zielone pomysy na prerii

1/10
magazyn biznesu i technologii firmy sandvik coromant

ycie wspczesnego kowboja

Jewgienij Siergiejewicz Zyrjanow, kierownik laboratorium obrbkowego w Seversky Tube Works

renesans energetyki atomowej dziea japoskich mistrzw dua inwestycja rosnce obroty

Znakomite rozwizanie

potrzebny by tylko niewielki szczeg

sowo wstpne
TOm ErixOn PrEzyDEnT SanDvik COrOmanT

zmiany, specjalizacja i wytrwao

yjemy w czasach specjalizacji i szybkich zmian. Rozwj firmy wymaga nadania za tymi trendami. Codziennie stajemy przed nowymi wyzwaniami, takimi jak obrbka nowych materiaw, rozwizania dostosowane do potrzeb klienta czy konieczno optymalnych osigw. Zmierzenie si z tymi wyzwaniami pozwala nam rozwija si i jako nowy prezedent firmy Sandvik Coromant jestem przekonany, e t drog musimy i. Przemys lotniczy ju dzi musi sprosta wyzwaniom zwizanym z wymagajcymi

Metalworking world to magazyn biznesu i technologii firmy AB Sandvik Coromant, 811 81 Sandviken, Szwecja. Telefon: +46 (26) 26 60 00. Metalworking World jest publikowany trzy razy w roku w wersjach: amerykaskiej, angielskiej, chiskiej, czeskiej, duskiej, fiskiej, francuskiej, hiszpaskiej, holenderskiej, japoskiej, koreaskiej, niemieckiej, polskiej, portugalskiej, rosyjskiej, szwedzkiej, tajlandzkiej, wgierskiej i woskiej. Magazyn jest dystrybuowany bezpatnie wrd klientw Sandvik Coromant na caym wiecie. Wydawc jest Spoon Publishing, Sztokholm, Szwecja. ISSN 1652-5825. redaktor naczelny: Pernilla Eriksson. dyrektor finansowy: Christina Hoffmann. dyrektor wydawnictwa: Johan Andersson. dyrektor artystyczny: Erik Westin. redaktor techniczny: Christer Richt. redaktor: Valerie Mindel. Tumacz: Tadeusz Rawa. koordynator: Beate Tjrnstrm. koordynator wersji jzykowych: Sergio Tenconi, Projekt graficzny: Jessica Bladh. Prepress: Markus Dahlstedt. Zdjcie na okadce: Jeremy Nicholl. Teksty niezamawiane nie s przyjmowane. Materiay opublikowane w niniejszym magazynie mog by powielane jedynie za zgod wydawcy. Pytanie o takie pozwolenie naley przesya do dyrektora wydawnictwa, Metalworking World. Teksty i opinie wyraane w Metalworking World nie musz odzwierciedla pogldw Sandvik Coromant lub wydawcy. korespondencj oraz pytania dotyczce magazynu prosimy przesya do: Metalworking World, Spoon Publishing AB, Kungstensgatan 21B, 113 57 Sztokholm, Szwecja. Telefon: +46 (8) 442 96 20. e-mail: mww@spoon.se Pytania dotyczce dystrybucji: Beate Tjrnstrm, Sandvik Coromant. Telefon: +46 (26) 26 67 35. e-mail: mww.coromant@sandvik.com Drukowane w Szwecji, w Sandvikens Tryckeri. Druk na papierze MultiArt Matt 115 g/m2 i MultiArt Gloss 200 g/m2 z Papyrus AB, certyfikat wg ISO 14001 zarejestrowany w EMAS. Coromant Capto, CoroMill, CoroCut, CoroPlex, CoroTurn, CoroThread, CoroDrill, CoroBore, CoroGrip, GC, AutoTAS i iLock s zarejestrowanymi znakami towarowymi firmy Sandvik Coromant.

rozwj firmy wymaga podania za tymi trendami.

materiaami i coraz wyszym stopniem specjalizacji. Japoska firma Mitsubishi Heavy Industries znalaza si w takiej sytuacji, kiedy wybraa trudno obrabialny materia Waspaloy do budowy komr spalania silnikw w samolotach turboodrzutowych. Rozwizania w postaci optymalizacji procesu szukano we wsppracy z firm Sandvik Coromant. Sze lat po pierwszych testach zakoczono prac nad lini produkcyjn. Pen histori o tej wsppracy znajd Pastwo na stronie 6.
podobne tendencje widzimy w sektorze

postanowia zainwestowa w nowe obrabiarki i zwrcia si o pomoc do przedstawicieli firmy Sandvik Coromant. Wicej na ten temat mona przeczyta na stronie 31. adna brana nie uniknie koniecznoci zmian i specjalizacji i nikt nie poradzi sobie z tymi wyzwaniami na wasn rk. Sandvik Coromant stara si wsppracowa ze swoimi klientami w sposb bliski i cigy, aby wsplnie, wykorzystujc w peni nasze narzdzia, opracowa najlepsze rozwizania dla danego zastosowania. Naszym celem jest zawsze maksymalna korzy dla klienta. ycz Pastwu przyjemnej lektury!
Tom erixon PreZydenT Sandvik CoromanT

aby otrzyma bezpatny egzemplarz metalworking World, prosz wysa e-mail na adres: mww.coromant@sandvik.com.

SAMIR SOuDAH

motoryzacyjnym, energetycznym, naftowogazowym, a nawet medycznym. Niemiecka firma Mayer Feintechnik posiada informacj z pierwszej rki na temat wysokich wymaga w globalnym przemyle medycznym. Mimo e firma wystawiona bya na siln presj cenow ze strony swych klientw,

ps 1: Produkcja energii w elektrowniach atomowych ma si podwoi do roku 2030. O tym, co oznacza to dla kadego z nas, mona przeczyta na stronie 14. ps 2: Sandvik Coromant jest jednym
z partnerw szwedzkiego pawilonu na wiatowej wystawie Expo 2010 w Szanghaju, ktra otworzy swoje podwoje w maju. Do zobaczenia w Chinach!

Metalworking World to wydawnictwo o profilu popularnonaukowym. Zawarte w nim informacje maj charakter oglny, a nie doradczy, i nie powinny stanowi jedynej podstawy do podejmowania decyzji czy wprowadzania konkretnych rozwiza w firmach. Decydujc si na wykorzystanie podanych w magazynie informacji, czytelnik robi to na wasne ryzyko; Sandvik Coromant nie ponosi odpowiedzialnoci za jakiekolwiek szkody bezporednie, przypadkowe, wtrne lub porednie wynike na skutek wykorzystania informacji udostpnionych przez Metalworking World.

METALWORKING WORLD

spis treci
mETalwOrking wOrlD #1 2010

mitsubishi Heavy industries produkuje komory spalania silnikw turboodrzutowych

38

Budowa korpusu samolotu zawsze oznacza due wyzwanie

6
nowoci metalworking... 4 Wysokie loty japoskiej inynierii.............................. 6 domy na wodzie melodi przyszoci..........................11 tryumfalny powrt energetyki jdrowej........14 maa rzecz wielkie osignicie........................20 technologia
trudne skrawanie
Obrbka kompozytw rni si znacznie od obrbki innych materiaw. Umoliwia j szeroki zakres nowych narzdzi skrawajcych i zoptymalizowanych procesw.

ekologiczne pomysy na prerii.............................. 26 Jak szybko podwoi obroty..................................... 31 metalworking outlook................................36 Wyzwania ukryte w korpusie samolotu............................. 38

11

32 26

wiatrowe rozwizania
nowe frezy tarczowe i limakowe, nowoczesne pytki wymienne z wglika i kompetentne wsparcie techniczne to dzisiaj czynniki niezbdne dla energetyki wiatrowej.

precyzyjnie i szybko
Obrbka gwintw to bardzo wany proces przy produkcji rub do koci. Teraz producenci mog je wykonywa w operacjach uszczenia wymagajcych tylko jednego przejcia.

od trudnoci do wydajnoci
Tytan jest podstawowym materiaem w konstrukcji korpusu samolotu. metal ten nie pozwala na frontalny atak w obrbce musz wic zosta zastosowane inne metody, tak aby osign optymaln wydajno.

12

18

30

35

Coromill 690 nadaje si idealnie do obrbki tytanu

METALWORKING WORLD

nowoci

Tom erixon, nowy prezydenT sandvik CoromanT:

przemys lotniczy wskazuje drog.

Tom erixon, nowy prezydent sandvik Coromant, uwaa, e kryzys gospodarczy szybko si nie skoczy. Trzeba by przygotowanym na zmiany.
we wrzeniu, w rodku kryzysu gospodarczego, Tom Erixon zosta prezydentem firmy Sandvik Coromant. Bdc realist, uwaa, e trudny okres dla brany obrbki metali potrwa jeszcze przez jaki czas. Ten kryzys nadszed szybciej ni jakiekolwiek inne zaamanie gospodarcze w przeszoci mwi Tom Erixon. I nadal nie widzimy strukturalnych przemian, jakie powinny mie miejsce w sytuacji gbokiej recesji. Myl, e w najbliszej przyszoci bdziemy wiadkami bankructw i fuzji firm, a take innych zmian. Nowy prezydent uwaa jednak, e ta sytuacja jest dla firmy Sandvik Coromant ciekawym wyzwaniem. Zawsze jest miejsce na ulepszenia przypomina Tom Erixon. Powinnimy pamita, e aby rozwija si, firma musi by otwarta na zmiany. Tom Erixon urodzi si w Helsingborgu, w poudniowej Szwecji, a mieszka i pracowa take w Hiszpanii, USA, Wielkiej Brytanii i Danii. Po rozpoczciu w 2001 roku pracy dla Sandvik Group przeprowadziem si do Sandviken. Dobrze si tu czuj, podobnie jak moja rodzina. Mamy blisko do rekreacyjnych terenw zielonych, ale take do okna na wiat w postaci lotniska Arlanda. W wiecie pokryzysowym Tom Erixon przewiduje szybkie zmiany i specjalizacj. Aby przetrwa, firma musi przystosowa si do nowych wymaga ktre ju dzi moemy dostrzec. Tom Erixon widzi dwa czynniki istotne dla przyszoci przemysu obrbki metali. Po pierwsze, musimy by obecni w Azji. Ta cz wiata ma dzi najszybszy wzrost produkcji i sprzeday. Po drugie, wikszo producentw musi by przygotowana na wytwarzanie czci z nowych, egzotycznych trudno obrabialnych materiaw. Dzieje si ju tak w przemyle lotniczym, gdzie coraz szersze zastosowanie znajduj kompozyty. Ale w podobnym kierunku zmierza sytuacja take w innych sektorach przemysu. Tradycyjne materiay pozostan oczywicie jeszcze przez dugi czas, ale kiedy przyjd zmiany a przyjd na pewno naley by przygotowanym.

tom erixon wiek: 49 lat mieszka: Sandviken, Szwecja rodzina: ona i troje dzieci osignicia zawodowe: Dyplom z prawa na uniwersytecie w lundzie, w Szwecji i dyplom mBa w iESE, w Barcelonie, w Hiszpanii. Pracowa na kierowniczych stanowiskach w Boston Consulting group zanim w 2001 r. przeszed do Sandvik group. hobby: Jazda na nartach biegowych, golf i opera. Jest znawc i kolekcjonerem win.

SAMIR SOuDAH

Nowy prezydent ma nadziej, e pod jego kierownictwem firma Sandvik Coromant bardziej skoncentruje si na produktach dostosowanych do potrzeb klienta. Dostrzegamy u producentw coraz wiksz tendencj do specjalizacji. Oznacza to, e Sandvik Coromant musi dostosowa si do tego trendu i jeszcze lepiej spenia oczekiwania klientw podkrela Tom Erixon.

METALWORKING WORLD

kompozyty maj zapewnion przyszo

badania i roZwj. w nadchodzcych latach wzronie zastosowanie materiaw kompozytowych. aby lepiej wykorzysta ten trend, Sandvik Tooling, w tym take pracownicy Sandvik Coromant, utworzyli w wielkiej Brytanii Centrum Bada nad Technologiami materiaw kompozytowych (research and Technology Centre for Composites), celem zwikszania wiedzy i opracowywania rozwiza obrbkowych dla tego typu materiaw. kompozyty stanowi due wyzwanie jeli chodzi o trwao narzdzi skrawajcych, produktywno i kontrol jakoci. Chcemy lepiej zrozumie te procesy i opracowa rozwizania, rozwijajc nasz wiedz i narzdzia mwi Francis richt, kierownik projektu kompozyty i zaawansowane materiay. Centrum oferuje wiedz na temat obrabialnoci materiaw, bazujc na procesach wytwarzania tych materiaw i znajomoci FrancisRicht operacji obrbkowych. Uwaga skoncentrowana jest na tym, jak rozwj podoa, pokrycia i geometrii narzdzi ma si do rozwoju materiaw kompozytowych. Bdziemy take wspiera producentw poprzez wykonywanie testw skrawalnoci, tak aby speni ich specyficzne cele dotyczce jakoci i produktywnoci zapewnia richt. wicej na temat kompozytw na str.12.

obrbka skrawaniem 2.0

nowe technologie. Coraz wiksza precyzja symulacji sprawia, e wirtualne obrabiarki staj si wan czci procesu obrbkowego. niemiecki producent obrabiarek, firma Dmg, bdca pionierem w tej dziedzinie, dostarczya tak wirtualn obrabiark do Centrum Produktywnoci Sandvik Coromant mats allard w Sandviken, w Szwecji. integruje ona konstrukcj, kinematyk i dynamik realnej obrabiarki i funkcje CnC i PlC w jednym cigym wirtualnym procesie. wszystkie czynnoci i operacje mog by bezpiecznie zaplanowane i sprawdzone. Unikanie kolizji i zapis wszystkich funkcji pojawiajcych si na monitorze pozwala na bezpieczestwo w planowaniu i wdraaniu, oraz na nowe moliwoci szkoleniowe. niezalenie od tego, czy programy nC s dostpne z programu Cam, czy utworzone bezporednio na panelu kontrolnym CnC, mona zobaczy, jak procesy bd pniej przebiegay w fizycznej obrabiarce mwi mats allard, kierownik ds. obrbki wirtualnej w Sandvik Coromant. Symulowanie procesw produkcyjnych nie jest w przemyle nowoci. Od dawna pracujemy nad rozwojem oprogramowania do symulacji i udostpniemy na naszej stronie internetowej 8300 modeli narzdzi podkrela allard. musimy te zadba o to, by mc dostarcza firmom produkcyjnym modele i inne informacje o narzdziach w nowym rodowisku, takim jak obrabiarki wirtualne.

40 lat temu Sandvik Coromant opracowa swoje pierwsze pokrywane pytki z wglika?

cZy wiesZ, e

targi 2010
 ie&MouldChina, 11-5 maja, Szanghaj, Chiny D MMTS, 17-19 maja, montreal, kanada  arnboroughAirshow2010,19-25 lipca, F Farnborough, wielka Brytania IMTS2010,13-18 wrzenia, Chicago, USa  MB,28 wrzenia2 padziernika, Stuttgart, A niemcy  ATEF,12-17 padziernika, istambu, Turcja T  IMTOF2010, 28 padziernika2 listopada, J Tokio, Japonia

Stoisko firmy Sandvik Coromant na targach imTS 2008

METALWORKING WORLD

TEkST: CarOl akiyama zDJCia: kEn STraiTOn

gorca wsppraca
Majca swoj siedzib niedaleko od Nagoi, centrum japoskiego przemysu, firma Mitsubishi Heavy Industries Nagoya Guidance and Propulsion Systems Works (NGPSW) dba o zachowanie tradycyjnych wartoci japoskich korporacji. Przykadem tego mog by pracownicy uprawiajcy biegi w czasie przerwy obiadowej czy wielka stowka, gdzie obok siebie jedz dyrektorzy i szeregowi pracownicy po czym wszyscy odnosz swoje tacki do kuchni. Yukio Kamimura, inynier dziau produkcji, nosi taki sam niebieski kombinezon jak reszta pracownikw. Jedyne, co go od nich odrnia, to opaska na ramieniu informujca o jego wysokiej pozycji w firmie. W listopadzie 2009 r. Kamimura zosta zaproszony do paacu cesarskiego w Tokio, gdzie cesarz Japonii uhonorowa go medalem Yellow Ribbon Medal of Honour. Jest to najwysza japoska nagroda, przyznawana za wybitne osignicia przyczyniajce si do rozwoju kraju. Powodem tego wyrnienia nie byo jedno wielkie osignicie Kamimury, lecz jego wkad w rozwj japoskiego przemysu lotniczego w cigu 45 lat pracy. Kiedy 30 lat temu zaczem si zajmowa obrbk superstopw aroodpornych, waciwie nikt nie wiedzia, jak to robi 6
METALWORKING WORLD

nagoja, japonia. produkcja komr spalania silnikw turbowentylatorowych jest bardzo zoona. Japoskiej firmie mitsubishi Heavy industries udaje si jednak systematycznie ulepsza proces produkcji tych elementw korzystajc z dobrego partnerstwa
z rzdu inynierowi z NGPSW. Oznacza to moim zdaniem, e rzd Japonii dostrzega due znaczenie przemysu lotniczego i e nasza firma odgrywa istotn rol w jego rozwoju w Japonii, kraju, gdzie ma on stosunkowo krtk histori uwaa wiceprezydent korporacji, Fumiaki Tominaga.
ngpsw rozwija, produkuje i wykonuje serwis rnych czci silnikw lotniczych narzdzia z turbinami gazowymi, wsppracujc z pytkami z takimi gigantami przemysu jak Pratt & ceramicznymi Whitney, Rolls-Royce i General Electric. umoliwiy imponujcy postp Japoska firma specjalizuje si zwaszcza w produkcji aroodpornych czci silnikw wytwarza na przykad wszystkie rodzaje komr spalania do wielkich silnikw firmy wspomina Kamimura. Musielimy do Pratt & Whitney. wszystkiego dochodzi sami. Na licie jego W 2004 r. firma NGPSW osigni s midzy innymi rozpocza wany etap wsppierwsze kroki w rozwoju obrbki prac z z brytyjskim Rolls-Roycem tokw lotniczych C1 - dugich majc na celu opracowanie i asymetrycznych, wymagajcych korpusw turbosilnikw serii Trent tolerancji 0,05 mm. Wypracowana 1000 do Boeinga 787. Praca w ten sposb technologia uatwia w bardzo wysokich temperaturach potem wydajn produkcj tarcz sprawia, e komory spalania s turbin i komr spalania. bardzo wraliw czci tych silnikw wyjania Hiroyuki nagroda przyznana Kamimurze yukio kamimura, jest tym bardziej imponujca, e starszy inynier w dziale Yoshida, kierownik dziau produkcji. Wytwarzanie tych zostaa ona wrczona ju drugi rok produkcji

Hiroyuki yoshida, kierownik dziau produkcji, przeglda komor spalania

METALWORKING WORLD

ulepszania ich waciwoci pozwalajcych na prac w wysokich temperaturach podkrela Tominaga. Dlatego kwestia obrbki tych materiaw bya dla nas bardzo istotna.
yoshida znalaz rozwizanie tego proble-

Wesoa wsppraca. Hiroyuki yoshida, kierownik dziau produkcji (po lewej) i wiceprezydent firmy, FumiakiTominaga

czci wymaga zaawansowanej technologii. Powierzono nam ten projekt z uwagi na nasze ponaddwudziestoletnie dowiadczenie w wytwarzaniu opatek i tarcz wirnika turbin. Do produkcji komr spalania wybrano Waspaloy z uwagi na jego doskonae sprawdzenie si w pracujcych w wysokich temperaturach czciach silnikw. Jest to jednak materia bardzo trudno skrawalny. Materiay stosowane w przemyle lotniczym bd coraz bardziej trudne w obrbce z uwagi na cige denie do

mu. Komory spalania s skomplikowane, co sprawia, e ich frezowanie jest trudne i czasochonne mwi Yoshida. W dodatku narzdzia szybko si zuyway. Sprbowalimy pytek ceramicznych, ale rwnie ich zuycie byo zbyt szybkie. Aby osign nasze cele produkcyjne, potrzebowalimy wic innego rozwizania. NGPSW kontaktowa si z rnymi producentami narzdzi skrawajcych, ale ostateczne rozwizanie dostarczya firma Sandvik Coromant. Inne firmy rekomendoway swoje produkty, ale to Sandvik Coromant cile z nami wsppracowa w celu znalezienia optymalnych parametrw pracy narzdzi i skrcenia naszego czasu frezowania zgrubnego do 40 godzin na cykl produkcyjny mwi Yasuhiro Sueyoshi, inynier z dziau produkcji, uczestniczcy w projekcie. Yoshie Narita reprezentuje dystrybutora Sandvik Coromant, firm Sanwa Seiki, ktra

mocowanie gowic narzdzi skrawajcych w fabryce nr. 5 w nagoi nalecej do mitsubishi Heavy industries

kiedy 30 lat temu zaczem zajmowa si obrbk superstopw aroodpornych, nikt waciwie nie wiedzia, jak to robi .
yukio kamimura, starszy inynier

To decydujcy przeom
Produkcja komr spalania ceramicznych CC6060 silnikw odrzutowych ze umoliwio przeom. stopu waspaloy w nagoya wysoka prdko guidance and Propulsion wymagana przy Systems works (ngPSw) frezowaniu waspaloy jest zoonym procesem powodowaa, e wymagajcym szeregu wszystkie inne typy operacji frezowania pytek ceramicznych tocznego i usuwania stosowanych do obrbki duej iloci materiau. HrSa pracoway razem z firm ngPSw najwyej przez minut od siedmiu lat eksperyToshikazu kawamukai, czas stanowczo za mentujemy z narzdziami kierownik Sandvik krtki dla sprostania ceramicznymi informuje Coromant Japans wymaganiom mHi aerospace SdC Toshikazu kawamukai, dotyczcym wydajnej kierownik aerospace SDC produkcji. Pytki SiaiOn w japoskim oddziale Sandvik w nowym gatunku CC6060 pracoway Coromant. ale dopiero wprowadzeprzez trzy minuty. gatunek ten nie gatunku okrgych pytek posiada znakomit odporno na powstawanie karbu i umoliwia wiksze gbokoci skrawania mwi kawamukai. CC6060 pozwala na wydajn produkcj przy wyszym posuwie i duszych, cigych przejciach, co czyni ten gatunek idealnym do obrbki waspaloy i innych twardych materiaw. ngPSw jest zainteresowana wspprac z Sandvik Coromant w celu lepszego zastosowania CoroTurn HP w obrbce silnikw serii Trent xwB podkrela kawamukai. Dziki podawaniu chodziwa pod wysokim cinieniem zastosowanie CoroTurn HP pozwala na zwikszenie trwaoci narzdzia, lepsze amanie wirw, umoliwiajc cig, bezpieczn obrbk. 1. Parametry skrawania Cm210 komory spalania w ngPSw: vc=2025 m/min, ap=0,7 mm, fz=0,5 mm/ostrze. 2. Parametry CoroTurn Sl70 przy toczeniu zgrubnym ceramik: wykorzystano rozwizania opracowane dla elementw silnikw odrzutowych, takich jak tarcze i korpusy, aby zapewni bezpieczn, produktywn obrbk. 3. Parametry skrawania narzdzi ceramicznych: vc=800 m/min, ap=1,5 mm, fz=0,08 mm/ ostrze. narzdzia te zostay opracowane specjalnie do obrbki elementw komory spalania.

zagadnienie techniczne

METALWORKING WORLD

obrbka komory spalania ze stopu Waspaloy Gwny inynier yasuhiro motoyama (po prawej) i jego asystent kazuyuki kumazawa przy komorze spalania

od pocztku nadzorowaa wdraanie nowego rozwizania. Prawie codziennie pojawia si w NGPSW i w Centrum Produktywnoci Sandvik Coromant, aby monitorowa projekt. Rezultaty nie przeszy oczywicie od razu mwi Yoshida, przypominajc, e od pierwszych testw w 2001 r. do zastosowania na linii produkcyjnej w 2007 r. upyno sze lat. Odpowiedzi na nasze pytania przychodziy z Sandvik Coromant natychmiast. Otrzymywalimy te kady rodzaj wsparcia, o jaki prosilimy dodaje Narita. To by dugi projekt, a jego zakoczenie odczuwalimy jako prawdziwe zespoowe zwycistwo.
sukces w obrbce komr spalania silnikw Trent 1000 sta si podstaw do dalszej wsppracy midzy NGPSW i Sandvik Coromant, ale nie byy to pierwsze kontakty obu firm. Trwaj one ju od 20 lat. Kiedy wsplnie znajdujemy rozwizanie zagadnienia, wzmacnia to wizi midzy firmami stwierdza Noriyuki Matsumoto, kierownik biura Sandvik Coromant Japan w Nagoi. Mielimy okazj zaprosi ekspertw z NGPSW do Szwecji i zaprezentowa im peny zakres naszych wyrobw, a take prace rozwojowe nad obrbk za pomoc pytek ceramicznych. NGPSW pracuje teraz nad Trent XWB, now seri silnikw turbowentylatorowych z Rolls-Roycea, podczas gdy Sandvik Coromant ponownie dostarcza potrzebnych rozwiza. Naszym procesom obrbczym towarzyszyy nadmierne drgania mwi Sueyoshi. Skontaktowaem si z ekspertami

W czasie przerwy obiadowej na terenie zakadw w nagoi mona czsto zauway pracownikw uprawiajcych biegi sztafetowe

z Sandvik Coromant, ktrzy stwierdzli, e nasze narzdzia maj zbyt sabe uchwyty. Aby rozwiza ten problem, testujemy obecnie CoroTurn SL 70 z mocowaniem Coromant Capto. Do frezowania zgrubnego silnikw Trent 1000 zwykle stosowalimy frez do wysokich posuww CoroMill 210, gdy w ten sposb moglimy efektywnie wykonywa frezowanie czoowe i otwory kontynuuje Sueyoshi. Ale ta metoda osigna ju swj puap wydajnoci. Obrbka nowego silnika Trent XWB wymaga nowych rozwiza. Narzdzia firmy Sandvik Coromant s oczywicie znane ze swojej stabilnoci, ale stosujemy je w ekstremalnie trudnych warunkach i dlatego poprosilimy o dodatkowe wsparcie.
kiedy staj w obliczu

masuhiro Sueyoshi, inynier z dziau produkcji, bra udzia w projekcie obrbki komr spalania

zagadnienia zwizanego z obrbk, wiem, e nie mog go rozwiza na wasn rk przyznaje Sueyoshi. Mog wymyle nowe metody, ale nie bd mia gwarancji, e sprawdz si one w produkcji. Sandvik Coromant oferuje praktyczne wskazwki i blisk wspprac
METALWORKING WORLD

Mitsubishi heavy industries

nagoya guidance and Propulsion Systems works (ngPSw) to zakady produkcyjne nalece do mitsubishi Heavy industries, japoskiego giganta przemysowego. roczne obroty ngPSw wyniosy w 2009 r. 3 375,6 miliarda jenw (25,6 miliarda euro), a zysk 225,6 mld jenw (1,7 mld euro). Firma produkuje dla potrzeb przemysu lotniczego od 1920 r. zatrudnia 2000 pracownikw, a powierzchnia zakadw wynosi 382 000 m2.

Gotowa do dostawy osona dyszy silnika rakietowego Le-7a

wyZwanie w skrcie
potrZeba:

sandvik coromant oferuje praktyczne wskazwki i blisk wspprac gwarantujc znalezienie najlepszego rozwizania.
yasuhiro sueyoshi, inynier

Firma nagoya guidance and Propulsion Systems works (ngPSw) chciaa skrci czas frezowania w produkcji komr spalania silnikw odrzutowych Trent1000 wykonywanych ze stopu waspaloy.

roZwiZanie:
obrbka zgrubna: Frez Coromill 210 z pytkami ceramicznymi w gatunku CC 6060 pozwoli na wydajne usuwanie materiau. obrbka rednia: Frez Coromill 300 z pytkami okrgymi umoliwi niskie siy skrawania, mniejsze zuycie i wyszy posuw. obrbka wykaczajca: Frez Coromill 390 zapewni bezpieczn obrbk, wysok trwao narzdzi, brak drga i dobr powierzchni.

ceramicznych i stosowania chodzigwarantujc znalezienie najlepszewa w celu ulepszenia obrbki nowej go rozwizania. To wanie wyrnia serii silnikw odrzutowych Trent t firm od innych. XWB. Celem GMATT jest Po dowiadczeniach w produkcji wzmocnienie japoskiego przemysu komr spalania silnikw Trent 1000 lotniczego poprzez nowe technologie Yoshida uwaa, e obrbka HRSA mwi Yoshida. wymaga dalszych ulepsze. Dlatego W produkcji silnika Trent XWB w kocu 2007 r. stworzy Global zastosujemy nowe rozwizania Manufacturing Technology Team yoshie narita, bdce wynikiem wsppracy (GMATT). Ta grupa badawczo-roz- przedstawiciel Sanwa Seiki z firm Sandvik Coromant. wojowa obejmuje NGPSW, NGPSW wsppracuje take z firm japoskie uniwersytety, producentw Rolls-Royce w ramach AMRC (Advanced obrabiarek i dostawcw narzdzi skrawajMaterials Research Center) w Sheffield, gdzie cych. Firma Sandvik Coromant jest dziaa te Sandvik Coromant. w tej grupie wanym partnerem. Najlepsze rozwizania powstaj w wyniku Od 2008 r. GMATT przeprowadza testy pracy zespoowej uwaa Tominaga. w zakresie frezowania za pomoc pytek 10
METALWORKING WORLD

wyniki:
Czas cyklu obrbki zgrubnej powierzchni zosta obniony z 6070 do 40 godzin, co pozwolio na zaoszczdzenie 300 godzin w cigu miesica.

quick tiMe
TEkST: JOHan anDErSSOn zDJCia: waTErSTUDiO.nl

wpywowy wiZjoner
koen olthuis, 39 lat, jest twrc holenderskiego biura architektonicznego Waterstudio.nL, specjalizujcego si w projektowaniu konstrukcji pywajcych. W2007r.zaj122. miejsce na licie najbardziej wpywowych osb na wiecie magazynu Time.

nadchodzi wodny wiat!

holenderski architekt koen olthuis chciaby, ebymy mieszkali na wodzie
Wyobracie sobie Pastwo nowoczesn Wenecj z drapaczami chmur wysokimi na setki metrw, centrami handlowymi i ulicami a wszystko to zbudowane na wodzie. albo zatoczone miasta, takie jak nowy Jork czy Hongkong, znajdujce now przestrze na morzu. Taka jest wizja holenderskiego architekta koena olthuisa. Woda niewtpliwie umoliwi dalsz ekspansj miast na caym wiecie twierdzi olthuis. Jego pomysy stay si ju rzeczywistoci w postaci stu domw zbudowanych na wodzie lub w bezporedniej jej bliskoci. na razie domy olthuisa s poczeniem kilku koncepcji barek mieszkalnych popularnych w Holandii i innych krajach. Zaprojektowa na przykad dom, ktry unosi si na wodzie tylko w czasie przypywu morza. inne, jak ten na zdjciu, budowane s na brzegach rzek lub na obszarach zagroonych powodziami. W planach ma zbudowanie okoo tysica domw, midzy innymi w dzielnicy nowa Woda w holenderskim miecie Westland. Bdzie tam si znajdowa pierwszy unoszcy si na wodzie kompleks mieszkaniowy. Jako Holender, olthuis zawsze by wiadomy zagroenia ze strony wody. okoo trzeciej czci jego kraju ley poniej poziomu morza, a jego ziomkowie walcz z tym ywioem od tysica lat. olthuis chce podej do tego problemu inaczej. moliwo podniesienia si poziomu mrz i oceanw w wyniku zmian klimatycznych oraz postpujca urbanizacja zmuszaj do zmiany perspektywy. olthuis uwaa, e jego domy doskonale sprawdz si w rejonach zagroonych sztormami i powodziami. Pywajce budynki to nie tylko luksus dla bogatych entuzjastw mieszkania nad wod twierdzi olthuis. To take cz rozwizania problemw zwizanych z globalnym ociepleniem.
METALWORKING WORLD 

11

technologia
TEkST: CHriSTEr riCHT

z wyzwaniami w obrbce kompozytw?

pytanie: Jak poradzi sobie

odpowied: zastosowa nowe

dedykowane narzdzia i zoptymalizowane procesy.

kolejny krok w obrbce kompozytw

obrbka kompozytw rni si znacznie

od obrbki metali. Wystpuj rwnie spore rnice w obrbce rnych odmian kompozytw. W dodatku rodzajw kompozytw jest wicej ni metali. Sytuacja ta moe zniechci wiele zakadw obrbkowych, a dla firm, ktre tak obrbk si zajmuj, stanowi trudne wyzwanie. Skrawanie kompozytw wymaga odpowiedniej kombinacji metod, narzdzi, mocowa i w niektrych wypadkach take odpowiednich obrabiarek i specjalnego uchwytu. Waciwie kady nowy kompozyt poddawany obrbce wymaga nowego podejcia. Skrawanie materiaw kompozytowych rni si od skrawania metali w ten sposb, e w przypadku kompozytw krawd skrawajca nie generuje wirw poprzez cinanie, jak w przypadku wikszoci metali, ale odamuje majcy by usunity materia, czsto przecinajc ywic epoksydow i amic lub przecinajc wkna. Generaln zasad w obrbce kompozytw jest stosowanie bardzo ostrych krawdzi, ktre maj odpowiedni kt przyoenia, tak aby zapewni efektywne skrawanie i zminimalizowa tendencj do tarcia midzy narzdziem a przedmiotem obrabianym. Zuycie narzdzia musi by jak najmniejsze, gdy nawet niewielkie zmiany geometrii krawdzi mog doprowadzi do nagego wzrostu temperatury i uszkodzenia

FrezCoroMill590zostrzamiPCDzapewnia wskie tolerancje i dobre wykoczenie powierzchni przy frezowaniu kompozytw. moe on pracowa przy wysokich parametrach skrawania, gwarantujc minimalne rozszczepianie wkien w przypadku obrbki na sucho co jest wskazane, gdy odprowadza si py, a obrbka nastpuje przed kocowym montaem

kompozytu. Kiedy wydajno usuwania materiau jest wanym, ale nie decydujcym czynnikiem, o wyborze rozwizania zwykle decyduje kalkulacja ekonomiczna. Na produktywno obrbki kompozytw wpywaj jako otworu i krawdzi poczone z kosztami wiercenia i kosztami w przeliczeniu na metr. Jako wykoczenia po pierwszej operacji powinna zmniejszy lub wyeliminowa potrzeb dodatkowych operacji, zwikszajc trwao narzdzi i skracajc przestoje. W cigle zmieniajcym si wiecie obrbki kompozytw kluczowe staje si zastosowanie dedykowanych narzdzi dla kadego rodzaju materiau, podobnie jak parametrw skrawania i ustawie.
wiercenie otworw, najczciej wykony-

ostrza a w rezultacie do obnienia jakoci obrabianego detalu.

rne kompozyty

wymagaj rnych geometrii, a proces skrawania musi przebiega tak, aby unikn zbyt duych si odporu. Osignicie odpowiedniej wydajnoci, bezpieczestwa i kocowych rezultatw wymaga zastosowania indywidualnego podejcia do obrbki kadego rodzaju

wana operacja w elementach kompozytowych, stanowi szczeglnie trudne wyzwanie, gdy materia moe si rozszczepi lub nawet rozwarstwi (delaminacja) przy wejciu i wyjciu z otworu. Dlatego otrzymanie wskazanego wykoczenia powierzchni wymaga, aby operacja skrawania midzy warstwami wkien zbrojenia a osnow przebiegaa w odpowiedni sposb. Udarno i odporno cieplna kompozytw zwikszaj si, dlatego nada za tymi zmianami musz te procesy obrbkowe. Specjalnie zaprojekto-

12

METALWORKING WORLD

w obrbce kompozytw czsto spotykane jest fazowanie krawdzi i frezowanie pochylonym narzdziem. w przypadku kompozytw o wysokim udziale wkien szczeglnie wydajny jest frez palcowy Coromill 390 z ostrzami PCD. Dla wysokiej jakoci w obrbce faz i przecinania elementw kompozytowych poleca si pytki wglikowe lub diamentowe oraz frezy penowglikowe.

materiay kompozytowe
kompozyt powstaje w procesie poczenia dwch materiaw o rnych waciwociach, w wyniku czego otrzymuje si inny materia o specyficznych dla niego waciwociach. Do materiaw dodawane s wkna, nitki, czsteczki lub tkaniny, co dodaje im sztywnoci i wytrzymaoci. konstrukcyjne kompozyty wykonywane s z warstw laminatowych. laminaty tworz cile ze sob poczone warstwy o ukierunkowanej wytrzymaoci i sztywnoci. gwnymi skadnikami osnowy kompozytw s materiay organiczne, takie jak metal i ceramika, a zbrojenie osiga si przez dodanie cigych lub niecigych elementw z wgla lub materiau nieorganicznego. wkna wglowe, aramidowe lub plastik wzmocniony wknami wglowo-aramidowymi to najczciej stosowane warianty. wkna s wizane w osnowie, takiej jak ywica epoksydowa. Obszar zastosowania kompozytw jest coraz wikszy, co jest przyczyn intensywnego rozwoju tych materiaw. Obrbka kompozytw jest wymagajca. rozwizaniem mog by geometrie wierta CoroDrill wybrane do materiau i operacji. Opracowano trzy geometrie, w tym uniwersalne wierto CoroDrill 855, tak aby dostosowa narzdzia do rnych materiaw i zapewni najwyszy standard wykonania otworw. CoroDrill 856 jest zaprojektowany, tak aby zminimalizowa delaminacj na wejciu i wyjciu otworu, szczeglnie w przypadku kompozytw z du zawartoci ywicy. z kolei wiercenie w materiaach wknistych wymaga geometrii, ktra redukuje rozszczepianie, podobnej do geometrii stosowanej w obrbce aluminium. Takie waciwoci posiada nowe wierto CoroDrill 854.

wane narzdzia z kocwk lub pokryciem z polikrystalicznego diamentu (PCD) maj du trwao, gdy diament doskonale wytrzymuje kontakt z wknami wglowymi i materiaami takimi jak stopy tytanu. Wymagania w stosunku do paskich powierzchni obrabianych s w przypadku elementw kompozytowych bardzo wysokie, podobnie jak ma to miejsce w przypadku obrbki krawdzi i odcinania, co wymaga innowacyjnych procesw oraz pytek wymiennych i narzdzi penowglikowych z pokryciem diamentowym. Indywidualnie opracowane frezy PCD s rozwizaniem dla wikszoci operacji frezarskich, gdzie narzdzia ze spiekanymi lub lutowanymi ostrzami PCD s zaprojektowane z rnymi rodzajami rowkw, tak aby sprosta stawianym przed nimi zadaniom. Zapewnia to take lepsze wykoczenie powierzchni poprzez zastosowanie specjalnej geometrii narzdzi i zmniejsza tendencje do rozszczepiania si i strzpienia.
Cd 854 Cd 855

podsuMowanie
Firma Sandvik Coromant opracowuje dedykowane narzdzia skrawajce do obrbki kompozytw oraz rozwija technologie obrbki w tym zakresie. nowa seria wierte i frezw zapewnia lepsze rezultaty obrbki tych materiaw. Powstay wierta wglikowe z pokryciem z polikrystalicznego diamentu (PCD), odpowiednie do wielu zastosowa. Opracowano take szereg nowych geometrii wierte gwarantujcych wysok jako otworw w materiaach wzmocnionych wknami wglowymi (CFrP). Frezy walcowo-czoowe i frezy czoowe z nowymi pytkami z ostrzami PCD umoliwiaj znacznie lepsze frezowanie, wykoczenie krawdzi i obrbk zagbie. zarwno standardowe, jak i dedykowane nowe narzdzia zapewniaj rozwizania dla obecnych i przyszych operacji wiercenia i frezowania materiaw kompozytowych.

Cd 856

METALWORKING WORLD 

13

GETTy IMAGES

TEkST: PaUl rEDSTOnE

powrt do prZysZoci
14
METALWORKING WORLD

energetyka. kiedy pogardzana i nienawidzona dzi energetyka jdrowa przeywa renesans. producenci, ktrzy chc zaistnie w tym szybko rozwijajcym si sektorze, musz by przygotowani na wysokie wymagania i trudne materiay

GETTy IMAGES

konieczno redukcji emisji gazw cieplarnianych

Kilka lat temu energetyka jdrowa bya pariasem. Powszechnie uwaano, e dni tego sektora energetyki s ju policzone. Jednak w obecnej sytuacji, gdy zapotrzebowanie na energi do roku 2030 ma wzrosn o 44 procent, a presja na redukcj emisji dwutlenku wgla jest coraz wiksza, mwi si powszechnie o renesansie energetyki atomowej. Producenci wanych podzespow dla tego dziau przemysu mog liczy na rosncy portfel zamwie, a jeli optymistyczne prognozy dotyczce rozwoju energetyki jdrowej si speni, rwnie firmy z brany obrbki metali mog wzi udzia w tym boomie. W czowce s, jak zwykle, Chiny, planujce budow 35 nowych reaktorw i ewentualnie 90 kolejnych do roku 2030. Niewiele dalej w tyle pozostaj Indie, gdzie w tym samym okresie maj powsta 23 nowe reaktory i ewentualnie 15 kolejnych. Za azjatyckimi gigantami prbuje nada Europa, gdzie ju dzi 34 procent energii elektrycznej pochodzi z elektrowni atomowych dwa razy wicej ni wynosi rednia dla caego wiata. W czowce jest tu Wielka Brytania, gdzie rzd da zielone wiato dla budowy dziesiciu nowych reaktorw, co bdzie oznacza podwojenie ich obecnej liczby. Cztery reaktory s ju na etapie planowania. John McNamara, szef dziau komunikacji brytyjskiego Stowarzyszenia Przemysu Jdrowego (Nuclear Industry Association), uwaa, e plany te dadz impuls rozwojowy innym sektorom brytyjskiego przemysu, w tym take brany obrbki metali. Wielka Brytania planuje stworzenie najwikszej liczby nowych elektrowni atomowych w Europie mwi McNamara. Oznacza to najwikszy boom budowlany w Wielkiej Brytanii, ustpujcy jedynie przygotowaniom do olimpiady w 2012 roku.

od lewej: Tore andersson, klas Gran Bjrklund, Thomas berg (Sandvik Coromant) i Jan Bostrm

nie ma marginesu na bdy

wysokoprecyzyjna praca to chleb powszedni w szwedzkiej firmie generPro, nalecej do leax group. Firma jest wiodcym producentem wielkich generatorw dla energetyki. Ostatni projekt dostarczenie firmie alstom wirnika do elektrowni atomowej TvO w Finlandii dowid wysokiej wartoci partnerstwa generPro i Sandvik Coromant. Tore andersson, inynier z generPro, mwi: Przy produkcji tego wirnika musielimy wierci otwory o gbokoci 5,3 metra przechodzce przez cay wirnik. wczeniej wiercilimy otwory o maksymalnej gbokoci 3,7 metra. Udao nam si wywierci cztery otwory w dwch wirnikach. Tolerancja prostoliniowoci wynosia cztery milimetry, ale my osignlimy 2,5 milimetra, co jest wietnym wynikiem. Duym wyzwaniem byy rozmiary wirnika. Przy wierceniu tak gbokich otworw z reguy obraca si przedmiot obrabiany, aby uzyska najlepsz precyzj mwi andersson. w przypadku tak wielkiego elementu obroty poza osi symetrii nie mog mie miejsca i wiercenie odbywa si w ustawieniu, ktre stawia ekstremalnie wysokie wymagania. nie ma marginesu na bdy element obrabiany way 80 ton i kosztuje mnstwo pienidzy. w operacji zastosowano system wiercenia gbokich otworw oraz wierto CoroDrill 800 firmy Sandvik Coromant. nowym aspektem bya dedykowana gowica wierta z dodatkow listw prowadzc wyjania andersson. Byo to, obok wsparcia ze strony firmy Sandvik Coromant, gwn przyczyn sukcesu.
METALWORKING WORLD 

15

GETTy IMAGES

JOHNR

w 2008 r. elektrownie atomowe wytwarzay 14 procent wiatowej produkcji energii elektrycznej, co oznacza spadek z 16-17 procent w roku 2005. Przewiduje si jednak, e w nadchodzcych latach ten odsetek wzronie. Do roku 2030 moce produkcyjne tych elektrowni wzrosn o 27 do 100 procent.
rdo: Midzynarodowa Agencja Energii Atomowej Energy, Electricity and Nuclear Power Estimates for the Period to 2030

16

METALWORKING WORLD

Planowane inwestycje s konieczne, gdy cz obecnie dziaajcych brytyjskich reaktorw atomowych zblia si do koca swojego okresu eksploatacji. W cigu najbliszych 10-15 lat Wielka Brytania straci okoo jednej trzeciej swojej zdolnoci produkowania energii elektrycznej mwi McNamara. Podczas gdy zapotrzebowanie na ni ronie w tempie dwa procent rocznie. Pierwsza nowa elektrownia atomowa ma rozpocz prac w 2017 r., a nastpne powinny by oddawane do uytku co 18 miesicy. Stworzenie efektywnego acucha dostaw to rzecz wedug McNamary bardzo istotna. Od wczesnych lat 90. nie budowalimy nowych reaktorw, istnieje wic pewien niedobr wiedzy na ten temat. Popyt na usugi firm oferujcych tak wiedz bdzie wic z pewnoci

zagadnienia techniczne

atomowe wymagania
Oprcz wiercenia gbokich otworw w waach generatorw firma Sandvik Coromant oferuje technologie narzdziowe do wielu innych zastosowa w energetyce jdrowej. Systemy Coromant Capto i CoroTurn Sl przy wykorzystaniu tumienia drga dla pracy z duymi wysigami i pytkami ktowymi do toczenia rowkw rozwizay wiele problemw w produkcji waw i wirnikw turbin. z kolei system CoroBore nadaje si do wytaczania otworw w wielkich korpusach. w zakresie obrbki opatek nowe moliwoci dla producentw otwiera frez
moduowy system CoroTurn SL

Jeli kraj nie ma elektrowni atomowych, to jego rzd nie moe efektywnie walczy ze zmianami klimatycznymi.
john mcnamara, szef dziau komunikacji brytyjskiego stowarzyszenia energetyki atomowej

palcowy na wymienne czci robocze Coromill 316. z kolei produktywnym rozwizaniem dla frezowania zgrubnego jest Coromill 300 na pytki okrge. Per Forssell, dyrektor ds. energetyki w Sandvik Coromant, mwi: Bardzo uwanie monitorujemy powstawanie nowych, zaawansowanych materiaw. Owocem tego byo opracowanie technologii podawania chodziwa pod wysokim cinieniem CoroTurn HP, co zapewnia lepsz kontrol wirw i wysz produktywno. nasi eksperci dysponuj rozleg wiedz i zawsze s gotowi pomaga klientom osiga ich cele.
FrezCoroMill316 z wymienn czci robocz doskonale nadaje si do obrbki opatek turbin

bardzo duy. Na pewno pojawi si na rynku nowi gracze, a firmy, ktre kiedy zajmoway si energetyk jdrow, bd do niej wraca. Kady, kto dzi zacznie ale bez energetyki jdrowej nie jest moliwe zaspokojedziaa w tym sektorze energetyki, przez wiele lat nie nie rosncego popytu na energi przy jednoczesnej bdzie musia narzeka na brak zajcia. redukcji emisji gazw cieplarnianych. Mimo ekspansji w ostatnich latach reaktory atomowe W produkcji podzespow dla elektrowni atomowych nadal odpowiadaj jedynie za niewielk cz wiatoobrbka skrawaniem znajduje zastosowanie przede wej produkcji energii elektrycznej wyprzedzaj je pod wszystkim przy wytwarzaniu turbin i generatorw. tym wzgldem odnawialne rda energii. Wedug To precyzyjna i bardzo zoona praca mwi Per danych ONZ inwestycje w odnawialne rda energii Forssell, odpowiedzialny za dzia energetyki przekroczyy inwestycje w paliwa kopalne. w Sandvik Coromant. W czowce pod tym wzgldem s Chiny, Wymagania s bardzo wysokie. Obrbce Indie i inne kraje rozwijajce si. Jednak to poddawane s zaawansowane materiay, elektrownie wglowe pozostaj najszybciej takie jak superstopy aroodporne trudno rozwijajcym si sektorem energetyki. skrawalne i wymagajce dugiej obrbki. McNamara uwaa, e motorem rozwoju Innym wyzwaniem jest wielko energetyki jdrowej s zmiany klimatu, obrabianych elementw. W nowych, a w tym kontekcie szczeglnie emisja potnych reaktorach atomowych wszystko dwutlenku wgla, przy rwnoczesnym cigle jest wiksze mwi Forssell. Wa wirnika zwikszajcym si zapotrzebowaniu na John mcnamara generatora elektrycznego jest wykonany energi. Naley przy tym pamita, e z jednego elementu metalowego i moe way 80 ton. podczas gdy farmy wiatrowe i panele soneczne Po wielu godzinach obrbki jego waga jest redukowana wykorzystuj zwykle 30-40 procent swoich mocy do 60 ton. Po wyposaeniu w oprzyrzdowanie znw produkcyjnych, to liczba ta dla elektrowni atomowych way okoo 80 ton. wynosi 90 procent. Wysoka niezawodno jest w tych operacjach McNamara ujmuje to w sposb nastpujcy: Jeli niezbdna. Energetyka jdrowa ma ogromny potencja kraj nie ma elektrowni atomowych, to jego rzd nie i jest okazj dla stabilnych firm, oferujcych dugofalomoe efektywnie walczy ze zmianami klimatycznymi. w wspprac stwierdza Per Forsell. Odnawialne rda energii rozwijaj si bardzo szybko,
METALWORKING WORLD 

17

technologia
TEkST: TUrkka kUlmala

wiatrowej moe zwikszy produktywno operacji frezowania skrzy przekadniowych?

pytanie: Jak brana energetyki

odpowied: zastosowa

zaawansowane procesy obrbkowe i wymieni tradycyjne narzdzia ze stali szybkotncej na nowoczesne narzdzia z ostrzami z wglika spiekanego.

na wysokim biegu
zmiany klimatyczne

i rosnce zapotrzebowanie na zielon energi sprawiaj, e coraz czciej wykorzystuje si elektrownie wiatrowe. Kryzys ekonomiczny tylko w niewielkim stopniu wpywa na ich rozwj dotychczasowy 30-procentowy roczny wzrost w ostatnich latach obniy si do 18-22 procent. Gwnym wyzwaniem dla tego sektora energetyki w odrnieniu od wielu innych bran przemysu jest nadenie za rosncym popytem. Najwaniejszym aspektem jest tu wzrost produktywnoci i spenienie wymaga wysokiej jakoci. Skrzynia przekadniowa cze midzy wirnikiem, waem gwnym i generatorem jest jedn z krytycznych czci turbiny wiatrowej. Typowa przekadnia zawiera szereg elementw zbatych, takich jak koo koronowe, przekadnia obiegowa, koo soneczne i wolne koo.

Ten frez limakowy na pytki wymienne zapewnia wysz produktywno frezowania skrzy przekadniowych

turbiny wiatrowe zawieraj take rnego

rodzaju piercienie zbate, midzy innymi majce za zadanie kontrol kta nachylenia opatek i ustawienia gondoli w stosunku do wiatru. W produkcji przekadni jako oznacza zwarto i wskie tolerancje. Skrzynia przekadniowa jest zwykle najbardziej wraliwym elementem turbiny wiatrowej,

a jej awaria bywa trudna do usunicia i kosztowna. Dlatego jej produkcja wymaga najwyszej jakoci przy zachowaniu wysokiej produktywnoci. Przekadnie dla turbin wiatrowych s zwykle wykonywane w dwch etapach: frezowanie (obrbka zgrubna) i szlifowanie (obrbka wykaczajca). Kada niedokad-

no w fazie frezowania bardzo utrudnia kocowe szlifowanie.

w ostatnich latach producenci przekadni inwestuj intensywnie w nowe obrabiarki. Jednak narzdzia ze stali szybkotncej stosowane na tych wielkich i mocnych maszynach czsto szybko osigaj granic

18

METALWORKING WORLD

Przykad zastosowania: Frezowanie przekadni za pomoc frezu limakowego na pytki wymienne i frezu hss
frez limakowy na pytki wymienne:

koa zbate planetarne o module 16 mm turbiny wiatrowej. 1./2. przejcie, rednica frezu limakowego 300 mm Prdko skrawania Posuw na obrt Cakowity czas skrawania
frez limakowy hss

140/160 m/min 1,6/3,2 mm/obr. 102 minuty

koa zbate planetarne o module 16 mm turbiny wiatrowej. 1./2. przejcie, rednica frezu limakowego 300 mm Prdko skrawania Posuw na obrt Cakowity czas skrawania 50/50 m/min 1,6/3,2 mm/obr. 298 minut

wyniki mwi same za siebie. Produktywno wzrosa o dwie trzecie. wykonano wydajn i bezpieczn operacj. klient uzna, e inwestycja w now obrabiark bya wysoce opacalna.

swoich moliwoci, co utrudnia pene wykorzystanie potencjau nowych obrabiarek. Jest to dobry przykad na wzajemn zaleno rnych czynnikw w procesach obrbkowych. Zwikszenie osigw jest jednak rzadko moliwe poprzez pojedyncze ulepszenie, lecz z reguy wymaga generalnej optymalizacji. Oprcz niskich osigw narzdzia HSS wymagaj czsto skomplikowanego transportu, magazynowania i ponownego ostrzenia co zwiksza koszty. Dobrym rozwizaniem problemw zwizanych z frezowaniem przekadni s nowoczesne narzdzia z du liczb zaawansowanych pytek z wglika. Kada dodatkowa pytka zwiksza potencjalne parametry skrawania i produktywno. Pytki wymienne uatwiaj te logistyk w porwnaniu z narzdziami HSS

i umoliwiaj lepsz wewntrzn kontrol produktywnoci. W latach 2010-2011 w asortymencie nowych produktw firmy Sandvik Coromant znajd si frezy tarczowe i frezy limakowe z zaawansowanymi pytkami z wglika dla operacji, w ktrych tradycyjnie stosowao si narzdzia HSS. Nowoczesne pytki z wglika spiekanego s co prawda wanym elementem produktywnego frezowania skrzy przekadniowych, jednak wybr optymalnego narzdzia, pytki i gatunku nie ogranicza si tylko do wertowania katalogw narzdziowych.
duo lepszym rozwizaniem jest znalezie-

dziowy powinien zaoferowa rozwizanie dla kadego elementu turbiny wiatrowej odpowiednie narzdzia, pytki i metody oraz pene wsparcie dowiadczonych ekspertw. Jak to ilustruje przykad w ramce, taka wsppraca zadecydowa moe o sukcesie firmy.

podsuMowanie
rosncy popyt na turbiny wiatrowe zwiksza znaczenie zarwno wysokiej produktywnoci, jak i wysokiej jakoci. nowe frezy tarczowe i limakowe, nowoczesne pytki wymienne z wglika i wsparcie ze strony dowiadczonych specjalistw mog pomc producentom skrzyni przekadniowych osign sukces.

nie sprawdzonego partnera posiadajcego rozleg wiedz na temat zastosowa i dobre zrozumienie potrzeb i celw klienta. W najlepszym wypadku partner narz-

METALWORKING WORLD 

19

zblienie
TEkST: niCk HOlDSwOrTH zDJCia: JErEmy niCHOll

May sZcZeg o duyM ZnacZeniu

polewskoj, rosja. Jewgienij siergiejewicz zyrianow, kierownik laboratorium obrbkowego w zakadach seversky Tube works, opracowa nowy typ gwintowanego poczenia dla orurowania, aby speni wymagania rynku. wszystko, czego potrzebowa, to jedna maa pytka skrawajca
Firma Seversky Tube Works, pooona u stp Uralu, koo Jekaterinburga, jest najwikszym rosyjskim producentem rur stalowych. Firma jest czci Pipe Metallurgical Company (TMK), jednego z czoowych wiatowych producentw takich rur. Zachowanie czoowej pozycji w tej brany wymaga nie tylko duych inwestycji kapitaowych, ale przede wszystkim dostarczania klientom produktw najwyszej jakoci. Jewgienij Siergiejewicz Zyrianow, kierownik laboratorium obrbki skrawaniem w Seversky Tube Works, zdaje sobie w peni spraw z tej koniecznoci. Zyrianow jest szczeglnie dumny z jednego narzdzia skrawajcego z wglikw spiekanych, ktre zaprojektowa razem ze specjalistami z firmy Sandvik Coromant, aby stworzy mocno-szczelne poczenie wymagane w orurowaniu stosowanym przy wydobyciu gazu. Ten may przedmiot niewiele wikszy od monety i wacy mniej ni 20 gramw odgrywa dzi istotn rol w rosyjskim przemyle naftowo-gazowym.
wyspecjalizowana pytka ma na krawdzi trzy

usuwanie wirw. Jest ona stosowana do obrbki gwintw w odpornych na niskie temperatury wysokostopowych rurach stalowych uywanych do transportu gazu na Syberii. Rury te wymagaj wysokiej jakoci gwintowanych zcz. Zapobiegaj one wyciekom gazu pompowanego pod duym cinieniem i s kluczowym elementem w jego bezpiecznym transporcie. Zanim Zyrianow zaprojektowa narzdzie do obrbki tych gwintw, Gazprom musia kupowa takie rury za granic.
teraz, dziki czi, ktra kosztuje okoo 30 euro, Gazprom moe kupowa rury taniej od Seversky Tube Works, oszczdzajc rwnoczenie na niszych kosztach transportu. Zyrianow opowiada o swojej pracy, stojc na rodku wielkiej (1200 na 200 metrw) hali mieszczcej dzia formowania rur. W hali panuje kakofonia dwikw pochodzcych od setek rur poddawanych obrbce. Przez cay czas monitorujemy rynek mwi Zyrianow. I bez przerwy testujemy narzdzia skrawajce rnych producentw. Od 11 lat pracujemy

wierzchoki i specjaln geometri umoliwiajc atwe

20

METALWORKING WORLD

jewgienij siergiejewicZ Zyrjanow

wiek: 48 mieszka: Polewskoj, obwd swierdowski, rosja. rodzina: ona natalia, ksigowa w Seversky Tube works i dwie dorose crki Jelena, inynier w dziale badawczorozwojowym w Seversky i Olga, studiuje zarzdzanie zasobami ludzkimi na uniwersytecie. wyksztacenie: Dyplom wydziau metalurgii Politechniki Uralskiej w Jekaterinburgu. hobby: owienie ryb.
METALWORKING WORLD 

21

rury w drodze do kolejnego etapu produkcji. Seversky Tube Works zamierza wytwarza rury z nowych gatunkw stali o wyszej zawartoci chromu

22

METALWORKING WORLD

seversky tube works

Seversky Tube works jest wiodcym rosyjskim producentem walcowanych na gorco, spawanych elektrycznie rur stalowych - okrgych i profilowanych. Firma wytwarza rocznie ponad 700 000 ton takich rur. zakady znajduj si w Polewskoj, w obwodzie swierdowskim, posiadajcym dug tradycj produkcji i obrbki metali. na licie klientw firmy s rosyjscy giganci brany naftowo-gazowej gazprom, lukoil i Tnk BP a take klienci z innych czci wiata. Seversky Tube works produkuje rocznie 333 000 ton rur stalowych o rednicach od 168 do 325 milimetrw dla sektora naftowo-gazowego, 414 000 ton rur spawanych elektrycznie dla przemysu motoryzacyjnego i budowlanego oraz rury do transportu ropy i gazu o rednicach 10 do 530 milimetrw.

METALWORKING WORLD

23

Jewgienij Zyrjanow rozmawia z Wiktorem Berjozowem, kierownikiem ds. obrbki wykaczajcej w dziale formowania rur

decydujcymi czynnikami s jako i cena. dlatego uwaamy sandvik coromant za naszego gwnego partnera.
miCHai ZuJeW, dyrekTor GeneraLny

mi i projektantami w siedzibie gwnej firmy Sandvik Coromant w Szwecji. Odwiedzam Seversky Works zwykle dwa lub trzy razy w miesicu, aby przedyskutowa ich zapotrzebowanie na narzdzia i zaoferowa nasz pomoc w rozwizaniu kadego problemu, jaki si pojawi mwi Leszukow.
firma seversky tube works

w ramach partnerstwa z Sandvik Coromant i uwaam, e jako i niezawodno ich produktw jest najlepsza na wiecie. Ich narzdzia s trwae i uniwersalne. Oczywicie bardzo wany jest take fakt, e szwedzka firma posiada w Rosji swoje biura. Wadimir Leszukow, regionalny przedstawiciel Sandvik Coromant w Jekaterinburgu, wsppracowa z Zyrjanowem przy opracowaniu nowej pytki skrawajcej, pozostajc rwnoczenie w kontakcie z inyniera24
METALWORKING WORLD

powstaa w 1739 r. i rozwijaa si razem z miastem i lokalnym przemysem obrbki metali. Dzi wielu z 8000 pracownikw fabryki pochodzi z rodzin, ktre pracuj tu od pokole. Zyrjanow nie jest pod tym wzgldem wyjtkiem. Jego ojciec, dziadek i pradziadek wszyscy pracowali w zakadach Seversky, a on sam rozpocz tu prac 25 lat temu, zaraz po tym jak uzyska dyplom z metalurgii na Politechnice Uralskiej w Jekaterinburgu. Jego ona Natalia jest ksigow w zakadach, a jedna z ich crek, Jelena, pracuje tu jako inynier w dziale badawczorozwojowym.

zagadnienia techniczne

klucz do sukcesu
Pokrywana pytka z wglika spiekanego w gatunku 4125 stosowana jest w zakadach firmy Seversky Tube works do obrbki gwintw w odpornych na niskie temperatury, zaawansownaych technicznie wysokostopowych rurach do transportu gazu. gatunek 4125 przeznaczony jest do szybkociowej obrbki stali. maa, waca 20 gramw pytka o wielkoci monety ma boki dugie na 22 milimetry, 6 milimetrw gruboci i trzy wierzchoki na krawdzi skrawajcej. Jest zaprojektowana do obrbki gwintw w opatentowanych zczach rur klasy Premium. Otrzymana specyfikacja bya bardzo wymagajca klient oczekiwa precyzyjnego, trwaego narzdzia, gwarantujcego najwysze osigi utrzymane przez okoo 200 cykli. Pierwszym wyzwaniem przy produkcji narzdzia byo stworzenie odpowiedniej geometrii krawdzi skrawajcych, ktra zagwarantowaaby precyzyjn obrbk gwintw rur mwi Jewgienij Siergiejewicz zyrjanow, szef laboratorium obrbkowego w zakadach Seversky. kolejnym wyzwaniem stao si zmniejszenie liczby niezbdnych przej, tak aby proces obrbki sta si atwiejszy i mniej czasochonny. wreszcie trzecim wyzwaniem byo odpowiednie zamocowanie pytki w oprawce na wyspecjalizowanej obrabiarce. z pomoc Sandvik Coromant te trzy zagadnienia udao si opanowa. wadimir leszukow, lokalny przedstawiciel Sandvik Coromant w Jekaterinburgu, wspomina: Pracowalimy razem z Jewgienijem Siergiejewiczem, bdc w cigym kontakcie z inynierami Sandvik Coromant w Szwecji. w wyniku tego powstaa pytka z doskona geometri i stabilnym, precyzyjnym mocowaniem na narzdziu tokarskim. inne jej zalety to specjalna geometria ostrzy, umoliwiajca takie formowanie wirw, aby nie powodoway one uszkodzenia gwintw mwi leszukow. lekko zaokrglone krawdzie pytki pomys anatolija Chromowa z Sandvik mkTS w moskwie pozwoliy zwikszy trwao narzdzia. kady w laboratorium obrbczym mia swj wkad mwi zyrjanow. w rezultacie powstaa pytka, ktra idealnie wykonuje swoje zadanie. Jest to precyzyjne narzdzie o trwaoci dwa razy wikszej od poprzednio stosowanego modelu.

rura w trakcie procesu formowania

Zyrjanow lubi kreatywne wyzwania prowadzce do rozwizania trudnych zagadnie technicznych. Chcemy zacz pracowa nad nowymi gatunkami stali z wysz ni dotychczas zawartoci chromu wyjania Zyrjanow. A to zwikszy wymagania stosunku do stosowanych przez nas narzdzi skrawajcych. Rozwj w przemyle naftowo-gazowym nastpuje bardzo szybko i naszym zadaniem jest dostarczanie klientom z tej brany odpowiednich rozwiza.
wrd klientw Seversky Tube Works s najwiksze rosyjskie koncerny naftowe i gazowe Gazprom, Lukoil i TNK BP, a take wiele firm z Europy, Bliskiego Wschodu, Ameryki i Azji. Dlatego jako produktw musi pozosta na najwyszym poziomie. Seversky Works ostatnio zmodernizowa swoj stalowni, a w planach jest modernizacja zakadu produkcji rur. Firma ma nadziej, e nowe technologie pozwol na jakociowy i ilociowy przeom w produkcji dla przemysu naftowo-gazowego oraz na zmniejszenie oddziaywania na rodowisko naturalne. Decydujcymi czynnikami s jako i cena mwi dyrektor generalny firmy Seversky Tube Works, Michai Zujew. Dlatego uwaamy Sandvik Coromant za naszego gwnego partnera .

Pytka na yczenie klienta

METALWORKING WORLD

25

TEkST: HEnrik Ek

zDJCia: marTin aDOlFSSOn

ekologicZne poMysy na prerii

To jest niewtpliwie zawd dla silnych facetw. metalworking world odwiedzio Hereford w Teksasie, aby spotka tam kowbojw i znalazo miasto, ktre chce by bardziej zielone

26

METALWORKING WORLD

Wspczeni kowboje w czasie codziennego objazdu pastwisk: CiroFraire(po lewej) i ramon Tovar

Ziarno podestylacyjne jest produktem ubocznym w produkcji etanolu

Miasto Hereford w Teksasie uwaa si za wiatow stolic woowiny. Nic dziwnego, skoro na okolicznych pastwiskach pasie si okoo miliona sztuk rogacizny na kadego mieszkaca Hereford przypada 60 sztuk. Take nazwa miasta pochodzi od rasy byda. Miasto znajduje si o kilka mil na poudniowy zachd od Amarillo, w regionie bdcym czci wielkiej amerykaskiej prerii. Na tej ogromnej rwninie nie sposb nie zauway wielkich stad byda i nie sposb nie poczu jego zapachu. Trudno si rwnie oprze wraeniu, e kady mczyzna w Hereford dumnie nosi synny teksaski kapelusz z szerokim rondem. To nie tylko biznes, to filozofia yciowa mwi kowboj Rex Reynolds. Nie wyobraam sobie robienia czegokolwiek innego. Jego kolega, kowboj Rob Levnons, opowiada: Zaczynaem, kiedy miaem sze lat. Zajmujemy si objedaniem pastwisk i sprawdzaniem, czy wszystko jest w porzdku. Chore sztuki poznajemy po tym, e s osowiae i cieknie im z nosa. Zabieramy je do wyznaczonych miejsc, gdzie otrzymuj pomoc. Reynolds i Levnons pracuj w siodle na jednym

to nie tylko biznes, to filozofia yciowa. nie wyobraam sobie robienia czegokolwiek innego.
Bob Josserand, waciciel farmy hodowlanej i burmistrz Hereford

z najwikszych pastwisk Ameryki Bar G mieszczcym 130 000 sztuk byda. Jego wacicielem jest Johnny Trotter, ktry kiedy take zaczyna jako kowboj. To jedyny sposb na wykonanie tej pracy wyjania Trotter. Kademu zwierzciu raz dziennie zagldamy w oczy. Robi to 25 kowbojw, pracujcych od 5.30 rano, jedcych kady na trzech koniach dziennie, zagldajcych do 1200 zagrd. Kadym chorym zwierzciem natychmiast troskliwie si zajmujemy. Taka jest praca kowboja. Trotter mwi, e niektrzy hodowcy prbuj przesi si z koni na rnego rodzaju pojazdy.
METALWORKING WORLD

27

 Ale to nigdy nie zdaje egzaminu. Kowboje w Hereford s ubrani tak jak w filmach nosz dinsy, buty i charakterystyczne teksaskie kapelusze. Jednak mimo e Hereford wyglda jak zwyke miasteczko w Teksasie wiele jest tu rzeczy niezwykych. Ze wiec by tu szuka bezwzgldnych nafciarzy zatruwajcych okolic. Wprost przeciwnie miasto jest w czowce, jeli chodzi o dbao o rodowisko naturalne. Jest oczywicie faktem, e nigdy nie mielimy tu ropy naftowej przyznaje Sheila Quirk, szef zaoonego przez wadze miasta Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Hereford (Hereford Economic Development Corporation).
ostatnio miasto

milion sztuk byda na okolicznych pastwiskach czyni Hereford wiatow stolic woowiny Johnny Trotter, waciciel farmy

pomogo wystartowa dwm fabrykom etanolu. Pierwsza z nich, bdca wasnoci firmy White Energy, ju dziaa, wsppracujc z farmerami na rzecz ochrony rodowiska. Budowa drugiej jest przejciowo wstrzymana przez waciciela, firm Panda Energy International, z powodu wiatowej recesji. Dziesi procent paszy, ktr karmione jest bydo na

Wytwrnia etanolu pozwala nam konkurowa z pnocnymi stanami, gdzie bydo karmi si kukurydz.
pastwisku Johnnyego Trottera, to tak zwane ziarno podestylacyjne produkt uboczny w produkcji etanolu. Dodajemy je do paszy ju od dwch lat mwi Trotter. jestemy prawdopodobnie najwikszym konsumentem w kraju. To bardzo dobry produkt i nadaje si idealnie na pasz. Wytwrnia etanolu pozwala nam konkurowa z pnocnymi stanami, gdzie bydo karmi si kukurydz wyjania Bob Josserand, waciciel farmy hodowlanej i burmistrz Hereford. Bez fabryki etanolu i pochodzcych z niej dodatkw do paszy by moe musielibymy zlikwidowa cz pogowia. Josserand uwaa, e tereny wok Hereford idealnie nadaj si do wypasu byda. Klimat jest odpowiedni, korzystny jest take brak wilgoci. 28
METALWORKING WORLD

sheila Quirk, szef hereford economic development corporation

Im wicej bydo chodzi po wodzie, tym wicej energii zuywa i tym wikszy jest przyrost mini wyjania Josserand. Tymczasem rynek potrzebuje tustego byda. Dlatego podmoke pastwisko to niedobre pastwisko. Niedaleko od miasta przebiega gwna linia kolejowa czca Chicago i Los Angeles, co umoliwia dostawy paszy. Jednak najlepiej mie jej rdo na miejscu na przykad w postaci fabryki etanolu.
niezalenie od wszystkich

zielonych inicjatyw waciciele farm chc take zarabia pienidze. Jednak

kolejny krok do przodu

Firma white Energy eksploatuje swoj pierwsz wytwrni etanolu w Hereford, w Teksasie, od 2007 r. Fabryka powstaa wanie tu, gdy Hereford jest centrum hodowli byda. Bardzo korzystne jest dla nas to, e moemy sprzedawa farmerom nasze produkty uboczne o 35-procentowej zawartoci masy suchej. w przeciwnym wypadku musielibymy je suszy do osignicia 90 procent masy suchej, co pochaniaoby due iloci energii mwi Dane noyce, odpowiedzialny za marketing produktw ubocznych fabryki w rejonie Hereford. wikszo fabryk etanolu musi suszy swoje produkty uboczne, aby w ten sposb obniy koszty transportu do uytkownikw. Produkcja etanolu rozpoczyna si od mielenia kukurydzy w mynach motkowych. nastpnie do zmielonej masy dodawana jest woda i cao jest podgrzewana. w procesie fermentacji, trwajcym 56 godzin, powstaje etanol. nastpnie zacier, ktry zawiera teraz okoo 15 procent alkoholu, wlewany jest do zbiornikw, a potem poddawany destylacji. w jej trakcie podgrzewany do temperatury 70 stopni pynny alkohol paruje. nastpnie jest schadzany do stanu pynnego, a specjalne sita oddzielaj od niego resztki wody. Po destylacji pozostaa masa jest odwirowywana i powstaj dwie frakcje - mokra i pynna. Frakcja mokra ziarno podestylacyjne jest podawana jako pasza zarwno dla byda rzenego, jak i mlecznego w okolicach Hereford, wyjania noyce. Dlatego firma sprzedaje wikszo swojego ziarna podestylacyjnego w promieniu 120 kilometrw od Hereford. white Energy nie planuje stosowania obornika jako paliwa w swoich zakadach, tak jak zamierza to robi Panda Energy w swojej przyszej fabryce. Uwaamy, e nie jest to do koca opracowana metoda, ale doceniamy wysiki i nowatorstwo naszych konkurentw mwi noyce. Osobicie uwaam, e lepszym pomysem byoby zastosowanie
dane noyce zajmuje si marketingiem produktw ubocznych zakadw firmy White energys Hereford

brana hodowlana, podobnie jak wiele innych, w ostatnich latach przeywa pewien kryzys. Gwn przyczyn jest, wedug Josseranda, to, e ludzie kupuj mniej woowiny. Zmniejszy si take popyt na steki woowe z grnej pki w barach i restauracjach. Dalszy rozwj spoecznoci wymaga wic nowych pomysw. Jeden z nich bdcy w drodze do realizacji to zastosowanie obornika jako paliwa w fabryce etanolu. Zamierza to robi w swoich zakadach firma Panda Energy International. Ich budowa jest wstrzymana z powodu braku kredytu, ale pewnie nie na dugo. Obornik jest dla nas problemem, gdy mamy tak wielk koncentracj byda przyznaje Josserand, ktry rocznie wydaje od 300 000 do 500 000 dolarw na wywoenie obornika, uytkowanego potem jako nawz. Koszty te obniyyby si do 50 000 dolarw gdyby Panda zechciaa bra od nas obornik. Kukurydza staje si etanolem bardzo ekologicznym paliwem produkty uboczne z jego produkcji staj si pasz dla byda, ktre z kolei produkuje obornik sucy jako paliwo w fabryce etanolu. W ten sposb powstaje kompletny ekosystem. Jeeli chodzi o ochron rodowiska, to robimy, co do nas naley zapewnia Trotter. Jednak brana hodowlana nie jest doceniana, nawet przez rzd. Jestemy cisi i pokornego serca i przyjmujemy bez dyskusji zarzuty, e jestemy nieekologiczni. Tymczasem rzeczywisty obraz przedstawia si troch inaczej.
obecnie obok byda misnego w Hereford coraz bardziej popularna staje si hodowla krw mlecznych. W miar jak pogowie byda ronie, miasto musi znajdowa zielone rozwizania problemw zwizanych z ochron rodowiska.

metanu jako paliwa. Chciabym, abymy mogli kiedy stworzy ekologiczny system: farma hodowlana-fabryka etanolu-elektrownia spalajca metan. i wcale nie wykluczone, e taki rewolucyjny system powstanie wanie tu, w Hereford.

W drodze s bardziej surowe prawa dotyczce ekologii. Po prostu musimy si nauczy z nimi y konkluduje Trotter. Sheila Quirk ma na tapecie nowy projekt: turbiny wiatrowe. Mamy tu wiatry klasy czwartej, a wic odpowiednie dla turbin wiatrowych. W ten sposb przyczynimy si do zmniejszenia uzalenienia od ropy i gazu.
METALWORKING WORLD

29

technologia
TEkST: JOHan anDErSSOn

i produktywno wytwarzania detali dla przemysu medycznego?

pytanie: Jak podwyszy jako

odpowied: cigle optymalizo-

wa rozwizania obrbkowe i stosowa nowe gatunki pytek.

uszczenie gwintw czyni produkcj rub ortopedycznych bardziej produktywn

Wrd wszystkich wyzwa, przed jakimi staje obrbka precyzyjna, produkcja wyposaenia medycznego naley do najwikszych. Sandvik Coromant oferuje dzi tej brany imponujce rozwizania narzdziowe. Jednym z nich jest nacinanie wirowe (uszczenie) gwintw, zapewniajce kompletne rozwizanie dla produkcji rub do koci. Jedn z korzyci jest wykonanie zarysu gwintu w jednym przejciu, co umoliwia znacznie wysz produktywno i jako. Narzdzie do obrbki gwintw jest piercieniem z pytkami osadzonymi na stronie wewntrznej. Jest ono zamocowane na dodatkowym urzdzeniu, ktre obraca narzdzie z wysok prdkoci w stosunku do wolniej obracajcego si przedmiotu obrabianego. O obrotu piercienia nie pokrywa si dokadnie z osi przedmiotu obrabianego, tak e w czasie jednego obrotu w obrbk zaangaowana jest jedynie pojedyncza pytka. Kt gwintu zaley od kta nachylenia piercienia w stosunku do detalu obrabianego, a o zarysie gwintu decyduje konstrukcja pytki. uszczenie gwintu pozwala na produkowanie rub do koci w szerokim zakresie dugoci i rednic. Jest to bardzo korzystne dla producentw tych rub, ktrzy czsto musz wykonywa niestandardowe gwinty pasujce do ludzkich koci. Ko ludzka ma tward warstw zewntrzn i mikki, gbczasty rdze. ruba musi wic by wystarczajco twarda i mocna, aby przej przez tward skorup, ale jej gwint musi radzi sobie z mikkim rodkiem koci. uszczenie gwintw jest efektywn, produktywn technik wytwarzania gwintw o wysokiej jakoci. Zwykle wykonuje si je ze stali nierdzewnej 316 LVN i stopw tytanu. Nie s to materiay atwe w obrbce, gdy profil ruby wymaga ostrych ktw, duych dugoci gwintu i znacznych rnic midzy rednicami pocztku i koca gwintu. Oprcz technologii nacinania wirowego gwintw Sandvik Coromant oferuje take nowe, bardziej wydajne gatunki pytek. Rozwijajc t technologi, szwedzka firma opiera si na swojej dogbnej znajomoci produkcji dla przemysu medycznego dziki wiedzy dostpnej w firmie Sandvik Bioline i u innych specjalistw z przemysu medycznego. Z tego wzgldu w Sandvik Coromant wdroono w tym zakresie specjalny program.

Wprowadzony ostatnio do CoroCut xS gatunek 1105nadajesidomniejszychrednic (1-10mm),jakwprzypadkurubdokoci i implantw medycznych. Zastosowanie tego gatunku pytki zwikszyo o 59 procent produktywno procesw u klienta

case study
mae ulepszenia daj due rezultaty. w operacji toczenia wstecznego ruby dentystycznej zastosowanie nowej pytki skrawajcej dao znaczne oszczdnoci.
materia: 316 lvm, CmC 05.11 chodziwo: Olej pytka: maBr 3010 gatunek: 1025 prdko skraw.: 71 m/min posuw: 0,03 mm/obr. trwao narzdzia: 150 szt.

maBr 3010 1105 113 m/min 0,03 mm/obr. 1700 szt.

oszczdnoci: 8 741 euro

Pytki zamocowane na narzdziu do uszczenia gwintw

podsuMowanie
uszczenie gwintw to wana operacja zapewniajca wysok jako wykonania rub do koci do zastosowa medycznych. Technologia nacinania wirowego gwintw oferowana przez firm Sandvik Coromant umoliwia wykonanie takiej ruby w jednym przejciu, zwikszajc produktywno procesu i jako detalu.

30

METALWORKING WORLD

karl-richard Curdt, kierownik produktu, pracuje na nowej obrabiarce

prdka obrbka

TEkST:TOmaS lUnDin

zDJCia: BErnHarD ClaSSEn

gttingen, nieMcy. na pocztku roku 2009 niemiecka firma mayer Feintechnik zainstalowaa now obrabiark wielozadaniow. Ta dua inwestycja zaoowocowaa podwojon produktywnoci. automatyzacja to jedyny sposb na cigy rozwj i na stawienie czoa globalnej konkurencji mwi dyrektor generalny firmy i jej wspwaciciel, Frank neuschulz
METALWORKING WORLD 

31

najnowsza inwestycja firmy MayerFeintechnik obrabiarka wielozadaniowa mori Seiki nT4250

nowa obrabiarka pozwolia na skrcenie czasu produkcji o poow

Achim Ludewig to najlepszy tokarz w niemieckiej firmie Mayer Feintechnik. Ten obcity na jea weteran pracuje teraz przy nowej obrabiarce wielozadaniowej Mori Seiki NT 4250. Zainstalowana na pocztku 2009 r. obrabiarka integruje toczenie i frezowanie bez potrzeby ponownego ustawiania przedmiotu obrabianego. To wielkie wyzwanie mwi Ludewig, umiechajc si. Jest tysic i jeden sposobw programowania tej obrabiarki. Czasami wpadam na najlepsza metod w trakcie porannego golenia! Obrabiarka jest warta kadego euro, ktre za ni zapacilimy twierdzi dyrektor generalny firmy i jej wspwaciciel, Frank Neuschulz. Ale niezbdni s take operatorzy, tacy jak Achim Ludewig, ktrzy lubi rozwizywa problemy i ktrzy podwyszaj 32
METALWORKING WORLD

swoje umiejtnoci na szkoleniach. Potrzebny jest take partner, ktry pomoe od pocztku podejmowa prawidowe decyzje i unika kosztownych bdw podkrela Neuschultz.
mayer feintechnik znajduje si w Gttin-

gen, w Niemczech i zatrudnia 45 pracownikw. Firma zostaa zaoona w 1951 r. przez Willyego Mayera, ktry wczeniej zajmowa si wytwarzaniem cznikw do modeli pocigw. Prawie trzecia cz produkowanych przez firm wyrobw trafia do przemysu medycznego. Brana ta tylko w Niemczech ma obroty o wysokoci 18 miliardw euro. Reszta produktw trafia do takich sektorw jak technologia laserowa i pomiarowa oraz instrumenty dla przemysu optycznego.

Praktycznie kady klient niemieckiej firmy jest zaliczany do piciu czoowych w swojej brany przedsibiorstw na wiecie. To klienci, ktrzy wymagaj od nas najwyszej jakoci, duej elastycznoci i cigego rozwoju mwi Neuschulz, ktry w 2004 r. sta si wacicielem 50 procent akcji Mayer Feintechnik. Ju wtedy firma bya w czowce swojego sektora przemysu. Kiedy w latach 70. zainstalowano tu japoskie obrabiarki CNC, wielu konkurentw nie miao jeszcze pojcia o potencjale tej technologii. Po tym jak Neuschulz przyszed do firmy, tempo jej modernizacji jeszcze wzroso dziki corocz-

nym inwestycjom wartym okoo miliona euro. Celem firmy jest dzi obnienie kosztw pacowych z 35 do 25 procent. Nastpny etap to praca obrabiarki przez siedem dni w tygodniu. W czasach niskiej koniunktury wiele firm ogranicza inwestycje. My robimy dokadnie odwrotnie. Inwestujemy i cigle staramy si zwikszy produktywno podkrela Neuschulz.
neuschulz nie oczekiwa, e kryzys

operatorzy rdiger volle (po lewej) i achim Ludewig, wymieniaj narzdzia na nowej obrabiarce

ekonomiczny bdzie a tak gboki, a wojna cenowa a tak ostra. Zamiast spodziewanego spadku o 20-25 procent popyt spad a o polow w porwnaniu z wiosn 2009 r. W tym samym czasie globalna konkurencja cenowa znacznie si zwikszya. Mimo to Mayer Feintechnik uzyska kolejne zamwienia na produkty wytwarzane za pomoc nowej technologii. W przypadku produktw ju wczeniej wytwarzanych moglimy skrci czas produkcji, midzy innymi dziki pomocy otrzymanej od Sandvik Coromant podkrela Neuschultz. Nie bya to jednak sprawa atwa, mwi Neuschultz, pokazujc skomplikowany, obrobiony detal z wysokostopowej stali. Takie czujniki cinienia produkujemy ju od

zagadnienia techniczne

eksperymenty nie byy potrzebne.

Pytanie: Jak skrci o poow czas produkcji, uczyni j bardziej elastyczn i poprawi jako? Odpowied: zainwestowa w zintegrowan tokarko-frezark nT 4250 DCg/1500 Sz japoskiej firmy mori Seiki oraz w system narzdziowy Coromant Capto. Firma mayer Feintechnik wytwarza instrumenty precyzyjne dla przemysu technologii medycznych, laserowych i pomiarowych. Do produktw firmy nale wirniki o staym kcie do wirwek laboratoryjnych, ktrych wykonanie wymaga maksymalnej precyzji. Takie wirwki pracuj z prdkoci do 25 000 obrotw na minut w niedalekiej przyszoci moe to by nawet 100 000 obrotw na minut. Dostawcy, ktrzy chc skutecznie konkurowa na rynku, musz dyrektor generalny zainwestowa i wspwaciciel w nowe obrabiarki. firmy mayer w marcu 2009 r. Feintechnik, mwi, firma mayer Feinteche zakupiono system nik zakupia zintegroCoromant Capto, wane poziome centrum gdy jest to jedyny frezarskie pracujce moduowy system z prdkoci do 12 000 narzdziowy moliwy obr/min. i centrum do zastosowania tokarskie pracujce w operacjach alexander duschek, z prdkoci do 4000 toczenia i frezowania przedstawiciel techniczno-handlowy Sandvik obr/min. Przedmioty z precyzj do 0,002 Coromant obrabiane podawane milimetra. s automatycznie, Do inwestycji przygotowywano a obrabiarka stoi na podstawie si w centrum szkoleniowym zapobiegajcej przenoszeniu drga dystrybutora obrabiarek i narzdzi, na instrumenty pomiarowe. firmy Pwk knbber, w kassel, mog by na niej obrabiane w niemczech. Operatorzy przedmioty o rednicy do obrabiarek i kierownicy produkcji 80 milimetrw i o dugoci do z mayer Feintechnik razem ze 1500 milimetrw. Frank neuschultz, specjalistami z Sandvik Coromant i Pwk knbber przetestowali wszystkie moliwe operacje na dugo przed dostaw obrabiarki. nie byy wic potem potrzebne eksperymenty i mogli od razu rozpocz produkcj mwi alexander Duschek, przedstawiciel techniczno-handlowy Sandvik Coromant. neuschultz dodaje: wykorzystanie penego potencjau obrabiarek wielozadaniowych wymaga stabilnych, wysokowydajnych narzdzi skrawajcych. Pod tym wzgldem Sandvik Coromant jest bezkonkurencyjny, oferujc sprawdzony pakiet narzdzi tokarskich i frezarskich. zastosowanie systemu doprowadzania chodziwa pod wysokim cinieniem tej firmy poprawio kontrol wirw i parametry skrawania.

METALWORKING WORLD

33

Wirnik o staym kcie moe by wytworzony, za pomoc nowej obrabiarki wielozadaniowej przy jednym ustawieniu zamiast piciu

FrankNeuschulz, wspwaciciel i dyrektor generalny firmy, pokazuje wirnik o staym kcie do wirwek laboratoryjnych

Oprcz skrcenia czasu produkcji, istotn korzyci z nowej obrabiarki jest poprawienie jakoci mwi Neuschulz. W przyszoci chcemy oferowa naszym klientom produkty z gwarancj jakoci. Wtedy klient nie bdzie ju musia przeprowadza kontroli swoich produktw, tylko od razu je sprzedawa.
wana jest elastyczno. Producenci redukuj dzi liczb poddostawcw nawet o 70 procent, korzystajc rwnoczenie z konkurencji cenowej midzy nimi mwi Neuschulz. Dlatego tym bardziej wane jest, aby kad inwestycj precyzyjnie zaplanowa. Nie moemy sobie pozwoli na bdy. Torsten Neumann, dystrybutor narzdzi z firmy PWK Knbber, zgadza si z t tez. Wielu klientw kupuje drogie obrabiarki, ale zbyt mao wysiku powica odpowiedniemu przygotowaniu ich do produkcji. Inni stosuj nie do koca optymalne narzdzia, a potem skar si, e operacje nie przebiegaj zgodnie z oczekiwaniami. Trzeba wtedy korygowa bdy co zawsze jest kopotliwe. Bdziemy mogli si rozwija tylko wtedy, gdy bdziemy mieli silnych partnerw, takich jak Sandvik Coromant konkluduje Neuschultz.

wielu

lat wyjania. Ktrego dnia klient zadzwoni i zada ceny o poow niszej od tej, ktr paci wczeniej. Dziki inwestycji w obrabiark z trzema wrzecionami i pracy na trzy zmiany Mayer Feintechnik mg przyj zamwienie na 5000 czujnikw rocznie. Firmie udao si skrci czas produkcji jednej czci z dziewiciu minut i 52 sekund do szeciu minut i 17 sekund.

najnowsz inwestycj jest obrabiarka wielozadaniowa NT 4250. Zostaa ona zakupiona we wrzeniu 2008 r. i dostarczona w marcu 2009 r. Od samego pocztku spenia wszystkie oczekiwania. Jedn z gwnych przyczyn sukcesu by fakt, e razem ze specjalistami z Sandvik Coromant i z firmy PWK Knbber, dystrybutora obrabiarek i narzdzi skrawajcych, zadbalimy o to, aby produkcja od pocztku odbywaa si w sposb optymalny mwi Karl-Richard Curdt. Neuschulz wyjania: Nie moesz kupi Porsche i wyposay go w koa wytrzymujce

prdko do 100 kilometrw na godzin. Dlatego wanie wybralimy Coromant Capto. Nie jest najtaszy na rynku, ale zdecydowanie naley do najlepszych. Jednym z najwaniejszych produktw firmy Mayer Feintechnik jest wirnik o staym kcie do wirwek laboratoryjnych. Wirnik pracuje z prdkoci do 25 000 obrotw na minut i jest poddawany ogromnym siom odrodkowym. Musi wic by idealnie wywaony. Poprzednio wykonywano wirnik w piciu operacjach czterech tokarskich i jednej wiertarskiej. Midzy kad operacj musia by przenoszony do kolejnej obrabiarki i ponownie mocowany.
osignita w ten sposb

tolerancja dwch setnych milimetra bya imponujca, ale niewystarczajca. W rezultacie klient musia wywaa wirnik po kadym uyciu. Na nowej hybrydowej obrabiarce wykonanie detalu wymaga tylko jednej operacji, co pozwolio na skrcenie czasu przygotowawczego o poow. Z kolei tolerancja zostaa zawona do poniej jednej setnej milimetra.

Mayer Feintechnik
Firma mayer Feintechnik powstaa w 1951 r. zatrudnia 45 pracownikw, a jej roczna sprzeda jest warta 4,5 miliona euro. 30 procent sprzeday stanowi czci precyzyjne dla przemysu medycznego. reszta jest wykorzystywana w sektorach technologii laserowej, pomiarowej i optycznej.

34

METALWORKING WORLD

technologia
TEkST: TUrkka kUlmala

tywno frezowania tytanu?

pytanie: Jak zwikszy produk-

odpowied: zastosowa

sprawdzone rozwizania, gwarantujce wysokie bezpieczestwo i niezawodno.

oszczdne bezpieczestwo
Bardzo dobry stosunek wytrzymao/waga czyni tytan podstawowym materiaem kadubw samolotw i coraz czciej take podwozi. Udzia tytanu w typowych elementach samolotw komercyjnych ronie, a modernizacja flot przewonikw cigle zwiksza popyt na ten metal. Ale tytan nie nadaje si do frontalnego ataku w obrbce. Jego niska przewodno cieplna oraz tendencja do chemicznego reagowania z materiaami narzdziowymi zmusza operatorw w zakadach obrbkowych do szukania innych rozwiza. Najwaniejsze w takiej sytuacji jest zawsze zapewnienie bezpieczestwa i niezawodnoci operacji, a w rezultacie wysokiej produktywnoci. Bezpieczestwo mona osign, stosujc wyprbowane rozwizania obejmujce obrabiarki, zoptymalizowane narzdzia, oprogramowanie i parametry skrawania. Dla obrabiarki najwaniejsze s stabilno i wystarczajca moc wyjciowa, take przy niskich obrotach. Narzdzia do obrbki tytanu maj otwart, ostr geometri i du udarno krawdzi. Nowe gatunki pytek pokrywanych S30T i S40T firmy Sandvik Coromant maj drobnoziarniste podoe z wglika spiekanego oraz wysok twardo na gorco. Osigi narzdzi z takimi pytkami zwykle s wysze ni konwencjonalnych narzdzi HSS. Zaangaowanie programistw NC na wczesnym etapie procesu zwiksza bezpieczestwo i przewidywalno operacji oraz zapewnia cigo posuwu i szerokoci frezowania. W obrbce tytanu wskazane jest podawanie duych iloci chodziwa pod wysokim cinieniem. Frez CoroMill 690 posiada gwintowane otwory na dysze chodziwa. Zakres parametrw skrawania jest szeroki. W trudnych warunkach prdko skrawania moe by niska nawet 25-30 metrw na minut. W obrbce wykaczajcej moe ona jednak osiga 250 metrw na minut.
FrezCoroMill690posiadagwintowane otwory na dysze chodziwa

zastosoWanie: centralny prZegub

narzdzie HSS zostao zastpione frezem Coromill 690 z pytk z wglika S30T. Parametry skrawania Prdko skrawania Posuw Usuwanie metalu Stare rozwizanie 21 m/min 76 mm/min 37 cm3 nowe rozwizanie 45 m/min 153 mm/min 148 cm3

podsuMowanie
najwaniejszym aspektem w obrbce tytanu jest wysoka produktywno. Do jej osignicia niezbdne s bezpieczestwo i niezawodno procesw, osigane za pomoc zaawansowanego programowania nC i zoptymalizowanych narzdzi.

Produktywno zwikszya si o 30 procent, a oszczdnoci w skali roku signy 17 000 euro.

METALWORKING WORLD

35

outlook

Start rakiety ariane 5

3 pytania do bJrna rydevika

profesor chirurgii ortopedycznej w szpitalu uniwersyteckim sahlgrenska w gteborgu: 1. dlaczego precyzja jest wana przy wykonywaniu rub do koci? ruby do koci musz by idealnie dopasowane, gdy s uywane w zabiegach ortopedycznych wykonywanych po zamaniach. ruby cz z reguy ko z takimi elementami jak pytki lub prty. 2. co by si stao gdyby ruba do koci nie zostaa wykonana z odpowiednio wysok precyzj? wtedy ortopeda nie mgby prawidowo unieruchomi zamania z powodu zego dopasowania midzy rnymi elementami. rwnie dobre osadzenie ruby w koci jest zalene od ich wykonania. 3. w jaki sposb ortopeda umieszcza rub w koci? ruby mog by uyte do ustabilizowania zamanej koci. Technika umieszczania rub w koci zaley od typu zamania. Do prawidowego ortopedycznego leczenia zamania potrzebna jest dogbna wiedza na temat czynnikw biomechanicznych i biologicznych wpywajcych na sytuacj.
ARIANESPACE

kosmiczne skrawanie
prZeMys lotnicZy. Europejska seria rakiet ariane 5 powstaa, aby wynosi satelity i inne statki kosmiczne na orbit okooziemsk. wykonywanie elementw tych rakiet jest zawsze duym wyzwaniem. Serre, maa firma majca swoj siedzib w regionie rhne, w poudniowej Francji, stana przed dwoma problemami przy wytwarzaniu wspornikw do silnikw. Pierwszy to trudnoci z obrbk stopu inconel 718 (48 HrC) i wynikajce z tego niedotrzymanie terminw dostaw do firmy SkF aerospace producenta podzespow i rozwiza dla przemysu lotniczego, w tym take oprzyrzdowania do wspornikw silnikw. zbyt wysokie byy rwnie koszty produkcji. SkF zaproponowa firmie Serre zwrcenie si o pomoc do firmy Sandvik Coromant. Eksperci z Sandvik Coromant sprawdzili wszystkie procesy, po czym zaproponowali uycie pytek z ceramiki SialOn do toczenia i frezowania czci mwi dyrektor firmy, alexandre Serre. nowe narzdzia umoliwiy piciokrotne skrcenie czasu toczenia i zwikszenie produktywnoci o 50 procent. Czas operacji frezarskich zmniejszy si trzykrotnie. zainwestowalimy w now frezark Okk vmO, dystrybuowan przez firm Halbronn. wsppraca z Sandvik Coromant sprawia, e zaczlimy dawa sobie rad z zamwieniami z SkF. rozwizania wypracowane razem z firm Sandvik Coromant stosujemy teraz take w produkcji dla innych klientw. rakieta kosmiczna ariane 5 ma by produkowana przez francusk firm arianespace do roku 2015.

dobry klimat dla atomu

Sandvik materials Technology otrzyma ostatnio kilka zamwie na rury do generatora pary wodnej, majce znale zastosowanie w elektrowniach atomowych w USa i Chinach. Te rury nale do najbardziej zaawansowanych w naszym asortymencie mwi Cecilia Hgglf, kierownik marketingu ds. rur. wymagania odbiorcw dotyczce jakoci s bardzo wysokie. Dlatego woylimy wiele si w opracowanie niedestrukcyjnych metod badania jakoci rur. Oprcz rur do generatorw pary firma Sandvik materials Technology produkuje take rury okadzinowe ze stopu cyrkonu (cyrkon to metal specjalnie opracowany dla zastosowa z paliwem jdrowym), tamy, prty i produkty spawane do wielu rnych podzespow. wicej na temat renesansu energii atomowej mona przeczyta na stronie14.

36

METALWORKING WORLD

Chwytanie Co2
badania i rozwj. wychwytywanie dwutlenku wgla i magazynowanie go ma na celu nie dopuszczenie, aby dosta si do atmosfery
okoo jednej trzeciej emitowanego dwutlenku wgla pochodzi ze spalania paliw kopalnych w produkcji elektrycznoci. Technologia Carbon Capture and Storage (CCS) ma zmniejszy emisj Co2 do atmosfery.

Jedno z moliwych miejsc magazynowania Co2 to oceany, ale towarzysz temu trudnoci naukowe i prawne.

CCS (Carbon Capture and Storage Sekwestracja dwutlenku Wgla) jest ju stosowana w przemyle naftowym i gazowym, a take w energetyce. W 2020 r. ta metoda ma by stosowana na du skal.

do magazynowania Co2 uywa si dzi wyeksploatowanych pokadw wgla, ropy i gazu, a take warstw wodononych w formacjach solnych.

Technologia CCS wci jeszcze pena jest wyzwa. koszt wychwytywania jest wysoki, zapewnione musi by bezpieczestwo magazynowania, a wiele do powiedzenia bd te mie prawnicy.

mdra ambicja
wydarZenia. Jesieni 2009 r. firma Sandvik Coromant US zorganizowaa zupenie nowy rodzaj spotkania dla klientw w swoim Centrum Produktywnoci w Schaumburgu, w stanie illinois. Centrum odwiedzio okoo 175 goci reprezentujcych przemys motoryzacyjny, lotniczy i energetyczny. Tematem spotkania byy nowe technologie obrbkowe i produktywno. w najbliszych latach technologia bdzie kluczem do rentownoci mwi kierownik Centrum Produktywnoci, robert Page. Sandvik Coromant by gospodarzem dwch sesji o tym, jak mdrze pracowa. Tematem jednej sesji byy nowe rozwizania narzdziowe dla operacji obrotowych, a drugiej dla operacji tokarskich. mike lynch, dyrektor ds. koncepcji CnC, mwi o zastosowaniu nowych programw. Page uczestniczy w Smart Event od wielu lat. Chcemy zaoferowa producentom wiedz na temat najnowszych rozwiza w zakresie obrbki metali. Spotkania takie jak to w Schaumburgu to doskonaa okazja do dzielenia si wiedz. wicej informacji na temat spotka organizowanych przez Sandvik Coromant mona otrzyma od lokalnych przedstawicieli firmy.

KJELL ERIKSSON

Smart event to sposb na dzielenie si wiedz

METALWORKING WORLD

37

roZwiZanie
TEkST: JOHan anDErSSOn ilUSTraCJE: kJEll ErikSSOn

wysoka wydajno
efektywna produkcja elementw korpusu samolotu wymaga zarwno odpowiednich technik programowania, jak i zoptymalizowanych narzdzi, ktre poradz sobie z wysokimi wymaganiami. oto przykad omiu narzdzi do obrbki wanych elementw korpusu samolotu

coromill 345
oszCzdne i wydaJne
Sloty, bdce czci krawdzi natarcia skrzyda, s zwykle wykonane z wysokostopowej stali i materiaw nierdzewnych. Frez Coromill 345 z pytk o omiu krawdziach dostarcza chodziwo do kadej kieszeni pytki, co zapewnia dobry odpyw wirw i doskonae osigi w obrbce wymagajcych materiaw.

pr

a ow

i dn

ce

t lo

c te ta s

i zn

pi

o on

ne ie w ania gcowoz w mood p

coromill plura
szybkie obroTy
Skadajcy si z materiaw kompozytowych statecznik pionowy stanowi due wyzwanie w zakresie obrbki krawdzi. Frez palcowy Coromill Plura z ostrzami z pokryciem diamentowym sprawdza si w wikszoci zastosowa, redukujc rozwarstwienie wkien i zwikszajc objtociow wydajno skrawania.

coroturn sl i silent tools

produkTywne i CiCHe
wytwarzanie elementw podwozia wymaga produktywnych i elastycznych rozwiza. wytaczaki z tumieniem drga z rodziny Silent Tools w poczeniu z systemem CoroTurn Sl z wymiennymi gowicami mog by uywane w szerokim zakresie zastosowa, w tym take do obrbki wewntrznej z zastosowaniem chodziwa pod wysokim cinieniem, gwarantujc stabilno i wydajno.

38

METALWORKING WORLD

wicej informacji na stronie www.aero-knowledge.com

corodrill 854, 855 i 856

CzysTe wierCenie
wyzwaniem przy produkcji kesonu skrzyda z materiaw kompozytowych s operacje wiertarskie. wierta CoroDrill 854, 855 i 856 gwarantuj najwyszej jakoci otwory. wystpuj one w wersji z ostrzami z diamentu polikrystalicznego (PCD) lub jako wierta wglikowe pokrywane diamentem.

coromill 210
aTwieJsza droga
ika
najtrudniejsz do wykonania powierzchni w mocowaniu silnika jest gboki rowek w rodku. Frez Coromill 210, pracujcy z wysokim posuwem, oferuje atw i szybk technik skrawania i wysok wydajno usuwania metalu. moe by on stosowany w operacjach frezowania czoowego, skonego zagbiania si w materia i frezowania wgbnego.

sk rz yd

mo

ke

co

wa

so

s nie

iln

coromill 690
belka podwoz ia

TyTanowy eksperT
kadub samolotu zawiera szereg czci z tytanu. Przykadem jest belka podwozia. Frez Coromill 690 zosta opracowany specjalnie do obrbki tytanu za pomoc dugich krawdzi. Jego unikatowa konstrukcja mocowania pytki i gwintowane otwory na dysze chodziwa zapewniaj bezpieczny proces i wysok wydajno usuwania materiau.

w
wz ma ebr cn o iaj c e

zek

coromill 790
po prosTu doskonay
aluminiowe elementy, takie jak ebra wzmacniajce, s wymagajce w obrbce, ale nowa dedykowana geometria frezu Coromill 790 czyni to narzdzie idealnym do tego zastosowania. Pytki skrawajce maj unikatow konstrukcj, co eliminuje moliwe konsekwencje duych si promieniowych generowanych przy wysokich prdkociach.

s30t i s40t
na Czele TeCHnologii maTeriaoweJ
wzek jest zwykle wykonywany z tytanu. Pytki pokrywane S30T i S40T maj sprosta wymaganiom frezowania tytanu, gdzie cieplne, chemiczne i mechaniczne obcienia na krawdzie skrawajce s czsto bliskie grnej granicy dla wszystkich stosowanych dzi narzdzi.

METALWORKING WORLD

39

Wartoci dodan naszych narzdzi jestemy my sami.

Jeli chodzi o znajdowanie inteligentnych rozwiza narzdziowych, nic nie zastpi doskonaej fachowej wiedzy. ty fartuch to gwarancja, e otrzymacie Pastwo zarwno najlepsze na wiecie narzdzia, jak i know-how, aby wykorzysta je jak najlepiej. Dziki tysicom potwierdzonych rozwiza frezarskich posiadamy dowiadczenie, aby pomc Pastwu w obnieniu kosztw jednostkowych przedmiotu obrabianego, zwikszy wykorzystanie obrabiarek i poprawi jako produktu po kadej operacji, poczwszy od interpolacji rubowej, a do frezowania wgbnego i metod wejcia i wyjcia z materiau obrabianego. Brzmi ciekawie? Zapraszamy na nasz stron internetow, a jeszcze lepiej prosimy skontaktowa si z naszym specjalist w tym fartuchu.

Think smart | Work smart | Earn smart

www.sandvik.coromant.com/pl

Print n:o C-5000:541 POL/01 AB Sandvik Coromant 2010:1