Res in Commercio 05/2011

maj 2011
(numer 15/ 2011)
PRAKTYKA
PRAWA
GOSPODARCZEGO
Res in Commercio jest miesięcznikiem

wydawanym przez Kancelarię Tomczak Spis treści:
i Partnerzy. Czasopismo - Biuletyn
Informacyjny - powstało w 2002 roku,
Wybory do rady 6
jako wewnętrzny informator monitoru- Karolina Kocemba
jący zmiany prawa gospodarczego
w Polsce. Następnie przekształciliśmy
Bez egzekucji 9
Biuletyn w wydawnictwo adresowa-
Marcin Stachowicz
ne przede wszystkim do Klientów
Kancelarii, nadając mu dojrzałą formę
Ku przestrodze 12
graficzną. Z początkiem 2010 roku Kan-
Anna Majerek
celaria zdecydowała o wydawaniu mie-
sięcznika, którego treścią są poglądy
Wspólna wartość 15
prawników Kancelarii powstałe na tle
Angelina Stokłosa
prowadzonych spraw.
•
Przekształcenie spółek. Część trzecia 20
Pomimo najściślej praktycznego nastawie-
Katarzyna Bielat, Wioletta Januszczyk, Dominika Latawiec - Chara,
nia teksty zamieszczone w Res in Commercio
Marta Mianowska, Joanna Ostojska, Jakub Salwa, Michał Tomczak
nie są opiniami prawnymi, które mogłyby
być zastosowane wprost i bez dodatkowej
weryfikacji stanu faktycznego, zaś poglądy
Streszczenia tekstów 27
wyrażane na łamach miesięcznika stanowią
jedynie stanowisko ich autorów. Summary 28
N O T I T I A
WIADOMOŚCI
w trakcie postępowania, np. za nieuzasad- w życie znaczna ich część będzie ogłaszana
nioną odmowę wyjaśnień czy przeszkadzanie wyłącznie w wersji elektronicznej.
(Postępowanie cywilne) w czynnościach komorniczych. Publikacja aktów normatywnych i innych
Dodatkowo, dłużnicy zmuszeni do opusz- aktów prawnych podlegających ogłoszeniu
Likwidacja czenia lokalu mieszkalnego np. z powodu będzie następowała w formie dokumentu
nieposiadania tytułu prawnego do lokalu czy elektronicznego. Organy wydające dzienniki
z powodu rażącego naruszania porządku pu- urzędowe są obowiązane do prowadzenia
W dniu 17 maja 2011 roku przyjęty został blicznego, będą mogli zostać eksmitowani do dzienników urzędowych na odrębnych
projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeksu schronisk lub noclegowni. stronach internetowych. Nowelizacja obję-
postępowania cywilnego oraz niektórych Krajowa Rada Sądownictwa pozytywnie ła zatem Dziennik Ustaw (publikacja między
innych ustaw, przedłożony przez ministra wypowiada się o zmianach wprowadzonych innymi Konstytucji, ustaw, rozporządzeń),
sprawiedliwości. ustawą. Zaznacza jednak, że warto byłoby Monitor Polski (zarządzenia Prezydenta,
Projekt wprowadza zmiany, o których zostawić niektóre rozwiązania przyspiesza- Prezesa Rady Ministrów, uchwały Rady
mówiono od dawna, a mianowicie likwiduje jące rozstrzyganie sporów między przedsię- Ministrów), a także dzienniki urzędowe
odrębne postępowanie w sprawach gospo- biorcami, np. brak możliwości zawieszenia ministrów kierujących działami administracji
darczych. Minister sprawiedliwości uzasadnia postepowania w przypadku niestawiennictwa rządowej, dzienniki urzędowe urzędów cen-
wprowadzane zmiany nadmiernym sforma- obu stron na rozprawie. Zaleca się także tralnych i wojewódzkie dzienniki urzędowe.
lizowaniem postępowania gospodarczego. pozostawienie wyspecjalizowanych sądów Podstawę ogłoszenia stanowić będzie akt
Projekt ustawy przewiduje między innymi, gospodarczych. w formie dokumentu elektronicznego
że to sąd będzie mógł zadecydować, czy Zmiany proponowane w ustawie są opatrzonego bezpiecznym podpisem elek-
strona przedstawiła dowody i twierdzenia częściowo potrzebne, jednakże czytając tronicznym weryfikowanym za pomocą
we właściwym czasie czy też zbyt późno. założenia projektu można odnieść wraże- kwalifikowanego certyfikatu. W tradycyjnej
Dowody przedstawione zbyt późno będą nie, że ustawodawca nie wiedział do końca, formie pozostaną za to akty i dokumenty
mogły zostać przez sąd oddalone. jaki rezultat chce osiągnąć wprowadzając kierowane do Monitora Polskiego „B”.
Zmiana wprowadza tzw. zasadę lojalności, zmiany. Część z nich jest bowiem zupełnie Organ wydający dziennik urzędowy
zgodnie z którą uczestnicy postępowania cy- kosmetyczna, część zaś może nasuwać wąt- będzie obowiązany przechowywać akty
wilnego będą musieli podawać dowody na pliwości co do swej racjonalności, jak choć- normatywne i inne akty prawne ogłoszone
poparcie swoich twierdzeń w pierwszych by wprowadzenie obowiązku przedkładania w tym dzienniku w formie dokumentów
pismach procesowych. Takie rozwiązanie wszystkich dowodów w pierwszych pismach elektronicznych, z tym że organ wydający
ma jednak przeciwników, bowiem obowią- procesowych na podmioty nieprofesjonalne. Dziennik Ustaw i Monitor Polski będzie
zek ten nałożony zostaje także na podmioty Powoduje to bowiem tak naprawdę prze- przechowywał po jednym egzemplarzu
niewyspecjalizowane, a nie – jak dotychczas niesienie zasad postępowania gospodarczego każdego z tych dzienników również w for-
– na przedsiębiorców, od których wymagało do postępowania ogólnego. Podobnie budzi mie papierowej, poświadczonej za zgodność
się „więcej”. wątpliwości wprowadzenie „zgody” sędziego z oryginałem. W celu wieczystego przecho-
Dodatkowo projekt zawiera zmiany doty- na składanie pism procesowych przez strony. wywania po jednym egzemplarzu każdego
czące środków zaskarżenia. Zaskarżyć będzie Pisma mają bowiem w rzeczywistości przed- z tych dzienników w formie wydruków otrzy-
można rozstrzygniecie sądu drugiej instancji stawić sędziemu obraz sprawy i argumentację ma Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz
uchylające wyrok sądu pierwszej instancji stron co do reprezentowanych stanowisk. Biblioteka Narodowa.
i przekazujące sprawę do ponownego Jak jednak miałoby wyglądać wyrażanie takiej W ustawie przewidziano rozwiązanie na
rozparzenia. zgody na składanie pism? Czy ewentualny wypadek wystąpienia nadzwyczajnych oko-
Wątpliwości budzi sens wprowadzenia brak zgody sędziego byłby zaskarżalny? liczności uniemożliwiających internetową pu-
tzw. obowiązków sądu w zakresie infor- Projekt, pomimo wstępnego słusznego za- blikację aktu prawnego. Wówczas ogłoszenie
macyjnego słuchania stron. W uzasadnieniu łożenia, wprowadza wiele zamian, których nastąpi w formie papierowej w taki sposób,
umieszczonym na stronie Kancelarii Prezesa rzeczywiste funkcjonowanie nasuwa liczne by dziennik urzędowy był powszechnie
Rady ministrów wskazane jest, że obecnie wątpliwości. i nieodpłatnie dostępny.
sąd, w trakcie przesłuchania stron, ustala Istotną zmianą jest nałożenie na właściwe
kwestie sporne i dąży do ich wyjaśnienia. organy obowiązku ogłaszania tekstu jednoli-
W związku z tym, sądy podczas przesłucha- tego aktu normatywnego nie rzadziej niż raz
nia stron mają dążyć do uzyskania od stron (Prawo konstytucyjne) na 12 miesięcy, jeżeli był on nowelizowany.
nowych twierdzeń lub ich uzupełnienia. W odniesieniu do ogłaszania tekstów jedno-
Zbędnym zupełnie zdaje się wprowadzanie Elektroniczna litych ustaw przez Marszałka Sejmu obowią-
tak „kosmetycznych” zmian. Oczywistym jest, publikacja zek taki wejdzie w życie dopiero z dniem
że w trakcie przesłuchania stron, sądy także 1 stycznia 2016 roku.
obecnie poprzez zadawanie pytań, dążą do Celem wprowadzonych zmian jest infor-
uzupełnienia wcześniejszych twierdzeń stron W dniu 18 maja 2011 roku Prezydent matyzacja i elektronizacja dostępu obywa-
i udzielenia przez nie wyjaśnień niezbędnych Bronisław Komorowski podpisał ustawę teli do prawa. Do tej pory nakład Dzien-
do rozpoznania sprawy. z dnia 4 marca 2011 roku o zmianie ustawy nika Ustaw osiągał 9.500 egzemplarzy, co
Projekt ustawy wprowadza także zmiany o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektó- w ocenie projektodawców nie wzbudzało
w postępowaniu egzekucyjnym, obejmujące rych innych aktów prawnych oraz niektórych zaufania do państwa i stanowionych przez nie
między innymi zasady wykonywania zadań innych ustaw. Zmiany przygotowane przez przepisów. Niektórzy konstytucjonaliści pod-
przez komorników. Zwiększeniu ulegną Radę Ministrów dotyczą sposobu publikowa- kreślają, że zmiany są konieczne, jednak ze
także grzywny nakładane przez komorników nia aktów prawnych. Po wejściu nowelizacji względu na zagrożenia cyberprzestępczością
2 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

N O T I T I A
WIADOMOŚCI
nie powinno się rezygnować z papierowej i usprawnienie procedury przekształcania się

formy publikowania aktów prawnych. spółek. Zmiany dotyczące przekazywania in-
Za wyjątkiem niektórych przepisów, usta- (Prawo handlowe) formacji drogą elektroniczną, należy również
wa nowelizacyjna wejdzie w życie z dniem ocenić pozytywnie.
1 stycznia 2012 roku. Mniej papieru
Zmiany wprowadzane do Kodeksu spół-
(Nieruchomości) ek handlowych są wynikiem konieczności (Prawo farmaceutyczne)
wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europej-
skiego i Rady 2009/109/WE oraz Dyrekty- Zakaz programów
Spadkobierca może wy 2005/56/WE. Dyrektywy wprowadzają lojalnościowych
spłacić odwrócony nowe zasady dotyczące sprawozdawczości
kredyt hipoteczny i dokumentacji w przypadku połączenia W dniu 26 maja 2011 roku Prezydent
i podziału spółek. Bronisław Komorowski podpisał ustawę
Z dnia 26 kwietnia 2011 roku pochodzi Jedną ze zmian jest brak konieczności o refundacji leków, środków spożywczych
projekt ustawy o odwróconym kredycie badania planu podziału przez biegłego, specjalnego przeznaczenia żywieniowego
hipotecznym przygotowany przez Mini- jeżeli wspólnicy spółki dzielonej zachowają oraz wyrobów medycznych. Wśród szere-
sterstwo Finansów. Odwrócony kredyt posiadane udziały w kapitale zakładowym gu wątpliwości natury konstytucyjnej jednym
hipoteczny jest rodzajem kredytu zabez- spółki dzielonej w kapitałach zakładowych z dyskusyjnych rozwiązań wprowadzanych
pieczonego hipoteką na nieruchomości, wszystkich spółek nowo zawiązanych. przez tę ustawę jest zakaz stosowania
którego konstrukcja opiera się na tym, że Oczywiście przed podjęciem uchwały jakichkolwiek form zachęty w odniesieniu do
spłata zadłużenia następuje w określonym o podziale konieczne będzie poinformowanie produktów refundowanych.
momencie po śmierci kredytobiorcy i – co wspólników o założeniach planu podziału oraz Zgodnie z ustawą przedsiębiorca, zajmujący
do zasady – z sumy otrzymanej ze sprzedaży o zmianach w zakresie aktywów i pasy- się wytwarzaniem lub obrotem lekami, środ-
nieruchomości. wów. kami spożywczymi specjalnego przeznaczenia
Zgodnie z założeniami tego projektu, po Kolejną zmianą, jaka wprowadzona jest żywieniowego oraz wyrobami medycznymi
śmierci właściciela nieruchomości, spadko- w związku z wdrożeniem Dyrektyw, jest refundowanymi ze środków publicznych,
biercy zmarłego mogą w ciągu dwunastu wysyłanie udziałowcom i akcjonariuszom nie będzie mógł kierować żadnych form
miesięcy od śmierci zaspokoić instytucję odpisów dokumentów związanych z prze- zachęty do znacznego grona podmiotów.
udzielającą kredytu. Spłata obejmować musi kształceniem spółki przez Internet, jeżeli Zakazem objęte są zachęty kierowane do
zarówno należność główną, jak i odsetki. wyrażą oni na to zgodę. Dodatkowo, plan świadczeniobiorców, przedsiębiorców oraz
Co więcej, spłata może nastąpić wcześniej, połączenia będzie mógł być ogłaszany ich pracowników lub osób uprawnionych.
co pozwala na uniknięcie zapłaty odsetek przez Internet. Spółka będzie zwolniona W ustawie katalog „osób uprawnionych”
pozostałych do zakończenia przewidzianego z obowiązku przedstawiania dokumentów został określony szeroko i obejmuje on
okresu dwunastu miesięcy. Zainteresowani w formie papierowej, jeżeli plan podziału lekarza, lekarza dentystę, felczera albo star-
spadkobiercy mogą poszukiwać środków na lub połączenia będzie ogłoszony na stronie szego felczera.
spłatę kredytodawcy, nie wyłączając prawa internetowej spółki na miesiąc przed rozpo- Równie szeroko określono formy zachę-
do uzyskania na ten cel nowego kredytu. częciem zgromadzenia wspólników/walnego ty podlegające zakazowi. Niedozwolona
Projektodawca proponuje nadto, by to bank zgromadzenia i będzie on dostępny przez będzie między innymi sprzedaż uwarun-
jako kredytodawca zmarłego, obciążony był cały czas trwania zgromadzenia. kowana, upusty, rabaty, bonifikaty, pakiety
obowiązkiem poszukiwania spadkobierców Dodatkowo, za zgodą wszystkich wspólni- i uczestnictwa w programach lojalnościo-
na wypadek, gdyby nie zgłosili się sami. ków, będzie można odstąpić od sporządzania wych, darowizny, nagrody, prezenty, upo-
Bank może wystąpić wówczas o powołanie sprawozdania uzasadniającego połączenie minki, niespodzianki, loterie, a także inne
kuratora spadku, który będzie mógł nie tylko spółek. Nie będzie także konieczności infor- niewymienione z nazwy korzyści.
– jak ma to miejsce de lege lata – zarządzać mowania o zmianach dotyczących aktywów Naruszenie zakazu może skutkować
nieruchomością, ale także nią rozporządzać. i pasywów spółki, jeżeli nastąpiły one między nałożeniem kary przez wojewódzkiego
Oznacza to rozszerzenie tradycyjnych dniem sporządzenia planu a dniem powzięcia inspektora farmaceutycznego. Jej wysokość
uprawnień kuratora spadku. Kurator będzie uchwały o połączeniu. Plan połączenia zwol- zależy od podmiotu, który dopuścił się na-
mógł być powołany także w sytuacji, gdy niony będzie także z obowiązku badania go ruszenia przepisów. W przypadku podmiotu
spadek objęli jedynie niektórzy spadkobier- przez biegłego, biegły nie będzie też musiał prowadzącego obrót kara może wynosić do
cy, a pozostali nie są jeszcze znani lub trwa sporządzać w tej sprawie opinii. 5 procent wartości netto obrotu produktem
miedzy nimi spór dotyczący dziedziczonej Zmiany wprowadzają także dodatkową refundowanym, natomiast w przypadku
nieruchomości. Zgodnie z treścią projektu, ochronę wierzycieli. Wierzyciele spółek dzie- pozostałych podmiotów – do stukrotności
sąd będzie mógł upoważnić kuratora spadku lonych lub przejmujących inne spółki, będą wartości oferowanej zachęty.
do zawarcia umowy o przeniesienie prawa mogli żądać zabezpieczenia ich wierzytel- Wprowadzony ustawą zakaz jest jednak
do nieruchomości. ności, jeżeli uprawdopodobnią, że spłacenie sprzeczny z postanowieniami ustawy
Podkreślenia wymaga, że – zgodnie ich należności jest zagrożone przez podział. o prawie farmaceutycznym, która w przed-
z założeniami projektu – spadkobiercy nie Aby skorzystać z tego uprawnienia muszą oni miotowym zakresie stanowi implementację
będą musieli uzyskać w sądzie prawomoc- jednak zgłosić swoje roszczenia w okresie prawa wspólnotowego. Zgodnie z tą ustawą
nego postanowienia o stwierdzeniu nabycia między dniem ogłoszenia planu podziału dozwolone jest na przykład sponsorowanie
spadku ani poświadczenia dziedziczenia a dniem ostatecznego ogłoszenia podziału. udziału lekarzy w kongresach naukowych
u notariusza. Zmiany mają na celu, jak widać, ułatwienie oraz przyznawanie lekarzom przedmiotów
RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 3

v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe
związanych z praktyką medyczną do wartości zablokuje do nich dostęp i poinformuje ich osobowych oskarżonego w jednej gazecie
100 złotych. autora, który ma prawo zgłosić sprzeciw. nie uprawnia pozostałych gazet do obcho-
Ustawa o refundacji leków, środków dzenia zakazu podawania nazwiska bez
spożywczych specjalnego przeznaczenia zgody oskarżonego lub prokuratora bądź
żywieniowego oraz wyrobów medycznych sądu (sygnatura I CSK 509/10).
wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2012 Powyższa konkluzja wynikła na tle
roku. ORZECZNICTWO następującego stanu faktycznego. Zdzisław
L. – właściciel schroniska dla zwierząt, został
oskarżony o znęcanie się nad zwierzętami
i fałszowanie dokumentacji, po tym jak tuż
(Prawo Internetu) (Prawo bankowe) za ogrodzeniem jego schroniska odnaleziono
szczątki kilkudziesięciu psów i kotów. Całą
Internetowa rewolucja Obniżenie sprawę opisał tygodnik „Polityka”, podając
oprocentowania przy tym pełne nazwisko oskarżonego.
Już wkrótce tzw. anonimowe wpisy na Skutkiem publikacji był pozew Zdzisława
serwisach lub forach internetowych będą Polskie prawo od prawie roku przewiduje L. przeciwko tygodnikowi o naruszenie dóbr
mogły zostać usunięte, jeżeli administrator możliwość składania powództw zbiorowych. osobistych. Roszczenie zostało oparte o art.
zostanie powiadomiony o tym, że łamią Sprawa tocząca się jednak w łódzkim Sądzie 13 Prawa prasowego, zgodnie z którym „Nie
one prawo. Okręgowym ma precedensowy charakter wolno publikować w prasie danych osobo-
Stały komitet Rady Ministrów ma nie- ze względu na przedmiot sporu oraz jego wych i wizerunku osób, przeciwko którym
bawem rozpatrzyć projekt założeń do no- strony. toczy się postępowanie przygotowawcze
welizacji ustawy o świadczeniu usług drogą Spór toczy się pomiędzy klientami mBanku lub sądowe, jak również danych osobowych
elektroniczną, przygotowany po spotkaniu oraz Multibanku (należącymi do grupy BRE) i wizerunku świadków, pokrzywdzonych
ministra Michała Boniego z przedstawicielami a tymi bankami właśnie. Klienci banków i poszkodowanych, chyba że osoby te wyra-
środowisk związanych z Internetem. żądają korzystnej dla nich interpretacji żą na to zgodę”.
W świetle obowiązujących przepisów, umów o kredyt hipoteczny, które to kredyty W przedmiotowej sprawie Zdzisław L. nie
administrator serwisu lub forum interne- są kredytami walutowymi – udzielonymi udzielił „Polityce” zgody na podanie jego na-
towego, niezależnie od tego czy zna dane we frankach oraz sądowego ustalenia niż- zwiska do publicznej wiadomości. Niemniej
autora wypowiedzi czy nie, po otrzymaniu szych spłat. W przekonaniu klientów obu jednak jakiś czas przed publikacją artykułu
zawiadomienia o jej szkalującym charakterze banków, bank powinien obniżać oprocen- w „Polityce”, Zdzisław L. udzielił wywiadu
ma obowiązek ocenić czy powyższe zawia- towanie wraz ze spadkiem rynkowych stóp dla gazety lokalnej, w której wypowiadał się
domienie rzeczywiście jest uzasadnione. procentowych (wskaźnika LIBOR). Na chwilę o swoim procesie pod własnym nazwiskiem.
Zatem ochrona przed internetowymi po- obecną klienci nie żądają konkretnych kwot, Na tym fakcie została oparta procesowa ar-
mówieniami zależy w głównej mierze od obecnie ich żądania ograniczają się do usta- gumentacja tygodnika – skoro Zdzisław L.
oceny administratora. lenia odpowiedzialności banków, przy czym raz publicznie wypowiedział się pod swo-
Powyższe ma ulec zmianie, w szczególno- należy przypuszczać, że jeżeli odpowiedzial- im nazwiskiem, oznacza to, że w sposób
ści w zakresie tzw. anonimów. Jak zakłada ność ta zostanie ustalona, to kredytobiorcy dorozumiany udzielił pełnej zgody na jego
projekt, osoba która przeczyta pomawiają- wystąpią o zapłatę konkretnych kwot. podawanie.
ce ją wypowiedzi w serwisie lub na forum Pomimo podnoszenia wielu zarzutów Powyższego stanowiska nie podzielił Sąd
internetowym będzie mogła zawiadomić formalnych przez pełnomocników banków, Najwyższy. Według Sądu Najwyższego,
administratora, który automatycznie zablo- Sąd Okręgowy w Łodzi orzekł o dopusz- pomimo iż udzielenie zgody na publikację
kuje dostęp do anonimowego wpisu. Oczy- czalności pozwu zbiorowego klientów nazwiska może zostać dokonane w sposób
wiście nie oznacza to, że każdą wypowiedź mBanku oraz MultiBanku. Tym samym dorozumiany, nie oznacza to, że danie jej
należy podpisywać imieniem i nazwiskiem. należy przypuszczać, że o ile pełnomocnicy jednemu tytułowi oznacza zgodę dla innych.
Aby uniknąć usunięcia komentarzy wystarczy mBanku oraz Multibanku nie złożą w sposób W odróżnieniu od zgody udzielonej przez
podpisać je pseudonimem pod warunkiem, skuteczny zażalenia na to postanowienie, to sąd lub prokuratora, która ma charakter po-
że administrator sieci będzie miał możliwość sąd przystąpi do kolejnych etapów rozpo- wszechny, oskarżony ma prawo sam decy-
kontaktu z autorem. Wobec tego, pseudo- znawania pozwu zbiorowego obejmujących dować, w jakiej sytuacji i na jakich warunkach
nim „sprawdzi się” wyłącznie w przypadku wezwanie przez ogłoszenie prasowe do za- jego dane będą podane.
serwisów, posiadających zarejestrowanych pisów do tego postępowania oraz weryfikację
użytkowników. uczestników. Następnie zaś sąd przeprowa-
Projekt precyzuje również procedurę dzi postępowanie dowodowe, po którym
zgłoszenia szkalującej wypowiedzi. Zgłasza- nastąpi wydanie orzeczenia. (Prawo cywilne)
jący musi podać swoje dane osobowe wraz
z kontaktem oraz wskazać informację, która Brak zadośćuczynienia
jego zdaniem narusza prawo i uzasadnić (Prawo prasowe) za bezprawną decyzję
swoje zarzuty. Zgłoszenie można przesłać
drogą mailową. Publikowanie nazwiska Sąd Najwyższy w wyroku o sygnaturze
Natomiast, co do „podpisanych” wypowie- w prasie I CSK 191/10 potwierdził, że w przypadku
dzi, to administrator po otrzymaniu zgłosze- decyzji wydanej przed 17 października 1997
nia w ciągu trzech dni powinien ocenić czy W wyroku z dnia 29 kwietnia 2011 roku roku, a która została wydana bez podstawy
rzeczywiście naruszają prawo. Jeśli tak, to Sąd Najwyższy orzekł, iż ujawnienie danych prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,

v i l l a s e n t e n c e s
orzeczenia sądowe
do odszkodowania nie wlicza się utraconych korzyści utraconych wskutek jej wydania,
korzyści. choćby nawet utrata tych korzyści nastąpiła
Wyrok Sądu Najwyższego zapadł na po wejściu w życie Konstytucji. (Nieruchomości)
podstawie następującego stanu faktycznego:
Anna T. była właścicielką nieruchomości po- Luka w prawie nie może
łożonej w centrum Warszawy. Na podstawie prowadzić do dyskrymi-
(Nieruchomości)
dekretu z dnia 26 października 1945 roku nacji wywłaszczonych
o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze
m.st. Warszawy (dalej jako „Dekret”), wła- Nie trzeba czekać Trybunał Konstytucyjny, w wyroku o sy-
sność nieruchomości najpierw przeszła na na decyzję gnaturze SK 9/08, orzekł iż niedopatrzenie
własność gminy Warszawa, a następnie na ustawodawcy i pominięcie bezspornej pod-
własność Skarbu Państwa. W styczniu 1949 Trybunał Konstytucyjny w wyroku stawy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości
roku Anna T. złożyła wniosek o przyznanie z dnia 19 maja 2011 roku (sygn. akt K 20/09) nie może prowadzić do dyskryminacji.
jej na podstawie art. 7 ust. 1 Dekretu, stwierdził, że obowiązek składania wniosków Wyrok został wydany w wyniku roz-
zgodnie z którym „Dotychczasowy wła- o odszkodowanie za grunty wywłaszczone poznania skargi konstytucyjnej Wiesława P.
ściciel gruntu, prawni następcy właściciela, pod drogi publiczne przed wydaniem decy- Skarżący był właścicielem nieruchomości
będący w posiadaniu gruntu lub osoby zji o przejęciu nieruchomości nie narusza w Ostrowie Wielkopolskim, na której znaj-
prawa jego reprezentujące, a jeżeli chodzi Konstytucji. dowały się baraki drewniane, przeznaczone
o grunty oddane na podstawie obowiązu- Zasady wypłaty odszkodowań za na lokale administracyjno-biurowe. Po zakoń-
jących przepisów w zarząd i użytkowanie wywłaszczenie gruntów pod budowę dróg czeniu wojny, pomieszczenia zostały zajęte
- użytkownicy gruntu mogą w ciągu 6 mie- zakwestionował Rzecznik Praw Obywatel- przez Ligę Obrony Kraju, która urządziła
sięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu skich. Chodzi o grunty, które na podstawie w nich Ośrodek Szkolenia Zawodowego
przez gminę zgłosić wniosek o przyznanie art. 73 ust. 4 Ustawy Przepisy wprowadzają- Kierowców. Wkrótce po tym, Prezydium
na tym gruncie jego dotychczasowemu ce ustawy reformujące administrację publicz- Miejskiej Rady Narodowej w Ostrowie
właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy ną, stały się, z dniem 1 stycznia 1999 roku Wielkopolskim wezwało Wiesława P. do
z czynszem symbolicznym lub prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek odstąpienia nieruchomości w trybie art. 47
zabudowy za opłatą symboliczną” prawa samorządu terytorialnego. Osoby, których ust. 1 Ustawy z dnia 12 marca 1958 roku
wieczystej dzierżawy. Wniosek Anny T. nie nieruchomości zostały wywłaszczone mogły o zasadach i trybie wywłaszczania nie-
został jednak uwzględniony. złożyć wniosek o odszkodowanie w okresie ruchomości. Skarżący odmówił, wobec
W październiku 2003 roku Prezes Urzędu od 1 stycznia 2001 roku do 31 grudnia 2005 czego wszczęto postępowanie o podział
Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast stwierdził roku – po upływie tego okresu ich roszczenie nieruchomości, a następnie postępowanie
wadliwość decyzji, wskutek czego spadko- wygasało. Tak zakreślony termin powodował wywłaszczeniowe, w konsekwencji którego
biercy Anny T. wystąpili z powództwem na często, że właściciele nieruchomości musieli Wiesław P. wyraził zgodę na zbycie części nie-
podstawie art. 160 Kodeksu postępowania złożyć wniosek o odszkodowanie nawet ruchomości. Dzisiaj działka uległa dewastacji,
administracyjnego (obecnie już nieobowią- wówczas gdy postępowanie w sprawie skarżący wystąpił więc o jej zwrot.
zującego) przeciwko Skarbowi Państwa potwierdzenia przejęcia nieruchomości Okazało się, że w świetle obowiązują-
reprezentowanemu przez wojewodę na własność Skarbu Państwa lub jednostki cych przepisów, Wiesław P. nie ma prawa do
mazowieckiego, w którym żądali oni napra- samorządu terytorialnego jeszcze się nie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, gdyż
wienia rzeczywistej szkody oraz utraconych zakończyło. Powodowało to sytuacje, ustawodawca nie zamieścił art. 47 ust. 1
korzyści. w których właściciel został pozbawiony ustawy z 1958 roku, czyli podstawy wywłasz-
Sąd I instancji uwzględnił żądanie spadko- prawa do odszkodowania zanim wydano czenia nieruchomości skarżącego, w art. 216
bierców i przyznane im przez sąd odszko- decyzję o przejęciu jego nieruchomości na ustawy o gospodarce nieruchomościami, któ-
dowanie obejmowało zarówno rzeczywistą własność państwa. ry enumeratywnie wylicza podstawy nabycia
stratę, jak i utracone korzyści. Trybunał Konstytucyjny nie przychylił się przez Skarb Państwa nieruchomości, a które
Wyrok Sądu I instancji w części zasądza- do skargi Rzecznika Praw Obywatelskich mogą być obecnie objęte postępowaniem
jącej utracone korzyści został zaskarżony stwierdzając, że przepis został sformułowany o zwrot.
przez Skarb Państwa, ale Sąd II instancji na tyle precyzyjnie, że każdy zainteresowany Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że
oddalił apelację. miał pełną wiedzę na temat terminów składa- powyższe pominięcie jest pominięciem
Wskutek złożenia skargi kasacyjnej przez nia wniosków o przyznanie odszkodowania. „swoistym” i nie ma żadnych wartości, zasad
Skarb Państwa, Sąd Najwyższy uchylił Trybunał podkreślił, że przepis pozwala usta- lub norm konstytucyjnych, które uzasadnia-
wyrok sądu apelacyjnego i przekazał sprawę lić moment, w którym doszło do przejścia z łyby odmienne traktowanie osób „wywłasz-
do ponownego rozpoznania. W uzasadnie- mocy prawa prywatnej własności na podmiot czonych” na podstawie art. 47 ust. 1 ustawy
niu Sąd Najwyższy powołał się na orzeczenie publiczny oraz moment, od którego i do któ- z 1958 o zasadach i trybie wywłaszczania
Sądu Najwyższego orzekającego w pełnym rego można składać wnioski o odszkodowa- nieruchomości, w porównaniu z innymi
składzie Izby Cywilnej z dnia 31 marca 2011 nie. osobami, którym odebrano nieruchomości
roku (III CZP 112/10), w którym wskazano, Wyrok Trybunału jest ostateczny. na podstawie przepisów wskazanych w art.
że jeżeli ostateczna decyzji administracyjna 216 ustawy o gospodarce nieruchomościa-
została wydana przed wejściem w życie mi.
Konstytucji, to choćby została ona wydana Wyrok jest ostateczny i oznacza, że
z rażącym naruszeniem prawa, to odszko- ustawodawca będzie musiał usunąć niekon-
dowanie oparte na art. 160 Kodeksu po- stytucyjną lukę.
stępowania administracyjnego nie obejmuje

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
Karolina Kocemba
Wybory do rady
W
ydawać by się mogło, że na temat wyboru Blokowo
członków rad nadzorczych w spółkach kapi- Głosowanie na listę na pewno upraszcza i skraca całą proce-
tałowych zostało powiedziane już wszystko. durę. Pamiętać jednak trzeba, że stwarza ono znacznie większe
A jednak w zasadzie za każdym razem, kiedy ryzyko zakwestionowania ważności uchwały, a tym samym
przypada mi w udziale funkcja przewodniczącego walnego dokonanego wyboru członków rady nadzorczej.
zgromadzenia albo zgromadzenia wspólników, spotykam się Po pierwsze, akcjonariusz (wspólnik), który jest przeciwny
z nowymi, coraz to ciekawszymi problemami dotyczącymi tej wyborowi jednego z kandydatów, jest zmuszony głosować
materii. Wówczas oczywiście wątpliwości te muszą zostać przeciwko wszystkim albo za wszystkimi, w tym także za tym
rozstrzygnięte w ciągu kilku sekund, a w najlepszym wypadku niechcianym kandydatem. Może zatem zostać postawiony
kilku minut. Dlatego warto im poświęcić trochę więcej czasu podstawowy zarzut, że taki sposób wyboru członków rady
i refleksji, kiedy nie trzeba działać pod presją. nadzorczej uniemożliwia akcjonariuszom (wspólnikom) pełne
Przy czym ważne jest, aby poczynić już na samym wstępie urzeczywistnienie swojej woli w akcie głosowania, ogranicza
zastrzeżenie, że w tym artykule chodzi mi nie tyle o zagadnie- ich swobodny wybór i tym samym może być podstawą do
nia dotyczące kadencji, mandatu, zdolności do kandydowania zaskarżenia uchwały.
członków rad nadzorczych, itp. a tylko i wyłącznie o techniczną Po drugie, zaskarżenie uchwały w oparciu o okoliczności,
procedurę przeprowadzenia wyboru. Sam akt głosowania. które dotyczą jednego z kandydatów, może spowodować jej
nieważność albo bezskuteczność także w pozostałym zakresie,
Sposób głosowania w sensie nieważność wyboru pozostałych członków.
Poza przypadkami, gdy prawo powoływania lub odwoływania Dlatego też, choć głosowanie blokami wydaje się bardzo
członków rady nadzorczej przysługuje, zgodnie ze statutem atrakcyjne, to można z niego bezpiecznie korzystać tylko wów-
(umową spółki) lub ustawą, określonym akcjonariuszom czas, gdy de facto jest porozumienie pomiędzy akcjonariuszami
(wspólnikom) albo innym osobom, wyboru składu rady (wspólnikami) co do proponowanego składu rady nadzorczej.
nadzorczej dokonuje walne zgromadzenie (zgromadzenie Tam, gdzie jest konflikt albo co najmniej potencjalna różnica
wspólników). Wybór ten wymaga podjęcia stosownej uchwały zdań, rozwiązanie takie jest dość ryzykowne.
większością bezwzględną, czyli co najmniej 50 procent głosów Między innymi dlatego Giełda Papierów Wartościowych
plus 1 musi być oddanych za uchwałą, chyba że statut (umowa w Warszawie w zasadach Dobrych Praktyk rekomenduje, aby
spółki) przewiduje wyższą, kwalifikowaną większość. Nadto wybory członków rad nadzorczych w spółkach publicznych
samo głosowanie, jako że dotyczy spraw osobowych, musi były przeprowadzane w drodze odrębnego głosowania na
być głosowaniem tajnym. każdego z kandydatów. Jest to jednak tylko zalecenie, dobra
Na tym w zasadzie kończy się regulacja ustawowa sposobu praktyka. W konsekwencji niezastosowanie się do niej nie może
dokonywania wyboru członków rady nadzorczej, tak w spół- pociągać za sobą automatycznie żadnych sankcji prawnych.
kach z ograniczoną odpowiedzialnością, jak też w spółkach Tym samym także w spółkach publicznych – giełdowych moż-
akcyjnych. Lukę tę oczywiście wypełnia praktyka. na dokonywać wyboru członków rad nadzorczych poprzez
Przede wszystkim wyboru członków rad nadzorczych można głosowanie „blokiem” na określony cały skład rady nadzorczej
dokonać w dwojaki sposób, albo poprzez głosowanie blokowe i takie głosowanie, choć naruszające Zasady Dobrych Praktyk,
czyli na całą listę proponowanych kandydatów, albo poprzez będzie ważne i skuteczne.
głosowanie na każdego z kandydatów z osobna. Kodeks spółek Nadto na marginesie trzeba zauważyć, że opierając się na
handlowych nie precyzuje sposobu głosowania nad wyborem brzmieniu ustawy, oczywiście pod warunkiem, że nic innego
członków rady, zatem jeżeli nie wynika to ze statutu (umowy nie wynika z treści statutu (umowy spółki) lub regulaminów, to
spółki), ewentualnie przyjętego regulaminu walnego zgro- należałoby także dopuścić możliwość głosowania na listy kandy-
madzenia (zgromadzenia wspólników) lub regulaminu rady datów. Nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, aby akcjonariusze
nadzorczej, to oba te sposoby są prawidłowe i na równi (wspólnicy) nie zgłaszali poszczególnych kandydatów do rady,
dopuszczalne. ale pełne listy i aby głosowanie dotyczyło list, a nie poszcze-
gólnych kandydatów. Trochę tak jak w wyborach do Sejmu.

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
Jednak w przeszło 15 - letniej praktyce nigdy nie spotkałam się i druga metoda jest równie dobra.
z takim sposobem wyboru członków rady nadzorczej. Więc Podobny problem wystąpi, gdy w wyniku przeprowa-
w tym miejscu jedynie taką możliwość formalną wskazuje. dzonego głosowania za co najmniej dwoma kandydatami,
Wracając do samego głosowania. W przypadku głosowania oddano tyle samo głosów. Znów pojawia się pytanie:
blokowego na listę kandydatów, uchwała o wyborze członków czy w takim przypadku przeprowadzamy dogrywkę tylko po-
rady nadzorczej zostaje podjęta w głosowaniu tajnym, gdy za między tymi kandydatami, którzy uzyskali tę samą liczbę głosów,
jej przyjęciem opowie się bezwzględna większość głosujących czy też jednak powtarzamy wybory w całości w stosunku do
czyli co najmniej połowa plus 1 głos oddany na tak. wszystkich?
Jeżeli uchwała nie uzyska wymaganej większości, to oznacza, Statystycznie najczęściej przeprowadza się dogrywkę,
że wybór wszystkich kandydatów wskazanych na liście, jak też ale także powtórzenie wyborów nie byłoby błędem.
każdego z nich z osobna, nie nastąpił. Rada nie została wybrana
i należy powtórzyć głosowanie. Powtórnie głosując, oczywiście Liczba wybieranych
można głosować zarówno ponownie na listę – blok kandy- Wydawałoby się że co, jak co, ale kwestia ilu członków rady
datów, jak i przeprowadzić już w tym momencie głosowanie nadzorczej należy wybrać w ramach wyborów, nie powinna
nad poszczególnymi kandydatami. Znów należy podkreślić, że podlegać wątpliwości. Zgodnie ze statutem (umową spółki)
nie ma żadnej w tym zakresie regulacji prawnej. Natomiast liczba członków rady nadzorczej powinna być ustalona w tych
w praktyce najczęściej po nieudanym głosowaniu na blok, prze- aktach, a zatem albo wybieramy cały skład rady albo uzupełnia-
prowadza się głosowania nad poszczególnymi kandydatami. my ten skład w następstwie zaistniałych wakatów.
Problem jednak w tym, że liczba członków rady nadzorczej
Pojedynczo może być ustalona w statucie (umowie spółki) w sposób
W przypadku głosowania na każdego z kandydatów, też wcale widełkowy, przez wskazanie minimalnej i maksymalnej liczby
nie jest tak prosto, jak by się mogło z pozoru wydawać. Także członków, a co gorsza także jedynie przez wskazanie minimal-
i w tym przypadku muszą być spełnione warunki podstawowe, nej liczby członków bez jakichkolwiek ograniczeń w zakresie
tj: wybór może być dokonany tylko w formie uchwały, w gło- liczby maksymalnej.
sowaniu tajnym, a za podjęciem danej uchwały musi głosować Ustawodawca, dopuszczając do tak elastycznego określenia
co najmniej 50% plus 1 oddany głos, chyba że statut (umowa liczby członków rady nadzorczej, z całą pewnością kierował się
spółki) przewiduje wyższą większość. dobrem spółek. Przez przyzwolenie na widełkowe określenie
Przy czym te warunki muszą być spełnione dla każdej od- liczby członków rady nadzorczej z całą pewności minimalizuje
rębnej uchwały dotyczącej powołania każdego z kandydatów się skutek w postaci paraliżu prac organu czy też jego niewłaści-
z osobna. W tym przypadku każdy z akcjonariuszy (wspólni- wego obsadzenia albo braku, będącego wynikiem wygaśnięcia
ków) głosuje na kogo chce i nie jest już przymuszony akcep- mandatu określonej liczby członków rady w trakcie trwania
tować innych kandydatów tylko dlatego, aby mieć pewność, danej kadencji w tym samym czasie.
że jego kandydat zostanie wybrany. Jeżeli rada nadzorcza może liczyć od 5 do 7 członków,
Problem pojawia się jednak wtedy, gdy kandydatów do rady a dwóch z nich złoży rezygnację, to cały czas pozostaje jeszcze
nadzorczej jest więcej niż miejsc do obsadzenia, a wszyscy oni 5 członków. W takim przypadku warunek określonej liczby
w głosowaniu uzyskali wymaganą większość. Powstaje wów- członków rady jest spełniony, przez co może ona kontynu-
czas podstawowa wątpliwość: czy decyduje liczba głosów ować swoje działanie. Jeżeli natomiast statut (umowa spółki)
oddanych i kandydatem zostaje ten, kto dostał tych głosów przewidywałby, że rada nadzorcza liczy 6 członków i dwóch
najwięcej, czy też głosowanie należy powtarzać do skutku, aż z nich złożyłoby rezygnację, to wówczas w skład rady wcho-
któryś z kandydatów nie odpadnie, czyli nie uzyska wymaganej dziłoby tylko pozostałych 4 członków, czyli mniej niż minimum
większości? określone w statucie (umowie spółki) , i wówczas rada taka nie
Zazwyczaj w takich przypadkach ostateczny wybór jest doko- mogłaby już dalej działać, aż do uzupełnienia jej składu.
nywany w oparciu o pierwszą ze wskazanych powyżej metod, To jest oczywiste i nie podlega dyskusji. Ale …
czyli liczby głosów oddanych za daną kandydaturą. W takim
przypadku wybór członka do pełnienia funkcji następuje nie Przykład nr 1
z chwilą podjęcia uchwały, ale dopiero po przeprowadzeniu Zgodnie z umową spółki albo statutem rada nadzorcza składa
głosowania nad wszystkimi kandydatami, zliczeniu głosów od- się z od 5 do 8 członków wybieranych i odwoływanych przez
danych za, ustaleniu liczby głosów uzyskanych przez poszcze- Zgromadzenie Wspólników albo Walne Zgromadzenie. Dotych-
gólnych kandydatów i obsadzeniu kolejnych miejsc w radzie czasowa rada liczyła 6 członków, ale 2 z nich zrezygnowało, czyli
kandydatami, którzy uzyskali większą liczbę głosów niż następny liczba członków rady spadła poniżej minimum. Do jakiej liczby
kandydat i tak do wyczerpania miejsc. członków należy uzupełnić skład rady, aby mogła ona prawidłowo
W ten sposób członkiem rady nadzorczej zostaje osoba, co funkcjonować?
do której nie tylko została podjęta uchwała o jej wyborze, prze- Wydaje się, że jest rzeczą oczywistą, że do liczby 5, tak aby
głosowana w głosowaniu tajnym wymaganą większością, ale osiągnąć wymagane minimum, ale jednocześnie nic nie stoi
także taka, która uzyskała więcej głosów niż kolejny kandydat, na przeszkodzie, aby powołać do rady trzech dodatkowych
dla którego już nie starczyło miejsc w radzie. członków, tak aby ich liczba wynosiła ostatecznie 8.
Można też wyeliminować ten konflikt, powtarzając głosowa- Na tym przykładzie problem nie jest jeszcze dostatecznie
nia tak długo aż jeden z kandydatów, „ów nadprogramowy”, wyraźny, ale wyobraźmy sobie, że …..
po prostu nie uzyska wymaganej większości. Trochę tak,
jak na konklawe przy wyborze Papieża. W swojej praktyce Przykład nr 2
jednak nigdy nie spotkałam się z powtórzeniem wyborów Zgodnie ze statutem (umową spółki) rada nadzorcza składa
w takiej sytuacji. Niemniej jednak należy z całą stanowczo- się z od 5 do 15 członków. Poprzednie walne zgromadzenie
ścią podkreślić, że jeżeli statut (umowa spółki), ewentualnie (zgromadzenie wspólników) podjęło uchwałę ustalającą liczbę
regulamin rady nadzorczej, milczy na ten temat, to tak jedna jak członków rady na 7 osób. Czy w takim przypadku minimalną,

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
a jednocześnie maksymalną liczbą członków jest 7? Czy też jest Na liczbę tą składa się iloraz liczby reprezentowanych na
tak, że obowiązuje tylko wymóg od 5 do 15 członków i wystarczy walnym głosów i liczby miejsc w radzie do obsadzenia. Je-
powołać 5 członków, aby rada mogła skutecznie działać? żeli ta ostatnia jest nieskończonością, to bez doprecyzowania
I w tym miejscu pojawia się w pełniej okazałości pro- liczby członków rady musielibyśmy przyjąć, że członków rady
blem uchwał ustalających liczbę członków rady nadzorczej. może być tylu, ile jest akcji Spółki, albo co najmniej tylu, ilu jest
W praktyce bardzo często walne zgromadzenia (zgromadze- akcjonariuszy.
nia wspólników), w przypadku, gdy liczba członków rady jest Oczywiście, jeżeli statut (umowa spółki), przy widełkowym
ustalona widełkowo, dookreślają ją. Mało tego, takie uchwały określeniu liczby członków rady nadzorczej, zawiera dodatko-
w zasadzie nie są kwestionowane, wręcz przeciwnie są powo upoważnienie dla walnego zgromadzenia (zgromadzenia
wszechnie akceptowane, a akcjonariusze (wspólnicy) stosują się wspólników) do doprecyzowania liczby członków rady kon-
do nich. Pytanie czy taka praktyka ma sens, a przede wszystkim kretnej kadencji, to problem znika. Natomiast, gdy brak takiego
czy ma podstawę prawną? upoważnienia, jak też gdy nie wynika on np. z treści regulaminu
Kodeks spółek handlowych oczywiście milczy na ten temat rady nadzorczej zatwierdzonego przez walne zgromadzenie, to
i w ogóle nie wspomina o możliwości doprecyzowania liczby trzeba się liczyć z możliwością jej zakwestionowania. Tak na-
członków rady nadzorczej uchwałą walnego zgromadzenia prawdę w takim przypadku uchwała dookreślającą liczbę człon-
(zgromadzenia wspólników). ków rady, powinna być traktowana jako prawnie obojętna.
Kodeks jest w tym względzie bardzo powściągliwy. Wska-
zuje jedynie, że statut spółki akcyjnej musi wskazywać liczbę Krótkie konkluzje
członków rady nadzorczej albo ich minimalną lub maksymalną Jak z powyższych przykładów wynika, sprawy oczywiste, gdy
liczbę oraz, że członków rady nadzorczej w spółce akcyjnej w nie głębiej sięgnąć, stają się już zdecydowanie mniej oczywi-
musi być co najmniej trzech, a w spółce publicznej co najmniej ste. Przed tymi problemami można się ustrzec regulując je, jeżeli
pięciu. Podobnie jest w odniesieniu do spółki z ograniczoną nie wprost w samym statucie (umowie spółki), to co najmniej
odpowiedzialnością. w regulaminie zgromadzenia albo rady nadzorczej.
W konsekwencji przy wyraźnym dopuszczeniu widełkowego Natomiast w sytuacji, gdy brak jest stosownych zapisów
określenia liczby członków rady, nie ma ani słowa w Kodeksie w aktach korporacyjnych spółki, wówczas polecamy podej-
o możliwości doprecyzowania tej liczby w drodze zwykłej mować w tym zakresie stosowne uchwały podczas samego
uchwały bez zmiany statutu (umowy spółki). walnego zgromadzenia (zgromadzenia wspólników) w trybie
Taki stan rzeczy w równej natomiast mierze uzasadnia zarów- uchwał formalnych dotyczących sposobu głosowania, albo
no stanowisko o niedopuszczalności doprecyzowywania liczby sposobu wyboru członków rady.
członków rady nadzorczej w drodze „zwykłych”, nie stanowią-
cych zmiany statutu (umowy spółki) uchwał, jak też stanowisko
przeciwne, w pełni dopuszczające taką możliwość.
Za pierwszym przemawia literalne brzmienie ustawy, bowiem
skoro to statut (umowa spółki) ma określać liczbę członków
rady, to akcjonariusze (wspólnicy) powinni albo zastosować
się w pełni do brzmienia tego statutu (umowy spółki), albo
go zmienić. Poza tym takie doprecyzowywanie mogłoby być
potraktowane jako próba zmiany statutu (umowy spółki) bez
zachowania wymaganych ku temu warunków, tj. w odniesieniu
do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – formy uchwały,
a w obu przypadkach bez zachowania wymaganej dla zmiany
statutu (umowy spółki) większości kwalifikowanej głosów za.
Pamiętać bowiem należy, że doprecyzowanie następuje
w zwykłej formie przy zachowaniu wymogu bezwzględnej
większości, a nie kwalifikowanej wymaganej do zmiany statutu
albo umowy spółki. Poza tym takie dookreślenie liczby człon-
ków, zawsze jest subiektywne i może powodować naruszenie
praw akcjonariuszy (wspólników mniejszościowych). Stąd zarzut
obejścia przepisów dotyczących zmiany statutu (umowy spółki)
może być uzasadniony.
Z drugiej strony, gdyby wykluczyć możliwość „doprecyzo-
wania” liczby członków rady nadzorczej, w pewnych wypad-
kach w ogóle mogłoby nie dojść do ich wyboru, a znacznie
uszczuplone zostałyby prawa akcjonariuszy (wspólników)
mniejszościowych.
Tak się może zdarzyć w przypadku wyboru członków rady
nadzorczej oddzielnymi grupami w spółce akcyjnej, w której
liczba członów rady została określona poprzez wskazanie liczby
minimalnej, bez ustalenia górnej granicy. Przy takim stanie fak- karolina.kocemba@tomczak.pl
tycznym nie jest możliwe ustalenie liczby głosów niezbędnych doktor nauk prawnych, partner w Kancelarii
do utworzenia poszczególnej grupy uprawnionej do wyboru Tomczak & Partnerzy. Ekspert, doradca
jednego członka rady. w sprawach prawa papierów wartościowych
i giełdy, spółek akcyjnych i szczególnych
zagadnień z zakresu prawa cywilnego

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
Bez egzekucji
Marcin Stachowicz
Jednym z kluczowych aspektów

Sposób na dłużnika
dochodzenia do sukcesu w biznesie jest
Przymusowe urzeczywistnienie praw i obowiązków wyni-
wypłacalność kontrahenta. W polskich kających z prawa cywilnego następuje co do zasady w toku
realiach, gdzie dochodzenie należności sądowego postępowania egzekucyjnego. Reguła ta obowiązuje
również w przypadku zastawu rejestrowego.
na drodze sądowej trwa średnio około
800 dni, powiedzenie „czas to pieniądz” Art. 21 Ustawy o zastawie rejestrowym
i rejestrze zastawów
nabiera szczególnego znaczenia. Jedną
z instytucji, którą można wykorzystać Zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu reje-
do zabezpieczenia interesów wierzyciela strowego następuje w drodze sądowego postępowa-
nia egzekucyjnego, o ile przepisy niniejszej ustawy nie
jest zastaw rejestrowy. Umożliwia on stanowią inaczej.
zaspokojenie zastawnika
z pominięciem długotrwałej egzekucji W Ustawie o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
przewidziano także szczególne sposoby zaspokojenia wie-
sądowej. Zawierając umowę zastawu rzyciela. Jednym z wyjątków od sądowego postępowania
należy jednak być ostrożnym, gdyż na egzekucyjnego jest metoda cechująca się szybkością i niskimi
kosztami (a zatem spełniająca wymogi współczesnego obrotu
zastawnika czekają różne pułapki. gospodarczego). Na podstawie art. 22 Ustawy istnieje moż-

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
liwość ukształtowania umowy zastawniczej w taki sposób, by że zbiór ten obejmuje rzeczy oznaczone co do gatunku np.
zastawnik zastawu rejestrowego mógł przejąć na własność produkty spożywcze, ubrania czy ogólnie dostępny na rynku
przedmiot zastawu. Jednak takie udogodnienie dla wierzycie- sprzęt komputerowy. Cechą tych towarów jest powszechność
la nie pozbawia dłużnika ochrony i objęte jest koniecznością ich występowania, możliwość spieniężenia i uzyskania
spełnienia szeregu przesłanek. w ten sposób ceny dla zaspokojenia roszczeń zastawnika.
Z pewnością natomiast nie można zaliczyć do tej kategorii
Umieć się umówić rzeczy oryginalnych, unikatowych lub wyjętych z obrotu (res
Przede wszystkim strony muszą umieścić stosowne postano- extra commercium).
wienie o możliwości przejęcia przez zastawnika przedmiotu Jeśli zastaw rejestrowy został ustanowiony na rzeczach,
zastawu na własność w umowie zastawniczej. Stanowi to wierzytelnościach i prawach lub zbiorach rzeczy lub praw
podstawowy warunek skorzystania przez zastawnika ze swo- stanowiących całość gospodarczą, to do możliwości przejęcia
jego uprawnienia. Z zasady swobody umów wynika oczywi- na własność przez zastawnika niezbędne jest ścisłe oznacze-
ście możliwość zmiany umowy zastawniczej już po wpisaniu nie wartości przedmiotu zastawu albo ustalenie kryterium,
zastawu do rejestru. Modyfikacja łączącego strony stosunku na podstawie którego wartość zostanie oszacowana. Ko-
prawnego może polegać na wpisaniu lub usunięciu takiej nieczność ta wynika ze zmiennej wartości rzeczy, praw lub
klauzuli z umowy. Każda zmiana dopuszczalnego sposo- wierzytelności składających się na dany zbiór.
bu zaspokojenia zastawnika będzie wymagała ujawnienia Ostatnia kategoria, mogąca stanowić przedmiot przejęcia
w rejestrze. na własność przez zastawnika, to wierzytelności z rachunku
W doktrynie budzi spory kwestia czy wprowadzenie do umo- bankowego. Sytuacja ta występuje jedynie wtedy, gdy zastaw-
wy zastawniczej postanowienia o pozaegzekucyjnym sposo- nikiem jest bank prowadzący rachunek bankowy obciążony
bie zaspokojenia zastawnika wyłącza możliwość zaspokojenia zastawem rejestrowym. Przeksięgowanie środków pieniężnych
zastawnika w drodze tradycyjnego sądowego postępowania z rachunku zastawcy nie jest obarczone ryzykiem „niewydania”
egzekucyjnego. Naszym zdaniem niemożliwe jest zrzeczenie środków pieniężnych przez zastawcę. Zastawnik ma bowiem
się przez zastawnika swojego prawa do ochrony sądowej. Dla techniczną możliwość samodzielnego pobrania tych środków
ustalenia zakresu wzajemnych praw i obowiązków kluczowe z rachunku zastawcy.
znaczenie ma treść porozumienia stron.
Jeśli zatem zastawnik zobowiązał się do zaspokojenia się wy- Z zastawnika we właściciela
łącznie poprzez przejęcie przedmiotu zastawu na własność, Zaspokojenie zastawnika może nastąpić tylko, jeśli wie-
a przystąpi do realizacji zastawu w drodze egzekucji sądowej, rzytelność jest już wymagalna. Art. 25 ustawy o zastawie
to może on ponosić odpowiedzialność kontraktową. Zastawca rejestrowym i rejestrze zastawów nakłada na zastawnika
mógłby żądać naprawienia szkody obejmującej koszty postę- obowiązek informacyjny względem zastawcy. Zawiadomie-
powania egzekucyjnego. nie dokonane zanim wierzytelność stanie się wymagalna jest
bezskuteczne.
Co zastawnik przejąć może?
Art. 22 Ustawy o zastawie rejestrowym zawiera zamknięty ka- Art. 21 Ustawy o zastawie rejestrowym
talog, w którym ustawodawca określił co może być przedmio- i rejestrze zastawów
tem pozaegzekucyjnego zaspokojenia zastawnika polegającego
na przejęciu przedmiotu zastawu na własność. Są to:
• instrumenty finansowe zapisane na rachunku papierów war- Bezpośrednio przed podjęciem czynności mających na
tościowych lub na innym rachunku w rozumieniu Ustawy z dnia celu zaspokojenie zastawnika z przedmiotu zastawu
29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi; rejestrowego, o których mowa w art. 22 i art. 24,
• rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym; zastawnik powinien na piśmie zawiadomić zastawcę
• rzeczy, wierzytelności i prawa lub zbiory rzeczy lub praw sta- o zamierzonym podjęciu działań zmierzających do
nowiące całość gospodarczą, jeśli strony w umowie zastawni- zaspokojenia jego roszczeń wynikających z zastawu
czej ściśle oznaczyły wartość przedmiotu zastawu albo określiły
rejestrowego.
sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika;
• wierzytelności z rachunku bankowego.
Powyższe rozwiązanie ma na celu ochronę zastawcy, który
Zakres pierwszej z wymienionych kategorii, czyli instrumen- nie zawsze jest wierzycielem osobistym zastawnika. Należy
tów finansowych, jest stosunkowo łatwy do ustalenia. Pojęcie uznać, że zawiadomienie, o którym mowa powyżej, powinno
„instrument finansowy” zostało zdefiniowane przez wyliczenie być doręczone zastawcy na co najmniej 7 dni przed plano-
w art. 2 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumen- wanym przez zastawnika przejęciem przedmiotu zastawu na
tami finansowymi. W praktyce najczęściej wykorzystywanym własność. Powyższy termin biegnie od momentu doręczenia,
mechanizmem zabezpieczenia interesów wierzyciela wydaje a nie nadania pisma.
się być ustanowienie zastawu rejestrowego na akcjach. Za- Takie rozumienie art. 25 wynika z wykładni literalnej, gdyż
letą takiego rozwiązania jest uzyskanie szybkiej możliwości w przepisie tym jest mowa o „zawiadomieniu”, a nie np. jak
dysponowania przedmiotem zastawu od chwili złożenia często określa to ustawodawca „nadaniu w placówce poczto-
oświadczenia o przejęciu go na własność. Podmiot pro- wej operatora publicznego”.
wadzący rachunek jest obowiązany na żądanie zastawnika Dodatkowym argumentem na rzecz powyższej tezy jest
niezwłocznie przenieść maklerskie instrumenty finansowe na ratio legis takiej formy regulacji. Celem przyświecającym usta-
rzecz zastawnika. wodawcy było wyposażenie zastawcy w środki obrony przed
Ustalenie zakresu „rzeczy występujących powszechnie działaniami zastawnika. Może ona polegać m.in. na wytoczeniu
w obrocie towarowym” może nastręczać pewne trudności. powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wraz
Nie ma definicji legalnej tego terminu, jednak należy uznać, z wnioskiem o zabezpieczenie powództwa. Istotnym skutkiem

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
prawnym zawiadomienia jest niemożność rozporządzania pewnych aktywów majątkowych w posiadaniu zastawcy. Moż-
przedmiotem zastawu lub jego składnikami majątkowymi liwa do wyobrażenia jest zatem sytuacja, w której zastawnik
przez zastawcę bez zgody zastawnika. złoży oświadczenie o przejęciu rzeczy będących przedmio-
Na początku obowiązywania ustawy o zastawie rejestrowym tem zastawu na własność, natomiast będą one znajdowały
i rejestrze zastawów dyskusyjne były skutki niewywiązania się w posiadaniu zastawcy. Nie można wykluczyć ryzyka,
się zastawnika z obowiązku określonego w art. 25 ust. 1. że skoro zastawca jest niewypłacalny i nie spełnił swojego
W przepisach nie określono wprost sankcji, co przyczyniło się świadczenia, to nie będzie również chciał dobrowolnie wydać
do wykształcenia dwóch przeciwstawnych poglądów. przedmiotu zastawu. W takim przypadku ochrona interesów
Z jednej strony podnoszono, że brak zawiadomienia rodzi zastawnika (który stał się nieposiadającym właścicielem) jest
jedynie obowiązek naprawienia szkody zastawcy przez zastaw- iluzoryczna. Do faktycznego zaspokojenia roszczeń konieczne
nika (przy założeniu, że spełnione są przesłanki uzasadniające stanie się podjęcie przez niego starań o uzyskanie możliwości
odpowiedzialność odszkodowawczą). Zaniedbanie zastawni- dysponowania przejętymi na własność rzeczami.
ka nie powoduje bezskuteczności późniejszego oświadczenia Jednak sytuacja nie staje się prostsza, nawet jeśli zastawca jest
o przejęciu przedmiotu zastawu na własność. skłonny do współpracy. Problem może powstać na tle prawa
W opozycji do tego stanowiska zwracano uwagę, że art. 25 podatkowego. Urzędy Skarbowe stoją bowiem na stanowisku,
ust. 1 ma charakter przepisu ius cogens, wobec czego jego że wydanie zastawnikowi przedmiotu zastawu rejestrowego
naruszenie powoduje bezwzględną nieważność czynności ma- (rzeczy ruchomej) przez zastawcę, stanowi przeniesienie pra-
jących na celu zaspokojenie zastawnika. Problem ten nie był wa do rozporządzania towarami, jak właściciel.
sporem o charakterze jedynie teoretyczno-akademickim, gdyż
dotyczył on w istocie tego, komu przysługuje prawo własności
w przypadku uchybień w zawiadomieniu. Indywidualna interpretacja prawa po-
Sąd Najwyższy opowiedział się za pierwszym z zaprezento- datkowego wydana przez Dyrektora
wanych wyżej poglądów Izby Skarbowej w Bydgoszczy, ITPP2/
443-317/09/RS
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20
kwietnia 2006 roku, IV CSK 62/06 Reasumując, w świetle obowiązujących przepisów
należy stwierdzić, że wydanie wierzycielowi (zastaw-
Naruszenie obowiązku uprzedniego zawiadomienia na nikowi) przedmiotu zastawu rejestrowego stanowi
piśmie zastawcy o zamiarze podjęcia czynności zmie- dostawę towarów, która na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1
rzających do zaspokojenia zastawnika z przedmiotu ustawy, podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem
zastawu (art. 25 ust. 1 ustawy o zastawie rejestro- od towarów i usług.
wym.) nie może wyłączyć skutku w postaci przejścia
własności. Sankcji takiej nie przewiduje ani art. 22, ani
art. 25 ustawy.
Podsumowanie
Ostatnim krokiem po stronie zastawnika jest złożenie oświad- Zastaw rejestrowy to instytucja wygodna zarówno dla za-
czenia na piśmie o przejęciu przedmiotu zastawu na własność. stawnika, jak i zastawcy. Możliwość przejęcia obciążonego
Co do zasady adresatem takiego oświadczenia woli o charak- przedmiotu na własność przez zastawnika stanowi skuteczną
terze prawno - kształtującym jest zastawca. Wyjątki dotyczą formę zabezpieczenia jego interesów. Wybierając ten sposób
sytuacji, gdy jest on reprezentowany przez inne podmioty zaspokojenia należy jednak pamiętać o konieczności spełnienia
np. syndyka w postępowaniu upadłościowym. Ponadto, kiedy przesłanek przewidzianych w ustawie o zastawie rejestrowym.
przedmiotem zastawu są instrumenty finansowe, adresatem Ponadto trzeba mieć na uwadze ewentualne komplikacje,
oświadczenia zastawnika jest biuro maklerskie (firma inwesty- związane z ustanowieniem zastawu na niektórych aktywach.
cyjna) prowadzące rachunek. Uwaga ta w szczególności dotyczy zastawu na rzeczach ru-
chomych. Zastawnik może być bowiem narażony nie tylko
Nie wszystko złoto co się świeci na niesolidność zastawcy, lecz także na konieczność rozliczenia
Powyżej opisane mechanizmy wydają się być idealną formą się z fiskusem.
zabezpieczenia wierzyciela na wypadek niewypłacalności Należy zatem przyznać rację Benjaminowi Franklinowi, któ-
dłużnika. Przy zachowaniu wymogów ustawowych zastaw- ry głosił uniwersalną myśl, że na tym świecie pewne są tylko
nik może w szybki sposób stać się właścicielem przedmiotu śmierć i podatki.
zastawu. Następnie może on już samodzielnie decydować czy
chce spieniężyć przejęte prawo lub rzecz, czy też chce chronić
swoje interesy majątkowe w inny sposób. Jednak są proble-
my, które komplikują wydawałoby się to idealne rozwiązanie.
Poniższe uwagi dotyczą sytuacji, kiedy przedmiotem zastawu
rejestrowego są rzeczy lub zbiory rzeczy.
W przypadku skorzystania przez z zastawnika z uprawnienia marcin.stachowicz@tomczak.pl
do przejęcia rzeczy na własność, może dojść do rozejścia student V roku prawa na Wydziale Prawa
się prawa własności i faktycznego władztwa nad rzeczą. i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
W odróżnieniu od zwykłego zastawu, wydanie przedmiotu Po odbyciu praktyk w listopadzie 2010
zastawu zastawnikowi nie jest przesłanką konieczną do usta- roku podjął pracę w Kancelarii. Pisze
nowienia zastawu rejestrowego. Głównym celem wyboru tej pracę magisterską na temat tajemnicy
formy zabezpieczenia przez strony jest chęć pozostawienia komunikowania się.

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
Anna Majerek
Ku przestrodze
J
edną z podstawowych zasad konstytucyjnych Rzecz- jest reprezentowana przez właściwy organ, a umowa speł-
pospolitej Polskiej jest zasada rozdziału państwa nia inne wymogi określone przez przepisy prawa cywilnego,
od kościoła, co oznacza, że sfery działań organów w szczególności co do formy czynności prawnej, jej ważność
władzy państwowej i związków wyznaniowych nie powinna być kwestionowana.
są od siebie niezależne i odrębne. Zasada ta odno- Jednakże Kodeks Prawa Kanonicznego, który jest aktem
si się do wszystkich związków wyznaniowych, jednak prawa wewnętrznego kościoła katolickiego, w tytule II księgi
w niniejszym artykule chciałabym się skoncentrować na re- V przewiduje, w przypadku dokonywania przez kościelne
lacjach państwa i kościoła rzymskokatolickiego, które poza osoby prawne czynności prawnych przekraczających pewne
Konstytucją Rzeczpospolitej Polskiej normowane są również kwoty (określane przez Konferencję Episkopatu Polski i dekrety
w Konkordacie – Umowie międzynarodowej zawartej między poszczególnych metropolitów), obowiązek uzyskania zgody
Stolicą Apostolską i Polską z dnia 28 lipca 1993 roku i w Ustawie odpowiedniej władzy kościelnej - biskupa diecezjalnego bądź
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospo- Stolicy Apostolskiej.
litej Polskiej z dnia 17 maja 1989 roku. Z uwagi na to, że prawo kanoniczne jest prawem we-
Z zasady rozdziału państwa i kościoła wynika, że prawo wnętrznym kościoła katolickiego, należałoby sądzić, że
powszechnie obowiązujące i prawo kanoniczne, czyli prawo brak uzyskania odpowiedniej zgody przez kościelną oso-
wewnętrzne kościoła katolickiego, to dwa niezależne po- bę prawną nie ma wpływu na ważność takiej czynności
rządki prawne. Prawo wyznaniowe nie wywiera wpływu na w świetle przepisów prawa powszechnie obowiązującego,
powszechnie obowiązujący porządek prawny, chyba, że usta- a może jedynie powodować konsekwencje w sferze prawa
wodawca wyrazi na to zgodę, czego najlepszym przykładem kanonicznego.
jest wprowadzenie tzw. ślubów konkordatowych. Jednakże kilka orzeczeń Sądu Najwyższego, dotyczących
Wydawałoby się, że fakt, iż prawo kanoniczne nie jest w szczególności umów sprzedaży nieruchomości przez kościel-
źródłem powszechnie obowiązującego prawa w Polsce, ne osoby prawne, wskazuje, że wspomniane powyżej regulacje
a tym samym nie może nakładać w obrocie praw- Kodeksu Prawa Kanonicznego (oraz akty prawa kościelnego
nym dodatkowych obowiązków nad te, które wynikają wydane na jego podstawie) mają wpływ na ważność tych
z ogólnych przepisów prawa jest kwestią bezsporną czynności w świetle prawa powszechnie obowiązującego.
i oczywistą. Jednakże, w świetle kilku orzeczeń Sądu Najwyż-
szego dotyczących ważności czynności prawnych dokonywa- Sąd Najwyższy niezgodnie o zgodzie
nych przez kościelne osoby prawne można wyprowadzić nader Warto przyjrzeć się argumentacji Sądu Najwyższego, jaką
zaskakujący wniosek, że jest inaczej. Przyjrzyjmy się zatem bliżej przytacza w orzeczeniach dotyczących omawianej problema-
temu problemowi. tyki, gdyż jest ona niejednolita i budząca spore kontrowersje.
W wyroku z dnia 27 lipca 2000 roku (sygn. akt IV CKN
Niebezpieczne związki 88/00) Sąd Najwyższy uznał mianowicie, że brak wymaganej
Artykuł 23 Konkordatu stanowi, że kościelne osoby prawne zgody odpowiedniej władzy kościelnej powoduje nieważność
mogą zgodnie z przepisami prawa polskiego nabywać, posiadać, takiej czynności. Argumentował, że z uwagi na fakt, iż przepisy
użytkować i zbywać mienie oraz inne prawa majątkowe. Nie powszechnie obowiązujące nie określają zakresu kompetencji
wprowadza on natomiast żadnych dodatkowych wymogów kościelnych osób prawnych, to należy w tej kwestii odwołać
odnośnie dokonywania tego typu transakcji. się do prawa kanonicznego. Jednakże, w naszym przekonaniu,
Wydawałoby się zatem, że jeżeli kościelna osoba prawna z uwagi na to, że art. 7 ustawy o stosunku państwa i kościoła.

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
określa, jakie organy posiadają poszczególne kościelne osoby łał jako pełnomocnik, który przekroczył zakres udzielonego mu
prawne, natomiast nie wskazuje na jakiekolwiek ograniczenia pełnomocnictwa i dopuścił możliwość potwierdzenia dokona-
ich kompetencji (ani nie odsyła w tym zakresie wyraźnie do nej przez niego czynności przez odpowiedni organ zwierzchni
prawa kanonicznego), nie można wyprowadzać w związku w drodze analogicznego zastosowania art. 103 Kodeksu
z tym wniosku, iż kompetencje te mogą być ograniczone cywilnego.
przez prawo kanoniczne ze skutkiem dla prawa powszechnie Na przytoczenie zasługuje fragment uzasadnienia przy-
obowiązującego. wołanej uchwały, w której Sąd Najwyższy stwierdził:
Ponadto przyjęcie założenia, że Kodeks Prawa Kanonicznego Ponieważ w powszechnie obowiązujących przepisach nie
stanowi swoiste rozwinięcie przepisów powszechnie obowią- uregulowano organizacji ani sposobu działania kościelnych
zujących dotyczących działalności kościelnych osób prawnych, osób prawnych, brak przepisów ustawowych, w zaufaniu
sprawiałoby, iż zostałby on de facto uznany za jedno ze źródeł do których mógłby działać kontrahent tych osób. Musi on
powszechnego prawa. Założenie takie stoi w sprzeczności więc liczyć się z tym, że działanie osoby prawnej może być
z konstytucyjną zasadą rozdziału państwa i kościoła, która w różny sposób uregulowane w jej statucie (tj. w prawie ka-
jest współcześnie jednym z fundamentów demokratycznego nonicznym-przypis A.M.)”. Przyjęcie przez Sąd Najwyższy
państwa prawa. stanowiska, że osoby świeckie powinny znać regulacje prawa
Oczywiście, należy także podkreślić, że art. 97 Konstytucji kanonicznego (a w istocie także aktów prawnych wydanych
Państwa nie zalicza do katalogu prawa powszechnie obowiązu- na jego podstawie) wydaje się stwierdzeniem co najmniej
jącego aktów prawa wewnętrznego związków wyznaniowych, kontrowersyjnym.
nie ulega także wątpliwości, w świetle konstytucyjnych zasad Takiej interpretacji wydaje się przeczyć też interpretacja sze-
państwa prawa, iż nie może on też być rozszerzany w drodze regu przepisów.
wykładni. Mianowicie, jak wynika z treści art. 35 Kodeksu cy-
W wyroku z dnia 12 marca 1997 roku (sygn. akt: II CKN 24/ wilnego odpowiednie przepisy (czyli w analizowanym
97) Sąd Najwyższy sięgnął natomiast do nieco innej argumenta- kontekście: Konkordat i Ustawa) powinny określać,
cji, a mianowicie uznał, że Kodeks Prawa Kanonicznego należy w jakim zakresie działanie osób prawnych regulowane jest
traktować jako statut osoby prawnej w świetle art. 38 Kodeksu przez statuty tych podmiotów. Natomiast zarówno w Kon-
Cywilnego i brak zgody odpowiedniej władzy kościelnej na kordacie, jak i w Ustawie nie znajduje się wyraźne wskazanie,
dokonanie czynności przez kościelną osobę prawną powoduje że kompetencje organów osób prawnych zostaną szczegółowo
bezwzględną nieważność takiej czynności na podstawie art. 39 uregulowane w prawe wewnętrznym kościoła katolickiego.
ust. 1 Kodeksu cywilnego. Nie istnieje tym samym żadne wskazanie dla potencjalnych
kontrahentów kościelnych osób prawnych, że kwestia ta podle-
Inaczej ga modyfikacjom wprowadzonym przez prawo kanoniczne.
Jeszcze nieco inne stanowisko zaprezentował Sąd Najwyższy Za takie odesłanie z pewnością nie można uznać art. 5 Kon-
w uchwale z dnia 19 grudnia 2008 roku (sygn. akt III CZP 122/ kordatu, który stanowi, że Państwo Polskie zapewnia Kościoło-
08) stwierdzając, że organ kościelnej osoby prawnej, który dzia- wi Katolickiemu prawo do zarządzania i administrowania jego
łał bez wymaganego przez prawo kanoniczne zezwolenia, dzia- sprawami na podstawie prawa kanonicznego, bowiem przepis

l e x c i v i l i s
Prawo cywilne
ten odnosi się tylko do wewnętrznej działalności kościoła. Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.
Podobna jest rola art. 2 Ustawy, który stanowi, że kościół Ewentualnie, choć moim zdaniem to również budzi pewne
rządzi się w swoich sprawach własnym prawem i swobod- wątpliwości natury konstytucyjnej, należałoby w wyżej wymie-
nie zarządza własnymi sprawami. Oba przepisy odnoszą nionych aktach prawa powszechnie obowiązującego zawrzeć
się zatem do wewnętrznych spraw kościoła, natomiast za wyraźne odesłanie do prawa kanonicznego w określonym za-
przepis regulujący działanie kościelnych osób prawnych kresie, w szczególności dotyczącym reprezentacji kościelnych
w powszechnym obrocie w zakresie m.in. nabywania osób prawnych.
i zbywania nieruchomości należy uznać art. 23 Konkordatu, W takim przypadku warto by było również, aby odpowied-
który stanowi, że kościelne osoby prawne mogą dokonywać nie organy administracji prowadziły rejestry kościelnych osób
obrotu mieniem i prawami majątkowymi zgodnie z przepisami prawnych, z których każdy zainteresowany mógłby uzyskać
prawa polskiego. informację o organach uprawnionych do reprezentacji danego
podmiotu oraz o zakresie jego kompetencji. Należy podkreślić,
Uwagi praktyczne że takiej funkcji nie pełni obecnie Rejestr kościołów i innych
Przytoczone powyżej głosy Sądu Najwyższego poddają związków wyznaniowych prowadzony przy Ministrze Spraw
w dużą wątpliwość, czy aby na pewno w polskim systemie Wewnętrznych i Administracji. Zawiera on bowiem jedynie
prawnym zachowany został faktyczny rozdział państwa od dane o organach kościelnych osób prawnych i ich danych oso-
kościoła. bowych, ale nie wskazuje zakresu ich kompetencji.
Powoływanie się bowiem przez Sąd Najwyższy Dopóki jednak żadne zmiany nie zostaną wprowa-
w swoich orzeczeniach wprost na uregulowania prawa kano- dzone w zakresie analizowanego problemu, a wydaje
nicznego, ,,nieimplementowane” w żaden sposób do prawa się, że kwestia ta została dotychczas zauważona jedynie
powszechnie obowiązującego, budzi dużą wątpliwość w tej w literaturze, należy mieć świadomość, iż w przypadku do-
materii. konywania poważniejszych transakcji z kościelnymi osobami
Taka sytuacja powoduje niezmiernie negatywne konsekwencje prawnymi koniecznym jest upewnienie się czy jej organ jest
dla bezpieczeństwa obrotu prawnego w naszym kraju. Kościół upoważniony w świetle prawa kanonicznego do zawarcia
katolicki jest stroną niezliczonych umów cywilnoprawnych, czę- określonej czynności prawnej. W przeciwnym razie możemy
sto o dużej wartości i znaczeniu, w szczególności, gdy dotyczą narazić się na poważne problemy, łącznie ze stwierdzeniem
one obrotu nieruchomościami. przez sąd, że zawarta przez nas czynność prawna z kościelną
W obecnym stanie prawnym potencjalni kontrahenci kościel- osobą prawną jest bezwzględnie nieważna.
nych osób prawnych często nie zdają sobie sprawy, że ważność
czynności prawnych dokonywanych przez nich z kościelnymi
osobami prawnymi może być w jakikolwiek sposób ograniczo-
na przez przepisy prawa kanonicznego. Nie jest to bowiem
oczywista konstatacja w świetle obowiązującej w Polsce kon-
stytucyjnej zasady rozdziału państwa i kościoła.
Ponadto przekonanie, że osoby świeckie powinny znać prawo
kanoniczne, aby dokonywać czynności prawnych z kościelnymi
osobami prawnymi wydaje się też przeczyć idei racjonalnego
ustawodawcy.
Aby jeszcze nieco utrudnić i skomplikować zasady dokony-
wania tego typu czynności, Sąd Najwyższy niejednolicie wy-
powiada się o skutkach prawnych czynności zawartych z naru-
szeniem prawa kanonicznego. Uznaje je bądź za bezwzględnie
nieważne, bądź za tzw. czynności kulejące, czyli wymagające
potwierdzenia przez osobę upoważnioną. Niewątpliwie, taki
stan rzeczy powoduje ogromną niepewność w obrocie i skłania
do zastanowienia nad możliwymi rozwiązaniami, które pozwo-
liłyby unormować tę problematykę z pożytkiem dla wszystkich
uczestników obrotu prawnego.
O potrzebie zmian
Jak wspomniałam na początku rozważań, prawo kanoniczne
w określonym zakresie może być częścią porządku praw-
nego powszechnie obowiązującego, ale wyłącznie wtedy,
gdy ustawodawca tak wyraźnie postanowi i dokona swoistej
,,implementacji” prawa kościelnego do przepisów ustaw szcze-
gólnych lub zawrze odpowiednie postanowienia w tej materii
w Konkordacie.
W związku z tym, skoro z analizy orzecznictwa Sądu kancelaria@tomczak.pl
Najwyższego dotyczącego omawianej problematyki, Anna Majerek odbyła praktyki w Kancelarii
wynika, że ustawodawca chce respektować przepisy Tomczak i Partnerzy w marcu bieżącego
prawa kanonicznego dotyczące reprezentacji kościel- roku. Jest studentką V roku Wydziału Prawa
nych osób prawnych powinien je zawrzeć w przepisach i Administracji UW, pisze pracę magisterską
prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności pod kierunkiem dr Krystyny Szczepanowskiej
w Konkordacie lub Ustawie o stosunku Państwa do Kościoła - Kozłowskiej.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Angelina Stokłosa
Wspólna wartość
Na łamach prestiżowego periodyku Harvard

Business Review (HBR) w numerze styczeń/luty
2011 opublikowano artykuł, którego Autorzy
– amerykański guru zarządzania, M.E. Porter
oraz M.R. Kramer, proponują, jak twierdzą,
innowacyjne podejście do koncepcji korporacji
i jej roli w kapitalistycznym społeczeństwie,
redefiniując kapitalizm w duchu współczesnych
oczekiwań uczestników obrotu gospodarczego.
Ich stanowisko to nawiązanie do pionierskiej
w tym przedmiocie wypowiedzi tych samych
Autorów z grudnia 2006 zamieszczonej na
łamach HBR, w której sformułowano ideę ujętą
jako creating shared value (CSV).
Zaproponowany polski leksykalny odpowiednik

tego terminu to tytułowe „tworzenie wspólnej
wartości”. Tekst niniejszy stanowi próbę
wstępnego ustosunkowania się do słabo jeszcze
rozpoznanego w polskiej literaturze, także
prawniczej, problemu CSV i polemikę
z wybranymi tezami Autorów.

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
Idea korporacji
W literaturze światowej, przede wszystkim ekonomicznej
i prawniczej, od dziesięcioleci proponuje się rozmaite teorie
wyjaśniające istotę korporacji – spółki kapitałowej, przede
wszystkim akcyjnej.
Na potrzeby tej wypowiedzi, poniżej określenie „korpo-
racja” utożsamiam ze „spółką kapitałową”, w tym zwłaszcza
ze spółką publiczną, przez którą rozumiemy spółkę, której
walory notowane są na rynku regulowanym. Jest to zamierzo-
ne uproszczenie i przedmiotowe zawężenie obszaru analizo-
wanej problematyki. Innymi słowy, mając na uwadze polską
praktykę korporacyjną i legislacyjną, w dalszych rozważaniach
koncentruję się na zagadnieniu CSV w kontekście spółki
giełdowej, notowanej na rynku regulowanym (scil. rynku
giełdowym; art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o obrocie instrumentami finansowymi; dalej jako „Ustawa
o obrocie”). Wyjaśnienie takie poczynione musi być na wstę-
pie, by uniknąć zarzutu braku precyzji słowa i metodologicznej
niepoprawności.
Tytułem przykładu, w literaturze amerykańskiej od początku lat
30 ubiegłego stulecia prym wiodły – ze zmienną intensywnością
– dwie zasadnicze koncepcje korporacji.
Chronologicznie wcześniejsza jest teoria korporacji jako
wiązki/ splotu kontraktów (nexus of contracts), której podwaliny
stworzył A. Berle, publikując w 1931 roku swój przełomowy
w tym przedmiocie artykuł.
Nieco późniejsza, ale także ciesząca się wielką przychylno-
ścią doktryny i judykatury, jest druga opozycyjna koncepcja
spółki jako instytucji społecznej (social entity), wysunięta
przez E.M. Dodda w 1932 roku. Obie są przywoływane
w treści najświeższych judykatów sądów amerykańskich, w tym
federalnego Sądu Najwyższego. W ujęciu czysto ekono-
micznym, czy też ewentualnie – ekonomicznej analizy prawa
– spółka (firm) tworzona jest dla zredukowania lub eliminacji
kosztów transakcyjnych.
Takiemu stwierdzeniu trudno odmówić trafności, chociaż nie ników i cieszące się popularnością teoretyczne ujęcia korporacji
wyjaśnia ono wszystkiego, zwłaszcza zaś jurydycznego aspektu pozbawione były ułomności. Problemem jest także to, że coraz
konstrukcji spółki jako użytecznej fikcji prawnej. Spółka nie szybciej kolejne wysuwane formuły spółki, zarówno wyłącznie
powinna być traktowana jako konglomerat kontraktów, faktycz- cywilistyczne, jak i ekonomizujące, mogą tracić na aktualności,
nie zawartych i dorozumianych, na podstawie których dochodzi bowiem także realia obrotu – gospodarcze, prawne i ekono-
do nawiązania wszelkich relacji w ramach spółki. miczne – ulęgają dynamicznym zmianom.
Zgodnie z koncepcją wiązki kontraktów, spółka jest jedynie Już jednak średniowieczna jurysprudencja wyróżniała univer-
fikcją prawną – (legal fiction), pewną ramą, w obrębie której sitates personorum (korporacje) i universitates rerum (fundacje).
funkcjonują umowy (nie jedynie w technicznym znacze- Obrana wówczas konwencja językowa oddaje istotę każdej
niu nadanym umowie przez prawo, ale także na przykład z tych konstrukcji. Korporacja bez członków, w interesie których
w znaczeniu ekonomicznym czy socjologicznym). Koncepcja działa, nie istnieje.
nexus of contracts, mimo że honorowana w orzecznictwie, Nie powinno budzić wątpliwości, że korporację postrzegać
poddawana jest od lat systematycznej krytyce w doktrynie należy jako formułę organizowania się jednostek w celu
amerykańskiej, jako zbyt wąska i nieprzystająca do realiów. prowadzenia określonego przedsięwzięcia. Nie służy ona
Na drugim biegunie leży wspomniana koncepcja spółki jako jednak wyłącznie ograniczeniu kosztów transakcyjnych, ale
social entity. Zgodnie z nią, korporacja stanowi instytucję dobrowolnemu zjednoczeniu patrykularnych dążeń z uwagi
społeczną, która w jednakowym stopniu służy akcjonariuszom, jak na wspólny cel. Co więcej, pochodną posiadania wspólnego
i pozostałym grupom tzw. interesariuszy (stakeholders), celu jest odznaczanie się często przez członków korporacji
czyli grup społecznych, na które spółka oddziałuje i które określonymi przymiotami, których nie posiadają inni, pozosta-
jednocześnie w jakiś sposób oddziałują na nią. W takim jący poza korporacją.
ujęciu czysto ekonomiczny wymiar korporacji ulega prima facie Jedną z ciekawszych koncepcji korporacji, przynajmniej
rozmyciu, bowiem akcentuje ono służebną wobec społeczeń- po pobieżnej lekturze, wydaje się być właśnie idea CSV.
stwa rolę spółki, jako generatora nie tylko indywidualnego zysku Wyjaśnienia wymaga, że nie jest to koncepcja prawników,
(w wymiarze inwestorskim), ale nadto – a może przede wszyst- ale ekonomizujące ujęcie istoty spółki opracowane z perspek-
kim – generatora społecznej satysfakcji, narodowego dobrobytu, tywy nauki zarządzania.
siły napędowej gospodarki. Jej ewentualna krytyka nastąpić musi jednak w oparciu o istot-
W warunkach polskich nie wykrystalizowała się koncepcja ne założenie, z pozoru banalne, że konstrukcyjnym rdzeniem
spółki, łącząca jej jurydyczny wymiar z czysto ekonomicznym. istoty korporacyjnej osoby prawnej, w tym spółki kapitałowej,
Trudno jednak uznać, by dotychczas proponowane przez praw- jest właśnie współpraca członków korporacji w określonym

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
celu (art. 3 Kodeksu spółek handlowych). Tym różni się osoba pożyczkodawca – powierzają, pod antycypowanym przez
prawna typu korporacyjnego od osoby prawnej typu zakła- nich tytułem zwrotnym, kapitał spółce-emitentowi.
dowego (fundacyjnego), że jest zrzeszeniem osób, opartym Ta poszukiwana dywidenda bywa traktowana jako sui gene-
na szczególnej więzi – korporacyjnym stosunku członkostwa ris nagroda – bądź kara, gdy spółka nie wypracowała zysku
i, w klasycznym ujęciu, istnieniu tzw. affectio societatis. lub postanowiła nie przekazywać go do podziału między
W przypadku korporacji publicznej można mówić o zaniku ekonomicznych właścicieli spółki i dokonać jego tezauryzacji
affectio societatis, pojmowanej po pierwsze jako intencja – za trafną lub nietrafną decyzję inwestycyjną. Inwestor mógł
zawiązania spółki, a na dalszym etapie jej istnienia jako wola przecież konstruować swoje portfolio w oparciu o walory in-
współpracy, które zostaje wyparte – co najmniej w stosunku nego emitenta, ale skusił go, zasadnie lub też nie, właśnie ten
do inwestorów na krótko angażujących się w spółkę – na rzecz finalnie wybrany. W niemieckiej literaturze takich inwestorów
affectio beneficii. Taka formuła spółki kapitałowej znajduje swój nazywa się Dividend suchende Aktionäre.
wyraz w prawie niemieckim, w którym ogół typów spółek Trzecim typem (kategorią) inwestorów są inwestorzy, których
kapitałowych traktuje się jako stowarzyszenia (niem. Vereine). określę jako „inwestorów sensu stricto” – to spekulanci, którzy
nabywają walory na krótko, szybko je sprzedają i nabywają
Istota spółki publicznej nowe. Jako tacy, działający wyłącznie niemal na rynku wtórnym,
De lege lata spółką publiczną jest spółka, której co najmniej nie są żywotnie zainteresowani bieżącą korporacyjną polityką
jednak akcja jest zdematerializowana w rozumieniu Ustawy i nie zależy im na wykonywaniu uprawnień właścicielskich jako
o obrocie, z wyjątkiem spółki, której siedziba mieści się poza przysługujących akcjonariuszom spółki, zwłaszcza uprawnień
terytorium Polski. Taką legalną definicję odnajdujemy w prze- organizacyjnych. Nie można jednak przyjąć, że takim speku-
pisie art. 4 pkt 20 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie lantom, niekiedy zwanym spekulative Anlage czy noise traders,
publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finanso- zupełnie obojętne jest powodzenie spółki.
wych do zorganizowanego sytemu obrotu oraz o spółkach Kapitał, zasadniczo, lokują właśnie tam, gdzie wycena rynkowa
publicznych (dalej jako „Ustawa o ofercie”). zdaje się potwierdzać „jakość” emitenta i jego papierów. Innymi
Nie jest obecnie zadaniem naszym krytyczna ocena tej słowy, im także – przynajmniej niekiedy – zależy na pomyśl-
ułomnej redakcji i koncepcyjnego ujęcia spółki publicznej ności spółki, z którą, choćby na krótko, się związali. Noise/ idiot
w prawie polskim. Na ten temat w rodzimej literaturze traders mają jednak to do siebie, że ich decyzje inwestycyjne
przedmiotu pojawiło się szereg wypowiedzi akcentujących są zwykle nieprzemyślane, podejmowane im promptu, pod
wadliwość przytoczonej definicji. Pojęcie spółki publicznej jako wpływem ogólnego nastroju panującego na rynku (niem. An-
kategorii normatywnej traktować będę poniżej jako pojęcie lagestimmung).
zastane. Spółka publiczna to zatem wehikuł służący generowaniu pie-
Spółka publiczna to spółka kapitałowa, która jest niądza – zarówno w perspektywie krótkofalowej, jak i długofalo-
dedykowana masowemu odbiorcy. Za takiego uznać należy wej. Inwestują w nią, a ściślej – w walory przez spółkę-emitenta
inwestora, a – ujmując rzecz precyzyjniej – całe grono inwestor- oferowane – zarówno ci, których horyzont inwestycyjny jest
skie, zarówno inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonal- odległy, jak i ci, którzy liczą na szybki zysk i nie angażują się
nych. Traktować ich należy jako dostarczycieli kapitału dla spół- w sprawy korporacyjne spółki-emitenta.
ek-emitentów, którzy jednocześnie realizują określoną, mniej Pamiętać należy jednak o tym, że na ten wehikuł spoglądać
lub bardziej wyraźnie zdefiniowaną, strategię inwestycyjną. wypada zawsze przez pryzmat dawcy kapitału – inwestora oraz
Takich inwestorów, zwłaszcza gdy są to właśnie inwestorzy tego, kto efektywnego kapitału na giełdzie poszukuje, a zatem
indywidualni, podzielić można na trzy zasadnicze kategorie, właśnie spółki-emitenta. Oznacza to de facto, że odpowiedź
z zastrzeżeniem, że są to w modelowym ujęciu typy czyste, na pytanie o istotę spółki publicznej wymaga perspektywy
a w praktyce mogą pojawić się nadto typy mieszane, łączące o rozległym kontekście – uwzględnienia oczekiwań i motywacji
cechy co najmniej dwóch zasadniczych typów. grona inwestorskiego, niejako ex defintione niehomogenicznego,
W pierwszej kolejności wypada wskazać inwestorów, którzy a tym samym z różną intensywnością wpływającego na spółkę
swoje zaangażowanie kapitałowe w spółkę publiczną trak- oraz brania pod uwagę potrzeb i tzw. „słusznych interesów”
tują jako inwestycję długoterminową, co w praktyce zwykle emitenta. Powyższe znajduje swoje odzwierciedlenie na wielu
znajduje odzwierciedlenie w posiadanym, często dość znacznym, płaszczyznach korporacyjnych realiów, w tym także w kształcie
pakiecie papierów. Pisząc „znaczny” nie mam na myśli wyłącznie obecnej regulacji spółki publicznej i kodeksach corporate go-
posiadaczy tzw. znacznych pakietów akcji (zob. przepisy art. 69 vernance kolejno opracowywanych na potrzeby polskiej giełdy
i n. w Rozdziale IV Ustawy o ofercie), ale każdy udział kapitałowy począwszy od 2002 roku.
w spółce, który pozwala przypuszczać, że inwestor pozostanie Konkludując, spółka publiczna, zwłaszcza w techniczno-praw-
w tej spółce na dłużej. nym rozumieniu, jest instrumentem zaprojektowanym przez
Można wskazać na sytuacje, w których jest on w posiadaniu ustawodawcę na potrzeby masowego akcjonariatu, znaczne-
różnych instrumentów emitowanych przez spółkę, nie tylko go grona inwestorskiego, które skupia w swoim ręku kapitał
akcji. Taka swoista dywersyfikacja, zwłaszcza gdy idzie w parze poszukiwany przez spółki-emitentów. Uznać należy, że jest
z odpowiednią kwantyfikacją posiadanych walorów, wzmacnia to spółka konstrukcyjnie najbardziej zaawansowana, poddana
przypuszczenie, że inwestor traktuje zaangażowanie w spół- najsurowszej i najbardziej złożonej regulacji prawnej, stojąca
kę jako inwestycję o długim horyzoncie czasowym. Takiego najwyższej w hierarchii spółek prawa handlowego w ogóle,
inwestora nazywać będziemy „akcjonariuszem sensu stricto”, gdy kryterium podziału jest rozmiar, gospodarcze znaczenie,
który z przekonaniem wykonuje swoje uprawnienia dominialne prestiż, koncepcyjna złożoność, regulacja w oparciu o przepisy
w spółce, czując się jej ekonomicznym właścicielem i jednym kogencyjne.
z realnych korporacyjnych decydentów. Nie jest trafne charakteryzowanie spółki publicznej – choćby
Druga kategoria inwestorów to ci, którzy angażują się kapi- jedynie na potrzeby dyskursu naukowego – jako podtypu ko-
tałowo w przedsięwzięcie w nadziei na wysoką dywidendę. deksowej, a zatem, zdaniem wielu, „klasycznej” spółki akcyjnej
Można wręcz stwierdzić, że działają jako swoisty spółkowy (niepublicznej, prywatnej). Naszym zdaniem spółka publiczna

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
jest podtypem w takim samym stopniu jak spółka niepublicz- nie tylko w przypadku spółek, ale odnosi się do wszystkich
na, kodeksowa. Obie stoją na tym samym piętrze refleksji korporacyjnych osób prawnych, na przykład stowarzyszeń.
prawnospółkowej, gdy celem jest opis spółki akcyjnej w ogóle. Naszym zdaniem, cel spółki, niezależnie od tego, czy
Spółka akcyjna jest bowiem typem, jednym z dwóch na gruncie ujmowany in abstracto, czy też rekonstruowany w kontekście
prawa polskiego, spółki kapitałowej. Podtypem, w domyśle: konkretnych korporacyjnych realiów, to cel akcjonariuszy – czy
spółki akcyjnej, jest zaś zarówno spółka akcyjna niepubliczna, szerzej – członków korporacyjnej osoby prawnej (zrzeszenia).
jak i publiczna. Spory o to, czy i którą z nich warto traktować Celom społecznym służą ex definitione organizacje typu non-
jako modelową, wzorcową, są moim zdaniem pozbawione profit i rozmaite struktury państwowe.
większej doniosłości, nawet teoretycznej. W zachodniej literaturze coraz częściej wspomina się jednak
o zjawisku korporacyjnej filantropii (corporate philantrophy),
Corporate Social Responsibility wskazując, że spółka jako podmiot for-profit jest szczegól-
Powstania teoretycznych podwalin dla tzw. społecznej nie predestynowana do wspierania słabszych i ma do tego,
odpowiedzialności biznesu upatrywać należy zasadniczo co istotne, warunki, posiada bowiem immanentną zdolność
w atmosferze intelektualnej panującej w połowie ubiegłego generowania zysku i dysponuje zasobami, którymi – bezpo-
stulecia, zwłaszcza w środowisku ekonomistów tzw. szkoły średnio lub pośrednio – może się dzielić.
chicagowskiej. Obecnie CSR to nośne na całym niemal świecie Empirycznym wsparciem takiego spojrzenia na korporację,
hasło, które jest także aktywnie promowane i wykorzystywane zwłaszcza o znacznych rozmiarach i ekspansji działania, były
przez polskie spółki giełdowe. Praktykowanie CSR – nie tylko kolejne kryzysy zaufania do korporacyjnych decydentów
w założeniu – przyciąga klientów i inwestorów, czym, naszym (zwł. tzw. post-Enron Era, okres po 2001 roku) oraz ostatni
zdaniem, przypomina raczej narzędzie kreowania pozytywnego kryzys finansowy.
wizerunku, niż szczytnej idei, której zwolennicy w CSR upa- Wspomniani na wstępie Autorzy przeciwstawiają relatywnie
trują. utrwalonej koncepcji CSR nową ideę, którą nazywają CSV. Pro-
Spółka etyczna to taka, która ma przyciągać jako pro- ponując roboczą definicję CSV, wskazują, iż jest to całokształt
dukt atrakcyjny nie tylko biznesowo (w wymiarze najściślej polityki i praktyki prowadzenia działalności przez spółkę (policies
ekonomicznym), ale także zaangażowany społecznie. Z tej and operating practices), które wzmacniają konkurencyjność
też przyczyny powstają, komplementarnie niejako, specjalne spółki, symultanicznie polepszając warunki ekonomiczne
strategie inwestycyjne znane jako SRI (Socially Responsible Inve- i socjalne, w których spółka działa. Kluczem do sukcesu,
sting). Etyczne inwestowanie polega nie tylko na poszukiwaniu zdaniem Autorów, jest identyfikacja i poszerzanie powiązań
satysfakcjonującej stopy zwrotu, ale nadto na osiąganiu pewnych między społecznym i ekonomicznym rozwojem.
celów społecznych. Z myślą o takim inwestowaniu opraco- CSV to nie CSR, nie korporacyjna filantropia ani nie zrówno-
wywane są indeksy giełdowe spółek etycznych, tj. społecznie ważony rozwój. To, w założeniu, nowa jakość i nowa droga
odpowiedzialnych (na przykład indeks RESPECT na GPW) budowania ekonomicznego sukcesu. Chodzi zatem o tworze-
oraz etyczne fundusze inwestycyjne (fundusze typu SRI). nie wartości ekonomicznej, przede wszystkim dla akcjonariu-
Na razie są to jednak raczej niszowe inicjatywy. Z prowa- szy jako ekonomicznych właścicieli spółki w taki sposób, który
dzonych w USA badań empirycznych wynika jednak, iż zapo- także tworzy wartość dla społeczeństwa – a zatem najszerzej
trzebowanie na takie produkty jest znaczne, bowiem przyciąga pojmowanych stakeholders – w drodze zaspokajania jego
inwestorów i prognozuje się systematyczny wzrost ich znacze- potrzeb, oczekiwań i odpowiadania na wyzwania, przed jakimi
nia w pejzażu nowoczesnych rynków kapitałowych. staje.
Krytyce poddano zatem „klasyczną” formułę kapitalizmu
Creating Shared Value. Tworzenie wartości: dla kogo? z jego czysto biznesową orientacją. Propozycją jest redefinicja
Identyfikacja adresata działalności spółki i generowanych przez kapitalizmu w duchu prospołecznym. Wstępną tezą Autorów
nią zysków, nie jedynie w ekonomicznym znaczeniu, pozwala jest stwierdzenie, że ostatnimi laty kapitalizm w swojej najczyst-
na odtworzenie pożądanego lub preferowanego paradygmatu szej postaci przyczynił się do tego, że sfera biznesu zawłaszczyła
budowania wartości spółki. dla siebie zbyt szeroką przestrzeń, powodując nawarstwianie
Istnieją dwa zasadnicze modele, zgodnie z którymi ustala się się problemów społecznych, ekonomicznych i niszcząc środo-
docelowego beneficjenta działalności spółki. wisko naturalne.
Pierwszy, chronologicznie wcześniejszy model, który jest nadal Przedsiębiorstwa (w znaczeniu podmiotowym) na całym
przyjmowany za wzorcowy przez większość polskiej doktryny, świecie, zwłaszcza te najbardziej liczące się i ekspansywne,
to tzw. shareholder value model (shareholder value maximization nastawione są na osiąganie maksymalnego zysku w krótkim
model). Zgodnie z takim ujęciem, spółka działa w interesie ogółu okresie (short-term value). Wynika to z faktu, iż realizowany jest
akcjonariuszy i jej aktywność koncentruje się na pomnażaniu model shareholder value, pojmowany jako generowanie zysku
majątku ekonomicznych właścicieli spółki, którzy powierzyli dla akcjonariuszy spółki szybko i efektywnie. Kapitalizm zakłada
wybranej przez siebie spółce swoje oszczędności. wszakże angażowanie prywatnych środków w celu osiągnięcia
Drugi, opozycyjny wzorzec, coraz chętniej wysuwany i maksymalizacji profitów. Człowiek to homo eoconomicus,
w zachodniej literaturze, to tzw. stakeholder value model. który przez całe życie dąży do zwiększenia swojej użyteczności
W naszym przekonaniu ujmowany być powinien jako w warunkach ograniczonej dostępności dóbr.
egalitaryzująca formuła, której podstaw w warunkach polskich „Użyteczność” to w tym wypadku satysfakcja wynikająca
można poszukiwać co najwyżej w regulacjach typu soft law (zob. z posiadania określonego zestawu dóbr. Zgodnie z teorią
Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW, Dobre praktyki racjonalnego wyboru, człowiek woli mieć więcej niż mniej.
spółek publicznych 2002 i 2005). Tym samym, racjonalny inwestor angażuje swoje środki tam,
Naturalną implikacją powyższego jest pytanie o to, czy celem gdzie – według jego najlepszej wiedzy – istnieje szansa mak-
korporacji, nawet gdy jest to korporacja publiczna, powinno być symalnej stopy zwrotu. Jest to oczywiście modelowe ujecie.
tworzenie wartości dla szerszego niż akcjonariusze, a zatem CSV tymczasem sprzyjać ma reorientacji dokonywanych wy-
ekonomiczni właściciele spółki, grona. Pytanie jest zasadne borów.

c o r p u s l e x
Prawo handlowe
Kapitalizm, zdaniem Autorów, powinien być traktowany ści, zwłaszcza odpowiedzialności społecznej między nimi. Sfera
jako bezprecedensowy wehikuł kojarzący potrzeby jednostki, biznesu powinna tym samym przejąć, zgodnie z postulatami
podnoszący efektywność, zapewniający miejsca pracy i przy- CSV, część tych obowiązków, które kojarzone były z polityką
noszący dobrobyt. Zbyt wąska formuła kapitalizmu rzekomo społeczną państwa, ma bowiem potencjał, by wypełniać za-
powstrzymuje świat biznesu przed wykorzystaniem pełnego dania społecznie użyteczne w sferach zarezerwowanych od
potencjału zaspokajania szerokich społecznych potrzeb. lat dla rządu i jego agencji. Pytanie, czy to nie jest nadmiernie
Nie sposób w tym miejscu wdać się w głębszą polemi- roszczeniowa postawa w stosunku do świata biznesu, rządzą-
kę z argumentami przywoływanych Autorów. Ograni- cego się swoimi prawami.
czę się zatem do pytania, czy jakakolwiek postulowana
redefinicja kapitalizmu jest potrzebna, by osiągnąć efekt Rekapitulacja
ekstensyfikacji celów i poszerzenia czasowego horyzontu Czy CSV ma szansę stać się nośnym hasłem także w polskich
inwestycji. Nie przekonuje teza, jakoby korporacje i tzw. realiach, trudno jednoznacznie stwierdzić. Brak jej silniejszej
korporacyjni aktorzy – funkcjonariusze spółki oraz znaczą- teoretycznej i filozoficznej podbudowy, które, moim zdaniem,
cy akcjonariusze – nastawieni byli na myślenie osadzone zdecydowały o sukcesie CSR, mimo że finalnie wypaczono jej
w granicach wąsko zakreślonego horyzontu inwestycyjnego sens, nadając w istocie zupełnie nowy. Najbliższe lata pokażą,
i tym samym na budowanie wartości – dla akcjonariuszy czy spółki zechcą angażować się na szeroką skalę w działania
i samej spółki – wyłącznie w perspektywie short-term. Ci, społecznie pożądane i użyteczne, a jednocześnie czaso-
którzy angażują się w spółkę na dłużej, myślą innymi kategoriami i kapitałochłonne. Twórcy idei CSV podkreślają, że sama kon-
inwestycyjnymi, niż inwestor sensu stricto, który zamierza zreali- cepcja znajduje się in statu nascendi, a jej studyjny rozwój wy-
zować plan szybkiego zysku. Nadmiernym uproszczeniem jest maga równolegle prowadzonej praktyki aplikacji rozwiązań CSV
także teza, że korporacyjni zarządcy – z uwagi na nacisk grona i szeroko zakrojonej dyskusji. Głębsza analiza założeń CSV, choć-
inwestorskiego – podejmują działania zwiększające wartość by jedynie w zarysie, implikuje roboczą tezę, że idea CSV nie jest
spółki w perspektywie short-term, nie zważając na długofalo- niczym nowym i to, co proponują Autorzy, wiemy od dawna.
wy wymiar inwestycji. Rolą spółkowych władz jest bowiem Dyskusyjne jest już wyjściowe założenie o swoistej petryfikacji
godzenie sprzecznych interesów różnych kategorii inwesto- czy też praktycznej immobilizacji kapitalizmu. Nikt chyba nigdy
rów z uwzględnieniem faktu, że spółka działa w określonym nie zakładał jego niezmienności i uniezależnienia od aktualnych
otoczeniu i na to otoczenie wzgląd mieć także trzeba. Chodzi realiów. Wydaje się, że jest wręcz odwrotnie – kapitalizm to na
zwłaszcza o pracowników i innych kooperantów spółki. tyle otwarta i elastyczna formuła, iż poddaje się rewizji w rytmie
Koncepcja CSV zakłada budowanie tzw. łańcucha wartości dyktowanym przez otaczającą rzeczywistość.
(value chain), konstruowanego w oparciu o poszczególne
etapy zaangażowania spółki w stworzenie finalnego produktu,
dystrybuowanego następnie do odbiorcy – klienta, konsumen-
ta. CSV hołduje bowiem zasadzie budowania długofalowego
powodzenia w biznesie i traktowana jest jako jego istotny
komponent. Tworzenie wspólnej wartości postrzegać należy
dwuaspektowo, w wymiarze horyzontalnym oraz wertykalnym.
Perspektywa horyzontalna to budowanie łańcucha wartości
we wszystkich stadiach działalności spółki w procesie
produkcyjnym, czyli opracowywania produktu lub usługi od jego
koncepcji do finalnej postaci oferowanej docelowo. Można tu
tytułem przykładu wskazać na zatrudnianie określonych grup
pracowników, kupowanie surowców w konkretnych miejscach,
wspieranie rolników z najuboższych krajów, preferencyjne
stawki wynagrodzenia dyskontujące koszt dostawy kompo-
nentów, etyczne zatrudnienie i niewykorzystywanie do pracy
dzieci etc. Chodzi zatem o budowanie pozytywnego stosunku
do poszczególnych grup zaangażowanych w spółkę, komunika-
cję z nabywcami – klientami i konsumentami. W aspekcie werty-
kalnym akcentuje się natomiast poszukiwanie miejsc wspólnych
między biznesem a społeczeństwem i tym samym definio-
wanie rynku. Autorzy identyfikują trzy drogi rozwijania CSV
w konkretnych korporacyjnych realiach: 1. przez nowe podej-
ście do produktu i rynku i szukanie niszy do zagospodarowania;
2. przez redefiniowanie produktywności w ramach łańcucha
wartości oraz 3. zapewnienie rozwoju lokalnych społeczności,
zwłaszcza w drodze włączenia ich w proces produkcyjny.
Tworzenie wspólnej wartości zdaje się być, podobnie angelina.stoklosa@tomczak.pl
jak CSR, koncepcyjnym wsparciem modelu stakeholders value. Angelina Stokłosa ukończyła studia w roku
De facto, spółka identyfikować powinna bliskie jej grupy interesu 2010, zamierza zajmować się problematyką
i zapewniać realizację tego/ tych interesów. CSV niesie ze sobą obrotu publicznego, przygotowuje też pracę
nadto istotne implikacje dla rządu i społeczeństwa, w tym tak- doktorską pod kierunkiem prof. Wojciecha
że dla organizacji non-profit i NGO’s. Chodzi zwłaszcza o to, Kocota, na temat pojęcia interesu spółki
że upłynnieniu ulega granica między tradycyjnie postrzeganymi publicznej.
obowiązkami państwa i biznesu oraz rozkład odpowiedzialno-

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE
Komentarze
Res in Commercio
Trzecia część opracowania
poświęconego przekształceniu
spółek jest stosunkowo rozległa
– dotyczy procedury korporacyjnej
związanej z przekształceniem.
Mamy tu omówienie wszystkich
kwestii związanych z samą
uchwałą o przekształceniu,
łącznie z informacją dotyczącą
zaskarżania takiej uchwały. Mamy
tu też wszystko co dotyczy samej
rejestracji przekształcenia.
Nasz czwarty rozdział jest trzecią

częścią publikacji „Przekształcenia”
w Res in Commercio. Ta rozbieżność
wynika z faktu, że pierwsze
dwa, raczej krótkie rozdziały
przedstawiliśmy w marcowym
numerze pisma. Numeracja ulegnie
„zrównaniu” w momencie, gdy
zaczniemy drukować załączniki do
poszczególnych rozdziałów, które
stanowić będą odrębne części
publikacji na łamach miesięcznika.
Komentarze Res in Commercio
Przekształcenie spółek
Część trzecia

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

Przekształcenie spółek. Część trzecia.
Rozdział Czwarty
Korporacyjna i sądowa procedura

względem planu przekształcenia
4.1. Procedura korporacyjna 4.1.2 Procedura podejmowania uchwały o przekształceniu
4.1.1 Uchwała o przekształceniu 112 Zgromadzenie wspólników, walne zgromadzenie oraz

wspólnicy obradują zgodnie z regułami przewidzianymi przez
110 Przekształcenie spółki wymaga podjęcia stosownej uchwały. Kodeks dla spółki danego rodzaju, ale z uwzględnieniem
W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością podejmuje ją szczególnych wymogów odnoszących się do podejmowania
zgromadzenie wspólników, w spółce akcyjnej lub koman- uchwał o przekształceniu.
dytowo – akcyjnej walne zgromadzenie, a w pozostałych 113 Pierwszą niezbędną czynnością jest zawiadomienie wspólni-
spółkach osobowych – wspólnicy. ków o zamiarze podjęcia uchwały o przekształceniu spółki.
111 Uchwała o przekształceniu powinna zawierać następujące Zawiadomienia dokonuje zarząd w przypadku spółek
informacje lub elementy: kapitałowych oraz wspólnicy prowadzący sprawy spółki
(1) typ spółki, w jaki spółka zostaje przekształcona, w przypadku spółek osobowych. Powinno ono nastąpić
(2) wysokość kapitału zakładowego w przypadku prze- dwukrotnie w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie, nie
kształcenia w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia
bądź w spółkę akcyjną, wysokość sumy komandytowej uchwały. Kwestią do rozważenia jest czy termin miesięczny
w przypadku przekształcenia w spółkę komandytową dotyczy drugiego z zawiadomień, czyli późniejszego.
albo wartość nominalną akcji w przypadku przekształ- 114 Zauważmy, że przepisy o przekształceniu – różne w wielu
cenia w spółkę komandytowo-akcyjną, szczegółach od procedury połączeniowej i podziałowej
(3) wysokość kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólni- – nie zawierają obowiązku ogłoszenia planu przekształcenia
ków nieuczestniczących w spółce przekształconej, która w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, brak też jest sfor-
nie może przekraczać 10 proc. wartości bilansowej ma- malizowanego wymogu zgłoszenia planu do akt rejestrowych
jątku spółki, – co sąd potwierdza postanowieniem. Procedura przekształ-
(4) zakres praw przyznanych osobiście wspólnikom uczest- ceniowa jest więc niejako mniej troskliwa w odniesieniu do
niczącym w spółce przekształconej, jeżeli przyznanie interesu wspólnika czy akcjonariusza, zwłaszcza takiego, któ-
takich praw jest przewidziane, ry aktywnie w sprawach spółki uczestniczyć nie zamierza.
(5) nazwiska i imiona członków zarządu spółki przekształ- 115 Ten termin jest zastrzeżony dla bezpieczeństwa i wygody
conej w przypadku przekształcenia w spółkę kapitałową wspólników, którzy powinni mieć czas, aby się zastanowić
albo nazwiska i imiona wspólników prowadzących spra- nad udziałem w przekształcanej spółce i przygotować do
wy spółki i mających reprezentować spółkę przekształ- zgromadzenia. Takie obostrzenie w zakresie zwoływania
coną w przypadku przekształcenia w spółkę osobową, zgromadzenia nie występuje w Kodeksie w innych przy-
(6) zgodę na brzmienie umowy albo statutu spółki prze- padkach, w tym także w odniesieniu do decyzji mających
kształconej. (mogących mieć) o wiele dalej idące konsekwencje prawne
dla wspólników – na przykład nie ma takich obostrzeń
Przykładowe uchwały przekształceniowe prezentujemy w roz- w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego, które to
działach poświąconych poszczególnym typom rodzajowym prze- podwyższenie może zminimalizować udziały poszczególne-
kształceń – charakter uchwał jest bowiem w oczywisty sposób go wspólnika. Nie ma takich obostrzeń także w przypadku
związany z typem spółki przekształcanej. zmiany przedmiotu przedsiębiorstwa spółki, nie mówiąc już
o zmianach zarządu itd.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

116 Jednocześnie w przypadku przekształcenia wspólnicy i tak i załączników nie może być krótszy niż dwa tygodnie
dysponują dodatkowymi prawami, w stosunku do wszyst- przed planowanym dniem powzięcia uchwały o prze-
kich innych operacji – na przykład prawem wynikającym kształceniu,
z obowiązkowych zawiadomień przez spółkę. (4) zawierać załącznik w postaci projektu uchwały o prze-
117 W tych okolicznościach wydaje się, że dalsze wydłużanie kształceniu oraz projektu umowy albo statutu spółki
terminu do namysłu nie znajduje wielkiego uzasadnienia. przekształconej; projektów tych nie dołącza się jednak,
W przypadku, gdyby miesięczny termin przypisać drugiemu gdy zawiadomienie następuje poprzez ogłoszenie
z zawiadomień, pierwsze zawiadomienie miałoby być doko- w Monitorze Sądowym i Gospodarczym lub w innym
nane aż na półtora miesiąca przed teminem zgromadzenia. piśmie wskazanym do ogłoszeń.
Naszym zdaniem miesięczny termin należy zatem przypisać 122 Jeśli przekształceniu w spółkę kapitałową ulega spółka jawna,
pierwszemu z zawiadomień. Treść przepisów pozwala na w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki, nie
oba możliwe sposoby rozumienia tego terminu. istnieje wymóg zawiadomienia wspólników o zamiarze pod-
118 Wzwiązku z powyższym warunki prawidłowego zawiada- jęcia uchwały o przekształceniu. Pozwala to na przyspieszenie
miania są następujące: procedury przekształcenia w spółkach jawnych o niewielkim
(1) między pierwszym a drugim zawiadomieniem muszą składzie osobowym, w których wszyscy wspólnicy zaanga-
upłynąć co najmniej dwa tygodnie; żowani są w prowadzenie spraw spółki. Wyjątek ten nie
(2) pierwsze z zawiadomień musi zostać dokonane (wysłane, dotyczy jednak spółek partnerskich.
ogłoszone) nie później niż na miesiąc przed terminem 123 Wymóg zawiadomienia nie obowiązuje również w przy-
wyznaczonej czynności związanej z podjęciem uchwa- padku przekształcenia w spółkę osobową spółki jawnej lub
ły. partnerskiej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy
119 Wspólników zawiadamia się w sposób przewidziany dla za- spółki.
wiadamiania wspólników spółki przekształcanej. W spółce 124 Nie jest jasne dlaczego ograniczenie wymogu zawiado-
z ograniczoną odpowiedzialnością oraz z spółce akcyjnej lub mieniowego nie mogłoby dotyczyć spółek kapitałowych
komandytowo – akcyjnej, w której wszystkie akcje są akcjami w przypadku zgody wszystkich wspólników lub akcjonariuszy
na okaziciela, wezwanie następuje listami poleconymi lub na przekształcenie.
przesyłkami nadanymi pocztą kurierską. W spółce akcyjnej 125 Kolejnym etapem są obrady zgromadzenia. Protokół zgroma-
i komandytowo – akcyjnej, w której są zarówno akcje dzenia obradującego w przedmiocie uchwały o przekształ-
imienne, jak i na okaziciela, wezwanie wymaga ogłoszenia ceniu powinien być sporządzony przez notariusza w formie
w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w inny sposób, aktu notarialnego.
gdy wymaga tego statut. W spółkach osobowych, za wyjąt- 126 Charakterystycznym i rozsądnym, jak rzadko się to zdarza
kiem spółki komandytowo – akcyjnej, wezwanie następuje w formalnych przepisach prawa, wymogiem jest, by bez-
zgodnie z umową spółki lub przyjętymi w spółce zasadami. pośrednio przed powzięciem uchwały o przekształceniu
120 Trzeba wyraźnie powiedzieć, że kwestia zawiadomień spółki wspólnikom zostały ustnie przedstawione istotne
w spółkach osobowych (poza komandytowo-akcyjną) jest elementy treści planu przekształcenia i opinii biegłego rewi-
po prostu pominięta przez Kodeks i jeżeli odpowiedni denta. Pozwala to na zaznajomienie się wspólników, którzy
zapis nie znalazł się w umowie, to skuteczność takiego nie skorzystali z uprawnienia do przeglądania dokumentów
doręczenia należy oceniać w kategoriach jego rzetelności przekształceniowych, z zasadami dokonania przekształcenia.
– czy zawiadamiany miał szansę zawiadomienie otrzymać Czynność tę powinien wykonać zarząd lub wspólnicy upo-
i się z nim zapoznać. O ile bowiem cała kodeksowa filozo- ważnieni do prowadzenia spraw spółki; należy umieścić ją w
fia zawiadomień opiera się na założeniu, że jego wysłanie porządku obrad jak punkt poprzedzający podjęcie uchwały
w terminie wystarcza dla uznania jego prawidłowości (bo o przekształceniu.
przepisy regulują właśnie kwestię wysłania), to w przypadku 127 Owo zaznajomienie wspólników, wraz z bliżej niedookreślo-
braku takiej regulacji trzeba będzie przyznać pierwszeństwo nym przedłożeniem, przeglądaniem dokumentów w lokalu
skuteczności fizycznego doręczenia, jako potwierdzenia jego spółki stanowi jeden z owych gwarancji dotyczących zwłasz-
prawidłowości. cza wspólników mniejszościowych – tak, aby przekształcenie
121 Zawiadomienie o zamiarze podjęcia uchwały o przekształ- nie nastąpiło nie tylko bez ich zgody, ale i bez ich wiedzy.
ceniu powinno (art. 560 § 2 Kodeksu): Pośrednio owe szkolno-profesorskie metody zmuszania
(1) zawierać istotne elementy planu przekształcenia, wspólników do nauki w ich własnym interesie stanowią
(2) zawierać istotne elementy opinii biegłego rewidenta, wyraz uzasadnionego skądinąd przekonania o pasywności
(3) określać miejsce oraz termin, w którym wspólnicy spółki części uczestników obrotu spółkowego.
przekształcanej mogą się zapoznać z pełną treścią planu 128 W przypadku przekształcenia spółki osobowej w kapitałową,
przekształcenia i załączników, a także opinią biegłego w spółkach jawnej i partnerskiej za uchwałą o przekształce-
rewidenta; przeglądanie powyższych dokumentów niu muszą opowiedzieć się wszyscy wspólnicy. W spółkach
w siedzibie spółki jest bowiem uprawnieniem wspólni- komandytowej i komandytowo – akcyjnej „za” muszą być
ków, którzy mogą żądać ponadto bezpłatnego wydania wszyscy komplementariusze oraz komandytariusze lub ak-
ich odpisów; termin na zapoznanie się z treścią planu cjonariusze reprezentujący co najmniej dwie trzecie sumy

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

komandytowej bądź kapitału zakładowego, chyba że umowa Nie zawiadamia się wspólników, którzy takie oświadczenia
albo statut przewiduje warunki surowsze. złożyli w dniu podjęcia uchwały o przekształceniu.
129 Szczegółowe wymogi co do większości przy poszczególnych 135 Oświadczenia wspólników o uczestnictwie w spółce wyma-
typach rodzajowych przekształceń są wyższe, niż w odnie- gają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Dla zacho-
sieniu do większości decyzji korporacyjnych, poza tym są wania miesięcznego terminu wystarczające jest albo złożenie
inaczej skonstruowane. oświadczenia o przystąpieniu w spółce, albo wysłanie go
listem poleconym przed upływem terminu.
4.2. Wymogi dodatkowe 136 Wspólnicy, którzy złożyli oświadczenia w przepisanym
terminie w wymagany sposób, są wspólnikami uczestniczą-
130 Przepisy określają pewne szczególne wymogi związane cymi w przekształceniu z zastrzeżeniem jednak przypadku,
z poszczególnymi typami rodzajowymi przekształceń. Nie gdy wartość majątku bilansowego spółki reprezentowa-
są one bardzo liczne. Należy je omówić w ramach przed- nego przez wspólników, którzy nie złożyli oświadczenia
stawiania charakterystycznych aspektów tych właśnie typów o uczestnictwie, przekracza 10 proc. jak o tym była mowa
rodzajowych przekształceń, których dotyczą. powyżej.
137 Wspólnicy, którzy nie złożyli oświadczenia w przepisanej for-
4.2.1 Czynności po podjęciu uchwały o przekształceniu mie i terminie, nie uczestniczą w spółce przekształconej oraz
nabywają w stosunku do niej z dniem rejestracji przekształ-
131 Podjęcie uchwały o przekształceniu spółki samo w sobie cenia roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości
nie powoduje, że z dniem rejestracji przekształcenia wszy- udziałów (akcji) każdego z nich w spółce przekształcanej,
scy wspólnicy spółki przekształcanej staną się wspólnikami zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym
spółki przekształconej, oraz że przekształcenie dojdzie do dla celów przekształcenia. Roszczenie to przedawnia się
skutku. Aby wspólnik spółki przekształcanej stał się wspól- z upływem dwóch lat od dnia przekształcenia.
nikiem spółki przekształconej, wymagane jest bowiem jego 138 Spółka dokonuje wypłaty powyższej kwoty nie później niż
odrębne oświadczenie o uczestnictwie w tejże spółce, przy z upływem sześciu miesięcy od dnia przekształcenia, czyli
czym dla skuteczności przekształcenia nie jest konieczne, by rejestracji przekształcenia. Jeśli jednak wspólnik zgłosił spółce
oświadczenia takie złożyli wszyscy wspólnicy, w tym ci, którzy roszczenie po dniu przekształcenia, termin sześciomiesięczny
głosowali za uchwałą o przekształceniu. liczy się od dnia zgłoszenia roszczenia.
132 Jeśli jednak wartość majątku bilansowego spółki, reprezento- 139 Powyższe zasady odnoszą się również do zwrotu wspólni-
wanego przez wspólników, którzy nie złożyli oświadczenia kowi spółki osobowej wniesionego wkładu niepieniężnego
o uczestnictwie w spółce przekształconej, przekracza 10
proc., przekształcenie nie dochodzi do skutku. Przepisu 4.2.2 Zaskarżenie uchwały o przekształceniu
takiego nie ma w Kodeksie, ale wniosek ten wynika logicz-
nie z ograniczenia (art. 563 pkt 3) wysokości wypłat dla 140 Uchwała o przekształceniu może być zaskarżona w drodze
wspólników nie uczestniczących w przekształceniu. Oczy- powództwa przeciwko spółce o uchylenie uchwały lub o
wiście, przekształcenie nadal ma szansę, jeżeli spłata owych stwierdzenie jej nieważności na zasadach przewidzianych dla
wspólników nastąpi z innych środków, niż środki spółki. Na zaskarżania uchwał w spółce akcyjnej. W sposób szczególny
przykład, gdy dla ratowania przekształcenia zainteresowani uregulowany został jedynie termin, w którym powództwo
wspólnicy zdecydują sią wykupić część udziałów wspólników o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały może
niezdecydowanych na udział w spółce przekształconej. być wniesione. Dla uchwały o przekształceniu wynosi on
133 W celu uzyskania od wspólników oświadczeń o uczestnic- miesiąc od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie
twie w spółce przekształconej, spółka, po podjęciu uchwały później jednak niż trzy miesiące od dnia podjęcia uchwały.
o przekształceniu, wzywa wspólników do złożenia, 141 Prawo do wytoczenia powództwa przysługuje zarządowi,
w terminie miesiąca od dnia podjęcia uchwały, oświadczeń radzie nadzorczej, członkom tych organów, wspólnikowi lub
o uczestnictwie w spółce przekształconej. akcjonariuszowi, który głosował przeciwko uchwale, a po
134 Wspólników wzywa się w sposób przewidziany dla ich jej powzięciu zażądał zaprotokołowania sprzeciwu, wspól-
zawiadamiania, w zależności od rodzaju spółki. W spółce nikowi lub akcjonariuszowi bezzasadnie niedopuszczonemu
z ograniczoną odpowiedzialnością oraz w spółce akcyjnej lub do udziału w zgromadzeniu wspólników (walnym zgroma-
komandytowo – akcyjnej, w której wszystkie akcje są akcjami dzeniu) oraz wspólnikom lub akcjonariuszom, którzy nie byli
na okaziciela, wezwanie następuje listami poleconymi lub obecni na walnym zgromadzeniu, jedynie w przypadku wa-
przesyłkami nadanymi pocztą kurierską. W spółce akcyjnej dliwego zwołania walnego zgromadzenia lub też powzięcia
i komandytowo – akcyjnej, w której są zarówno akcje uchwały w sprawie nieobjętej porządkiem obrad.
imienne jak i na okaziciela, wezwanie wymaga ogłoszenia 142 Do zaskarżania uchwał związanych z przekształceniem sto-
w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w inny sposób, suje się przepisy dotyczące zaskarżania uchwał przewidziane
gdy wymaga tego statut. W spółkach osobowych, za wyjąt- dla spółki akcyjnej (art. 422 do 427 Kodeksu). Nie ma więc
kiem spółki komandytowo – akcyjnej, wezwanie następuje przewidzianych przepisami żadnych szczególnych prawnych
zgodnie z umową spółki lub przyjętymi w spółce zasadami. powodów wynikających z samej specyfiki przekształcenia.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

143 Przesłanki domagania się uchylenia uchwały są opisane szkodliwe, niż dalsze istnienie nieważnej czynności. Zaskar-
bardzo ogólnie i oddane do dyspozycji w zupełności żenie uchwały o przekształceniu nie wstrzymuje rejestracji
orzecznictwu sądowowemu. Przedmitoem zaskarżenia przekształcenia. Jeśli jednak uchwała po dokonaniu wpisu
w trybie powództwa o uchylenie uchwały może być uchwała przekształcenia do rejestru zostanie uchylona przez sąd lub
walnego zgromadzenia sprzeczna ze statutem bądź dobrymi sąd stwierdzi jej nieważność, sąd rejestrowy z urzędu wykre-
obyczajami i godząca w interes spółki lub mająca na celu śli wpis przekształcenia. Sąd rejestrowy ma jednak prawo, po
pokrzywdzenie akcjonariusza. Innymi słowy uchwała – aby przeprowadzeniu rozprawy, do zawieszenia postępowania
ją uchylić – musi spełniać następujące kryteria: rejestrowego do czasu wydania wyroku w przedmiocie
(1) być sprzeczna ze statutem i godzić w interes spółki uchylenia lub stwierdzenia nieważności uchwały.
albo 149 Z mocy wyraźnego postanowienia Kodeksu wyłączną
(2) być sprzeczna ze statutem i mieć na celu pokrzywdzenie podstawą zaskarżenia uchwały nie może być zastrzeżenie
wspólnika lub akcjonariusza wspólnika, który nie złożył oświadczenia o przystąpieniu do
(3) być sprzeczna z dobrymo obyczajami i godzić w interes spółki przekształconej, co do rzetelnej wyceny wartości
spółki albo udziałów lub akcji przyjętej w planie przekształcenia.
(4) być sprzeczna z dobrymi obyczajami i mieć na celu 150 Wspólnik nie przystępujący do spółki przekształconej,
pokrzywdzenie wspólnika lub akcjonariusza. który ma takie zastrzeżenie, może jedynie zgłosić spółce
144 Kwestia owych przesłanek jest przedmiotem rozległych roz- żądanie ponownej wyceny jego udziałów lub akcji. Żądanie
ważań teoretycznych, które w odniesieniu do przekształcenia takie powinno zostać zgłoszone najpóźniej w dniu podjęcia
mają ograniczone znaczenie. Zauważyć można jedynie, że uchwały o przekształceniu. Oznacza to, że aby wystąpić
sama sprzeczność ze statutem ani z dobrymi obyczajami z takim żądaniem, wspólnik decyzję o nieuczestniczeniu
nie wystarcza, by uchwałę uchylić. Konieczne są „urealnione” w przekształceniu musi podjąć najdalej w dniu przyjęcia
skutki takiej uchwały, które na tle przekształcenia dotyczyć uchwały o przekształceniu, najlepiej poprzez złożenie spółce
będą przede wszystkim (lub niemal zawsze) przesłanki wyraźnego oświadczenia w tym zakresie.
w postaci pokrzywdzenia wspólnika lub akcjonariusza. 151 Zastrzeżenie co do rzetelności wyceny jest zastrzeżeniem
145 Pokrzywdzenie mieć będzie miejsce zawsze wtedy, gdy co do jej zgodności ze stanem faktycznym oraz kompletności
w wyniku przekształcenia wspólnik lub akcjonariusz otrzymu- i prawidłowości wyceny pod względem rachunkowym.
je mniej, niż inni wspólnicy lub akcjonariusze w stosunku do 152 Spółka, zgodnie ze swoją decyzją, może przychylić się do
wielkości swoich udziałów lub akcji. Pokrzywdzenie jednak żądania wspólnika lub nie. W przypadku, gdy uwzględni
mieć będzie miejsce także wtedy, gdy wspólnik lub akcjona- żądanie i zleci ponowną wycenę udziałów lub akcji, wycena
riusz pozbawiony został swoich praw formalnych związanych uzyskana w ten sposób jest ostatecznie wiążąca, a wspólnik
z udziałem w procedurze przekształceniowej. nie ma prawa skutecznie żądać kolejnej wyceny ani wnieść
146 Choć więc przepis dotyczący zaskarżania uchwał brzmi powództwa o ustalenie wartości udziałów lub akcji do
w sposób groźny i nieco skomplikowany, to w istocie rzeczy sądu.
chodzi tu o wymogi dość elementarne dotyczące uwzględ- 153 Natomiast jeśli spółka nie uwzględni owego żądania w ter-
niania interesów związanych z udziałem w spółce. minie dwóch miesięcy od jego złożenia, wspólnik ma prawo
147 Z kolei podstawą do wytoczenia powództwa o stwierdzenie wnieść powództwo o ustalenie wartości jego udziałów lub
nieważności uchwały jest jedynie jej sprzeczność z ustawą. akcji. Sądem, do którego należy skierować powództwo, jest
Prawo do wniesienia powództwa wygasa z upływem sześciu sąd gospodarczy właściwy miejscowo dla siedziby spółki
miesięcy od dnia, w którym uprawniony powziął wiadomość przekształconej.
o uchwale, nie później jednak niż z upływem dwóch lat od 154 Wniesienie powództwa samo z siebie nie powoduje wstrzy-
dnia powzięcia uchwały. mania przekształcenia. Wspólnik występujący do sądu może
148 Tu znów przyjdzie nam się odżegnać od złożonych roz- jednak wnosić o zabezpieczenie przez sąd powództwa po-
ważań teoretycznych na temat nieważności. Zwróćmy przez wstrzymanie rejestracji przekształcenia.
jedynie uwagę, że prawo korporacyjne ma jednak na celu
pragmatycne traktowanie pojęć prawnych. O ile bowiem
w prawie „ogólnym” nieważność czynności prawnej jest ta-
kim wielkich grzechem, że można domagać się pokuty po
wsze czasy – czyli z powództwem o nieważność występować
może zawsze, gdy tylko rzecz wyjdzie na jaw, to w prawie
korporacyjnym domaganie się nieważności jest ściśle ograni-
czone w czasie. Innymi słowy – o ile prawo ogólne zakłada,
że czynność nieważna nie może istnieć w systemie prawnym
i zawsze można domagać się jej wyeliminonowania, to par-
wo korporacyjne przyjmuje przeciwnie, że dobro obrotu
wymaga niekiedy, by nieważne czynności „zaklepać” i ich nie
wzruszać, ponieważ skutki takiego działania byłyby bardziej

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

6. Podjcie uchwały w sprawie przekształcenia spółki pod firm Latawiec Spółka z

Repertorium A numer /2011 ograniczon odpowiedzialnoci w spółk pod firm Megantex Spółka z ograniczona
odpowiedzialnoci Spółka komandytowa, zgodnie z planem przekształcenia z dnia 12
marca 2011 roku. -------------------------------------------------------------------------------------
AKT NOTARIALNY 7. Wolne wnioski. ---------------------------------------------------------------------------------------
8. Zamknicie obrad. -----------------------------------------------------------------------------------
W dniu dwunastego maja dwa tysice jedenastego roku (12.05.2011) w siedzibie spółki pod
firm Latawiec Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci, przy ul. Małego Franka 1 w Ad 2 porzdku obrad:
Warszawie, notariusz Henryk Drabich z kancelarii notarialnej z siedzib w Orzyszu, przy „Uchwała nr 1
ulicy Malowniczej 13, sporzdził protokół Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki
spółki pod firm Latawiec Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie, z dnia 12 maja 2011 roku
wpisanej do rejestru przedsibiorców Krajowego Rejestru Sdowego przez Sd Rejestrowy
dla m. st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego pod numerem § 1.
KRS 0000678912 (dalej jako „Spółka”) -----------------------------------------------------------------
Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki postanawia wybra na Przewodniczcego
Zgromadzenia Pana Andrzeja Maciejewskiego ---------------------------------------------------------
PROTOKÓŁ § 2.
Uchwała wchodzi w ycie z dniem podjcia.------------------------------------------------------------
Uchwała powysza została podjta jednogłonie w głosowaniu tajnym, wszystkimi
Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki /„Zgromadzenie”/ otworzył Pan Andrzej reprezentowanymi na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników głosami.. --------------------
Maciejewski, owiadczajc, e na dzie dzisiejszy na godzin 10.00, w siedzibie Spółki
Zarzd zwołał Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki z nastpujcym porzdkiem
Ad 3 porzdku obrad:
obrad: ----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Pan Andrzej Maciejewski objł funkcj przewodniczcego Zgromadzenia i zdecydował o
1. Otwarcie obrad Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników, -------------------------------
sporzdzeniu listy uczestników, podpisał j i owiadczył, e Zgromadzenie zostało zwołane w
2. Wybór Przewodniczcego Zgromadzenia,-------------------------------------------------------- przewidzianej prawem formie, stosownie do art. 238 Kodeksu spółek handlowych i jest
3. Sporzdzenie listy obecnoci, stwierdzenie prawidłowoci zwołania Zgromadzenia oraz zdolne do podejmowania wanych i skutecznych uchwał. Przewodniczcy owiadczył, e na
sprawdzenie zdolnoci Zgromadzenia do podejmowania wanych i skutecznych uchwał, niniejszym Zgromadzeniu reprezentowany jest cały kapitał zakładowy. ---------------------------
4. Przyjcie porzdku obrad,---------------------------------------------------------------------------

Ad 4 porzdku obrad:
5. Przedstawienie przez Prezesa Zarzdu istotnych elementów planu przekształcenia oraz
opinii biegłego. --------------------------------------------------------------------------------------- „Uchwała nr 2
Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki
z dnia 12 maja 2011 roku
1 2
2) Komandytariuszem odpowiadajcym za zobowizania Spółki do wysokoci 89.000,00

§ 1. (słownie: osiemdziesiciu dziewiciu tysicy) złotych (suma komandytowa), bdzie
Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki postanawia przyj proponowany porzdek pani Agnieszka Samborska. -----------------------------------------------------------------------
obrad Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników, odbywajcego si w dniu dzisiejszym.--- § 3.
§ 2. Wysoko kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólników nieuczestniczcych w spółce

przekształconej nie moe przekracza 200.000,00 (słownie: dwustu tysicy) złotych, co
Uchwała wchodzi w ycie z dniem podjcia.------------------------------------------------------------
stanowi 10% wartoci bilansowej majtku Spółki. ------------------------------------------------
Uchwała powysza została podjta jednogłonie, w głosowaniu jawnym, wszystkimi § 4.
reprezentowanymi na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników głosami.---------------------
1. Uprawnionym do reprezentowania Spółki jest komplementariusz – spółka Megantex
Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci, wpisana do rejestru przedsibiorców
Krajowego Rejestru Sadowego pod numerem KRS 0000456718. --------------------------
Ad 5 porzdku obrad
2. Komplementariusz jest upowaniony do prowadzenia spraw nieprzekraczajcych
Prezes Zarzdu przedstawił Nadzwyczajnemu Zgromadzeniu Wspólników Spółki zasadnicze
zakresu zwykłych czynnoci Spółki. ------------------------------------------------------------
ustalenia planu przekształcenia wraz z opini biegłego oraz sprawozdanie Zarzdu w
3. W sprawach przekraczajcych zakres zwykłych czynnoci wymagana jest zgoda
przedmiocie przekształcenia Spółki. ----------------------------------------------------------------------
wszystkich wspólników: komplementariusza – spółki pod firm Megantex Spółka z
ograniczon odpowiedzialnoci, wpisanej do rejestru przedsibiorców Krajowego
Rejestru Sdowego pod numerem KRS 0000456718 oraz komandytariuszy – pana
Ad 6 porzdku obrad
Andrzeja Maciejewskiego i pani Agnieszki Samborskiej.------------------------------------
„Uchwała nr 3
§ 5.
Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki
Podstaw przekształcenia jest sprawozdanie finansowe Spółki na dzie 1 marca 2011
z dnia 12 maja 2011 roku działajcego na podstawie art. 575 i 576 w zw. z art. 563 k.s.h.
roku. W zwizku z przekształceniem Spółki Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników
spółki przekształcanej wyraa zgod na brzmienie umowy spółki przekształconej,
§ 1. stanowicej załcznik do planu przekształcenia z dnia 12 marca 2011 roku. ------------------

§ 6.
Spółka Latawiec Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie, zwana
1. Spółka pod firm Megantex Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci wpisana do
dalej „Spółk”, przekształca si w spółk komandytow, której firma otrzymuje brzmienie:
rejestru przedsibiorców Krajowego Rejestru Sdowego pod numerem KRS
„Megantex Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci Spółka komandytowa”. -------------------
0000456718, niniejszym wyraa zgod na przekształcenie spółki pod firm Latawiec
§ 2.
Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci w spółk komandytow. -----------------------
1) Komandytariuszem odpowiadajcym za zobowizania Spółki do wysokoci 2. Owiadczenie obejmujce zgod na dokonanie przekształcenia wskazanego w ust. 1
780.000,00 (słownie siedmiuset osiemdziesiciu tysicy) złotych (suma stanowi załcznik do niniejszego protokołu. ---------------------------------------------------
komandytowa), bdzie pan Andrzej Maciejewski. --------------------------------------------
§ 7.

C O R P U S l e x
Prawo HANDLOWE

LISTA OBECNOCI NA NADZWYCZAJNYM ZGROMADZENIU SPÓŁKI

Zarzd Spółki niniejszym zobowizuje si do dokonania wszelkich czynnoci LATAWIEC SPÓŁKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI Z SIEDZIB
niezbdnych dla prawidłowego wykonania postanowie niniejszej uchwały oraz W WARSZAWIE W DNIU 12 MAJA 2009 ROKU
postanowie przepisów Tytułu IV, Działu III, Rozdziału 1 i 3 Kodeksu spółek
1. Megantex Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci, reprezentowana przez członków
handlowych, za w szczególnoci do:----------------------------------------------------------------
zarzdu Łukasza Morgasia oraz Pawła Makulskiego, uprawnionych do reprezentacji
1) Wezwania wspólników spółki przekształcanej do złoenia w terminie 1 (jednego) łcznej:
miesica od dnia powzicia uchwały o przekształceniu Spółki owiadcze w
formie pisemnej o uczestnictwie w spółce przekształconej; -----------------------------
Łukasz Morga

2) Zgłoszenia przekształcenia Spółki do Krajowego Rejestru Sdowego.----------------
Paweł Makulski
§ 8.
Uchwała została podjta jednogłonie, w głosowaniu jawnym, wszystkimi reprezentowanymi
Andrzej Maciejewski

na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników głosami. -------------------------------------------- Agnieszka Samborska

Ad 7-8 porzdku obrad

Warszawa, dnia 12 maja 2011 roku.
Innych uchwał Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki nie podjło. Wobec
wyczerpania porzdku obrad oraz braku wolnych wniosków przewodniczcy zamknł
Zgromadzenie. -----------------------------------------------------------------------------------------------
Tosamo przewodniczcego Zgromadzenia, pana Andrzeja Maciejewskiego, syna Fabiana i

Doroty, PESEL 79120373981, według owiadczenia zamieszkałego w Małkini, ul.
Truskawkowa 118, notariusz ustalił na podstawie dowodu osobistego serii WDN, numer
334333, wanego do dnia 16 lutego 2017 roku. --------------------------------------------------------
Do niniejszego aktu załcza si list obecnoci. --------------------------------------------------------
Koszty sporzdzenia aktu ponosi Spółki. ----------------------------------------------------------------
Wypisy aktu naley wydawa wspólnikom i Spółce w dowolnej iloci. ----------------------------
Pobrano: [•] ---------------------------------------------------------------------------------------------------
Akt ten został odczytany, przyjty i podpisany.---------------------------------------------------------
5 6
Warszawa, dnia 12 maja 2011 roku
Spółka pod firm Megantex

Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci
z siedzib w Warszawie przy ul. Traktorowej 1
zarejestrowana w rejestrze przedsibiorców
Krajowego Rejestru Sdowego
pod numerem KRS 0000456718
Szanowny Pan
Andrzej Maciejewski
Prezes Zarzdu spółki pod firm
Latawiec Sp. z o.o.
Ul. Małego Franka 1
00-325 Warszawa
WYRAENIE ZGODY NA UZYSKANIE STATUSU KOMPLEMENTARIUSZA
Działajc w imieniu u na rzecz spółki pod firm Megantex Spółka z ograniczon

odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie, przy ul. Traktorowej 1, wpisanej do rejestru
przedsibiorców Krajowego Rejestru Sdowego, prowadzonego przez Sd Rejonowy dla m.
st. Warszawy w Warszawie, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego, pod
numerem KRS 0000456718 (dalej jako „Spółka”), dotychczasowego wspólnika spółki pod
firm Latawiec Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie przy ul.
Małego Franka 1, wpisanej do rejestru przedsibiorców Krajowego Rejestru Sdowego,
prowadzonego przez Sd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział
Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego, pod numerem KRS 0000678912, niniejszym
owiadczamy, e wyraamy zgod na uzyskanie przez Spółk statusu komplementariusza w
spółce przekształconej pod firm Megantex Spółka z ograniczon odpowiedzialnoci Spółka
komandytowa.
Paweł Makulski, Prezes Zarzdu

Łukasz Morga, Wiceprezes Zarzdu


S T R E S Z C Z E N I E
Wydanie Wszystko to powoduje pokusę stosowania

prawa kanonicznego do rozstrzygnięcia klu-
Kancelaria Tomczak & Partnerzy
maj 2011 czowej kwestii prawidłowej reprezentacji
Spółka adwokacka
jest specjalistyczną firmą doradczą prowadzącą
kościelnych osób prawnych. Co oczywiście
doradztwo w zakresie prawa gospodarczego.
wiąże się z fundamentalnym skutkiem polega-
Kancelaria obsługuje przede wszystkim trans-
Wybory do rady (str. 6) jącym na ważności czynności prawnych.
akcje w obrocie kapitałowym, bankowym
Tekst napisany przez Karolinę Kocemba, a także w obrocie nieruchomościami. Kan-
partnera w Kancelarii, dotyczy zupełnie Wspólna wartość (str. 15)
celaria prowadzi specjalistyczną sekcję prawa
fundamentalnej i niemal zupełnie nieuregu- Angelina Stokłosa napisała fundamentalny i farmaceutycznego oraz prawa telekomunika-
lowanej przepisami kwestii, jaką jest wybór nieco „ponad-prawniczy” tekst poświęcony cyjnego. Kancelaria prowadzi także obsługuje
członków rad nadzorczych w spółkach, kwestii poszukiwania wspólnej wartości bieżącą działalność firm.
zwłaszcza w spółkach akcyjnych, w których korporacji. W gruncie rzeczy chodzi o od-
Partnerzy Kancelarii:
to spółkach rada nadzorcza jest obowiązko- powiedź na pytanie, które choć ważne, nie
Karolina Kocemba,
wa. Brak regulacji może doprowadzić do jest często zadawane, a mianowicie jaki jest Michał Tomczak.
sporów nawet sądowych. Problematyczne główny cel istnienia spółek – nazywanych tu
Adwokaci i Radcowie Prawni:
są tak naprawdę zupełnie zasadnicze kwestie. z amerykańska korporacjami. Punktem od-
Wioletta Januszczyk,
Nie wiadomo na przykład do jakiego stopnia niesienia rozważań jest koncepcja społecznej
Karina Pęcherz.
dopuszczalne jest głosowanie blokowe na odpowiedzialności korporacyjnej – która w
członków rady. Można ich uniknąć albo w okresie ostatnich kilkudziesięciu lat była pew- Samodzielni prawnicy:
ten sposób, że reguły wyboru członków rad nym zwieńczeniem drogi kapitalizmu, który Dominika Latawiec - Chara,
znajdą się w statucie lub co najmniej regulami- wychodząc od „dzikiej” pogoni za zyskiem Katarzyna Bielat,
Marta Mianowska,
nie uchwalanym przez walne zgromadzenie przeszedł do poszukiwania w działalności
Karolina Muskała,
akcjonariuszy. gospodarczej spółek wymiaru opartego
Joanna Ostojska,
na odpowiedzialności społecznej za skutki
Bez egzekucji (str. 9) Jakub Salwa.
działalności. Omawiana tu koncepcja Cre-
Zaspokojenie z przedmiotu zastawu reje- ating Shared Value opiera się na wyborze Prawnicy:
strowego jako sposób uniknięcia kosztownej pomiędzy realizacją przez spółkę interesu Ewelina Pichet,
i niepewnej egzekucji komorniczej jest przed- akcjonariuszy z jednej strony a interesem Angelina Stokłosa
Jacek Jezierski,
miotem rozważań Marcina Stachowicza. szerzej rozumowanych faktycznych (by nie
Jakub Pietrasik,
Co do zasady sama operacja jest prosta i powiedzieć społecznych) beneficjentów dzia-
Marcin Stachowicz.
oczywista, ale, jak to zwykle bywa w stoso- łalności spółki. Opowiedziana tak ogólnymi
waniu prawa gospodarczego, poszczególne słowy problematyka robi wrażenie trochę Wsparcie pozaprawnicze:
przypadki realizacji uprawnienia zastawnika niejasnej i nadmiernie literackiej, ale rzetelna Iwona Drabik (tłumacz),
doprowadziły do identyfikacji interpretacyjnej lektura tekstu pozwala dopatrzeć się w po- Eliza Romanowska-Zagrodzka (księgowość),
słabości przepisów o zastawie rejestrowym. szukiwaniu koncepcji wspólnej wartości kilku Iwona Jaroszewska,
Ilona Jędrzejczyk,
Najważniejsze z tych kwestii zostały omó- zasadniczo istonych kwestii. Choć omawiane
Marta Tyszer (Manager ds. PR i Komunikacji),
wione w tekście. Należą do nich między koncepcje są rdzennie amerykańskiego, An-
Anna Waśko,
innymi skutki niezawiadomienia zastawcy gelina nie unika odnoszenia tych koncepcji do
Izabela Wilkowska.
o zamierzonym podjęciu działań – w tej polskich przepisów, choć oczywiście przepi-
kwestii ostatecznie Sąd Najwyższy stanął na sów prawa formalnego na ten temat brak. Adres:
stanowisku, że brak takiego zawiadomienia Tomczak & Partnerzy Spółka Adwokacka,
nie wyłącza skutku w postaci przejścia pra- Komentarze ul. Podwale 3/9
Res in Commercio (str. 20) 00-252 Warszawa, Polska
wa własności. Autor omawia także drażliwe
kwestie podatkowe – w szczególności VAT- Trzecia część opracowania poświęconego Telefon:
owskie, związane z przejściem przedmiotu przekształceniu spółek jest stosunkowo +48 22 33 96 500
zastawu na zastawnika. rozległa – dotyczy procedury korporacyjnej Telefax:
związanej z przekształceniem. Mamy tu +48 22 33 96 501
Ku przestrodze (str. 12) omówienie wszystkich kwestii związanych Strona:www.tomczak.pl
Nasza niedawna praktykanta Ania Majerek z samą uchwałą o przekształceniu, łącznie
przygotowała ciekawy tekst na temat swo- z informacją dotyczącą zaskarżania takiej ISSN 2081-9056
istego konfliktu zasad prawa kanonicznego z uchwały. Mamy tu też wszystko co dotyczy
prawem ogólnie obowiązującym. Wniosek samej rejestracji przekształcenia.
z jej rozważań jest taki, jak w bardzo wielu Nasz czwarty rozdział jest trzecią czę-
innych tego rodzaju przypadkach: trzeba ścią publikacji „Przekształcenia” w Res in
zmienić i uściślić prawo. Kościelne osoby Commercio. Ta rozbieżność wynika z faktu, Miesięcznik Res in Commercio . Praktyka prawa
gospodarczego redagowany jest przez zespół w
prawne, w tym zwłaszcza kościół katolicki, że pierwsze dwa, raczej krótkie rozdziały
składzie: Dominika Latawiec - Chara, Joanna
nie podlegają państwowemu systemowi przedstawiliśmy w marcowym numerze Ostojska, Jakub Pietrasik i Michał Tomczak. Współ-
rejestracyjnemu osób prawnych, choć mają pisma. Numeracja ulegnie „zrównaniu” w pracownikami miesięcznika i autorami tekstów są
nie tylko osobowość prawną ale też ogrom- momencie, gdy zaczniemy drukować za- prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy a także
inni prawnicy, zaproszeni do współpracy, co w ich
ny majątek, który jest przedmiotem obrotu. łączniki do poszczególnych rozdziałów, które
notkach biograficznych wyraźnie zaznaczono.
Kościoły, zwłaszcza najpotężniejszy kościół stanowić będą odrębne części publikacjie na
katolicki uzyskały status na podstawie umów łamach miesięcznika. Miesięcznik składany jest w programie InDesign
firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest
zawieranych z państwem, które to umowy Wojciech Wilk.
mają charakter zbliżony do równorzędnego.
RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2011 | 27

S U M M A R Y
May 2011 church are not subject to the state register

system of legal persons, although they not
Tomczak & Partners Law Officeis
Issue only have legal personality but also huge

A professional counselling company rendering
advisory services in the field of commercial law.
property constituting the object of trade. The law office is chiefly preoccupied with trans-
Churches, especially, the most powerful actions concerning the capital and bank turnover
Catholic church have gained the status un- as well as real estate business. Furthermore, it
der the agreements concluded with the State, runs a specialist section of pharmaceutical as well
and the agreements are of almost equivalent as telecommunication law and provides services
Supervisory board elections (p. 6) nature. All of the above causes the tempta- pertaining to the companies’ current activities.
The article by Karolina Kocemba, who is tion of applying canon law to resolve the key Partners:
a partner to the Law Office, concerns an issue of the appropriate representation of Karolina Kocemba,
issue, which is absolutely fundamental and church’s legal persons. Certainly it involves Michał Tomczak.
almost completely not regulated by legal the fundamental consequence consisting in
Attorneys-at-law and Counsellors:
provisions, namely appointing members of the validity of legal transactions. Wioletta Januszczyk,
the company’s supervisory board, especially Karina Pęcherz.
in a joint-stock company, in which the su- Shared Value (p. 15)
Leading Lawyers:
pervisory board is mandatory. The lack of Angelina Stokłosa has written an article of
Dominika Latawiec - Chara,
regulations within this scope may lead to a fundamental and a bit extra-legal character
Katarzyna Bielat,
arguments or even court disputes. In fact, devoted to the issue of searching for a shared
Marta Mianowska,
the really basic issues constitute problems value of corporation. As a matter of fact it is
Karolina Muskała,
in this respect. It is not known, for example, all about an answer to the question, which Joanna Ostojska,
to what extent block voting for members of though important, has not been asked very Jakub Salwa.
the supervisory board is acceptable. The often, namely what the main purpose of
Associates Lawyers:
problems can be avoided either by including the existence of the companies called, in
Ewelina Pichet,
the rules for appointing members of the American English, corporations is. A point of
Angelina Stokłosa
supervisory board in the statute or at least reference in this discussion is the concept of
Jacek Jezierski,
in the regulations adopted by the General social responsibility of corporations – which
Jakub Pietrasik,
Meeting of Shareholders. within the last several dozen of years has Marcin Stachowicz.
been in a way the culmination of capitalism,
Saying “no” to enforced debt collec- Extralegal Support:
which at the beginning consisted in a ‘wild’
tion (p. 9) Iwona Drabik (translator),
pursuit of a profit and next turned into sear-
Eliza Romanowska-Zagrodzka (accountant),
Seeking satisfaction against the object of ching for, in a business activity of companies,
Iwona Jaroszewska,
a registered pledge as a way of avoiding a dimension based on social responsibility
Ilona Jędrzejczyk,
expensive and uncertain enforced debt col- for the consequences of their activity. The
Marta Tyszer (PR & Communications Manager),
lection constitutes the topic of the article by concept of Creating Shared Value, discussed Anna Waśko,
Marcin Stachiewicz. As a matter of principle in this article is based on the choice between Izabela Wilkowska.
the procedure itself is simple and obvious, the realization of the shareholder’s interest Address:
but as usual in applying commercial law, the by the company on the one hand and the Tomczak & Partners Law Office,
individual cases of implementation of plegde- interest of more fully understood factual (not 3 Podwale St. apt. no 9,
e’s rights have revealed the weak points of to say social) beneficiaries of the company’s 00-252 Warsaw, Poland
the interpretation of provisions concerning activity. The issues even if presented in such
Telephone number:
the registered pledge. The most important a general way appear to be a bit unclear +48 22 33 96 500,
issues have been discussed in the article and and excessively literary, but while reading
Telefax:
they include, among other things, the conse- the article thoroughly one may find some
+48 22 33 96 501
quences of the failure to notify the pledger of essential issues in the concept of shared value.
the intention to take action – as to this issue Although the discussed concepts are of an Website:
eventually the Supreme Court has taken the indigenous American origin, Angelina does www.tomczak.pl
view that the lack of such a notification does not avoid connecting these issues to Polish ISSN 2081 - 9056
not exclude the consequence consisting in provisions, although there are not any formal
the transfer of ownership. The author discus- law provisions on the subject.
ses also thorny issues concerning taxes – in
particular VAT relating to the transfer of the Commentaries
object of the pledge to the pledgee. of Res in Commercio (p. 20)
The third part of the study devoted to the
A cautionary tale (p. 12) transformation of companies is relatively
Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited by
Anna Majerek, who had until recently been extensive and concerns a corporate proce- the team composed of: Dominika Latawiec - Chara,
our legal trainee, has prepared an interesting dure connected with the transformation. All Joanna Ostojska, Jakub Pietrasik and Michał Tom-
article on the subject of a peculiar conflict issues relating to the resolution on the trans- czak. The further parties involved in the issuance
between the principles of canon law and ge- formation itself have been discussed there of a monthly as well as authors of texts are lawers
employed at Tomczak & Partners Law Office and
nerally applicable law. The conclusions of her together with the information concerning an other lawyers invited to cooperation, which fact was
deliberations are the same as in many other appeal against such a resolution. All matters marked in their biographical notes.
cases of this kind: law needs to be changed concerning the registration of the transforma- The monthly is created in Adobe InDesign and de-
and made more specific. The church’s legal tion itself have also been presented. signed by Wojciech Wilk.
persons, including especially the catholic

Res in Commercio 05/2011

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Res in Commercio 05/2011

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

maj 2011

(numer 15/ 2011)

Res in Commercio jest miesięcznikiem

2 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

nie powinno się rezygnować z papierowej i usprawnienie procedury przekształcania się

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 3

4 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 5

6 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 7

8 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Jednym z kluczowych aspektów

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 9

10 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 11

12 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 13

14 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Na łamach prestiżowego periodyku Harvard

Zaproponowany polski leksykalny odpowiednik

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 15

16 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 17

18 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 19

Nasz czwarty rozdział jest trzecią

Komentarze Res in Commercio

20 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Komentarze Res in Commercio

Korporacyjna i sądowa procedura

4.1. Procedura korporacyjna 4.1.2 Procedura podejmowania uchwały o przekształceniu

4.1.1 Uchwała o przekształceniu 112 Zgromadzenie wspólników, walne zgromadzenie oraz

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 21

Komentarze Res in Commercio

22 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Komentarze Res in Commercio

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 23

Komentarze Res in Commercio

24 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Komentarze Res in Commercio

6. Podjcie uchwały w sprawie przekształcenia spółki pod firm Latawiec Spółka z

AKT NOTARIALNY 7. Wolne wnioski. ---------------------------------------------------------------------------------------

8. Zamknicie obrad. -----------------------------------------------------------------------------------

4. Przyjcie porzdku obrad,---------------------------------------------------------------------------

2) Komandytariuszem odpowiadajcym za zobowizania Spółki do wysokoci 89.000,00

obrad Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników, odbywajcego si w dniu dzisiejszym.--- § 3.

§ 2. Wysoko kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólników nieuczestniczcych w spółce

§ 1. stanowicej załcznik do planu przekształcenia z dnia 12 marca 2011 roku. ------------------

RES IN COMMERCIO | MAJ 2011 | 25

Komentarze Res in Commercio

LISTA OBECNOCI NA NADZWYCZAJNYM ZGROMADZENIU SPÓŁKI

na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników głosami. -------------------------------------------- Agnieszka Samborska  

Ad 7-8 porzdku obrad

Tosamo przewodniczcego Zgromadzenia, pana Andrzeja Maciejewskiego, syna Fabiana i

Akt ten został odczytany, przyjty i podpisany.---------------------------------------------------------

Warszawa, dnia 12 maja 2011 roku

Spółka pod firm Megantex

WYRAENIE ZGODY NA UZYSKANIE STATUSU KOMPLEMENTARIUSZA

Działajc w imieniu u na rzecz spółki pod firm Megantex Spółka z ograniczon

Paweł Makulski, Prezes Zarzdu 

26 | RES IN COMMERCIO | MAJ 2011

Wydanie Wszystko to powoduje pokusę stosowania

RES IN COMMERCIO | KWIECIEŃ 2011 | 27

May 2011 church are not subject to the state register

§ 2. Wysoko kwoty przeznaczonej na wypłaty dla wspólników nieuczestniczcych w spółce

na Nadzwyczajnym Zgromadzeniu Wspólników głosami. -------------------------------------------- Agnieszka Samborska

Tosamo przewodniczcego Zgromadzenia, pana Andrzeja Maciejewskiego, syna Fabiana i

Paweł Makulski, Prezes Zarzdu