Jak mdra ona pomaga mowi osign peni mskoci

Steveowi i Rebecce Wilke: sodki jest przyjaciel, ktry radzi szczerze

Oficyna Wydawnicza Vocatio Warszawa

Tytu oryginau Sacred Influence Przekad Agata Jankowiak Redakcja Ewa Biernacka Korekta Magdalena Geraga Redakcja techniczna Joanna Czarnecka Projekt okadki Radosaw Krawczyk
Originally published in the USA under the title: Sacred Influence Copyright 2006 by Gary L. Thomas Published by permission of Zondervan, Grand Rapids, Michigan Opublikowano za zgod ZONDERVAN, Grand Rapids, Michigan Copyright for the Polish edition 2007 by Oficyna Wydawnicza Vocatio. All rights to the Polish edition reserved Wszelkie prawa do wydania polskiego zastrzeone. Ksika ani adna jej cz nie moe by przedrukowywana ani w jakikolwiek inny sposb reprodukowana czy powielana mechanicznie, fotooptycznie, zapisywana elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w rodkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody wydawcy. W sprawie zezwole naley zwraca si do: Oficyna Wydawnicza Vocatio 02-798 Warszawa, ul. Polnej Ry 1 e-mail: vocatio@vocatio.com.pl Redakcja: fax (22) 648 63 82, tel. (22) 648 54 50 Dzia handlowy: fax (22) 648 03 79, tel. (22) 648 03 78 e-mail: handlowy@vocatio.com.pl Ksigarnia Wysykowa Vocatio 02-798 Warszawa 78, skr. poczt.54 tel. (603) 861 952 e-mail: ksiegarnia@vocatio.com.pl www.vocatio.com.pl

ISBN 978-83-7492-037-7

Drogie Czytelniczki, Dzikuj za to, e signycie po t ksik! Mam nadziej i modl si o to e j przeczytacie. Jeeli jestecie podobne do mnie, to macie przed sob cay stos naprawd dobrych i cennych ksiek, ktre warto by przeczyta i czasem trudno jest wybra spord nich t najwaniejsz. Jestem gboko przekonana, e Gary porusza w tej ksice wane sprawy; wiem, e przeczytanie jej wyda bogosawione owoce w Waszym maestwie. Ksika ta jest w jakiej mierze odpowiedzi Garyego na liczne e-maile i listy kobiet, ktre suchay kaza lub czytay wczeniejsze jego ksiki; listy, w ktrych poruszay problem braku zaangaowania ma i zwizanych z tym swoich frustracji, blu, a czasem gniewu. Gary opowiada w niej o prawdziwym yciu, rozwaa problemy, z jakimi spotykaj si kobiety, takie jak wy i ja. Nie przedstawia piciu atwych krokw gwarantujcych uzdrowienie sytuacji, tylko prbuje pomc kobietom w zrozumieniu motyww postpowania mczyzn i dostrzec duchow dynamik relacji istniejc w kadym maestwie. Mam nadziej, e odczujecie jego bratersk mio, razem z nim przygldajc si waszemu maestwu. Czsto sysz pytanie, czy Gary naprawd yje zgodnie z tym, co pisze. Zawsze potwierdzam, e tak jest! Poniewa jest czowiekiem prawym, z caego serca polecam jego ksiki. Gdybycie si zastanawiay, czy pyta mnie o zgod na przytoczenie sytuacji z moim udziaem, to zapewniam, e tak. Oboje mamy nadziej i modlimy si o to e Bg posuy si nasz otwartoci i pomoe ona 5

innym. Nasze maestwo i nie jestemy wyjtkiem nie jest idealne, ale kadego dnia dzikuj za nie Bogu. Nie umiem wyobrazi sobie innego ycia, a nasza trudna droga moe sta si inspiracj dla Was, dlatego ciesz si, e moemy si podzieli naszym dowiadczeniem. Oby to byo dla was zacht do podjcia trudu zrozumienia siebie. Wiele radoci! Lisa Thomas

Podzikowania
Tak wielu osobom jestem winien podzikowania! Najpierw dzikuj tym, ktrzy zgodzili si, aby ich historie byy inspiracj dla innych. Zapewniam, e uszanuj prawo do prywatnoci tych z was, ktrzy woleli zachowa anonimowo. Jestem wdziczny za odwag dania wgldu w swoje ycie dla dobra innych. Ponadto dzikuj moim czterem terapeutom, ktrzy suyli rad przy dokonywaniu fachowych analiz (oraz wspierali specjalistyczn wiedz), i w ten sposb pomagali nada ksztat tej ksice: dr Melody Rhode, Leslie Vernick, dr. Mitchowi Whitmanowi i dr. Steveowi Wilke. Dzikuj za zrozumienie i cierpliwo wobec mojej niewiedzy. Dzikuj take czytelniczkom: Donnie Burgess, Cheryl Scruggs, Jo Franz Lisie Fetters, Dinie Horne (czy7

telniczce pocztkowego szkicu ksiki pod koniec swej kampanii politycznej, tu przed wyjazdem na misj) oraz Nicole Whitcare. Niech Bg bogosawi wam za wasz wkad, zachty i pomocne opinie. Szczeglnie pragn podzikowa Mary Kay Smith i dr Rebece Wilke, recenzentkom kilku moich ksiek. Dzikuj za Wasz mio i za prac, w ktrej nie szczdziycie trudnej krytyki, oraz za stae i konsekwentne zachcanie do pogbiania tematu. Jestecie prawdziwymi przyjacikami. By moe adna z wymienionych osb nie zgodzi si ze wszystkimi tezami ksiki, ale jestem przekonany, e dziki ich posudze jej tre jest o wiele blisza prawdy i lepiej sformuowana. Chciabym podzikowa take Johnowi Sloanowi z wydawnictwa Zondervan, ktry woy wiele pracy w uporzdkowanie rozproszonego manuskryptu. To nie bya najatwiejsza ksika, prawda? Moje podzikowania kieruj rwnie do Dirka Buursmy za nadanie moim mylom kierunku i zacht do pracy; oraz szczeglnie do Jen Abbas, ktrej entuzjazm i energia byy wielce pomocne w kocowym etapie pracy nad ksik. Moja ona stawia czoa temu dowiadczeniu nieomal jak prawdziwa wita czytaa, znw czytaa i suchaa moich gonych rozwaa niejedna ona nie dokonaa tyle przez cae ycie. Ona nie tylko wpywa na swojego mczyzn Bg przez ni ksztatuje go na nowo. Kocham ci, Liso.

WstP Bg syszy i widzi

Pewnego dnia po naboestwie podesza do mnie znajoma Nina. Matt i Riley s chorzy powiedziaa. Prosili, ebym wypoyczya im jaki film, ale nie wiem, co im wybra. To proste odpowiedziaem. Na pewno spodoba im si Band of Brothers. Nie syszaam o tym filmie. W tym momencie pojawi si mj nastoletni syn jeden z najserdeczniejszych przyjaci Riley`a. Graham, Nina szuka filmu dla Matt i Riley`a. Zaproponowaem Band of Brothers. Co o tym mylisz? 9

 Dobry pomys odpowiedzia Graham oni lubi filmy wojenne. Nina zapewne nawet nie pamita tego drobnego wydarzenia, ale ono dobrze ilustruje cel tej ksiki. Kiedy ona chce wypoyczy dobry film dla ma i syna kogo najprawdopodobniej zapyta? Miejmy nadziej, e nie kogo, kto sdzi, e na wiecie jest tylko niadanie u Tiffany`ego. Prawdopodobnie zapyta innego mczyzn. A kiedy zastanawiasz si, jak jako ona moesz zachci ma do wikszego angaowania si w ycie domowe, kroczenia po drodze chrzecijaskiej czy porzucenia zych nawykw jak ogldanie pornografii bd wpadanie gniew czy nie byoby logiczne skorzystanie ze spojrzenia na te kwestie mczyzny? Kobiety napisay wiele poytecznych ksiek, zachcajc inne kobiety do doskonalenia swoich zwizkw maeskich. Stormie Omartian, Linda Dollow, Dr Laura i inne autorki daway kobietom mdre rady i pikne ksiki. Ale czy nie przydaoby ci si czasem spojrzenie na swego ma z perspektywy innego mczyzny? Wraz z moim wydawc uznalimy, e nadszed czas, by skontaktowa si z tob brat w Chrystusie, aby przekaza Ci mskie spojrzenie na myli i uczucia twojego ma.

Serce Boga
Kiedy zaczynaem pisa t ksik, szczeglnie jeden dzie pobudzi mj entuzjazm. Podczas modlitwy zaczem odczuwa zamys Boego serca, to, czego On chciaby dokona na tych stronach. Pomylaem, e gdybym zdoa poj, co Bg planuje w Swym sercu dla swych 10

crek, gdybym uchwyci cho cz Jego mioci dla nich i ez wylanych nad ich losem, gdybym zrozumia, jak On odczuwa kad zniewag, ktra je spotyka, i jak nie cierpi protekcjonalnego tonu, ktrym do nich mwi wwczas moe pojbym, dlaczego ksika taka jak ta mogaby by dla Boga wana i dlaczego natchn mnie myl napisania jej. Bg nie chce, abycie pozostaway samotne w zwizkach, ktre daj wam mniej ni On zamierzy. Bg naprawd widzi i syszy, co dzieje si w waszym yciu i w relacjach z mem. On wie, e wiele on cierpi w maestwach odartych z mioci. Wie, jak czsto mczyzna patrzy na kobiet protekcjonalnie i le j traktuje. Wie, e mczyzna potrafi zapewni utrzymanie, wygod i bezpieczestwo, ale bywa take frustrujcy, przeraajcy, wymagajcy i samolubny. On widzi zarwno kobiety, ktre trudy maestwa odczuwaj jak puapk, jak i te, ktre ciesz si stosunkowo dobrym zwizkiem, cho ich mowie bywaj od czasu do czasu samolubni, bezmylni czy wyobcowani. Ale On zna rwnie wite sposoby, pozwalajce kobiecie gboko poruszy mczyzn! To dobrze, poniewa oboje z on syszelimy wiele strasznych historii: mczyzna majcy omioro dzieci, dziewite w drodze, chce porzuci prac, wrci do collegeu, zdoby kolejny dyplom i rozpocz nowe ycie; dla ma waniejsze jest zdobycie jednocyfrowej przewagi w golfie od stanu emocjonalnego jego dzieci; mczyzna przekazuje dzieciom ryzykowne i niemoralne wzorce zachowania, cznie z naduywaniem rodkw odurzajcych, przekraczaniem prawa dla zysku itp.; mczyzna powica wicej uwagi budowaniu wielkiej kongregacji ni zadbaniu o potrzeby rodziny czekajcej na niego w domu; 11

 mczyzna narzekajcy, e jego ona jest zimna w ku, sam postpuje w kontaktach intymnych mechanicznie, samolubnie i pospiesznie. To oczywicie sytuacje skrajne. O wiele czciej m jako si angauje, jest troskliwy i nawet potrafi si powica ale dobrze, by wiedziaa, jak pomc mu znale lepsz drog. Bd z tob szczery: nie moesz zmieni mczyzny. Ale moesz wywiera na niego wpyw lub pomc mu wej na drog zmian to o wiele subtelniejsza sztuka. I o tym wanie jest ta ksika.

Nadzieja dla cierpicych

Wierz, e Bg syszy twoje modlitwy, i wiem, e widzi twj bl. Wierz take, e poniewa to On zaplanowa istnienie maestwa, Jego przede wszystkim powinna pyta o to, jak najlepiej zachca do poprawy polubionego mczyzn, inspirowa go, stawia przed nim wyzwania i wywiera na niego waciwy wpyw. Bg chce, aby czua si kochana, zauwaona i doceniona. Nie stworzy ci po to, by ci porzuci na oceanie zbiegw okolicznoci i wydarze. Obserwuje ci kadego dnia, nawet w tej chwili dostrzega z, ktra pojawia si wanie na myl o tak wielkim Jego zaangaowaniu w twoje ycie, e twe wasne myli podsun ci przelane na papier. Ale uwaaj! M nie jest jedyn niedoskona istot w waszym zwizku. Ty take codziennie grzeszysz. Wszyscy grzeszymy. Ale moesz by pewna, e pragnieniem Boga jest dziaa i w twoim sercu, i w yciu twojego ma. Ksika, ktr trzymasz w rku, uwzgldnia tak 12

wanie perspektyw i postawi powane wyzwania take przed tob aby znalaza si i bliej Boga, i ma. Pragn, aby czytajc te strony, dostrzegaa midzy linijkami tekstu Bo mio i trosk. On naprawd ci kocha. Dokadnie zna twoj sytuacj. Chce poprowadzi ci i pokaza, jak kobieta moe wywiera wity wpyw na ma. By moe zaskoczy ci to, czego dowiesz si o rnych biblijnych postaciach jak na przykad o wdowie z Sarepty, o ktrych czytaa wiele razy, nie zdajc sobie sprawy z tego, czego moesz si od nich nauczy. Modl si rwnie, aby dostrzega, jak wspczesne kobiety Catherine, Diana, Pat i Jo potrafiy z mioci pokierowa mami, kiedy stanli oni na rozdroach. Pozostaje ci nie tylko zaama rce i czeka z nadziej na popraw losu. Moesz te nauczy si by rdem inspiracji dla ma, wpywa na niego, zachca go i ostatecznie pomc mu w podaniu we waciwym kierunku. Pewnego dnia, nie tak dawno temu, modliem si, aby obudzia si w nocy, popatrzya na lecego obok mczyzn i dowiadczya nadziei. Kobieta, ktre powierza swoje ycie Bogu i uczy si postpowa zgodnie z Jego mdroci, jest w peni gotowa do wyruszenia w ekscytujc, zmieniajc ycie podr. Wierz w rzeczywist obecno Boga w naszym yciu. By moe zabrzmi to banalnie, ale biblijna prawda: U Boga wszystko jest moliwe (Mt 19, 26), nadal jest w mocy. A wic zaczynamy.

13

Cz pierwsza

PRZEMIANA TWOJEGO MAESTWA ZACZyNA SI OD CiEBiE

Rozdzia I

Pikno pobonej kobiety

Zrozumie, kim jeste w Chrystusie

Kiedy to zobaczyem, rozemiaem si gono. Stojc w kolejce do sklepu spoywczego, patrzyem na okadk jakiego kobiecego pisma. Po prostu musiaem zapisa sobie jeden z tytuw: Dlaczego tak wiele eleganckich, dobrych kobiet wytrzymuje z burkliwymi, okropnymi mczyznami? Wiesz, dlaczego si miaem? Nie umiaem sobie nawet wyobrazi w ktrym z wiodcych pism dla mczyzn powiedzmy GQ czy Esquire artykuu zatytuowanego: Dlaczego tak wielu szanowanych, porzdnych mczyzn wytrzymuje z podstpnymi, manipulujcymi nimi kobietami? To nie mogoby si zdarzy. Podobnie 16

jak nigdy nie ujrzysz ksiek pod tytuem: Mczyni, ktrzy kochaj za bardzo czy: Nienawidzce mczyzn kobiety i mczyni, ktry je kochaj. Oczywicie taki stan rzeczy ma istotne powody. Mona przeprowadzi historyczne, spoeczne, a nawet biblijne dowody uzasadniajce tez, e kobiety maj tendencj do wikszego zaangaowania w relacje i maestwo ni mczyni. Jak mwi moja dobra znajoma, dr Melody Rohde, psycholog i terapeuta zajmujca si rodzin i maestwem: Kobiety naginaj si ku swoim mczyznom; tak po prostu jest. Ta rzeczywisto ma swe korzenie w pierwszej rodzinie. W trzecim rozdziale Ksigi Rodzaju Bg mwi do Ewy: ku twemu mowi bdziesz kierowaa swe pragnienia1 (werset 16.). Cenieni komentatorzy Biblii, Keil i Delitzsch, podaj, i jzyk hebrajski nawizuje w tym miejscu do podania graniczcego z chorob2. Pochodzi to od rdzenia sowotwrczego oznaczajcego gwatowne pragnienie czego. Niektrych kobiet dotyczy to bardziej ni innych. Suchaem niedawno programu, w ktrym telefonujca do studia kobieta opisywaa trwajcy ponad cztery lata romans swego ma. Postpowa okrutnie, na przykad przedstawi onie kochank, pod nieobecno maonki zaprasza kochank do domu. Nawet do maeskiego ka. Ten wystpny zwizek zakoczya dopiero mier kochanki.

O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie cytaty biblijne przytoczone s za Bibli Tysiclecia, wyd. IV, Pozna: Wydawnictwo Pallotinum, 1989 (przyp. tum.). C.F. Keil i F. Delitzsch, Commentary on the Old Testament: The Pentateuch, Eerdmans, Grand Rapids 1956, s. 103.

17

Czy wiesz, co mnie najbardziej zaskoczyo w tej rozmowie? T on bardziej niepokoia perspektywa utraty tego nikczemnego mczyzny ni prba stawienia czoa yciu bez niego! Chocia ten czowiek zlekceway j tak, e bardziej si ju nie da, podepta ich maesk blisko i zbruka maeskie oe, ona najbardziej si baa, e nie znajdzie go obok siebie po przebudzeniu. I naprawd chciaa dowiedzie si czego wicej o jego kochance! Jak wygldaa? Jak bya osob? Co on w niej widzia? Zestawmy to z opublikowanym niedawno w Sports Illustrated wywiadem, w ktrym zawodowi sportowcy odpowiadaj na pytanie, czy przyjliby z powrotem zbieg narzeczon, kobiet, ktra zostawia ich przed otarzem i zawstydzia wobec rodziny i przyjaci. aden z nich nie zadeklarowa, e by to zrobi. Jeden nawet wypowiedzia si tak dosadnie, e wstydzibym si go tu zacytowa. Skd ta rnica? W niektrych wypadkach rzeczywicie kobiety mog by bardziej dojrzae duchowo i emocjonalnie, wol wic przebaczy dla dobra rodziny i ze wzgldu na przekonania. Ale kiedy indziej przyczyny bywaj mniej szlachetne. Pewne kobiety nigdy nie wychodz poza grzeszn inklinacj do postrzegania swej wartoci poprzez pryzmat podobania si mczyznom, czy bycia zalenymi od ich akceptacji. Niestety niektrzy mczyni jak si wydaje s szczeglnie wyczuleni na takie nastawienie. W jaki sposb intuicyjnie odkrywaj duchow potrzeb kobiety i wykorzystuj j do swych celw. Jednake chrzecijaskie kobiety mog zosta uwolnione od takiej psychologicznej zalenoci i zniszczenia dziki dzieu dokonanemu przez Chrystusa i dziki zwyciskiej mocy Ducha witego. Posuchaj fragmentu z 1 Listu do Koryntian w interpretacji Eugene Peterso18

na, zamieszczonej we wspczesnej parafrazie Biblii The Message: I nie auj, e nie yjesz gdzie indziej lub z kim innym. Twoje aktualne miejsce wyznaczy Ci sam Bg. yj, bd posuszny, kochaj i oddawaj si wierze wanie tam. To Bg, a nie twj stan cywilny, okrela twoje ycie (1 Kor 7, 17). Czy dotar do ciebie sens tego ostatniego wersu? To Bg, a nie twj stan cywilny, okrela twoje ycie. Czy to si sprawdza w twoim przypadku? Im bardziej si sprawdza, tym lepiej pokierujesz swoim mczyzn, poniewa sabe kobiety zwykle trac wpyw na ma. Popatrz na to z praktycznego punktu widzenia: czy troszczysz si o to, co myli o tobie osoba, ktr darzysz niewielkim szacunkiem? Prawdopodobnie nie. A wic czy moe ona mie na ciebie jaki wpyw? Kiedy czyja opinia nie ma znaczenia, moe nawet by przekazywana wyranie, uczciwie i konkretnie ale ty nadal nie masz zamiaru jej wysucha. Podobnie, jeli twj m nie szanuje ci, jeeli grzesznie przedkadasz jego akceptacj nad swoj tosamo crki Boga, to jak moesz poprowadzi go ku dobru? Powiedzmy teraz co pozytywnego. Jeeli kto, kogo darzysz szacunkiem, podziwiasz i z kim lubisz spdza czas, dzieli si z tob swoj trosk czy nie zastanowisz si gboko nad jego sowami? A przynajmniej nie uznasz, e by moe ma troch racji, e musisz wzi pod uwag to, co mwi? Oczywicie, e tak. To wyjania, dlaczego kobieta potrafica sprawi, e jej m pody naprzd, to rwnie kobieta imponujca mu czym. Syszaem wylewne opowieci pewnego mczyzny o zdolnociach ony do prowadzenia interesw, a innego zachwycajcego si inteligencj swej partnerki. 19

Trzeci rozwodzi si nad duchow dojrzaoci ony i jej zdolnoci rozumienia Biblii. Peen rezerwy introwertyk opowiada z zachwytem o tym, jak jego ona umie pozyskiwa przyjaci, a jeszcze inny opisywa z detalami ostatnie sportowe osignicia swej poowicy. Moe nie zdajesz sobie z tego sprawy, ale mowie lubi chwali si onami. Cho nieczsto mwi o tym onom rzeczywicie widz i s dumni z ich silnych punktw. O wiele waniejsze od umiejtnoci zawodowych czy podbojw towarzyskich s zalety duchowe. One wanie zapewni ci si i szacunek, tak niezbdne do przeprowadzenia Boych zmian w twoim maestwie. I one oka si wielkim darem dla ma. Jak pisze w. Pawe w 1 Licie do Tymoteusza, jedn z kwalifikacji mczyzny do podjcia duchowej posugi jest posiadanie ony bez zarzutu3 (1 Tm 3, 11). Pierwszym krokiem w kierunku wywarcia dobrego wpywu na ma jest stanie si tak kobiet wyjtkow osob, jak stworzy ci Bg, w caym twym piknie. W staniu si tak kobiet pomoe ci waciwe zrozumienie radykalnego i wyzwalajcego przesania Jezusa dla kobiet. Chciabym, aby w nastpnej czci te z was, ktre definiuj siebie na podstawie grzechu (Jestem osob wartociow, poniewa mczyni mnie lubi), przeszy do okrelania siebie na podstawie swojej relacji z Panem Bogiem (Jestem wana, poniewa Bg stworzy mnie na swj obraz, On mnie kocha i daje mi stale si do przemieniania tego wiata).

Wedug Biblii Warszawsko-Praskiej, tum. bp Kazimierz Romaniuk, wyd. I, Warszawa 1997 (przyp. tum.).

20

Ksztatujce wiat
Biblia docenia kobiety radykalnie, biorc pod uwag czasy, w ktrych bya spisywana. Stary Testament wyszed poza swj krg kulturowy, twierdzc, e kobiety tak samo jak mczyni s stworzone na obraz i podobiestwo Boe: Stworzy wic Bg czowieka na swj obraz, na obraz Boy go stworzy: stworzy mczyzn i niewiast (Rdz 1, 27). Od pocztku dowiadujemy si, e kobiety i mczyni razem s obrazem Boga. Mczyni tu nie wystarcz; poniewa Bg jest ponad pci, sami mczyni (czy same kobiety) nie s w wystarczajcy sposb obrazem Boga. Cho aposto Pawe przypisuje pewne znaczenie faktowi, i to mczyzna zosta stworzony jako pierwszy, to wanie ze wzgldu na kolejno stwarzania, kobiety s szczytowym osigniciem! Wszystkie Boe stworzenia staj si coraz bardziej doskonae, skomplikowane, a w kocu pojawia si kobieta a potem Bg odpoczywa. Rwnie wymowny jest fakt, i nakaz przemieniania tego wiata, ksztatowania go, a nawet wadania nim, dany jest kobietom tak samo jak mczyznom: Po czym Bg im [mczynie i kobiecie] bogosawi, mwic do nich: Bdcie podni i rozmnaajcie si, abycie zaludnili ziemi i uczynili j sobie poddan; abycie panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierztami pezajcymi po ziemi (Rdz 1, 28, podkrelenia autora). Kobiety nie maj trwa biernie u boku mczyzn i dopingowa ich, podczas gdy oni bd dziaa. Wrcz przeciwnie, od samego pocztku kobiety wraz z mami maj zgodnie z Boym nakazem panowa nad ziemi i czyni j sobie poddan. S wspwadczyniami. 21

Niektrzy dawni teologowie prbowali poprawia to rozumowanie, obwiniajc Ew za grzech pierworodny i wnioskujc, i kobiety s sabsze duchowo ale Biblia jest dla kobiet bardziej sprawiedliwa. Cho uznaje udzia Ewy w grzechu pierworodnym, gosi take jej udzia w Zbawieniu. Relacja z Ksigi Rodzaju nie koczy si wraz ze zjedzeniem owocu przez Ew (i Adama). Bg zapowiada, e mimo zwycistwa wa, jego pene i pewne unicestwienie przyjdzie przez kobiet. Keil i Delitzsch ujmuj to tak: Jeeli wic ta obietnica (zmiadenia gowy wa) wypenia si w Chrystusie, fakt, i zwycistwo nad wem jest przyobiecane potomkowi kobiety, a nie mczyzny, nabiera gbokiego znaczenia tak jak przez kobiet dziaanie szatana wprowadzio na wiat grzech i mier, tak samo rwnie przez kobiet aska Boa da grzesznej ludzkoci tego, kto pokona grzech, mier i diaba4.

Jezus, przyjaciel kobiet

Ten pogld doceniajcy kobiety obecny jest take w pierwszej ksidze Nowego Testamentu tam zostay one wczone do genealogii Mesjasza (jest to zabieg literacki zrywajcy z tradycj I wieku). S w niej wymienieni Abraham, Dawid i Jzef ale take Rachab, Rut, Maria, jest nawet odniesienie do Batszeby. Kt by si spodziewa
4

Ibid.

22

tego po patriarchalnej, wrcz mizoginicznej kulturze? Ale to zarwno mczyni, jak i kobiety tworzyli wydarzenia prowadzce do narodzin Mesjasza. Bg wybra kobiety o rnej osobowoci i rnej pozycji cznie z tymi o czystoci dalekiej od nieskazitelnoci dla budowania ludzkiej linii, ktra wydaa na wiat Zbawiciela. Rwnie wymowne jest, e Jezus przyszed na ten wiat przez kobiet. aden mczyzna nie mia nic wsplnego z poczciem czy urodzeniem naszego Pana. Przeciwnie, aby dokona cudu wcielenia, Bg wybra kobiet. Cho myl, e powinnimy teraz pognbi mczyzn, a wywyszy kobiety jest destrukcyjna i nieprzydatna, niemniej wolno si nam zdziwi, biorc pod uwag, jak czsto otaczajcy Jezusa mczyni po prostu Go nie rozumieli, a rozumiay Go kobiety. Pewnego razu, kiedy faryzeusz zaprosi Jezusa na obiad, przysza prostytutka, obmya stopy Pana swoimi zami i osuszya je wosami (k 7, 3650). Ten czyn oburzy faryzeusza, ale Jezus powiedzia mu (parafrazuj i wzmacniam cytat biblijny): Nie rozumiesz! Ona zrozumiaa, kim jestem, a ty, z caym swoim wyksztaceniem, nie dostrzegasz mojej pozycji i mojej chway. Nie tylko nierozgarnity faryzeusz, bywao, e take uczniowie Jezusa wykazywali si brakiem bystroci. Kiedy pewna kobieta wylaa na gow Jezusa kosztowny olejek (Mk 14, 39). Niektrzy uczniowie pomyleli sobie: C to za marnotrawstwo! Lecz Jezus uzna: Wreszcie jest tu kto, kto naprawd rozumie, kim jestem. I powiedzia, e o czynie tej kobiety bdzie si pamita wszdzie, gdzie goszona bdzie Ewangelia. Imiona dwunastu apostow potrafi wymieni jedna osoba na sto, ale wikszo ludzi syszaa o tej dzielnej niewiecie. Jezus wyrnia take kobiety w swoim nauczaniu. W Ewangelii w. Marka zaskoczy uczniw, mwic im: 23

Kto oddala on swoj, a bierze inn, popenia cudzostwo wzgldem niej (Mk 10, 11). Dlaczego uczniowie byli tym zdziwieni? Wedug prawa rabinicznego, mczyzna mg popeni cudzostwo wzgldem innego mczyzny, pic z on tego mczyzny, a ona moga popeni cudzostwo wzgldem swojego ma, pic z innym mczyzn; ale aden przepis nie okrela, jak m moe popeni cudzostwo wobec swojej ony5. Wedug jednego z komentatorw, Jezus reaguje na czsty brak szacunku dla kobiet, nawet w judaizmie Skutkiem tego zaostrzenia pojcia cudzostwa byo wyniesienie pozycji kobiety i pokazanie, e ma tak sam godno, jak jej m6. Jezus mwi tym mczyznom z I wieku: Twoja ona jest w oczach Boych tak samo wartociowa jak ty. Ty moesz zgrzeszy wobec niej tak samo, jak ona moe zgrzeszy wobec ciebie. I popatrzmy jeszcze na mier Jezusa. Kiedy jeden z uczniw zdradzi naszego Pana, a dziesiciu innych chowao si za drzwiami zamknitymi na klucz, kilka odwanych kobiet (i tylko jeden ucze) omielio si trwa przy Jezusie podczas jego ostatnich chwil ycia na tej ziemi. Marek zada sobie trud i opisa scen u stp krzya: Byy tam rwnie niewiasty, ktre przypatryway si z daleka, midzy nimi Maria Magdalena, Maria, matka Jakuba Mniejszego i Jzefa, i Salome. Kiedy przebywa w Galilei, one towarzyszyy Mu i usugiway. I byo wiele innych, ktre razem z Nim przyszy do JeroPrzytaczam tu tylko sowa Friedricha Haucka, zacytowane w: W. Lane, Mark (New International Commentary on The New Testament), Eerdmans, Grand Rapids 1974, s. 357. W. Lane, Ibidem, s. 356 i 357.

24

zolimy (Mk 15, 4041, podkrelenie autora). W momencie najciszej prby Jezusa prby wspierao Go wiele kobiet i jeden mczyzna. Wspczeni czytelnicy mog przeoczy ten fakt, ale u zarania Kocioa bya to prawda i wyzwanie stawiane wszelkim faszywym pogldom na temat wyszoci mczyzn. Chyba jednak najistotniejsze przesanie stanowi mier i zmartwychpowstanie Jezusa. Wedug prawa faryzeuszw, wiadectwo kobiety byo niewiarygodne w sdzie jako bezwartociowe. Tylko mczyni mogli bowiem by wiadkami. A wic, kiedy Jezus powsta z martwych a byo to najwaniejsze wydarzenie z tych, ktre ju byy, i tych, ktre nastpi kto mia da wiadectwo i przekaza t wie innym? Kobiety! Jezus, aby ogosi swe chwalebne zmartwychwstanie, posuy si kobietami, ktrych gos nie mg by wykorzystany w wczesnym sdach. To wyniesienie kobiet w rozwaaniach teologicznych, wydarzeniach historycznych i w praktycznym nauczaniu powinno nas zdziwi w kontekcie kultury, w jakiej powstawaa Biblia, zdominowanej przez mczyzn. Tysice lat przed ide feminizmu Bg wielokrotnie ujmowa si za kobietami, dajc im wiodce miejsce w Ksidze ksig. Niech sowa Biblii usun wszelkie bdne pogldy, jakie moesz kojarzy z Bo wizj kobiety. Biblia ukazuj kobiet jako siln istot stworzon na obraz Boy, zdoln przeciwstawi si wiatu, potrafic wpywa na mczyzn i kultur (rozwa histori Debory z Biblii czy Teresy z Avila z historii), jeli yje zgodnie z planem przewidzianym przez Boga. Pomimo negatywnego przekazu, jaki moga otrzyma w domu, w rodzinie czy w Kociele powinna: 25

 zrozumie, jak wspania rzecz jest by kobiet stworzon na obraz Boy; dowiadczy siy, ktra daje ci przyjcie Ducha witego; i znale schronienie w wartoci i celu, jakie masz jako Jego crka. Dziki tym duchowym podstawom moesz wpywa na wiat, a take na swego ma. To Bg, a nie twj stan cywilny czy kondycja twojego maestwa okrela twoje ycie. By moe uwaaa, e biblijne sformuowania skazuj ci na podrzdn rol wycieraczki pod stopy swego ma i na pozwalanie mu bez sprzeciwu na deptanie po tobie, podczas gdy ty bdziesz cichutko modli si w kciku. Taki przestarzay podgld jest wytworem kultury, a nie Biblii. Nie myl, e promuj tu pogldy radykalnych feministek! Uwaam, e wane jest uznanie rnic midzy pciami (pomwimy o tym pniej). Mczyni i kobiety nie s tacy sami ale w oczach Boga s rwni i kada pe jest wspaniaa w sposb dla siebie waciwy. Wierz, e jeste to winna Bogu, ktry ci stworzy i sobie samej, mowi, ktry si z tob oeni, i dzieciom, ktre urodzia. Powinna sta si tak kobiet, jak chce ci mie Bg: wspania, pen mocy, siln i mdr.

Kiedy maestwo staje si bawochwalstwem

Cho niektre kobiety swoj warto postrzegaj poprzez pryzmat aprobaty mczyzny (lub mczyzn w ogle), jako chrzecijanka masz szans okrela siebie w relacji do Stwrcy nie w opozycji do ma, ale w sposb, ktry 26

dopeni wasze maestwo i bdzie dobrodziejstwem dla partnera. W ten sposb uwolnisz w sobie pikno, jakim odznacza si pobona kobieta. Wykorzystajmy tu prosty dowd teologiczny. Co mwi Biblia w kwestii twego schronienia Bg czy twj m? Odpowied daje nam Ksiga Powtrzonego Prawa: Schronieniem dla ciebie tylko Bg przedwieczny, On bdzie ci osania swym wieczystym ramieniem (Pwt 33, 27 Biblia Warszawsko-Praska). W kim pokadasz nadziej? W trwaej mioci ma? w. Piotr pisze: () wiara wasza i nadzieja s skierowane ku Bogu (1 P 1, 21). W czym znajdujesz poczucie bezpieczestwa? W umiejtnociach, dziki ktrym m zarabia na ycie, i w jego zobowizaniu do trwania przy tobie w maestwie? w. Pawe odpowiada: A Bg mj wedug swego bogactwa zaspokoi wspaniale w Chrystusie Jezusie kad wasz potrzeb (Flp 4, 19). Gdzie znajdziesz najwiksza akceptacj, ktra nigdy nie zblednie ani nie zawiedzie? Jak oblubieniec weseli si z oblubienicy odpowiada Iz 62, 5 tak Bg twj tob si rozraduje. Jeeli szukasz pierwszego schronienia w mu, jeeli w nim gwnie pokadasz nadzieje, jeeli twoje poczucie bezpieczestwa uzalenione jest od jego aprobaty i jeeli zrobiaby wszystko, by zdoby jego akceptacj to dajesz czowiekowi to, co susznie nalene jest tylko Bogu. A to oznacza, e zamienia maestwo w bawochwalstwo. Kiedy to robisz, tracicie oboje, i ty, i twj m. Na dusz met nie moesz kocha faszywego boga. Po prostu si nie da. Moesz go czci przez jaki czas, ale w kocu wyjd na jaw jego ograniczenia, a ty bdziesz zgorzk27

niaa i pena urazy. Jak pewne jest, e kawaek drewna nie przemwi z mdroci, tak samo mczyzna nie jest w stanie kocha ci tak mioci, do jakiej przyjcia zostaa stworzona. A co si stanie, kiedy boek ci rozczaruje? Temu dowiadczeniu zawdziczamy porzekado, e nawet w piekle nie ma tyle zoci, co w odrzuconej kobiecie. Co wicej, jak znajdziesz odwag, by stawi czoa komu, od czyjej akceptacji zaley twoje dobre samopoczucie, skoro uwaasz, e nie moesz bez niej y? Jak zdoasz zaryzykowa powiedzenie czego, co trzeba powiedzie, jeeli swoj przyszo uzaleniasz od askawoci ma? Twoja przyszo zaley od Boga, nie od grzesznego mczyzny. Za twoje bezpieczestwo odpowiada pena mioci Boa Opatrzno, a nie wypacalno ma. Nie wtedy, gdy twj m ci si owiadczy, a wtedy, gdy Bg uczyni ci swoim dzieckiem, dostaa te peni akceptacji jako osoba. Jeeli chcesz naprawd kocha ma, motywowa go do dziaania i mie na niego dobry wpyw, twoim pierwszym krokiem musi by nawizanie kontaktu i pozostanie w kontakcie z Bogiem. Znajd schronienie, poczucie bezpieczestwa, pociech, si i nadziej w Nim. To nie jest rozwaanie akademickie, ani teoria statystyki, ktre pokazuj, e wikszo kobiet umiera w stanie wdowiestwa na og yjc duej od mczyzn. Poniewa wikszo z nich wychodzi za m za mczyzn w swoim wieku lub starszych od siebie, nietrudno to wyliczy. Jeeli umrzesz przed swoim mem, znajdziesz si w mniejszoci. Prawdopodobnie prdzej czy pniej bdziesz musiaa y bez niego. Nadejdzie wic dzie, w ktrym jak nigdy dotd bdziesz potrzebowaa siy, odwagi i charakteru, by sta na 28

wasnych nogach. A wic czemu nie rozwija tej siy, odwagi i charakteru teraz, za ycia ma, z dala od rozpaczliwego smutku wdowy? Dlaczego nie wzbogaci wiata przykadem kobiety, ktra znajduje tosamo w Bogu i Jemu oddaje cze swoim yciem ju teraz, dwadziecia czy trzydzieci lat wczeniej ni wymusi to na niej wdowiestwo? Zanim zajm si praktyczn stron wpywania na ma, zachcam ci do oceny, na ile mocno trwasz ugruntowana w ramach biblijnej wizji kobiecoci. Bdzie to pewien proces. By moe, aby przytoczone tu wersety stay si twoj rzeczywistoci, bdziesz musiaa rozway je w modlitwie. Ale nie wolno ci zaakceptowa tosamoci dajcej ci mniej ni Biblia. Zanim wystartujesz w zawodach, musisz trenowa. Zanim moesz wpyn na kogokolwiek, musisz sta si tak mocna duchowo, by sprosta fiksacji funkcjonalnej ma. O niej i o wielu innych sprawach bdziemy mwi w nastpnym rozdziale.

Rozdzia II

sia pobonej kobiety

Jak sta si na tyle siln, by zmierzy si z fiksacj funkcjonaln ma

Dr Melody Rohde do opisania mskiej niechci do zmiany czsto uywa terminu fiksacja funkcjonalna, zaczerpnitego z psychoneurologii. Mczyni zazwyczaj nie zmieniaj si, jeli to, co robili do tej pory, ich zdaniem si sprawdza. Kiedy kobieta pozwala mowi na brak szacunku, nie ma on adnej motywacji do zmiany postpowania, wic prawdopodobiestwo jego zmiany jest mae. Melody pisze: Kobietom szukajcym pomocy, bo m/partner ponia je i lekceway, zadaj proste pytanie: Dlaczego pani m traktuje pani le? Odpowiadaj: Bo mu wolno. Nie obwiniam kobiety za niedopusz30

czalne maltretowanie jej przez ma. Raczej chc pokaza plan na przyszo. Melody pisze dalej: Jeeli to, co robi, przynosi mu oczekiwane skutki, dlaczeg miaby zmienia swoje postpowanie? Aby si zmieni, potrzebuje przekonujcego powodu i musi by on bardziej pocigajcy ni twoje zmartwienie czy twoje niezadowolenie z istniejcej sytuacji. Mona by myle, e za wystarczajc motywacj do zmiany mczynie yjcemu w bojani Boej wystarczyoby zrozumienie, e jego naganne postpowanie ci rani. Ale jestem realist. Mowie niektrych z was nie dbaj o to, czy ich postpowanie jest ranice, czy nie, o ile dostaj to, czego chc. W tym wypadku przyzwolenie na takie zachowania, przy jednoczesnym narzekaniu, niczego nie zmieni. To nie twj bl jest dla niego motywacj, ale jego bl. Musisz stworzy rodowisko, w ktrym status quo stanie si bardziej bolesne ni pozytywna przemiana. Tak dotarlimy do puapki, w ktr wpada wiele on: kobieta tumaczy mowi, e co, co on robi (albo czego nie robi), j rani. On nie zmienia postpowania nawet po kilku takich rozmowach albo zmienia na par dni, po czym wraca do starych nawykw, na co ona znowu narzeka. Nadal nie nastpuje trwaa przemiana. ona czyta poradnik albo uczestniczy w seminarium i szuka lepszego sposobu komunikowania si z mem, by przebi si do niego ze swym przekazem ale nawet po podjciu tego wysiku nie ma poprawy. Bd kobiety polega na zaoeniu braku zrozumienia ze strony ma. A tymczasem on doskonale j rozumie, a nawet jest wiadomy sprawianego jej blu ale jej bl go wystarczajco nie motywuje. Jeeli odpowiada mu aktualny stan maestwa, jest w stanie przey od czasu do czasu nieprzyjemn rozmow. 31

W takich wypadkach ony musz powanie oceni maestwo. Jenny w pewnym momencie uwiadomia sobie, e przez analogi do maestwa rodzicw jej ma ich maestwo z Mikem moe trwa szedziesit lat. Majc wwczas pitnastoletni sta maeski, potencjalnie mieli przed sob czterdzieci pi wsplnych lat, a j dopady wtpliwoci, czy zdoa znie istniejc sytuacj przez te lata. W moim yciu absolutnie nie ma miejsca na rozwd mwia mi Jenny pragn zakoczy ycie jako ona jednego ma i mam tak nadziej. Ale znajc siebie, nie przeceniaabym swojej cierpliwoci. Mogam znie jakie rozczarowania, ale czy naprawd chciaam tak y przez nastpne czterdzieci pi lat? Poczuam wwczas, e musz szczerzej mwi o zmaganiach ze sob i bardziej wprost o koniecznoci zmian. Na jaki czas spowodowao to problemy, poniewa przestaam udawa, e wszystko jest w porzdku ale czy nie warto przetrwa okresu sporw, aby zmieni kierunek maestwa na nastpne czterdzieci pi lat? Nie ulega wtpliwoci, e tak! Bez zrzdzenia i maostkowego wzajemnego obwiniania si (odmowa wspycia, ciche dni, krytykanctwo itp.), Jenny agodnie, ale zdecydowanie uwiadamiaa mowi, e dopki postpuje tak, jak dotd, dopty ich maestwo bdzie cierpie i to w sposb, ktry dotknie jego. Dopiero kiedy Mike zacz odczuwa dyskomfort, wyszed z fiksacji funkcjonalnej i zmieni si. Myl, e historia Jenny ilustruje wany punkt: nie przeceniaj wytrzymaoci na ycie z ziejc ran czy niezaspokojon potrzeb. Nie udawaj, e nie wystawia ci to na pokusy szatana, e nie skusi ci inny mczyzna, silny w tym, w czym m jest saby. Jeeli jak Jenny nie widzisz 32

w yciu miejsca na rozwd, musisz uczciwie oceni brak odpornoci na stres i i stworzy klimat, w ktrym dyskomfort zmotywuje twego maonka do dziaania. To jest odwane i zdrowe postpowanie, majce na celu przetrwanie i wzmocnienie waszego maestwa. Jest to akt mioci, a nie buntu. To wymaga podjcia konkretnych dziaa zalenie od osobowoci ma, wic nie mog przedstawi tutaj piciu krokw zmierzajcych do pokonania fiksacji funkcjonalnej, ale w miar jak bdziemy w tej ksice omawia rne tematy, na pewno znajdziesz mnstwo pomysw i podpowiedzi. W tym momencie wystarczy stwierdzi, e jeeli samo mwienie o twoim zranieniu nie wystarcza do rozwizania problemu, prawdopodobnie masz do czynienia z przypadkiem fiksacji funkcjonalnej i musisz by silna, aby si t kwesti zaj. Niektre kobiety wpadaj w puapk, stronic od mwienia, z lku przed utrat swego mczyzny; nie chc rozkoysa odzi, nawet jeeli wydaje si, e pynie w kierunku wodospadu. Ale taka bierna akceptacja sprawia, e zejcie ma na z drog jest bardziej prawdopodobne. On nie bdzie szanowa ony, ktra znosi jego ze zachowanie, a takie podejcie tylko wzmocni obraliwe postpowanie. Niestety, wiele kobiet uwaa, e najwikszym wrogiem ich bezpieczestwa jest gniew ma, tymczasem o wiele wikszym zagroeniem jest sabo i czca si z ni nuda w zwizku. Jeeli w swojej tosamoci i relacji z Chrystusem jeste ugruntowana i czerpiesz z niej poczucie bezpieczestwa, to odwane wyjanienie, na jakie traktowanie si nie godzisz, przyniesie zaskakujcy skutek szacunek do samej siebie przeniesie si na ma. 33

Musz nastpi zmiany

Na pocztku przedstawiam pogld mczyzny niejako od rodka masz wikszy wpyw na swojego ma ni sdzisz. Kiedy szanujesz siebie, m za nic nie chce ci utraci. Jeeli myli, e moe mie jednoczenie ciebie i swoje niewaciwe zachowania, bierze jedno i drugie. Ale kiedy przyjdzie dzie, w ktrym uwiadomi sobie, e ty po prostu nie bdziesz przymyka oczu na jego stosunek do ciebie, e mgby ci straci, jeli si nie zmieni wytrci go to ze stanu fiksacji funkcjonalnej i przynajmniej zastanowi si nad modyfikacj postpowania. Twoje reakcje i opinie maj znaczenie o wiele wiksze ni sdzisz. W jednym z kolejnych rozdziaw napisz, jak rozpaczliwie mczyni pragn afirmacji swoich on. Jeeli kobieta powie: To z ca pewnoci wpynie na nasz zwizek i na moj opini o tobie wikszo mczyzn przynajmniej zacznie sucha. W miar czytania tej ksiki zauwaysz, e wiele kobiet, ktre popchny swych mw ku witoci, doszo do punktu, w ktrym uznay, e sprawy dalej nie mog ju tak wyglda. Przestay przestrzega regu gry i wyranie powiedziay mom o swym zdecydowaniu, by mocno trwa przy Panu Bogu. Jak zauwaono wczeniej, zbyt wiele kobiet nie korzysta z moliwoci wpywania na ma, poniewa boj si opuszczenia. Jeeli powiem: Nigdy wicej moe mnie zostawi. I co wtedy? Rozwa tak ewentualno: a jeeli zostanie i to spotguje jego wiar i polepszy relacj z Bogiem? Czy twoje wczeniejsze przyzwolenie cokolwiek zmienio? Jeeli nie, to dlaczego by miao zmieni cokolwiek w przyszoci? Opatrzno i sia Boa pomoe ci stawi czoa konsekwencjom posuszestwa. Bg nie zostawi ci 34

samej, niezalenie od tego, co si wydarzy. Nie twj stan cywilny, a Bg okrela twoje ycie. Przyjmij w peni dobrowolnie chwa bycia siln kobiet, ktra yje w Bogu! Bg da ci moc wywierania dobrego wpywu na ma. Ale nawet gdyby m ci opuci, Bg da ci ask i si do poradzenia sobie z tym. Kiedy w peni zrozumiesz swoj pozycj wobec Boga, nie musisz ju y w uzalenieniu od askawego docenienia ze strony mczyzny. Postaraj si zrozumie moc, jak masz, i wykorzystaj synn tajemnic zwizku mczyzny i kobiety (Ef 5, 3133). Dr Melody Rohde za najsilniejszy czynnik motywujcy ma uwaa zagroenie utrat ony. Oczywicie musimy umieci te rozwaania w kontekcie maeskiego przymierza i oddania. Biblia wyranie mwi, e niezadowolenie, niezgodno charakterw czy zwyke poirytowanie nie s powodem do rozwodu! Melody wskazuje: Sia kobiety musi by poddana Bogu i wykorzystywana dla Jego celw, a nie dla naszych. Twierdzi te, e wikszo kobiet w naszej kulturze nie jest wiadoma siy wpywu na ma. Czuj si bezradnie z powodu pci zauwaa a skutkiem jest powstrzymywany gniew, frustracja, a nawet rozpacz. Jako twj brat w Chrystusie, zachcam ci, by bya odwana i silna. Wykorzystaj naturalny i rzeczywisty duchowy wpyw i rol, jak Bg ci wyznaczy, aby pozytywnie wpyn na mczyzn twojego ycia.

Bd odwana
Pierwsz rzecz, jak musiao usysze wiele kobiet w Biblii, byo wezwanie do odrzucenia lku, do zdobycia si 35

na odwag. Kiedy Hagar opuci m, a na wygnaniu j i syna oczekiway jak si wydawao gd i mier, anio Boy dodawa jej odwagi: Nie lkaj si (Rdz 21, 17). Kiedy kobiety wierne Jezusowi ogarna rozpacz, bo nie wiedziay, co si stao z ciaem ich ukochanego Mistrza, anio nakaza im: Wy si nie bjcie! (Mt 28, 5). Wiem, e to moe brzmie, jakbym nakania ci do ryzyka, ale bezpieczna cieka czasem bywa powolnym zmierzaniem ku zniszczeniu. Dobrze uj to jeden z moich ulubionych filozofw chrzecijaskich, Elton Trueblood: To prawda, e osoba, ktra nie wspina si na ga, z pewnoci z niej nie spadnie, ale rwnie nie dosignie najpikniejszego owocu. Najpikniejszy owoc, jaki moe da ludzkie ycie, jest jak si wydaje tylko w zasigu tych, ktrzy postpuj odwanie nie przejmujc si przesadnie moliwym niepowodzeniem i zagraajcym niebezpieczestwem. Dobre ycie to zawsze pewien hazard i trzeba dokona wyboru. Neutralno rzadko bywa cnot7. Lk paraliuje, a czasem brak dziaania jest najwikszym wrogiem. Maestwa mog powoli umiera z powodu dugoletniej apatii. Widziaem wiele zwizkw umierajcych z powodu niezdrowych zachowa, ktrymi albo jedna ze stron albo obie nie chciay si zajmowa. Najbardziej niszczc rzecz w sytuacji niezdrowej relacji jest zaniechanie dziaania. Frederick Smith, naczelny dyD. Elton Trueblood, The Life We Prize, Harper & Brothers, New york 1951, s. 158.

36

rektor FedEx, zauwaa: Zbyt wiele osb myli, e brak dziaania jest najmniej ryzykowny. Czasami dziaanie jest drog najbardziej konserwatywn i najbezpieczniejsz. Nierobienie niczego jest ogromnie niebezpieczne. Przed atakiem na Pearl Harbour umieszczano wszystkie samoloty na rodku lotniska, poniewa uwaano, e najwikszym zagroeniem jest sabota, a nie atak powietrzny. Zgub przyniosa ostrono, a nie brawura8. Jeeli zawsze chcesz postpowa w maestwie ostronie, w kocu popadniesz w rutyn. Uwaam, e odwagi do podjcia najpilniejszych problemw najbardziej dodadz ci: zrozumienie, kim jeste w Chrystusie, oraz pozwolenie Bogu, by wyznacza ci kierunek twojego ycia, a nie twemu stanowi cywilnemu. Uzbrojona w akceptacj, poczucie bezpieczestwa i moc stajesz si potn si zmierzajc ku dobru. Moesz zawiadczy o mocy sw Mojesza: Sam Pan, ktry pjdzie przed tob, On bdzie z tob, nie opuci ci i nie porzuci. Nie lkaj si i nie dryj! (Pwt 31, 8). Lk i zniechcenie powoduj w maestwie stagnacj i stae rozczarowanie. Jeeli ju ich dowiadczya, dlaczeg by nie sprbowa pj Bo drog wiary i odwagi?

Nadzieja nie jest sposobem postpowania

Jednym z celw, jakie stawiam przed sob na tych pocztkowych kartkach ksiki, jest obudzenie w tobie zdolno8 [Cyt. za:] Del Jones, FedEx Chief Takes Cue from Leaders in History, USA Today, June 20, 2005, 7B.

37

ci, o ktrej chrzecijaskim kobietom mwi si rzadko. Nasza szeroko pojta kultura a nawet kultura chrzecijaska powoli zmierza ku biernoci, co cakowicie mija si z Boym zamiarem. Powiem wprost: nadzieja nie jest sposobem postpowania. Poprzestawanie na pragnieniu zmiany na lepsze twego ma, na chceniu poprawy twego maestwa niczego nie zmieni. Problem polega na tym, e niektrzy chrzecijanie yczenie sobie przenosz w sfer duchowoci nazywajc je modlitw. Prosz mnie dobrze zrozumie nie podwaam wagi modlitwy. Mwi o jej zym pojmowaniu, o myleniu, e wystarczy wypowiedzie nasze niezadowolenie i wiele si po tym spodziewa a ju nasz zwizek si przemieni. Prawdziwa biblijna modlitwa to o wiele, wiele wicej. Modlitwa czy si z przyjmowaniem wskazwek do dziaania i nastpnie postpowania zgodnie z nimi. Dobre maestwo nie przydarza si przypadkiem i dobre maestwo przypadkiem nie trwa. Nigdy nie napisaem ksiki przypadkiem i nie moesz przypadkiem rozwin interesu. Te przedsiwzicia wymagaj wyborw i wytrwaoci. Kiedy zaczniesz dziaa, zamiast poprzestawa na pobonych yczeniach, przejmowa inicjatyw, zamiast uala si nad sob, staniesz si aktywn kobiet, za takie kobiety s obrazem aktywnego Boga, ktry je stworzy.

Aktywny Bg, aktywne kobiety

Pocztek Ksigi Rodzaju pozwala nam dostrzec, kim jest Bg. I Bg chcia, aby pierwsz rzecz, jakiej si o Nim dowiadujemy, byo to, e jest Bogiem aktywnym. Pierwszy rozdzia Ksigi Rodzaju zawiera trzydzieci osiem czasownikw w formie czynnej opisujcych czynnoci Boga 38

 stwarza, mwi, oddziela, nazywa, bogosawi, daje etc. wszystko w jednym tylko rozdziale. A potem i to jest najistotniejsze nakazuje kobiecie i mczynie robi to samo: Po czym Bg im bogosawi, mwic do nich [mczyzny i kobiety przyp. aut.]: Bdcie podni i rozmnaajcie si, abycie zaludnili ziemi i uczynili j sobie poddan; abycie panowali nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierztami pezajcymi po ziemi (Rdz 1, 28). Bg stworzy ciebie jako kobiet do tego, by panowaa nad ziemi, by czynia j sobie poddan, by bya w dziaaniu Jego obrazem. Grzech zaczyna si wraz z gnunoci, rozpacz i upadkiem ducha. Ludzie rezygnuj z maestwa, z modlitwy, z trwania w Kociele, z dzieci, a w kocu z samych siebie. Mwi: To nie ma sensu i obraaj si, zamiast pracowicie odbudowywa maestwo tylko dlatego, e pierwsza (czy nawet dziesita) prba zawioda. By moe brzmi to ostro, ale ci, ktrzy czytali moj poprzedni ksik, znaj me twarde racje. Wasze maestwo jest takie, jakim je uczynilicie. Istniejcy zwizek bezporednio wynika z tego, co w niego woya, a czsto maestwo moe wznie si tylko na taki poziom, jak twoja odwaga. Na pocztkowe nasilenie romantyzmu nie musimy zapracowa; spada na nas jakby znikd. Ale maestwo trzeba budowa kamie po kamieniu, dokonywa wyborw, aktywnie dziaa i stawia czoa sabociom, ktre dostrzegamy w samych sobie i w partnerze.

Szybki test
Zanim przejdziesz do nastpnego rozdziau, zrb, prosz, szybki test. Jak oceniasz swoj si w skali od 1 do 10? 39

Odpowied 1 oznaczaby kobiet lkliw, pozwalajc wszystkim wchodzi sobie na gow, ktra nigdy si nie odzywa ani w swoim, ani w imieniu kogo innego. Pitka to kobieta gotowa uj si od czasu do czasu za innym, ale nie za sob. Dziesitka to kobieta silna, ktra odwanie trwa przy Bogu i przemienia dziki temu swj dom, swoj parafi i swj wiat. Drugie pytanie, nad ktrym warto pomyle, brzmi: Jak Bg moe wykorzysta obecne wyzwania, przed jakimi stoi twoje maestwo, aby przesza od 3 do 5, czy od 7 do 9 poziomw odwagi? I na koniec odpowiedz tak lub nie: Czy pozwolisz, by Bg czyni ci silniejsz i zajmiesz si odwanie swoimi problemami maeskimi oraz bdziesz wytrwale znosi trudy, kiedy On bdzie ci prowadzi? Wierz, e wyzwania obecnie stajce przed twoim maestwem, mog by dla ciebie Boym narzdziem, dziki ktremu staniesz si siln kobiet a On stworzy ci, aby taka bya.

Rozdzia III

Jak Bg uywa saboci innych, by pomc nam wzrasta

Popularny pisarz i historyk, David McCullough, natkn si na poruszajcy list Johnyego Adamsa, pniejszego drugiego prezydenta Stanw Zjednoczonych Ameryki, do ony Abigail, napisany w wirze walk o niepodlego: Nie moemy da gwarancji, e ta wojna bdzie wygrana, ale moemy uczyni co lepszego. Moemy na to zasuy. Pniej pisarz przeczyta list Georgea Washingtona zawierajcy te same zdania. McCullogh znalaz ich rdo pochodz z popularnej wwczas sztuki Josepha Addisona, zatytuowanej Cato. Te sowa streszczaj du41

Bd Mnie godna

cha towarzyszcego powstawaniu Stanw Zjednoczonych Ameryki i mog take pomc wspczesnym kobietom w naprawie maestwa. McCullogh wyjania: Ta linijka w licie Adamsa mwi, e losy wojny spoczywaj w rku Boga. One nie zale od nas, ale od nas zaley to, jak postpujemy. Moemy zasuy na sukces9. Ta sama zasada sprawdza si w maestwie. Nie moesz zagwarantowa rozwoju wypadkw, z ca pewnoci nie moesz panowa nad drugim czowiekiem. Ale moesz zasuy na sukces, postpujc tak, e przemiana stanie si prawdopodobna. Chciabym, aby rozwaya: A jeeli bdy popeniane przez twego ma s Boym narzdziem sucym do przemieniania ciebie? A jeeli to, co najbardziej przeszkadza ci u ma, stanowi Boy plan nauczenia ci czego nowego? Czy jeste skonna zaoy, e ksztatowanie na nowo maestwa proces poruszenia mczyzny mogoby zacz si od ciebie?

Bd Mnie godna
Sukces militarny Napoleona Bonaparte wspgra z jego wysokim ego. W jednym z listw gani on: dam, aby wykazywaa wiksz si. Mwi mi, e cigle paczesz. Wstyd si, to le! Bd mnie godna i wyka si si charakteru. Poka si w Paryu we waciwy sposb Jeeli bdziesz cigle paka, pomyl, e nie masz

D. McCullough, Knowing History and Knowing Who We Are, Imprimis (April 2005), s. 5.

42

odwagi ani charakteru. Nie lubi tchrzw. Cesarzowa powinna by odwana10. Cho protekcjonalny styl Napoleona budzi zgorszenie, sdz, e na uwag zasuguje uyty tu zwrot: Bd mnie godna. Taki powinien by cel kadego ma i kadej ony mczyzna powinien pragn sta si godnym ony, a ona okazania si godn jego. W naszej kulturze traktujcej obsesyjnie szacunek do samego siebie powiedzenie komu, e powinien by godny, brzmi jak zaklcie, ale podobne sformuowanie znajdujemy ju w Biblii. Jezus mwi, e ten, kto nie bierze swego krzya, nie jest Go godzien (Mt 10, 38). w. Pawe prosi Rzymian, aby przyjli Febe godnie jak przystao witym (Rz 16, 2 Biblia Poznaska). Nakazuje Efezjanom postpowa w sposb godny powoania, jakim zostalicie wezwani (Ef 4, 1). wici otrzymuj nakaz bycia godnymi lub s wzywani do godnego postpowania w Flp 1, 27; Kol 1, 10; 1 Tes 2, 12; 2 Tes 1, 11; 3 J 6 i Ap 3, 4. To wyrane wezwanie do rozwijania duchowoci, do staej troski o budowanie relacji. Musimy bada Pismo wite, wzrasta w mdroci, trwa w modlitwie i rozwija nasz duchowo. Kiedy yje w nas Chrystus i kiedy Duch wity nas przemienia, naprawd nie mamy adnego usprawiedliwienia dla naszej niedojrzaoci. Aposto Pawe nakaza Tymoteuszowi w peni rozwija zdolnoci, ktrymi obdarzy go Bg, a potem napisa: W tych rzeczach si wicz, cay im si oddaj, aby twj postp widoczny by dla wszystkich (1 Tm 4, 15). Pawe chce, aby Tymoteusz wiedzia: nie jeste doskonay, ale
10

[Cyt. w:] A. Castelot, Josephine, Harper & Row, New york 1967.

43

ludzie powinni widzie postp w twoim yciu. Za pi lat powiniene by mdrzejszy i wykazywa si silniejszym i bardziej dojrzaym charakterem ni obecnie. Moja ona wysza za m za niedojrzaego dwudziestojednolatka. Szczerze mam nadziej, e jako jej m jestem obecnie bardziej dojrzay, bardziej kochajcy i mniej samolubny ni wwczas. I modl si gorco, by za kolejne dziesi lat sta si o wiele bardziej dojrzaym, kochajcym, miym i mniej samolubnym. Ten postp oczywicie nie jest przypadkowy. Nie nastpi, o ile ja nie bd aby uy sw w. Pawa wiczy si w tych sprawach, o ile nie bd uwaa na siebie i na nauk (1 Tm 4, 16), trwa w nich. Jeeli ja nie bd wzrasta, moja ona moe mnie przerosn. Nie mog da Lisie doskonaego ma, ale z ca pewnoci nie chc, aby miaa ma charakteryzujcego si duchowym lenistwem. Chc sta si jej godnym. By moe nigdy tego nie osign, ale bynajmniej nie dlatego, e nie prbowaem. Nigdy nie bd taki szczupy, jak byem kiedy, i nigdy ju nie bd mia tylu wosw, ale mog sta si mczyzn, ktry znacznie przewysza si charakteru tego dwudziestojednolatka, za ktrego Lisa wysza za m. Widzisz, kiedy pracujesz nad swoim charakterem, kiedy gboko zapuszczasz korzenie duchowe, kiedy uczysz si sysze gos Boga i wzmacniasz umys Jego mdroci, kiedy pozwalasz Jego Duchowi witemu przemienia twj charakter i przeksztaca serce wtedy moesz sprawi, e twj m bdzie si w tobie wci na nowo zakochiwa i dba o twj szacunek i mio. Nic nie moe si rwna z byciem mem pobonej kobiety nic. I nic nie staje si bardziej i szybciej nuce ni ycie z on narcystyczn, sab czy tchrzliw. 44

Twj m wybra ci tak, jak bya, i tak ci akceptuje ale moesz obdarowa go kobiet, ktr chcesz si sta. Czy zrobisz to? Czy wynagrodzisz jego wiar w ciebie, stajc si kobiet, o jakiej mg tylko marzy?

Bolesna wytrwao
Powodem, dla ktrego wane jest skoncentrowanie si na wasnym duchowym wzrocie, jest konieczno uniknicia grzechu pychy, nieustajcej pokusy zmieniania naszych maonkw, przy jednoczesnym zaniedbywaniu wasnych saboci. Jezus ostrzega przed tym w zaskakujco ostrych sowach: Czemu to widzisz drzazg w oku swego brata, a belki we wasnym oku nie dostrzegasz? Jak moesz mwi swemu bratu: Bracie, pozwl, e usun drzazg, ktra jest w twoim oku, gdy sam belki w swoim oku nie widzisz? Obudniku, wyrzu najpierw belk ze swego oka, a wtedy przejrzysz, aeby usun drzazg z oka swego brata (k 6, 4142). Przemiana twojego maestwa zaczyna si od ciebie. Dla mnie zaproponowanie czego innego byoby zaprzeczeniem wszystkiemu, co kiedykolwiek napisaem. Nie mwi, e le jest pragn, by m dawa z siebie wicej. Nie przecz, e byaby szczliwsza w maestwie, gdyby m porzuci pewne ze nawyki i powica ci wicej uwagi. Mwi tylko, e jeeli wykorzystasz t ksik do skupienia si na zmienianiu swojego ma w taki sposb, e zaniedbasz swj wasny wzrost, to okae si, e zainspirowaem kolejnego faryzeusza, a nie pobon niewiast, jak chce widzie Bg. Umwmy si, e bdziemy pamita o tej perspektywie do koca ksiki. 45

Jak rzeczywisto ycia z niedoskonaym mczyzn stwarza Bg, aby uczy ci, jak wzrasta w cierpliwoci i zrozumieniu? W jaki sposb twoje maestwo z atwo irytujcym si mczyzn Bg pragnie uczyni lekcj uczenia ci kocha ludzi penych gniewu? To samo dotyczy pragnie seksualnych twojego ma, jego niedoskonaoci zawodowej czy braku ogady towarzyskiej s nauk, jak masz zaprze si samej siebie, wzi swj krzy i naladowa go. Jak przez twoje maestwo Bg uczy ci kocha? Kiedy okazuje si, e twoje maestwo jest trudne lub zasadniczo dobre, poza jedn kwesti sprawiajc ci trudnoci, moesz by pewna, e Bg chce, aby dojrzewaa, stawiajc czoa temu problemowi z si, odwag, godnoci i biblijn mdroci. Oczywicie Bg mgby rozwiza twj problem jednym sowem voil! Ale Bg zazwyczaj tak nie postpuje. Pozwala nam stawia czoa kwestiom, ktre mog nas przerazi i sprawi, e poczujemy si kompletnie nieudolni moe nawet przeprowadzi nas przez nasze najwiksze lki abymy mogli w Nim wzrasta. Biblia jest pod tym wzgldem niewzruszona. Wzrost duchowy nastpuje poprzez wytrwao w trudnych chwilach: () chlubimy si take z uciskw, wiedzc, e ucisk wyrabia wytrwao, a wytrwao wyprbowan cnot, wyprbowana cnota za nadziej. A nadzieja zawie nie moe () (Rz 5, 35). Za pen rado poczytujcie to sobie, bracia moi, ilekro spadaj na was rne dowiadczenia. Wiedzcie, e to, co wystawia wasz wiar na prb, rodzi wytrwao. Wytrwao za winna by dzieem doskonaym, abycie byli doskonali, nienaganni, w niczym nie wykazujc brakw (Jk 1, 24). Przez to [dowiadczenia przyp. aut.] warto waszej wiary okae si o wiele cenniejsza od zniszczalnego 46

zota, ktre przecie prbuje si w ogniu, na saw, chwa i cze przy objawieniu Jezusa Chrystusa (1 P 1, 7). Wikszo z nas nigdy nie stanie przed przeladowaniami fizycznymi, o ktrych bezporednio mwi te wersety, ale stajemy przed dowiadczeniami duchowymi i dowiadczeniami w relacjach z takim samym skutkiem. Bg moe wykorzysta twoje maestwo, by uczyni ci kobiet silniejsz, mdrzejsz i bardziej doskona pod warunkiem, e nie uciekasz od wyzwa, jakie stawia przed tob bycie on swego ma.

Rwnanie zmiany
Twoje maestwo nie jest jedynie liczb w skali od 1 do 10; jest rwnaniem matematycznym x + y = z. Twj m moe by liczb x liczb, ktrej ty absolutnie nie moesz zmieni. Ale jeeli zmienisz y (czyli sam siebie), moesz wpyn na cakowity wynik swojego maestwa: x +2y = q. W tym zawiera si jednoczenie zarwno pikno (zmiana zawsze jest moliwa, nawet jeli jest jednostronna), jak i frustracja (natura tej zmiany jest ograniczona i nie jest gwarantowana) ludzkich zwizkw. To wanie dlatego ta ksika mwi o tym, jak kobieta moe wpyn na mczyzn, a nie o tym, jak kobieta moe zmieni mczyzn. Marzenie o wspaniaych rzeczach dla swego ma jest absolutnie naturalne i zdrowe, ale rni si od samolubnego dania tych rzeczy11. Kiedy o czym dobrym marzysz,
11

Za t wan myl dzikuj Dinie Horne.

47

ofiarowujesz siebie Bogu jako narzdzie mioci, zmiany i duchowej przemiany. Kiedy dasz, aby kto si zmieni z twojego powodu, dosownie prbujesz nagi otaczajcy ci wiat do wasnej wygody, potrzeb i szczcia. A to jest pycha, arogancja i egocentryzm i Bg nigdy tego nie pobogosawi. A wic sprecyzujmy nasze oczekiwania. O czym marzysz? By moe chcesz, aby przesta pi, powica wicej czasu dzieciom, modli si lub czyta z tob. A moe chciaaby, aby nie folgowa gniewowi, przesta oglda pornografi lub sta si przywdc duchowym. Prawdopodobnie chcesz, by m by bardziej zaangaowany w wasz zwizek i bardziej wiadomy czcych was wizw. To s dobre marzenia! Kady mczyzna ogromnie by skorzysta, gdyby cho jedno z nich miao si speni Ale prosz, pamitaj: twoja wieczno przed Bogiem nie zaley od sukcesu w adnej z tych spraw. Mam dla ciebie dobr nowin: Bg jest w tym razem z tob. On wiedzia, nawet zanim ci stworzy, kogo polubisz. I bdzie nadal dawa ci narzdzia, ktrych potrzebujesz, by sta si tak osob, jak masz by wedug Jego planw i by dokona dziea, jakie Ci wyznaczy w twoim obecnym zwizku. Bg nigdy w adnej sytuacji nie zostawi ci samej: Pan, Bg twj nie opuci ci i nie porzuci (Pwt 31, 6). Nawet jeeli polubia niechrzecijanina, wystarczy ci Jego aski. Nie jeste w stanie wykopa przepaci tak wielkiej, e byaby pozbawiona Boej opieki, troski i siy dajcej ycie. Tak, nasze wybory mog spowodowa wiele nieprzyjemnych konsekwencji, ale nawet wwczas Bg pomaga nam znosi trud. To jest przesanie, ktre chc przekaza: jeste w tym dziele razem z Bogiem i on zaczyna przeksztacanie two48

jego maestwa razem z tob. Pozwl Mu przemienia ci w szukaniu drg wpywu na ma. Cho moesz nigdy nie speni tych marze, moesz co do tego nie ma wtpliwoci zmieni rwnanie swojego maestwa, przemieniajc siebie. Zaczyna si to od zrozumienia, by moe po raz pierwszy, pikna bycia pobon kobiet i postpowania z si pobonej kobiety, ktra rozumie, e zostaa stworzona na obraz Boy, e otrzymaa przebaczenie grzechw dziki ofierze Jezusa Chrystusa i zostaa obdarowana moc i darami Ducha witego, by y tak, jak zaplanowa Bg. By moe wzia do rki t ksik tylko po to, by dowiedzie si, jak moesz zmotywowa lub zmieni ma. Chc ci powiedzie, e niezalenie od tego, jak szlachetny jest to cel, jest on zbyt may dla ciebie. Bg stworzy ci po to, aby przemieniaa wiat. To zaczyna si w twoim domu. Odwanie stawiajc czoa wyzwaniom, przed jakimi staje kade maestwo, i pozwalajc, by Bg zmienia ciebie, uczestniczysz w czym cudownym tworzeniu nowej kobiety, w peni yjcej w Bogu, potraficej skorzysta z tego, czego nauczya si w domu, i zastosowa to dowiadczenie gdzie indziej. Nie moemy da gwarancji, e ta wojna bdzie wygrana, ale moemy uczyni co lepszego. Moemy na to zasuy.