You are on page 1of 1

1.

Podstawowe pojcia: Ekologia nauka o istnieniu organizmw ywych w powizaniu z ich rodowiskiem bytowania Ekosystem - ukad obejmujcy wszystkie organizmy ywe oraz wszelkie inne skadniki w nim obecne, ktre znajduj si we wzajemnej funkcjonalnej zalenoci lub w jaki sposb na siebie oddziaywaj. Biosfera sfera zamieszkaa przez organizmy ywe (troposfera, litosfera, hydrosfera) Czynniki biotyczne czynniki rodowiska regulujce rozmieszczenie i liczebno populacji rolin i zwierzt, powstajce w wyniku oddziaywania innych organizmw na drugie Czynniki abiotyczne- czynniki rodowiska nieoywionego np. promienie soneczne, atmosfera i jej skad, powierzchnia litosfery z jej rzeb i skadnikami gleby jak i poszczeglnych biomas 2. Podstawowe akty prawne Ustawa- akt prawny o charakterze oglnym i powszechnie obowizujcym, uchwalony przez parlament Rozporzdzenie akt rzdu niszego ni ustawa wydawany przez: prezydenta, Rad Ministrw, premiera lub ministrw z upowanienia zawartego w ustawie w celu jej wykonania 3. Akty prawne UE Dyrektywa jeden z podstawowych aktw prawnych za pomoc ktrego Rada Uni Europejskiej i Komisja Europejska moe wymaga od poszczeglnych pastw czonkowskich przyjcia nowych aktw prawnych lub modyfikacj istniejcych. Rozporzdzenie instrument prawny wydany przez Rad Unii Europejskiej lub Komisj Europejsk ma charakter oglny i jest wicy dla wszystkich pastw czonkowskich i stosuje si je bezporednio Decyzja akt prawny wydany przez wsplnot odnoszc si bezporednio do konkretnej jednostki np. firmy w Unii. Wie j prawnie, co oznacza i adresat musi wykona otrzyman decyzj 4. Prawo ochrony rodowiska waniejsze dziay -ochrona powietrza -ochrona wd -ochrona powierzchni ziemii -ochrona przed haasem ochrona przed polami elekromagnetycznymi 5. Organy administracji do spraw ochrony rodowiska - wjt, burmistrz, prezydent szczebel gminy - starosta - szczebel powiatowy - wojewoda szczebel wojewdzki minister ds. rodowiska szczebel pastwowy 6. Zasady zrwnowaonego rozwoju - solidarnoci wszystkich ludzi w czasie i przestrzeni - ostronoci decyzje podejmowane dzi maj skutki w przyszoci - wspuczestnictwa zapewnienie rwnowagi midzy celami ekonomicznymi, ekologicznymi i spoecznymi - elastycznoci moliwo wprowadzenia zmian - realnoci moliwo realizacji zaoonych celw 7. Reguy zrwnowaonego rozwoju -Stopa wykorzystania surowcw odnawialnych nie powinna przekroczy stopnia ich regeneracji -Stopie wykorzystania surowcw nieodnawialnych nie powinien przewysza stopnia odbudowy surowcw odnawialnych -Stopie emisji szkodliwych substancji nie powinien przewysza stopnia naturalnej moliwoci ich absorpcji 8. Kategorie zasobw rodowiska -Zasoby nieodnawialne (kopaliny, surowce mineralne, powietrze wyszych warstw atmosfery) -Zasoby czciowo odnawialne (powietrze waciwej biosfery, wody ekosystemw ldowych) -Zasoby odnawialne (fauna i flora) 9. Budowa atmosfery ziemii a. Troposfera (18km nad rwnikiem , 6km nad biegunami) b. Tropopauza (20km nad rwnikiem, 10km nad biegunami) (-60C) c. Startosfera (do ok. 45-50km)(20-24km warstwa ozonowa) d. Stratopauza (do ok. 50-55km) (0C) e. Mezosfera (do ok. 80km) (-100C) f. Mezopauza (do ok. 80-87km) (staa ok. -100C) g. Termosfera (do ok. 750km) (powyej 500C) h. Egzosfera (powyej 750km)(prawie prnia) 10. Przybliony skad atmosfery ziemskiej Azot ok. 78% Tlen ok. 21% Argon ok. 1% Dwutlenek wgla ok. 0,036% ladowe iloci neonu, helu, metanu i kryptonu 11. Co to jest efekt cieplarniany Zjawisko wystpujce w atmosferze polegajce na tym, e odbite od powierzchni Ziemi promieniowanie w zakresie widocznym jest przepuszczane przez atmosfer, natomiast promieniowanie podczerwone zostaj w niej uwizione powodujc wzrost oglnej temperatury na Ziemi. 12. Wielka pitka gazw cieplarnianych Dwutlenek wgla Metan Freony Ozoan Podtlenek azotu CO2 CH4 CFCl O3 N2O udzia 50% 18% 14% 12% 6% W atmosferze 7 lat 10lat Kilkaset lat 0,3lat 180lat

Oczyszczanie gazw metod spalania : Jeli nieopacalne jest odzyskiwanie gazw, to stosuje si ich dopalanie: - za pomoc pochodni (palnika umieszczonego na szczycie masztu) - w specjalnych komorach, w temp. Od 800 do 1000 K, z wymiennikami ciepa pozwalajcych odzyskiwa energi ciepln - sprawno od 70 do 97% Spalanie katalityczne- spalanie(dopalanie)zwizkw org. obecnych w spalinach-stosowane gdy ich stenie jest zbyt due by byy odprowadzane do atmosfery, ale zbyt mae do odzyskiwania ekonomicznego lub spalania termicznego; redukcja tlenkw azotu lub siarki do azotu lub czystej siarki 18. Budowa i dziaanie katalizatora samochodowego cz ukadu wydechowego wszystkich wspczesnych samochodw osobowych speniajca funkcj poza silnikowego systemu zmniejszania iloci szkodliwych skadnikw spalin. Ma na celu zmniejszenie iloci szkodliwych zwizkw chemicznych w gazach wydechowych. Dziaanie reaktora opiera si na reakcji substancji zawartych w spalinach z katalizatorem. Optymalne warunki pracy katalizatora dobierane s dziki sterowaniu silnikiem na podstawie danych z sondy lambda.

Kationy wymieniaj swe jony wodorowe na kationy metali znajdujce si w wodzie, wedug reakcji: R-A-H+ Me+ <=> R-A-Me+ H+ gdzie: R szkielet polimeru, A grupa anionowa zwizana z polimerem Woda po przejciu przez kationit zostaje wprowadzona na anionit, na ktrym zwizane zostaj aniony, zgodnie z reakcj: R-B+OH- + A- <=> R- B+A- + OH R szkielet polimeru, B grupa kationowa atomowo zwizana z polimerem Zastosowanie jonitw: Jonity s szeroko stosowane w laboratoriach i w przemyle, np. do zmikczania i demineralizacji wody dla energetyki, wydzielania i rozdzielania jonw cennych metali w metalurgii, wydzielania uranu i pochaniania pierwiastkw promieniotwrczych, katalizowania procesw chemicznych, odbarwiania i oczyszczania sokw w cukrownictwie oraz przemyle spoywczym i farmaceutycznym. 26. Wyjani znaczenie skrtw. DSP dopuszczalne stenie progowe DSCh dopuszczalne stenie chwilowe BZT5 Biochemiczne zapotrzebowanie tlenu w cigu 5 dni CHZT chemiczne zapotrzebowanie tlenu OWO oglny wgiel organiczny 27. cieki podzia, gwne zanieczyszczenia chemiczne wd cieki szkodliwe substancje pynne, stae lub gazowe, wprowadzone do gleby lub gruntu, mogce doprowadzi do skaenia wd powierzchniowych lub podziemnych. Do ciekw zalicza si te wody skaone promieniotwrczo, zasolone oraz podgrzane wody chodnicze odprowadzane przez zakady przemysowe do rzek (wysza temperatura powoduje zmniejszenie zawartoci tlenu w wodzie, co zagraa organizmom ywym). Ze wzgldu na pochodzenie wyrniamy cieki: Bytowo-gospodarcze, pochodzce z mieszka, miejsc uytecznoci publicznej i zakadw pracy Przemysowe (technologiczne) powstae w trakcie procesw produkcyjnych Opadowe, czyli wody deszczowe, roztopowe Gwne zanieczyszczenia chemiczne wd Detergenty rodki ochrony rolin pestycydy, nawozy sztuczne (azotany fosforany) Fenole Zwizki metali cikich (Hg, Cd, Cr, Hn, Cu, FE) Wglowodory aromatyczne Radioizotopy (radanu, strontu) Cyjanki Benzyna, nafta, olej, ropa naftowa, smary 28. Procesy mechanicznego oczyszczania ciekw - Cedzenie, stosuje si dla zatrzymania najwikszych zanieczyszcze, jak papier, guma, szko itp. Do tego celu su gwnie kraty, a niekiedy sita. - filtracja - sedymentacja, jest to proces, przy stosowaniu ktrego s zatrzymywane zanieczyszczenia o gstoci wikszej od 1000 kg/m3. - flotacja, w tym procesie s zatrzymywane zanieczyszczenia o gstoci mniejszej od 1000 kg/m3. Do tego celu stosuje si urzdzenia wydzielone, takie jak: odtuszczacze, odolejacze, odbenzyniacze itp. oraz urzdzenia, takie jak: osadniki, ktrych konstrukcja powinna zapewni moliwo zatrzymania tych zanieczyszcze. 29. Procesy chemicznego oczyszczania ciekw - koagulacja, proces polegaj na czeniu czstek koloidowych w wiksze zespoy, w wyniku czego wytrca si osad w postaci zwartego koagulatu. - zobojtnienie ciekw o odczynie alkalicznym lub kwanym substancjami o odczynie przeciwnym. - chlorowanie, wprowadzanie do ciekw wolnego chloru lub zwizkw chloru, wytwarzajcych kwas podchlorowy i jony podchlorynowe. - ozonowanie, - (dezynfekcja) 30. Procesy biologicznego oczyszczania ciekw - nitryfikacja, proces utleniania amoniaku do azotanw(III) prowadzony przez bakterie nitryfikacyjne. Azotany powstae w tym procesie mog zosta przyswojone przez roliny. Proces ten zachodzi w warunkach tlenowych gdzie w pierwszym etapie I grupa bakterii nitryfikacyjnych utlenia jon amonowy do azotanw(III) a druga grupa bakterii utlenia powstay azotan(III) do azotanw(V) - denitryfikacja, proces redukcji azotanw do azotu, prowadzony przez bakterie denitryfikujce

19. Adsorpcja (adsorber, adsorbat, adsorbent) definicja poj. - adsorpcja jest procesem wydzielania i zatrzymania skadnikw gazu na powierzchni zewntrznej i wewntrznej ( w porach) ciaa staego zwanego adsorbatem. Zatrzymanie czsteczek na powierzchni zachodzi w wyniku dziaania si fizycznych i chemicznych bliskiego zasigu; - adsorber aparat do prowadzenia procesu adsorpcji - adsorbent porowate ciao stae - adsorbat skadnik pynu (mieszaniny gazowej lub ciekej) 20. Rodzaje ukadw dyspersyjnych Ukad dyspersyjny , ukad zoony z fazy rozpraszajcej i z fazy rozproszonej, ktre mog wystpowa w rnych stanach skupienia. - zawiesina i jeli rozmiary fazy rozproszonej maj powyej 0,5-1m (widoczne s pod mikroskopem, ulegaj sedymentacji w ziemskim polu grawitacyjnym) to taki ukad nosi nazw zawiesiny - ukad koloidalny jeli rozmiary fazy rozproszonej maj poniej 0,5-1 m a do 1 nm to taki ukad dyspersyjny zwany jest koloidalnym. Do ukadu koloidalnego zalicza si: pyy pyem nazywa si zbir ziaren przechodzcych przez sito o wymiarze 300 m (lub 500 m). Py jest to ukad koloidalny w ktrym faz rozproszon jest ciao stae, a orodkiem rozpraszajcym jest gaz aerozol jest to ukad koloidalny, w ktrym faz rozpraszajc jest powietrze, a faz rozproszon ciecz lub czstka ciaa staego, wyrnia si nastpujce aerozole: dym ukad heterogoniczny (zaliczany do aerozoli) zawierajcy czstki fazy staej o rozmiarach rzdu 1 m rozproszonej fazie gazowej. mga aerozol zawierajcy bardzo mae krople wody lub lodu (o rednicy poniej 0,05 mm) w powietrzu piana ukad koloidalny skadajcy si z pcherzykw gazu (faza zdyspergowana) rozproszonych w cieczy lub w ciele staym (faza dyspersyjna) emulsja ukad koloidalny skadajcy si z dwch nierozpuszczalnych wzajemnie cieczy 21. Podzia urzdze odpylajcych Odpylacze suche: - komory osadcze - odpylacze inercyjne - cyklony -filtry tkaninowe i wkninowe Zw na zachodzce zjawiska; -odpylacze elektrostatyczne, bezwadnociowe, odrodkowe, filtracyjne Odpylacze mokre: - puczki natryskowe - puczki pianowe - puczki z wypenieniem - puczki ze zwk Venturiego 22. Budowa i zasada dziaania wybranych odpylaczy: 23. Hydrosfera, retencja, transpiracja Hydrosfera - jedna z geosfer, og wd na Ziemi- wody podziemne, powierzchniowe wraz z rzekami, jeziorami, lodowcami, morzami i oceanami, a take par wodn w powietrzu. Transpiracja - czynne parowanie wody z nadziemnych czci rolin. Retencja - naturalne zjawisko okresowego magazynowania wody opadowej, opniajce jej odpyw z danego terenu. Klasy czystoci wd Klasa I - Wody tej klasy czystoci mog by wykorzystywane jako rdo zaopatrzenia ludnoci w wod pitn, jako rdo zaopatrzenia przemysu spoywczego i innych gazi przemysu wymagajcych tej klasy czystoci wody oraz hodowli ryb ososiowatych. Klasa II - Wody tej klasy czystoci mog by wykorzystywane jako rdo zaopatrzenia w wod hodowli zwierzt, do celw rekreacji, sportw wodnych i kpielisk oraz do hodowli ryb z wyjtkiem ososiowatych. Klasa III - Wody tej klasy czystoci mog by wykorzystywane jako rdo zaopatrzenia w wod zakadw przemysowych z wyjtkiem tych, dla ktrych wymagana jest klasa I i II oraz do celw nawodnienia terenw rolnych i ogrodniczych. 24.Sposoby oceny jakoci wody: Analiza fizyczna: Pomiar temperatury Oznaczenie barwy Oznaczenie mtnoci Oznaczenie zapachu i smaku - Analiza chemiczna: * okrelenie odczynu pH *zbadanie przewodnoci wody jej twardoci oraz zawartoci CO2 i rozpuszczonego tlenu * Oznaczenie metali w tym metali silnie toksycznych, przy uyciu specjalnej aparatury oraz dokadnej mineralizacji prbki * okrelenie zawartoci zwizkw organicznych * Badanie bakteriologiczne Twardo wody definicja, jednostki. Twardo wody - jest to cecha wody, bdca funkcj stenia soli wapnia, magnezu i innych metali, ktre s zdolne do tworzenia soli na wyszym ni pierwszy stopniu utlenienia. Twardo wody dzieli si na: nietrwa, zwan te przemijajc, wglanow - ktra jest generowana przez sole kwasu wglowego - wglany trwa - ktra jest generowana przez sole innych kwasw, gwnie chlorki, ale te siarczany, azotany i inne. Oglna twardo wody jest sum twardoci wglanowej i trwaej. Twardo wody wyraa si w trzech rnych skalach: stopniach niemieckich (n lub d) 1 n = 10,00 mg CaO w 1 litrze wody oraz 1 n = 17,86 mg CaCO3 w 1 litrze wody stopniach francuskich (f) 1 f = 10,00 mg CaCO3 w 1 litrze wody milivalach na litr (mval/l) 1 mval = 1 miligramorwnowanik (0,5 milimol) jonw

13. Jak powstaj kwane deszcze Kwane deszcze powstaj w czasie reakcji wody w atmosferze z gazami emitowanymi do atmosfery takimi jak dwutlenek siarki, tlenki azotu, siarkowodr. Efektem tych reakcji s odpowiednie kwasy, ktre zakwaszaj wod w atmosferze ktra opada na ziemi w postaci kwanego deszczu. 14. Sposoby usuwania zanieczyszcze gazowych Procesy fizyczne: -absorpcja -adsorpcja -kondensacja Procesy chemiczne: -spalanie bezporednie -metody katalityczne 15. Podstawowe pojcia zwizane z absorbcj - absorpcja to dyfuzyjne przenoszenie czstek gazu do cieczy wywoane gradientem stenia w obu fazach; proces pochaniania gazu przez absorbent (ciecz, substancj pochaniajc) zachodzcy w caej jego objtoci -absorbent - ciecz lub ciao stae majce zdolno przyswajania okrelonej substancji. -absorbat- skadnik gazowy ktry jest usuwany w drodze absorpcji -absorber- aparat do przeprowadzania procesu absorpcji 16. od jakich czynnikw zaley rozpuszczalno gazw w cieczach?. -wraz ze wzrostem temperatury rozpuszczalno gazu w cieczy maleje -wraz ze wzrostem cinienia rozpuszczalno gazu w cieczy wzrasta -dua warto staej H wskazuje na sab rozpuszczalno gazu (zanieczyszczenia)w cieczy i tym samym sab zdolno do absorpcji 17 . Metody odsiarczania spalin i gazw. Usuwanie siarki podczas spalania paliwa jest zwizane ze spalanie wgla w kotach energetyczno ciepowniczych. Klasyczn metod spalania paliw staych jest spalanie w warstwie lub zawiesinie pyu (fluidalnej). Reakcja spalania: S + O2 = SO2 - 297 kJ/mol SO2 + O2 = SO3 96 kJ/mol Do paleniska luz zoa fluidalnego wprowadza si sorbent w postaci kamienia wapiennego lub dolomitu. Po zmieszaniu ze splinami, w wysokiej temperaturze strefy spalania przebiega proces kalcynacji rozdrobnionego wapienia, ktrego gwny skadnik wglan wapnia ulega rozkadowi do tlenku wapnia (tzw. wapno palone) zgodnie z nastpujc reakcj: CaCO3 CaO + CO2 + 178 kJ/mol Wapno reaguje nastpnie z SO2 CaO + SO2 + O2 CaSO4 500 kJ/mola Metoda nie jest stosowana w duych jednostkach energetycznych

C 2+ a

oraz 1 mval = 50 mg CaCO3 w 1 litrze

wody. Sposoby zmikczania wody. - metody termiczne - metody chemiczne - metody fizykochemiczne 25. Jonity: kationity, anionity (definicja, reakcje, zastosowanie) Jonity albo wymieniacze jonowe s to ciaa stae nieorganiczne lub organiczne nie rozpuszczalne w wodzie, ktre maj zdolno wymiany wasnych jonw z jonami otaczajcego je roztworu. Reakcja przebiega na powierzchni ziaren jonitu. Jonity zdolne do wymiany kationw nazywamy kationitami, a jonity zdolne do wymiany anionw nazywamy anionitami. Reakcje wymiany jonw:

You might also like