Cyfrowy miernik temperatury

Do czego to suy?
Na amach rnych czasopism opubli kowano wiele miernikw temperatury mniej lub bardziej dokadnych. Lecz wi kszo z nich potrzebowaa dwupunkto wej kalibracji, co bardzo zniechca do zbudowania takiego termometru. Opisa ny poniej cyfrowy termometr jest pozba wiony tych wad, a jego kalibracja polega tylko na ustawieniu napicia odniesienia rwnego 1V. Miernik charakteryzuje si nie tylko prostot kalibracji, ale take pro stot budowy, skada si bowiem doso wnie z kilku elementw biernych, jedne go ukadu scalonego, oraz czujnika. Mier nik moe by zasilany take z baterii, gdy dziki zastosowaniu wywietlacza LCD pobr prdu sta si niski. Zakres po miarowy temperatur mieci si w grani cach od 40 do +100oC, co wystarcza w wikszoci przypadkw. Dokadno wskaza wynosi ok. 0,5oC.

Jak to dziaa?
Schemat ideowy moduu przedstawio no na rysunku 1. Ukad U2 pracuje w najprostszej wersji woltomierza o zakresie 2,000V, ktrego wynik jest przedstawiany na wywietla czu LCD. Elementy C5, R4 s potrzebne do prawidowej pracy oscylatora ukadu U2, natomiast elementy R5 i C6 su do ustalenia zakresu pomiarowego wolto
Rys. 1 Schemat ideowy moduu

mierza. Z wartociami takimi jak na sche macie ukad moe mierzy napicia do 2V, natomiast po zmianie C6 na 470nF, i R5 na 47k moliwy bdzie pomiar napi do 200mV. Potencjometr P1 suy do ustale nia napicia odniesienia dla kostki U2. Po niewa ukad od samego pocztku mia by bardzo prosty naleaoby jako zasili kropk dziesitn na ostatniej pozycji wy wietlacza bez stosowania kolejnego u kadu. Poniewa dla wywietlacza napi cia stae s wrcz zabjcze, nie mona na wejcie kropki poda napicia staego (co jest lekcewaone przez pocztkujcych e lektronikw). Problem ten zosta bardzo prosto rozwizany za pomoc elementw R7 i C8, ktre odwracaj przebieg z wy jcia BP, przez co kropka bdzie zasilana napiciem zmiennym o innej fazie.

Jako czujnik temperatury zosta zastoso wany wyspecjalizowany specjalnie do celw pomiarowych temperatury ukad LM35DZ (U1). Na wyjciu tego ukadu napicie zmie nia si ze wspczynnikiem 10mV/oC, lecz u kad ma istotn wad poniewa nie mierzy temperatur ujemnych, co dyskwalifikuje go do zastosowa jako termometr temperatury zewntrznej. Problem pomiaru temperatury ujemnej przesta istnie po zastosowaniu dwch poczonych szeregowo diod D1 i D2, ktre podniosy potencja masy dla u kadu U2 o ok. 3,2V. Po zastosowaniu tych diod zakres mierzonych temperatur posze rzy si od 40 do 100oC. Wyjcie czujnika zastao doczone do zaciskw pomiaro wych woltomierza U2. Kondensatory C1 i C2 filtruj napicie zasilania.

Monta i uruchomienie
Opisany miernik temperatury mona bez problemu zmontowa na pytce druko wanej pokazanej na rysunku 2. Monta jest klasyczny i nikomu nie powinien sprawi kopotw. Naley zachowa ostrono po niewa ukad U2 oraz wywietlacz s wra liwe na adunki elektrostatyczne. Termometr moe by zasilany napi ciem z przedziau 6 do 12V. Po zmontowa niu ukadu potrzebna jest prosta kalibracja, ktra polega na ustawieniu za pomoc po tencjometru P1 napicia 1,000V na wejciu REFHI ukadu U2, po czym ukad od razu jest gotowy do pracy. W praktyce naley nie tyle ustawia warto napicia wolto mierzem cyfrowym, a raczej sprawdzi temperatur za pomoc jakiego dokadne go termometru i wyregulowa P1, by mier nik pokazywa tak sam temperatur.

62

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/98

mometru zostaa specjalnie zwymiarowana. Jeeli potrzebny bdzie pomiar temperatury w stopniach Kelvina, zamiast czujnika LM35DZ, naley zamontowa czujnik LM34 w kt rym napicie odpowiada tempe raturze w skali Kelvina. Czujnik mona zatopi w ko szulce termokurczliwej, lecz lep szym rozwizaniem bdzie wbu dowanie go w metalow rurk z jednej strony zatkan, przez co stanie si bardziej odporny u szkodzenia. Marcin Wizania Od Redakcji. Po przeprowadze niu prb, oryginalny ukad zapro ponowany przez Autora zosta zmodyfikowany. Midzy innymi dio dy D1, D2 (w oryginalnym modelu pokaza nym na fotografii byy typu 1N4148) za stpiono dwiema czerwonymi diodami LED. Odpowiednio zwikszono warto rezystora R6, by pyn przeze prd okoo 50mA. Zmieniono take ukad pocze czujnika i rda napicia odniesienia. Rysunki 1 i 2 po kazuj ukad po wprowadzeniu tych popra wek. Odnonie stabilnoci wskaza w fun

kcji napicia zasilajcego, w poprawionym u kadzie uzyskano dokadno 0,25C przy zmianie napicia zasilania w zakresie 7...9...10V (wyczerpywanie baterii). Przy za stosowaniu zasilacza stabilizowanego ukad bdzie pracowa jeszcze dokadniej. W razie potrzeby w ukadzie mona za stosowa kilka czujnikw, pamitajc jednak o drobnych rozrzutach parametrw pomi dzy poszczeglnymi egzemplarzami uka dw LM35.
Wykaz elementw Rezystory: R1,R7: 1M R2,R3: 220 R4: 100k R5: 470k R6: 68k P1: 50k helitrim Kondensatory: C1,C3,C4: 100nF C2: 100F/16V C5: 100pF C6: 47nF C7: 220nF C8: 0,1F/16V elektrolit lub stay Pprzewodniki: D1,D2: LED czerwone U1: LM35DZ U2: ICL7106 DL1: wywietlacz LCD 3,5 cyfry Pozostae: S1: wcznik zasilania

Rys. 2 Schemat montaowy

Poniewa w ukadzie zostay zastoso wane energooszczdne podzespoy, moli we jest zasilanie bateryjne, choby bateri 6F22. Najlepiej bdzie jednak, gdy miernik bdzie zasilany napiciem dobrze stabilizo wanym i filtrowanym z zasilacza. Ukad mona umieci w obudowie KM33C do ktrej pytka drukowana ter

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/98

63