Ê
  

 
cc

  

3 naturalny czynnik nawilżający utrzymania nawodnienia warstwy rogowej, zawiera: wolne aminokwasy(40%)
zwłaszcza serynę i cytrulinę; kwas pirolidowokarboksylowy lub kwas piroglutaminowy (PCA) (12%), mocznik (7%),
mleczany (12%), składniki mineralne (Cl+, Na+, K+, Ca+, Mg) (18%); cukry (3,5%) fruktoza, mannoza, galaktoza.
Skład ten warunkuje zatrzymanie wilgoci w naskórku, przez co NMF uznaje się za czynnik uelastyczniający skórę. W
przypadku jego niedoboru naskórek staje się suchy, a w konsekwencji popękany oraz pokryty drobnymi
zmarszczkami i fałdkami. Kosmetyki które zawierają NMF są najbardziej efektywnie nawilżającymi i
odmładzającymi skórę.

3 przeznaskórkowa utraty wody określa ilość wody traconej przez skórę, ale nie wlicza się wody utraconej z
potem. Uszkodzenie którejkolwiek ze składowych naskórka powoduje zwiększenie przez naskórkowej utraty wody,
prowadząc do zmian w postaci nadmiernego rogowacenia skóry, charakteryzujących się suchością, łuszczeniem,
szorstkością, pęknięciami i towarzyszącym świądem. Związki nawilżające w połączeniu ze składnikami okluzyjnymi,
stosowane jedynie jako składniki nawilżające mogą zwiększać TEWL.
Środki nawilżające o działaniu okluzyjnym:
3wazelina3 szybko zmniejsza TEWL o 99%,
3olej mineralny3 zmniejsza TEWL o ok.40%,
3parafina płynna3 tworzy warstwę ochronną, zmniejsza TEWL,
3 imeticon3 zmniejsza TEWL bez uczucia tłustej skóry.

cc
   !" # 


3 zabieg z użyciem elektrycznego prądu stałego, który pomaga wprowadzić do organizmu przez skórę
substancje aktywne (leki, preparaty kosmetyczne). Anoda +, katoda 3.
Skóra do zabiegu powinna być dobrze odtłuszczona. Używa się zazwyczaj gotowych substancji3 ampułek.
Chlorek wapnia3 działanie łagodzące, odczulające, zmiękczające, przyspiesza regenerację tkanek, stosowany w
seriach do skór naczyniowych z cauperosą, trądzikiem różowatym, nerwicą naczyniowo3 ruchową skóry.
Jodek potasu3silnie oddziałuje na tkankę łączna, wskazany dla skór z bliznami, bliznowcami, zgrubienia
łącznotkankowe, zrosty, ale zbyt duże podawanie może pogłębić nadczynność tarczycy, przy tej chorobie.
Witamina C3 uelastycznienie ścianki naczyń, wzmaga odporność. Wykonuje się przy odmrożeniach, trądziku
pospolitym, różowatym, przebarwieniach, zwiotczeniu skóry.
R3r sody oczyszczonej3 działanie zmiękczające, przeciwzapalne, antyłojotokowe, bakteriobójcze, stosowane w
leczeniu łojotoku, trądziku pospolitego.
Siarczan cynku (anoda +)3 w trudno gojących się ranach, drożdżyce paznokci
Siarczan miedzi (anoda +)3 ściągające i odkażające, w grzybicy dłoni i stóp
Salicylan sodu (katoda 3)3 zwiększa przepuszczalność naczyń włosowatych, zmniejsza odczyny zapalne i objawy
bólowe, trądzik pospolity, łojotok, odmrożenia
Chlorowodorek prokainy (anoda +)3 rozszerza naczynia włosowate, znosi napięcie ścian naczyń tętniczych, działa
odżywczo, przeciwbólowo; nerwobóle, zapalenie nerwów obwodowych, zapalenie korzonków
Jonoforezę wykonujemy co 233 dni, góra 10 zabiegów.
Przeciwwskazania:
3duże rany
3uczulenie na prąd stały
3rozrusznik
3nieregularne ciśnienie
3stany zapalne migdałów
3okołozębowe stany zapalne
3tendencja do zatoru
3gorączka
$3 jest to metoda, która wykorzystuje wibracje ultradźwiękowe do działania na głębsze warstwy skóry
poprzez stymulujący mikromasaż.
Sonoforeza to przede wszystkim relaksujący masaż oraz niezwykle wydajny sposób wtłaczania w głąb skóry
substancji odżywczych oraz aktywnych. Podczas zabiegu wytwarzane jest ciepło wewnątrz skóry, które penetruje
tkanki. Sonoforeza również odpręża skórę i mięśnie poprzez głęboki mikromasaż, który poprawia przepływ krwi i
limfy. W rezultacie poprawiony jest metabolizm komórek oraz ich regeneracja. Emitowane podczas zabiegu

1
ultradźwięki przyczyniają się do ułatwienia penetracji substancjom leczniczym, które działają: uszczelniając naczynia
krwionośne, leczą zmiany trądzikowe, dotleniają oraz kondycjonują skórę.
Podczas zabiegu sonoforezy stosowane są ampułki wypełnione substancjami odżywczymi i aktywnymi. W
profilaktyce przeciw rozszerzaniu się naczynek krwionośnych, najczęściej używane są:
3 witamina K,
3 witamina PP,
3 wyciąg z arniki górskiej,
3 wyciąg z kasztanowca.
Witamina K wpływa pozytywnie na regulację krzepnięcia krwi, przez co likwiduje tzw. pajączki widoczne na skórze.
Natomiast witamina PP uszczelnia naczynka krwionośne, chroniąc je przed pękaniem. Wyciąg z arniki górskiej
wspomaga krążenie krwi, niweluje zaczerwienia na skórze i wzmacnia naczynia krwionośne. Wyciąg z kasztanowca
działa przeciwzapalnie, zmniejsza skłonność naczynek krwionośnych do pękania oraz intensywnie nawilża skórę.
Ponadto, usuwa on zmęczenie i dogłębnie nawilża skórę.
Sonoforeza jest bezpiecznym zabiegiem, niemniej jednak istnieją pewne przeciwwskazania do jego przeprowadzenia,
są nimi:
3 choroby nowotworowe,
3 metalowy implanty w ciele,
3 choroby żył,
3 niewydolność serca,
3 ciąża.

cc%
  "&'"()! 


3trądzik pospolity 3kaszak
3trądzik różowaty 3rogowacenie mieszkowe
3 rosacea 3piegi
3łuszczyca 3mięczak zakaźny
3grzybica 3brodawki
3blizny, bliznowacenie 3włókniaki
3przebarwienia
3łojotok
3skóra atopowa
3wyprysk
3opryszczka
3pokrzywka
3zaskórnik
3prosak

cc*
+ ( , (&()! 


+ (-


Rozszerzone czy też popękane naczynka krwionośne na twarzy mogą być skutkiem nadużywania kąpieli
słonecznych latem, przemarznięcia twarzy zimą, nadmiernego wysiłku fizycznego lub objawem choroby o
nazwie rosacea 3 trądzik różowaty. Kruchość naczynek krwionośnych jest też czasem cechą dziedziczną.

Najczęstszą i najbardziej radykalną metodą leczenia jest usunięcie popękanych naczynek. Polega ona głównie
na zamknięciu naczynek krwionośnych z obu stron poprzez przerwanie ich ciągłości. Wybór metody zależy
od rozległości zmian i jej umiejscowienia. Najczęściej stosuje się zabiegi:
3Elektrokoagulacji
3Kriochirurgii
3Laserowego zamykania naczynek
3
nne: jonoforeza, galwanokaustyka, elektroliza, termoliza

2
 Zaleca się też stosowanie preparatów uszczelniających ściany naczyń włosowatych i zwiększających ich
elastyczność, poprawiających mikro krążenie i działających przeciwzapalne.

A-.#jest chorobą przewlekłą, ograniczoną do skóry twarzy, rozwijającą się na

podłożu zaburzeń naczyniowych i łojotoku. Częstość występowania wynosi 10315% populacji, częściej
chorują kobiety, natomiast cięższe postacie występują u mężczyzn. Jest dermatozą o wieloletnim przebiegu
występującą u ludzi dojrzałych, najczęściej po 30 r.ż.
Pierwszym stadium rozwoju trądziku różowatego jest rumień, który cechuje się napadowymi
zaczerwienieniami pod wpływem emocji, zmian temperatur, pikantnych posiłków, czy wypiciu alkoholu. W
kolejnym etapie do utrwalonego rumienia dołączają się grudki i krostki. Wówczas potrzebna jest pomoc
dermatologa. Postać przerostowa głównie nosa dotyczy prawie wyłącznie mężczyzn i wymaga usunięcia
zmian np. krioterapią.
Prawdziwa przyczyna powstawania choroby nie jest do końca poznana. Wskazuje się na mechanizm
immunologiczny, zakażenie roztoczem emodex folliculorum oraz pewien udział zakażeniem Helicobacter
pylori.

Czynniki predysponujące:
palenie papierosów, picie kawy i alkoholu, pikantne potrawy, stres, prom. UV, nagłe zmiany temperatur,
intensywne ciepło i mróz, skażenia środowiska, narażenie na środki chemiczne oraz niewłaściwa pielęgnacja.

Makijaż korekcyjny przy trądziku różowatym

Korektę nakłada się na całą powierzchnię zmiany, zazwyczaj na kości jarzmowe i nos. Trądzik różowaty jest
trudną zmianą do korygowania, ze względu na różne tonacje kolorystyczne, od czerwonych po fiołkowo
fioletowe. Należy mieszać kolory i pamiętać o zasadzie im mniej tym lepiej.
W przypadku couperose i rosacea skórę należy traktować zawsze jak wrażliwą. W pielęgnacji należy
bezwzględnie unikać mydeł zasadowych, toników i aktywnych kremów. Tonik należy zastąpić wodą termalną
. Powinno się chronić cerę przed słońcem kremami ochronnymi z wysokimi filtrami, ale także przed wiatrem i
mrozem.

W gabinecie należy zredukować podrażnienia, zaczerwienienia i zmiany naczyniowe, zregenerować,

wzmocnić i odbudować funkcję bariery naskórkowej.

Kosmetyki dla cery wrażliwej ze skłonnością do rozszerzania i pękania naczyń ± kremy z witaminami C, E,
K, z olejem z wiesiołka, z avokado, z kwasem hialuronowym, z naturalnym czynnikiem nawilżającym, d3
pantenolem.

cc/
$0 ""  , !"



Maska jako zabieg kosmetyczny jest jedną z najstarszych form upiększania. Stosowanie ich w nowoczesnej
kosmetyce staje się coraz bardziej popularne i jest nieodzownym zabiegiem lub częścią zabiegu
kosmetycznego. Nowoczesne maski dają przy umiejętnym doborze składników i prawidłowym stosowaniu,
efekt przewyższający działanie kremów i innych preparatów kosmetycznych. Niektóre maski dają efekt
natychmiastowy, ale krótkotrwały, po innych widoczne zmiany uzyskuje się dopiero po kilkakrotnym
zastosowaniu.

Maski:
Rozgrzewające, ściągające, ziołowe, upiększające(porcelanowe), odżywcze, parafinowe, specjalne.

Maski ziołowe

3
 Powinny być odpowiednio dobierane do rodzaju skóry. Przy skórach suchych i normalnych stosuje się więcej
ziół z zawartością związków śluzowych i skrobi. odaje się do nich zioła pobudzające, uwzględniając
właściwości indywidualne cery. Przy skórach tłustych maski powinny zawierać zioła mające oprócz
właściwości rozmiękczających i łagodzących także bakteriobójcze i bakteriostatyczne.

Maska ziołowa dla cery tłustej i mieszanej:

SKŁA : Kaolin, siemię lniane, skrzyp polny i szałwia.
Składniki wg
NC
: Magnesium Silicate, Semen Lini, Equisetum Arvense, Salvia Officialis.

cc1
# "2(


#  stosowany jest we wszelkiego rodzaju gabinetach i salonach kosmetycznych. Osoby go
wykonujące, należą do grona wykwalifikowanych i dyplomowanych kosmetyczek.
Jest on stosowany w różnorakich celach (profilaktyczno3pielągnacyjnych, korekcyjnych, regenerujących)
mających za zadanie podtrzymanie elastyczności skóry, zapobiegając tym samym, powstawaniu zmarszczek.
#  trwa ok. 20 minut. Może poprzedzać zabieg oczyszczania skóry. o prawidłowego
wykonania masażu niezbędne są odpowiednie kremy, żele, koncentraty, jak również różnego typu maseczki.
Wskazania:
Właściwie przeprowadzony #  pobudza krążenie limfy, a co za tym idzie, różnych
gruczołów, ułatwiając tym samym, przemianę materii i oczyszczenie organizmu z toksyn. Relaks, odprężenie,
uspokojenie.
Przeciwwskazania:
stany zapalne, alergiczne i zakaźne skóry;
usunięcie zęba i zmiany ropne okołozębowe;
stan ropny migdałów;
guzki w przebiegu węzłów chłonnych;
zaawansowana miażdżyca naczyń;
stany gorączkowe;
wady serca;
wysokie nadciśnienie tętnicze;
zapalenie żył i świeże zakrzepy;
nadczynność tarczycy (nie można masować szyi);
zmiany skórne niewiadomego pochodzenia;
choroby psychiczne.

c 
345

± jest to niezbyt wyraźna odgraniczona zmiana polegająca na zgrubieniu skóry(hiperkeratozie) w miejscu
przewlekłego drażnienia mechanicznego
±‘ Powstaje w wyniku długotrwałego ucisku jako reakcja obronna skóry
±‘ Uraz mechaniczny(na rękach powstają na skutek ciężkiej pracy fizycznej, a na stopach na skutek ucisku
niedopasowanego obuwia)
- o powstania modzeli przyczynia się wrodzona skłonność do nadmiernego rogowacenia oraz zaburzenia nerwowo3
troficzne w przebiegu chorób neurologicznych
367 89
3Zgrubienia skóry niezbyt wyraźnie odgraniczone
3często w charakterystycznych miejscach dla działających czynników, np. palce wioślarza, kolana zakonników
3obraz nadmiernego rogowacenia skóry na stopie, najczęściej jest kształtu kolistego, czasem nieregularnego, barwy
żółtej lub żółtobrunatnej
3 dolegliwości subiektywne3 upośledzenie czucia, czasem dolegliwości bólowe przy chodzeniu.

4
7:;3<234+;$<
jest to najczęściej mała, odgraniczona grudka hiperkeratolityczna z obecnością czopa lub rdzenia w części centralnej.
3powstaje wskutek ucisku np. ciasnych butów lub nieprawidłowości anatomicznych
367 8:
3‘ šółte kopulaste grudki około 53 mm z centralnym czopem lub rdzeniem co odróżnia je od modzeli
3‘ Zazwyczaj są wrażliwe na ucisk

u7
=+><3?
7 8

- (łac. hallux valgus), jest schorzeniem wynikającym m.in. z noszenia obuwia, zwłaszcza za ciasnego, na wysokim
obcasie lub o wąskich noskach. Wysoki obcas niewłaściwie skonstruowanego obuwia powoduje przeciążenie
przedniej części stopy, czego skutkiem jest obniżenie łuku poprzecznego i w następstwie poszerzenie przodostopia
(płaskostopie poprzeczne). Natomiast spiczasty kształt butów bezpośrednio powoduje koślawe ustawienie palucha.
Uważa się, że by wada mogła się rozwinąć muszą istnieć predyspozycje w budowie stopy, natomiast obuwie
powoduje nasilenie dolegliwości i przyspieszenie postępu deformacji

użą rolę w występowaniu wady (schorzenia) odgrywają predyspozycje genetyczne. o czynników predestynujących
zaliczyć należy także otyłość oraz stojący tryb życia. Częściej występuje u kobiet, co tłumaczy się słabszym układem
więzadłowo3torebkowym ich stóp. Grupą szczególnie zagrożoną są kobiety uprawiające taniec klasyczny (balet) ze
względu na niefizjologiczne obciążenia stóp w pointach.

Pod wpływem zniekształceń zmienia się biomechanika stopy. Nierównomiernie rozkłada się ciężar ciała, paluch nie
jest już wystarczająco silnym punktem podparcia w czasie chodu. Pogarsza się wytrzymałość struktur stabilizujących
stopę, osłabieniu ulegają mięśnie. W skrajnych przypadkach pojawia się stan zapalny torebki stawowej stawu
śródstopno3palcowego palucha, obrzęk okolicy, bolesność, i może wystąpić również przerost nasady dalszej pierwszej
kości śródstopia. Stan taki może być wskazaniem do leczenia operacyjnego. Mniej zaawansowane zmiany poddają się
na ogół leczeniu zachowawczemu polegającemu na noszeniu odpowiednich wkładek ortopedycznych oraz
odprowadzaniu palucha na zewnątrz przez umieszczenie specjalnych wkładów silikonowych między paluch a drugi
palec.

u4;+=A<3$8+58-zabieg obejmujący: zmycie lakieru z płytki paznokciowej i opiłowanie paznokci,

wygładzenie, usunięcie zrogowaciałego naskórka za pomocą tary lub frezarki, zakończony jest masażem(krem na
stopy) i nałożeniem lakieru na płytkę paznokciową.

u4;+=A
+5;+58-zabieg obejmujący czynności wykonywane przy pedicure kosmetycznym oraz
rozszerzony o zabieg:

3‘ usuwania modzeli, odcisków, zrogowacenia i pęknięć na piętach, korektę wrastających paznokci

c c

;7;77

Określenie witamina A dotyczy pewnych związków naturalnych pochodzenia zwierzęcego i roślinnego

wykazujących aktywność biologiczną. W skład tych substancji wchodzi retinol w pełni aktywny oraz produkty
jego utleniania. Retinoidy zawarte w kosmetykach służą uzupełnieniu niedoborów witaminy A w skórze
przyczyniających się do odnowy naskórka, aktywują zachodzące w nim procesy i regenerują jego warstwy.
Witamina A znajdująca się w kosmetykach właściwie dozowana, wykazuje korzystny wpływ na skórę, włosy i
5
paznokcie. Należy do tzw. Witamin młodości, gdyż ma wpływ na opóźnianie zmian pojawiających się na skutek
procesów starzenia.

ziałanie preparatów kosmetycznych zawierających Retinoidy na skórę:

3zmiękczanie naskórka

3wygładzanie powierzchni skóry

3zmniejszenie rogowacenia naskórka

3poprawa kolorytu skóry

3odpowiednie nawilżenie skóry

3zwiększenie zawartości protein, zwłaszcza kolagenu w skórze właściwej

3osłabienie przebarwień na skórze

3pomoc w leczeniu zmian patologicznych skóry: trądzik, czyraczność

3ochrona skóry przed promieniowaniem UV

;7;7

Jest biologicznym antyutleniaczem(chroni wrażliwe składniki preparatów kosmetycznych). W kosmetyce wit. E

jest ważnym składnikiem pielęgnacyjnym poprawiającym nawilżenie i sprężystość skóry. Zaleca się ją jako
dodatek do preparatów stosowanych do ochrony przed słońcem i po opalaniu. Naturalny tokoferol skóry znajduje
się w błonach komórkowych, zabezpiecza je przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. Witamina E
przywraca skórze równowagę i hamuje procesy starzenia.

ziałanie witaminy E na skórę:

3biologiczny antyutleniacz

3unieczynnianie wolnych rodników

3zapobieganie przedwczesnemu starzeniu się skóry w wyniku przyspieszenia tworzenia się kolagenu i elastyny

3ochrona przed promieniowaniem UV

3uodpornienie na fotoalergię

3zwiększenie nawilżenie skóry

3wspomaganie ukrwienia tkanki łącznej skóry i błon śluzowych




c %
7<7$A
;+7u3;@4587;+=A6;3
3:;+587A748+88
uA3$5@
3u;$7A<3
7u8


 !0)3 polega na pielęgnacji
płytki paznokcia nieinwazyjnymi metodami. Nie
używa się żadnych narzędzi metalowych
(pilników, podważaczy). Stosowane są natomiast
pilniki papierowe , patyczki z drewna
pomarańczowego, oraz żele i płyny zmiękczające
naskórek. Kolejność zabiegu jest taka sama jak
przy manicure tradycyjnym.

ezynfekcja dłoni
Zmycie lakieru
Wywiad ( po dokładnym oczyszczeniu paznokci
oceniamy płytkę klientki i oceniamy płytkę klientki
stwierdzamy czy możemy pracować dalej, czy
klientka nie ma żadnych chorób np. grzybicy
paznokci itp. ± w tym wypadku odsyłamy
klientkę do dermatologa )
Skrócenie paznokci (w razie potrzeby; pilnikiem Skrócenie paznokci (w razie potrzeby; cążkami
papierowym na prosto)
Piłowanie paznokci ( piłuje się paznokcie od
lewego do prawego boku paznokcia ruchem
ciągłym, prawie nie odrywając pilnika )
Zmiękczanie skórek ( zanurzenie dłoni klientki w Zmiękczanie skórek ( zanurzenie dłoni klientki w
miseczce z woda z dodatkiem środków
zmiękczających lub użycie specjalnie
przeznaczonych do tego preparatu)
Likwidacja skórek ( za pomocą patyczka
drewnianego odsuwamy skórki ± nie używamy
narzędzi typu kopytko metalowe, nie wycinamy
skórek tylko i wyłącznie je odsuwamy )
Wyrównanie płytki paznokciowej blokiem
polerskim
Wykonanie peelingu i masażu dłoni
Odtłuszczenie płytki paznokciowej
Malowanie paznokci ( nałożenie bazy, a potem
lakieru o kolorze który wybrała klientka)
Utwardzenie
Posmarowanie skórek olejkiem
 "zabieg kosmetyczny,
któremu poddawane są paznokcie u rąk.
Manicure stosują klienci, którzy pragną mieć
ładniejsze paznokcie. Zabieg polega nie tylko na
malowaniu, ale też na wyrównywaniu skórek i
pielęgnowaniu płytki paznokci.

ezynfekcja dłoni
Zmycie lakieru
Wywiad ( po dokładnym oczyszczeniu paznokci
i
stwierdzamy czy możemy pracować dalej, czy
klientka nie ma żadnych chorób np. grzybicy
paznokci itp. ± w tym wypadku odsyłamy
klientkę do dermatologa )
do paznokci na prosto)
Piłowanie paznokci ( piłuje się paznokcie od
lewego do prawego boku paznokcia ruchem
ciągłym, prawie nie odrywając pilnika )
miseczce z woda z dodatkiem środków
zmiękczających lub użycie specjalnie
przeznaczonych do tego preparatu)
Likwidacja skórek ( za pomocą patyczka
drewnianego, kopytka metalowego odsuwamy
skórki i wycinamy cążkami do skórek )
Wyrównanie płytki paznokciowej blokiem
polerskim
Wykonanie peelingu i masażu dłoni
Odtłuszczenie płytki paznokciowej
Malowanie paznokci ( nałożenie bazy, a potem
lakieru o kolorze który wybrała klientka)
Utwardzenie
Posmarowanie skórek olejkiem
7


c *
+

=
;;3u73:57
 8;B576;:;A4=<=C+


+

=
;-defekt kosmetyczny, który dotyczy tkanki podskórnej i tkanki łącznej. Następuje przerost
( nieprawidłowy rozrost) tkanki podskórnej ( łącznej), a w związku z tym dochodzi do zaburzeń metabolizmu,
cyrkulacji krwi, często towarzyszy gromadzeniu toksyn i zbędnych produktów przemiany materii. Cellulit
dotyczy w większym stopniu kobiet niż mężczyzn, ale może występować również u mężczyzn.
Niekiedy występują zmiany imitujące cellulit. Jest to tzw
00 0. Może być obecny przed
menstruacją (nagromadzenie wody) lub obserwowany na górnej części ud (opadnięcie mięśnia
pośladkowego).
Od cellulitu należy odróżnić 00  " ( hiperplastyczny lub hipertroficzny ),
który może być spowodowany nadmiernym dowozem kalorii lub/i działaniem hormonów estrogenowych,
które miejscowo wpływają hamująco na lipolizę.

Rozróżnia się dwa rodzaje cellulitu: wodny i tłuszczowy. Rodzaj zależy od podłoża , na którym się formuje,
czasem trudno jest odróżnić postać twardego cellulitu wodnego od mocno rozbudowanej tkanki mięśniowej,
ponieważ tkanka jest zbita ściśle przylega do mięśni. Ten typ spotyka się u kobiet, które nie miały wahań na
wadze i tkanki nie straciły swej elastyczności. Natomiast skóra na miejscach objętych cellulitem jest sucha,
czasem szorstka z powodu złego jej odżywiania. Mogą również wystąpić rozstępy. Przypadki tego rodzaju
spotyka się u tancerek i sportsmenek. Cellulit miękki tłuszczowy jest luźny, nie przylega ściśle do mięśni,
może zajmować duże powierzchnie i sprawia wrażenie jakby tkanka znajdowała się między skórą a
mięśniami. Wtedy jest wyraźnie widoczny, ma fałd i obrzmienia przypominające pikowaną kołdrę. Objawy
takie można spotkać u osób uprzednio aktywnie fizycznie, które od dłuższego czasu zaniechały uprawianie
sportu, u osób z wiotką skórą i słabymi mięśniami, po gwałtownym schudnięciu oraz po dłuższym stosowaniu
środków odwadniających.


$(00 0 9

$(;D( Ew obrębie bioder, ud, kolan, pośladków, ramion, łokci lub sutków
występująca po ujęciu w fałd, wzrost Äciastowatości´ skóry, zmniejszenie elastyczności, zwiększenie
zdolności ujęcia w fałd, hipotermia
$(;;D( Etworząca się samoistnie po napięciu mięśni, bladość skóry, dalszy
wzrost Äciastowatości´ skóry, zmniejszenie elastyczności, zwiększenie zdolności ujęcia w fałd, hipotermia,
odczucia podobne do parestezji ( zmniejszenie czucia, wrażliwość na bodźce)
$(;;;tworzą się w tkance podskórnej nieregularne, czasami bolesne zgrubienia i guzki, czasami
występuje ból spowodowany głęboką palpacją
$(;Ftworzenie przez zrazili tkanki tłuszczowej guzków większych rozmiarów, poprzedzielanych
tkanką włóknistą ( skóra podobna do materaca), zwiększenie bladości skóry, lokalnej hipotermii, wiotkości,
guzki są bolesne palpacyjnie, ale często ból jest spontaniczny.

(( (0))Gu$H #(0I9

obrzękowe
włóknieniowe
stwardnieniowe (powstaja pierwsze drobne guzki)
makroguzki , dezorganizacja anatomiczno3funkcjonalna tkanki podskórnej


8
+(( "..(00 0 9

c
:9
‡ płeć (prawie wyłącznie u kobiet)
‡ rasa (najczęściej biała)
‡ typ biologiczny (u kobiet latynoamerykańskich zmiany
lokalizują się głównie na biodrach, u kobiet o typie
nordyckim lub anglosaskim ± na brzuchu)
‡ rozkład tkanki tłuszczowej, liczba, stan gotowości i
czułość receptorów hormonalnych
‡ predyspozycja do rozwoju niewydolności żylnej

?9
‡ złe nawyki żywieniowe:
3 nadmierne spożycie tłuszczów i węglowodanów
3 nadmierna podaż soli (gromadzenie wody)
‡ siedzący tryb życia:
3 zmniejszenie masy mięśniowej na korzyść tkanki
tłuszczowej
3 zwiotczenie ścięgien i mięśni
3 zmniejszenie wydolności pompy mięśniowej w
kończynach dolnych (zastój płynów)
‡ noszenie obcisłych ubrań (utrudnia odpływ żylny)
‡ noszenie butów na wysokich obcasach (sprzyja dysfunkcji
mięśni łydek, utrudnia odpływ żylny)
‡ palenie papierosów (zmiany w mikrokrążeniu, wyzwala
tworzenie wolnych rodników)
‡ picie alkoholu (nasila tworzenie tłuszczu)

> 09
‡ głównie nadmiar żeńskich hormonów ± estrogenów
%
+,!(".9
‡ metaboliczne
‡ hormonalne
‡ choroby układu krążenia
‡ choroby ginekologiczne
‡ choroby nefrologiczne
‡ choroby żołądka i jelit
*
+.0 9
‡ preparaty antykoncepcyjne
‡ preparaty przeciwhistaminowe
‡ preparaty przeciwtarczycowe
‡ beta3blokery
/
+.#
‡ w patogenezie cellulitu udział bierze wiele czynników, w
związku z tym stosuje się wiele różnych metod
terapeutycznych, m. in. leczenie fizykalne, mechaniczne,
chirurgiczne, środki farmakologiczne oraz metody
mające na celu osłabienie czynników nasilających
zmiany.



9

+5;9

zrównoważona dieta
ćwiczenia fizyczne 
kontrolowanie masy ciała
kosmetyki antycellulitowe
leki doustne wykorzystywane w zaburzeniach mikrokrążenia
unikanie stresów

Jak dotąd leczenie cellulitu stanowi główną domenę kosmetyki.
4 (0)".9
‡ działaniu lipolitycznym,
‡ działaniu przeciwobrzękowym,
‡ aktywowaniu przepływu krwi w tkance tłuszczowej,
‡ regulacji przepuszczalności naczyń włosowatych,
‡ hamowaniu aktywności aromatazy steroidowej

5!)
Jest wiele zabiegów z zakresu kosmetyki i medycyny estetycznej, które pomagają w walce z pomarańczowa
skórką. Uelastyczniają, wygładzają skórę, poprawiają krążenie, usuwają obrzęki i przyspieszają metabolizm.
Ze stosowanych zabiegów można wymienić:
:  2)(2!(2>-!2!)( (-)9poburzenie krążenia
A) 0(0)
<.(0 ((22
; () !, które masują i uwalniają aktywne substancje
!0(wykorzystuje się między innymi borowinę i kąpiele solankowe
#((00 0
# 
4#0 : stymulacja przepływu limfy, redukcja obrzęków
#0"G!"H
#( (.(#.GJ H2!.,
u(G #( "H
A00 #
0
u2'0
7 ( 
6

000 0
: wpływ na kurczliwość naczyń krwionośnych, lepsza penetracja leków
=0K&: rozszerzanie naczyń krwionośnych, co zwiększa penetrację leków, działanie na degenerację
komórek tłuszczowych
:0"
00(0
<(

( 
(.
<!(
(
 0)G #('H: podciśnienie + masaż: stymulacja układu krążenia, limfatycznego,
eliminacja toksyn, poprawa utlenowania komórek; metoda nieinwazyjna, bezpieczna, pobudza jedynie
naturalne procesy w organizmie
10
 3("(0". liposukcja 3 tzw. odsysanie tłuszczu



CELLUL
T3Etiopatogeneza. Wymień zabiegi redukujące.

Cellulit, defekt kosmetyczny, który dotyczy tkanki podskórnej i tkanki łącznej. Następuje przerost (nieprawidłowy
rozrost) tkanki podskórnej (łącznej), a w związku z tym dochodzi do zaburzeń metabolizmu, cyrkulacji krwi, często
towarzyszy gromadzeniu toksyn i zbędnych produktów przemiany materii. Cellulit dotyczy w większym stopniu
kobiet niż mężczyzn, ale może występować również u mężczyzn. Niekiedy występują zmiany imitujące Cellulit. Jest
to tzw. Fałszywy Cellulit. Może być obecny przed menstruacją (nagromadzenie wody) lub obserwowany na górnej
części ud (opadniecie mięśnia pośladkowego). Od cellulitu należy odróżnić lokalny nadmiar tkanki tłuszczowej
(hiperplastyczny lub hipertroficzny), który może być spowodowany nadmiernym dowozem kalorii lub/i działaniem
hormonów estrogenowych, które miejscowo wpływają hamująco na lipolizę.
Rozróżnia się dwa rodzaje cellulitu:
1.‘ wodny
2.‘ tłuszczowy.
Rodzaj zależy od podłoża, na którym się formuje, czasem trudno jest odróżnić postać twardego Cellulitu wodnego od
mocno rozbudowanej tkanki mięśniowej, ponieważ tkanka jest zbita ściśle przylega do mięśni. Ten typ spotyka się u
kobiet które nie miały wahań na wadze i tkanki nie straciły swej elastyczności. Natomiast skóra na miejscach objętych
cellulitem jest sucha, czasem szorstka z powodu złego jej odżywienia. Mogą również wystąpić rozstępy. Przypadki
tego rodzaju spotyka się u tancerek i sportsmenek. Cellulit miekki tłuszczowy jest luźny

Ê
   

 
c /
$5=<7436;A7;767A


Świat kolorów zbudowany jest na bazie trzech barw pigmentacyjnych: żółtej, czerwonej i niebieskiej. One to
nazwane są barwami podstawowymi. Z nich wywodzą się wszystkie inne.
Połączone ze sobą kolor żółty i niebieski tworzą barwę zieloną , żółty z czerwonym tworzy barwę
pomarańczową, a efektem zmieszania niebieskiego i czerwonego jest fioletowy. W zależności w jakich
proporcjach połączysz ze sobą, otrzymasz nowe odcienie. W ten sposób uzyskasz różnorodne odcienie tego
samego koloru. Barwy otrzymane po złączeniu kolorów podstawowych, to barwy pochodne. Należą do nich
pomarańcz, zieleń i fiolet.

Barwy podstawowe i pochodne tworzą <!, które najpełniej obrazuje podział barw ze względu na ich
temperaturę.

11
 Po lewej stronie znajdują się barwy, które określamy mianem ciepłych, kojarzące się z ogniem, dające energię
i pobudzające zmysły: żółty, pomarańczowy, czerwony i ich wszystkie odcienie.
Po prawej stronie ± barwy zimne, kojarzące się z wodą, uspokajające: zielony, niebieski, fioletowy i ich
odcienie. Kolory ułożone naprzeciwko siebie w kole barw wzajemnie dopełniają się do szarości. Tym samym
barwa fioletowa połączona z żółtą, czerwona z zielona a niebieska z pomarańczową da nam barwę neutralną ±
szarą.
Barwy zestawione ze sobą zmieniają swój odcień. Barwy ciepłe Ägryzą´ się z zimnymi i odwrotnie. Barwy
intensywne znacznie osłabiają odcień kolorów, z jakimi są porównywane. Każdy kolor oddziałuje na inny z
pewną siłą.

c 1
u00"

700 to odnalezienie i określenie m.in. naturalnej tonacji cery, oczu, włosów. Naturalna
tonacja decyduje o tym, jakim jesteśmy typem kolorystycznym urody. ecyduje o tym jakie kolory
garderoby, włosów, makijażu podkreślają naszą urodę a jakich powinniśmy unikać.
nnymi słowy, to
poszukiwanie harmonii i spójności. To świadomość barwy kolorystycznej. Większość z nas intuicyjnie
wyczuwa, w jakich kolorach jest nam do twarzy, ale jest to ciągłe eksperymentowanie i próbowanie. Przy
prawidłowym doborze kolorów i umiejętnym stosowaniu, uwydatnia się nasza uroda, osobowość, charakter.
<'000"( 9
Świadomość swoich kolorów, która zapewnia doskonałe samopoczucie. Łatwy dobór garderoby, ograniczenie
jej ilości dzięki kombinacji kolorów. Unikanie błędnych, frustrujących zakupów, a więc oszczędność czasu i
pieniędzy. Unikanie błędnych eksperymentów przy doborze koloru włosów, makijażu, biżuterii i dodatków.
Pewność siebie, podkreślanie atutów!
stniejące typy kolorystyczne urody to: Wiosna, Lato, Jesień i Zima.
Każda z nich jest inna. Cechuje je inna kolorystyka, inne nasycenie barwy, inne odcienie koloru.

<! 3 blondynki od platynowych do czerwonozłotych.
ch uroda sprawia wrażenie kruchej i
delikatnej. Promieniują wewnętrznym czarem. Najbardziej charakterystyczna jest ich cera, delikatna o lekko
złotawym połysku. Wiele Pań ma skłonność do piegów, ich policzki są lekko różowe i często zdarza się im
rumienić. Oczy zazwyczaj mają nieco ciemniejszą od włosów oprawę. Tęczówka oka ma odcień od
niebieskiego do zielonego, rzadziej złotego brązu. Źrenica często oddzielona jest od tęczówki wyraźną
obwódką w kolorze złotym lub złotobrązowym. Włosy, jako dziecko kobieta była blondynką. Teraz włosy są
12
jasne, w słomianym, żółtawym, platynowym, miodowym odcieniu. Jeżeli posiada brązowe włosy, zawsze ma
ciepły, złotawy lub rudawy połysk.
Cechy charakteru:
Posiada silną wolę. Zachowuje się w sposób bardzo spontaniczny, żywotny, gorączkowy. Jest żądna wiedzy.
Mówi, co myśli, podejmuje decyzje za grupę .Posiada silny temperament. Kolory pasujące do Pani wiosny:
Jasne beże i kremy. Biel w odcieniu kości słoniowej. Kolor wielbłądziej wełny, żółty. Cynamonowe i rudawe
brązy, jasne soczyste zielenie i turkusy, Brzoskwiniowy, łosoś. Ceglasta czerwień, czerwień maku, pomidora,
złoty. Ciepłe jasne, soczyste brązy.
Biżuteria:
Ciepła. Kość słoniowa, masy perłowe w kolorze żółtym. Bursztyn, ozdoby z rewna. Błyszczące złoto.
Kobieta Wiosna musi unikać zbyt ciemnych odcieni. Kolory powinny być ciepłe, ale równocześnie jasne i
żywe.

<!
 3 Mają lekko niebieskawy odcień karnacji. Jasny i delikatny lub różowy, ponieważ skóra jest
dobrze ukrwiona. Wśród nich zdarzają się i blondynki i brunetki o oczach brązowych lub niebieskich. Kolory
oczu zawsze są "miękkie", zamglone. Wiele Pań ma piegi o ubarwieniu nieco szarobrązowym (innym niż u
wiosen i jesieni). Bardzo charakterystyczny jest u tych Pań popielaty odcień włosów. Oprawa oczu wydaje się
mieć często popielaty odcień, nigdy złocisty. Brązowe, niebieskie lub szare oczy. W dzieciństwie kobieta była
blondynką. Z wiekiem włosy ściemniały. Jeżeli jako dziecko miała słomiany blond, teraz ich odcień zmienił
się w popielaty. Jeżeli były popielate, teraz są brązowe. Zawsze z popielatym połyskiem.
Cechy charakteru:
Zrównoważona, spokojna, opanowana. W postępowaniu decydują względy racjonalne. Wszystkie działania są
usystematyzowane i zaplanowane.
Kolory pasujące do Pani lata:
złamana biel, zgaszone błękity i granaty. Szarości i grafity. Błękit. Kolory rtęci i ołowiu. Zgaszone szare
brązy. Jasne pastelowe oraz szarawe róże i fiolety. Wyblakłe bordo, butelkowa szara zieleń.
Biżuteria:
chłodna. Białe perły, stal, chrom, białe złoto i matowe srebro. la tych Pań odpowiednie są wszystkie
przyprószone, pastelowe odcienie. Rozmyte, przydymione, mleczne, delikatne.

<! 3 mają różny kolor włosów. Niektóre sa rudowłose, inne ciemnowłose, a jeszcze inne to
blondynki 3 ale nigdy odcień ich włosów nie jest popielaty. Charakterystyczna jest cera 3 żółto złota. otyczy
to wszystkich jesiennych Pań, bez względu na to jak jasny lub jak ciemny jest odcień ich skóry; kość słoniowa
czy brzoskwiniowa, w kolorze beżowym czy lekko brązowa. Większość z nich ma piegi. Oczy są bardzo
piękne, mają barwę topazu lub złotego brązu. Niektóre bywają intensywnie brązowe. Bywają także Panie
zielonookie o kocim spojrzeniu.
Cechy charakteru:
Charakter zorientowany emocjonalnie, choć burzliwy. Kieruje się uczuciami, jest wielkoduszna. Podejmuje
ryzyko, oraz decyzje w sposób bardzo spontaniczny. Jest żywotna z planami i myśląca pozytywnie.
Kolory pasujące do Pani jesieni:
Kremowa biel, Wszelkie beże i kolory słomkowe. Odcienie mchu i oliwki. Zgniłe zielenie. Granaty o
morskim odcieniu. Zielonkawe błękity. Ceglaste czerwienie, kukurydziane żółcie, turkus. Ciepłe nasycone
brązy.
Biżuteria:
Ciepła. Kremowe perły, drewno, korek, mosiądz, złoto, koral, bursztyn
Paleta barw Pań jesiennych to kolory ziemi, bogactwo odcieni, nasycone, połyskujące ciepłym złotem. Barwy
pełne blasku i nasyconego ciepła.

<!5  3 Pociągające, sprawiające wrażenie nieosiągalnych. Promieniuje od nich równocześnie

namiętność i chłodny wdzięk, a przyczyna tego tkwi w ich naturalnym kolorycie. Charakterystyczna jest cera,
13
 zawsze o niebieskawym odcieniu. Jasna 3porcelanowa lub ciemna oliwkowa. Włosy są prawie zawsze ciemne
( istnieją wyjątki!). Zawsze o odcieniu popielatym lub granatowym. Najbardziej efektowne są oczy, które
błyszczą intensywnym blaskiem. Powoduje to zdecydowany kontrast między bielą gałki ocznej a tęczówką.
Tęczówka może mieć kolor ciemnobrązowy, zielony lub ciemnoniebieski. Usta mają odcień niebiesko 3
różowy lub niebiesko 3 bordowy.
Cechy charakteru:
łatwość w podejmowaniu decyzji. Motywem działania są praktyczne korzyści. Potrafi panować nad emocjami
i uczuciami. Oczekuje szacunku i aprobaty. Chętnie pełni rolę przywódcy. Ma silne poczucie własnej
wartości.
Kolory pasujące do Pani zimy:
Śnieżna biel, Stalowe szarości, grafity. Wszelkie odcienie eleganckich granatów i fioletów. Czerń. Czyste i
zdecydowane błękity i róże. Biskupi. Czekoladowe zimne brązy, zimna butelkowa zieleń. Bordo, czerwień
rzeczywista. Cytrynowy.
Biżuteria:
Zimna. Błyszczące srebro, białe złoto, białe perły, diamenty. Kobiety zimy, najkorzystniej wyglądają w
barwach zdecydowanych, czystych, zimnych. Mocne kontrasty i zdecydowane odcienie3 to jest to, co im
odpowiada.

 

c L
5 0# 
Kreowanie formy kamuflażu polega na wykorzystaniu waloru barwy i światłocienia ± światłem w makijażu są
kosmetyki o jasnych kolorach i walorach, a cieniem kosmetyki o kolorach i walorach ciemniejszych.
Preparaty stosowane do makijażu korygującego (podkłady, korektory, kamuflaże, pudry) powinny spełniać
wszystkie warunki, jakie stawiane są kosmetykom przeznaczonym dla cery wrażliwej. Różnorodność technik
wykonywania makijażu i kamuflażu pozwala na ich dostosowanie oraz wykorzystanie zgodnie z
oczekiwanymi założeniami, które mogą uwzględniać indywidualne potrzeby pacjentów. Makijaż korekcyjny
to dobry sposób na uzyskanie doraźnych optycznych efektów kosmetycznego krycia zmian skórnych. Sińce
pod oczami, wypryski, przebarwienia, plamy, rozszerzone naczynka, blizny.
W zależności od miejsca aplikowania oraz od stopnia krycia wyróżniamy:
korektory płynne, najczęściej rozświetlające. Stosujemy je najczęściej pod oczy gdyż skóra pod nimi jest
cienka i delikatna i nie zniosłaby ciężkiego kosmetyku.
korektory w sztyfcie, kompakcie, kredce. Są bardziej kryjące niż te w płynie, na ogół stosujemy je na drobne
wypryski, plamki
kamuflaże 3 to najmocniejszy kaliber, potrafią ukryć blizny, tatuaże.
Wśród kosmetyków kamuflujących możemy znaleźć produkty w różnych kolorach:
cielisty 3 to kolor uniwersalny.
żółty 3 tym odcieniem maskujemy sińce pod oczami
zielony 3 znakomity do miejsc zaczerwienionych takich jak popękane naczynka, czerwone krostki
fioletowy 3 sięgnij po niego jeśli masz plamki, przebarwienia, piegi. Zneutralizuje duże żółtawe zasinienia
różowy 3 rozświetli zszarzałą cerę
Czym nakładać korektory i kamuflaże?
Najlepiej płaskim pędzelkiem z włosia syntetycznego. Korektor można nakładać również palcem 3 zwłaszcza
pod oczami, gdzie ważne jest by kosmetyk rozprowadzić delikatnie i bez rozciągania skóry.
602 #
Tu potrzeba czegoś mocnego jak kamuflaż. To najczęściej preparat o gęstej konsystencji i o mocnym
pigmencie, nawet niewielka ilość ma dużą siłę krycia.
W przypadku blizn wypukłych przykrywamy je ciemniejszym odcieniem by je schować natomiast w
przypadku wklęsłych uszkodzeń nakładamy kolor jasny by je wyrównać z powierzchnią skóry.

14
c M
< 0  
szminki, błyszczyki, konturówki do ust
tusze do rzęs lub brwi, henna kosmetyczna
cienie, eyelinery i kredki do oczu
pudry, podkłady, korektory
róże, bronzery
lakiery do paznokci
brokat i środki nabłyszczające ciało

$  ± kosmetyk kolorowy w formie sztyftu służący do podkreślenia ust i nadania im barwy.
6  ± kosmetyk kolorowy służący do podkreślenia ust i nadania im delikatnego połysku i
barwy, używany zamiast szminki lub razem z nią.
Występuje w formie półpłynnej substancji nakładanej specjalnym pędzelkiem lub aplikatorem, w formie
bardziej stałej, zbliżonej do wazeliny, w tubce aplikowany poprzez dociśnięcie wylotu opakowania do ust
oraz w pudełku nakładany palcem.
Błyszczyki mogą być przezroczyste (nakładane często jako dodatkowa warstwa na szminkę) lub kolorowe,
również opalizujące. Mogą zawierać drobinki, brokat, bądź być bezdrobinkowe.
stnieją również wersje o
różnych smakach, np. owocowych. Oprócz estetycznej spełniają również funkcję ochronną, zapobiegając
pękaniu warg.
<   3 występująca w różnych kolorach, zamknięta w drewnianym ołówku. Pozwala na
dokładne podkreślenie ust, przedłuża trwałość pomadki.

Tusz do rzęs ± kosmetyk służący do podkreślenia i malowania rzęs, dopełniający makijażu oka. Nadaje
rzęsom wyrazistość ± stają się dłuższe i grubsze. Tusz nakłada się na rzęsy lub także brwi za pomocą
specjalnej szczoteczki. Występuje najczęściej w kolorach: czarnym, brązowym i szarym lub rzadziej w
kolorze niebieskim, zielonym, różowym i innych ostrych barwach. 
Rodzaje tuszu i funkcje
wodoodporny tusz do rzęs
wydłużający ± stosowany, gdy rzęsy są krótkie
pogrubiający ± stosowany, gdy rzęsy są cienkie lub rzadkie
podkręcający ± stosowany, gdy rzęsy z natury są już lekko wywinięte do góry
Są także tusze wielofunkcyjne: wydłużająco3podkręcający, pogrubiająco3wydłużający itp.

>3 Przede wszystkim kojarzy nam się z barwieniem brwi, rzęs a także i włosów, henna należy do grupy
najstarszych środków kosmetycznych i jak wiadomo używana jest po dzień dzisiejszy.

+( ± kosmetyk kolorowy, nakładany na powieki.

Głównym składnikiem cieni i pudrów jest talk lub skrobia oraz mieszanina pigmentów.
Rodzaje
Cienie pudrowe prasowane.
Cienie pudrowe sypkie ± występują zazwyczaj w małych słoiczkach w formie miękkiego pyłku.
Cienie kremowe ± występują w pojemniczkach lub w sztyfcie.
Cienie trwałe ± należą do całej grupy kosmetyków trwałych. Są wodoodporne.
Można też wyróżnić cienie:
opalizujące,
brokatowe, połyskliwe, perłowe,
metaliczne,
matowe.


15
 -0 3 Kosmetyk z odpowiednim, cienkim pędzelkiem służącym do wykonywania kresek na powiekach
może występować w formie tuszu do rzęs, flamastra lub w buteleczkach. Produkowany zazwyczaj w bogatej
gamie kolorystycznej.

u  3 środek kosmetyczny służący do ochrony, wysuszania lub natłuszczania i upiększania skóry. Zawiera
np. skrobię ryżową, kaolin, tlenek cynku, talk oraz barwniki i substancje zapachowe.
u 3 kosmetyk kolorowy służący do pokrywania nierówności i przebarwień skóry. Odcień podkładu
powinien pasować do karnacji skóry.
< 3 podkład z dużą ilością pigmentu, który maskuje cienie pod oczami, pajączki, wypryski, małe
blizny, zaczerwienienia i grudki.

A# 3 kosmetyk ożywiający koloryt cery. Można nim modelować kształt twarzy. Różem podkreśla się
najczęściej kości policzkowe.
Rodzaje
Róż w pudrze
Róż w kremie
6 3 kosmetyk nadający cerze efekt delikatnej opalenizny. Można nim modelować kształt twarzy.
Bronzer najczęściej jest nakładany na czoło, brodę i policzki. Może zastępować róż.
Rodzaje
Bronzer w pudrze
Bronzer w kremie

( 3 kolorowy lakier nakładany na paznokcie (zarówno u dłoni jak i stóp), jako ozdoba.
ostępny jest w różnych kolorach, choć najbardziej popularny jest kolor czerwony. Kosmetyk ten stosowany
jest głównie przez kobiety.

6 ± błyszczące, metaliczne: srebrne, złote lub kolorowe drobinki, służące do ozdoby ciała lub włosów.
Brokat do zdobienia ciała występuje w formie spreju lub żelu bądź jako dodatek, np. w lakierze do paznokci.
Wśród dzieci i nastolatek popularne są także długopisy czy kleje z brokatem, służące do wykonywania
błyszczących rysunków.

<3$3
3:;7=u;@<$57C+7

cN
7<+$3A;7437<;7
=9

ԑ u&0( 
Wykonany z nylonu ± nie absorbuje dużych ilości podkładu. Posiada wydłużony kształt i zaokrągloną końcówkę.
ԑ u&0(  
Największy ze wszystkich pędzli, wykonany z włosia chińskiej brązowej kozy. Może mieć różny kształt np.
okrągły, płaski lub paraboliczny.
ԑ u&0# 
Wykonany z włosia niebieskiej wiewiórki, ma kształt okrągły i rozłożystą, zaokrągloną bądź skośną końcówkę.
ԑ u&0
Wykonany z nylonu, bardzo miękki, płaski, o kształcie kociego języka bądź zakończony na prosto.
ԑ u&0(
Wykonane z włosia syberyjskiej czerwonej kuny Kolinsky, najlepiej posiadać kilka rodzajów, do jasnych i
ciemnych cieni. O różnych rozmiarach, końcówkach i kształtach ± proste, skośne, kształt kociego języka (od 4mm
do 1mm)
ԑ u&0G0H
1
 Wykonany z nylonu bądź naturalnego włosia, spiczasty, cienki. o wykonywania precyzyjnych cienkich kresek.
ԑ u&0!
Wykonany z nylonu bądź naturalnego włosia, sprężysty, płaski, ze skośną końcówką.
ԑ :!!
Ze sztywnym włosiem, do formowania brwi.
ԑ u&0 
Wykonany z miękkiego naturalnego włosia lub nylonu, ze spiczastą końcówką.
ԑ u&0G,0H
Płaski i bardzo delikatny, w formie wachlarza. Pomocny przy usuwaniu cieni, które uległy obsypaniu a także
punktowej aplikacji pudrów rozświetlających.
ԑ 7(0).!.
Na długim trzonku, gąbeczka ± nie zbyt miękka ± o spiczastym lub trójkątnym kształcie. Służy do nakładania
grubszej warstwy cienia oraz do rozcierania granic barw.
ԑ : .)..
Wykorzystywana do rozcierania kredek i cieni.
ԑ $&
Służy do ich rozczesywania
ԑ $(0
Służy do nakładania maskary
ԑ :.!0
O trójkątnym i okrągłym kształcie. Wykonane z lateksu, jednorazowego użytku. Trójkątnymi nakłada się podkład,
okrągłymi puder sypki.
ԑ u (  2(   2 (2(&202 #

7( 9

<(0 2(O 2 2(( "# 20"&20), 2(
(!


cc
A34577<;7
= 8;B;3 45;+>9

MAK
JAš Z
ENNY:
elikatny, transparentny, oszczędny, dyskretny. Ma podkreślić walory kobiecej urody bez zwracania uwagi na to, że
został wykonany.
ԑ <09barwy matowe lub delikatnie połyskujące
ԑ <9tylko niezbędne elementy
ԑ u'9 lekki, najlepiej fluid
ԑ u 9 transparentny lub satynujący
ԑ A#9w kolorze zgodnym z typem urody (ciepły lub zimny), najlepiej pastelowy
ԑ "# 9naśladujący naturalne kolory tęczówki i oprawy oka
ԑ "# 9stonowany w naturalnym kolorze ust.

MAK
JAš W
ECZOROWY
MAK
JAš B
šUTERYJNY
MAK
JAš ŚLUBNY
MAK
JAš MĘSK

MAK
JAš FOTOGRAF
CZNY


c
"#)
0"D+( E
W
OSNA ± typ ciepły, barwy czyste
MAK
JAš
Wiosenny typ urody charakteryzuje się niezwykłą delikatnością i subtelnością, dlatego też w makijażu
powinny dominować czyste i lekkie kolory. To barwy transparentne które swoją intensywność zyskują
17
 oglądane w słońcu. Makijaż dla wiosen wykonany jest w ciepłych pastelowych barwach. Cienie: morelowy,
kakao, delikatna szarość, zieleń młodej trawy, żółć południowego słońca.
Podkłady z ciepłym odcieniem żółci, przezroczyste, niekryjące, nie powinny maskować piegów. Mała ilość
pudru. Róż nie może kontrastować z kolorem podkładu. Musi być w ciepłym odcieniu brzoskwini lub moreli,
kolory pastelowe, koralowe. Cienie i kredki do oczu nie mogą być kryjące. Niewskazane są kolory
ciemniejsze niż średni brąz. Wskazane są kolory pastelowe w mlecznych odcieniach. Pomadki także
transparentne, najlepiej błyszczyki w różnych kolorach.

LATO 3 typ chłodny, barwy stłumione

MAK
JAš
Letni typ urody charakteryzuje się dominantą szarości w ogólnym kolorycie. Ze względu na to makijaż musi
być utrzymany w przytłumionej tonacji, a wszystkie kolory powinny zawierać przewagę szarości (szary,
srebrny, antracyt3szara czerń, srebrnobiały), brudna żółć, zgaszona fuksja, róż i być bardzo stonowane. To
kolory wypalone słońcem, wyraziste ale nie krzyczące kolorem. Nie pasują słoneczne odcienie.
Podkłady mogą być transparentne lub pudrowe i kryjące. Ważne jest, aby miały zawsze zimny szaro3różowy
odcień. Róż: najodpowiedniejsze są chłodne, pudrowe odcienie różu lub zgaszonego brązu, beżu. Kredki do
oczu powinny być matowe i przydymione. Pomadki zarówno jaśniejsze jak i zdecydowanie ciemne, jednak
nie perłowe, ale w zgaszonych głębokich kolorach. Stonowane kolory brązu, wypłowiałego różu, odcienie
matowe.
JES
EŃ 3 typ ciepły, barwy ziemi
MAK
JAš
Jesienny typ urody charakteryzuje się dominantą słońca i blasku w ogólnym kolorycie, dla tego zastosowane
kolory są niezwykle intensywne i połyskujące. Podkłady powinny być półprzezroczyste, tak by nie zakrywały
piegów. Muszą być w ciepłej tonacji z odcieniem brązu, żółci lub beżu. Zaleca się także stosowanie złotych
rozświetlaczy do cery. Róż najlepiej jeśli jest w kolorze ceglanej pomarańczy, brzoskwini lub brązu. Typowy
dla jesiennego typu urody, rudy kolor włosów pięknie łączy się z zielenią i złotem. Cienie i kredki do oczu
powinny być w kolorach opalizujących i intensywnych. Pomadki bardzo efektownie wyglądają kolory
czerwone, intensywne kolory miedzi, beżowe i jasne brązy, ale zawsze nasycone złotymi pigmentami.

Z
MA ± typ zimny, barwy skontrastowane

MAK
JAš
Zimowy typ urody charakteryzuje się dużą wyrazistością i jest widoczny, dlatego zastosowane w makijażu
kolory mogą być ostre i bardzo intensywne. Makijaż dla pań o zimowym typie urody musi być wykonany w
oparciu o barwy kontrastowe. Powinien być intensywny i nasycony.
Podkłady w kolorach zimnych z domieszką różu lub kamiennego beżu, gęste i dość kryjące. Róż: chłodne
odcienie fuksji, delikatnego przechodzącego w róż fioletu, nakładamy w malej ilości. Cienie: odcienie
mroźnego arktycznego błękitu i śliwkowego fioletu. Kredki w zdecydowanych i intensywnych barwach.
Zestawienia tonalne i harmonia sprawiają wrażenie niestaranności. Pomadki w chłodnych odcieniach różu i
fioletu, jeśli oczy są pomalowane delikatniej wówczas mogą to być chłodne soczyste odcienie czerwieni.

c%
<0"(0,

Z indywidualnym wyglądem każdego człowieka, harmonizują określone grupy kolorów, które zgodnie z ich
występowaniem w przyrodzie można przypisać czterem porom roku.
Cztery podstawowe typy kolorystyczne:
wiosna
lato
jesień
18
 zima
Kolory:
3 wiosenne są ciepłe, intensywne, nasycone
3 letnie są chłodne, pastelowe, lekko przypudrowane
3 jesienne są ciepłe, nasycone złotem
3 zimowe są chłodne, zimne, kontrastowe

W klasycznym poradnictwie kolorystycznym wykorzystuje się kolorowe chusty o charakterystycznych dla

poszczególnych pór roku odcieniach czerwieni, zieleni, błękitu, żółci, fioletu i brązu. Oddziaływanie
chłodnych i ciepłych odcieni tych kolorów na naszą karnację (gdy dany odcień pasuje do Twojego typu, twarz
sprawia wrażenie zdrowej, świeżej, usta zyskują naturalną czerwień) pozwala kolorystce zidentyfikować typ
kolorystyczny i zaproponować wachlarz barw najkorzystniej podkreślających Twoją urodę.

c*
,!(

Russian style
To jeden z topowych trendów. rapieżna kolorystyka, długie migdałowe szpony, marmurkowe zdobienia,
przepych itp.
Paznokcie wykonane tą metodą charakteryzują się:
Kształt 3 obowiązkowy migdał, "pazur3szpon", bardzo długie
Charakterystyczne motywy marmurkowe, z zastosowaniem akrylu, czarnego linera lub farbek akrylowych
rapieżna kolorystyka, w szczególności kompozycje zieleń3czerń, czerwień3czerń
Wtopione ozdoby do paznokci, często pojawiająca się odrobina złotego bulionu, brokatu, niekiedy
kwiatuszków3suszek
Obejmuje ona nie tylko drapieżne 53centymetrowe krwiste szpony, ale także krótkie migdały z
delikatniejszymi zdobieniami.

+,07

5dobienie paznokci artystycznymi farbami akrylowymi, za pomocą których łączymy ze sobą kolory i
tworzymy zupełnie nowe barwy. Różnorodność barw daje niesamowite efekty końcowe, a łączenie ze sobą
kolorów daje nam przepiękne cieniowania. Podstawą zdobienia w tej technice jest przenoszenie wzorów
uprzednio przećwiczonych na twardym podłożu. Czynność ta ma na celu dopracowanie każdego szczegółu do
perfekcji. Zdobienie to ma jeszcze jedną zaletę, mianowicie daje możliwość posługiwania się własną
wyobraźnią, jaką każda stylistka posiada, rozwija nasze kreatywne myślenie i daje szerokie pole do popisu.
Wspaniała zabawa3możemy stworzyć na paznokciu obraz każdego elementu otaczającego nas świata.
Metoda malowania paznokci ³one stroke´
ÄOne stroke´ z ang. za jednym pociągnięciem, to prosta metoda malowania niepowtarzalnych wzorów,
głównie florystycznych jednym pociągnięciem pędzla. Technika dotychczas wykorzystywana głównie przy
malowaniu obrazów, obecnie stała się popularna również przy zdobieniu paznokci. Wprowadzenie tego stylu,
ułatwiło artystom malowanie liści, kwiatów, traw, owoców i innych elementów tylko jednym pociągnięciem
pędzla.
!(4
Jest to tzw. trójwymiarowe zdobienie paznokci przy użyciu akrylu. Tego typu zdobienia można wykonać na
paznokciach wykonanych każdą metodą (żelową, akrylową, fiberglass). W zależności jaką formę będzie miało
zdobienie 3 wykonujemy je albo bezpośrednio na paznokciu (wtedy otrzymujemy delikatne mniej wypukłe
kompozycje) lub osobno np. na papierowej formie i przyklejamy na paznokcie. Zdobienie paznokci akrylem
trójwymiarowym możemy wykonać specjalnie przystosowanym do tego akrylem kolorowym (dostępny w
trzech wersjach tonacji kolorystycznych: pastelowej, perłowej i brokatowej). Każda z tonacji zawiera 10
kolorów do wykorzystania w zdobieniach, a całość zapakowana jest w estetyczny kominek.

19
 c/
"#(  ‘
Makijaż permanentny 3 makijaż trwały. Zabieg polega na implantacji barwnika do głębszych
warstw naskórka przy pomocy aparatu igłowego z jedną lub wieloma igłami. Zabieg wykonuje
się po zastosowaniu znieczulenia miejscowego maścią lub żelem.

y Makijaż permanentny jest rodzajem tatuażu wykonywanego barwnikami ziołowymi, które

e
wprowadza się pod powierzchowne warstwy naskórka. Zabieg ten pozwala skorygować
asymetrie, nierówność konturów (brwi, ust), podkreślić wyraz oczu a nawet zamaskować
przebarwienia i defekty skóry. Makijaż permanentny nie zmywa się i nie rozmazuje się, a jego
trwałość wynosi 335 lat. Gdy zaczyna blednąć można wykonać korektę.

>))"() 

Piercing, w zależności od miejsca, w którym został zrobiony, wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Różny jest też czas
gojenia. šeby zagoić przekłute sutki przy odpowiedniej higienie organizm mężczyzny potrzebuje dwóch, trzech
miesięcy, a organizm kobiety ± cztery do sześciu miesięcy.

u0&)"
Kolczyka i miejsca przekłucia nie można dotykać nie umytymi rękoma. Raz dziennie przekłute miejsce należy
dokładnie umyć antybakteryjnym mydłem, zbyt częste mycie nie jest wskazane. Substancję która zaschła na biżuterii i
wokół przekłucia najlepiej jest usunąć używając ciepłej wody i bawełnianego wacika. Zaschnięty bród z kolczyka i
rany należy usuwać codziennie, ponieważ może on przyciągać bakterie. Na biżuterię i ranę należy nałożyć środek
czyszczący, przetrzeć i poruszać kolczykiem w przód i w tył około sześciu razy.
Środek czyszczący powinien zostać w kontakcie z przekłutym miejscem przez około trzy minuty. Resztki środka
czyszczącego należy dokładnie zmyć, nie pozostawiać ich na skórze. Myjąc przekłute miejsce pod bieżącą wodą
ponownie powinno się poruszać kolczykiem. Miejsce przekłucia można schładzać roztworem soli morskiej przez
około dziesięć minut. Jeżeli przestrzega się tych zasad piercing sutków zwykle goi się bez trudności.
>)(
Problemy pojawiają się przy braku higieny lub niedelikatnym obchodzeniu się z nie zagojonym piercingiem. Świeży
piercing należy chronić przed kontaktem z ustami, śliną, językiem i zębami przez co najmniej trzy miesiące. Okres
gojenia przekłutych ust (i labretu) to około dwóch, do sześciu miesięcy. Pielęgnacja zewnętrznej części ust przebiega
tak samo, jak w przypadku przebitych sutków. Ponadto około pięciu razy dziennie jama ustna powinna być
przepłukiwana roztworem soli morskiej ( jedno płukanie powinno trwać około minuty).

Płukanki te należy stosować przez około sześciu, do ośmiu tygodni.

Przez kilka pierwszych dni przekłute miejsce będzie opuchnięte. W zmniejszeniu opuchlizny pomaga czysty lód
(kostka lodu powinna się po prostu rozpuścić w ustach). Przez pierwsze kilka dni należy ograniczyć: mówienie,
spożycie mocno przyprawionego jedzenia, ciepłych napoi, tytoniu i przez pierwszy tydzień alkoholu. W okresie
gojenia powinno się unikać picia przez słomkę.

20
Jeśli do przekłucia została użyta sztanga należy pamiętać o sprawdzaniu kulek (nie mogą być za luźno). Po około
dwóch, trzech tygodniach, gdy opuchlizna się zmniejszy można zmniejszyć długość sztangi. Bez względu na to, jaki
kolczyk został użyty przez pierwsze sześć tygodni należy unikać seksu oralnego i całowania z języczkiem. Przekłuty
język goi się od sześciu do ośmiu tygodnii.

6# 
Biżuterii nie należy wyciągać przez co najmniej sześć miesięcy (zalecane jest nie wyciąganie kolczyka przez rok,
nawet jeśli piercing zagoił się wcześniej). Wszystkie zalecenia opisane przy przekłuciu ust należy stosować również w
tym przypadku. Bawienie się piercingiem w okresie gojenia (uderzanie kolczykiem o zęby, chwytanie go ustami)
może spowodować powiększenie się opuchlizny, w ich wyniku może też dojść do rozerwania tkanki.

W celu pochwalenia się ozdobą lepiej jest otworzyć usta niż wysuwać język. Biała wydzielina (obwódka wokół
piercingu) jest zjawiskiem normalnym i nie trzeba się nią niepokoić. Jeżeli wydzielina będzie żółto3zielona, należy
zgłosić się do lekarza.


Nozdrza goją się przez około dwa, trzy miesiące, przegroda nosowa od czterech do ośmiu tygodni. Zasady ogólnej
higieny pozostają bez zmian. Należy również pamiętać o tym, że w czasie gojenia nie powinno się wyciągać kolczyka,
ponieważ ponowne umieszczenie go na miejscu może Stanowic poważny problem, lub nawet być nie możliwe. Na
przekłute miejsce nie można nakładać kosmetyków ± zwiększa to ryzyko wystąpienia infekcji, w przypadku jej
wystąpienia należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem.


6
Brwi goją się około dwóch, trzech miesięcy, płatki uszu od czterech do ośmiu tygodni, chrząstka ucha (także tragus)
od trzech miesięcy do roku. Higiena ± jak w poprzednich przypadkach. Przy piercingu w tych miejscach należy
zachować ostrożność przy wkładaniu i zdejmowaniu ubrania przez głowę oraz przy szczotkowaniu włosów tak, aby
nie zerwać kolczyka.
=) 
Przekłute miejsce należy chronić przed kosmetykami (również tymi do pielęgnacji włosów).

u&(
W przypadku pępka czas gojenia (przy odpowiedniej, opisanej w drugim akapicie pielęgnacji) wynosi od sześciu
miesięcy do roku. Piercing w pępku jest jednym z najtrudniejszych do zaleczenia. Jeśli nie dba się o niego należycie
łatwo ulega podrażnieniom i infekcjom. W okresie zaleczenia nie jest wskazane wykonywanie intensywnych ćwiczeń
na mięśnie brzucha i noszenie obcisłych ubrań.
Może to doprowadzić do przesunięcia się kolczyka ku powierzchni, zwiększają szanse infekcji i odrzucenia piercingu.
Ćwiczenia nie mają wpływu na czas leczenia i w mniejszym stopniu podrażniają miejsce przekłucia tylko, gdy w
pępku znajduje się kolczyk typu ÄL´

Podstawowymi składnikami preparatów segmentu kosmetyki kolorowej są substancje barwiące. Barwa substancji jest
wynikiem wybiórczego pochłaniania światła widzialnego. W przypadku ciała białego padająca wiązka światła jest
21
całkowicie odbita, zaś dla przedmiotu czarnego całkowicie zaabsorbowana. Gdy część światła zostanie przez układ
zaabsorbowana a część odbita to ciało wykazuje barwę światła odbitego.
W szerokim znaczeniu barwniki zatem to substancje zdolne do intensywnej absorpcji w określonym zakresie widma
światła widzialnego i mające zdolność przekazywania tej własności innym materiałom.
6
barwnik to substancja służąca do nadania barwy kosmetykowi lub zmiany barwy zewnętrznych części ciała ludzkiego,
z wyjątkiem substancji przeznaczonych wyłącznie do kosmetyków stosowanych do farbowania włosów. Układy te
stanowią ważną ofertę dla przemysłu kosmetycznego, gdyż kolor stanowi pierwszą cechę charakteryzującą produkt.
Powinien on więc przekazywać pewne informacje go dotyczące, nie może jednak kolidować z pozostałymi jego
cechami.
tak np. zieleń nieodłącznie kojarzy nam się z produktami naturalnymi, roślinnymi, zapachem leśnym,
sosnowym. Widać tu wyraźną relację pomiędzy kolorem i zapachem, które powinny się wzajemnie uzupełniać.
W zależności od przeznaczenia kosmetyków stosuje się w nich różne ilości barwników. Takie wyroby jak kredki do
warg, szminki, pudry, róże, cienie do powiek, lakiery do paznokci zawierają duże ich ilości od kilku do
kilkudziesięciu nawet procent, gdyż muszą mieć one trwały kolor i dobre właściwości kryjące.
nne wyroby barwi się
z mniejszą intensywnością, w celu nadania im estetycznego wyglądu, dostosowanego do przyzwyczajeń i wymagań
odbiorców.

tak np. do olejków do opalania i do kąpieli dodaje się barwniki rozpuszczalne w tłuszczach w ilości około 0,1%. W
wodach do ust, pastach do zębów, preparatach do czyszczenia protez stosuje się barwniki spożywcze, rozpuszczalne w
wodzie w stężeniu poniżej 0,1%. W wodach do twarzy, do włosów, wodach kolońskich, płynach po goleniu
zawierających do 0% alkoholu etylowego można używać barwników rozpuszczalnych w wodzie.
Szczególny segment produktów do barwienia stanowią mydła. la grupy tej ważna jest stabilność świetlna
zastosowanego barwnika. la wyrobów transparentnych stosuje się czyste barwniki rozpuszczalne w tłuszczach. la
innych mydeł zalecany jest dodatek do wybranego barwnika bieli tytanowej celem uzyskania pastelowego odcienia
produktu. Jeżeli zastosowany barwnik wykazuje jakąkolwiek rozpuszczalność w wodzie, problem stanowi tzw.
puszczanie mydła mogące powodować m in. farbowanie wody, czy też brudzenie ręczników.
Każdy barwnik stosowany w kosmetyce jest zgrupowany w tzw. Color
ndex (C
) i oznaczony numerem, pod którym
możemy go szukać w spisach składników preparatów kosmetycznych. Stosowane w kosmetykach surowce z tej grupy
muszą odpowiadać określonym wymaganiom jakościowym. Charakteryzują je takie parametry jak: barwa,
rozdrobnienie, zwilżalność, odporność, rozpuszczalność, czystość.
Przede wszystkim jednak muszą być one nieszkodliwe dla zdrowia i to zarówno te które używane są w wyrobach
mających możliwość przedostania się do organizmu (np. kredkach do warg, pastach do zębów) jak i te które
stosowane są zewnętrznie (pudry, róże, lakiery do paznokci). opuszczalne zawartości metali ciężkich w barwnikach
podano w tabeli.

Barwniki stosowane w kosmetyce można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

1. rozpuszczalne w odpowiednio dobranym rozpuszczalniku np. wodzie, alkoholu, tłuszczach, węglowodorach itd
2. nierozpuszczalne w wodzie i innych zwyczajowo stosowanych w kosmetykach rozpuszczalnikach zwane
pigmentami.

22
Oddzielny segment stanowią tu nierozpuszczalne laki będące układem odpowiednio dobranych barwników trwale
związanych z nośnikami, najczęściej tlenkiem glinowym lub siarczanem barowym.
uża grupa substancji barwnych stosowanych w kosmetykach to układy syntetyczne, do których należą związki
azowe, nitrozowe, nitrowe, pirazolowe, indygowe, antracenowe, fluorenowe, chinolowe, trifenylometanowe.
Spośród barwników naturalnych, które można znaleźć w recepturach preparatów kosmetycznych najliczniejszą grupę
stanowią produkty pochodzenia roślinnego. Za najstarszy barwnik z tego segmentu uważana jest henna. Niemal na
całym świecie używana jest ona przez kobiety do farbowania włosów i rzęs, zaś w świecie muzułmańskim także do
barwienia powiek, dłoni i innych powierzchni skóry. Hennę otrzymuje się z wysuszonych i sproszkowanych liści
krzewu Lawsonii rosnącego w krajach o ciepłym klimacie. Poza znaczną ilością garbników i polisacharydów liście
zawierają substancję o właściwościach barwiących, Związek ten jest obecny w roślinie w postaci glikozydów
(hennozydy A, B i C), które są hydrolizowane w czasie ekstrakcji liści za pomocą wody. Świeży barwnik jest szaro3
zielonym proszkiem, stary na skutek procesów utleniania ma zabarwienie brązowo3brunatne. Henna uważana jest za
barwnik nieszkodliwy, który barwi keratynę w środowisku kwaśnym przy pH 5,5. Jej ujemną stroną jest to, że nie
przenika ona do wewnętrznych warstw włókna włosowego, stąd siwe włosy niekiedy są oporne na działanie
roztworów hennowych.
Kolejną grupę barwników naturalnych stanowią karotenoidy. Występują one w dużych ilościach w m.in. w oleju
palmowym, lucernie, marchwi. Barwniki te stosowane są do barwienia preparatów tłuszczowych na kolor od żółtego
do pomarańczowego np. kremów, olejków, które zwykle są deklarowane jako zawierające witaminę A. Oprócz
naturalnego ȕ3karotenu często stosowany jest jego odpowiednik syntetyczny.
Spośród karotenoidów na uwagę zasługuje także bixyna 3 główny składnik żółto3pomarańczowej substancji
otrzymywanej z ziaren owoców krzewu Bixa Orleana uprawianego w Brazylii, Gujanie, Meksyku i
ndiach. W
ekstraktach wodno3alkalicznych tychże ziaren obecny jest kolejny barwnik 3 norbixyna.
Ważnym przedstawicielem układów roślinnych jest chlorofil. Ten zielony pigment wyodrębnia się z roślin, głównie
pokrzyw i lucerny, na drodze ekstrakcji alkoholem etylowym i acetonem. Chlorofil ma własności dezynfekcyjne i
dezodoryzujące. Barwi on preparaty na różne odcienie zieleni. Jest to układ chętnie wykorzystywany w takich
wyrobach kosmetycznych jak pasty do zębów, płukanki do jamy ustnej, niektóre kremy i mydła. Ważnym układem
roślinnym jest szafran czyli sproszkowane kwiaty szafranu lub proszek otrzymywany przez wysuszenie pozyskanego
z niego wyciągu wodnego lub alkoholowego. W układzie tym występują barwniki żółte i czerwone. Wyodrębniono z
nich między innymi nietrwały barwnik żółty ± kartaminę oraz trwały barwnik ± czerwień safrolową. W kosmetyce
znajduje zastosowanie również czerwony barwnik buraka ćwikłowego tzw. betanina.
Spośród substancji barwnych pochodzenia zwierzęcego na uwagę zasługuje koszenila3czerwony barwnik. Kwas
karminowy, otrzymuje się stałe laki glinowo3wapniowe, które znajdują zastosowanie w kosmetyce barwnej do wyrobu
różu, szminek, pudrów. Obecnie ten naturalny barwnik coraz częściej zastępowany jest układami syntetycznymi.
Ważną grupę barwników, chętnie wykorzystywanych w kosmetyce, stanowią także układy mineralne. o głównych
przedstawicieli tego segmentu należą między innymi różnorodne tlenki żelaza, chromu, tytanu, cynku, a także
ultramaryna.

u) 
Szczególną grupę surowców często stosowanych w kosmetyce kolorowej stanowią pigmenty. Ważnymi ich

23
przedstawicielami są układy otrzymane w wyniku wytrącania na mice kryształów barwników najczęściej tlenków
metali o submikronowych cząsteczkach. Surowce te określane mianem pigmentów transparentnych, cechuje duża
intensywność i czystość barwy. Uzyskany przy ich pomocy efekt kolorystyczny zależny jest jednak od ilości
wytrąconego w układzie barwnika. Ze względu na nośnik jakim jest mika, zapewniają one łatwość dyspersji i
gładkość powierzchni. Pigmenty transparentne znajdują zastosowanie w kosmetykach do upiększania oczu, w tuszach,
kredkach. Można je znaleźć także w recepturach pudrów i fluidów, ponieważ poprawiają koloryt skóry i tuszują jej
niedoskonałości i co ważne przy ich pomocy można odtworzyć wszystkie odcienie skóry od najjaśniejszego do
najciemniejszego
Kolejną grupę pigmentów stanowią układy o połysku perłowym. o segmentu tego zaliczamy związki organiczne,
nieorganiczne lub ich kombinacje, które dzięki swym własnościom naśladują efekty wizualne naturalnych pereł.
Stosuje się je w kredkach do warg, preparatach do upiększania powiek oraz w pudrach celem pozyskania
błyszczącego efektu makijażu. o układu tego zaliczamy między innymi tlenochlorek bizmutu. Pigmenty oparte na
tym związku nadają kosmetykom różną siłę krycia, modyfikując jej zakres od prawie niewidocznego do silnego oraz
zapewniając efekty od matowego do błyszczącego.
Poczynając od lat sześćdziesiątych w kosmetyce, głównie upiększającej, stosuje się syntetyczne pigmenty o połysku
perłowym, będące połączeniem miki i tlenków metali tzw. pigmenty interferencyjne. Podstawowym przedstawicielem
tej grupy jest mika pokryta ditlenkiem tytanu. Tak otrzymany układ działa jak filtr, w którym jedna barwa jest
odbijana, a druga uzupełniająca jest przepuszczana. Mówi się o transmisji światła, które w tym wypadku nie jest
tracone. Która barwa jest odbijana zależy od warstwy ditlenku tytanu. Jeżeli jej grubość mieści się w granicach 40 a
0 nm otrzymuje się efekt perłowy, srebrzysty. Jeżeli natomiast warstwa ditlenku tytanu rośnie obserwuje się efekt
tęczowania kolorów.
Pigmenty interferencyjne są systemami perłowymi o słabej intensywności barwy. Ciemne światło powoduje jednak
wyraźne jej pogłębienie. Szczególną własnością tych układów jest zdolność wywoływania mieniących się efektów w
wyrobach takich jak pudry, żele, cienie do powiek.
Kolejną grupę tzw. pigmentów kombinowanych opracowano w celu połączenia wyraźnej barwy z połyskiem
perłowym. Zamierzony efekt osiągnięto dzięki pokryciu odpowiedniego układu interferencyjnego jednym lub kilkoma
barwnikami absorpcyjnymi takimi jak tlenki żelaza czy chromu. Pigmenty te nadają wyrobom perłowy połysk,
podnosząc jednocześnie intensywność ich barwy. Atrakcyjność tego typu układów polega na tym, iż dobierając
odpowiednio nakładane na siebie barwniki można otrzymać pigmenty o jednym lub kilku odcieniach barw.

$ !"
Oprócz barwników, ważnymi składnikami wielu wyrobów kosmetyki kolorowej m in. pudrów są odpowiednio
dobrane, rozdrobnione substancje stałe. Surowce te charakteryzują się określonymi własnościami chłonnymi,
poślizgowymi, przyczepnymi, kryjącymi. Powinny być one ponadto stabilne wobec czynników atmosferycznych, oraz
wzajemnie niereaktywne. Jako podstawy pudrów kosmetycznych stosowane są najczęściej układy pochodzenia
mineralnego, bądź syntetycznego. o ich recepturalnych surowców należą między innymi talk, kaolin węglan wapnia,
węglan magnezu, tlenek cynku, ditlenek tytanu. Spośród składników organicznych najczęściej wymieniane są skrobia,
fibroina jedwabiu, alkohol stearylowy. Często w recepturach pudrów pojawiają się także sole kwasu stearynowego:
magnezowe, glinowe, wapniowe.

24
 
Ważnymi składnikami kosmetyków kolorowych, szczególnie pomadek są tłuszcze, głównie oleje i woski. Często
pojawiającym się w tego typu recepturach układem jest olej rycynowy. Jest to surowiec pozyskiwany z nasion
racznika pospolitego poprzez tłoczenie lub na drodze ekstrakcji rozpuszczalnikami. Jest to nietypowy tłuszcz,
ponieważ jego głównym składnikiem, którego zawartość dochodzi do 8 ± 90%, jest kwas rycynolowy.
Obecność grupy hydroksylowej w łańcuchu kwasowym powoduje, że wytworzona zostaje w układzie równowaga
hydrofobowo3hydrofilowa. Olej rycynowy należy do olejów nieschnących. ziała on nie tylko powlekająco, ale także
łagodząco w stosunku do skóry. W kosmetyce znajduje on zastosowanie zarówno w postaci niezmienionej jak i daleko
przetworzonej. Jego lepkość i zdolność zwilżania pigmentu przeciwdziała osadzaniu się i zapewnia właściwą
dyspersję barwników. Olej ten ponadto nadaje wyrobowi korzystne własności organoleptyczne, takie jak uczucie
wilgotności i kremowej struktury. Tłuszcz ten jest doskonałym środkiem zmiękczającym stosowanym na szeroką
skalę między innymi w pomadkach do ust. Kolejnymi ważnymi składnikami tej grupy są oleje mineralne, które
dodawane w malej ilości nadają ładny połysk, a także ułatwiają dyspersję barwników. Czasami bywają one
zastępowane pochodnymi oleju rycynowego, między innymi rycynolanem cetylu, który w znaczący sposób ułatwia
dyspersję pigmentów, jak również poprawia jego adhezję. Podobną rolę pełni także lanolina, która ponadto wiąże
wilgoć wprowadzoną z innymi surowcami, oraz zapewnia odpowiedni poślizg wyrobu na wargach. Swoje miejsce w
recepturach preparatów kolorowych znalazły także woski. o najczęściej wymienianych składników tej grupy należą
woski roślinne: Carnauba i Candelilla. Pierwszy z nich pozyskiwany jest z liści palmy woskowej Copernicia cerifera
rosnącej w Ameryce Południowej, drugi zaś z podobnych do trzciny krzewów Padilantus Pavonis rosnących w
Meksyku. Są to woski twarde, stanowiące dobre, nie ulegające oksydacji podłoże do pomadek, sztyftów. Podobną do
nich rolę pełnią woski mineralne: ozokeryt i cerezyna. Nadają one preparatom sztywność, ułatwiają wyjście z formy,
obniżają lepkości spowodowaną obecnością innych wosków. Wśród surowców kosmetyków kolorowych można także
znaleźć woski mikrokrystaliczne czy też syntetyczne.

Ważnym składnikiem kredek do warg jest także polibuten. Jako składnik receptury powoduje on zwiększenie połysku
wyrobu. Ułatwia także pokrycie warg barwnym filmem.

$0
Swoje miejsce w kosmetykach kolorowych znalazły także silikony. Są one tu chętnie wykorzystywane, gdyż
zapewniają odpowiednią trwałość koloru, jego jednolitość i intensywność. Powodują one także ulepszone
rozproszenie oraz stabilizację pigmentu w fazie olejowej preparatu kosmetycznego.
Lotne silikony chętnie stosowane są tuszach do rzęs w celu poprawienia ich właściwości użytkowych, w podkładach
do makijażu w celu poprawienia rozkładu pigmentów. Znajdują także zastosowanie w lakierach do paznokci, w
których poprawiają ich zdolność płynięcia. Związki te wykazują wyjątkowo niską lepkość, która tylko w niewielkim
stopniu zależna jest od temperatury. Stąd też chętnie wykorzystuje się je do produkcji kosmetyków narażonych na
działanie wysokich temperatur m in. przeznaczonych do makijażu teatralnego, telewizyjnego, czy też filmowego.
Swoje miejsce znalazły także woski silikonowe. Zapewniają one bowiem lepszą dyspersję oraz stabilizację pigmentu
w fazie olejowej preparatu kosmetycznego, zapobiegając jego rozwarstwieniu. Powodują wzrost trwałości

25
zabarwienia wyrobu, zwiększają jego jednolitość i intensywność. Znane są również surowce, powodujące efekt
nabłyszczania wyrobu. Niezależnie od wymienionych cech wizualnych produkty z zawartością wosków silikonowych
zabezpieczają skórę przed działaniem czynników zewnętrznych, nawilżają ją.
W recepturach kosmetyki kolorowej można znaleźć także estry kwasów tłuszczowych lub lanolinowych i alkoholu
izopropylowego. Związki te łatwo mieszają się z silikonami, olejami mineralnymi i roślinnymi.
ch dodatek zapobiega
tzw. poceniu się kredek i wykrystalizowaniu wosków. Nadają one wyrobowi jednorodności i odporności na ścieranie.

ch obecność jest szczególnie ważna przy dużej zawartości w wyrobie oleju rycynowego, która może czasami
powodować, że kredki nakładają się tłustą, grubą, lepką warstwą gdyż znoszą te cechy.

$("0
W recepturach preparatów kolorowych coraz częściej pojawiają się także nowe, wielofunkcyjne składniki, które
zapewniają możliwość optycznego redukowania niedoskonałości skóry. Jako przykład można tu podać układ
zawierający czynnik fluorescencyjny połączony z mikroporowatym nylonem, zamknięty dodatkowo otoczką
półprzezroczystego polimeru. Układ ten absorbuje niewidzialne światło UV i remituje tę energię jako rozproszone
światło widzialne. Emitowane światło oświetla zacienione pola zmarszczek, rozszerzonych porów, cieni poboczami,
nierówności zabarwienia i innych defektów skóry, dzięki czemu w sposób znaczący wizualnie je zmniejsza. Również
odpowiednio dobrane pigmenty dostosowując się do światła o różnym natężeniu (np. do słonecznego i sztucznego)
sprawiają, że cera wygląda bardziej świeżo.

W coraz większej ilości preparatów kosmetycznych można znaleźć surowce nawilżające i regenerujące takie jak:
gliceryna, glikol propylenowy, witaminy, proteiny, aminokwasy, ekstrakty roślinne. Również coraz częściej wśród
składników kosmetyki kolorowej, szczególnie z segmentu fluidów, pojawiają się filtry promieniochronne, które
zapewniają ochronę w ciągu całego roku. Współczesne preparaty z tego segmentu, nie tylko bowiem mają poprawiać
urodę ale również chronić i kondycjonować skórę. 

cM
"#'0 !-,

Makijaż ślubny powinien być świeży ,delikatny w rysunku i barwie oraz świetlisty. Stanowi on połączenie
makijażu: fotograficznego, dziennego i wieczorowego. Powinien wzmacniać rysy i kształty elementów
twarzy, być trwały, a przy tym sprawiać wrażenie delikatnego i zachować lekkość. Naśladuje naturalność
makijażu dziennego, podkreśla naturalne walory urody i perfekcyjnie ukrywa jej niedoskonałości.
<09barwy neutralne, pastelowe lekko połyskujące. obór koloru w zależności od typu urody i
koloru sukni( biele3 tonacja zimna, Eric3tonacja ciepła)
<9pełna
u'9 dobrze kryjący np. kamuflaż, dostosowany do potrzeb cery
u 9 utrwalający(fixer)
A#9jasny ,świetlisty, lekko skontrastowany z cerą, nałożony na policzki w zależności od potrzeb
"# 9 podkreślający ich kształt i barwę, dyskretny, świetlisty, precyzyjny , w zależności od
wymagań klientki .
"# 9 precyzyjny, czysty kontur, barwy nawiązujące do barw podanych w kolorystyce, świeży nie
agresywny.


2
c%N
6()- I,&7! ,
Technika Airbrush tzw ´powietrznego pędzla´ to jedna z metod body paintingu.
Znalazła, swoje zastosowanie w kosmetyce. Szybko technika ta stała się właściwym rozwiązaniem dla
profesjonalistów zajmującą się urodą (kosmetyka, wizaż, fryzjerstwo), ponieważ pozwala ona osiągnąć
wymarzony efekt w krótkim czasie. Na polskim rynku można obecnie znaleźć aerografy do różnego rodzaju
zabiegów m.in.:
*Tanning (opalanie poprzez natryskiwanie barwnika)
*Make up (wykonanie makijażu upiększającego za pomocą natryskiwania kosmetyków)
*Body art. (zdobienie ciała i tatuaże)
*Nail art. (zdobienie i malowanie płytki paznokcia)
*Hair art. (malowanie włosów)
4 "# .,.(!.9
7)
3Przy zakupie aerografu należy zwrócić uwagę na to, aby urządzenie było przeznaczone do użytku
kosmetycznego. Różnica pomiędzy aerografami stosowanymi w kosmetyce, a tymi do grafiki polega na
grubości igły. W aerografach do makijażu końcówka jest grubsza, ze względu na to, że farby kosmetyczne i
preparaty do makijażu mają konsystencję ziarnistą i wymagają grubszej końcówki pistoletu.
Grubość igły w zależności od przeznaczenia aerografu:
* Makijaż oraz body art : ok. 1mm
* Nail art : ok. 0,2mm30,35mm
* Tanning : ok. 0,5mm
3
dealny pistolet powinien:
* mieć zbiornik grawitacyjny (umieszczony na górze ), gdyż farba dzięki sile grawitacyjnej sama spływa do
komory aerografu i ułatwia pracę pistoletu.
* być dwu akcyjne (double action), wtedy można jednocześnie regulować farbę i powietrze.
* mieć wewnętrzny mieszacz ( ten typ aparatów jest bardziej funkcjonalny).
3Ważny jest również zestaw akcesoriów. Aerograf powinien zawierać trzy rodzaje igieł, co umożliwia szeroki
wachlarz techniki aplikacji.
3Aerograf wymaga częstej pielęgnacji. Po każdym użyciu należy opróżniać pojemnik z farby, aerograf trzeba
płukać i myć odpowiednim rozpuszczalnikiem do farby. Następnie należy napełniać kubek
rozpuszczalnikiem, i wykonywać czynności jak przy malowaniu zatykając palcem otwór wylotowy dyszy.
! 
3Praca z powietrznym pędzlem wymaga zaopatrzenia się w specjalistyczne farby do makijażu na bazie wody
(Oil Free), inne mogą się okazać zbyt gęste i zapchać igłę pistoletu.

c%c
$(! (&0 - I "#!( #)&&


- "#9 
Makijaż permanentny jest oryginalna sztuką makijażu, stawiającą na pierwszym miejscu podkreślenie
naturalnego piękna każdej kobiety. Pozwala wyeksponować delikatność i naturalność twarzy. zięki niemu
możemy precyzyjnie poprawić kształt brwi stwarzając wrażenie ich optycznego zagęszczenia. Makijaż
permanentny jest zabiegiem kosmetycznym polegającym na wprowadzeniu barwnika płytko w naskórek przy
pomocy aparatu igłowego z jedną lub wieloma igłami. Zabieg wykonuje się po zastosowaniu znieczulenia
miejscowego. Rezultatem jest długotrwały, niewymagający poświęcenia czasu makijaż podkreślający brwi,
oczy i usta, który utrzymuje się w zależności od typu i kolorytu skóry od 2 do 5 lat (skóra cienka, sucha
utrzymuje barwnik dłużej. Skóra tłusta, grubsza utrzymuje krócej, częste złuszczanie naskórka).
3( #)&&9
Metoda przedłużania i zagęszcania rzęs 1:1 daje w rezultacie naturalnie wyglądające rzęsy. Jeżeli aplikacja
została prawidłowo wykonana, rzadko kto jest w stanie odróżnić rzęsy syntetyczne od prawdziwych, tak pod
względem wyglądu, jak i odczucia na powiekach.
deą tej metody nie jest przerysowany, kapiący od tuszu
27
efekt wielkiego wyjścia, a bardzo estetyczne, podkreślające urodę oczu przez 24 godziny na dobę naturalne,
gęste, długie i zdrowe rzęsy, które oczywiście wedle zapotrzebowania można na ten jeden wieczór dodatkowo
oprawić w specjalny, beztłuszczowy tusz, ale na co dzień staje się to absolutnie zbędne. Rzęsy są oddzielone
jedna od drugiej, przedłużone pojedynczo, włosek po włosku, a klej jest zupełnie niezauważalny.
Wykonanie zabiegu:
3dokładne oddzielenie rzęs dolnych od górnych za pomocą specjalnych żelowych podkładek
3 za pomocą taśmy medycznej ustawiamy górną powiekę we właściwym położeniu, aby rzęsy naturalne były
jak najlepiej dla niej widoczne.
3 Ponieważ na rzęsach mogą być zgromadzone resztki makijażu oraz różne inne osady, w tym także naturalne
sebum (tłuszcz) emitowane przez naszą skórę i mieszki włosowe, niezbędne jest dokładne oczyszczenie, a
następnie odtłuszczenie rzęs aplikatorami nasączonymi specjalnym płynem.
3 precyzyjne izolujemy każdą rzęsę, a następnie, posługując się maleńką ilością specjalnego kleju, mocujemy
syntetyczną rzęsę na naturalnej w pewnej odległości od powieki. Takich rzęs zostanie wklejonych od około 80
na każde oko do ponad 120. Wtedy możemy mówić o tzw. pełnym zestawie, który następnie w cyklu co 233
tygodnie będzie systematycznie uzupełniany ze względu na specyfikę cyklu życia rzęsy, który trwa zaledwie
około 90 dni. Będą więc one sporadycznie wypadać, a na ich miejsce pojawiać się nowe, do których już po
miesiącu od Äwykiełkowania´ będzie można dokleić rzęsę syntetyczną. latego, jeśli nie uzupełnialibyśmy
rzęs syntetycznych i potraktowali zabieg jako jednorazowy, to do dwóch miesięcy mogą utrzymać się ich
pojedyncze sztuki. Natomiast stale uzupełniając otrzymujemy efekt ciągły, czyli tzw. półpermanentny. Czas
trwania zabiegu wykonywanego przez wprawionego specjalistę to w przypadku pierwszej wizyty około 1,5 ±
2,5 godziny, natomiast uzupełnienia 40 ± 0 minut.
3przeciwwskazania:
alergia na składniki produktów
stany zapalne oczu
zespół suchego oka
świeża plastyka powiek
niedomykalność powiek
nowotwory
choroby wynikające z autoagresji













28
A 
 Ê
 

c%
5(  "


u 0 (antyoksydanty, antyutleniacze) jest to grupa związków chemicznych które są stosowane
w zapobieganiu niepożądanym procesom utleniania, przez co przedłużają trwałość produktów.
Podstawowym składnikiem wielu kosmetyków są tłuszcze, które łatwo ulegają procesowi
autooksydacji(jełczeją). Powoduje to zmiane barwy , smaku i zapachu kosmetyku oraz jego
rozwarstwienie.Zjełczałe tłuszcze mogą podrażnić skórę.Utlenianie lipidów może być wywołane przez
drobnoustroje, enzymy lub bezpośrednie działanie tlenu z powietrza w obecności inicjatorów takich jak jany
metali (np.Cu , Fe) , które katalizują tworzenie się nadtlenków.Aby wyeliminować niekorzystne działanie
metali stosuje się substancje , które tworzą z nimi połączenia kompleksowe i w ten sposób je dezaktywują
(kwas cytrynowy, winowy,E TA).
W emulsjach proces autooksydacji zachodzi głównie na granicy faz woda3olej.Po nałożeniu na skórę,
kosmetyki bardzo łatwo ulegają utlenieniu gdyż są narażone na działanie podwyzszonej temperatury, światła i
tlenu.
Aby właśnie zapobec tym wszystkim niekorzystnym procesom do kosmetyku dodaje się przeciwutleniacze.
ziałają one efektywnie już przy bardzo małych stężeniach .Antyoksydanty uzywane w kosmetykach
powinny być nieszkodliwe dla zdrowia, dobrze rozpuszczać się w produkcie, nie wpływać na smak, zapach i
wygląd kosmetyku, wykazywać dużą trwałość i skuteczność w małych stężeniach przez długi czasu.

Przeciwutleniacze możemy podzielić na trzy grupy:

3 0-np.tokoferole, kwas askorbinowy(wit.C)
3-np.BHT, BHA,ACP
3), czyli substancje pomocnicze, które same nie powstrzymują procesu autoutleniania, lecz
wspomagają działąnie przeciwutleniaczy (działanie synergistyczne) np. kwas cytrynowy, kwas fosforowy czy
tez pewne aminokwasy, alkochole.

c%
<G7>7H(  "-#, ,

 ,

70-,G7>72)
70(,>P7H-są to związki organiczne zawierające grupę
wodorotlenkową w pozycji Į w stosunku do grupy karboksylowej.Alfa3hydroksykwasy występują
powszechnie w przyrodzie, a więc mogą być otrzymywane ze źródeł naturalnych, np. w wyniku ekstrakcji
soku ze świeżych owoców, warzyw, trzciny cukrowej. Kwasy te mogą również być syntetyzowane metodami
chemicznymi i pozyskiwane metodami biotechnologicznymi. o najpopularniejszych i najczęściej
stosowanych w kosmetologii alfa3hydroksykwasów należą:
kwas mlekowy (alfa3hydroksypropionowy)
kwas glikolowy (hydroksyoctowy)
kwas cytrynowy (23hydroksy31,2,33propanotrikarboksylowy)
kwas jabłkowy (23hydroksybutadiowy)
kwas winowy (2,33dihydroksybutadiowy)
kwas migdałowy (fenyloglikolowy)
Alfa3hydroksykwasy mają szerokie zastosowanie w kosmetyce, a ich główne działanie polega na regulacji
procesu rogowacenia. Związki te działają w obszarze stratum martwych, pozbawionych receptorów
warstwach naskórka. AHA stopniowo zmniejszają adhezję pomiędzy korneocytami i cementem
międzykomórkowym. Efektem jest odsłanianie nowych warstw komórek, a tym samym poprawa wyglądu
skóry. Powodują także zmniejszenie spójności na granicy fazy lipidowej i wodnej w cemencie
międzykomórkowym, co prowadzi do zwiększenia uwodnienia warstwy rogowej i poprawy nawilżenia
naskórka. odatkowo AHA stymulują fibroblasty do syntezy kolagenu, elastyny oraz glikozoaminoglikanów
(GAG), co spowalnia procesy starzenia skóry, wpływa na jej nawilżenie. Wygładzenie naskórka AHA
29
 poprawia wnikanie składników aktywnych zawartych w kosmetykach, przez co zwiększa skuteczność
stosowanych preparatów pielęgnacyjnych. Ponadto, efektem działania AHA na skórę jest jej rozjaśnienie,
wygładzenie, spłycenie drobnych zmarszczek powierzchniowych, zwężenie porów, usuniecie blizn
potrądzikowych, a także poprawa kolorytu skóry i hamowanie powstawania przebarwień. 

c%%
u 0" "
u) 0"3Q  Q3



Emulsja to niejednorodna mieszanina 2 nieropuszczalnych wzajemnie cieczy, z których jedna jest rozproszona
w drugiej w postaci bardzo drobnych kropelek.Jedną z tych faz jest zazwychaj woda a druga to tzw.faza
olejowa.Aby emulsja była trwała potrzebna jest substancja zwana emulgatorem.Jedna lub obie fazy muszą
zawierać emulgator.Emulgator zwykle rozpuszcza się lepiej w jednaj z dwóch cieczy. o emulsji
kosmetycznej zaliczamy kremy, śmietanki i mleczka.Wyróżniamy emulsjie W/O i O/W.

Standardowy sposób wytwarzania emulsji polega na zmieszaniu stopionej fazy tłuszczowej z ogrzaną fazą
wodną.Obie fazy powinny mieć temp. 70380 °C.
Sporządzając emulsję O/W wlewamy ciężkim strumieniem fazę olejową do fazy wodnej intensywnie
mieszając zawartość naczynia( najlepiej mieszadłem mechanicznym ).Wprzypadku emulsji W/O postepujemy
odwrotnie.

Przy sporzadzaniu stabilnej emulsji bardzo ważny jest dobór odpowiedniego  0)2 który musi być
dostosowany do jej typu. o emulsji O/W stosuje stosuje się rozpuszczalne w wodzie emulgatory hydrofilowe,
natomiast do emulsji W/O stosuje się rozpuszczalne w tłuszczach emulgatory lipofilowe. Najlepsze rezultaty
uzyskuje się stosując mieszaniny emulgatorów, które są złozone z emulgatora głównego oraz różniącego się
dośc znacznie polarnością emulgatora pomocniczego(wpływa stabilizująco na emulsję).
Podstawową rolę w przemyśle kosmetycznym odgrywaja emulgatory syntetyczne , a wśród nich produkty
przyłączenia tlenku etylenu do alkoholi tłuszcowych zawierających 1318 atomów węgla.Liczbę czasteczek
tlenku etylenu połączonych z alkoholem okreąla się jako stopień oksyetylenowania.Od tego stopnia zależy
polarność emulgatora.Zw. O niskim stopniu oksyetylenowania (235) stosuje się do wytwarzania emulsji typu
W/O , a o wyższym (8320) jako emulgatory w emulsjach O/W.
o najczęściej stosowanych emulgatorów naturalnych należą mydła, czyli sole kw.tłuszcowych z zasadą
sodową, potasową lub trójetanoloaminą.Przygotowując emulsję oparta na mydle rozpuszczamy stearynę w
fazie olejowej, a zasady w fazie wodnej danej emusji.Emulgator czyli mydło powstaje dopiero po zmieszaniu
obydwu faz.Mydła sodowe stosuje się jako emulgatory O/W.
Emulgatorami typu W/O są sole sodowe kw.tłuszczowych znajdujących się w wosku pszczelim, lanolina ,a
także otrzymywane z niej alkohole lanolinowe(euceryt)3pełnią rolę nietylko emulgatora ale także natłuszczają
skórę i nadają emulsji odpowiednią konsystancję.Podobne właściwości do al.lanolinowych ma alkohol
cetylowy,który także bardzo dobrze zagęszcza emulsji O/W.

c%*H3(  0 """G(#0 ((2 ( 2

 2!0 2(&!H


RRRPytanie z receptury musiałam skonsultować z naszym profesorem, dlatego oprócz prezentacji

kosmetyków z ćwiczeń dodałam i zebrałam w całość podstawowy skład danego produktu. latego, ponieważ
jeżeli ktoś nie będzie znał danego składnika na podanym na egzaminie kosmetyku to ogólne wymienienie
podstawowego składu zalicza pytanie.
Z tego, co mówił nasz profesor (a to nie jest pewne« heh) trzeba będzie omówić kilka albo kilkanaście
początkowych składników podanego produktu, ale na wszelki wypadek lepiej znać wszystkie«

30
$ (
Najczęściej składają się z trzech podstawowych składników:
środków powierzchniowo3czynnych (SPC, surfaktantów)
składników nadających lepkość
wody

Szampony zawierają od  do 10% aktywnego środka myjącego.

Surfaktanty anionowe mają właściwości oczyszczające, zmiękczające, pianotwórcze. Są to głównie sole
sodowe, amonowe, magnezowe i TEA ( trietanoloamina ± środek neutralizujący) siarczanu oksyetylenowego
alkoholu laurylowego (mają te same właściwości co laurylosiarczany, ale są mniej drażniące) oraz sulfoniony
parafin lub sulfobursztyniany. Są to podstawowe składniki popularnych szamponów.

Surfaktanty amfoteryczne ± ich część hydrofilowa może mieć ładunek dodatni lub ujemny w zależności od
pH. Środki amfoteryczne łączą właściwości dwóch typów środków powierzchniowo czynnych: anionowych i
kationowych, to znaczy, że jednocześnie zwilżają, pienią się i myją (właściwości anionowe), są
bakteriostatyczne, poprawiają wygląd i połysk włosów (właściwości kationowe).
Przykłady:
Pochodne betainowe oraz pochodne imidazolowe (Mironols). Są to surowce droższe niż anionowe SPC.

Surfaktanty niejonowe 3 są to dobrze tolerowane przez skórę i odporne na zmiany pH, ale mają słabe
właściwości pianotwórcze, najczęściej stosowane pochodne metyloglukozydu.

Środki zwiększające lepkość roztworów:

+,0 3 zwiększa rozmiar mieli i przez to lepkość roztworu anionowych środków powierzchniowo
czynnych. ają dobre efekty tylko w połączeniu z siarczanami alkoholi tłuszczowych i oksyetylenowanych
alkoholi tłuszczowych.


70  ± są to pochodne kw. Tłuszczowych i amin zawierające grupę amidową R13CO3NH3R2 np.
Cocomide EA, Riciamide EA (łańcuchy tłuszczowe pochodzące odpowiednio z oleju kokosowego i oleju
rycynowego, a skondensowaną aminą jest dietanoloamina).

>0(0  są to związki niejonowe, niepodrażniające, dodawane w stężeniu od 0,5 do 5%.
Przykład: karboksymetylohemoglobina, hydroksyetyloceluloza, PE3000, istearate, etylowe pochodne
glukozy, polimery akrylowe.

odatki:
Konserwanty to główne parabeny oraz formaldehyd i jego donory.
Środki perłotwórcze i zmętniające: głównie distearynian glikolu etylowego.

6± stosuje się w szamponach, ponieważ roztwory surfaktantów mają często odcień żółty. Są to
barwniki rozpuszczalne w wodzie typu azotowego lub trifenylometanowego. Kolor szamponów musi być
zgodny z wybranym zapachem.

5(,9rozpuszczalne w tłuszczach kompozycje zapachowe, rozpuszcza się w wodnym roztworze środków
powierzchniowo czynnychSchociaż barwniki i zapachy są dodawane w niewielkich ilościach to mogą
powodować silne reakcje alergiczne u niektórych osób.

$ (09
31
Powinny być tworzone na bazie łagodnych amfotytyrycznych środków powierzchniowo czynnych (pochodne
imidazolowe i betainowe).

$ ( ,,9

Mają natłuszczać włosy suche lub zniszczone przez farbowanie i ondulacje. Substancje czynne: pochodne
lanoliny, olej rycynowy, lecytyna, oleje roślinne (kamelia, argon, oliwka).

$ ( ,9

Powinny dobrze oczyszczać, ale nie podrażniać gruczołów łojowych. Substancje czynne: siarka organiczna
(reguluje wydzielinę łoju), siarka koloidalna, glinki (absorbują substancje tłuszczowe), olejek cedrowy.

$ (( (#9

Zawierają antyseptyki, które unieszkodliwiają drobnoustroje odpowiedzialne za utrzymanie łupieżu,
antyutleniacze, które nie dopuszczają do tworzenia się drażniących nadtlenków, keratolityków, które
rozpuszczają zrogowaciały naskórek skóry głowy. Substancje aktywne: Triclosan (antyseptyk), pirytonian
cynku oraz oktopiroks (działanie keratolityczne i antyseptyczne), siarczek selenu (keratolityk, antyseptyk),
ketokonazol (środek przeciwgrzybiczy).

Kremy kosmetyczne

Głównym zadaniem kremów jest utrzymanie równowagi wodno3tłuszczowej w naskórku. Kremy

kosmetyczne to gęste emulsje, które przez pewien czas zachowują kształt powierzchni (konsystencja emulsji
nie musi być związana z jej typem lub zawartością fazy tłuszczowej).

Kremy w zależności od zastosowań można podzielić na oczyszczające, nawilżające, ochronne, Ädzienne´

(szybko się wchłaniające), Ämocne´ (zawierające składniki odżywcze, czynne).

wa klasyczne kremy to:

cold3krem (emulsja W/O)
vanishing3krem, czyli krem znikający (lekka emulsja O/W)

Cold3krem
Złożone głównie z wosku i oleju, stanowi bazę dla wielu preparatów odżywczych stymulujących skórę.
Często po dodaniu substancji odżywczych rozpuszczalnych w tłuszczach (witaminy, olejki roślinne, mleczko
pszczele) jest stosowany jako odżywczy krem na noc. Pierwsza receptura z

w.n.e.. Jest to emulsja W/O o
małej zawartości wody (poniżej 30%).

Skład:
Wosk pszczeli bielony (emulgator) 9,0
FAZA TŁUSZCZOWA Olbrot 15,0
Olej sojowy 2,0

FAZA WO NA boraks (emulgator) 0,5

Woda 14,0

Olejek lawendowy 0,5

Konserwant
Antyutleniacz

Wykonujemy w temperaturze 70375ÛC.

32
Cold3kremy słabo wchłaniają się przez skórę. Po nasmarowaniu, nadmiar kremu zbiera się, usuwając ze skóry
zanieczyszczenia. Po starciu pozostaje cienka warstewka tłuszczowa zmiękczająca naskórek i zapobiegająca
jego wysychaniu. Cold3kremy uległy znacznym modyfikacjom. Coraz częściej zamiast układu emulgującego
wosk3boraks używa się emulgatorów syntetycznych oraz dopisuje dodatkowe składniki. Obecnie funkcję
cold3kremów przejmują kremy tłuste będące emulsjami W/O o dużej zawartości ciał tłuszczowych. W skład
bazy tłuszczowej wchodzą: woski, lanolina, oleje roślinne i mineralne, euceryt.

Kremy tłuste odzywiają skórę, uelastyczniają ją i wygładzają. Oprócz bazy tłuszczowej mają zawierać
aminokwasy, witaminy, hydrolizaty białkowe, wyciągi roślinne.

Krem tłusty (W/O)

Skład:
Wosk pszczeli 1,0
Olej parafinowy 30,0
Olej sojowy 20,0
Boraks 0,8
Woda do 100,0
Zapach q.s.
Konserwanty q.s.

Krem tłusty (O/W)

Skład:
Olej parafinowy 20,0
Olej roślinny 25,0
Stearyna 15,0
Trójetanoloamina 5,0
(zasada organiczna, delikatna)
gliceryna 3,0
woda
zapach
konserwant
antyutleniacz

W temperaturze 70380ÛC. odajemy fazę tłuszczową do fazy wodnej. Stosuje się do wszystkich emulsji typu
O/W z wyjątkiem mleczek!!!

Krem tłusty lanolinowy (W/O)

Skład:
Wazelina 30,0
Olej parafinowy 15,0
Olej roślinny 20,0
Wosk pszczeli 5,0
Lanolina 5,0
Boraks 0,3
Woda do 100,0
Zapach
Konserwant
Antyutleniacz

Boraks i woda stanowią fazę wodną. Zachodzi również reakcja między woskiem pszczelim i boraksem.
33
Krem tłusty o lekkiej konsystencji (W/O)
Skład:
Olej parafinowy 5,0
Olej arachidowy ,0
Lanolina 3,0
Wosk pszczeli 2,0
Alkohol cetylowy 1,5
(emulgator pomocniczy)
Stearyna 12,0
Mirystol 12,0
Gliceryna ,0
Trójetanolamina 1,5
Woda 50
Nipagina A 0,2
Kompozycja zapachowa 0,8

Zachodzi reakcja między stearyną a trójetanolaminą. Fazę wodną stanowią: gliceryna, trójetanolamina i woda.

Krem znikający (vanishing)

Lekki krem natłuszczająco3nawilżający typu O/W, wchłaniający się szybko w skórę. Typowa receptura oparta
jest na stearynie. Emulgatorem w tym kremie jest mydło stearynowe powstające w reakcji stearyny z
wodorotlenkiem.

Krem znikający (O/W)

Skład:
stearyna 15,0
FAZA WO NA wodorotlenek potasu 0,7
Gliceryna 8,0
Woda do 100,0

Zapach
Konserwant
Antyutleniacz

Krem alantoinowy (O/W)

Skład:
Stearyna 5,0
Alkohol cetylowy ,0
Lanolina 3,0

Wodorotlenek potasu 2,0

FAZA WO NA Glikol propylenowy 1,5
Alantoina 12,0
Woda do 100

Zapach
Konserwant

34
Krem znikający (vanishing, podkładowy, dzienny)
Jest lekkim kremem natłuszczająco3nawilżającym (który szybko wchłania się w skórę). Jego głównym
składnikiem jest stearyna. o innych, najczęściej używanych składników należą: alkohol cetylowy i
stearylowy), lanolina i jej pochodne, gliceryna i glikol propylenowi, wyciągi roślinne, aminokwasy, alantoina,
kwas pantotenowy.

u&!
Podstawowy skład pasty do zębów:
składnik o charakterze ścierającym (od 15 do 35%): tlenek glinu, fosforan wapnia, krzemionka,
wodorowęglan wapnia, glinokrzemiany
środek żelujący: polisacharyd, alginiany lub karageniany, guma ksantanowa.
środki powierzchniowo czynne (składnik zwilżający, ułatwia odklejanie kamienia nazębnego): laurylosiarczan
sodu
środek nawilżający ( 5320%) skład utrzymuje plastyczność masy: glicerol, sorbitol
woda3 utrzymuje odpowiednią lepkość pasty
dodatki: środki słodzące (np. sacharynian sodu), barwniki, środki aromatyzujące, konserwanty.
fluorki (fluorek sodu i amonu, monofluorofosforany, zawartość max. do 0,15%). Substancje te działają
poprzez tworzenie fluoroapatytu, związku bardziej trwałego i odpornego na działanie kwasów niż apatyt (z
którego zbudowane jest szkliwo zębów). Pochodne fluorowe działają również bakteriostatycznie.

Pozostałe składniki:
antyseptyki: heksetydyna, diglukonian chlorheksydyny, formalina (znieczula i zmniejsza krwawienie z
dziąseł), triclosan
środki opóźniające pojawienie się osadu: sorbitol, pirofosforany, polifosforany
środki przeciwzapalne: azulen, kwas glicyretynowy i formalina, chlorek sodu.

Prosta receptura pasty do mycia zębów:

Skład: kreda strącona 50,0

proszek mydlany ,0
gliceryna 30,0
emulgator ME 2,0
olejek miętowy 1,0
woda do 100,0

u 
         

      
     
           
 

4(9

123godzinna ochrona przed bakteriami

elikatnie usuwa powierzchniowe przebarwienia
35
Pomaga zapobiegać nowym przebarwieniom powierzchniowym
Usuwa bakterie powodujące powstawanie płytki nazębnej z powierzchni zębów i dziąseł
Odświeża oddech
Zapobiega próchnicy
Zmniejsza krwawienie zębów
Zapobiega zapaleniom dziąseł

Skład:
1. Aqua
2. Hydrated Silica
3. Glycerin
4. Sorbitol
5. PVM/MA Copolymer
. Aroma
7. Sodium Lauryl Sulfate
8. Cellulose Gum
9. Sodium Hydroxide
10. Sodium Fluoride
11. Carrageenan
12. Triclosan
13. Sodium Saccharin
14. Limonene
15. Cl 42090
1. Cl 47005

Poszczególne składniki:
7T 
G20 H

Bezbarwna ciecz, pozbawiona zapachu i smaku. Woda należy do najbardziej rozpowszechnionych

związków w przyrodzie, stanowi składnik organizmów żywych (organizm dorosłego człowieka zawiera ok.
5% wody), bierze udział w procesach przemiany materii. W przemyśle stosowana jest jako rozpuszczalnik.
Woda używana w produkcji kosmetyków musi być czysta pod względem mikrobiologicznym, jak i
mineralnym. Woda jest rozpuszczalnikiem, czyli głównie wpływać ma na konsystencję produktu i być
nośnikiem aktywnych substancji w niej rozpuszczalnych. Ponadto woda działa jako nawilżacz ± uwadnia
zewnętrzne warstwy naskórka, przez co skóra wygląda na jędrniejszą, a co za tym idzie ± młodszą.
Paradoksalnie, woda ma też działanie wysuszające. Jeśli nie zostanie zatrzymana w naskórku przez emolienty
i humektanty wyparowuje i uszkadza barierę ochronną skóry.

>$0
G02 **cH

3
Kwas krzemowy w bezwodnej formie SiO2 ma postać lotnego proszku (a właściwie pyłku), nie ma smaku.
Rozpuszcza się w wodzie tworząc żel (również z olejami ± żel). Może absorbować do 40% wody. Nie jest
toksyczny.
Kwas krzemowy można używać do robienia kremów, żeli, kosmetyków kolorowych, a także pasty do zębów.
Kosmetyki zawierające kwas krzemowy są odporne na zmiany temperatury, nie są klejące i są odporne na
działanie mikroorganizmów.

H2Si03


:0
G)02)002c2 2-((0H

Gęsta, bezbarwna ciecz o słodkim smaku. Należy do alkoholi.
lość w produkcie: do 5% działanie
nawilżające, ponad 5% działanie wysuszające, normalna ilość 133%. ziałanie nawilżające gliceryny
związane jest z bardzo silnymi właściwościami higroskopijnymi. Gliceryna w naturalny sposób osłania skórę,
przenikając do przestrzeni międzykomórkowych, gdzie wiąże ilość wody niezbędną do zachowania
prawidłowego nawilżenia skóry. Ma doskonałe właściwości łagodzące, skutecznie nawilża przesuszoną skórę
ze skłonnościami do pierzchnięcia. Wygładza, poprawia elastyczność, reguluje procesy prawidłowej odnowy
naskórka. ziałanie gliceryny jest długotrwałe. Penetruje do głębszych partii warstwy rogowej naskórka i
pozostaje tam, regulując wilgotność przez około dobę. Obecność gliceryny wspomaga funkcjonowanie
lipidów skórnych.
W kosmetykach wykorzystywana jest wykorzystywana, ponieważ zapobiega wysychaniu kosmetyku oraz
nadaje gładkość emulsji.

+>*G3>H

$!0
G!2,,,0H

Alkohol o słodkawym smaku. Nie nadaje się jednak do używania zamiast cukru, gdyż ma tyle samo kalorii co
cukier. Sorbit tworzy drobne białe kryształki. Łatwo rozpuszcza się w zimnej wodzie. W kosmetykach ma
podobne działanie, jak gliceryna. Sorbitol jest substancją utrzymującą wilgotność (zapobiega wysychaniu
produktu).

37





 
 



Q
 0 
  0 
Q


 
ł i
ł j
i ł  i
til 

i i

i
t
C
 

i


t
i
łti


j 

i
i
i




i
i

ii



t


i


t
i
!




 
 

C
i 
i

i
i
i
i

lj 



i
ł
!

"
j
li
l


i
i
#
j
$
li

i
t
ł


i


i
j

i


j
j
jt
j
j
i
j!


%t

t:






&
it
































&

il







&

































&
i






&



































&
l
i









  
00 
00  
 0 
 



C ' ()*
+

i

i$
i

l


li!
,t
t
i$

i
i



t

j
lit
i
j$
t
t!


-i$
tl


t




jj
i
i

tl

tl


t

ij$

ł

ił
i



.l


i
j
/0
l
t


łii
j$!









000  
!00  "# 0 00 
$0  "# 0 00 



1
)22*
tilit
t
i


i!
3
ll
i
ił
i
i
til
/
il
t

4i
l
!
Rl


i
j
i
iłj
i
t
li




l

t


!

C2'5 .'0ÿ&
.C' C*0


  %
"   0 

ÿ



Przemysłowa nazwa wodorotlenku sodu to soda kaustyczna (soda żrąca). Jest to biała masa, o strukturze
krystalicznej. Wodorotlenek sodu jest substancją silnie higroskopijną, przez co działa parząco i niszcząco na
skórę. obrze rozpuszcza się w wodzie, tworząc mocne zasady oraz w alkoholach. Wodorotlenek sodu jest
bardzo ważnym przemysłowo związkiem chemicznym. Jest on surowcem w wielu procesach syntez, na
przykład jonowych środków powierzchniowo czynnych (surfaktantów), jest stosowany w procesie zmydlania
tłuszczów podczas produkcji mydeł, do wytwarzania leków (np. polopiryny, kwasu salicylowego czy
sulfoniloamidów), do produkcji krzemionkowego szkła wodnego oraz w wielu innych dziedzinach, Posiada
właściwości myjące i dezynfekujące.

$ 0 
G0  H

(NaF) ± nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu fluorowodorowego i sodu. Jest to bezbarwne,
krystaliczne ciało stałe o wysokiej temperaturze topnienia. Głównym surowcem do pozyskania chlorku sodu
jest sól kamienna, nazywana w mineralogii halitem. Fluorek sodu jest powszechnie stosowanym źródłem jonu
fluorkowego F3. Środek bakteriobójczy w przemyśle fermentacyjnym, dodatek do past do zębów
zapobiegający próchnicy. Używany jako środek antystatyczny zapobiega nieprzyjemnemu elektryzowaniu się
włosów w trakcie ich wycierania i suszenia.
Powoduje, że skóra staje się gładsza, bardziej sprężysta. Rozpuszczona w wodzie zmiękcza ją, wpływa
dezynfekująco, odświeżająco i wygładzająco na skórę.

+)
G)H

Karagen, podobnie jak agar3agar uzyskuje się poprzez ekstrakcję gorącą wodą czerwonych alg morskich
Eucheuma. 2% karagenu w gorącej wodzie tworzy kisielowaty żel, 335% tworzy stabilny żel.W kosmetyce
karagen stosowany jest jako substancja łącząca w pastach do zębów, jako stabilizator w szamponach. W
produktach spożywczych ma działanie zagęszczające.
0G0H

Syntetyczny związek o szerokim spektrum działania przeciwdrobnoustrojowego. Jest środkiem z wyboru w

higienie szpitalnej, wchodzi w skład mydeł, dezodorantów, kremów antybakteryjnych, past do zębów, płynów
do płukania jamy ustnej i innych kosmetyków. Zmniejsza podrażnienia i reakcje alergiczne. ziała
przeciwzapalnie i antybakteryjnie. Ogranicza powstawanie wolnych rodników. Triclosan jest substancją o
działaniu antybakteryjnym, która dodawana jest
do wielu produktów przeznaczonych do higieny osobistej.

C12H7Cl3O2
$ $,
G, H

39
 t
j
ł$!
Bił
tli





l

ł
!
7
t




.8
ÿ66&(66
i0
łi
!
9t
l


i!
-
l


l$
l
/

i





t
i

ji

i!
"j


i

i

i


tt
i
t
ji
ł$i!
t

j
ł
i
łi


t


i
l
it
i

j!


&'' () 

 
0 "*+,



B

i!

+-+.

&
i$
i


l$


t
!
iil

jt



t

t
ł
i

jj
!
:

t


t


i
t


.t
t
i
it0
4
i
t
.t
i
666(&
;0




0-/-



B
i

iii!

tt


i
&


li



i
li






0&--0



B
i
łt!

ił
i:



'j
1<
.t
il

lt0+
tt

i




i
1"
+

$
tt


)6



Uzupełnia w skórze substancje fizjologiczne
Zawiera HY ROSAL
NOL*, który reguluje gospodarkę wodą w skórze
Zapewnia prawidłowy poziom nawilżenia
Chroni przed promieniowaniem UVA i UVB

$;+;9
1.Aqua
2.
wonicz aqua
3.Urea
4.Glycerin
(Avocado)Oil
5.Propylheptyl Caprylate
.Ethylheksyl Methoxycinnamate
7.Cyclomethicone
8.Butylmethoxydibenzoylmethane
9. icapryl Carbonate
10.Cetearyl Alkohol
11.Octocrylene
12.Pentaerythrityl istearate
13.Gliceryl Stearate
14.Sodium Stearoyl Glutamate
15.Persea Gratissima
1. Myristyl Mirystate
17. Butylene Glycol
18. Glykosfingolipids
19. Sodium Hyaluronate
20. Hydrolized Wheat Protein
21. Sorbitol
22. Lysine

23. iglycerin 3. Ethylhexylglycerin

24. Lactic Acid 37. Sodium Polacrylate
25. Sodium PCA 38. Pullulan
2. Caprylic/capric Triglyceride 39. Allantoin
27. Salicornia Herbacea Extract 40. Xanthan Gum
28. Polymethylsilsesquioxane 41. isodium E TA
29. imethicone 42. PEG38
30.
sohexadecane 43. Tocopherol
31. Cetearyl Methicone 44. Ascorbic Acid
32. Peg3 40 Stearate 45. Ascorbyl Palmitate
33. Steareth32 4. Citric Acid
34. Steareth321 47. Parfum
35. Phenoxyethanol

7T GH

Woda jest naturalnym surowcem używanym przy produkcji większości kosmetyków. Jest rozpuszczalnikiem
wielu składników aktywnych, stanowi jedną z dwóch faz, z których składają się kosmetyki dwufazowe.
lość
wody w kosmetykach waha się od kilku do kilkudziesięciu procent.

;7T 

wonicka woda ma wyjątkowe właściwości kojące. Łagodzi świąd i wszelkiego rodzaju podrażnienia skóry
oraz likwiduje skutki działania twardej wody. Jest najmniej twarda spośród wód termalnych dostępnych na
rynku. Zawiera:
krzemionki, która wpływa na odporność i elastyczność naskórka
jonów wapnia i   !), które zapewniają działanie
ściągające i przeciwzapalne


41
=- 

Mocznik jest naturalną substancją uboczną przemiany białek w organizmie. Wydalany jest z moczem i potem.
Jest jednym z głównych składników naturalnego czynnika nawilżającego skórę (NMF 3 Natural Moisturizing
Factor).
Używany w kosmetykach mocznik pochodzi z laboratorium lub fabryki chemicznej. W kosmetyce mocznik
używany jest juz ponad 40 lat, ale ze względu na źle kojarzącą się nazwę nie był zamieszczany w składzie
produktów.
Jego niedobór objawia się swędzącą i łuszczącą skórą.
W stężeniu do 10% przyspiesza podział komórek warstwy ziarnistej skóry, a tym samym jej regenerację. Po
użyciu takich kosmetyków skóra jest miękka, dobrze nawilżona i gładka.
zięki temu, że mocznik ma właściwości zmiękczające skórę(powyżej 10%) oraz, że zwiększa
przepuszczalność warstwy rogowej naskórka, ułatwia wnikanie składników aktywnych w jego głębsze
warstwy.

:0-:0

Jest alkoholem, przezroczystym płynem o konsystencji syropu. Ma silne właściwości higroskopijne3 Wiąże
wodę w skórze i ułatwia przenikanie innych substancji do skóry.
Stosowana w dużych ilościach może uwrażliwić skórę.

u(0,(0+(0

Emolient to środek, który nie tylko nawilża, ale dodatkowo dba na różne sposoby o to, aby skóra nie traciła
swojej naturalnej wilgoci. Emolienty pomagają zatrzymać naturalną wodę we wnętrzu skóry poprzez wiązanie
jej z lipidami skóry oraz poprzez odbudowę tych lipidów.
Emolienty ponadto natłuszczają skórę zapobiegając parowaniu wody z jej powierzchni oraz wchłaniają wilgoć
z otoczenia.
Nazwany przez technologoów jako Ähappy emollient´ ponieważ łączy w sobie funkcje nawilżające jak i
ochronne3 tworzy na skórze niewidoczny opatrunek, chroniący przed czynnikami zewnętrznymi jak np. uv.

,0,P0,P 

UV3absorbent, substancja przeciwsłoneczna, filtrująca promieniowanie UVB. Chroni skórę przed

przedwczesnym starzeniem, a także poparzeniem słonecznym.

+0 ,-+0 

Lotny silikon. Ma właściwości wygładzające, dające uczucie jedwabiście gładkiej skóry.

Wykorzystywany najczęściej w kremach do twarzy, ciała, rąk i stóp.
Nie ma właściwości nawilżających, nie przenika do skóry, szybko wyparowuje matowiąc skórę. Zapewnia
otrzymanie emulsji (woda/olej), która działa zmiękczająco na skórę. Kosmetyki zawierające dimetikon lub
cyklometikon ładnie odparowują z powierzchni dając efekt wchłonięcia i zmatowienia. Ponadto pochłaniają
na bieżąco łój i pot zapobiegając błyszczeniu
42
 6 0,P!0 ,

Pochodzenia chemicznego. UV3absorbent, substancja przeciwsłoneczna, filtrująca promieniowanie =F7,

chroniąca skórę przed przedwczesnym starzeniem, a także poparzeniem słonecznym. Mimo iż jest to środek
promienioochronny może wywołać reakcje fotouczulające pod wpływem światła słonecznego.

4(0!-(0&)0 

Zwiększa lepkość produktu oraz jego stabilność, UV3 protektor. Stosowany jako emolient , który ma za
zadanie zmiękczyć i nawilżyć naskórek poprzez tworzenie Äfilmu´ na skórze który stanowi barierę ochronną.

+070,0

Alkohol cetearylowy jest mieszaniną alkoholi tłuszczowych, składa się z alkoholu cetylowego i alkoholu
stearylowego. Biała, woskowata substancja używana jako:
zmiękczacz i regulator lepkości
stabilizator emulsji
dodatek do przezroczystych składników kosmetycznych w celu zmętnienia,
aby utrudnić przenikanie światła
Substancja natłuszczająca, nadająca skórze miękkość, elastyczność i gładkość.

30

Związek pochłaniający promieniowanie o długości fali od 250 nm do 30 nm.(UVB, UVC!!!)

u,04

Związek o właściwościach nawilżających i ochronnych. Emulgator emulsji typu o/w i w/o. aje stabilne,
kremowe i miękkie emulsje.

:00
G)0, bądź ester gliceryny i kwasu stearynowego)

Samoemulgująca się baza kremowa do balsamów, regulator konsystencji kosmetyków.

$ $0:0  

Pochodzenia Naturalnego lub syntetycznego. Jest to emulgator pochodzące z kokosów i aminokwasów.

u) 0G0"H

Olej z awokado jest bardzo cenionym olejem ze względu na dużą zawartość witamin: A, B, E, H, K, PP,
F(NNKT), aminokwasów i protein. Nienasycone kwasy tłuszczowe odżywiają skórę, oddziałują
przeciwalergicznie, hamują parowanie wody ze skóry (powstrzymują transepidermalną utratę wody).
Olej z awokado zawiera skwalen posiadający właściwości antyzapalne i antygrzybiczne oraz chlorofil
również przeciwzapalny i łagodzący.

0
43
Naturalny ester3 pochodzenie roślinne.
Emulgar, lubricant, emolient, solubizer, czynnik natłuszczający stosowany w maściach, kremach, mleczkach i
wyrobach toaletowych.

6 0:00-)00! 0

Łagodzi, pobudza do odnowy, nawilża. Substancja nawilżająca, oczyszczająca i regenerująca skórę,

rozpuszczająca nadmiar tłuszczu i wydzieliny łojowej.


:0(,)0(

Składnik skóry. Po dodaniu do kosmetyku ma wiązać wodę w skórze. Pozyskiwane z ziaren ryżu.
Odbudowują struktury lipidowe. Zawierają kwas linolenowy (NNKT), charakterystyczny dla naturalnie
obecnych w ludzkiej skórze ceramidów typu
.
Wzmacniają przyleganie komórek, dzięki czemu skutecznie zapobiegają przeznaskórkowej utracie wody
(TEWL).

$ ,0 -,0  

Naturalny mukopolisacharyd, odpowiedzialny za prawidłowe nawodnienie kolagenu, który jest budulcem

włókien podporowych skóry. Posiada wyjątkową zdolność zatrzymywania wody w naskórku. Zapewnia
skórze właściwy poziom nawilżenia i zabezpiecza ją przed utratę elastyczności.

>0,(-,0!(

 
Proteiny (białka) są klasycznymi substancjami czynnymi, stosowanymi do pielęgnacji..Białka proste
zbudowane są z aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi.
Same aminokwasy są ponadto składnikiem NMF (natural moisturizing factor), czyli naturalnego czynnika
nawilżającego, występującego w warstwie rogowej, którego zawartość wywiera wyraźny wpływ na wygląd i
elastyczność naszej skóry. Większość protein stosowanych w preparatach kosmetycznych to produkty
częściowej lub całkowitej hydrolizy białek naturalnych.
Układy te, w zależności od stopnia hydrolizy, różnią się między sobą zdolnością wchłaniania i zatrzymywania
wody, własnościami filmotwórczymi i powinowactwem do keratyny naskórka, warunkującymi trwałość
powstającego filmu.

$!0

Sorbit jest, podobnie jak gliceryna, alkoholem.
także jak gliceryna, ma słodkawy smak. Nie nadaje się
jednak do używania zamiast cukru, gdyż ma tyle samo kalorii co cukier.
Sorbit tworzy drobne białe kryształki. Łatwo rozpuszcza się w zimnej wodzie. W kosmetykach ma podobne
działanie, jak gliceryna.

-


Niezbędna przy budowie białek, głównie w mięśniach i w kościach, istotna w okresie rozwoju.
Łagodzi objawy przeziębienia, grypy oraz opryszczki.Obecna przy wytwarzaniu hormonów, przeciwciał,
enzymów i przy budowie KOLAGENU.
Jej niedobór skutkuje objawami zmęczenia i rozdrażnienia, powoduje anemię i wypadanie włosów.

44
Najprawdopodobniej jeden z czynników wpływających w dużej mierze na procesy antykancerogenne w
połączeniu z dużymi dawkami antyoksydantów. Uczestniczy w procesach odnowy tkanek.




- 0

Należy do grupy alfahydroksykwasów i jest otrzymywany dzięki fermentacji cukru przez bakterie kwasu
mlekowego(lactobacillus).
Kwas mlekowy normalizuje procesy złuszczania naskórka w sposób bardzo delikatny. Jest również
związkiem nawilżającym.
W kosmetyce używany do bioliftingu, ponieważ uelastycznia, spłyca zmarszczki, do rozjaśniania
przebarwień, zwężania porów.
W przemyśle kosmetycznym znalazł zastosowanie jako konserwant, jako środek utrzymujący odpowiednie
pH praparatu.


$ u+7

Sodium PCA to naturalny składnik ludzkiej skóry współodpowiedzialny za utrzymywanie właściwej
wilgotności. Sodium PCA zawarte w kosmetykach eco cosmetics jest pochodzenia naturalnego i przez to jest
wyśmienitym środkiem nawilżającym zalecanym do stosowania przez wszystkie uznane organizacje
certyfikujące kosmetyki naturalne.
Negatywne działania uboczne, jak uszkadzanie włosów i wywoływanie reakcji alergicznych, dotyczą
wyłącznie syntetycznego surowca o tej samej nazwie.


+(0Q()0

Emulgator, lubricant, emolient, solubizer, czynnik natłuszczający stosowany w maściach, kremach,
mleczkach i wyrobach toaletowych.

$0>!P-00

Uszczelnia cement komórkowy. Wzmacnia połączenia międzykomórkowe. Zwiększa produkcję akwaporyn

AQP3 i AQP8 (Akwaporyny (AQP z ang. aquaporin) 3 integralne białka błonowe, które tworzą kanały,
uczestniczące w procesie transportu wody (a także niektórych innych cząsteczek o podobnych rozmiarach np.
glicerolu) przez półprzepuszczalne błony komórek organizmów żywych.)
redukuje TEUL (*Trans Epidermal Urea Loss).
45
+(0Q+()0U$0>!PV>84A7$7
;3



u0 ,00T P-(  

Metoda otrzymywania: mikronizacja, czyli odpowiednie rozdrobnienie diamentów.
Postać: bardzo drobny, biało3szary, bezzapachowy proszek.
Trwałość: 2 lata; przechowywany prawidłowo, nie traci na jakości nawet po wielu latach.
Warunki przechowywania: w temperaturze pokojowej, w ciemnym i suchym miejscu; unikać bezpośredniego
dostępu wilgoci i nasłonecznionych miejsc.

u0 ,00T P-(  

Nadaje skórze wyraźnie odczuwaną, aksamitną gładkość (jest bardziej jedwabisty niż sam jedwab w proszku),
nawilża, tworzy na powierzchni skóry delikatny film, który zapobiega utracie wilgoci ze skóry, ożywia i
poprawia koloryt skóry, zmiękcza i modeluje rysy twarzy, zmniejsza widoczność drobnych zmarszczek i
porów skóry. Zmieniając kąt odbicia światła sprawia, że twarz nie wydaje się być 'płaska'. Jest
niekomedogenny (nie powoduje zatykania porów). Może być bez obaw stosowany na kremy z filtrami
przeciwsłonecznymi.
Zastosowanie produktu: W Puder diamentowy polecany jest jako luksusowy dodatek do pudrów do twarzy i
innych kosmetyków kolorowych w proszku.
4 ,- 

Pozyskiwany z krzemionek. Absorbuje wodę. Ma właściwości nabłyszczające, doskonale wchłania się w

skórę dając efekt gładkości. Często stosowany w kremach do rąk i stóp.Kosmetyki zawierające dimetikon
ładnie odparowują z powierzchni dając efekt wchłonięcia i zmatowienia. Ponadto pochłaniają na bieżąco łój i
pot zapobiegając błyszczeniu. Stanowi niewidzialną ochronę skóry przed wpływem substancji szkodliwych, a
także przeciwdziała nadmiernemu wysuszeniu skóry.

;,P-,

Emolient. Środek wzmacniający połysk, poślizg, stosowany w kosmetyce kolorowej i pielęganacyjnej 3 jako
środek nawilżający. oskonały w produktach do opalania.

+0 ,

Należy do grupy związków o nazwie cyklometikony. Umożliwia uzyskanie stabilnej emulsji i rozproszenie
składników; ułatwia rozprowadzanie produktu na skórze. Nie jest związkiem toksycznym. Posiada własności
zaskórnikotwórcze 3 comedogenne (komedogenne), bowiem zatyka pory i utrudnia procesy wydalania oraz
wydzielania w skórze. Utrudnia wymianę gazową w skórze. Podobnie jak cyklometikon zapewnia otrzymanie
emulsji (woda/olej), która działa zmiękczająco na skórę. Kosmetyki zawierające dimetikon lub cyklometikon
ładnie odparowują z powierzchni dając efekt wchłonięcia i zmatowienia. Ponadto pochłaniają na bieżąco łój i
pot zapobiegając błyszczeniu.
u)-%N$

4
Emulgator, solubilizator 3 zwiększa rozpuszczalność substancji aktywnych, dzięki czemu łatwiej wchłaniane
są przez skórę

$,- 2,- c

Zawarte w oleju palmowym, emulgatory.

$,- c

Eter glikolu polietylowego wykonany z kwasu stearynowego. Stosowany jako emulgator do produkcji
kosmetyków i produktów do higieny osobistej w tym do makijażu, płyny, środki czystości i dezodoranty jak
również i do opalania i produkty do pielęgnacji włosów.

$,- N

Regulator lepkości, substancja ochronne i żelująca. Pochodzenie chemiczne. Polimer na bazie sztucznej
żywicy i PEG (glikol polietylenowy). Substancja żelująca dla fazy wodnej do stabilizacji emulsji. Składnik
regulujący lepkość w końcowym produkcie (zmniejsza lub podwyższa). Tworzy ochronny, stabilny film na
skórze, włosach, paznokciach.

u,P,0U,0,P0)0V3:

Bardzo szeroki zakres działania zarówno w stosunku do bakterii (gram dodatnich oraz gram ujemnych),
drożdży i grzybów. Produkt dopuszczony jest do stosowania w kosmetykach w Unii Europejskiej, USA,
Kanady, Australii i Japonii. odanie oktylogliceryny do fenoksyetanolu wykazuje działanie łagodzące wpływ
innych składników kosmetyków. šaden ze składników mieszaniny FEOG nie jest tematem dyskusji ze
względu na działanie uczulające, rakotwórcze, tworzenie nitrozoamin, efekt estrogeniczny lub androgeniczny
i wywoływanie alergii. W ciągu kilku godzin od wprowadzenia do układu wykazuje działanie biobójcze.

$ u00-u00 

Pochłania wodę w ilości 800 razy wyższej niż waga własna, dzięki czemu dostarcza skórze odpowiednich
elementów odżywczych oraz stale nawilża skórę, poprawia proces odmładzania komórek skóry i zapobiega
wczesnemu pojawianiu się drobnych linii i zmarszczek, poprawia także elastyczność skóry.

u 00 0

Cząsteczki pullulanu mogą tworzyć cienki film, który jest przezroczysty, olejoodporny i nieprzepuszczalny
dla tlenu3 rodzaj emolientu.

700 (0
70

Naturalna substancja czynna powstająca z kwasu moczowego w korzeniach roślin (np. fasola, soja,
kasztanowiec) o bardzo łagodnym działaniu nawilżającym i kojącym. Jest stosowana w większości
preparatów kosmetycznych. Łagodzi podrażnienia skóry, wspomaga regenerację naskórka, wygładza skórę.
o tej pory nie stwierdzono żadnego działania toksycznego. Alantoina jest zatwierdzona do użytku
w produktach, które są przeznaczone dla bardzo wrażliwej i delikatnej skóry, szczególnie dla dzieci
i niemowląt.

47
V,) -) 

Naturalny, wysoko cząsteczkowy polisacharyd. W związku z ochronną rolą, jaką pełni on w naturze jest to
surowiec bardziej odporny na siły ścinania, temperaturę, działanie mikroorganizmów, degradację UV. Guma
ksantanowa zagęszcza i utrwala kosmetyki.

4 47

Środek pochodzenia syntetycznego, stosowany głównie jako stabilizator, zapobiegający zmianie zapachu,
konsystencji i wyglądu produktu. Neutralizuje metale ciężkie typu nikiel, żelazo, magnez.
Ma także właściwości utrwalające lepkość w czasie oraz działanie antyoksydacyjne.
Stosowany w większości produktów do opalania. Wydziela rakotwórczy i drażniący formaldehyd.

(,0- 


Witamina E w czystej formie (Tocopherol) jest dosyć niestabilna, dlatego często używa się w kosmetykach
acetatu witaminy E, który tworzy się z połączenia witaminy E z solą kwasu octowego. Acetat witaminy E jest
dużo stabilniejszy i lepiej akceptowany przez skórę niż czysta witamina E.
Obie formy witaminy E rozpuszczają się w tłuszczach. Udowodniono, że acetat witaminy E w kremie
przyczynia się do wygładzenia skóry. Krem z zawartoscia do 5% acetatu witaminy E powoduje, że skóra jest
dobrze nawilżana, woda w skórze jest lepiej zatrzymywana bez nadmiernego pocenia się skóry i bez
zaburzania wymiany gazowej skóry.

Witamina E działa kojąco i łagodząco na skórę i ewentualne stany zapalne na skórze. Zmniejsza szkodliwe
działanie promieni słonecznych na komórki skóry. W kosmetykach jest wymiataczem wodnych rodników
tlenowych, dlatego bardzo korzystne jest jej stosowanie w kremach przeciwsłonecznych. Zapobiega utlenianiu
nienasyconych kwasów tłuszczowych, a tym samym jełczeniu tłuszczu. Z tego powodu witamina E jest
dobrym konserwantem tłuszczów nienasyconych, co jest bardzo dobrze wykorzystywane w kremach, które na
skórze mogłyby także zjełczeć, zwłaszcza pod wpływem gorących promieni słonecznych.


7!- +

Witamina C ma postać żółtawych kryształków o bardzo kwaśnym smaku, rozpuszczalnych w wodzie. W

postaci proszku jest stabilny i może być przechowywany przez kilka lat. Natomiast po rozpuszczeniu w
wodzie, witamina C w postaci kwasu staje się bardzo wrażliwa na czynniki zewnętrzne (temperatura, światło,
tlen środowisko wodne, nieodpowienie pH) i łatwo ulega rozkładowi tracąc swe cenne właściwości.
Ma działanie przeciwutleniające, jest wymiataczem wolnych rodników tlenowych. Użyta w kosmetykach
zmniejsza głębokość zmarszczek, ma wpływ na syntezę kolagenu w skórze, ma działanie wybielające na
skórę, przyśpiesza gojenie się ran.

7!0(0 -(0 !0 

To przeciwutleniacz (zwiększa trwałość produktów) zapobiega zmianom barwy, stratom witamin, jełczeniu
tłuszczy. Forma chemiczna witaminy C.

+-<

Jest to substancja stała, krystaliczna, bardzo dobrze rozpuszczalna w wodzie. Jest naturalnym składnikiem
każdego żywego organizmu, pełni ważną rolę w metabolizmie. Jest ważnym produktem przejściowym w
cyklu Krebsa (zwanym stąd cyklem kwas cytrynowego). uże ilości kwasu cytrynowego znajdują się w
48
 
t
ii
t
i

il
i


!
*
l


$


jt


4
tj


$
l
i
ill
*i!







:
t

ł
i
il
4
ji
&

t
/
il
itl
i
l


i

i

jt!
"t

jt
ł
i
j
lt
i

j
ł
i
t!
"
i

tt
l!
M
łii
j$
i
i$j$

j$
'!
<

jt

ł



ł

ilj$
t
i




ł
ł


it
ł


t!




1

:j
ł
i
lj
t
!
:j

jt
t
i
i

lj
i



ij$!:j
t
j

4i


t
j


i
j
i




ti
l
t!
Ct
j
$
t


4i
t

$
jt
tj
i$

$>
t


i
t!



tł
t


l/

t
łi
i
i
j
i/
!

j
4ł
i
 *20


j$

t
j
l$!
-i

j
l

t

i
tt
i

t/
t


!



%&?l

jt
t

ł
ii
j$

i/
jj
t
j
l$
li


i/
i
i$
j
i
t/
t


.l

i
lt
0!
B
i
ł


jt
t
ł
i

t

!i
!
lt

%&?l

t
$t&


ł

i!



ił
i:
%&?l

l

jt
4
j
/


t
j
t
i
i
li/
i


i$


jj

/
ł
$
t
j
l$!

i
łt
i$
i

$
i
jt


i$


tl


ii#ti

i


ł
i
i
.
!
ti
l0!
%
t
t


ł
i

l
i$
i
i




ł
ii


t
ilt
i

j$
jj
ł

i!




j
l
/


ji


i
jj

łi#
l$!

)=



1. Aqua 22. capryloyl salicylic acid,
2. glycerin, 23. ethylhexyl methoxycinnamate,
3. cyclopentasiloxane, 24. ammonium polyacrylomethyltauramide/ammonium,
4. cyclohexasiloxane, 25. polyacryloyldimethyl taurate,
5. paraffinum liquidum/mineral oil, 2. C13 314 isoparaffin,
. prunus armeniaca kernel oil/apricot kernel oil, 27. dimethiconol,
7. butyrospermum parkii butter/shea butter, 28. disodium E TA,
8. dimethicone, 29. laureth 37,
9. stearic acid, 30. octyldodecanol,
10.palmitic acid, 31. peg320 stearate,
11.peg3100 stearate, 32. polyacrylamide,
12. cera alba/beeswax, 33. polycaprolactone,
13.glyceryl stearate, 34. polymethyl methacrylate,
14.cetearyl alcohol, 35 polyurethane 32,.
15. silica, 3. dimethy l mea,
1.rosa canina fruit oil, 37. glycine soja oil/soybean oil,
17.zingiber officinale extract/ginger root extract 38. lecithin,
18.retinyl palmitate, 39. myristic acid,
19. tocopherol, 40. propylene glycol,
20.Lauroyl lysine, 41. t 3butyl alcohol,
21.hydroxypropyl tetrahydropyrantrol, 42. chlorphenesin,
43. imidazolidinyl urea,
44. methylparaben, 45. propylparaben
4. parfum/fragrance, 4 7. coumarin,
48. linalool

7T GH

Woda jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem dla substancji polarnych. Większość występującej w
przyrodzie wody jest "słona" (około 97,38%), tzn. zawiera dużo rozpuszczonych soli, głównie chlorku sodu.
W wodzie rozpuszczonych jest też wiele gazów, najwięcej dwutlenku węgla. Woda używana w produkcji
kosmetyków musi być czysta pod względem mikrobiologicznym, jak i mineralnym. Woda jest
rozpuszczalnikiem, czyli głównie wpływać ma na konsystencję produktu i być nośnikiem aktywnych
substancji w niej rozpuszczalnych.

:0
Gu(0c2 2H

Jest to najprostszy alkohol trójwodorotlenowy. Bezbarwna ciecz, gęsta, nietoksyczna, o słodkim smaku. Jako
dobry rozpuszczalnik tłuszczów i innych lipidów, jest stosowana przy produkcji kremów, pomadek i innych
produktów kosmetycznych. Oprócz zdolności do homogenizowania składników produktów kosmetycznych.
Gliceryna znajduje zastosowanie zarówno jako czynnik:
3 nawilżający skórę 3 surowiec ten przyciągając wilgoć z powietrza, nawilża naskórek czyniąc go
elastycznym. Ze względu na małe cząsteczki gliceryna ma zdolność przenikania przez barierę warstwy
rogowej. zięki temu mogą one działać zarówno na powierzchni skóry, jak i w jej głębszych warstwach.
3 przeciwdziałający wysychaniu preparatów, szczególnie emulsji O/W i żeli. Gliceryna powstrzymuje
parowanie wody i znacznie obniża jej temperaturę zamarzania
3 zapobiega ona także krystalizacji składników kosmetyku, nadając mu odpowiednią gładkość Zalecane
stężenia gliceryny, zapewniające określony efekt kosmetyczny, oscyluje w granicach 5 3 15%.

50
+0(0P20,P0P
G0(&-0'0H

Środki powodujące zmiękczanie skóry, jest to również filtr promieni UV i podczerwieni.



u 0T  Q 00

Parafina ciekła lub inaczej olej parafinowy. Umożliwia szybkie i trwałe utworzenie ochronnej warstwy
hydrolipidowej skóry. Mieszanina płynnych, długołańcuchowych, nasyconych węglowodorów, które
otrzymywane są z ropy naftowej.
Składnik, który:
w produktach do pielęgnacji włosów ma za zadanie ułatwiać rozczesywanie i zapobiegać elektryzowaniu się
włosów
jest substancją natłuszczającą, nawilżającą, wygładzającą, zapewniającą ochronę, sprawia, że skóra jest
miękka, elastyczna i gładka
jest także środkiem rozpuszczającym.
użyta w dużych dawkach tworzy tłusty film, powodując zatykanie porów, przez co skóra pozostaje bez
dostępu tlenu. "Zachowanie się" skóry po użyciu oleju parafinowego zależne jest od czystości oleju.

u   00Q(00

G30"( 0H

Olej morelowy jest lekki i delikatny, przezroczysty, lekko żółty. Ma charakterystyczny delikatny zapach. W
temperaturze pokojowej ma stan skupienia płynny. Olej morelowy zawiera nienasycone kwasy tłuszczowe,
kwas oleinowy i linolowy, witaminę A.
Jest łatwo wchłaniany przez skórę. Ma właściwości nawilżające i wygładzające naskórek. Stosowany na
skórze dojrzałej ogranicza powstawanie zmarszczek. Może być stosowany do skóry wrażliwej, podrażnionej,
z zapaleniami i suchej. zięki swoim właściwościom jest stosowany do masażu dorosłych jak również i
dzieci.

$7

Kwas stearynowy:
występuje w postaci estru z gliceryną w tłuszczach zwierzęcych, a także w mniejszym stopniu w roślinnych.
Otrzymuje się go w wyniku hydrolizy tłuszczów zwierzęcych w wysokiej temperaturze i pod zwiększonym
ciśnieniem. Jest używany do produkcji świec, mydeł, kosmetyków, leków oraz do zmiękczania gumy.
Stanowi podstawę do maści, kremów na dzień, matujących i oczyszczających. Chroni preparat przed
wysuszeniem
Ma właściwości stabilizujące emulsje dodatkowo jest emulgatorem i środkiem pieniącym w mydłach.
Myje i gruntownie oczyszcza skórę oraz chroni przed wysuszeniem.

51
C18H3O2

6 ( (! Q,! 


, 3 naturalny tłuszcz o barwie żółtej lub kolorze kości słoniowej
Wytwarzane jest z owoców drzewa Karite 3 Vitellaria paradoxa (Afryka).

Kosmetyka 3 masło shea jest szeroko stosowane w kosmetyce, jako środek nawilżający, zmiękczający skórę,
kojący, przeciwzmarszczkowy. Stanowi w niewielkim stopniu naturalną ochronę przed promieniowaniem
ultrafioletowym.[
Medycyna 3 środek o właściwościach przeciwzapalnych, stosowany do maskowania blizn
Kuchnia 3 tłuszcz ten jest jadalny, w zachodniej Afryce jest używany jako olej do smażenia. Przy wyrobie
czekolady niekiedy stosowany zamiast masła kakaowego

4 
G$0H

Kosmetyki zawierające dimetikon ładnie odparowują z powierzchni dając efekt wchłonięcia i zmatowienia.
Ponadto pochłaniają na bieżąco łój i pot zapobiegając błyszczeniu. Stanowi niewidzialna ochronę skóry przed
wpływem substancji szkodliwych, a także przeciwdziała nadmiernemu wysuszeniu skóry.

u0 

<(0  występuje w postaci estru z gliceryną w tłuszczach zwierzęcych, a także w mniejszym
stopniu w tłuszczach roślinnych (głównie w oleju palmowym). Jest używany jako surowiec do produkcji
mydła. C15H31COOH

u)-cNN
 
Emulgatory, tensydy, lipidy.
Pochodzenia różnego. Syntetyczny polimer otrzymywany z tlenku etylenu i kwasów tłuszczowych. Składnik
ten jest środkiem aktywnie myjącym, odpowiedzialnym za gruntowne oczyszczanie skóry i włosów. Bazuje
na PEG (glikol polietylenowy).

+0!Q!P
Wosk pszczeli:
Wybielony na słońcu lub za pomocą substancji chemicznych wosk pszczeli nosi nazwę wosku białego (łac.
Cera alba) i jest stosowany np. do produkcji kosmetyków
Biały wosk w pastylkach jest bezzapachowy. Zostało oczyszczony
przygotowany tak, aby mógł być
stosowany jako składnik kosmetyków, pomadek, kremów, świec.
Wosk jest naturalnym emulgatorem, używanym od setek lat.

:00

Stearynian gliceryny, bądź ester gliceryny i kwasu stearynowego. Stearynian glicerolu, składnik fazy
tłuszczowej, stearynian gliceryny wykazuje powinowactwo do skóry, działa zmiękczająco i nawilżająco, nie
powoduje uczuleń. Samoemulgująca się baza kremowa do balsamów, regulator konsystencji kosmetyków.
Używany jako: emulgator, emolienty, tensyd.
Wielowartościowy alkohol estryfikowany z roślinnego kwasu stearynowego.

52


+00,0

Mieszanina alkoholi tłuszczowych. Zmiękczacz i regulator lepkości, stabilizator emulsji, dodatek do

przeźroczystych składników kosmetycznych w celu zmętnienia.

$0
G< 20#0H

Naturalny minerał. Proszek uzyskany z okrzemek (prawie czysty kwas krzemowy).
Używany jako składnik pudrów sypkich, jako środek żelujący, oraz środek ścierny w pastach do zębów. Nie
nadaje barwy, a jedynie matuje. Jest niezwykle lekka (zastosowanie w pudrach).
Krzemionka jest naturalnym absorbentem sebum. Jej cząsteczki odbijają światło, optycznie wygładzając
skórę. W ciągu dnia skórę można matowić nią wielokrotnie, a i tak nie powstaje efekt maski. Krzemionka nie
podrażnia, nie powoduje uczuleń, bo to naturalny minerał. Nie ma też terminu ważności. Stosowana jako baza
przedłuża trwałość podkładu. Łagodzi podrażnienia. Świetnie nadaje się do każdego typu skóry, a zwłaszcza
trądzikowej. Korzystnie wpływa na odporność i elastyczność naskórka, wspomaga regenerację naskórka i
skóry właściwej ,jest bardzo częstym składnikiem kosmetyków przeciwzmarszczkowych.

A 0

Wyciąg z owoców róż:
otrzymywany poprzez estrakcję z dzikiej róży
tonizuje i działa łagodząco na skórę


5)!0PQ))P

mbir:

silnie rozgrzewa i pobudza krążenie.

Ta jego właściwość jest wykorzystywana m.in. w kosmetyce, gdzie stosuje się go w produktach
wyszczuplająco3modelujących, wspomagających zwalczanie cellulitu. Prawdopodobnie dzięki tym
właściwościom imbir w tradycji azjatyckiej wykorzystywany był jako afrodyzjak. Poprawiając ukrwienie
zwiększa bowiem intensywność doznań i wzmaga erekcję.



A0(0 
  7
Głównym źródłem aktywnych form witaminy A w organiźmie jest spożywana z pokarmem pochodzenia
roślinnego prowitamina A (głównie ȕ3karoten).
nnym bogatym źródłem witaminy A jest wątroba zwierząt.
użo prowitaminy A zawierają m.in. pomidory i marchew, poza tym witamina A znajduje się w nabiale i
jajach. Witamina A spełnia wiele ważnych fizjologicznych funkcji.

Funkcjami tej witaminy są m.in.:

istotna rola w odbieraniu bodźców wzrokowych w siatkówce oka. Pochodna witaminy A, 113cis retinal w
pręcikach łączy się z białkiem opsyną, tworząc rodopsynę (purpurę wzrokową)
zapewnienie normalnego wzrostu kości i zębów przez regulację aktywności komórek tkanki kostnej
regulacja wzrostu i funkcjonowania tkanki nabłonkowej
53
bierze udział w procesie widzenia i umożliwia rozróżnianie barw
chroni nabłonek układu oddechowego przed drobnoustrojami
utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci
 
(,0
G H

Otrzymywana z olejów roślinnych. Zapobiega wolnym rodnikom i przez to wczesnemu starzeniu się skóry,
naturalny antyoksydant. Tokoferol jest głównym antyoksydantem, który chroni komórki przed utleniaczami.
Bierze udział w dostarczaniu składników odżywczych do komórek. Wzmacnia ścianę naczyń krwionośnych
oraz chroni czerwone krwinki przed przedwczesnym rozpadem. Wykorzystywana jest też do leczenia męskiej
bezpłodności, zaburzeń mięśniowych, miażdżycy oraz chorób serca. ym tytoniowy sprzyja degradacji
witaminy E. Zapotrzebowanie człowieka wynosi 8313 mg na dobę.

 00

Kombinacja naturalnego kokosowego kwasu tłuszczowego (oleju kokosowego) i kwasu aminowego (oleju
roślinnego). aje uczucie gładkości i miękkości na ustach.

,0,P0 ,P 

Filtr chemiczny. Jeden z najczęściej stosowanych filtrów, często obecny też w kremach pielęgnacyjnych i
produktach do makijażu.
7  (00 ,0  Q  

Substancja żelująca, regulator lepkości. Pochodzenia chemicznego. Składnik, który jest regulatorem lepkości
w końcowym produkcie (zmniejsza lub podwyższa), jest substancją tworzącą żel, zagęszczaczem.

+c-c%(

Środek rozpuszczający, emolient. Pochodzenia chemicznego.
soparaffin (izoparafina) to określenie

węglowodorów, które są płynne, ponieważ posiadają w molekułach rozgałęzione łańcuchy.
Otrzymywane syntetycznie poprzez przeróbkę ropy naftowej. W kosmetykach znajduje zastosowanie jako
rzadki lipid, lekko rozprowadzający się na skórze. Jest to substancja natłuszczająca, nawilżająca,
wygładzająca, nadająca skórze miękkość, elastyczność i gładkość.

4 ,0

imethiconol inaczej dimetikon to nazwa handlowa sylikonów, w których R=CH3.

Jest to składnik polepszający wygląd i strukturę włosów oraz ułatwiający ich stylizację;
środki pielęgnujące poprawiają także połysk i strukturę zniszczonych włosów
Kosmetyki zawierające dimetikon ładnie odparowują z powierzchni dając efekt wchłonięcia i zmatowienia.
Ponadto pochłaniają na bieżąco łój i pot zapobiegając błyszczeniu. Stanowi niewidzialną ochronę skóry przed
wpływem substancji szkodliwych, a także przeciwdziała nadmiernemu wysuszeniu skóry.

4 47

Substancja pochodzenia chemicznego, używany jako: regulator lepkości, zmiękczacz

E TA = ethylenediaminetetraacetic acid
Pełni rolę stabilizatora w kosmetykach.

54
Często jednak zanieczyszczony i działa kancerogennie. Podrażnia skórę i błony śluzowe. Nie należy stosować
w czasie laktacji i ciąży.

300

Emulgator, lubricant, emolient, solubizer. Czynnik natłuszczający stosowany w maściach, kremach,
mleczkach i wyrobach toaletowych.




 ,-1


nna nazwa to PEG373Laurylether (niem.)
Pochodzenia chemicznego. Składnik syntetyczny uzyskiwany przez ekstensywną (obszerną) chemiczną
modyfikację kwasu laurylowego, naturalnego kwasu tłuszczowego i oksiranu (tlenku etylenu). Substancja
bazująca na PEG (glikol polietylenowy). Środek występujący w postaci klarownej lub lekko mętnej,
jasnożółtej cieczy o charakterystycznym zapachu, dobrze rozpuszczalny w wodzie.
Składnik używany jako emulgator i środek aktywnie myjący, odpowiedzialny za gruntowne oczyszczanie
skóry i włosów. Służy także jako stabilizator w emulsji o perłowym połysku.

u)- N

Emulgator, tensyd, humektant. Pochodzenia różnego. Syntetyczny polimer otrzymywany z tlenku etylenu i
kwasów tłuszczowych. Monoester kwasu stearynowego z glikolem polietylenowym (PEG składającym się z
20 grup glikoli polietylenowych).
Składnik, który:
jest substancją aktywnie myjącą, odpowiedzialną za gruntowne oczyszczanie skóry i włosów
wchodzi w skład naturalnego czynnika nawilżającego, wnika do płaszcza lipidowego, wbudowuje się,
przyciąga i wiąże cząsteczki wody w warstwie rogowej skóry
jest emulgatorem w emulsjach typu O/W (olej w wodzie).

u0 ,0 ,0

Kuleczki PMMA (metakrylan polimetylu3polimery akrylu) mają właściwości matujące z dużą siłą absorpcji
bez efektu wysuszania, likwidując świecenie się skóry. Naturalnie bezbarwny o wyjątkowej przezroczystości,
o doskonałej odporności na promieniowanie UV i warunki zewnętrzne, może być barwiony w celu uzyskania
szerokiego zakresu odcieni i kolorów.

u0(0

G(0(0H
Polimer ten łatwo miesza się z wieloma innymi polimerami i dlatego jest stosowany jako plastyfikatory
zwiększający elastyczność tworzyw sztucznych oraz ich biodegradowalność. Jest także używany w
połączeniu ze skrobią do wyrobu utwardzalnego tworzywa, z którego produkowane są jednorazowe talerze
czy kubki. Znalazł wiele zastosowań biomedycznych. Jest on stosowany do produkcji implantów oraz
"samoznikających" nici chirurgicznych. Gdy istnieje taka potrzeba jego czas biodegradacji w organiźmie
można przyspieszać poprzez stosowanie jego kopolimerów pofilaktydowych.
u00 G(00 H

Substancje ochronne, substancje żelujące, substancje antystatyczne, substancje wiążące polimer z grupy
poliakrylanów otrzymywany przez polimeryzacje akryloamidu jest masowo wykorzystywany do produkcji
żelu wykorzystywanego jako podkład do elektroforezy. Hydrożele z poliakryloamidu oprócz zastosowania w
55
elektroforezie są także używane jako zagęstnik w przemyśle kosmetycznym oraz do produkcji okładów
stosowanych przy leczeniu.

4 0 047

Czynnik otrzymywany w sposób naturalny. Stymuluje fibroblasty do produkcji kolagenu i elastyny, głęboko
odżywia skórę. Zwiększa wydzielanie acetylocholiny, pobudza włókna mięśniowe. Przyczynia się do
utrzymania długotrwałego efektu liftingu. Wygładza lwie zmarszczki i kurze łapki. Ma działanie
antyoksydacyne, chroni macierz komórkową i naprawia szkody we włóknach kolagenowych wywołane przez
wolne rodniki.

:0"0Q!0

G0"H

Nasiona są bogatym źródłem wysokowartościowego biologicznie białka roślinnego, tłuszczu o korzystnym

dla organizmu składzie. Soja zawiera potas, magnez, fosfor, wapń, żelazo, witaminy B1, B2, PP, E, K, A i C
oraz inne z grupy B.
Olej sojowy 3 naturalne źródło wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. W oleju sojowym w największej
ilości występuje kwas linolowy, który przywraca skórze poziom właściwego nawilżenia i jest
wykorzystywany w kosmetyce jako emolient. Olej sojowy jest również znany jako przeciwutleniacz dzięki
zawartości wit. E.

,

Lecytyna jest to grupa żółto3brązowego tłuszczu; to substancje występujące w tkankach zwierząt i roślin
(ziaren soi) oraz w żółtku jaj. W składzie zawiera: kwas fosforowy, cholinę, kwasy tłuszczowe, gliceryna,
glikolipidy, triglicerydów i fosfolipidów.
Ma niską rozpuszczalność w wodzie. W roztworze wodnym może zawierać formę liposomów, miceli. Środek
powierzchniowo czynny. Lecytyna jest sprzedawane jako suplement diety i do zastosowań medycznych. W
kuchni, czasami jest używany jako emulgator.


G H

Organiczny związek chemiczny, nasycony kwas tłuszczowy. Występuje w dużych ilościach w nasionach
roślin z rodziny Myristicaceae, a także w oleju z kokosa i w oleju palmowym
Wzór sumaryczny C14H28O2.


u(0)00
G)00((0H

Organiczny związek chemiczny z grupy alkoholi dwuhydroksylowych czyli dioli. W temperaturze pokojowej
jest bezbarwną, bezwonną, oleistą cieczą, o słodkawym smaku i wysokiej lepkości.
5
Jest rozpuszczalny m.in. w wodzie, acetonie i chloroformie. Znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle i
medycynie. W odróżnieniu od glikolu etylenowego glikol propylenowy nie jest toksyczny.
Wzór sumaryczny C3H8O2

Glikol propylenowy może być używany do produkcji kosmetyków jako rozczynnik nadający kosmetykowi
pożądaną konsystencję emulsji oraz jako składnik nawilżający skórę. Glikol propylenowy może w związku z
tym znajdować się w:
pastach do zębów, oraz płynach do płukania ust,
środkach do higieny dłoni, czy ogólnie w środkach czystości,
jako składnik główny dezodorantu w sztyfcie,
w wielu innych kosmetykach.
Używany jest także jako nośnik zapachów w olejkach zapachowych oraz w olejkach do masażu.

-! 00,0

Bezbarwna ciecz lub białe ciało stałe, jest najprostszym wyższego alkoholu. Jest bardzo dobrze rozpuszczalny
w wodzie i rozpuszczalny w etanolu. Używany jest jako rozpuszczalnik, jako składnik do usuwania farby oraz

produkt przejściowy w reakcjach chemicznych.

Konserwant. Jest centralnie działające leki zwiotczające mięśnie stosowany w leczeniu bólów mięśni i
skurcze. Ma antybakteryjne właściwości, a więc klasyfikowane jako leki do stosowania miejscowego przez
WHO.

; 00 

Składnik pochodzenia chemicznego. ziałanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne. Używany jako:

konserwant o bardzo szerokim spektrum działania. o tego, jest on o wiele mniej uczulający niż słynne
parabeny, dlatego możemy go spotkać w produktach on nazwie "hipoalregiczny". Ale, z imidazolidinyl urea
wydziela się formaldehyd, a ten już jest silnym alergenem.
,0(!

Jest stosowany jako konserwant kosmetyków, leków, a nawet niektórych środków spożywczych. Ester
metylowy z kwasu p3hydroksybenzoesowego. Ze względu na swoje właściwości przeciwbakteryjne i
bakteriostatyczne jest szeroko stosowany jako, rozpuszczalny w wodzie, środek konserwujący w wielu
produktach spożywczych, napojach, farmaceutycznych i produktach higieny osobiste. Methylparaben jest
stosowany w pielęgnacji skóry oraz wchodzi w skład preparatów odmładzających.
***
Methylparaben ma właściwości estrogenne, dlatego należy wystrzegać się stosowania produktów
zawierajacych parabeny w razie zaburzeń hormonalnych zwiazanych z nadmiarem estrogenów, w okresie
ciąży i karmienia (laktacji). Konserwanty estrogenne sa również niebezpieczne dla chłopców, którzy w
okresie rozwoju są szczególnie wrażliwi na zaburzenia hormonalne. Niekorzystne jest również
antagonizowanie działania androgenów w okresie rozwoju u chłopców, kiedy to rozwijają się cechy męskie.
Konserwanty typu parabenów zaburzają także spermatogenezę u mężczyzn. Należy do mutagenów, czyli
związków wywołujących mutacje.
stnieją doniesienia o onkogennym (rakotwórczym) wpływie parabenów,
zwłaszcza w rozwoju raka sutka. latego nie zaleca się wcierania kosmetyków w skórę piersi, albo też
57

jlij

i
t/

l
ti
t!
ii

ii

tj
i
i



i

l

ił
ij$!
tl&
l&
tl&
l
itl
!


<l
lji


i

ł
ł

!

C ' ÿ




 0#



%l

t
t
l

&
!
"
ti

tl
j




l>/


t
ji
il
li

i

it

i

jt



tt
i

t
i


ji
t
4t
i

i!
%l

t
t


t
ł


t


t
t
$


i

&


ilj$
.

l


i
i
i

4ilt
ił

0!
,t

i





i
i
i

i!
,t

t



t
j


j$
i
ti
i
!
,t
j



jij





t

t

i

tł
i
'
i
t
ił
i
i
jt

l


i!
"ti
t
j






$


j
ij

i$!







%i


łii
j
tl
!







C6' 





@

tj$!
,t
i$i
t
tj


i

li



ij$
li

&

!
:

jt
lt
$
t
j$
i

j
t


tt




i
!


,t
t

l

i
j
j






i
4lj

itl
<A!

:

j
łii
lit


t
ił
i
jj$

itt
ti



ił
lii


$t
$

jj
#!

1Q1!


@
!
t
j

i
i
i

lt

j$
i


t
j
i


l
i
i
ll
j
i
li
i
ii!




0 0

,t

tl
i
tj$
t


ll

j

l

i$
i
j



ł#!
B

lit
i!
@

iitj$


lii

l$

4j!

"tj

lj



j
ili

lj
l

ti

l

i

!

%i
łii
itj

ii
i
ii
j$
l>
ij$

i
i!
%

lii
ji
li
tlit!
-t

ij

i
ił

il
i
i
i!




C6' '

(



 Balsam nawilżający
Luksja Fruity Melon

3((  9
Balsam nawilżający Luksja Fruity Melon w delikatny sposób pielęgnuje skórę. Wzbogacony naturalnym
wyciągiem z owoców melona, pestek winogron i słonecznika łatwo się rozprowadza na skórze i szybko
wchłania. Zawiera także prowitaminę B5 i kwas hialuronowy. Pozostawia przyjemne uczucie zadbanej i
gładkiej skóry, a subtelny zapach melona zapewnia uczucie odświeżenia.
$9
1. aqua
2. isopropyl palmitate 10. cucumis melo extract
3. glycerin 11.sodium hyaluronate
4.vitis vinifera seed oil 12.glyceryl stearate citrate
5.helianthus annuus seed oil 13. parfum
. paraffinum liquidum 14.disodium edta
7.sodium polyacrylate 15. benzophenone33
8.panthenol 1. dmdm hydantoin
9. propylene glycol 17.iodopropynyl butylcarbamate
19.BHT 18. triethanolamine
20. C
19140
21. C
42090.

7T 

Jak wyżej. Rozpuszczalnik, składnik rozpuszczający inne składniki.

;((0(0 
G(0 ((0 H

Pochodna kwasu palmitynowego z oleju orzecha kokosowego, doskonała substancja nawilżająca, która
tworzy cienką warstwę (służącą zatrzymaniu wilgoci i wspomaganiu wzrostu keratynocytów) i łatwo przenika
przez skórę. Jest to ester zmiękczający i ułatwiający zmieszanie składników kosmetyku, stabilizujący
strukturę kosmetyku. Ułatwia rozprowadzenie kosmetyku, nie jełczeje.

:0


59
 Jest to najprostszy alkohol trójwodorotlenowy. Bezbarwna ciecz, gęsta, nietoksyczna, o słodkim smaku. Jako
dobry rozpuszczalnik tłuszczów i innych lipidów jest stosowana przy produkcji kremów, pomadek i innych
produktów kosmetycznych. Oprócz zdolności do homogenizowania składników produktów.
Kosmetycznych gliceryna znajduje zastosowanie zarówno jako czynnik:
3 nawilżający skórę 3 surowiec ten przyciągając wilgoć z powietrza nawilża naskórek czyniąc go elastycznym.
Ze względu na małe cząsteczki gliceryna ma zdolność przenikania przez barierę warstwy rogowej. zięki
temu mogą one działać zarówno na powierzchni skóry, jak i w jej głębszych warstwach.
3 przeciwdziałający wysychaniu preparatów, szczególnie emulsji O/W i żeli. Gliceryna powstrzymuje
parowanie wody i znacznie obniża jej temperaturę zamarzania.
3 zapobiega ona także krystalizacji składników kosmetyku, nadając mu odpowiednią gładkość Zalecane
stężenia gliceryny, zapewniające określony efekt kosmetyczny, oscyluje w granicach 5 3 15%.
FJ0
G0"'0("H

ziała tonizująco na skórę, nie pozostawia tłustego filmu. Jest z grupy olejów schnących. Znakomicie
nadaje się do robienia kremów lekkich dla cery tłustej, zanieczyszczonej i mieszanej. zięki swoim
właściwościom pielęgnacyjnym sprawdza się w kosmetykach działających przeciwko pierwszym
zmarszczkom, uelastycznia naskórek.
 
>0,  0
G0"H

Olej o zapachu świeżego słonecznika. oskonale się wchłania, zmiękcza i wygładza skórę. Ma działanie
przeciwrodnikowe, przeciwzapalne i normalizujące. Zalecany jest do wszystkich typów skóry a przede
wszystkim do tłustej i zanieczyszczonej.
u 0T  
Gu(H

Pochodzenia chemicznego. Mieszanina płynnych, długołańcuchowych, nasyconych węglowodorów, które
otrzymywane są z ropy naftowej.
Składnik, który:
3 w produktach do pielęgnacji włosów ma za zadanie ułatwiać rozczesywanie i zapobiegać elektryzowaniu się
włosów
3 jest substancją natłuszczającą, nawilżającą, wygładzającą, zapewniającą ochronę, sprawia, że skóra jest
miękka, elastyczna i gładka.
jest także środkiem rozpuszczającym.
Użyta w dużych dawkach tworzy tłusty film, powodując zatykanie porów, przez co skóra pozostaje bez
dostępu tlenu. "Zachowanie się" skóry po użyciu oleju parafinowego zależne jest od czystości oleju.

 
$ (00
G(0( H

Substancja przyciągająca do skóry wodę, zwiększająca nawodnienie skóry. Nie jest szkodliwa.

u,0
Gu0H


0
Występuje w dwóch odmianach izomerycznych L3pantenol i 3pantenol. 3pantenol jest aktywny
biologicznie. Silnie stymuluje wzrost i odnowę komórek zwłaszcza w naskórku i skórze właściwej. Ma silne
właściwości gojące w uszkodzeniach skóry i błon śluzowych. Łagodzi podrażnienia i stany alergiczne.
u(0)00
G:00((0H

Może być używany do produkcji kosmetyków jako rozczynnik nadający kosmetykowi pożądaną
konsystencję emulsji oraz jako składnik nawilżający skórę. Glikol propylenowy może w związku z tym
znajdować się w:
3pastach do zębów, oraz płynach do płukania ust,
3środkach do higieny dłoni, czy ogólnie w środkach czystości,
3jako składnik główny dezodorantu w sztyfcie,
3w wielu innych kosmetykach.
Używany jest także jako nośnik zapachów w olejkach zapachowych oraz w olejkach do masażu.
+   0P
G 0H

Jest bogatym źródłem wysokoenergetycznych cukrów, mikro3 i makroelementów, witamin, w tym

szczególnie K, C i A. Witamina K i witamina C mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie naczyń
krwionośnych, zwłaszcza włosowatych. Ekstrakt z melona zawiera także niewielką ilość kwasów
owocowych. Jest naturalnym składnikiem oczyszczającym, zmiękczającym i wygładzającym. Ma właściwości
emoliencyjne i nawilżające.

$ ,0 
G>0  H

Naturalny mukopolisacharyd, odpowiedzialny za prawidłowe nawodnienie kolagenu, który jest budulcem
włókien podporowych skóry. Posiada wyjątkową zdolność zatrzymywania wody w naskórku. Zapewnia
skórze właściwy poziom nawilżenia i zabezpiecza ją przed utratę elastyczności.
Ma doskonałe właściwości łagodzące, skutecznie nawilża przesuszoną skórę ze skłonnościami do
pierzchnięcia, nadmiernie wysuszoną. Wygładza, poprawia elastyczność, ujędrnia. obrze nawilżona warstwa
rogowa naskórka staje się bardziej przepuszczalna dla substancji czynnych.

:00
G)00 H

Naturalny emulgator. Wielowartościowy alkohol estryfikowany z kwasu cytrynowego oraz roślinnego kwasu
stearynowego. Nie działa szkodliwie, ale u niektórych osób może powodować podrażnienie i wyprysk.

u 
Środki zapachowe.

4 V,0 


Pełni rolę stabilizatora w kosmetykach. Używany jako regulator lepkości, zmiękczacz. Często jednak
zanieczyszczony i działa kancerogennie. Podrażnia skórę i błony śluzowe. Nie stosować w czasie laktacji i
ciąży.



 6(,-
1
G3!H

Pochodzenia chemicznego. Bladożółty proszek, UV3absorbent rozpuszczalny w tłuszczach. Substancja

przeciwsłoneczna, filtrująca promieniowanie UVA i UVB, chroniąca skórę przed przedwczesnym starzeniem
i poparzeniem słonecznym.
U osób wrażliwych może wywołać alergie. Podejrzany o podobne działanie jak hormony. Jest
wchłaniany przez skórę. W czasie badań wykazał swoją obecność w mleku matki.

4  ,
G>4H

Często stosowany w kosmetykach związek utrwalający. Może wywoływać podrażnienia. Pochodny od
formaldehydu 3 może w produkcie lub na skórze uwolnić formaldehyd. Formaldehyd powoduje szybkie
starzenie skóry i jest silnym alergenem. Od dawna jest podejrzewany o wywoływanie raka.

;((0! 0! 
G6 0! "((0H

Substancja pochodzenia chemicznego. Chroni przed zepsuciem przez mikroorganizmy i utrzymuje dany
produkt w jak najlepszym stanie jakościowym. Używany jako konserwant. Związek halogenoorganiczny.
Wg rozporządzenia o kosmetykach dopuszczalne stężenie 0,05% oraz niedopuszczony do stosowania w:
środkach do higieny jamy ustnej,
środkach i kosmetykach do pielęgnacji ust.

,0 

Alkohol alifatyczny o wzorze sumarycznym N(CH2CH2OH)3.
odawana do kremów, maści, śmietanek, mleczek, toników, detergentów. Na skórę działa nawilżająco,
oczyszczająco, przeciwtrądzikowo, zmiękczająco, przeciwzaskórnikowo. W kosmetologii jest uważana za
substancję przeciwzaskórnikową i oczyszczającą. Zwiększa przepływ krwi przez naczynia skórne, poprawia
ukrwienie skóry, przyśpiesza procesy odnowy i regeneracji skóry.
Jest stosowana w profilaktyce oparzeń słonecznych i radiologicznych, w terapii odleżyn, oparzeń, owrzodzeń.

6>
G6 0>0 H
antyutleniacz BHT

6> 3 butylohydroksytoulen3 to antyutleniacz dla preparatów kosmetycznych (głównie typu W/O)

zawierających roślinne i zwierzęce tłuszcze. Tłuszcze te reagują z tlenem już w temperaturze pokojowej 3
reakcję inicjuje światło oraz śladowe ilości metali ciężkich. BHT stosowany jest jako substancja opóźniająca
ich autooksydację. Zapobiegający psuciu się wielu produktów żywnościowych. ziała synergistycznie z
sekwestrantami 3 E TA, kwas cytrynowy. Obecnie, BHT jest z powodzeniem zastępowny przez naturalny
antyoksydant w postaci olejowego ekstraktu z rozmarynu. Jest natomiast niezastąpionym stabilizatorem
wprowadzonych do formulacji kosmetycznej polifenoli z ekstraktu z zielonej herbaty.

+;cMc%N

šółty, nierozpuszczalny organiczno3syntetyczny pigment, dopuszczony do zabarwiania artykułów

spożywczych, leków i kosmetyków.

+;% NMN
2
Pigment zamknięty w oczkach krzemionkowych. Syntetyczny niebieski barwnik, czasami alergizujący.


42! )( 0 9

+0,P0P
G0'0H

±Środek powodujący zmiękczanie skóry , jest to również filtr promieni UV i podczerwieni.

$070,0

Alkohol stearylowy lub inaczej oktadekanol31

Powoduje złuszczanie się i odbudowę nowej warstwy naskórka, a zarazem jest to środek zmiękczający
naskórek.
+cL>13>


 ,%

Emulgator stosowany w produkcji kremów, mleczek, lotionów O/W i W/O.

u:

Polietylenowany polimer tlenku etylenu (piloethylene glycol).
PEG ± glikol polietylenowy. PEG jest dobrze tolerowaną substancją, nie przetłuszczającą skóry. PEG o masie
do 00 altonów występuje w postaci płynnej, do 1000 w postaci wosku i od 4000 w formie wosku
twardego. Przez rozcieńczenie z wodą można uzyskać roztwory o dowolnej konsystencji, które nie jełczeją,
nie wymagają konserwowania. Ważna jest natomiast ochrona przed światłem.

u:L

PEG3 8 znalazła zastosowanie jako substancja rozcieńczająca i wiążąca wilgoć. Wykorzystywana jest w wielu
różnych produktach, w tym środkach do kąpieli, produktach do golenia, do pielęgnacji skóry, makijażu,
oczyszczania skóry, szamponach, odżywkach do włosów i dezodorantach.

u:1:00+


Połączenie glikolu polietylenowym i estru glicerolu (pochodzącego z oleju orzecha kokosowego) tworzące
rodzaj sacharozy (cukier) wyciągu. Emulgator, środek powierzchniowo czynny, zmiękczający.

$ 6G! H

Związek organiczny, sól sodowa kwasu benzoesowego, E211.

Chroni produkt przed zanieczyszczeniami na skutek działania mikroorganizmów oraz przed przypadkowym
zanieczyszczeniem przez konsumenta w trakcie użycia. W warunkach standardowych to białe, krystaliczne

ciało stałe. obrze rozpuszcza się w wodzie (w temperaturze 20°C 55 g na 100 cm ). Benzoesan sodu
występuje naturalnie w znacznych ilościach (które mogą przekraczać 0,1%) w produktach naturalnych takich
jak np.: żurawinach, borówkach, śliwkach, cynamonie. Benzoesan sodu jest konserwantem rakotwórczym.


3


+ ((06

Łagodny środek powierzchniowo czynny, podwyższający lepkość, stosowany w szamponach i płynach

kąpielowych.
Pochodzenie: przeważnie pochodzenia roślinnego. Używany jako: substancja aktywnie myjąca, tensyd3
substancja powierzchniowo czynna.

0

Wzór sumaryczny: C10H20O, nazwa systematyczna: 23izopropylo353metylo
cykloheksanol) alkohol z grupy terpenów, o ostrym, przenikliwym zapachu,
przypominającym miętę pieprzową, stosowany masowo w przemyśle kosmetycznym i pomocnicznych
środkach farmaceutycznych. W temperaturze pokojowej tworzy białe, igłowe kryształki. Słabo rozpuszczalny
w wodzie, dobrze rozpuszcza się w polarnych rozpuszczalnikach organicznych. Ze względu na to, że posiada
on aż 3 centra chiralności, posiada 8 izomerów optycznych, z których 4 występują w naturze, a 4 zostały
otrzymane na drodze syntetycznej (tzw. neomentol). Najsilniejsze własności zapachowo3znieczulające
posiada izomer o konfiguracji absolutnej 1S,3R,4R, który występuje w mięcie pieprzowej.
Mentol jest wyodrębniany głównie z mięty pieprzowej i innych gatunków mięty. Jest on jednym ze
składników wielu olejków eterycznych innych roślin.
Mentol posiada własności znieczulające i zmniejszające podrażnienie błon śluzowych. Jego wdychanie lub
spożywanie daje szybko odczuwalne wrażenie chłodu i świeżości. Jest stosowany w specyfikach
wspomagających leczenie przeziębień i kataru 3 choć oprócz dawania uczucia ulgi nie ma żadnych własności
leczniczych. Jest też dodawany do maści na ból mięśni, aromatyzuje się nim chusteczki higieniczne,
papierosy, proszki do prania, płyny do mycia naczyń itp. Jest też stosowany jako jeden ze składników wielu
kompozycji zapachowych stosowanych w kosmetyce.

,)007


Kwas tioglikolowy. Bezbarwna ciecz o przykrym zapachu. Miesza się z woda, alkoholem etylowym i eterem
dietylowym. Łatwo utlenia się zwłaszcza w obecności śladów miedzi, żelaza, manganu, Otrzymywany przez
działanie wodorosiarczków litowców na kwas chlorooctowy. Stosowany do produkcji płynów do trwałej
ondulacji na zimno.

u0T  cN


Bialy ziarnisty proszek o zapachu aminy. W kosmetykach i produktach higieny osobistej jest używany
głównie w produktach do pielęgnacji włosów, płynach do pielęgnacji i makijażu.

:004

Używany jako zmętniacz. Jest to polimer, o dużym stopniu rozdrobnienia oraz zastępczo stosowane są
pochodne kwasu stearynowego (np.. Glycol Stearate, Magnesium Stearate). Jednym z rodzajów zmętnienia
jest perłowość, która zależy od wymiarów i kształtów kryształów powodujących zmętnienie. Najczęściej jako
dodatki perłotwórcze stosuje się Glycol Stearate, Glycol istearate. Chcąc jednak uzyskać klarowny preparat
stosuje się składniki rozpuszczające surowce powodujące zmętnienie.

+) 

4
Karagen. Podobnie jak agar3agar uzyskuje się go po przez ekstrakcje gorąca wodą czerwonych alg morskich
Eucheuma. 2% karagenu w goracej wodzie tworzy kisielowaty żel, 335% tworzy stabilny żel. W kosmetykach
karagen stosowany jest jako substancja łącząca w pastach do zębów, jako stabilizator w szamponach. W
produktach spożywczych ma działanie zagęszczające.

$ +,0
G,0 +0H

Chlorek sodu jest bezbarwną substancją krystaliczną, dobrze rozpuszczalną w wodzie, jednak o
niewielkim stężeniu maksymalnym, słabo higroskopijną. Krystalizuje w układzie regularnym. Głównym
surowcem do pozyskania chlorku sodu jest sól kamienna, nazywana w mineralogii halitem. Halit jest
pozyskiwany głównie metodami kopalnymi. Otrzymuje się go także poprzez odparowanie wody morskiej.
Używany jako środek antystatyczny zapobiega nieprzyjemnemu elektryzowaniu się włosów w trakcie ich
wycierania i suszenia. Powoduje, że skóra staje się gładsza, bardziej sprężysta. Rozpuszczona w wodzie
zmiękcza ją, wpływa dezynfekująco, odświeżająco i wygładzająco na skórę.

6 0(,0,0((0

Składnik nadający zapach. Bezbarwny lub jasnożółty z potężnym, kwiatowo3świeżym zapachem.

Wykorzystywany w kosmetykach i produktach do higieny osobistej, stosowany też w płynach po goleniu,
produktach do kąpieli, do pielęgnacji włosów, nawilżających, zapachowych i mleczkach. Może wywołać
wyprysk alergiczny, zaczerwienie i świąd skóry. Podrażnia gruczoły łojowe i potowe


u >P

Wodorotlenek potasu jest nieorganiczny związek z formuły K OH. Bezbarwny. Stosowany jako środek
suszący i bielący, do pochłaniania dwutlenku węgla i pary wodnej z powietrza, stosowany do otrzymywania
innych związków potasu, głównie soli, stosuje się go też do wyrobu miękkich mydeł, w syntezach
organicznych jako mocna zasada.

u0!/N

Polisorbaty są emulgatory. Są one często używane w kosmetykach do rozpuszczania olejków eterycznych na
bazie wody produktów. Polisorbaty są tłuste płyny pochodne od PEG3ylated sorbitanu (pochodna sorbitolu)
estryfikowane z kwasów tłuszczowych. Środki owierzchniowo czynne.

$007
G00H

To betahydroksykwas (BHA) skutecznie złuszczający wierzchnie warstwy naskórka. Może silnie drażnić
skórę. W przeciwieństwie do alfahydroksykwasów nie wiąże wody.
Samego kwasu salicylowego używa się w medycynie jako środka dezynfekującego i keratolitycznego.

+c -c*u,


Emulgatory, tensydy, pochodzenia chemicznego. Mieszanka składników syntetycznych uzyskiwanych z ropy
naftowej i tlenku etylenu, bazująca na PEG. Emulgator aktywnie myjący, odpowiedzialny za gruntowne
oczyszczenie skory i włosów.
5


>,((0  +,0

Głównie jest pochodzenia roślinnego. ziała antystatyczne, poprawia rozczesywanie włosów Używany jako
składnik produktów pielęgnacyjnych do włosów.

u,P,0

Najbardziej znaną nieorganiczną solą chlorkową jest chlorek sodu, czyli sól kuchenna. Jest on również
najbardziej powszechną solą. Fenoksyetanol to organiczny związek chemiczny, często wykorzystywany w
dermatologicznych produktach, takich jak kremy do skóry i filtry przeciwsłoneczne. Jest to bezbarwna, oleista
ciecz. Jest to środek bakteriobójczy (zwykle używane w połączeniu z czwartorzędowymi związkami
amonowymi). Jest również stosowany jako utrwalacz do perfum, środek odstraszający owady, działa
antyseptycznie, rozpuszczalnik dla niektórych barwników, farb i żywic. Jest dość dobrze rozpuszczalny w
wodzie.

: 

Guma guar 3 polisacharyd o rozgałęzionej budowie i wyjątkowo wysokiej masie cząsteczkowej. Roztwory
gumy guar cechuje:
dobra lepkość
przezroczystość
pseudoplastyczność
brak granicy odkształcalności
elastyczność.
šelowanie gumy guar wywołuje obecność jonów boranowych lub kationów, przy czym żele te są
termoodwracalne. Wykazuje bardzo dużą stabilność w szerokim zakresie pH bo aż od wartości 3,5 do pH
10,5.
m wyższe jest pH tym żelowanie zachodzi łatwiej. Obniżając wartość pH poniżej 7 obserwuje się
przejście z żelu do zolu. Emulgator, zagęszczający oraz stabilizujący produkty.

+00,0

Alkohol cetylowy nawilża, wygładza skórę. Stapiany z masłami podnosi ich temperaturę topnienia 3 przydaje
się przy kostkach do masażu. Stosowany jest w ilościach do 30%. Alkohol cetylowy jest stabilizatorem
emulsji (nie jest emulgatorem choć sam z wodą się emulguje tworząc emulsje W/O), zagęszcza. Stosowany
jest w większości kosmetyków ze względu na powyższe właściwości a także ze względu na odczucie na
skórze ± kremy bez niego są bardziej tępe ± tzn. zbyt szybko się wchłaniają, pozostawiając warstewkę fazy
wodnej. Alkohol cetylowy nadaje im poślizg, przedłuża wchłanianie olejów


 






 $ ( ".
: 

 F0 A  

Lekka kremowa konsystencja dla włosów cienkich, delikatnych, osłabionych i bez objętości.
Wzmocnione i odbudowane włosy nabierają objętości od wewnątrz i stają się lekkie i miękkie w dotyku.
Nie zawiera silikonu i parabenu.
Nie obciąża włosów

$
 9
Aqua/water
2.Sodium laureth sulfate
3. isodium cocoamphodiacetate
4.Sodium chloride
5. Glycerin
. Glycol distearate
7. Sodium laureth38 sulfate
8. Niacinamide
9.Cocamide mipa
10.Saccharum officinarum extract/sugar cane extract
11. Sodium benzoate
12.Sodium oleth sulfate
13.Hydroksypropyl guar
14.hydroksypropyltrimonium chloride
15.Sodium hydroxide
1. Magnesium laureth ± 8 sulfate
32.Butylphenyl methylpropional
33. Citrus medica cimonum peel extract/lemon peel extract
34. Hexylene glycol
35. Parfume/fragrance
17. Magnesium oleth sulfate
18. Polyquaterminum ± 30
19. Salicylic acid
20. Camellia sinensis extract/ camellia
sinensis leaf extract
21. Benzyl alcohol
22. Linalool
23. Panax ginseng exstract/ p anax ginseng
root extract
24. Propyle glycol
25. 2 3oleamido31,33octade canediol
2. 3 3octadecaneoliol
27.
sopropanolamine
28. Pyrus malus extract/apple fruit extract
29. Pyridoxine HCL
30. Citric acid
31. Carbomer
7X=7GH

Woda używana w produkcji kosmetyków musi być czysta pod względem

mikrobiologicznym, jak i mineralnym. Woda jest rozpuszczalnikiem, czyli głównie wpływać ma na
konsystencję produktu i być nośnikiem aktywnych substancji w niej rozpuszczalnych. Ponadto woda działa
jako nawilżacz ± uwadnia zewnętrzne warstwy naskórka, przez co skóra wygląda na jędrniejszą, a co za tym
idzie ± młodszą. Paradoksalnie, woda ma też działanie wysuszające. Jeśli nie zostanie zatrzymana w naskórku
przez emolienty i humektanty wyparowuje i uszkadza barierę ochronną skóry.

7
$34;=
7=A>$=
7
G
 H

Jest to związek powierzchniowo czynny stosowany jako delikatnie myjący detergent.

Związek oksyetylenowany, to znaczy, że w swojej budowie zawiera grupy tlenku etylenu, które zapewniają
łagodne działanie na skórę (ale może nieco ja wysuszać), ale tym samym gorsze właściwości myjące. Ponadto
lepiej rozpuszcza się w wodzie. W szamponach, które są przeznaczone do włosów tłustych stosuje się duże
stężenie tego składnika.

4;$34;=+3+37u>34;7+7

Składnik myjący, używany jako łagodny detergent.

$34;=+>
3A;4
G,0 +0H

Chlorek sodu jest bezbarwną substancją krystaliczną, dobrze rozpuszczalną w wodzie, jednak o niewielkim
stężeniu maksymalnym, słabo higroskopijną. Krystalizuje w układzie regularnym. Głównym surowcem do
pozyskania chlorku sodu jest sól kamienna, nazywana w mineralogii halitem. Halit jest pozyskiwany głównie
metodami kopalnymi. Otrzymuje się go także poprzez odparowanie wody morskiej.
Używany jako środek antystatyczny zapobiega nieprzyjemnemu elektryzowaniu się włosów w trakcie ich
wycierania i suszenia. Powoduje, że skóra staje się gładsza, bardziej sprężysta. Rozpuszczona w wodzie
zmiękcza ją, wpływa dezynfekująco, odświeżająco i wygładzająco na skórę.

:
8+A;G:0H

Jest alkoholem, przezroczystym płynem o konsystencji syropu. Szeroko stosowana w kosmetyce. Wiąże wodę
w skórze i ułatwia przenikanie innych substancji do skóry. Stosowana w dużych ilościach może uwrażliwić
skórę.

:
8+3
4;$7A7

Używany jako zmętniacz. Jest to polimer, o dużym stopniu rozdrobnienia oraz zastępczo stosowane są
pochodne kwasu stearynowego (np.. Glycol Stearate, Magnesium Stearate). Jednym z rodzajów zmętnienia
jest perłowość, która zależy od wymiarów i kształtów kryształów powodujących zmętnienie. Najczęściej jako
dodatki perłotwórcze stosuje się Glycol Stearate, Glycol istearate. Chcąc jednak uzyskać klarowny preparat
stosuje się składniki rozpuszczające surowce powodujące zmętnienie.

$34;=
7=A>-L$=
7
G
  H

Jest to alkoholowa forma z Sodium3Lauryl3Sulfate. Sodium laureth38 sulfate 3 jest odrobinę mniej drażniąca,
może jednak doprowadzić do silnego wysuszenia. Obydwa środki w szamponach i środkach czyszczących

8
 $

j

i

i
tii
/





t

i
i
!
*t


j

i


$
i
jti
t

t/
i

ii!





'
'3''
'3'

*i

łił

4li
$
i
tii
$


tli
!
,
ł
i



i


t
i


tl
i
i
i
ji


ii!
<t
i


lji
i



i

lji
i
ltl


i>i

lji
ł
i



i


t

t
i
i
i
t

!
"łił


ti


łi
.t


t
0!
*i


i
jt





i>i
li

jj

i
tj$
l




lt
t

i$j
ii
$

j/
i
i
i
ili
iti

%%!

3 



,t
t
łt
i
t

j

i
i


i

t

t



i


ł
i
ł!





45 66
'4524
Q5 4
'24



*tl

l4&


j
ti

j
l


#
i
t
!

-i
itl
/
l
ł

ij

i
ł
i

i
i


ł!
-i


t

jt
i$

.


8tt0!



 356'5 #  

-i$

i

l




1 !
C
i
t


i
ii



t
ił
i
i
i




i
i



t


ti
i!

B



jt


t
t!
"


t

t
ił
tli

ił

tł!


i

i!
B



tj

tl
i




ili
.t

$
/
6;0

t

tl

ti
j

!:
i


li



i!






 35
5
6
  0

B

&
t
t
ił
tł
ti$
i

)°C!
B

i


jt
il
i

iij

i
jt
t
t

j

$!
*i
tj


t
&
tj
i




i
i


i
!


,t
ł
ii
t





ł

i

i
!

2=



>84A3<$8uA3u8
:=7A

Otrzymywany z ziaren indiańskiego drzewka. Przeważnie występuje w postaci sproszkowanej. Wzmacnia

włosy i ułatwia ich rozczesywanie.

>84A3V8uA3u8
A;3;=+>
3A;4

Głównie jest pochodzenia roślinnego. ziała antystatyczne, poprawia rozczesywanie włosów. Używany jako
składnik produktów pielęgnacyjnych do włosów.

$34;=>84A3V;4
G0 H

Wzór chemiczny: NaOH. Jest to związek nieorganiczny, bardzo silna zasada.
Składnik regulujący odczyn produktu ±regulator kwasowości. W kosmetyce wodorotlenek sodu stosuje się do
wyrobu mydeł.

7:$;=3
>$=
7
G ) H

Epsomit, bezbarwna substancja krystaliczna, rozpuszczalna w wodzie i glicerolu, nierozpuszczalna w
alkoholu, temperatura topnienia 1124C. Siarczan magnezu wchodzi w skład wielu minerałów (np. kizerytu,
kainitu) i wód mineralnych. Tworzy hydraty. Siedmiowodny MgSO47H2O nosi nazwę soli gorzkiej (lub
angielskiej) i jest stosowany jako środek przeczyszczający, lek przeciwtężcowy, odtrutka na strychninę.

u3
8X=7A;=N

Jest kationowym polimerem używany w produktach do stylizacji włosów, pianki płyny, żele, szampony,
odżywki. Ułatwia rozczesywanie włosów, poprawia objętość fryzury.
$7
;+8
;+7+;4
G00H

To betahydroksykwas (BHA) skutecznie złuszczający wierzchnie warstwy naskórka. Może silnie drażnić
skórę. W przeciwieństwie do alfahydroksykwasów nie wiąże wody.
Samego kwasu salicylowego używa się w medycynie jako środka dezynfekującego i keratolitycznego.

70
+7

;7$;$;$VA7+Q+7

;7$;$;$
7VA7+ 
G0"Q",!H

Ekstrakt z zielonej herbaty jest bogaty w bioflawonoidy, głównym celem jest zwalczanie wolnych rodników
w organiźmie. Chroni przed chorobami przewodu pokarmowego i układu oddechowego, blokuje działanie
substancji rakotwórczych. Stosowany w leczeniu bólów głowy, złego trawienia i poprawia samopoczucie.

;7
33

 "9substancja zapachowa.
Jest naturalnie występującym terpenem w wielu kwiatach i roślinach przyprawowych. Ma przyjemny zapach
(kwiatowy, z nutką pikanterii).Linalool stosowany jest jako zapach w żel do higieny i czyszczenia, w tym
mydła, detergenty, szampony i płyny.
Linalool jest używany przez profesjonalistów jako szkodników pcheł i owadobójczy.

658
7
+3>3

u0
70,0!0G6H

Funkcja: rozpuszczalnik, konserwant.
Związek organiczny o wzorze C  H 5 CH2 OH, bezbarwna ciecz o łagodnym przyjemnym zapachu.
Częściowo rozpuszczalny w wodzie, całkowicie rozpuszczalny w alkoholach i eterze dietylenowym.
Występuje w różnych olejkach eterycznych (np. jaśminowy, hiacyntowy).
Alkohol benzylowy jest używany ogólne jako rozpuszczalnik do farb, lakierów i epoksydowych powłok
żywicznych. Jest również prekursorem wielu estrów, stosowanych w mydłach, perfumach. Często dodaje się
roztwory do wlewów dożylnych leków jako środek konserwujący, ze względu na jego właściwości
bakteriostatyczne.
u77V:;$:Qu77V:;$:A33VA7+
G.)#0 !")H

Funkcja: produkt zwiększający odporność organizmu.

Jest byliną o mięsistym zgrubiałym korzeniu. Kwiaty są żółte lub fioletowe, rosną w kształcie parasola,
zamieniją się w okrągłe, czarne jagody późnym latem. Wyciąg z korzenia żeń3szeniauważny jest za jeden z
najskuteczniejszych składników preparatów odmładzających skórę. Stosowany w kosmetykach do pięlęgnacji
skóry i włosów opóźnia proces starzenia się skóry oraz zapobiega powstawaniu zmarszczek i trądziku.

uA3u8
:
8+3
G:00((0H


Stosowany w wielu kosmetykach jako rozpuszczalnik. Jest cieczą oleistą, bezbarwna i bezwonną,
otrzymywaną z ropy naftowej, podobną do gliceryny. Substancja rozpuszczalna w wodzie, alkoholu i
acetonie.

-3
7;43-c2-3+74+74;3


Jest to substancja, która została opatentowana jako składnik przeciw wypadaniu włosów.

71
;$3uA3u73
7;
G((0 H
c- - -((0


Funkcja: emulgator.
Rozpuszczalna w wodzie bezbarwna ciecz o delikatnym zapachu amoniaku Jest używana jako składnik
środków owadobójczych, środków powierzchniowo czynnych, substancji chemicznych, gumach, inhibitor
korozji i dyspergujący pigment.




u8A=$7
=$VA7+Q
7uu
A=;VA7+
G"!Q"!H

Funkcja: pomaga zapobiec awarii kolagenu, chroni przed przedwczesnym starzeniem się skóry poprzez
ograniczenie działania szkodliwych skutków wolnych rodników. Zawarta w skórkach jabłkowych
procyjanidyna B32, wyraźnie wpływa na cykl wzrostu włosa i stosowana zewn. powoduje:
3 wzrost liczby włosów
3 w tym znaczne zwiększenie ilości włosów dojrzałych
3 zwiększenie średnicy włosa
3 aktywacje mieszków włosowych
Na ekstrakcie jabłkowym opierają się produkty na porost brwi i rzęs. Znajduje zastosowanie w formułach do
pielęgnacji ciała. Zapobiega tworzeniu się rozstępów
poprawia wygląd cellulitu i koloryt skóry.

u8A;43V;>+

G(>+
- 6/H

Funkcja: prekursor ważnych koenzymów, które kontrolują przebieg wielu kluczowych

reakcji biochemicznych. B
Biały krystaliczny proszek, lekko gorzkawym. Rozpuszcza się w wodzie, słabo w 953procentowym etanolu.
Katalizator przemian biochemicznych białek, tłuszczów i węglowodanów. Stosowana miejscowo ma działanie
drażniące na skórę. Awitaminoza: stany zapalne skóry rąk, stóp, szczytu nosa, błon śluzowych jamy ustnej,
łojotok, wypadanie włosów, rozdrażnienie, osłabienie i nerwowość.

+7A63AG! H

 "9substancja zagęszczająca, stabilizator
Karbomer jest niezwykle popularnym w przemyśle kosmetycznym polimerem otrzymywanym z kwasu
akrylowego (który jest bardzo niebezpieczną substancją chemiczną). Karbomer jest najczęściej stosowaną
w kosmetykach substancją stabilizującą i zagęszczającą, zwłaszcza w kremach, żelach do mycia twarzy,
balsamach i mleczkach. Ponadto nadaje lepkość preparatom, z niektórymi składnikami tworzy żele.
W nadmiernych ilościach może powodować swędzenie skóry oraz zaczerwienienie naskórka.




72
+;A;+7+;4GH
 -,-c2 2-((!0

Funkcja: substancja czynna, konserwant.
Słaby kwas pochodzenia roślinnego występujący głównie w owocach cytrusowych. W temperaturze
pokojowej jest białym krystalicznym proszkiem. Wykazuje działanie konserwujące oraz czyszczące.
Najczęściej stosowany w kosmetyce w preparatach oczyszczających lub myjących: toniki, szampony, żele
pod prysznic. Przy dużych stężeniach wykazuje działanie drażniące.

nne zastosowanie:
-dodatek do napojów bezalkoholowych, piwa, wina
3 dodatek do przepisów kulinarnych (w miejsce świeżego soku z cytryny)
3 przyjazny środowisku środek czyszczącego
3 w biochemii 3 występuje w metabolizmie praktycznie wszystkich istot żywych
(półprodukt w cyklu Krebsa)
Kwas cytrynowy jest używany wraz z wodorowęglanem sodu w szerokim zakresie produktów musujących,
zarówno do połknięcia (np. proszki i tabletki) i do pielęgnacji ciała (np. sole do kąpieli).

6=8
u>8
>8
uA3u;37


Składnik nadający zapach. Bezbarwny lub jasnożółty z potężnym, kwiatowo3świeżym zapachem.
Wykorzystywany w kosmetykach i produktach do higieny osobistej, stosowany też w płynach po goleniu,
produktach do kąpieli, do pielęgnacji włosów, nawilżających, zapachowych i mleczkach. Może wywołać
wyprysk alergiczny, zaczerwienie i świąd skóry. Podrażnia gruczoły łojowe i potowe.

+;A=$4;+7+;3=u
VA7+Q
3u 
VA7+
G>0Q.)H

Funkcja: działanie antyseptyczne, antybakteryjne, rozjaśniające,antycelulitowe.

Powstaje w wyniku destylacji z parą wodną skórki owocu cytryny. Ma postać
słomkowego, przezroczystego płynu o delikatnym, świeżym cytrynowym zapachu, który wpływa na organizm
stymulująco oraz poprawia myślenie i koncentrację. Stosowany na skórę działa antybakteryjnie i łagodząco,
uszczelnia naczynka, odświeża, a dzięki zawartości bioflawonoidów, wykazuje również działanie
antyoksydacyjne i przeciwzmarszczkowe. ziała antyzapalnie, promuje gojenie, polecany przy
podrażnieniach i stanach zapalnych skóry. Polecany dla cery naczynkowej, podrażnionej, tłustej, trądzikowej,
mieszanej i dojrzałej.

3u
VA7+
G .)H

Jest otrzymywany z świeżej skórki z cytryny. Organy cytrynowe mają działanie ściągające, antyseptyczne;
działają jak antybiotyk. Jest to bardzo korzystne dla układu krążenia (wpływając na lepszy przepływ krwi) i
pomocne w walce z cellulitem.

>V8
:
8+3
G)00,0H

Jest to rozpuszczalnik, nośnik substancji aktywnej, ma właściwości konserwujące i hamujące rozwój

drobnoustrojów.

u7A=QA7:A7+


73
 Składnik nadający zapach i smak. Jest istotnym składnikiem przeważającej większości produktów
kosmetycznych. Jego głównym celem jest nadanie produktowi odpowiedniego aromatu kojarzącego się
z sugerowanymi na opakowaniu składnikami. Ze względu na wysokie koszty i ograniczoną możliwość
stosowania naturalnych składników używa się aromatu jako substytutu naturalnego zapachu. Najistotniejszą
rolę zapach odgrywa w przemyśle perfumeryjnym. Wyróżnia się aromaty naturalne i syntetyczne. Aromaty
pozyskuje się w drodze ekstrakcji, destylacji, wydzielania się itp., z różnego rodzaju źródeł, m.in.
z wszelkiego rodzaju roślin, kwiatów, pędów, owoców, warzyw, nasion, liści, żywic, olejów naturalnych,
owadów itp. Zakres oferowanych aromatów w przemyśle kosmetycznym sięga kilkudziesięciu tysięcy
podstawowych odmian.

 

ü  
c*%
4))!



4))!9
-!( ( 
-)0. (0 (
-!0 ( G0 (  "(  00 )'0."
/* H
RRR
 ( - jest to specjalna lampa dająca możliwość dokładnego obejrzenia skóry. Składa się z
czterech żarówek, których działanie polega na przepuszczeniu promieni nadfioletowych przez szklany filtr
zawierający tlenek potasu i niklu. iagnozę można postawić na podstawie zjawiska fluorescencji. Różne
miejsca na skórze charakteryzują się innym odbiciem.

0 " (# ( 
50)!! "."
0)!"

-((!('
RRR (ocena mikroskopowa ±badanie mikologiczne) w odczynniku o wybitnych właściwościach
rozjaśniających komórki paznokcia. Materiał do badań mikrologicznych w przypadku zmian na skórze jest
pobierany w zależności od odmiany klinicznej zakażenia w postaci zeskrobin z obrzeża wykwitów, z zajętych
przestrzeni międzypalcowych, a jeśli w obrębie zmian występują pęcherzyki, to pobiera się ich pokrywy. W
grzybicy skóry głowy owłosionej do badania pobierane są również włosy. Jeżeli zajęte są paznokcie, to
badaniu podlegają ich opiłki i zeskrobiny spod wolnego brzegu paznokcia. Następnie pobrany materiał
umieszcza się na szkiełku podstawowym mikroskopu i zakrapia dwiema kroplami 20% roztworu KOH. W
kolejnym etapie na tak przygotowany materiał nakłada się szkiełko nakrywkowe i lekko przyciska opuszką
palca lub ołówkiem zakończonym gumką w celu rozkruszenia zrogowaciałych elementów naskórka.
Następnie szkiełko podstawowe można delikatnie podgrzać zachowując ostrożność, aby nie doprowadzić do
zagotowania roztworu KOH, a po podgrzaniu trzeba ponownie ucisnąć szkiełko nakrywkowe. Kolejny etap
badania polega na przeprowadzeniu oceny mikroskopowej tak przeprowadzonego preparatu. W obrazie
mikroskopowym strzępki grzyba widoczne są w postaci długich, rozgałęziających się zabarwionych na
zielonkawy kolor nitek o jednolitej szerokości, przekraczających granice kom. naskórka.

3,0
3!,(0)
-! 

74
 Głównym kryterium upoważniającym do rozpoznania grzybicy i rozpoczęcia leczenia jest wyizolowanie i
identyfikacja grzyba od pacjenta.

RRR-("&0 " '0&2#!&.(I0I








 

c**
()(


()- Bąbel pokrzywkowy powstaje w wyniku wzmożonej przepuszczalności naczyń i obrzęku,
co jest związane z uwalnianiem się głownie histaminy, jak również innych mediatorów
(serotonina,prostaglandyny, leukotrieny) z ulegających de granulacji komórek tucznych. W pokrzywce
alergicznej jest to odczyn immunologiczny typu
, w którym zachodzi reakcja między związanymi na ich
powierzchni przeciwciałami klasy
gE i alergenem. Alergenami są antygeny wziewne, pokarmowe, lekowe,
mikrobowe i inne. Te same mediatory mogą być wyzwalane w wyniku reakcji nieimmunologicznej (tzw.
Reakcja pseudoalergiczna);objawy w pokrzywce niealergicznej są identyczne.



 
  

c*/
5!. ". # 0 

c
<0"'I,-głaskanie( naskórek), rozcieranie(tk. Podskórna), ugniatanie, wyciskanie(przy diecie
odchudzającej, obrzęki), oklapywanie, wstrząsanie, wibracje;(używamy powierzchni dłoni, przedramion,
łokciH

+ # 9
3masaż całkowity3 4030 min.
3masaż częściowy3 5320 min.


!( ,,,
3masaż całkowity(38razy)
3masaż częściowy(8310 do 12 razy)
4. <  ,  # -
zawsze dosercowy,
nie masujemy węzłów chłonnych
zgodny z przebiegiem naczyń krwionośnych i limfatycznych
*
3( #! "
/
# "  02( # ( 2!,I
 ( &
1
(" # 3musi być wygodna dla pacjenta i osoby masującej
L
(0 K, &',
M( (
(  (20321stopni C)
cN
!()'('0))
75
 cc
(( (" 

c*1
(Q # ')&')

Wskazania do masażu całkowitego

Masaż ogólny jeszcze niedawno stosowany był w leczeniu otyłości, dny i cukrzycy. Obecnie, poprzez
wprowadzenie nowych metod leczenia tych schorzeń, masaż traktowany jest jako uzupełnienie kuracji.
Natomiast szeroko stosuje się masaż ogólny w stanach wyczerpania u osób bez zmian organicznych, w
rekonwalescencji jako masaż kondycyjny, jak również w sporcie. Można go stosować w ogólnych
zaburzeniach statyki jako sposób zapobiegania odleżynom, zaburzeniom w układzie krążenia i oddychania.
Masaż ogólny wykorzystuje się również w leczeniu nerwic typu psychogennego. U dzieci dobre efekty
lecznicze uzyskuje się w leczeniu krzywicy, hipotrofii, hipotonii mięśniowej i nadwagi.

jako profilaktyka odleżyn

w rekonwalescencji
jako masaż kondycyjny
aby zapobiec odleżynom
w stanach związanych z długim przebywaniem w łóżku
w otyłości i nadwadze
niedowłady
porażenia
przykurcze stawowe
stany po unieruchomieniu
stłuczenia
cellulit
bóle krzyża
wady postawy

Wskazania do masażu częściowego

Choroby układu krążenia:

Przewlekła niewydolność krążenia obwodowego.
Obniżone ciśnienie krwi.
Nieznacznego stopnia otłuszczenie serca.
Choroby układu oddechowego:
Przewlekły nieżyt oskrzeli.
Astma oskrzelowa w okresie międzynapadowym.
Stany po zapaleniu płuc i oskrzeli.
Choroby skóry:
Choroby naczyń limfatycznych.
Blizny pourazowe i pozabiegowe.
W celach kosmetycznych.
Choroby mięśni:
Przeciwdziałania zanikom mięśniowym z nieczynności.
la uzyskania przyrostu masy mięśniowej.
Zaniki mięśni pochodzenia neurogennego.
Zmiażdżenia mięśni.
7
Zerwania włókien mięśniowych.
Zmeczenie mięśni po wysiłku fizycznym.
Choroby nerwów obwodowych:
Przewlekłe zapalenia nerwów, nerwobóle.
Zapalenie wielonerwowe splotów nerwowych.
W zespole wypadnięcia krążka międzykręgowego.
Choroby ośrodkowego układu nerwowego:
Zapalenie przednich rogów rdzenia.
Stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego.
Choroby narządu ruchu:
Stłuczenia, skręcenia, zwichnięcia.
Wylewy krwawe w tkankach miękkich po ustąpieniu ostrego odczynu miejscowego.
Choroby kości i stawów z przykurczami.
Stany po złamaniach, stany pooperacyjne narządu ruchu.
Przewlekłe zapalenie stawów mięśni i ścięgien.
Zapalenie pochewek ścięgnistych.
Zmiany zniekształcające kostno3stawowe.
Wady wrodzone oraz zaburzenia rozwoju narządu ruchu.
Stany przed zabiegami operacyjnymi narządu ruchu.
Choroby reumatyczne:
Wszelkie postacie gośćca.
Zmiany zwyrodnieniowe stawów, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa.
Zmiany zwyrodnieniowe stawów miękkich.
Choroby dziecięce:
Zwichnięcie stawu biodrowego.
Wady postawy, płaskostopie.

Przeciwwskazania do stosowania masażu

Nie wykonujemy zabiegu:

U chorych gorączkujących.
W chorobach zakaźnych.
W ostrych i podostrych systanach zapalnych.
W chorobach skóry, którym towarzyszą pęcherze, wypryski i przerwanie ciągłości.
W postępującym zaniku mięśni.
W zapaleniu szpiku kostnego z przetokami.
W łamliwości kości.
Przy owrzodzeniu podudzi.
W stanach ropnych.
W zapaleniu żył.
Przy świeżych zakrzepach.
W daleko posuniętej miażdżycy.
W niewyrównanych wadach serca.
W chorobie nadciśnieniowej.
W okresie ciąży.
W okresie menstruacji.
W chorobach nowotworowych.
krwotoki lub tendencje do wystąpienia krwotoku
wczesny okres po złamaniach, zwichnięciach, skręceniach
świeże zakrzepy
tętniaki
77
 choroby serca
owrzodzenie podudzi
choroba wrzodowa żołądka
stwardnienie rozsiane
hemofilia

c*L
5!)'02 0


?0 jest ważne dla życia człowieka: pobudza naturalne procesy regeneracyjne, stymulujące przemianę
materii komórki, wzmacnia układ immunologiczny i poprawia krążenie krwi.

7u8;=A5C45;7437? ;
7BuA3;;7;u34+5A 38;; ;45;7
8;9

 ($00 P9
Lampy Sollux wyposażone są w komplet filtrów ze szkła koloru czerwonego i niebieskiego. Szkło koloru czerwonego
przepuszcza promienie podczerwone i promienie widzialne czerwone, natomiast szkło koloru niebieskiego
przepuszcza głównie niebieskie promienie widzialne.
Lampę Sollux na statywie wykorzystuje się do naświetlań dużych powierzchni skóry (odległość 100cm). Ważne jest,
żeby reflektor ustawić w taki sposób, aby światło obejmowało równomiernie naświetlaną powierzchnię, a
jednocześnie aby ustawienie głowicy uniemożliwiało oparzenie chorego odłamkami szkła w wypadku pęknięcia
żarówki.
o naświetlań miejscowych stosuje się tubus, ograniczając w ten sposób wiązkę promieniowania. Odległość od
otworu tubusu do powierzchni naświetlanej wynosi zwykle od 40 do 50 cm. Należy jednak dodać, że odległość ustala
się, uwzględniając wrażliwość chorego na ciepło.
Wskazania do naświetlania lampą sollux:
1. filtr niebieski lub fioletowy 3 wskazania takie same, jak przy lampie Minina z niebieską żarówką, a ponadto: działa
uśmierzająco na ból, w celu złagodzenia podrażnień, przy skórach suchych i wrażliwych, przy złuszczaniu naskórka,
po zabiegu oczyszczania skóry, przy zapaleniu nerwu trójdzielnego;
2. filtr czerwony: przy stanach wysiękowych, przy uszkodzeniach skóry, przy źle gojących się ranach, w oparzeniach
wywołanych działaniem fotochemicznych promieni ultrafioletowych, w trądziku pospolitym, czyrakach, bliznach,
Przeciwwskazania do naświetlania lampą sollux:
1. filtr niebieski3jak przy lampie Minina
2. filtr czerwony:
3dermatologiczne: rozszerzone naczynka krwionośne, trądzik różowaty;
3ogólnoustrojowe: nadczynność tarczycy, skłonności do krwotoków, nowotwory, nadciśnienie, miażdżyca, gruźlica.

 (9
Najczęściej stosuje się lampy czerwone i niebieskie. Naświetlanie lampą Minina wykonuje się z odległości 20350 cm;
czas jednorazowego naświetlania nie powinien przekraczać 30 minut.
'00 (.9
3 żarówka niebieska lub fioletowa 3 ma działanie łagodzące, kojące, przeciwbólowe, zmniejsza przekrwienie czynne;
zastosowanie:
w odmrożeniach twarzy
przy trądziku różowatym (rosacea)
przy rozszerzonych naczyniach krwionośnych (teleangektazja)
przy nerwobólach
w celu rozgrzania skóry przed czyszczeniem;
3 żarówka czerwona 3 wywiera działanie cieplne i powoduje rozszerzenie powierzchownych naczyń krwionośnych;
9
w odmrożeniach (z wyjątkiem twarzy)
w celu szybszego wchłonięcia nacieków zapalnych
w ropniach mnogich pach przy czyraczności
wywiera korzystne działanie na blizny zmiękczając je i wygładzając
przy cerze tłustej i bladej, w celu rozgrzania skóry przed zabiegiem czyszczenia.
u do naświetlania lampą Minina, niewydolność krążenia, czynna gruźlica płuc, skłonność do
krwawień, stany gorączkowe, ostre stany zapalne skóry i tkanek miękkich, stany ogólnego wyniszczenia organizmu.

 (- )9
Lampa infra3rouge jest lampą nieświecącą, której działanie jest oparte na emitowaniu przez rozgrzany metal promieni
podczerwonych długofalowych (przy temp. 400°C) oraz promieni podczerwonych krótkofalowych przy wyższych
temperaturach.
78
Czas trwania jednorazowego zabiegu wynosi 20340 minut.
ziałanie promieni emitowanych przez tę lampę polega na przenikaniu ich w głąb ustroju, działaniu cieplnym,
wzmaganiu procesów utleniania, działaniu przeciwbólowym i przeciwskurczowym.
Wskazania do naświetlania lampą infra3rouge: odmrożenia, trądzik pospolity, oparzenia lampą kwarcową, diatermą,
czyraczność, źle gojące się rany i blizny, potrzeba wywołania stanu przekrwienia w tkankach głębiej położonych, jako
zabieg wstępny przed masażem lub oczyszczeniem skóry w gabinecie kosmetycznym.
Przeciwwskazania do naświetlania lampą infra3rouge: dermatologiczne: rozszerzone naczynia krwionośne, trądzik
różowaty; ogólnoustrojowe: nadczynność tarczycy, skłonność do krwotoków, nowotwory, nadciśnienie, miażdżyca,
gruźlica.
;
o wskazań infraterapii jako profilaktyki i/lub wspomagania leczenia należy:

działania antyalergiczne (przeciw bólowe).
Układ kostno 3 stawowy : zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i układu kostno ; stawowego kończyn górnych i
dolnych, reumatoidalne zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, urazy stawów.
Tkanki miękkie : reumatyzm podstawowy tzw. Fibromalgie, urazy tkanek miękkich (bez naruszania całości tkanek),
bóle migrenowe


działania regeneracyjne
Układ kostny : osteoporoza, zwłaszcza po menopauzie (dotyczy profilaktyki jak i terapii), stany po pęknięciach i
złamaniach kości, stawy rzekome
Tkanki miękkie: reumatyzm podstawowy tzw. Fibromalgie, stany po zabiegach kosmetologicznych (bez naruszania
ciągłości tkanek), upośledzenie przepływu końcowego w kończynach, zmniejszenie obrzęku limfatycznego



działania antyspastyczne
Przewlekłe stany po lekkich urazach mózgowych, schorzenia zwyrodnieniowe układu nerwowego, w których
występuje spastyczność

V działania relaksacyjne
Nerwice, zaburzenia snu, profilaktyczne działanie tonizujące, mające na celu przeciwdziałanie stresom dnia
codziennego, stres po długotrwałym napięciu psychicznym, zaburzenia koncentracji uwagi
W infraterapii nie ma żadnych przeciwwskazań zdrowotnych. System infra pracuje w temperaturach 3535*C.
Standardowy czas zabiegu to 35345 minut.
Wskazania do stosowania
nfrared:
Zwalcza płytki i głęboki cellulit
Rozkłada struktury tłuszczowe występujące w tkance podskórnej
Oczyszcza głęboko pory skóry (penetracja do 4 cm)
etoksyzuje organizm poprzez wypocenie nawet trzykrotnie intensywniej niż w saunie tradycyjnej już w temp. 45*C
Likwiduje wypryski, , trądzik i zmiany chorobowe skóry
Zwiększa efektywność zabiegów kosmetycznych przez lepsze przyswajanie odżywek i środków kosmetycznych
oskonale przygotowuje tkanki skóry, mięśni i stawów do masażu leczniczego lub relaksacyjnego.
ziała przeciwbólowo ogólno ustrojowo w leczeniu urazów oraz przewlekłych dolegliwościach pochodzenia
nerwowego i reumatycznego.
uA3;;3 7;74;3
3 9
ziałanie promieni nadfioletowych na skórę zależy w głównej mierze od zachodzących w niej reakcji
fotochemicznych. o najważniejszych należy regulacja tworzenia histaminy. Skóra poddana działaniu promieni
nadfio1etowych staje się lepiej ukrwiona, bardziej elastyczna i mniej podatna na zakażenie. Pod wpływem tych
promieni, zwłaszcza o dłuższej fali, występuje też szybszy wzrost komórek naskórka oraz zwiększenie liczby białych
krwinek w miejscu naświetlania. zięki temu naświetlanie promieniami nadfioletowymi stosuje się w leczeniu ran i
trudno gojących się owrzodzeń, takich jak owrzodzenia troficzne, odleżyny czy owrzodzenia w przebiegu
żylakowatości goleni. o tych celów stosuje się promieniowanie o fali dłuższej niż 280 nm, ponieważ
promieniowanie o fali krótszej niż 280 nm, mimo silnie wyrażonego działania bakteriobójczego, powoduje jednak
uszkodzenie naskórka lub tkanki ziarninowej ran i owrzodzeń.

7u76;3uA3G(' (0 H

emituje fale swietlne widzialne i spolaryzowane. Światło Bioptron pozytywnie wpływa na ludzki organizm,
powodujac jego biostymulację i wzmacniajac funkcję obronnę. Biotron jest terapią świetlną stosowaną do
wspomagania leczenia i wzmacniania regeneracji

ziałanie:
* pozytywna zmiana aktywności błony komórkowej
* pobudzenie procesów przemiany materii i procesów regeneracyjnych
* szybkie łagodzenie bólu

79
 * pobudzenie procesów immunologicznych (wytwarzanie przeciwciał)

Wskazania:
* schorzenia skóry infekcje, grzybice, liszaje, trądzik, ropnie skóry i zębów
* nadmierna porowatość skóry, cellulit, wiotka lub niedokrwiona skóra, zmarszczki
* ogólne bóle reumatyczne, ostre powierzchniowe zapalenia stawów, artretyzm, bóle mięśniowe
* stłuczenia, zwichnięcia, naciągnięcia mięsni, krwiaki tkanek miękkich, zapalenia ścięgien, stawów
* przyspiesza gojenie ran , poprawa zabliźniania i zapobieganie koagulacji, zamyka żylaki ,ropnie, oparzenia,
odleżyny
* bóle różnego pochodzenia: bóle głowy, zębów, gardła, uszu, kręgosłupa, migrena, dolegliwości menstruacyjne,
ostroga piętowa, hallux , zapalenia oczu, zatok, oparzenia słońcem.







c*M
 (!) ".,( =F2;A202'

0


(  00)G=FH
ԑ chorobach uszu, nosa, gardła, nawracających anginach, alergicznych nieżytach nosa, przewlekłych zapaleniach
oskrzeli;
ԑ krzywicy;
ԑ wszystkich anemiach z wyjątkiem złośliwych 3 niski poziom żelaza we krwi, zmniejszona ilość hemoglobiny i
erytrocytów;
ԑ chorobach gośćcowych (wskazaniem będą wszystkie destrukcyjne i zwyrodnieniowe formy gośćca,
przeciwwskazaniem ostre zapalenie stawów);
ԑ ZZSK;
ԑ gośćcu tkanek miękkich, a więc powięzi, więzadeł, czy mięśni w najbliższym sąsiedztwie stawów;
ԑ stanach po półpaścu;
ԑ trudno gojących się ranach;
ԑ trądziku pospolitym;
ԑ w łysieniu plackowatym;
ԑ utrudnionym zroście kości;
ԑ niedoczynności gruczołów wewnętrznego wydzielania, jak tarczyca, jajniki.

u'0(   00 G=FH

ԑ nowotwory złośliwe narządów wewnętrznych;
ԑ zaawansowana miażdżyca;
ԑ stany gorączkowe bez względu na pochodzenie;
ԑ osoby powyżej 70 roku życia;
ԑ nadczynność tarczycy;
ԑ cukrzyca wieku średniego i starczego;
ԑ choroby psychiczne przebiegające z nadmierną pobudliwością;
ԑ padaczka;
ԑ niewydolność mięśnia sercowego;
ԑ wodobrzusze;
ԑ choroby nerek.

( ()G;AH9

ԑ przewlekłych i podostrych procesach zapalnych i reumatycznych stawów oraz części miękkich kończyn;
ԑ przewlekłych i podostrych stanach zapalnych jamy nosowej, zatok przynosowych, ucha zewnętrznego i stawów
żuchwy;
80
 ԑ nerwobólach oraz zespołach bólowych; w stanach po zapaleniu bakteryjnym, odmrożeniu i uszkodzeniu
promieniami rtg lub UV; w chorobach naczyń krwionośnych i obwodowych
ԑ naciekach i ropniach tkanek miękkich, naciekach po zbyt płytko podanych zastrzykach;
ԑ jako zabieg przygotowawczy przed masażem, kinezyterapią i niektórymi zabiegami z zakresu
elektrolecznictwa, jak np. jontoforeza.



u( ()G;AH9

ԑ nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń (zmiany troficzne, miażdżyca tętnic) oraz obrzęki;
ԑ zaburzenia czucia;
ԑ świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe zapalenie żył);
ԑ choroby nowotworowe;
ԑ starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym przeciwwskazaniem);
ԑ nadciśnienie tętnicze od

stopnia wg WHO;
ԑ okres ciąży;
ԑ miesiączka;
ԑ stany podgorączkowe i gorączka;
ԑ niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca;
ԑ choroby nerek;
ԑ ostre stany zapalne jajników, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego.

!)0,9

ԑ teleangientazje (termin medyczny służący do określania rozszerzenia drobnych naczyń krwionośnych, w języku
potocznym Äpajączki naczyniowe´),
ԑ trądzik różowaty,
ԑ rumień,
ԑ przebarwienia potrądzikowe, pohormonalne, posłoneczne,
ԑ płytkie zmarszczki,
ԑ poluźnienie skóry,
ԑ niejednorodny koloryt skóry,

u!)0,9

ԑ ciąża,
ԑ opalenizna (miesiąc przed i po zabiegu),
ԑ samoopalacze (na tydzień przed zabiegiem)
ԑ kremy z retinolem, lub peelingi (na tydzień przed zabiegiem)
ԑ cukrzyca,
ԑ aspiryna (jeden tydzień przed zabiegiem)
ԑ leki i substancje światłouczulające (antybiotyki, przeciwalergiczne, działające na OUN, alkohol, zioła:
nagietek, rumianek, dziurawiec).

'0)9

Choroby skóry:
ԑ Trądzik
ԑ Liszaj przewlekły zwykły
ԑ Łuszczyca
ԑ Egzema i reakcje alergiczne
ԑ Świąd
Higiena i leczenie ran:
81
 ԑ Owrzodzenie podudzi
ԑ Odleżyny
ԑ Stopa cukrzycowa
ԑ Rany pourazowe
ԑ Rany pooperacyjne
ԑ Oparzenia
Ból:
ԑ Schorzenia reumatyczne
ԑ Ogólne leczenie bólu
ԑ Bóle rdzenia i kręgosłupa
ԑ Kontuzje sportowe
Zaburzenia psychologiczne:
ԑ epresje
ԑ Zmęczenie po długiej podróży samolotem
ԑ Problemy z potencją i płodnością
ԑ Syndrom wypalenia
Ogólnie:
ԑ Zaburzenia hormonalne
ԑ Schorzenia układu immunologicznego
ԑ Schorzenia neuroimmunologiczne

Jest także używane przy:

ԑ zmęczononej skórze
ԑ zwiotczałej skórze
ԑ skórze pozbawionej energii
ԑ skórze z niedostatecznym krązeniem krwi
ԑ zmarszczek
ԑ coupe rose
ԑ trądziku młodzieńczym
ԑ zanieczyszczeń i stanów zapalnych skórze
ԑ podrażnieniach, w tym przy skórze podrażnionej przez alergię
ԑ odczuciu nadmiernego napięcia i wysuszenia skóry

u'0)9

ԑ ciąża
ԑ nowotwór
ԑ nadwrażliwość na światło
ԑ zażywanie leków powodujących odczyny fototoksyczne
ԑ operacje serca

c/N
5!)(0!0)"G 2K H


$7=7;B$<7

Pomieszczenie sauny rozgrzewa się do temperatury 95° Celsjusza. Wilgotność w pomieszczeniu wynosi około 10 %.
W saunie można przebywać kilkanaście minut, potem należy ochłodzić się w wodzie. Cykl należy powtórzyć 233
razy. Co daje sauna: sauna odtruwa nas ze szkodliwych toksyn i oczyszcza organizm, Wzmaga odporność i hartuje
wprawia w dobry nastrój, relaksuje , rozluźnia , poprawia krążenie krwi, wreszcie ± wyszczupla, sauna jest
stabilizatorem ciśnienia krwi 3 podwyższa tym, którzy mają zbyt niskie, obniża nadciśnieniowcom oraz stabilizuje
skoki ciśnienia u tych którzy mają do tego skłonność. Osoby z wadami i osłabieniem serca powinny pamiętać, że
oprócz temperatury na układ krążenia ma także wpływ wilgotność powietrza, ułożenia ciała i czas korzystania z
sauny. 

82
Korzystanie z sauny polega na naprzemiennym przegrzewaniu i ochładzaniu całego ciała. Jest doskonałym
czynnikiem hartującym i pielęgnującym ciało, sprzyjajacym również leczeniu różnych dolegliwości (m.in.
złagodzenia bólów mięśni). Na skutek zmiany temperatury (ogrzewanie i schładzanie ciała) dochodzi do wzrostu
przemiany materii, zwiększonego wydzielania potu, oczyszczenia organizmu poprzez usunięcie produktów przemiany
materii oraz toksyn, a także podniesienia tętna i przyśpieszenia oddechu. Ciepło wytworzone w ciele doskonale koi
nerwy i uspakaja układ nerwowy, a także usuwa zmęczenie.

59

ԑ Z sauny nie należy korzystać bezpośrednio po wysiłku fizycznym, na czczo lub po zbyt obfitym posiłku.
Należy odpocząć 15 ± 30 minut zanim skorzysta się z sauny.
ԑ Kąpiel w saunie należy zażywać jedną lub dwie godziny po posiłku.
ԑ Przed kąpielą w saunie należy starannie obmyć ciało pod prysznicem. Następnie dokładnie wytrzeć się
ręcznikiem (sucha skóra poci się szybciej).
ԑ W saunie należy rozłożyć ręcznik pod całą powierzchnią ciała. Następnie należy położyć się na dolnej lub
górnej ławce lub usiąść w swobodny sposób (intensywne, ale krótsze ogrzewanie mniej obciąża serce i
krążenie).
ԑ Wypacamy się nie dłużej niż 15 minut ± jest to czas wystarczający do ogrzania się i dostatecznego wypocenia.
ԑ Po wyjściu sauny należy schłodzić ciało zimnym prysznicem (prysznic należy zacząć od schładzania stóp, nóg
i dalej w kierunku serca), chłodzenie ciała ma na celu wywołanie skurczu naczyń krwionośnych, poprawiając
ich wydolność.
ԑ Po zabiegu zaleca się wypoczynek w pozycji siedzącej lub leżącej (ok. 10 ± 15 min).

Wskazania:

ԑ Przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów,
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
ԑ Obturacyjna choroby płuc: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli, przewlekła obturacyjna choroba
płuc
ԑ Choroby kardiologiczne: nadciśnienie, niedrożność tętnic obwodowych, dusznica bolesna naczynioruchowa,
zawał serca
ԑ Ogólne wskazania: dla poprawy wydolności (podnosi wydolność w sportach wytrzymałościowych i ogólnego
stanu zdrowia, jako środek hartujący przy obniżonej odporności.
ԑ Anoreksja
ԑ Bóle reumatyczne, ale nie neuropatyczne

Przeciwwskazania:

ԑ Reumatoidalne: w ostrym stanie reumatycznym.

ԑ Pulmonologiczne ± infekcje: przeziębienie, gruźlica, ostry stan astmatyczny.
ԑ Kardiologiczne: niewydolność serca, krążenia i wieńcowa ze stenokardią spoczynkową, niedawno przebyty
zawał mięśnia sercowego[9] oraz inne choroby serca i nadciśnienie (najlepiej korzystać po konsultacji z
lekarzem).
ԑ
nne: ciąża, ostre stany zapalne, wrzody, guzy, ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba), choroby weneryczne,
padaczka[8], jaskra, stulejka, impotencja, daltonizm i inne (wskazana jest konsultacja z lekarzem).
Korzystanie z sauny nie jest jednak przeciwwskazane u większości osób z chorobą niedokrwienną serca
ԑ Nadużywanie alkoholu, kokainy

ù7Y;7A58$<7

Sauna parowa (tzw. łaźnia rzymska) to sauna o wilgotności dochodzącej do 100% lecz niższej temperaturze: 40350°C.
Jedno wejście do sauny powinno trwać ok. 5315 minut, a całkowity czas nie powinien przekraczać 30 minut dziennie
np. 2 x 15 min lub 3 x 10 min. Sensowne jest korzystanie z sauny 233 razy w tygodniu. Po każdym wyjściu z sauny
83
należy wziąć prysznic naprzemienny zimną3gorącą wodą i odpocząć 10315 minut. Liczba wejść do sauny: 1 dla dzieci
od 3 do 12 lat. 233 dla dorosłych. Przebywając w saunie i w czasie odpoczynku najlepiej pić herbatę, soki lub wodę
mineralną. W czasie przebywania w saunie nie wolno smarować ciała lub twarzy żadnymi kremami, gdyż powoduje
to zmniejszenie powierzchni ciała która wydala pot. W okresie korzystania z sauny nie należy dużo jeść, a także pić
kawy i alkoholu. o sauny najlepiej chodzić ok 2h po posiłku, jelita i pęcherz opróżnić. Jeżeli nogi i ręce są zimne 3
ogrzać je przed wejściem. Nie wchodzić do sauny w stresie i zmęczonym 3 zbytnie obciążenie serca, mniejsza
skuteczność. Z sauny najlepiej korzystać nago.

9

ԑ przewlekłe choroby takie jak: napięcie mięśni grzbietu, przewlekłe reumatoidalne zapalenie stawów,
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
ԑ nawracające choroby pulmonologiczne: astma oskrzelowa, przewlekłe zapalenie oskrzeli
ԑ choroby kardiologiczne: nadciśnienie w
i

stadium (nieustalone), niedrożność tętnic obwodowych (
i


stopień wg. fontaine), dusznica bolesna naczynioruchowa, zawał serca (nie wcześniej jak  miesięcy po
incydencie)
ԑ ogólne wskazania: dla poprawy wydolności i ogólnego stanu zdrowia, jako środek hartujący przy obniżonej
odporności

u9

ԑ reumatoidalne: w ostrym stanie reumatycznym

ԑ pulmonologiczne: infekcje: przeziębienie, gruźlica, ostry stan astmatyczny
ԑ kardiologia: niewydolność serca, krążenia i wieńcowa ze stenokardią spoczynkową, i inne choroby serca i
nadciśnienie (najlepiej korzystać po konsultacji z lekarzem)
ԑ inne: ostre stany zapalne, wrzody, guzy, ogniska zakażenia (np. przy bólu zęba), choroby weneryczne,
epilepsja, jaskra, daltonizm i inne (wskazana jest konsultacja z lekarzem)

c/c (!)(0,

9
ԑ Nieswoiste choroby dróg oddechowych
ԑ Przewlekłe choroby reumatyczne
ԑ Nerwica wegetatywna
ԑ Zaburzenia przemiany materii
ԑ Schorzenia dermatologiczne (atopowe zapalenie skóry, trądzik)
ԑ Przewlekłe zapalenie mieszków włosowych w okresie remisji
ԑ Zespoły korzonkowe
ԑ yskopatie, niektóre neuralgie
ԑ Po zapaleniu mięśni stawów, więzadeł
ԑ Pielęgnacja ciała, odprężenie
ԑ Odpoczynek po intensywnych wysiłkach fizycznych
ԑ Zwiększenie wydolności organizmu
ԑ Przewlekłe schorzenia gośćcowe
ԑ Nadciśnienie tętnicze
i
/

wg podziału WHO
ԑ Stany pourazowe narządu ruchu
ԑ Przewlekłe stany zapalne narządów rodnych

u9
ԑ Ostre i przewlekłe choroby zakaźne oraz stwierdzone ich nosicielstwo
ԑ Ostre choroby gorączkowe, w tym również początkowy okres choroby przeziębieniowej
ԑ Skłonność do krwawień
ԑ Schorzenia przewlekłe, takie jak gruźlica, choroba nowotworowa

84
 ԑ Choroby nerek, wątroby oraz niedokrwistość
ԑ Niektóre choroby skóry (np. grzybica)
ԑ Ciąża powikłana zatruciem ciążowym lub niedokrwistością
ԑ Zaburzenia wydzielania wewnętrznego, takie jak nadczynność gruczołu tarczowego, obrzęk śluzowaty oraz
niedomoga kory nadnerczy
ԑ Padaczka i stany psychotyczne
ԑ Choroby układu krążenia, w tym niestabilna i stabilna choroba wieńcowa, stany po przebytym zawale mięśnia
sercowego, stany po wylewach krwawych, uogólniona miażdżyca, zarostowe schorzenia naczyń
krwionośnych oraz zakrzepowe zapalenie żył
ԑ Jaskra
ԑ Zaburzenia czucia
ԑ Ostrożnie u osób starszych

c/ 5!)2!0(

 , ± polegają na działaniu ruchomego, różnie ukształtowanego strumienia wody na odpowiednie
okolice ciała osoby stojącej w odległości 334 m od katedry natryskowej.
!G (H ± strumień wody wydobywa się pod znacznym ciśnieniem (1523304 kPa, czyli 1,533
atm) z zakończonego odpowiednią nasadką węża gumowego o średnicy otworu ok. 1 cm, może być okresowo
przerywany co powoduje działanie zbliżone do uderzeń bicza. Wykonuje się wodą chłodną lub o temperaturze
zmiennej.
Natrysk szkocki ± natrysk o zmiennej temperaturze. Wykonuje się go pod ciśnieniem od 202, do 304,0 kPa (233
atm), stosując na przemian wodę gorącą 38342 stopni C w czasie od 30 s do 1 min i Wdę zimną 10315 stopni C w
czasie kilku sekund. Zabieg kończy Się po 3 min, stosując wodę zimną. Zamiast wody gorącej można używać
strumienia pary wodnej.
Natrysk nitkowaty ± wykonuje się go dzięki zastosowaniu specjalnej nasadki o bardzo małej średnicy (0,5 mm) i
wysokiego ciśnienia wody wynoszącego 2043405,2 kPa (334 atm). Uderzenie bardzo cienkiego strumienia wody
wywołuje silny odczyn ze strony naczyń krwionośnych skóry, utrzymujący się pewien czas po zakończeniu zabiegu.
,0strumień wody w formie wachlarza uzyskuje się dzięki zastosowaniu specjalnej nasadki z
odpowiednio ukształtowaną szczeliną. Oddziaływanie mechaniczne na skórę jest słabsze w porównaniu z wyżej
wymienionymi natryskami.
± natryski, w których ukształtowanie i kierunek strumieni wodnych nie ulegają zmianie.
(GH± woda spada na ciało pod kątem 45 stopni z wysokości 132 m przez nasadkę sitkową
średnicy otworów 0,5 mm. Temperaturę wody ustala się w zależności od wskazań. Natrysk spadowy może być
również zmiennocieplny i wówczas stosuje się na przemian wodę gorącą (38342 stopnie C) w czasie 20340s i wodę
zimną (8320stopni C) w czasie 235 s. po kilkakrotnej zmianie temperatury wody zabieg kończy się użyciem wody
zimnej.
(G!H± wykonuje się w specjalnym urządzeniu w kształcie klatki papuziej, o wymiarach
odpowiadających wzrostowi i objętości człowieka, zbudowanej z pionowo ustawionych rur. Z otworów o małej
średnicy znajdujących się w rurach wydobywają się strumienie wody w kierunku osi centralnej klatki uderzając w
ciało znajdującego się w niej człowieka.
(± wykonuje się przy użyciu katedry natryskowej. W natrysku tym zamiast gorącej wody stosuje się
strumień pary wodnej. Temperatura strumienia skraplającej się w miarę zwiększania odległości od katedry pary
wodnej wynosi nad powierzchnią skóry od 45 do 48 stopni C. czas natrysku wynosi od 2 do 3 min.
 # & ( 7P06± wykonuje się go u osoby spoczywającej na stole w postaci kraty.
Woda o temp. 38345 stopni spływa z węża gumowego szerokim strumieniem na ciało osoby poddawanej jednocześnie
masażowi wykonywanemu przez jednego lub dwóch masażystów.
(± wykonywany w środowisku wodnym przy użyciu strumienia wody o określonym ciśnieniu za
pomocą specjalnego urządzenia. Ten rodzaj natrysku wykonuje się w wannach lub basenach kinezyterapeutycznych
typu Hubbarda. Temp wody w strumieniu natryskowym musi być wyższa od temp wody w wannie (35338 stopni C).
G&( ".H± do wykonania używa się specjalnego urządzenia składającego się z siedzenia,
pod którym znajduje się nasadka sitkowa. Wytryskujące z nasadki strumienie wody uderzają w okolicę krocza osoby
poddanej zabiegowi. Natrysk nasiadowy przy użyciu wody chłodnej stosuje się zwykle w guzkach krwawniczych
odbytnicy lub przy jej wypadaniu.
u0± są zabiegami wodoleczniczymi, w których wykorzystuje się oddziaływanie na skórę czynnika
termicznego w postaci strumienia zimnej wody o niskim ciśnieniu. Polewania mogą być całkowite lub częściowe.
85
Zabiegi całkowite wykonuje się zwykle co dugi dzień, natomiast częściowe ± codziennie. Polewania wykonuje się
przy użyciu węża gumowego o średnicy ok. 20 mm, połączonego z siecią wodociągową. Ciśnienie wody reguluje się
kurkiem wodociągowym tak, aby wydobywała się ona pionowo z trzymanego węża na wysokość 15 cm. W czasie
polewania należy dążyć do tego, aby woda pokrywała szerokim płaszczem możliwie największą powierzchnię części
ciała poddawanej zabiegowi.
5 ± polega na zmywaniu ciała gąbką lub ręcznikiem zmoczonym w zimnej wodzie (15320 stopni C), a
następnie wytarciu suchym ręcznikiem. Zabieg rozpoczyna się od zmycia kończyn dolnych, które po wytarciu okrywa
się ciepłym kocem lub kołdrą. W analogiczny sposób postępuje się z kończynami górnymi, klatką piersiową i
brzuchem. Zmywania wpływają w łagodny sposób hartująco i pobudzająco na układ krążenia i oddychania.
 ± w zabiegach tych kojarzy się działanie czynnika termicznego z bodźcami mechanicznymi o różnym,
odpowiednio dawkowanym natężeniu.
&'± wykonuje się u chorego poddanego uprzednio ogrzaniu, np. po opuszczeniu łóżka lub
ogrzaniu w budce świetlnej. Chorego układa się na leżance i przykrywa ciepłym kocem. Następnie obnaża się jedną
kończynę i nakłada na nią ręcznik, który był zamoczony w zimnej wodzie, rozcierając energicznie skórę, aż do
wystąpienia jej przekrwienia i uczucia ciepła. Po zakończeniu czynności kończynę okrywa się kocem. W analogiczny
sposób postępuje się z pozostałymi kończynami i tułowiem. Brzuch i klatkę piersiową należy nacierać w kierunku
poprzecznym do długiej osi ciała.
± wykonuje się u chorego w pozycji stojącej po uprzednim zanurzeniu w zimnej wodzie. Ciało
chorego okrywa się dużym prześcieradłem, zmoczonym w zimnej wodzie. Prześcieradło powinno ściśle przylegać do
ciała. Następnie dokonuje się szybkiego i energicznego nacierania, postępując od ramion ku stopom.
5"± polega na szczelnym zawinięciu całego ciała prześcieradłem dobrze wyżętym z zimnej wody. Następnie
całe ciało owija się dokładnie ciepłym kocem. Po krótkotrwałym uczuciu zimna występuje rozszerzenie naczyń
krwionośnych i uczucie ciepła. Po upływie około godziny występują poty. Zabieg trwa od 20 min do 2 godzin. Po
zabiegu stosuje się zwykle zimny prysznic.
3,.± niską temp. Płótna użytego do okładów uzyskuje się przez jego częste (co 2 min) moczenie w
zimnej wodzie. Można również w tym celu użyć worka z lodem lub rurkowego przyrządu chłodzącego, przez który
przepływa zimna woda. Zabieg trwa od 30 min do 1 godziny. ziałają kojąco i przeciwzapalnie, zwężają naczynia
krwionośne.
3)".± pod wpływem tych okładów występuje ogrzanie skóry ciepłem wytwarzanym przez ustrój.
Polegają one na położeniu na określoną część ciała złożonego w kilka warstw płótna, uprzednio zanurzonego w
zimnej wodzie (10314 stopni C), a następnie dobrze wyżętego. Na płótno kładzie się materiał utrudniający parowanie,
np. ceratę lub folię plastikową, o wymiarach o 233 cm większych od warstwy płótna zwilżonego wodą, a następnie ±
dostatecznie grubą warstwę materiału wełnianego lub flaneli.
3).± do okładów używa się wody o temp. 40345 stopni C. Okład okrywa się szczelnie ciepłym kocem lub
flanelą, a niekiedy, w celu zwiększenia działania cieplnego, kładzie się bezpośrednio na okład termofor z gorącą wodą
lub woreczek z ogrzanym piaskiem.
0)"("± mogą być ogólne i miejscowe. o zabiegu ogólnego używa się 2
wełnianych koców i ceraty. Jeden koc z ceratą rozpościera się na łóżku, drugi zaś ogrzewa się parą wodną w
specjalnym kuble lub autoklawie. Po owinięciu chorego gorącym, miernie wilgotnym kocem zawija się go następnie
ceratą i suchym kocem. Czas zabiegu wynosi 3030 min, w trakcie którego dwukrotnie zmienia się ogrzany koc.
Zabiegi wykonuje się 233 razy dziennie. Zabiegi miejscowe wykonuje się w postaci okładów z wełny parowanej.
u  ± wykonuje się przy użyciu urządzenia zwanego irygatorem. Składa się ono z naczynia na wodę,
połączonego z rurką gumową, zakończoną odpowiednią kanką. Ciśnienie wody reguluje się przez odpowiednio
wysokie ułożenie naczynia. o płukania używa się czystej wody z dodatkiem środków farmakologicznych lub wody
mineralnej. Temp. Wody wynosi 37340 stopni C, a ilość użyta do płukania waha się od 1 do 20 l. czas zabiegu wynosi
od 10 do 20 min, ogółem wykonuje się 10320 zabiegów. Przy użycia irygatora dokonuje się płukania pochwy,
stosowanego w stanach zapalnych pochwy i szyjki macicy. W podobny sposób dokonuje się płukania jelita grubego.

c/ (!),

9
ԑ Nerwice
ԑ Stany wyczerpania psychicznego
ԑ Nerwobólów
ԑ Różne postacie gośćca stawowego i tkanek miękkich

8
 ԑ Przewlekłe schorzenia dróg oddechowych
ԑ Zaburzenia ukrwienia obwodowego

u9
ԑ Niewydolność krążenia
ԑ Choroba nadciśnieniowa
ԑ Choroba wieńcowa
ԑ Stany padaczkowe
ԑ Stany wyniszczenia
ԑ Zapalenie nerwów i nerwobóle w ostrym stadium
ԑ Zaawansowana nerwica serca
ԑ Zaburzenia czucia
ԑ Stany zapalne skóry

c/%
5!)00 


Elektrolecznictwem lub elektroterapią nazywa się dział lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się do celów
leczniczych prąd stały oraz prądy impulsowe małej i średniej częstotliwości.
W kosmetyce wykorzystuje się głownie prąd galwaniczny (prąd stały ) oraz prądy impulsowe małej i średniej
częstotliwości. Poza wymienionymi stosuje się również prądy wielkiej częstotliwości. Zabiegi najczęściej stosowane
przy użyciu tego ostatniego to darsonwalizacja i elektrokoagulacja.
uAC4$7ù8
Prąd galwaniczny jest prądem stałym, który w czasie swego przepływu nie zmienia kierunku ani natężenia. Przy
użyciu prądu stałego wykonuje się zabiegi galwanizacji, jonoforezy, elektrolizy i galwanokaustyki.
5!)
<A3
+5;+5 (. ) :
c
:0" ± polega na przyłożeniu elektrod do wilgotnej skóry. Jony wewnątrz organizmu zaczynają się
przemieszczać pod wpływem prądu : kationy przesuwają się w kierunku katody , aniony w kierunku anody.
Wynikiem tej wędrówki jonów w częściach ciała, przez które przepływa prąd jest przekrwienie. Powstaje ono w
następstwie tworzenia się ciał histaminopodobnych o działaniu rozszerzającym naczynia. Podrażniony zostaje też
układ nerwowy i pobudzone mięśnie. Celem tego zabiegu jest poprawa napięcia mięśni. Wybór anody lub katody
jako elektrody czynnej zależy od wskazań. ziałanie kojące uzyskuje się poprzez połączenie z anodą, drażniące,
pobudzające z katodą. Galwanizacje można wykonać metodą stabilną3 elektrody przymocowuje się opaską
elektryczna (ułożenie elektrod w czasie zabiegu nie ulega zmianie ) lub metodą labilną, obecnie coraz mniej
stosowaną ze względu na zmianę natężenia prądu w czasie przesuwania elektrody. Elektroda czynna zmienia swe
położenie a bierna pozostaje na miejscu : przesuwa się elektrodę czynną po skórze, nie odrywając jej od powierzchni.
Kierunek przesuwania elektrody powinien być zgodny z podłużnym przebiegiem mięśni, ponieważ przy przesuwaniu
poprzecznym znacznie wzmaga się opór tkanek.
Galwanizacja to najstarsza metoda zastosowania prądu stałego w kosmetyce. Prąd stały przepływający przez płyny
nazywany jest prądem galwanicznym. jeśli zastosujemy także maść lub płynne preparaty (np. ampułkach) zawierające
czynne substancje , można mówić o zabiegach takich jak jonoforeza, elektroforeza czy dezinkrustacja .

 ma na celu wprowadzenie w skórę substancji czynnych(np. leki) w postaci cząstek o ładunku
elektrycznym (jonów). Najczęściej stosowane są roztwory wodne np. preparaty w ampułkach, w których
rozpuszczone są substancje czynne zdolne do jonizacji .Przed zabiegiem skórę należy dokładnie oczyścić, następnie
rozprowadzić na skórę preparat omijając okolice oczu i ust. Aniony czyli anionowe substancje czynne wprowadza się
do skóry za pomocą katody. W takim wypadku katoda jest elektrodą czynną, natomiast anoda przeciwelektrodą.
Kationy czyli kationowe substancje czynne, wprowadzane są za pomocą anody, która jest elektroda czynną. Katoda
jest wtedy przeciwelektrodą. W ampułkach znajdują się bardzo często zarówno anionowe jak i kationowe substancje
czynne. W takiej sytuacji co trzy minuty zmienia się bieguny elektrod. Na opakowaniach ampułek umieszczone są
informacje dotyczące ładunków elektrycznych i czasu trwania jonoforezy. Po jonoforezie preparaty w ampułkach
należy pozostawić na skórze. Chusteczką papierową można ewentualnie usunąć nadmiar preparatu.
Nazwa leku Biegun ziałanie Wskazania Uwagi
87
 wprowadzenia lecznicze
Chlorek wapnia Anoda(+) Przyspiesz Nerwice
regeneracje tkanki naczyniowe,
nerwowej, działa uczulenia
przeciwzapalnie, Nerwobóle,
odczulająco, trądzik różowaty,
uszczelnia odmrożenia
naczynia
krwionośne,
resorbcyjne
Jodek potasu Katoda (3) Wywiera Blizny, Jod może
działanie bliznowce, wywołać objawy
zmiękczające na zgrubienia związane z
tkankę łączną łącznotkankowe, kumulowaniem
zrosty się go w
organizmie,
powoduje
nadczynność
tarczycy.
Kwas Katoda(3) Uelastycznia Nerwice
askorbinowy naczynia naczyniowe
(witamina c) krwionośne,
wzmaga działanie
ciał
odpornościowych
organizmu, działa
przeciwzapalnie
Soda oczyszczona Anoda(+) Przeciwzapalne, Łojotok, trądzik
rozmiękczające, pospolity
bakteriobójcze

Tabela przedstawia leki stosowane do zabiegu jonoforezy


 
Jonoforezę można uzupełnić aparatami, których elektrody są dodatkowo podgrzewane. Zabieg ten to termoforeza. W
odróżnieniu od jonoforezy, skóra jest dodatkowo ogrzana, dzięki czemu lepiej ukrwiona. Ma to prowadzić do bardziej
intensywnego wnikania substancji czynnych do skóry. Aparaty do termoforezy są jednak droższe niż urządzenia do
jonoforezy.

%
0
Celem elektroforezy jest wprowadzenie do wierzchnich warstw naskórka substancji składowych maści. Także przed
tym zabiegiem skóra powinna zostać oczyszczona. Jeśli podczas zabiegu ma być lepiej ukrwiona, zaleca się jej
wcześniejsze rozgrzanie np. za pomocą promieniowania podczerwonego. Na skórze poddawanej zabiegowi
rozprowadza się cienką warstwę maści, następnie nakłada na nią wilgotną bibułę, na której umieszcza się jeszcze
jedną wilgotną warstwę gazy. Elektrody należy przesuwać po powierzchni.
*
4 "

nne rodzaje substancji czynnych ułatwiają usunięcie stwardniałego obumarłych łusek skóry z górnych warstw
naskórka. Zabieg przeprowadza się także za pomocą prądu stałego, który wprowadza jony do zrogowaciałych warstw
naskórka oraz do gruczołów łojowych i potowych. Zadaniem jonów jest zmniejszenie swoistości osadów, aby mogły
zostać wypłukane. Ten zabieg prądem stałym nazywany jest dezinkrustacją lub głębokim oczyszczaniem.
uAC47ù+5@$3
; 3?+;
o prądów małej częstotliwości zalicza się prądy złożone z impulsów elektrycznych o różnych kształtach i
częstotliwościach. o prądów impulsowych zalicza się :
3Prądy o impulsach prostokątnych (prąd galwaniczny przerywany )
3prąd eksponcjalny (o impulsach trójkątnych i trapezoidalnych )
3prąd stały sinusoidalny zwany również prądem stałym falującym
3prąd faradyczny i neofaradyczny
Zabiegi z wykorzystaniem :
88
3prądu o impulsach prostokątnych ± szeroko zastosowany w elektrostymulacji mięśni i nerwów oraz w
elektrodiagnostyce.
Prąd eksponcjalny jest zdolny do wywołania skurczu mięśni nawet wówczas gdy wykazuje on odczyn zwyrodnienia i
nie odpowiada na bodziec prądu stałego i faradycznego.
Prąd faradyczny wytwarzany jest w induktorze przez włączenie i wyłączenie prądu za pomocą tzw. młoteczka
Wagnera. Składa się z impulsów dodatnich i ujemnych różniących się między sobą kształtem i wielkością. Prąd
faradyczny wychodzi obecnie z użycia. zięki nowoczesnym aparatom uzyskano prąd o działaniu analogicznym do
prądu faradycznego ale o ściśle określonych parametrach. Nosi on nazwę prądu neofaradycznego i jest złożony z
impulsów trójkątnych. Prąd faradyczny i neofaradyczny stosuje się w kosmetyce przy zwiotczeniach mięśni i powłok
skórnych w celach profilaktycznych dla utrzymania prawidłowego napięcia mięśni, prąd natomiast galwanofaryczny
przy odmrożeniach i zwiotczeniu mięśni.
5!)
<A3
+5;+5 (.  "&0' 9
c
"3 jest podobnym zabiegiem do galwanizacji. Można ją wykonać metodą stabilną i labilną. Przy
faradyzacji stabilnej stosuje się słaby prąd faradyczny pulsujący, przerywany. o faradyzacji labilnej używa się
elektrod płytowych. Elektrodę czynną przesuwa się ruchem łagodnym, nie odrywając jej od powierzchni skóry,
zgodnie z przebiegiem podłużnych mięśni. Nie wolno wykonywać faradyzacji na czole (przepływ prądu przez mózg
jest niebezpieczny) lub w obrębie kręgosłupa (może wystąpić podrażnienie prądem rdzenia)

)0" ±Przy tym zabiegu włącza się prąd galwaniczny o natężeniu w granicach 1do 4 mA ( w
zależności od indywidualnej wrażliwości) oraz słaby prąd faradyczny.
. 0 0" 3 polega na wywołaniu skurczu mięśnia za pomocą prądu elektrycznego. Skurcz mięśnia można
uzyskać, jeśli prądem drażni się bezpośrednio mięsień lub zakończenie nerwu ruchowego w mięśniu z tzw. punktu
motorycznego. Poprzednio do stymulacji mięśni używano prądu faradycznego i prądu galwanicznego przerywanego.
Obecnie aparaty do faradyzacji zastępuje się bardziej nowoczesnymi aparatami elektronowymi zwanymi
stymulatorami. Stymulować można mięśnie prążkowane i gładkie. Są dwie metody elektrostymulacji:
jednobiegunowa i dwubiegunowa. Metoda jednobiegunowa (stosowana do twarzy, dłoni i stóp)polega na użyciu
elektrody czynnej małej w postaci kulki i elektrody biernej płytkowej. Elektroda czynna powinna być ułożona w
punkcie motorycznym mięśnia. Elektrodę czynną łączy się z biegunem ujemnym (katodą).Elektroda bierna większa ,
połączona z anodą, ułożona jest w miejscu odpowiednim do danego zabiegu Po włączeniu prądu regulatora zwiększa
się jego moc aż do uzyskania skurczu mięśnia. Po wywołaniu kilku skurczów stosuje się przerwę 134 minutową dla
odpoczynku mięśnia, a następnie znów wywołuje się serię skurczów. Metodę tą stosuje się we wszystkich
przypadkach zaniku mięśni z powodu bezczynności. Stosuje się ją również do elektrostymulacji mięśni
odnerwionych (uszkodzenie nerwu obwodowego twarzy, stóp, dłoni ).
Metoda dwu biegunowa polega na użyciu dwóch elektrod czynnych. Układa się je na mięśniu w okolicy jego
przyczepów. Prąd przepływa wtedy przez mięsień w kierunku podłużnym.
uAC4?A4;+5@$3
; 3?+;
u.'"&0' to prądy o częstotliwości około 4000Hz. W kosmetyce metoda leczenia prądami
średniej częstotliwości polega na zastosowaniu jednocześnie dwóch średniej częstotliwości prądów różniących się
między sobą w zakresie od 0 do 150 Hz. Prądy te wytwarzane przez dwa generatory znajdujące się w aparacie,
przepływają przez skórę i tkanki pacjenta. W miejscu skrzyżowania przez nakładanie się tych zmiennych strumieni
prądów powstaje wewnątrz tkanek prąd interferencyjny małej częstotliwości, który wytwarza czynne
elektrobiologiczne impulsy.
5!)
<3
+5;+5( .(.",G0#(.'"
&0'H 9  
Podczas tego zabiegu do ciała podłączone są dwa obwody elektryczne. Prądy elektryczne z obu obwodów nakładają
się w organizmie człowieka.
nterferencja oznacza krzyżowanie bądź nakładanie prądów elektrycznych lub drgań.
Aparat do prądu interferencyjnego wytwarza prąd o dwóch obwodach elektrycznych, które są od siebie niezależne.
Prąd musi być dostarczony do organizmu w oddzielnych obwodach elektrycznych. o aparatu podłączone są cztery
elektrody (po dwie na każdy obwód elektryczny). Elektrody umieszcza się na ciele człowieka tak, aby elektrody
jednego obwodu leżały po przekątnej. Obydwa obwody elektryczne mają różne częstotliwości; jeden strumień prądu
może mieć np. 4000 Hz, drugi zmienne między 4001 a 4010 Hz. Wewnątrz organizmu, w miejscu nakładania się
obwodów, działa prąd zmienny o częstotliwości 13100 Hz. Odpowiada to zakresowi niskich częstotliwości. Prąd
interferencyjny nie jest więc dostarczony do organizmu przez urządzenie, lecz powstaje dopiero w wyniku przemiany
częstotliwości w organizmie człowieka. zięki odpowiedniemu rozmieszczeniu elektrod zasięg działania prądu
interferencyjnego można dokładnie określić.
m niższa jest częstotliwość prądu zmiennego, tym silniej on pobudza.
Prąd interferencyjny jest stosowany w walce z cellulitem. Prąd płynący przez elektrody przyłożone do skóry
powoduje, w zależności od wrażliwości, mniejsze lub większe skurcze mięśni . ziałanie to korzystnie wpływa na
naczynia krwionośne i limfatyczne.

89
uAC4 ;
<;+5@$3
; 3?+;
Prąd wielkiej częstotliwości podrażnia skórę , ma też powierzchniowe działanie dezynfekujące3 antyseptyczne
.Wykorzystuje się go w celu pobudzenia przemiany materii, wzmacnia przepływ krwi w skórze ( miejscowe
przekrwienie ) oraz ożywienia tkanki nerwowej. Zasadniczą właściwością prądu wielkiej częstotliwości jest
wytwarzanie ciepła w tkankach ustroju na dowolnej głębokości. Prąd wielkiej częstotliwości został
wprowadzony do lecznictwa przez J. d¶Arsonwal. Stosowanie prądu d¶Arsonwala nazywa się darsonwalizacją.
5!)
<A3
+5;+5( .(. 0"&0' 9
c0"
Aparaty do darsonwalizacji wytwarzają prąd częstotliwości drgań od 300 do 500 kHz, niskim natężeniu (od 1 mA) i
wysokim napięciu (do kilkuset tysięcy V ). ziałanie biologiczne darsonwalizacji polega na wytwarzaniu ciepła w
tkankach w czasie oddziaływania energii elektromagnetycznej na ustrój. Wytworzone przez stosowanie
darsonwalizacji ciepło jest słabe i powoduje bardzo niewielkie ogrzanie tkanek. Wynika to z nieciągłości drgań
elektromagnetycznych spowodowanych stosunkowo długimi przerwami między okresami oscylacji.
Prądy d¶Arsonwala działają na zakończenia nerwów wegetatywnych układu nerwowego co przejawia się zmienioną
czynnością naczyń skóry w obrębie tkanek poddanych zabiegowi ulegają one rozszerzeniu. Występują również
podrażnienie nerwów czuciowych skóry i mięsni, co wpływa, na drodze odruchów, na narządy wewnętrzne. W czasie
zabiegu wytwarza się również działający bakteriobójczo ozon. W lecznictwie zabiegi darsonwalizacji ogólnej
wywierają działanie uspokajające i mają zastosowanie w stanach wyczerpania nerwowego nerwicy wegetatywnej.
Zabiegi miejscowe stosuje się przy leczeniu nerwobólów, zaburzeń czucia skórnego, świądu, odmrożeń. W kosmetyce
wykorzystuje się działanie bodźcowe na układ naczyniowy skóry oraz działanie bakteriobójcze dzięki wydzielaniu się
ozonu. W gabinecie
kosmetycznym używa się małych aparatów z elektrodami szklanymi próżniowymi, wypełnionymi gazem
szlachetnym (neonem). Podczas zabiegu przesuwa się wolno odpowiednią elektrodę po powierzchni skóry.

c/*
(0(


)0": 3 nerwobóle
±przewlekłe zapalenie nerwów obwodowych, splotów i Korzeniów nerwowych
±nerwice naczyniowe skóry
3 trądzik różowaty,rozszerzone naczynia (teleangiektazje)
3odmrożenia 3
rozszerzone ujścia gruczołów łojowych skóry
u!) )0"9 3uczulenie na
prąd galwaniczny
3ropne i zapalne stany skóry
3wyprysk
3trądzik pospolity 3stany
gorączkowe, ciąża
3porażenie spastyczne
3stosowanie maści lub kremów przed zabiegiem
u": 3
rozszerzone naczynia włosowate
3 trądzik różowaty 3
trądzik pospolity
3 zwiotczenie skóry
± zwiotczenie mięśni ±
blizny 3
uczulenia
u".)((. )9 
3uczulenie na prąd galwaniczny
3 ropne procesy zapalne skóry 3
wypryski i uszkodzenie skóry 3
ostre stany zapalne skóry
3 stany gorączkowe
± daleko posunięta miażdżyca 3
ubytki i skaleczenia skóry 3
porażenia spastyczne po ekstrakcji zęba
±stany ropne około zębowe
3 stany ropne migdałków 3
90
możliwość wystąpienia uczuleń na leki stosowane do zabiegu ±
jednoczesne leczenie miejscowe obszarów skóry, na których miałby być wykonywany zabieg jonoforezy
3 ciąża
")0": 3
zwiotczenia mięśni i powłok skórnych ±
utrzymanie prawidłowego napięcia mięśni 3
odmrożenia
u"9 
3 stany spastyczne mięśni ±
ropne i zapalne stany skóry
0 0": 3
niedowłady spowodowane uszkodzeniem nerwu obwodowego
u0 0"9 3 stany
zapalne i ropne skóry ±porażenia
spastyczne
!)(. " 9 3zespoły
bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa 3 dyskopatie
± choroby zwyrodnieniowe stawów ±RZS i
ZZSK ±
nerwobóle i zespoły uciskowe ±
zapalenie okołostawowe
3zespoły naczyniowe ±
stany po urazach narządu ruchu ±
zespoły przebiegające z wzmożonym napięciem mięśniowym ±
obrzęki, wynaczynienia śródskórne i śródmięśniowe
u!)(. " 9  3pacjenci z
wszczepionymi urządzeniami elektronicznymi (np. rozrusznik serca) lub innymi implantami
3 tendencja do krwawień ±
zakrzepica ± ciąża
± zmiany skórne w miejscu położenia elektrod ±
choroby nowotworowe ±
przypadki w których skóra nie może być zwilżona
0": 3
łojotok i trądzik twarzy ±łojotok
skóry głowy ±
zaburzenia w obwodowym krążeniu krwi ±
odmrożenia 3
łysienie plackowate
u!) 0")0": 3
ciąża
3 nadciśnienie
± obrzęki
3 nadpobudliwość nerwowa 3
choroby serca
3 uszkodzenia i rany na skórze
± stany zapalne 3
gorączka
3 astma
3 metalowe implanty
u!) 0"0.(#.: 3
trądzik różowaty 3
teleangiektazje 3
stany alergiczne skóry ± stany
zapalne i zakaźne skóry

91
  
 
c//
0 2 )0  '' 
Tlenek cynku (ZnO)3 tzw. biel cynkowa to biały nierozpuszczalny w wodzie proszek o właściwościach bielących i
kryjących jest on stosowany do produkcji pudrów i kremów , a także jako filtr odbijający promienie UV w
preparatach kosmetycznych. Ma także właściwości gojące, ściągające, osuszające, przeciwtrądzikowe.
Tlenek tytanu ± tzw. biel tytanowa jest najbielszym i najtrwalszym białym pigmentem. Jest to związek
nierozpuszczalny w wodzie , obojętny chemicznie. Ma on właściwości kryjące. Stosowany jest do wyrobu kremów,
maseczek, pudrów, past, pomadek w celu nadania matowego lub mlecznego wyglądu. Bardzo często wykorzystywany
jest jako filtr przeciwsłoneczny w kosmetykach do opalania.
Tlenek glinu ± jest to biały nierozpuszczalny w wodzie proszek o właściwościach chłonnych wykorzystywany do
produkcji wyrobu pudrów, zasypek . Wraz z innymi solami glinu np. chlorkiem glinu zwęża ujścia gruczołów
potowych i dlatego stosowany jest w preparatach przeciwpotowych i dezodorantach.

c/1

Reakcje charakterystyczne i wykrywanie w roztworze jonów wapniowych, cynkowych, amonowych,
chlorkowych, siarczanowych i węglanowych.
(przed nauką 3 sprawdźcie to ze swoimi notatkami :P )

A"0+ U
Ca2+ + Na2CO3  CaCO3| + 2Na
Ca2+ + CO3  CaCO3 |

Ca2+ + 2NaOH  Ca(OH)2 | + 2 Na+

Ca2+ + 2OH  Ca(OH)2 |

Ca2+ + H2SO4  CaSO4| + 2H +

Ca2+ + SO4  CaSO4 |

A"05 U
Zn+ + NaOH  Zn(OH)2 | + Na
Zn+ + 2OH 3  Zn(OH)2|

Zn+ + Na2S  ZnS | +Na

Zn+ + S23  ZnS |

A"0>% U
NH4 + OH  NH3 (ulatnia się gaz) x H2O

A"0+0-
NaCl + AgNO3  AgCl | + NaNO 3
Ag + Cl 3  AgCl | (biały osad)

10NaCl + 8KMnO4 + 8H2SO4  Cl2 (gaz) + 2MnSO4 + 5Na2SO4 + K2SO4

Mn + 5e  Mn
2Cl 31e 3 Cl2 / 5

92
 NaCl + Pb(NO 3)2  PbCl2 + 2 NaNO3
2Cl3 + Pb 2+  PbCl2 (biały osad)

A"0$3% -
Pb(NO3)2 + SO423  PbSO4 | + 2NO33
Pb 2+ + SO423 PbSO4 | (biały osad)

A"0+3-
AgNO3 + CO323  AgCO3 | + 2NO33
CO323 + Ag  AgCO3 |

Pb(NO3)2 + Co323  PbCO3 | + 2NO 33

Pb + Co323  PbCO3 |

HCl + Co 323  H2O + CO2 (gaz) +2Cl3

2 HCl + Co 323   H2O + CO 2 (gaz) +Cl3

Wykrywanie:

barwa HCl NaOH Na2 S kation

Niebieski Brak Galaretowaty, Osad koloru Cu2+

niebieski osad herbaty
Bez barwny Biały osad Biały osad Czarny osad Pb2+

Bez barwny Brak Biały osad Biały osad Zn2+

Bez barwny brak Wydziela się ? NH4 +

amoniak

AgNO3 Pb(NO3)2 HCl anion

Biały osad Białe zmętnienie Brak Cl3

Serowaty, lekko šółty osad w postaci Brak
3

żółty zawiesiny
Osad szaro3biało3 Biały osad Wydziela się gaz CO323
zielony

c/L

Parafina:
Biaława, drobnokrystaliczna substancja stała, w dotyku tłusta, (składa się z węglowodorów o liczbie atomów
węgla >20). Są odporne na działanie związków chemicznych (kwasów, zasad, tlenu z powietrza). Maja
93
 właściwości podobne do tłuszczów, ale w przeciwieństwie do nich nie jełczeją. Są mieszaniną stałych
węglowodorów stanowiącą funkcje ropy naftowej o temp. wrzenia >350oC. w zależności od skł.
Rozróżniamy: parafinę miękką (temp. topnienia 45 ± 50 stopni C. ) i parafinę twardą ( temp. topnienia 0
stopni C. ) . Nazwa parafina pochodzi od łacińskiej nazwy parum affinis ± małe powinowactwo. Jest to subst.
mało reaktywna chemicznie. Po stopieniu miesza się z tłuszczami, olejami, woskiem, benzyną. Z woda i
emulgatorem tworzy emulsję. W kosmetyce stosowana w szminkach, kredkach do warg, kremach, okładach i
maskach parafinowych. Węglowodory zawarte w oleju wazelinowym i parafinowym a także wazelinie i
parafinie są obecne w cemencie międzykomórkowym i spoiwie łusek włosa. Parafiny tworzą na skórze
hydrofobowy film okluzyjny. W kosmetyce okluzja oznacza tworzenie cienkiej warstwy ( filmu,
błony) subst. na skórze. W zależności od typu substancji otrzymujemy filmy hydrofobowe lub hydrofilowe.

c
.
(notatka z wykładów)
Kwasy karboksylowe:
Pochodne węglowodorów o ogólnym wzorze R3COOH (3COOH grupa karboksylowa).
ch wł. Fizyko3
chemiczne zależą od wielkości cząsteczek. W połączeniu z gliceryną tworzą tłuszcze. Reagują z zasadami
tworząc sole. Mydła to sole sodowe i potasowe wyższych kw. tłuszczowych (powstałych w trakcie hydrolizy
zasadowej tłuszczów) Sole wapniowe i magnezowe, kwasy tłuszczowe są nie rozpuszczalne w wodzie.
(notatka z ksiązki Ächemia piękna´)
Kwasy karboksylowe zawierają w cząsteczce jedna, dwie lub więcej grup karboksylowych 3COOH
związanych z łańcuchem alkilowym lub pierścieniem aromatycznym. Mówimy odpowiednio o kw. mono3, di3
, trikarboksylowych. Ponadto kw. karboksylowe mogą zawierać inne gr. funkcyjne, np. hydroksylową 3
OH w hydroksykwasach, aminową ±NH2 w aminokwasach, itd. Jeżeli atomy węgla w kw. karboksylowym
połączone są tylko wiązaniami pojedynczymi, mówimy o kw. nasyconych, natomiast jeżeli pomiędzy
atomami węgla pojawia się choćby jedno wiązanie podwójne, mówimy o kw. nienasyconych. Nasycone
wyższe kw. alifatyczne (kw. tłuszczowe) są pochodzenia zwierzęcego, natomiast kw. nienasycone występują
głównie w tłuszczach roślinnych (NNKT). Kw. tłuszczowe dzielimy na : niższe (mają szkielet 4 ± 8 ±
węglowy), średnie (szkielet 8 ± 12 3 weglowy ), wyższe ( szkielet 12 ± 24 ± węglowy) ; ponad 24 atomy węgla
w szkielecie mają kw. woskowe.
Zastosowanie:
Np.:
3
(3
Związek ten jest aktywny biologicznie, posiada bowiem zdolność pokonywania bariery warstwy
rogowej, łatwo penetruje do głębszych warstw skóry, gdzie ulega przekształceniu do kwasu pantotenowego.
Jako fizjologiczny składnik włosów powszechnie jest on również stosowany w odżywkach, tonikach,
szamponach, środkach do układania, lakierach i innych wyrobach przeznaczonych do ich pielęgnacji.
3 3
Kwasy te stosowane miejscowo mogą być włączane w strukturę błon komórek warstwy korneocytowej, dzięki
czemu przeciwdziałają utracie wody i hamują procesy starzenia skóry. Z tego też powodu często określane są
one mianem czynnika regulującego jej gospodarkę wodno3lipidową. Miejscowe zastosowanie NNKT w
znaczący sposób łagodzi objawy trądziku.
ch obecność w preparacie wpływa również korzystnie na
przyswajanie rozpuszczalnych w tłuszczach witamin: E, A i .

94


c1N
-!  


 są to związki, które otrzymuje się w reakcji estryfikacji, polegającej na działaniu kwasem na alkohol
np.:
CH3CO3> +  C2 H5O> 33333> CH3COOC2H5 + > 3
<0,00 0 GH 
59
Estry mają duże zastosowanie w kosmetyce. Tłuszcze roślinne i zwierzęce, stosowane do produkcji emulsji
kosmetycznych(jako emulgatory), są estrami gliceryny i wyższych kwasów tłuszczowych. Tłuszcze ponadto
mają działanie pielęgnacyjne.
Estry są również b. dobrymi rozpuszczalnikami(np. octan etylu3zmywacze do paznokci)
Wiele estrów ma b. przyjemny zapach owocowy lub kwiatowy(są składnikami kompozycji zapachowych
produktów kosmetycznych)
SA to estry kwasów tłuszczowych i wyższych alkoholi monohydroksylowych. Są to naturalne
wydzieliny roślin lub zwierząt.
59
o wyrobu szminek, kredek, błyszczków, kremów, mleczek, jako substancje podwyższające połysk,
smarowność, przyleganie i trwałość produktów.
Jako emolienty3 środki zmiękczające i wygładzające skórę,
Są dobrymi emulgatorami np.: lanolina, olbrot
Olbrot a także wytwarzany z lanoliny euceryt stanowią b. dobre podłoża kremów

c1c
$ -! 2'' ,


Surfaktanty inaczej środki powierzchniowo czynne(SPC) są to substancje zmniejszające napięcie
powierzchniowe na granicy niemieszających się faz: hydrofilowej (lubiącej wodę) i hydrofobowej( nie
lubiącej wody3 tłuszcze). SPC zbudowane są z 2 grup:
Hydrofilowej, czyli rozpuszczalnej w wodzie, a nierozpuszczalnej w tłuszczach
Hydrofobowej, czyli rozpuszczalnej w tłuszczach, a nierozpuszczalnej w wodzie
59
Emulgatory
Solubilizatory
etergenty
Środki pianotwórcze
Środki zwilżające

c1
6 " 0-0( ,0 


0 to cząstki występujące w trwałych emulsjach. Tworzą je związki chemiczne o własnościach
amfifilowych. Micele są kulistymi tworami zawierającymi od kilkudziesięciu do kilkuset cząsteczek.
Cząsteczki amfifilowe posiadają zwykle wydłużony kształt, przy czym jeden ich koniec ma własności
polarne(rozpuszcza się w wodzie) a drugi apolarne(nie rozpuszcza się w wodzie). Wyróżniamy: micela
sferyczna, micela cylindryczna, micela odwrócona, lamella(dwuwarstwowa), liposom

95



  71 1 0 "
&lit
tt
tj$
it
i

44lii!
Mj$
t/


.
ili
66&
B0
ł
i

$
.l


t0

t

j
$

t$
lii$

i
!
(

!
t
li
jt



li
i

ł


ili
!
i
tj$


i


!

i

$


ł!

-
lł
t
i
j


ii
t
ji
t

t

t

ł
t

!
ł
ii
t

l


i
t
t

$


t
li.
j$0


l


tł
i
j
i
ti
li!

+&(8
M
li/
t
i
t
+
ł$$

&


t
i

t
i
l!

-ł



t
i

t


t


li/
j
t
i
l!
"



t
i
l
jt

tj$:



C
+
t
i
l





+
li
li


A
&
jt/

,li
l
i

li
li
t
i
t


t
ji

jj

lj
t

tj


li



t
i

t

t/

;

=2



 Otrzymany wynik podstawiamy w miejsce ms do wzoru na stężenie molowe ;

o przeliczania stężenie procentowego na molowe i odwrotnie niezbędna jest znajomość gęstości (d) o
podanym stężeniu.

Przygotowywanie roztworów o określonych stężeniach.

Znając sposób ilościowego opisania składu roztworu, możemy sporządzić roztwór o określonym stężeniu
procentowym i molowym. W tym celu trzeba widzieć jakich użyć ilości substancji rozpuszczalnej i
rozpuszczalnika. o obliczenia tych ilości wykorzystujemy przekształcone wzory na stężenie procentowe i
molowe.

c1%

Roztwory buforowe nie zmieniają praktycznie odczynu (pH) podczas rozcieńczania lub po dodaniu pewnych
ilości mocnej zasady lub mocnego kwasu. Charakteryzują się one określonym stężeniem jonów wodorowych
i służą do otrzymywania określonego odczynu roztworów. Roztwory buforowe to najczęściej mieszanina
składająca się z roztworu słabego kwasu i jego soli z mocną zasadą lub roztworu słabej zasady i jej soli z
mocnym kwasem. Cechą charakterystyczną roztworów buforowych jest brak zauważalnych zmian odczynu
roztworu podczas rozcieńczania roztworu, a także po dodaniu do roztworu niewielkich ilości mocnego kwasu
lub mocnej zasady. Roztwory buforowe odgrywają ważną rolę w procesach biochemicznych organizmów
roślinnych i zwierzęcych, zapewniając ściśle określoną kwasowość środowiska , zmieniając się w bardzo
wąskim zakresie.

c1*

Odwrócona osmoza ± wymuszona dyfuzja rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną rozdzielającą dwa
roztwory o różnym stężeniu. W przeciwieństwie do osmozy spontanicznej, odwrócona osmoza zachodzi od
roztworu o wyższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o stężeniu niższym, czyli prowadzi do
zwiększenia różnicy stężeń obu roztworów.
Odwrócona osmoza jest podstawą jednej z metod odsalania wody morskiej. Stosuje się też ją do oczyszczania
i zatężania ścieków przemysłowych, szczególnie pochodzących z przemysłu spożywczego, papierniczego i
galwanicznego. Metoda ta pozwala na odzyskanie wody oraz cennych substancji zawartych w ściekach.
Główną zaletą tej metody jest stosunkowo małe zużycie energii, gdyż proces zachodzi bez przemiany
fazowej.
Woda osmotyczna doskonale nadaje się do pielęgnacji delikatnej skóry niemowląt, mycia twarzy i zębów
Przy użyciu osmozy odwróconej uzyskuje się wysokiej jakości wodę demineralizowaną z dużymi
możliwościami zastosowania, również w laboratorium.
Woda wyprodukowana na zasadzie odwróconej osmozy jest odpowiednia dla wykorzystania w dziedzinach
przemysłu gdzie wymaga się używania absolutnie czystej wody.

97
M

c1/
" (&



Piękno jest pojęciem względnym, wartością niezwykle subiektywną, kojarzy się z kategorią estetyczną i
etyczną. Estetyka powstała jako jedna z dyscyplin filozofii i w tym sensie jest określana jako nauka o pięknie.
Problemem jest zakres jaki ma obejmować, w polskiej literaturze najprecyzyjniej opisała to Maria
Gołaszewska, w swojej książce Pt. ÄZarys estetyki´, gdzie opisano estetykę jako naukę zajmującą się tzw.
sytuacją estetyczną. W ramy sytuacji estetycznej wchodzą artysta (twórca), proces twórczy, dzieło sztuki,
odbiorca, proces percepcji sztuki oraz wartości estetyczne. Zadaniem estetyki filozoficznej jest opisać relacje
pomiędzy poszczególnymi elementami sytuacji estetycznej. Estetyka jest najmłodszą dziedziną filozofii.
W XV


wieku za sprawa Aleksandra Gottlieba Baumgartena pojawiło się pojęcie estetyki explicite.
Baumgartem wyznaczył jej zadanie opisywania procesów poznawczych, czyli traktował ją jako gałąź
epistemologii(dział filozofii zajmujący się relacjami między poznawaniem, poznaniem a rzeczywistością.
Epistemologia rozważa pojęcia takie jak: prawda, przekonanie, sąd, spostrzeganie, wiedza czy uzasadnienie).
Estetykę tak samo rozumiał
mmanuel Kant, jednak ostatecznie zrywa on z epistemologicznie rozumianym
pojęciem estetyki i kładzie podwaliny pod nową gałąź filozofii 3 estetykę jako wiedzę o pięknie i sztuce. Od
czasów Kanta estetyka funkcjonuje jako "regularna" dziedzina filozoficzna.
Pod pojęciem estetyki implicite natomiast rozumie się bądź wszelkie poglądy na temat piękna i
sztuki, które pojawiały się u filozofów, artystów i twórców doktryn artystycznych przy okazji omawiania
innych zagadnień, bądź koncepcje powstające poza paradygmatem estetyki jako gałęzi filozofii świadomej
swoich metod i celów poznawczych. Stąd też np. Władysław Tatarkiewicz mógł pisać historię estetyki od
starożytności, przez średniowiecze, aż po XV


wiek, chociaż samo pojęcie estetyki jako dziedziny wiedzy w
owych epokach nie istniało.
Rozróżnienie między estetyką explicite i implicite z pewnością nie jest wystarczająco jasne.

c11
 '-)"',


ÄWeźmy pod uwagę powszechnie znaną sytuację, gdy człowiek zachwyca się przedmiotami sztuki czy
natury. Uderza go wtedy wspaniałość i harmonia, różnorodność i jednolitość ± coś, co przerasta jego
oczekiwania, a zarazem zaspokaja najgłębsze tęsknoty za tym, co doskonałe. Mówi się wtedy zazwyczaj o
pięknie´.
M. Gołaszewska: Świadomość piękna

Wartości w sytuacji estetycznej nie są pojmowane jako byty same w sobie ani idee, ani byty ogólne, ale jako
istniejące na jej gruncie i przejawiające się w stworzonych dziełach sztuki. W schemacie sytuacji estetycznej
wartość estetyczna pełni rolę narzędzia: Äto właśnie wartość estetyczna wiąże wymienione trzy podstawowe
elementy [twórca, dzieło sztuki, odbiorca] w jednolitą całość, powodując ich wzajemną do siebie
przynależność do tego stopnia, że nie dają się w pełni pojąć ani określić w oderwaniu od innych elementów
sytuacji estetycznej, ani też w oderwaniu od zagadnienia wartości". Wartości estetyczne istnieją w obrębie
sytuacji estetycznej, pojawiają się w każdym z jej elementów, kształtują sytuację jako całość i przejawiają się
dzięki dążeniom człowieka do przezwyciężenia opozycji tkwiących w rzeczywistości. Wszystkie elementy
sytuacji są od wartości uzależnione. Autor kreuje w dziele te wartości, które dostrzega w świecie (istnieją one
niezależnie); dzieło realizuje wartości, a odbiorca odczytuje wartości w doświadczeniu estetycznym.

98
 M. Gołaszewska przedstawia schemat sytuacji estetycznej jako ogólny model teoretyczny w estetyce. Jej
podstawowymi czynnikami są: odbiorca, twórca, dzieło sztuki, świat człowieka i wartości estetyczne, które
stanowią wyznacznik sytuacji estetycznej. Poprzez stosunek do wartości estetycznych, kolejno są
rozpatrywane jej elementy, tzn. odbiorca, twórca i dzieło sztuki. Odbiorca dostrzega i współtworzy wartość
estetyczną; twórca, w trakcie trwania procesu twórczego doprowadza do powstania dzieła sztuki
zawierającego wartość, a dzieło sztuki posiada i ma możliwość udostępnienia wartości odbiorcy. Składniki
sytuacji estetycznej, pomimo tego, że pozostają względem siebie w ścisłej współzależności, posiadają
odmienny sposób istnienia, a także rodzaj związku z nadrzędnym wyznacznikiem sytuacji, czyli wartością
estetyczną.

c1L
<0( "&

Podstawą klasycznego piękna była estetyka form kanonicznych oparta na przekonaniu, że istnieje
obiektywne piękno, obiektywnie doskonałe proporcje. Sądzono, że piękno obiektywne polega na liczbie i
mierze. Po drugie estetykę tę cechowało uprzywilejowanie form organicznych, przeświadczenie, że
największe piękno występuje w formach, proporcji i skali istot żywych, a w szczególności ludzkich. Sztuka
klasyczna utrzymywała harmonię obu elementów: matematycznego i organicznego. Po trzecie estetyka sztuki
klasycznej była realistyczna, żywiła przekonanie, że sztuka piękno swe czerpie z natury, nie może też i nie
potrzebuje piękna natury przeciwstawiać innego piękna artystycznego. Po czwarte była to estetyka statyczna,
najwyżej stawiająca piękno form zatrzymanych w ruchu, znajdujących się w spokoju i równowadze. A także
była estetyką prostoty, ceniącą prostotę wyżej od bogactwa. Po piąte ± była to estetyka piękna
psychofizycznego, zarazem duchowego i fizycznego, piękna formy i zarazem treści. Piękno, o które
zabiegała, leżała przede wszystkim w jedności i harmonii duszy i ciała.
Estetyce tej, zawartej w sztuce klasycznej, odpowiada estetyka, jaką sformułowali ówcześni filozofowie:
estetyce matematycznej dała wyraz teoria pitagorejska, estetyce psychofizycznej ± cała filozoficzna teoria
sztuki Sokratesa tak samo, jak Arystotelesa.
Pewne rysy tej estetyki pozostały trwale w sztuce i teorii greckiej.
nne natomiast kończyły się wraz z erą
klasyczną. Na temat estetyki najwcześniej wypowiedzieli się doryccy filozofowie ze szkoły pitagorejskiej.
Pitagorejczycy nie posługiwali się terminem piękno, lecz terminem Äharmonia´ (zestrój; zjednoczenie,
zgodność, jedność składników). Pitagorejczycy wysnuli również teorię, która mówi że muzyka jest potęgą
działającą na duszę. obrą muzyką można duszę ulepszać, zaś złą muzyką można ją psuć. W Grecji muzyka
była traktowana jako sztuka wyjątkowa, inna od wszystkich, jedyna ekspresyjna, jedyna lecznicza, mająca
zadanie naukowe, bo ujawnia prawa rządzące światem, a także moralne, a tylko na dalekim planie estetyczne.
rugie ujęcie klasycznego piękna któremu warto się przyjrzeć znalazło swoje odbicie w poglądach
Platona. Platon, w swoim dialogu pt. ÄUczta´ napisał: ÄJeżeli dla czego warto żyć człowiekowi, to dla
oglądania piękna´ (pojmowanego jako najwyższe z wartości). Platon piękno rozumiał obiektywnie, uważał, że
99
 piękno nie ogranicza się do rzeczy zmysłowych, że jest własnością obiektywną, własnością rzeczy pięknych, a
nie subiektywną na nie reakcją ludzi, jego sprawdzianem jest wrodzony zmysł piękna, a nie przelotne uczucie
przyjemności, nie wszystko co nam się podoba, jest naprawdę piękne niekiedy ma tylko pozory piękna.
Można powiedzieć że zarówno grecka filozofia, jak i literatura oraz sztuka, dały podwaliny pod
współczesną estetykę, tworząc kanon klasycznego piękna, będący inspiracją i natchnieniem wielu poetów,
literatów, rzeźbiarzy oraz architektów epok nowożytnych.

Estetyka XX wieku

W ramach estetyki nie pojawił się żaden nowy prąd filozoficzny, jak np. filozofia dialogu czy
personalizm w etyce. Ma za to miejsce sytuacja odwrotna, wszelkie możliwe nurty filozoficzne odciskają
swoje piętno na estetyce. Na przestrzeni XX wieku pojawiały się: estetyka pragmatyczna, marksistowska,
fenomenologiczna, feministyczna, ekologiczna czy neuroestetyka. Na szczególną uwagę zasługują koncepcje
estetyki neopragmatycznej i anestetyki. Rozwija się tzw. estetyka transkulturowa, której w Polsce głównym
przedstawicielem i popularyzatorem jest Krystyna Wilkoszewska.
Kategorii piękna używa się dzisiaj częściej w języku potocznym niż na gruncie estetyki. Współcześni
artyści podchodzą do piękna z dystansem i ironią. Stąd estetyka jest dzisiaj raczej filozofią sztuki, a nie nauką
o pięknie. Ale czy sztukę można zdefiniować łatwiej niż piękno?
Człowiek współczesny odbiera piękno w sposób bardzo subiektywny, to co jest piękne dla jednego ,
jest wstrętne i niewarte uwagi na drugiego. Nie jest to tylko kwestia różnicy pokoleń pomiędzy oceniającymi,
lecz problem indywidualnej oceny. Współczesny człowiek jest wprost zalewany masą różnych rodzajów
literatury, stylów muzycznych, czy malarskich, ma więc możliwość swobodnego wyboru tego, co w pełni
zaspokoi jego potrzeby estetyczne. Ta mnogość estetyk doprowadza do tego, że bardzo łatwo zakwestionować
każdą z nich, opierając się na założeniach innej , odmiennej w sposobie wyrazu .
0

c1M
+ , 0  "9

H #":"
GcLNH
Ciało jako rzeźba.
Większość rzeźb greckich powstała w związku z potrzebami religijnymi.
o rzeźbiarzy należało wykonanie posągów kultowych bóstw, płaskorzeźb zdobiących świątynie, nagrobków. Figury
były statyczne, sztywno kroczące lub siedzące, nie mające indywidualnych rysów twarzy. Związek z kultem miał
istotne znaczenie dla charakteru i tematyki dzieł aż do połowy
V w. n.e. kiedy to powstanie sztuka nie służąca
bogom, ale zwrócona ku człowiekowi. Był to efekt głębokich zmian w kulturze. Na charakter greckiej rzeźby wpłynął
w sposób decydujący sport, przyzwyczajający Hellenów do oglądania nagich ciał. Pod jego wpływem ukształtowała
się konwencja, wedle, której postacie męskie zarówno bogów jak i ludzi przedstawiano nago. \"Obnażanie\" natomiast
posągów kobiecych nastąpiło później, poczynając od
V w. p.n.e.
Grecy utożsamiali jednak kulturę fizyczną, kult pięknego ciała z pięknem umysłu. Nigdy nie rozdzielano tych dwóch
wartości, nie ograniczano się jedynie do kultu ciała. Obowiązywała zasada kalos3 khagatos, dobra i piękna. To, co
piękne musiało być także dobre, wartościowe, to zaś co dobre, było piękne.
Artyści greccy posługiwali się zarówno brązem jak i rozmaitymi rodzajami kamieni, zwłaszcza marmurem. Grecka
rzeźba przeszła wielką ewolucję w V
w p.n.e. Pierwsze dzieła były sztywne i nieporadne, rzeźbiarze jednak szybko
osiągnęli umiejętność swobodnego i dokładnego przedstawiania ludzkich postaci. Od połowy V w. p.n.e. fascynował
rzeźbiarzy problem przedstawiania człowieka w ruchu. Jednym z najwcześniejszych a zarazem najwybitniejszym
dzieł świadczących o poszukiwaniach w tym kierunku był yskobol Myrona. rogą przez niego wskazywaną poszli

100
następnie artyści, którzy nie tylko tworzyli pojedyncze posągi, ale i całe grupy postaci w ruchu i to w ruchu
gwałtownym.

nnym efektem ewolucji rzeźby greckiej była stopniowa indywidualizacja twarzy; w miarę upływu czasu rósł stopień
szczegółowości i poprawności przedstawień. Bardzo długo postacie były nacechowane godnością, powagą, spokojem.
Razem z gwałtownym ruchem na twarzach posągów pojawiły się też uczucia: ekstaza, ból, radość, nienawiść..
Nieszczęsnemu działaniu czasu, który pozbawiły nas tylu arcydzieł oparły się szczęśliwie malowane naczynia
wypełniające dziś galerie sztuki starożytnej całego świata. Ceramika malowana zajmowała w twórczości artystycznej
Greków takie miejsce, jakie nie zyskała w innych cywilizacjach. Garncarze potrafili nie tylko powołać do życia
przeróżne naczynia o doskonałych kształtach, cienkich ściankach, doskonale wypalane, ale ozdabiali je pokrywając
barwną i skomplikowaną dekoracją. Tworzono je z motywów geometrycznych stylizowanych rysunków roślin i
zwierząt, ludzkich postaci. Malowano nawet całe sceny, najczęściej ilustrujące popularne mity. Oczywiście te piękne
naczynia były przedmiotem zbytku, używano ich w czasie uczt i chwalono się nimi przed gośćmi, wkładano zmarłym
do grobu. Rzemieślnicy świadomi byli wartości dzieł, które tworzyli, opatrywali je niekiedy swoimi podpisami.

Ciało w malarstwie:
Nie zachowały się prawie żadne zabytki malarstwa greckiego. Wiadomo, że malowidłami ściennymi ozdabiano
gmachy publiczne. W okresie hellenistycznym powstała moda na imitowanie kolorowych płyt marmurowych, którymi
wykładali ściany domów najbogatsi. Znane było również malarstwo sztalugowe. Początkowo obrazy budowano z
płaskich, jednobarwnych powierzchni. W okresie klasycznym malarstwo zaczęło odtwarzać naturalny kolor postaci.
Artyści przeczuwali prawa perspektywy, ale nie do końca je rozumieli. Tematyka obejmowała sceny mitologiczne,
historyczne, rodzajowe oraz martwe natury.
W sztuce rzymskiej występowało głównie malarstwo ścienne. W dużej mierze zostało ono ukształtowane przez
malarstwo greckie, które dążyło do iluzyjnego oddania natury.

Ten czas rozwoju rzeźby to także moment, w którym do sztuki zakradają się emocje, postaci są już nie tylko stateczne,
spokojne i harmonijnym uśmiechu. Pojawiają się sceny bardziej gwałtowne, obrazujące cierpienie, radość i inne
uczucia.

!H) #,A G0H
GcLcH

4!9
Rzymianie przejęli zasady kosmetyki od Greków, połączyli je ściśle z higieną ciała. Rozkwit kosmetyki przypada w
Rzymie na okres upadku obyczajów. Porady kosmetyczne możemy spotkać w najwybitniejszych dziełach literackich
tego okresu. Znano receptę na krem odmładzający złożony z jaj, grochu i miodu. W Starożytnym Rzymie (od 500 r
p.n.e. do 500 r n.e.) wysoko rozwinęła się kultura kąpieli. Łaźnie rzymskie, tzw. Termy, były centrami higieny.
Rzymianie z wyższych sfer całymi dniami przebywali w termach. Kąpiel stanowiła okazję do spotkań towarzyskich, a
nawet podejmowania politycznych decyzji. Z tych czasów pochodzi również sauna rzymska.
Thermae albo balnea były to łaźnie złożone na kompleks obiektów ulokowanych na rozległym terenie, dostępnych dla
wszystkich, zarówno ludzi wolnych jak i niewolników, dla bogaczy i biednych o określonych godzinach. W zasadzie
termy były dostępne dla wszystkich, choć najczęściej istniał podział, który ściśle określał godziny kąpieli chorych,

101
kobiet i mężczyzn. Opłata za korzystanie z term była bardzo niska. Okresowo była znoszona przez cesarza w drodze
łaski, aby tym samym zjednać sobie lud rzymski
ÄZwykłą´ kąpiel w wodzie zamożne Rzymianki zastępowały często drogą kąpielą w kozim lub oślim mleku. Uboższe
Rzymianki zamiast mleka używały serwatki, produktu otrzymywanego przy wyrobie serów.
Wzorem kobiety była Messalina, mądra, dojrzała, matrona, wciąż piękna i młoda. Nosiła odsłonięte ramiona i szyję.
Włosy farbowała na jasno (sokiem z pigwy). Rzymianka poświęcała wiele czasu pielęgnowaniu urody. Stosowała
wonne kąpiele, sporządzała z czystej lanoliny (tłuszcz otrzymywany z owczej wełny ± stosowany w kosmetykach po
dzień dzisiejszy) maści i kremy, goliła całe ciało. Paznokcie barwiła na czarno. Na czoło nakładała ozdobne plastry,
które kryły defekty. Na noc stosowała maseczki z chleba, a na dzień ozdobne pudry.
=!
Najważniejszym elementem codziennego stroju Rzymianina była tunika, czyli swego rodzaju koszula złożona z
dwóch wełnianych kawałków, sięgająca do połowy łydek, bez rękawów albo z rękawami krótkimi, w kolorze białym.
Tunik z długimi rękawami zaczęto używać w


w.n.e., co poprzedni było uznawane za przejaw zniewieściałości. Za
strój Äw złym tonie´ dla mężczyzny uważano także tunikę bardzo długą, sięgającą kostek (aby uzyskać odpowiednią
długość tuniki, ściągani ja paskiem i wyrzucano ją nad pasek). W zależności od pełnionego urzędu tuniki były
ozdabiane i haftowane w różny sposób (np. tuniki ekwitów miały dwa przetykane purpurowe pasy na przodzie).
Tunikę nosiło się w domu, jej uzupełnieniem była toga, którą trzeba było założyć, gdy wychodziło się na ulicę. Togę
tworzył pas wełnianego materiału o szerokości ok.2,70 ±3 m i długości 53 m, o zaokrąglonych końcach. Właściwe
ułożenie togi wymagało niebywałego kunsztu i wprawy, dlatego zajmowali się tą czynnością specjalni niewolnicy ±
garderobiani.
Tradycyjny strój kobiety rzymskiej składał się ze staniczka lub opaski podtrzymującej piersi, z koszuli i właściwej
szaty ±stoli. Była to długa, równa, szeroka suknia ściągana paskiem podobnie jak tunika.
Rzymskie patrycjuszki nosiły tuniki z kosztownego jedwabiu, zdobione złotymi frędzlami (wpływ mody orientalnej).
Na nie zakładały szal, albo dużą płachtę prostokątnej lub kwadratowej tkaniny złożoną wzdłuż i spiętą na ramionach.
Tkaniny z których szyto ubrania były różne, najczęściej bawełniane, Jednak we wczesnym okresie cesarstwa jeszcze
były stosowane tkaniny wełniane, ale szybko zaczęły wychodzić z mody i pojawiły się tkaniny lniane3bardzo
delikatne. Od

w. n.e. pojawiły się tkaniny bawełniane sprowadzane z
ndii 3 były cenione ze względu na miękkość i
łatwość farbowania. Znano i wykorzystywano również tkaniny z różnokolorowego jedwabiu, który był importowany z
Chin. W Rzymie kobiety lubiły się stroić według określonej mody.
 ! 9
Kobiety w Rzymie nie znały żadnych rodzajów kapeluszy ani chustek. ziewczęta chodziły bez nakrycia głowy,
kobiety zamężne na ulicy nasuwały na głowę pallę. W czasie podróży, w teatrze używały parasoli i wachlarzy. Od
dawna intuicyjnie wyczuwano erotyczny podtekst fryzur. Odwieczny język fryzur znany był w Rzymie i jest aktualny
do dziś. Warkocze kojarzą się z przyzwoitością, przedziałek z pedanterią, a wymuskane koki 3 z pretensjonalnością.
Kobiety w Rzymie nie nosiły nakryć głowy, ponieważ szczególnie dbały o fryzury. Moda w tej dziedzinie zmieniała
się, dostosowywało się uczesania do typu urody. Zamożne panie przeznaczały wiele czasu i pieniędzy na układanie
włosów.
W czasach cesarstwa zapomniano o fryzurach z prostym przedziałkiem pośrodku głowy, o koku, jak i o owiniętych
wokół głowy warkoczach noszonych przez Liwie. Zastąpiono je skomplikowanymi fryzurami, które nosiła Messalina.

102
Ułożenie tych ogromnych fryzur wymagało pomocy i najczęściej czesały niewolnice3 fryzjerki ornatrix. Włosy
zaplatano i zakręcano w misterne loki za pomocą rozgrzanych szczypiec, upinano szpilami z kości lub kości
słoniowej, układano także wysoko, przytrzymywano je wstążkami, kosztownymi opaskami, sznurami pereł, złotymi
siateczkami.
W ówczesnych czasach ideałem piękna były jasne włosy Germanów. Więc Rzymianki starały się rozjaśnić swoje
ciemne włosy. W tym celu godzinami przebywały na słońcu, używały różnych środków, takich jak henna, rumianem i
żółtko jaj, aby uzyskać jasny lub rudy odcień włosów. Rzymianie posypywali włosy także sproszkowanym złotem,
aby wydawały się jaśniejsze.
Kobiety używały różnych substancji do makijażu. Przechowywały je w małych buteleczkach i naczyńkach. Najpierw
wybielały twarz, ramiona, biust, pudrując sproszkowaną kredą, ponieważ modna była wówczas jasna, prawie biała
cera. Następnie malowano oczy popiołem lub antymonem. Wargi i policzki malowano na czerwono, różowo osadem z
czerwonego wina lub barwnikiem roślinnym fukus
Rzymianki przyozdabiały ciało w kosztowne stroje i biżuterię. Najczęściej noszono pierścienie, kolczyki, bransolety,
obręcze na nogach, naszyjniki, kosztowne agrafy, szpilki z kości słoniowej do włosów, opaski wysadzane
szlachetnymi kamieniami do włosów. Wyroby ze złota łączono z perłami lub szlachetnymi kamieniami.
W starożytnym Rzymie było kilka rodzajów obuwia. Kobiety zakładały eleganckie sandały robione ze skóry. Z
biegiem czasu szewcy nabrali wprawy w szyciu ozdobnych sandałów.Byty ozdabiane drogimi kamieniami. Szyto je z
delikatnej skórki lub tkanin. W używaniu obuwia kobiecego obowiązywały pewne zwyczaje.
ostojna femina stolata nie mogła używać na ulicy innego obuwia, jak pełnego, podobnego do koturnu kobiecego
jakie nosiły kobiety greckie. W domu mogła nosić sandały z barwnej skórki, złocone, albo zdobione złoconymi
blaszkami. Sandały kobiece miały często wysoką podeszwę. Barwę obuwia dostosowywano do stroju lub je
kontrastowano z kolorami ubiorów.

$8<7

cL*
  ( V;VVV


$" jest to styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia X
X wieku i pierwszego XX wieku,
zaliczany w ramy modernizmu.
stotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań
w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki.
Słabszym echem przechodzi secesja w malarstwie.

Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są:

3płynne, faliste linie,
3ornamentacja zwierzęco3roślinna,
3inspiracje sztuką japońską,
3swobodne układy kompozycyjne,
3asymetria,
3płaszczyznowość i linearyzm
3subtelna pastelowa kolorystyka (dominowała biel)

103
 W świecie secesji spotyka się postacie ludzkie (niemal wyłącznie kobiety). Styl secesji wykreował 
 !" . Kobieta secesji była krucha , smukła i wiotka w talii. Włosy są długie , puszyste ,
falujące , najlepiej rude lub czarne, które podobnie jak pędy roślinne dawają sposobność do komponowania
krzywolinijnych, abstrakcyjnych układów dekoracyjnych. Przybierając często postawy omdlewające, jakby
pełne miłosnej tęsknoty, przywodziły erotyczne skojarzenia. Nagie kobiety pojawiały się na fasadach
budowli, oplatały ramionami i włosami wylewy wazonów, wyłaniały się z popielniczek.
Królowała asymetria , sylwetki smukłe i strzeliste. Lubiono przedstawiać kobiety fatalne , te , które miały
destrukcyjny wpływ na mężczyzn . Jedną z ulubionych postaci była biblijna Salome.
Najwybitniejsi malarze secesyjni to: Gustaw Klimt i Aubrey Beardsley
Natomiast plakaty Alfonsa Muchy ukształtowały charakterystyczny typ postaci kobiecej, były kwintesencją
dekoracyjnego stylu secesyjnego.

ÄReklama Job´ A. Mucha

Ä anae´ G. Klimt

cL/
u&2"()



<), sposób przedstawienia, które nadaje przedmiotowi określoną wartość
estetyczną, wyraża stosunek do niego i wzbudza odpowiednią reakcję u odbiorcy ± przeżycie estetyczne. W
estetyce antycznej kategoriami estetycznymi były piękno, które pojmowano jako celowość, użyteczność,
kształt miły dla oka (wg Platona); piękne jest to, co jest przyjemne dla oczu i uszu (wg sofistów), następnie
wymieniano tragizm, komizm (charakterystyczne dla dramatu), wzniosłość, patos; współczesna estetyka
wyróżnia brzydotę, groteskę, ironię, wdzięk. Kategorie estetyczne w literaturze są podstawą klasyfikacji
rodzajowej i gatunkowej, ulegają zmianom w zależności od epoki.
W encyklopedii (& jest ujęte jako podstawowa wartościująca kategoria estetyczna. W estetyce
rozumianej jako nauka o pięknie, piękno stanowi wartość naczelną. Jest to zespół cech: proporcja kształtów,
harmonia barw, dźwięków, który sprawia, że coś się podoba, budzi zachwyt. Piękno to także wysoka wartość
moralna wykazywana przez daną osobę. Pogoń za pięknem trwa od wieków.
Piękno ciała jest od dawna w kulturze Zachodu uważane za jedną z najwyższych wartości, ale nigdy nie było
określeniem jednoznacznym.
Współcześnie toczą się spory wokół materialnych treści piękna oraz związanych z nim zagadnień. Z tego
względu w dzisiejszej estetyce zamiast o pięknie mówi się raczej o wartości estetycznej lub artystycznej.

187. Obrazy piękna ciała we współczesnych mediach kultury masowej.

104
 ‘
‘

105