c Witold Marciszewski

Zakad Metodologii Nauk Spoecznych

Wy sza Szkoa Administracji Publicznej im. Stanisawa Staszica w Biaymstoku z Wykad: Filozoa Umysu i Sztucznej Inteligencji 2007/2008

7. Rozbie ne interpretacje lozoczne twierdzenia Gdla: z Mechanicyzm (Strong AI) i Kreatywizm Konspekt
s M: (M1) Czowiek jest maszyna rzniaca si od innych maszyn tylko stopniem zozonoci. (M2) Rznica polega na e zdolnoci czowieka do wysoko zaawansowanych czynnoci umysowych tumaczacej si wyacznie wysokim stopniem s s e zozonoci mzgu. (M3) B dzie ta rznica zanika w miar post pw w konstruowaniu maszyn, przyblizajacego ich s e c e e zozonoc do stopnia zozonoci mzgu. s s K: (K1) Czowiek, b dac w pewnym stopniu maszyna, rzni si od maszyn umysem, ktrego cecha istotna sa zdolnoci e e s twrcze. (K2) Czy zaleza one wyacznie od wi kszej zozonoci organu koniecznego do ludzkiej twrczoci (mzgu), e s s jest na obecnym etapie nauki sprawa otwarta. (K3) Warunkiem koniecznym ludzkiej twrczoci jest ludzka konstytucja s biologiczna, ktrej nie maja maszyny elektroniczne. Przy takim sformuowaniu stanowisk, M. ma obowiazek zdeniowania poj cia maszyny, a K. twrczoci (co mozna e s c uczyni przez wyrznienie odmian lub stopni tego zjawiska).

Charakterystyka twrczoci przez wyliczenie jej stopni s

[1] Komputer wykonawca zada funkcjonujacy wyacznie pod kierunkiem programu sterujacego procesami obliczen niowymi czyli dowodami formalnymi; zero twrczoci.1 s [2] Robot wykonawca zada sterowany programem, wyposazony w receptory (urzadzenia wejcia) oraz efektory n s (urzadzenia wyjcia) do samodzielnego wykonywania przewidzianych dla zada . s n n Robotnik wykonawca zada tym si rzniacy od robotw, ze (a) prcz procesw wykonywania zada pod kierunkiem n e n programu implementowanego przez trening zachodza w nim jeszcze inne procesy (biologiczne, psychologiczne itd.); (b) n e s c c z tego powodu, do wykonywania zada niezb dna jest zdolnoc koncentracji uwagi (by wyaczy lub ograniczy te inne procesy) b daca cecha uwarunkowana biologicznie, a wi c nieosiagalna dla przyrzadw elektronicznych. e e [3] Rzemielnik wykonawca zada tym si rzniacy od robotnika, ze prcz treningu i zdolnoci koncentracji sa mu s n e s niezb dne: e wyobra nia z pomysowoc s gust czyli zdolnoc wartociowania (oceniania wartoci). s s s [4] Artysta lub Badacz wykonawca zada rzniacy si od rzemielnika tym, ze prcz wyobra ni, pomysowoci i n e s z s gustu niezb dna jest mu intuicja (por. A. Hodges, "Turing", 1998, s.34). Cechuje go takze to, ze podejmuje zadania nie e tylko na zlecenie z zewnatrz, lecz takze z wasnej motywacji (natchnienia). Na zdolnoc twrcza skadaja si wszystkie w/w czynniki. s e Intuicja = zdolnoc wgladu czyli rozumowa nieformalnych oraz ogladu obiektw abstrakcyjnych. W przypadku artysty s n aczy si to z pewnym typem uczuciowoci (emocjonalnoci). e s s

K. zalicza do procesw mechanicznych tylko wymienione w [1] i [2], ale juz nie wymieniona w [3] zdolnoc koncentracji. s M. zalicza do procesw mechanicznych wszystkie od [1] do [4], co znaczy, ze je traktuje jako dajace sia symulowa na c maszynach, w szczeglnoci elektronicznych, pod kierunkiem odpowiednich programw. s
1 Wszystkie operacje komputerowe sprowadzaja si do liczenia na ciagach zer i jedynek, a wszelkie rachowanie jest dowodzeniem e twierdze arytmetycznych. Stad uzycie czyli w powyzszym zdaniu. Wykonywanie zada rozumie si tu i dalej jako rozwiazywanie n n e problemw, stad stopnie zdolnoci wykonawczych sa tym samym, co stopnie inteligencji (jako zdolnoci radzenia sobie z problemami). s s

7. Interpretacje lozoczne twierdzenia Gdla

s Mechanicyzm interpretuje lozocznie wynik Gdla w ten sposb, ze niemoznoc przeprowadzenia pewnego dowodu przez okrelona maszyn A, majaca za baz danych akjomaty Arytmetyki, a za program reguy logiki predykatw, zostaa s e e z s udowodniona przez maszyn G (Gdel) dzi ki dysponowaniu przez nia bardziej zozonym odpowiednio do zoonoci e e problemu programem oraz bardziej zozonym, na miar zozonoci programu, sprz tem (hardware), tj. mzgiem. e s e Argumentacja mechanicystw jest dwojaka. Z jednej strony, krytykuja oni saby punkt w argumentacji niektrych kreatywistw, upatrujacyh w wyniku Gdla przesank do wniosku, ze twrczy matematyk, np. Gdel, nie jest maszyna. e s Istotnie, twierdzenie Gdla mwi tylko o ograniczeniu maszyny, i to maszyny okrelonego rodzaju. Totez jeli kreatywista s posuguje si jedynie tym pozornym argumentem, ustawia si na pozycji straconej, przez co mechanicysta zagarnia punkt e e do swej wygranej. Pozytywna argumentacja mechanicysty wychodzi od tez materializmu i determinizmu. Ten drugi nie dopuszcza w materialnym swiecie innych procesw niz takie, ktre kierowane sa algorytmami dajacymi sie wykona na maszynach c cyfrowych. Mechanicznoc polega dla na poaczeniu materialnoci z algorytmicznocia. A jeli wszystko w swiecie jest s n s s s materialne, a zarazem algorytmiczne, czyli mechaniczne, to i umys jest maszyna. Strategia korzystna w tym sporze dla kreatywisty jest wstrzemi zliwoc. To znaczy wymaga on od mechanicysty tylko e s tyle, by uzna, ze jego stanowisko nie ma przesanek ani w matematyce ani w naukach przyrodniczych, a wyacznie w s c s e lozoi. Z ta lozoa mozna, oczywicie dyskutowa wedle regu waciwych debacie lozocznej. A co si tyczy dys kusj nad szansami SI, to wiara mechanicysty sprzyja rozwojowi bada , motywujac do konstruowania maszyn cyfrowych o n coraz wi kszych mozliwociach rozwiazywania problemw. Sukes za lozoczny osiagnie wtedy, gdy stworzy maszyny e s s zdolne do uczenia si , a wi c samorozwoju, a zarazem zdolne, jak jest on sam, do konstruowania samorozwijajacych si e e e maszyn conajmniej do punktu, w krym pojawi si maszyna zdolna skonstruowa maszyn identyczna z Gdlem. e c e Wkad za kreatywisty w tej konkurencji polega na badaniu procesw, ktre jego zdaniem nie sa mechaniczne, lecz s twrcze. Dzi ki temu konstruktor mechanicysta b dzie wiedzia coraz lepiej, na czym polegaja procesy twrcze, ktre e e jego zdaniem sa mozliwe do odtwarzania w symulacji maszynowej. Tym sposobem kreatywista dostarczaby zada do n testowania stanowiska mechanicyzmu. Byaby to twrcza kooperacja na zasadzie konkurencji.