You are on page 1of 42

OPERUJ W PERU

Numer 5 (16) Cay blog w jednym miejscu Maj 2011

Kobieta ze wzgrza, do ktrej prowadz schody

Darmowy ebook autora bloga Operuj w Peru www.operujewperu.bloog.pl

Tytu: Operuj w Peru. Wieci z kraju Inkw Tekst i zdjcia: Piotr Maciej Maachowski Maj 2011

Wszystkie artykuy z tego ebooka dostpne s na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 2.5 Polska. Kontakt z autorem: malachowski@hotmail.com

Kcik peruwiaski. Cay w tulipanach


Takie pamitki przywieli z Peru i Boliwii do Polski Hania i Piotr, ktrych poznaem w styczniu 2011 roku. Kwiaty s polskie. Takie w kraju Inkw nie rosn.

Papie, ktry porwa serca, a dusze za tym nie nadyy


Karol Wojtya by czowiekiem niezwykym. Jedynym papieem, ktry porywa tumy i tak duo powiedzia o mioci. Ale to za jego pontyfikatu zmala odsetek katolikw na wiecie. W Peru beatyfikacja Jana Pawa II przebia popularnoci lub angielskiej pary. Oba wydarzenia zdominoway ostatnie dni, ale to papie zosta ich niekwestionowanym dlatego, e w

bohaterem.

Take

przeciwiestwie do ksicia Williama i Kate Middleton w kraju Inkw by. I to dwa razy. Wszyscy wspominaj te wizyty. Zwaszcza pierwsz, ponad wier wieku temu. Staa si wwczas rzecz podobna do tej, ktra wydarzya si w Polsce i Europie. Gdy Jan Pawe II przylecia do Peru, zmienio si oblicze ziemi. Tej ziemi. Zmiana ta nastpia jednak w innym wymiarze. Bardzo osobistym dla Peruwiaczykw. - Janie Pawle, Przyjacielu, Peru jest z Tob przywitali Karola Wojty. I tak zostao do tej pory. W 1985 roku papie by w Peru pi dni. Nigdy wczeniej, ani pniej nikt nie zobaczy tak wiele w tym kraju w tak krtkim czasie. Karol z Polski Honorowy Obywatel Cusco W Limie Jan Pawe II uczci peruwiaskich witych i spotka si z Polakami mieszkajcymi w kraju Inkw. W Arequipie, na poudniu, dokona koronacji wizerunku lokalnej Matki Boski i beatyfikowa kolejn Peruwiank. W andyjskim Cusco zosta Honorowym Obywatelem Miasta i odprawi msz dla p miliona ludzi w dawnej inkaskiej twierdzy Sacsayhuaman. Take w Andach, w Ayacucho, kolebce peruwiaskiego terroryzmu, prosi o zmian drogi walki na drog pokoju. Poza tym

spotka si z wiernymi w portowym Callao oraz na pnocnym wybrzeu w Piurze i Trujillo. Jednak najwiksze wraenie zostawi w dwch innych miejscach. Pierwsze to poudniowe strony Limy. Wtedy bya to niemal pustynia. Papie odprawi na niej msz dla ponad dwch milionw wiernych. Przede wszystkim ubogich. Fot.: La Virgen de Chapi w Arequipie Cignli kilka godzin z najdalszych zaktkw metropolii, wielu pieszo, by stojc na piasku w pracym socu wzi udzia w Eucharystii sprawowanej przez papiea. Dzi w tym miejscu nie ma pustyni. Jest jedna z najwikszych dzielnic Limy. Nazywa si Villa El Salvador, co mona przetumaczy jako Oaza Zbawiciela. Tam, gdzie Jan Pawe II odprawi msz, stoi jego niewielki pomnik, tablica pamitkowa i kamienny otarzyk. Wok wybudoway si stolarnie oraz sklepy z materiaami budowlanymi i meblami. Fot. W dawnej inkaskiej twierdzy

Sacsayhuaman zasiado p miliona wiernych Papie, ktry zosta mieszkacem dungli Prosto z Villa El Salvador papie polecia do Iquitos pmilionowego miasta w

peruwiaskiej dungli. Wypowiedzia tam sowa, ktre do tej pory zapadaj w pami i serce kadego mieszkaca Selvy.

- El Papa se siente charapa! Papie czuje si czarap! Charapa to w z dungli. Bardzo lubi wod i soce. Tak jak ludzie zamieszkujcy Amazoni. Nazywaj siebie dokadnie tak, jak nazywa si ten w. To lokalny dialekt, gra sw, ktra ma wielkie znaczenie dla tosamoci tubylcw. S dumni, gdy mwi o sobie charapa. Bo to znaczy swj. Kto bliski. Kto, kto rozumie nie tylko ich zwyczaje, ale take ich osobowo i odrbno. W ten sposb Karol Wojtya, czujc si charap, sta si zapomnianym i lekcewaonym przez wiat mieszkacem dungli. Mao brakowao, a nie wypuciliby go z niej. Poegnanie papiea w Iquitos byo jednym z najbardziej przejmujcych w historii. Zmieni oblicze ziemi. I Kocioa, ktrym kierowa Nie spotkaem w Peru nikogo, kto nie wie, e Jan Pawe II by Polakiem. Jego imieniem nazwanych jest wiele szk, ulic, rond i placw. To pamitki tego, e Karol Wojtya by czowiekiem niezwykym. Mwic o mioci i pokoju porywa tumy i ich serca. Ale to za jego pontyfikatu na wiecie zmniejszy si odsetek katolikw. W liczbach przybyo ich. Pod koniec 1978 roku, gdy papie rozpoczyna swj pontyfikat, na wiecie byo 757 milionw katolikw. Pod koniec 2000 roku byo ich 1,045 miliarda. To wzrost o ponad 38 procent. Przyrost liczby mieszkacw naszej planety by jednak szybszy, co oznacza, e w skali caego wiata katolikw ubyo. Niecay procent. Niby mao, ale w rzeczywistoci to miliony dusz.

To pewnie naduycie, lecz bardzo obrazowe. Jeli przyrwna Koci do firmy, a papiea do jej prezesa, Jan Pawe II zakoczy sw prac mankiem. W firmie chodzi o zysk, a w Kociele katolickim nie chodzi o nic innego, jak o dusze i ich zbawienie. To podstawa jego bytu. Koci katolicki istnieje po to, by gosi sowa Chrystusa, ktry mwi, e tylko poprzez wiar w Niego, w tyme Kociele, mona y wiecznie. Nie poprzez mio i pokj na Ziemi, bo to jest niejako przy okazji. Fot. Ayacucho - tu narodzi si wietlisty Szlak. Papie prosi rebeliantw o zmian drogi Oczywicie papie nie milcza na ten temat. Pisa. I to bardzo duo. Tyle tylko, e prawie nikt nie czyta i nie czyta jego encyklik. Ekumenizm, czyli wolna amerykanka Poza tym doszo do niezrozumiaej ewolucji sowa ekumenizm. Dzi mao kto dostrzega rnic. Za pontyfikatu Jana Pawa II ekumenizm przesta oznacza otwarcie na inne wyznania, by stworzy drog na ich powrt do Kocioa. Sta si natomiast hasem, ktre stawia wszystkie religie na tym samym poziomie. To wielka zasuga Jana Pawa II, ktry spotykajc si z przywdcami innych Kociow, wywoywa wraenie, e midzy nimi a Kocioem katolickim nie ma adnej rnicy. To mniej wicej tak, jakby szef Coca-Coli spotka si z szefem Pepsi, a po tym spotkaniu w wiadomoci ludzi pozostao zdanie: Pijta co chceta. Nie ma znaczenia co, bo wszystko jest takie samo.

W Kociele katolickim nie jest takie samo, bo gdyby byo, to po co w ogle ten Koci? Mam jednak wiadomo, e porwane przez Jana Pawa II tumy s innego zdania. Kady ma do niego prawo. Teraz Jan Pawe II zosta beatyfikowany, a wkrtce pewnie stanie na otarzach wrd innych witych. Fot. - Papie jest jednym z nas Nie mnie to ocenia. Nawet do gowy mi to nie przyszo.

Prawdopodobnie nie oceni te tego historia. Ale mam prawo wyrazi swoje zdumienie.

Wanie to zrobiem. Moe kiedy Koci katolicki na to zdumienie odpowie i

cokolwiek wyjani. Tylko on moe to zrobi. Cho wtpi, aby tak si stao. Co nie znaczy, e przestan by katolikiem. Wrcz przeciwnie. Jestem nim i nie mam ani czasu, ani ochoty tego zmienia.

Dane o liczbie katolikw pochodz z Rocznika Statystycznego Kocioa


katolickiego.

Archiwalne zdjcia z pierwszej pielgrzymki Jana Pawa II do kraju Inkw w 1985


roku (druga miaa miejsce trzy lata pniej) s wasnoci Episkopatu Peru i zostay opublikowane w serwisie RPP Noticias.

Andyjskie przypadki pani P.


W Andach poezja jest wyjtkowo leniwa. Nie chce si jej wyrywa z duszy na niszych partiach. Ale jak si ju jej zachce, to po ptakach. Nic wwczas czowieka nie zatrzyma na ziemi. Cho nadal bdzie na niej sta. Od poezji raczej stroni. Podobnie jak inne rzeczy na P. jest niebezpieczna. Jeden potrzebuje samolotu, a ja dobrego wiersza, by oderwa si od ziemi. To bywa grone dla kogo, kto upar si, e bdzie po niej twardo stpa. Problem jednak wystpuje. Wysoko w grach. Nazywa si andyjskie drogi. Na andyjskich drogach poezja ma nieco uatwione zadanie. Na dodatek robi w konia, bo na wysokoci czterech, czy piciu tysicy metrw nad poziomem morza czowiek od razu chciaby wyrecytowa, e bliej mu do nieba. Ale to nieprawda. Nawet na peruwiaskich drogach, ktre cign si midzy

szeciotysicznikami, do nieba jest cigle daleko. Dalej ni tam, gdzie zaczyna si morze. W duszy jednak gra i nie ulega to wtpliwoci. A gdy w niej gra, poezja tryumfuje. I cignie czowieka coraz wyej. Dokd nie zapuciby si nigdy stpajc po nizinach. Andyjskie drogi bywaj te niebezpieczne z czysto przyziemnych powodw. Mona z nich spa. W istocie jednak samo podrowanie nimi nie jest a tak ryzykowne, jak si to moe wydawa. Przecie kadego dnia i nocy w Peru przemieszczaj si w ten sposb miliony ludzi. Spada niewielu. Ale jak ju spadn, to z reguy na amen. aden, nawet najpikniejszy wiersz, ich nie oywi.

Mimo to poezja nadal tryumfuje. Kochajcy gry wiedz o co chodzi. Tatry, Karkonosze, Pieniny, Beskidy, czy Bieszczady wszystko to s polskie cuda na Ziemi. Nie s w niczym gorsze od Andw. S jedyne. Ale Andy maj inny wymiar. Na Giewoncie, niece i Trzech Koronach poezja jest w sidmym niebie. I wciga tam co bardziej wraliwego. Tak jak na przykad w upale wciga si zimny sok pomaraczowy, albo lody pistacjowe. Przy czym przestaje wwczas dziaa przyciganie ziemskie. Im wikszy ciar czowiek dwiga na sobie, im bardziej czuje si samotny w oceanie ludzi, tym ten lot w lad za poezj jest atwiejszy. W Andach na tej wysokoci poezja dopiero si rozgrzewa. Tysic metrw? Nawet nie wyciga dresu z torby. Dwa tysice? Zaczyna si powoli przygotowywa. Na trzech tysicach jest gotowa do startu, ale dopiero na czterech tysicach i wyej chce jej si. To inny wymiar. Jeszcze jedno pitro realnego i niewidzialnego zarazem wiata. Chocia mona te powiedzie, e leniwa ta poezja w Andach jest, skoro nie chce wyrywa si z duszy na niszych partiach. Tyle tylko, e jak si ju jej zachce, to po ptakach. Nic wwczas czowieka nie zatrzyma na ziemi. Cho nadal bdzie na niej sta.

Subiektywny przewodnik po Cusco i okolicach, cz 1


Szesnacie. Tyle miejsc mona zobaczy w dawnej stolicy Inkw i jej okolicach kupujc jeden bilet. Gdzie koniecznie trzeba wej? Ktre miejsca warto zwiedzi? Co omija szerokim ukiem? Oto mj subiektywny poradnik. Zbiorcza wejciwka do szesnastu miejsc nazywa si Boleto Turistico. Nie jest to bilet tani. Kosztuje prawie 50 dolarw, a wszystko z nim zwizane pomylane jest tak, eby turysta nie marudzi, tylko paci. Nie da si kombinowa. Co prawda istnieje moliwo kupna biletu czstkowego, za p ceny, ale upowania on do zwiedzenia zaledwie dwch miejsc. W sumie nie opaca si. Ale w ten sposb opaca si opcja drosza. Innej po prostu nie ma.

Monumento a Pachacutec - Pomnik Pachacuteca Warto. Dla Inkw krl Pachacutec (w jzyku keczua: Ten, ktry zmienia wiat) by tym, kim dla Polakw Kazimierz Wielki. Zasta swj kraj drewniany, a zostawi murowany. Na dodatek swoje

imperium ozoci. Jego monument znajduje si w Cusco na rodku ronda, ktre rwnie nosi jego imi. Nie kady turysta tam trafia, bo troch daleko od centrum. A szkoda. Monument powsta w 1992 roku. Do jego budowy uyto 1402 kamieni ociosanych wedug inkaskiej sztuki kamieniarskiej. Tworz one konstrukcj w ksztacie zwajcej si ku grze wiey o wysokoci 22 metrw i 40 centymetrw. Wewntrz

jest dziewi poziomw, w tym dwie piwnice i sze sal, w ktrych mona oglda eksponaty zwizane z Inkami. Ale najwiksz atrakcj stanowi taras widokowy na szczycie wiey. Rozciga si z niego widok na cz Cusco. Stamtd te najlepiej wida samego Pachacuteca. Jego odlew z brzu zaczyna si na tarasie i pnie si 11 i p metra w gr. Way 17 ton.

Conjunto Arqueolgico de Pisaq - Inkaskie ruiny w Pisac Obowizkowo. Teoretycznie najadniejszym miasteczkiem dawnych Inkw jest Machu Picchu. Ale nie zawsze teoria pokrywa si z praktyk. To odwana teza, ale stawiam j za kadym razem, gdy odwiedzam to miejsce. Ruiny w Pisac, 32 kilometry od Cusco, s dla mnie pikniejsze i bardziej emocjonujce ni te w jednym ze synnych siedmiu cudw wiata. Teori t nie jest atwo obroni. Ale da si. Nie ma wszak rzeczy niemoliwych. W tym przypadku sprzyja gust. Pisac to po prostu moje ulubione miejsce w witej Dolinie Inkw. Poza tym bije ono na gow Machu Picchu sw rozlegoci i dorwnuje mu precyzj wykonania. Dawniej byo to samowystarczalne miasto-forteca z wielkimi tarasami uprawnymi i akweduktami, ktre zasilay take anie. Wybudowano je na kilku poziomach, z ktrych kady opowiada osobn histori. Ma te swoje tajemnice. Jedna z nich dotyczy obserwatoriw astronomicznych, ktre prawdopodobnie znajdoway si w Pisac. Drug wida do tej pory. To inkaski cmentarz, ktry powsta nie na skale i nie pod ni. Tylko w jej wntrzu.

Conjunto Arqueolgico de Chinchero - Zabytkowe miasteczko Chinchero Nie warto. Przewodnicy pewnie bd chcieli poci mnie za to na kawaki, ale jestem przekonany, e wstawi si za mn turyci, ktrzy Chinchero widzieli. To po prostu nudne miejsce. Czas powicony na jego zwiedzanie lepiej przeznaczy na co innego. Co innego, gdyby przyjecha do Chinchero szeset lat temu.

Wwczas byo to ulubione miejsce inkaskiego krla. Z paacem wok ktrego ttnio ycie. Teraz to wydzielona strefa wewntrz miasteczka, co na ksztat niewielkiego getta, w ktrym nie ma za bardzo co oglda. Co prawda jest zabytkowy koci i fotogeniczna dzwonnica, ale jecha z Cusco czterdzieci minut tylko po to, by si o tym przekona? Oczywicie mona, ale rwnie dobrze nie mniej ciekawe budowle mona zobaczy w samym Cusco. Sytuacja zmienia si w dwch przypadkach. Po pierwsze przy piknej pogodzie. Wtedy z Chinchero rozciga si pikny widok na onieone szczyty. Poza tym powinni tam przyjecha ci, ktrzy poszukuj lokalnego rkodziea. Poda u miejscowych handlarek jest tak dua, e mona sporo utargowa.

Centro Qosqo de Arte Nativo - Centrum Sztuki Ludowej w Cusco Koniecznie. Nie kady lubi taczy. S te tacy, ktrzy nie lubi patrze na tancerzy. Z rnych powodw. Jednym z nich moe by poczucie straty czasu. Mona si z tego wyleczy. Skutecznie pomaga w tym niewielka hala niecae dwa kilometry od

centrum Cusco. A dokadniej scena w tej hali. To na niej wystpuj tancerki i tancerze, od ktrych nie mona oderwa oczu. Koncerty odbywaj si kadego wieczora. Przy muzyce na ywo, ktra zasuguje na oddzieln, wymienit ocen. W rzeczy samej nie jest prawd, e so nadepn mi na ucho. Nadepn mi na dwoje uszu. Ale potrafi rozrni, kiedy graj

muzycy, a kiedy muzykanci. Wizyty w hali, gdzie ludzie tacz tak, jak taczono w Peru przed wiekami, nie zapomina si. To tak, jakby rzeczywicie przenie si w dawne czasy i poprzez sztuk skosztowa tego, co teraz jest tylko folklorem. Jedynym minusem jest przerwa w koncercie. Jeszcze niedawno podczas niej czstowano kaw i herbat z lici koki. Teraz, cho Boleto Turistico jest dwa razy droszy, napj trzeba sobie dokupi.

Wysyp geniuszw, czyli wodny numer na papiea


Czowiek jest istot zdoln. Potrafi nie tylko polecie w kosmos, ale take skorzysta z azienki, ktrej nie ma. W slumsach na wzgrzu Arenal Alto w Limie takich zdolnych ludzi jest wielu. Nie maj wanny, prysznica i umywalki, a mimo to nie chodz brudni. Nie maj take sedesu, a zaatwiaj to, co zaatwi trzeba. Do takich osb naley niewtpliwie Julia, ktra samotnie wychowuje

czwrk dzieci. A raz w miesicu w ochronce doglda kolejnej czwrki, ktr z powodu biedy odebra jej sd. W jej domu nie ma czego takiego jak azienka. Dla kogo, kto nie wyobraa sobie dnia bez prysznica, sytuacja ta moe wyda si dyskomfortowa. A gdy doda, e w domu Julii w ogle nie ma wody, jawi si jako beznadziejna. Nie ma co jednak zaamywa rk. Tylko ich uy, bo istniej inne rozwizania. Choby plastykowe kanisterki. Sztuk dwie. Po pi litrw kady. Majc je, wystarczy zaoy buty, zej do bardziej majtnego ssiada i wod sobie przynie. Oczywicie w aden sposb nie dowodzi to ludzkiego geniuszu. Kady przecie by kiedy na kolonii, albo u babci na wsi, wic wie, e mona si umy nie majc biecej wody. Ale nie kady wie, jak pj do toalety, ktrej nie ma. Ludzie ze slumsw, wrd nich Julia i jej rodzina, t wiedz posiadaj. Nie jest to wiedza opatentowana, wic j podam.

Najpierw trzeba mie opat, cztery kije oraz foli. Nie s to przedmioty kosztowne, bo opata moe by poyczona, kije znalezione, a folia przyniesiona ze mietnika. Pniej te nie jest trudno. opat wykopuje si dziur w ziemi. Najgbsz jak si da. Nastpnie w metrowych odstpach wbija si wok niej kijki, a do nich mocuje foli. To wszystko. Toaleta, ktra formalnie nie istnieje, jest gotowa do uytku. Cakiem moliwe, e inni geniusze umiechn si, bo przecie o wiele atwiej doprowadzi wodocig i kanalizacj. Od tego s wszak wadze. To strza w dziesitk, bo pod nosem Julii i innych majsterkowiczw z Arenal Alto gmina Villa Maria del Triunfo cignie wanie rury ze zdatn do picia wod. Nie zaamuje przecie rk, tylko walczy z bied na szerokim froncie. W tym przypadku troch za szerokim. Chodzi o to, e kady moe mie wod w domu. Pod warunkiem, e zapaci za przycze. Jest to warunek wyjtkowo przemylany zwaywszy na fakt, e Julia nie ma za co kupi jedzenia. Nic wic dziwnego, e w tym oceanie pomysw i ja wpadem na genialnie prost myl. Poprosi o pomoc dla Julii. Tych, ktrzy zajmuj si pomaganiem innym w fachowy sposb. W ten sposb trafiem na Bardzo Wane Spotkanie. Posiedzenie prezesw organizacji spoecznych dziaajcych w Limie. Plenum zaplanowano z dala od slumsw. Niemal w samym centrum miasta. Troch obco. Pojechaem wic z koleg Willym, ktry tych ludzi zna. Plan by taki, e wprowadzi mnie w klimaty.

W normalnych warunkach w oczekiwaniu na Bardzo Wane Osobistoci trzsyby mi si rce ze zdenerwowania. Ale jestem w Peru, wic spnilimy si. Przez korki. Oczywicie kto moe zarzuci, e znajc Lim mona to byo przewidzie.

Powtarzam jednak: to Peru. Tutaj nikt nie wybiega a tak daleko w przyszo. Problem jednak by, bo Bardzo Wane Osobistoci stay w korkach krcej ni my. Czyli nici z dobrego wraenia na pocztku. Cae szczcie, e w ostatniej chwili przed wyjazdem zaoyem pbuty oraz wyjciowe ubranko. To zjawisko rzadkie. Mona je porwna do cakowitego zamienia soca. Ale nie ebym by a takim ajz. Lepiej pasuje sowo praktyk. Na co dzie chodz po Villa Maria w klapkach. Wol mianowicie wyszorowa wieczorem nogi, ktre i tak trzeba my przed snem, ni co chwila pastowa buty. Podobnie z ubraniem. Niby tacy geniusze na tym wiecie yj, a jeszcze nikt nie zaprojektowa biaej koszuli odpornej na kurz unoszcy si w mojej dzielnicy. Zatem na biao i w lakierkach wparowalimy z koleg w sam rodek debaty o biedzie w Limie. Po umieszczeniu nas w porzdku obrad przedstawilimy spraw Julii. Najpierw kolega Willy zapyta, czy istnieje moliwo odebrania jej wszystkich dzieci i wysania ich do ochronki. Przecie nie czas aowa r, kiedy pon lasy. Jednym zdaniem tam po prostu miayby lepiej. Odpowied bya krtka. Nie. Powd? Dzieci Julii s za biedne, a przez to nieodpowiednio wychowane, co moe wpyn na poziom zachowania innych dzieci w ochronce.

Bardzo przekonywujcy powd. Nie dyskutowalimy zatem, bo w gowie zrobio si pusto. Ale w przyrodzie musi by rwnowaga. Zrobio mi si wic jakby raniej w sercu, e czasami genialne pomysy rozdzielania matki od dzieci spalaj na panewce. Potem wyskoczyem z t wod. Ale nie prosiem o nic. Tylko stan faktyczny. Chyba podwiadomie nie chciaem usysze tego dnia drugi raz odmownej odpowiedzi. Poza tym sytuacja bya niejasna. W Peru mianowicie jest tak, e to Gringo jest proszony o pomoc, a nie tak, e Gringo o ni prosi. Kade plenum ma okresy nudne i ciekawe. Ten drugi pojawi si, gdy skoczyem opowiada. Sala oywia si. Ale nie przypadkiem Julii, tylko tym, kim jestem i co w ogle w Peru robi. Wzito mnie za Francuza. Nie byem pewny, czy to dobrze, czy le, wic na wszelki wypadek tylko poprawiem grzecznie bd i zamilkem. Dokadnie wtedy si zaczo. - Polak? Niemoliwe! Z tego samego kraju, z ktrego pochodzi papie? To ju nie byo oywienie. Caa sala opromieniaa. Jakby kto nagle wczy wiato. A trzeba doda, e by to czas oczekiwania w ciemnoci na beatyfikacj Jana Pawa II. Do tej pory nie wiedziaem na czym to polega. Teraz wiem. Znalazem si po prostu w odpowiednim miejscu i czasie. A za bardzo, bo miaem wraenie, e za chwil Bardzo Wane Osobistoci ogosz mnie witym. Za polskie pochodzenie. Na szczcie porzdku obrad nie zmieniano po raz drugi, wic cay i zdrowy wrciem do domu. Dwa dni pniej dostaem informacj od Bardzo Wanej Osobistoci poznanej podczas plenum.

O tym, e mam przyjecha do centrum i odebra pienidze na doprowadzenie wody do domu Julii. Mam te pienidze w rku. Nie wiem ile potrwaj formalnoci, ale to ju przesdzone. Pewnego dnia w domu Julii i jej rodziny popynie woda. W Peru zdarzyo mi si paci mniej dziki polskoci papiea. W ten sam sposb robiem te zdjcia tam, gdzie jest to zabronione. Takie tam pierdoy. Z tej historii mora jest o wiele powaniejszy. Mianowicie numer na papiea dziaa rwie wtedy, gdy chodzi o wodocigowanie slumsw.

Peruwiaska kawa najlepsza na wiecie. Co za pech!


Trzeba mie szczcie, eby mieszka w kraju, w ktrym ronie najlepsza kawa na wiecie. Tylko co po tym szczciu, skoro nie da si jej pi? Po raz drugi z rzdu peruwiaska kawa zdobya tytu najlepszej na wiecie. Najpierw uznanie fachowcw zyskay ziarna z andyjskiego gospodarstwa w regionie Puno. Wilson Sucaticona i jego rodzina produkuj w nim kaw o nazwie El Tunki. W tym roku przysza kolej na Caf Quechua, take z okolic Puno. Jej producentem jest rolnik Nazario Mamani. Caf El Tunki w 2010 i Caf Quechua w 2011 roku w pokonanym polu zostawiy kilkadziesit kaw z caego wiata. Wyboru dokonaa Rainforest Alliance midzynarodowa organizacja, ktr tworz najbardziej znani degustatorzy kaw na wiecie. Co ich urzeko w peruwiaskiej maej czarnej? A waciwie w jednej po drugiej z kraju Inkw? Smak, ktry rodzi si tylko w cakowicie naturalnych warunkach. adnych

ulepszaczy. adnych dodatkw. adnego kombinowania. W Peru to norma. Std te tak wiele problemw maj w tym kraju zwolennicy modyfikowanej ywnoci. Opowiadaj cuda niewidy o swoich produktach. Ale rozmowa koczy si, gdy kto powie: - No tak, wszystko pikne, ale nienaturalne. Z wielbda nie zrobi si konia. Nawet gdy si go genetycznie zmodyfikuje.

Wracajc do kawy, tutejsi kawosze maj wielkie szczcie. S zaledwie krok od najwyszej, wiatowej pki. Zdarzaj si jednak wyjtki, ktre nie czerpi z tego radoci. Wyjtkiem tym jestem na przykad ja. Problem dotyczy tego, e najbardziej smakuje mi kawa uprawiana nie wiadomo gdzie, a sprzedawana w Polsce. Najlepiej z dolnej pki, z ktrej nie kady odway si pi. Rwnie dobrze mona przecie pi smo. Jedynym powodem, dla ktrego jej nie pijam, jest fakt, e trudniej si j przyrzdza. W moim przypadku chodzi zatem nie o wysublimowany smak, lecz o ekstremalne przeycia. Kawa ma by po prostu mocna, czarna i ma stawia na nogi. Ta najlepsza na wiecie spenia zupenie inn rol. Rozleniwia i nie chce si po niej wstawa od stou.

Czowiek nie pies. Ale dobry smak wytropi


To najbardziej mierdzce miejsce w Limie. Terminal Pesquero przetwrnia oraz targowisko ryb i owocw morza. Ale smrd niczemu nie przeszkadza. Kadego dnia rynek oblony jest przez klientw. Przyciga ich smak. Czowiek nie pies. Jest w stanie znie najwikszy smrd, bo traci zmys wchu po kilkunastu sekundach. Potem moe przebywa w najgorszych zapachach. I nawet ich nie czuje. Co potwierdza na przykad teoria, e cichaczem puszczony odczuwalny bk jest bardziej tego, kto

przez

wchodzi do pomieszczenia, a nie tego, kto w nim siedzi. Nie zmienia to oczywicie faktu, e zanim te kilkanacie sekund upynie, najpierw trzeba si przemc. W Terminal Pesquero warto. To najwikszy rynek rybny w Limie. Mona na nim kupi ryby i owoce morza od dwch centymetrw do dwch metrw dugoci. Do tego przetwrnia, ktra na miejscu wszystko filetuje. Jeli kto myli, e rybny rynek znajduje si nad brzegiem morza, z dala od ycia ludzi, jest w bdzie. Terminal Pesquero to hangar niemal w centrum Villa Maria del Triunfo jednej z najwikszych pod wzgldem liczby mieszkacw dzielnic stolicy Peru. Nie protestuj. Tylko przytykaj palcami nosy i id kupowa.

Peruwiaska ciuchcia znosi zote jajka. Czyj jest kurnik?


Kadego roku Peruwiaczycy wo pocigami do Machu Picchu setki tysicy turystw. To najdrosza linia kolejowa na wiecie. Sprytnie. Po peruwiasku. Ale nie do koca, bo tylko cz zyskw zostaje w kraju Inkw. Machu Picchu to jeden z siedmiu cudw wiata. A to zobowizuje. Wok tego dawnego inkaskiego miasteczka dziej si zatem rne inne, pomniejsze cuda. Jeden z nich dotyczy pocigw, ktrymi na miejsce i z powrotem woeni s turyci. W skali roku to setki tysicy gw. I portfeli. Linia kolejowa z Cusco do podna Machu Picchu ma niewiele ponad sto kilometrw dugoci. W najtaszej, plecakowej wersji bilet kosztuje 33 dolary w jedn stron, ale nie obejmuje caej trasy. Trzeba wsi mniej wicej w poowie drogi. Przejazd super luksusowym skadem jest nieco droszy. cilej o ponad 500 dolarw droszy. - Ale zdziercy ci Peruwiaczycy myli si po takiej podry. Ja tak pomylaem. Mylenie jest bardzo poyteczn czynnoci. Bywa jednak niewystarczajce, bo czasami warto zrobi co wicej. Zapyta. Pytanie brzmiao zatem: kto jest wacicielem kolei, ktra oprcz trzymania si sztywno na szynach prowadzcych przez malownicze Andy, trzyma rwnie ap na kieszeniach turystw z caego wiata? Mylenie podpowiada, e Peruwiaczycy. Maj przecie swoje Machu Picchu markowy towar na globalnym rynku. Maj wasne tory kolejowe, ktre wybudowali zanim inkask cytadel ogoszono cudem wiata. Maj te swoje stacje. Swoich

konduktorw i maszynistw rwnie. Poza tym peruwiaskie s kasy biletowe, w ktrych sdzc po urodzie na pewno pracuj Peruwianki. Peruwiaskie s take lokomotywy i wagony, ktre migaj w te i wewte. Cho tu mog si myli, bo na producentach taboru kolejowego akurat si nie znam. Ale jeli nie jest to wszystko Hecho en Peru, to z ca pewnoci kupione za peruwiaskie pienidze.

Sowem czysty, narodowy biznes. A wanie, e nie. Mylenie podpowiada prost odpowied, ale prosta ona nie jest. Swego czasu obio mi si o uszy, e wacicielem tego peruwiaskiego PKP w wersji udanej s Chilijczycy. Nie wydao mi si to realne, bo to mniej wicej tak, jakby wacicielem drogi na Wawel byli Niemcy. W Polsce ucichy gosy o wykupywaniu kraju przez Niemcw i inne nacje. Takie gosy nie mieszcz si ju bowiem w Unii Europejskiej, cho jest ona duga i szeroka. Ale w Peru nuta narodowa zwizana z poudniowym ssiadem cieszy si powodzeniem nie tylko u wielu kompozytorw, ale take u ogromnej grupy suchaczy. Wszystko przez wojn midzy Peru a Chile. Na bitewnych polach zakoczya si ona grubo ponad sto lat temu. W ludzkich umysach trwa nadal. W tej sytuacji nie wydawao mi si wic moliwe, eby Chilijczycy, ktrzy w przeciwiestwie do Niemcw wojn wygrali, lecz podobnie jak oni inwestuj u swych ssiadw pen par, przypucili biznesowy szturm na znak rozpoznawczy Peru. Pal licho, gdyby okazao si to prawd. O wiele gorzej, gdyby okazao si to prawd i wyszo na jaw. Nie chciabym wwczas by w skrze tych, ktrzy na ten szturm pozwolili. Jeli Chile faktycznie przejo elazn drog do Machu Picchu, musiao j odda w 2007 roku. Z tego roku pochodz mianowicie ostatnie zmiany w skadzie

udziaowcw spki zarzdzajcej caym tym kolejowym interesem. Nie ma w nim Chilijczykw. Istnieje natomiast firma, ktrej peruwiasko jest tak prawdopodobna jak to, e podczas nadchodzcej wanie zimy z powodu mrozw zao w Limie kalesony. Nie zao, bo zim w stolicy Peru nie ma mrozw. Co to za firma? Szczegy znajd pewnie fachowcy. Ja mog tylko wskaza lad. Najpierw Panama, gdzie s niskie podatki, a dalej Wielka Brytania, gdzie potrafi robi wielki zysk. Po amatorsku prosz jednak nie

psioczy ju na tych Peruwiaczykw podczas podry ciuchci do Machu Picchu. Ewentualnie tylko troch, e w tych midzynarodowych interesach, w ktrych chodzi o zoto, dali si zrobi na szaro. Zreszt nie po raz pierwszy i pewnie nie ostatni.

Subiektywny przewodnik po Cusco i okolicach, cz 2


Szesnacie. Tyle miejsc mona zobaczy w dawnej stolicy Inkw i jej okolicach kupujc jedn wejciwk o nazwie Boleto Turistico. Gdzie koniecznie trzeba wej? Ktre miejsca warto zwiedzi? Co omija szerokim ukiem? Oto druga cz poradnika. Conjunto Arqueolgico de Saqsaywamn - Ruiny twierdzy Sacsayhuamn Warto. Nie ma moliwoci, by Sacsayhuamn przeoczy. To nie iga w stogu siana, tylko kompleks kamiennych murw wznoszcych si nad Cusco. Niektre starannie wyciosane bloki skalne wa kilkanacie ton. Cay obiekt wpisano na list wiatowego dziedzictwa UNESCO. Ale nie dlatego warto go zwiedzi. W rzeczy samej jest to skupisko kamieni porozrzucanych powierzchni. na Widzc wielkiej tylko to

Sacsayhuamn mona sobie spokojnie podarowa. Kamieni wszak pod

dostatkiem. Nie ma potrzeby jecha a do Peru, by si o tym przekona. Sytuacja zmienia si, gdy czowiek poczyta. Cokolwiek. Byleby dowiedzia si czego o Sacsayhuamn, zanim zdecyduje si je zobaczy. Za Inkw bya to twierdza, a przed nimi miejsce kultu religijnego. wiadczy o tym maj odkryte niedawno ruiny wityni sprzed tysica lat. Najwaniejsze wydarzenia zwizane z Sacsayhuamn dotycz jednak wydarze, ktre miay miejsce piset lat pniej. Gdy do kraju Inkw dotarli konkwistadorzy. Europejczycy zabili podstpem inkaskiego krla i zajli Cusco. Gdy Inkowie ocknli si, oblegali sw stolic przez wiele miesicy. Wanie z Sacsayhuamn. Bya to

najwaniejsza bitwa w historii Nowego wiata. Na zawsze zmienia obraz Ameryki Poudniowej. Inkowie przegrali j grzebic tym samym szans na uratowanie swego kraju. Sacsayhuamn to zatem nie tylko kamienie. Ale przede wszystkim kawa historii. Taki peruwiaski Grunwald. Ten, kto to czuje, koniecznie powinien postawi na nim nog.

Museo de Arte Popular - Muzeum Sztuki Ludowej Szkoda czasu. Spece od turystyki przecigaj si czasami w marnowaniu dobrych pomysw. W tej kategorii Museo de Arte Popular zajmuje czoow pozycj. Pomys naprawd by dobry. Przedstawi dziea artystw z Cusco i okolic, w szczeglnoci groteskowe gliniane rzeby Edilberto Meridy i wykonane z ryu dziea innego rzebiarza Hilario

Mendivili. Gdyby pj tym ladem, kierowani ciekawoci turyci sami

trafialiby na Alej Soca w Cusco, przy ktrej mieci si muzeum. Nie trzeba byoby wabi ich tym magicznym biletem. W tym przypadku to nie bilet, tylko lep na muchy, ktre po dotarciu do celu umieraj z nudy. Wszystko przez baagan i cisk. Jeli pomysodawca wystawy myla, e wyoenie na maej powierzchni setek eksponatw zainteresuje zwiedzajcych, lepiej eby poszuka pracy w firmie pakujcej ledzie w beczki. Tam by si speni. Albo przy adowaniu ziemniakw do piwnicy, co akurat moe wczeniej robi, bo muzeum znajduje si w podziemiach.

Kompletny chaos. Bez chronologii. Bez opisw. Bez wyjanie. Bez niczego, co mogoby poprowadzi zwiedzajcego jak po sznurku w niezwyky wiat poinkaskiej sztuki ludowej. Dziki temu jest to wiat zmarnowany w jego oczach. Dodatkowo, jak na ironi, w muzeum nie wolno robi zdj. Mona je natomiast kupi przy wyjciu.

Conjunto Arqueolgico de Pikillacta - Ruiny miasta Piquillacta Ewentualnie. W pobliu tych ruin przejeda kady turysta. Znajduj si bowiem koo szosy z Cusco do Puno dwch najbardziej popularnych andyjskich miast w Peru. Ale niewielu do tych ruin zaglda. Bo cho przy drodze, Piquillacta jest w ogle nie po drodze. Dlatego zachcam do jej zwiedzenia ewentualnie. Gdyby kto mia ewentualnie czas i ewentualnie chciao mu si wysi z autobusu na trzydziestym kilometrze od Cusco. A potem ewentualnie apa inny autobus przy drodze bez przystanku. Ewentualnie mona te wynaj takswk. I ewentualnie przepaci za ten rodek transportu. Suma sumarum, lepiej wszystko to sobie podarowa. Nie wiadomo, czy lud Huari, bo to on wybudowa zadowolony. W czasie jego panowania miasto stanowio centrum administracyjne. Swj najwikszy rozkwit przeywao midzy 700 a 800 rokiem naszej ery, a wic na dugo przed Inkami. Skadao si wwczas z siedmiuset uoonych w kilku grupach i rozdzielonych ulicami budynkw. Niektre z nich miay kilka piter. Mieszkao w nich prawie dziesi tysicy ludzi. Piquillact, byby z tego

Wszystko wskazuje na to, e mieli nie tylko zmys architektoniczny, ale take poczucie estetyki. Swoje budowle tynkowali. Inkowie, ktrzy przybyli do Piquillacty kilkaset lat pniej, nie byli tym zainteresowani. W ogle nie byli niczym zainteresowani. Zostawili miasto tak jak stao. A poar je czas. Dzi to bardzo szcztkowe, porozrzucane na wielkim obszarze ruiny.

Museo Histrico Regional (Casa Garcilaso) - Muzeum w domu historyka Koniecznie. Do muzeum mona chodzi dla zabicia czasu. Albo eby ten czas wypeni wiedz. W tym miejscu w gr wchodzi ta druga opcja. Muzeum znajduje si w centrum Cusco. Kiedy by to dom pana o nazwisku Inca Garcilaso de la Vega. Trudne do zapamitania. atwiej bdzie zakodowa sobie, e to taki peruwiaski Jan Dugosz. y na przeomie XVI i XVII wieku. Napisa Comentarios Reales. To dzieo o staroytnej historii Peru. Ma niezwyk warto, bo jest jedynym dokumentem z wczesnych czasw, ktre w sposb kompleksowy opowiada o Inkach. Bez niego inni historycy pewnie dopiero dokopywaliby si do niektrych faktw. Oprcz ladw ycia tego historyka w muzeum mona si natkn na eksponaty zwizane z histori regionu Cusco. Nie s wielkie. To ich plus. Najwiksza wiedza kryje si w szczegach. Posiadaj je zgromadzone w muzeum tkaniny i ceramika z czasw Inkw. Ale nie tylko. S te przedmioty wytworzone przez pierwotne ludy Chimu i Chancay oraz mumia z czasw kultury Nazca.

Niby misz-masz, ale z sensem. Na kad grup eksponatw wydzielono osobne pomieszczenie w dworku historyka. Oczywicie to adna rewelacja. Ale ona te czeka na zwiedzajcych. Na samym kocu ostatniego pitra muzeum. To Seor de Wari niedawne odkrycie archeologw, ktre zmienia histori dawnego Peru. Seor de Wari, a nie Inkowie, by faktycznym pierwszym wadc Andw. Przedmioty znalezione w jego grobie mona oglda w domu Inki Garcilaso de la Vegi.

Kobieta ze wzgrza, do ktrej prowadz tylko schody


To nie byo atwe, ale w kocu udao si. Oto wywiad z Juli Tucto, mieszkank slumsw na poudniu Limy. Nie byo atwo, poniewa z Juli nie da si ot tak usi przy stole i porozmawia. Nie chodzi o to, e w jej domu nie ma stou, bo jest. To znaczy umwmy si, e tak nazywa si kawaek deski pooonej na kokach. Co by znaczyo, e kady moe by stolarzem. Take kobieta, ktra nie ma adnego wyuczonego zawodu. Problem dotyczy czego innego. Z Juli rozmawia si jak z dzieckiem, ktre albo jest nieufne, albo nie rozumie wszystkich sw. Elokwentnym profesorem Miodkiem raczej nie bdzie. To oglne wraenie. W gbi jest depresja. Nie wiem, czy to dobre sowo. Kiedy, dawno temu, sam wpadem w depresj. Wydawao mi si, e nic nie ma sensu. ycie, wiat. Nawet ja sam. Wszystko wwczas byo jednym wielkim blem. A teraz? Teraz, gdy rozmawiam z Juli, patrz w jej oczy i jakim szstym zmysem odbieram cz tego, co si dzieje w jej duszy, wiem, e wtedy kiedy cierpiaem w swej depresji byem tylko na wakacjach. Co prawda deszczowych, ale wakacjach. I zaraz umiecham si do siebie: co ty, Gringo, wiesz o depresji? Nie umiem o tym rozmawia z Juli. Zrobi to kto inny. Pani psycholog z centrum Limy, ktra zgodzia si przyjecha na wzgrze Arenal Alto. Do spotkania tych dwch kobiet dojdzie wkrtce.

Dzi inna historia. Poskadaem j z wielu wizyt w domu Julii. Oddaj jej gos. Kobiecie z kamienno-piaskowego miejsca, do ktrego prowadz tylko strome schody. Kto mieszka z Pani? - Moje dzieci. Prosz o nich opowiedzie. - Najstarsza jest Kely. Ma pitnacie lat. Potem Carlos, trzynacie lat. I najmodszy Luis Manuel. On ma jedenacie miesicy. Kely chodzi do szkoy? - Nie. Chodzia kiedy, ale teraz pracuje. Pomaga ci materia w szwalni. Gdzie jest teraz? - W pracy. Pracuje od poniedziaku do soboty. Trzynacie godzin dziennie. Wolne ma tylko w niedziel. A Carlos? - Chodzi do szkoy. Teraz jest w szkole? - Nie wiem. Chyba nie. Poszed gdzie. Nie wie Pani gdzie jest? - Nie. Ale przyjdzie. Przyjdzie pniej. Widz dwjk bobasw. Mwia Pani tylko o Luisie Manuelu. Kim jest to drugie dziecko? - To Carlos Daniel. Syn Kely. Ma niecay rok.

S niemal w tym samym wieku. Czyli jednoczenie zostaa Pani ponownie matk i po raz pierwszy babci? - Tak. Gdzie jest tata Luisa Manuela, Pani najmodszego syna? - Nie ma go. Gdzie jest? Spokojnie, prosz si nie denerwowa - No nie ma go. Jest w wizieniu, prawda? - Tak. Mieszka z Pani wczeniej? - To mj m. Mieszkalimy wszyscy razem. Mia prac? - Tak. Rozbija kamienie. Co si stao? Dlaczego poszed do wizienia? - A gdzie jest tata Carlosa Daniela, Pani wnuka? - Pani Julio, niech si Pani nie boi. Ja wiem wszystko, ale chc, eby Pani to sama powiedziaa. Tak bdzie lepiej. Niech Pani powie - Tata Carlosa Daniela jest w wizieniu.

To ten sam mczyzna, prawda? Ojcem Pani wnuka jest Pani m? - Tak. Ale Kely nie chciaa tego. Nikt tego nie chcia. Kely jest crk pani ma? - Nie. Kiedy Pani m wyjdzie z wizienia? - Ci panowie, co go zabrali, powiedzieli, e za trzydzieci lat. Jak Pani chce y przez ten czas? Pracowaa Pani kiedy? - Nie. Zawsze byam w domu, z dziemi. Mogaby Pani pracowa na targowisku? Potrafi Pani sprzedawa, na przykad ziemniaki? - Nie, ja bd tutaj. Musz opiekowa si dziemi. Skd wemie Pani pienidze na ycie? Kiedy przyszedem do Pani pierwszy raz, nie miaa Pani jedzenia. - Teraz Kely pracuje. Ile zarabia? - Sto soli tygodniowo. Za sto soli (czyli zotych przyp. autora) chce Pani nakarmi i wychowa dzieci? - Pani Julio, co chce Pani zrobi? - Chc tylko, eby wrciy moje dzieci.

Przecie s tutaj, razem z Pani. - Ale ja mam jeszcze czterech synw. Ma Pani jeszcze czworo innych dzieci? - To Eder, Pedro, Roger i Jhony. Maj trzy, pi, osiem i dziesi lat. Gdzie oni s? W ochronce. Zabraa ich policja.

Powiedzieli, e wrc do domu w grudniu. Oni nie mog tu wrci. Tam maj co je, maj w co si ubra, mog chodzi do szkoy. Niech Pani spojrzy wok. Oni maj tu tylko Pani. Nic wicej. Co bd je? Gdzie bd mieszka? - Z tyu za domem mog zrobi dla nich pokj. Pomoe mi pan? Jak mam Pani pomc? - Ja ju zaczam robi ten pokj, ale brakuje folii i desek. Pani Julio, Eder, Pedro, Roger i Jhony nie wrc. Nie mog mieszka w pokoju z plastyku. Ludzie, ktrzy ich zabrali, nie pozwol na to. - Powiedzieli, e w grudniu moje dzieci mog wrci. Odwiedza ich Pani? - Tak, raz w miesicu. To dobrze. Tak jest dobrze. A ma odwiedza Pani w wizieniu? - Te.

Niech Pani tego nie robi. On skrzywdzi Kely. Musi ponie kar. - Bdzie Pani do niego jedzi? - Tak. To zy pomys. Niech go Pani nie odwiedza. To nic nie zmieni. Nic si nie polepszy, jak bdzie Pani chodzi do ma. - Ale ja go kocham.

Czas i midzyczas w peruwiaskiej czasoprzestrzeni


W wypadkach drogowych ludzie trac nie tylko ycie i zdrowie, ale take cenne przedmioty. W Peru udao si te straty ograniczy. Dziki przepisom. W kraju Inkw w najwikszym walce ze

sprzymierzecem

stratami na drogach jest przepis, ktry mwi, e szkody poniesione w wypadku najbliszym Najbliszym naley zgosi w

komisariacie patrzc od

policji. miejsca

zdarzenia, a nie zamieszkania. W praktyce wyglda to tak, e na zeznania i ewentualny proces ofiara wypadku musi pofatygowa si tam, gdzie do niego doszo, a nie tam, gdzie jest jej wygodniej. Czasami chodzi o wielkie odlegoci. W rezultacie Peruwiaczycy raczej nie wpadaj pod auta i rzadko trac w wypadkach co cennego, bo mao kto ma ochot jedzi tysic kilometrw, by udowadnia, e jest inaczej. Jeszcze prostsza sytuacja jest z obcokrajowcami. Wemy hipotetyczny przypadek, w ktrym mieszkaniec Dbrowy Grniczej jest ofiar wypadku w drodze do Machu Picchu. Nie moe tego zgosi ani w dalekiej Limie, gdzie jest polski konsulat, ani w pobliskim Cusco, gdzie prawdopodobnie otrzyma pomoc medyczn, ani w adnym innym miejscu. Poza jednym. W komendzie, przy ktrej doszo do wypadku. Wydaje si to nie fair, ale ma jedn, wielk zalet. Dziki takiemu rozwizaniu, patrzc statystycznie, w Peru w ogle nie ma wypadkw, w ktrych poszkodowani s obcokrajowcy. Ale to ju historia. W statystyki nabrudzio wanie dwch Polakw. Odnieli sukces nie mniejszy ni zdobycie Huascaranu - wiecznie onieonego, najwyszego szczytu Peru. Zawiadomili policj o tym, e byli ofiarami wypadku drogowego.

Zrobili to w Matucanie. Niemal w tym samym miejscu, w ktrym w Sylwestra ubiegego roku, jadc autobusem przez Andy, spadli w przepa. Do Matucany Leszek i Mateusz udali si dopiero teraz, bo wczeniej nie mogli. W wypadku odnieli powane urazy krgosupw i dopiero cakiem niedawno stanli na nogi. Czeka ich jeszcze kilkumiesiczna rehabilitacja. Poza tym do Matucany nie jest wcale tak atwo trafi. To szeciotysiczna miecina na wysokoci 2389 metrw nad poziomem morza, do ktrej z Limy jedzie si trzema mikrobusami. Pojechalimy razem. Ja jako tumacz. W drzwiach komendy powita nas komendant, ktry wanie te drzwi malowa. Czyli to prawda, e policja w Peru modernizuje si. Niestety w Matucanie modernizacja nie zakoczya si. Musielimy wic wrci do centrum miasteczka, do jedynej kafejki internetowej, ktra posiada

drukark, by napisa i wydrukowa prob o przyjcie zawiadomienia. Drukarka bya sprawna, wic po p godzinie wrcilimy na policj.

Komendant nadal malowa, lecz nasza proba zostaa uwzgldniona. Przyj nas inspektor Gonzales, ktry ze swoimi drzwiami upora si wczeniej. Bardzo miy policjant. Uywajc na przemian czarnego i czerwonego dugopisu zanotowa w kajecie zeznania Leszka i Mateusza. Zwaszcza to, co zgino im na miejscu wypadku oraz w szpitalu, do ktrego przewieziono ich na wp ywych. Po czym powiedzia: - Gotowe. Teraz musicie i do banku. To akurat nie byo zaskoczenie, bo policja w Peru zawsze wysya do banku. eby uici opat. Nie ma od tego wyjtkw.

Przez gupot kierowcy poamae si? Okradli ci mieszkanie? Zabili on? Niewane. Procedura jest zawsze taka sama. Najpierw zeznania na komendzie, a potem opata w banku, eby sprawy mogy ruszy z kopyta. Trzeba jednak uczciwie doda, e dostp do ochrony prawnej ma w Peru kady, bo opata jest niewielka. Zaledwie 3 sole i 60 centymw (3 zote i 60 groszy). Tylko nie kady z tego dostpu korzysta. Bo trzeba odsta w kolejce. Nie wiem czy w Polsce sprywatyzowano ju Bank PKO. Jego odpowiednika w Peru jeszcze nie. To Banco de la Nacin Bank Narodu. Jedyny bank, w ktrym nard moe uiszcza te opaty. Std te kolejki. Im wiksze miasto, tym dusze. Na przykad w Limie, eby zapaci te trzy sole z groszami trzeba odsta kilka godzin. Chyba e ma si widoczne oznaki inwalidztwa. Wtedy obsuguj poza kolejnoci. Leszek i Mateusz takie oznaki mieli. To temblak, gorset lekarski i konierz

ortopedyczny, ktrych uywali w czasie leczenia. Na wszelki wypadek zabralimy to wszystko do Matucany. Gdyby w tamtejszym oddziale banku byy tumy, wtedy raz dwa nakadamy rekwizyty na siebie i wchodzimy bez kolejki. Obyo si bez tego i po wniesieniu opaty wrcilimy na komend. Ale co si odwlecze, to nie uciecze. Inspektor Gonzales nie zdy przepisa zezna z kajetu na maszynie do pisania, wic i tak musielimy czeka.

Czas w Peru pynie inaczej ni w Polsce. Trzeba si do tego przyzwyczai. Ale od czego nasza uaska fantazja? W tak zwanym midzyczasie udalimy si do prokuratury. Nie eby zawraca gow. Chodzio tylko o kopi raportu w sprawie wypadku sprzed p roku. Pan prokurator te okaza si klawym gociem. Czemu nie? Wyda kopi. Ale najpierw musi mie w rku pisemn prob. O wydanie teje kopii. Dalej wiadomo. Kafejka internetowa z jedyn sprawn drukark i znw jestemy u prokuratora. My mu prob, a on nam kwit do banku. eby opaci wydanie kopii raportu. Mia on 20 kartek. Po 40 groszy kada. Temblak, gorset i konierz mielimy w pogotowiu, ale w banku nadal byo pusto. - Dobra nasza uznalimy zgodnie, bo to oznaczao, e szybko i gadko zmierzamy do finau. Tyle tylko, e wyciganie takich wnioskw jest w Peru co najmniej pochopne. Pojawi si problem. Pan w okienku nie chcia uzna kwitu od pana prokuratora. Proste rzeczy czasem trudno wytumaczy. Ale sprbuj. Ot kwit by jeden. Ale kartek, ktre mielimy otrzyma na podstawie tego kwitu - dwadziecia. Nie jest to jasne? To moe jeszcze prociej. Pan w okienku rozoy rce i powiedzia: - Musicie mie dwadziecia kwitw. Po jednym na kad kartk. I mia racj. Co prawda chcielimy jeden raport, ale skada si on z dwudziestu stron. Na poziomie urzdowym by to argument niemoliwy do przebicia. Zatem z powrotem do prokuratury.

Pan prokurator by innego zdania ni pan z okienka, wic ze stosownym wyjanieniem stawilimy si raz po raz trzeci w banku. Wobec autorytetu wadzy bankowiec skapitulowa. Zapacilimy nalene 8 soli i wykonalimy kolejny spacerek do prokuratury. Po odbir raportu. - Dobra nasza uznalimy zgodnie, bo to oznaczao, e szybko i gadko zmierzamy do finau. Zaraz, zaraz czy ja aby nie mwiem, e w Peru nie wolno wyciga takich wnioskw? Pan prokurator uzna, e wszystko jest jak najbardziej w porzdku, ale kopi raportu wyda nam po obiedzie. Oczywicie taka sytuacja moe zdenerwowa. Ale po co? Lepiej wykorzysta j do sprawdzenia rzeczy teoretycznie niemoliwej do sprawdzenia. A mianowicie tej, czy w Peru policja jada obiad o tej samej porze co prokuratura. Okazuje si, e nie. Leszek i Mateusz podpisali wic zeznania na komendzie, a wszyscy chyba za cierpliwo dostalimy bonusa. Przypuszczenie, e prokuratorzy w Peru musz by bardzo godnymi ludmi. Ten nasz, z Matucany, wrci do swego biura, gdy my ju tam czekalimy, cho po drodze z komendy te wstpilimy na obiad i jedlimy go mniej wicej w tempie, w jakim jedz wie. Czyli za szybko. Fot. Leszek i Mateusz przed komend policji w Matucanie. Przed nimi tory kolejowe, ktre ponad sto lat temu wybudowa z trudem nasz rodak Ernest Malinowski. Nam te nie byo atwo. Ale udao si!

Muzyczny deptak w stron serc


Zamaa konwencjonalne reguy muzyki i poezji, dziki czemu wiat usysza o peruwiaskich walcach i afro-peruwiaskich rytmach. W centrum Limy ma swj plac, po ktrym kadego dnia przechodzi tysice ludzi. Chabuca Granda bya peruwiask piosenkark i kompozytork. Z tych wielkich. Dlatego, cho zmara prawie trzydzieci lat temu, jej muzyka nadal yje. Take w interpretacjach wykonawcw z caego wiata.

Ikona walcw z gatunku criolla i afroperuwiaskich rytmw ma swoje miejsce w sercach Peruwiaczykw. A w sercu Limy plac. Nazywa si Alameda Chabuca Granda i peni rol deptaka stolicy Peru. To najbardziej popularna droga w stron Plaza Mayor. Plac posiada trzy niewielkie amfiteatry, w ktrych mona obejrze i posucha lokalnych artystw. Na Alamedzie niemal cay czas kto wystpuje dla publicznoci. Czekaj te stoiska z jedzeniem i sodkociami, a podczas wikszych imprez take jarmarki z pamitkami.

You might also like