników zdań
ważnikami zdań – na przykładzie tekstu Czapla
purpurowa
– sprawdzić umiejętno- – powielone dla każdego ucznia Bez korepetycji: – wykorzystuje zdobytą
ści uczniów w zakre- arkusze testu Prezentacje – cie- wiedzę w praktyce
sie czytania ze zrozu- kawostki przyrod-
mieniem, notowania, nicze, s. 75-78
korzystania ze źródeł
informacji
– podsumować i utrwa-
lić zdobyte przez
uczniów umiejętności
i wiedzę
– słuchać uważnie – prezentacja poprzedzona ćwicze- Ćwiczenia języ- – słucha
niem kowe: – wyodrębnia z tekstu naj-
Słuchać i słyszeć, ważniejsze informacje
s. 95; – notuje w postaci równo-
Co to znaczy słu- ważników zdań
chać uważnie?,
s. 97
99
SPIS TREŚCI
Standardy wymagań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
Plan pracy. Klasa 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Plan pracy. Klasa 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Plan pracy. Klasa 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

TL Plan4 6

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

TL Plan4 6

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Projekt okładki i strony tytułowej: Joanna Budyn-Kamykowska

Korekta: Joanna Cybula

© Copyright by Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2004

Dyrektor naukowy WE: prof. zw. dr hab. Bolesław Faron

Skład i łamanie: MONOS

You might also like