Psychologia Sportu - Kompedium Z Wykładów 1-9

2008-01-15
Teoretyczne podstawy psychologii w sporcie
Psychologia sportu
Nauka, ktra zajmuje si badaniem ludzkiego zachowania w kontek uczestnictwa cie jednostki w sporcie oraz tego jak cechy zawodnika, trenera (lidera) oraz rodowiska zewn trznego wp ywaj wykonanie na
DARIUSZ PARZELSKI
dariusz.parzelski@swps.edu.pl
SWPS - Semestr zimowy 2007/2008 SWPS - Semestr zimowy 2007/2008
Czynniki wp ywaj na wynik sportowy ce

Trener / coach
Psychologia edukacyjna
Psychologia sportu
Psychologia osobowo ci Psychologia poznawcza
Wynik sportowy
Psychologia spo eczna
Sport i aktywno fizyczna
Psychologia kliniczna
Psychologia rozwojowa
Psychologia kontuzji Psychofizjologia
Zawodnik
rodowisko zewn.
SWPS - Semestr zimowy 2007/2008
Pochodzenie psychologii sportu

PSYCHOLOGIA PSYCHOLOGIA SPORTU Uczenie si Sport dzieci Um. Mentalne Poradnictwo Dyn. grupy Komfort ycia Diagnostyka Niepe nosprawni SPORT
Obszary dzia psychologa sportu ania

Edukacja Badania Interwencje kryzysowe
2008-01-15
Zagadnienia etyczne w psychologii sportu

Kim jest psycholog sportu wymagania Tajemnica zawodowa Etyczny obowi poznania wynikw bada zek i teorii lecej u podstaw konkretnego narz dzia U ywanie kwestionariuszy psychologicznych Praca mczyzn psychologw z kobietami zawodniczkami Potrzeba ci ego poszerzania wiedzy g
Trochhistorii
Norman Triplett rok 1??? Era Griffitha:1920 -1940; Era stagnacji: 1940 1965; kilka doktoratw Era motoryki: 1966 1977; badanie wp ywu czynnikw psychologicznych na wyniki Obecne czasy: 1978 -.; peak performance, czasopisma, organizacje, komputer yzacja sporT psychology vs. sportS psychology
Literatura
Williams J. (2001) Applied Sport Psychology. Persolan growth to peak performance, Singer R. (2001) Handbook of Sport Psychology, Taylor J. (2005) Applying sport psychology: four perspectives Krawczy Nowicki (2004), Psychologia sportu w ski, treningu dzieci i m odzie y Anshel, M. (2003), Sport psychology. From theory to practice, San Francisco: Benjaming Cummings Tyszka, T. (1991) Psychologia sportu Warszawa: Wydawnictwo AWF Gracz, J., Sankowski, (2000). Psychologia sportu, Pozna : Wydawnictwo AWF
Literatura za tydzie
D browska, H., (1991), Motywacja a osi cia w gni sporcie, w: Tyszka (red.), Psychologia sportu Warszawa: Wydawnictwo AWF Taylor, J., Wilson, G., (2005). Applying sport psychology: four perspectives. Illinois: Human Kinetics Publishers Singer R., Hausenblas H., Janelle C. (2001). Handbook of sport psychology, Wiley & Sons Inc
Definicje motywacji
Teoretyczne podstawy psychologii sportu
Motywacja w sporcie
Dariusz Parzelski dariusz.parzelski@swps.edu.pl
Wewn trzny czynnik, ktry pobudza, kieruje i scala dzia jednostki; dzia te ukierunkowane s anie ania na zaspokojenie potrzeb jednostki (Murray) Hipotetyczny konstrukt u ywany do opisu wewn trznych lub/i zewn trznych si , ktre inicjujukierunkowuj , oraz wzmagaj intensywno i wytrwa o dzia jednostki ania (Vallerand, Thill, 1993) Inklinacja do wytrwa denia i kontynuowania ego wysi w obszarach aktywno jednostki zwi ku ci zanych ze sportem ( Walker i in. 2005 ) Motywacja: zdolno do cikiej pracy w obliczu zm czenia, blu, znudzenia i pragnienia by robi co innego (Taylor 2000)
2008-01-15
a motywacji w sporcie rd
Anshel 2003
a motywacji w sporcie rd
Anshel 2003
Interakcja czynnikw osobowych i sytuacyjnych
Czynniki osobowe
Interakcja czynnikw osobowych i sytuacyjnych
Czynniki osobowe potrzeby, zainteresowania, cele, osobowo Czynniki sytuacyjne lider grupy, bilans wygranych i przegranych, pogoda, publiczno
Czynniki sytuacyjne
Motywacja zawodnika
Motywacja wewn trzna

Odnosi si podejmowania i kontynuowania do przez podmiot dzia ze wzgl na sam ania du tretej aktywno oraz dla przyjemno i ci ci satysfakcji czerpanej z dzia ania
Motywacja zewn trzna

Dzia realizowane jest ze wzgl na anie du zewn trzne wobec niego czynniki Zewn trzna regulacja Uwewn trzniona regulacja Regulacja oparta na identyfikacji Regulacja oparta na integracji
1. Motywacja wiedzy 2. Motywacja dzia ania 3. Motywacja do wiadczania stymulacji

1. 2. 3. 4.
Self-determination theory
Deci, Ryan 2000
Kontinuum Deci Ryan, 1992

Rodzaj regulacji Brak motywacji
Brak regulacji Zewn trzna regulacja
Trzy podstawowe potrzeby cz owieka: autonomicznego funkcjonowania( wolna wola, przejawianie w asnej inicjatywy sprawczo ) bycia w relacji z innymi osobami (poczucie troski ze strony innych) kompetencji (w asna ciekawo, skuteczno podejmowanie , wyzwa )
Typ motywacji
Brak ch ci Zewn trzne nagrody Wewn trzne nagrody i kary Wewn trz sterowno bez przyjemno ci Odczuwanie przyjemno ci
Zachowanie
Brak samostanowienia
Motywacja zewn trzna
Uwewn trzniona regulacja Regulacja oparta na identyfikacji
Motywacja wewn trzna
Wewn trzna motywacja
Wysoki poziom samostanowienia
2008-01-15
Motywy uprawiania sportu

Rekreacja: potrzeba przyjemno zdrowia, we ci, wn trznej satysfakcji Sport wyczynowy: pragnienie odniesienia sukcesu sportowego, zaspokojenia ambicji oraz zdobycie uznania spo ecznego (Zdebski 1998)
Poziomy motywacji
Amatorzy
MOTYW
Wyczynowcy
Rekreacja Zdrowie Kole stwo e Spo eczny kontakt Wyczyn Wsp zawo -dnictwo
79% 68% 52% 18% 28% 15%
94% 75% 73% 19% 9% 4%
Dowody wysokiej motywacji do uprawiania sportu punktualno dbanie o sprz uwa s , t, ne uchanie trenera, wysi wk ek adany w nauk nowych umiej ci, tno Dowody niskiego poziomu motywacji do uprawiania sportu brak zaanga owania, rozproszenie uwagi, pomijanie regu
Jak nie motywowa zawodnikw

Stosowanie wicze fizycznych jako kar Stosowanie rozmw przedmeczowych Obni warto przeciwnika anie ci Naszym celem jest wygrana Niesprawiedliwe traktowanie zawodnikw w zespole Je nie narzekaj znaczy, s li to e zadowoleni Demolka pomeczowa Kompleks Napoleona Wywo ywanie l u zawodnikw ku
Jak motywowa ?
Indywidualne podej do zawodnika cie Zaplanowane dzia ania Uzgadnianie z zawodnikiem przysz kierunku ego dzia ania Rozwijanie w asnych umiej ci tno Wprowadzenie jasnych regudyscypliny i Wprowadzanie humoru Zwyci stwo nie jest najwa niejsze
Motywowanie zespo u
Dopasowanie do siebie celw indywidualnych i zespo owych Wsplne uzgodnienie celw zespo owych Wprowadzanie wiadomo pe ci nionych rl w zespole Planowanie spotka ej dru ca yny Komunikacja zesp trener Rozmowy przedmeczowe i pomeczowe
Badanie motywacji u sportowcw - narz dzia

Sport Motivation Scale pomiar poziomu motywacji wewn trznej, zewn trznej, i braku motywacji (bazuje na teorii Deci & Ryan) Profile of Mood States Morgan 1979 The Intrinsic Motivation Inventory (McAuley, E., Duncan, T., & Tammen, V. V. 1987)
2008-01-15
Literatura
Gracz, J., Sankowski, T. (2000). Psychologia sportu. Pozna Wydawnictwo AWF : Rozdz. 10 Procesy emocjonalne

Procesy emocjonalne w sporcie

Definicje emocji
Emocja jest subiektywnym stanem psychicznym, uruchamiaj cym priorytet dla zwi zanego z ni programu dzia Jej odczuwaniu ania. towarzysz zwykle zamiany somatyczne, ekspresje mimiczne i pantomimiczne oraz zachowania (Doli 2002) ski Emocje mo ujmowa na jako proces sygnalizowania, dzieje si e co istotnego z punktu widzenia dobrostanu jednostki oraz zada realizowanych przez system poznawczy i zachowanie (Frijda 1998) Emocja jest reakcj stymuluj zdarzenie (rzeczywiste i na ce wyobra one). Powoduje zmiany w narz dach wewn trznych i miniach jednostki, jest odczuwana subiektywnie, wyra jest ana m.in. poprzez zmiany wyrazu twarzy, dzia oraz mo wp anie e ywa na przyszzachowania (Deci 1980) e
Teorie Emocji
Teoria Jamesa Langego (1890) Teoria Cannona Barda (1927-1928) Teorie aktywacyjne: Arnold (1960), Hebb (1973) Dwuczynnikowa teoria emocji Schachter, Singer (1962) Poznawcze teorie emocji: Lazarus (1991) Funkcjonalne uj emocji Frijda (1998) cie
Wp emocji na jednostk yw
Emocje wp ywaj na: poziom pobudzenia poziom motywacji poziom pewno siebie ci umiej tnokoncentracji
Rodzaje emocji
Pozytywne
P omagaj ce Prze szka dzaj ce
Negatywne
pozytywne vs. negatywne pomagaj vs. ce przeszkadzaj ce
podniecenie euforia rado szcz cie duma
frustracja z o
strach panika
satysfakcja zadowolenie
w ciek o rozpacz zak opotanie gniew poczucie winy smutek
2008-01-15
P negatywnych emocji tla

Frustracja (neg. Pomagaj ca) Frustracja (neg. przeszkadzaj ca)
Zmienne wp ywaj na procesy emocjonalne w ce sporcie (Lazarus 1991,2000) Inwestycje jednostki w wykonanie zadania Wynik dzia ania Wymagania sytuacyjne i posiadane zasoby Wp zewn ywy trzne
Z o (neg.Przeszkadzaj ca)
Panika (neg. Przeszkadzaj ca) Bezradno (neg. przeszkadzaj ca)
Procesy emocjonalne w sporcie

Okres treningu Okres przed startem
stan gotowo startowej ci stan gor startowej czki stan apatii startowej
Literatura za tydzie
Psychologia osobowo w sporcie ci Jarvis, M., (2002), Psychologia sportu, Gda Wydawnictwo GWP, rozdz. 2 sk:
Start w zawodach Okres po starcie

sukces pora ka
Podstawowe problemy
Osobowo w sporcie
Brak teoretycznego pod a bada o Brak ostrych definicji zawodnikw, amatorw, zawodnikw sukcesu i pora ki Nietrafny dobr badanych grup utrudnia generalizowanie wynikw U ywanie nieprawid owych statystyk U ywanie nieprawid owych kwestionariuszy Nadinterpretowanie danych korelacyjnych
2008-01-15
Osobowo
Osobowojest to mieszanka cech, w ciwo ktra czyni jednostk a ci, unikaln Struktura osobowo (Martens 1975) ci: Rdze psychologiczny Typowe reakcje jednostki Zachowanie zwi zane z rolami spo ecznymi
Podej do osobowo w sporcie cia ci

Podej cech cechy s e i niezale od cie sta ne sytuacji, stapredyspozycja do reagowania w a dany sposb (lata 60-te i 70-te) Podej sytuacyjne zachowanie jednostki jest cie determinowane przez sytuacj zewn trzn Podej interakcyjne cechy osoby i zewn cie trzne czynniki determinuj zachowanie jednostki
Badania osobowo w sporcie ci

Dwa obozy: sceptyczny vs. naiwny (Morgan 1980) W latach 1960 -1980 opublikowano ponad 1000 bada osobowo u sportowcw (Fisher 1984) ci Zwi miedzy osobowo a wykonaniem zek ci Sportowcy vs. nie sportowcy Zawodniczki vs. nie zawodniczki
Pomiar osobowo w sporcie ci meta analiza

Ekstrawersja (Vanden Auweele 1993)
25 bada 1042 zawodnikw Hipoteza 1: brak r miedzy zawodnikami a nic normaln populacj potwierdzona Hipoteza 2 r pomi sportami nice dzy indywidualnymi a zespo owymi - ??? Introwersja biegi d tenis sto ugie, owy, badminton, zapasy, szermierka, hokej, strzelectwo, eglarstwo Ekstrawersja biegi d wio ugie, larstwo, strzelectwo, zapasy, rugby, p ywanie, eglarstwo
Pomiar osobowo ci
Pomiar cechy i stanu
STAI (Spielberger i in. 1970) TAIS (Nideffer, 1976) POMS (McNair i.in. 1971) Sport Competition Anxiety Test (Martens 1977) Competitive State Anxiety Inventory-2 (Martens i in. 1982) Trait-State Confidence Inventory (Vealey 1986) Anxiety Assessment for Wrestlers (Gould i in. 1984)
Dopasuj narz do celu badania i poznaj b dzie d pomiaru Pami o w taj asnych ograniczeniach Nie stosuj kwestionariuszy do selekcji Informuj badanych o celu badania ZAWSZE udzielaj informacji zwrotnych Zachowaj dyskrecj Stosuj indywidualne podej cie Poznaj struktur osobowo ci
Zalecenia przy stosowaniu kwestionariuszy osobowo ci
2008-01-15
Wp osobowo sytuacji i innych czynnikw yw ci, na zachowanie (Cox 1998)

Interakcja
Dyspozycje osobowo ciowe charakterystyczne dla topowych zawodnikw
Sytuacja
Inne czynniki
Osobowo
Sk onno do podejmowania zachowa ryzykownych Poszukiwanie dozna Poszukiwanie wsp zawodnictwa Wysoki poziom pewno siebie ci Kontrolowanie w asnej uwagi Oczekiwanie sukcesu Wysoka odpornopsychiczna Efektywne zarz dzanie stresem Wysoki poziom zaanga owania
Nowe podej do osobowo w sporcie cie ci

Ocena zachowania samo opis vs. techniki projekcyjne vs. obserwacja Badanie mi grupowe vs. wewn dzy trz osobowe Zmiana modelu deterministycznego na probabilistyczny szukanie wzorw zachowania (atraktory) Jak bardzo mo generalizowa na podej cie interakcyjne?
Literatura za tydzie :
Atrybucje w sporcie D browska, H., (1991), Motywacja a osi cia w sporcie, w: Tyszka gni (red.), Psychologia sportu Warszawa: Wydawnictwo AWF, rozdz. 2.5, 2.6, 2.7 (teczka)
B atrybucji dy Teoretyczne podstawy psychologii sportu

Procesy atrybucji w sporcie
Podstawowy b atrybucji d Asymetria atrybucyjna

aktor/obserwator self serving bias
Egotyzm atrybucyjny Egocentryzm atrybucyjny Efekt fa szywej powszechno ci

2008-01-15
Teoria atrybucji osi gni Weinera (1972) trzy wymiary:

umiejscowienie kontroli stabilno kontrolowalno (globalno) (inetncjonalno )
Emocje
Model Weinera
Umiejscowienie kontroli Emocje
Wynik dzia ania
Atrybucje
Stabilno
Oczekiwania
Zachowanie
uzyskany wyniki wp na: stany ywa emocjonalne, atrybucje przyczynowe oraz przyszwykonanie e
Kontrola
Emocje
Manie o modelu Weinera e cis ci

Wysi czynnik wewn ek trzny Trudnozadania czynnik nie zawsze sta (zmiany y pogody) Deaux 1976) Zdolno wysi trudnozadania mog ci, ek, by czynnikami zarwno wewn trznymi jak i zewn trznymi (Weiner 1983) Bukowski, Moore (1980) trudno zadania i szczcie w ma stopniu t ym umacz przyczyny sukcesu i pora ki Roberts, Pascuzzi (1979) 45% czasu badania mwili o atrybucjach wymienionych w modelu Weinera
wyniki Iso-Aholi: sukces czynnik wewn trzny; pora czynnik ka zewn trzny
Ograniczenia modelu (Brawley, Roberts 1984)

Uczestnikami bada zwykle studenci i dzieci byli Koncentracja badaczy na atrybucjach Ja Zadania eksperymentalne byzwykle nowe i nieznane y Zmienn wyja nian zwykle wynik dzia by ania Rzadko manipulowano poziomem zaanga owania badanych Zwykle badani wybierali atrybucje z listy przygotowanej przez badaczy
Narz do pomiaru atrybucji w sporcie dzia

Causal Dimension Scale CSD Russell 1982 Sport Achievement Responsibility Scale SARS Tenenbaum i.in. 1984 Performance Outcome Survey POS Leith i.in.1989 Attributional Style Questionnaire ASQ Carron 1988 Leeds Attributional Coding System LACSStratton i.in. 1988)
Konsekwencje atrybucji
Oczekiwania (po sukcesie, po pora ce) Reakcje emocjonalne
zwi zane z wynikiem (zadowolenie, z o ) Zwi zane z atrybucjami (przyczyny wyniku, np; duma + przyczyny wewn trzne, nadzieja + stabilno wina + kontrolowalno ,
Przekonania
teoretycy jednostki (sta e) teoretycy wzrostu (zmienne)
2008-01-15
Procesy atrybucji a p e
Przyczyny zewn trzne - kobiety M ni lepiej reaguj pozytywny feedback czy na (Anshel, Hoosima 1989) Zawodniczki u ywaj zewn trznych przyczyn dla wyja nienia sukcesu (Rejski 1980) FOS kobieca cecha wyj stanowi tek zawodniczki wysokiego wyczynu Gill (1992), Biddle (1993) brak podstaw r nic miedzy p ciowych w atrybucjach sukcesu i pora ki
Atrybucje a wyuczona bezradno

Wyuczona bezradno
osobista (krtkotrwa a) uniwersalna (chroniczna)
Wyja nienia przyczynami: wewn trznymi, sta globalnym (Prapaveiss i. in. 1988) ymi, Jedynie 5 bada sporcie brak dost do w pu zawodnikw, ktrzy wypadli ze sportu Wyniki s niepe ne
Przyczyny wyuczonej bezradno ci

wyst pienie jednego z czterech elementw
Trening re-atrybucji
Model atrybucyjny (Weiner 1986)
Pora ka Niew ciwa a strategia Wysokie oczekiwania, mot. emocje Wytrwa o
Anshel 1979) 1. Do wiadczanie serii pora ek 2. Sposb udzielania informacji zwrotnych 3. Cz stoinformacji zwrotnych 4. Waga a informacji zwrotnych rd
Model wyuczonej bezradno (Abramson i.in. ci 1978)

Pora ka Kontrolowane przyczyny: sta e, zmienne, specyficzne, np: strategia Brak wyuczonej bezradno ci
Model w asnej skuteczno (Bandura 1986) ci

Pora ka Niew ciwa a strategia Utrzymanie w asnej skuteczno ci Wzmacnianie wysi i ku wykonania
Wp atrybucji na motywacj yw
U ywanie wewn trznych i zewn trznych przyczyn (kiedy jakie?) Kiedy u ywa atrybucji o trudno zadania? ci Nauka umiej ci tno Tworzenie sytuacji w ktrych zawodnik mo odnie e sukces Unikanie porwna zawodnikw Wspieranie s owem i gestem Pozytywne u ywanie przyczyn zewn trznych Odniesienia do rzeczywisto ci Unikanie przyczyn wewn trznych, sta w t ych umaczeniu pora o parametrach fizjologicznych ki
literatura
Gracz, Sankowski (2000) Psychologia sportu, Wyd. AWF Pozna rozdz. 14 ,
10
2008-01-15
Talent, zdolno uzdolnienia ci, Teoretyczne podstawy psychologii sportu

Talent, zdolno i uzdolnienia w ci sporcie
Talent wewn trzny dar Zdolno ci atwoprzyswajania nowych umiej ci tno Uzdolnienia wszelkie w ciwo a ci jednostki, ktre b sprzyja d efektywnemu uczeniu si okre w lonej dziedzinie Uzdolnienia sportowe zesp a w ciwo ci indywidualnych o pod u o morfologicznym, motorycznym, fizjologicznym i psychicznym istotnie sprzyjaj efektywno cy ci treningu
Talent
Uwarunkowany biologicznie
W ciwo talentu (Howe 1998) a ci

W du czci ma pod e genetyczne ej o Oznaki mog pojawi wczesnych si we stadiach rozwoju Wczesne oznaki mog podstaw by do przewidywania przysz osi ych gni Utalentowana jest mniejszopopulacji Talent jest zwi zany z konkretn sfer
vs
Zwi zany z wp ywami czynnikw rodowiskowych
Modele wykrywania utalentowanych sportowcw (krtka historia)

Model Bar-Ora (1975)
1. ocena morfologicznych, fizjologicznych, psychologicznych i wynikowych zmiennych 2. szacowanie wieku biologicznego na podstawie tych zmiennych 3. badanie reakcji treningowych 4. ocena historii sportu w rodzinie 5. u modelu analizy regresji do przewidywania ycie przysz wykonania ego

Model Gimbela (1976):
zmienne psychologiczne i morfologiczne wytrenowalno motywacja
Podzia talentu:
czynniki genetyczne rodowisko
Brak wykorzystania tego modelu w badaniach pod nych u

Mistrzostwo sportowe osi gane w 18-20 r. , lata treningu 8-10 lat

11
2008-01-15

fa szywe wskazania utalentowani sportowcy, ktrzy nie odnienigdy sukcesu li
testy u do analizy nie bywystarczaj yte y co rzetelne i trafne trudno w przewidywaniu wyniku, poniewa ci wiek biologiczny r si dzieci ni u pomijanie zmiennych psychologicznych w modelach wyja cych przyszzachowanie niaj e

Model Gerona (1978)
ustalenie profilu mistrza w poszczeglnych dyscyplinach sportu (sportogramy) identyfikacja w badaniach pod nych zmiennych u zwi zanych z wynikiem oraz zwi zanych z dziedziczeniem identyfikacja okresw rozwojowych, w ktrych wp yw czynnikw genetycznych jest najwy szy
Profil mistrza nie wystarczaj do przewidywania cy talentu Istniej r w cechach niezb nica dnych aby zosta mistrzem a cechami mistrza

Model Harrea (1982):
jedynie poprzez trening mo jest ocena czy liwa dziecko ma szanse odniesukces udzia treningu jak najwi w kszej liczby dzieci podej darwinowskie cie
W tpliwo ci
Talent (wrodzony i nabyty) nie jest w stanie wyt umaczy przysz poziomu wykonania ego
pod e genetyczne o du liczba czynnikw a rodowiskowych interakcja brak narz dzi deficyty mog kompensowane innymi cechami by (Bartmus 1987)
ten to ma talent obserwacje trenerw (Thomas, Thomas 1999)

Wsp czesne spojrzenie na talent

Bloom (1995) 120 utalentowanych sportowcw, muzykw, artystw, naukowcw
sam wewn trzny dar nie wystarcza potrzebny jest d ugotrwaproces y zach cania, o mielania, trenowania oraz piel gnowania umiej ci tno Trzy stadia:
stadium inicjacji (zaanga owanie w zabaw przyjemno trenerzy i ), mazaawansowani technicznie, oferuj o wsparcie stadium rozwoju zahaczenie si dyscyplin w sportu, zaawansowanie techniczne trenera, wi czas treningu kszy stadium perfekcji obsesja na punkcie uprawianej dyscypliny, nauka unikalnych umiej ci, mniejszy wp tno yw rodzicw
SWPS Najwa niejsze jest d - Semestr zimowy 2007/2008 owanie ugoterminowe zaanga

Fazy uczestnictwa w sporcie (Ct 1999) 15 o.b
prbowanie (sampling) specjalizacja sportowa (specializing) zaanga owanie (investment) rekreacyjne uczestnictwo
Przyjemnooraz rozwj umiej ci tno najwa niejsze w utrzymaniu dzieci w sporcie
12
2008-01-15

Idea jako ciowego treningu Ericssona (1993) Podobny trening >>> r w wyniku nice Jako ciowy trening (deliberate training):
konkretne zadania odpowiednia trudnozadania informacje zwrotne mo liwo powtrze korygowanie b dw

Wyuczona pracowito rwnowaga pomi dzy treningiem a odpoczynkiem mistrzowie po caj cej godzin na trening wi wi oraz rozpoczynaj we wcze go niejszym okresie ni amatorzy Regu10 a
nie wa ile zajmuje trening ne wa co i jak jest trenowane ne
Motywacja pochodzi z:
dostrzegania poprawy w wykonywaniu czynno ci pokonywania przeszkd
Najlepsi trenerzy zapewniaj optymalne warunki do podnoszenia umiej ci tno

Psychologiczna charakterystyka uzdolnionych zawodnikw

Orlick, Partigton (1988) 235 olimpijczykw
zaanga owanie trening zorientowany na jako cz u ste ywanie wyobra e formu owanie celw symulowanie zawodw koncentracja pewno siebie przygotowanie mentalne motywacja efektywne zarz dzanie stresem
Psychologiczna charakterystyka uzdolnionych zawodnikw

Grove, Hanrahan (1988) 39 hokeistw, rangowanie umiej ci: tno koncentracja, kontrola emocji, pewno siebie, kontrola pobudzenia, u ywanie wyobra , planowanie i analiza e Wyniki zawodnikw: najlepsi oceniali najwy ej: kontrol pobudzenia i koncentracjnajni , ej: wyobra i pewno siebie enia Wyniki oceny trenerw: odwrotnie
Mahoney i. in. (1987) 713 zawodnikw
Literatura
Gracz, Sankowski (2000) rozdz. 6. Proces uczenia si dzia ci sportowej w alno

Proces uczenia si umiej ci tno motorycznych w sporcie
13
2008-01-15
Proces uczenia si czynno ruchowych ci

Zestaw procesw wewn trznych, zwi zany z wiczeniem i do wiadczeniem, prowadz do w cy miar ych zmian w umiej ciach sta tno odnosz cych si dzia do ania Faza poznawcza Faza asocjacyjna Faza autonomiczna
Faza poznawcza
Zrozumienie jak czynnojest wykonywana Demonstrowanie wykonania Duilo b a dw Feedback wiadoma kontrola Dominuje kana wzrokowy Od kogo si uczy ? Stosunkowo krtkotrwafaza a
Faza asocjacyjna
Stosunkowo d faza uga Celem jest w ciwe i konsekwentne wykonywanie a czynno ci Feedback Mniej wiadomej uwagi przeznaczanej jest ruch fizyczny Dominuje kana czuciowy Skanowanie rodowiska Eliminowanie b dw
Faza autonomiczna
Perfekcyjne wykonanie czynno ci Automatyzm wykonania Utrzymanie wysokiego poziomu wykonania Regu10 a
Nauka umiej ci tno

Trening zblokowany VS Trening losowy
TZ umo lepsze nabywanie umiej ci liwia tno ale TL jest lepszy w d perspektywie czasowej z ugiej powodu transferu umiej ci w nowych sytuacjach tno (contextual interference, Magill, Hall, 1990)
W TL warunki nabywania umiej ci s tno trudniejsze Zawodnik u bardziej skomplikowanych strategii do ywa zapami tania umiej ci, albo tno Generuje wi mo cej liwych rozwi wykonania czynno za ci
Nauka umiej ci tno

Stawarunki vs zmienne warunki treningu e
SWT sprzyjaj nabywaniu fundamentw wykonania czynno ci ZWT symuluj zmienno warunkw rywalizacji sportowej ZWT ucz zawodnika zwi pomi warunkami zku dzy rodowiska, poleceniami do mini zawodnika i wynikiem dzia ania
14
2008-01-15
Nauka umiej ci tno

Trening ca ciowy vs trening dzielony o
TC polega na uczeniu si wykonania czynno od razu ci w ca ci o TD polega na uczeniu si poszczeglnych sk adowych czynno oddzielnie ci Trening dzielony progresyjny TC sprzyja uczeniu si ynno wykonania czynno p ci ci z onej z wielu elementw o TD stosowany przy nauczaniu skomplikowanych i z onych czynno o ci
Informacje zwrotne w procesie uczenia si

Wewn trzne informacje zwrotne Zewn trzne informacje zwrotne Funkcje Motywuj ca Wzmacniaj ca Informuj i koryguj b ca ca dy
Zasada kanapki
wzmocnienie pozytywne KISS (Keep It Short and Simple) Nagroda i zach ta
Agresja Teoretyczne podstawy psychologii sportu

Agresja w sporcie
Zachowanie, ktre podejmowane jest z intencj wyrz dzenia krzywdy drugiej osobie (Jarvis 2003) Rodzaje agresji
instrumentalna s y osi ciu okre u gni lonego celu sportowego wroga ma na celu wyrz dzenie krzywdy Dopuszczalna niedopuszczalna
Asertywno zachowania agresywne nie wyrz dzaj nikomu krzywdy ce
Wybrane teorie agresji

Teoria instynktw Lorentz (1977) Koncepcje psychoanalityczne Freud (1975) Koncepcje neopsychoanalityczne (Fromm, 2000) agresja obronna, patologiczna Teoria spo ecznego uczenia si Bandura, Walters (1965, 1968) Hipoteza frustracji agresji Dollard i wsp. (1939)
Berkowitz (1993) frustracja >> z agresja o >>
Czynniki wp ywaj na poziom agresji ce

Temperatura pozytywnie Prawdopodobie stwo odwetu negatywnie R punktw (przegrana) pozytywnie nica Pozycja w lidze negatywnie Wrogokibicw pozytywnie Agresja przeciwnikw - pozytywnie
15
2008-01-15
Agresja a sport
wiczenia fizyczne redukcja Sporty walki ujemny zwi pomi agresj zek dzy a poziomem sportowym (Nosanchuk 1981) Judo brak r w poziomie agresji mi nic dzy medalistkami a nie medalistkami (Supi 2000) ski Sportowcy i niesportowcy brak r (Kmiecik nic 1999)
Agresja a p zawodnikw e
M ni demonstruj cej agresywnych czy wi zachowa (sportowcy i niesportowcy) Widmeyer i wsp. (2002) M ni czuj ksz czy wi frustracj podczas zawodw, co prowadzi do wi kszej z ci i ch o ci doprowadzenia rywala do kontuzji Kobiety staraj bardziej w odpowiedzi na si frustracj M ni traktuj czy zachowania agresywne jako bardziej akceptowalne spo ecznie
Agresja a p zawodnikw e
Kobiety tak uwa , agresja jest e aj e odpowiednim zachowaniem ale:
Tylko wtedy gdy jest uzasadniona Nie jest wroga Nie prowadzi do kontuzji przeciwnika
Sposoby redukowania agresji

Karanie Katharsis Modelowanie rl spo ecznych Zawieranie kontraktw Grupy radzenie sobie ze z ci o
W przeciwie stwie do zawodnikw nie wyrz yby krzywdy przeciwnikowi na polecenie dzi trenera (Anshel 2003)
Obszar tematyczny
Sport - dyscypliny olimpijskie
Zaanga owanie w sport
Uprawianie sportu na poziomie profesjonalnym jest niezwykle wymagaj dla zawodnika ce Aktywnosportowa dostarcza wielu gratyfikacji
Dariusz Parzelski Andrzej Nowak SzkoWy Psychologii Spo a sza ecznej Wydzia Psychologii UW
Sport staje si stylem jednostki ycia
16
2008-01-15
Zaanga owanie w sport

O sukcesie lub pora w sporcie decyduje uk ce ad czynnikw tworz cych pewien system Jego podstaw stanowi to, coraz wi gama e ksza potrzeb jednostki zaspokajana jest przez uprawianie sportu Uk ten decyduje o typie zaanga ad owania zawodnika w sport
Mechanizm zaanga owania w sport

Hipoteza zamro onego przypadku (Gell Mann 1996) Samoregulacja (Carver i Scheier, 1998)
Kontinuum zaanga owania w sport (Lesyk, 1998)

Incydentalne uczestnictwo Rekreacja Wynikowa rekreacja Zaanga owanie w sport Zawodowstwo
Kontekst teoretyczny - teoria dynamicznej psychologii spo ecznej

Uk dynamiczny jest zestawem wzajemnie powi ad zanych elementw podlegaj zmianie cym Uk dynamiczny dy do pewnej sta ci interakcji ad o pomi elementami tworz dzy cymi go Punkty w przestrzeni, w kierunku ktrych ewoluuje system nazywane s atraktorami
Stabilne punkty rwnowagi w ciwo a ci

Uk dynamiczny pojawia si ad najcz ciej w pobli punktu rwnowagi u Uk wytr ad cony z rwnowagi ma tendencj powrotu do stanu rwnowagi W pobli punktu rwnowagi uk wykazuje u ad mniejsze przy pieszenie W przypadku wpadni w basen cia przyci gania innego punktu rwnowagi systemu, uk dynamiczny dy do innego ad stanu rwnowagi
Zaanga owanie typu Profesjonalizm

Sport jest g wnym, cz jedynym, obszarem sto zaspokajania potrzeb jednostki ycie jednostki podporz dkowane rygorowi treningowemu i startowemu Je jaka li rzecz si mie w sporcie, zostaje nie ci porzucona przez jednostk Sport lub nie sport (bez etapw po rednich) Bardzo wysoka regularno i intensywno treningw
17
2008-01-15
Zaanga owanie typu Amatorstwo

Uprawianie sportu dla przyjemno ci Jedno z wielu rde zaspokajania potrzeb Sport jest uzupe nieniem innych dziedzin ycia Ile czasu mog wi na sport? po ci Bezbolesne rozstanie ze sportem w sytuacji braku czasu Niska regularno i intensywno treningw
Zaanga owanie typu Zapa

Jeden z kilku wa nych obszarw ycia jednostki Jeden z kilku obszarw zaspokajania potrzeb jednostki W przypadku znalezienia lepszego a rd zaspokojenia potrzeb jednostki nast puje porzucenie sportu na korzy innej aktywno ci Okresowa wysoka systematyczno i regularno ci treningw
Zaanga owanie Profesjonalne amatorstwo

Jedna z dwch wa nych dziedzin ycia jednostki Jedno z dwch rde zaspokajania potrzeb jednostki Naprzemienne po cenie dla ka wi dego z tych obszarw Poczucie winy, je jednostka nie zajmuje sijednz li tych dwch dziedzin Im d ej trwa po cenie dla jednej dziedziny, tym u wi wi ksza ch powrcenia do konkurencyjnego obszaru
Pytania badawcze
1. Czy typy zaanga owania w sport s zwi zane z osi ganym poziomem sportowym?
2. Jakie czynniki zwi zane s odnoszeniem z wysokich wynikw w sporcie?
106
Materiabadawcze y
Nagranie wypowiedzi:
1. Opowiedz jak wygl twj typowy dzie da ? 2. Co zyskujesz, a co tracisz w zwi z tym, zku e zajmujesz si sportem?
Materiabadawcze y
Ankieta Osi gni Sportowych
(alfa Cronbacha = 0,876) Nale do Kadry Narodowej Zdoby am medal Mistrzostw Polski em/ Ustanowi am rekord mi em/ dzynarodowy
Zadanie myszy pytanie pierwsze Kwestionariusz Zaanga owania w Sport

(alfa Cronbacha = 0,767) Na treningi przychodz punktualnie Uprawianie sportu ogranicza mnie czasowo Potrafi przyj na trening w ta wi
107
Kwestionariusz NEO-FFI Obraz potrzeb zawodnikw analiza tre przez ci s dziw kompetentnych pytanie drugie
typologia Murraya typologia Maslowa w asna
108
18
2008-01-15
Zmienne
Typ zaanga owania w sport Poziom zaanga owania w sport Potrzeby zawodnikw (zaspokajane i niezaspokajane w sporcie) Cechy osobowo ci Poziom osi gni sportowych rednia ilotreningw w tygodniu
109
Osoby badane
N= 67 Dyscypliny: judo, szermierka, p ywanie, koszykwka, siatkwka, Wiek
rednia:20 lat (Sd=3,2) Min:16 lat Max 32 lata
Plekobiety - 40%; mczy 60% : ni Rodzaj dyscypliny: indywidualna 84% zespo 16% owa Ilotreningw w tygodniu: mediana=5 (2-13)
Wyniki liczebno typw ci zaanga owania w sport

Typ dynamiki zaanga owania Liczebno (N=67) 10 (14,9%) 16 (23,9%) 28 (41,8%) 10 (14,9%) 3 (4,5%)
111

Dystans wzadaniu myszy
35 30 25
profesjonalizm zapa profesjonalne amatorstwo amatorstwo nieokre lony
20 15 10 5 0 1 23 45 67 89 111 133155 177199 221 243265 287309 331 353375 397 419441 463 485507
Czas

450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 1 34 67 100 133 166199 232265 298331 364 397 430463 496529 562 595628 661694 727
Czas
19
2008-01-15

800 700 600 500 400 300 200 100 0 1

38 75 112149 186 223 260 297 334371 408 445 482 519 556 593630 667 704 741 778 815 852889
Czas

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0
Zaanga owanie typu Profesjonalne amatorstwo

1 38 75 112 149 186 223 260 297 334 371 408 445 482 519 556 593 630 667 704 741 778 815 852 889
Czas
Zaanga owanie Profesjonalne amatorstwo
Wyniki - korelacje
Zmienne KZWS redni dystans Ilo treningw Neurotyzm Otwarto Ekstrawersja Czas spoczynku Suma ankiety
r=,32 p=,008 r=r=-,44 p<,001 r=,74 p<,001 r=,22 p=,008 r=r=-,30 p=,014 r=r=-,30 p=,014 r=,22 p=,078
20
2008-01-15
Wyniki zwi typw zaanga zek owania z poziomem sportowym

Wynik Punktowy AOS (Zadanie myszy)
11,0
Wyniki model regresji wielokrotnej

Zmienna wyja niana poziom sportowy (AOS) F(1, 64) = 32,03, p < 0,01 R2 = 0,65
Zmienne Beta 0,44 0,36 0,18 0,16 T 4,58 4,39 2,05 2,14 Istotno p < 0,01 p < 0,01 p < 0,05 p < 0,05
122
5,8
4,6 2,5
rednia ilo treningw typ zaanga owania profesjonalizm (Zadanie myszy) potrzeba poznawania wiata zaspokojona potrzeba wolno brak zaspokojenia ci
Profesjonalizm
Zapa
Profesjonalne amatorstwo
Amatorstwo
Asertywnojako narz dzie rozwoju pewno siebie u ci zawodnika

Jak pomaga zawodnikowi kszta towa asertywny monolog wewn trzny Przygotowamgr. Filip Faliszewski :
Pewnosiebie
Co to jest pewnosiebie
Intrapersonalna pewno siebie

- Sposb my lenia na swj temat asertywny monolog wewn trzny - Sposb traktowania swoich sukcesw i pora ek optymizm
Pewno siebie to oglne, pozytywne, oparte na realistycznej ocenie w asnych mo liwo poczucie w ci asnej warto ci
- Autoregulacja umiej ci zwi tno zane z rozpoznawaniem i regulacj napi i pobudzenia cia inteligencja emocjonalna
21
2008-01-15
Interpersonalna pewno siebie

- Umiej tnoproszenia odmawiania - Asertywne reagowanie na krytyk - Szczere wyra uczu anie - Konfrontacja opinii
Co wa ne
Te dwa obszary: intra i interpersonalnej pewno ci siebie, nie s siebie od niezale i wzajemnie na ne siebie wp ywaj .
Co to jest asertywno
Asertywno
Zachowanie asertywne wyra anie uczupostaw, , yczeopinii, praw danej , osoby w sposb bezpo redni, stanowczy i uczciwy, a jednocze respektuj nie cy uczucia, postawy, yczenia, opinie i prawa drugiej osoby.
4 POSTAWY LUDZKIE
AGRESJA Ja ok. Ty nie ok. ULEG Ja nie ok. Ty ok. O MANIPULACJA Ja nie ok. Ty nie ok. ASERTYWNO JA OK. TY OK.
Analiza transakcyjna
Ka z nas ma w sobie co dziecka, co rodzica i co dy z z z doros ego: Dziecko chc Rodzic muszpowinienem , Doros decyduj y si
22
2008-01-15
Co to jest monolog wewn trzny
Asertywny monolog wewn trzny
- wewn trzna rozmowa cz owieka z samym sob - komentarze - wspomnienia - analizy - pytania
Jak dzia monolog wewn a trzny

odzwierciedla sposb, w jaki traktujemy samych siebie: wyrozumia stawianie wymaga o akceptacja kwestionowanie zaufanie, wiara nieufno koncentracja na zaletach koncentracja na wadach koncentracja na kl skach koncentracja na sukcesach dodawanie otuchy odbieranie nadziei
Negatywne my li
W czasie trwania sytuacji:
1) negatywne zdania o sobie - Jestem beznadziejny. 2) przywo ywanie ograniczaj cych norm - Musz - Powinienem - Nie mog - Nie wolno mi 3) stawianie sobie wygrowanych warunkw, pod jakimi co zrobi - Zrobi je to, eli 4) katastrofizowanie - Je to zrobi na pewno eli to
- rzadko go sobie u wiadamiamy i na niego wp ywamy - on oddzia na nas, samospe ce si uje niaj proroctwo - zale od tego, co cz y owiek akurat robi, ale du cz a zda pojawia sistale - mo dodawa e mocy, wiary, sprzyja rozwojowi i realizacji siebie, mo te e hamowa rozwj, blokowa
Negatywne my li
Po zako czeniu sytuacji: 1) Samokaranie - Zawsze musz spieprzy co . - Jestem do niczego.
Pozytywne my li
S swego rodzaju autoafirmacjami, jednak one bazuj cymi na realnych podstawach. Zamiana zda negatywnych na pozytywne w monologu wewn trznym wymaga wiadomej decyzji i pracy osoby. Zdania pozytywne s szczere i zindywidualizowane.
23
2008-01-15
Jak tworzy pozytywne my li

a) mo je tworzy na poprzez odwo si pozytywnych do anie do wiadcze Szereg rzeczy mi w wysz yciu o. b) odwo si swoich praw jako jednostki ludzkiej anie do Mam prawo do prze ywania gniewu c) odwo si w anie do asno swojej osoby, jako jednostki ludzkiej ci Jestem w porz dku. Bycie sob jest dla mnie czym , bardzo wa nym.
Przyk ad
Jestem beznadziejnym zawodnikiem.
1) Wczoraj na treningu 80 % zada wykona poprawnie. (pozytywne em do wiadczenia) 2) Mam prawo pope b . (prawa) nia dy 3) Jestem w porz dku, tak wtedy, kiedy pope e niam b (w dy. asno ci) 4) Wa jest dla mnie to, doskonali ne eby technik(warto . ci) 5) Ci si gle ucz rozwijam. (pozytywna zamiana) i
d) sformu owanie okre lonych, osobistych warto ci
e) zamiana przymiotnika sk oszcz py dny
KORZY Z ASERTYWNEGO TRAKTOWANIA CI ZAWODNIKA
Asertywny trener
Asertywnow kontakcie z zawodnikiem: wzmacnia jego doros decyzyjn , cz buduje partnerskopart wzajemnym szacunku relacj , na trener zawodnik zawodnik staje si bardziej wiadomy swojego udzia w procesie u treningowym zawodnik staje si bardziej sk do brania odpowiedzialno za proces onny ci treningowy
TERYTORIUM PSYCHOLOGICZNE
Ka z nas ma swoje terytorium psychologiczne do ktrego dy nale: jego ciai strefa wok naszej kulturze jest to oko50 cm o ,w o z przodu i 30 z ty u uczucia my li pogl dy przekonania postawy opinie
Informacja zwrotna jako narz wp dzie ywu na zawodnika Informacja zwrotna to: - nasza reakcja na drug osobna to, co , ona robi, mwi Informacja zwrotna to nie: - etykieta, ocena, interpretacja
24
2008-01-15
Informacja zwrotna w praktyce

Komunikaty typu TY Ty jeste ocena, etykieta, uoglnienie mo budzi e opr, z agresj o , osoby, ktra taki komunikat pod swoim adresem s yszy Komunikaty typu JA Kiedy Ty (robisz, mwisz fakty, rzeczywisto zewn trzna, to co s , to co widz to Ja (czujmam wra ysz ), , enie rzeczywisto wewn trzna) konkretny rzeczowy nieoceniaj cy
Negatywna informacja zwrotna krytyka

F fakty U ustosunkowanie O oczekiwanie k konkret k kontrakt Przyk ad:
Konstruktywna krytyka ma na celu rozwi zanie problemu, a nie udowodnienie winy czy ukaranie
(F) Sp e na trening ju ni si trzeci raz w tym tygodniu, (U) nie podoba mi si (O) to, oczekuj od najbli , e szego treningu (k) b dziesz na macie przebrany w judog o 18.30. (k) Czy mo si umwi emy tak ?
Pozytywna informacja zwrotna pochwa a
Pozytywna informacja zwrotna przyk ad
Konstruktywna pochwa jest najdoskonalszym psychologicznym a sposobem wywierania wp na ludzi. Ludzie maj ywu tendencj do powtarzania zachowaza ktre s , chwaleni pod warunkiem, pochwa e a jest nagrod . F fakty U ustosunkowanie . kropka pochwa bynagrod eby a a to: - Musi by prawdziwa - Musi by konkretna - Musi by aktualna - Nie powinna zawiera porwna innych do - Nie powinna zawiera oczekiwa - Dotyczy a nie wyniku dzia ania,
Bardzo mi si podoba(U) o jak wybiera w tym e meczu momenty do ataku (F).
KONIEC
I tym samym dotarli do my ko bardzo mi si ca, podoba jak mnie o, s uchali dzi cie kuj
25

Psychologia Sportu - Kompedium Z Wykładów 1-9

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Psychologia Sportu - Kompedium Z Wykładów 1-9

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2008-01-15

Teoretyczne podstawy psychologii w sporcie

Czynniki wp ywaj na wynik sportowy ce

Psychologia spo eczna

Sport i aktywno fizyczna

Psychologia kontuzji Psychofizjologia

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Pochodzenie psychologii sportu

Obszary dzia psychologa sportu ania

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Zagadnienia etyczne w psychologii sportu

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Motywacja wewn trzna

Motywacja zewn trzna

1. Motywacja wiedzy 2. Motywacja dzia ania 3. Motywacja do wiadczania stymulacji

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Kontinuum Deci Ryan, 1992

Motywacja zewn trzna

Uwewn trzniona regulacja Regulacja oparta na identyfikacji

Motywacja wewn trzna

Wewn trzna motywacja

Wysoki poziom samostanowienia

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Motywy uprawiania sportu

79% 68% 52% 18% 28% 15%

94% 75% 73% 19% 9% 4%

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Jak nie motywowa zawodnikw

Badanie motywacji u sportowcw - narz dzia

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Teoretyczne podstawy psychologii sportu

Dariusz Parzelski dariusz.parzelski@swps.edu.pl

pozytywne vs. negatywne pomagaj vs. ce przeszkadzaj ce

podniecenie euforia rado szcz cie duma

w ciek o rozpacz zak opotanie gniew poczucie winy smutek

SWPS - Semestr zimowy 2006/2007

P negatywnych emocji tla

Panika (neg. Przeszkadzaj ca) Bezradno (neg. przeszkadzaj ca)

SWPS - Semestr zimowy 2006/2007

Procesy emocjonalne w sporcie

Start w zawodach Okres po starcie

Teoretyczne podstawy psychologii sportu

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Podej do osobowo w sporcie cia ci

Badania osobowo w sporcie ci

Pomiar osobowo w sporcie ci meta analiza

Zalecenia przy stosowaniu kwestionariuszy osobowo ci

Wp osobowo sytuacji i innych czynnikw yw ci, na zachowanie (Cox 1998)

Dyspozycje osobowo ciowe charakterystyczne dla topowych zawodnikw

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

Nowe podej do osobowo w sporcie cie ci

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008

B atrybucji dy Teoretyczne podstawy psychologii sportu

Podstawowy b atrybucji d Asymetria atrybucyjna

Egotyzm atrybucyjny Egocentryzm atrybucyjny Efekt fa szywej powszechno ci

Teoria atrybucji osi gni Weinera (1972) trzy wymiary:

Wynik dzia ania

SWPS - Semestr zimowy 2007/2008