miglecki XVI-wieczny koliber

Sojusz ydw z muzumanami?

Wolniewicz:

Grecja tonie powoli

Rok XXII

Nr 2627 (11011102)
25.062.07 2011 Cena 7 z
w tym 8% VAT

NUMER PODWJNY

www.nczas.com

NR 26-27 (1101-1102)

INDEKS 366692 ISSN 0867-0366

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

II

Nowa Prawica START!

NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

Bromy wolnoci sowa!

OD REDAKTORA

d pewnego czasu we wsppracy z Markiem Chodakiewiczem publikuj teksty w amerykaskich pismach naukowych i publicystycznych. Przy czym z zaoenia s to teksty ostre, majce na celu pokazanie, e w Polsce istnieje take inna polityczna rzeczywisto od tej, ktra kreuje wizerunek naszego kraju na Zachodzie. Wrzucamy te teksty rnym redakcjom z gupia frant i czekamy, co si zdarzy. Co ciekawe, w zasadzie nie ma kopotw z ich publikacj. Zdarzaj si jednak symptomatyczne wyjtki. Przykadowo: gdy wysalimy tekst o postsowieckim rewizjonizmie do Foreign Affairs, zostalimy poproszeni, by... bardziej wyeksponowa wtek ydowski. W sumie adne zaskoczenie, ale eby formuowa takie yczenia wprost? Ostatecznie tekst ten poszed w konkurencyjnym, starszym, ale mniej silnym marketingowo World Affairs. A sze pism konserwatywnych odrzucio natomiast mj tekst powicony nansowaniu polskiego lobby homoseksualnego przez Uni Europejsk i rzdy rnych pastw zachodnich (by w numerze wielkanocnym NCz!), ktry celowo zosta napisany dosy ostro. Jak stwierdzi jeden z recenzentw, jzyk jest zbyt wojowniczy (Language is too strident. Im all for calling a spade a spade but there are better and more charitable ways to explain things that will not be off putting to the general public. Mr Sommer is making excellent points but how he makes them matters. This is something that conservatives in the US have learned to do through much hard experience)!

OTWARTA KRYTYKA LOBBY HOMOSEKSUALNEGO JEST NIE DO PRZYJCIA DLA POLITYCZNEJ POPRAWNOCI AMERYKASKICH KONSERWATYSTW

Okazuje si wic, e otwarta krytyka lobby homoseksualnego jest nie do przyjcia dla politycznej poprawnoci amerykaskich konserwatystw i to nawet tych najtwardszych! Tak samo zreszt jak krytyka lobby ydowskiego cho tu musz si przyzna, e dokonaem autocenzury i nie odwayem si wysa adnego tekstu, ktry dotykaby tej dziedziny. Wniosek z tego jest do jasny: wbrew rnym opiniom, w Polsce, cho zaczyna si to niestety zmienia, panuje cay czas wiksza wolno sowa ni gdziekolwiek indziej na wiecie. I trzeba robi wszystko, by tak zostao! TOMASZ SOMMER PRAWIE PERFEKCJA PS W tym numerze po raz drugi zamieszczamy plakat Nowej Prawicy. Sdzc po liczbie nadsyanych zdj (patrz str. XIX), akcja plakatowa zaczyna si rozkrca. Jednak aby odniosa skutek, trzeba, by wczyo si w ni jak najwicej osb. Po raz kolejny prosz wic o powicenie tych paru zotych i paru chwil na skserowanie i zawieszenie w legalnych miejscach naszych plakatw. Przypominam te, e dla tych, ktrzy przyl nam fotorelacj z plakatowania, mamy 100 ksiek naszego wydawnictwa.
Sklep internetowy: www.nczas.com/sklep ksiki mona zamawia take telefonicznie pod nr: 796 207 936 Wydawca: 3S MEDIA SP. Z O.O. ul. Lisa Kuli 7/1, 01-512 Warszawa, NIP 113-23-46-954, REGON 017490790, Tel/fax. 0-22 831 62 38 Druk: Drukarnia Batycka Sp. z o.o. ul. Wosia Budzysza 7 80-612 Gdask www.drukarniabaltycka.com.pl E-prenumerata: http://ewydanie.nczas.com/ Biuro reklamy: tel.: 606 88 88 82

Pan genera Marian Janicki owiadczy po wypadku w Pocku, e przygotowanie pokazu byo perfekcyjne... ...tymczasem Marek Szufa zgin dlatego, e aden z ratownikw, ktrzy uszkodzili sobie rce, prbujc przerwa pasy przypinajce toncego pilota, nie mia zwykego noa!!! JKM Prenumerata:

TYGODNIK KONSERWATYWNO-LIBERALNY Najwyszy CZAS!

Nr 26-27 (1101-1102) 25 czerwca-2 lipca 2011

Wojciech Grzelak (Gornoatajsk), Krzysztof M. Mazur, Marek Arpad Kowalski, Rafa Pazio, Tomasz Teluk, Marcin Masny. Okadka: Radosaw Watras Opracowanie graczne i amanie: Robert Lijka RLMedia Korekta i adiustacja: Maciej Jaworek Adres do korespondencji: ul. Lisa Kuli 7/1, 01-512 Warszawa, E-mail: redakcja@nczas.com.pl Strona internetowa: www.nczas.com

Prenumerat pocztow prowadzi Redakcja. Koszt w prenumeracie krajowej wynosi 229 zotych. Zamwienia dokonuje si po prostu poprzez wpat tej sumy na konto podajc jednoczenie dokadny adres, na ktry ma by wysyane pismo. Prenumerata wysyana priorytetem (teoretycznie powinna wszdzie dociera w rod) kosztuje 289 z. Reklamacje dotyczce prenumeraty prosz zgasza pod nr: 796 207 936 lub na adres mailowy: reklamacje@nczas.com.pl Sprzeda i kolporta za granic wymagaj pisemnej zgody Wydawcy.
Redakcja zastrzega sobie prawo zmiany tytuw, skracania i redagowania nadesanych tekstw, nie zwraca materiaw nie zamwionych, nie ponosi odpowiedzialnoci za tre ogosze. Redakcja zastrzega sobie prawo do nieopacania materiaw opublikowanych w internecie za wiedz ich autorw w przypadku opublikowania ich wczeniej ni dwa tygodnie po momencie wydrukowania ich w tygodniku Najwyszy CZAS!.

63 1910 1048 2256 0156 5988 0003,

Indeks 366692, ISSN 0867-0366

Zaoyciel: JANUSZ KORWIN-MIKKE Redaktor Naczelny: TOMASZ SOMMER Redaktor Prowadzcy: TOMASZ SOMMER Publicyci: Stanisaw Michalkiewicz, Marek Jan Chodakiewicz (Waszyngton), Kataw Zar (Tel Awiw), Adam Wielomski, Marian Miszalski,
NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

III

FOT. R. GRAD

LISTY
Pomysy na przedwyborczy marketing () Kilka lat temu, gdy JKM startowa we Wrocawiu w wyborach uzupeniajcych do Senatu, braem udzia w akcjach plakatowych. Jedzilimy wtedy po okolicznych miejscowociach i rozwieszalimy plakaty o szerokoci ok. 1 metra, ktre sponsorowa zaprzyjaniony drukarz. () Niestety plakaty giny bardzo szybko, zerwane lub zaklejone czym o jakoci papieru toaletowego (to ewidentnie nie byy reklamy). Uwaam, e naley promowa wieszanie plakatw w dobrze eksponowanych, strzeonych, ale legalnych miejscach. O wiele bardziej skuteczne bdzie powieszenie plakatu w witrynie sympatyzujcego z KNP piekarza, rzenika, szewca, cukiernika, etc. () Co wicej, czynna reklama bdzie zawsze skuteczniejsza od biernej. Nie trzeba pewnie tumaczy, e prba wrczenia przypadkowym przechodniom ulotek bez sowa komentarza jest mniej skuteczna ni wrczanie z hasami: Prawica znowu zjednoczona, Korwin startuje z Nowej Prawicy, Nowa Prawica ronie w si etc. Ale do czego zmierzam: moim zdaniem, dobrym pomysem jest przygotowanie duej liczby koszulek z logiem KNP (ktre bardzo mi si podoba) i ze skrcon nazw KWW, z ktrego bdziecie startowa i rozprowadzanie w niewygrowanych cenach (moim zdaniem, cena takiej koszulki w sprzeday przed wyborami powinna by nie wiksza ni koszty jej produkcji). Dodatkowo trzeba nagradza modych licealistw/studentw, ktrzy maj czas, energi i mog stanowi Wasz si. () Ostatnia sprawa. () My, kapitalici, nie mamy dwch miesicy wolnego, Wy, kapitalici/politycy/kandydaci do parlamentu, dwa miesice przed wyborami pracujecie na p gwizdka, zmieniajc tryb wydawniczy na dwutygodniowy? Czy to na pewno dobry pomys? Skd ludzie przyzwyczajeni do informacji drukowanej maj wiedzie, co si dzieje w KNP? Rozumiem sezon urlopowy, ale tak samo jest w szpitalu lub porzdnych prywatnych rmach produkcja nie moe stawa. Nie macie pomysw na zapenienie miejsca po osobach, ktre id na urlop? ukasz Waszczuk spotkania z Czytelnikami/Wyborcami w ramach klubw NCz! (to nasz wkad w postulowan przez Pana czynn reklam). Co si za tyczy proponowanych przez Pana dziaa to: a) jak dotd informacji o masowo zrywanych plakatach nie mamy takie akty sabotau bd miay miejsce we wrzeniu i padzierniku; b) jak ju zapowiadalimy, nagradza bdziemy ksikami (specjalna dedykacja?); wiek nie ma znaczenia liczy si aktywno!; c) na koszulki, gazetki, skromn akcj bilbordow bdzie czas pod koniec wakacji. Zamieszanie przez wewntrzne spory Dla przecitnego wyborcy wolnociowego (w tym dla mnie) do skomplikowanym wyborem bdzie: gosowa na NP czy na UPR. Wielu sdzi, e obie partie id do wyborw razem (!); dwie listy, a tym bardziej kilka, oznaczaj porak. Dziwne wydaj si rwnie sugestie moliwych mariay a to z PJN, a to z LPR. () Jeeli nie bdzie wsplnej listy UPR-NP, przegramy, jak zwykle, z kretesem. Nie wiem, dlaczego do tej pory miaem wrcz pewno, e UPR jest z nami. Czy zdajemy sobie spraw, ile gosw dostaniemy? Uamek procenta. Jeeli ludzie zobacz dwie czy trzy listy konserwatywnych liberaw, zagosuj na mniejsze zo (by, jak zwykle, nie marnowa gosu) i tu maj do wyboru PO lub PiS. Wielka szkoda nie umie si dogada na samym niszu! Tomasz oma

li odwzorowanie PRL-owskiego ukadu z PiS/SD i PSL/ZSL. Po caej transformacji lat 90. wracamy wic do punktu wyjcia. Jeli rodowiska wolnociowe nie porozumiej si i nie wystartuj w najbliszych wyborach z jednej listy, dajcej szans na wprowadzenie do Sejmu wolnorynkowej reprezentacji, obudzimy si w listopadzie w PRL-bis! Krzysztof Haadus Jedynkowy podstp Skoro PO ochoczo przyjmuje jak leci wszystkich uciekajcych z innych partii, oferujc im jedynki na listach wyborczych, to taktyka opozycji powinna by taka, e wszyscy przenosz si z opozycji do PO i obsadzaj jedynki. Po wyborach jedynki znw wracaj na swoje dawne stanowiska i PO jest na mietniku historii. Zepchnici starzy towarzysze z PO na dalszych miejscach pozostaj za burt. A powanie: ciekawe, czy ludzie Nowej Prawicy tego zagrania nie mogliby wanie przewiczy w tych wyborach... Grzegorz Matusiak Od Redakcji: Pytanie, czy kto z zadeklarowanych wolnociowcw bez wczeniejszej pokuty u bram Salonu ma szans na pierwsz trjk na listach Bandy Czworga. Pytanie rwnie, czy walenrodyzm przystoi konserwatywnemu liberaowi. Wreszcie: czy parafrazujc Machiavellego taki koliberalny lis (sprytny na tyle, by mc swojego przeciwnika przechytrzy) miaby wystarczajco duo wewntrznej siy, aby po wygranych wyborach znw zosta lwem w macierzystej partii.
Za wszelkie pomyki przepraszamy, prosimy o wyrozumiao i nadsyanie nam informacji o dostrzeonych bdach. 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

Od Redakcji: Semantyczne zamieszanie z listami wyborczymi (rnie kojarzona, ale kojarzona UPR obok zupenie nowej marki prawicowej) zaegnaa deklaracja lidera biao-czarno-niebieskich o starcie z list... Prawicy Rzeczypospolitej. Na wolnociowym archipelagu prawdopodobnie pozostanie tylko bandera partii Marka Jurka oraz Kongresu Nowej Prawicy. Jeli niebagatelne znaczenie ma dla Pana ideowa ortodoksja (brak skonnoci do koalicyjnych mariay), to wybr bdzie prosty... Wikszo redaktorw NCz! rwnie tych dobrze zaznajomionych z kulisami secesji frakcji p.Korwin-Mikkego z nieudolnie zarzdzanego UPR p.Witczaka ubolewa nad brakiem porozumienia Unii z Now Prawic. Od Redakcji: W wakacje mniej osb A e do wyborw jest jeszcze troch czasu, siga po pras. Na urlopy dusze ni ty- partyjnym decydentom dedykujemy nadzie nie liczymy. Przygotowanie numeru stpny list... podwjnego (wicej stron i rwnie ostra selekcja tekstw!) zajmuje odpowiednio Zjednoczenie prawicy albo PRL-bis wicej czasu. Nasi dziennikarze bd wic Aktualne dziaania PO i transfery osopracowa prawie normalnie, odpocznie je- bowe zdaj si prowadzi t parti do dynie skad tekstu. Czas wolny powicimy odegrania roli Polskiej Zjednoczonej na dokoczenie kolejnych wolnociowych Partii Robotniczej. Po ewentualnym ksiek, rozbudow nczas.com oraz liczne zjednoczeniu PO z SLD bdziemy mie-

IV

NR 26-27 (1101-1102)

W NUMERZE
FOT. WIKIPEDIA

ydzi w sojuszu z islamem?

Czy jest moliwe, e w obliczu zamtu w Europie ydzi porzuc Zachd, odwrc sojusze i stan si przyjacimi wiata islamu? Prof. Bogusaw Wolniewicz twierdzi nie tylko, e jest to moliwe, ale wskazuje take na pierwsze symptomy takiego przesunicia pozycji. Zwraca uwag rwnie na fakt, e taki sojusz mgby sta si pocztkiem swoistej re-rekonkwisty. Bo gdzie ydzi mieli lepiej ni na muzumaskim Pwyspie Pirenejskim? Czytaj na str. XLIV

KRAJ
VI Postp w kraju VIII Sia Polski w Unii ze STANISAWEM MICHALKIEWICZEM rozmawia Tomasz Sommer XI Maj, czerwiec czy padziernik? MAREK ANGALIS XII Moralno Kalego LESZEK SZYMOWSKI XIV Skoncentrujmy si na jednym dziaaniu z PAWEM KOWALEM rozmawia Rafa Pazio XVI Midzy teori a praktyk KRZYSZTOF M. MAZUR XVIII Ranczerzy postpu ZDZISAW KOCIELAK XIX Fotostory akcja plakatowa XX Krwawi ubecy z Mylenic TADEUSZ M. PUASKI

PUBLICYSTYKA
XXXIX Postpy postpu Odwracalno przymierzy XLIV BOGUSAW WOLNIEWICZ XLVI Paszczyzna a mieci JACEK KOBUS XLVIII Podzielone mniejszoci MARCIN PALADE LI Czy w III RP potrzebna jest konspiracja? MARIAN MISZALSKI LII Pierwszy Austriak w historii Polski JAKUB WOZINSKI LIV Koci nie chce nawraca ydw RAFA PAZIO LVI Sprawiedliwo, cwaniactwo czy gupota? JANUSZ KORWIN-MIKKE LVIII Bitwa pod Beresteczkiem JACEK DROZD

CO MOEMY W UNII? Rozpoczynajca si wanie polska prezydencja w UE jest dobr okazj do odpowiedzenia sobie na pytanie, czy to, co bdziemy oglda przez p roku w dziennikach, to jedna wielka bajka, czy jednak to wszystko jest naprawd. Innymi sowy: czy rzeczywicie mamy co do powiedzenia w UE, czy tak naprawd stracilimy ju cakowicie suwerenno? Stanisaw Michalkiewicz i Tomasz Sommer, ktrzy w rozmowie na str. VIII analizuj to zagadnienie, skaniaj si ku tej drugiej odpowiedzi.

S WIAT
XXIII Postp w wiecie XXV Litwa: Wilno nie chce Polakw MAREK A. KOPROWSKI XXVI UE: Uroki euro TOMASZ MYSEK XXVIII USA: Wszystkie drogi skrcaj w lewo PAWE EPKOWSKI XXX Izrael: Co Bibi nachlapa KATAW ZAR XXXII Rosja: Mzg na cenzurowanym WOJCIECH GRZELAK XXXIV Ukraina: Element antysowiecki MAREK A. KOPROWSKI
NR 26-27 (1101-1102)

FELIETON
XLII LXI LXII LXIII LXVI MAREK JAN CHODAKIEWICZ MAREK ARPAD KOWALSKI JANUSZ KORWIN-MIKKE STANISAW MICHALKIEWICZ ADAM WIELOMSKI KOWAL O INTEGRACJI Ruchy integracyjne na prawicy trwaj z tej okazji zamieszczamy wywiad z Pawem Kowalem, niegdy wiceministrem spraw zagranicznych w rzdzie PiS, a obecnie szefem PJN. Czy moliwe jest wystpienie w wikszej grupie prawicowych organizacji jeszcze w zbliajcych si wyborach? Jak taki sojusz stworzy, by nie doszo do rozczarowania? A moe podobne dziaania mona bdzie rozpocz dopiero po tych wyborach? Wywiad na str. XIV.

INNE DZIAY
XLI Film Czarna Ksiga LXI Najwiksze Gupstwo Tygodnia LXIV Szachy LXIV Bryd LXV LXV W pajczynie

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

POSTP W KRAJU
WCzc. Jarosaw Kaczyski ujawni Agencji Reutera, e PiS ma wasne sondae, w ktrych wygrywa z PO. Uwaa te, e JE Donald Tusk bdzie chcia wykorzysta polsk prezydencj w czasie kampanii wyborczej do parlamentu. Te odkrycie! Tyle e gdyby PiS by przy wadzy, to rwnie chtnie by podobn okazj wykorzysta. Bo o ile nam wiadomo, stosunek PiS do Eurokochozu nie zmieni si. Chyba e czego nie zauwaylimy. 1 lipca, z okazji objcia tego dnia przez Polsk przewodnictwa w Radzie UE, planowane jest uroczyste posiedzenie Sejmu i Senatu. NCzc. Grzegorz Schetyna zapewnia, e Polska jest dobrze przygotowana do sprawowania prezydencji. Tym bardziej e na t szopk nie musielimy niczego budowa, jak choby autostrad, co nie znaczy, e nie bdzie to nas nic kosztowa. Oj, bdzie, i to niemao, by Tusk i reszta mogli si polansowa przed wyborami. Raport kocowy komisji badajcej mier Barbary Blidy ma zawiera wniosek o postawienie przed Trybunaem Stanu pp.Jarosawa Kaczyskiego i Zbigniewa Ziobry. WCzc. Ryszard Kalisz, przewodniczcy tej komisji, uwaa, e obaj panowie powinni stan przed Trybunaem Stanu za zamanie konstytucji. Klub SLD bdzie zbiera podpisy pod wnioskami. Praca komisji, wg mediw, kosztowaa ok. 1 mln zotych. Ciekawe, czy PiS bdzie sta na kontr danie postawienia przed Trybunaem Stanu Kwaniewskiego i Millera za tajne wizienie CIA na Mazurach? Czy te zmowa milczenia, jak przystao na band czworga, okae si decydujca? Wg OBOP, 22% Polakw chciaoby, eby po wyborach powstaa koalicja PO-SLD. 14% pytanych chciaoby kontynuacji wsppracy PO i PSL. Z kolei co dziewity ankietowany uwaa, e najlepszy byby sojusz PiS i PO. 10% badanych najlepiej ocenia ewentualn koalicj PiS z PSL, za 8% stawia na alians PiS i SLD. Sondae poparcia niezmiernie od czterech lat pokazuj, e najwiksze poparcie ma PO. Dlatego najprawdopodobniej to ona utworzy przyszy rzd. Zapewne nie zdobdzie wikszoci mandatw, wic bdzie musiaa wej w koalicj bd z PSL, bd z SLD. Wyniki wynikami, ale przy okazji sczy si informacj, e jedyni uczestnicy naszego ycia politycznego to PO, PiS, SLD i PSL, czyli ,,banda czworga. A my zrobimy im psikusa! nicznej, chce wic zaproponowa przestrzegajcym zasad firmom certyfikat i opublikowa list tych firm, ktre do certyfikatu przystpiy, i tych, ktre nie zechc tego zrobi. Nie ebymy bronili nacigaczy, ale warto pamita, e udzia w takiej loterii to takie samo pacenie podatku od gupoty jak gra w totka. Kto chce, niech go paci. dzy na wynagrodzenia, utrzymanie budynkw, media, a ostatnio ledwo starczyo rodkw na akcj ogrek. Brak te pienidzy na odczynniki do bada. Wg przedstawicieli zwizkw zawodowych, kade zachwianie pynnoci nansowej niesie ze sob zagroenie dla bezpieczestwa ludzi. Gwna Inspekcja Sanitarna przyznaje, e inspektoraty mog mie problemy z pienidzmi. Wczeniej stacje zarabiay na badaniach komercyjnych, np. zlecanych przez przedsibiorcw. Teraz zarobione w ten sposb pienidze musz oddawa do budetu pastwa, po czym s im one zwracane w formie dotacji z reguy po kilku miesicach. Jak pastwo mwi, e zabierze, to zabierze, a jak mwi, e da, to mwi. JE Radosaw Sikorski, minister spraw zagranicznych, wracajc do Polski rzdowym samolotem, zabra ze sob 16 uchodcw z Tunezji. Minister zapewni uchodcw, e mog liczy na polsk gocinno. Ma te nadziej, e polubi Polsk i gdy spotkaj si w przyszoci, bd mogli ju mwi w jzyku polskim. Zdanie rachunkowe dla III klasy szkoy podstawowej. Uchodcy z krajw pozaeuropejskich pac za przemyt do Europy rednio 750 uro. Oblicz, ile minister zarobi na tym rejsie, wiedzc, e uchodcw byo 16.
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

PO i PiS zagosoway w Senacie za odrzuceniem sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. Jeli sprawozdanie odrzuci te Sejm i potwierdzi to prezydent, zgodnie z ustaw o radiofonii i telewizji, kadencja wszystkich czonkw Krajowej Rady wyganie w cigu dwch Wbrew wczeniejszym zapowietygodni od tego z gosowa w parlamendziom, izba zrzeszajca operatorw cie, ktre odbyo si pniej. nie podpisze kodeksu zabraniajcego Czyli czeka nas kolejna walka buldoorganizowania oszukaczych loterii gw pod dywanem o wpywy w mediach SMS-owych. Problem jest powany wiele takich loterii organizowanych reymowych. Buldogi od lat te same, tyljest tak, by nacign klientw na ko konguracje si zmieniaj. Najpierw nawet kilkusetzotowe rachunki. Opinia buldogi z PiS wesp z buldogami z SLD urzdu antymonopolowego, o ktr pogoniy buldogi z PO, a teraz buldogi z poprosia izba, jest niejednoznaczna, PO razem z buldogami z SLD dogryzaj wic nie zdecydowaa si ona, poprzez buldogi z PiS. opublikowanie i zachcenie do stosowania kodeksu, na naraenie przedsiOd styczniowej zmiany przepisw sanebiorcw na ewentualne postpowania pid boi si o pynno nansow. Gdyby antymonopolowe. P. Anna Streyska, wybucha epidemia, byby kopot z jej prezes Urzdu Komunikacji Elektroopanowaniem. Podobno brakuje pieni-

VI

NR 26-27 (1101-1102)

WASIUKIEWICZ

KTO CZYTA NIE BDZI CZYTA,

Jeden obraz wart tysic sw. Autor bloga Leica.salon24.pl napisa: Stara zasada fotografowania manifestacji niemiej sercu i redakcji nakazuje uchwyci na zdjciu moment, kiedy osoba uwieczniana ma szeroko otwarte w okrzyku usta. Dodatkowy bonus jeli ma braki w uzbieniu. Do takiego zdjcia nie potrzeba ju tekstu wystarczy odpowiedni tytu, zoony stosownie du czcionk i czytelnik ju wie, co ma myle. W myl tej samej zasady, ile tam lat temu, kiedy fotografowano Krzaklewskiego (a byo to w czasach, kiedy Krzaklewskiego aden szanujcy si czytelnik GW nie lubi), to szerokim ktem, nieco od dou, przez co uzyskiwano efekt wysunitej uchwy la Mussolini. Oba przytoczone powyej przykady wymagaj od fotografa pewnej wprawy i umiejtnoci uchwycenia waciwego momentu w sytuacji dynamicznej. Portret konwencjonalny jest pod tym wzgldem zdecydowanie atwiejszy. By czytelnik od jednego spojrzenia wyrobi w sobie odruch wewntrznego fuj, wystarczy zastosowa si do kilku prostych zasad. Po pierwsze zdjcie en face robimy szerokoktnym obiektywem. Im szerszym, tym lepiej. Im bliej fotografowanego obiektu znajdziemy si, tym efekt bdzie bardziej wyrazisty: wyolbrzymiony nos i znieksztacone proporcje gowy. Jeli obiekt nosi okulary tym lepiej, podkrel uzyskany rezultat. Po drugie staramy si umieci obiekt na tle silnego rda wiata. Moe by lampa albo wiato soneczne wpadajce przez okno. Po trzecie i tu wchodzimy w etap Photoshopa mocno podcigamy nasycenie barw w zrobionym ju zdjciu. Skra obiektu zyskuje odpowiedni czerwonawy odcie, podkrelony dodatkowo przerysowan czerwieni innych elementw obecnych na fotograi. Wreszcie po czwarte majc w pamici Clintonowsk zasad its the contrast, stupid!, ostro podcigamy kontrast caoci. Moemy dziki temu podziwia wyraziste cienie pod oczami, bruzdy, silnie
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

skontrastowany zarost i dodatkowo zdeformowan tylnym owietleniem gow. Temat pocign styx na swoim blogu styx.salon24.pl: Zawsze zastanawiao mnie, jak to si dzieje, e artykuy z Gazety Wyborczej ozdobione s zdjciami zrobionymi przez zawodowych fotografw, ktre jednak sprawiaj wraenie, jakby ich autor mia aparat w rkach po raz pierwszy w yciu. Najnowszym przykadem cudw nad cudami jest zdjcie autorstwa Mateusza Skwarczka przedstawiajce Magorzat Wassermann [zdjcie na blogu]. (...) Portret Magorzaty Wassermann sprawia za wraenie, jakby pan artysta nigdy w yciu jeszcze nie sysza o czym takim jak warsztat, nie mwic ju o podstawowych zasadach w miar udanego sportretowania czowieka. Nie wiem, co spowodowao, e pan Skwarczek nagle dozna amnezji; z innych dokona wynika, e raczej nie ma on wikszych trudnoci z neutralnym przedstawieniem ludzi. Zadziwiajce jest take, e skoro wyprodukowa zwyk cha nad chaami, to skory by do chwalenia si tym. C, mona z tego wszystkiego wnioskowa jedynie, e marzeniem pana Skwarczka nie jest fotograa portretowa, ale zaapanie si do brany porno. Szkoda jedynie, e do tej pory nie znalaz si nikt, kto doceniby jego talent i zaproponowa mu prac dla jednego z rosyjskich producentw w tej brany. Na koniec wyjanienie Zotej Jagody na forum Rebelya.pl: Kolega z pracy dorabia jako fotoreporter dla East News. To jest tak, e oni pstrykaj foty, wrzucaj na serwis EN i stamtd redakcje sobie wybieraj, co im potrzebne. Dobry reporter pstryka wszystkie moliwe ujcia, bo nigdy nie wie, co zostanie kupione. Tak wic taki, a nie inny dobr zdj to wycznie robota fotoedytora, nie reportera. Nie pierzcie ich po mordach zatem (tu apel od kolegi wanie :-). KL

VII

KRAJ
ROZPOCZYNA SI POLSKA PREZYDENCJA W UE. PRZEZ P ROKU BDZIEMY FASZEROWANI SZCZEGLNIE INTENSYWN PROPAGAND UNIJN, KTRA BDZIE STARAA SI UKRY FAKT, E CORAZ WYRANIEJ WIDA, I POLSKA ADNEJ ROLI DO ODEGRANIA W UE NIE MA POZA DOSTARCZANIEM GOTWKI I RK DO PRACY. PONISZY WYWIAD JEST FRAGMENTEM NOWEGO WYWIADU-RZEKI PT. MICHALKIEWICZ WARIANT ROZBIOROWY, KTRY JEST JU W SPRZEDAY W SKLEPIE INTERNETOWYM NA NASZEJ STRONIE www.nczas.com

Sia Polski w Unii

Ze STANISAWEM MICHALKIEWICZEM rozmawia Tomasz Sommer
Zacznijmy bardzo oglnie. Jaka jest sia sprawcza polskich politykw w UE? Co oni mog, a czego nie mog? Sia sprawcza polskich politykw w UE jest pochodn ciaru gatunkowego Polski w UE. Jest on bardzo niewielki z uwagi na rne okolicznoci, tote i sia sprawcza polskich politykw w UE nie moe by dua. Wemy takiego charyzmatycznego premiera Jerzego Buzka niby jest przewodniczcym Parlamentu Europejskiego, ale tak naprawd to nie potra nawet zapobiec ocenzurowaniu wystawy na terenie Parlamentu w rocznic katastrofy smoleskiej, chocia podobno faktem ocenzurowania by wstrznity. Mechanizmy decyzyjne w UE nie daj Polsce, zwaszcza po wprowadzeniu w ycie traktatu lizboskiego, specjalnych moliwoci, tote polscy politycy peni raczej rol pasa transmisyjnego Komisji Europejskiej do Polski tak samo jak zwizki zawodowe za komuny byy transmisyjnym pasem polityki partii do szerokich mas pracowniczych. Jednak z propagandy rzdowej wynika, e polscy politycy w UE odnosz same sukcesy. Odnosili je w kontaktach z UE Aleksander Kwaniewski, Leszek Miller, a Kazik Marcinkiewicz to nawet cigle krzycza Yes, yes, yes. Potem bardzo zadowoleni byli Lech i Jarosaw Kaczyscy, a teraz uszczliwiony nadzwyczajnym powodzeniem jest Donald Tusk. Czy te wszystkie sukcesy to blaga? Oczywicie. Co Polska miaa z tych sukcesw? Nie potra poda ani jednego przykadu, natomiast na pas transmisyjny prosz bardzo! Komisja Europejska bombarduje Polsk dyrektywami w liczbie co najmniej jednej dziennie ktre nasi mykowie stanu przekuwaj potem wasnymi sowami na ustawy. To jest wanie przyczyna owej biegunki legislacyjnej, o ktrej na Kongresie Nowej Prawicy mwi pan Krzysztof Habich. Jak wytumaczy fakt, e w Polsce przedstawiciele bandy czworga jak okrelamy obecne partie parlamentarne kc si zawzicie o kad, wydawaoby najbahsz spraw, a jeli chodzi o UE to stoj na stanowisku podziwu godnej zgody nawet konstytu-

Donald Tusk i Radek Sikorski podpisuj traktat lizboski

cj zmieniaj jednogonie, gdy trzeba, a wszystkie unijne ustawy przechodz bez najmniejszego wahania i zastanowienia? No wanie tak e s pasem transmisyjnym. Wprawdzie Jarosaw Kaczyski w retoryce polemicznej z Donaldem Tuskiem czasami odsania rbek prawdy, mwic o kondominium rosyjskoniemieckim nad Polsk ale w sprawie Anschlussu mwi jednym gosem z Platform, PSL i SLD. Wida skd wie, e uniosceptycyzm jest najwiksz zbrodni przeciwko ludzkoci, wobec ktrej nie ma przebaczenia. Bawic si w adwokata diaba, mona by powiedzie, e w sumie to nic dziwnego, bo wchodzc do ekskluzywnego klubu, nuworysze zwykle do dugo nie maj prawa gosu. Tylko si suchaj i ciesz z uczestnictwa. Jest jednak rnica, e nuworysze w kocu przestaj by nuworyszami i zaczynaj zabiera gos, podczas gdy Polska zostaa wcignita do UE w celu zoperowania jej pod ktem niemieckich oczekiwa. Nasze moliwoci zatem nie zwikszaj si z upywem czasu, tylko si zmniejszaj.
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

VIII

NR 26-27 (1101-1102)

KRAJ
Jednak w UE mona dziaa co najmniej na dwch zupenie rnych poziomach. Poziom pierwszy jest systemowy chodzi o oglne pomysy ustrojowe. Nie widziaem z polskiej strony waciwie adnego pomysu, ktry wypynby na oglnounijnym gremium moe poza promowaniem przyjcia Ukrainy. Poziom drugi to poziom bardziej partykularnych interesw. Tutaj te chyba przede wszystkim brakuje jakiejkolwiek strategii poza przyjmowaniem szmalu, ktre w sensie bilansowym by moe jest po prostu dobrze ufryzowanym paceniem szmalu. Moe ta impotencja wynika nie tyle z braku moliwoci, co z braku pomysw? Polska nie ksztatuje ustroju UE co byo wida podczas prac nad traktatem konstytucyjnym. Przygotowa go Walery Giscard d`Estaing z jakimi swoimi masoskimi pomocnikami, za dla Polski i podobnych jej krajw tubylczych pozostawiono rol cmokiera i klakiera. Przecie wszystko to nam si podobao, z wyjtkiem Nicei albo mierci o czym wykrzykiwa Jan Maria dwojga imion Rokita z sejmowej trybuny. Ale i to, przeciwko czemu protestowa Jan Maria, nam si teraz podoba skoro taki jest rozkaz. Jak ju wspominaem, prosz zwrci uwag na przyjt w traktacie lizboskim zasad lojalnej wsppracy zobowizujc pastwo czonkowskie do powstrzymania si przed kadym dziaaniem, ktre mogoby zagrozi urzeczywistnieniu celw UE. To jest zasada przyznajca pen suwerenno wadzom UE, bo tylko one mog miarodajnie oceni, jakie dziaanie pastwa czonkowskiego mogoby zagrozi urzeczywistnieniu celw UE niezalenie od zakresu przekazanych kompetencji. Jeli chodzi o przyjcie Ukrainy, to Polska na tamtym etapie realizowaa lini amerykaskiej dywersji wobec strategicznych partnerw za co prezydenta Kaczyskiego zgodnie krytykowao i Stronnictwo Pruskie i Stronnictwo Ruskie e skca Polsk z ssiadami. Kiedy jednak USA wycofay si z forsowania czy udawania forsowania udziau Gruzji i Ukrainy w NATO, to i Polska daa sobie spokj zwaszcza e Niemcy stanowczo mwiy nein. A jeli idzie o partykularne interesy, to s one realizowane, ale na poziomie poszczeglnych osb: jeden zostanie komisarzem, drugi przewodniczcym PE, trzeci dostanie trak w Brukseli, czwarty prezesur europejskiego towarzystwa wagonw sypialnych i wystarczy. Przecie poza futrowaniem rnych Danut Hbnerowych i R Thun Polska z UE nie ma korzyci biorc pod
NR 26-27 (1101-1102)

uwag skadk, jak wpaca. 11 mld zo- komunistom. A e parlamentarzyci si tych rocznie wystarczyoby na zbudowa- przed nami nadymaj, to cakiem inna sprawa. PE jest takim demokratycznym nie 500 km autostrady. kwiatkiem do biurokratycznego koucha. Czy obecno tych osb rzeczywicie Retoryka demokratyczna uywana jest w postrzega Pan jako jedno wielkie prze- UE a do obrzydzenia ale decyzje podejmuj gremia rekrutowane na zasadzie kupstwo? Ci, ktrych znam, zawsze byli wra- kooptacji, o ktrej decyduje dyrektoriat liwi na takie argumenty a c dopiero, rzeczywicie kierujcy caym interesem: gdy w gr weszy naprawd due pie- Niemcy, Francja i Wlk. Brytania. nidze, dziki ktrym za jedn kadencj mona zaoy nawet now rodzin? Kt Formalnie w tym dyrektoriacie z naszych goodupcw oprze si takiej po- mamy polskich przedstawicieli. S jacy kusie? Przecie widzimy, jak si sprzedaj komisarze teraz Janusz Lewandowza znacznie mniejsze pienidze i to w ski zajmuje si unijnymi nansami, co jakich podskokach!! zreszt Unii nie najlepiej chyba wry. Czy moe jednak to te tylko pozr, a w W Unii Europejskiej istnieje, jak rzeczywistoci ci polscy przedstawiciele wiadomo, Parlament Europejski, kt- nie maj zbyt wiele do powiedzenia? rego kompetencje s do ograniczone. Janusz Lewandowski si czym tam W dodatku jego wielko oraz wielona- zajmuje. To zdaje si on wpad na porodowo, nie wspominajc ju o prze- mys wprowadzenia unijnych podatkw, prowadzkach, sprawiaj, e w zasadzie ktre miayby zastpi skadki wpacane jest dysfunkcjonalny. A moe w rzeczy- przez poszczeglne pastwa? Nie sdz, wistoci jest jednak w stu procentach eby ten pomys by zgodny z polskim insprawny, tyle e jego prawdziwa funk- teresem pastwowy. Jeli ju, to z niemieccja jest inna ni deklarowana? Moe to kim bo to Niemcy forsuj regionalizacj. parawan dla decytu demokracji oraz oczywicie gigantyczna midzynarodo- Wanie jak to waciwie jest? Polwa apwka suca zaspokojeniu chci- scy przedstawiciele w UE to s jeszcze cigle polscy przedstawiciele czy ju woci lokalnych kacykw? Najlepiej okreli Parlament Europej- przedstawiciele unijni, nie zwizani ski nasz wsplny znajomy Wadimir Bu- narodowym interesem? U nas te jest kowski e to obz cygaski kursujcy przecie niby taki model przedstawimidzy Bruksel a Strasburgiem. On nie cielstwa, e pose nie jest zwizany intetylko nie ma adnych wanych kompe- resem lokalnym? tencji, ale jak Pan wie kady myk Komisarz nie jest adnym polskim stanu moe tam przemawia najduej przedstawicielem nawet formalnie. dwie minuty. C mona powiedzie w Jest raczej przedstawicielem KE na Poldwie minuty? Najwyej ch** w d*** sk. Podobnie europosowie. Przecie

FOT. www.prezydent.pl Wikszo politykw PiS, podobnie jak PO, PSL i SLD, popara w 2003 roku Anschluss, a 1 kwietnia 2008 roku gosowaa za upowanieniem prezydenta do ratykacji traktatu lizboskiego. W kocu podpisa go i Lech Kaczyski (na zdjciu).

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

IX

KRAJ
zakazane jest tworzenie na terenie PE reprezentacji narodowych, a dozwolone tylko politycznych. Nie ma zatem adnych przedstawicieli. Jeli ci ludzie uwaaj si za jakich przedstawicieli, to tylko biurokratycznej midzynarodwki wobec krajw swego pochodzenia. Jak Pan ocenia pomys tworzenia list ponadnarodowych w wyborach do Parlamentu Europejskiego? Moim zdaniem, nikomu nie bdzie si chciao i na takie wybory, gdzie bdzie mia gosowa na ponadnarodow list polityczn. Te listy ponadnarodowe, podobnie jak unijne podatki, to tylko kolejne kroki na drodze do likwidacji pastw czonkowskich, przynajmniej niektrych, i zastpienia ich regionami, ktre mogyby peni rwnie rol ponadnarodowych okrgw wyborczych. Nikomu nie bdzie chciao si chodzi na takie wybory uwaa Pan? No to niech nie chodzi! Wystarczy, jak pjd kandydaci z rodzinami i si wybior. Co to w kocu za rnica, ilu ludzi wybiera jakiego fagasa, ktry w Brukseli zaatwi sobie swoje problemy socjalne? ju nie ma, powinno si nazwa prawem skanowanym. Czy sysza Pan o nowym pomyle eby byo zabawniej, posw PiS, w dodatku uwaajcych si za liberaw gospodarczych znanym pod roboczym hasem prawo UE + 0? Nie, nie syszaem a co to takiego? dowani, by jak najszybciej zlikwidowa atrybuty niezalenoci? Jak si powiedziao a, to trzeba powiedzie b. Przecie wikszo politykw PiS, podobnie jak PO, PSL i SLD, popara w 2003 roku Anschluss, a 1 kwietnia 2008 roku gosowaa za upowanieniem prezydenta do ratykacji traktatu lizboskiego. Brak midzy nimi sporu w sprawach zasadniczych jest wanie przyczyn takiego zajadego jazgotu w kwestiach z punktu widzenia egzystencji pastwa drugorzdnych albo w ogle pozbawionych znaczenia. No bo jakie znaczenie dla egzystencji pastwa ma sprawa pomnika oar katastrofy smoleskiej i to w dodatku hurtem, e niby wszyscy byli niezwykle zasueni i w ogle. I wok takich spraw gotowi s rozhutywa emocjonalnie swoich zwolennikw i przeciwnikw, podczas gdy o sprawach z punktu widzenia egzystencji pastwa naprawd wanych cyt!

Ot jeden z posw PiS wpad na genialny pomys by nie komplikowa ycia obywateli oczywicie eby parlament nie przyjmowa poza unijnymi adnych innych regulacji. W tym pomyle jest rzeczywicie jaki sens, cho pose by moe nie zwrci uwagi na to, e w takim razie powinnimy wybiera do parlamentu ju tylko tumaczy. Co Pan sdzi o takim pomyle? No c, myl, e to byo szczere. Po c posowie maj sobie myleniem zbytniem gowy psowa jak pisa nasz Jan Kochanowski? Rzeczywicie tumacz by wystarczy. To pewnie dlatego Jarosaw Kaczyski radzi Zbigniewowi Konkludujc ten rozdzia: doszliZiobrze, by uczy si angielskiego. my do wniosku, e polscy uniokraci w zasadzie pozbawieni s jakichkolwiek Podobno w najbliszym czasie ma kompetencji, nic samodzielnie nie mog zosta zmieniona konstytucja, do kt- postanowi, a ich jedyny caociowy rej ma zosta doczony zapis, z ktrego pomys to zarzucenie jakiejkolwiek ak Wspomnia Pan o problemie unijnego wynika, e w gruncie rzeczy konstytucj tywnoci i przyjmowanie bez zastanaprawa powielaczowego, ktre chyba bdzie to, co przychodzi z UE. Czy to wiania si unijnego prawa. Udzia Polski obecnie, w zwizku z tym, e powielaczy nie jest zbyt bezczelna zabawa prawem we wadzach UE to kcja, tym bardziej i wszystkimi pojciami zwi- e z uwagi na decyt demokracji i niezanymi z pastwem, ktrymi przejrzysto tych struktur, trudno do koca si zorientowa, kto waciwie faszeruje si ludzi? Drogi Panie Tomaszu! Prze- tam rzdzi. O samych Polakach w UE cie wanie o to chodzi. rodki wypowiedzielimy si skrajnie negatywostronoci, jakie podjte zosta- nie, pomawiajc ich w gruncie rzeczy o y w traktacie lizboskim, skie- sprzedawczykostwo poczone z pieczerowane s tylko na to, by naro- niarstwem. Czy ten obraz nie jest jednak dw europejskich niepotrzebnie malowany w zbyt czarnych barwach? nie poszy, ale w perspektywie Moe jakie pozytywy tej naszej obecnokonstytucj bdzie traktat li- ci w UE i postawy polskich politykw w zboski moe z wyjtkiem UE da si jednak wskaza? pastw tworzcych dyrektoriat, Ja nie potra i szczerze mwic, nie ktre zachowaj fundamenty mam specjalnie ochoty podejmowa si wasnej pastwowoci. To na- tego zadania. Bo c z tego, e w Sodowet moe by dobry test ktre mie i Gomorze znalazbym jednego czy kraje czonkowskie zmieniaj dwch sprawiedliwych? Czy to cokolwiek swoje konstytucje i w jakim kie- zmienia? A pozytyww polskiej obecnoci runku. Prosz zwrci uwag, w UE nie widz, bo UE wcale nie zamiee nowa wgierska konstytucja rza pooy kresu kapitalizmowi kompranie spodobaa si Komisji Eu- dorskiemu w Polsce od czego trzeba by ropejskiej. Znaczy: posza pod zacz wszelkie dziaania reformatorskie. Gdzie zatem miabym wskaza ten pozatwierdzony prd. ytek? Ukad z Schengen, polegajcy na Wszystkie partie, w tym otwarciu granic, mgby funkcjonowa PiS, ogosiy, e popr t zmia- i bez Unii, podobnie jak jednolity obszar n, ktra de facto oznacza li- celny wic to, co jest dobre, nie jest orgakwidacj polskiej konstytucji. nicznie zwizane z Uni. Czy oznacza to, e spord tzw. nowych czonkw polscy Dzikuj za rozmow. ROZMAWIA TOMASZ SOMMER politycy s najbardziej zdecy-

Ju w sprzeday

na www.nczas.com

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

KRAJ
KIEDY PRZYPADA DZIE WOLNOCI PODATKOWEJ

Maj, czerwiec czy padziernik?

Popularny Dzie Wolnoci Podatkowej to data w roku, od ktrej kady pracownik zaczyna pracowa na siebie, zamiast na podatki idce na zmarnowanie przez urzdnikw pastwowych. W tym roku rne instytucje wskazay na trzy rne daty. Kto ma racj?
MAREK ANGALIS ANGALIS G I powinien mie miejsce kilka dni wczeniej. Nie zmienia to faktu, e na podstawie wylicze CAS mona zaoy, i rednio z kadej zarobionej w zeszym roku zotwki 45,7% zostao lub zostanie (inacja i dug publiczny) zabrane przez skusa. Osoby pracujce na etacie oddadz zapewne wicej, osoby zatrudniane na umow o dzieo lub prowadzce dosy dochodow dziaalno gospodarcz mniej. niewysokie podatki wicej na ten temat w artykule Ile pacimy haraczu? w ostatnim NCz!), ktry ma przekona Polakw, e na tle europejskim nie wypadamy najgorzej i e jest jeszcze miejsce na podniesienie podatkw. To, e powstaj takie raporty, nie dziwi, ale to, e s przyjmowane bezkrytycznie ju tak. W niedawnych prognozach Ministerstwa Finansw wida wyranie, e planuje si znaczn dynamik wpyww z tytuu podatku dochodowego od rm (patrz tabela). W zwizku z tym przygotowuje si ju Polakw do myli, e chcc by prymusikiem w Europie, trzeba j w kadym aspekcie naladowa. A do tego potrzebne jest przewiadczenie, e w Polsce nie paci si wysokich podatkw by mc je podnie. Fakty jednak s inne. Oprcz wysokoci podatkw wana jest rwnie atwo ich obsugi (sposb wyliczenia, ilo czasu powiconego na zrobienie przeleww itp.), ktra te zreszt jest po prostu przeli-

FOT. R. LIJKA

Kociuszko wie lepiej ni Smith? Oddzieln metod jest liczenie nie na podstawie wydatkw pastwowych, lecz na podstawie pobieranych podatkw. I tak metod przyj Instytut Kociuszki do spki z paryskim Institut Economique Molinari. I wyszo im, e w Polsce podatki wynosz tylko ok. 42% wynagrodzenia brutto, a tym samym Polska moe pochwali si jednymi z najniszych podatkw w Europie. Informacj tak poday najwikszy gazety
Pozycja VAT Akcyza podatek od gier CIT PIT

d wielu ju lat Dzie Wolnoci Podatkowej ogasza Centrum im. Adama Smitha. Metoda, jak stosuj eksperci CAS, jest bardzo racjonalna. Poniewa trudno policzy wszystkie podatki, te jawne i te ukryte, przyjto, e pastwo wydaje tyle pienidzy, ile udaje mu si wycign w rnej postaci od swoich obywateli. Czyli CAS najpierw sprawdza, ile pastwo wydao pienidzy, potem porwnuje te wydatki do produktu krajowego brutto i przekada te dane na kalendarz. Przykadowo: gdyby pastwo w Polsce wydawao 50% PKB, Dzie Wolnoci Podatkowej przypadby 1 lipca. Plusem takiej metody liczenia jest fakt, e uwzgldnia zarwno podatki pacone bezporednio (dochodowe), jak i porednio (konsumpcyjne) oraz ukryte (bardzo popularne ostatnio podatki inacyjne i dugowe). W kocu tyle pienidzy, ile pastwo wyda, musi prdzej czy pniej wycign z naszych kieszeni. Minusem tej metody jest fakt, e CAS wyznacza Dzie Wolnoci Podatkowej na dany rok, opierajc si na rozmaitych prognozach. I tak np. w zeszym roku na podstawie wskanika 47,5% wydatkw publicznych w stosunku do PKB ogoszono, e popularny Dzie Podatnika przypad 23 czerwca. Gdy rok si skoczy, okazao si, e wydatki publiczne wyniosy 45,7%, a wic dzie ten
NR 26-27 (1101-1102)

2011 2012 2013 2014 Dynamika 119,3 132,5 136,3 137,1 14,92% 58,7 63,6 65,9 68,4 16,52% 1,7 1,6 1,5 1,5 -11,76% 24,8 30,7 36,1 42,2 70,16% 38,2 42,4 45,2 48,6 27,23%

Dynamika planowanych wpyww podatkowych w latach 2011-2014

rdo: Wieloletni Plan Finansowy, Warszawa, kwiecie 2011 r., str. 18

w Polsce, bez wikszego zagbiania si w szczegy i metod liczenia. Oto dua rzesza Polakw przeczytaa 7 czerwca, e to koniec pacenia w tym roku podatkw (oczywicie czysto symbolicznie) przy czym Centrum im. Adama Smitha jeszcze takiego dnia nie ogosio. Skd wic taka rozbieno? Ot paryski instytut przyj bardzo uproszczon wersj podatkw. Zaliczy do nich podatki dochodowe, wszystkie skadki pacone przez pracownika i w jego imieniu przez pracodawc oraz VAT. Porwna to z pensj netto i w ten sposb wyszo, e Polacy pac bardzo niskie podatki w stosunku do reszty Europy. Niestety taka metoda nie uwzgldnia wielu dodatkowych podatkw, z ktrych najwikszym jest akcyza.

czalna na pienidze. Wedug raportu Banku wiatowego Doing Business 2011, Polska ma jeden z najbardziej uciliwych systemw podatkowych na wiecie za ostatni rok zaja 121. miejsce (za nami s tylko cztery pastwa unijne: Czechy, Sowacja, Wochy i Rumunia). Samo wypenienie wszystkich formularzy podatkowych (bez ich wyliczenia) zajmuje 325 godzin rocznie (dla spki zatrudniajcej 60 pracownikw). To tak jakby przez dwa miesice robocze jeden pracownik wypenia tylko formularze dla wszystkich pastwowych instytucji. Gdyby doliczy pienidze stracone na te wszystkie czynnoci, okazaoby si, e Dzie Wolnoci Podatkowej nie przypada ani w maju (PWC), ani na pocztMatematyka la PWC ku czerwca (Kociuszko), ani nawet na Jest to ju kolejny raport (wczeniej po- przeomie czerwca i lipca (jak ogosi w kazano w raportach Price Waterhouse Co- tym roku CAS), tylko znacznie, znacznie opers, e Polacy rwnie pac stosunkowo pniej.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XI

KRAJ

bigniew Ziobro i Jarosaw Kaczyski powinni zosta postawieni przed Trybunaem Stanu triumfalnie ogosi w minionym tygodniu Ryszard Kalisz, przewodniczcy sejmowej komisji ledczej powoanej do wyjanienia okolicznoci mierci byej posanki SLD Barbary Blidy. Oczywicie komisja zakoczya prac tu przed zbliajcymi si wyborami parlamentarnymi, aby skorzysta z okazji i obrzuci botem PiS, ktrego wyborczego sukcesu Platforma Obywatelska, po czterech latach nieudolnych rzdw, obawia si najbardziej. Jeli posowie rzeczywicie przegosuj wniosek o postawienie obu politykw PiS przed Trybunaem Stanu (potrzeba do tego 3/5 gosw), Jarosaw Kaczyski, zamiast o kampanii wyborczej, bdzie musia myle o obronie wasnej przed sdziami. Obronie tym trudniejszej, e Trybuna Stanu bdzie si zapewne skada z sdziw osobicie nienawidzcych PiS (takich przecie w polskich niezawisych sdach mamy najwicej), wic efekt ostateczny wydaje si atwy do przewidzenia. Sam pomys postawienia Kaczyskiego przed Trybunaem Stanu wydaje si kuriozalny trudno przecie premiera rzdu oskara o to, e grupa funkcjonariuszy ABW spartaczya robot. Kuriozalny jest te pomys, aby przed trybunaem stawia Zbigniewa Ziobr. Rzecz jasna, nie jestem i nigdy nie byem zwolennikiem Ziobry, ktrego ciemne sprawy opisywaem kilkakrotnie na amach Angory. Jednak prokurator generalny nie moe by stawiany przed Trybunaem Stanu tylko dlatego, e instytucja, ktra mu nie podlegaa, popenia bdy. Odpowiedzialno za to powinien ponie co najwyej ocer ABW odpowiedzialny za akcj (tak te si stao kapitan Grzegorz S. usysza zarzut prokuratorski i tra na aw oskaronych), ale nie premier i nie prokurator generalny. W przeciwnym wypadku moe doj do sytuacji, e kady bandyta poturbowany podczas zatrzymania bdzie stara si pozwa do sdu premiera i obwini go za swoj krzywd. Jeli te dojdzie do jakiej tragedii przy zatrzymywaniu kolejnego podejrzanego czy wwczas rwnie powoamy komisj ledcz do zbadania tego wydarzenia?

Moralno Kalego
W Polsce sejmowe komisje ledcze przestay suy do wyjaniania afer, a stay si narzdziem politycznej gry wymierzonej w opozycj i umacniania podwjnych standardw etycznych.
LESZEK SZYMOWSKI
Ryszard Kalisz wykorzystuje tragiczn mier Barbary Blidy do biecych rozgrywek politycznych

Kuriozalny raport Raport komisji kierowanej przez Ryszarda Kalisza napisany jest w taki sposb, e od pierwszej strony wida, i jego celem byo przyoenie politykom PiS. W tej sytuacji pose Kalisz robi to, o co oskara parti Kaczyskiego wykorzystuje tragiczn mier Barbary Blidy do bie-

XII

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

KRAJ
cych rozgrywek politycznych (przestrzegaa przed tym rodzina tragicznie zmarej posanki). W raporcie brak jest jakichkolwiek konstruktywnych wnioskw, a takie nasuwaj si dwa. Pierwszy: caej mai wglowej i afery z tym zwizanej nie byoby, gdyby zlikwidowany zosta wpyw urzdnikw pastwowych na sektor wglowy, na kopalnie i spki wglowe. Dlaczego tego sektora nie mona po prostu sprywatyzowa? Prywatyzacja doprowadzi do zamknicia kopal nierentownych, poprawi sytuacj spek rentownych i wyeliminuje wszelkie patologie. Wniosek drugi: caa akcja Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego w ogle nie bya potrzebna. Barbara Blida nie bya przecie podejrzewana o dziaanie w zorganizowanej grupie przestpczej o charakterze zbrojnym, nie bya osob niebezpieczn, nie moga stanowi zagroenia. W normalnym kraju otrzymaaby po prostu drog pocztow wezwanie z prokuratury do osobistego stawiennictwa w celu przesuchania lub postawienia zarzutw. Jeli popeniaby samobjstwo z przeraenia, czytajc wezwanie, nie byoby wok tego caej awantury politycznej. A jeli nie, pani Blida moga normalnie stawi si w prokuraturze, usysze zarzuty, wrci do domu i przygotowa si do obrony. Inna sprawa to zbdny udzia w caej sprawie ABW suby specjalnej powoanej do ochrony wewntrznego bezpieczestwa pastwa (gwnie do ochrony kontrwywiadowczej). Osawiona afera wglowa bya spraw, ktra powinna by powierzona lokalnej policji, ewentualnie strukturom zwalczajcym zorganizowan przestpczo (jak np. CB), ale nigdy subie specjalnej odpowiedzialnej za zwalczanie szpiegostwa i terroryzmu. Takich aferek jak ta z udziaem Blidy w caej Polsce s tysice i nie ma sensu angaowa do nich ABW. Trudno oprze si wraeniu, e caa sprawa miaa by kolejnym, gonym zatrzymaniem i akcj popisow, po ktrej Zbigniew Ziobro mgby brylowa w mediach (by moe z takim samym skutkiem jak po zatrzymaniu kardiochirurga Mirosawa G. tego nie wiemy). Jednak ABW winna by instytucj traktowan powanie i zajmowa si sprawami powanymi, czyli wykrywaniem obcych szpiegw i zwalczaniem terroryzmu, a nie rozpracowywaniem szajek kolesiowskich zwanych szumnie maami. gnity do odpowiedzialnoci w zwizku ze spraw uprowadzenia i zabjstwa Krzysztofa Olewnika. Znamienne s w tej kwestii zeznania Danuty Olewnik-Ciepliskiej, siostry zamordowanego: Kalisz przyj nas bardzo niegrzecznie, trzyma nogi na stole zeznawaa siostra Olewnika. Opowiadaa te (m.in. na komisji ledczej) o tym, e Kalisz nic nie robi, cho rodzina bagaa go o pomoc ze zami w oczach i na klczkach. Sam Kalisz, pytany przez dziennikarzy o t spraw, zawsze powtasprywatyzowanie mediw publicznych i ograniczenie urzdniczej kontroli nad rodkami przekazu. Niewtpliwie potrzebna bya komisja ledcza ds. PKN Orlen, ktra ujawnia, i najwysi urzdnicy pastwowi, z prezydentem Aleksandrem Kwaniewskim i premierem Leszkiem Millerem na czele, uczestniczyli w przestpczej wyprzeday polskiego sektora naftowego Rosjanom, co mogo doprowadzi do uzalenienia Polski od rosyjskiej ropy na wiele lat. Plusem ubocznym tej komisji by fakt, e na wiele lat (miejmy nadziej, e na zawsze) zmarginalizowaa wpywy szkodliwego dla Polski SLD. adnego sensu nie miay natomiast komisje wyjaniajce naciski i afer hazardow (na tej ostatniej skorzystaa jedynie warszawska restauracja Pdzcy krlik, ktra urosa do rangi atrakcji turystycznej). Komisja naciskowa podobnie jak komisja ds. Blidy bya bowiem od pocztku wymierzona w jedn parti w PiS. Dowodzi tego choby reakcja na zeznania Bogdana wiczkowskiego byego szefa ABW. wiczkowski zezna, e z naciskami spotka si tylko jeden raz. Do popenienia przestpstwa usiowa go namwi Bogdan Borusewicz dzisiejszy marszaek Senatu. Rzecz jasna, komisja nie pocigna tego wtku dalej, bo nie pasowa do scenariusza (Borusewicz nie jest czonkiem PiS). Pole dziaa komisji ograniczono do epoki rzdw PiS, cho prawdziwe naciski polityczne na suby specjalne zaczy si po dojciu do wadzy Donalda Tuska. Wtedy te suby zaczy masowo podsuchiwa i inwigilowa dziennikarzy (niej podpisany dowiadczy tego wielokrotnie). Dlaczego wic komisja wyjania tylko naciski jednej ekipy, a nie drugiej? W krajach zachodnich komisje ledcze powstaj w celu wyjanienia spraw naprawd powanych i najwyszej rangi. Najgoniejsza w USA komisja ledcza (pod przewodnictwem senatora McCarthyego) wyjaniaa penetracj amerykaskich struktur pastwowych przez sowiecki wywiad. We Woszech w latach 80. dziaaa komisja wyjaniajca zwizki politycznego establishmentu z ma sycylijsk. Ich prace owocoway politycznymi skandalami. W Polsce na komisj ledcz nadaj si bezsprzecznie kulisy umw gazowych z Rosj, ktre do 2045 roku uzaleniy nasz kraj od rosyjskich dostaw (NCz! jako pierwszy ujawni ich tre). Wydaje si jednak, e rol polskich komisji ledczych jest to, aby wyjania sprawy niepotrzebne, a przez to odciga uwag opinii publicznej od istotnych problemw.

rza jak mantr: Pytali mnie o sprawy objte tajemnic pastwow; gdybym udzieli odpowiedzi, to sam musiabym tumaczy si przed prokuratorem. To oczywista nieprawda, bo lenistwo i opieszao Kalisza byy jednym z powodw, dla ktrych policji nie udao si odbi Olewnika, gdy jeszcze y. Rodzi si wic pytanie: czy Ryszard Kalisz ma moraln legitymacj, by sta na czele komisji wyjaniajcej inn mier?

Nieudolno Kalisza Fakt, e pracom komisji ds. Blidy przewodniczy pose Ryszard Kalisz, wyglda jak zoliwy chichot historii. Pose Kalisz winien ju wielokrotnie sam zosta pociNR 26-27 (1101-1102)

Wyjanianie niepotrzebne Samo powoanie komisji ledczej, ktra miaa wyjani okolicznoci mierci byej posanki SLD, wydaje si decyzj mocno przesadzon i motywowan jedynie politycznie. Komisje ledcze su do wykrywania afer z udziaem politykw, do obnaania przed spoeczestwem gigantycznych nieprawidowoci w funkcjonowaniu wadzy. Pierwsza w dziejach Polski komisja ledcza, badajca tzw. afer Rywina, moga mie uzasadnienie, bo obnaya baagan w mediach publicznych, poziom zdemoralizowania politykw i fakt, e w Polsce za apwk mona zawsze i wszdzie kupi dowoln rzecz. Take i tu brako konstruktywnych postulatw w postaci choby wniosku o

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XIII

KRAJ

Skoncentrujmy si
na jednym dziaaniu
Z PAWEM KOWALEM, szefem partii Polska Jest Najwaniejsza, rozmawia Rafa Pazio.

Ktre zaoenia programowe PJN traktuje Pan jako rozwizania typowo prawicowe? Prawicowo to nie jest jedna doktryna; kluczowe jest zdeniowanie, co dzisiaj w jej ramach powinno by powiedziane, zaproponowane Polakom. Dla nas najwaniejsze jest pokazanie, e wzrastajca ingerencja pastwa, a zatem politykw w ycie obywateli nie jest jedyn moliwoci prowadzenia polityki. Chcemy pokaza, e w ramach praktycznej parlamentarnej polityki kto musi powiedzie zdecydowanie, e nie chcemy, by wychowano w Polsce kolejne pokolenie modziey przywizanej do pastwa za porednictwem rozrastajcej si administracji, coraz wikszej liczby regulacji itd. Konieczne jest postawienie na kategori praw rodziny jako racjonalnego czynnika ksztatowania sytuacji spoecznej w Polsce, dobrych i mdrych decyzji podejmowanych w domu, a nie w urzdach. Jak dzi interpretuje Pan swoj wypowied, e misja PJN to wyprawa samotnych rycerzy? e jestemy w parlamencie jedyni, ktrzy zakwestionowali zasady dziaania czworogowego wiatowida. Kiedy si okazao, e powiedzielimy, i naprawd zakadamy parti i chcemy pj do wyborw, rozpocza si kanonada szyderstwa i walka o zniszczenie klubu parlamentarnego, ebymy nie mogli skada projektw ustaw. Przyznaj, e wwczas bardziej doceniem, i nasza samotno moe by osodzona tym, e poza Sejmem jest przecie wiele rodowisk o wolnociowych pogldach i s dla nas partnerami. Czy PJN planuje, zakada koalicj wyborcz na przykad z Now Prawic? Czy trwaj rozmowy z innymi ugrupowaniami? Mamy kontakt z kilkoma rodowiskami; myl, e po kilkunastu dniach spotka wypracowalimy ju jak propozycj wspdziaania taktycznego przed wyborami. Jest oczywicie w tej mierze kilka niebezpieczestw. Po pierwsze brak zrozumienia, e teraz moemy mwi o dziaaniach doranych, ktre pozwol w najbardziej skuteczny sposb wprowadzi do Sejmu choby ma grup sprzeciwu wobec panujcego systemu partyjnego i idei rozbudowy wadzy pastwa, a wic brak poczucia upywajcego czasu. Po drugie publiczne komentowanie tych midzyrodowiskowych rozmw, ktre
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XIV

NR 26-27 (1101-1102)

FOT. R. PAZIO

KRAJ
czsto kompromitowao centroprawic. Zawsze tak jest, e takie negocjacje udaj si tylko w jakim stopniu. Jeli jednak liderzy maych organizacji porozumiewaj si na konferencjach prasowych, to wytwarzaj atmosfer, w ktrej wszyscy wygldaj mniej powanie. Po trzecie e w tych debatach brakuje miejsca na normaln komunikacj z wyborcami, a w to miejsce wchodzi nieustajcy dialog midzypartyjny. najmniej dwukrotnie wiksz ni dzi kwot woln od podatku (powizan z minimum socjalnym). Proponujemy m.in. likwidacj zwrotu czci VAT od zakupu materiaw budowlanych. Utrzymywanie tego mechanizmu kosztuje rocznie podatnikw okoo 1,5 mld zotych. To s jednak kwestie, ktre powinny by cigle dyskutowane m.in. z innymi rodowiskami, ktre chciayby wsplnie pj na wybory, z orodkami pozarzdowymi, ktre pracuj nad problemami polskiej gospodarki, m.in. podatkw jak Centrum im. Adama Smitha czy Fundacja Jagielloska. Wane jest przyjcie wyjciowej zasady, e nie podwyki podatkw i tworzenie nowych Co jest, wedug Pana, najwikszym dzi zagroeniem dla Polski, wynikajcym z zaniechania pewnych rozwiza przez panujce wadze? Strukturalne obnienie pozycji w UE. Skada si na to kilka przyczyn. Po pierwsze bardzo saba i strukturalnie rozsypana wadza wykonawcza w Polsce zapisana w konstytucji. Gdyby kto le yczy Polsce, powinien j wanie tak skonstruowa. Po drugie pozorny parlamentaryzm: posowie s trybikami partii, produkuj tony niepotrzebnych ustaw, ale praktycznie zostali pozbawieni mechanizmw, ktre pozwalaj im kontrolowa rzd. To bardzo sprawne przeduenie wadzy partii na pastwo, o czym mwiem. Po trzecie prowadzi to, szczeglnie nadmiar ingerencji pastwa i socjalny typ polityki ekonomicznej, do zahamowania rozwoju kraju jako podmiotu chociaby minimalnie konkurencyjnego w Europie. Nakada si na to bezprecedensowy kryzys demograczny ciekawa sprawa, e praktycznie przemilczany przez politykw wielkich partii jako problem, z ktrym nie jest atwo si zmierzy. I sprawa moe najwaniejsza, czyli kryzys rodziny w wielu wymiarach: politycy PiS, PO i SLD na rne sposoby staraj si ingerowa w jej prawa, podstawy ekonomiczne jej rozwoju s coraz gorsze. Jest obniany jej status przez zapowiedzi forsowania ustawy o zwizkach partnerskich w nastpnym Sejmie, a prby podejmowane s ju dzisiaj. Suchajc PO, obawiam si, e ta partia ju jest gotowa, by przyoy do tego rk w najbliszych miesicach po wyborach, a politycy wewntrz tej partii, ktrzy rozumiej ten problem, s w wyranej defensywie i tylko po cichutku protestuj. Jaka jest recepta na przekroczenie wyborczego progu? Pragmatyczne podejcie do tego, co bdzie moliwe w najbliszych kilkunastu tygodniach do wyborw. Czyli uycie w wyborach tego, co mamy, i koncentracja na tym jednym zadaniu. Jeli nawet najbardziej trafne diagnozy nie traaj na Wiejsk, to droga do ich realizacji staje si o wiele dusza. Jeli nawet najbardziej zasuone rodowiska nie znajd w sobie siy, by si skoncentrowa na wyborach, eby miay w Sejmie chociaby ma reprezentacj, ich myli nie znajd przez kolejne lata wyrazu w praktycznej, konkretnej polityce. Dzikuj za rozmow.

Czy widzi Pan moliwo przeamania dominacji czterech partii na polskiej scenie politycznej? W jaki sposb mona to zrobi? Podstawowa rzecz to przywrcenie choby minimalnej reprezentacji politycznej w parlamencie tym rodowiskom prawicy, ktre praktycznie jej nie maj. To powinien by taktyczny cel. Uwaam, e to, co ma dzisiaj PJN now struktur, posw i posw do PE powinien temu powici. To bardzo wane, bo przez trzy lata moe nie by wyborw tak wynika z kalendarza. rodowiska o ktrych mwimy, taki okres suszy mog znie bardzo le. Jeli jednak powrc do Sejmu, zyskaj wan trybun do perswazji i dziaania. Nie ma tu wiele czasu na zastanawianie si. Nastpnym etapem powinna by praca nad now, wiksz quasi-podatkw powinny by rdem konstrukcj polityczn centroprawicy. zwikszania dochodw budetu, oraz Jakie rozwizania dotyczce podat- eby w taktycznym planie wymusza na kw proponuje PJN? ten temat deklaracj tych si politycz Podstawowa kwestia to przekona nych, ktre mog w tym roku formowa Polakw, e w sytuacji kopotw finan- nowy gabinet. sowych budetu moliwoci dziaania rzdu nie polegaj tylko na podwy- Dlaczego partie dominujce na sceszaniu podatkw. Dzisiaj premier Tusk, nie politycznej posiadaj tak wysokie jeli ma kopoty z budetem, mwi Po- poparcie? lakom z waciw sobie fraz: nie ma W sensie programowym przyzwyczainnego wyjcia, musz podnie podat- iy wielu Polakw do tego, e nie ma inki. To wielka ciema, bo po pierwsze nego systemu rzdzenia krajem ni rne powinien szuka moliwoci zdobycia formy poszerzania ingerencji pastwa. W rodkw w zmianach w administracji, sensie organizacyjnym zapewniy sobie w samej konstrukcji budetu, ktry co monopol funkcjonowania w regulacjach do struktury przetrwa od czasw PRL. dotyczcych procesu wyborczego oraz zaWiemy, e tam s moliwoci, jedna- sad funkcjonowania partii. Mimo e maj kowo szukanie ich w tym obszarze po zaledwie kilkadziesit tysicy czonto zbyt trudne zadanie dla rzdw pla- kw (dla porwnania: wielkie niemieckie stykowej polityki. Dzisiaj podstawow partie, take korzystajce z donansowaspraw jest wymuszenie na premierze i nia z budetu, maj po kilkadziesit razy liderach opozycji deklaracji, e nie bd wicej czonkw), uzurpuj sobie skupodwyszali podatkw przynajmniej tecznie jak dotychczas prawo do monoprzed zreformowaniem budetu, obci- polu na reprezentowanie opinii Polakw. ciem zbdnych etatw w administracji Wydaj na to ogromne rodki pochodzce itd. W naszym programie proponujemy z naszej kieszeni: na gupaw najczciej pjcie t drog. Jeli chodzi o podatki, reklam, na parotysiczne festyny polito proponujemy: wprowadzenie linio- tyczne, podczas ktrych nic wanego nie wej stawki PIT w wysokoci 19% z co mwi, na badania opinii publicznej.
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XV

KRAJ
JAK REFORMOWA PASTWO W STYLU WOLNOCIOWYM

Midzy teori a praktyk

Gdy zaczynaem publikowa na amach Najwyszego CZASU!, a byo to prawie dokadnie 10 lat temu (jak ten czas leci!), inspiracj do tego bya nie tylko ambicja podzielenia si z Czytelnikami swoimi przemyleniami, ale take w pewnym stopniu rosnca irytacja na niektre elementy zauwaalne w wczesnej prawicowej publicystyce dotyczcej tematw gospodarczych i politycznych.
KRZYSZTOF M. MAZUR w przedwyborczych sondaach opinii publicznej. (...) Komentatorzy ze wszystkich stron bardzo atwo przelizguj si nad oczywistymi i naprawd ju kompromitujcymi wynikami orodkw badania opinii publicznej, a przecie ostatnie miesice byy nieustannym zalewem wynikw sondaowych i przeliczaniem tyche wynikw na fotele parlamentarne. Ju wtedy wydawao mi si oczywiste, e albo pracownie sondaowe s uczciwe, ale niekompetentne, albo jeeli s kompetentne, to podawane przez nich wyniki wiadcz, e su manipulacji. Tak czy owak w obu wypadkach mona byo wnioskowa, e badania takie nie tylko s zbdne, ale nawet powinny by zakazane jako element znieksztacajcy wybory lub wprost jako czynnik nieuczciwej walki politycznej. Tymczasem po dziesiciu latach wszyscy wiedz, e sondaownie podrasowuj wyniki mona w ciemno obstawia, e jak jedna sondaownia (nazw nie podaj jedynie z ostronoci procesowej) poda, e Platformie przybyo poparcia, to na drugi dzie inna ogosi, e przybyo PiS-owi, a prezes tej ostatniej partii wprost owiadcza, e wedug wasnych sonday jego partii, przewaga PO nad PiS wynosi tylko kilka punktw procentowych, a w dwch przypadkach PiS wyszed na prowadzenie. zaduenia czy chociaby polityki pieninej (ile to polemik na ten temat byo z panami Machajem, Bartelskim czy nawet wczesnym redaktorem naczelnym p.Januszem Korwin-Mikkem), z konstatacj, e po ilu tam latach wypadaoby temat zaczyna od pocztku, gdy cay czas na rynek polityczny wchodz nowe roczniki, ktre bardziej interesuje, co kto pisze i mwi obecnie, ni to, co kto powiedzia czy napisa dziesi czy nawet pi lat temu. Ten terror teraniejszoci jest w tym wypadku przygnbiajcy. Tymczasem gdy Marek Belka nie by jeszcze prezesem polskiego banku centralnego, czyli NBP, z porki obecnej koalicji rzdzcej i prezydenta Komorowskiego, ale kandydatem na ministra nansw zawizujcej si dziesi lat temu koalicji SLD-PSL, opublikowaem, take na tych amach, artykulik (pt. A Belki w swoim oku nie dostrzegasz...) nawizujcy m.in. do problemw z nansowaniem OFE, ktrego konkluzja bya nastpujca: Najlepszy fundusz uzyska w cigu dwch lat stop zwrotu na poziomie 28% (przynajmniej tak si sami pochwalili), co oznacza, e zotwka woona w ten interes przyniosa po dwch latach 28 groszy (z czego 20 groszy dawno zjada inacja), a i tych pienidzy nie mona wypaci, pozostaje jedynie wta wiara, e gdzie tam s. Gdyby na t sam zotwk zaoy roczn lokat terminow w banku, przykadowo na 16% [wtedy stopa inacji i tym samym wysoko oprocentowania byy nieco wysze ni obecnie przyp. K.M.M.], po roku odebra i wraz z odsetkami ponowi depozyt to po dwch latach bank wypaciby (powtarzam: wypaciby, a nie obieca, e ma i kiedy moe wypaci) samych odsetek ponad 34 grosze. I nie udmy si, e kiedy te pienidze zobaczymy. Przypominam ow konkluzj sprzed dziesiciu lat, gdy obecnie rni ekonomiczni neoci nagle odkrywaj to samo, co byo ju oczywiste u pocztku opisywanego i de facto bardziej politycznego ni ekonomicznego projektu. Analogicznie mgbym jeszcze dugo przywoywa rne cytaty odnoszce si do szeregu innych spraw dotyczcych nansw publicznych, jak i innych rozwiza systemowych dlatego uwaam, e dzisiejsza formacja konserwatywno-liberalna ma
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

ie wdajc si w szczegy: najbardziej race byo nieco bezmylne operowanie szczeglnie przez wczesne mode pokolenie liberaw pojciami wycitymi ywcem z teorii popytowej vel neokeynesowskiej oraz delikatnie ujmujc do swobodne podejcie do empirycznej werykacji okrelonych postulatw spoeczno-ekonomicznych. Wrd konserwatywnych liberaw zapanowaa wtedy nawet swoista moda na kontestowanie ocjalnych danych i statystyk; pamitam doskonale, jak sam musiaem niejednokrotnie tumaczy zainteresowanym, e problem nie tkwi w samych danych czy statystyce, ale w sposobie wykorzystania tych narzdzi, ktrymi dysponuje statystyka rozumiana jako narzdzie opisywania rzeczywistoci i werykowania hipotez. Dla przykadu: dzisiaj nie trzeba specjalnie przekonywa co sprytniejszych obserwatorw ycia publicznego, e tzw. sondae su bardziej przedwyborczej, partyjnej lub komercyjnej propagandzie ni rzeczywistemu werykowaniu hipotez dotyczcych opinii spoeczestwa na dany temat. Ale swj artyku sprzed prawie dziesiciu lat powicony wanie temu tematowi uwaam praktycznie za pionierski. Pisaem wtedy, e zdziwienie moe budzi powtarzanie si pewnych prawidowoci dotyczcych kierunku i wielkoci bdw zawartych

Co byo, to jest, a co jest, to... Powysze reminiscencje wynikaj nie tyle ze wspomnianego na wstpie cynowego jubileuszu publicystycznego, co z powtarzajcych si ostatnio rozmw, podczas ktrych obecni modzi zwolennicy prawicy konserwatywno-liberalnej podsuwaj mi pod nos artykuy take z NCz! dotyczce np. problemw polityki skalnej czy konkretnych zaoe polityki liberalnej, jak bdziemy realizowa, gdy ju wreszcie uda nam si zdoby jaki bezporedni wpyw na stanowienie prawa czy rzdzenie. W takich momentach nachodz mnie tzw. ambiwalentne odczucia, wynikajce z jednoczesnego krzyowania si w wiadomoci informacji na temat wszystkich tych publikacji, jakie gwnie na tych amach popeniem by uy wasizmu w temacie polityki podatkowej, skalnej (tj. dotyczcej wydatkw publicznych), pastwowego

XVI

NR 26-27 (1101-1102)

KRAJ
mona wmwi narodowi, e za stan naszych nansw i ekonomiki odpowiadaj jakie czynniki wysze.

Czy Donald Tusk ju wie, e i u nas zdarzy si wariant grecki?

podane pewnego rodzaju gotowce dotyczce tych rozwiza i w pewnych sprawach nie musimy zaczyna dyskusji od pocztku.

Fakty i zabobony Na pewno istotn i pozytywn zmian, jaka nastpia w minionych latach, byo zwrcenie wikszej uwagi na konkretne wielkoci, wartoci, ceny, relacje, co sprowadzio debat publiczn przynajmniej w okrelonych obszarach z poziomu ideologicznych oglnikw do konkretw. Bo wanie w takich kwestiach jak podatki, wydatki czy zaduenie konkretne wartoci wicej przemawiaj do wyobrani ni najbardziej uzasadnione, ale oglne przestrogi dotyczce dyscypliny nansowej pastwa. Take nawet proste zestawienie tych wielkoci sprzed np. dziesiciu lat i obecnych doskonale pokazuje stan nansw kraju oraz metody, ktrymi kolejne rzdy do tego stanu doprowadziy. W tym miejscu chciabym nawiza do ostatniej publikacji p.Marka angalisa pt. Ile pacimy haraczu i wskaza dwie sprawy warte sprecyzowania. Ot w cigu minionej dekady rosy take ceny, co rwnie wynikao z polityki pastwowych instytucji i charakteru obowizujcego systemu nansowego, a skumulowana inacja w tym okresie wyniosa blisko 32,5 procent. Trudno zatem porwnywa np. wielko wydatkw publicznych z pominiciem tego czynnika, gdy wielko tych wydatkw w 2000 roku wyraona w cenach z roku 2010 bya znacznie wysza ni podana wielko nominalna. Dlatego realnie wydatki publiczne wzrosy nie o 130 proc., ale o 72 proc. przy zaoeniu, e rok 2000 jest rokiem
NR 26-27 (1101-1102)

bazowym. Nie zmienia to oczywicie faktu, e wzrost ten by ogromny, natomiast aby lepiej zrozumie destrukcyjny mechanizm, ktry z roku na rok stawia nasz kraj w coraz gorszym pooeniu ekonomicznym, wystarczy zauway, e w minionych dziesiciu latach nasz skumulowany dochd narodowy (PKB) wzrs realnie o ok. 55 proc., w tym samym okresie wydatki publiczne wzrosy o wspomniane wczeniej 72 proc., natomiast czny pastwowy dug publiczny przyrs o ponad 100 procent. Jest to do oczywiste, gdy w przypadku gdy wydatki przyrastaj szybciej ni dochd, konsekwencj musi by wzrost zaduenia. Natomiast o stanie wiadomoci naszych elit politycznych wiadczy chociaby ostatnia wypowied premiera Tuska dotyczca pomocy nansowej dla Grecji, w ktrej ma partycypowa rwnie nasz dziurawy budet. Premier wyrazi si mianowicie w nastpujcych sowach: Odpuka, w przyszoci te moemy znale si w takiej potrzebie. Dlatego Polska bya jednym z pierwszych krajw, ktre deklaroway pomoc w postaci gwarancji czy gotwki Islandii, otwie czy Modowie. Warto zwrci uwag, e premier kraju jakby nie zauway, e to, czy nasz kraj znajdzie si w takiej sytuacji jak Grecja, nie zaley zasadniczo od nieprzewidzianych czynnikw losowych lub zjawisk przyrody, ale wanie od polityki uprawianej przez rzd. Dlatego w tej konkretnej sytuacji nic nie pomoe zabobonne odpukiwanie (jak rozumiem, w niemalowane drewno), a co najwyej popukanie si we wasne czoo; nie wierz jednake, by premier o tym fakcie nie wiedzia. Mam natomiast przekonanie, e wierzy on, i

Ekstrema funkcji pastwa Wracajc natomiast jeszcze na chwil do artykuu p.angalisa, to mieszane uczucia mog budzi take kocowe wnioski zawarte w podrozdziale pt. Pastwo minimum. Ot doskonale jest wiedzie, e gdyby wydatki pastwa nie przekraczay 10 proc. PKB, administracja bya szcztkowa etc., to wicej forsy pozostaoby w naszych portfelach mam jednake wraenie, e nie chcemy najbliszej przewidywalnej przyszoci strawi na debatach o ideale pastwa minimum, ale na debacie o konkretnej sytuacji naszego pastwa, w ktrym samych emerytw i rencistw yje ju obecnie ok. 9,3 mln. rednia emerytura z ZUS przekroczya ju w ubiegym roku 1700 z, za rednia renta 1200 z, wic nawet jeli uwzgldnimy podatki oraz nisze wiadczenia ubezpieczonych w KRUS, to i tak na same, i to nawet zmniejszone wydatki emerytalno-rentowe naleaoby przeznacza ponad 10 proc. PKB. Doskonale wiemy, e tych pienidzy realnie nigdzie nie ma, a zabezpieczeniem ich wypaty mog by tylko podatki nazywane obecnie eufemistycznie skadkami emerytalno-rentowymi. Moim skromnym zdaniem, w naszej obecnej sytuacji dobrym krokiem we waciwym kierunku, a przy tym moliwym do zrealizowania ju w pierwszym nowym budecie, byaby likwidacja wszystkich funduszy celowych, ktrych funkcjonuje obecnie bodaje 27 (podaj ow wielko z gowy, wic moe jest to o jeden wicej lub mniej) i wczenie tych rodkw do budetu pastwa, a nastpnie zrwnowaenie wpyww i wydatkw, czyli likwidacja instytucji deficytu budetowego oraz zmniejszenie wydatkw publicznych o ok. 150 mld zotych (nie obyoby si take bez ci wiadcze emerytalnorentowych). Nie chciabym po raz kolejny szczegowo rozwija tych koncepcji, natomiast konkretne programy nie mog bazowa na zgrabnych bon motach, tak samo jak programw takich, odnoszcych si do konkretnych sytuacji, nie mog zastpowa oglne nawet najmilej brzmice dla liberalnego ucha teorie.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XVII

KRAJ

Ranczerzy postpu
TVP 1 zakoczya edycj pitej serii serialu Ranczo, ktry ju po swej premierze wiosn 2006 r. zyska miano kultowego, stajc si pierwszym od czasw Alternatywy 4 polskim serialem komediowym, podczas ktrego widz mia si sam, bez podpowiedzi w postaci sztucznie dogranych salw miechu.
ZDZISAW KOCIELAK Amerykank i jej partnera Kusego (Pawe Krlikowski) malarza nowoczesnych bohomazw i eks-alkoholika zmagaj si z odwieczn ciemnot podlasko-lubelskiej wsi, bdcej wszak matecznikiem prawicy: wilkowyjscy chopi, w przewaajcej masie prymitywni i leniwi, jak ognia boj si funduszy europejskich, chocia jak po wielokro pada z ekranu le one wrcz na ulicy; skoni ich do skorzystania z tych pienidzy moe tylko zawi wobec ssiada. S nietolerancyjni, nie akceptuj seksu przedmaeskiego i ycia bez lubu, nie stosuj antykoncepcji, maltretuj swoje i cudze zwierzta. Gwna pozytywna bohaterka serialu, wspomniana Lucy, ciemnot ow energicznie zwalcza czynem i sowem, zakadajc we wsi uniwersytet ludowy, w ktrym oprcz propagowania unijnych dobrodziejstw prowadzi edukacj seksualn i ratuje przeznaczane na rze konie za sympatycznemu, owszem, acz bezradnemu plebanowi wygasza przez Artura Barcisia). W tym miejscu lm zmieni si zreszt w zawy melodramat: zamiast wyj jakim sprytnym fortelem, gwna bohaterka rozpamituje w niecny czyn przez trzy kolejne odcinki, jak gdyby w Ameryce bo przecie nie w UE! takie kwoty przekazywao si na gb. A pomyle, e kiedy p Polski zamiewao si, e w brazylijskim tasiemcu tytuowa niewolnica Isaura przez kilka odcinkw deliberowaa, czy przyj maesk ofert swego pana Leoncia... Pomimo przeciwnoci Lucy wygrywa wybory, zostaje nowym wjtem i zaprowadza

adawany w najlepszym czasie antenowym, w niedziele zaraz po gwnym wydaniu jedynkowych Wiadomoci, bi

rekordy ogldalnoci: emitowana w 2009 roku czwarta seria miaa 10-milionow widowni, kady odcinek tegorocznej serii ogldao rednio 7,8 mln telewidzw! Sukces pierwszych odcinkw Rancza sprawi, e zrealizowano cztery nastpne serie w sumie 65 odcinkw. Jak zapowiedzia reyser, Wojciech Adamczyk, pita seria nie bdzie ostatnia. Pomys fabuy serialu wzorowany jest na popularnych swego czasu i u nas powieciach woskiego satyryka, zarazem zagorzaego prawicowca, Jana Guareschiego, ktrej bohaterem by maomiasteczkowy proboszcz Don Camillo, toczcy na co dzie boje z burmistrzem-komunist, w razie potrzeby potracy wszake z nim zgodnie wsppracowa. Oto do lecej w powiecie Radzy Podlaski gminnej wsi Wilkowyje, w ktrej rzdy cia i dusz sprawuj tsknicy za komun wjt Pawe Kozio i jego brat-bliniak, proboszcz Piotr Kozio (grani perfekcyjnie przez Cezarego aka), przybywa wnuczka przedwojennej dziedziczki, Amerykanka Lucy Wilska (Ilona Ostrowska). Wie jest oczywicie kcyjna, niemniej ukazane w niej mechanizmy s a przynajmniej w pierwszych odcinkach byy jak najbardziej realne. Niestety, do czasu. Po pierwszej, bardzo udanej serii kada nastpna z maymi wyjtkami (np. znakomity odcinek W samo poudnie) bya coraz gorsza, przedstawiane sytuacje coraz bardziej wydumane, a humor momentami wrcz opatologiczny. Z czasem serial sta si zwyk propagandow agitk, w ktrej ukazane niezwykle pozytywnie siy postpu reprezentowane przez

postpowe tyrady w rodzaju: jak si ludzie kochaj, nie jest im potrzebny aden papier (tzn. lub lub chocia rozwd z poprzedniego zwizku) albo: jeli Koci jest przeciwko aborcji, to dlaczego sprzeciwia si antykoncepcji etc. Na takie dicta proboszcz nie ma adnych argumentw poza sakramentalnym: taka jest nauka Kocioa. Tymczasem jak zdradzi jeden z katolickich tygodnikw nagrywany w mazowieckim Jeruzalu serial znajduje si pod duszpastersk opiek kurii warszawskopraskiej. Zgod na wykorzystanie tamtejszej wityni wyda, po zapoznaniu si ze scenariuszem pierwszej serii, wczesny ordynariusz, abp Sawoj Leszek Gd. Jeruzalski proboszcz otrzymywa scenariusze odcinkw i wnosi nawet do nich swoje uwagi; jest zreszt szczliwy, gdy lmowcy i aktorzy pomogli zebra fundusze na remont XVIII-wiecznej wityni. Walka o postp wymaga powice, tote dzieln bojowniczk co rusz spotykaj rozmaite wistwa, za ktrymi stoi perdny wjt: najpierw prbuje j nastraszy duchami mieszkajcymi rzekomo w starym dworku jej babci, potem le anonimy do Kurii donoszce o nauce antykoncepcji w paraalnej salce, wreszcie publicznie oskara j o defraudacj 50 tys. z, ktre mieszkacy wpacili jej na (rzecz jasna, dotowany przez Uni) internet, a ktre ufna Lucy przekazaa bez pokwitowania sekretarzowi gminy Czerepachowi (znakomicie kreowanemu

wiate rzdy kobiet jej najbliszymi wsppracowniczkami zostaj: ona eks-wjta oraz wyzwolona ze strachu przed owym samczym tyranem gwna ksigowa urzdu, niejaka pani Lodzia. Serial utrwala wic stereotypy z PRL, dodajc do nich nowe mianowicie e radni (oczywicie mczyni) to bez wyjtku ktliwe oszoomy zajmujce si jedynie zmianami nazw ulic i bogoojczynian frazeologi. Take i przegrany wjt Kozio odwouje si jawnie do hase nacjonalistycznych i antyeuropejskich (my tu unijnych srebrnikw nie potrzebujemy!), podkrela swoj polsko i swojsko postawa ta jest wyranie napitnowana. Podobnie z caej masy modzieowych subkultur, ktrych implantacj we wsi zajmuje si skoniktowana z ojcem crka wjta, jednoznacznie potpieni (wraz z wypowiedzian przez Kusego grob zycznego wybicia z gowy) zostali jedynie skinheadzi, goszcy haso Polska dla Polakw. Oczywicie zy jest tylko prawdziwy Polak kiedy do wsi przyjedaj policyjni praktykanci z Woch, caa karczma wraz z nimi piewa: Sono un italiano vero (Jestem prawdziwym Wochem)... Kto powie: o co kruszy kopie przecie to tylko komedia. Ale skoro poprzez sposb ukazywania bohaterw i wypowiadane przez nich kwestie opowiada si wyranie po jednej stronie wiatopogldowej barykady, staje si ukryt, a przez to znacznie groniejsz, propagand. Jakie bowiem by mog pogldy i postawy szerokich warstw spoeczestwa, skoro milionom widzw w najlepszym czasie antenowym publicznej telewizji, za pienidze ze ciganego od wszystkich abonamentu serwuje si tak jednoznaczn ideologicznie straw?
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XVIII

NR 26-27 (1101-1102)

KRAJ
AKCJA PLAKATOWA SI ROZPDZA

Nie wahaj si pom!

biecym numerze po raz drugi zamieszczamy plakat Nowej Prawicy i zachcamy wszystkich, by powicili troch czasu na odbicie go i powieszenie w jakim widocznym, ale legalnym miejscu. Jeli masowo wemiemy udzia w tej akcji to skutki mog przerosn nasze najmielsze oczekiwania. W cigu ostatnich kilku dni dostalimy zdjcia z plakatowania od Jakuba Dyragi, Wiktora Zieliskiego, Dawida Wachowicza, Adriana Borkowskiego, Piotra Dybowskiego, Pawa Pokrzywiskiego i Pawa Lewandowskiego. Cz z nich zamieszczamy powyej i przypominamy, e najlepsze nadesane fotki wezm udzia w losowaniu nagrd ksikowych. A za dwa tygodnie nowy plakat!

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XIX

KRAJ

Krwawi ubecy z Mylenic

Sd skaza byego szefa Powiatowego Urzdu Bezpieczestwa w Mylenicach, Stanisawa B., na dwa lata wizienia za zncanie si nad winiem w 1946 i 1947 roku. Ubek bi go rkami po twarzy i caym ciele, kopa, zgniata palce rk linijk, grozi pozbawieniem ycia i wyzywa wulgarnymi sowami. Prbowa w ten sposb zmusi Stanisawa S., aby przyzna si, e nalea do niepodlegociowej organizacji Byskawica. Drugi mylenicki oprawca, Julian S., ma by wkrtce sdzony.
TADEUSZ M. PUASKI lenic. Tam zaczo si pieko wspomina dzi kobieta. Czterech ledczych przesuchiwao j bez przerwy przez dwa tygodnie grudnia 1948 roku. Wielogodzinne tortury stosowali te w styczniu 1949 roku. Bili j i kopali po caym ciele brzuchu, gowie, piersiach okadali pej- Oddzia Jana Dubaniowskiego Salwy. Pierwszy czami po pitach, z prawej Jzef Mika ps. Wrzos, Leszek. przypalali stopy, wbijali igy i szpilki pod paznokcie rk. roku nie zamierza si ujawnia przed Katom nie przeszkadzao, e byli niewie- Sowietami, uznajc swoj zaleno od le starsi od swojej oary. Kiedy wrzucali Narodowych Si Zbrojnych. W czerwcu j sin na kocu do celi, wspwiniowie tego roku Salwa zosta mianowany komendantem Okrgu Bocheskiego myleli, e nie yje. Ubecy z Mylenic byli znani z fanta- NSZ. Oddzia przyj nazw andarzji. Sami przygotowywali sobie narz- meria (czasem te Salwa od pseudzia tortur. Kable na kiju, bykowce ze donimu dowdcy). Poniewa skada si skry, metalowe spryny, a nawet pasy przede wszystkim z ludzi miejscowych z nabojami do karabinu maszynowego. (z powiatw: bocheskiego, brzeskiePodczali przesuchiwanych niewane: go, mylenickiego i limanowskiego), mczyzn czy kobiety do prdu (nazy- mia silne oparcie w terenie. By dobrze wali to suchaniem francuskiego radia). uzbrojony i umundurowany. W jednym z raportw (kwiecie 1946 r.) Jan DuUBECY Z MYLENIC BYLI ZNANI baniowski okreli gwne Z FANTAZJI. SAMI zadania andarmerii: PRZYGOTOWYWALI SOBIE paraliowanie dziaalnoci NARZDZIA TORTUR. KABLE wadz komunistycznych, NA KIJU, BYKOWCE ZE SKRY, przygotowanie si do anMETALOWE SPRYNY, A NAWET tysowieckich dziaa dyPASY Z NABOJAMI DO KARABINU wersyjnych na wypadek wybuchu nowej wojny i MASZYNOWEGO. PODCZALI likwidacje pospolitych szaPRZESUCHIWANYCH NIEWANE: jek bandyckich nkajcych MCZYZN CZY KOBIETY DO PRDU (NAZYWALI TO SUCHANIEM ludno. Jego onierze przeprowadzili szereg udaFRANCUSKIEGO RADIA). nych akcji, np. 20 listopada 1945 roku zabili w zasadzce Chcieli wytuc ze mnie informacje o moim w Raciechowicach dwch funkcjonariubracie, ale ja nic nie wiedziaam, prcz tego, szy UB z Mylenic, ktrzy chcieli aresze w czasie niemieckiej okupacji by w Ar- towa Jzefa Mik. mii Krajowej mwi Maria M. Ppor. AK Jzef Mika (ur. 6 stycznia 1927 r. w Gruszowie) obj dowdztwo Najsawniejsza akcja grupy poudniowej po zamordowaniu Jzef Mika, ps. Wrzos, Leszek, przez UB w marcu 1946 roku Jzefa Truteby jednym z dowdcw partyzanckiej go, ps. Lis, zostajc jednoczenie zastpc grupy, ktra dziaaa gwnie w powie- Dubaniowskiego. Wkrtce potem oddzia cie mylenickim i bocheskim. Nalea Salwy zorganizowa zasadzk pod ado poakowskiego oddziau Jana Du- panowem, ktra bya najsawniejsz akcj baniowskiego Salwy, ktry po 1945 andarmerii napisa dr Maciej KorNR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

zyny Stanisawa B. IPN zakwalikowa jako zbrodni komunistyczn i zbrodni przeciwko ludzkoci. Byy krwawy ubek, a dzi 89-letni emerytowany nauczyciel, nie przyzna si do winy. Twierdzi, e nikogo nigdy nie uderzy, a nawet e aden z winiw nie by bity w jego obecnoci. O tym, e byo inaczej, wiadcz nie tylko zeznania yjcego do dzi pokrzywdzonego, ale rwnie protokoy z przesucha. Wyrok nie jest prawomocny. Sprawa Stanisawa B. jest jednym z wtkw ledztwa dotyczcego zbrodniczej dziaalnoci Wojewdzkiego Urzdu Bezpieczestwa Publicznego w Krakowie i Powiatowego Urzdu Bezpieczestwa Publicznego w Mylenicach mwi prokurator Marek Kowalcze z pionu ledczego krakowskiego IPN. Uzyskalimy obszerny materia dowodowy dotyczcy kilkuset osb.

Myleli, e nie yje Jedn z tych spraw jest ledztwo przeciwko innemu mylenickiemu ubekowi Julianowi S. IPN oskary go o katowanie winiarki. Marysi M. ubecy aresztowali w grudniu 1948 roku, gdy miaa 17 lat. Przewieli j najpierw do Bochni, a nastpnie do My-

XX

KRAJ
ku z krakowskiego IPN. Na niedziel, 31 marca 1946 roku, Salwa zamwi za dusz Jzefa Trutego msz w. aobn w kociele paraalnym w apanowie. Na ten sam dzie pepeerowcy zaplanowali przedreferendalny wiec propagandowy w budynku Szkoy Powszechnej w apanowie. Nie wiadomo, czy akcja bya zaplanowana wczeniej, czy te stanowia ywioowy odruch zemsty. (...) Po wiecu, ok. godz. 16.00, caa delegacja wracaa do Bochni. Zasadzk salwowcy urzdzili niecae dwa kilometry za apanowem. (...) Straty komunistw byy bardzo due. Wedug rnych relacji i dokumentw zgino od 7 do 10 ludzi. Wrd nich powiatowy komendant milicji z Bochni Gruszka, trzech ubowcw i czterech innych milicjantw. Ciko rannych byo jeszcze dziesi osb: w tym Chlebowski i Zygmunt Mynarski z KW PPR w Krakowie, sekretarz PPR Smajda, kolejnych trzech ubowcw i piciu milicjantw. Sukces partyzantw by trudny do przecenienia. sprawny organizator, ktry uciek wielu obawom, a jako czowiek nie by pozbawiony poczucia humoru. Ale dziaalno w lesie stawaa si coraz trudniejsza. Zacz zwierza si swojej rodzinie, e pragnie doczeka lat, gdy nie bdzie musia nikogo zabija napisaa Apolonia Ptak w ksice Prawem wilka. ma si swojego terenu. Pod koniec caej tej tuaczki (...) by ju tak wykoczony, tak mia skoatan gow, e zapomina, gdzie i u kogo zostawi granaty i naboje. Czsto zapomina te miejsca, gdzie schowa pienidze. Mrz to Franciszek Mrz, ps. w, Bbr, Dziadek, Halniak, towarzysz broni i niedoli Jzefa Miki. W 1943 roku utworzy jeden z pierwszych oddziaw dywersyjnych na ziemi mylenickiej, wchodzcy w skad AK. Pomaga uciekinierom z niemieckiej niewoli gwnie Rosjanom, a take kilku rodzinom L A M A

Renegat Reniak Coraz trudniej byo im znale bezpieczne miejsca na meliny. Musieli si wic rozdzieli, bo pojedynczo atwiej im byo szuka schronienia. Mrz cigle trzyR E K

Ju w sprzeday! Tylko w pdf-ie

Nie chce ju zabija Maciej Korku pisze dalej: Bezpieka, bezsilna w stosunku do partyzantw, dokonaa krwawej zemsty na okolicznych mieszkacach, gwnie na dziaaczach PSL. (...) Dubaniowski odpowiedzia nastpnymi akcjami zbrojnymi. 14 marca 1947 roku Salwa wraz z oddziaem ujawni si i zoy bro w PUBP w Bochni. Wyda te apel o wyjcie z podziemia. Jednak prba powrotu do cywilnego ycia w Krakowie si nie powioda. Mona przypuszcza, e podobnie jak inni dowdcy Dubaniowski by w tym czasie nachodzony przez ubowcw w celu wyraenia zgody na wspprac agenturaln bd objcie komendy nad ubowskimi oddziaami prowokacyjnymi. W sierpniu 1947 roku Salwa wznowi dziaalno konspiracyjn na czele kilkuosobowego oddziau kontynuuje historyk IPN. Tym razem nie trwao to dugo. Ju 27 wrzenia 1947 r. w miejscowoci Ruda Kameralna Dubaniowski wraz z kilkoma onierzami oddziau zosta zaatakowany przez UB. W czasie strzelaniny jego podkomendni zdoali si wycofa, jednak sam Salwa poleg w walce. Wkrtce kolejni onierze Jana Dubaniowskiego ginli w walce lub ywi traali w rce UB. Zagroony Jzef Mika, ktremu te nie udao si wrci do normalnego ycia, obj dowdztwo nad samodzielnym oddziaem zbrojnym. Jego partyzanci wsawili si szeregiem brawurowych akcji, likwidujc kondentw, funkcjonariuszy UB i PPR-owcw. Wspominany jest jako dobry onierz,
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXI

KRAJ
ydowskim. W lecie 1946 roku zorgani- bitny prozaik, scenarzysta lmowy i te- widzc wysiek pracownikw Bezpiezowa oddzia zrzeszenia Wolno i Nie- atralny Reniak zmar w 2004 roku. czestwa w budowie Demokracji, prazawiso, podporzdkowany Jzefowi gnbym sw prac cho czciowo w poKurasiowi Ogniowi. Na skutek aresz- Bylimy na procesie wyszym dopomc napisa w podaniu. towa pod koniec 1946 i ujawnie w ra- brata wszyscy Skoczy sze klas, doksztaca si w szkomach amnestii 1947 roku oddzia przesta Po aresztowaniu Mika i Mrz zostali le bezpieki. Pracowity, zdyscyplinowany, istnie. Mrz ukrywa si na wasn rk, poddani brutalnemu ledztwu. Widzia- ale brak mu zdolnoci decyzyjnych. Poziom aby w padzierniku 1947 roku stan u em Mik na procesie ksidza Muniaka. intelektualny redni czytamy w jednej Lea sobie najspokojniej w wiecie na z ubeckich charakterystyk. W 1948 roku boku Jzefa Miki. Pewnego dnia Mrz przyszed do za- awie, z nog uniesion dosta nagrod, 6 tys. z, przyjanionego z nim od lat czowieka w w gr (...) Zachowywa za udzia w rozbiciu partyWiniarach. By pewny, e tu go przenocu- si wtedy cynicznie, bo zanckiej grupy Mciciela. j. Gospodarz jednak wyszed przed dom, wiedzia e zginie. W 1949 roku, trzy miesice przywita go serdecznie, ale odmwi Proces mieli wsplny po tym jak UB wypucinoclegu. Tumaczy, e boi si o swego ekspresowy. Sdzia o skatowan Marysi M., Julian S. zosta oskarony, syna. Mrz si wtedy rozpaka. To zda- Wojskowego Sdu Rea potem skazany za wsprzao si rwnie w innych zaprzyjanio- jonowego w Krakowie udzia w miertelnym pobinych domach czytamy dalej w ksice nie pozwoli na przesuciu innego winia mylePrawem wilka. Jzek [Mika T.M.P.] chanie 18 wiadkw wenickiego UB, Stanisawa pod koniec robi takie wraenie, jak by ju zwanych przez obroc, sam szuka mierci (...). Nie wiem, w co m.in. rodzin ydowskich Janiczaka. Ten szef stray on wierzy albo i nie wierzy, ale byo mu oraz sowieckich opoarnej z Dobczyc, podejju chyba wszystko jedno. rzewany o sprzyjanie parnierzy uciekinierw Jzef Mika i Franciszek Mrz wal- z niemieckiej niewoli Marian Struyski tyzantom, zmar 3 kwietczyli a do pocztku padziernika 1950 ukrywanych w czasie vel Reniak. Renegat nia 1949 roku po trzech roku. Wpadli w wyniku zdrady. Wyda wojny przez Mroza. i zdrajca, agent UB. godzinach przesuchania. ich Marian Struyski, byy onierz Wyrok zapad 12 maja Powodem by uraz gowy. AK i WiN na Grnym lsku, zwerbo- 1951 roku. Julian S. dosta pi lat i wany do wsppracy z bezpiek w 1947 Bylimy na procesie brata wszyscy (...), zosta dyscyplinarnie zwolniony z UB. Po roku. Przed partyzantami podawa si za w Gruszowie nie dao si y. Byam w wyjciu z wizienia pracowa w rnych cznika z Delegatur Zagraniczn WiN ciy, kiedy nas nachodzio UB. Mwili, krakowskich przedsibiorstwach. o pseudonimie Karol. Struyski okaza e jak nie zapi Jzka, to si na nas ze- W sprawie Marii M. jego podpis widniesi bardzo skutecznym agentem, ktry mszcz (...). Dom nam rozwalia bezpie- je pod jednym z protokow przesucha przyczyni si wczeniej do likwidacji ka. Nasze pole kupili ssiedzi za bezcen. 19 grudnia 1948 roku. Zwyrodnialec post-Ogniowego oddziau Wiarusy, (...) Jeszcze po mierci Jzka przelado- oczywicie do winy si nie poczuwa. wali nasz rodzin. Brata Powiedzia, e kto podsun mu pismo nastpnie oddziau StaniJanka zamykali co dwa do podpisu mwi Marek Kowalcze, sawa Nowaka Iskry, a dni, zawsze wtedy gdy oskarajcy prokurator IPN, ktry 9 marpo wydaniu oddziau ppor. mia egzaminy. Gdyby ca 2011 roku przedstawi Julianowi S. zaJzefa Miki bra udzia w wiedzieli wczeniej, z rzuty popenienia przestpstwa polegajrozpracowaniu oddziau kpt. Kazimierza Kamiektrych jest Mikw, nie cego na tym, e: skiego Huzara oraz w przyjliby go na studia. W okresie od 15 grudnia 1948 r. do najwikszej grze operacyjPo wypuszczeniu z 17 stycznia 1949 r. w Mylenicach bdc nej MBP tzw. Operacji katowni w Mylenicach urzdnikiem funkcjonariuszem PowiaCezary. Jako TW uywa Marysia M. staraa si towego Urzdu Bezpieczestwa Publiczpseudonimw Henryk, normalnie y. Przenio- nego w Mylenicach popeni zbrodni Karol, Zbigniew, Kasa si do Krakowa. Jed- komunistyczn oraz przeciwko ludzkoci zimierz, Teodor, by nanak i tu ubecy nie dawali poprzez to, e w ramach represji za dziastpnie kadrowym pracowjej spokoju. Jej brat, J- alno w organizacji o charakterze nienikiem SB MSW. W PRL-u zef Mika, razem z Fran- podlegociowym i pomoc jej czonkom, pod nazwiskiem Marian Franciszek Mrz ciszkiem Mrozem zosta wraz z innymi funkcjonariuszami znca Reniak opublikowa w Bbr", w", skazany na kar mier- si zycznie i moralnie nad pozbawion zbeletryzowanej formie stracony 25 VI 1951 r. ci. Rozstrzelano ich w wolnoci Mari M., poprzez bicie rkawielokrotnie wznawiane Wizieniu Montelupich mi po gowie i caym ciele, kopanie, biwspomnienia Sam wrd obcych. w Krakowie 25 czerwca 1951 roku i po- cie pejczami w szczeglnoci po stopach, Akcj przeciwko bandytom z oddziau chowano w jednym grobie na Cmentarzu przypalanie stp, wbijanie szpilek pod paznokcie, a to w celu zmuszenia jej do Jzefa Miki opisa z kolei w ksice Czo- Rakowickim. skadania wyjanie wskazujcych miejwiek stamtd. Ta prowokacja zakoczya sce ukrycia si jej brata Jzefa Miki oraz si penym sukcesem. Mika i Mrz zostali Zmar po trzech godzinach ujci. Dwaj pozostali onierze zginli w Julian S. sub w mylenickim UB posiadanej przez niego broni. IPN zapowalce podczas prby aresztowania ponad zacz w 1946 roku. Zwracam si z pro- wiedzia skierowanie aktu oskarenia do dwa tygodnie pniej 23 padziernika b o przyjcie mnie do szeregw Bezpie- sdu. TADEUSZ M. PUASKI 1950 roku. Renegat Struyski jako wy- czestwa. Prob sw motywuj tym, e

XXII

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

POSTP W WIECIE
FOT. WIKIPEDIA

Francuskie Zgromadzenie Narodowe odrzucio socjalistyczny projekt legalizacji maestw homoseksualnych. Przeciw gosowali niemal wszyscy przedstawiciele rzdzcej centroprawicy. Partia Socjalistyczna uznaa jednak za swj sukces to, e po raz pierwszy na forum parlamentu udao si doprowadzi do debaty na ten temat. Socjalici zapowiedzieli, e jeli tylko dojd do wadzy w wyniku wyborw parlamentarnych w przyszym roku, doprowadz do legalizacji maestw osb tej samej pci. Zawsze podejrzewalimy, e ten Marks z Engelsem to bya para gejw. EUROPA Dwudniowe referendum we Woszech zostao uznane za wane, poniewa gosowao 57% wyborcw. Centroprawica p.Sylwiusza Berlusconiego poniosa klsk, gdy ponad 90% obywateli opowiedziao si za uchyleniem obowizujcych ustaw i przepisw, m.in. w sprawie zarzdzania usugami publicznymi, takimi jak dostawa wody przez prywatne rmy, a take ustawy, na mocy ktrej premier i ministrowie mog usprawiedliwi sw nieobecno w sdzie na procesie karnym obowizkami wynikajcymi z pracy w rzdzie. Wosi poegnaj si te z planami budowy elektrowni atomowych. Wbrew trendom dominujcym w Europie, Wochy dokonuj zwrotu w lewo. Ale co si dziwi ci makaroniarze to zawsze jacy tacy lewi byli.

debaty na temat nowego programu oszczdnociowego. Na ulicach Aten znowu doszo do gwatownych star z policj przed gmachem parlamentu. Premier, p.Jerzy Papandreu, zapowiada nawet podanie si do dymisji, eby uatwi utworzenie rzdu jednoci narodowej. Warunkiem jest poparcie przez ewentualny nowy rzd wymogw midzynarodowego pakietu ratunkowego przyznanego Grecji, ale opozycyjna partia Nowa Demokracja owiadczya, e ugrupowanie wejdzie do takiego rzdu tylko wtedy, gdy warunki, na jakich UE i MFW przyznay pomoc, zostan

Ciekawe, ile Moskw kosztuje utrzymanie tej opozycji? P. Piotr Passos Coelho, przywdca Partii Socjaldemokratycznej (PSD), zwycizca wyborw parlamentarnych (38,6%) w Portugalii z 5 czerwca, zosta mianowany premierem przez JE Hanibala Cavaco Silv. Nowy rzd powinien niezwocznie zacz wdraa drastyczny program reform, ci i oszczdnoci, dziki ktremu Portugalia dostaa 78 mld uro zewntrznej pomocy. Jak na lewicowcw to odwanie. Jeszcze moment i bdziemy trzyma za nich kciuki. Rosyjski monopolista energetyczny Inter RAO wznowi dzisiaj pene dostawy energii elektrycznej na Biaoru po osigniciu w pitek porozumienia, e biaoruska rma Bieenergo do 5 lipca spaci dug wysokoci 37 mln uro. Rosyjskie dostawy energii elektrycznej pokrywaj 10-12 proc. zapotrzebowania Biaorusi. Jako nie sycha u nas gosw penych oburzenia, e Rosja szantauje Biaoru, jak to si dziao w wypadku Ukrainy. W ub. tygodniu Czechy cakowicie sparaliowa oglnokrajowy strajk pracownikw transportu. Nie jedziy pocigi, tramwaje i autobusy i metro. Akcj zorganizowaa koalicja zwizkw zawodowych pracownikw transportu, protestujc w ten sposb przeciw wprowadzanym przez centroprawicowy rzd reformom systemu socjalnego i emerytalnego, suby zdrowia oraz zmianom podatkowym. Do strajku doczyy szkoy i opieka zdrowotna. E tam, to nic, prawdziwym ciosem dla Czechw byby strajk w browarach.

JE Dymitr Miedwiediew, prezydent Rosji, kontynuuje najwiksze od lat Bugaria zdecydowaa si na wsppra- zmiany w strukturach MSW, ktre s elementem szeroko zakrojonej reformy c z amerykaskim koncernem naftoorganw cigania, majcej podnie ich wym Chevron przy zagospodarowaniu z gazu upkowego. W maju Chevron skuteczno i ukrci panujc w nich korupcj. Z MSW odchodz generaowie, wygra przetarg na poszukiwanie gazu upkowego w pnocno-wschodniej Bu- ktrzy awans w jego strukturach zagarii. Wedug wstpnych ocen spki, wdziczali poprzedniemu prezydentowi, zasoby tego surowca w Bugarii mog a obecnie premierowi p.Wodzimierzowynosi od 300 mld do 1 bln m3, a jego wi Putinowi. Ich miejsca zajmuj ludzie eksploatacja bdzie kosztowa Chevron utosamiani z obecn gow pastwa. ok. 50 mln uro. Na ochron rodowiska Prezydent zdymisjonowa ju kilkudzieprzewidziano 4 mln uro. Soa liczy na siciu policyjnych generaw. to, e zagospodarowanie zasobw gazu Gazeta Wyborcza uzna, e w Rosji jest upkowego pozwoli jej na zmniejszenie ju naprawd w porzdku, dopiero wtedy, Greccy demonstranci chcieli uniemo- zalenoci energetycznej od Rosji. Opo- gdy Miedwiediew zamknie Putina, zycja jest przeciwna. a wypuci Chodorkowskiego. liwi deputowanym przeprowadzenie
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

renegocjowane. Kiedy dzieci bd si uczy o Grekach dwch chwalebnych rzeczy: e powstrzymali marsz Persw na Europ i doprowadzili do upadku Uni Europejsk.

XXIII

POSTP W WIECIE IECIE C

AMERYKA P. Ben Bernanke, prezes Fed, ostrzeg, e bez zwikszenia wynoszcego 14,3 bilionw dolarw limitu dugu publicznego Stanom Zjednoczonym grozi katastrofalny spadek wiarygodnoci kredytowej, utrata najwyszego ratingu kredytowego AAA, jak te osabienie pozycji dolara jako waluty wiatowej. Oby y w ciekawych czasach na naszych oczach raptem w cigu 20 lat rozpad si Zwizek Sowiecki i jego system pastw satelickich, Chiny wyrosy na supermocarstwo, a USA stany na krawdzi bankructwa. A by taki wyksztaciuch w USA, ktry 20 lat temu wieci koniec historii. JE Barack Obama wyda walk marnotrawstwu w administracji federalnej, obiecujc redukowa wszystkie zbdne wydatki pastwa. Jego zdaniem naley wyeliminowa niepotrzebne programy rzdowe i gupie wydatki, ktre nikomu nie przynosz korzyci. Mianowa te wiceprezydenta Joe Bidena szefem specjalnego zespou do walki z marnotrawstwem w administracji. No prosz, jak szybko mdrzeje nawet taki Obama, tyle, e wszystko to moe by za pno. P. Michalina Bachmann, republikaska kongreswoman, owiadczya, e zamierza ubiega si w wyborach w 2012 roku o urzd prezydenta USA. Zoya ju ona wszystkie niezbdne dokumenty, by najpierw ubiega si o nominacj swej partii w wyborach prezydenckich. Pono jej szanse szybko rosn i moe si okaza, e to ona bdzie mie najwiksze szanse w walce z Obam, bo pozyska bardziej centrowy, niezdecydowany elektorat. Nasila si spr midzy JE Barackiem Obam a Kongresem w sprawie udziau USA w operacji NATO w Libii. Ustawodawcy uwaaj, e nie ma ona znaczenia dla interesw narodowych i kosztuje zbyt wiele. Twierdz te, e prezydent powinien uzyska na ni zgod Kongresu, a p.Jan Boehner, republikaski przewodniczcy Izby Reprezentantw, zada od prezydenta wyjanie, dlaczego siy USA nadal uczestnicz w operacji NATO w Libii, chocia min okres 90 dni od pocztku tej akcji. Biay Dom argumentuje, e operacja w Libii nie jest wojn, a wic nie wymaga akceptacji ustawodawcw zgodnie ze wspomnian ustaw. Udzia amerykaskich si powietrznych kosztuje miesicznie 350 mln dolarw. A to si porobio lewicowo-liberalny si prawdopodobnie zminiaturyzowa adunek jdrowy, co oznacza, e Phenian moe teoretycznie umieci gowic nuklearn w rakiecie balistycznej. Nie poda on jednak adnych dowodw na poparcie swego twierdzenia, zaznaczajc tylko, e Pnoc miaa wystarczajco duo czasu na opracowanie takiego rozwizania technicznego. Niech Korea Pn. zrobi wreszcie te gowice nuklearne, to moe nam po starej znajomoci sprzeda troch. Wg p.Daniela Benjamina, mier Osamy ibn Ladena w czasie operacji USA w Pakistanie 2 maja ma na Al-Qaid wikszy wpyw, ni oczekiwano, poniewa okazao si, e lider siatki by zaangaoP. Ajman al-Zawahiri zosta wany w opracowywanie jej nowej stramianowany szefem Al-Qaidy. tegii. Wbrew pojawiajcym si opiniom, Al-Qaida zapowiedziaa, e pod ibn Laden nie tylko stanowi ikon, lecz nowym przywdztwem bdzie by rwnie gboko zaangaowany w kontynuowaa dihad przeciw- strategiczne kwestie Al-Qaidy. ko USA i Izraelowi. Bd podgrzewa ten temat a do Trudno si byo spodziewa, wyborw prezydenckich. Obama liczy, e e owiadczy co innego. kilka procent gosw na tym moe zyska. A my moemy si spodziewa dalszych prezydent z Partii Demokratycznej atako- sensacji np. e ibn Laden szykowa atak wany przez Republikanw za wciganie nuklearny na Nowy Jork, tylko mu agenci USA w wojn. Obama, ty Buszu! w ostatniej chwili przycisk wyrwali z rk. Moe nawet stosowny lm zaprezentuj? Chilijska policja stara si w Santiago Od kilku dni trwa strajk czci posw z tumem protestujcych studentw, w afgaskim parlamencie. Odmawiajc uywajc armatek wodnych i gazw zawicych, by rozproszy tum. Wedug wykonywania pracy, maj oni nadziej chilijskiej rozgoni Radio Cooperativa, skoni JE Hamida Karzaja, by mianowa co najmniej 10 osb zostao rannych, brakujcych ministrw oraz trzech sdziw w tym trzech fotoreporterw. Studenci w Sdzie Najwyszym. Prezydent od i modzie licealna podczas wsplnych ptora roku zwleka z mianowaniem siedprotestw domaga si od kilku dni prawa miu ministrw w liczcym 25 czonkw do darmowego korzystania z publicznych gabinecie. Chodzi o ministrw ds. kobiet, rodkw transportu i dostpu do lepszego wody i energii, rozwoju miast, transportu wyksztacenia o prolu technicznym. i lotnictwa, telekomunikacji i technologii Rower, droga modziey, rower jest informacyjnej oraz szkolnictwa wyszebardzo zdrowy i ekologiczny! go. Rzecznik prezydenta owiadczy, e prezydent zdaje sobie spraw z sytuacji, ale WIAT obecnie bardziej zajmuje go walka z talibaZwycizc wyborw parlamentarnych w mi i zy stan afgaskiej gospodarki. Turcji jest partia premiera Recepa Tayyipa Co si bdzie spieszy zawsze to konErdoana, ktra ma ponad 50-procentowe kurenci przy braniu apwek. poparcie. Centrolewicowa Republikaska Partia Ludowa zdobya 26% gosw, a NaJE Ra Otunbajewa, prezydentka Kircjonalistyczna Partia Dziaania ponad 13%. gistanu, owiadczya, e jej kraj nie ma Turcja ma wzrost gospodarczy na pozio- pienidzy, eby zorganizowa planowane mie 8% i to bez aski Eurokochozu, a na jesie wybory prezydenckie. Parlaraczej dziki temu, e pozostaje poza nim. ment przewidzia przeznaczenie I po co ona tak si do niego pchaa? Tak 500 mln somw (7,8 mln uro) na orgatylko przy okazji o tym mwimy, by nasi nizacj wyborw prezydenckich, co jest Czytelnicy wiedzieli, co myle o tym, dla budetu kwot zbyt du. Dokadna gdy sysz, jakie to nas szczcie spotkao data wyborw prezydenckich ma by znana w przyszym miesicu. pod rzdami Brukseli. Hmm, jak PO podpatrzy ten pomys, to Wg p.Kim Kwan Dzina, ministra obrony gotowa pod pretekstem dalszych oszczdKorei Poudniowej, Korei Pnocnej udao noci odwoa jesienne wybory.
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXIV

S WIAT
LITWA
Orlen jest na Litwie traktowany jako desant obcego pastwa

ytuacja ta jest tym bardziej dziwna, e koncern jest najwikszym patnikiem do litewskiego budetu, odprowadzajcym 4 mld litw rocznie. W tej sytuacji nie da si wykluczy, e sprzeda on raneri w Moejkach i wycofa si z Litwy. Polscy inwestorzy planujcy dziaania w tym kraju powinni wycign z tej sytuacji daleko idce wnioski.

Kody pod nogi Gdy Orlen kupi raneri w litewskich Moejkach, nie przypuszcza, e nie bdzie tam witany z otwartymi rkami. Bdc najwikszym patnikiem do litewskiego budetu, a take najwikszym inwestorem zagranicznym na Litwie, spodziewa si, e Wilno bdzie zainteresowane jego rozwojem. Tymczasem rzecz przybraa zgoa odwrotny obrt. Orlen zacz by traktowany jako desant obcego pastwa. Mona nawet zaryzykowa tez, e od momentu wejcia tego koncernu na litewski rynek stosunki polsko-litewskie, zamiast si oywia i rozwija, zaczy si ozibia, by doj do cakowitego zaamania. Kopoty Orlenu powikszay si za z miesica na miesic i dzi nie jest pewne, czy koncern nie sprzeda litewskiej ranerii. Jej kupno okazao si bowiem bdem ekonomicznym. Raneria w Moejkach cienko przdzie i przy obecnym stosunku wadz litewskich do niej nie ma szans na ekonomiczny sukces. Kopoty Polakw w Moejkach zaczy si po przejciu gwnego pakietu udziaw w ranerii. Najpierw wybuch w niej potny poar, ktry spowodowa ogromne straty. Nastpnie Rosja, powoujc si na problemy techniczne, przerwaa dostawy surowca rurocigiem Przyja. Medialna nagonka Potem Litewskie Koleje Pastwowe wyduyy tras przewozu produkcji z ranerii do portu w Kajpedzie. Rozebray te tory prowadzce na otw, eby Moejki, ktre zmieniy nazw na Orlen Lietuva, nie mogy eksportowa swojej produkcji bezporednio na otw oraz za granic via porty otewskie. Rzd Litwy kategorycznie odmwi rwnie sprzeday Moejkom terminalu naftowego w Kajpedzie, twierdzc, e groziaby ona zmonopolizowaniem litewskiego rynku paliw przez Polakw. Na polski koncern litewskie media zaczy te prowadzi nagonk, oskarajc go o dziaania na szkod Litwy. Orlen odpowiedzia skarg do Komisji Europejskiej, ktra jak dotd ocjalnie si do niej nie ustosunkowaa. Zachowanie wadz Litwy wobec polskiego koncernu jest tym dziwniejsze, e kraj ten nie jest kwitncym ekonomiczNR 26-27 (1101-1102)

Wilno nie chce Polakw

Mimo e sytuacja gospodarcza Litwy jest za, a perspektywy jej poprawy w najbliszym czasie niewielkie, Wilno wci po macoszemu traktuje polskich inwestorw. Orlen, ktry kupi raneri w Moejkach, nie tylko nie jest houbiony, ale wrcz jest tpiony przez wadze litewskie.
MAREK A. KOPROWSKI nym mocarstwem, ale faktycznym bankrutem, czego nie da si zamaskowa dobrymi wynikami gospodarki w pierwszym proczu br. Wystarczy porozmawia z przecitnymi mieszkacami Wilna czy Kowna, by si o tym przekona. Kady z nich z trudem wie koniec z kocem. Po przystpieniu Litwy do UE ogromna liczba Litwinw wyjechaa do pastw zachodniej Europy i nie zamierza wraca do kraju. Okoo miliona Litwinw, czyli jedna trzecia mieszkacw kraju, pobiera wiadczenia emerytalne. Te za na Litwie s bardzo niskie wynosz tylko 37 proc. redniego wynagrodzenia (w Polsce 54 proc.) i s znacznie nisze ni na otwie i w Estonii. Znacznie nisza na Litwie jest te sia nabywcza emerytury. Na Litwie emerytura wynosi rednio 220 euro, w Polsce 432 euro.

Na progu ubstwa Prg ubstwa na Litwie wynosi obecnie 1092 lity miesicznie. Z sondau instytutu Sprinter Tyrimai przeprowadzonego w marcu br. na zamwienie tygodnika Veidas wynika, e 35 proc. spoeczestwa otrzymuje mniej ni 1 tys. litw, a okoo 50 proc. od 1 tys. do 2 tys. litw. Dane Litewskiej Inspekcji Podatkowej za ubiegy rok wskazuj, e tylko 0,5 proc. mieszkacw kraju zarabiao ponad

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXV

S WIAT
10 tys. litw. Najwiksze miesiczne wynagrodzenie wypacone w minionym roku wynosio blisko 140 tys. litw. Cztery osoby posiadajce akcje przedsibiorstw otrzymay dywidendy w wysokoci 10 mln litw. Sytuacj przecitnych mieszkacw Litwy pogarsza wzrost cen podstawowych artykuw, ktre na Litwie w zestawieniu np. z polskimi s wysze o 40 procent. Jak dziaa to na nastroje spoeczne, nie trzeba dodawa. Tym bardziej e ceny artykuw ywnociowych dalej rosn. Wedug ocjalnych litewskich statystyk, wydatki na ywno, opaty komunalne, opiek zdrowotn oraz transport stanowi 57,8 proc. wydatkw przecitnego Litwina. Bezrobocie na Litwie wynosi 17,4 proc., co jest jednym z najwyszych wskanikw w krajach UE. Wyprzedzaj j tylko otwa i Hiszpania. Drastycznie na Litwie rozszerzya si szara strefa. Wedug ocjalnych danych Banku Litwy, obecnie w tym kraju wypaca si w szarej stree 30 mld litw w formie wynagrodze. Analogiczn kwot ma legalny fundusz pac, od ktrego odprowadzane s wszystkie podatki. Paca minimalna na Litwie naley do najniszych w UE i wynosi 358 euro. W kraju kwitnie rwnie korupcja. Wedug danych Transparency International, 34 proc. mieszkacw Litwy przyznao si do wrczenia apwek w minionym roku. Za najbardziej skorumpowane instytucje uwaane s partie polityczne, Sejm oraz sdy.

WIECI Z EURO-RZESZY

Uroki euro
Socjalistyczno-biurokratyczna Grecja bankrutuje, a europolitycy i bankierzy zastanawiaj si nadal, co przyniesie im mniej strat: kontrolowane przez UE i MFW bankructwo tego kraju czy redukcja spat greckich zobowiza? A moe ich znaczne odroczenie, np. o siedem lat jak postuluje Berlin?
TOMASZ MYSEK

Europie ronie przekonanie, e grecki krach to nie jaki nagy kryzys wywoany przez obcych, ale skumulowany rezultat kilkunastu lat nadmiernych pastwowych wydatkw, dotacji, biurokracji i pochopnego przyjcia waluty euro.

Niesprawiedliwe spoeczestwo Zdecydowana wikszo Litwinw nie wierzy w szybk popraw sytuacji ekonomicznej kraju licz si raczej z jej pogorszeniem. Z sondau przeprowadzonego na zamwienie Kowieskiego Uniwersytetu Technologicznego wynika, i 80 proc. obywateli Litwy twierdzi, e yje w niesprawiedliwym spoeczestwie. Sonda wskazuje, e zarwno mieszkacy miast, jak i wsi uwaaj, i litewskie spoeczestwo skada si z maej grupy tzw. elit, niewielkiej klasy redniej, za zdecydowan jego wikszo stanowi ludzie biedni, o niskich dochodach. Wydaje si, e z sytuacji tej wadze polskie powinny wycign wnioski przy ocenie dalszych inwestycji na Litwie. Skoro Wilno ich nie chce, to nie naley ich forsowa. Niech Litwini sami buduj sobie now elektrowni atomow i szukaj nabywcw na produkowany przez ni prd. Zobaczymy, czy siownia ta nie przeksztaci si wtedy w kolejny w tym kraju grobowiec inwestycyjny. MAREK A. KOPROWSKI

Europodatnik wybuli na bank(i) Po berliskim spotkaniu szefw rzdw RFN i Francji (17 czerwca) ogoszono wol szybkiego snalizowania drugiego pakietu nansowej pomocy dla Grecji z udziaem Europejskiego Banku Centralnego. Kanclerz Merkel owiadczya, i Francja i Niemcy s zdecydowane broni ich wsplnej waluty. Uczynimy wszystko, by utrzyma i wzmocni euro zapewniaa. Konkrety maj ustala w ostatniej dekadzie czerwca ministrowie nansw pastw strefy euro. W gr wchodzi suma co najmniej kolejnych 60-90 mld euro poyczek i gwarancji dla wadz Grecji udzielanych w transzach do poowy roku 2014. Do tej kwoty maj si te dooy: Polska i inne pastwa UE spoza strefy euro. Wstpna zgoda na to rzdu w Warszawie i premiera Tuska nastpia ju kilkadziesit minut po zakoczeniu wspomnianego spotkania w Berlinie. Natomiast brytyjski premier Cameron natychmiast odrzuci tego rodzaju pomysy i roszczenia. Europolitycy i bankierzy ju przyznaj, e mimo udzielenia Grekom wielkiej pomocy od maja ub. roku w wysokoci a 110 mld euro (!) wadzom tego kraju nie udao si odzyska zaufania nansowych rynkw, agencji ratingowych i zagranicznych bankw. Bo dug i biecy decyt Aten stale ronie mimo drobnych reform i rzdowych oszczdnoci. Eurokraci, komisarze UE i bankie-

rzy spieraj si wic teraz gwnie o to, w jakiej mierze i na jaki okres w ratowanie bankrutujcej Grecji powinny si te zaangaowa komercyjne, niepastwowe banki, fundusze emerytalne i inwestycyjne oraz rmy ubezpieczeniowe posiadajce liczne greckie obligacje. Jak cz swoich greckich wierzytelnoci te wielkie rmy miayby odpisa na straty ju teraz i rozrzutnym Grekom odpuci? wiadomo zbliania si dnia podjcia nieuchronnej restrukturyzacji, czyli politycznego zmniejszenia, a przynajmniej odoenia w czasie o pi-siedem lat spaty ogromnego dugu Grekw, irytuje szczeglnie Francuzw i Niemcw bo to ich banki i pastwa na takiej restrukturyzacji dugu straciyby najwicej w sumie co najmniej 20 mld euro (wicej ni Niemcy straciliby Francuzi). Nic wic dziwnego, e niemiecka prasa chtnie przypominaa w poowie czerwca skandaliczn histori beztroskiego zaduania si wadz Grecji i niektre mao znane, a ciekawe fakty z tym zwizane.

Popynli na dotacjach i euro Wszystko zaczo si ju w poowie lat 80. minionego wieku od pierwszych, niemal bezwarunkowych duych dotacji i funduszy EWG/UE. Par lat pniej zacza szybko rosn grecka biurokracja, pastwo socjalne i kreatywna sprawozdawczo kierowana do Brukseli. Ale prawdziwym przeomem na drodze do eurosocjalizmu i nansowej katastrofy z tym zwizanej stao si przyjcie politycznej waluty UE. W adnym innym kraju strefy euro ceny ywnoci i innych podstawowych dbr nie poszy bowiem w gr tak mocno i szybko w styczniu, lutym czy maju 2002 roku jak w Grecji. Ani w Hiszpanii czy Portugalii, ani we Woszech
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXVI

NR 26-27 (1101-1102)

S WIAT
czy Sowenii. Wadze Grecji rzdzcy dzi ponownie socjalici i opozycyjna od dwch lat tzw. Nowa Demokracja nie chciay jednak sucha rad niektrych gospodarczych ekspertw, aby waluty UE nie przyjmowa. Greccy urzdnicy i politycy urzdzili te sobie bardzo kosztowne Igrzyska Olimpijskie w roku 2004 i pobudowali sporo mao dzi potrzebnych, a wielce kosztownych w utrzymaniu obiektw sportowych i innych. Jednoczenie kwita propaganda sukcesu dziki niej moliwe byo oszukiwanie ciemnego w tych sprawach ludu, e wszystko zmierza w dobrym kierunku, e nieustanne rozwijanie programw i projektw rzdowych w stron wskazywan przez wadze i przepisy UE jest OK. Tymczasem nie byo OK, bo wskutek wzrostu biurokracji i podatkw, kosztw importu i produkcji, postpujcej droyzny towarw i usug grecka gospodarka utracia swoj wczeniejsz konkurencyjno nawet w paru wanych gaziach rolnictwa czy np. usug transportowych. To wszystko sprowadzio na ten kraj obecny krach nansowy i gospodarczy.
FOT. M. JAWOREK Za turystyczne atrakcje Grecji trzeba teraz sono paci

Grecy sobie wykrakali W styczniu 2002 roku, gdy wprowadzano walut UE do obiegu gotwkowego, kurs wymiany drachmy wynosi 340 za 1 euro. Za 3400 drachm mona byo jeszcze w roku 2001 sporo kupi w tawernie czy sklepie. Ju po kilku miesicach roku 2002 okazao si jednak, e za nowe 10 euro mona dosta w tawernie ju tylko skromny obiad, a w tym samym sklepie mona kupi ju o 1/4 albo 1/3 towaru mniej. W zwizku z tym mdrzy szefowie paru partii politycznych i zwizkw zawodowych zadali natychmiastowych i znacznych podwyek pac oraz nowych socdotacji. Nikolaos Garganas, wczesny szef greckiego NBP, ostrzega wic ju w sierpniu 2002 roku: jeeli takie dania i taka polityka bd kontynuowane, Grecja utraci swoj konkurencyjno, a ju niestety nie mamy moliwoci dewaluacji wasnego pienidza, aby zrekompensowa naszej gospodarce utrat jej wczeniejszej konkurencyjnoci wobec zagranicy. Apelowa wic do szefw zwizkw i partii o zaniechanie tego rodzaju polityki nadaremnie. Rok pniej droyzna i regres gospodarki byy jeszcze wiksze. Ekonomista Giorgios Alogoskous ostrzega wic jesieni 2003 roku na amach niemieckiej prasy, e konsolidacja budetu i nansw pastwa jest pozorna i udaje si rzdowi tylko dziki kreatywnej ksigowoci. Gdy wiosn roku 2004 partia Nea Dimokrata
NR 26-27 (1101-1102)

wygraa wybory i mianowaa tego ekonomist ministrem gospodarki, ta kreatywna ksigowo rzdu bya jednak nadal utrzymywana, a nawet twrczo rozwijana. Zamiast zwalcza rosnc inacj i rosnce wydatki pastwa, rzd wynajdywa coraz bardziej kombinacyjne metody, aby biecy decyt nansowy i dug utrzymywa w pozornej normie, a komisarzy i urzdnikw UE w stanie socbiurokratycznego zadowolenia. Nowy rzd Grecji zgodzi si i w roku 2004 na powszechne podwyki pac o ponad 6 proc., na dalsze gwarancje socjalne, specjalne taryfy etc. Nikt z wadz pastwa nie chcia sucha byego ministra gospodarki Stefana Manosa, krytykujcego niesolidn polityk budetow, proinacyjn i pacow wadz i ostrzegajcego przed katastrof, jeeli taka polityka bdzie kontynuowana. Od czasu jego pierwszych ostrzee do momentu wystpienia pierwszej fazy greckiego krachu (wiosn ub. roku) mino niecae sze lat. W roku 2005 i 2006 inacja w Grecji utrzymywaa si nadal na poziomie ponad dwukrotnie wyszym ni przecitna w UE, tj. ok. 4,5-5 proc. rocznie. Nikolaos Garganas, nadal szef greckiego NBP, wskazywa tym razem gwnie na konieczno znacznej reformy systemu emerytalnego i prawa pracy, ograniczenia uprawnie zwizkw zawodowych etc. Zachca do duszej pracy i podwyszenia wielu emerytalnego ze statystyczno-faktycznego 59,5 roku do co najmniej 62 lat. Daremnie. Grecka centrala zwizkw zawodowych GSEE i wikszo politykw protestowaa przeciw tym i podobnym postulatom. Krzyczeli: to byaby redukcja praw socjalnych! Inacja musi zosta wyrwnana poprzez wysze

pace! A emisje rzdowych obligacji i zaduenie pastwa przez cay ten czas rosy w tempie od siedmiu do kilkunastu proc. PKB rocznie.

Zaduszeni droyzn eurosocjalu Tymczasem skutki postpujcej droyzny zacza mocno odczuwa brana turystyczna najwaniejsza w Grecji obok dziedziny kontenerowego transportu morskiego. Coraz wicej goci z Zachodu czy Wschodu omijao Hellad i wybierao tasz Turcj czy Tunezj. Te niedobre tendencje pogbiay si w latach nastpnych. Wskutek naciskw wadz UE i Midzynarodowego Funduszu Walutowego, w latach 2009-2011 kilkakrotnie podnoszono podatki VAT, co droyzn i niekonkurencyjno greckiej gospodarki jeszcze umocnio. Aktualnie np. jest ju bardzo trudno znale w Atenach jednoosobowy pokj w hotelu za kwot mniejsz ni 120 euro za dob (!) (Frankfurter Allgemeine Zeitung). Oto nieuchronne rezultaty beztroskiego rozwijania przyjaznego eurosocjalizmu, budowanego od roku 2001 rwnie i w naszym kraju, ktry jest przecie biorc pod uwag niektre wskaniki ekonomiczne, jak np. dochody netto ludnoci nadal znacznie biedniejszy od Grecji. Kiedy wic nadejdzie czas nansowo-gospodarczego krachu Polski? Za dwa lata czy za cztery? O ile jakim demo-cudem, na co si jednak absolutnie nie zanosi, polityka tego czy nastpnego rzdu oraz ju cakiem ogupiaego i skorumpowanego Sejmu szybko nie ulegnie generalnej zmianie w kierunku dawnych postulatw UPR.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXVII

S WIAT

Wszystkie drogi skrcaj w lewo

jak bardzo na lewo skrcia w ostatnich dekadach Ameryka. Naiwny ten, kto wierzy, e w najbliszych wyborach preaden rozsdny przedsibiorca nie chce zydenckich w Ameryce do wadzy dojdzie polityk pokroju budowa swojej przyszoci na ruchoRonalda Reagana. Republikanie i Demokraci niewiele si mych piaskach amerykaskiego systemu od siebie rni. skalnego. Std ogromny exodus amerykaskiego kapitau do Meksyku i Kanady PAWE EPKOWSKI w ramach ukadu gospodarczego NAFTA czy cicha ucieczka rm do krajw o nieporwnywalnie bardziej liberalnym merykaska klasa politycz- Romney znalaz inn, rwnie dokuczliw systemie prawa podatkowego i rozsdna jest zainfekowana marksi- dla przedsibiorczoci metod wycigni- nych rozwizaniach prawa pracy w Azji zmem, a podzia rzdzcych na cia 300 milionw dolarw haraczu z kie- Wschodniej czy Ameryce Poudniowej. obz Demokratw i Republika- szeni stanowego biznesu, ktr nazwa nw jest sztucznym tworem medialnym. polityk wymusze podatkowych (tax Polityka wymusze enforcement policy). Pniej tumaczy si, podatkowych Obama czy Romney e to nie byo bezporednie podniesienie Warto przemyle sowa, ktre guberna ktry gorszy? podatkw, a jedynie likwidacja rnych tor Mitt Romney wypowiedzia w swoim Jeeli kandydatem GOP na prezydenta w ulg i furtek prawnych, ktre daway expos: W przyszoci czeka nas duga 2012 roku zostanie byy gubernator Massa- przedsibiorcom moliwo zmniejszenia debata publiczna nad tym, jak powinnichusetts, Mitt Romney, to Ameryka zosta- zobowiza wobec skusa. Romney twier- my deniowa podatki i ulgi od nich. nie pozbawiona politycznego wyboru mi- dzi, e chcia w ten sposb unikn pod- To ukryte motto strategii republikadzy lewicow a prawicow wizj pastwa. wyszenia decytu budetowego z 2,5 do skiej jaowe obietnice obnienia podatNie widz specjalnych rnic midzy 3 miliardw dolarw. Jednak przedsibior- kw z jednoczesnym poszukiwaniem na Romneyem a Obam, chocia ten drugi jest cy stanowi maj inny pogld na t spraw. ich miejsce nowych sposobw wykradaw mojej opinii esencj tego, co si nazywa Brian Gilmore, wiceprezydent Zrzesze- nia pienidzy z kieszeni podatnika. Nie skrajnym populizmem w wydaniu afry- nia Przemysowcw Stanu Massachusetts wiem, kto jest bardziej niebezpieczny dla kaskim. Natomiast Willard Mitt Romney, (Associated Industries of Massachusetts), przyszoci wiata czy politycy, ktrzy 70. gubernator stanu Massachusetts, popu- najwikszej grupy lobbingowej w tym jawnie namawiaj do socjalizmu, czy te larnie nazywany Mittem, jest politykiem stanie, potwierdzi, e w czasie kadencji polityczni krzywoprzysizcy strojcy si o wyranych inklinacjach marksistowskich. Romneya nastpi w Massachusetts od- w liberalne pirka, ktrzy w zalenoci od wiadczy o tym jego polityka skalna. czuwalny wzrost podatkw i chorobliwe koniunktury politycznej manipuluj deW 2008 roku, jeszcze przed prawyborami poszukiwanie przez urzdnikw nowych nicj podatkw i traktuj polityk skaln republikaskimi, podpisa on Zobowi- rde wpyww skalnych. jako instrument opresji politycznej? zanie do ochrony podatnikw (Taxpayer Co znamienne, do policyjnej polityki Mitt Romney, ktry dzisiaj prbuje Protection Pledge) deklaracj wszyst- skalnej namawiali gubernatora jego re- stworzy obz politycznej alternatywy kich kandydatw na prezydenta, e w razie publikascy koledzy z legislatury Wspl- dla Baracka Obamy, naley bez wtpienia zwycistwa wyborczego aden z nich nie noty Massachusetts ci sami ludzie, kt- do politycznych farbowanych lisw. podniesie podatkw federalnych i zacho- rzy publicznie gosili postulat obnienia Od pocztku swojej gubernatorskiej kawa ulgi skalne wprowadzone za kadencji podatkw. riery konstruowa aparat skalny pod kW 2004 roku nakaniali oni Mitta Rom- tem polowa na ludzi przedsibiorczych. Georgea W. Busha. Obietnica ta staa jednak w jawnej neya do likwidacji ulg podatkowych z lat Od 2002 roku montowa sztab prawnikw sprzecznoci z dziaalnoci Mitta Rom- 90. dla zakadw zbrojeniowych i dla fun- i ekonomistw, ktrych zadaniem byo poneya jako gubernatora Massachusetts. duszy powierniczych takich jak Raytheon szukiwanie wszystkich furtek prawnych W 2002 roku Mitt Romney przekonywa and Fidelity. I chocia gubernator nie zgo- sprzyjajcych ulgom podatkowym. Klastanowych przedsibiorcw, e nie podnie- dzi si na ten krok, to sam pomys wiad- sycznym przykadem agresywnej polityki sie podatkw w aden poredni lub bezpo- czy, jakie pogldy faktycznie reprezentuj wymusze podatkowych bya likwidacja furtki podatkowej, z ktrej od lat korzystaredni sposb. Sowa dotrzyma, ale aden przedstawiciele GOP. przedsibiorca w Massachusetts nie powie Stosunek gubernatora Mitta Romneya do y banki. Gubernator doszed do przekonao nim dobrego sowa. Dlaczego? Poniewa kwestii nadmiernych podatkw wiadczy, nia, e banki dziaaj pod szyldem agencji

XXVIII

NR 26-27 (1101-1102)

FOT. WIKIPEDIA Mitt Romney farbowany lis

STANY ZJEDNOCZONE

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

S WIAT
nieruchomoci i w ten sposb unikaj pacenia podatku bankowego. W 2003 roku Romney zakaza takich praktyk i nakaza okoo 60 rmom real estate zwrci podatek za ostatnie cztery lata. Dla klientw oznaczao to jedno: drosze nieruchomoci i zastj na rynku. Banki zaskaryy decyzj gubernatora i po dugim procesie uzyskay ugod, ktra nakazywaa zapat podatku bankowego za poow okresu zalegoci. wych Polityka wymusze podatkowych miacki. a charakter typowo bolszewicki. Guberodatkw nator Romney nie podnosi podatkw ysteod osb zycznych, ale systeormatycznie nka przedsibiorgo cw. Jednak w 2005 roku jego metoda uderzya bem w sut. s Biznes stanu Massachusetts owiadczy, e ma dosy rzdw takiego liberaa gospodarczego w Bostonie. em Zrzeszeni wsplnym celem otprzedsibiorcy okazali si potrym nym przeciwnikiem, przed ktrym d Romney musia si ugi. Pod nacigo skiem rodowiska biznesowego zrezygnowa z likwidacji ponad poowy ulg, ktrych skasowanie miao przynie stanowi 170 mln dolarw zysku. Romney musia te porzuci upiorny pomys utworzenia czterech specjalnych agencji stanowych, ktre ledziyby rmy chcce unika podatkw przez wywz kapitau ze stanu Massachusetts w rejony bardziej przyjazne przedsibiorczoci. W sumie jak wyliczy narodowy antyskalny Klub Wzrostu Gospodarczego (Club For Growth), instytucja zrzeszajca 500 amerykaskich organizacji konserwatywnych polityka wymusze podatkowych Romneya przyniosa ok. 300-400 milionw dolarw, dawic jednoczenie wzrost PKB rzdu kilku miliardw. Romney wprowadzi niemal powszechne ubezpieczenie zdrowotne w Massachusetts trzy lata wczeniej ni Obama przeforsowa na Wzgrzu Kapitoliskim swoj sztandarow reform systemu opieki zdrowotnej. Czym obie reformy si od siebie rni? Chyba jedynie tym, e ustawa The Massachusetts Health Care Insurance Reform Law, podpisana przez Mitta Romneya 12 kwietnia 2006 roku, jest nieporwnywalnie bardziej radykalna pod wzglbie na ma dygresj do wypowiedzi premiera Donalda Tuska, ktry podczas wizyty Baracka Obamy w Warszawie gada co o zakupach Polakw na Pitej Alei w Nowym Jorku. Jako czowiek dobrze znajcy Pit Alej, doradzam panu premierowi, eby wicej si nie kompromitowa tak gupimi wypowiedziami. Spiesz poinformowa naszego narodowego cudotwrc, e prg skrajnego ubstwa w z USA zaczyna si dochodw rzdu 10.980 (czyl $ (czyli ok. 22 tys. z) na osob rocznie, redn a rednia pensja krajowa w Stanach wyniosa w 2010 roku ok. 41 tys. $ na osob (110 tys. z poowa zarobkw premiera RP) RP). Przed wypraw do Nowego Jorku pro proponuj panu premierowi zapozna si z cenami na pitej alei bazaru rolne nego pod Wark, poniewa nie wszysc scy mieszkacy Polski mog sobie pozw pozwoli na swobodne zakupy w tym rwn rwnie prestiowym orodku handlu.

Romney wzr dla Obamy Nie rozumiem, dlaczego Mitt Romney chce wystpi w wyborach przeciw prezydentowi Barackowi Obamie. On tak naprawd powinien by kandydatem na wiceprezydenta w administracji Obamy. Obama moe si obawia Romneya jedynie chyba jako konkurenta we wasnym obozie politycznym. Przecie aden klarownie mylcy konserwatysta spoeczny i libera gospodarczy nie zagosuje na czowieka o inklinacjach wrcz bolszewickich. Wyprzedzi Obam Polityka spoeczna gubernatora Mitta Romneya moe wywoywa zasadnicze obawy rodowisk prawicowych. Przykadowo: jeli chodzi o polityk zdrowotn,
NR 26-27 (1101-1102)

dem socjalnym ni ustawa federalna The The Patient Protection and Affordable Care Act, podpisana 23 marca 2010 roku przez prezydenta Baracka Obam. Jak Mitt Romney zamierza krytykowa polityk spoeczn Baracka Obamy? Jak skutecznie moe mu wypomnie bdy i fatalne konsekwencje narodowej reformy systemu opieki zdrowotnej, skoro w Massachusetts trzy lata wczeniej zaczo obowizywa prawo, ktre przewiduje, e kady mieszkaniec stanu niezalenie od swojego wyboru zostaje objty obowizkowym ubezpieczeniem zdrowotnym? Absurdem jest wystawia przeciw socjalicie jeszcze wikszego lewaka! Ustawa spowodowaa, e dopat do ubezpieczenia zdrowotnego objtych zostao ponad 6 milionw osb w stanie Massachusetts. Kady obywatel tego stanu, ktry zarabia mniej ni 150% federalnego poziomu ubstwa (FPL) otrzymuje z budetu darmowe ubezpieczenie zdrowotne. Jeeli dochd obywatela stanowi 300% FPL, ubezpieczenie zdrowotne jest czciowo subsydiowane ze rodkw publicznych. Oznacza to, e rodzina czteroosobowa, ktrej roczny dochd wynosi poniej 33.525 $ (ok. 90 tys. z) otrzyma darmowe ubezpieczenie pokryte z kieszeni zamoniejszych podatnikw. Taka sama rodzina wykazujca zarobki poniej 60.050 $ (181.035 z) rocznie otrzyma z budetu czciowe, proporcjonalne pokrycie poowy skadki ubezpieczeniowej. Na marginesie tych danych pozwol so-

Wilk w owczej skrze Janus Korwin-Mikke napisa kiedy, e Janusz socjald socjaldemokracja to taki system, w ktrym mam trzy krowy; rzd skupuje ode mnie mleko i rozdaje za darmo w szkoach, gdzie dzieci wylewaj je do zlewu. Stosujc to porwnanie, mam wraenie, e Ameryka jest krajem bez przyszoci. Chocia od lat pisz bardzo krytycznie o prezydencie Obamie i jego zapleczu politycznym, nie znajduj dla niego alternatywy w jedynym zdolnym przej wadz obozie politycznym. Z rozczarowaniem ledz poczynania GOP na Kapitolu i w legislaturach stanowych. Nie mona cae ycie uwaa za idiotyzm wszystkiego, co robi komunici, i jednoczenie przykada do tego rk pisa Jean-Paul Sartre. Albo si ten system uwaa za zy i bezwzgldnie odrzuca ze wszystkimi jego chimerami, albo tkwi si w nim po dziurki w uszach jak zajc, ktry wpad do dou kloacznego. Kandydatura Mitta Romneya na prezydenta jest wielkim nieporozumieniem. To nie jest aden kandydat rodowisk konserwatywnych ani czowiek otwarty na reguy wolnego rynku. To farbowany lis, o ktrym Graucho Marx powiedziaby: Oto mczyzna z otwartym umysem nawet tutaj czu t bryz. Kiedy patrz na niego i jemu podobnych, ktrych wysyp mamy pod kad szerokoci geograczna, przypomina mi si fragment Folwarku zwierzcego Georga Orwella: Stworzenia zgromadzone na dworze spoglday to na wini, to na czowieka, znw na wini i znw na czowieka, ale nie mona ju byo rozpozna, ktra twarz do kogo naley.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXIX

S WIAT
FAKSEM Z TEL AWIWU

Co Bibi nachlapa
niemoliwy do rozwizania, Nie na darmo dokucza Bizyskaa status wiatowej senbiemu Netanjahu ponura sacji. Jeli nie ma szans na wiadomo, e strzeli porozumienie jak zdradza sobie w kolano, pouczajc Bibi to Obama walczy z pisarza Etgara Kereta, e wiatrakami, szukajc recepty na pokj na Bliskim Wschokonikt ydowsko-paledzie! Poza tym objawiony w styski jest nie do rozwiRzymie akt szczeroci Nezania. Wrogowie Sztejtla tanjahu potwierdza zdanie triumfuj, a Oszust PokojoAbu Mazena, e wymuszane wy Peres, okrelony przez na nim dyskusje z premieBibi Netanjahu wyjawia Etgarowi rem Kurnika stanowi jedynie Icchaka Rabina epitetem Keretowi swoje credo, e konikt hoter (drcy pod fotelem Sztejtla z Palestyczykami nie ma szans strat czasu. Bibi tonie jak Titanic! kopremiera), rozpowszechna rozwizanie loryzowaa w Knesecie szefonia swoje ostrzeenie, e wa opozycji Cipora (Kakadu) z winy Netanjahu Kurnik Haaretz idzie na cao Liwni, potrzsajc reportaem Kereta, Pesymistyczne chlapnicie Netanjahu zakoczonym katastrocznym stwierbdzie dwunarodowy. KATAW ZAR podkablowane przez Kereta byo dla wydawcy Haaretz, Amosa Szokena, jak maska tlenowa podsunita tropikalnemu ydowi czujcemu mierci paralie. Tym bardziej e przypadkowo bd nieprzypadkowo biedujca gazeta, przyduszana przez tabloidy jak Anio przez masywn kochank we frywolnym opowiadaniu Babla, honorowaa wanie obchodzony w Kurniku Tydzie Ksiki, powierzajc amy miejscowym pisarzom, ktrzy w rod (15 czerwca br.) zastpili redaktorw, publicystw i dziennikarzy. Jednym poszo lepiej, innym gorzej, ale na darmo grafomani pci obojga wychodzili z siebie stadami hebrajskich robaczkw, bo i tak wykwintne przedstawienie zostao skradzione przez pisarza/poet Etgara Kereta, ktremu Haaretz powierzya opisanie wizyty Netanjahu u Berlusconiego. dzeniem, e Netanjahu wpdzi pisarza w bezgraniczny smutek.

ieostrone chlapnicie ozorem szefa syjonistycznego Judenratu miao miejsce w Rzymie, gdzie Netanjahu na czele ministrw, doradcw i wysannikw hebrajskich mediw pojawi si na salonach bunga-bunga Silvio Berlusconiego. Pismak NCz! domyla si, e Bibi nie chlapnby, co chlapn, gdyby pilnowaa go Sara, ale Sara obraona w stylu swojej alter ego, miss Piggy z Muppet Show, pozostaa w Jerozolimie. Zagotowaa Sar yczliwa rada kancelarii premiera, by Bibi nie pokaza si na dworze rzymskiego bawidamka w stadle maeskim i to na domiar zego z poowic nie pasujca do frywolnych freskw ciennych, stanowicych dum gospodarza.

Ogary poszy w las Wizyta u Berlusconiego zainaugurowaa Tour de Europa zotoustego premiera i jego ekipy rzdowej. W lad za Rzymem rwnie inne wybrane stolice (pono take Warszaw) czeka zaszczyt goszczenia Netanjahu i jego latajcej wity, nie szczdzcej argumentw i rodkw, by pastwa czonkowskie UE zaprotestoway przeciwko uznaniu Palestyny podczas gosowania na forum Zgromadzenia Oglnego ONZ w sierpniu br.

Bez Sary klapa Za podszeptem doradcw Bibi zgodzi si na udzielenie wywiadu Keretowi face to face, przez co wpad w sida pisarza, przed ktrym iwtach (otworzy) et nafszo (dusz). Pod karygodn nieobecno Sary nikt nie ostrzeg Netanjahu przed Keretem. Szczcie lepej kury Rzymski Bibi-show tra si wydawcy Haaretz jak lepej kurze ziarno. Zanotowana skwapliwie przez Kereta spowied Netanjahu, e konikt jest

Pomoc Niewzlina Na krtko przed wojaem Netanjahu do Berlusconiego robica bokami Haaretz pozyskaa nadzianego sponsora w osobie ydo-Rusa Leonida Niewzlina, ktry schroni si w Kurniku przed przeladowcami z Moskwy, pragncymi mu wlepi doywocie za zlecenie czterech morderstw. Dziki szczodremu wsparciu uciekiniera-oligarchy, sigajcemu gboko do kieszeni w zamian za akcje gazety, ocalony mini-tajkun Szoken mg wysa do Rzymu Kereta wraz z redakcyjnym fotografem Kohenem. Inwestycja si opacia, owocujc uczuciowym tekstem, okraszonym czterema zdjciami pisarza, uchwyconego w rnych pozach na siedzco i na stojco, z Netanjahu i bez Netanjahu, z kobiet-minister Limor Liwnat i bez Liwnat byle tylko nikomu nie przyszo do gowy, e wysannik Haaretz wyssa swj reporta z palca. Idc za ciosem take nazajutrz, tzn. w czwartek 16 czerwca br., Haaretz opublikowaa pite zdjcie Kereta w rzymskiej dekoracji. A propos Liwnat Kurnikowa minister kultury gotowa bya zbojkotowa polski pawilon na Biennale, ale ostatecznie nie zbojkotowaa. Limor opucia polski pawilon
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXX

NR 26-27 (1101-1102)

S WIAT
z martw twarz doniosy z Wenecji kurnikowe media, przemilczajc, e martwa twarz Liwnat nie wiadczy o dezaprobacie, lecz o ostronoci, eby szwy nie puciy. Natomiast bawicy w Wenecji sdziwy Oszust Pokojowy Peres (o czym cicho w Warszawie) demonstracyjnie omin polski pawilon, tumaczc bojkot wymogami bezpieczestwa. pokoju. Keret wymia yczenie poowicy spronym komentarzem, e Netanjahu nie jest cian Paczu i nie wetknie sobie karteluszka w szczelin. Hmm, hebrajskie klawiatury widziay dosadniejsze gasut ruach metunefet (wintuszenia), ale w gazecie kurnikowej inteligencji Haaretz podobna byskotka to niejakie novum. Take arabsko-hebrajski skryba Said Kaszua wikszo swoich tekstw publikowanych w Haaretz zaczyna od scen rodzajowych z udziaem rajato (maonki Arabki). Obaj panowie tropikalny yd (Keret) i tropikalny Arab (Kaszua) przywouj z pamici pismaka NCz! posta krakowskiego satyryka Mariana Nowy sponsor gazety Haaretz, uciekinier Zauckiego, ktry zwyk z Rosji, oligarcha-miliarder Niewzlin, zabawia uczestnikw zapowiada, e pooy kres nieodpowiedzialnej swoich spotka literackrytyce wielkiego biznesu kich barwnymi opisami poowicy. Keret popisa si wyreta, kurnikowego piknoducha bdz- czulonym nosem, odrzucajc naiwny cego po rubieach niepewnoci, wyda- pokojowy karteluszek ony, mogcy wao si premierowi Sztejtla zadaniem ostrzec Netanjahu, z kim ma do czynieporwnywalnie atwiejszym ni kar- nienia, bo Netanjahu wie po sobie, e koomne zabiegi o uznanie hebrajskich w Kurniku na mocy mojeszowej gewyrobnikw klawiatury starszego poko- netyki, rdziemnomorskiej fizjologii i lenia, A. B. Jehoszuy, Amosa Oza i Da- tropikalnej dialektyki pary maeskie wida Grossmana, lewicujcych jak Ra s do siebie podobne strojem, gustem, pyskiem i duchem. Ktrej partii suy Luksemburg. Kajus tam tkwi i knuje Kaja. Dlaczego Keret nie piewa Na gust pismaka NCz! Netanjahu Pieszczoch tabloidw chlapn, co chlapn, bo mu w salonach Pieszczoch tabloidw Netanjahu nie Berlusconiego zawieci kuszcy pomys wyczu niebezpieczestwa, zwierzajc zjednania dla Likudu idola gramotnej si Keretowi przebranemu za achudr. czci ydostanu. Ach, gdyby on jesz- Myla, e przekabaciwszy na swoje cze piewa i gra na organkach jak Bob wysannika Szokena, zjedna sobie HaDylan! modl si w Sztejtlu wielbiciele aretz bd przynajmniej stpi ostrze napaci prasowych. Ponadto czujno Kereta. premiera zasna na warcie uspokojoNie odrobi lekcji na, e gazeta Szokena znalaza si na Nie doszoby do fatalnego chlapnicia, garnuszku miliardera Niewzlina, honogdyby Netanjahu przed prb przyblie- rowego czonka klubu wacicieli Kurnia Kereta przeczyta i zrozumia felieton nika, wrd ktrych Netanjahu czuje si byego polityka lewicy, Josiego Sarita, jak na onie rodziny. wynoszcego pod niebiosa Haaretz za Netanjahu byby ostroniejszy, gdyby penienie w Kurniku roli opozycji zamiast poszpera w Wikipedii i zapozna si z opozycji parlamentarnej, ktrej nie ma. wypowiedzi Kereta: Mj kraj jest w jakiej mierze paranoiczny, moi rodacy Licentia poetica s owadnici paranoj. Ta paranoja ma Keret rozpocz reporta z Rzymu od korzenie w przeszoci, w czasach diasceny poegnania z on, ktra chciaa, spory, w dowiadczeniu Holokaustu. by pisarz przekaza Netanjahu kartelu- Takiego faceta nawet Niewzlin nie naszek z jej prob o dziaalno na rzecz wrci. zy, a w roli rycerza byej ydowskiej moralnoci, spalonej przez hordy Hitlera, cieszy si Keret poczytnoci take poza granicami Kurnika. Deklaratywny do blu zbw Netanjahu wylecia na Kerecie jak na minie, kiedy na widok skromnego wdzianka i znoszonych kapci pisarza uruchomi swoje zwyczajowe, protekcjonalne gganie. Omamienie Ke-

Keret w stroju abnegata Zamieszczona na pierwszej stronie Haaretz pokana fotka, ustrzelona w renesansowym saloniku oddanym do dyspozycji Netanjahu, potwierdza obiegow teori, e fotograa potra rzec wicej od tysica sw: na tle odesanej do kta agi Sztejtla i cian pokrytych jedwabn tapet i stylowymi obrazami przysiad Netanjahu na pozacanym zydlu w krawacie w kolorze kwiatu pomaraczy i w ciemnym garniturze od Zegni, sprawdzonym na wystpie w Kongresie. Natomiast Keret, siedzcy vis a vis premiera i pozujcy na barbarzyc w ogrodzie, wybra na wizyt w paacach Berlusconiego dinsy i parciany pajacyk, spod ktrego wyziera biay podkoszulek. Uczulony na odzienie Netanjahu zlekceway to, e achmaniarz Keret patrzy na niego wilkiem, wysucha askawie pyta, zgodnych z lini Haaretz, i nie zwlekajc, wzi si do autorytatywnego pouczania pisarza moralnego niepokoju, za jakiego Keret uchodzi w Sztejtlu i poza Sztejtlem. Inny yd Pismak NCz! nie zna Etgara Kereta, ale nie musi, bo od szeregu lat zna p.Henryka Szara, ktry jest do Kereta podobny jak dwie krople wody z postury, z zjonomii i wzrostu, a take z myli, z mowy, z pira i z poczucia przyzwoitoci. Omnam (wprawdzie) Henryk jest starszy od Etgara, ale za to adniejszy, dziki czemu kryteria rzdzce prawami podobiestwa zostaj zachowane. Znajc Henryka, mona mniema, e zna si Etgara i jego przychwek, bo poznajc w Sztejtlu jednego tropikalnego yda, poznaje si wszystkie egzemplarze wyej wymienionego gatunku. Tym bardziej e w wypadku tandemu HenrykEtgar mowa o odnodze ydostanu wywodzcej si z Polski. Tajemnica Kereta Keret pracowicie markuje i uaskawia ydostan Sztejtla, dziki czemu miejscowy rynek wydawniczy, nie znajcy pierwowzoru literackiego sprzed p wieku, trzyma go za mesjasza hebrajskiej proNR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXI

S WIAT
ROSJA

Mzg na cenzurowanym
Trudno w to uwierzy, ale bywaj w Rosji momenty, kiedy gwiazd medialn pierwszej wielkoci staje si nie Putin, nie Miedwiediew, lecz zupenie inna posta z obrzey jak mogoby si zdawa wiata polityki, ktra wpyw na sprawowanie wadzy ma na pozr znikomy, a zajmowane przez ni stanowisko to tylko forma quasi-demokratycznego ozdobnika we wschodnim systemie rzdzenia.
WOJCIECH GRZELAK Namawia Rosjan, aby dla wasnego bezpieczestwa nie jedzili na wczasy zagraniczne. Wczeniej Oniszczenko wpad na pomys, aby zabroni sprzeday wyrobw tytoniowych. Nie od razu, rzecz jasna, ale jak zsyka na Syberi etapami, stopniowo. To ju ogowi Rosjan, przyzwyczajonemu rozpoczyna dzie od m.in. papierosa, nie spodobao si. No, moe wyjtkiem byli ci bardziej wraliwi, ktrzy nie mog ju znie charakterystycznego pieriegara, Rosjanie stosunkowo czyli odoru nikotynowego przesycajwyrozumiale odnosz si do cego miejskie autobusy, korytarze biur ksenofobicznych fanaberii i klatki schodowe blokw. Poniewa Oniszczenki, ktry z machorka dla wielu poddanych Putinawirtuozeri gra na szowinizmie Miedwiediewa to niemal element dziewspplemiecw, cigle dzictwa narodowego, tym razem obpodkrelajc, e ojczyste udnie Oniszczenko uy zupenie innej produkty s najlepsze argumentacji, wyjaniajc, e palenie jest niemodne... na Zachodzie. C, on czech sprawiaj, e naczelny lekarz sam, afiszujcy si ze swoj absolutn sanitarny Federacji Rosyjskiej jest w abstynencj, nie ma zrozumienia dla swoim ywiole. Moe si nareszcie ludzkich sabostek. popisa, a przede wszystkim pokaza. Embargo na wwz do Rosji warzyw z Dwch Oniszczenkw Europy to oczywicie typowe zagranie Nie wiem, czy Genadiusz Oniszczenko Kremla prowadzce do poprawienia i jest spokrewniony z Borysem Oniszczenwzmocnienia midzynarodowej pozycji k, ale z pewnoci obu czy co wsplMoskwy. Szef Rospotriebnadzoru nie nego. Ten drugi by synnym sowieckim po raz pierwszy zrcznie czy trosk o picioboist, wielokrotnym mistrzem zdrowie ludnoci z politycznym zapo- wiata i ulubiecem rosyjskich kibicw trzebowaniem. Oniszczenko wsawi si do momentu, gdy podczas olimpiady w zakazem importu win gruziskich i mo- Montrealu okazao si, e swoje sukcedawskich, a od dwch lat prowadzi woj- sy zawdzicza sprytnemu urzdzeniu n mleczn z Biaorusi, ograniczajc zamontowanemu w rkojeci szpady. sprowadzanie stamtd nabiau. Rosjanie W trakcie pojedynku szermierczego ju dawno przekonali si, e biaoruskie lampki sygnalizoway trafienia take mleko i jego przetwory s od rodzimych wwczas, gdy Oniszczenko zamyka obsmaczniejsze i tasze, ale wadza jak wd, dyskretnie naciskajc przycisk. Po zwykle wie lepiej, zarzucajc Miskowi wykryciu oszustwa naturalnie sowiecuchybienia w dokumentacji sanitarnej. cy dziaacze sportowi zapaali witym Oczywicie naprawd idzie o rozmik- oburzeniem i zdyskwalifikowali doyczenie Biaorusi i odzyskanie dawnej wotnio pechowego sportowca. A potem sowieckiej prowincji. wysano go w do odludne okolice Rosjanie stosunkowo wyrozumiale od- najwikszego pastwa wiata pewnie nosz si do ksenofobicznych fanaberii dlatego, aby przypadkiem nie chwali Oniszczenki, ktry z wirtuozeri gra si, na czyje polecenie uywa ulepna szowinizmie wspplemiecw, ci- szonej szpady. Histeryczne zabieganie gle podkrelajc, e ojczyste produkty Sowietw o sukcesy we wszelkich dzies najlepsze. Latem 2009 roku popisa dzinach, take w sporcie, nie pozostasi propozycj ograniczenia masowych wia bowiem wtpliwoci, e na wietne wiecw oraz stosunkw z krajami, gdzie wyniki Borysa Oniszczenki pracowa stwierdzono przypadki wiskiej grypy. cay kolektyw.
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

rzeczywistoci Genadiusz Oniszczenko moe cakiem sporo jego pomysy zwizane z, powiedzmy, dietetyk spoeczn s bardzo miae. Zreszt tresowanie ludu poprzez wpywanie na stopie napenienia jego odkw to przecie stara sztuczka, bezwzgldnie powtrzona przez bolszewikw, o czym mona przekona si, zwiedzajc choby kijowskie Muzeum Hoodomoru.

Terror Rospotriebnadzoru Naturalnie Oniszczenko, ktry szefuje Rospotriebnadzorowi, jednemu z aktywnych instrumentw terroru pastwa rosyjskiego, dla zmyki ucharakteryzowanemu na organizacj bronic praw konsumenta, przysiga, e ley mu na sercu wycznie dobro Rosjan. Niektrzy kremlowscy poddani traktuj swojego kulinarnego nadzorc z przymrueniem oka, inni jednak s ju poirytowani cigym zagldaniem do ich garnkw i talerzy. Oniszczenko bolszewickim zwyczajem traktuje swoich rodakw jak dzieci, ktrym trzeba opatologicznie tumaczy, co jest be, a co cacy. On wie przecie lepiej, co dla nich dobre. Takie wydarzenia jak wrzawa wok dolegliwoci pokarmowych w Niem-

XXXII

S WIAT
Oniszczenko modszy od lat pitnastu naczelny pastwowy lekarz sanitarny Federacji Rosyjskiej, utytuowany akademik, zasuony lekarz Rosji i Kirgizji, posiadacz paszportu Osetii Poudniowej, a nawet honorowy kolejarz ma dla swoich dziaa, nawet tych, ktre propaguje w formie cokolwiek ekstrawaganckiej, bezwzgldne poparcie Kremla. Wadcy Rosji maj okazj pokaza, jak cenne jest dla nich zdrowie poddanych, a dyspozycyjno Oniszczenki pozwala w razie potrzeby posugiwa si szantaem importowym wobec tych pastw, na ktre Moskwa zamierza wywrze presj. Naturalnie i tym razem wadze rosyjskie udaj, e na ich wasnym podwrku panuje idealny porzdek. Kilka dni temu wybucha afera z trujcymi pielmieniami sprzedawanymi w sklepach Omska. Te misne pieroki s najbardziej popularnym daniem w Rosji. Czy Bruksela zabroni w odwecie importu rosyjskich pielmieni? opublikowano dugi spis produktw oraz da, ktre maj by wykluczone z menu obozw dziecicych. Na licie tej figuruje niepasteryzowane mleko z baniek i beczek, mleko zsiade, kwas chlebowy, kawa naturalna, soki i inne napoje w postaci sproszkowanej, soki przygotowywane domowym sposobem, surowy zielony groszek oraz konserwy w sosie pomidorowym. Ta ostatnia pozycja nie zdziwi kogo, kto cho raz znalaz si w pobliu otwartej rosyjskiej puszki z zabroni rwnie karmienia dzieci twarogiem i rnymi serkami, pierogami i blinami z misnym farszem, galaretami misnymi, pasztetami, jajecznic oraz ciastkami z kremem. Dostao si take jeszcze kilkunastu innym, bardziej wyszukanym potrawom. Z przypraw maj znikn ostre sosy, musztarda, chrzan, pieprz i ocet. Normy sanitarne s w Rosji bardzo wyrubowane, nale by moe do najbardziej restrykcyjnych na wiecie. W teorii oczywicie odwiedziem bowiem w Rosji kilka letnich obozw dziecicomodzieowych i nie odniosem wraenia, aby przesadnie dbano w nich o higien. Sanitariaty i umywalnie pozostawiay bardzo wiele do yczenia; na stowkach krciy si wprawdzie kucharki w czepkach na gowie, ale ceratowe obrusy na stolikach mierdziay star cierk i wo ta zdecydowanie wybijaa si ze zwykego ta zapachowego jadodajni, take niezbyt apetycznego. Na aluminiowych sztucach, pomidzy groteskowo powykrcanymi zbami widelcw, zachoway si osady, na podstawie ktrych zapewne udaoby si odtworzy karty da turnusw z lat powszednich. A na obiady serwowano dokadnie te dania, ktre teraz Oniszczenko uzna za niebagonadionyje. Zapewne w tym roku lotne brygady Rospotriebnadzoru bd skrupulatnie kontrolowa kolonijne koty. W efekcie budet zasil naoone kary, a znacznie powaniejsze rodki powdruj naturalnie wprost do kieszeni urzdnikw, ubranych w zaprojektowane przez Oniszczenk resortowe uniformy. Ciekawe, jak gboko kieszeni przewidzia w nich pierwszy lekarz Rosji. W kadym razie o dzieci, ktre pojad na wypoczynek do azjatyckiej czci kraju, jestem raczej spokojny. Dowiadczenie Sybirakw w dziedzinie survivalu jest bogate poywne s rozmaite korzonki, a gotowane igliwie, cho niezbyt smakowite, ma take swoj warto kaloryczn. Gdyby zatem kierownictwo ktrego z obozw upado na gow i zamierzao cile przestrzega rozporzdzenia Oniszczenki, nie ma zmartwienia dzieci same si w tajdze wyywi.

ryb w tomacie. Dalej zabronione s surowe ryby. Na stole rosyjskim ryby zajmuj, jak wiadomo, miejsce wybitne. W postaci surowej szczeglnie popularna jest woba, kaspijska po poawiana w Wodze, mumifikowana w soli, oraz stroganina, zamroone i cienko pokrojone ryby egzotycznych na og dla nas gatunkw, przepis podpatrzony w kuchni NORMY SANITARNE S W ROSJI BARDZO jakuckiej. Nie trafi WYRUBOWANE, NALE BY MOE take na kolonie poDO NAJBARDZIEJ RESTRYKCYJNYCH droby dzieci nie bd NA WIECIE. W TEORII OCZYWICIE miay okazji skoszto ODWIEDZIEM BOWIEM W ROSJI wa m.in. mdku, KILKA LETNICH OBOZW DZIECICOco akurat, pomijajc zuboenie przey gaMODZIEOWYCH I NIE ODNIOSEM stronomicznych, moe WRAENIA, ABY PRZESADNIE DBANO mie swj pozytywny W NICH O HIGIEN. aspekt. Kilkakrotnie widywaem dziatw niemiosiernie. Pewien czteroletni Le- rosyjsk bawic si w zombie (zgubchita dumnie odrzuci propozycj po- ny wpyw amerykaskich horrorw) czstunku, owiadczajc: My, Polacy, i zastanawiaem si, czy ma to jaki zwizek z przypadkami kanibalizmu, o tego nie jemy. Na progu wakacji Oniszczenko znw jakich od czasu do czasu bywa w Rosji przypomnia o sobie. Wedug danych gono. Rzecz jasna, krew rwnie wyRospotriebnadzoru, przypadki ma- pada z letnich jadospisw, a krwawa sowych zachorowa zwizane s ze kiebasa, podpatrzona z kolei u ludw spoywaniem zainfekowanych potraw, tureckich, udaje si na Wschodzie caprzygotowywanych z naruszeniem norm kiem niele; przypomina nasz kaszantechnologicznych. W zwizku z tym k, ale nie ma w niej kaszy. Oniszczenko
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

Tajga ywicielka Rosjanie zjadaj dosy osobliwe rzeczy. Maj wprawdzie mizerne pojcie o befsztyku tatarskim, flaczkach czy choby twarogu przyrzdzanym inaczej ni na sodko, ale widywaem za to, jak potrafi wysysa zawarto rybich oci cieszych od szpilki. Kiedy wybraem si na wycieczk w mieszanej kompanii polsko-rosyjskiej; bya jesie i jarzbiny stay we wspaniaej czerwieni. Sowianie wschodni zrywali grona, przegryzali cierpkie owoce, niekiedy krzywic si

XXXIII

S WIAT
UKRAINA

Element antysowiecki
MAREK A. KOPROWSKI

Wierni ze Sawuty z ks. Antonim Andruszczyszynem

omimo wieku trzyma si jeszcze krzepko i nie tylko nie oglda si na opiek ze strony bliskich, ale opiekuje si jeszcze on, ju niePan Bronisaw Borkowstety obonie chor. Trzeba j podnosi i ski, rocznik 1921, to jewykonywa przy niej wszystkie czynnoden z nestorw parai w ci. Wrd sawuckich paraan pan BroSawucie. To dziki takim nisaw wyrnia si nie tylko ywotnoci osobom jak on przetrwaa i wyprostowana postaw, a take tym, e mwi wci pikn polszczyzn i w ojtutaj polsko i wiara. By czystym jzyku potra swoje myli przejednym z animatorw podlewa na papier. Chodzi bowiem przed ziemnej katolickiej wsplwojn do polskiej szkoy, ktra cokolnoty, dziaajcej w czasach, wiek by powiedzie o jej ideologicznym gdy koci w Sawucie by obliczu bardzo dobrze uczya swych zamknity. Zawsze duo si uczniw jzyka polskiego. Pan Bronisaw modli i do dzi chodzi z r- chon jak mwi wszystkie przedmioty nauczane w jzyku polskim, osigajc acem w kieszeni. Nadal, z nich celujce oceny. Gdy skoczy cztemimo wieku, nie spoczywa roklaswk w rodzinnej wsi, robi wszystna laurach. Dba o religijne ko, by mc kontynuowa nauk w siedwychowanie czteroletniego mioklasowej szkole polskiej w Sawucie. wnuka i jest dumny z tego, Urodzi si w Sielcu czysto polskiej wsi lecej tu przy dawnej granicy midzy e potra on ju po polsku Polsk a sowieck Ukrain, na terenach mwi pacierz. ktrej znajduje si obecnie Chmielnicka

Elektrownia Atomowa i cz samego miasta Netyszyna.

Syn wroga ludu W Sielcu mieszkalimy do 1935 roku wspomina dzieje rodziny. W rodku zimy, w lutym, wywieziono nasz rodzin do Donbasu. Zostaa uznana za element antysowiecki. Byo to dla mnie straszne przeycie. Najbardziej doskwiera mi w nowym miejscu brak polskiej szkoy. W tym czasie chodziem do pitej klasy szkoy w Sawucie, mieszkajc w internacie od poniedziaku do pitku, a na sobot i niedziel piechot wdrowaem do domu. Latem 1935 roku uciekem w rodzinne strony. W Sielcu mieszka dalej brat mojego ojca i mylaem, e w nim znajd oparcie. Gdy jednak poja25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXIV

NR 26-27 (1101-1102)

S WIAT

wiem si w Sielcu, zostaem natychmiast zatrzymany przez milicjanta i odprowadzony na posterunek do Starego Krywina. Tam wrzucono mnie do lochu, w ktrym przesiedziaem pi dni. Na posterunku tym dowiedziaem si te, e jestem wrogiem ludu, ktry nie ma prawa przebywa w stree nadgranicznej. Po piciu dniach razem z inn zatrzyman kobiet wsadzono mnie do pocigu i kazano jecha do Szepietwki. Tam mielimy uda si do wadz, ktre miay wrczy nam bilety do Donbasu, bymy mogli wrci. Kobieta miaa krewnych w Sawucie, wic nie ogldajc si na groby milicjantw e jak nie zameldujemy si w Szepietwce o oznaczonej porze, to wrcimy nie do Donbasu, ale na Syberi, i to pod konwojem wysiedlimy tam. Ja od razu poszedem do szkoy do dyrektora i mwi mu, e chc wrci do nauki. Ten si przerazi. Owiadczy, e jestem synem wroga ludu i nie mog by przyjty. Z pomoc przysza mi jednak kucharka z internatu. Zawoaa mnie do siebie, pomoga napisa podanie i ostatecznie zostaem przyjty. Dyrektor pomg mi zalegalizowa pobyt,
NR 26-27 (1101-1102)

Koci w Poonnem, w ktrym modli si Bronisaw Borkowski w czasach sowieckich. U gry wntrze kocioa.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXV

S WIAT

Ks. Andrzej Gadysiewicz, z ktrym wsppracowa Bronisaw Borkowski

piszc e jestem wybitnym uczniem. Musiaem cofn si do pitej klasy, ktr zdaem celujco. Pniej zdaem rwnie szst klas jako najlepszy ucze. Mieszkaem w internacie, a na sobot i niedziel przychodziem do wujka. Gdy skoczyem szst klas, przyjechaa matka i zabraa mnie do rodziny. Okazao si, e ucieka ona z Donbasu i przebywa w rejonie makarowskim w obwodzie kijowskim ju znacznie bliej. Mieszkalimy tam w duej wsi, a do pracy latem chodzilimy do lasu: ja, starszy brat i ojciec. Musielimy jako zarabia na chleb. Nie trwao to jednak dugo. Przedstawiciele gminy przyszli do mojego ojca i owiadczyli, e przebywamy tu nielegalnie i musimy si wynosi, bo inaczej zawiadomi milicj. Rodzice postanowili przenie si do obwodu ytomierskiego, do wioski Krymek. Bya to dua polska wie, w ktrej bya czynna polska szkoa i koci. Tam osiedlilimy si na duej. Skoczyem tam sidm klas z wyrnieniem i dostaem si do szkoy redniej w ytomierzu. Ukoczyem tam tylko jedn klas. W klasie drugiej uczyem si tylko do listopada w 1940 roku, bo wtedy powoano mnie do suby wojskowej, ktr odbywaem za Moskw. W 1941 roku wyruszyem na front.

Dugo nie wojowa Pan Bronisaw Borkowski dugo nie wojowa. Tak jak wikszo skierowanych na Biaoru onierzy zakoczy swoj wojaczk ju po miesicu. Cae zgrupowanie, w skad ktrego wchodzia jego jednostka, zostao okrone i wzite do niewoli na terenie Biaorusi. Z kilkoma kolegami uciek, ale po paru dniach zostali ponownie zapani i przewiezieni do obozu w Siedlcach. Po kilku miesicach pobytu zosta z niego zwolniony w zorganizowanej grupie jecw-Ukraicw i przez obozy w Rzeszowie i Przemylu przetransportowany do Lwowa, gdzie uzyska dokumenty i prawo powrotu do ytomierza. Wtedy co sobie wyrzuca po dzi dzie jedyny raz w yciu zapar si polskoci. Kilkakrotnie przekonywa ukraiskiego urzdnika na subie niemieckiej, e jest Ukraicem. Ten bowiem nie chcia uwierzy, e Ukrainiec moe si nazywa Bronisaw Borkowski. Ostatecznie jednak dokumenty wyda. Przez Zdobunw pan Bronisaw wrci w rodzinne strony. Pierwotnie chcia jecha do ytomierza, ale postanowi zajrze do Sielca. Ku swojemu zdziwieniu zasta tam swoja rodzin mieszkajc w domu wujka, u ktrego wczeniej mieszka. Okazao si bowiem, e dom ro-

dzicw zosta rozebrany, a rodzin wujka wywieziono do Kazachstanu. By ju rok 1942 i ycie zaczo wraca jakby troch do normy. Resztka Polakw odebraa ziemi z kochozu i zacza j uprawia. Pojawienie si banderowcw i zwalczajcych ich sowieckich partyzantw zakcio ten spokj. I jedni, i drudzy chcieli traktowa Sielec jako swoj baz zaopatrzeniow i czsto go odwiedzali. W padzierniku 1943 roku Niemcy dokonali pacykacji wioski. Wywieli mieszkacw do obozu koo Szepietwki, a cz wsi spalili. Gdy wrcilimy po kilku tygodniach, bo pilnujcy nas ukraiscy policjanci na danie partyzantw nas wypucili, na miejscu zastalimy tylko kup popiow. Chopi z okolicznych wsi rozebrali wszystko, co pozostao i przedstawiao jakkolwiek warto. Zabrali nawet ziemniaki z kopcw. Nie byo czego w Sielcu szuka, musielimy tua si po okolicznych wsiach. Na szczcie w 1944 roku Armia Czerwona wyzwolia te tereny i moglimy przenie si do Sawuty. Tu mieszkalimy w wynajtym pokoju i imalimy si rnych zaj. Dopiero w 1948 roku dostaem pierwsz ocjaln prac jako pomocnik kierownika rejonowej
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXVI

NR 26-27 (1101-1102)

S WIAT
Chmielnicka Elektrownia Atomowa w tym miejscu bya wie Bronisawa Borkowskiego

spdzielni zaopatrujcej mieszkacw w chleb i zostaem ocjalnie zameldowany. W 1951 roku oeniem si i na dziace przydzielonej przez miasto zbudowaem dom. ona bardzo nalegaa, ebymy mieli co swojego. Nie byo to proste. W radzie miejskiej spytano mnie, dlaczego nie mieszkam na wsi. Rezolutnie odpowiedziaem, e tam nie ma kolektywu i caa wie jest spalona. Tu za jestem czonkiem kolektywu i chc budowa socjalizm. Przydzielono mi wic dziak na Nadbrzenej, na ktrej zbudowalimy z on dom.

Nie budowa socjalizmu W spdzielni pan Bronisaw pracowa a do emerytury, czyli do czasw, gdy Micha Gorbaczow rozpocz pieriestrojk. Nie budowa w tym czasie oczywicie socjalizmu. Wprost przeciwnie. Mona nawet powiedzie, e stanowi element wybitnie antysocjalistyczny. Nigdy nie ukrywa, e jest Polakiem i katolikiem, a take e na Polakw i katolikw wychowuje dwch swoich synw. Demonstracyjnie jedzi do kocioa w Poonnem i bynajmniej nie ukrywa si w tumie. Aktywnie uczestniczy we Mszy w. i piewajc swoim gosem, zwraca na siebie uwaNR 26-27 (1101-1102)

g wszystkich obecnych. Od razu zwrcili na niego uwag informatorzy KGB, ktrzy poinformowali Komitet Rejonowy Komunistycznej Partii Ukrainy w Szepietwce, e w Sawucie niedostatecznie walcz z religi. Sekretarz KPU w Sawucie odpowiedzialny za postp i zwalczanie opium dla ludu sporo za fanatyzm pana Borkowskiego oberwa. Porzdnie zruga sekretarza partii w spdzielni, ktry natychmiast pobieg do niesfornego pracownika. Przybieg do mnie zdyszany wieczorem wspomina pan Borkowski. Zrobiem rozliczenie z wydanego chleba i ju miaem zamyka magazyn, gdy wpad do rodka i przeraony owiadczy mi, e musi ze mn porozmawia, bo ma do mnie wielk spraw. Od razu wiedziaem, e chodzi o moje wyjazdy do Poonnego. Czonkiem partii nie byem, wic czego mg ode mnie chcie sekretarz partorganizacji. Od razu, nie czekajc na jego atak, powiedziaem, e pewnie chodzi o to, e jedziem do Poonnego. On skin gow i powiedzia: tak. Wtedy ja mu owiadczyem, e nie jedziem do Poonnego nikogo mordowa czy okrada, tylko si modli. Powiedziaem, e czonkiem partii nie jestem i nie bd, do kocioa

jedziem i bd jedzi, i nikomu nic do tego. Dodaem te, e wicej na ten temat nie bd z nikim rozmawia. Spytaem go, czy zrozumia. Odpowiedzia, e tak. Wicej istotnie nikt ze mn nie rozmawia. On sam pniej zawsze odnosi si do mnie z duym szacunkiem. Przed wszelkimi atakami broni mnie te prezes yd, ale porzdny czowiek. Wszystkim mwi, e Bronek to dobry pracownik, ktry nie kradnie i innym nie pozwala, i nie zwolni go tylko za to, e chodzi do kocioa. Bywao jednak, e za pana Bronisawa obrywali inni. Swojego stanowiska o mao nie straci dyrektor sowchozu, ktry nieopatrznie poyczy panu Bronisawowi subowy gazik z kierowc, ktrym ten pojecha na Msz w. do Poonnego. Milicjant, ktry mia dyur pod wityni, zabra kierowcy dokumenty... i na drugi dzie zacza si chryja. Dyrektor sowchozu zosta wezwany na dywanik do rajkomu i oskarony, e wspiera religijne wyprawy Borkowskiego.

Obrywali inni Takich sytuacji przeyem wiele wspomina pan Bronisaw. Nigdy jednak nie byem napadnity czy pobity. KGB take mnie

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXVII

S WIAT
nie wzywao, mimo e w podtrzymywanie wiary w Sawucie zaangaowaem si na caego. Od razu zwrcili na niego uwag posugujcy tam proboszczowie: ks. Antoni Chomicki i ks. Andrzej Gadysiewicz. Szczeglnym zaufaniem darzy go ks. Andrzej, ktry uczyni go kim w rodzaju swojego penomocnika na teren Sawuty. Jak tylko zobaczy mnie w kociele, mwi do organisty: powiedz Bronkowi, eby po Mszy w. przyszed do mnie wspomina pan Borkowski. Na takim spotkaniu pyta mnie, co sycha w Sawucie i nastawia, co mam robi z grup wiernych tworzcych podziemn wsplnot. Tumaczy mi, jakie wita katolickie bd przypada w najbliszym czasie, jakie modlitwy odmawia itp. Uczyni mnie te lektorem w kociele w Poonnem, dziki czemu znaem wszystkie stae czci Mszy w. W Sawucie czsto prowadziem dla wiernych tzw. Msze w. bez kapana. Prowadziem te katechez, przygotowywaem dzieci do sakramentw. rednio raz w miesicu ks. Andrzej, oczywicie w najwikszej tajemnicy, przyjeda do Sawuty, by w wybranej chacie spotka si z nasz grup i odprawi dla niej Msz w., wyspowiada penitentw itp. Na co dzie spotykalimy si sami. Nie tylko w niedziel, ale w rne dni tygodnia, w kolejnych chatach, by nie wzbudza podejrze. Kobiety bardzo nie lubiy, kiedy wyjedaem do Poonnego. Mwiy: Bronek, nie jed. Co my bdziemy robi bez ciebie... Po mierci ks. Andrzeja Gadysiewicza opiek nad wsplnot w Poonnem obj jego nastpca ks. Stanisaw Szyrokoradiuk. Byy to ju inne czasy i nielegaln dotd wsplnot udao si zarejestrowa. Za zebrane pienidze udao si kupi p domu od pewnej staruszki i urzdzi w nim ju prawdziw kaplic. Miecia ona niewiele osb, ale ks. Stanisaw przyjeda do niej ju co niedziel. Latem wok niej na Mszy w. gromadzio si ju sporo osb. Ksidz Stanisaw, wiedzc, e kaplica jest za maa, osobicie uczyni mnie odpowiedzialnym za jej powikszenie mwi pan Bronisaw. Powiedzia mi: Bronek, porozmawiaj z kobiet, ktra mieszka w drugiej poowie domu, by jej nikomu nie sprzedawaa i jeeli si na to zdecyduje, natychmiast j kupcie. Porozmawiaem z ni i obiecaa mi, e jak si bdzie przeprowadza do syna, to nikomu nie sprzeda, tylko nam. Na wszelki wypadek zrobilimy zbirk wrd wiernych i bylimy w kadej chwili gotowi do kupna drugiej poowy domu. Po kilku miesicach transakcj ostatecznie snalizowalimy. Przebudowalimy wtedy kaplic, powikszajc j i wyposaajc w zakrysti. Wiernych jednak przybywao i nowa kaplica te szybko okazaa si za ciasna. Ksidz Stanisaw uzna, e nie ma na co si oglda, tylko trzeba budowa now kaplic. Kaza nam wystpi do wadz o zezwolenie. Te oczywicie ani sysze o tym nie chciay. Ksidz Stanisaw orzek wtedy, e nie bdziemy si oglda na wadz i korzystajc z pomocy Polakw z Energopolu, budujcych w Netyszynie elektrowni atomow, wzniesiemy du kaplic. My mielimy wykonywa wszelkie prace pomocnicze, a oni specjalistyczne. Jak tylko wykopa- Ks. Stanisaw Szyrokoradiuk limy fundament i pierwszy proboszcz w Sawucie zaczlimy wylewa aw, zjawia si komisja z rady miejskiej. Priekratitie, prie- nie tylko w Chmielnickim, ale rwnie w kratitie (zatrzymajcie, zatrzymajcie), kto Kijowie. W swoim raporcie napisaa, e w wam da razrieszenie (pozwolenie)! dar- bezprawnej budowie kaplicy w Sawucie a si wniebogosy przeraona urzdniczka pomaga polska rma Energopol, ktra powinna za to zosta wydalona z Ukrainy. Jak stojca na jej czele. penomocnik z Chmielnickiego dowiedzia Uzbrojeni w kilofy si o sprawie, poinformowa Sawut, e Pan Bronisaw z umiechem wspomina osobicie przyjeda. Rada miejska chciatamten epizod. Byy to ju inne czasy i a wtedy urzdzi pokazuch. cigna urzdnikw nikt si nie ba. Wierni uzbro- oddzia milicji i w obecnoci penomocnijeni w kilofy, opaty i szpadle byli gotowi ka chciaa pooy kres nielegalnej budobroni si swoich racji... wie. Jeden z Polakw z Energopolu mia Ksidz Stanisaw atakowany przez jednak kamer i zacz lmowa plac buurzdniczk umiechn si tylko i nie dowy i oddzia milicji. Jak to penomocnik przestajc wrzuca piasku do betoniarki, zobaczy, kaza milicj wycofa i zruga odpowiedzia egmatycznie, e nam ra- sawuckich urzdnikw. Oskary ich, zrieszenie nie jest potrzebne i budujemy e chc wywoa midzynarodow afer. bez niego, a jak jest jej potrzebne, to niech Powiedzia, e wadze ocjalnie gosz, sobie zaatwi wspomina pan Bronisaw. i w Zwizku Radzieckim religia cieszy Nastpnie zaprowadzi komisj do kaplicy si wolnoci, i jak to bdzie wygldamieszczcej si w chacie, w ktrej strop o, gdy kto z pracownikw Energopolu by podparty stemplami, eby si nie za- nakrci lm, e jest zupenie inaczej, wali. Tu stwierdzi, e nowa kaplica jest e wiernym nie pozwala si budowa wiernym potrzebna, bo on nie bdzie od- kaplic. Taka reklama Zwizkowi Rapowiada, jak kaplica si zawali i zgin w dzieckiemu nie jest w Polsce potrzebna. niej ludzie... Urzdniczka z komisj posza, Bez adnych problemw dostalimy zgoale po poudniu, gdy przyjechali Polacy z d na budow kaplicy... Energopolu, zjawia si milicja i usiowaa Walka o kaplic nie bya ostatni wojn legitymowa pracujcych ludzi i spraw- religijn, w ktrej wzi udzia pan Brodza rachunki na posiadane materiay. nisaw. To ju jednak temat na nastpn Czynili to jednak bez przekonania i uycia okazj. MAREK A. KOPROWSKI siy. Sawucka rada w swojej nadgorliwoFot. Autor ci powiadomia penomocnikw ds. religii
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXVIII

POSTPY POSTPU
Serwis dailymail.co.uk informuje, e p.Wilu Warren z Kalifornii zacz podwodne poszukiwania ciaa Osamy ibn Ladena, byego lidera Al-Qaidy. Amerykanie powiedzieli tylko, e ciao terrorysty pochowano w morzu w zeszym miesicu na okrcie USS Carl Vinson na pnocy Morza Arabskiego. P. Warren zacz poszukiwania, poniewa uwaa, e JE Barack Obama nie da wystarczajcego dowodu mierci, i ujawni, e do pomocy ma wyspecjalizowane urzdzenia i kilka odzi podwodnych. Cae przedsiwzicie wycenia na kilkaset tysicy dolarw. To niewiele jak na moliwo skompromitowania Obamy i pozbawienia go szans na ponown elekcj. Moe warto wesprze datkami t akcj? Wg New York Times, rzd USA opracowuje system alternatywnego internetu i telefonii komrkowej, ktrego bdzie moga uywa opozycja demokratyczna w krajach dyktatorskich, omijajc cenzur miejscowych sieci telekomunikacyjnych. Zestaw komputerowy, nazwany internetem w walizce, trzeba bdzie przewie przez granic do kraju, w ktrym pastwo cenzuruje obieg informacji przekazywanych przez to medium. Zawiera on m.in. bezprzewodowe anteny, laptop do zarzdzania systemem, kable ethernetowe (ethernet to technologia wykorzystywana w sieciach lokalnych) i dyski do przekazywania programw do kolejnych komputerw oraz szyfrowania przekazw. Internet w walizce umoliwi bezporedni czno midzy komputerami a telefonami komrkowymi, zamiast korzystania z systemu kontrolowanego przez pastwo. Ciekawe bd te walizki zrzuca na terytorium krajw dyktatorskich przy pomocy balonw?
FOT. WIKIPEDIA

Rzd Austrii wstrzyma zamierzon sprzeda dwch alpejskich szczytw w Tyrolu Wschodnim, gdy plan prywatyzacji pary szczytw w Alpach Karnickich, Grosse Kinigat (na zdjciu) i Rosskopf, za 121 tys. uro wzbudzi powszechne oburzenie w kraju. Planem sprzeday tyrolskich wierzchokw wzburzeni byli lokalni politycy i zwykli obywatele, ktrzy zasypywali ministerstwo gospodarki penymi oburzenia telefonami i e-mailami. Chtnych na zakup szczytw byo ponad 20 osb. Bali si, e prywaciarz zabierze szczyt i postawi go gdzie indziej? wrd pastw uwaanych za najbliszych partnerw RFN po takich krajach jak USA, Francja, Chiny, Rosja, Austria, Wielka Brytania, Japonia i Holandia. Lepiej niech zapac za zniszczon Warszaw! Estonia chciaaby, eby UE rozwina wasn polityk cyberobrony, tak by chroni przed hakerami nie tylko systemy wojskowe, ale przede wszystkim sektor prywatny i zwykych obywateli. Dotychczas NATO rozwino system obrony cyberprzestrzeni, ale skupia si on na czci wojskowej, szczeglnie obronie natowskich systemw informacji i cznoci. W ramach cyberobrony UE powinna zapewni ochron sieci internetowych w pastwach czonkowskich i na poziomie unijnym. Estonia to malutki posowiecki kraj, ktry pod wzgldem wykorzystania internetu wyprzedza kraje takie jak Niemcy czy Wielka Brytania, nie mwic ju o naszym, ktry jest na szarym kocu w Europie. Naukowcy z USA ostrzegaj, e zbyt dugi czas spdzony przed telewizorem oznacza zwikszone ryzyko cukrzycy typu 2, chorb ukadu sercowo-naczyniowego i przedwczesnej mierci. Wg statystyk, przecitny Europejczyk spdza przed telewizorem 40% swojego czasu

Przedstawiciele KE, PE oraz prezydencji UE podpisali wstpne porozumienie w sprawie napisw na opakowaniach ywnoci: informowanie o wartoci odywczej produktw, m.in. o liczbie kalorii, zawartoci soli, cukru, protein, wglowodanw, tuszczu i tuszczw nasyconych bdzie wic obowizkowe obecnie jest dobrowolne. Ma to pomc w zwalczaniu otyoci w UE. Wymg nowego oznakowania nie bdzie dotyczy alkoholu. Nowe przepisy przewiduj te obowizek wskazania kraju pochodzenia drobiu, wieprzowiny, baraniny i misa koziego. Eurokochoz bierze si za centralne odchudzanie. Na pocztek do niemiao, szczeglnie gdy si porwna ze Lokatorzy wynajmowanych bez umowy skutecznoci podobnych akcji w takim mieszka we Woszech s zachcani do Auschwitz czy na Koymie. tego, by zadenuncjowa ich wacicieli w Wg ostatnich bada na temat stanu stourzdzie skarbowym za to, e nie pac sunkw polsko-niemieckich, jedynie 8% podatkw. Przepisy, ktre weszy w ycie, przewiduj nagrody dla najemcw Niemcw ocenia, e polskiej gospodarce za zgaszanie takich przypadkw. Osoba, dobrze si wiedzie, a 31% uznaje Polsk za kraj, z ktrym naley blisko wsppraktra zgosi, e wynajmuje na czarno cowa. Raport z bada opracowa Instymieszkanie, zapaci czynsz czterokrottut Demoskopii Allensbach na zlecenie nie mniejszy z gwarancj kilkuletniego Fundacji Wsppracy Polsko-Niemieczamieszkania w tym lokalu. kiej w zwizku z 20. rocznic podpisaU nas donosicielstwo ma si dobrze, nia przez oba kraje traktatu o dobrym lecz jak dotychczas wadze tak otwarcie ssiedztwie i przyjaznej wsppracy z do tego nie nawoyway. Ale jak znamy 17 czerwca 1991 roku. Z raportu wynika, ycie, lada moment i u nas pojawi si takie pomysy. e Polska jest na dziewitym miejscu
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XXXIX

POSTPY POSTPU
wolnego, a Australijczyk a 50% co oznacza okoo trzech-czterech godzin codziennego ogldania telewizji. W USA problem jest jeszcze powaniejszy. A wedug naszych bada, w naszym kraju najbardziej szkodzi ogldanie wiadomoci telewizyjnych zwiksza to w znacznym stopniu ryzyko matoectwa. Wg niemieckich agencji pracy tymczasowej zainteresowanie wyjazdem do pracy do Niemiec okazao si po 1 maja tak mae, e Niemcy bd zmuszeni obniy wymagania. Niemcy s bardzo ostroni w zatrudnianiu Polakw. To dlatego dzi najwikszy wzrost wyjazdw do pracy jest w tych branach, ktre ju byy dla nas otwarte i gdzie Polacy zdobyli dobr opini. Agencja podtrzymuje swoj prognoz, i w cigu trzech lat wyjedzie okoo 300 tys. pracownikw. W tym roku najwiksza fala ma wystpi w trzecim kwartale, kiedy pierwsze szlaki zostan przetarte, a oczekiwania pracodawcw urealnione. Wyjazdy do pracy do Niemiec maj dug i bogat tradycj, zreszt z Niemcw do nas take wystarczy przypomnie posta znanego niemieckiego specjalisty Franciszka Kutschery. Funkcjonariusze policji wiziennej z zakadu karnego w Genui s atakowani przez rezydujce na jego dachu wielkie mewy. W obawie przed kolejnymi atakami ptakw musz oni nosi kaski ochronne. Ptaki uwiy gniazda na dachu wizienia, w ktrego czterech rogach znajduj si budki wartownicze. Kiedy przewodniczka mewiego stada widzi co kilka godzin zmian warty, podnosi straszliwy wrzask, po ktrym dochodzi do zmasowanego ataku pilnujcych swych gniazd ptakw na intruzw chodzcych po dachu. Dyrekcja zakadu zwrcia si o pomoc do odpowiednich sub, ale okazao si, e nie mona nic w takiej sytuacji zrobi, gdy w regionie Liguria obowizuj przepisy chronice gniazda ptakw. Nie mona ich usun, pki pisklta nie urosn. Ten gatunek mew jest te pod ochron. To i tak maj szczcie, e nie zagniedziy si im kondory. Taki kondor to pono potra i czowieka porwa! Grupa hakerw nazywana Lulz Security poinformowaa, e zablokowaa strony internetowe Centralnej Agencji Wywiadowczej. Ta sama grupa odpowiada za niedawne cybernetyczne ataki na Senat USA, rmy Sony i News Corp oraz telewizj publiczn PBS. Wg p. Galfryda wanego wiejskiego serka, ktrego ceny w izraelskich sklepach s ponad dwa razy wysze ni w USA. Opozycja zaciekle atakuje w tej sprawie rzd. Miesiczny bojkot mia si rozpocz 1 lipca, ale pomys tak szybko zyska rozgos, e trwa ju teraz, zajmujc czowki w mediach i prowokujc burzliw debat w parlamencie. Gabinet p.Beniamina Netanjahu nie wyraa jednak zgody na umieszczenie wiejskiego serka na licie produktw, ktrych ceny s kontrolowane przez rzd. E tam, u nas za komuny bywao, e rzdzca ekipa leciaa ze stokw po protestach z powodu podwyki cen ywnoci. I adnego Facebooka nie byo. ydzi i muzumanie protestuj w Holandii przeciwko planom wprowadzenia zakazu rytualnego uboju zwierzt. W Holandii prawo nakazuje oguszanie zwierzcia przed jego ubojem. Ze wzgldw religijnych zrobiono wyjtek dla rytualnych rzeni ydowskich i muzumaskich. Teraz jednak Partia Zwierzt, posiadajca swoich przedstawicieli w holenderskim parlamencie, zaproponowaa, eby zabroni uboju rytualnego. Media donosz, e propozycja ma du szans na przyjcie. No prosz ydzi i muzumanie w jednym froncie. A zjednoczya ich jaka idiotyczna Partia Zwierzt. Europejska Komisja przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) donosi w najnowszym raporcie, e rasizm zakorzenia si w Europie i jeeli rzdy nie podejm odpowiednich dziaa, zadomowi si tutaj na stae. Negatywne tendencje, zdaniem tej instytucji, pogbiaj si m.in. wskutek kryzysu ekonomicznego. Dowodem na to ma by m.in. sukces wyborczy skrajnej prawicy w wielu krajach w 2010 roku. Komisja podkrela, e same rodki prawne nie wydaj si wystarczajce w celu przeciwdziaania tendencjom dyskryminacyjnym. rodki prawne niewystarczajce? Czyli co obozy koncentracyjne dla rasistw? P. Kewin Rudd, australijski minister spraw zagranicznych, i szefowie wielkich przedsibiorstw spdzili noc, pic na ulicach Sydney. W ten sposb moni Australii postanowili zebra pienidze dla prawdziwych bezdomnych w ramach akcji Dyrektor pod chmurk. Kampania pozwolia uzbiera 4 mln AU$ (2,9 mln euro) na rzecz Stowarzyszenia w. Wincentego a Paulo, ktre pomaga bezdomnym. Ech, zobaczy Radzia Sikorskiego, jak pi gdzie na awce w pobliu Dworca Centralnego w Warszawie bezcenne.
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

W stolicy Macedonii, Skopje, rozpoczto monta gigantycznego, 22-metrowego pomnika Aleksandra Wielkiego, ktry z pewnoci stanie si kolejn koci niezgody z Grecj, dla ktrej ten synny wadca take jest bohaterem narodowym. Sama posta siedzcego na koniu Aleksandra Wielkiego zwanego Macedoskim ma 12 m wysokoci i bdzie usytuowana na 10-metrowym postumencie. Pomnik, wedug wadz, przedstawia wojownika na koniu, lecz przypomina on posta krla Aleksandra III, ktry yjc jedynie 32 lata, pokona imperium perskie i opanowa wiele innych ziem, ktre stay si czci staroytnej Grecji. Zmar w 323 roku przed Chrystusem. Aleksander Wielki wiedzia, jak si takie nierozwizywalne problemy zaatwia. Ale c, ani ta Grecja, ani ta Macedonia, wic i Aleksandra Wielkiego nie naley si spodziewa. Nawet redniego. Carra, eksperta od bezpieczestwa systemw komputerowych, autora ksiki o wojowniczym cybernetycznym podziemiu, hakerzy nie mogli dosta si do poufnych danych agencji, wamujc si zaledwie na oglnie dostpne strony internetowe CIA. Do czasu, do czasu Na polecenie ministra zdrowia Woch karabinierzy skonskowali w czwartek 5 ton francuskich hamburgerw i pulpetw Steak Country. To produkty misne francuskiej rmy byy przyczyn zatrucia siedmiorga dzieci bakteri E. coli w rejonie Lille we Francji. Susznie, tym bardziej e nosiy jak idiotyczn angielsk nazw! Izraelczycy rozpoczli serkow rewolucj na Facebooku. Ponad 65 tys. ludzi przyczyo si ju do bojkotu granulo-

XL

NR 26-27 (1101-1102)

FILM

Filmowa modlitwa
DRZEWO YCIA (Tree of Life), USA, 2011. Reyseria: Terrence Malick. Wykonawcy: Brad Pitt, Sean Penn, Jessica Chastain, Brauden Whisenhunt i inni. Dystrybucja: Monolith Films.

a ostatnim festiwalu w Cannes pomidzy krytykami z wielu krajw w tym wysannikami Gazety Wyborczej i Rzeczpospolitej rozegra si zacity spr o wybr najlepszego lmu. Wspomniani nasi eksperci wychwalali Melancholi Larsa von Triera, w czym nie przeszkodzia im nawet afera z wyrzuceniem z festiwalu tego psychopatycznego i cierpicego na permanentne depresje duskiego reysera za gupawe gldzenie o Hitlerze i Holokaucie na konferencji prasowej, o czym skrupulatnie donosiy wiatowe media. Tymczasem osawiona depresyjna i nihilistyczna Melancholia, impresja o domniemanym bliskim kocu wiata (pisaem o niej w NCz!), przegraa wycig o Zot Palm z amerykaskim Drzewem ycia w reyserii Terrencea Malicka, autentycznego intelektualisty kina, autora kilku autorskich i eksperymentujcych jak na produkcj hollywoodzk lmw. Po stronie Malicka w Cannes stano wielu krytykw, w tym amerykaskich, ktrych nie wystraszya sawa von Triera i afera z nim zwizana. Moim zdaniem, jury pod przewodnictwem Roberta De Niro susznie dao Zot Palm Drzewu ycia, a nie Melancholii. Konfrontacja tych dwch lmw wydaje si zreszt ciekawa nie tylko ze wzgldw artystycznych, lecz take wiatopogldowych i ideologicznych. Ponad dwugodzinne dzieo Malicka w
NR 26-27 (1101-1102)

odrnieniu od Melancholii jest przejmujcym lmowym esejem odnoszcym si bezporednio do sfery religijnej. We wspczesnej produkcji lmowej w krajach zachodnich wydaje si to obecnie bardzo rzadkie. Na midzynarodowych festiwalach promuje si dzi zazwyczaj obrazy o wymowie lewicowej, przesiknite ideologi politycznej poprawnoci. W Drzewie ycia jest inaczej. W luno i niechronologicznie zmontowanych scenach ogldamy wspomnienia z dziecistwa myli, reeksje, wyobraenia? pewnego architekta, ktry modo spdzi w latach 50. minionego wieku w pewnym miasteczku w Teksasie. Obraz rodziny przypomina tu typowy, klasyczny hollywoodzki lm. Surowy i nadopiekuczy ojciec i agodna, wspaniaa matka wychowuj trzech synw wedug pewnych zasad moralnych sprzed okresu buntu, kontrkultury i kontestacji. Przypadkowa mier jednego z braci prowokuje reeksje caej rodziny nad podstawowymi kwestiami: sensem tej tragedii, sensem ycia, oary, powicenia i relacji czowieka z Bogiem. Autor lmu przywouje tu biblijn histori Hioba i Chrystusow nauk o miosierdziu z Nowego Testamentu, a w paradokumentalnych impresjach na temat stworzenia wiata, przyrody i ludzi zadaje odwieczne metazyczne pytania o sens cierpienia i ycia wiecznego. Malick konstruuje form lmu, posugujc si odniesieniami do

symbolicznych i klasycznych dzie wielkich reyserw, w tym Orsona Wellesa, Stanleya Kubicka, Andrieja Tarkowskiego i kilku innych. Z jednej strony widzimy tu paszczyzn realistyczn, z drugiej za oniryczn, bowiem Drzewo ycia przypomina jeden wielki sen, w ktrym na jednym poziomie funkcjonuje realizm rodem z kina hollywoodzkiego i senne majaki, jakby wyjte z lmw eksperymentalnych. wiadczy o tym dobitnie zakoczenie, w ktrym autor wykreowa obraz braterstwa wszystkich ludzi w raju po zmartwychwstaniu. Trzeba przy tym podkreli, e lmowa wizja Malicka nie ma nic wsplnego z modnym dzi religijnym synkretyzmem mieszank buddyzmu, Kriszny, pogastwa, ekologii itd. Autor odnosi si jednoznacznie do Boga z Biblii i chrzecijastwa, ktry atwo nie spenia wszystkich zachcianek ludzi. Los czowieka pozostaje za w lmie metazyczn tajemnic. Niektrzy krytycy zarzucaj reyserowi Drzewa ycia zbytni patos i kiczowato. Nie podzielam tego pogldu. Na tle wszechobecnej mody na autoironi, parodi i karykatur we wspczesnym kinie, powana tonacja dziea Malicka moe rzeczywicie zadziwia, a nawet szokowa. Dobrze si jednak stao, e ten oddziaujcy silnie na emocje, przypominajcy modlitw utwr-esej zosta wypromowany na festiwalu w Cannes. MIROSAW WINIARCZYK

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLI

V KOLUMNA

Wiosenne sympozjum
domo; naturalnie trzeba prbowa. Tutaj anegdotka. Na pocztku lat 90. moja ciocia sprowadzia z Ameryki ekspertw od poszukiwa gazu i ropy z powanej rmy; nic z tego nie wyszo, wadze polskie nie byy zainteresowane, chocia sprawa opara si o wieo wybranego demokratycznie pierwszego prezydenta. Niestety by jednak zbyt zajty puszczaniem komunistw w skarpetkach. Inna nadzieja to gazykacja wgla. Polska ma wci go w brd. Technologi maj Amerykanie (na przykad Chevron). Syszelimy zakulisowe dyskusje na ten temat, m.in. zna si na tym z racji zawodu wyuczonego (a nie wykonywanego) prof. Jerzy Buzek. Mona sprbowa co zrobi. Tylko trzeba chcie. Trzecia opcja w prezentacji dr. Szafraskiego pojawia si powodu charakterystycznego gosu amerykaskiego. Chodzi o opcj nuklearn. Ot jeden z goci, raczej zdumiony tym wszystkim, zada kluczowe pytanie: Dlaczego Polska nie wsppracuje bliej z Niemcami? Przecie Niemcy to sojusznik USA, Polska te i oba pastwa reprezentuj Zachd, wic o co chodzi? Dlaczego na przykad Berlin nie zacznie sprzedawa Warszawie ropy i gazu, ktry dostaje po preferencyjnych cenach od Moskwy? Przecie jest to w interesie i Polski, i Niemiec, szczeglnie e Niemcy wycofuj si z energii nuklearnej. Odpowied bya taka: w interesie Warszawy jest budowa elektrownie atomowe i sprzedawa energi nuklearn Berlinowi. Polska musi mie niezaleno energetyczn. W tej chwili jedyne realistyczne rozwizanie to energia atomowa. I naturalnie nie mog to by elektrownie na sowiecki wzr Czarnobyla. Technologi mona kupi albo z Francji (gdzie wikszo energii pochodzi z tego rda i gdzie standardy bezpieczestwa s bardzo wysokie), albo z USA. Jedna z kalifornijskich rm oferuje przenony reaktor nuklearny, ktry mona wozi na wielkiej ciarwce. Co wicej, rdze jest skonstruowany z takich materiaw i w taki sposb, e nie moe si stopi. Bezpieczestwo jest zagwarantowane. Czysta energia. Trzeba tylko chcie. Dalej bya dyskusja panelowa o restytucji mienia. Stwierdziem, e restytucja musi mie miejsce z powodw pragmatycznych i moralnych. W Europie rodkowej i Wschodniej miay miejsce dwie inwazje i dwie rewolucje: narodowosocjalistyczna niemiecka oraz midzynarodowo-socjalistyczna sowiecka. Obie byy wrogie wobec wasnoci prywatnej. Ta pierwsza uwzia si szczeglnie na wasno ydowsk oraz mienie pastw podbitych i ich elit chrzecijaskich. Ta druga nie dyskryminowaa i rabowaa wszystko zarwno majtek elit, jak i mienie ludu. Po 1989 roku mielimy do czynienia z transformacj, czyli z przeksztaceniem komunizmu w demokracj. Dokonano tego w taki sposb, aby zmieni ksztat systemu, ale nie jego waciwoci. Integraln czci tego procesu by rabunek mienia publicznego na wielk skal. Uwaszczaa si nomenklatura. Najbardziej patologicznym przypadkiem bya tu postsowiecka Rosja, gdzie jak niektrzy szacuj mienie wartoci 400 miliardw dolarw sprzedano za 6 miliardw. Jednoczenie komunici i ich socjalliberalni sojusznicy robili wszystko, aby zapobiec restytucji mienia. Dlaczego? Po pierwsze z praktycznego punktu widzenia restytucja pomogaby odtworzy przedwojenne elity (dotyczy to raczej krajw bloku ni samej post-Sowiecji, z wyjtkiem Estonii i otwy). Stayby si one przeciwwag dla czerwono-rowej koalicji. Po drugie restytucja byaby sygnaem dla zagranicznych inwestorw, e Polska i inne kraje postkomunistyczne szanuj wasno prywatn i traktuj j powanie. Odpowiedni klimat prawny stanowi bezwzgldn gwarancj bezpieczestwa dla inwestorw. Po trzecie z moralnego punktu widzenia restytucja naprawiaby krzywdy wyrzdzone oarom totalitaryzmu, czyli prawowitym wacicielom i ich spadkobiercom. W Polsce oglna restytucja waciwie nie miaa miejsca, z kilkoma wanymi wyjtkami. Przede wszystkim Koci, dziki zakulisowym manewrom, odzyska cz swojej wasnoci. To bya cena za ustabilizowanie Polski i wygaszenie impetu kontrrewolucyjnego po 1989 roku. Komunici po prostu opacili si w taki sposb, aby zagwarantowa sobie bezpieczestwo transformacji. Nie ryzykowali nic. Gdyby nie implozja Sowietw, PRL wrciaby do znajomej, historycznej formy i zapewne ponownie skonskowano by mienie Kocioa, o ile wymagaaby tego bieca polityka.
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

maju Katedra im. Kociuszki przy The Institute of World Politics zorganizowaa sympozjum o sprawach biecych dotyczcych Polski i Europy rodkowo-Wschodniej. A sprawy biece to energia, restytucja mienia, mniejszo polska na Litwie oraz katastrofa smoleska. Po co takie sympozjum? Po to, aby uszeregowa sprawy wane, przyjrze si im oraz poinformowa amerykaskich specjalistw na tematy, ktre zarwno tzw. mainstreamowe media, jak i tzw. czynniki ocjalne przedstawiaj zwykle w innym wietle albo w ogle pomijaj. Poniej zamieszczam moje sprawozdanie z sympozjum. Swobodnie mieszam opini innych ze swoimi reeksjami. Jako keynote speaker dr Adam Szafraski, nasz visiting research fellow z kraju, bardzo kompetentnie omwi spraw bezpieczestwa energetycznego. Krtko mwic: Polska takiego nie posiada. Warszawa koacze do Brukseli o ochron. W tzw. midzyczasie nie udaje si wiele zaatwi z Oslo, wic zaczyna si gra z Moskw, ktra na polskie zabiegi odpowiada z jednej strony obietnicami ask i rzekomych preferencji, a z drugiej dogaduje si nad gowami wszystkich z Berlinem, ktry zreszt przecie szefuje europejskiej Ostpolitik. Polscy politycy desperacko kombinuj z rurocigami moe wyjdzie Nabucco, a moe odwrci si przepyw w rurocigu Brody-Odessa, a moe co przez Gruzj. Czyli wishful thinking. Sytuacja geopolityczna jest taka sama jak zawsze, trudno liczy na cud. Chocia naturalnie trzeba prbowa co robi. Std zabiegi MSZ, aby wmanewrowa si humanitarnie w sytuacj w Libii a nu skapnie co z tego rurocigu, o ile padnie Kadda. Bo jeli nie padnie, to na pewno da kopa tym chtnym na rop, ktrzy popierali opozycj, kae im paci ceny rynkowe i ustawia si w kolejce. Nie bdzie taryfy ulgowej. Zreszt specjalnego traktowania przez kraje arabskie nie bdzie, od kiedy Polska stana jednoznacznie po stronie amerykaskiej w Iraku i Afganistanie. W tym wzgldzie nie pomaga take zdecydowanie proizraelska polityka post-PRL. Geopolityka regionalna i globalna skazuje Polsk na osamotnienie. Std rozdmuchana nadzieja zwizana z gazem upkowym. Co z tego bdzie, nie wia-

XLII

NR 26-27 (1101-1102)

V KOLUMNA
Przecie po 1956 roku religia te wrcia chwilowo do szk, bo komunici dali Kocioowi koncesje w zamian za spacykowanie skonnych do antysowieckiego powstania Polakw. Ale wkrtce potem religia znikna ze szk (nota bene stao si to w harmonii z sowieck kampani antyreligijn tyle o niezalenoci Gomuki). Przy okazji, dziki wstawiennictwu Kocioa katolickiego, cz mienia zwrcono innym zwizkom wyznaniowym, w tym luteranom i ydom. Stao si to zarwno dziki grze w kuluarach, jak i legislacji. Podobnie udao si rozmaitym wyznaniom odzyska mienie w bloku i zachodniej post-Sowiecji. W Intermarium gwnie dotyczy to mienia Cerkwi prawosawnej, ale katolicy te odzyskali pewn cz. Na zachodniej Ukrainie naturalnie zyskali na tym gwnie unici, ale na Litwie i Biaorusi katolicy rzymscy te nie maj powodw do narzekania (chyba e podkrelaj swoje zwizki z polskoci). Protestanci odzyskali gwnie w pastwach batyckich, ale synagog zwrcono raczej niewiele z wyjtkiem krajw bloku, gwnie Wgier, Polski i Czech. Co do restytucji dla prywatnych wacicieli i spoecznych instytucji, to sprawa ta zostaa zaatwiona legislacyjnie chyba najsprawniej w Czechach i na Wgrzech. Najlepiej jednak jest w Estonii. Tam nawet korporacje studenckie odzyskay swoj wasno. Wynika to z przywrcenia w najwikszym stopniu spord krajw, ktre dowiadczyy komunizmu, cigoci prawno-konstytucyjnej z przedwojenn republik. Zreszt w pastwach batyckich mamy do czynienia z restytucj etniczn. To znaczy w pierwszym rzdzie dostaj rdzenni (etniczni) Estoczycy, otysze i Litwini. Na Litwie na przykad prawie kady Litwin, ktry o to wystpi, dosta z powrotem swoje mienie (do tego dochodzi dalece zakrojona prywatyzacja i reprywatyzacja, na Wileszczynie czsto kosztem mniejszoci polskiej). Gdzie indziej w post-Sowiecji nie jest tak rowo z oddawaniem wasnoci prywatnej prawowitym spadkobiercom. Zyskaliby bowiem na tym gwnie Polacy i ydzi. Tych pierwszych wystrzelano, wywieziono, wypdzono, a pozostay niedobitki (nota bene wypadaoby MSZ podj spraw restytucji mienia polskiego w Rosji, w Moskwie i Petersburgu, szczeglnie przejtego przez bolszewikw). ydw w wikszoci wymordowano. Ci, co przeyli, w wikszoci wyjechali na Zachd. Garstka, ktra pozostaa na miejscu, jeszcze si nie zorganizowaa
NR 26-27 (1101-1102)

si dobrze w sprawach restytucji mienia (nawet gminnego wyjtkiem s tu w pewnym stopniu pastwa batyckie), cho radz sobie cakiem dobrze w byym bloku, szczeglnie na obszarach pod wadz Unii Europejskiej. W Polsce indywidualna restytucja mienia zaledwie peznie przez post-PRLowskie sdy. Legislacyjnie nie zaistniaa mimo wielu prb. rodowiska postkomunistyczne i socjalliberalne podnosz

DLACZEGO POLSKA NIE WSPPRACUJE BLIEJ Z NIEMCAMI? PRZECIE NIEMCY TO SOJUSZNIK USA, POLSKA TE I OBA PASTWA REPREZENTUJ ZACHD, WIC O CO CHODZI?

populistyczne hasa o powrocie panw. Pamitam artyku w jednym z post-PZPR -owskich tygodnikw dla inteligencji, ktry przyrwnywa prby odzyskania mienia przez prawowitych wacicieli, szczeglnie ziemian, do rabunku przez okupantw i zaborcw, poczwszy od szwedzkiego Potopu. No, ale i rodowiska populistyczne i nacjonalistyczne strasz powrotem ydw i Niemcw. Ot wasno prywatna nie ma narodowoci. Ma tylko prawowitych wacicieli. Jeli kto jest obywatelem polskim zamieszkaym w Polsce, powinien t wasno odzyska w pierwszym rzdzie. Inni mog stara si o rekompensaty, szczeglnie tam, gdzie dziaa prawo przez zasiedzenie (czyli obecni mieszkacy zamieszkuj od ponad 10 lat i pac podatki za dan nieruchomo). Naley te wprowadzi en masse odpowiednie korekty do ksig wieczystych. I rzd polski musi dy do korekty traktatu z Niemcami: rzd w Berlinie powinien wzi na swoje barki wszelkie koszty roszcze za mienie pozostawione przez obywateli niemieckich na terenach obecnej Polski. Nie mona uzna adnych roszcze niemieckich do mienia, w tym i

pojedynczych obywateli, bo byoby to odwrcenie wyniku II wojny wiatowej. A co si stao z moim powyszym twierdzeniem, e wasno nie ma narodowoci? Niekonsekwencja? Absolutnie nie. Traktat midzypastwowy ureguluje sprawy kompensaty-restytucji mienia poszczeglnych Niemcw. Ich pastwo rozptao wojn wiatow, a wic jest odpowiedzialne za jej skutki. Niemcy powinny rekompensowa Niemcom. Zreszt Polacy powinni si te osobno domaga od Niemiec rekompensaty za dobra utracone na Kresach Wschodnich. Od Niemiec i od Rosji. Na temat pewnych aspektw restytucji nie zgodzia si ze mn po czci prof. Juliana Pilon. Pokazaa nam zdjcie swego domu rodzinnego w Braszowie. Nalea do zmarego niedawno jej ojca, spadek przeszed na ni. W willi tej mieszka teraz 50 osb. Juliana podkrelia, e po pierwsze ani jej ojciec, ani ona nie mieli zamiaru wraca do Rumunii, z ktrej uciekli spod komunistycznego panowania i maj o tym jak najgorsze wspomnienia, przy ktrych tylko dowiadczenia Holokaustu s dla jej rodziny gorsze. Po drugie prof. Pilon uwaa, e nie mona ludziom zabiera mienia i nieruchomoci, do ktrych de facto nabyli prawo przez zasiedlenie. Po trzecie poszczeglni spadkobiercy, ktrzy mimo wszystko chc odzyska mienie, powinni to robi indywidualnie za porednictwem sdw, ktre musz rozpatrzy osobno kad spraw. Czyli Juliana uwaa, e restytucja totalna to zawracanie gowy i jeszcze jedna niesprawiedliwo. Absolutnie odrzucia tak argumentacj nastpna panelistka, dr Tania Mastrapa. Jest ona specjalistk od restytucji mienia na Kubie, w Wenezueli i gdzie indziej w Ameryce aciskiej gdzie miay miejsce czerwone konskaty. Tania podkrela, e komunistom i ich ideologicznym krewnym nie mona odpuci. Oarom naley si zadouczynienie. Dr Mastrapa zilustrowaa swoje wystpienie prezentacj slajdw z Kuby wasno prywatna przed komun i obecnie. Zgroza. Cakowita dewastacja, ktr winiowie PRL znali z autopsji. Na koniec profesor Eugene Poteat mwi o katastroe smoleskiej, podkrelajc, e wszystko jest bardzo podejrzane i wyglda na zamach. A przedtem, w trakcie i potem delektowalimy si wspaniaym jedzonkiem ufundowanym przez mojego Jaremk. Czyli jeszcze jedna rodzinna impreza w IWP. MAREK JAN CHODAKIEWICZ

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLIII

PUBLICYSTYKA
wite miejsce islamu, Al-Aksa, znajduje si tu obok ydowskiej ciany Paczu. Pierwsza ona Mahometa, Chadida, bya ydwk, a on sam pono zabiega o status proroka take wrd ydw i chrzecijan. FOT. WIKIPEDIA

Odwracalno przymierzy
BOGUSAW WOLNIEWICZ

Rok temu w ksice-wywiadzie, jaki przeprowadzi ze mn dr Tomasz Sommer (Wolniewicz. Zdanie wasne, Warszawa 2010, str. 114-117), wyraziem przypuszczenie, e ydzi, widzc zatrwaajcy upadek Zachodu, mog odwrci swoje przymierza i zbrata si przeciw niemu z islamem i Arabami. Dalej tak sdz, a utwierdzaj mnie w tym pewne fakty. Wskazuj one, e bliej im w istocie do islamu ni do chrzecijastwa wbrew pobonym nadziejom Kocioa.
XLIV

to prasa doniosa niedawno (Rzeczpospolita z 30 maja 2011 r. oraz jej strona internetowa), e do wadz Unii Europ pejskiej skierowany zosta wsplny apel ydowsko-muzumaski, by Europejczycy jak ich tam okrelono postawili wreszcie tam wszelkim przejawom antysemityzmu, islamofobii, ksenofobii i rasizmu. W zwizku z tym przypomina si w owym apelu o horrorach XX wieku: Holokaucie i masowych mordach na muzumanach w Boni. Apel podpisao 33 przedstawicieli obu wyzna z rnych krajw Europy, a przekazali go razem naczelny rabin Brukseli Albert Guigui i wielki mufti Boni Mustafa Ceri. Jak wida, apel rozszerza znan dotd walk z antysemityzmem do walki z antysemityzmem i islamofobi. Stwarza w ten sposb wsplny front arabsko-ydowski, a wic dwu ludw wschodnich, ustawiony przeciw ludom Zachodu. Jak serio rozszerzenie to si w apelu traktuje, wida z niego samego: na jednej paszczynie postawiono w nim niemiecki mord na ydach europejskich i serbski mord na boniackich muzumanach, czyli Srebrenic i Treblink. ydzi odchodz w ten sposb od caej swojej dotychczasowej linii, ktra polegaa na konsekwentnym sprzeciwie wobec przyrwnywania Wielkiej Zagady do jakiejkolwiek innej masakry dziejowej. Czemu to czyni? Chyba tylko po to, by wykaza swoj wol zbratania. Transakcja polityczna byaby prosta: my pomoemy wam umocni si w Europie, wy dacie nam za to spokj w Palestynie. Na dug met mogoby to by cakiem racjonalne. Ameryki nie zdoao wyrwa ze stuporu nawet islamskie uderzenie w Nowy Jork. Nad Europ za wo rozkadu unosi si cakiem niedwuznacznie (w Niemczech sycha na przykad gosy, e rozwizaniem trudnoci z tamtejszymi muzumanami mgby by wybr jednego z nich na prezydenta pastwa; a w Polsce Sejm uchwali wanie kolejn ustaw antyrodzinn, by zyska poklask brukselskich zgnikw). W dalszej perspektywie na Zachd nie ma zatem co liczy, pozostaje wic jedno: zwrci si na Wschd (w tym wietle janiejsze staje si te lekcewace potraktowanie prezydenta Obamy przez premiera Netanjahu podczas wizyty w Waszyngtonie 20 maja co tak zmieszao wielu, np. tygodnik Time). Zwiastuny, e przymierza si odwracaj, byy zreszt ju wczeniej. W internetowych 2007 News Releases mona znale informacj, e Centrum Wiesen25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

NR 26-27 (1101-1102)

PUBLICYSTYKA
thala wystpio 7 czerwca 2007 roku ze maskim wsplnym ydowsko-muzumaskim cych wezwaniem do 56 krajw nalecych do Organizacji Bezpieczestwa i Wspway pracy w Europie, by nie ustaway yw tropieniu plag, jakimi s antysemityzm i dyskryminacja muzumanw. W tym wezwaniu mwi si: Mimo wydarze na Bliskim Wschodzie, ydzi i muzumanie musz przeciwstawia si rami w rami wszelkiemu przesdowi i nietoleranon on cji. Wezwanie podpisali: Shimon ie Samuels dyrektor centrum WieWied Amin Am senthala w Paryu; Mohammed Amin lamskich mski przewodniczcy Federacji Islamskich nii; Mark ar Zwizkw Religijnych w Hiszpanii; Mark j Weitzman kierownik grupy operacyjoperacyjsk nej przeciwko nienawici (Task Force esenthala against Hate) przy centrum Wiesenthala d w Nowym Jorku; oraz Mohamed Boudjenane przywdca Kanadyjskiej Federacji aj Arabskiej w Toronto. Mamy tutaj znowu ten sam front: ydowskie i muzumaskie grupy operacyjne ustawione naprzeciw Zachodu i jego acisko-chrzecijaskiego dziedzictwa, nioscego jakoby w sobie przesd i nietolerancj. Tymczasem to wanie ono wydao z siebie ide tolerancji religijnej oraz rozdzia wadzy wieckiej i duchownej nie judaizm ani islam, oba z zaoenia teokratyczne. Jedn z idei judaizmu wyrazi w zeszym roku sawny rabin Owadia Josef przywdca duchowy jednej z partii politycznych rzdzcych obecnie w Izraelu (Rzeczpospolita, 22 padziernika 2010 r.). Jego sowa godne s zapamitania. Powiedzia w synagodze: Goje rodz si tylko po to, by nam suy. Bez tego nie mieliby po co istnie na tym wiecie. Tamtejszy znawca judaizmu Uri Huppert rzek na to: Tak o nie-ydach myl tylko najbardziej radykalni ortodoksi. Zakopotany chcia tym tamt mow jako stonowa, a mimowiednie tylko j potwierdzi: e ich ortodoksja takie mylenie o gojach w granicach swoich mieci. Wyobramy sobie bowiem, co by si dziao, gdyby co analogicznego o ydach powiedzia jaki biskup katolicki! A tu nic, krtka nota w gazecie i na tym koniec. Odwrcenie przymierzy miaoby rwnie swoj gotow ju legitymacj historyczn. Jest ni nostalgia ydw za ich zotym wiekiem w redniowiecznej Hiszpanii, pod panowaniem Maurw i kalifw z Kordoby zanim ich wszystkich nie wypdzili stamtd chrzecijanie. Ta nostalgia sama nie jest naturalnie niczym nowym, ale w wietle
NR 26-27 (1101-1102)

SZEWACH WEISS BY WSPORGANIZATOREM HANIEBNEJ NAGONKI NA POLSK, JAK ROZPTANO POD PRETEKSTEM SPRAWY JEDWABNEGO. TENE WEISS POPAR POTEM AKTYWNIE I DALEJ POPIERA HORRENDALNE ROSZCZENIA MAJTKOWE WOBEC POLSKI WYSUWANE PRZEZ STRON YDOWSK BEZ ADNEGO TYTUU PRAWNEGO, DROG CZYSTO POLITYCZNEGO SZANTAU.

dzisiejszych konfliktw politycznych nabiera nowego koloru, tym bardziej e si o owym zotym wieku raz po raz polemicznie napomyka. Najbardziej znamienna zdaje mi si jednak owa zgoda ydw na propagandowe przyrwnanie Srebrenicy do Treblinki; a bya to nie tylko zgoda, lecz take czynny w tym wspudzia. To nie moga by pomyka, punkt w jest na to zbyt czuy. To by krok z premedytacj. Krok tak doniosy winien by wywoa liczne komentarze, a nie wywoa adnych. Dlaczego? Dlatego, e ludzie znowu boj si mwi, co myl. Coraz mocniej zaciska si na nich jak to okreli red. Michalkiewicz piercie tolerancji, ktry mona by te nazwa obro. Szerzy si niemy strach, by nie Bogusaw Wolniewicz, ur. 1927 w Toruniu, powiedzie lub chociaby wysucha nestor polskiej lozoi i logiki.

czegokolw czegokolwiek, co ktokolwiek mgby z poczyta za krytyk poczyna ydowl skich lub muzumaskich. Krytykowa wolno tylko chrzecijastwo i P Polakw; a take omiesza, o oczernia, wyszydza i zniewaa. Zacisk piercienia tolerancji wida najlepiej w mnocych si aktach konformizmu i czoobitnoci, prolaktycznych niejako. Oto wiey przykad ( (Rzeczpospolita, 7-8 maja 20 2011 r.): Senat Uniwersytetu Wa Wars Warszawskiego jednomylnie postanow now owi stanowi nada doktorat honoris causa Szew UW Szewachowi Weissowi. Rektor UW podkrela, odk podkrela, e to wyraz hodu dla osign gni wielk gni wielkiego przyjaciela Polski. Hodu za co? I w czym konkretnie ta wielka przyja si objawia? O tym ni sowa dziwn i nic dziwnego. Wskaza bowiem u pana Weissa b byego przewodniczcego Knesetu, potem rady naukowej instytutu Jad Waszem, wreszcie ambasadora Izraela w Warszawie mona atwo co wrcz przeciwnego. Weiss by wsporganizatorem haniebnej nagonki na Polsk, jak rozptano pod pretekstem sprawy Jedwabnego. Tene Weiss popar potem aktywnie i dalej popiera horrendalne roszczenia majtkowe wobec Polski wysuwane przez stron ydowsk bez adnego tytuu prawnego, drog czysto politycznego szantau. Wspar te kolejny antypolski paszkwil tego Grossa, otwierajcy nastpn rund owej nagonki (np. w programie TVP1 z 15 marca 2011 r., ptora miesica przed hodownicz uchwa senatu UW.) Szewach Weiss nie jest adnym przyjacielem Polski jest jej obrotnym przeciwnikiem politycznym. Temu przeciwnikowi rektor i senat UW skadaj jednomylnie swj hod. Znaczy to, e nie znalaz si tam nikt, kto by takiej czoobitnoci wobec przeciwnika omieli si sprzeciwi. Ta jednomylno daje miar strachu, jaki w Polsce pod powierzchni ycia ju pulsuje. Miara ta przygnbia zarazem i wzburza. Przygnbia te ewentualno odwrcenia przymierzy, o jakiej bya mowa cho ta nie wzburza. Europ spotka jedynie to, na co swoj dwuznaczn polityk wobec Izraela sama sobie zasuya. Zamiast poprze to pastwo z ca moc i bez ogrdek jako wany bastion Zachodu, lawiruje wci midzy nim a jego muzumaskim kontestatorem. Czy nie jest moliwe, e ich w kocu sama przeciw sobie zjednoczy?

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLV

PUBLICYSTYKA

Paszczyzna a mieci
Pogld na sytuacj chopa paszczynianego w dawnej Polsce oczywicie zaley od sympatii politycznych i od, najoglniej rzecz biorc, mylowych przyzwyczaje wypowiadajcego si we tej sprawie.
JACEK KOBUS wiedzie, e czste powtarzanie pewnych zakazw i cige zaostrzanie kar za ich nieprzestrzeganie dowodzi raczej nieskutecznoci owych zakazw ni tragicznego pooenia dotknitej nimi grupy ludnoci. Rozstrzygnicie, jak to naprawd z chopami paszczynianymi byo, wymagaoby mrwczej pracy, do wykonania ktrej brak mi i rodkw, i kompetencji. Swoj drog ciekawe, dlaczego nikt si tego zadania do tej pory nie podj. Na doktorat zbyt skomplikowane (trzeba by si przekopywa przez archiwa sdowe, szlacheckie testamenty, ksigi paraalne, listy i pamitniki a zrobienie tego na skal, ktra by ju sensown syntez umoliwiaa, wymagaoby wielu lat pracy i raczej w pojedynk jest nie do zrobienia...), na habilitacj jako praca jednak przyczynkarska, od wakich tematw politycznych czy militarnych odlega zbyt skromne? Efekt jest taki, jaki jest. O ile wiem, pooenie i losy chopstwa w Polsce redniowiecznej s ju w lepszy lub gorszy sposb opracowane. Podobnie opracowane s te dzieje chopstwa pod zaborami (tu jest o wiele atwiej, bo pojawia si nieznany wczeniej twr biurokratyczny w postaci policji, ktrej raporty, atwo dostpne, bo skoncentrowane na og w jednym miejscu, znacznie uatwiaj prac dziejopisa...), a porodku dziura. Nie wiemy wic, czy zjawisko zbiegostwa chopw ze wsi byo incydentalne, czy powszechne. Czy panowie bez trudu zbiegych chopw apali (wiadectwa mwice o atwym, masowym wrcz wyapywaniu chopw zbiegych przez granic do jakiego wgierskiego magnata na Spiszu, s mimo wszystko czysto lokalnym fenomenem mona zaoy, e w magnat, w dodatku wgierski, zwyczajnie nie dba o takie drobiazgi jak zaludnienie swoich dbr albo nie umia ich kontrolowa...), czy zgoa wprost przeciwnie. Nie wiemy, skd si brali osadnicy np. w dobrach takiego Jaremy Winiowieckiego (nie wiemy te tak do koca, ilu tych osadnikw byo: Romuald Romaski, ktrego biogra kniazia trzymam w tej chwili na kolanach, podaje, e wedle spisu z 1640 roku, dobra ksice liczyy 7603 dymy chopskie, a wedle spisu z 1645 roku ju 38.460 dymw e jednak liczba gw chopskich na kady dym przypadajcych to jedynie szacunek, a nie aden konkret, to nie wiadomo, czy mwimy o liczbie 100-150 tys., czy te ponad 200 tysicy poddanych, ktrych si ksi w pi lat dorobi). Nie wiemy, skd si brali osadnicy w setkach, jeli nie w tysicach wsi w caej Polsce, ktrych nazwy przechowuj pami o tym, i ich mieszkacy korzystali ze zwolnienia z wiadcze na rzecz dworu, musieli zatem by w czyich dobrach wieo osadzeni. Jak na przykad pierwotni mieszkacy mojej Boskiej Woli, na czci gruntw ssiedniej wsi Boe gdzie w XVII, moe w XVIII wieku osadzeni. Moemy na ten temat snu jedynie domniemania oparte na wiedzy pozardowej. Nie mam na to adnych dowodw ale pomys, e wszyscy mieszkacy wszystkich Wl w Polsce przywdrowali do nas z zagranicy, wyglda na szalony. Zreszt wsie zasiedlane przez obcojzycznych przybyszw zwykle nazywano tak, e fakt ich obcego pochodzenia nie ulega wtpliwoci. Rwnie szalony wydaje si pomys, e takie masowe osadnictwo, zwykle nastpujce po cikich klskach wojennych i spustoszeniu kraju (std wikszo wsi w Polsce datuje swoje istnienie albo od drugiej poowy XVII, albo od poowy XVIII wieku, kiedy to odbudowywalimy si po Potopie i po wielkiej wojnie pnocnej), opierao si tylko i wycznie na naturalnym przyrocie demogracznym wsi i polegao na przesiedlaniu nadwyki chopskiej modziey z jednej wsi do drugiej w obrbie dbr tego samego waciciela. A skoro te dwa pomysy wygldaj na szalone, to ju mniej szalony wydaje si pomys, e gros osadnikw i na Ukrainie, i w Polsce waciwej byo zbiegami, ktrzy w ten sposb, gosujc nogami, przenosili si tam, gdzie im wolnizny i inn pomoc w zagospodarowaniu obiecano. Jeli tak, to owych zbiegw byo tysice (skoro sam tylko Jarema zdoa fakt, e na niespokojnej Ukrainie, gdzie mobilno ludnoci bya wiksza ni gdzie indziej w pi lat zgromadzi midzy 100 tys. a 200 tys. przybyszw). A jeli byo ich tysice, to znaczy, e ustawodawstwem przeciw zbiegostwu chopw mogli sobie wielmoni posowie zadki podciera. Zakadajc, e spisywano je na mikkim papierze ze szmat, a nie na pergaminie... Nie mona te, dyskutujc o problemie chopskim w dawnej Polsce, pomin wpywu owych wielkich zniszcze, ktre
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

edle pogldu skrajnego owa sytuacja bya gorsza ni pooenie niewolnika na brazylijskiej czy wirginijskiej plantacji i gorsza ni yciowe perspektywy yda w warszawskim gettcie A.D. 1942. A to dlatego, e skrajny egoizm, zacietrzewienie, krtkowzroczno, umysowa tpota oraz wyssane z mlekiem matki przesdy klasowe naszej szlachty, ktra chopw w ogle za ludzi nie uwaaa, wykluczay jakikolwiek postp w tej materii. Dopiero owiecona ingerencja pastw zaborczych przyniosa ulg udrczonemu ponad ludzk miar chopstwu czego zreszt peno jest materialnych wiadectw, w postaci chociaby galicyjskich kapliczek paszczynianych, pod fundamentami ktrych uwolnieni przez dobrego Cesarza chopi grzebali w obecnoci miejscowego landrata, a chociaby i policjanta z cyrkuu spisy swoich powinnoci wobec pana-krwiopijcy. Owo uwolnienie z paszczynianego jarzma tak zapado chopstwu w pami, e jeszcze w latach midzywojennych podczas budowy drogi prba przesunicia takiej kapliczki, z pogrzebanymi pod ni na wiek wiekw powinnociami, wywoaa zamieszki z oarami w ludziach. Charakterystyczne dla tego stanowiska jest postrzeganie stosunkw midzy dworem a wsi w kategoriach gry o sumie zerowej taka gra wyklucza jakiekolwiek korzyci ze wsppracy. Zysk dworu jest strat wsi i odwrotnie. Co ciekawe, do stanowiska tego skania si take co najmniej jeden zwolennik pozytywizmu prawniczego co o tyle nie dziwi, e prawodawstwo polskie z ca pewnoci z pozytywizmem nic nie miao wsplnego o czym zreszt midzy innymi pisaem w Rzeczypospolitej Rycerzy Boych. Prawnik powinien jednak

XLVI

NR 26-27 (1101-1102)

PUBLICYSTYKA
Wspczesna paszczyzna polega na tym, e czy masz mieci, czy nie, musisz za nie zapaci

dwukrotnie, w poowie XVII i na pocztku XVIII wieku, zamieniy prawie cay kraj w pustyni tak jak nie przymierzajc moje grunta w Boskiej Woli, przez zdychajc komun w poowie lat 80. porzucone na pastw samosiejek oraz poszukiwaczy piasku budowlanego i miejsc nielegalnego skadowania mieci (zbliamy si ju do konkluzji, a wic do miejsca, w ktrym ujawni tym z Pastwa, ktrzy si jeszcze tego nie domylaj, dlaczego te dwa wtki zbiegy mi si w jednym artykule). Jasne jest, e najbiedniejszym tak katastrof byo przey najtrudniej. Jasne te jest, e w tym wanie momencie ujawniao si o czym ju pisaem na amach NCz! e stosunki midzy dworem a wsi nie byy bynajmniej gr o sumie zerowej. Wsie prywatne odbudowyway si szybciej od kocielnych, a kocielne szybciej od krlewskich. Czy nie dlatego, e waciciele tych wsi we wasnym interesie pomagali chopom w odbudowie? Jak inaczej wytumaczy ten fenomen? Jak dla mnie jednak najpowaniejszym felerem owego zerojedynkowego opisu jest ukryte pod nim zaoenie, e chopi pragnli wolnoci. No bo przecie wanie dlatego tacy byli ucinieni i zniewoleni, e wolnoci nie mieli prawda? Dlatego mona porwnywa ich sytuacj do pooenia niewolnikw na wirginijskiej plantacji. Wiele zachowa chopskich z okresu dobrze ju zbadanego, czyli zaborczego, pozwala okreli, czego chopi pragnli. Chopi pragnli z ca pewnoci naje
NR 26-27 (1101-1102)

si: dlatego np. na przednwku tumnie cignli do cesarskich punktw werGali bunkowych w Galicji, bo suba w wojsku gwar przynajmniej gwarantowaa jak straw. przypad Nie jest te przypadkiem, e powtarzajce nieurodzaj si lata nieurodzajw, zagraajce wyywieniu chopstwa, byy najpewniejsz pobun budk do buntu. Chopi pragnli mniej pracowa najlepiej oczywicie, mo jak mona by domniemywa, wcale. To przecie swoje obcie cienie prac na rzecz dziedzic dzica grzebali pod owymi ka kapliczkami paszczyn nianymi. Poniewa mamy te, prawie tak samo czsto powtarzane jak prawa przeciw zbiegostwu, take i prawa przeciw hazardowi, pijastwu i zbytkowi wrd chopstwa (a tak...) moemy te domniemywa, e i zabawi si chopi by nie odmwili. Kozacy zreszt, wzniecajc swoje powstania na Ukrainie, jako jeden z czstszych postulatw wysuwali i ten, eby im wolno byo gorzak destylowa w dowolnych ilociach i nie tylko na wasne potrzeby, ale i na sprzeda. Wida by to popytny towar. Gdzie tu jest jaka abstrakcyjnie rozumiana wolno? rda nic o adnej wolnoci nie mwi to badacz, zwolennik pewnego okrelonego pogldu na wiat, ow abstrakcyjn wolno pod chopskie czapki wkada. Czy ona pod owymi czapkami sama z siebie by si pojawia, choby i niejasno wyartykuowana? Nie sposb rozstrzygn. Wydaje mi si jednak, e jest to pojcie dla opisu sytuacji chopstwa w dawnej Polsce po prostu zbdne. Jako takie powinno wic podpada pod brzytw Ockhama. I wanie owe mieci zalegajce stosami wok miast, miasteczek i wsi w caej Polsce s idealnym przykadem na to, e naley unika wkadania ludziom pod czapki zbdnych dla opisu ich zachowa ideaw. W zupenoci wystarczy zaoy, e reaguj na bodce. W naszej gminie, ktra jest pod tym wzgldem zapewne typowa, mieszkaniec moe sobie wybra jedn z dwch rm wywocych mieci, ktre maj na tym terenie praktyczny monopol, wynikajcy z posiadania umw z odbiorc mieci wysypiskiem. Wysypisko nie przyjmie mieci przywiezionych prywatnie (podob-

nie jak schronisko dla zwierzt na Paluchu w Warszawie nie przyjmuje kotw i psw innych ni dowiezione przez stra miejsk oryginalny sposb na przerzucenie ciaru utrzymania lub upienia bkajcego si zwierzcia na barki mieszkacw, ktrzy okazali si na tyle naiwni, by takowego odowi i na chwil przygarn...). Rozbestwione tym monopolem rmy staraj si oczywicie, w miar moliwoci, nie robi nic innego poza pobieraniem opat od mieszkacw, z ktrymi maj umowy. Na pocztku naszego zamieszkania w Boskiej Woli usiowaem sprawi, aby mieciarka odwiedzaa take i nasze, w pewnym oddaleniu od wsi pooone gospodarstwo. Bezskutecznie. Czy to z przyrodzonej tpoty umysu (skoro robota lekka, atwa i przyjemna to geniuszy do niej nie trzeba...), czy to z mapiej zoliwoci i lenistwa moi rozmwcy po drugiej stronie trubki nie zadali sobie jednak nawet trudu, by zrozumie i zapamita moje krtkie przecie i atwe nazwisko bez czego oczywicie nie byli w stanie odszuka w swoich rejestrach podpisanej przeze mnie umowy. Daem sobie spokj. Na Nowy Rok rma, ktra dalej, z uporem godnym lepszej sprawy wystawia mi co miesic faktury za jeden obowizkowy worek mieci miesicznie (ani myl ich paci, skoro nigdy, ani razu do mnie przez trzy lata nie przyjechali), przysaa mi te kalendarzyk, w ktrym zaznaczone s dni (po jednym na miesic), gdy teoretycznie owe obowizkowe worki odbiera. Rozumiem, e mam taki worek wzi na plecy i przespacerowa si kilometr do wsi, tak? Oczywiste jest te, e nikt nie bdzie tak naiwny, by wykupi drugi czy trzeci worek ponad ten obowizkowy pierwszy, ktry czy chce, czy nie chce, napeni mieciami przez miesic i zda musi. Systemy bywaj zreszt rne. W niektrych gminach nie ma obowizku oddawania worka co miesic mona sobie dowolnie przywoa mieciark, gdy worek si napeni. Wwczas, rzecz jasna, worki nie napeniaj si w ogle nigdy, bo naiwny by by ten, kto paciby za co, co moe mie za darmo. W gminie ssiedniej bardziej wida realnie podchodzca do ycia wadza pozostawia publiczne kontenery na mieci. Co jest jeszcze w miar najrozsdniejsze trzeba sobie co prawda zada trud dostarczenia mieci do kontenera, ale e jest on w sumie mniejszy ni trud wyrzucenia tych samych mieci gdzie za wsi, gmina ssiednia jest znaczco czystsza od naszej. Zauwamy bowiem, e na og nikt nie zamieca wasnego obejcia (no... zaley,

FOT. R. LIJKA

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLVII

PUBLICYSTYKA
co kto uwaa za mieci jeszcze...), wasnych k, pl czy lasw. mieci wyrzuca si tam, gdzie mona zakada, i nikt si o ich obecno nie bdzie kci. Ssiedzi si miej e ja, osiedlajc si w Boskiej Woli, zabraem wsi mietnik bo moje obecne grunty, przez dziesiciolecia lec bezpaskie, byy wanie najporczniejszym, jako e stosunkowo najbliej pooonym miejscem, gdzie mona si byo rzeczy niechcianych pozby. Std te o mieciach wiem wicej ni niejeden mieciarz jak sdz. Wiele te wiem o sekretnym yciu wsi, stosy wytworzonych przez jej mieszkacw odpadw przerzuciwszy (wszystkie noworodki, jakie si we wsi przez ostatnie 20 lat rodziy, zostawiy swoje pieluchy na mojej ziemi nie ma gorszego rodzaju odpadu, to si w ogle nie rozkada! Tak samo wiem o dugim i cikim yciu z cukrzyc jakiej babci, po ktrej zostaa mi gra ampuek po insulinie i druga gra strzykawek i igie a i ofert miejscowego sklepu znaem na wylot, nim si w nim pierwszy raz pojawiem, bo wszystkie opakowania mona byo u mnie znale). mieci traaj na bezpaskie na dziaki nalece do nieobecnych wacicieli (dryjcie Warszawiacy, ktrzycie kawaki gruntu za miastem wykupili!), na grunty gminne lub pastwowe (najczciej do lasu wanie), na nieuytki wszelkiego rodzaju. Mechanizm tego zjawiska jest prosty. Z jednej strony jest potrzeba rzeczy niechcianych jako pozby si naley. Z drugiej sposobno istnienie w caym kraju wielu bezpaskich i niepilnowanych dziaek, na ktrych bezkarnie mona mieci. Mona by oczywicie i tak si te robi apelowa do morale Polakw: nie miecie, gdzie popadnie, bo w ten sposb i sobie szkodzicie czy nie jest rzecz obrzydliw spacerowa po lesie penym mieci, spod mieci grzyby czy jagody zbiera, wod z zamieconych uj pi czy je chleb z ziarna wyrosego na pokadach wyrzuconego azbestu? Kady si z tym przecie zgodzi. I kady bdzie dalej robi swoje poniewa ma potrzeb pozbycia si rzeczy zbdnych i ma sposobno zrobienia tego bezkosztowo, jeli tylko w rozsdnej odlegoci od obejcia znajdzie jaki bezpaski, niepilnowany kawaek gruntu (z czego, tak na marginesie, jasno te wynika, e Polacy wcale nie miec, gdzie popadnie!). Jest z tym morale dokadnie tak samo jak z ow wolnoci w stosunkach paszczynianej wsi ze szlacheckim dworem. Pojcie to jest cakowicie zbdne i do opisu sytuacji niczego nie wnosi. JACEK KOBUS

WYBORY 1991

Podzielone mniejszoci
Na pocztku lat 90. Polsk zamieszkiwao, wedug szacunkw, okoo miliona osb deklarujcych inn ni polska narodowo. W pierwszych demokratycznych wyborach w 1991 roku ich aktywno polityczna przyja co najmniej trzy zrnicowane formy. Nie udao si, podobnie jak w okresie midzywojennym, doprowadzi do wystawien ia jednej wsplnej listy grupujcej mniejszoci narodowe i etniczne w naszym kraju.
MARCIN PALADE

iemcy wystartowali samodzielnie. Biaorusini zrobili to czciowo poprzez Biaoruski Komitet Wyborczy (BKW) i Komitet Wyborczy Prawosawnych (KWP), ale przede wszystkim poparli postkomunistyczn lewic. Pozostali, w tym Ukraicy, emkowie, Litwini, Czesi oraz Sowacy, zorganizowali si w Wyborczy Blok Mniejszoci (WBM).

Niemcy w poszukiwaniu miliona Od koca lat 80. obserwowalimy gwnie wrd autochtonicznej ludnoci lskiej, zamieszkujcej bye wojewdztwo opolskie, czstochowskie i katowickie dynamiczny rozwj niemieckich organizacji spoeczno-kulturalnych. Liczba dziaajcych w nich czonkw signa 200-300 tysicy, a z Berlina zaczy dociera nad Wis gosy oceniajce liczebno Niemcw w Polsce na milion. Zwykle niezawodna pod kadym wzgldem precyzja naszego zachodniego ssiada musiaa szybko ustpi miejsca twardym danym. W wyborach 1991 roku listy niemieckie zostay zarejestrowane w dziewiciu na 37 wczesnych okrgw, a gosowao na nie nieco ponad 138 tysicy wyborcw.

W okrgu Warszawa byy to raptem 344 osoby. Nieco wicej w okrgu Nowy Scz i Krosno-Przemyl, przy czym wskazania na list niemieck dotyczyy w duej mierze gmin zamieszkanych przez Ukraicw i emkw (Gorlice, Skowa, Ucie Gorlickie, Ropa, Osiek Jasielski czy Krempna). Ponad 800 gosw pado na Niemcw w byym wojewdztwie wrocawskim. Podobn liczb sympatykw zmobilizowano w byym wojewdztwie szczeciskim. W byym wojewdztwie czstochowskim byo to ju ponad 11 tysicy. Najwysze poparcie odnotowano w lskich gminach Ciasna, Olesno, Gorzw lski, Dobrodzie i Radw, ale na list niemieck gosowali te mieszkacy gmin nalecych do Polski przed drug wojn wiatow, a wczeniej wchodzcych w skad zaboru pruskiego: Lubliniec, Kalety, Koszcin, Woniki, Herby, Kochanowice i Pawonkw. Na listy niemieckie w byym wojewdztwie katowickim gosowao 51 tysicy osb, w tym w okrgu Gliwice ponad 27 tysicy, a w okrgu Katowice prawie 24 tysicy (z uwzgldnieniem regionalnej niemieckiej listy Pojednanie i Przyszo). W tym pierwszym wyrniy si gminy: Pyskowice, Racibrz, Krupski Myn, Pil25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLVIII

NR 26-27 (1101-1102)

PUBLICYSTYKA
chowice, Toszek, Wielowie, Tworg, Kunia Raciborska, Zbrosawice, Sonicowice, Krzyanowice, Rudziniec, Ndza, Rudnik, Pietrowice Wielkie i Krzanowice. Wszystkie one naleay administracyjnie do pastwa niemieckiego do 1945 roku. W drugim byy to gminy: Siemianowice, Chorzw, witochowice, Piekary lskie, Bytom i Zabrze, mieszane pod wzgldem przynalenoci pastwowej do 1939 roku. Wreszcie na Opolszczynie na list niemieck zagosowao ponad 74 tysice osb. Ponad poowa wskaza na komitet miaa miejsce w gminach: Chrzstowice, Cisek, Dobrze Wielki, Izbicko, Jemielnica, Lenica, Kolonowskie, Lasowice Wielkie, ubniany, Polska Cerekiew, Prszkw, Reska Wie, Strzeleczki, Tarnw Opolski, Turawa, Ujazd, Walce, Zbowice, Biaa, Bierawa, Dbrowa, Gogwek, Gogolin, Komprachcice, Murw, Ozimek, Pawowiczki, Popielw, Zawadzkie i Zdzieszowice. wyborcw, o tyle w dawnym wojewdztwie biaostockim byo to a 19 procent. Tak dobry rezultat lewica moga zawdzicza przede wszystkim mieszkacom wschodniej jego czci. W omiu biaoruskich gminach wskazania na MNIEJ KONSEKWENTN NI NIEMCY SLD przekroczyy POSTAW W UBIEGANIU SI 50 proc. (CzeremO REPREZENTACJ NA WIEJSKIEJ cha, Czye, Dubicze PRZYJLI POLSCY BIAORUSINI Cerkiewne, Grdek, Hajnwka, Kleszczele, Milejczyce (2,0 proc.) Najwysze poparcie dla BKW i Orla). W kolejnych zamkny si w miao miejsce w gminach z najwyszym przedziale od 20 do 50 proc. (Biaowieodsetkiem osb posugujcych si j- a, Bielsk Podlaski, Boki, Hajnwka, zykiem biaoruskim: Narew, Dubicze Michaowo, Mielnik, Narew, Narewka i Cerkiewne, Grdek, Czye, Narewka, Nurzec-Stacja). Orla, Bielsk Podlaski oraz Hajnwka. Z kolei Komitet Wyborczy Prawosaw- Ukraicy nych (KWP) otrzyma 13.224 gosy (6,1 liderzy bloku mniejszoci Fiasko koncepcji wsplnego ubiegania proc.). Najwicej sympatykw KWP zamieszkiwao gminy: Czye, Bielsk Pod- si o sejmow reprezentacj wszystkich laski, Dubicze Cerkiewne, Kleszczele, mniejszoci narodowych i etnicznych Michaowo, Mielnik, Narew, Narewka i spowodowao, e powoany Wyborczy Blok Mniejszoci (WBM) ju na starcie Nurzec-Stacja. Biaorusini swoje dobre, Wikszo podlaskich Biaorusinw mia mae szanse na odniesienie sukcesu. lewicowe lepsze gosowaa jednak na Sojusz Lewicy De- Niemcy i Biaorusini, a wic pierwsza i Mniej konsekwentn ni Niemcy po- mokratycznej. O ile w skali kraju postko- trzecia pod wzgldem liczebnoci mniejstaw w ubieganiu si o reprezentacj munistyczn formacj poparo 12 proc. szo, poszy wasn drog. Drugiej Ukraicom przypado wic liderowanie wyborczemu przedsiwziciu przy wspGMINY Z NAJWYSZYM POPARCIEM DLA WBM (1991) pracy z emkami, Litwinami, Czechami i Sowakami. Ostatecznie WBM zarejestrowano w 15 okrgach wyborczych. cznie lista otrzymaa 29.428 gosw, co stanowio tylko 0,3 proc. poparcia w skali caego kraju. Najsabiej WBM wypad w okrgu piotrkowskim, w ktrym na komitet pady raptem 173 gosy (0,1 proc.). In plus wyrniy si tylko dwie gminy: Kleszczw i Zelw, gdzie yj do dzi nieliczni potomkowie przybyych na te tereny kolonistw czeskich. W okrgu chemsko-zamojskim na WBM oddano 471 gosw (0,2 proc.). Uwag przycign jedynie wynik komitetu w gminach Wyryki i Lubycza Krlewska. W okrgu gdaskim komitet mniejszoci otrzyma 587 gosw (0,1 proc.), a w Warszawie 680 gosw (0,1 proc.). Niewiele wicej sympatykw tego komitetu zamieszkiwao dawne wojewdztwo wrocawskie, gdzie krzyyk przy kandydatach z mniejszociowej listy postawio 836 osb (0,2 proc.) najwicej w gminie Wow i Wisko. W woj. kronieskim na list mniejszoci pado 967 gosw (0,6 proc.). Tu udao si nieco zmobilizowa mieszkajcych na tych terenach Ukraicw i emkw (Cisna, Krempna, Olszanica na Wiejskiej przyjli polscy Biaorusini. Ich gosy rozoyy si a na trzy listy. Biaoruski Komitet Wyborczy (BKW) w dawnym wojewdztwie biaostockim otrzyma 4281 gosw
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

XLIX

PUBLICYSTYKA
i Komacza). W lecym po ssiedzku woj. nowosdeckim lista mniejszoci uzyskaa dobry wynik zarwno w gminach emkowskich (Krynica, Ropa, Skowa, Ucie Gorlickie), jak i sowackich (Nowy Targ, gm. apsze Wyne i Bukowina). Dao to w sumie 2042 gosy (0,9 proc.). W woj. przemyskim w pasie przygranicznych gmin: Fredropol, Krasiczyn, Medyka, Przemyl, Radymno i Stubno swoj obecno zaznaczyli Ukraicy. WBM poparo 1290 wyborcw (1,0 proc.).

WBM a akcja Wisa W pozostaych okrgach, lecych na tzw. ziemiach odzyskanych, poparcie dla list WBM widoczne byo gwnie w gminach zasiedlonych w ramach akcji Wisa. W 1947 roku w pasie poudniowo-zachodnim znalazo si okoo 28 tysicy, w pnocno-zachodnim 51 tysicy, a w pnocno-wschodnim 56 tysicy osb pochodzenia ukraiskiego lub emkowskiego. W okrgu gorzowsko-pilskim list mniejszoci poparo 1481 wyborcw (0,6 proc.). W byym woj. gorzowskim na komitet mniejszoci gosowali mieszkacy gmin: Bledzew, Dobiegniew, Strzelce Krajeskie, Skwierzyna oraz Zwierzyn, a w pilskim: Czopa, Mirosawiec i Tuczno. W okrgu jeleniogrsko-legnickim wikszo z ponad 2200 gosw oddanych na WBM przypado na cz legnick, w tym gminy: Gromadka, Przemkw, Radwanice, Rudna i Ruja. Z kolei w okrgu leszczysko-zielonogrskim wikszo gosw na WBM oddana zostaa w woj. zielonogrskim 1171 (0,7 proc), w tym w agowie, Szprotawie i widnicy. W dawnym woj. szczeciskim na list mniejszoci (1886 gosw 0,7 proc.) wskazywali gownie mieszkacy gmin: Karnice, Kozielice, Rewal, Stara Dbrowa, Sucha, Trzebiatw i Isko. W dawnym woj. koszaliskim akceptacja dla WBM signa 2,1 proc. (2775 gosw), a widoczna bya wrd mieszkacw: Bobolic, Gocina, Koobrzegu, Polanowa, Sianowa, Siemyla, Sawoborza, Szczecinka oraz Biaego Boru, uchodzcego za jedn z dwch najwikszych po Growie Iaweckim twierdz Ukraicw w pnocnej Polsce. Nieco niszy w ujciu liczbowym (2407), ale wyszy w ujciu procentowym (2,3 proc.) wynik WBM obserwowalimy w byym woj. supskim. Kandydatw z listy mniejszoci wskazywali najczciej mieszkacy gmin: Bytw, Debrzno, Kpice, Miast-

POPARCIE DLA LIST MNIEJSZOCI NIEMIECKIEJ NA LSKU (1991)

ko, Smodzino, Trzebielino, Rzeczenica i Borzytuchom (patrz tabelka na poprzedniej stronie). Najwikszy udzia w wyniku WBM miao poparcie udzielone temu komitetowi w okrgu elblsko-olsztyskim, a take w byym woj. suwalskim. W czci elblskiej na list mniejszoci pado 2787 gosw (2,3 proc.). Miaa ona sympatykw w gminach: Braniewo, Godkowo, Markusy, Ostaszewo, Pienino, Poskinia, Rychliki, Stary Dzierzgo, Wilczta i Lelkowo. W dawnym woj. olsztyskim WBM popary 4163 osoby (2,2 proc.). Byli to zarwno mieszkacy gmin ukraiskich: Barciany, Bartoszyce, Growo Iaweckie, Kolno, Lidzbark Warmiski, Reszel, Spopol, Srokowo, jak i autochtoni z Dywit, Gietrzwadu, Jonkowa, ukty i Sorkwit. W okrgu biaostocko-suwalskim WBM otrzyma 3065 gosw (1,0 proc.). Na cz biaostock, wobec braku jakiegokolwiek zainteresowania tym komitetem ze strony Biaorusinw, przypado tylko 78 gosw. Za w dawnym wojewdztwie suwalskim gosy oddane na WBM w liczbie 2987 stanowiy 2,8 procent. Tu wyrniy si po pierwsze gminy zamieszkane przez mniejszo litewsk: Szypliszki, Sejny i Pusk. Po drugie gminy ukrai-

skie: Banie Mazurskie, Budry, Kruklanki, Miki, Pozedrze, Wgorzewo i Wydminy, lece na terenach przyczonych do Polski po 1945 roku.

Mniejszoci jak wikszo Pierwsze demokratyczne wybory po 1989 roku stworzyy moliwo zbudowania parlamentarnej reprezentacji przez zamieszkujce Polsk mniejszoci narodowe i etniczne. Najlepiej swoja szans wykorzystali Niemcy, ktrzy startujc samodzielnie, wprowadzili na Wiejsk siedmiu posw. W izbie niszej zasiada te wybrany z listy Komitetu Wyborczego Prawosawnych jeden pose biaoruski. cznie na listy mniejszoci niemieckiej (w tym Pojednanie i Przyszo), KWP, BKW oraz Wyborczy Blok Mniejszoci gosowao ponad 187 tysicy wyborcw (1,7 proc.). Nie by to co z ca pewnoci wynik oczekiwany przez liderw stowarzysze mniejszociowych. Kolejne gosowania w III RP pokazay te, e polscy Niemcy, Biaorusini, Ukraicy, czy Litwini chtnie identyfikuj si z formacjami oglnokrajowymi, wspierajc przede wszystkim kandydatw oraz ugrupowania lewicowe i centrowe. MARCIN PALADE
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

NR 26-27 (1101-1102)

PUBLICYSTYKA
ZA POZWOLENIEM NIEZALENEJ PROKURATURY:

Czy w III RP potrzebna jest konspiracja?

Spogldajc wstecz na histori Polski, widzimy postpujc od XVII wielu lini cig upadku polskiej pastwowoci: od jagielloskiego imperium europejskiego, poprzez kolejne rozbiory, do zaniku pastwa, ktre na przeszo 120 lat znikno z mapy.
MARIAN MISZALSKI bya pewna racjonalno. Dyktat brukselski, przypiecztowany utrat suwerennoci zawart w traktacie lizboskim, odwraca t logik: teraz jakby im lepiej gospodarczo tym gorzej politycznie. Mona pociesza si, e niby zawsze jest co za co, ale dlaczego waciwie Polacy mieliby rezygnowa ze zdrowej, maksymalistycznej idei: lepiej gospodarczo i lepiej politycznie? Dobra gospodarka i suwerenne pastwo... Po wtre ta brukselska marchewka lepiej gospodarczo gorzej politycznie wcale nie jest pewna, jest wrcz coraz bardziej wtpliwa. Lepiej gospodarczo moe ju wkrtce skoczy si, jak skoczya si gierkowska modernizacja za cudze pienidze... Grecja jako unijna gierkowszczyzna pokazuje, co moe si zdarzy. Wydaje si, e nadzieja na realizacj zdrowej idei dobra gospodarka i suwerenne pastwo moe zici si obecnie... znw tylko w warunkach powanego kryzysu midzynarodowego, tym razem kryzysu Unii Europejskiej tak jak z midzynarodowego kryzysu, jakim bya I wojna wiatowa, odrodzia si suwerenna II Rzeczpospolita. Rzecz jasna, niekoniecznie musi to by dzisiaj jaki konikt militarny. Tyle e na okoliczno powanego kryzysu midzynarodowego powinnimy by lepiej przygotowani ni na militarn rejterad sowieckiego imperium z Europy Wschodniej w pocztkach lat 90. Potrzebna jest solidnie przemylana wizja pastwa, jakiego chcemy zamiast obecnej kontynuacji PRL w warunkach demokratycznych. Nie wydaje si, eby taka wizja moga swobodnie ksztatowa si w medialnodyskursywnej rzeczywistoci III Rzeczypospolitej, z jej polityczn cenzur, medialnymi bastionami kondentury, tematami tabu, przy postokrgostoowym zdominowaniu wadzy przez ydokomun i bezpieczniackie orodki wadzy pozakonstytucyjnej. Jeszcze mniej prawdopodobne, eby w ewentualnym momencie dogodnym obecne tzw. elity byy zdolne pokusi si o realizacj idei suwerennej Polski o dobrej gospodarce. Taki program nie powstanie w ocjalnym, mainstreamowym obiegu myli, bo jest tam tej myli tyle, co kot napaka. Co waniejsze, w dogodny moment (jeli kiedy nastpi, czego wyklucza nie mona i nie naley) wymaga bdzie istnienia niezalenej organizacji, silnej ideowo i moralnie, dysponujcej si zbrojn aby idei suwerennego pastwa o silnej gospodarce nie realizowali znw spodstolni agenci starego porzdku i obcych pastw. Taka niezalena organizacja, zwaszcza dysponujca ramieniem zbrojnym, nie powstanie w ramach legalizmu demokracji brukselskiej, wyzutej z suwerennoci traktatem lizboskim.

ok 1989 nie przynis nam ani wolnoci, ani suwerennoci zarysowa ledwo cie takiej szansy. Take z powodu bezsiy opozycji bezsiy intelektualnej, organizacyjnej, moralnej i militarnej. Bezsia intelektualna braa si ze zego rozpoznania sytuacji tak midzynarodowej, jak i wewntrznej przez elity opozycji autentycznej (tej, ktra nie kumaa si z komunistami). To, co byo uzgodnionym wstpnie midzy Waszyngtonem a Moskw demontaem sowieckiego imperium w Europie Wschodniej (konkretniej: demontaem militarnej obecnoci Rosji), brano za rozpad sowieckiego imperium, a to, co w Polsce byo zaplanowan siucht okrgego stou dla zapewnienia komunistom mikkiego ldowania ekonomicznego i dalszego sprawowania wadzy, brano za transformacj ustrojow i demokratyzacj. Tote pastwowo nasza w latach 1989-2009 (do przyjcia traktatu lizboskiego), jakkolwiek nieco umocniona i usamodzielniona w porwnaniu do PRL-owskiego satelity sowieckiego, wpisywaa si w zasadzie nadal w t lini pochy zapocztkowan w wieku XVII. Bya niewykorzystan szans.

Traktat jako gwd do trumny Traktat lizboski grzebie j do beznadziejnie bo nawet w PRL silna bya nadzieja, e socjalizm, jako ustrj cakowicie niewydolny ekonomicznie, musi kiedy skoczy si bankructwem, wielkim kryzysem, co stworzy moliwo zmiany. Std w hale Im gorzej tym lepiej (im gorzej gospodarczo funkcjonuje socjalizm tym wiksze szanse na kryzys, z ktrego wyoni si samodzielniejsze pastwo)
NR 26-27 (1101-1102)

Czas na konspiracj? Wykrzyknie kto oburzony: Ale zachcasz pan do konspiracji w III Rzeczypospolitej! Pod prokuratora!... Zachcam? Taki gupi to ja nie jestem, znam przecie i niezalen prokuratur III Rzeczypospolitej, i jej niezawise sdy, i jej wolno sowa, wiem te przecie o tych kilku tajnych subach inwigilujcych obywateli i stojcych na stray zarwno ustale okrgego stou, jak i brukselskiego adu... Tote ostronie do niczego nie zachcam, tylko rozwaam: czy w obecnej III Rzeczypospolitej potrzebna jest konspiracja? Konspirowano u schyku I Rzeczypospolitej, konspirowano w II Rzeczypospolitej, konspirowano w PRL... Gdy taki Kwaniewski powiada publicznie i bezkarnie, e pod rzdami PiS nie liczono si z oarami (a aden komunistyczny zbrodniarz nie zosta po 1989 roku ani powieszony, ani wtrcony do lochu, ani nawet odsunity od wadzy), przypominaj si nie tylko sowa Szymka z Budziejowic (nachalne s te k**** i zuchwae), ale i pastwowotwrcza myl kieruje si ku pytaniu: czy w III RP potrzebna jest konspiracja? ebymy na okoliczno ewentualnego nowego dogodnego momentu historycznego, jaki przynie moe nowy kryzys midzynarodowy, nie byli tak bezbronni i niedowiadczeni jak w roku 1989.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LI

PUBLICYSTYKA

Pierwszy Austriak w historii Polski

Zgbianie historii myli ekonomicznej w Polsce nie jest na pewno zajciem, ktre mogoby wywoa w nas nadmierny optymizm. Wikszo rodzimych mylicieli ywia pogldy posiadajce z ideaem spoeczestwa opartego na dobrowolnych interakcjach niewiele wsplnego. Od tej smutnej reguy by jednak wiaty wyjtek, ktry zosta niestety niemal cakowicie zapomniany.
JAKUB WOZINSKI

owa o jezuicie, Marcinie migleckim (1564-1618), ktry wiatu by znany gwnie jako logik. Jego monumentalne dzieo Logica byo przez dziesitki lat jednym z najwaniejszych podrcznikw logiki na zachodnich uniwersytetach i miao wiele wznowie. Dla autora Podry Guliwera, Jonathana Swifta, miglecki sta si niemal synonimem wczesnego zamiowania do logiki, gdy Brytyjczyk pisa z przeksem o ludziach, ktrzy pi ze Smigleciusem pod poduszk. Pniejszy profesor Akademii Wileskiej studiowa w Rzymie lozo pod bokiem Francisco Suareza (1548-1617) tomisty, najwybitniejszego lozofa tamtej epoki (ktry jednak zanieczyci nieco tomizm elementami idealizmu). Bardzo moliwe, e to wanie od Suareza ktry dokona wielkiego wysiku na rzecz obalenia teorii o boskim pochodzeniu wadzy oraz przekonywa, e wadza uzaleniona jest wycznie od woli ludnoci miglecki przej swj wolnorynkowy zapa. Urodzony w Kordobie Surez wykada take w Avili, Alcali,

Mimo i powszechnie sdzi si dzi, e Polska ulega rozbiorom ze wzgldu na sabo pastwa, tak naprawd doszo do tego z zupenie innej przyczyny. Nasz kraj upad, gdy zamiast realizowa zasady wolnego przepywu dbr i usug zalecane m.in. przez migleckiego, pogry si w matni ce, spoecznych ogranicze i absurdalnych przepisw, zalecanych przez ludzi o konstrukcji umysu przypominajcej Gostomskiego.

Valladolidzie oraz Coimbrze, na ktrych krajobraz intelektualny wielki wpyw wywierali w tym czasie protoplaci austriackiej szkoy ekonomii grupa uczonych zwana dzi szko z Salamanki.

W ten sposb miglecki uzyska dostp do dorobku najbardziej wolnorynkowych mylicieli w historii a do czasw Richarda Cantillona, Frdrica Bastiata czy Turgota. Po powrocie do
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LII

NR 26-27 (1101-1102)

PUBLICYSTYKA
kraju zaj si popularyzowaniem ich pogldw w czasach, kiedy szlachta nie zdya jeszcze uczyni z pastwa instrumentu wyzysku na ogromn skal. Cho miglecki opublikowa na tematy ekonomiczne tylko jedn ksik pt. O lichwie, ktra opublikowana w 1596 roku miaa pniej jeszcze kilkanacie wyda, jej znaczenie byo kapitalne z punktu widzenia toczonych wwczas debat. Usprawiedliwia w niej poyczanie na kredyt, ktre wspczeni mu ganili jako lichw, oraz przekonywa, e taka praktyka stanowi odzwierciedlenie ryzyka ponoszonego przez kredytodawc i nie kci si z zasadami moralnymi. Potpia poyczki na procent jedynie wwczas, gdy kto przeznacza je na konsumpcj. Z naszego punktu widzenia moe si to wydawa nieco dziwn teori, ale dziki autorytetowi migleckiego kredyt zacz si stawa w Polsce coraz bardziej naturalnym i legalnym narzdziem prowadzenia przedsibiorstw. miglecki walczy take z myln koncepcj ceny sprawiedliwej, kwestionujc tym samym pogldy samego w. Tomasza. Wedug niego, warunkami ceny sprawiedliwej s: konkurencja bez ogranicze i obcie podatkowych oraz brak monopoli. Pokaza tym samym, e jego myli sigay ku temu, czego tak panicznie boj si dzisiejsi ekonomici konstrukcji mylowej bezpastwowego adu. miglecki stwierdza wprost, e suszna cena to taka, ktr ustala referent i potrzebujcy. Jednoczenie zdecydowanie broni jake doniosej, cho niezrozumiaej dla wielu do dzi tezy, e na wymianie zyskuj obydwie jej strony. Krzywda po adnej stronie by nie moe, bo na to dobrowolnie zezwolili pisa. Przez cae swoje ycie walczy take z nieuczciwociami Rzeczypospolitej szlacheckiej, wstawiajc si za chopami oraz bronic ich wolnoci. W czasach, gdy szlachecka dyktatura panoszya si na ogromnych poaciach Korony i Litwy, miglecki proponowa ograniczenie paszczyzny do trzech-czterech dni w tygodniu oraz apelowa o niepodwyszanie nalenoci narzucanych na chopw. W czasach, gdy chop by doywotnio przywizany do swojej ziemi i swego pana (doprawdy, choby ten fakt wiadczy, i nieskoczonym absurdem jest nazywanie Polski w wiekach XVII i XVIII anarchi), wielki uczony postulowa wolno przemieszczania dla chopw, cho za rekompensat dla pana. I w ten sposb moemy pynnie przej
NR 26-27 (1101-1102)

Przez cae swoje ycie miglecki walczy take z nieuczciwociami Rzeczypospolitej szlacheckiej, wstawiajc si za chopami oraz bronic ich wolnoci. W czasach, gdy szlachecka dyktatura panoszya si na ogromnych poaciach Korony i Litwy, miglecki proponowa ograniczenie paszczyzny do trzech-czterech dni w tygodniu oraz apelowa o niepodwyszanie nalenoci narzucanych na chopw.

do odpowiedzi na pytanie, dlaczego jezuita i wolnorynkowiec miglecki sta si postaci na tyle zapomnian, e jego nazwisko znane jest by moe garstce badaczy historii. Przede wszystkim naley pamita, e by on tomist, a filozofia ta, utosamiana z katolicyzmem, staa si w pewnym momencie persona non grata na uczelniach caego kontynentu. Ludzie uwaali, e nadeszy nowe czasy (odrodzenie, owiecenie) i

bezmylnie porzucili dorobek wiekw ubiegych niemal wycznie dlatego, e w modzie byo dystansowanie si od rzekomo ciemnych czasw redniowiecza. Po drugie: w Polsce gr wzia myl (a raczej bezmyl) szlacheckich konserwatystw, ktrzy w przeciwiestwie do Suareza i uczonych z Salamanki uwaali wadz za pochodzc od Boga oraz uznawali nisze stany spoeczne za bydo. Prawdziwym uosobieniem tpego szlacheckiego konserwatyzmu by Anzelm Gostomski (1508-1588) wybitny polityk Rzeczypospolitej, ktrego pogldy mona miao uzna za radykalne przeciwiestwo myli migleckiego. w kalwinista by autorem Gospodarstwa rozprawy pokazujcej, jak najlepiej zarzdza szlacheckim folwarkiem. Gospodarstwo byo oczywicie metafor pastwa szlacheckiego, a Gostomski zaleca eksploatacj chopw, podbj zagranicznych kolonii oraz ekspansj na Kresach. Negowa wszelkie prawo naturalne, twierdzc, e suszne jest tylko to, co zdecyduje pastwo. Hodowa take dwm wielkim przesdom tamtej epoki: merkantylizmowi oraz przekonaniu, e na wymianie jedna ze stron traci, a druga zyskuje. Ostatecznie wic idee migleckiego, tak jak myl uczonych z Salamanki, zostay zignorowane przez wspczesnych, ktrzy dali si zwie koncepcjom postulujcym jeszcze wiksze umocnienie wadzy pastwa. Mimo i powszechnie sdzi si dzi, e Polska ulega rozbiorom ze wzgldu na sabo pastwa, tak naprawd doszo do tego z zupenie innej przyczyny. Nasz kraj upad, gdy zamiast realizowa zasady wolnego przepywu dbr i usug zalecane m.in. przez migleckiego, pogry si w matni ce, spoecznych ogranicze i absurdalnych przepisw, zalecanych przez ludzi o konstrukcji umysu przypominajcej Gostomskiego. Idee zblione do szkoy z Salamanki zostay w Polsce podjte ponownie bardzo pno. Dopiero pod koniec XVIII wieku polscy naladowcy francuskich fizjokratw podnieli postulaty ograniczenia wadzy i umoliwienia swobodnej wymiany, ale i oni nie zdoali wpyn znaczco na bieg zdarze. Dwa kolejne wieki take nie rozpieszczay nas nadmiern liczb ludzi zdrowo mylcych o ekonomii. Czy los bdzie dla nas kiedy bardziej askawy? Niewykluczone, ale najpierw trzeba odgrzeba z niepamici takich ludzi jak miglecki.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LIII

PUBLICYSTYKA

w. Pawe, to do narodu ydowskiego nale przybrane synostwo i chwaa, przymierza i nadanie Prawa, penienie suby Boej i obietnice. Do nich nale praojcowie, z nich rwnie jest Chrystus wedug ciaa (Rz 9, 4-5), poniewa dary aski i wezwania Boe s nieodwoalne (Rz 11,29). Katechizm Kocioa Katolickiego zakada take, e Lud Boy Starego Przymierza i nowy Lud Boy d do analogicznych celw: oczekuj przyjcia (lub powrotu) Mesjasza. Oczekiwanie jednak z jednej Idcie i nauczajcie wszystkie narody mwi Jezus Zmartwychwstay do uczniw. Jednak te sowa, zapisane strony dotyczy powrotu Mesjasza, ktry umar i zmartwychwsta, zosta uznany za w Ewangelii wedug w. Mateusza, ostatnio traktowane Pana i Syna Boego, a z drugiej przyjs wybirczo. Koci zachowuje si tak, jakby Jezus cia Mesjasza, ktrego rysy pozostaj powiedzia Idcie i nauczajcie wszystkie narody z wyjt- ukryte, na kocu czasw; oczekiwanie to jest zczone z dramatem niewiedzy lub kiem ydw. nieuznawaniem Chrystusa Jezusa. Kolejne zapisy Katechizmu wskazuRAFA PAZIO j, e bez Chrystusa nie ma zbawienia i czowiek, ktry o tym wie, a Chrystusa oci katolicki nie prowadzi uznali w Jezusie Chrystusie zbawiciela nie przyjmuje, zbawiony by nie moe. czego, co mona by nazwa wszystkich ludzi. Na Kociele za spoczywa konieczno i duszpasterstwem ydw. Jak Wszechmogcy wieczny Boe, ktry wite prawo goszenia Ewangelii wszystpisze David Bosch w swojej chcesz, eby wszyscy ludzie zostali zba- kim ludziom. ksice Oblicza misji chrzecijaskiej, wieni i doszli do poznania prawdy, spraw zagadnienie ewangelizacji ydw pozo- askawie, aby z wejciem wszystkich na- ydzi gosicielami Ewangelii staje nierozwizane w rozkadzie zaj rodw do Twego Kocioa cay Izrael zo- Biblia nie opisuje zbyt wielu ewangelizujcych nie-ydw. Pocztkowo wysta zbawiony. Kocioa. znawcom religii mojeszowej Ewangeli Jednoczenie Bosch pokazuje, e nawet gosili ci, ktrzy religi, mentalno i losowa witego Pawa (Rz. 9-11) pozosta- Ewangelizacja ydw wiaj furtk dla interpretacji, czy ewan- Wrd wywodzcych si z dawnego zo ydowsk znali najlepiej, czyli sami gelizacja ydw jest w ogle konieczna. Zwizku Sowieckiego emigrantw po- ydzi. Natomiast Biblia mwi wyranie, Dlaczego Koci nie prowadzi misji chodzenia ydowskiego, ktrzy osiedlaj e w Kociele nie ma ju yda ani pogaewangelizacyjnej pord wyznawcw ju- si w Niemczech, a nie w Izraelu, pro- nina. Ju jednak we wczesnym Kociele daizmu? Decyzje w tej sprawie zapadaj i wadzona jest skuteczna ewangelizacja. pojawiaj si chrzecijanie pogaskiego Prowadz j gwnie misjonarze Wolnych pochodzenia goszcy Ewangeli ydom, s uzasadniane w Stolicy Apostolskiej. Kociow oraz stowarzyszenia ewange- np. Justyn Mczennik autor Dialogu z Nie prowadzimy lickie. Koci protestancki odcina si od ydem Tryfonem. misji wrd ydw ewangelizacji ydw na podstawie staPotwierdza to kardyna Walter Kasper rych decyzji Synodu, ktre odrzucay j Koci katolicki nie bierze udziau przewodniczcy Papieskiej Rady ds. Po- cakowicie i bezwarunkowo. pierania Jednoci Chrzecijan i Komisji Gminy ydowskie czuj si zagroone Tak wic Koci katolicki nie bierze ds. Kontaktw Religijnych z Judaizmem. przez dziaania ewangelizacyjne. Jeden z udziau w procesie ewangelizacji ydw. Tumaczc potrzeb wprowadzenia nowej rabinw, Nathan Peter Levinson, stwier- Nastawienie Kocioa katolickiego do wersji modlitwy za ydw odmawianej dzi nawet, e ewangelizacja ydw to nic ewangelizacji wyznawcw judaizmu podczas liturgii Wielkiego Pitku, zauwa- innego jak holokaust przy uyciu innych wyraone zostao podczas dyskusji o modlitwie za ydw podczas wielkopity, e Koci katolicki, w odrnieniu rodkw. kowej liturgii. Kardyna Walter Kasper od pewnych ugrupowa ewangelikalnych, zauwaa, e Koci nie powinien ponie prowadzi zorganizowanej i zinstytu- Katechizm chopnie uzasadnia negatywnych reakcji cjonalizowanej misji wrd ydw. Przy- okrela wsplne cele pominajc o tym, trzeba jednak stwierdzi, Podpisany przez Jana Pawa II obowi- rodowisk ydowskich na tre modlitwy e problem misji wrd ydw faktycznie zujcy Katechizm Kocioa Katolickiego tylko ich przewraliwieniem. Rwnie nie zosta jeszcze wyjaniony przez teolo- powouje si na konstytucj Soboru Wa- na przykadzie ydowskich przyjaci, gi. I tu jest wanie meritum nowej for- tykaskiego Lumen gentium, w ktrej ktrzy od kilkudziesiciu lat angauj muy modlitwy wielkopitkowej, ktrej zapisano e Take ci, ktrzy jeszcze nie si w intensywny dialog z chrzecijanadruga cz stanowi pierwszy zarys za- przyjli Ewangelii, w rozmaity sposb mi, wida, e wci ywa jest zbiorowa przyporzdkowani s do Ludu Boego. pami o przymusowych katechezach i sadniczej odpowiedzi teologicznej. Obecna wersja modlitwy, obowizujca Katechizm gosi rwnie, e w odrnieniu nawrceniach. Pami o Szoah jest dla od 2008 roku, przedstawia si w sposb od innych religii niechrzecijaskich wiara wspczesnego judaizmu traumatyczn nastpujcy: Mdlmy si take za ydw, ydowska jest ju odpowiedzi na Objawie- cech tosamoci, ktra tworzy wsplnoaby Bg i Pan nasz owieci ich serca, by nie Boe w Starym Przymierzu. Jak pisa t. Wielu ydw uwaa, e prowadzenie

Koci nie chce nawraca ydw

LIV

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

PUBLICYSTYKA
Chrystusa, ktra odrnia chrzecijan od ydw, czsto zamieniaa si w jzyk pogardy (Jules Isaac), co pocigao za sob powane konsekwencje. Skoro dzi zabiegamy o wzajemne poszanowanie, to mona je oprze jedynie na wzajemnym uznaniu naszej odmiennoci. Dlatego nie oczekujemy, e ydzi zgodz si z chrystologiczn treci modlitwy wielkopitkowej, lecz e uszanuj to, e my modlimy si po chrzecijasku zgodnie z nasz wiar, podobnie jak my oczywicie szanujemy ich sposb modlitwy. W tym zakresie obie strony musz si jeszcze wiele nauczy pisze kardyna. dzi misj wrd ydw? W przeformuowanej modlitwie wielkopitkowej nie pojawia si sowo nawrcenie. Zawiera si ono jednak porednio w modlitewnym wezwaniu, by ydzi doznali owiecenia i uznali Jezusa Chrystusa. Kardyna Kasper przywouje jedno z pism w. Bernarda z Clairvaux, ktre mwi, e katolicy nie musz zajmowa si ydami, lecz e sam Bg si nimi zajmie. Z kolei Wykluczenie specjalnej i zinstytucjonalizowanej misji wrd ydw nie oznacza, e chrzecijanie maj sta z zaoonymi rkoma. Czym innym jest zorganizowana misja o okrelonym celu, a czym innym chrzecijaskie wiadectwo. Oczywicie kiedy jest to stosowne, chrzecijanie musz dawa swym starszym braciom i siostrom w wierze Abrahama (Jan Pawe II) wiadectwo wasnej wiary oraz bogactwa i pikna swej wiary w Chrystusa. Robi to rwnie Pawe. W czasie swych podry misyjnych Pawe najpierw udawa si zawsze do synagogi, a dopiero wtedy, gdy nie znajdowa tam wiary, szed do pogan pisze kardyna Kasper.

Ju w. Bernard z Clairvaux stwierdzi, e katolicy nie musz zajmowa si ydami, lecz e sam Bg si nimi zajmie

wrd nich misji stanowi zagroenie dla ich istnienia; niekiedy mwi si wrcz, e jest to Szoah przy uyciu innych rodkw pisze przewodniczcy Komisji g ds. Kontaktw Religijnych z Judaizmem. Kardyna Kasper zaznacza, e wiara w

Kontrowersje wok nawrcenia Watykaski hierarcha zauwaa take, e naprawd kontrowersyjne staje si pytanie: czy chrzecijanie musz si modli o nawrcenie ydw? Czy mona prowa-

PRENUMERATA 2011

Kraj: prenumerata zwyka 229 zotych, prenumerata priorytetowa 289 zotych; Europa, Rosja i Izrael: prenumerata zwyka 419 zotych, prenumerata priorytetowa 549 zotych; Stany Zjednoczone i Kanada: prenumerata zwyka 449 zotych, prenumerata priorytetowa 689 zotych; Australia i Oceania: prenumerata zwyka 449 zotych, prenumerata priorytetowa 969 zotych.

Szanowni Pastwo, oto cennik prenumeraty na 2011 rok. We wpacie prosimy poda dokadne nazwisko i adres wraz z kodem pocztowym oraz numerem telefonu. Prosimy przypilnowa Panie na poczcie, by na przelewie znalazy si kompletne informacje dziki temu unikniemy reklamacji.

Koszt prenumeraty: Cena numeru pojedynczego: 4,40 z; Cena numeru podwjnego: 6,40 z; Cena bez numerw 1-26/27/2011

Prenumerata tygodnika Najwyszy CZAS! za 2011 rok

Prenumer ta redakcyjna jest wysyana we wtorki ra o godz. 13 13.00 poczt zwyk. Czas dotarcia zaley no od sprawn ci Poczty Polskiej SA. Uwaga: Na blankiecie prosz wpisa dokadny adres g pod ktry ma by wysyana gazeta
nazwa odbiorcy odbior
kwota

Do zapaty:
Sownie:

FOT. www.bestlm.pl

118 z
data podpis

Sto osiemnacie zotych

3S Media Sp. z o.o. Med ul. Lisa Kuli 7/1 01-512 Warszawa

nr rachunku odbiorcy

3S Media Sp. z o.o. 01-512 Warszawa ul. Lisa Kuli 7/1 63 1910 1048 2256 0156 5988 0003 118 z

1 63 1910 1048 2256 0156 5988 0003 118 z

tytuem nazwa zleceniodawcy zlecenio

Prenumer Prenumerata tygodnika Najwysz Najwyszy CZAS! za 2011 rok ro

Prenumerata tygodnika Najwyszy CZAS! za 2011 rok

Prenumerata w yan Prenumerata wysyan jest poprzez Poczt Polsk we wtorki. Prenumerata priorytetowa powinna dociera do adresatw krajowych we rody, natomiast zwyka po 3-4 dniach. enumerat wysyana at Prenumerata zagraniczna priorytetowa dochodzi w cigu 2-3 dni, na zwyk trzeba czeka rednio 7-10 dni, a czasem nawet do 2 tygodni. W prenumeracie zwykej krajowej numer zwyky kosztuje 4,40 zotego, a podwjny 6,40 zotego. Pienidze prosimy wpaci na nasze konto podane w powyszym kuponie z dopiskiem Prenumerata 2011.

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LV

PUBLICYSTYKA

Sprawiedliwo, cwaniactwo,
W tym tygodniu zebrao mi si nieoczekiwanie na czytanie. Midzy innymi przeczytaem broszurk p.Wiktora V. Claara pt. Sprawiedliwy handel? Czy Fair Trade rzeczywicie zwalcza problem ubstwa, wydan przez wydawnictwo p.Pawa Toboy-Pertkiewicza PROHIBITA ze wsparciem PAFERE.
JANUSZ KORWIN-MIKKE osaskie sas. Jego mylenie jest wic anglosaskie m i warto porwna je z europejskim kontynentalnym. My tu rozumujemy prosto: kto usiuje ncja ingerowa w wolny rynek. Ingerencja w wolny rynek jest Zem Wcielonym wic nie ma sensu zastanawia si nad konsekwencjami spoecznymi i gospodarczymi rczymi zujemy tej praktyki: musz by ze. Analizujemy aci tylko, kto na tym zarobi, a kto straci i mi, czy mamy do czynienia z oszustami, czy emy z idiotami. A najlepiej nie analizujemy w ogle, bo po co? adym Anglosasi s pragmatykami w kadym poszczeglnym przypadku usiuj wybaakiego da wszelkie ze i dobre strony takiego dziaania. Trac na to mas czasu bo jeli wyka, e ta praktyka daje ze skutki kazuje w dziedzinie kawy (co Autor wykazuje nice analizujc przez p broszury rnice unkiem midzy gatunkiem arabica a gatunkiem eli robusta!), to za chwil bd musieli wykaza, e jest to rwnie ze przy handlu kakao, mczka rybn, soj, kokosami itd. bo by moe w tej akurat dziedzinie dziaalno sieci Fair Trade jest waciwym postpowaniem? Z drugiej strony ta metoda budzi zaufanie: Autor nie jest dogmatykiem, z szacunkiem traktuje argumenty przeciwnikw, bada je wszechstronnie i po takiej analizie nie mamy wtpliwoci. Co do kawy przynajmniej. Ja si na kawie nie znam. Kaw, owszem, pijam powinna by rozpuszczalna, saba, chodna, sodka i z mlekiem. Narkotyki dziaaj na mnie sabo albo ujemnie kofeina nie jest tu wyjtkiem. Wic bez gadania o rodzajach kawy mog powiedzie kilka uwag oglnych. Jeli macherzy od Fair Trade uwaaj, e porednicy, zwani kojotami, bior za duo (pacc biednym plantatorom za mao) to czemu nie przejm roli kojotw i nie robi tego samego taniej? Sprzedajc kaw po tej samej cenie, a pacc plantatorom wicej i zadowalajc si sprawiedliwym zyskiem??? Poniewa tego nie robi a oskaraj kojotw o chciwo s to zapewne oszuci. Przyjmijmy jednak, e nie. Zamy, e s to ludzie naprawd chccy pomc ubogim, plantatorom i znajduj dobroczycw gotowych za ich porednictwem da tym plantatorom par centw. Z tym, e nie jest to adna sprawiedliwa cena, bo jedyn sprawiedliw jest cena rynkowa. Jest to ukryta jamuna. Tyle e

ierwsza myl, jeszcze przed przeczytaniem jej, bya nastpujca: po co wydawa co o praktyce, ktra w Polsce o ile wiem w ogle nie wystpuje? Tyle jest ciekawych rozwaa o problemach gospodarczych, ktre mona zilustrowa polskimi, dokuczajcymi nam przykadami, e to chyba nie ten kierunek? Z drugiej strony ludzie chtniej sigaj po ksiki o zebrach ni o osach cho zebry wystpuj w Europie znacznie rzadziej, o ile w ogle. Wic jeli problem jest ciekawy, moe i warto? Ot: problem jest ciekawy, a poniewa mao kto w Polsce o tym sysza, przeto streszcz, o co chodzi. Ot grono ludzi (szczegy w broszurze) uznao w swoim czasie, e plantatorzy kawy to ludzie biedni. I ci biedni ludzie dostaj za swoj kaw tylko uamek ceny kawy, ktr pije biay Bwana Kubwa. Co jest, ich zdaniem, niesprawiedliwe. I ludzie ci stworzyli cay acuch cen sprawiedliwych tzn. wyszych ni rynkowe. Drobni plantatorzy jednocz si w spdzielnie, specjalne rmy kupuj t kaw po cenach wyszych ni rynkowe i sprzedaj sieci sklepw Fair Trade, ktre sprzedaj je demonstracyjnie po cenach wyszych. Czyli jak susznie zauwaa Autor klienci kupuj kaw plus poczucie, e pomogli ubogim, a ciko pracujcym Metysom, Murzynom, Indianom, Azjatom czy komu tam jeszcze. Tyle relacji. Pan dr Claar otrzyma stopie naukowy na Uniwersytecie Wirginii Zachodniej, a wykada na Uniwersytecie stanu Arkan-

klient paci za tak kaw rednio o 18 centw wicej, a plantator dostaje o 3 centy wicej. Nawet wtedy prof. Claar nie owiadcza, e jest to wic kupa oszustw tylko dobrotliwie twierdzi, e jeli kawiarze wiedz, i pac droej, i wiedz, e tylko cz tej rnicy traa do plantatorw i mimo to kupuj to jest to ich sprawa. Niby rzeczywicie. Bo co? Mielibymy zakaza dziaania tej sieci? A moe zakaza uywania nazwy Fair Trade, ktra jest oszukastwem? Eee tam kto chce si dowiedzie, to si dowiedzia. Jeli kto nie chce trudno, ignorancja szkodzi. Zreszt: na argumenty Sprawiedliwych Handlarzy czuli s ludzie o nastawieniu socjalistycznym, a ograbianie socjalistw z pienidzy jest czynem niewtpliwie miym Bogu! Populus vult decipi ergo: decipiatur! Tyle e p.Claar zauwaa, i przyczyn niskich cen kawy jest dua ilo kawy. I dziaalno Sprawiedliwych Handlarzy powoduje, e jej produkcja ronie. Nie dodaje, e gdyby nie Fair Trade, cz najbiedniejszych producentw zbankrutowaaby i produkcja by zmalaa, wic wanie wtedy zyski pozostaych by wzrosy... Dziaalno Sprawiedliwych Handlarzy temu szkodzi. A co z tymi bankrutami? C, niech przerzuc si na plantacje kukurydzy albo czego innego... Czego, czego nie jest za duo. To jest argument przeciwko twierdzcym, e jest to przypadek dylematu winia (sytuacji, w ktre wszyscy, dziaajc racjonalnie, otrzymuj wynik niechciany przez nikogo). Nie to jest chciane przez tych, co nie zbankrutuj! Jedna uwaga zwizana z tym, co napisaem na pocztku: czy, o zgrozo, dziaalno wydawnicza PAFERE nie jest do25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LVI

NR 26-27 (1101-1102)

czy gupota?

POLEMIKA
Kasjerzy i tak bd zarabiali o 20 centw wicej ni przed wprowadzeniem puszek. Zreszt klienci, dowiedziawszy si, e kasjerzy zarabiaj tak mao, pewno sypn cenciwem jeszcze hojniej! No i jeszcze jedna konsekwencja takiego systemu: kasjerw, ktrzy najlepiej obsuguj klientw, zaczn wypiera kasjerzy najadniej umiechajcy si do klientw! Tak daleko analizy Amerykanw jednak nie sigaj. Lektura to, powtarzam, krtka, ale pouczajca. Jedna tylko proba: jzyk! Tumacz albo tumaczy szybko, roboczo i potem nie raczy przeoy tego na poprawn polszczyzn albo po prostu nie zna polskiego. Co trzecie zdanie razi ucho. Wemy dwa kolejne: Kiedy pozwalamy rolniczemu lobby na prowadzenie nieuczciwych interesw z Izb Reprezentantw i Senatem, ubodzy z innych krajw nie s w stanie konkurowa z amerykaskimi hodowcami wielu upraw, poniewa przepisy handlowe zupenie rni si od tych w innych krajach. Dla przykadu: w Stanach Zjednoczonych nielegalne jest kupowanie cukru z zagranicznych rde, mimo e jego cena na wiecie jest nisza ni ustanowiona federalnie cena cukru w USA. Niby wiadomo, o co chodzi ale... Moe by P.T. Wydawca wielu krajowych sw wzi to pod uwag, mimo e donansowywany jest przez PAFERE?

kadnie tak samo szkodliwa dla polskiego e broszusz rynku wolnych idei przez to, e broszuprzez aj aj ry na tematy amerykaskie wypieraj wypieraj broszury krajowe? Przeczytanie tej broszury nie byo jednak czasem straconym tym bardziej e dziki p.Claarowi zapoznaem si z piknym argumentem p.prof. Russa Robertsa z Mercatus Centre w George Mason University... Dr Roberts analizuje akcj w amerykaskich Biedronkach, czyli Wal-Martach. Kasjerzy WM zarabiali 10,84 $/h. Jest to znacznie wicej ni pac-min, ale zwolennicy sprawiedliwej pacy twierdz, e za mao. Dyrekcja WM pozwolia wic postawi koo kas puszki z napisem: Twj kasjer i tutejsi pracownicy zarabiaj mniej, ni wynosi rednie wynagrodzenie w USA. Pom im, prosz!. Jaki moe by tego efekt? Moe nie by adnego i wtedy nie ma o czym pisa. Powiedzmy jednak, e w efekcie rednie wynagrodzenie kasjera WM wzronie do 13,84 $/h. Co si stanie? C... Na rynku s lepsi i gorsi pracownicy. Gdy rozejdzie si wiadomo, e w WM zarabia si 14 dolcw za godzin, o prac w tej sieci zaczn si ubiega ci lepsi... Oczywicie j dostan. Dyrekcja WM woli zatrudni lepszych kasjerw, ktrzy szybciej obsu klientw. By moe bd dziki temu mogli zredukowa liczb kasjerw? W kadym razie klienci WM na tym zarobi, bo bd lepiej obsugiwani co nie dziwne, skoro wicej pac. Strac ci, ktrzy kupowaliby wyroby, przy ktrych pracowaliby ci nowo zatrudnieni kasjerzy WM powiedzmy sklepy ABCD.
NR 26-27 (1101-1102)

Tam ceny wzrosn, bo pozostaym trzeba bdzie paci wicej lub wydu si kolejki do kas. cni A co z tymi najbiedniejszymi, obecnie obecnie pracujcymi w kasach WM tymi, ktrym chciano pomc? Jak to co? Pjd na bruk! Dziwne, e ani prof. Ross, ani prof. Claar nie zauwaaj jeszcze innej, prostszej moliwoci, ktra si wrcz narzuca: dyrekcja WM obniy kasjerom zarobki do 8,04 $/h!!

Rozbroi bomb aborcyjn!

Polsce trwaj dziaania majce na celu wprowadzenie cakowitej ochrony ycia w fazie prenatalnej. Popierajce je dziennikarki z mediw wieckich i chrzecijaskich publicznie wyraziy swj zdecydowany sprzeciw przeciwko przerywaniu ciy w Licie dziennikarek przeciwko aborcji. List, adresowany midzy innymi do parlamentarzystw, ma im pokaza, e Polki nie godz si na zabijanie niewinnych i bezbronnych ludzi w fazie przedurodzeniowej. Nie godz si rwnie na

naciski lobby aborcyjnego, nie dziaajcego w interesie kobiet i spoeczestwa, ale we wasnym. Sygnatariuszki licz na napraw polskiego prawodawstwa i tym samym zaprowadzenie prawnego adu moralnego. Wprowadzenie ochrony wszystkich pocztych ludzi unieszkodliwi swego rodzaju bomb aborcyjn, ktra ju teraz niszczy matki, ojcw, cae rodziny oraz powoduje rozkad spoeczestwa. Sygnatariuszki licz rwnie na reakcj innych rodowisk, ktre odwanie wystpi w obronie kobiet i dzieci. Jako pierwsi na apel odpowiedzieli dziennikarze: Szczeglnym obowizkiem mczyzn jest dba o bezpieczestwo kobiet i dzieci. Take tych kobiet i dzieci, ktre zagroone s przez zbrodnicze zapdy aborcjonistw czytamy w ich licie. Czekamy na reakcje kolejnych grup spoecznych i liczymy, e posowie stan na wysokoci zadania. Wicej informacji pod adresem: http://za-zyciem.pl.

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LVII

PUBLICYSTYKA

Bitwa pod Beresteczkiem

Zbliajca si szybkimi krokami 360. rocznica jednej z najciekawszych bitew w naszej historii bitwy pod Beresteczkiem na Woyniu, stoczonej w dniach 28-30 czerwca 1651 roku skania do przypomnienia tego troch zapomnianego zwycistwa wojsk Rzeczypospolitej nad poczonymi siami kozacko-tatarskimi. Jak pisa pamitnikarz tego okresu Jakub o: Tego roku w wili . Piotra i Pawa wielk wiktoryj otrzymali nasi pod Beresteczkiem Chan sam ze wszystkimi ordami ledwie uciek, take i Chmielnicki.
JACEK DROZD wznowiono dziaania wojenne. W lipcu tego roku rozpoczo si oblenie Zbaraa, ktrego sytuacja szybko si pogarszaa. Dlatego te krl Jan Kazimierz zdecydowa si na odsiecz oblonej twierdzy. 3 lipca przyby do Lublina, by 6 sierpnia by ju pod Toporowem. Wskutek decyzji krla, nakazujcej marsz spod Toporowa pod Zbara inn tras ni pierwotnie planowana, armia polska zostaa zaskoczona przez poczone siy kozacko-tatarskie. Bitwa, jaka wtedy rozegraa si pod Zborowem, nieomal zakoczya si cakowit i habica klsk krla i Rzeczypospolitej. Do tego jednak nie doszo. Ostatecznie dziaania militarne prowadzone w tym okresie zakoczyy si podpisaniem 18 sierpnia 1649 roku tekstu tzw. ugody zborowskiej. Ugoda ta skazana bya jednak na krtki ywot, nie zadowalaa bowiem adnej ze stron. Dla Rzeczypospolitej oznaczaa pjcie na ustpstwa

nowne stracie byo nieuniknione. Bohdan Chmielnicki, chcc poprawi swoj sytuacj strategiczn, zdecydowa si na rozpoczcie na tyach polskich akcji dywersyjnej. Polegaa ona na wysyaniu w gb Polski i Litwy emisariuszy i posacw, ktrzy oprcz dziaa wywiadowczych mieli podburza chopw do wystpie przeciwko swoim panom. Jedno z takich

wycistwo to przywrcio blask ora polskiego po nieudanych kampaniach 1648 i 1649 roku. Siy Rzeczypospolitej wykorzystay take now strategi walki, co w znacznym stopniu przyczynio si do pokonania si kozacko-tatarskich. By to sukces na polu wojskowym oraz psychologicznym, podbudowujcym morale strony polskiej, jednake nie wykorzystany politycznie. wiadek tych wydarze zanotowa ju po bitwie, e chciao si do on, do gospodarstwa, do pierzyn, a na pokrycie swego lenistwa wyszukiwali z pod ziemi argumenta. Pozwolio to Bohdanowi Chmielnickiemu na wydostanie si z niewoli u swego dotychczasowego sojusznika, chana tatarskiego Islama Gereja, oraz na zebranie przez niego pozostaych po Bitwa pod Beresteczkiem, 30 czerwca 1651 roku, pogromie beresteckim si, a take posiada- wg rysunku Verniera nych jeszcze rezerw. Skutkiem tego byo stoczenie we wrzeniu 1651 roku przez siy polsko-litewskie kolejnej bitwy, tym razem rwne utracie kontroli nad obszarami nad- wystpie, zorganizowane na Podhalu, jest dnieprzaskimi. Dla Kozakw wizaa si znane w historii pod nazw buntu Kostpod Bia Cerkwi na Kijowszczynie. z powrotem do poddastwa wobec krla ki-Napierskiego. Zaznaczy trzeba, e do Przed bitw beresteck polskiego oraz ponownym objciem przez wikszych wystpie, ruchawek czy te Kampania roku 1648 przyniosa Ko- szlacht polsk jej majtkw. powsta na takich ziemiach jak Wielkozakom wiele sukcesw (Korsu, te Formalny pokj midzy Rzeczpospolit polska, Maopolska, Pomorze czy Wielkie Wody, Piawce), ktre owocoway take a Kozaczyzn trwa do wiosny roku 1651. Ksistwo Litewskie nie doszo. Jednak akw nastpnym roku. W maju 1649 roku Sytuacja bya jednak tak napita, e po- cja Bohdana Chmielnickiego miaa wpyw

LVIII

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

PUBLICYSTYKA

na szlacht zebran pod Beresteczkiem, co znalazo wyraz w chci jak najszybszego powrotu do domw rodzinnych po bitwie i ewentualnego zabezpieczenia swojej wasnoci przed buntownikami.

29 i noc z 29 na 30 czerwca obie strony spdziy na gorczkowych przygotowaniach do decydujcej rozprawy. Bohdan Chmielnicki ustawia szyki z nowo nadcigajcych si kozackich, jed-

polskiemu, dowodzonemu przez samego krla, towarzyszy miay ataki obu skrzyde (dowdcy: Stanisaw Lanckoroski i Marcin Kalinowski, a faktycznie Jeremi Winiowiecki) zoonych z jazdy. Mimo

Bitwa pod Beresteczkiem Po wykonaniu wszystkich niezbdnych przygotowa oraz po przeprowadzeniu manewrw taktycznych siami bdcymi do dyspozycji obu stron, w dniu 27 czerwca dwie wrogie armie stany naprzeciw siebie pod Beresteczkiem. 28 czerwca 1651 roku rozpocza si wielka bitwa. Wojska Rzeczypospolitej liczyy mniej wicej 63 tysice ludzi, w tym blisko 17 tysicy jazdy oraz 30 tysicy tzw. pospolitego ruszenia szlachty. Poczone siy kozacko-tatarskie liczyy 80 tysicy Kozakw i okoo 20-28 tysicy Tatarw, w sumie jakie 100-108 tysicy ludzi. Wedug Albrychta Stanisawa Radziwia, ktry nie bra udziau w bitwie, wojownicy Jana Kazimierza czynili imponujce wraenie Ale gdy ustpia mga, janiejsze soce jakby zrywajc zason pokazao najpikniej ustawione wojsko, ktre sam krl rozcign prawie na p ruskiej mili. Diaryci tamtych czasw odnotowuj take karno armii polskiej: We rod o smej z rana () wyprowadzi zaraz krl wojsko w pole rozkaza i przed samym obozem w lepszym szyku, ni by na papierze namalowany, one postawi. Pierwszy dzie walk nie przynis adnego rozstrzygnicia, w drugim (29 czerwca), po zaartych walkach, gwnie polsko-tatarskich, szala zwycistwa zacza przechyla si na stron wojsk Chmielnickiego i chana. Zdawao si, e i tym razem powtrz si sukcesy znad tych Wd, spod Korsunia i spod Piawiec. Wieczr
NR 26-27 (1101-1102)

KRL JAN KAZIMIERZ ZWOA WIECZOREM RAD WOJENN. OBAJ HETMANI KORONNI, WIELKI MIKOAJ POTOCKI I POLNY MARCIN KALINOWSKI, PROPONOWALI PRZYJ W NASTPNYM DNIU WALKI WYPRBOWANY STAROPOLSKI OBRONNY SZYK TABOROWY, KRL NATOMIAST OPOWIADA SI ZDECYDOWANIE ZA PRZYJCIEM ZACZEPNEGO SZYKU ZWANEGO SZWEDZKIM LUB HOLENDERSKIM, POLEGAJCYM NA USTAWIENIU WOJSKA W SZACHOWNIC, KTREJ KADE POLE STANOWI TZW. SZWADRON, ZOONY NA PRZEMIAN Z PIECHOTY I DRAGONW ORAZ RAJTARW.

noczenie za formowa potny, zoony z 11 rzdw wozw, tabor. Krl Jan Kazimierz zwoa wieczorem rad wojenn. Obaj hetmani koronni, wielki Mikoaj Potocki i polny Marcin Kalinowski, proponowali przyj w nastpnym dniu walki wyprbowany staropolski obronny szyk taborowy, krl natomiast E opowiada si zdecydowa- R nie za przyjciem zaczepnego szyku zwanego szwedzkim lub holenderskim, polegajcym na ustawieniu wojska w szachownic, ktrej kade pole stanowi tzw. szwadron, zoony na przemian z piechoty i dragonw oraz rajtarw. Przed pierwsz lini obrony postawiono artyleri, z tyu za jazd pospolitego ruszenia. Tak uszykowanemu centrum

oporu hetmanw, krl, poparty przez modszych dowdcw miedzy innymi Stefana Czarnieckiego i Bogusawa Radziwia przeforsowa swj plan, dziki czemu, co trafnie zauway wspczesny historyk Tadeusz Wasilewski, wywiadczy tym Polsce wielk przysug K L A M A

POLECAMY KSIGARNI W WARSZAWIE przy ul. Marszakowskiej 7 wejcie od Zoli czynn od pon. do pt. od 10 do 17; prowadzimy sprzeda wysykow tel. 22 405 66 30, 501 037 074 e-mail: ksiazkicomax@op.pl LIX

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

RDO: WIKIPEDIA

PUBLICYSTYKA
i susznie zyska saw doskonaego wodza. Kolejna faza bitwy nie zacza si jednak rankiem 30 czerwca, lecz dopiero po poudniu tego dnia, kiedy Jan Kazimierz wyda Winiowieckiemu, na jego zreszt prob, rozkaz do ataku. Dzie pitkowy naznaczy P. Bg na ponienie hardoci nieprzyjacielskiej i na oddalenie tak oczywistych od ojczyzny, na jakie si byo niebezpieczestw. Jazda Jaremy odniosa powany sukces, rozbijajc konnic kozack i docierajc do taboru, ktrego szyk udao si jej rozerwa. Na pomoc Kozakom ruszya wtedy powana cz Tatarw, co zmienio sytuacj na polu bitwy, gdy Winiowiecki zmuszony zosta do zmiany kierunku swojego ataku. Tymczasem ruszyo do natarcia centrum polskie dowodzone osobicie przez krla, uszykowane na wzr szwedzki i dysponujce silnym ogniem muszkietw i dzia. Gwne siy tatarskie, przeciw ktrym to uderzenie byo skierowane, nie wytrzymay dugo naporu polskiego i rzuciy si wkrtce do ucieczki. Stra tylna Tatarw zostaa rozbita przez jazd prawego skrzyda polskiego, sam za chan, zagroony bezporednio ostrzaem polskim, rzuci si do ucieczki. Jak podaje jedna z wczesnych relacji: Pocisk zabi znacznego murz tak blisko, a chana krew oprysna. Jak podaj niektre rda, porwa za sob Chmielnickiego, ktry daremnie usiowa go powstrzyma od ucieczki. Pogrom Tatarw oraz ucieczka chana i Bohdana Chmielnickiego przesdziy wprawdzie losy bitwy, nie zakoczyy jej jednak. Liczne siy kozackie wycofay si na bagna przy rzece Paszwce i okopay si tam w taborze. 7 lipca oblonych ogarna panika, ktr wyzyskay wojska polskie wdary si w szeregi kozackie, zadajc im ostateczn klsk. Zwyciskie oddziay polskie, ujrzawszy pomordowanych jecw polskich, urzdziy rze Kozakw, ich on i dzieci. Znany historyk polski Ludwik Kubala pisa na ten temat tak: Cokolwiek bd ludzko wypara si samej siebie, mordowano starcw, kobiety i dzieci. Sebastian Owicim porwnywa rozmiary zwycistwa do bitwy grunwaldzkiej: Nie wiem, jeeli nie tylko ojczyzna nasza, ale i wiat kiedy widzia po grunwaldzkiej bitwie co podobnego. Wzniesiona po zwycistwie pie Te Deum laudamus miaa powiadczy, e byo ono mie Bogu. podobnie jak inne ukady polsko-kozackie, waciwie nigdy nie wesza w ycie. Zostaa jednak zachwiana pozycja Bohdana Chmielnickiego w hierarchii kozackiej, zaczy si take pojawia wystpienia skierowane przeciwko niemu, prowokowane przez co ambitniejszych pukownikw. Ograniczeniu uleg te zakres wadzy hetmaskiej, gdy zakazano Bohdanowi Chmielnickiemu i jego nastpcom prowadzenia jakiejkolwiek niezalenej polityki zagranicznej. Nadawano jemu i jego nastpcom na urzdzie hetmaskim Czehry, ale mieli oni tzn. Bohdan Chmielnicki i jego nastpcy pozostawa pod cis kontrol hetmanw koronnych. Jak zaznacza jeden z badaczy tego okresu, Andrzej Bolesaw Pernal: Powane komplikacje pojawiy si prawie natychmiast po zawarciu traktatu biaocerkiewskiego. Koncesje, ktre musia udzieli Chmielnicki, spotkay si z wielka dezaprobat Kozakw chopw. Sytuacj zaogni powrt szlachty do ukraiskich majtkw oraz rozmieszczenie wojska koronnego na Ukrainie. W niektrych okolicach ludno opucia swoje osady i udaa si do Moskwy. W wielu miejscach Kozacy i chopi nie tylko podnieli bro przeciwko nowo przybyym dziedzicom czy oddziaom koronnym, ale take przeciwko Chmielnickiemu, ktrego oskarano o wszelkie nieszczcia. Ugoda biaocerkiewska stanowia jednak istotne ograniczenie przywilejw kozackich zawartych w zborowskiej Deklaracji aski. Zwycistwo pod Beresteczkiem i traktat biaocerkiewski dwr krlewski wykorzysta do celw propagandowych w kraju i za granic byy one glorykowane zarwno w prozie, jak i w poezji. Legacja krlewska na sejmiki przedsejmowe (sejm zwyczajny szeciotygodniowy zaplanowany na 26 stycznia 8 marca 1652 r.) bya okrelana w bardzo optymistycznych sowach. Szlachcie wmawiano, e Chmielnicki prawdziwie pragnie pokoju i bez wtpienia dotrzyma zoonej przysigi. Dziki temu szlachta przyja t wiadomo z pen satysfakcj. Jednake bardziej owieconym wydawao si, e porozumienie z Kozakami nie przyniesie niczego dobrego. W ich przekonaniu traktat mg suy tylko jako rozejm. Na pocztku grudnia suplement do legacji, ktry przedstawia stan rzeczy w ciemnych barwach, jeszcze bardziej potwierdzi te obawy. Stawiano wic pytania odnonie Beresteczka i Biaej Cerkwi. Paday take rne oskarenia pod adresem osb odpowiedzialnych za powysze wydarzenia. JACEK DROZD

Iwan Bohun wydostaje z okrenia resztki wojsk kozackich w czasie bitwy pod Beresteczkiem

Po bitwie beresteckiej Sia poczonych wojsk polskich i litewskich zostaa osabiona przez ucieczki, choroby i gd. Ponadto prowadzenie wojny na tak odlegym terenie przez szlacht

z pospolitego ruszenia przekraczao moliwoci aprowizacyjne armii, zwaszcza i dziedziny polskie i kozackie dzieli 200-kilometrowy pas spustoszonej ziemi. Rwnie Jan Kazimierz troch przedwczenie uzna, e sprawa jest ju rozwizana, i wraz z czci armii uda si do Gdaska w celu nadzorowania negocjacji ze Szwecj na temat dziedzicznej korony Wazw. W rce zwycizcw wpada za to kancelaria wojskowa Kozakw, a tam listy od cesarza tureckiego, chana krymskiego, cara moskiewskiego i od Rakocego i midzy listami znaleziono diploma cesarza tureckiego, ktre Chmielnickiemu daje na ksistwo ruskie. W tym samym czasie kiedy trway walki w okolicach Beresteczka, siy Janusza Radziwia pokonay Kozakw bronicych granicy swych terytoriw od pnocy, zajy Kijw, poczyy si z oddziaami Potockiego i rozpoczy wsplna kampani przeciw Kozakom. We wrzeniu 1651 roku obie strony byy ju zmczone trudami wojny. Gdy wic Chmielnicki zaapelowa do Potockiego o pokj, hetman wielki koronny wyrazi zgod, poniewa zdawa sobie spraw, e dalsze walki nic nie dadz. W tych okolicznociach negocjacje pomidzy dwoma stronami zostay wznowione i z biegiem czasu zawarto pokj. W myl tej ugody Kozacy wprawdzie zgodzili si na redukcj rejestru do 20 tysicy ludzi (traktat zborowski przewidywa rejestr w wysokoci 40 tysicy), przy czym tak uszczuplone puki kozackie mogy stacjonowa tylko na terenie wojewdztwa kijowskiego, nie miao to jednak wiksze- Autor jest doktorantem na Wydziale Historii go znaczenia, gdy ugoda biaocerkiewska, UMCS w Lublinie.
NR 26-27 (1101-1102)

LX

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

HGW drenuje

CZARNA KSIGA
wo: z 2,80 z do 4,80 z za bilet normalny), opaty za wod (z 3,33 do 4,32 z/m3), odprowadzanie ciekw (z 4,34 do 5,65 z), przedszkole (ok. 160 z droej), obek (ok. 174 z wicej) itp. szokuje suma pienidzy przeznaczonych na premie i nagrody dla warszawskich urzdnikw. Oprcz zakontraktowanych pensji dostan oni dodatkowo a 49 mln zotych! Wedug wylicze Faktu, na etat rednio wypada po 1600 zotych. Najwicej (ok. 17 tys. z) otrzymaj wiceprezydenci, skarbnik i sekretarz stolicy. Jak zaznaczy Bartosz Milczarczyk (rzecznik Ratusza), doroczne nagrody nie powinny dziwi, poniewa s zapisane w regulaminie wynagradzania urzdu miasta. Innymi sowy parafrazujc Feliksa Konecznego: Nic to! Wszystko jest dobrze, bo zgadzaj si papiery. Powyszy przejaw administracyjnego bizantynizmu a tak Czytelnikw NCz! nie zdziwi. Nie od dzi wiemy, e biurokracja jest to system papierw kancelaryjnych (...), ktry porzdek w administracji rozumie jako porzdek w papierach, choby i kraj cay pogrony by w straszliwym nieporzdku. Szokuje jednak zestawienie 49 mln z na nagrody z oszacowan przez Zakad Transportu Miejskiego sum 50 mln z, ktra po podwyce cen biletw tra do budetu miasta! Innymi sowy: czekajcy warszawiakw w sierpniu 30-procentowy wzrost kosztw podry autobusem, tramwajem lub pocigiem prawie cakowicie wchonie administracja Podsumowujc: warszawiacy do samochodw i na rowery! Na zo HGW! INKWIZYTOR

okalnym przykadem rozrastajcej si biurokracji jest warszawski ratusz. Jeszcze w trakcie zeszorocznych wyborw samorzdowych Janusz Korwin-Mikke przypomina, e za rzdw Hanny Gronkiewicz-Waltz stoeczna administracja powikszya si o prawie 1500 etatw. Wedug wylicze Adama Wojtasiewicza (NCz! nr 23), urzdnicy kosztuj mieszkacw nadwilaskiej stolicy ponad 600 mln z rocznie. W 2007 roku podatnicy oyli na ten cel tylko 450 mln zotych. Warszawska biurokracja podobnie jak kada inna z opisanych przez Feliksa Konecznego yje i ywi si kcjami. I nie chodzi tylko o urzdnikw, ktrzy zaatwiaj sprawy, jakich nigdy nie obserwowali w yciu, ani oto, e nie znajc si na niczym, rozstrzygaj o wszystkim. Pomys przeistoczenia Warszawy w europejsk metropoli za pomoc gigantycznych (i czsto zupenie niepotrzebnych!) inwestycji to przejaw bizantyjskiego zadcia pani prezydent, ktra przyczynia si do zaduenia kadego mieszkaca na prawie 3 tys. zotych! Europejskoci miao przyda miastu m.in. zastpienie przynoszcych zysk Kupieckich Domw Towarowych przez z natury rzeczy decytowe Muzeum Sztuki Nowoczesnej (nota bene w Warszawie od 1985 roku funkcjonuje bardzo podobnie sprolowane Centrum Sztuki Wspczesnej). W kontekcie wzrostu opaty za uytkowanie wieczyste (do 2000%), kosztw korzystania z transportu miejskiego (docelo-

N
MAREK ARPAD KOWALSKI

Zamazane twarze

NAIWNY CYNIK
z tymi, ktrzy byli kiedy jedynie zdawkowymi znajomymi, staj si coraz bardziej oywione, bliskie, przyjacielskie, mamy sobie do przekazania coraz wicej rzeczy, wymieniamy pogldy, rozmawiamy. Czste spotkania, telefony, wizyty. Nastpuje zmiana. Taka scena obrotowa. Zastanawiam si, czy jest w tym jaka prawidowo. Bo rzeczywicie, znajomo z jednymi zamiera prawie cakowicie, a z innymi staje si czsta i oywiona. Powiedzenie mwi, e nowe sito jest na koku. Lecz to niczego nie tumaczy. Bo te niegdysiejsze znajomoci, zmieniajce si w zamazane teraz twarze, uryway si nie wiadomo dlaczego. Nic nas nie dzielio, nie byo midzy nami koniktw ani co te mogoby by wytumaczeniem znudzenia. Rozumiem, ludzie s zajci, powicaj si wasnym sprawom i nie maj czasu na pielgnowanie dotychczasowych znajomoci. Ale maj czas na nawizywanie nowych. Wic dlaczego? Czy nie dlatego, e znamy si jak yse konie i wiemy niemal na pami, co kady z nas powie? Wic zainteresowanie i fascynacja mija. Lecz z drugiej strony nadal utrzymuj si oywione kontakty z wieloma dawnymi znajomymi, ktrych te znamy na wylot, a jednak chtnie si z nimi widzimy, rozmawiamy i jest to nadal wiee uczucie. Albo jak w przykadzie wspomnianym na pocztku nastpuje ponowne zblienie. Moe to wynika po prostu z natury ludzkiej? Z jednej strony przywizanie do znajomych, z ktrymi dobrze si czujemy, z drugiej niewytumaczalne rzeczowo zamieranie znajomoci bez jakichkolwiek przyczyn, z trzeciej za w przypadku nowych, bliskich znajomoci zainteresowanie czy fascynacja czym nowym?

iedawno przysuchiwaem si obronie doktoratu swojej modszej koleanki. Pniej byo zwyczajowe, tradycyjne przyjcie: lampka wina i poczstunek. Rozmowy ze znajomymi, koleankami i kolegami. Ale w trakcie tego przyjcia zwrciem uwag na pewn dziewczyn. Nie wydawaa mi si obca, lecz uporczywie powracao pytanie: Skd ja j znam?. Ona te, jak dostrzegem, czasami zerkaa na mnie. Nagle olnienie. Ale to Ona! Bya to dobra znajoma. Z ni i jej mem jaki czas temu utrzymywalimy oywione kontakty towarzyskie. Czsto spotykalimy si, odwiedzali. Ale kilka lat temu, przed szeciu czy siedmiu laty (zreszt nie pamitam dokadnie), kontakty si urway. Oboje przenieli si z Warszawy do pewnego miasta wojewdzkiego i tam kontynuuj karier naukow. Jeszcze przez jaki czas fruway midzy nami mejle, ale i one po pewnym czasie zamary. Wic teraz skorzystaem, eby odnowi znajomo, a i ona chtnie to podja. Zastanowiem si pniej nad przemijaniem czasu. Jeszcze do niedawna z wieloma znajomymi utrzymywaem oywione kontakty. Mejle, telefony, wzajemne odwiedzanie si. Teraz z niektrymi spord osb, z ktrymi czyy nas przyjacielskie stosunki, kontakty te zaczy ustawa, staway si coraz rzadsze, a wreszcie niemal zupenie zamary. Jeszcze tylko na Boe Narodzenie i Wielkanoc skadamy sobie yczenia, ale to wszystko. Nie to, co byo kiedy. Ot, tylko takie formalne utrzymywanie znajomoci w najlepszym razie. Lecz na miejsce tych, po ktrych zostay tylko wspomnienia, pojawiaj si nowe osoby. Kontakty
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

NR 26-27 (1101-1102)

LXI

FELIETON

Czerwona msza
mowi komunistycznemu i tych, ktrzy mimo wszystko zachowali niezaleno. Dokonuje te wielkiej rzeczy, bo rnicuje. Oszoomy dziel wszystkich na Czerwonych i Biaych. Tymczasem Autor dokadnie analizuje postpowanie rnych twrcw i dostrzega tych, co kolaborowali, ale starali si zachowa godno; albo kolaborowali, ale wiadomie przemycajc wane treci; albo kolaborowali, ale prowadzili wasn gr. Rwnie starannie analizuje postpowanie tych, ktrzy nie zostali pieczeniarzami Czerwonego Dworu. I chwaa Mu za to. Wykazuje przy tym doskonae zrozumienie uwarunkowa i potra je w sposb przystpny wyjani. Jednoczenie prowadzi w tej ksice swoj wasn polemik z niektrymi ludmi. Ksika cakowicie traci przez to obiektywny charakter ale to tym lepiej. Wiemy, e jest to wiadectwo kogo, kto bra udzia w tamtych potyczkach. Czy ponosi w nich klski, czy przechwala si urojonymi zwycistwami? A co za rnica? Oceniamy nie szermierza, tylko kronikarza. Kronikarz czasem tworzy zdumiewajce interpretacje. W stylu dowcipu: Wchodzi w Londynie do autobusu typowy Anglik: w meloniku, z parasolem i czarn teczk. Stojca staruszka przyglda mu si i mwi: Pan jest Chiczykiem!. Ale skd! protestuje jegomo. Tak, tak, Pan jest Chiczykiem kontynuuje babcia. Bzdura, nie jestem adnym Chiczykiem!. Mnie Pan nie oszuka! Wiem, e Pan jest Chinczykiem!... Pasaer si poddaje: Dobrze, ma Pani racj, jestem Chiczykiem. Babcia z tryumfem: A niepodobny!. Rozbawia mnie imputacja, wyssana z jakiego palca, e pierwowzorem komunisty Szczuki z Popiou i Diamentu p. Jerzego Andrzejewskiego by jaki ubek Foremniak jak gdyby nieboszczyk Andrzejewski nie potra sobie takiej historyjki w caoci zmyli! P. Urbankowski potem opisuje niechlubn mier tego Foremniaka i stwierdza: A niepodobna!. I na tej podstawie oskara Andrzejewskiego o faszowanie historii!! Tak czy owak: to jest dzieo wiadka historii PRL wiadka, ktry osobicie by na polu bitwy, cho raczej w charakterze giermka. Z t ksika jest tylko jeden problem. Ot wedug Stalina, pisarze to inynierowie dusz ludzkich. Z jednej strony Autor pokazuje wic, jak precyzyjnie wczesne wadze manipuloway swoimi wojskami. Z drugiej obserwujemy pojedynki Gigantw Sowa. Pojedynki tych, co przeszli na Czerwon Stron Mocy i tych, ktrzy nieugicie walczyli dalej. Ciskali w siebie wspaniaymi poematami, elegiami, namitnymi strofami porywajcymi tumy do walki albo chocia do wytrwania. Tyle e dzi nikogo to nie interesuje. Nikt dzi nie czyta poezji a przynajmniej poezji politycznej. Zamiast aluzji, wali si dzi wroga sowem rbanym, a nie mow wizan bo dzi poeci mowy nie wi. Jeszcze w 1956 roku piosenka Furman porywaa ludzi. Dzi ludzi interesuj losy bohaterw seriali albo opisy prawdziwych afer. Konkretne. Ja straciem ca noc, by przeczyta te 1300 stron. Moje dzieci czego takiego nie wezm do rki. Co znaczy, e Wydawnictwo Penelopa opublikowao to w ostatniej chwili... JANUSZ KORWIN-MIKKE
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

an Bohdan Urbankowski, KPN-owiec, napisa a Wydawnictwo Penelopa wydao dwutomowe (1300 stron) kompendium pt. Czerwona msza, czyli umiech Stalina. Autor zajmuje si w nim wywaaniem otwartych (moim zdaniem) drzwi czyli wykazaniem, e dzisiejszym yciem literackim rzdz dzieci, wnuki i prawnuki ludzi zniewolonych jeszcze w latach 40. przez system sowiecki. Przy czym zdaniem Autora chodzi nie tylko o lewicowe wartoci, ktre ludzie ci wyssali z mlekiem matek w kolejnych pokoleniach, ale o swoiste skrzywienie moralne; jak gdyby upodlenie si czy zaamanie w tamtym okresie byo dziedziczone. Tu zacytuj z bloga {kokos26} (http://blogmedia24.pl/ node/3702): Podobny wstydliwy rodzinny epizod mia ojciec salonowego profesora prawa i bardzo wpywowej postaci Marka Safjana. Oto fragment mojego starego wpisu pt. Donosy. Jako mody partyzant niejednokrotnie naraaem swoje ycie, walczc z odwiecznym wrogiem. (...) Prosz Pana Generaa o darowanie mi ycia, gdy mam dopiero 21 lat i dotd tylko uczyem si, powicaem dla ogu. Jeeli mam ju zgin, to chocia eby z korzyci. Prosz mi zezwoli na szukanie mierci na Polu Chway. To dramatyczny list z prob o ask skierowany przez modego onierza LWP, byego akowca Jana Nesslera, do generaa Karola wierczewskiego. Niestety, proba zostaa odrzucona, a synny sdzia wojskowy Dancyg wyda wyrok mierci, ktry 11 lutego 1945 roku wykonano. Jak zbrodnie popeni? C takiego si stao, e mody, 21-letni chopak zosta rozstrzelany? Caa historia, opisywana i udokumentowana w Arce (Arka, nr 6 z 1993 r., s. 168), znana jest nielicznym. Jan Nessler pad oar donosu swojego przyjaciela ocera LWP Zbigniewa Safjana, zagorzaego komunisty, znanego pisarza i scenarzysty. Donos w jzyku rosyjskim zawiadamia rosyjskiego ocera informacji Romanowskiego, e Jan Nessler by czonkiem AK, stara si nawiza kontakt z AK i kontynuowa robot. Krtko po tym donosie Safjan awansowa na politruka kompanii, rozpoczynajc byskotliw karier trwajc a do pnego PRL-u. Jeeli dzisiaj kto twierdzi, e takie rodzinne czarne historie nie miay wpywu na pniejsze postawy wielu autorytetw, to ja pozwol sobie by odmiennego zdania. Wanie: czy to jest dziedziczne? Sdz, e nie. Autor nie zauwaa mianowicie, e podobne wartoci zawarte byy w lewicowej poezji nie tylko w przedwojennej Polsce, ale i w Niemczech, Francji, Hiszpanii, Woszech przy czym we Francji i Woszech, gdzie terror bolszewicki ani stalinowski w ogle nie dotary, nie wida wielkich rnic w stosunku do Niemiec i Hiszpanii (gdzie okresami panowa) czy do Polski i Rumunii. Autor cae zo przypisuje nie Idei Socjalizmu, lecz znienawidzonym przez siebie (susznie zreszt) Sowietom. Skoro sowietyzm by zy, to znaczy, e wszelkie Zo bierze si z sowietyzmu zdaje si rozumowa p.Urbankowski. Mona by t ksik odrzuci a limine jako oszoomsk (co prawda w stopniu znacznie mniejszym, ni jest to widoczne u wikszoci PiS-makw!), gdyby nie to, e Autor bardzo inteligentnie konfrontuje ze sob utwory poetw zaprzedanych rey-

LXII

Grecy! Bankrutujcie!

FELIETON

o si dzieje z tymi wszystkimi cywilami? W Tunezji wiadomo: mieli tam tyrana, ktry wszystko sam pozjada, wic dla tamtejszych modych, wyksztaconych nic ju nie zostao. A jak nic ju nie zostao, to wiadomo zbuntowali si przeciwko tunezyjskiemu tyranowi. W sukurs pospieszyli im tyrani z Francji i Italii. Oni te grabi swoich cywilw na potg, ale co innego cywile tunezyjscy czy, dajmy na to, libijscy a co innego hiszpascy czy greccy. Musi by jaka zagadkowa rnica, bo o ile w obronie libijskich cywilw przed tamtejszym tyranem Muammarem Kaddam NATO ciska bomby i strzela strzaami, a do cywilw tunezyjskich i egipskich wysya a to naszego Kukuka, a kiedy ju naciesz si Kukukiem to wtedy wysya ministra Sikorskiego. Z nim dopiero maj uciech co niemiara: a to zrobi marsow min, a to nauczy demokracji sowem: jedna przyjemno goni drug. Tymczasem cywile greccy i hiszpascy te niele dokazuj, a NATO jakby tego nie widziao; ani jednej bomby, ani jednego strzau chyba e bez prochu. A przecie i w Tunezji, i w Libii chodzi o to samo cywile buntuj si przeciwko tyranom. No tak, ale tyran tyranowi nierwny. W takiej, dajmy na to, Tunezji, tyran wszystko chcia zje sam, to znaczy nie chcia podzieli si z lichwiarsk midzynarodwk. Libijski tyran zdaje si jeszcze gorszy nie do, e szura lichwiarskiej midzynarodwce, to jeszcze podjudzi crk, by pozwaa NATO przed niezawisy sd. adny interes! Co teraz bdzie, jeli niezawisy sd nakae, by NATO si rozbroio? Zreszt nie martwmy si o NATO, ju tam niezawise sdy krzywdy mu nie zrobi co przewidzia jeszcze w XIX wieku Adam Mickiewicz, wkadajc w usta Klucznika Gerwazego te spiowe sowa: wygraj w polu, a wygrasz i w sdzie! Wrmy do rnicy midzy tyrany: ot o ile tyranowie pnocnoafrykascy albo szuraj, albo brud lichwiarskiej midzynarodwce, to tyranowie greccy i hiszpascy midzynarodwce owej nadskakuj i gotowi s wycisn ze swoich niewolnikw nie tylko krew, pot i zy, ale wszystkie inne cielesne sekrecje, eby tylko j udelektowa. Po co lichwiarzom te wszystkie sekrecje organizmu ludzkiego tajemnica to wielka, bo wskazywaaby na to, e s oni nie tylko krwiopijcami. Dlatego i NATO ani tym tyranom nie robi krzywdy, ani greckim czy hiszpaskim niewolnikom. Przyczyny tej chwalebnej powcigliwoci objani by w swoim czasie Janusz Szpotaski malinowymi ustami Carycy Leonidy: Niszczy sw zdobycz kakij smys?. Jakby NATO, dajmy na to, zbombardirowao Hiszpanw na Puerta del Sol czy Grekw w Atenach, to kto by potem wypracowa dla lichwiarskiej midzynarodwki odsetki? A tymczasem cay wiat, a w kadym razie caa Europa wstrzymuje oddech w obawie przed bankructwem Grecji. Bankructwo straszna rzecz, jednak z drugiej strony: zdrada panowie, ale stjcie cicho!. Nie ma tego zego, co by na dobre nie wyszo. Wyobramy sobie, e Grecja rzeczywicie bankrutuje, to znaczy ani nie wykupuje obligacji, ani nie paci odsetek sowem: trup baronowo, grb baronowo, plajta, klapa, kryzys, krach!. I co si dzieje? Starsi pewnie pamitaj sawn piosenk Andrzeja Rosiewicza z czasw pierwszej komuny, to znaczy strajkw z roku 1980, o zachodnich bankierach: Legitymacj partyjn odda Wincenty Kalemba, a tam zachodnim bankierom to wosy staj dba. Chodzio o to, e napoyczali
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

mnstwo forsy najmiociwiej nam panujcemu Edwardowi Gierkowi i kiedy las birnamski ruszy z posad, tkno ich straszliwe podejrzenie, e zbuntowany lud pokae im gest Kozakiewicza: widziay gay, komu poyczay. Na szczcie dla nich lewica laicka wyszlamowaa atwowierny nard tubylczy i teraz szykuje si do operacji kolejnej. C zatem lichwiarze mog zrobi zego Grecji? Ano, zamro, dajmy na to, wszystkie aktywa greckiego rzdu. Ale czy zbankrutowany grecki rzd ma w ogle jeszcze jakie aktywa? Nawet jeli ma, to czort z nim, niech mu zamraaj. Bo przecie rzd to jedno, a obywatele Grecji to cakiem inna sprawa. Kady z nich czym si zajmuje: jeden uprawia winorol i produkuje znakomite wino, inny toczy oliw, jeszcze inny prowadzi hotel dla turystw i tak dalej, i temu podobnie. Oni adnych pienidzy od lichwiarzy nie poyczali, wic i lichwiarskiej midzynarodwce nic ani do ich wasnoci, ani do ich dochodw, ani te do ich przedsibiorstw. Na wszelki wypadek NATO, jeli w ogle chce by jeszcze do czego obywatelom przydatne, mogoby da lichwiarzom rewolwer do powchania. Zatem mimo bankructwa greckiego rzdu nadal myny mog mle zboe, tocznie toczy oliw, rzenicy sprzedawa miso, elektrownie dostarcza prdu, fabryki produkowa towary na rynek, sowem: gospodarka nadal moe funkcjonowa. Problem bdzie mia rzd i ci, ktrzy od rzdu dostawali fors. Rzd bowiem, nie mogc si zapoycza, bdzie musia drastycznie ograniczy wydatki. Ale przecie wanie o to chodzi, eby rzd drastycznie ograniczy wydatki i to nie tylko na pasoytw, ktrzy dziki niemu rozmnaaj si w postpie geometrycznym, ale rwnie na te dziedziny, ktrymi wcale nie powinien si zajmowa: ochron zdrowia, edukacj, dziaalno charytatywn... Przy rutynowo funkcjonujcych procedurach demokratycznych zmuszenie rzdu do redukcji tych wszystkich wydatkw graniczy z niepodobiestwem, bo przecie pasoytujca na pastwie szajka politykw nie tylko na to nie pozwoli, ale w dodatku zrcznie zmobilizuje setki tysicy, a moe nawet miliony idiotw przekonanych, e rzd powinien si wszystkim zajmowa, a ci, wbrew wasnemu interesowi, w podskokach biegn za orkiestr, co gra capstrzyk krlom. Ale w sytuacji gdy rzd przestanie by rozdawc forsy, procedury demokratyczne mog z dnia na dzie straci swoj atrakcyjno (ustrojona w purpury, kapica od zota nie uwiedzie mnie jesie czarem zwidych kras, jak pod szmink i pudrem starsza ju kokota, na ktr modym chopcem nabraem si raz pisa genera Bolesaw WieniawaDugoszowski), wic i zmiana modelu pastwa z socjalnego na wolnorynkowy nagle staje si moliwa bo co innego, gdy rzd drze podatki i kusi socjalem, a co innego, gdy ju tylko drze. W takim momencie jest szansa, e nawet najgupszy zrozumie, i im mniej rzd bdzie si nim zajmowa, tym dla niego lepiej a to znaczy, e pojawia si te szansa na dokonanie zmiany modelu pastwa bez uciekania si do recepty Kisiela, by wzi za mord i wprowadzi liberalizm tylko przy zachowaniu, a nawet swoistym wzmocnieniu ustroju republikaskiego. Wzmocnieniu, bo rzdowy klientyzm raczej ustrj republikaski osabia, podczas gdy samodzielni ekonomicznie obywatele raczej go wzmacniaj. Zatem Grecy bankrutujcie jak najprdzej! STANISAW MICHALKIEWICZ

LXIII

n g t
W

ROZRYWKA

ajwiksze Turniej Krlw upstwo S ygodnia

REDAGUJE KATARZYNA RADZIEWICZ ADZ ZI

CZARNY KO

37.Wh3 Ge3 38.Ge1 f4 39.Ke2 Wd8 40.g3 Wc8 41.g:f4 G:f4 42.Wc3 We8+ 43.Kd1 Wd8+ 44.Kc2 We8 45.Gg3 Ge3 46.Kd3 Gc5 47.Kc4 a4 48.Kb5 a:b3 49.a:b3 We2 50.Gc7 We6 51.b4 Ge7 52.Wc4 Kf5 53.G:b6 Gd6 54.Gc7. 1-0.

zeciu czoowych szachistw wiata zagocio w Rumunii. Od 11 czerw- Dukaczewski Pribeanu, Linares, 2003 ca w Media Magnus Carlsen, Bazyli Iwanczuk, Sergiusz Kariakin, Hikaru Nakamura, Timur Rcbov oraz Liwiusz Dyter Nisipeanu rywalizuj ze sob, grajc systemem dwukoowym kady z kadym. Po omiu rundach prowadzi faworyt, niespena 21-letni Norweg, z dorobkiem 5,5 pkt. z omiu partii. Tu za nim plasuje si Karjakin zaledwie p punktu za Carlsenem. Trzeci pozycj zajmuje Nakamura ze strat ptora oczka do prowadzcego Nisipeanu Iwanczuk, Media, 2011 Posunicie Biaych

tym tygodniu Nagrod Kwanego Ogrka za Najwiksze Gupstwo Tygodnia otrzymuje (Pog), ktry na portalu ONET.PL tak komentuje wyniki uzyskane przez merkurochoda:

Sonda wysana na planet Merkury przebywa tam ju trzeci miesic, a jej misja ma trwa rok. Do tej pory udao si odkry, e planeta ma bardzo silne, nierwne pole magnetyczne, ktre jest mocniejsze na pnocy ni na poudniu. (...) Oznacza to, e planeta moe mie zupenie inn budow ni Wenus, Ziemia czy Mars. A teraz komentarz: Idea, ktra wczeniej przywiecaa naukowcom, okazaa si wic wtpliwa. Wedug wczeniejszych ustale Merkury posiada jdro podobne do tego, jakie posiada Ziemia. Moim zdaniem jest odwrotnie. Idea wysania sondy na Merkurego byaby wtpliwa, gdyby sonda potwierdzia hipotezy naukowcw. Badania s cenne wanie dlatego, e tych hipotez nie potwierdzaj. Tak mi si wydaje wic Ogrek przyznaj. [a.f.]

Plan Piotra Dukaczewskiego jest oczywisty: doprowadzi pionek do przemiany. Wystarczyo zagra 26.Sc6, eby wspomc pionek, ale Polak zbyt szybko podj decyzj: 26.a5? Dacjan Pribeanu nie spodziewa si, i przeciwnik zrobi mu taki prezent. Polak planowa na: 26.Wb8 27.H:b8+ G:b8 28.Sc6 i dopiero gdy Rumun zagra to 26.Wb8, dojrza, e po wtrconym: 28...G:h2+ 29.K:h2 Hc7+ 30.Kg1 Sd7 szybko przegrywa. Musia wic odda swoj jedyn bro: 27.Hd3 W:b1+ Posunicie Czarnych 28.H:b1 H:a5 i po dugiej grze zosta Iwanczuk znalaz si w cikim poo- ostatecznie pokonany. eniu. Figury jeszcze nie wyprowadzoJdrzej Fritz, Tijdschrift, 1952 ne, a Krl prawie bezbronny na rodku szachownicy. W tej sytuacji najlepiej byoby sprbowa wymieni aktywne gury przeciwnika na swoje, np.: 19...Se3 20.Wd2 Wd8 21.W:d8+ K:d8 22.c4 Ge7 23. Kf2 z troch lepsz pozycj Biaych. Ukrainiec jednak mia swj plan i zagra 19...a5?! Posunicie to pozwolio Nisipeanu utrzyma inicjatyw i zaatakowa: 20.We1 Wd8 21.Sf6+! Skoczka nie mona bi z uwagi na due straty materialne: 21...g:f6 22.e:f6+ Se7 23.W:d8+ K:d8 24.f:e7+ G:e7 25.G:h8 z wygran. 21...Ke7 22.e6 W:d5 23.S:d5+ Kd6 24.eBiae zaczynaj i wygrywaj :f7 K:d5 25.We5+ Kd6 26.W:f5 Ke6 27.Wg5 K:f7 28.Ge5. Mimo chwilowej rwnowagi materialnej sytuacja Iwanczu- Narzucajce si 1.W:h4 niewiele daje z ka jest ju beznadziejna. Wszystkie gu- uwagi na 1...W:g1. W takim razie co? Odpory jego przeciwnika stoj aktywnie i jest wied nasuwa si sama: 1.Gd4+! H:d4 (1... tylko kwesti czasu zdobycie ktrego z Ka2 2.Sb4) 2.W:h1+ Ka2 ale po 3.S:d4 pionkw: 28... c4 29.G:c7 Gc5+ 30.Kf1 jest pat... Trzeba popisa si znajomoci Wc8 31.Ge5 g6 32.f5 g:f5 33.W:h5 Wd8 kocwek: 3.Wa1+ K:a1 (3...H:a1 4.Sb4) 34.Gc3 c:b3 35.c:b3 Kg6 36.Wh8 Wd3 4.S:d4 Ka2 5.Se2 Ka1 6.Sc1 a2 7.Sb3.
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LXIV

ROZRYWKA

Mskie ambicje
JANUSZ MIKKE W POZNANIU rozpoczy si V Otwarte Mistrzostwa Europy. Otwarte czyli mog w nich uczestniczy dowolne druyny, jednak zaaprobowane przez krajowe zwizki brydowe. To oraz fakt, e wpisowe te nie jest mae powoduje, e sabeuszy tam nie ma. Przekona si o tym silny woski team Lavazza w rozgrywkach mixt:

W9652 10 9 6 W 10 9 6 3 AD73 D 10 5 4 543 D7

W PAJCZYNIE http://www.wisniowiecki.com

N S

K84 W9876 87 A5 2

10 AK32 AKDW2 K84

W tamtym rozdaniu licytacja Wochw powstrzymaa Chiczykw przed pechowo nie idcym szlemikiem w tym licytacja Chiczykw wcigna Wochw w szlemika: 1BA(15-18) 2 (na starszych!) 3 (kolor) i p.Meng Kang powiedzia 3. Po dwch pasach p.Auken powiedziaa 4 pas i gdy p.Bocchi powiedzia 5, dopchna do szlemika. Na drugim stole p.Lu znw wykaza chiskie opanowanie i wyhamowa w 5. Szlemik jest niepoprawny. Wymaga impasu Damy, a oprcz tego korzystnego ukadu Kar lub superkorzystnego ukadu Pikw ale przecie mg wyj... I bd i pech. Ciekawe byo rozdanie nr 8:
42 D876432 54 A7 W 10 8 5 3 AK A W 10 5 A W 10 8 6 3 2 K KDW9832

Kto by pomyla, e jeden z gwnych bohaterw spod Beresteczka, znany Polakom pewnie gwnie dziki Sienkiewiczowi, Jarema Winiowiecki, bdzie mia swoj stron internetow? Tymczasem ma, w dodatku pod dwiema domenami ta druga to http://www.jarema. art.pl. A jego szef spod Beresteczka, krl Jan Kazimierz, jak na razie na wasn stronk si nie zaapa. http://ik.org.pl

W rozgrywkach mieszanych dla wyrw- N nania szans kobiety siedz zawsze na po- zycjach E i S. Powoduje to, e wikszo W E kontraktw rozgrywanych jest z rk N S i W bo mczyni, rozgrywajcy lepiej D976 i agresywniej (a majcy o swojej grze K9 mniemanie jeszcze wysze...), z reguy D97 zajmuj 3BA lub jak kocwk, uwaa 10 6 5 4 jc nie zawsze susznie e i tak wezm o jedn lew wicej ni partnerka. P. Kang otworzy 1, na co p.Bocchi, w To wyrwnanie szans nie zawsze oczywi- rwnych zaoeniach przecie, skoczy w cie pomaga. Tu p.Yan-Hung Wang otwo- 3. Gdyby zamiast Asa mia Asa, byrzya 1, na co p.Alfred Versace wkroczy oby to usprawiedliwione ale bloki, gdy po msku 1. P. Dong Lu spasowa (na jeden z przeciwnikw pokaza swoj rk, og daje si tu kontr oznaczajc czwrk s zawsze nad wyraz niebezpieczne. Ta odKierw), a p.Monika Cuzzi brawurowo sko- zywka to peen rasizm i seksizm: p.Bocchi czya w 3!! Pani Wang, zamiast da kontr oceni, e niedowiadczona Chinka nie da wywoawcz, powiedziaa 4, co nawet sobie rady w trudnej sytuacji. Nastpio: mczyznom zaparo dech. Partner wykaza 4 pas 5 pas 5 i trzy pasy... To, e p.Yan nie zdoaa zgosi Pikw, chisk cierpliwo, pasujc (!!!)... Przynioso to Chiczykom 15 IMP, gdy wyszo Chiczykom na dobre. P. Yan na drugim stole znakomita p.Sabina Auken spokojnie wzia 12 lew, natomiast Wow parze z p.Norbertem Bocchim (ktrego si zagrali 5. przedstawia nie musz) przy milczeniu Jak? P. Lu wszed po 1 tylko 2, dajc Wochom przeChiczykw licytowaa: 1 W93 1 3 (t w Kierach, strze. P. Cuzzi D84 singleton) 3BA (mam warpowiedziaa 3. A54 toci w Pikach) 4 4 P. Versace wszed AKW8 4 (a moe jednak?) 4BA 3, proponujc 10 6 N K W 10564 2 3BA, ale p.Cuzzi (OK, sprbujmy: ile masz D K powiedziaa 3. Asw?) 5 (trzy wli- 9 7 5 3 2 W E 10 7 D832 czajc jako Asa Krla atu) P. Versace posta 932 S 6 6 i tu p.Ru Yan skonnowi po msku A87 trowaa. Bez dwch. skoczy dyskuA Pech... Dwa rozdania sj i przej gr na KW96 pniej Wosi postanowili swoj pier: 5. D 10 7 5 4 Bez dwch. to odbi:
NR 26-27 (1101-1102) 25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

Instytut Kociuszki zasyn ostatnio przesadnie optymistyczn ocen opodatkowania Polakw. Moe na podatkach si specjalnie eksperci tej instytucji nie wyznaj, ale ma za to IK ma cakiem fajn stronk. Przy okazji obejrzelimy now stron Centrum im. Adama Smitha http://www.smith.org.pl. Najstarszy polski think tank wreszcie ma witryn na poziomie (cho nie najwyszym). http://www.kontestacja.com

Nie prezentowalimy jeszcze strony bdcej wejciem do internetowego radia wolnociowego. Naprawiamy ten bd, zwaszcza e wok Kontestacji rozgorza wanie spr w zwizku z tym, e jeden z jej twrcw, Martin Lechowicz, zachwyci si ostatnio pedaparad. Czy znaczy to, e radio wolnociowe ju niedugo bdzie radiem rewolucji obyczajowej?

LXV

PRO FIDE REGE ET LEGE

Wariaci i zodzieje
a wstpie chciabym zaznaczy, e celem tego tekstu nie jest zniewaenie i obraenie kogokolwiek, lecz wskazanie na pewne ciekawe zjawisko socjologiczne. Aby za nikogo autentycznie nie obrazi, nie bd w tym tekcie posugiwa si nie tylko nazwiskami, ale nawet informacjami pozwalajcymi ustali, o kogo moe mi chodzi. Waciwie nigdy nie zajmowaem si czynnie polityk, cho incydentalnie zdarzao mi si wmiesza w jakie sprawy i inicjatywy. Mimo to cae moje dorose ycie krciem si i krc w pobliu polityki, cho zdecydowanie preferuj j jako przedmiot bada w mojej pracy zawodowej (jako politologa bdcego wykadowc akademickim) i obiekt przemiewczy w publicystyce, stanowicej moje hobby i rodzaj odreagowania po pracy po godzinach. Z tego te powodu cae ycie byem blisko polityki, widziaem i poznaem wielu politykw, partyjnych aktywistw, dziaaczy rnego rodzaju, sympatykw. W sumie prowadz te obserwacje ju 20 lat, czyli mniej wicej od czasu kiedy wszedem w dorose ycie. Te 20 lat spostrzee umacnia we mnie przekonanie, e do polityki garn si generalnie ludzie nienormalni, a ci normalni i normalniejsi trzymaj si od niej z daleka, co zdaje si sugerowa, e polityka musi by opanowana przez osobnikw zasugujcych na leczenie lub wizienie. Moje obserwacje skaniaj mnie do postawienia tezy, e istniej trzy typy osb zajmujcych si polityk i aktywn dziaalnoci polityczn i partyjn. Mona te grupy umownie nazwa: wariaci, zodzieje i psychopaci. Osoby okrelone tu jako wariaci przycigani s przez stowarzyszenia i partie antysystemowe, radykalne tak rewolucyjne, jak i kontrrewolucyjne. Zjawisko to o wiele sabiej znam na skrajnej lewicy, bowiem mniej mam tam znajomych, ale na prawicy widz je doskonale. Nie wymieniajc adnych nazwisk, nie jest trudno orzec, kto przewija si przez rodowiska prawicowe: chroniczni nieudacznicy yciowi, ktrzy za swoje niepowodzenia wini agentw lub wiadome siy; ufolodzy; osoby z zaburzeniami psychicznymi, czsto leczce si psychiatrycznie (lub wymagajce leczenia); rozmaici fanatycy i gosiciele oderwanych od rzeczywistoci genialnych teorii; fanatyczni archaici debatujcy o wyszoci dziedziczenia wadzy w monarchii hiszpaskiej w XVI wieku w porwnaniu z francusk w wieku XIII. Wystarczy przej si na jakiekolwiek spotkanie prawicowe i zobaczy, e jest to typ dominujcy na takich spotkaniach. Podobny jest ton komentarzy na prawicowych forach internetowych. Niestety, jest to spora liczba ludzi take w szeregach partii i stowarzysze prawicowych. S zwykle bardzo ideowi, czsto wrcz za bardzo, poniewa s fanatykami niezdolnymi do dyskusji. Niestety, w praktyce nie nadaj si kompletnie do niczego. Partie systemowe, rzdzce lub majce nadziej na rzdzenie przycigaj inny typ psychiczny zodziei i zodziejaszkw najrozmaitszego autoramentu. Ludzie ci zbiegaj si tam, gdzie s kontury. Nie interesuj ich adne programy, idee, pogldy. Sami niczego takiego nie posiadaj i uwaaj, e jest to zbdny balast w robieniu kariery. Swobodnie zmieniaj partie, kierujc si intuicj, kto i kiedy dojdzie do koryta i pozwoli im zarobi. To w sumie naturalne: wariaci nie kradn. Nie tylko nie chc s wszak fanatykami wielkiej idei ale nawet gdyby mieli tak moliwo, nie umieliby tego zrobi. W praktyce s przecie zupenie nieudolni i w swoim radykalizmie wanie odbijaj sobie rzeczywist impotencj. Zodziej za musi by czowiekiem praktycznym. Jeli na ogrodzeniu jest kdka, to nie zdejm jej ideologiczne zaklcia. Trzeba wzi pik do metalu lub wytrych. To za wymaga czego, co moglibymy nazwa inteligencj praktyczn, wyzbyt wielkich teorii i fanatycznego zadcia. Wiksza atwo w posugiwaniu si prostymi narzdziami idzie w parze z osobist degrengolad moraln. Wreszcie jest w polityce i trzeci typ psychopaci. Jest to typ ludzki, ktrego jedynym celem jest presti i wadza. Lud myli si, sdzc, e czoowym politykom chodzi o pienidze, i chc tylko nakra. Popd do wadzy wynika z niezaspokojonych potrzeb psychicznych, czyli z kompleksu niszoci. Nazywam to kompleksem niedopieszczenia w dziecistwie przez mamusi (przepraszam psychologw za idiotyczne okrelenie). Polityczni przywdcy s to ludzie o niezwykle ubogiej psychice, ktrych cay ogld wiata sprowadza si do relacji zwierzchno-poddastwo, niszczenia
PARTIE SYSTEMOWE, RZDZCE LUB MAJCE NADZIEJ NA RZDZENIE PRZYCIGAJ INNY TYP PSYCHICZNY ZODZIEI I ZODZIEJASZKW NAJROZMAITSZEGO AUTORAMENTU.

ludzi, promieniowania radoci z tytuw, stanowisk oraz subowych luksusw i gadetw. Ich najwikszym marzeniem jest pokazanie si w telewizji, wystp w radiu, bowiem z uwielbieniem suchaj wasnego gosu. A przede wszystkim rajcuje ich wadza, pomiatanie ludmi, rozkazywanie, ogldanie strachu na twarzach podwadnych, ktrych kariera zaley od ich widzimisi. Bawi ich paradne wizytwki subowe, rzdowe samochody (koniecznie z kierowc), esze. Pienidze maj znaczenie zupenie drugorzdne, poniewa tylko sprawowanie wadzy i wicy si z ni presti s zdolne cho na chwil zakry drcy ich psychik kompleks niszoci. Psychopata ma to do siebie, e jeli nie stoi ponad innymi, jeli otaczaj go rwni mu lub podobni jest przekonany, e jest gorszy. W sumie jest gwniarzem latajcym po podwrku z pistoletem na wod i strzelajcym do tych, co chc go zniszczy. Ci, ktrych nazwaem tu wariatami i zodziejami, s proci do przypisania poszczeglnym segmentom sceny politycznej. Wariaci dominuj na obszarze pozasystemowym, a zodzieje pord partii systemowych. Inaczej jest z psychopatami, ktrzy pojawiaj si wszdzie tak w gwnym nurcie, jak i poza nim. Ich celem nie jest wszak ani fanatycznie pojta idea, ani dajca pienidze wadza. Ich celem jest wadza jako taka, poniewa (chwilowo) leczy kompleksy. Tak oto pojawia si nam odpowied, dlaczego ludzie normalni polityki unikaj. Wariaci, zodzieje i psychopaci. Kto by chcia obraca si w takim towarzystwie? ADAM WIELOMSKI
25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

LXVI

NR 26-27 (1101-1102)

NR 26-27 (1101-1102)

25 CZERWCA 2 LIPCA 2011

Przeczytaj! Docz! Wspom!

LXVII

www.nczas.com www.korwin-mikke.pl www.nowaprawica.org.pl

www.nczas.com

KSIGARNIA NCz!
e-book, czyli... ...wersja elektroniczna
Chcesz zabra swoj ulubion lektur na wakacje lub w podr, masz mao miejsca w bagau... Kup ksik w wersji elektronicznej! atwa nawigacja, szybka wysyka, mniejsze koszty!
tor Au tor Au

www.sklep-niezalezna.pl

NOWO! w wersji e-book!

Druga cz bestsellerowego wywiadu-rzeki z jednym z najlepszych pir polskiej publicystyki! Stanisaw Michalkiewicz - pod gradem pyta Tomasza Sommera - wyjania m.in. na czym polega suwerenno oraz czym charakteryzuje si mylenie rozbiorowe nadwilaskiej kasty politycznej. Ocenia (jako prawnik!) obecn sytuacj Polski w kontekcie i pokaTylko w wersji Unii Europejskiejzmierza zuje dokd elektronicznej Wsplnota.

NOWO

CENA: 19,95 z
tor Au tor Au N N

tor Au

Dlaczego przez ponad 20 lat III Oto pierwszy wywiad-rzeka RP nie udao si ukara niemal z najbardziej niepokornym nikogo spord tysicy zbrod- polskim filozofem Bogusaniarzy, ktrzy wprowadzali ko- wem Wolniewiczem, zwizamunizm do Polski? Co stao si nym ze rodowiskami skuz ludmi mordujcymi w latach pionymi wok Radia Maryja. 40. i 50. minionego wieku polskich patriotw? CENA: 28,90 z

Tylko w wersji elektronicznej

CENA: 18,95 z

Aby zakupi ksik w wersji elektronicznej (e-book) za porednictwem naszej ksigarni prosz wpaci na konto 73 1500 1777 1217 7009 1480 0000 sum odpowiadajc wartoci ksiki oraz w treci przekazu poda jej tytu oraz swj adres mailowy na ktry wylemy e-booka.
tor Au
Rosja zaczyna znowu grozi. Ale czym jest tak naprawd dzisiejsza Rosja?

CENA: 28,90 z CENA: 18,95 z

w wersji elektronicznej

Amerykaski bestseller poruszajcy stosunki na linii USAIzrael. Ksika spotkaa si z ostrym sprzeciwem rodowisk ydowskich, zwaszcza wStanach Zjednoczonych, we Francji io dziwo, Niemiec.

CENA: 44 z

Aby zakupi ksik za porednictwem naszej ksigarni prosz wpaci na konto 73 1500 1777 1217 7009 1480 0000 (3S Media Sp. z o.o., ul. Lisa Kuli 7/1, 01-512 Warszawa) odpowiadni kwot oraz w treci przekazu poda jej tytu oraz swj dokadny adres (z kodem pocztowym) i numer telefonu. Cen ksiki prosz powikszy o koszt przesyki w wysokoci 9 z. Ksiki wysyane s poczt. Np: Libertarianizm koszt 20,99 26-2729,99. ZAMW MIN. 25KSIEK WYSYKALIPCA GRATIS! 6 CZERWCA 2 BDZIE 2011 LXVIII NR + 9 = (1101-1102)

tor Au N Cz ! N Cz

tor Au

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

N Cz ! tor Au N Cz

Liberalna wizja mediw daje jed- Tego polska historografia jesznostce moliwo doboru dowol- cze nie widziaa! Zbir dokumennego filtra w ich wyborze. Komer- tw pisanych rk Jzefa Stalicjalizacja telewizji i gazet jest na, Mikoaja Jeowa i Henryka w stanie odpowiednio regulowa Jagody dotyczcy ludobjstwa rynek i przede wszystkim popenionego przez Sowietw na ograniczy wpywy polityczne. Polakach w latach 1937-1938.

CENA: 28,90 z

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

N Cz ! tor Au N Cz

CENA: 28,90 z

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

N Cz ! tor Au N Cz

Tom pierwszy antologii najlepszych tekstw NCZ! (19901996). Jest to zbior artykuw tych autorw, ktrzy w naszym konserwatywno-liberalnym wiecie, szczeglny akcent kadli i kad na konserwatyzm.

CENA: 28,90 z

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

Cz !

Cz

Stanisaw Michalkiewicz wyjania w pierwszym wywiadzie-rzece co to jest razwiedka, czym jest ywa Cerkiew i kapitalizm kompradorski oraz kim s polscy ydofile. Musisz to wiedzie!

CENA: 28,95 z

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

Cz !

Tego jeszcze nie byo! Pierwszy wywiad-rzeka z Januszem Korwin-Mikkem przeprowadzony przez Tomasza Sommera. Jeli chcesz dowiedzie si kim naprawd jest JKM to jest to pozycja obowizkowa.

CENA: 24,99 z

w wersji elektronicznej
CENA: 18,95 z

NOWO
Najbardziej niepoprawna ksika o Unii Europejskiej na caym wiecie! Powstaa na podstawie Postpu w Europie Postpu Postpu z NCz!. Pomiej si z nami z uniokratw!

Kto stoi za zielonym terrorem? Dlaczego UE tak atwo ulega szalestwom ekologw?

Ksika ta jestwynikiem Drugie, poprawione wydanie Pierwsza w Polsce ksika pre- Historia ruchu anarcho-indyksiki o najbardziej radykal- zentujca politycznej usprawie- widualistycznego w USA. Od ledztwa Leszka Szymowskienych zwolennikach swobody. dliwienia wymuszania podatkw. kolebki a po grb. Mao zna- go ktry od 10 kwietnia 2010 CENA: 21,80 z CENA: 20,99 z CENA: 18,95 z na w Polsce tematyka. Autor roku prowadzi dochodzenie opisuje kolejne fazy rozwoju w sprawie przyczyn, ktre w wersji w wersji w wersji tego kierunku ideowego doprowadziy do rozbicia elektronicznej elektronicznej elektronicznej i osobiste losy jego twrcw. polskiego samolotu.

CENA: 14,95 z
tor Au N

CENA: 18,95 z

CENA: 14,95 z

NOWO
Opus magnum papiea wolnociowej ekonomii. Jeli chcesz dowiedzie si jak naprawd dziaa gospodarka i jak mogaby dziaa gdyby nie socjalistyczne absurdy, musisz si z t ksik zapozna.

CENA: 22,90 z

CENA: 28,99 z

CENA: 99 z

CENA 18,90 z

! Cz

NOWO
Publikacj polscy badacze Trzy tomowa historia z kraju i zagranicy staraj si chrzecijastwa to przywrci debacie o postanajsynniejsze dzieo wach Polakw w czasie okuWarrena Carolla. pacji niemieckiej wymiar nau- Tom I CENA: 74,90 z kowy, od ktrego konsek- Tom II CENA: 88,9 z Tom III CENA: 98,9 z wentnie ucieka Gross.

NOWO

NOWO

CENA: 33,90 z Pakiet CENA: 258,9 z CENA: 49,99 z

Rozprawia si z socjaldemoKsika przedstawia kracj, interwencjonizmem, syntez kultury sowieckiej pastwem opiekuczym w Polsce. i teoriami ekonomii dobrobytu, Autor przedstawia peny wykazujc ich miako inte- obraz tamtych strasznych lat. lektualn, eby nie powiedzie Tom I CENA: 44,9 z utopi, a nawet fasz. Tom II CENA: 44,9 z

Pakiet CENA: 84,9 z

CENA: 29,99 z

Niniejsza pozycja jest rodzajem kroniki agonii obecnego wiata, nie napawa optymizmem jednak abyznale rozwizanie trzeba poznardoproblemu.