brzmienie od 2009-07-10

Ustawa o gwarancjach wolnoci sumienia i wyznania

z dnia 17 maja 1989 r. (Dz.U. Nr 29, poz. 155) tekst jednolity z dnia 3 marca 2000 r. (Dz.U. Nr 26, poz. 319) tekst jednolity z dnia 16 listopada 2005 r. (Dz.U. Nr 231, poz. 1965) Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: - wykonujc postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej o wolnoci sumienia i wyznania, - nawizujc do godnej trwaego szacunku i kontynuacji tradycji tolerancji i wolnoci religijnej oraz potwierdzajcej j wsppracy Polakw rnych wyzna i wiatopogldw w rozwoju i pomylnoci Ojczyzny, - uznajc historyczny wkad kociow i innych zwizkw wyznaniowych w rozwj kultury narodowej oraz krzewienie i umacnianie podstawowych wartoci moralnych, - kierujc si zasadami zawartymi w Powszechnej Deklaracji Praw Czowieka, Midzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych, Akcie Kocowym Konferencji Bezpieczestwa i Wsppracy w Europie oraz Deklaracji Organizacji Narodw Zjednoczonych o wyeliminowaniu wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji z powodw religijnych lub przekona, - umacniajc warunki do czynnego i rwnoprawnego uczestnictwa obywateli w yciu publicznym i spoecznym, bez wzgldu na ich stosunek do religii, stanowi, co nastpuje:

Dzia I. Wolno sumienia i wyznania

Art. 1. [Zasada] 1. Rzeczpospolita Polska zapewnia kademu obywatelowi wolno sumienia i wyznania. 2. Wolno sumienia i wyznania obejmuje swobod wyboru religii lub przekona oraz wyraania ich indywidualnie i zbiorowo, prywatnie i publicznie. 3. Obywatele wierzcy wszystkich wyzna oraz niewierzcy maj rwne prawa w yciu pastwowym, politycznym, gospodarczym, spoecznym i kulturalnym. Art. 2. [Rozwinicie] Korzystajc z wolnoci sumienia i wyznania obywatele mog w szczeglnoci: 1) tworzy wsplnoty religijne, zwane dalej "kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi", zakadane w celu wyznawania i szerzenia wiary religijnej, posiadajce wasny ustrj, doktryn i obrzdy kultowe; 2) zgodnie z zasadami swojego wyznania uczestniczy w czynnociach i obrzdach religijnych oraz wypenia obowizki religijne i obchodzi wita religijne; 2a) nalee lub nie nalee do kociow i innych zwizkw wyznaniowych; 3) gosi swoj religi lub przekonania; 4) wychowywa dzieci zgodnie ze swoimi przekonaniami w sprawach religii; 5) zachowywa milczenie w sprawach swojej religii lub przekona; 6) utrzymywa kontakty ze wspwyznawcami, w tym uczestniczy w pracach organizacji religijnych o zasigu midzynarodowym; 7) korzysta ze rde informacji na temat religii; 8) wytwarza i nabywa przedmioty potrzebne do celw kultu i praktyk religijnych oraz korzysta z nich; 9) wytwarza, nabywa i posiada artykuy potrzebne do przestrzegania regu religijnych; 10) wybra stan duchowny lub zakonny; 11) zrzesza si w organizacjach wieckich w celu realizacji zada wynikajcych z wyznawanej religii bd przekona w sprawach religii; 12) otrzyma pochwek zgodny z wyznawanymi zasadami religijnymi lub z przekonaniami w sprawach religii.

Art. 3. [Ograniczenia, obowizki publiczne]

1. Uzewntrznianie indywidualnie lub zbiorowo swojej

religii lub przekona moe podlega jedynie ograniczeniom ustawowym koniecznym do ochrony bezpieczestwa publicznego, porzdku, zdrowia lub moralnoci publicznej albo podstawowych praw i wolnoci innych osb. 2. Korzystanie z wolnoci sumienia i wyznania nie moe prowadzi do uchylania si od wykonywania obowizkw publicznych naoonych przez ustawy. 3. Ze wzgldu na przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne obywatele mog wystpowa o przeznaczenie do suby zastpczej na zasadach i w trybie okrelonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o subie zastpczej (Dz.U. Nr 223, poz. 2217 oraz z 2005 r. Nr 180, poz. 1496).

Art. 4. [Uprawnienia] 1. Prawo okrelone w art. 2 pkt 2 oraz prawo do posiadania i korzystania z przedmiotw potrzebnych do uprawiania kultu i praktyk religijnych przysuguj rwnie osobom: 1) penicym sub wojskow lub zasadnicz sub w obronie cywilnej; [1] [2] 2) przebywajcym w zakadach suby zdrowia i opieki spoecznej oraz dzieciom i modziey na krajowych koloniach i obozach organizowanych przez instytucje pastwowe; [3] 3) przebywajcym w zakadach karnych, poprawczych i wychowawczych oraz aresztach [4] ledczych, orodkach przystosowania spoecznego oraz schroniskach dla nieletnich. 2. Sposb realizacji uprawnie okrelonych w ust. 1 reguluj odrbne ustawy oraz przepisy wydane na ich podstawie. Art. 5. [wiadczenia] Obywatele maj prawo do swobodnego wiadczenia na rzecz kociow i innych zwizkw wyznaniowych oraz instytucji charytatywno-opiekuczych. Art. 6. [Zakaz dyskryminacji i uprzywilejowania] 1. Nikt nie moe by dyskryminowany bd uprzywilejowany z powodu religii lub przekona w sprawach religii. 2. Nie wolno zmusza obywateli do niebrania udziau w czynnociach lub obrzdach religijnych ani do udziau w nich. Art. 7. [Cudzoziemcy i bezpastwowcy] 1. Cudzoziemcy przebywajcy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej korzystaj z wolnoci sumienia i wyznania na rwni z obywatelami polskimi. 2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do bezpastwowcw.

Dzia II. Stosunek pastwa do kociow i innych zwizkw wyznaniowych Rozdzia 1. Przepisy oglne
Art. 8. [Status prawny] Kocioy i inne zwizki wyznaniowe w Polsce dziaaj w konstytucyjnych ramach ustrojowych Rzeczypospolitej Polskiej; ich sytuacj prawn i majtkow reguluj przepisy rangi ustawowej. Art. 9. [Gwarancje] 1. W Rzeczypospolitej Polskiej stosunek pastwa do wszystkich kociow i innych zwizkw wyznaniowych opiera si na poszanowaniu wolnoci sumienia i wyznania. 2. Gwarancjami wolnoci sumienia i wyznania w stosunkach pastwa z kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi s: 1) oddzielenie kociow i innych zwizkw wyznaniowych od pastwa; 2) swoboda wypeniania przez kocioy i inne zwizki wyznaniowe funkcji religijnych; 3) rwnouprawnienie wszystkich kociow i innych zwizkw wyznaniowych, bez wzgldu na form uregulowania ich sytuacji prawnej.

Art. 10. [wiecko] 1. Rzeczpospolita Polska jest pastwem wieckim, neutralnym w sprawach religii i przekona. 2. Pastwo i pastwowe jednostki organizacyjne nie dotuj i nie subwencjonuj kociow i innych zwizkw wyznaniowych. Wyjtki od tej zasady reguluj ustawy lub przepisy wydane na ich podstawie.

Art. 11. [Niezaleno] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe s niezalene od pastwa przy wykonywaniu swoich funkcji religijnych. 2. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe oraz ich dziaalno podlegaj ochronie prawnej, w granicach okrelonych w ustawach. 3. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog skada wnioski do Trybunau Konstytucyjnego na zasadach i w trybie okrelonych w przepisach o Trybunale Konstytucyjnym.

Art. 12. [Duchowni, osoby zakonne] 1. Duchowni oraz osoby zakonne kociow i innych zwizkw wyznaniowych, ustanowione wedug przepisw prawa wewntrznego kocioa lub innego zwizku wyznaniowego, korzystaj z praw i podlegaj obowizkom na rwni z innymi obywatelami we wszystkich dziedzinach ycia pastwowego, politycznego, gospodarczego, spoecznego i kulturalnego. S oni w ramach obowizujcych przepisw ustaw zwolnieni z obowizkw niemoliwych do pogodzenia z penieniem funkcji duchownego lub osoby zakonnej. 2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1, maj prawo do noszenia stroju duchownego. 3. Uprawnienia i obowizki osb duchownych w myl prawa pastwowego okrelaj odrbne ustawy. Art. 13. [Duchowni, osoby zakonne] 1. Majtek i przychody kociow i innych zwizkw wyznaniowych podlegaj oglnie obowizujcym przepisom podatkowym, z wyjtkami okrelonymi w odrbnych ustawach. 2. Osoby prawne kociow i innych zwizkw wyznaniowych s zwolnione od opodatkowania z tytuu przychodw ze swojej dziaalnoci niegospodarczej. W tym zakresie osoby te nie maj obowizku prowadzenia dokumentacji wymaganej przez przepisy podatkowe. 3. (uchylony) 4. (uchylony) 5. Dochody z dziaalnoci gospodarczej osb prawnych kociow i innych zwizkw wyznaniowych oraz spek, ktrych udziaowcami s wycznie te osoby, s zwolnione od opodatkowania w czci, w jakiej zostay przeznaczone w roku podatkowym lub w roku po nim nastpujcym na cele kultowe, owiatowowychowawcze, naukowe, kulturalne, dziaalno charytatywno-opiekucz, punkty katechetyczne, konserwacj zabytkw oraz na inwestycje sakralne i inwestycje kocielne, ktrych przedmiotem s punkty katechetyczne i zakady charytatywno-opiekucze, jak rwnie remonty tych obiektw. 6. Osoby prawne kociow i innych zwizkw wyznaniowych s zwolnione od opodatkowania i od wiadcze na fundusz gminny i fundusz miejski[5] , od nieruchomoci lub ich czci, stanowicych wasno tych osb lub uywanych przez nie na podstawie innego tytuu prawnego na cele niemieszkalne, z wyjtkiem czci zajmowanej na wykonywanie dziaalnoci gospodarczej. 7. Zwalnia si z nalenoci celnych przywozowych towary przeznaczone na cele charytatywnoopiekucze i owiatowo-wychowawcze oraz towary i charakterze kulturalnym przeznaczone na cele kultu, przywoone dla osb prawnych kociow i innych zwizkw wyznaniowych, w granicach i na warunkach okrelonych w rozporzdzeniu nr 918/83/EWG z dnia 28 marca 1983 r. ustanawiajcym wsplnotowy system zwolnie celnych (Dz.Urz. WE L 105 z 23.4.1983), ostatnio zmienionym aktem dotyczcym warunkw przystpienia Republiki Czeskiej, Republiki Estoskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki otewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Wgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Sowenii i Republiki Sowackiej oraz dostosowa w traktatach stanowicych podstaw Unii Europejskiej (Dz.Urz. WE L 236 z 23.9.2003). Art. 14. [Jednostki organizacyjne] 1. Jeeli odrbna ustawa lub ratyfikowana umowa midzynarodowa nie stanowi inaczej, koci lub inny zwizek wyznaniowy powiadamia ministra [6] waciwego do spraw wyzna religijnych i wojewod waciwego ze wzgldu na siedzib jednostki organizacyjnej kocioa lub innego zwizku wyznaniowego o utworzeniu, zmianie nazwy, siedziby, granic lub poczeniu, podziale i zniesieniu diecezji (okrgw i porwnywalnych jednostek organizacyjnych) oraz parafii (zborw, gmin i porwnywalnych jednostek organizacyjnych). 2. Jeeli odrbna ustawa lub ratyfikowana umowa midzynarodowa nie stanowi inaczej, koci lub inny [6] zwizek wyznaniowy powiadamia w terminie 30 dni ministra waciwego do spraw wyzna religijnych i wojewod waciwego ze wzgldu na siedzib kocioa lub innego zwizku wyznaniowego o zmianie siedziby oraz o zmianie osb wchodzcych do kierowniczych organw wykonawczych, podajc ich imiona i nazwiska, obywatelstwo i miejsce zamieszkania.

3. Przepis ust. 2 stosuje si odpowiednio do jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w ust. 1. 4. Jeeli odrbna ustawa lub ratyfikowana umowa midzynarodowa nie stanowi inaczej, przed objciem stanowisk, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, przez cudzoziemca, wadze kocioa lub innego zwizku [6] nie wyraa wyznaniowego powinny si upewni, czy minister waciwy do spraw wyzna religijnych wobec tego zastrzee. Niezgoszenie zastrzee w terminie 60 dni od daty powiadomienia uwaa si za wyraenie zgody. Art. 15. (uchylony)

Art. 16. [Wspdziaanie] 1. Pastwo wspdziaa z kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi w zachowaniu pokoju, ksztatowaniu warunkw rozwoju kraju oraz zwalczaniu patologii spoecznych. 2. W celach, o ktrych mowa w ust. 1, oraz do rozpatrywania problemw zwizanych z rozwojem stosunkw midzy pastwem a poszczeglnymi kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi mog by, na zasadach wzajemnego uzgodnienia, tworzone rne, w tym stae formy wspdziaania. Przepis ten nie narusza waciwoci organw pastwowych oraz organw kociow i innych zwizkw wyznaniowych. Art. 16a. [Umowy] 1. Dla okrelenia szczegowych zasad stosunkw, o ktrych mowa w art. 16, mog by zawierane umowy midzy waciwymi rzeczowo centralnymi organami administracji rzdowej a wadzami poszczeglnych kociow i innych zwizkw wyznaniowych. 2. Przepisy umowy nie mog narusza przepisw oglnie obowizujcego prawa, a w szczeglnoci zasady rwnouprawnienia wszystkich kociow i innych zwizkw wyznaniowych. 3. Podpisana umowa zostaje opublikowana w dzienniku urzdowym waciwego ministerstwa. Art. 17. [Dziedzictwo kulturowe] Pastwo wspdziaa z kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi w ochronie, konserwacji, udostpnianiu i upowszechnianiu zabytkw architektury, sztuki i literatury religijnej, ktre stanowi integraln cz dziedzictwa kultury. Art. 18. [Zakres stosowania] 1. Przepisy rozdziau 2 i dziau III reguluj stosunek pastwa tylko do tych kociow i innych zwizkw wyznaniowych, ktrych sytuacja prawna i majtkowa nie jest uregulowana odrbnymi ustawami. 2. Przepisy rozdziau 2 okrelajce uprawnienia kociow i innych zwizkw wyznaniowych maj jednake zastosowanie do kociow i innych zwizkw wyznaniowych o ustawowo uregulowanej sytuacji wwczas, gdy odrbne ustawy okrelone w ust. 1 nie przewiduj takich uprawnie.

Rozdzia 2. Dziaalno kociow i innych zwizkw wyznaniowych

Art. 19. [Swoboda dziaalnoci] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe korzystaj na zasadach rwnouprawnienia ze swobody penienia funkcji religijnych. 2. Wypeniajc funkcje religijne kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog w szczeglnoci: 1) okrela doktryn religijn, dogmaty i zasady wiary oraz liturgi; 2) organizowa i publicznie sprawowa kult; 3) udziela posug religijnych, w tym osobom, o ktrych mowa w art. 4, oraz organizowa obrzdy i zgromadzenia religijne; 4) rzdzi si w swoich sprawach wasnym prawem, swobodnie wykonywa wadz duchown oraz zarzdza swoimi sprawami; 5) ustanawia, ksztaci i zatrudnia duchownych; 6) realizowa inwestycje sakralne i inne inwestycje kocielne; 7) nabywa, posiada i zbywa majtek ruchomy i nieruchomy oraz zarzdza nim; 8) zbiera skadki i otrzymywa darowizny, spadki i inne wiadczenia od osb fizycznych i prawnych; 9) wytwarza i nabywa przedmioty i artykuy potrzebne do celw kultu i praktyk religijnych oraz korzysta z nich; 10) naucza religii i gosi j, w tym za pomoc prasy, ksiek i innych drukw oraz filmw i rodkw audiowizualnych; 11) korzysta ze rodkw masowego przekazywania;

12) prowadzi dziaalno owiatowo-wychowawcz; 13) tworzy i prowadzi zakony oraz diakonaty; 14) tworzy organizacje majce na celu dziaalno na rzecz formacji religijnej, kultu publicznego oraz przeciwdziaania patologiom spoecznym i ich skutkom; 15) prowadzi dziaalno charytatywno-opiekucz; 16) (uchylony) 17) powoywa krajowe organizacje midzykocielne; 18) nalee do midzynarodowych organizacji wyznaniowych i midzywyznaniowych oraz utrzymywa kontakty zagraniczne w sprawach zwizanych z realizacj swoich funkcji. 3. Za wypenianie funkcji religijnych, o ktrych mowa w ust. 1, nie uznaje si oddziaywania poprzez badania i eksperymenty psychologiczne. Art. 19a. [Cmentarze grzebalne] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo posiadania, zarzdzania oraz zakadania i poszerzania cmentarzy grzebalnych. 2. Przepis ust. 1 nie narusza przepisw dotyczcych cmentarzy i chowania zmarych. Art. 20. [Nauczanie religii] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog naucza religii oraz wychowywa religijnie dzieci i modzie, zgodnie z wyborem dokonanym przez ich rodzicw lub opiekunw prawnych. 2. Nauczanie religii dzieci i modziey jest wewntrzn spraw kociow i innych zwizkw wyznaniowych. Jest ono organizowane, zgodnie z programem ustalonym przez wadze kocioa lub innego zwizku wyznaniowego, w punktach katechetycznych znajdujcych si w kocioach, domach modlitw i innych pomieszczeniach udostpnionych na ten cel przez osob uprawnion do dysponowania nimi. 3. Nauczanie religii uczniw szk publicznych i wychowankw przedszkoli publicznych moe odbywa si rwnie w szkoach i przedszkolach na zasadach okrelonych w odrbnej ustawie. Art. 21. [Szkoy i inne placwki] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo zakada i prowadzi szkoy i przedszkola oraz inne placwki owiatowo-wychowawcze i opiekuczo-wychowawcze na zasadach okrelonych w ustawach. 2. Szkoy, przedszkola oraz inne placwki, o ktrych mowa w ust. 1, bd dotowane przez pastwo lub organy samorzdu terytorialnego w przypadkach i na zasadach okrelonych w odrbnych ustawach. Art. 21a. [Zrwnanie praw] Dziaalno suca celom humanitarnym, charytatywno-opiekuczym, naukowym i owiatowo-wychowawczym, podejmowana przez osoby prawne kociow i innych zwizkw wyznaniowych, jest zrwnana pod wzgldem prawnym z dziaalnoci suc analogicznym celom i prowadzon przez instytucje pastwowe. Art. 22. [Szkoy duchowne i seminaria] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo zakada i prowadzi, wedug samodzielnie ustalonych programw, szkoy duchowne i seminaria duchowne. 2. W zakresie realizacji programu szk oglnoksztaccych i uzyskiwania wiadectw dojrzaoci szkoy duchowne wymienione w ust. 1 podlegaj nadzorowi ministra waciwego do spraw owiaty i wychowania. 3. Tworzenie i prowadzenie przez kocioy i inne zwizki wyznaniowe szk wyszych, zasady udzielania im przez pastwo pomocy finansowej oraz tryb i zakres uznawania stopni i tytuw naukowych nadawanych w tych szkoach reguluj, na wniosek wadz kociow lub innych zwizkw wyznaniowych, odrbne ustawy. 4. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo zakada religijne instytuty naukowe i naukowodydaktyczne. 5. Status prawny wydziaw teologicznych na uniwersytetach pastwowych reguluj odrbne umowy pomidzy ministrem waciwym do spraw szkolnictwa wyszego a wadzami kociow lub innych zwizkw wyznaniowych. Art. 23.
[7]

(uchylony)

Art. 24. [rodki finansowe] 1. W celu realizacji dziaalnoci charytatywno-opiekuczej kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo zakada i prowadzi, na zasadach okrelonych w ustawach, odpowiednie instytucje, w tym zakady dla osb potrzebujcych opieki, szpitale i inne zakady lecznicze, obki i schroniska dla dzieci. 2. rodki na realizacj dziaalnoci charytatywno-opiekuczej pochodz w szczeglnoci z: 1) ofiar pieninych i w naturze; 2) spadkw, zapisw i darowizn krajowych i zagranicznych; 3) dochodw z imprez i zbirek publicznych; 4) subwencji, dotacji i ofiar pochodzcych od krajowych instytucji i przedsibiorstw pastwowych, spoecznych, wyznaniowych i prywatnych; 5) odpatnoci za usugi wiadczone przez instytucje charytatywno-opiekucze kociow i innych zwizkw wyznaniowych; 6) dochodw instytucji kociow i innych zwizkw wyznaniowych.

Art. 25. [Wydawnictwa] 1. W celu realizacji swoich funkcji kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo wydawania prasy, ksiek, drukw oraz zakadania i posiadania wydawnictw oraz zakadw poligraficznych, z zachowaniem obowizujcych w tym zakresie przepisw prawa. 2. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog organizowa wasny kolporta prasy lub korzysta z porednictwa innej sieci kolportau. 3. Dla realizacji postanowie ust. 1 kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog otrzymywa jako darowizny z zagranicy maszyny, urzdzenia, materiay poligraficzne i papier. 4. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo do emitowania w radiu i telewizji programw religijnomoralnych, spoecznych i kulturalnych w sposb okrelony w porozumieniach midzy wadzami danego kocioa lub innego zwizku wyznaniowego a jednostkami publicznej radiofonii i telewizji.

Art. 26. [Dziaalno kulturalna i artystyczna] 1. Kocioy i inne zwizki wyznaniowe maj prawo organizowania i prowadzenia zwizanej z wypenianiem swoich funkcji dziaalnoci kulturalnej i artystycznej. 2. Dla realizacji prawa, o ktrym mowa w ust. 1, kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog zakada i prowadzi odpowiednie instytucje oraz dystrybucj i rozpowszechnianie filmw. 3. Korzystanie z praw, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, nastpuje bez obowizku uzyskiwania zezwole i upowanie, jeeli dziaalno ta prowadzona jest na potrzeby realizacji zada religijno-moralnych w sferze kultury. O podjciu i prowadzeniu tej dziaalnoci wadze kocioa lub innego zwizku wyznaniowego powiadamiaj pastwowy organ, waciwy do udzielania takich zezwole i upowanie. 4. Dla realizacji postanowie ust. 1 i 2 kocioy i inne zwizki wyznaniowe mog otrzymywa jako darowizny z zagranicy urzdzenia i materiay. Art. 27. [Ograniczenia] 1. Dziaalno kociow i innych zwizkw wyznaniowych nie moe narusza przepisw oglnie obowizujcych ustaw chronicych bezpieczestwo publiczne, porzdek, zdrowie lub moralno publiczn, wadz rodzicielsk albo podstawowe prawa i wolnoci innych osb. 2. Korzystanie przez kocioy i inne zwizki wyznaniowe ze swobody dziaania odbywa si zgodnie z oglnie obowizujcymi przepisami, chyba e ustawy stanowi inaczej. Art. 28. [Reprezentacja] 1. W sprawach majtkowych kocioy i inne zwizki wyznaniowe dziaaj poprzez swoje osoby prawne. 2. Osoby prawne kociow i innych zwizkw wyznaniowych, ich organy, zakres kompetencji i sposb powoywania oraz reprezentacji okrelaj statuty (prawo wewntrzne, zwane dalej "statutami". Art. 29. [Stosowanie innych ustaw] 1. W stosunku do organizacji tworzonych na podstawie art. 19 pkt 14, jeeli nie maj osobowoci prawnej, nie stosuje si Prawa o stowarzyszeniach. Natomiast przepisy ustawy o zgromadzeniach stosuje si do nich jedynie w zakresie dotyczcym zebra na drogach i placach publicznych oraz w pomieszczeniach uytecznoci publicznej. 2. Organizacje, o ktrych mowa w ust. 1, dziaaj w ramach osb prawnych kociow i innych zwizkw wyznaniowych, w ktrych zostay powoane.

3. Wadze kociow i innych zwizkw wyznaniowych czuwaj nad zgodnoci dziaania tych organizacji z ich celami religijnymi i moralnymi.

Dzia III. Rejestrowanie kociow i innych zwizkw wyznaniowych

Art. 30. [Deklaracja] Prawo wpisu do rejestru kociow i innych zwizkw wyznaniowych, zwanego [6] dalej "rejestrem", prowadzonego przez ministra waciwego do spraw wyzna religijnych , jest realizowane przez zoenie temu ministrowi, zwanemu dalej "organem rejestrowym", deklaracji o utworzeniu kocioa lub innego zwizku wyznaniowego i wniosku o wpis do rejestru. Art. 31. [Wniosek o wpis do rejestru] 1. Prawo wniesienia wniosku, o ktrym mowa w art. 30, przysuguje co najmniej 100 obywatelom polskim posiadajcym pen zdolno do czynnoci prawnych, zwanych dalej "wnioskodawcami". 2. Wnioskodawcy skadaj list zawierajc ich notarialnie powiadczone podpisy potwierdzajce tre wniosku, o ktrym mowa w ust. 1, i deklaracji o utworzeniu kocioa lub innego zwizku wyznaniowego, imi i nazwisko, dat urodzenia, miejsce zamieszkania oraz rodzaj, seri i numer dokumentu tosamoci oraz numer PESEL kadego z wnioskodawcw. 3. Wnioskodawcy mog wybra spord siebie co najmniej picioosobowy komitet zaoycielski reprezentujcy ich w postpowaniu w sprawie wpisu do rejestru. Art. 32. [Tre wniosku] 1. Wniosek, o ktrym mowa w art. 30, powinien zawiera: 1) list, o ktrej mowa w art. 31 ust. 2; 2) informacj o dotychczasowych formach ycia religijnego i metodach dziaania kocioa lub innego zwizku wyznaniowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 3) informacj o podstawowych celach, rdach i zasadach doktrynalnych, obrzdach religijnych; 4) adres siedziby kocioa lub innego zwizku wyznaniowego oraz dane osb wchodzcych do kierowniczych organw wykonawczych: a) imiona i nazwisko, b) dat urodzenia, c) adres zamieszkania, d) nazw, seri i numer dokumentu tosamoci, e) nr PESEL; 5) statut. 1a. W przypadku wybrania komitetu zaoycielskiego, o ktrym mowa w art. 31 ust. 3, wniosek o wpis do rejestru powinien zawiera take podpisany przez wnioskodawcw protok z wyboru tego komitetu okrelajcy dat i miejsce wyborw oraz nastpujce dane osb wchodzcych w jego skad: 1) imiona i nazwisko; 2) dat urodzenia; 3) adres zamieszkania; 4) rodzaj, seri i numer dokumentu tosamoci; 5) nr PESEL. 2. Statut powinien okrela w szczeglnoci: 1) nazw kocioa lub innego zwizku wyznaniowego rn od nazw innych organizacji; 2) teren dziaania i siedzib wadz; 3) cele dziaalnoci oraz formy i zasady ich realizacji; 4) organy, sposb ich powoywania i odwoywania, zakres kompetencji oraz tryb podejmowania decyzji; 5) rda finansowania; 6) tryb dokonywania zmian statutu; 7) sposb reprezentowania na zewntrz oraz zacigania zobowiza majtkowych; 8) sposb nabywania i utraty czonkostwa oraz prawa i obowizki czonkw; 9) sposb powoywania, odwoywania oraz kompetencje osb duchownych, o ktrych mowa w art. 12 ust. 3, o ile koci lub inny zwizek wyznaniowy przewiduje tworzenie takich stanowisk; 10) sposb rozwizania kocioa lub innego zwizku wyznaniowego i przeznaczenie pozostaego

majtku. 3. Jeeli koci lub inny zwizek wyznaniowy przewiduje tworzenie jednostek organizacyjnych majcych osobowo prawn, statut powinien okrela ich nazwy, teren dziaania, siedziby, zakres uprawnie, zasady tworzenia, znoszenia i przeksztacania tych jednostek, ich organy, zakres kompetencji, tryb podejmowania decyzji, sposb powoywania i odwoywania tych organw, sposb reprezentowania na zewntrz oraz zacigania zobowiza majtkowych, a take przeznaczenie majtku pozostaego po zakoczeniu likwidacji osoby prawnej kocioa lub innego zwizku wyznaniowego. 4. Jeeli koci lub inny zwizek wyznaniowy stanowi cz organizacji o zasigu midzynarodowym, w statucie powinny by okrelone zakres i formy wzajemnych stosunkw. 5. Jeeli koci lub inny zwizek wyznaniowy przewiduje tworzenie jednostek organizacyjnych bez osobowoci prawnej, w statucie powinny by okrelone nazwy, zasady tworzenia, znoszenia i przeksztacania tych jednostek. Art. 33. [Uchybienia we wniosku] 1. W trakcie postpowania w sprawie wpisu do rejestru organ rejestrowy moe da od wnioskodawcw wyjanie treci wniosku w zakresie okrelonym w art. 32, a take zwraca si do odpowiednich organw pastwowych o sprawdzanie prawdziwoci zawartych we wniosku danych. 2. Jeeli organ rejestrowy w trakcie postpowania w sprawie wpisu do rejestru stwierdzi braki lub uchybienia w treci wniosku, w zakresie okrelonym w art. 32, wyznacza dwumiesiczny termin ich uzupenienia, a po upywie tego terminu wydaje decyzj o odmowie wpisu do rejestru. 3. Jeeli wniosek zawiera postanowienia pozostajce w sprzecznoci z przepisami ustaw chronicymi bezpieczestwo i porzdek publiczny, zdrowie, moralno publiczn, wadz rodzicielsk albo podstawowe prawa i wolnoci innych osb, organ rejestrowy wydaje decyzj o odmowie wpisu do rejestru. 4. Decyzje, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, powinny by wydane w terminie 3 miesicy od daty wszczcia postpowania o wpis do rejestru. Na decyzje te moe by wniesiona skarga do sdu administracyjnego. Art. 34. [Wpis do rejestru] 1. Jeeli nie zachodz okolicznoci wskazane w art. 33 ust. 2 i 3, organ rejestrowy wydaje, w terminie 3 miesicy od zgoszenia deklaracji, decyzj o wpisie do rejestru. 2. Z chwil wpisu do rejestru koci lub inny zwizek wyznaniowy uzyskuje, jako cao, osobowo prawn oraz korzysta ze wszystkich uprawnie i podlega obowizkom okrelonym w ustawach. 3. Przepis ust. 2 stosuje si odpowiednio do jednostek organizacyjnych, zakonw i diakonatw, o ktrych mowa w art. 32 ust. 3. 4. Do kociow i innych zwizkw wyznaniowych wpisanych do rejestru stosuje si odpowiednio art. 14. Art. 35. [Aktualizacja danych] 1. Zmiany statutu kocioa lub innego zwizku wyznaniowego wpisanego do rejestru dokonuje si w trybie obowizujcym przy ich rejestrowaniu. 2. Organ rejestrowy moe domaga si aktualizacji danych warunkujcych wpis do rejestru, okrelonych w art. 32 ust. 1 pkt 2-5. Art. 36. [Wykrelenie z rejestru] 1. Wykreleniu z rejestru podlega: 1) koci lub inny zwizek wyznaniowy, ktrego sytuacja prawna i majtkowa zostaa uregulowana w odrbnej ustawie; 2) koci lub inny zwizek wyznaniowy, ktry zawiadomi organ rejestrowy o zaprzestaniu swojej dziaalnoci; 3) koci lub inny zwizek wyznaniowy, ktry utraci cechy warunkujce uzyskanie wpisu do rejestru; dotyczy to w szczeglnoci kocioa lub innego zwizku wyznaniowego, ktry w cigu 3 lat nie odpowiedzia na danie organu rejestrowego i nie zaktualizowa wpisw do rejestru w zakresie okrelonym w art. 32 ust. 1 pkt 4. 2. Wykrelenie z rejestru nastpuje na podstawie decyzji organu rejestrowego. 3. W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2 i 3 oraz art. 36a ust. 2, wykrelenie z rejestru nastpuje po przeprowadzeniu likwidacji. 4. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, likwidatorami s czonkowie organu kocioa lub innego zwizku wyznaniowego uprawnionego do reprezentowania na zewntrz i zacigania zobowiza

majtkowych, jeeli statut lub, w razie braku odpowiednich postanowie statutu, decyzja waciwego organu kocioa lub innego zwizku wyznaniowego nie stanowi inaczej. 5. Organ rejestrowy, w drodze decyzji, zarzdza likwidacj i wyznacza likwidatora: 1) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3 i art. 36a ust. 2; 2) w razie braku moliwoci ustalenia likwidatora, o ktrym mowa w ust. 4. 6. Przed zniesieniem osoby prawnej, o ktrej mowa w art. 32 ust. 3, koci lub inny zwizek wyznaniowy zarzdza jej likwidacj i wyznacza likwidatora informujc o tym organ rejestrowy oraz okrela przeznaczenie majtku pozostaego po zakoczeniu likwidacji. 7. Do obowizkw likwidatora stosuje si odpowiednio art. 37 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z 2003 r. Nr 96, poz. 874 oraz z 2004 r. Nr 102, poz. 1055). 8. Jeeli statut kocioa lub innego zwizku wyznaniowego nie stanowi inaczej, majtek pozostay po zakoczeniu postpowania likwidacyjnego kocioa lub innego zwizku wyznaniowego albo osb prawnych, o ktrych mowa w art. 32 ust. 3, moe by przeznaczony wycznie na cele charytatywnoopiekucze w drodze decyzji organu rejestrowego. Art. 36a. [Postpowanie w razie naruszenia prawa] 1. Organ rejestrowy lub prokurator moe wystpi do sdu okrgowego o stwierdzenie niezgodnoci dziaania kocioa lub innego zwizku wyznaniowego z przepisami prawa, o ktrych mowa w art. 27 ust. 1, lub ze statutem, o ktrym mowa w art. 32. 2. W razie stwierdzenia prawomocnym wyrokiem sdu, e dziaalno kocioa lub innego zwizku wyznaniowego raco narusza prawo lub postanowienia statutu, organ rejestrowy wykreli z rejestru ten koci lub inny zwizek wyznaniowy. okrela, w drodze Art. 37. [Delegacja] Minister waciwy do spraw wyzna religijnych rozporzdzenia, zasady i sposb prowadzenia rejestru, dane i informacje podlegajce wpisowi, sposb, form i termin aktualizacji wpisw do rejestru, warunki udostpniania rejestru, wydawania wycigw z rejestru oraz sposb wykrelania kocioa lub innego zwizku wyznaniowego z rejestru. Art. 38. [Organizacje midzykocielne] Przepisy niniejszego dziau stosuje si odpowiednio do krajowych organizacji midzykocielnych, jeeli maj one mie osobowo prawn. Do utworzenia takiej organizacji jest wymagana deklaracja podpisana przez wadze co najmniej dwch dziaajcych w Rzeczypospolitej Polskiej kociow i innych zwizkw wyznaniowych.
[6]

Dzia IIIa. Regulacja spraw majtkowych niektrych kociow

Art. 38a. [Midzykocielna Komisja Regulacyjna] 1. Tworzy si Midzykocieln Komisj Regulacyjn, zwan dalej "Komisj", w celu ostatecznego uregulowania spraw majtkowych midzy Pastwem a kocioami i ich osobami prawnymi, ktre zgosiy roszczenia w trybie i na zasadach okrelonych w: 1) art. 24-26 ustawy z dnia 13 maja 1994 r. o stosunku Pastwa do Kocioa EwangelickoReformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 73, poz. 324, z 1998 r. Nr 59, poz. 375 i Nr 106, poz. 668 oraz z 2004 r. Nr 68, poz. 623); 2) art. 37 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa EwangelickoMetodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 479, z pn. zm.); 3) art. 40-42 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Chrzecijan Baptystw w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 480, z pn. zm.); 4) art. 35 ustawy z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Adwentystw Dnia Sidmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 481, z pn. zm.). 2. Roszczenia majtkowe wobec Pastwa mog rwnie zgasza do Komisji w terminie do dnia 31 grudnia 1998 r. kocioy i inne zwizki wyznaniowe, niewymienione w ust. 1, a take krajowe organizacje midzykocielne, jeeli wska we wniosku, e na rzecz Skarbu Pastwa przejto wasno nieruchomoci lub ich czci bdcych uprzednio wasnoci tych kociow i zwizkw wyznaniowych oraz krajowych organizacji midzykocielnych. 3. Do oceny dopuszczalnoci postpowania regulacyjnego w sprawach, o ktrych mowa w ust. 2, maj

odpowiednie zastosowanie przepisy ustaw wskazanych w ust. 1 pkt 1-4. 4. Jeeli przywrcenie kocielnej osobie prawnej wasnoci nieruchomoci nie jest moliwe z uwagi na trudne do przezwycienia przeszkody, przyznaje si jej nieruchomo zamienn, a jeeli nie jest to moliwe, osobie tej przyznaje si odszkodowanie ustalone wedug przepisw o wywaszczeniu [8] nieruchomoci . 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, z mienia ktrych pastwowych jednostek organizacyjnych lub gmin moe by wyczona nieruchomo zamienna lub na ktr pastwow jednostk organizacyjn moe by naoony obowizek zapaty odszkodowania. Art. 38b. [Przedmiot postpowania regulacyjnego] 1. Przedmiotem postpowania regulacyjnego moe by rwnie nieodpatne przekazanie na wasno nieruchomoci lub ich czci, ktre byy wasnoci kocielnych osb prawnych dziaajcych do 1945 r. na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych, w celu przywrcenia w nich sprawowania kultu religijnego, dziaalnoci owiatowo-wychowawczej, charytatywno-opiekuczej i opiekuczo-wychowawczej. 2. W razie niemonoci dokonania regulacji, o ktrej mowa w ust. 1, postpowanie ulega umorzeniu. Art. 38c. [Rozwinicie] Majtek nieruchomy, przekazany na wasno gminie w trybie ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzajce ustaw o samorzdzie terytorialnym i ustaw o pracownikach samorzdowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191, z pn. zm.), podlega postpowaniu, o ktrym mowa w art. 38a i 38b. Art. 38d. [Przebieg postpowania regulacyjnego] 1. Minister waciwy do spraw wyzna religijnych po zasigniciu opinii wadz kociow, o ktrych mowa w art. 38a ust. 1 pkt 1-4, okreli, w drodze rozporzdzenia, liczebno Komisji, szczegowy tryb postpowania regulacyjnego oraz wynagrodzenie dla czonkw Komisji i personelu pomocniczego, uwzgldniajc w szczeglnoci organizacj pracy Komisji, zadania wspprzewodniczcych zespow orzekajcych, oraz sposb prowadzenia i protokoowania rozpraw, orzekania i nadawania klauzul wykonalnoci orzeczeniom i ugodom. 2. Komisja rozpatruje sprawy w zespoach orzekajcych, w skad ktrych wchodzi po dwch czonkw [6] i wadze kocioa lub zwizku wyznaczonych przez ministra waciwego do spraw wyzna religijnych wyznaniowego, ktrego wniosek dotyczy. 3. Postpowanie regulacyjne wszczyna si z chwil zoenia wniosku w Komisji. Zesp orzekajcy po otrzymaniu wniosku o wszczcie postpowania regulacyjnego bada, czy jest ono dopuszczalne, a wniosek niedopuszczalny odrzuca. 4. Postpowania sdowe lub administracyjne dotyczce nieruchomoci, w stosunku do ktrych wszczto postpowanie regulacyjne, ulegaj zawieszeniu, a sdy i organy prowadzce postpowania administracyjne przekazuj ich akta do Komisji. 5. Uczestnikami postpowania regulacyjnego s, oprcz wnioskodawcy, wszystkie zainteresowane jednostki pastwowe, samorzdowe i kocielne. 6. Uczestnicy postpowania regulacyjnego mog zawrze ugod przed zespoem orzekajcym. Jeeli ugoda nie zostanie zawarta, zesp orzekajcy wydaje orzeczenie. 7. Regulacja nie moe narusza praw nabytych przez niepastwowe osoby trzecie, a w szczeglnoci przez inne kocioy i zwizki wyznaniowe oraz rolnikw indywidualnych. 8. Ugody zawarte przed zespoem orzekajcym, jak i orzeczenia uwzgldniajce wniosek, powinny okrela: 1) stan prawny nieruchomoci; 2) zwizane z tym stanem obowizki uczestnikw postpowania, a w szczeglnoci obowizek wydania nieruchomoci w wyznaczonym terminie, jeeli nie znajduje si ona we wadaniu wnioskodawcy; 3) w razie przyznania odszkodowania, obowizek i termin zapaty nalenej z tego tytuu kwoty. 9. Od orzeczenia zespou orzekajcego nie przysuguje odwoanie. Art. 38e. [Ugody i orzeczenia] 1. Ugody i orzeczenia maj moc sdowych tytuw egzekucyjnych. 2. Ugody i orzeczenia stanowi podstaw do dokonywania wpisw w ksigach wieczystych i w ewidencji gruntw.
[6]

Art. 38f. [Zwolnienie od opat] 1. Postpowanie regulacyjne jest wolne od opat. [9] 2. Nabycie wasnoci nieruchomoci lub ich czci na podstawie ugody lub orzeczenia jest wolne od podatkw i opat z tym zwizanych. Art. 38g. [Zawieszenie i podjcie postpowania] 1. Jeeli zesp orzekajcy nie uzgodni orzeczenia, zawiadamia o tym pisemnie uczestnikw postpowania regulacyjnego. 2. Uczestnicy postpowania regulacyjnego mog, w terminie szeciu miesicy od otrzymania zawiadomienia, wystpi o podjcie zawieszonego postpowania sdowego lub administracyjnego, a jeeli nie byo ono wszczte - wystpi na drog sdow pod rygorem wyganicia roszczenia. Przy rozpoznawaniu sprawy sd stosuje zasady okrelone w art. 38a i 38b.

Dzia IV. Przepisy przejciowe i kocowe

Art. 39.
[10]

(pominity)

Art. 40. [Odrbne regulacje] Stosunki Pastwa z kocioami i innymi zwizkami wyznaniowymi dziaajcymi na podstawie wpisu do rejestru mog by regulowane w drodze odrbnej ustawy. Art. 41. [Osobowo prawna] Kocioy i inne zwizki wyznaniowe dziaajce w dniu wejcia w ycie ustawy jako stowarzyszenia zwyke mog naby osobowo prawn, jeeli speni wymagania okrelone w art. 30-32. Art. 42. [Zwolnienia od pracy i nauki] 1. Osoby nalece do kociow i innych zwizkw wyznaniowych, ktrych wita religijne nie s dniami ustawowo wolnymi od pracy, mog na wasn prob uzyska zwolnienie od pracy lub nauki na czas niezbdny do obchodzenia tych wit, zgodnie z wymogami wyznawanej przez siebie religii. 2. Osoby niepenoletnie mog korzysta z prawa okrelonego w ust. 1 na wniosek swych rodzicw bd opiekunw prawnych. 3. Zwolnienie od pracy, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, moe by udzielone pod warunkiem odpracowania czasu zwolnienia, bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia za prac w dni ustawowo wolne od pracy lub prac w godzinach nadliczbowych. 4. Minister waciwy do spraw pracy oraz minister waciwy do spraw owiaty i wychowania, minister waciwy do spraw szkolnictwa wyszego, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wyzna religijnych[6] , w drodze rozporzdzenia, okrelaj szczegowe zasady udzielania zwolnie, o ktrych mowa w ust. 1 i 2. Art. 43. Art. 44.
[10]

(pominity) (pominity)
[11]

[10]

Art. 45. [Wejcie w ycie] Ustawa wchodzi w ycie z dniem ogoszenia.